Yüksek Eğitim-Öğrenim-Öğretim

Finansmanı

Prof. Dr. Erkan Derebek

Niçin ?Kim(ler) ?Kim(ler)i ?Ne kadar ?

Hangi düzeyde ? Nasıl ?

• Daha fazla öğrenciye ve daha geniş bir yaş grubuna eğitim vermek, yani “yığınlaşmak”(massification),

• Hızla üretilen yeni bilgilerin ve oluşan yeni bilgi alanlarının tümünü kapsayacak şekilde programlarını genişletmek (academic expansion),

• Eğitimde, mezunların iş bulabilmesi, araştırmada ise bilginin yanısıra uygulamaya yönelmek (relevance),

• Toplumla güçlü köprüler kurarak, bölgesel ve ulusal kalkınmaya daha fazla katkıda bulunmak (engagement),

EĞİLİMLER, GELİŞMELER, BEKLENTİLER-1

•Paydaşlarına hesap verebilen, açık ve saydam yönetişim modelleri geliştirmek (accountability),

• Tüm bu beklentileri, giderek göreli olarak azalan kamusal kaynaklar ile karşılayabilmek (Cost-efficiency, Cost-effectivenes)

• Globalalizasyon, internasyonalizasyon“Öğrenci hareketliliği (Student mobility), “Kurumsal hareketlilik” (Institutional mobility),“Program hareketliliği” (Programme mobility),

EĞİLİMLER, GELİŞMELER, BEKLENTİLER-2

KALİTEETKİNLİK

EŞİTLİKERİŞİM

GENİŞLEMEBÜYÜME

SUNUM

FİNANSMAN

YÖNETİM ve ORGANİZASYON

Dünya Ticaret ÖrgütüDünya Bankası, OECD

Avrupa Eğitim KomisyonuBologna Süreci

Uluslararası YÖ KongresiYÖK, Sayıştay, TUSİADMaliye Bakanlığı, DPT

Bireysel çalışmalar

Finansman

Yönetim veOrganizasyon

Sunum

Otorite

Maliyet FaydaEtkinlikEtkililik

Finansör

Hizmet Sunucusu

ÖğrenciÇalışan

Maliyet

Fayda, Etkinlik, Etkililik

+

+

-

-

GLOBALİZASYON / GATT / GATS

Eğitim

Sağlık

Üniversite içi/dışı Sağlık Birimleri

Üniversite içi/dışı

Diğer Birimler

Araştırma

• Bilgi Toplumu (Ekonomisi), Maliyet/Etkinlik, Sürdürülebilirlik, • Massifikasyon, Mobilite, Erişim, Esneklik, Çeşitlilik, • İşbirliği, İnnovasyon, Sürekli Gelişim, Performans• Yöneti(şi)m, Özerklik, Hesapverebilirlik, Kalite, Rekabet

ÖNE ÇIKAN TERMİNOLOJİLER:

WGP-Toplam GDP (%)

ABDÇİN

Kamu Harcamaları: %GDP

ABDÇİNTR

Eğitim Harcamaları (%GDP)

TR

0

5

10

15

20

25

Mex

ico

New

Zea

land

Bra

zil

Chile

Swit

zerl

and

Chin

aN

orway

Kor

eaD

enm

ark

Est

onia

Uni

ted S

tate

sIs

rael

Irel

and

Icel

and

Swed

enBel

gium

Aus

tral

iaFin

land

Can

ada

Net

her

land

sPo

land

Slo

veni

aPo

rtug

alA

ustr

iaSpa

inU

nite

dFra

nce

Ger

man

yH

unga

rySlo

vak

Cze

ch R

epub

licJap

anIt

aly

2008 2000 1995 OECD average

% of total public expenditure

Chart B4.1

TR

Eğitim Harcamaları (%Kamu)

Orta Öğretim Harcamaları (%GDP)

ÖZEL KAMU

Yüksek Öğretim Harcamaları (%GDP)

Türkiye

Türkiye

0

50

100

150

200

250

300

350

Brazil

Mexic

o

Unit

ed S

tates

Germ

any

Chile

Netherla

nds

Sw

itzerla

nd

Israel

France

Australia

Sw

eden

Czech R

epublic

Fin

land

Irela

nd

Japan

Portugal

OECD

average

New

Zeala

nd

Spain

Belg

ium

Argentin

a

Denm

ark

Unit

ed K

ingdom

Norw

ay

Korea

Hungary

Slo

vak R

epublic

Austria

Pola

nd

Italy

Icela

nd

Pre-primary education Secondary education Tertiary education

Chart B1.3

I ndex

ABDFinlandi

yaJaponya

Türkiye

ABD

Finlandiya

Japonya

Türkiye

Kişi başı Y.Ö. harcamaları

Kişi başı rölatif Y.Ö. harcamaları

Toplam

Yüksek Öğretim Harcamalarının Dağılımı (%GDP)

EğitimAraştırma

Yüksek Öğretim Harcamalarının Dağılımı (%)

TR

Personel Diğer

Özel

Kamu

Y.Ö. Özel/Kamu (%Toplam)

Y.Ö. Özel/Kamu Artış Oranları

Ortalama Öğrenim Ücretleri

YÖ Okullaşma Oranları (%)

YÖ: maliyet/fayda

EĞİTİM

ARAŞTIRMAHİZMET

KA

MU

KAMU

VAKIF

FİNANSMAN

SUNUM

ALANLAR

ÖZEL

ÖZ

EL

VA

KIF

Yükseköğretim

• Kampüs içi / dışı• Full / Part time• Ulusal / Uluslararası

• Lisans / Yüksek Lisans / Doktora• Spesifik / Genel• Temel / Uygulamalı

AİLELER ULUSALGENEL BÜTÇE

KURUMLARÖĞRENCİLER

ÜNİVERSİTE

Üni. Kaynakları

Yardı

m

Bağışlar

Vergi

Vergi

Bağış, Hizmet Alımı,

Proje

Kredi, Burs

EğitimÜcreti

Eğitim Fişi Kredi,

Burs

ÖdenekTahsisi

YÜKSEKÖĞRENİMİN FİNANSMANI

ULUSLARARASI KURUMLAR

OTO-FİNANS

Girdi Çıktı

Sentralize Desentralize

Line-item Blok

Alansal Kümülatif

Sabit Formülatik

Arz Talep

Ulusal Uluslararası

Kısmi Tam

Yarışmalı Yaygın

FİNANSMAN MEKANİZMALARI

HİZM

ET ALIM

I

SentralizeYaklaşımlar

DesentralizeYaklaşımlar

Çıktı Oryantasyonlu

GirdiOryantasyonlu

TRENDLER

Yönetim veOrganizasyona bağlı

Meslektaşlar Modeli(Kıta Avrupası)

İş Modeli(ABD, Uzak Doğu)

Girişimci Model(Kanada, İngiltere)

YÖNETİM ve ORGANİZASYON-1

0 1 2 3 4 5

İşe alma Maaş

Ödüllendirme İşten çıkarma

Finans sıklığı Öğrenim Ücreti

Borçlanma Bütçe/Harcama

Faiz Satınalma

Satış

Birim oluşturma Üst Yönetimin Şekli Üst Yönetim seçimi

Eğitim Dili Program

Öğrenci sayısı Öğrenci seçimi

Çalışma alanları Akreditasyon

Pers

onel

Fin

ansal

Kuru

msal

Akadem

ik

YÖNETİM ve ORGANİZASYON-2 (Özerklik)

Türkiye

AB

Türkiye’de Durum ?

10 yıl içindeki gelişmeler ?

Çözüm Önerileri ?

FinansmanSunum

Organizasyon

• Dönüşümü Algılamak•Dönüşümü Planlamak •Dönüşümü Yönetmek• Dönüşümü Etkilemek

• Dönüşüme Adaptasyon

Teşekkürler …