Ahmet DABANLI
OTOMOBİL ALACAKLAR DİKKAT!
ANALİTİK HİYERARŞİ YAKLAŞIMI İLE OTOMOBİL SEÇİMİDoç.Dr. İbrahim GÜNGÖR Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Öğretim Üyesi
Arş.Gör. Didar Büyüker İŞLERZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi,Cilt 1, Sayı 2, 2005, s. 21-33
DOKTORA ÖĞRENCİLERİNİN EŞ SEÇİMİNDE ÖNEM VERDİKLERİKRİTERLERİN ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİ YÖNTEMİ İLE BELİRLENMESİAdem TÜZEMEN, Aşkın ÖZDAĞOĞLU(Arş.Gör. Dokuz Eylül Üniversitesi, İşletme Fakültesi İşletme Bölümü)İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 21 Ocak 2007 Sayı: 1 s.216
ÇEM’in GörevleriToprağın korunması ve tabii kaynakların geliştirilmesi amacıyla;
• Çölleşme ve erozyonla mücadele, • Çığ, heyelan ve sel kontrolü,• Havza ıslahı plan ve projelerini yapmak ve yaptırmak,• Uygulanmasını izlemek ve destek sağlamak,• Politika ve stratejiler belirlemek,• İlgili kurum ve kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyon
sağlamak.
Projenin Hedefi:"Potansiyel Ağaçlandırma Sahaları Veri Tabanı ile Havza
Bazlı İzleme Sisteminin Geliştirilmesi Projesi" kapsamında;
Ağaçlandırma, Rehabilitasyon, Erozyon ve sel kontrolü, Mera ıslahı, çalışmalarını gerçekleştirmek üzere uygun bir model ve
yöntem geliştirilerek potansiyel alanların tespit edilmesi hedeflenmektedir.
Proje:Tübitak’ın hazırladığı model incelemesi ve
ihtiyaç analiz raporuna dayanılarak modelin gerçekleştirilmesi ve sahada
test edilmesini içermektedir.PAS Projesi Danışmanlar:
Model - Yrd.Doç. Dr. Hakan A. Nefeslioğlu
Parametreler- Prof. Dr. Orhan DOĞAN İsmail KÜÇÜKKAYA
Proje Alanı
518.226 Hektar
Gediz havzasının kuzey doğusu
VERİ TABANININ KURULMASI (Oracle)
MODELİN KURULMASI
UYGULAMA (MapInfo + .Net + Oracle)
Sistem Mimarisi
Proje Adımları
Veri temin
iDönüşü
m
Kolon Yapıların
ın Düzenlenmesi
Projeksiyon
Eğitim
Kurulum
Servisler
Veri Tabanı Saha
VERİLER
MODEL SEÇİMİ?Deterministik StokastikFarklı Modelleme Teknikleri
• Ölçülebilir • Türetilebilir • Belirsizlik yok
• Belirsizlik var • Güvenilir ve belirli bir örneklem hacmine sahip veri tabanları
• Esnek hesaplama yöntemleri, • Bilgi temelli yapay zekâ yöntemleri • Veri madenciliği
Bulanık Mantık Yaklaşımı
Uzman sistem (expert system)Çok sayıda veri bulunması gerekmez
Sınırlama:• Çalıştırılma süreci oldukça karmaşık• Kara-kutu (black-box) model (kolay anlaşılabilir/izlenebilir ve kolay uygulanabilir olmalı)
AHP Neden?
• Kara-kutu (black-box) değildir• Çözümleme süreci her aşamada
takip edilebilir• “Model eğitim” aşaması yoktur• Veri matrisine ihtiyaç duymaz• Uzman görüşüne dayalıdır• Esnektir• Kolay kalibre edilir• Tübitakın Önerisi
Modifiye-AHP (M-AHP)
Değerlendirmede öncelikli amaç uzmana ilişkin subjektivitiden kaynaklanan belirsizliğin kompanse edilmesidir
AHP’den farklı yanları:
İkili karşılaştırma matrislerini uzman oluşturmazUygulayıcı parametrenin anlık puanını verirHer bir parametrenin karar noktaları üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesiHer parametre kendi en büyük puanı üzerinden normalleştirilirHer bir parametrenin karar noktalarına olan sayı doğrusu üzerinde doğrusal mesafeler
UYGULAMA ARAYÜZÜ
Kriterler – Alt Kriterler – (Tübitak Raporu)1- AMENAJMAN
Bozuk Baltalık Ormanlar 7Diğer Bozuk Ormanlar 7Makilik Sahalar 5OT Sahaları(Ağaçsız Orman Toprağı) 9Açık Alanlar-Bozkır Sahalar 9
9- EROZYON TEHLİKE
Düşük 3
Orta 5
Yüksek 9
11- SAHA EĞİM SINIFI
0-20 1
21-40 7
41-60 9
60< 3
12- YÜKSELTİ ARALIKLARI
0-500 3
501-1000 9
1001-1500 9
1501-2000 7
2001- 1
8- TOPRAK DERİNLİĞİ
0-30 5
31-60 9
61-90 5
90< 3
7- KURAKLIK İNDİSİ (ERİNÇ FORMÜLÜ)
I<8 Tam Kurak 115<I<23 Yarı Kurak 323<I<40 Yarı Nemli 940<I<55 Nemli 7I<55 Çok Nemli 5
10- ARAZİ KABİLİYET SINIFI
1-4 Sınıf 1
5. Sınıf 5
6. Sınıf 9
7. Sınıf 7
8. Sınıf 1
2- ÇIĞ TEHLİKE
Düşük 1
Orta 5
Yüksek 9
3- SEL TAŞKIN TEHLİKE
Düşük 1
Orta 5
Yüksek 9
4- HEYELAN TEHLİKE
Yok/ Düşük 1
Orta 5
Yüksek 9
5- MERA VERİMİ
Çok İyi 1
İyi 3
Orta 7
Zayıf 9
6- YILLIK ORTALAMA YAĞIŞ150-300 mm Kurak, 1300-400 mm Yarı Kurak, 5400-500 mm Yarı Kurak, 9500-600 mm Yarı Kurak, 7600 mm den fazla Yarı Nemli, Nemli 5
UYGULAMA
Kriterler – Alt Kriterler1- AMENAJMAN
Bozuk Baltalık Ormanlar 63Diğer Bozuk Ormanlar 51Makilik Sahalar 35OT Sahaları(Ağaçsız Orman Toprağı)
81
Açık Alanlar-Bozkır Sahalar 73İskan, Mezarlık, Taşlık, vb -
2- EROZYON TEHLİKEÇok Hafif 7Hafif 9Orta 41Kuvvetli 73Şiddetli 57Çok Şiddetli 31
3- SAHA EĞİM SINIFI0-20 13
21-40 39
41-60 51
60< 17
4- YÜKSELTİ ARALIKLARI0-500 21501-1000 351001-1500 411501-2000 292001- 7
5- TOPRAK DERİNLİĞİ0-20 1121-40 2141-60 2761-90 1590< 17
6- KURAKLIK İNDİSİI<8 Tam Kurak 18<I<15 Kurak 315<I<23 Yarı Kurak 1723<I<40 Yarı Nemli 2140<I<55 Nemli 15I<55 Çok Nemli 7
7- ARAZİ KABİLİYET SINIFI1-4 Sınıf 55. Sınıf 96. Sınıf 157. Sınıf 118. Sınıf 1
8- UZAKTAN ALGILAMAAçık Alanlar-Toprak 73Orman Kenarı-Tarım Alanları 73
Ağaçlandırma Alanları 81Ekili Tarım Alanları -Volkanik Alan -Tarım Ziraat ve Yerleşim Alanları -
UYGULAMA
Grid yöntemi (90x90 m)
Tüm katmanlardaki veriler
Gridlere işlendiHAZIRLAYICI FAKTÖR
Hücre
PuanıMaks Puan
Amenajman - (C1) 51 81
Erozyon Tehlike - (C2) 7 73
Saha Eğim Sınıfı - (C3) 39 51
Yükselti Aralıkları - (C4) 41 41
Toprak Derinliği - (C5) 15 27
Kuraklık İndisi - (C6) 21 21
Arazi Kabiliyet Sınıfı - (C7) 11 15
UYGULAMA Kriterler:
Seçilen kriterlere göre analiz ve sonuçları.Uzaktan Algılama Dahil Edilmiştir
Seçilen kriterlere göre analiz ve sonuçları.Uzaktan Algılama Dahil Edilmemiştir
UYGULAMA - KRİTER DÜZENLEME
Kriterlerin düzenlenmesi• Maksimum puanı değiştirme• Aktif / Pasifleştirme
MODEL KONTROLLERİ• Tek bir alt parametre değeri – Ham veri parametre kontrolleri
UYGULAMAPlanlamaya yönelik Nihai Sonuç (Yorumlama)
* düşük, orta ve yüksek
* %40 Yüksek- %74 Yüksek
* Natural Break
* 5 Aralık sayısı
* Başlangıç ve bitiş renkleri
UYGULAMAYorumlanmış görüntü ile altlık uydu görüntüsü
DEĞERLENDİRMEHer hücredeki kriter ağırlıkları (Orta potansiyelli alan)
DEĞERLENDİRMEHer hücredeki kriter ağırlıkları (Yüksek potansiyelli alan)
SORGULAMAKriter ve alt kriterlere göre sorgulama
RAPORLAMARaporlama- Amenajman sınıflarının alanları Raporlama- Amenajman sınıflarına göre Düşük-Orta-Yüksek
UYGULAMADinamik Raporlama
Dinamik Raporlama ile ekranda gösterilen alanların çakıştırmalı sorgularla sonuçları alınır.
DEĞİŞİK SORGULARToplam Proje Sınırı Alanı: 518 bin Hektar – 2B Alanı: 6.150– Hazine: 7.400– Maden sahası: 45.000 ( Tapulu 30bin)– Analize Alınmayan: 267.000 ( 198bin Tapulu)– Analize Alınan: 253.500 (204 bin Tapulu) – Çalışılabilecek Tapusuz Alan: 50.bin hektar– Çalışılabilecek Tapusuz Maden Dışı Min Alan: 35.bin hektar– Çalışılabilecek Tapusuz Maden Dışı Hazine Arazisi: 5 bin
hektar
Saha Doğrulaması
Analize alınmayan ve amenajman tablosunda iskan olarak görünen kısım
Saha Doğrulaması
Sahada ilgili bölgenin fotoğrafı
Sahada gezilen yerlerde alınan sonuç doğrultusunda modelin yaklaşık %80 doğrulukla çalıştığı gözlemlenmiştir.
KAZANIMLAR
Potansiyel Sahaların belirlenmesi İş gücü ve yükünün azaltılması
Arazi çalışmalarının minimuma indirilmesi
Yapılacak diğer uygulamalara altlık olması
Detaylı raporlamaların sunulması
2014 ve Sonrası
?PAS’ın Tüm Gediz Havzası’nda Uygulanması
Farklı Bir Havzada Model Çalışmasının Yapılması Aynı Havzada Farklı
Ekosistemlerde ve Farklı Arazi Şartlarında Modelin Çalıştırılması
Teşekkürler…
Ahmet DABANLISerkan KALINÖZ
Top Related