Download - ไฟฟ้า ม.ต้น

Transcript
Page 1: ไฟฟ้า ม.ต้น

1

คำ��นำ��

ชุ�ดกิ�จกิรรมเร�องไฟฟ�า สำ�าหร�บนั�กิเร�ยนัชุ��นัม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 3

จ�ดที่�าขึ้��นัตามกิรอบ สำาระ และมาตรฐานักิารเร�ยนัร) * กิล�+มสำาระกิาร

เร�ยนัร) *วิ�ที่ยาศึาสำตร- โดยม�เนั�อหา และกิ�จกิรรมที่��สำอดคล*องกิ�บ

หล�กิสำ)ตรกิารศึ�กิษาขึ้��นัพื้�นัฐานัพื้�ที่ธศึ�กิราชุ 2544

ชุ�ดกิ�จกิรรมเร�องไฟฟ�าชุ�ดนั�� เปี1นัเคร�องมอในักิารแสำวิงหาควิาม

ร) *ขึ้องนั�กิเร�ยนัที่��เนั*นันั�กิเร�ยนัเปี1นัสำ�าค�ญ โดยใชุ*กิระบวินักิารที่าง

วิ�ที่ยาศึาสำตร- กิารสำบเสำาะหาควิามร) * กิารสำ�ารวิจตรวิจสำอบ กิารสำบค*นั

ขึ้*อม)ล และกิารอภิ�ปีราย เพื้�อให*เกิ�ดควิามร) * ควิามค�ด ควิามเขึ้*าใจ

สำามารถสำ�อสำารสำ��งที่��เร�ยนัร) * ม�ควิามสำามารถในักิารต�ดสำ�นัใจและม� ม�

จ�ตวิ�ที่ยาศึาสำตร-

สำ�าหร�บชุ�ดกิ�จกิรรมเร�องไฟฟ�า ปีระกิอบด*วิยค�าชุ��แจงกิ�จกิรรม

จ�ดปีระสำงค-กิารเร�ยนัร) * ใบควิามร) * ใบกิ�จกิรรม และแบบที่ดสำอบ ที่��ผู้)*

เร�ยนัสำามารถศึ�กิษาค*นัควิ*าด*วิยตนัเอง ตามควิามสำนัใจ เปี1นัอ�สำระ

และม�สำ+วินัร+วิมในักิารเร�ยนักิารสำอนั โดยชุ�ดกิ�จกิรรมจะชุ+วิยให*ใชุ*เวิลา

Page 2: ไฟฟ้า ม.ต้น

2

นั*อยลงในักิารนั�าเสำนัอขึ้*อม)ลต+าง ๆจากิค�าแนัะนั�าที่��ปีรากิฏอย)+ในัชุ�ด

กิ�จกิรรมไปีตามล�าด�บ

ผู้)*จ�ดที่�าขึ้อขึ้อบพื้ระค�ณที่�กิที่+านัที่��ได*ให*กิารสำนั�บสำนั�นั ให*ค�า

แนัะนั�า ชุ��แนัะในักิารจ�ดที่�าชุ�ดกิ�จกิรรมในัคร��งนั�� หวิ�งเปี1นัอย+างย��งวิ+าชุ�ด

กิ�จกิรรมชุ�ดนั��จะเปี1นัปีระโยชุนั-สำ�าหร�บนั�กิเร�ยนั คร)ผู้)*สำอนั และผู้)*ที่��สำนัใจ

สำามารถนั�าไปีพื้�ฒนัากิารเร�ยนักิารสำอนัต+อไปี

ร� +งที่�วิา เชุ�ยงสำอนั

เรื่��อง

หนำ��ค�านั�า

ค�าชุ��แจง 1

ชุ�ดกิ�จกิรรมวิ�ที่ยาศึาสำตร-ที่�� 1 เร�อง กิารผู้ล�ตกิระแสำไฟฟ�า2

ค�าชุ��แจงใบกิ�จกิรรมที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า3

ใบควิามร) *ที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า4

ส�รื่บั�ญ

Page 3: ไฟฟ้า ม.ต้น

3

ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า6

ค�าชุ��แจงใบกิ�จกิรรมที่�� 1.2 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม�

ใบควิามร) *ที่�� 1.2 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม�

ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.2 เร�องที่ดลองเซลล-ไฟฟ�าเคม�

ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.3 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม�

ค�าชุ��แจงใบกิ�จกิรรมที่�� 1.3 เร�องไดนัาโม

ใบควิามร) *ที่�� 1.3 เร�องไดนัาโม

ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.4 เร�องไดนัาโม

แบบที่ดสำอบ เร�องกิารผู้ล�ตกิระแสำไฟฟ�า

บรรณานั�กิรม

ปีระวิ�ต�ผู้)*จ�ดที่�า

1

คำ��ชี้��แจง

ชุ�ดกิ�จกิรรมเร�องไฟฟ�า กิล�+มสำาระกิารเร�ยนัร) *วิ�ที่ยาศึาสำตร- ชุ��นัม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 3 เปี1นักิ�จกิรรมที่��เนั*นัให*นั�กิเร�ยนัพื้�ฒนัาควิามร) *โดยกิารสำบเสำาะหาควิามร) * โดยวิ�ธ�กิารที่างวิ�ที่ยาศึาสำตร-ในักิารปีฏ�บ�ต�

Page 4: ไฟฟ้า ม.ต้น

4

กิ�จกิรรม กิารวิางแผู้นักิารที่�างานัหรอแกิ*ปี<ญหา นั�กิเร�ยนัม�ปีฏ�สำ�มพื้�นัธ-ซ��งกิ�นัและกิ�นัในักิารที่�ากิ�จกิรรม

ชุ�ดกิ�จกิรรม เร�องไฟฟ�า กิล�+มสำาระกิารเร�ยนัร) *วิ�ที่ยาศึาสำตร- ชุ��นัม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 3 ปีระกิอบด*วิยชุ�ดกิ�จกิรรม จ�านัวินั 8 ชุ�ด ด�งนั��

ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 1 ชุ�ดปีฐมนั�เที่ศึ

จ�านัวินั 2 ชุ��วิโมง

ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 2 เร�องกิารผู้ล�ตกิระแสำไฟฟ�า

จ�านัวินั 4 ชุ��วิโมง

ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 3 เร�องกิารวิ�ดกิระแสำไฟฟ�าและควิามต+างศึ�กิย-จ�านัวินั 2 ชุ��วิโมง

ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 4 เร�องกิระแสำไฟฟ�ากิ�บควิามต*านัที่านั

จ�านัวินั 1 ชุ��วิโมง

ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 5 เร�องกิารต+อหลอดไฟ

จ�านัวินั 2 ชุ��วิโมง

ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 6 เร�องอ�ปีกิรณ-ที่��ใชุ*ในัวิงจรไฟฟ�า

จ�านัวินั 6 ชุ��วิโมง

ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 7 เร�องวิงจรไฟฟ�า

จ�านัวินั 2 ชุ��วิโมง

ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 8 เร�อง เคร�องใชุ*ไฟฟ�า

จ�านัวินั 5 ชุ��วิโมง

ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 9 เร�องกิ�าล�งไฟฟ�า

จ�านัวินั 4 ชุ��วิโมง

Page 5: ไฟฟ้า ม.ต้น

5

ชุ�ดกิ�จกิรรม เร�อง กิารผู้ล�ตกิระแสำไฟฟ�า จะเปี1นัปีระโยชุนั-และเปี1นัแนัวิที่างในักิารพื้�ฒนัากิารเร�ยนัร) *ที่��เนั*นัให*นั�กิเร�ยนัได*ใชุ*วิ�ธ�กิารสำบเสำาะหาควิามร) *ด*วิยตนัเอง

ชี้�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�

เรื่��อง ก�รื่ผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%� เวลิ� 4 ชี้��วโมง

จ�ดปรื่ะสงคำ+ก�รื่เรื่�ยนำรื่��1. อธ�บายควิามหมายขึ้องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�าได* 2. อธ�บายชุนั�ดขึ้องกิระแสำไฟฟ�าได*3. ต+อวิงจรไฟฟ�าอย+างง+ายได*4. สำร�ปีกิารเปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานัในัเซลล-ไฟฟ�าเคม�ได*5. สำร�ปีผู้ลกิารเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าได*6. อธ�บายหล�กิกิารขึ้องเซลล-ไฟฟ�าเคม�ได*7. อธ�บายกิารเปีล��ยนัแปีลงที่��เกิ�ดระหวิ+างแที่+งแม+เหล=กิกิ�บขึ้ด

ลวิดได*8. อธ�บายหล�กิกิารขึ้องเคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�าได*9. อธ�บายกิารเปีล��ยนัแปีลงพื้ล�งงานัในัเคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�า

อย+างง+ายได*10. อธ�บายควิามเร=วิในักิารหม�นัขึ้ดลวิดม�ผู้ลต+อกิารเกิ�ด

กิระแสำไฟฟ�าได*

Page 6: ไฟฟ้า ม.ต้น

6

ส��อแลิะว�สด�อ�ปกรื่ณ์+1. ใบควิามร) *ที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า จ�านัวินั 31 ใบ2. ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า

จ�านัวินั 31 ใบ3. เคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า

1 เคร�อง/กิล�+ม 4. ถ+านัไฟฉาย ขึ้นัาดใหญ+

1 กิ*อนั/กิล�+ม 5. แผู้+นัที่องแดงขึ้นัาด 2 cm 7 cm

1 แผู้+นั/กิล�+ม

. 6. แผู้+นัสำ�งกิะสำ�ขึ้นัาด 2 cm 7 cm

1 แผู้+นั/กิล�+ม 7. กิระดาษที่ราย 1 แผู้+นั/กิล�+ม 8. บ�กิเกิอร- ขึ้นัาด 100 cm3

1 ใบ/กิล�+ม 9. กิรดซ�ลฟ?วิร�กิเจอจาง

50 cm3 /กิล�+ม 10. สำายไฟต+อกิ�บปีากิหนั�บจระเขึ้*

2 เสำ*นั/กิล�+ม11. ใบควิามร) *ที่�� 1.2 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม�

จ�านัวินั 31 ใบ12. ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.2 เร�องที่ดลองเซลล-ไฟฟ�าเคม�

จ�านัวินั 31 ใบ13. ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.3 เร�อง เซลล-ไฟฟ�าเคม�

จ�านัวินั 31 ใบ

Page 7: ไฟฟ้า ม.ต้น

7

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�

เรื่��อง ก�รื่ผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%� เวลิ� 4 ชี้��วโมง

ส��อแลิะว�สด�อ�ปกรื่ณ์+/กลิ�!ม (ต!อ)

14. ขึ้ดลวิดที่��พื้�นัรอบแกินัพื้ลาสำต�กิปีลายขึ้ดลวิดม�แกินัเสำ�ยบที่��งสำองขึ้*าง 1 ม*วินั

15. เคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า 1 เคร�อง16. แที่+งแม+เหล=กิ 2 แที่+ง17. สำายไฟ 2 เสำ*นั18. ใบควิามร) *ที่�� 1.3 เร�องไดนัาโมจ�านัวินั 31

ใบ19. ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.4 เร�องไดนัาโม จ�านัวินั 31

ใบ

ชี้�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1

Page 8: ไฟฟ้า ม.ต้น

8

คำ��ชี้��แจงก'จกรื่รื่มที่�� 1.1

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�

เรื่��อง ก�รื่ผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%�

เวลิ� 25 นำ�ที่�

ก'จกรื่รื่มที่�� 1.1 เร�อง ปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�าจ�ดปรื่ะสงคำ+ก�รื่เรื่�ยนำรื่��

1. อธ�บายควิามหมายขึ้องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�าได* 2. อธ�บายชุนั�ดขึ้องกิระแสำไฟฟ�าได*

ส��อแลิะว�สด�อ�ปกรื่ณ์+1. ใบควิามร) *ที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า จ�านัวินั 31 ใบ2. ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า

จ�านัวินั 31 ใบว'ธี�ด��เนำ'นำก'จกรื่รื่ม

ในักิารด�าเนั�นักิ�จกิรรมที่�� 1.1 นั�กิเร�ยนัใชุ*เวิลาในักิารปีฏ�บ�ต�กิ�จกิรรมที่��งหมด 25 นัาที่� โดยแยกิด�าเนั�นักิ�จกิรรมด�งนั��

Page 9: ไฟฟ้า ม.ต้น

9

1. ให*นั�กิเร�ยนัศึ�กิษาใบควิามร) *ที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�าเปี1นัรายบ�คคลด*วิยควิามต��งใจ (15 นัาที่�)

2. ให*นั�กิเร�ยนัตอบค�าถามใบกิ�จกิรรมที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า เปี1นัรายบ�คคลด*วิยตนัเอง (10 นัาที่�)

ใบัคำว�มรื่��ที่�� 1.1

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1

หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�เรื่��อง ปรื่ะจ�ไฟฟ%�แลิะกรื่ะแสไฟฟ%� เวลิ� 15 นำ�ที่�

ชุาวิกิร�กิโบราณเปี1นัผู้)*พื้บไฟฟ�าเปี1นัคร��งแรกิเม� อปีระมาณ 2,000 ปี!

มาแล*วิ แต+ย�งไม+ร) *จ�กิใชุ* เราร) *จ�กิใชุ*ไฟฟ�าให*เกิ�ดปีระโยชุนั-

เม�อปีระมาณ 150 ปี! ที่��ผู้+านัมาเที่+านั��นั พื้วิกิเขึ้าร) *วิ+าอ�าพื้�นัซ��งเปี1นัยางไม*

ที่��กิลายเปี1นัซากิด�กิด�าบรรพื้- สำามารถยกิขึ้นันักิได* เม�อม�นัถ)กิขึ้�ดถ)

Page 10: ไฟฟ้า ม.ต้น

10

กิ�บผู้*าไหม เราเร�ยกิวิ+าไฟฟ�า หรออ�เล=กิตรอนั มาจากิค�าภิาษากิร�กิวิ+า

“อ�เล=กิตร*า ที่��แปีลวิ+าอ�าพื้�นั ”

ไฟฟ�าเปี1นัพื้ล�งงานัร)ปีหนั��ง สำามารถที่�าให*เกิ�ดสำ��งต+าง ๆได*

เชุ+นั ที่�าให*เคร�องปี?� งขึ้นัมปี<งร*อนัขึ้��นั และที่�าให*ดวิงไฟสำวิ+าง

กิารที่��วิ�ตถ�ม�ปีระจ�ไฟฟ�าเพื้ราะอะตอมขึ้องวิ�ตถ�ปีระกิอบด*วิยอ�เล=กิตรอนั (Electron) โปีรตอนั (Proton) และนั�วิตรอนั (Neutron) โดยโปีรตอนัและนั�วิตรอนัอย)+ที่��แกินักิลางหรอนั�วิเคล�ยสำขึ้องอะตอมสำ+วินัอ�เล=กิตรอนัจะเคล�อนัที่��วินัรอบ ๆ นั�วิเคล�ยสำ ปีระจ�ไฟฟ�าคอสำ��งที่��แสำดงอ�านัาจที่างไฟฟ�าม� 2 ชุนั�ด คอปีระจ�บวิกิและปีระจ�ลบ อ�เล=กิตรอนัเปี1นัปีระจ�ลบ และโปีรตอนัเปี1นัปีระจ�บวิกิ สำ+วินันั�วิตรอนัไม+ม�ปีระจ�ไฟฟ�าหรอเปี1นักิลาง เราสำามารถจ�าแนักิชุนั�ดขึ้องวิ�ตถ�โดยพื้�จารณาจากิปีระจ�ไฟฟ�าได*ด�งนั��

จ��แนำกชี้นำ'ดของว�ตถุ�จ�กปรื่ะจ�ไฟฟ%�

Page 11: ไฟฟ้า ม.ต้น

11

1. ว�ตถุ�ที่��เป0นำกลิ�งที่�งไฟฟ%� คอวิ�ตถ�ที่��ไม+แสำดงอ�านัาจที่างไฟฟ�า คอไม+ด�งด)ดวิ�ตถ�ใด ๆ เนั�องจากิวิ�ตถ�ม�จ�านัวินัโปีรตอนั (+)

เที่+ากิ�บจ�านัวินัอ�เล=กิตรอนั (- ) ต�วิอย+างได*แกิ+วิ�ตถ�ที่��วิ ๆ ไปี2. ว�ตถุ�ที่��แสดงอ��นำ�จที่�งไฟฟ%� คอวิ�ตถ�ที่��สำามารถด�งด)ด

วิ�ตถ�ใด ๆได* เนั�องจากิวิ�ตถ�ม�จ�านัวินัโปีรตอนัไม+เที่+ากิ�บจ�านัวินัอ�เล=กิตรอนั ถ*าวิ�ตถ�ม�จ�านัวินัโปีรตอนั (+) มากิกิวิ+าจ�านัวินัอ�เล=กิตรอนั (- ) วิ�ตถ�จะแสำดงอ�านัาจไฟฟ�าเปี1นับวิกิ และถ*าวิ�ตถ�ม�จ�านัวินัโปีรตอนันั*อยกิวิ+าอ�เล=กิตรอนั วิ�ตถ�นั��นัจะแสำดงอ�านัาจไฟฟ�าเปี1นัลบ

ในัฤด)หนัาวิเม�อเราใชุ*หวิ�พื้ลาสำต�กิหวิ�ผู้ม แล*วินั�าหวิ�ไปีใกิล*เศึษกิระดาษชุ��นัเล=กิ ๆ จะพื้บวิ+าเศึษกิระดาษถ)กิด)ดขึ้��นัมาต�ดกิ�บหวิ� ที่��เปี1นัเชุ+นันั��เนั�องจากิหวิ�พื้ลาสำต�กิม�ปีระจ�ไฟฟ�า ปีระจ�ไฟฟ�าที่��เกิ�ดขึ้��นัเปี1นัไฟฟ�าสำถ�ต ถ*าปีระจ�ไฟฟ�าไม+เคล�อนัที่�� เร�ยกิวิ+าไฟฟ%�สถุ'ต (Static

Electricity) แต+ถ*าปีระจ�ไฟฟ�าม�กิารเคล�อนัที่�� เร�ยกิวิ+า ไฟฟ%�กรื่ะแส (Current Electricity)

ถ*าปีระจ�ไฟฟ�าชุนั�ดเด�ยวิกิ�นัจะผู้ล�กิกิ�นั และถ*าเปี1นัปีระจ�ไฟฟ�าต+างชุนั�ดกิ�นัจะด)ดกิ�นั

กรื่ะแสไฟฟ%� กิระแสำไฟฟ�า หมายถ�งปีร�มาณปีระจ�ไฟฟ�าที่��เคล�อนัที่��ผู้+านัพื้�นัที่��

ต�ดขึ้วิางขึ้องต�วินั�าจากิจ�ดหนั��งไปีย�งอ�กิจ�ดหนั��งในั 1 หนั+วิยเวิลากิระแสำไฟฟ�าเกิ�ดจากิกิารไหลขึ้องปีระจ�ไฟฟ�า เนั�องจากิ

ปีระจ�ไฟฟ�าม� 2 ชุนั�ด จ�งเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�า 2 แบบคอ1. กิระแสำอ�เล=กิตรอนั เปี1นักิระแสำไฟฟ�าที่��เกิ�ดจากิกิารเคล�อนัที่��

ขึ้องอ�เล=กิตรอนัหรอปีระจ�ลบ โดยไหลจากิขึ้��วิลบไปีย�งขึ้��วิบวิกิขึ้องเซลล-ไฟฟ�า

Page 12: ไฟฟ้า ม.ต้น

12

2. กิระแสำสำมมต� เปี1นักิระแสำที่��ไม+ได*เกิ�ดขึ้��นัจร�ง โดยกิ�าหนัดให*ไหลสำวินัที่างกิ�บกิารไหลขึ้องอ�เล=กิตรอนั โดยไหลจากิจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งไปีย�งจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��ากิวิ+า หรอไหลจากิขึ้��วิบวิกิไปีย�งขึ้��วิลบ

ชี้นำ'ดของกรื่ะแสไฟฟ%�กิระแสำไฟฟ�าม� 2 ชุนั�ด ได*แกิ+1. ไฟฟ�ากิระแสำตรง (Direct Current =D.C) หมายถ�ง

กิระแสำไฟฟ�าที่��ไหลในัที่�ศึที่างเด�ยวิ ไม+ม�กิารสำล�บขึ้��วิ เชุ+นั กิระแสำไฟฟ�าที่��ได*จากิถ+านัไฟฉาย แบตเตอร��รถยนัต-

2. ไฟฟ�ากิระแสำสำล�บ (Alternating Cureent=A.C) หมายถ�งกิระแสำไฟฟ�าที่��ไหลวินัสำล�บที่�ศึที่างไปีมาอย)+ตลอดเวิลา เชุ+นั กิระแสำไฟฟ�าที่��สำ+งมาจากิโรงไฟฟ�า

Page 13: ไฟฟ้า ม.ต้น

13

ใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.1

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1

หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�เรื่��องปรื่ะจ�ไฟฟ%�แลิะกรื่ะแสไฟฟ%� เวลิ� 10 นำ�ที่� คำ��ชี้��แจง ให*นั�กิเร�ยนันั�าอ�กิษรหนั*าขึ้*อควิามที่��สำ�มพื้�นัธ-กิ�นัเต�มหนั*าขึ้*อค�าถามที่��กิ�าหนัดให*

กิ โปีรตอนั ขึ้ อ�เล=กิตรอนั ค นั�วิตรอนั

ง อ�านัาจไฟฟ�าบวิกิ จ ไฟฟ�าสำถ�ต ฉ ไฟฟ�ากิระแสำ ชุ D.C.

ซ A.C. ฌ กิระแสำอ�เล=กิตรอนั ญ กิระแสำสำมมต

1. ปีระจ�ไฟฟ�าไม+เคล�อนัที่��

Page 14: ไฟฟ้า ม.ต้น

14

2. กิระแสำไฟฟ�าที่��ไหลวินัสำล�บที่�ศึที่างไปีมาตลอดเวิลา

3. ปีระจ�บวิกิ

4. วิ�ตถ�ม�จ�านัวินัโปีรตอนัมากิกิวิ+าจ�านัวินัอ�เล=กิตรอนั

5. อย)+ที่��แกินักิลางหรอนั�วิเคล�ยสำขึ้องอะตอม

6. ปีระจ�ไฟฟ�าม�กิารเคล�อนัที่��

7. เคล�อนัที่��วินัรอบ ๆ นั�วิเคล�ยสำ

8. กิระแสำไฟฟ�าที่��ได*จากิถ+านัไฟฉาย

9. กิระแสำที่��ไหลจากิขึ้��วิลบไปีขึ้��วิบวิกิ

10. กิระแสำฟ�าที่��ไหลจากิจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งไปีย�งจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��ากิวิ+า

เฉลิยใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.1

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1

หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�เรื่��องปรื่ะจ�ไฟฟ%�แลิะกรื่ะแสไฟฟ%� เวลิ� 10 นำ�ที่� คำ��ชี้��แจง ให*นั�กิเร�ยนันั�าอ�กิษรหนั*าขึ้*อควิามที่��สำ�มพื้�นัธ-กิ�นัเต�มหนั*าขึ้*อค�าถามที่��กิ�าหนัดให*

Page 15: ไฟฟ้า ม.ต้น

15

กิ โปีรตอนั ขึ้ อ�เล=กิตรอนั ค นั�วิตรอนั

ง อ�านัาจไฟฟ�าบวิกิ จ ไฟฟ�าสำถ�ต ฉ ไฟฟ�ากิระแสำ ชุ D.C.

ซ A.C. ฌ กิระแสำอ�เล=กิตรอนั ญ กิระแสำสำมมต

จ 1. ปีระจ�ไฟฟ�าไม+เคล�อนัที่��

ซ 2. กิระแสำไฟฟ�าที่��ไหลวินัสำล�บที่�ศึที่างไปีมาตลอดเวิลา

กิ 3. ปีระจ�บวิกิ

ง 4. วิ�ตถ�ม�จ�านัวินัโปีรตอนัมากิกิวิ+าจ�านัวินัอ�เล=กิตรอนั

ค 5. อย)+ที่��แกินักิลางหรอนั�วิเคล�ยสำขึ้องอะตอม

ฉ 6. ปีระจ�ไฟฟ�าม�กิารเคล�อนัที่��

ขึ้ 7. เคล�อนัที่��วินัรอบ ๆ นั�วิเคล�ยสำ

ชุ 8. กิระแสำไฟฟ�าที่��ได*จากิถ+านัไฟฉาย

ฌ 9. กิระแสำที่��ไหลจากิขึ้��วิลบไปีขึ้��วิบวิกิ

ญ 10. กิระแสำฟ�าที่��ไหลจากิจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งไปีย�งจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��ากิวิ+า

Page 16: ไฟฟ้า ม.ต้น

16

คำ��ชี้��แจงก'จกรื่รื่มที่�� 1.2

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� ...หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�

เรื่��อง เซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� เวลิ� 60 นำ�ที่�

ก'จกรื่รื่มที่�� 1.2 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม�จ�ดปรื่ะสงคำ+ก�รื่เรื่�ยนำรื่��

1. ต+อวิงจรไฟฟ�าอย+างง+ายได*2. สำร�ปีกิารเปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานัในัเซลล-ไฟฟ�าเคม�ได*3. สำร�ปีผู้ลกิารเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าได*4. อธ�บายหล�กิกิารขึ้องเซลล-ไฟฟ�าเคม�ได*

ส��อแลิะว�สด�-อ�ปกรื่ณ์+/กลิ�!ม 1. เคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า 1 ต�วิ

2. ถ+านัไฟฉายขึ้นัาดใหญ+ 1 กิ*อนั 3. แผู้+นัที่องแดงขึ้นัาด 2 cm 7 cm 1

แผู้+นั

. 4. แผู้+นัสำ�งกิะสำ�ขึ้นัาด 2 cm 7 cm 1

แผู้+นั 5. กิระดาษที่ราย 1 แผู้+นั 6. บ�กิเกิอร- ขึ้นัาด 100 cm3 1 ใบ

7. กิรดซ�ลฟ?วิร�กิเจอจาง 50 cm3

8. สำายไฟต+อกิ�บปีากิหนั�บจระเขึ้* 2 เสำ*นั 9. ใบควิามร) *ที่�� 1.2 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม� จ�านัวินั 31

ใบ

Page 17: ไฟฟ้า ม.ต้น

17

10. ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.2 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม� จ�านัวินั 31

ใบว'ธี�ก�รื่ที่ดลิอง สำมาชุ�กิแต+ละกิล�+มปีฏ�บ�ต�ด�งนั��

1. นั�กิเร�ยนัต+อเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�าเขึ้*ากิ�บถ+านัไฟฉาย 1

กิ*อนั สำ�งเกิตและบ�นัที่�กิผู้ล2. ขึ้�ดแผู้+นัที่องแดงและแผู้+นัสำ�งกิะสำ� ด*วิยกิระดาษที่รายให*

สำะอาด แล*วิจ�+มลงในัสำารละลายกิรดซ�ลฟ?วิร�กิ สำ�งเกิตกิารเบนัเขึ้=มขึ้องเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�าและบ�นัที่�กิผู้ล

3.. ต+อเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�ากิ�บปีลายขึ้องโลหะที่��งสำอง สำ�งเกิตกิารเปีล��ยนัแปีลงขึ้องแผู้+นัโลหะในับ�กิเกิอร- กิารเบนัเขึ้=มขึ้องเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�าและบ�นัที่�กิผู้ล

4. ยกิแผู้+นัโลหะแผู้+นัใดแผู้+นัหนั��งออกิ สำ�งเกิตและบ�นัที่�กิผู้ลใบัคำว�มรื่��ที่�� 1.2

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 2หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�

เรื่��อง เซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� เวลิ� 15 นำ�ที่�

ไฟฟ�าเปี1นัพื้ล�งงานัร)ปีหนั��งที่��สำามารถเปีล��ยนัเปี1นัพื้ล�งงานัร)ปีอ�นัได*ง+าย ม�แหล+งกิ�าเนั�ดมาจากิเซลล-ไฟฟ�าเคม� และพื้ล�งงานักิลจากิไดนัาโมซ��งเกิ�ดจากิกิารเหนั��ยวินั�าในัสำนัามแม+เหล=กิ

เซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� (Electrical Cell) ที่�าหนั*าที่��เปีล��ยนัพื้ล�งงานัจากิปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�มาเปี1นัพื้ล�งงานัไฟฟ�า

ส!วนำปรื่ะกอบัของเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� ได*แกิ+

Page 18: ไฟฟ้า ม.ต้น

18

1. แผู้+นัโลหะที่��ต+างกิ�นั 2 ชุนั�ด ที่�าหนั*าที่��เปี1นัขึ้��วิไฟฟ�าขึ้��วิบวิกิและขึ้��วิไฟฟ�าลบ

2. สำารละลายที่��นั�าไฟฟ�าได* (อ�เล=กิโที่รไลต-) ซ��งจะม�ไอออนับวิกิและไอออนัลบ โดยจะต*องจ�+มแผู้+นัโลหะที่��งสำองชุนั�ดลงในัสำารละลายที่��นั�าไฟฟ�าได*

แผู้+นัที่องแดง แผู้+นัสำ�งกิะสำ�

ภิาพื้แสำดงสำ+วินัปีระกิอบขึ้องเซลล-ไฟฟ�าเคม�

หลิ�กก�รื่สรื่��งเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� 1. จ�+มแผู้+นัโลหะต+างกิ�นั 2 ชุนั�ดลงในัสำารละลายที่��สำามารถ

แตกิต�วิให*ไอออนับวิกิและไอออนัลบได*2. โลหะต+างชุนั�ดกิ�นัแตกิต�วิให*อ�เล=กิตรอนัได*ต+างกิ�นั ด�งนั��นั

เม�อต+อแผู้+นัโลหะที่��งสำองเขึ้*าด*วิยกิ�นั โลหะที่��แตกิต�วิให*อ�เล=กิตรอนัได*ด�กิวิ+า จะม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��า เร�ยกิวิ+า ข��วลิบั สำ+วินัโลหะที่��เสำ�ยอ�เล=กิตรอนัยากิกิวิ+า จะม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งกิวิ+า เร�ยกิวิ+า ข��วบัวก

Page 19: ไฟฟ้า ม.ต้น

19

3. อ�เล=กิตรอนัจะไหลจากิขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��าไปีย�งขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)ง สำ+วินักิระแสำไฟฟ�าจะไหลจากิขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งไปีย�งขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��ากิวิ+า

4. กิระแสำไฟฟ�าจะไหลจนักิระที่��งศึ�กิย-ไฟฟ�าที่��ขึ้� �วิที่��งสำองเที่+ากิ�นั จ�งจะหย�ดไหล แสำดงวิ+า ไฟหมด

ต�วอย!�งเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม�1. ถุ!�นำไฟฉ�ย เปี1นัเซลล-แห*ง (Dry cell) สำารเคม�ที่��เปี1นัอ�

เล=กิโที่รไลต- คอ แอมโมเนั�ยมคลอไรด- (NH4CI) สำ+วินักิล+องสำ�งกิะสำ�ที่��บรรจ�สำารเคม�เปี1นัขึ้��วิลบตรงกิลางขึ้องถ+านัไฟฉายม�แที่+งคาร-บอนัหรอแกิรไฟต-ที่�าหนั*าที่��เปี1นัขึ้��วิบวิกิถ+านัไฟฉาย 1 กิ*อนั หรอ 1 เซลล- ม�ควิามต+างศึ�กิย- 1.5 โวิลต- เม�อใชุ*ไปีนัานัๆ ปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�จะนั*อยลง(ควิามต+างศึ�กิย-ลดลง) เนั�องจากิสำารเคม�ที่��ใชุ*ที่�าปีฏ�กิ�ร�ยาเหลอนั*อยลง ขึ้ณะเกิ�ดปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�จะม�นั��าเกิ�ดขึ้��นั ด�งนั��นัเม�อใชุ*ไปีนัานั ๆถ+านัไฟฉายจะบวิม เย��มเปี!ยกิ แสำดงวิ+าถ+านัเสำ�อมสำภิาพื้ ควิรเล�กิใชุ* เพื้ราะม� แมงกิานั�สำไดออกิไซด- เปี1นัสำารม�อ�นัตรายถ*าเขึ้*าสำ)+ร +างกิาย จะไปีที่�าลายระบบปีระสำาที่

ภิาพื้แสำดงสำ+วินัปีระกิอบขึ้องถ+านัไฟฉาย

Page 20: ไฟฟ้า ม.ต้น

20

(ที่��มา : สม�ดเสรื่'มคำว�มรื่�� ที่�กษะปฏิ'บั�ต'แลิะแบับัที่ดสอบัต�มจ�ดปรื่ะสงคำ+ ร�ตนัาภิรณ- อ�ที่ธ�ไพื้สำ�ฐพื้�นัธ�-และคณะ หนั*า 131 )

2. แบัตเตอรื่��รื่ถุยนำต+ คอเซลล-สำะสำมไฟฟ�าแบบตะกิ��วิ ผู้ล�ตขึ้��นัโดยนั�าเซลล-สำะสำมไฟฟ�าแบบตะกิ��วิซ��งม�ควิามต+างศึ�กิย- เซลล-ละ 2

โวิลต- มาต+อกิ�นัแบบอนั�กิรม 6 เซลล- ได*ควิามต+างศึ�กิย-รวิม 12

โวิลต- เพื้�อให*ม�พื้ล�งงานัไฟฟ�ามากิขึ้��นั แบตเตอร��รถยนัต-ม�ควิามต+างศึ�กิย- 12 โวิลต-

ภิาพื้ที่��แสำดงสำ+วินัปีระกิอบขึ้องแบตเตอร��

(ที่��มา : สม�ดเสรื่'มคำว�มรื่�� ที่�กษะปฏิ'บั�ต'แลิะแบับัที่ดสอบัต�มจ�ดปรื่ะสงคำ+ ร�ตนัาภิรณ- อ�ที่ธ�ไพื้สำ�ฐพื้�นัธ�-และคณะ หนั*า 131 )

1. สำ+วินัปีระกิอบได*แกิ+ แผู้+นัตะกิ��วิ แผู้+นัตะกิ��วิออกิไซด- สำารละลายกิรดซ�ลฟ?วิร�กิ

2. ให*ควิามต+างศึ�กิย- 2 โวิลต- กิระแสำไฟฟ�าจะไหลจากิแผู้+นัตะกิ��วิออกิไซด-ไปีย�งแผู้+นัตะกิ��วิ

3. เม�อใชุ*ไปีนัานั ๆ จะเกิ�ดตะกิ��วิซ�ลเฟต(PbSo4 ) จ�บที่��ขึ้� �วิที่��งสำอง ที่�าให*ไม+เกิ�ดควิามต+างศึ�กิย-

Page 21: ไฟฟ้า ม.ต้น

21

กิระแสำไฟฟ�าจ�งหย�ดไหล แต+สำามารถนั�าไปีปีระจ�ไฟฟ�าใหม+ กิ=จะได* ตะกิ��วิ ตะกิ��วิออกิไซด- และกิรดซ�ลฟ?วิร�กิ ซ��งนั�ามาใชุ*ได*อ�กิ

4. กิารปีระจ�ไฟฟ�า ให*ต+อขึ้��วิลบเขึ้*ากิ�บขึ้��วิลบ ขึ้��วิบวิกิเขึ้*ากิ�บขึ้��วิบวิกิ

สำารตะกิ��วิม�อ�นัตราย เพื้ราะไปีที่�าลายเม=ดโลห�ตแดงและระบบปีระสำาที่ขึ้องร+างกิาย ด�งนั��นัจ�งต*องระวิ�งที่��งในักิระบวินักิารผู้ล�ต กิารใชุ* และไม+ควิรนั�าไปีที่��งในัที่��สำาธารณะปรื่ะเภที่ของเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� ย�งสำามารถแบ+งออกิได*เปี1นั 2 ปีระเภิที่

1. เซลล-ปีฐมภิ)ม�(Primary Cell) เม�อใชุ*แล*วิสำารเคม�จะหมดไปี เม�อใชุ*กิระแสำไฟฟ�าหมดแล*วิไม+สำามารถนั�ากิล�บมาใชุ*ใหม+ได*อ�กิ เชุ+นั ถ+านัไฟฉาย เซลล-อ�ลคาไลนั-

2. เซลล-ที่�ต�ยภิ)ม� (Secondary Cell) เม�อใชุ*กิระแสำไฟฟ�าหมดแล*วิ สำามารถนั�าไปีปีระจ�ไฟฟ�า เพื้�อนั�ากิล�บมาใชุ*ใหม+ได*อ�กิ เชุ+นั แบตเตอรร��รถยนัต-

ใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.2

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 2 หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�เรื่��อง ที่ดลิองเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม�

เวลิ� 15 นำ�ที่�

Page 22: ไฟฟ้า ม.ต้น

22

แผู้+นัที่องแดง แผู้+นัสำ�งกิะสำ�

ต�รื่�งบั�นำที่6กผลิก�รื่ที่��ก'จกรื่รื่ม

ว'ธี�ก�รื่ที่ดลิอง ก�รื่เปลิ��ยนำแปลิงที่��เก'ดข6�นำแผ!นำโลิหะในำบั�ก

เกอรื่+เคำรื่��องว�ดกรื่ะแส

ไฟฟ%�1. ต+อเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�ากิ�บถ+านัไฟฉาย 1 กิ*อนั2. จ�+มแผู้+นัที่องแดงและแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ลงในัสำารละลายกิรดซ�ลฟ?วิร�กิ3. ต+อสำายไฟจากิแผู้+นัโลหะที่��งสำองกิ�บเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า

Page 23: ไฟฟ้า ม.ต้น

23

คำ��ถุ�มหลิ�งก�รื่ที่��ก'จกรื่รื่ม

1. เม�อเกิ�ดปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�ขึ้��นั นั�กิเร�ยนัจะที่ราบได*อย+างไร ……………………… …………………………………………………………………………….. 2. เม�อสำล�บที่��ขึ้องแผู้+นัที่องแดงและแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ที่��จ� +มในักิรดซ�ลฟ?วิร�กิ จะม� กิระแสำไฟฟ�าเกิ�ดขึ้��นัหรอไม+ ที่ราบได*อย+างไร…………………………….. ……………………………………………………………………………. 3. เม�อใชุ*แผู้+นัโลหะที่��เหมอนักิ�นัสำองแผู้+นัจ�+มในักิรดซ�ลฟ?วิร�กิจะเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�า หรอไม+ ที่ราบได*อย+างไร……………………………………………………

สรื่�ปผลิก�รื่ที่��ก'จกรื่รื่ม

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

Page 24: ไฟฟ้า ม.ต้น

24

.....................................................................................................................

เฉลิยใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.2

เรื่��อง ที่ดลิองเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม�

ต�รื่�งบั�นำที่6กผลิก�รื่ที่��ก'จกรื่รื่ม

ว'ธี�ก�รื่ที่ดลิอง ก�รื่เปลิ��ยนำแปลิงที่��เก'ดข6�นำแผ!นำโลิหะในำบั�ก

เกอรื่+เคำรื่��องว�ดกรื่ะแส

ไฟฟ%�1. ต+อเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�ากิ�บถ+านัไฟฉาย 1 กิ*อนั2. จ�+มแผู้+นัที่องแดงและแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ลงในัสำารละลายกิรดซ�ลฟ?วิ

-แผ!นำส�งกะส�เปลิ��ยนำเป0นำส�ด��แลิะเก'ดฟองก7�ซ

แผ!นำส�งกะส�เปลิ��ยนำ

เข8มกรื่ะด'ก

--

เข8มกรื่ะด'ก

Page 25: ไฟฟ้า ม.ต้น

25

ร�กิ3. ต+อสำายไฟจากิแผู้+นัโลหะที่��งสำองกิ�บเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า

เป0นำส�ด��แลิะเก'ดฟองก7�ซ

คำ��ถุ�มหลิ�งก�รื่ที่ดลิอง

1. เม�อเกิ�ดปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�ขึ้��นั นั�กิเร�ยนัจะที่ราบได*อย+างไร เก'ดฟองก7�ซ เก'ดตะกอนำ รื่�อนำข6�นำ เย8นำลิง 2. เม�อสำล�บที่��ขึ้องแผู้+นัที่องแดงและแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ที่��จ� +มในักิรดซ�ลฟ?วิร�กิ จะม�กิระแสำไฟฟ�าเกิ�ดขึ้��นัหรอไม+ ที่ราบได*อย+างไรม�กรื่ะแสไฟฟ%�เก'ดข6�นำ ส�งเกตจ�ก ก�รื่กรื่ะด'กของเข8มเคำรื่��องว�ดกรื่ะแสไฟฟ%� 3. เม�อใชุ*แผู้+นัโลหะที่��เหมอนักิ�นัสำองแผู้+นัจ�+มในักิรดซ�ลฟ?วิร�กิจะเกิ�ด กิระแสำไฟฟ�าหรอไม+ ที่ราบได*อย+างไร ไม!เก'ดกรื่ะแสไฟฟ%� ส�งเกตจ�กเข8มของเคำรื่��องว�ดกรื่ะแสไฟฟ%�ไม!กรื่ะด'ก

สรื่�ปผลิก�รื่ที่��ก'จกรื่รื่ม

1. เม�อจ�+มแผู้+นัที่องแดงและสำ�งกิะสำ�ลงในัสำารละลายกิรดซ�ลฟ?วิร�กิ ม�ปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�เกิ�ดขึ้��นั

Page 26: ไฟฟ้า ม.ต้น

26

สำ�งเกิตได*จากิแผู้+นัสำ�งกิะสำ�เปี1นัสำ�ด�าและเกิ�ดฟองกิBาซ 2. เม�อต+อขึ้��วิที่��งสำองกิ�บเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�าให*ครบวิงจร เขึ้=มกิระด�กิ ม�กิระแสำไฟฟ�า เกิ�ดขึ้��นั 3. เซลล-ไฟฟ�าเคม�ม�กิารเปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานัเคม�เปี1นัพื้ล�งงานัไฟฟ�า

ใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.3

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 2 หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�

Page 27: ไฟฟ้า ม.ต้น

27

เรื่��อง เซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� เวลิ� 15

นำ�ที่�

คำ��ชี้��แจง ให�นำ�กเรื่�ยนำเต'มเคำรื่��องหม�ย ถุ�ก หนำ��ข�อคำว�มที่��ถุ�กต�องแลิะเต'มเคำรื่��องหม�ย

ก�กบั�ที่ หนำ��ข�อคำว�มที่��ไม!ถุ�กต�อง

…… 1. โลหะที่��แตกิต�วิให*อ�เล=กิตรอนัได*ด�กิวิ+า จะม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)ง

........ 2. อ�เล=กิตรอนัจะไหลจากิขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��าไปีขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งกิวิ+า …… 3. เซลล-ที่�ต�ยภิ)ม�สำามารถนั�าไปีปีระจ�ไฟฟ�า นั�ากิล�บมาใชุ*ใหม+ได*

........ 4. ถ+านัไฟฉายเปี1นัเซลล-แบบ Primary Cell

…… 5. กิารปีระจ�ไฟฟ�าต*องต+อขึ้��วิบวิกิเขึ้*ากิ�บขึ้��วิลบเที่+านั��นั

…… 6. สำารตะกิ��วิเม�อเขึ้*าในัร+างกิายจะที่�าลายเม=ดเลอดแดงและระบบกิล*ามเนั�อ

....... 7. แบตเตอร��ม�พื้ล�งงานัไฟฟ�าสำ)งกิวิ+าถ+านัไฟฉาย

....... 8. สำ�งกิะสำ�ที่�าหนั*าที่��ให*อ�เล=กิตรอนั

Page 28: ไฟฟ้า ม.ต้น

28

...... 9. ถ+านัเสำ�อมสำภิาพื้ไม+ควิรใชุ*เพื้ราะม�แมงกิานั�สำออกิไซด-

...... 10. เซลล-ไฟฟ�าเคม�ปีระกิอบด*วิย ขึ้��วิไฟฟ�า 2 ขึ้��วิและสำารละลายอ�ล=กิที่รอไลต-

เฉลิยใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.3 เรื่��อง เซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม�

คำ��ชี้��แจง ให�นำ�กเรื่�ยนำเต'มเคำรื่��องหม�ย ถุ�ก หนำ��ข�อคำว�มที่��ถุ�กต�องแลิะเต'มเคำรื่��องหม�ย

ก�กบั�ที่ หนำ��ข�อคำว�มที่��ไม!ถุ�กต�อง

…X… 1. โลหะที่��แตกิต�วิให*อ�เล=กิตรอนัได*ด�กิวิ+า จะม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)ง

..../.... 2. อ�เล=กิตรอนัจะไหลจากิขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��าไปีขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งกิวิ+า …/… 3. เซลล-ที่�ต�ยภิ)ม�สำามารถนั�าไปีปีระจ�ไฟฟ�า นั�ากิล�บมาใชุ*ใหม+ได*

..../.... 4. ถ+านัไฟฉายเปี1นัเซลล-แบบ Primary Cell

Page 29: ไฟฟ้า ม.ต้น

29

…X… 5. กิารปีระจ�ไฟฟ�าต*องต+อขึ้��วิบวิกิเขึ้*ากิ�บขึ้��วิลบเที่+านั��นั

…X… 6. สำารตะกิ��วิเม�อเขึ้*าในัร+างกิายจะที่�าลายเม=ดเลอดแดงและระบบกิล*ามเนั�อ

.../.... 7. แบตเตอร��ม�พื้ล�งงานัไฟฟ�าสำ)งกิวิ+าถ+านัไฟฉาย

.../.... 8. สำ�งกิะสำ�ที่�าหนั*าที่��ให*อ�เล=กิตรอนั

...X... 9. ถ+านัเสำ�อมสำภิาพื้ไม+ควิรใชุ*เพื้ราะม�แมงกิานั�สำออกิไซด-

.../... 10. เซลล-ไฟฟ�าเคม�ปีระกิอบด*วิย ขึ้��วิไฟฟ�า 2 ขึ้��วิและสำารละลายอ�ล=กิที่รอไลต-

คำ��ชี้��แจงก'จกรื่รื่มที่�� 1.4

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 3

หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�เรื่��อง ไดนำ�โม เวลิ� 60 นำ�ที่�

ก'จกรื่รื่มที่�� 1.3 เร�องไดนัาโม

จ�ดปรื่ะสงคำ+ก�รื่เรื่�ยนำรื่�� ตอนำที่�� 1

Page 30: ไฟฟ้า ม.ต้น

30

1. อธ�บายกิารเปีล��ยนัแปีลงที่��เกิ�ดระหวิ+างแที่+งแม+เหล=กิกิ�บขึ้ดลวิดได*

2. อธ�บายหล�กิกิารขึ้องเคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�าได*

ส��อแลิะว�สด�-อ�ปกรื่ณ์+/กลิ�!ม1. ขึ้ดลวิดที่��พื้�นัรอบแกินัพื้ลาสำต�กิปีลายขึ้ดลวิดม�แกิเสำ�ยบที่��ง

สำองขึ้*าง 1 ม*วินั2. เคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า 1 เคร�อง3. แที่+งแม+เหล=กิ 1 แที่+ง

ว'ธี�ที่��ก'จกรื่รื่ม 1. ต+อปีลายที่��งสำองขึ้องขึ้ดลวิดเขึ้*ากิ�บเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า

นั�าปีลายขึ้องแที่+งแม+เหล=กิมาใกิล* ๆ ขึ้ดลวิดสำ�งเกิตกิารเบนัขึ้องเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�าบ�นัที่�กิผู้ล

2. เคล�อนัที่��แที่+งแม+เหล=กิเขึ้*า-ออกิจากิขึ้ดลวิดอย+างรวิดเร=วิ บ�นัที่�กิผู้ล

3. ย�ดแที่+งแม+เหล=กิไวิ*กิ�บที่�� แล*วิเคล�อนัขึ้ดลวิดเขึ้*า-ออกิจากิแที่+งแม+เหล=กิอย+างรวิดเร=วิ บ�นัที่�กิผู้ล

จ�ดปรื่ะสงคำ+ก�รื่เรื่�ยนำรื่�� ตอนำที่�� 21. อธ�บายกิารเปีล��ยนัแปีลงพื้ล�งงานัในัเคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�า

อย+างง+ายได*3. อธ�บายควิามเร=วิในักิารหม�นัขึ้ดลวิดม�ผู้ลต+อกิารเกิ�ดกิระแสำ

ไฟฟ�าได*

Page 31: ไฟฟ้า ม.ต้น

31

ส��อแลิะว�สด�-อ�ปกรื่ณ์+/กลิ�!ม1. เคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า 1 เคร�อง2. เคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�า 1 ชุ�ด3. แที่+งแม+เหล=กิ 2 แที่+ง4. สำายไฟ 2 เสำ*นั

ว'ธี�ที่��ก'จกรื่รื่ม 1. วิางแที่+งแม+เหล=กิขึ้��วิต+างกิ�นัห�นัเขึ้*าหากิ�นั หม�นัขึ้ดลวิดชุ*า ๆ

แล*วิค+อย ๆเพื้��มควิามเร=วิขึ้��นั สำ�งเกิตเขึ้=มขึ้องเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า บ�นัที่�กิผู้ล

2. วิางแที่+งแม+เหล=กิขึ้��วิเหมอนักิ�นัห�นัเขึ้*าหากิ�นั หม�นัขึ้ดลวิดชุ*า ๆแล*วิค+อย ๆเพื้��มควิามเร=วิขึ้��นั สำ�งเกิตเขึ้=มขึ้องเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า บ�นัที่�กิผู้ล

ใบัคำว�มรื่��ที่�� 1.3

Page 32: ไฟฟ้า ม.ต้น

32

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 3หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�

เรื่��อง ไดนำ�โม เวลิ� 15

นำ�ที่�

ไดนำ�โม เปี1นัเคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�าที่��เปีล��ยนัพื้ล�งงานักิลเปี1นัพื้ล�งงานัไฟฟ�า หล�กิกิารเหนั��ยวินั�าให*เกิ�ดกิระแสำไฟฟ�า อาจที่�าได*โดยกิารหม�นัขึ้ดลวิดต�ดสำนัามแม+เหล=กิจะ ที่�าให*สำนัามแม+เหล=กิบร�เวิณขึ้ดลวิดเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงตลอดเวิลา จ�งเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าขึ้��นั ผู้)*ค*นัพื้บกิระแสำไฟฟ�าเหนั��ยวินั�าคอ ไมเค�ล ฟาราเดย- (Michael

Faraday) นั�กิวิ�ที่ยาศึาสำตร-ชุาวิอ�งกิฤษ โดยใชุ*ขึ้ดลวิดเคล�อนัต�ดกิ�บเสำ*นัแรงแม+เหล=กิ

ถุ��ต�องก�รื่สรื่��งไดนำ�โมให�ส�ม�รื่ถุผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%�ได�ม�กข6�นำ ส�ม�รื่ถุที่��ได� ด�งนำ��

1. เพื้��มจ�านัวินัรอบขึ้องขึ้ดลวิด 2. เพื้��มแรงขึ้��วิแม+เหล=กิ3. หม�นัขึ้ดลวิดให*เร=วิขึ้��นั

ไดนำ�โมไฟฟ%�กรื่ะแสสลิ�บั ปีระกิอบด*วิยแที่+งแม+เหล=กิ 2 แที่+ง ขึ้ดลวิด และแหวินัล�นัโดยแหวินัล�นั 2 วิงสำ�มผู้�สำกิ�บแปีรงต�วินั�าไฟฟ�าซ��งจะร�บกิระแสำไฟฟ�าจากิขึ้ดลวิดออกิสำ)+วิงจรภิายนัอกิ 

Page 33: ไฟฟ้า ม.ต้น

33

ไดนำ�โมไฟฟ%�กรื่ะแสตรื่ง ปีระกิอบด*วิยแที่+งแม+เหล=กิ 2 แที่+ง ขึ้ดลวิด และแหวินัแยกิโดยแหวินัแยกิแต+ละอ�นัสำ�มผู้�สำกิ�บแปีรงต�วินั�าไฟฟ�าซ��งจะร�บกิระแสำไฟฟ�าจากิขึ้ดลวิดออกิสำ)+วิงจรภิายนัอกิ

ภิาพื้แสำดงไดนัาโมกิระแสำสำล�บและไดนัาโมกิระแสำตรง(ที่��มา : สม�ดเสรื่'มคำว�มรื่�� ที่�กษะปฏิ'บั�ต'แลิะแบับัที่ดสอบัต�มจ�ดปรื่ะสงคำ+ รื่�ตนำ�ภรื่ณ์+ อ'ที่ธี'ไพส'ฐพ�นำธี�+ แลิะคำณ์ะ หนั*า 13

ใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.4

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 3หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�

เรื่��อง ไดนำ�โม เวลิ� 40

นำ�ที่�

ตอนำที่�� 1 เรื่��อง ไดนำ�โม

ต�รื่�งบั�นำที่6กผลิก�รื่ที่ดลิอง

ก�รื่ที่ดลิอง ก�รื่เปลิ��ยนำแปลิงที่��ส�งเกตได�

1. วิางแที่+งแม+เหล=กิเขึ้*าใกิล*ขึ้ดลวิด

........................................

.....................................

………………………………

Page 34: ไฟฟ้า ม.ต้น

34

2. เคล�อนัแที่+งแม+เหล=กิเขึ้*าออกิแกินัขึ้องขึ้ดลวิด

3. เคล�อนัขึ้ดลวิดเขึ้*าออกิจากิแที่+งแม+เหล=กิ โดยให*แที่+งแม+เหล=กิอย)+กิ�บที่��

………………….

………………………………………………….

………………………………………………….

คำ��ถุ�มหลิ�งก�รื่ที่ดลิอง

1. ในัขึ้ณะที่��แที่+งแม+เหล=กิอย)+ใกิล*ๆ ขึ้ดลวิด ขึ้ดลวิดอย)+ในัสำนัามแม+เหล=กิหรอไม+เพื้ราะเหต�ใด …………………………………………………………………………………………….

2. เม�อเคล�อนัที่��แที่+งแม+เหล=กิหรอขึ้ดลวิดเขึ้*าออกิอย+างรวิดเร=วิ ที่�าให*เกิ�ดกิาร เปีล��ยนัแปีลง

อย+างไร เพื้ราะเหต�ใด ........................................................................................................

............................................................................................................................................

3. กิระแสำไฟฟ�าที่��เกิ�ดจากิกิารเปีล��ยนัแปีลงขึ้องสำนัามแม+เหล=กิ เร�ยกิวิ+า..................................

สรื่�ปผลิก�รื่ที่ดลิอง

Page 35: ไฟฟ้า ม.ต้น

35

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………..

เฉลิยใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.4

Page 36: ไฟฟ้า ม.ต้น

36

เรื่��อง ไดนำ�โม

ตอนำที่�� 1 เรื่��องไดนำ�โม ต�รื่�งบั�นำที่6กผลิก�รื่ที่ดลิอง

ก�รื่ที่ดลิอง ก�รื่เปลิ��ยนำแปลิงที่��ส�งเกตได�1. วิางแที่+งแม+เหล=กิเขึ้*าใกิล*ขึ้ดลวิด2. เคล�อนัแที่+งแม+เหล=กิเขึ้*าออกิแกินัขึ้องขึ้ดลวิด3. เคล�อนัขึ้ดลวิดเขึ้*าออกิจากิแที่+งแม+เหล=กิ โดยให*แที่+งแม+เหล=กิอย)+กิ�บที่��

เข8มไม!เบันำเข8มเบันำเข8มเบันำ

คำ��ถุ�มหลิ�งก�รื่ที่ดลิอง

1. ในัขึ้ณะที่��แที่+งแม+เหล=กิอย)+ใกิล*ๆ ขึ้ดลวิด ขึ้ดลวิดอย)+ในัสำนัามแม+เหล=กิหรอไม+เพื้ราะเหต�ใด อย�!ในำสนำ�มแม!เหลิ8ก เพรื่�ะ แม!เหลิ8กส!งอ��นำ�จแม!เหลิ8กไปรื่อบั ๆแที่!งแม!เหลิ8ก 2. เม�อเคล�อนัที่��แที่+งแม+เหล=กิหรอขึ้ดลวิดเขึ้*าออกิอย+างรวิดเร=วิ ที่�าให*เกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลง อย+างไร เพื้ราะเหต�ใด เก'ดกรื่ะแสไฟฟ%� เพรื่�ะสนำ�มแม!เหลิ8กบัรื่'เวณ์ขดลิวด เก'ดก�รื่ เปลิ��ยนำแปลิงตลิอดเวลิ� (ขดลิวดต�ดสนำ�มแม!เหลิ8ก หรื่�อสนำ�มแม!เหลิ8กต�ดขดลิวด)

Page 37: ไฟฟ้า ม.ต้น

37

3. กิระแสำไฟฟ�าที่��เกิ�ดจากิกิารเปีล��ยนัแปีลงขึ้องสำนัามแม+เหล=กิ เร�ยกิวิ+า กรื่ะแสไฟฟ%�เหนำ��ยวนำ��

สรื่�ปผลิก�รื่ที่ดลิอง

ก�รื่เก'ดกรื่ะแสไฟฟ%�เหนำ��ยวนำ��จะต�องเคำลิ��อนำที่��ขดลิวดต�ดสนำ�มแม!เหลิ8ก หรื่�อเคำลิ��อนำที่��แม!เหลิ8กผ!�นำขดลิวด

ใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.4

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 3หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�

เรื่��อง ไดนำ�โม เวลิ� 15

นำ�ที่�

ตอนำที่�� 2 เรื่��อง ไดนำ�โม

ต�รื่�งบั�นำที่6กผลิก�รื่ที่ดลิองก�รื่หม�นำของ

ขดลิวดก�รื่เบันำของเข8มเคำรื่��องว�ดกรื่ะแสไฟฟ%�

แม!เหลิ8กข��วต!�งก�นำห�นำเข��ห�ก�นำ

แม!เหลิ8กข��วเหม�อนำก�นำห�นำเข��ห�ก�นำ

1. ขึ้ดลวิดอย)+กิ�บที่��2. ขึ้ดลวิดหม�นัชุ*า3. ขึ้ดลวิดหม�นั

Page 38: ไฟฟ้า ม.ต้น

38

เร=วิ

คำ��ถุ�มหลิ�งก�รื่ที่ดลิอง 1. กิารหม�นัขึ้ดลวิดจะเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงหรอไม+ เพื้ราะเหต�ใด.......................................

2. กิารหม�นัขึ้ดลวิดชุ*าจะเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงต+างจากิกิารหม�นัขึ้ดลวิดเร=วิ คอ.................. ...................................................................................................................................... 3. ถ*านั�าแที่+งแม+เหล=กิที่��งสำองออกิ แล*วิหม�นัขึ้ดลวิดจะเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงหรอไม+ เพื้ราะ อะไร............................................................................................................................. 4. จากิกิารที่ดลองนั��ม�กิารเปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานัอย+างไร …………………………………... สรื่�ปผลิก�รื่ที่ดลิอง …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………

เฉลิย ใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.4

Page 39: ไฟฟ้า ม.ต้น

39

เรื่��องไดนำ�โมตอนำที่�� 2 เรื่��อง ไดนำ�โม ต�รื่�งบั�นำที่6กผลิก�รื่ที่ดลิอง

ก�รื่หม�นำของขดลิวด

ก�รื่เบันำของเข8มเคำรื่��องว�ดกรื่ะแสไฟฟ%�แม!เหลิ8กข��วต!�งก�นำห�นำเข��ห�ก�นำ

แม!เหลิ8กข��วเหม�อนำก�นำห�นำเข��ห�ก�นำ

1. ขึ้ดลวิดอย)+กิ�บที่��

ไม+เบนั ไม+เบนั

2. ขึ้ดลวิดหม�นัชุ*า

เบนันั*อย ไม+เบนั

3. ขึ้ดลวิดหม�นัเร=วิ

เบนัมากิ ไม+เบนั

คำ��ถุ�มหลิ�งก�รื่ที่ดลิอง

1. กิารหม�นัขึ้ดลวิดจะเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงหรอไม+ เพื้ราะเหต�ใด เก'ดก�รื่เปลิ��ยนำแปลิง เพรื่�ะเก'ดกรื่ะแสไฟฟ%� 2. กิารหม�นัขึ้ดลวิดชุ*าจะเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงต+างจากิกิารหม�นัขึ้ดลวิดเร=วิ คอ เก'ดกรื่ะแสไฟฟ%�นำ�อยกว!� 3. ถ*านั�าแที่+งแม+เหล=กิที่��งสำองออกิ แล*วิหม�นัขึ้ดลวิดจะเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงหรอไม+ เพื้ราะ อะไรไม!เก'ดก�รื่เปลิ��ยนำแปลิง เพรื่�ะไม!ม�สนำ�มแม!เหลิ8ก

Page 40: ไฟฟ้า ม.ต้น

40

4. จากิกิารที่ดลองนั��ม�กิารเปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานัอย+างไร เปลิ��ยนำพลิ�งง�นำกลิเป0นำพลิ�งง�นำไฟฟ%�

สรื่�ปผลิก�รื่ที่ดลิอง

1. เม�อหม�นัขึ้ดลวิดต�ดสำนัามแม+เหล=กิจะเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าในัวิงจร

2. เม�อหม�นัขึ้ดลวิดเร=วิขึ้��นั จะที่�าให*เกิ�ดกิระแสำไฟฟ�ามากิขึ้��นัด*วิย

3. เคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�าอย+างง+ายม�กิารเปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานักิลเปี1นัพื้ล�งงานัไฟฟ�า

แบับัที่ดสอบั เรื่��อง ก�รื่ผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%�

ว'ชี้�ว'ที่ย�ศ�สตรื่+พ��นำฐ�นำ ชี้��นำม�ธียมศ6กษ�ป=ที่�� 3คำ��ชี้��แจง แบบที่ดสำอบฉบ�บนั��เปี1นัแบบปีรนั�ย ชุนั�ด 4 ต�วิเลอกิ ม�ที่��งหมด 10 ขึ้*อ ใชุ*เวิลา 15 นัาที่�

เลอกิค�าตอบที่��ถ)กิที่��สำ�ดเพื้�ยงค�าตอบเด�ยวิแล*วิที่�าเคร�องหมายกิากิบาที่( ) ลงในั กิระดาษค�าตอบ

# ………………………………………………………………………………………………..#1. จงพื้�จารณาขึ้*อควิามในัขึ้*อต+อไปีนั�� ขึ้*อใด ไม! ถ)กิต*อง

กิ. แบตเตอร��รถยนัต-ให*ไฟฟ�ากิระแสำสำล�บขึ้. เซลล-ไฟฟ�าเคม�ที่�กิชุนั�ดให*ไฟฟ�ากิระแสำตรงค. เกิ�ดกิารไหลขึ้องกิระแสำไฟฟ�าได*เม�อม�ควิามต+างศึ�กิย-ไฟฟ�า

ระหวิ+างจ�ด 2 จ�ด

Page 41: ไฟฟ้า ม.ต้น

41

ง. ในัเซลล-ไฟฟ�าเคม� ถ*าม�ปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�เกิ�ดขึ้��นัมากิ จะเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าไดมากิด*วิย2. ถ*านั�าแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ที่��ง 2 อ�นั เสำ�ยบเขึ้*ากิ�บผู้ลมะนัาวิ แล*วิต+อเขึ้*ากิ�บเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า จะม�กิระแสำไฟฟ�าเกิ�ดขึ้��นัหรอไม+ เพื้ราะเหต�ใด

กิ. เกิ�ดเพื้ราะใชุ*แผู้+นัสำ�งกิะสำ�ขึ้นัาดต+างกิ�นัขึ้. ไม+เกิ�ด เพื้ราะแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ม�ขึ้นัาดเล=กิเกิ�นัไปี ค. เกิ�ด เพื้ราะแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ที่�าปีฏ�กิ�ร�ยากิ�บนั��ามะนัาวิได* ง. ไม+เกิ�ด เพื้ราะใชุ*โลหะชุนั�ดเด�ยวิกิ�นั ที่�าให*เกิ�ดปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�

เที่+ากิ�นั ควิามต+างศึ�กิย-จ�งเที่+ากิ�นัไม+เกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าไหล3. ไฟฟ�ากิระแสำสำล�บและไฟฟ�ากิระแสำตรงจากิไดนัาโม จะม�ค+ามากิหรอนั*อย ไม! เกิ��ยวิกิ�บขึ้*อใด

กิ. ควิามเร=วิขึ้องขึ้ดลวิดขึ้. จ�านัวินัรอบขึ้องขึ้ดลวิดค. ชุนั�ดขึ้องแรงหม�นัขึ้ดลวิดง. ควิามเขึ้*มขึ้องสำนัามแม+เหล=กิ

4. ไฟฟ�ากิระแสำตรงและไฟฟ�ากิระแสำสำล�บนั��นัม�ควิามแตกิต+างกิ�นัในัเร�องใด

กิ. ที่�ศึที่างกิารไหลขึ้. ควิามเขึ้*มขึ้องแสำงค. แหล+งกิ�าเนั�ดไฟฟ�าง. ปีร�มาณกิระแสำไฟฟ�า

5. กิารไหลขึ้องกิระแสำไฟฟ�าเปีร�ยบได*กิ�บกิารเคล�อนัที่��ในัขึ้*อใดได*ด�ที่��สำ�ด

กิ. ควิ�นัไฟขึ้. ลมพื้�ดฝุ่�Dนัค. นั��าในัแม+นั��าง. คล�นัในัที่ะเล

Page 42: ไฟฟ้า ม.ต้น

42

6. ถ*ากิระแสำไฟฟ�าไหลจากิจ�ด กิ ไปีย�งจ�ด ขึ้ สำามารถสำร�ปีได*ตามขึ้*อใด

กิ. จ�ด กิ ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งกิวิ+าจ�ด ขึ้ขึ้. จ�ด ขึ้ ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งกิวิ+าจ�ด กิค. จ�ด กิ ม�ควิามต+างศึ�กิย-สำ)งกิวิ+าจ�ด ขึ้ง. จ�ด ขึ้ ม�ควิามต+างศึ�กิย-สำ)งกิวิ+าจ�ด กิ

7. ไฟฟ�าที่��เกิ�ดจากิ แหล+งกิ�าเนั�ดในัขึ้*อใดเปี1นัไฟฟ�ากิระแสำตรงกิ. ไดนัาโม กิารเหนั��ยวินั�าขึ้. ถ+านัไฟฉาย กิารเหนั��ยวินั�า ค. ไดนัาโม แบตเตอร��รถยนัต-ง. ถ+านัไฟฉาย แบตเตอร��รถยนัต-

8. ในัเซลล-ไฟฟ�าเคม�อ�เล=กิตรอนัที่��เกิ�ดจากิกิารแตกิต�วิขึ้องสำ�งกิะสำ�ม�ที่�ศึที่างกิารเคล�อนัที่��อย+างไร

กิ. สำ�งกิะสำ� สำารละลาย ที่องแดงขึ้. สำ�งกิะสำ� ลวิดต�วินั�า ที่องแดงค. ที่องแดง สำารละลาย สำ�งกิะสำ�ง. ที่องแดง ลวิดต�วินั�า สำ�งกิะสำ�

9. เม�อนั�าแผู้+นัโลหะ 2 ชุนั�ดจ�+มลงในัสำารละลายชุนั�ดหนั��งแล*วิต+อแผู้+นัโลหะที่��งสำองด*วิยสำายไฟเขึ้*ากิ�บแบตเตอร�� ปีรากิฏวิ+าเขึ้=มขึ้องแอมม�เตอร-ไม+เบนั สำามารถคาดคะเนัได*อย+างไร

กิ. สำารละลายที่��ใชุ*เปี1นันั��าขึ้. สำารละลายที่��ใชุ*เปี1นัด+างค. สำารละลายที่��ใชุ*ไม+เปี1นักิรดง. คาดคะเนัไม+ได*

10. กิระแสำไฟฟ�าที่��เกิ�ดจากิกิารเหนั��ยวินั�า ได*จากิอ�ปีกิรณ-ชุนั�ดใดกิ. ไดนัาโม ขึ้. แบตเตอร��ค. ถ+านัไฟฉาย ง. โซลาร-เซลล-

Page 43: ไฟฟ้า ม.ต้น

43

เฉลิยแบับัที่ดสอบัเรื่��องก�รื่ผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%�

1. กิ2. ง3. ค4. กิ5. ค6. กิ7. ง8. ขึ้9. ค10. กิ

Page 44: ไฟฟ้า ม.ต้น

44

บัรื่รื่ณ์�นำ�กรื่ม

ปีระด�บ นัาคแกิ*วิ. หนำ�งส�อเรื่�ยนำเสรื่'มม�ตรื่ฐ�นำแม8คำ ว'ที่ย�ศ�สตรื่+ ชี้��นำ ม.3 เลิ!มที่�� 3 ชี้!วงชี้��นำที่�� 3.

กิร�งเที่พื้ฯ : แม=ค,2547

ย�พื้า วิรยศึ และคณะ. หนำ�งส�อเรื่�ยนำส�รื่ะก�รื่เรื่�ยนำรื่��พ��นำฐ�นำ กลิ�!มส�รื่ะก�รื่เรื่�ยนำรื่��ว'ที่ย�ศ�สตรื่+. กิร�งเที่พื้ฯ : อ�กิษรเจร�ญที่�ศึนั-, 2547.

ร�ตนัาภิรณ- อ�ที่ธ�ไพื้สำ�ฐพื้�นัธ�-และคณะ. สม�ดเสรื่'มคำว�มรื่��ที่�กษะปฏิ'บั�ต'แลิะแบับัที่ดสอบัต�ม

จ�ดปรื่ะสงคำ+ว'ที่ย�ศ�สตรื่+ ว 306 ชี้��นำม�ธียมศ6กษ�ป=ที่�� 3.

กรื่�งเที่พฯ : ม.ส.พ, 2543

ศึร�ล�กิษณ- ผู้ลวิ�ฒนัะ. ส��อก�รื่เรื่�ยนำรื่��แลิะเสรื่'มสรื่��งที่�กษะต�มม�ตรื่ฐ�นำก�รื่เรื่�ยนำรื่�� กลิ�!มส�รื่ะ

ก�รื่เรื่�ยนำรื่��ว'ที่ย�ศ�สตรื่+ ไฟฟ%� ชี้!วงชี้��นำที่�� 3(ม.1-ม.3).

กิร�งเที่พื้ฯ : สำ�านั�กิพื้�มพื้-นั�ยมวิ�ที่ยา, 2548.

สำถาบ�นัสำ+งเสำร�มกิารสำอนัวิ�ที่ยาศึาสำตร- และเที่คโนัโลย�. คำ�!ม�อคำรื่�ส�รื่ะก�รื่เรื่�ยนำรื่��พ��นำฐ�นำ แรื่งแลิะก�รื่เคำลิ��อนำที่�� พลิ�งง�นำ กลิ�!มส�รื่ะก�รื่เรื่�ยนำรื่��ว'ที่ย�ศ�สตรื่+ ชี้��นำม�ธียมศ6กษ�ป=ที่�� 1.

กิร�งเที่พื้ฯ : โรงพื้�มพื้-ค�ร�สำภิาลาดพื้ร*าวิ, 2547

สำถาบ�นัสำ+งเสำร�มกิารสำอนัวิ�ที่ยาศึาสำตร-และเที่คโนัโลย�. หนำ�งส�อเรื่�ยนำส�รื่ะก�รื่เรื่�ยนำรื่��พ��นำฐ�นำ แรื่งแลิะก�รื่เคำลิ��อนำที่�� พลิ�งง�นำ กลิ�!มส�รื่ะก�รื่เรื่�ยนำรื่��ว'ที่ย�ศ�สตรื่+ ชี้��นำม�ธียมศ6กษ�ป=ที่�� 1.

พื้�มพื้-คร��งที่�� 5. กิร�งเที่พื้ฯ : โรงพื้�มพื้-ค�ร�สำภิาลาดพื้ร*าวิ, 2549.

Page 45: ไฟฟ้า ม.ต้น

45

Page 46: ไฟฟ้า ม.ต้น

46

ปรื่ะว�ต'ผ��จ�ดที่��

1. ปรื่ะว�ต'ส!วนำต�ว๏ ชุ�อต�วิ นัางร� +งที่�วิา เชุ�ยงสำอนั๏ เกิ�ดวิ�นัที่�� 13 เดอนั ม�นัาคม พื้.ศึ. 2514

๏ ภิ)ม�ล�าเนัาเด�ม อ�าเภิอที่�+งหวิ*า จ�งหวิ�ดสำต)ล๏ ต�าแหนั+ง คร)ชุ�านัาญกิาร โรงเร�ยนักิ�นัต�งร�ษฎาศึ�กิษา๏ ที่��อย)+ปี<จจ�บ�นั 174 หม)+ 12 ต�าบลนัาที่+ามเหนัอ อ�าเภิอเมอง

จ�งหวิ�ดตร�ง2. ปรื่ะว�ต'ก�รื่ศ6กษ�

๏ คร�ศึาสำตร-บ�ณฑิ�ต (วิ�ที่ยาศึาสำตร-ที่��วิไปี) จากิวิ�ที่ยาล�ยคร)สำงขึ้ลา3. ปรื่ะสบัก�รื่ณ์+

๏ พื้.ศึ. 2537 - 2538 อาจารย- 1 โรงเร�ยนัวิ�ดโคกิสำวิย อ�าเภิอที่�บปี�ด จ�งหวิ�ดพื้�งงา

สำอนัวิ�ชุาวิ�ที่ยาศึาสำตร-ชุ��นัม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 1 - 3 วิ�ชุาคณ�ตศึาสำตร- ชุ��นัม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 3

๏ พื้.ศึ. 2538 - 2551 คร)ชุ�านัาญกิาร โรงเร�ยนักิ�นัต�งร�ษฎาศึ�กิษา สำอนัรายวิ�ชุาวิ�ที่ยาศึาสำตร- ชุ��นัม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 2 - 3

4. ผลิง�นำด�เด!นำ

๏ พื้.ศึ. 2544 คร)แกินันั�า โรงเร�ยนัสำ�งกิ�ดกิรมสำาม�ญศึ�กิษา

จ�งหวิ�ดตร�ง๏ พื้.ศึ. 2549 บ�คลากิรต*นัแบบปีฎ�ร)ปีกิระบวินักิารเร�ยนัร) *

สำ�านั�กิงานัเขึ้ตพื้�นัที่��กิารศึ�กิษา ตร�ง เขึ้ต 2

๏ พื้.ศึ. 2551 บ�คลากิรต*นัแบบปีฎ�ร)ปีกิระบวินักิารเร�ยนัร) * คร)รางวิ�ลเกิ�ยรต�ยศึ“ (Teacher Award)”

แห+งปี! 2551 กิล�+มสำาระกิารเร�ยนัร) *วิ�ที่ยาศึาสำตร-

Page 47: ไฟฟ้า ม.ต้น

47

สำ�านั�กิงานัเขึ้ตพื้�นัที่��กิารศึ�กิษาตร�ง เขึ้ต 2

กรื่ะแสไฟฟ%� เกิ�ดจากิกิารเคล�อนัที่��ขึ้องอ�เล=กิตรอนั โดยอ�เล=กิตรอนัจะเคล�อนัที่��จากิจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��าผู้+านัลวิดต�วินั�าไปีย�งจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)ง ที่�าให*เกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าเคล�อนัที่��ในั

Page 48: ไฟฟ้า ม.ต้น

48

ที่�ศึที่างตรงกิ�นัขึ้*าม คอ จากิจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งไปีย�งจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��า

คำ!�คำว�มต!�งศ�กย- ม�หนั+วิยเปี1นัโวิลต- (V) เม�อเกิ�ดควิามต+างศึ�กิย-ระหวิ+างจ�ดสำองจ�ดจะม�พื้ล�งงานัผู้ล�กิด�นัให*กิระแสำไฟฟ�าไหล

ก�รื่ผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%� อาจได*จากิปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�หรอพื้ล�งงานักิลกิ=ได*

คำว�มรื่��เก��ยวก�บัเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม�

เซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� ที่�าหนั*าที่��เปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานัเคม�ไปีเปี1นัพื้ล�งงานัไฟฟ�า

ส!วนำปรื่ะกอบัของเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� ได*แกิ+

Page 49: ไฟฟ้า ม.ต้น

49

แผู้+นัโลหะที่��ต+างกิ�นั 2 ชุนั�ด ที่�าหนั*าที่��เปี1นัขึ้��วิไฟฟ�าขึ้� �วิบวิกิและขึ้��วิลบ

สำารละลายที่��นั�าไฟฟ�าได* ( อ�เล=กิโที่รไลต- ) ซ��งจะม�ไอออนับวิกิและไอออนัลบ

โดยจะต*องจ�+มแผู้+นัโลหะที่��ง 2 ชุนั�ดลงในัสำารละลายที่��นั�าไฟฟ�าได*