ZOR DOĞUM - Sınır Tanımayan...

Yemenli anneler ve çocuklar tıbbi bakım göremedikleri için ölüyor

ZOR DOĞUM

SINIR TANIMAYAN DOKTORLARMEDECINS SANS FRONTIERES

ZOR DOĞUM

TAİZ HUBAN ANNE VE ÇOCUKHASTANESİ İLE HACCA’DAKİ ABS HASTANESİ

SAĞLIK HİZMETLERİNE ERİŞİM

EKONOMİK ÇÖKÜŞÜN SAĞLIKHİZMETLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

TIBBİ DESTEK ARAYIŞINDA EMNİYET VEGÜVENLİK SORUNU

SAĞLIK HİZMETLERİNE ERİŞİMİNENGELLENMESİNİN TIBBİ SONUÇLARI

SONUÇ

YEMENLİ ANNELER VE ÇOCUKLAR TIBBİ BAKIM GÖRMEDİKLERİ İÇİN ÖLÜYOR

01

02

03

04

05

06

07

04

08

14

18

22

26

30

© 2019 Sınır Tanımayan Doktorlar/ Médecins Sans Frontières (MSF)

Kapak Fotoğrafı: © Matteo Bastianelli Orijinal Tasarım: Atomodesign.nl

MSF’nin Taiz Huban Hastanesi’nde tedavi gören ve Yenidoğan Birimi’ndeki sağlık çalışanları tarafından yakından takip edilen prematüre ikiz bebekler.

Çeviren: Itır Ilgaz

Türkçeleştirilmiş Tasarım: Myra, Nisan 2019 SINIR TANIMAYAN DOKTORLARMEDECINS SANS FRONTIERES

www.msf.org

www.sinirtanimayandoktorlar.org

[email protected]

MSFTurkiye

MSF_Turkiye

MSF_Turkiye

MSFTurkiye

4 Zor doğum Yemenli anneler ve çocuklar tıbbi bakım göremedikleri için ölüyor

01

Zor doğum Yemenli anneler ve çocuklar tıbbi bakım göremedikleri için ölüyor 5

01 ZOR DOĞUM

Dört yıl süren savaşın ardından şiddetli çatışmalar, bitmeyen hava saldırıları, savaşan taraflar tarafından yardım operasyonlarına yapılan politik müdahaleler ve halihazırda Ortadoğu’nun en yoksul ülkesini etkisi altına alan ekonomik girdap yüzünden, Yemen’deki tıbbi ve insani durum kötüleşmeye devam ediyor.

Yemenliler için sonu gelmeyen bu kriz ortamında yaşamak, gündelik hayatın gereklerini sürdürmek daimi bir mücadele. Bu durum özellikle de sağlık hizmetlerine erişim konusunda geçerli. Çünkü Yemen’deki halk sağlığı sistemi, 28 milyon insanın yaşadığı bir ülkenin ihtiyaçlarını karşılamaktan çok uzak.

Yemen’deki çatışmalar, Mart 2015’te Ensarullah güçlerinin (Husi Hareketi olarak da biliniyor) eski Cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih ile birlik olup Sanaa’daki Abdurabbu Mansur el-Hadi hükümetini devirmesi ve ülkenin güneyine doğru ilerlemeye devam etmesiyle kızıştı. Ardından Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri öncülüğündeki koalisyon da, uluslararası düzeyde kabul görmüş olan hükümeti desteklemek adına hava bombardımanı harekatını başlattı.

Yemen’in halk sağlığı altyapısı, 2015’ten itibaren yerinden edilmeler, şiddet olayları ve sağlık kurumlarının fonlama kesintileri yüzünden çökmeye başladı. Devlet kurumlarının tasfiye olması ve çoğalması da bu çöküşü hızlandırdı. Dünya Sağlık Örgütü’nün araştırmasına göre 3.507 sağlık tesisinin yüzde 50’sinden fazlası, 2016 yılında ya tamamen ya da kısmen işlevselliğini kaybetmiş durumdaydı. Aynı araştırma 10.000 kişiye 6,2 hastane yatağı düştüğünü gösteriyordu -ki bu da, 10.000 kişi için önerilen en az yatak sayısı olan 10’un bile altındaydı. Ayrıca araştırmaya dahil edilen bölgelerin yüzde 42’sinde sadece iki ya da daha az sayıda doktorun mevcut bulunduğu da görüldü.1

İşleyen sağlık kurumlarının ve halk aşı programlarının eksikliği, aşılarla önlenebilen kolera, kızamık, difteri gibi ölümcül hastalıkların yeniden canlandığını gösterdi. Tıbbi ve insani yardım faaliyetlerinin engellenmesi ise sıradan hale geldi.

Çatışmalar ekonomiyi yıkıma uğrattığı ve insanların birikimlerinin değer kaybetmesine neden olduğu için, bugün Yemenlilerin özel kurumlarda ya da devlet kurumlarında sağlık hizmetlerine ulaşma imkanı ciddi oranda azalmış durumda. Özel bir klinikte tedavi görmek, Yemen’in çatışma öncesi sağlık hizmetleri ortamında mümkündü; bu imkan, çoğu insan için erişilebilir ve uygun fiyatlıydı. Oysa şimdi Yemen halkının ancak sınırlı bir kesimi bu hizmete erişebiliyor; Yemenlilerin büyük çoğunluğu içi boşaltılmış bir halk sağlığı hizmetine mecbur bırakılıyor.

Ülke olağanüstü boyutta gıda ve yakıt ithalatına bağımlı halde. Çatışmaların tırmanmasından önce, her ay temel gıda maddelerinin yüzde 80 ila 90’ı ve aşağı yukarı 544.000 metrik ton yakıt ithal ediliyordu.2 Halihazırda bu petrolün ancak yarısı ülkeye girebiliyor; bu da nakliye ve enerji maliyetlerinin artmasına sebep olduğu için bu durumdan en çok halkın en yoksul kesimi etkileniyor.

Tıbbi ihtiyaçlar tüm demografik gruplar arasında belirginken, annelerinki ve çocuklarınki korkutucu seviyede. 2015 öncesinde Yemen’in halk sağlığı sisteminde var olan eksikliklere rağmen, bebek ve anne ölümlerinde istikrarlı bir düşüş vardı. Ancak mevcut çatışmanın şiddetlenmesinden bu yana bu gelişmeler tersine döndü.3

Faaliyet halindeki sağlık tesislerinin sayısının azalması, çatışmanın yol açtığı ekonomik hasar, aktif savaş ve değişen cephe hatlarının yarattığı fiziksel engellerin tümü, tıbbi desteğe ulaşmayı zor ve çoğunlukla tehlikeli bir süreç haline getiriyor. Sonuç olarak kadınlar ve çocuklar çoğu zaman sağlık tesislerine o kadar geç ulaşıyor ki, hayatlarını kurtarmak mümkün olmuyor.

1 Dünya Sağlık Örgütü, Sağlık Kaynakları Kullanılabilirlik İzleme Sistemi – Yemen [World Health Organization, Health Resources Availability Monitoring System (HeRAMS) – Yemen], Kasım 2016, https://www.who.int/hac/crises/yem/sitreps/yemen-herams-infographic-november2016.pdf?ua=1

2 Yemen Ekonomik İzleme Raporu – Kış 2019 [Yemen Economic Monitoring Brief – Winter 2019] (erişim tarihi Mart 2019) https://reliefweb.int/report/yemen/yemen-economic-monitoring-brief-winter-2019-enar

3 Naseeb Qirbi, Sharif A. Ismail ve ark.; Sağlık Politikaları ve Planlama [Health Policy and Planning] (2017) https://academic.oup.com/heapol/article/32/6/911/3591753


METODOLOJİ VE KISITLAMALARYöntemlerBilgiler Kasım 2018 ile Şubat 2019 tarihleri arasında toplanmıştır. Taiz vilayetinde hizmet veren MSF’nin Taiz Huban anne ve çocuk hastanesindeki hastalar, bakıcılar ve sağlık personeli ile yapılmış 10 yarı yapılandırılmış bireysel görüşme ve Hacca vilayetindeki Abs’ta bulunan MSF destekli hastanede hastalar ve personelle yapılmış 10 yarı yapılandırılmış bireysel görüşme.

Ek bilgiBu tesislerden gelen MSF tıbbi raporlarındaki sağlık verileri ve göstergeler 2016 - 2018 yılları arasında toplanmıştır.

Hasta örneklemesiBu iki hastanenin yenidoğan, doğum ve pediatri servislerindeki hasta ve bakıcılara elverişli örnekleme yöntemiyle ulaşıldı.

Kısıtlamalar ve potansiyel önyargıRapora dahil edilen yerler, MSF’nin tesisteki varlığı temeli alınarak seçildi. İnsanların sağlık hizmetlerine erişimindeki engelleri değerlendirmek üzere daha geniş bir topluluğa erişmek mümkün değildi. İleri sürülen sorunların, tüm ülkedeki annelerle çocukların karşılaştığı zorlukları temsil ettiği söylenemez. Ayrıca rapor, sağlık hizmetlerinde karşılaşılan hangi engellerin, annelerle çocukların diğer sağlık tesislerine kıyasla MSF tesislerine ulaşabilmeleri konusunda daha büyük bir etkisi olduğu sonucuna varamaz.

Bu rapor MSF’nin özellikle Taiz ve Hacca vilayetlerindeki çalışmalarına odaklansa da, sonuç ve öneriler MSF’nin ülke çapındaki saha deneyimleri ışığında sunulmuştur.

Sadece MSF tarafından işletilen/desteklenen bir tesise erişmeyi başaran kişilerle görüşülerek hazırlanan bu rapor, muhtemelen MSF tesisine asla gitmemiş olanların karşılaştığı zorlukların gerçek boyutunu yansıtmamakta. Seçilen tesisler, annelerle çocuklara sunduğu tıbbi desteğe odaklanarak analiz edildiğinden, sağlık hizmetlerine erişimlerini yetişkin erkeklerinkiyle karşılaştırmak mümkün olmamıştır.

Katılımcılar da görüşmelerin MSF tarafından yapıldığının farkındaydı ki bu da bulgularda bazı sosyal istenirlik önyargılarına yol açmış olabilir.

MSF, çatışmaların şiddetlendiği 2015’ten bu yana Yemen’deki faaliyetlerini artırdı. Bugün MSF ülke çapında 12 hastane ve sağlık merkezi işletiyor.

20

81.102 2.200

700

119.113

116.687

11

YEMEN’DE MSF

MSF ayrıca en az

hastaneye ve sağlık tesisine

farklı vilayette (Abyan, Aden, Amran, Hacca, Hudeyde, İb, Lahic, Saada, Sanaa, Şebve ve Taiz) destek veriyor.

MSF ekipleri, Mart 2015 ile Aralık 2018 tarihleri arasında:

cerrahi müdahale gerçekleştirdi.

Savaş ve şiddet olaylarına bağlı yaralanmaları olan

hastayı tedavi etti.

MSF 2019 itibarıyla Yemen’de

uluslararası ve yerel çalışan istihdam ediyor.

Sağlık Bakanlığı personeline teşvik ödemesi sağlıyor.

doğumun gerçekleşmesini sağladı.

68.702 ve ülke genelinde

Kolera şüphesi bulunan en az

hastaya tıbbi bakım sağladı.



02


02 TAİZ HUBAN ANNE VE ÇOCUK HASTANESİ İLE HACCA’DAKİ ABS HASTANESİ

Sınır Tanımayan Doktorlar’ın (MSF) ücretsiz sağlık hizmeti sunduğu iki tesise göz atmak, Yemen’deki annelerle çocukların yüzleştiği zorluklardan bazıları hakkında fikir verecektir: MSF tarafından işletilen Taiz Huban anne ve çocuk hastanesi ile Hacca’daki MSF destekli Abs hastanesi.

MSF 2015 yılının sonlarında, Taiz vilayetindeki sağlık hizmetlerine yönelik ihtiyacı karşılamak üzere bölgedeki bir oteli 130 yataklı bir hastaneye ve travma merkezine dönüştürerek Taiz Huban anne ve çocuk hastanesini kurdu. Huban, 2015 yılından beri aktif bir cephe hattına bölünmüş olan Taiz şehrinin dış mahallelerinden biri. Çatışmalar sağlık tesislerinin çoğunu faaliyet dışı ya da ulaşılamaz hale getirdi; birçok sağlık çalışanını da şehirden uzaklaştırdı. İşler durumdaki tesisler ise genellikle hayati öneme sahip ilaç ve personel bakımından yetersiz.

Sağlık tesisleri aynı zamanda sıklıkla saldırı altında. 2 Aralık 2015’te, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri öncülüğündeki koalisyon tarafından düzenlenen bir hava saldırısı, Huban’da bulunan bir MSF çadır kliniğinin hemen yakınına isabet etti. Saldırı sonucu bir MSF sağlık eğitimcisi ve bir bekçi dahil dokuz kişi yaralandı. Taiz vilayetine düzenlenen hava saldırıları son iki yıl içinde belirgin biçimde azalmış olsa da, şehirdeki cephe hattı boyunca devam eden savaş Taiz’i ülkenin en tehlikeli bölgesi haline getirdi.

“Taiz eskiden tek bir şehirdi. Huban şehrin dış mahallelerinden biri. Cephe hattı şehri ikiye bölünce çoğu hastane cephe hattının diğer tarafında kaldı. Şu an bulunduğumuz Huban tarafında zaten anne veya çocuk sağlığına yönelik tıbbi destek sunan bir devlet hastanesi yoktu. Eskiden 10 dakikalık araba mesafesinde olan yerlere ulaşmak, artık dağları aşıp etrafından dolana dolana neredeyse yedi saati buluyor.”

MSF başhemşiresi Karolina, Taiz Huban4

4 Taiz Huban’daki MSF başhemşiresi Karolina ile görüşme, Kasım 20185 Taiz Huban’daki MSF Program Yöneticisi Christian Katzer ile görüşme,

Nisan 2018

Taiz Huban anne ve çocuk hastanesi, beş yaş altı çocuklara ve üreme çağındaki kadınlara ücretsiz sağlık hizmeti sunuyor. Buna doğum komplikasyonlarının yönetimi, yenidoğan bakımı ve tedavi edici beslenme programları da dahil. Hastane açıldığından beri bu hizmetlere olan talep yüksek ve her yıl daha da artıyor: 2016’da 4.100 doğum gerçekleşirken bu sayı 2018’de katlanarak arttı ve 8.443’e yükseldi. Sadece 2018’de hastaneye 6.915 yatan hasta girişi yapıldı ve beslenme yetersizliği görülen 1.432 çocuk tedavi edici beslenme programına alındı.

Hastanenin bulunduğu bölgede, yaklaşık 263.871 kişilik nüfusa hizmet verecek bir devlet hastanesi bulunmuyor. Devlet hastaneleri yetersiz olduğundan, MSF tarafından Taiz Huban’dan özel hastanelere yapılan sevk sayısı 2015’ten bu yana her yıl artıyor. 2018 yılında MSF, yeterli kapasitesi olmadığı için 3.322 hastayı özel sağlık tesislerine sevk etti.

Yakın zamanda Taiz Huban’a yaptığı ziyaretten dönen MSF’nin Yemen Program Yöneticisi Christian Katzer, bir hastanın yaşadığı deneyimi şöyle anlatıyor: “İleri derece hamile bir kadının hikayesi beni özellikle etkilemişti. Bu kadın uzak bir mesafeden gelmişti ve MSF’nin anne çocuk hastanesine ulaşmak için büyük miktarda yol parası harcamıştı. Ailesi parayı komşularından borç almış. Hastaneye ulaştıklarında, doğum yapan o kadar çok kadın vardı ki doğum için başvurularımızı kapatmak durumunda kalmıştık. 130 yataklı hastane tam kapasite çalışıyordu. Sağlık hizmeti almak için çaresizlik içinde çabalayan kadınları geri çevirmek zorunda kalmak, ekibimiz için son derece zor ve üzücü bir durum. Sonuçta, o kadına doğum yapması için bir yer bulabilmiştik, ama bu her zaman mümkün olmuyor.”5


��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

YEMEN HACCA

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

MustabaHayran

Harad

N2

2

A 52

S 2211

S 2311

��

��

��

Harad5

El Mahabis

Yol

Cephe Hattı


Mawza

Dhubab

Al Mukha

Al Ma’afer

Al Wazi’iyah

Ash Shamayatayn

Al Mawasit

SamaAs Silw

Sabir Al

Hayfan

Dimnat Khadir

Mawiyah

At Ta’iziyah

IBB

AL HUDAYDAH

AL DHALE’E

Shara’b ArRawnah

Maqbanah

Jabal Habashy Sabir Al

Mawadim

Al Misrakh

Shafa’b As Salam

Ad DimnahAl Misrakh

Mawiyah

Yafrus

At Ta’iziyah

TAİZ

YEMEN TAİZ

TaizBab Musa

Dreamlandeğlence parkı

Sanaa yolu

60. sokak

Taiz Huban

İlçe sınırı

Yollar

Anlaşmazlık bölgesi

Vilayet sınırı

Hastane açıldığından beri bu hizmetlere olan talep yüksek ve her yıl daha da artıyor. 2016’da

doğum gerçekleşirken bu sayı 2018’de katlanarak arttı ve

yükseldi. Sadece 2018’de hastaneye

4.100

8.443’e

6.915

1.432

yatan hasta girişi yapıldı ve beslenme yetersizliği görülen

çocuk tedavi edici beslenme programına alındı.


MSF ekipleri 2015’ten beri Hacca vilayetinde yerel sağlık kurumlarıyla işbirliği yaparak Abs hastanesine destek veriyor.

Abs Yemen’in kuzeybatısında yer alıyor. Suudi Arabistan sınırındaki bu bölge, çatışmaların yol açtığı en ağır şiddet olaylarından bazılarına maruz kaldı; hava saldırıları ve yerinden edilmeler, bölge sakinlerinin yaşamlarının doğal bir parçası haline geldi. Yemen Veri Projesi, 26 Mart 2015 - 24 Mart 2018 tarihleri arasında vilayette 1.617 hava saldırısı gerçekleştiğini bildirdi. Mart 2015’te Suudi sınırından yapılan bombardımanın artmasının ardından, çok sayıda insan vilayetin güneyine doğru kaçtı. Bu durum da bölgede, ülke içinde yerinden edilmiş kişiler için yerleşim alanlarının kurulmasına neden oldu.6

2015’ten önce vilayette, özellikle batı bölgelerinde beslenme yetersizliği ve su sıkıntısı görülüyordu. Şimdiyse çatışmaların bir sonucu olarak hem yerinden edilmiş insanlar hem de ev sahibi topluluklar, sağlık hizmetlerinin azalmasından ve temel ihtiyaç maddelerinin fiyatlarının yükselmesinden mustarip.

Abs hastanesi 2016’nın Ağustos ayında Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri öncülüğündeki koalisyon tarafından bombalandı; 19 kişi öldü, 24 kişi yaralandı. 12 Haziran 2018 tarihinde MSF kolera tedavi merkezi yine aynı koalisyon tarafından saldırıya uğradı. Bu saldırıda şans eseri kimse ölmedi, çünkü merkez henüz açılmamıştı.

Bugün, Abs hastanesinin kapasitesinin 30 yataktan 200’e çıkarılmasıyla birlikte MSF hastanenin acil servis, yatan hasta bölümü, ameliyathane, doğum servisi, tedavi edici beslenme merkezi yatan hasta, laboratuvar ve sterilizasyon ünitesinde destek veriyor. Aynı zamanda çevre bölgelerdeki yerinde erişim faaliyetlerine de yardım ediyor. Uygulanan sevk sistemi, acil vakaların Hacca veya Sanaa’ya transfer edilmesine olanak tanıyor.

6 Yemen Veri Projesi (Data Project), http://yemendataproject.org/data/ Erişim tarihi 5 Mart 2019


MSF’nin Taiz Huban anne ve çocuk hastanesinde

çocuklarının başında bekleyen iki anne.

© M

atteo Bastian

elli

“Neler yaşadığımı bir hayal edin; böyle

kontrol noktalarında bekletilmenin, benim

durumumdaki bir hamile için ne kadar acı verici olduğunu hayal edin. O asfaltsız yollarda ve

kontrol noktalarında çok ıstırap çektim.”


03 SAĞLIK HİZMETLERİNE ERİŞİM

Çatışmalar şiddetlenmeden önce Taiz vilayetinde dokuz devlet hastanesi bulunuyordu. Bunların beşi, 2014’te yapılan nüfus sayımına göre 615.000 kişinin yaşadığı Taiz şehrindeydi.

Mart 2019’dan bu yana Taiz’deki hiçbir devlet hastanesi tam olarak çalışmıyor. Taiz şehir merkezindeki beş hastaneden üçü, Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF) ve diğer uluslararası sivil toplum kuruluşlarının desteğiyle kısmen açık kalıyor. Ancak hastaneler çatışmalardan önce verdikleri hizmetlerin aynısını sunmuyor; Huban’daki cephe hattında yaşayanlar da mevcut hizmetlere kolaylıkla erişemiyor. MSF’nin Taiz Huban hastanesine zaman zaman cephe hattını aşan hastalar da geliyor. Bu kişiler sadece daha nitelikli sağlık hizmeti alabilmek için değil, aynı zamanda daha güvenli bir hastane ortamında tıbbi destek almak için geliyorlar. Çünkü Taiz şehir merkezindeki MSF destekli hastaneler, savaşan güçler tarafından sürekli vuruluyor ve bu binaların güvenliği, hastane yerleşkesi içinde ve çevresinde faaliyet gösteren silahlı gruplar yüzünden çoğunlukla tehdit altında.

MSF’nin Taiz Huban’daki hastane yöneticisi Taiz vilayetindeki durumu şöyle tarif ediyor: “Temel sağlık hizmetleri tam kapasiteyle sunulamıyor; bu durum uzun zamandır böyle. Çoğu zaman sağlık personelleri olmuyor, olanlar da mevcut vakaları yönetecek eğitime ve deneyime sahip değil. Yeterli kapasitenin ve halk arasında bu servislere güvenin olmaması sebebiyle kadınlar tedavi görmek üzere o tehlikeli yolculuğa çıkmak için son ana kadar bekliyorlar.”7

Yemenli kadınlar, geleneksel olarak hastanede doğurmaktansa evde ebe eşliğinde doğum yapıyorlar. Herhangi bir komplikasyon meydana geldiğinde tedaviye erişim, çatışmalar başlamadan önce şimdikinden daha basit bir işlemdi.8 Sağlık hizmetlerine erişimdeki mevcut zorluklar, hamilelik sırasında oluşan tıbbi komplikasyonların çok daha ölümcül hale dönüştüğü anlamına geliyor

Temel acil obstetrik ve yenidoğan bakımına erişememenin bir sonucu olarak, MSF’nin Taiz Huban hastanesine gelen kadınların yüzde 70’i engellenmiş doğum, uzayan doğum, preeklampsi, eklampsi, uterus rüptürü ve doğum sonrası kanaması gibi hayati tehlike oluşturan komplikasyonlara maruz kalıyorlar. Sonuç olarak, bu kadınların ileri düzeyde kapsamlı acil doğum ve yenidoğan bakımına ihtiyaçları oluyor.

Komplike gebelikler, doğum öncesi bakım sağlayan toplum temelli sağlık klinikleri olmadığında doğum zamanı gelinceye kadar fark edilmez. Oysa yeterli düzeyde tarama, hamile kadınların MSF’nin Taiz Huban hastanesine zamanında sevk edilmesini sağlayacak ve daha az acil vaka olacağı için, muhtemelen hastane üzerindeki baskıyı da azaltacaktır.

Taiz Huban’da çalışan MSF hemşiresi Zainap, yakın zamanda gelen bir hastayı şöyle anlatıyor: “Evde doğum yapmaya çalışan, fakat ortaya çıkan komplikasyonlar yüzünden bunu başaramayan bir kadın hatırlıyorum. Evi MSF hastanesine uzaktı, geldiğinde uterus rüptürü olduğunu anladık ve bebeği ölmüştü. Çok ağır kanaması olduğundan doktorlar kadını acilen ameliyata aldı. Biz kadının öleceğini düşündük, ama o hayatta kaldı.”9

“Evde dört çocuğum var; beşincisi de burada, hastanede. Buraya gelmek altı saatimizi aldı. Çünkü köyümüzde hastane yok. Hastane de çok uzak.”Taiz Huban’da tedavi gören Khamisa, Al Wa’shah’da, Taiz’de yaşıyor.10

7 Taiz Huban hastanesinin yöneticisi Rachel ile Taiz Huban’da yapılan görüşme, Kasım 2018

8 Naseeb Qirbi, Sharif A. Ismail ve ark.; Sağlık Politikaları ve Planlama [Health Policy and Planning] (2017) https://academic.oup.com/heapol/article/32/6/911/3591753

9 Taiz Huban’da MSF hemşiresi Zainab ile yapılan görüşme, Kasım 201810 Taiz’daki Al Wa’shah köyünden gelen ve Taiz Huban’da tedavi gören

Khamisa ile yapılan görüşme, Kasım 2018


Altı günlük Bra’ah Fawzan, 2015’ten beri MSF tarafından işletilen Abs Köy Hastanesi’nin acil servisinde oksijen tüpüyle destekleniyor. Bra’ah, yolların çok zorlu olduğu Kiran bölgesinden taksiyle hastaneye ulaştırılmış. Bu bölge, çatışmaların yaşandığı ve 50’den fazla hava saldırısının gerçekleştiği tehlikeli yerlerden biri. Abs’tan yaklaşık 100 km. uzaklıkta.

İşleyen sağlık merkezlerinin olmayışı, Taiz vilayetinde olduğu gibi, Hacca vilayetinde bulunan Abs’taki toplulukların da karşılaştığı bir zorluk. Abs’ta hizmet veren MSF destekli doğum servisine gelen kadınlar sıklıkla hastaneye ulaşmak için yaptıkları uzun ve zor yolculukları anlatıyorlar.

MSF’de ebe olarak çalışan Sadeqa şunları söylüyor: “Sağlık hizmetlerine uzaklık büyük bir sorun. Abs etrafındaki bölgeler dağlık. Bazen hava saldırıları ve silahlı çatışmalar, hastaların yolculuk yapmasını engelliyor. Kullandıkları yolların çoğu asfaltsız olduğundan yağmur yağınca çok kötü oluyor. Ayrıca, geceleri de yola çıkmıyorlar, saldırıya uğramaktan korkuyorlar. Bir defasında bir araba hava saldırısında vuruldu ve içindeki herkes öldü.”11

“Neler yaşadığımı bir hayal edin; böyle kontrol noktalarında bekletilmenin, benim durumumdaki bir hamile için ne kadar acı verici olduğunu hayal edin. O asfaltsız yollarda ve kontrol noktalarında çok ıstırap çektim. Bu savaş olmasa herhangi bir devlet hastanesine gidebilirdim. Ama savaş yüzünden, kontrol noktaları ve silah sesleri arasında panik içinde geldik Taiz Huban’a.”Taiz Huban’da tedavi gören Eftekar, el Wazeera’dan, İb’den geliyor.12

“Altı ay önce bir kadın geldi buraya. Ailesi onu sağlık merkezine götürmüş. Orada kadına oksitosin vermişler. Uterusu yırtılmış. Buraya ulaştığında çok geçti ve kadın öldü. Buraya vardıklarında onun kurtulacağını ümit ediyorlardı ama kadın da bebek de hastanenin kapısında öldü.”MSF’de ebe olarak çalışan Safana, Abs hastanesi13

11 Hacca’daki Abs hastanesinde, MSF’de ebe olarak çalışan Sadeqa ile görüşme, Ocak 2019

12 İb, el Wazeera’dan gelen ve Taiz Huban’da tedavi gören Eftekar ile görüşme, Kasım 2018

13 Hacca’daki Abs hastanesinde, MSF’de ebe olarak çalışan Safana ile görüşme, Ocak 2019


“Doğum zamanı gelmişti. Bir araba

arıyorduk. Hastaneye geç kalmamız halinde

neler olabileceğini kimse bilmiyordu.”

© M

oham

med

Alm

ahd

i/MSF


04 EKONOMİK ÇÖKÜŞÜN SAĞLIK HİZMETLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

“Ambargo, artan fiyatlar, güvenlik sorunları ve çatışmaların sebep olduğu her şeyi göz önünde bulundurduğumuzda, savaşın Yemen halkı üzerindeki etkisinin ne denli korkunç olduğunu görebiliyoruz. İnsanlar o kadar yoksul ki, tek bir ilacın parasını bile ödeyemiyorlar.”Taiz Huban’da tedavi gören Eftekar, el Wazeera’dan, İb’den geliyor.14

Sınır Tanımayan Doktorlar’ın (MSF) Taiz Huban’da tanık olduğu yüksek ölüm oranlarının temelinde büyük olasılıkla pek çok ailenin karşı karşıya kaldığı ekonomik kırılganlık yatıyor. Bu durum da insanların hangi sağlık tesisine gideceğini seçme özgürlüğünü kısıtlıyor; tabii eğer mevcutsa. Ocak 2019’dan bu yana Yemen riyalinin alım gücü, kriz öncesi döneme oranla yüzde 148 daha düşük. Yemenli bir ailenin ortalama haftalık yemek masrafı yüzde 96, dizel ve benzin fiyatları ise sırasıyla yüzde 98 ve yüzde 106 arttı.15 2014’ten bu yana Yemen’in gayri safi yurtiçi hasılası yüzde 29 geriledi; çatışmalar resmi ekonomik faaliyetlerde yaygın bir bozulmaya yol açtı.16

2015’te çatışmalar tırmanmadan önce, Yemen’deki sağlık hizmetinin büyük bir kısmı özel sağlık tesisleri tarafından, geri kalanı da Yemen Halk Sağlığı Servisi tarafından sağlanıyordu.17 Özel sağlık hizmeti bedava değildi, ancak birçok kişi için mali açıdan karşılanabilir ölçüdeydi. Özel ve kamu sağlık hizmetleri kırsal alanlarda bazen bulunmasa da yakındaki kasabalara ulaşım mevcuttu ve uygun maliyetliydi.

MSF’nin “Maaş Almadan Hayat Kurtarmak” başlıklı raporunda vurgulandığı gibi, sağlık çalışanları, öğretmenler ve diğer devlet çalışanları da dahil kamu çalışanları, Ağustos 2016’dan bu yana ya maaşlarını kısmen aldı ya da hiç almadı.18 MSF Yemen ekibinin verdiği bilgiye göre, 2018’de uluslararası düzeyde kabul görmüş Yemen hükümetinin sözde kontrolü altındaki bölgelerde çalışanların maaş ödemeleri yeniden başlatıldı. Ancak diğer alanlardaki kamu sektörü çalışanları hâlâ maaşlarının tam olarak ödenmesini bekliyor.

2012’de kamu kesimi maaşları, kamu harcamalarının yüzde 37’sini oluştururken, bu maaşların azaltılması Yemen nüfusu üzerinde büyük bir etki yarattı. 2018 yılında Yemen halkının yüzde 52’si günde 1,90 ABD dolarının altında bir parayla geçiniyordu.19

14 İb, el Wazeera’dan gelen ve Taiz Huban’da tedavi gören Eftekar ile görüşme, Kasım 2018

15 WFP Yemen – Aylık Pazar Verileri Raporu – Ocak 2019, https://www.wfp.org/content/yemen-monthly-market-watch-2018, Erişim tarihi 2 Mart 2019

16 Yemen Ekonomik İzleme Raporu – Kış 2019 (Erişim tarihi Mart 2019) https://reliefweb.int/report/yemen/yemen-economic-monitoring-brief-winter-2019-enar

17 Toplum Temelli Sağlık Güvencesiyle Yemen’de Sağlık Hizmetlerine Erişimin Artırılması - Increasing Health Care Access in Yemen Through Community-Based Health Insurance (2016), Matthew Fuss, www.repository.law.indiana.edu/ijgls/vol23/iss2/14/

18 Yemen: Maaş Almadan Hayat Kurtarmak [Yemen: Saving lives without salaries] (MSF 2017), https://www.msf.org/yemen-government-health-staff-are-saving-lives-without-salaries

19 Dünya Bankası, Yemen Ekonomisine Bakış – Ekim 2018, https://www.worldbank.org/en/country/yemen/publication/economic-outlook-october-2018

20 Günlük ücretler, Taiz Huban ve Abs’ta görev yapan MSF personeliyle yapılan görüşmelerden elde edilmiştir.

21 Hacca’dan gelen ve Abs hastanesinde tedavi gören Maryam ile yapılan görüşme, Ocak 2019

Hacca ve Taiz vilayetlerinde günlük işçiler; vasıfsız işçi, çiftçi veya inşaatçı olmalarına bağlı olarak günlük 2.000 (3,4 dolar) ila 6.000 (10,3 dolar) riyal arası kazanç elde ediyorlar.20

“Doğum zamanı gelmişti. Bir araba arıyorduk. Hastaneye geç kalmamız halinde neler olabileceğini kimse bilmiyordu. Bir araba bulduk, şoför 20.000 riyal istedi (36 dolar), biz de kabul ettik.”Abs hastanesinde tedavi gören Maryam Hacca’dan geliyor.21

Bugün Taiz vilayetindeki özel sağlık hizmetlerinin ücretleri değişkenlik gösteriyor, ancak genelde maliyetli olabiliyor. Yerel bir hastanede komplike olmayan bir sezaryen doğumun maliyeti yaklaşık 160 dolar, küvözlü yenidoğan bakımının maliyetiyse günde 16 ila 24 dolarken; yoğun bakımda bir gecenin ücreti 105 dolar civarında. Birkaç günlüğüne özel bir hastanede kalmanın genel maliyeti de 400 ila 500 dolar civarında olabiliyor. Özel prosedürler ve daha uzun hastanede kalmayı gerektiren komplike vakalardaysa bu miktar 1.500 dolara kadar çıkabiliyor.


“Şoför, rotanın tehlikeli olduğunu ve bizi hastaneye götürerek risk alacağını söyledi. O kadar korkuyorduk ki... Çünkü koalisyon güçleri her şeye saldırıyor. Yolculara, evlere, hastanelere, sağlık merkezlerine saldırıyorlar.”

Talep kapasitenin önüne geçmeye devam ettikçe komplike vakaları yönlendirecek bir yer kalmazsa, MSF’nin hastaları sevk etme imkanı azalabilir.

Taiz Huban’daki MSF hastanesinin yöneticisi şunları söylüyor: “Daha önceleri insanların parası vardı. Yerel özel kliniklerde tedavi alabiliyor ve ulaşımlarını bir nebze karşılayabiliyorlardı. Şimdi kaynaklar çok daha kısıtlı olduğundan, halihazırda hizmet veren diğer sağlık tesislerine gelişlerini de geciktiriyorlar. Buna, ücretsiz olmasına rağmen bizim tesisimiz de dahil. Sanaa’daki bir çocuk bu duruma bir örnek. [Çocuk özel bir klinikte tedavi görmüş] ve ailesi ameliyatın parasını ödemiş, fakat sonrasında gereken tedavinin ücretini karşılayamamış. Onlar da oksijeni ve serumu çıkarıp sekiz saatlik bir yolculukla çocuğu buraya bize getirmişler. Çocuk geldiğinde son nefesindeydi. Buraya çocuğu tedavi edebileceğimiz düşüncesiyle gelmişlerdi. Elbette edebilirdik ve ederdik, ama o noktada her şey için çok geçti. Elimizden geleni yaptık, ama ne yazık ki çocuk hayatını kaybetti. Ailelerin sınırlarını bu denli zorlamak zorunda kalmaları çok üzücü.”22

Yemen ekonomisine verilen hasar, kamu sektörü ücretlerinin yetersizliğiyle birleştiğinde Hacca vilayetini de etkiledi. Bölge halkının büyük bir kısmı, ailelerinin temel ihtiyaçlarını karşılamak için büyük bir mücadele veriyor.

MSF ile Abs hastanesinde ebe olarak çalışan Sadeqa şöyle anlatıyor: “Vilayette kalan sağlık tesislerinin çoğu özel. Kamuya ait olan tesisler ise ya kapalı ya da sağlık personeli veya ekipman açısından yetersiz. Çoğu hasta kabul etmeye hazır değil. Halihazırda işler durumdaki özel tesislerse hastalardan çok para istiyor. İnsanlar yoksulluk içinde. Bazıları masrafları ödeyemeceği için hastaneye gitmiyor; illa gitmesi gerekiyorsa da bize geliyor çünkü ücretsiz.”23

22 Taiz Huban Hastanesi Yöneticisi ile yapılan görüşme, Ocak 201923 Hacca’daki Abs hastanesinde ebe olarak çalışan Sadeqa ile yapılan

görüşme, Ocak 2019


Kholah ve Saher hastaneye getirildiklerinde susuz kalmışlardı. Beslenme

yetersizliği görülen iki bebek sütle beslendi ve uzun süre

yaşam mücadelesi verdi.

© M

SF


05 TIBBİ DESTEK ARAYIŞINDA EMNİYET VE GÜVENLİK SORUNU

“Uzun mesafeler, patlamalar ve çatışmalar, hastaların buraya geç varmasına sebep oluyor. Onlara soruyoruz ‘Niye geç kaldınız? Neden daha erken gelmediniz?’ Sabah 6’da yola çıktıklarını ve gece yarısı vardıklarını söylüyorlar. Çatışmalar ve kapanmış yollar onları geciktiriyor. Bu yüzden korkunç vakalarla karşılaşıyoruz: erken doğumlar, kanamalar, anne karnında ölmüş bebekler… Anneler hayatlarını kaybediyor. Ailelerine neden geç geldiklerini sorduğumuzda, bize bunun güvenlik endişesinden ve ekonomik koşullarından olduğunu söylüyorlar.”Taiz Huban’da görevli MSF hemşiresi Zainab.24

Sayısız silahlı grup ve devam eden savaş durumundan dolayı, bir sağlık tesisine seyahat etmek tehlikeli bir deneyim olabiliyor ve genellikle cephe hatlarını aşmayı gerektiriyor. Savaşan farklı tarafların kontrolündeki bölgeler arasında bulunan çok sayıdaki kontrol noktası çoğunlukla şiddet olaylarının yaşandığı noktalar.

2018 yılı boyunca gerçekleşen 4.836 silahlı şiddet olayının Yemen’in sivil nüfusu üzerinde belirgin bir etkisi oldu. Bu şiddet olaylarının yüzde 32’si kadın ve çocukları içeriyordu.25

MSF’nin Taiz Huban hastanesine gelen kişilerin çoğu cephe hatlarını aşmak zorunda kalmamış. Ancak geçenler bazı risklerden bahsediyor. İb vilayetinden gelen hasta bakıcılardan Abdulkhabeer “Sabah 01:00’de çıktık, yoldayken eşkiyalar arabamıza ateş etti, üç kurşun yedik ama sonunda kurtulduk,” diyor.26

İb’den Taiz Huban’a tedavi olmaya gelen hastalardan biri olan Eftekar da yolculuğun tehlikelerinden bahsediyor: “Evden hastaneye kadar olan yol güvenli değil. Eskiden, hamile kadınları geceleyin hastaneye götürebiliyorduk, ama şimdi geceleri araba kullanmaya izin vermedikleri için götüremiyoruz. Çevremizdeki hamile kadınların gözümüzün önünde acı çekmelerini ve ölmelerini izlemek zorunda kalıyoruz. Eğer durum kritikse gece arabayla götürüyoruz,

ama o zaman da vurulma riski oluyor. Bir yerden bir yere hareket etmeye sadece sabah 6, akşam 6 arasında izin veriyorlar. Savaştan önce hamile kadınları, Huban’dan 40 km. uzaklıktaki el Rahedah’da bulunan hastaneye götürebiliyorduk. Günün her saati güvenliydi.”27

Hacca’daki Abs hastanesinde tedavi gören çok sayıda hasta, sağlık hizmetine ulaşmaya çalışırken hava saldırısına maruz kalmaktan duydukları korkudan bahsetti. Çoğu soyulma ya da karanlıkta bir kontrol noktasına yaklaştığı için vurulma korkusu yüzünden gece seyahat etme riskini göze alamayacağını söyledi.

MSF ile Abs’ta çalışan Ruh Sağlığı Faaliyetleri Yöneticisi Khattab, durumu şöyle izah ediyor: “Daha önce Abs hastanesi de vurulmuştu. Abs bölgesinin tamamı savaş boyunca birçok kez hava saldırılarından zarar gördü. İnsanlar yolda saldırıya uğramaktan ya da hastanenin tekrar vurulmasından korkuyor. Bize başvuran hastaların çoğu travma sonrası stres bozukluğu belirtileri gösteriyor. Yüksek seslerden aşırı derecede korkuyorlar. Bir motosiklet sesi bile hastalar için sarsıcı olabiliyor.”28

“Şoför, rotanın tehlikeli olduğunu ve bizi hastaneye götürerek risk alacağını söyledi. O kadar korkuyorduk ki... Çünkü koalisyon güçleri her şeye saldırıyor. Yolculara, evlere, hastanelere, sağlık merkezlerine saldırıyorlar.”Hacca’dan gelen ve Abs hastanesinde tedavi gören Maryam.29

24 Taiz Huban’da MSF hemşiresi Zainab ile yapılan görüşme, Kasım 201825 Sivillere Yönelik Etki İzleme Raporu – Yıl 2018 (Erişim tarihi Mart 2019)

https://www.humanitarianresponse.info/en/operations/yemen/document/civilian-impact-monitoring-report-annual-2018

26 İb, Mudaikera’dan gelen bakıcı Abdulkhabeer ile Taiz Huban’da yapılan görüşme, Kasım 2018

27 İb, Wazeera’dan Eftekar ile Taiz Huban’da yapılan görüşme, Kasım 201828 Abs’taki MSF Ruh Sağlığı Destek Faaliyetleri Yöneticisi Khattab ile

yapılan görüşme, Şubat 201929 Hacca’dan gelen ve tedavi gören Maryam ile Abs hastanesinde yapılan

görüşme, Şubat 2019

© N

uh

a Moh

amm

ed

“İnsanlar yoksulluk içinde. Bazıları masrafları ödeyemeceği için hastaneye gitmiyor; illa gitmesi gerekiyorsa da bize geliyor çünkü ücretsiz.”


YEMEN’DE İNSANİ YARDIMA ERİŞİMYemen’deki mevcut ihtiyaçlara rağmen, insani yardım kuruluşlarının en hassas durumdaki topluluklara erişimi, savaşan taraflarca getirilen kısıtlamalar nedeniyle engelleniyor.

Yemen’deki MSF ekipleri için, özellikle cephe hatlarına yakın köy ve ilçelerdeki topluluklara ulaşmak önemli bir sorun olmaya devam ediyor.

Aşırı bürokratik ve ağır prosedürler sağlık personeli ve sağlık personeli dışında kalan insani yardım çalışanları için Yemen vizesi alımını geciktiriyor.

Aynı şekilde, savaşan tarafların kontrolü altındaki yetkili makamlarca yaratılan bürokratik gecikmeler, hayat kurtarıcı tıbbi malzemelerin hızlı şekilde ithalini ve ülke içinde dolaşımını engelliyor. Bu da faaliyetlerimiz için gerekli olan tıbbi malzemelerin aksamasına ve salgınlar gibi tıbbi acil durumlara hızla müdahale edebilme kabiliyetimizin yavaşlamasına yol açacak şekilde domino etkisi yaratıyor.

Tüm bu faktörler, ülkedeki insani yardım faaliyetlerini kısıtlıyor ve MSF tesislerinde kesintisiz tıbbi destek sunma imkanını tehdit ediyor.

Anneler ve çocukları, Yemen’deki Taiz Huban hastanesinin triyaj bölümünde

muayene öncesi sıralarını bekliyorlar.



06 SAĞLIK HİZMETLERİNE ERİŞİMİN ENGELLENMESİNİN TIBBİ SONUÇLARI

TAİZ HUBANSınır Tanımayan Doktorlar (MSF) her gün, insanların sağlık hizmetlerine ulaşma sürecinde yaşadığı zorlukların ölümcül sonuçlarına tanık oluyor. 2016 - 2018 yılları arasında Taiz Huban’da rapor edilmiş 860 ölüm vakası vardı. Bu vakaların 17’si anne, 242’si çocuk ve 601’i yenidoğan ölümleriydi. Bu ölümlerin neredeyse üçte biri (227), hastaneye vardığında hayatını kaybetmiş olan çocuklardı.

Taiz Huban’a vardığında ölmüş olan çocuk sayısı 2016’da 52’den 2017’de 72’ye, 2018’de 103’e yükseldi.

Taiz Huban’a getirilen çocukların ne denli kritik düzeyde tıbbi desteğe ihtiyacı olduğu, tesise vardığında hayatta olan ama bunu takip eden altı saat içinde hayatını kaybeden 170 çocuğun ve yenidoğanın örneğinde görülebilir. Bu ölümlerin çoğunu (yüzde 71) bir aylıktan küçük çocuklar oluşturuyordu.

Genel olarak Taiz Huban’daki çocuk ölümlerinin yüzde 71’ini yeni doğmuş bebekler (bir aylıktan küçük olanlar) oluşturuyordu (601/843). Tedavi için MSF’ye getirilen yenidoğanların çoğu düşük doğum ağırlığına sahipti ya da erken doğmuştu; doğumlar da ya evde ya da küçük özel kliniklerde gerçekleştirilmişti. Yenidoğan ölümlerinde en yaygın sebepler prematürite, doğum asfiksi ve ciddi enfeksiyondu (sepsis).


MSF’nin Taiz Huban’daki hastane yöneticisi anlatıyor: “Geçen ay yoğun bakım ünitemize geldiğinde ölmüş olan 10 çocuk vardı. Bu 10 ölümden dördü, net bir şekilde, buraya ulaşmak için yapılan ve günlerce süren yolculuğun sonucuydu. Eğer MSF hastanelerine daha yakın bir yerde yaşasalardı veya ulaşımın ya da basit bir göğüs enfeksiyonunu tedavi edecek ilacın parasını ödeme imkanları olsaydı, bu vakalar çocukların ölümüyle sonuçlanmayacaktı.”30

ABSAbs’ta bulunan MSF destekli hastanede MSF de benzer bir duruma tanık oldu. 2016 ve 2018 yılları arasında tesiste 705 ölüm kaydedildi. Bu ölümlerin 19’u anne, 269’u çocuk ve 417’si yenidoğandı. Yeni doğmuş olan 417 bebeğin 106’sı tesise vardıkları gün hayatını kaybetti.

Yenidoğan servisinde dönem içindeki tüm başvuruların yüzde 65’i (1.338/2.058) MSF destekli hastane dışında doğan çocuklardı ve birçoğu düşük doğum ağırlığına sahipti. Annelerdeyse preeklampsi, eklampsi ile doğum sonrası kanama ve uterus rüptürü gibi durumlar nadir değildi. Abs’taki MSF doğum servisinde, hastanede doğan bebeklerin yüzde 19’u (2.312/12.306) düşük doğum ağırlığındaydı.

2016 - 2018 yılları arasında Taiz Huban’da rapor edilmiş

ölüm vakası vardı. Bu vakaların

anne

860

17’si242’si601’i

227’si

çocuk ve

yenidoğan ölümleriydi. Bu ölümlerin neredeyse üçte biri,

hastaneye vardığında hayatını kaybetmiş olan çocuklardı.

© M

atteo Bastian

elli 28 Zor doğum Yemenli anneler ve çocuklar tıbbi bakım göremedikleri için ölüyor

Trombositopenik anemi ve beslenme yetersizliği tedavisi gören 3 yaşındaki Hassan, Taiz Huban anne ve çocuk hastanesi içindeki beslenme merkezinin yatan

hasta bölümünde teyzesiyle oyun oynuyor. Teyzesi Hassan’ı diğer sağlık merkezlerine götürdüğünde,

doktorlar “onun için yapılacak hiçbir şey olmadığını” söylemişler. Fakat MSF doktorları Hassan’ın hayatını

kurtarmayı başardı. Şu anda Hassan, hastanede “mucize bebek” olarak tanınıyor.

“Taiz eskiden tek bir şehirdi. Huban şehrin

dış mahallelerinden biri. Cephe hattı şehri ikiye bölünce çoğu hastane

cephe hattının diğer tarafında kaldı.”



07


07 SONUÇ

“İstatistiklerimize baktığımızda, Taiz vilayeti sakinlerine yeterli hizmet sunabilmemiz için beş anne ve çocuk hastanesi inşa etmemiz gerek. Fakat bu mümkün değil. Daha koordineli bir yaklaşım ve diğer uluslararası sivil toplum kuruluşlarının burada daha etkin bir varlık göstermesi, temel sağlık hizmetlerini güçlendirmenin ve zor vakaların tedavisine odaklanmamızın bir yolu olabilir.”MSF hastanesinin yöneticisi, Taiz Huban31

Yemen’de savaşan taraflar ve bu tarafların uluslararası destekçileri, ülkenin en hassas durumdaki gruplarından biri olan annelerin ve çocukların sağlık hizmetlerine güvenli bir şekilde ve zamanında erişemedikleri, dolayısıyla ölümcül sonuçları da beraberinde getiren bir ortam yarattı.

Yemen’deki insani yardım kuruluşları, derin şüphe ve daimi tehdit ile şekillenen bir ortamda faaliyet gösteriyor. Bu da çoğu zaman bu kuruluşların en hassas durumdaki topluluklara ulaşmasını engelliyor. MSF, Yemen’in en zorlu bölgelerinden bazılarında varlığını sürdürse de, ekiplerin kırsal kesimde yaşayan Yemenlilere, özellikle de aktif çatışmaların olduğu bölgelere yakın yaşayanlara erişimi halen sınırlı.

Uluslararası kuruluşların ve sivil toplum kuruluşlarının tüm çabalarına rağmen insani yardımın engellenmesi ve cephe hatlarının yakınında yaşayan topluluklara erişimin olmaması, bu kuruluşların Yemen halkının genel sağlık durumunu iyileştirme yetilerini zayıflatıyor.


TAVSİYELER• Çatışmanın bütün tarafları, uluslararası insancıl hukuk

kurallarına riayet etmeli. Sağlık tesislerine yönelik saldırılara son verilmeli. Sivillerin, sağlık çalışanlarının ve insani yardım personelinin koruma statüsüne saygı gösterilmeli. Bunun bir parçası olarak savaşan taraflar, hem yerel hem de uluslararası düzeyde, uluslararası insancıl hukuk konusundaki farkındalıklarını artırmalı, yükümlülüklerini anlamalı ve bunlara uymalılar.

• İnsani yardım personelinin Yemen’e girmek üzere gerekli vizeleri alabilmesi için daha hızlı ve daha şeffaf bir prosedür uygulanmalı.

• Daha fazla insani yardım kuruluşu Yemen’de faaliyete geçmeli ve tescil işlemleri yerel yetkililer tarafından kolaylaştırılmalı ve hızlandırılmalı;

• Yemen’deki yardım kuruluşları, faaliyetlerin uygulanması ve yardımların niteliğinin denetlenmesi için, deneyimli ve uzman personelin sürece katılımlarını sağlamaya dönük çabalarını artırmalı.

• Hayat kurtarıcı ilaçların ithalatı ve ülke içindeki dolaşımı, ilaç stoklarında kesintilere ve eksikliklere yol açan, makul olmayan şekilde uzayan bürokratik prosedürlerden ve/veya birbirini tekrar eden uygulamalardan kurtarılmalı.

• Savaşan taraflar, insani yardım kuruluşlarının kırsal kesimlerde ve ihtiyaç olan bölgelerde mahalle düzeyinde çalışabilmeleri için gerekli izinleri vermeli. Ancak bu sayede temel sağlık hizmetlerine yönelik klinikler, sağlık geliştirme faaliyetleri, yerinde erişim ve aşı kampanyaları aracılığıyla tıbbi insani yardım programları gerektiği gibi uygulanabilir.

SINIR TANIMAYAN DOKTORLARMEDECINS SANS FRONTIERES

www.msf.org / www.sinirtanimayandoktorlar.org / [email protected] MSFTurkiye / MSF_Turkiye / MSF_Turkiye / MSFTurkiye

ZOR DOĞUM - Sınır Tanımayan...

Documents

Transcript of ZOR DOĞUM - Sınır Tanımayan...