xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs...

160
4 maswavleblis wigni xelovneba nana ioseliani sofio qeburia grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebis, mecnierebis, kulturisa da sportis saministros mier 2018 wels.

Transcript of xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs...

Page 1: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

4 maswavleblis wigni

xelovneba

nana ioseliani sofio qeburia

grifminiWebulia saqarTvelos

ganaTlebis, mecnierebis, kulturisa da

sportis saministros mier 2018 wels.

Page 2: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

xelovneba 4

maswavleblis wigni

Tbilisi, 2018

avtorebi: nana ioseliani, sofio qeburia

redaqtori nino gogalaZe

dizainerebi: ia maxaTaZe, giorgi maRraZe

ilustratori: giorgi maRraZe

teqnikuri dizaineri giorgi lomsaZe

© bakur sulakauris gamomcemloba, 2018

yvela ufleba daculia

Sps `bakur sulakauris gamomcemloba~

misamarTi: daviT aRmaSeneblis 150, Tbilisi 0112

tel.: 291 09 54, 291 11 65

elfosta: [email protected]

ISBN 978-9941-30-056-1

ART 4

Teacher’s Book

© Sulakauri Publishing, 2018

all rights reserved.

Tbilisi, Georgia

www.sulakauri.ge

Page 3: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

sarCevi

Sesavali ...................................................................................................................................................5

axali erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli saxviTi da

gamoyenebiTi xelovnebis wliuri programa ...............................................................................17

saxelmZRvanelos Sesatyvisoba erovnul saswavlo gegmasTan .............................................22

gakveTilebis scenarebi ....................................................................................................................25

I Tema: xazi, feri, forma .........................................................................................................................27

ferTa Teoria ......................................................................................................................................27

goeTes samkuTxedi .............................................................................................................................29

muqi da Ria ............................................................................................................................................33

pasteluri ferebi plastiliniT ...................................................................................................36

mwvane ......................................................................................................................................................40

feri da ganwyoba .................................................................................................................................43

haerovani perspeqtiva .......................................................................................................................45

graviura ...............................................................................................................................................48

kiT haringi............................................................................................................................................51

kubizmi ...................................................................................................................................................53

matyuara xazebi ...................................................................................................................................55

II Tema: Janrebi ...........................................................................................................................................59

anarekli ................................................................................................................................................59

kakabaZis imereTi ................................................................................................................................62

anabeWdi .................................................................................................................................................64

literaturuli portreti ..............................................................................................................66

yajaruli portreti ..........................................................................................................................69

amedeo modiliani ...............................................................................................................................71

piter breigeli. sabavSvo TamaSebi ...............................................................................................73

mamali .....................................................................................................................................................78

animalisturi Janri ......................................................................................................................79

zRapruli cxovelebi ........................................................................................................................83

III Tema: msjeloba ......................................................................................................................................86

erTi Sedevris istoria .....................................................................................................................86

van gogis asli ......................................................................................................................................88

Soba ........................................................................................................................................................91

jgufuri portreti ...........................................................................................................................96

saparado portreti ...........................................................................................................................99

ojaxuri myudroeba .........................................................................................................................101

dizaini .................................................................................................................................................103

Page 4: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

IV Tema: qandakeba .....................................................................................................................................104

kviprosuli kerpebi .........................................................................................................................104

ieroglifebi ......................................................................................................................................106

gaicaniT ku! ........................................................................................................................................110

V Tema: arqiteqtura ..............................................................................................................................112

piramidebi ...........................................................................................................................................112

berZnuli orderi .............................................................................................................................115

cixesimagre .........................................................................................................................................117

uswormasworo Senobebi ..................................................................................................................119

jgufuri proeqti `qalaqobana~ ...................................................................................................121

lend arti ...........................................................................................................................................123

VI Tema: teqnikebi ....................................................................................................................................125

afrikuli niRbebi .............................................................................................................................125

jadosnuri xaliCa ............................................................................................................................127

Teqa .......................................................................................................................................................129

anabeWdi kartofiliT .....................................................................................................................132

sakura ...................................................................................................................................................134

mravalwertili... ..............................................................................................................................136

grataJi ................................................................................................................................................137

paleontologobana .........................................................................................................................139

restavracia .......................................................................................................................................141

abstraqcia Jan arpis stilSi .........................................................................................................143

VII Semajamebeli gakveTilebi ..............................................................................................................145

kamaTeli ..............................................................................................................................................145

sityvobana ...........................................................................................................................................147

danarTi ................................................................................................................................................149

aqtiuri bmulebi ist-is davalebebisTvis ..................................................................................... 160

Page 5: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

`erTi weli damWirda, rom rafaeliviT xatva meswavla da mTeli cxovreba, rom bavSviviT

mexata~.

pablo pikaso

Sesavali

me-3 klasSi moswavleebma xelovnebis gakveTilebze gaiRrmaves iseTi aucilebeli

unar-Cvevebi, rogorebicaa masalebisa da iaraRebis xmareba, gaecnen xelovnebis met darg-

sa da Janrs, saxviTi xelovnebis met elementsa da princips, ganimtkices TanamSromlobis

unari, mieCvivnen erTmaneTis daxmarebasa da samuSao garemos mowesrigebas. maT iswavles

instruqciis gageba da Sesruleba. rac mTavaria, ukve SeuZliaT teqstis wakiTxva da gageba.

yovelive amis gaTvaliswinebiT, me-4 klasSi Cveni mizania moswavleTa SemoqmedebiTi unare-

bis Semdgomi gamovlena da ganmtkiceba, xelovnebisadmi da xelovnebis meSveobiT kacobrio-

bis miRwevebis sxva sferoebisadmi interesis gaRviveba. me-4 klasSi cnobismoyvareoba unda

gadaizardos codnismoyvareobaSi, Semecnebisadmi mudmiv ltolvaSi, eqsperimentirebisadmi

interesSi, sazrianoba – kritikuli da analitikuri azrovnebis unarSi, TviTgamoxatvis

survili ki – SemoqmedebiTobaSi.

yy moswavles unda CamovuyaliboT samyaros erTianobis Sesaxeb warmodgena;

yy gavacnoT sakuTari da sxvaTa kulturuli memkvidreoba;

yy CamovuyaliboT pativiscemis grZnoba erovnuli da zogadsakacobrio kulturis

mimarT;

yy CamovuyaliboT esTetikuri gemovneba;

yy xeli SvuwyoT SemoqmedebiTi saqmianobis teqnikuri saSualebebis dauflebaSi;

yy CamovuyaliboT SromiTi unar-Cvevebi;

yy xeli SevuwyoT erTmaneTis mimarT keTilganwyobili damokidebulebis formirebas.

moswavleebs unda gavuRvivoT da ganvuviTaroT:

yy Semoqmedebis survili da unari;

yy warmosaxvis, fantaziis unari;

yy mSvenierebis aRqmis unari;

yy xelovnebis nawarmoebis/garemos emociuri gancdis unari;

yy xelovnebisadmi interesi da siyvaruli;

yy sakuTari STabeWdilebebis, damokidebulebebis, ideebis, emociebis saxviTi saSuale-

bebiT gadmocemis unari;

yy dakvirvebis, aRqmis, analizis, interpretaciis unari;

yy argumentirebuli msjelobis unari;

yy namuSevarSi sxvadasxva teqnikis gamoyenebis unari.

5

Page 6: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

yy Teoriuli codnis praqtikulad gamoyenebis unari.

yy samuSaos Tanmimdevrobis dagegmvisa da Canafiqridan sasrul etapamde miyvanis unari.

yy TviTanalizi.

saxelmZRvanelos struqtura

me-4 klasis saxelmZRvanelos kompleqti Sedgeba:

maswavleblis wigni;

moswavlis wigni;

maswavleblisTvis damxmare sailustracio masala danarTisa da eleqtronuli versiis

saxiT.

maswavleblis wigni:

1. sarCevi

2. Sesavali

3. gakveTilebis scenarebi

4. cnobari

5. danarTi

moswavlis wigni:

sarCevi

Tematuri teqstebi ilustraciebiTa da aqtivobebis instruqciebiT

leqsikoni

maswavleblis wignis sarCevi:

sarCevSi miTiTebulia:

gakveTilis rigiTi nomeri (gverdi)

Temis dasaxeleba

TemasTan dakavSirebuli aqtivobebis raodenoba

Sesavali:

Sesavali Seicavs:

avtorebis xedvas dawyebiT klasebSi xelovnebis swavlebis Sesaxeb;

zogad informacias saxelmZRvanelos struqturis Sesaxeb;

praqtikul rCevebs;

moswavlis Sefasebis principebs.

6

Page 7: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

cnobari:

cnobari Seicavs:

damatebiT sacnobaro informacias

danarTi:

Seicavs aqtivobebisTvis saWiro Targebs, Semajamebeli davalebebis Sefasebis sqemebsa

da sxva damxmare masalas.

sailustracio masalis eleqtronuli versia

gakveTilebis scenarebi:

yoveli gakveTilis scenari Seicavs:

yy konkretuli gakveTilis miznebs, mosalodnel Sedegebsa da Sesabamis indikatorebs,

romelTa gaRviveba-ganviTarebasac uwyobs xels konkretuli gakveTili.

yy gakveTilze asaTvisebeli terminebis CamonaTvals.

yy vizualuri resursis CamonaTvals

yy Temis Sesabamisi aqtivobisTvis saWiro masalisa da iaraRebis CamonaTvals, rac mas-

wavlebels saSualebas aZlevs winaswar gaafrTxilos moswavleebi, risi motana das-

WirdebaT momdevno gakveTilisTvis. aqtivobebisTvis SerCeulia xelmisawvdomi da

moswavleTaTvis usafrTxo masalisa da iaraRebis aucilebeli minimumi. maswavlebels

SeuZlia gaamdidros es CamonaTvali - gamoiyenos ufro mravalferovani masala, rac

ufro sainteresos gaxdis SemoqmedebiT process.

yy gakveTilis msvlelobis dawvrilebiT scenars

yy aqtivobis detalur aRweras. yoveli aqtivoba amdidrebs, amyarebs gakveTilze miRe-

bul informacias. is aqtivobebi, romlebic saWiroeben gansakuTrebul miTiTebebs,

moswavlis wignSi mocemulia etapobrivi, ilustrirebuli instruqciebis saxiT.

yy gakveTilis TemasTan dakavSirebul savaraudo Semajamebel, saazrovno kiTxvebs,

romelic maswavlebels daexmareba moswavleTa miRwevebis SefasebaSi.

yy aqtiur internetbmulebs vizualuri masaliT, video- da fotoinstruqciebiT, inter-

aqtiuli TamaSebiT.

gakveTilebi Tematurad dajgufebulia Tavebad.

gakveTilebis Temebi SerCeulia erovnuli standartis moTxovnebis Sesabamisad.

Semajamebeli davalebebi interaqtiuli aqtivobebis saxiTaa warmodgenili. maTi

saSualebiT maswavlebels SeuZlia Seamowmos da Seafasos moswavleTa mier masalis aTvise-

bisa da SeZenili unarebis xarisxi.

Sesavlis daskvniT nawilSi Camowerilia Semajamebeli kiTxvebi, romlebic maswavlebels

SeuZlia gamoiyenos SerCeviT, gakveTilis Temidan gamomdinare.

maswavlebeli ar aris valdebuli aqtivobebi saxelmZRvaneloSi mocemuli Tanmimdev-

7

Page 8: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

robiT Caataros. maTi Tanmimdevroba, monacvleoba Tu gameoreba unda SeirCes ise, rogorc

maswavlebeli miiCnevs mizanSewonilad.

moswavlis wigni:

sarCevi:

moswavlis wignSi, gakveTilebis Tanmimdevroba maswavleblis wignis gakveTilebis Tan-

mimdevrobas Seesabameba mxolod Temebis saTaurebiT.

praqtikuli rCevebi:

1. sivrcis organizeba – aqtivobebis jgufuri, wyvilebSi da individualuri davalebebis

Sesruleba iTxovs saklaso sivrcis sxvadasxvanair organizebas. sasurvelia, xelovnebis

maswavlebels hqondes sakuTari saklaso oTaxi – saxelosno, sadac mas saSualeba eqneba

magidebi daalagos ise, rogorc moiTxovs aqtivobis piroba.

swavlis, kvlevis da damoukidebeli azrovnebisaTvis saWiro unar-Cvevebis gasaviTareblad

maswavlebelma moswavleebs garkveuli Temis Tu aqtivobis Semdeg unda daavalos, konkret-

ul Temaze sakuTari SekiTxvebis werilobiT Camoyalibeba, romlebzec momdevno gakveTil-

ze moswavleebi da maswavlebeli erTad upasuxeben. es TavisTavad warmoSobs diskusias,

romlis drosac moswavleebi Tavisuflad gamoTqvamen sakuTar azrs Tu ideas, warmoaCenen

codnas, gaimeoreben masalas, iswavlian msjelobas, azris Camoyalibebas, SeiZenen TviTda-

jerebulobas metyvelebisas. diskusiebze maswavlebeli ubiZgebs moswavleebs SekiTxvis

dasmisa da kiTxvaze pasuxis Ziebisaken. moswavleebis mier dasmuli SekiTxvebis SebrunebiT

maswavlebeli stimuls miscems maT damoukidebel azrovnebas, cnobismoyvareobas, kvlevas.

diskusiebi miaCvevs moswavleebs msjelobas, logikur azrovnebas. maswavlebeli ubiZgebs

moswavleebs Tamamad, sajarod gamoTqvan sakuTari azri, gamoxaton grZnobebi; diskusiebze

bavSvebi mieCvevian sazogadoebaSi miRebuli saubris normebis dacvas (xmis tembris, tonisa

da simaRlis regulirebas, saubrisas rigis dacvas, mosaubris mosmenas, sasaubro Temis

mimdevrobis dacvas).

2. moswavleTa pasuxismgeblobis gasaRviveblad, maswavlebels SeuZlia awarmoos sakuTari

blogi (eleqtronuli portfolio), romelzec sistematurad atvirTavs moswavleebis namu-

Sevrebis fotoebs. moswavleebs da mSoblebs mudmivad eqnebaT saSualeba blogis meSveobiT

Tvalyuri adevnon progress. rodesac moswavlem winaswar icis, rom namuSevars sxvebic

naxaven, meti pasuxismgeblobiT ekideba mas, raTa siamayis sagnad aqcios.

masala da iaraRebi:

maswavlebels xSirad SeiZleba Seeqmnas Casatarebeli aqtivobisTvis aucilebeli da

moswavleebis xelT arsebuli masalis Seusabamobis problema (mag, maswavlebels dagegmili

aqvs, aswavlos moswavleebs ferebis Sezaveba, moswavleTa nawils ki mxolod flomasterebi

8

Page 9: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

aqvs motanili). amitom, sasurvelia, maswavlebelma uzrunvelyos klasSi masalis erTg-

varovneba - mSoblebTan winaswari molaparakebiT moimaragos saWiro masala da Seinaxos igi

klasSi. Sesabamisad, maswavlebels yovelTvis xelT eqneba dagegmili aqtivobisTvis saWiro

resursebi da moswavlebs ar mouwevT maTi Tan tareba.

aucilebeli masalis CamonaTvali:

yy A4 formatis furclebis Sekvra – saxatav rveulebSi saRebavebiT xatva mouxerxebelia,

radgan saRebavi swrafad ar Sreba da moswavle ver SeZlebs axali namuSevris sufTa

gverdze daxatvas ise, rom ar gaafuWos ukve Sesrulebuli namuSevari.

yy saxatavi rveulebi, SeZlebisdagvarad sqeli furclebiT, romlebic wylis saRebave-

bisgan ar deformirdeba.

yy feradi furclebi – sasurvelia, moswavleebs daurigdes im zomis da raodenobis

furclebi, rac saWiroa konkretuli aqtivobisTvis. maswavlebelma unda auxsnas

moswavleebs furclis ekonomiurad (kididan da ara Suidan) xmarebis aucilebloba.

yoveli aqtivobis Semdeg furclebis gamosayeneblad vargisi zomis narCenebi inaxeba

momdevno aqtivobebisTvis.

yy muyao – tkbileulis, parfiumeriis, wamlebis da sxva kolofebi, eleqtroteqnikis

SesafuTi yuTebi da sxva.

yy akvarelis saRebavebi.

yy guaSis saRebavebi – sasurvelia, yoveli aqtivobisTvis ganawiles plastmasis pali-

trebze (1 kolofi eyofa 20 moswavles). Tu moswavleebi pirdapir qilebidan ixmaren

saRebavs, qilebSi ferebi sxva feris saRebaviT daisvreba da saxmarad uvargisi gaxdeba.

yy palitrebi – yovel moswavles, saRebavebis Sesazaveblad unda hqondes individualuri

palitra an erTjeradi plastmasis TefSi.

yy Rrubeli – sxvadasxva faqturis misaRebad.

yy funjebi – saRebavebiT saxatavad sasurvelia sqeli da wvrili mrgvali funjebiT

muSaoba; webosTvis ki SedarebiT uxeSi funjis gamoyeneba.

yy ubralo fanqari– rbili – 2–4B.

yy flomasterebi – (2 moswavleze 1 Sekvra) sasurvelia Calagdes WiqebSi.

yy feradi fanqrebi.

yy pastelis nakrebi

yy saxazavi – swori da samkuTxa.

yy makratlebi – blagvwveriani.

yy plastilini da/an Tixa (zog SemTxvevaSi SeiZleba Seicvalos mariliani comiT) + dafa

da plastilinis dana.

yy webo – qaRaldis sakancelario mSrali da Txevadi webo (martivi aplikaciisTvis),

TeTri emulsia (pva) kolaJisa da konstruirebisTvis (sasurvelia ganawildes patara,

Tavsaxurian qilebSi). (alternativa – saxameblis fqvilisgan moxarSuli webo).

yy wylis WurWeli funjebis gasarecxad – yovel moswavles individualurad.

9

Page 10: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

yy saqaRaldeebi – yvela moswavles unda hqondes sakuTari portfolio namuSevrebis

Sesanaxad (SegiZliaT gadakecoT didi formati, dauweboT gverdiTa kideebi da gaa-

keTebinoT moswavleebs erTgvari `jibe~, romlis zedapirsac moxataven ise, rom gver-

digverd dalagebuli `jibeebidan~ advilad amoicnon da aiRon sakuTari).

yy winsafrebi da samklaurebi – garda imisa, rom icavs tansacmels saRebavis laqebisgan,

winsafari ganawyobs moswavleebs muSaobisTvis.

yy polieTileni – merxebis dasacavad saRebavis, plastilinis, webos laqebisgan.

yy saSleli, saTleli.

yy konkretuli aqtivobisTvis saWiro specifikuri masala: mag. xis wvetiani Cxirebi

(kbilis sawmendi), bambiani Cxirebi (yuris sawmendi), asanTis Rerebi, sawrupi milebi,

marcvleuli, qsovilebi, Zafebi, Rilebi, mZivebi, foTlebi, girCebi, kenWebi...) – mos-

wavleebs moaqvT saxlidan, danarCeni masala ki sasurvelia, inaxebodes klasSi.

yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-

wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali, romelic male Savdeba, afuWebs

namuSevars da moswavleebma gakveTilis dros ar irbinon skolis derefanSi wylis

gamosacvlelad; aseve, maswavlebels dasWirdeba raime mozrdili WurWeli WuWyiani

wylis gadasaRvrelad.

sxva masala:

akrilis saRebavebi – radgan akrilis saRebavi swrafad Sreba da guaSisa da akvarelisgan

gansxvavebiT, mSrali wyalSi aRar ixsneba, misi gamoiyeneba mosaxerxebelia sxvadasxva nake-

Tobis SesaRebad (akrilis saRebavi SeiZleba Seicvalos pva weboSi gaxsnili guaSiT).

maswavlebels SeuZlia, sakuTari survilisamebr, nebismieri aqtivobis masalaSi Seitanos

cvlilebebi. aqtivobebis umetesobis masalis CamonaTvalSi igulisxmeba garkveuli alter-

nativebi: plastilini SeiZleba Seicvalos mariliani comiT, feradi qaRaldebis nacvlad

SeiZleba feradi Jurnalebidan amoWrili gverdebis gamoyeneba; moswavleebma mZivebis

nacvlad SeiZleba ixmaron gaferadebuli wvrili kenWebi, patara Rilebi, brinji, wvrilad

daWrili naZvisxis wvima da sxv. maswavlebelma unda waaqezos moswavleebi, raTa maT Tavad

moiZion, moifiqron, gamocadon da gamoiyenon sxvadasxva uCveulo masala.

savarjiSo rveulebi – rveuli an ubis wignaki (sasurvelia ujrebiani furclebiT), romel-

Sic moswavle gakveTilis msvlelobis dros samaxsovrod Caiwers axal terminebs, saxelebs,

saSinao davalebebs, momdevno gakveTilisTvis mosatan masalas... gaakeTebs savarjiSoebs,

Caxatavs patara eskizebs; eqskursiebze moswavleebi am rveulSi CainiSnaven STabeWdilebebs,

gaCenil SekiTxvebs, Caweren sakuTar mosazrebebs, gaakeTeben Canaxatebs; CainiSnaven refe-

ratebs mocemul Temaze, daweren pasuxebs Semajamebel kiTxvebze da sxv.

savarjiSo rveulebis warmoeba daexmareba moswavleebs, daimaxsovron da Seafason nanaxi

Tu Seswavlili, SeZlon azrebis da ideebis werilobiT gamoxatva, miaCvevs maT organizeb-

10

Page 11: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

ulobas. rodesac maswavlebeli avalebs moswavleebs raime Temaze savarjiSo rveulebSi

sakuTari mosazrebis werilobiT gamoxatvas da Semdeg Canaweris klasis winaSe wakiTxvas, amiT

maswavlebeli moswavleebs aCvevs sajarod, Tamamad da gamarTulad sakuTari azris gamoTqmas.

drois organizeba:

imisTvis, rom gakveTilis dro mTlianad daeTmos aqtivobas, sasurvelia, moswavleebs

samuSao masala gamzadebuli daxvdeT gakveTilis dawyebisTvis.

drois mogebis mizniT, sasurvelia gakveTilis dawyebamde, maswavlebelma dafaze Camo-

weros gakveTilis gegma – samuSaos Sesrulebis Tanmimdevroba da aqtivobis instruqciis

etapebi. aseve, Sesaswavli terminebi, saxelwodebebi da im xelovanebis saxelebi, romlebzec

iqneba saubari gakveTilis msvlelobis dros.

imisTvis, rom moswavlem kargad daimaxsov ros axali terminebi, am asakSi TiToeul

gakveTil ze maTi raodenoba ar unda aRematebo des 3-4-s. garda amisa, aucilebelia mom devno

gakveTilebze am terminebis xSiri xmareba, magram ara gamokiTxvis saxiT, aramed konteqstSi.

Tu maswavlebeli CaTvlis, rom aqtivobis Sesasruleblad moswavleebs SesaZloa gakveTi-

lis dro ar eyoT, mas SeuZlia Teoriuli informacia maT davalebis Sesrulebis procesSi

(xatvis, Zerwvis dros) miawodos.

p.s. moswavleebi unda mieCvion sakuTar namuSevarze warweris – saxelis, gvarisa da TariRis

gakeTebas (ukana mxridan). rodesac moswavleebi akeTeben asls – ixataven, Zerwaven sxvis

nawarmoebebs, sakuTari saxelis gverdiT aucileblad unda daweron originali namuSevris

avtoris saxelic.

Sefaseba

me-4 klasSi kvlav mxolod ganmaviTarebeli Sefaseba gamoiyeneba. ganmaviTarebeli Sefaseba

adgens TiToeuli moswavlis ganviTarebis dinamikas da mimarTulia swavlis xarisxis gaum-

jobesebaze.

wlis bolos sagnis maswavlebeli klasis damrigebels gadascems moswavlis mokle weril-

obiT Sefasebas, romelSic daaxasiaTebs moswavles, aRniSnavs mis warmatebebs da miuTiTebs,

raSi sWirdeba moswavles daxmareba sakuTari SesaZleblobebis ukeT gamosavlenad.

moswavlis Sefasebis komponentebi

moswavleebi fasdebian erTnairi wonis mqone Semdegi sami komponentis mixedviT:

a) mimdinare saSinao davaleba;

b) mimdinare saklaso davaleba;

g) Semajamebeli davaleba.

Semajamebeli davalebis komponentSi savaldebuloa kompleqsuri, konteqstis mqone

11

Page 12: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

davalebebis gamoyeneba (mag., proeqtSi monawileoba, kvlevis Catareba, namuSevris Seqmna,

moTxrobis Sedgena, monacemTa bazis Seqmna, konkretuli problemis gadaWra, savele-gasvliTi

samuSaos an saswavlo eqskursiis angariSis momzadeba da sxv.). amgvar davalebaSi Sesrule-

buli samuSaos mravalmxrivi SefasebisaTvis qvemoT gTavazobT Sefasebis kriteriumebs

(aseve, ix.: danarTi).

TiToeuli maswavlebeli kaTedras warudgens mis mier klasSi Catarebuli Semajamebeli

davalebebis dokumentacias: Semajamebeli davalebis nomeri, Semajamebeli davalebis piroba,

sagnis standartis is Sedegi/Sedegebi, romlis Sefasebasac emsaxureba konkretuli Sema-

jamebeli davaleba; kriteriumebi, romliTac Sefasdeba es davalebebi; aseve, moswavleebis

mier Sesrulebuli da maswavleblis mier Sefasebuli Semajamebeli davalebis ramdenime

nimuSi an Sesrulebuli Semajamebeli davalebis amsaxveli vizualuri masala.

Semajamebeli davalebebi

danarTSi gTavazobT Semajamebel davalebebsa da maTi Sefasebis formebs. maswavlebeli

ar aris valdebuli gamoiyenos es gakveTilebi moswavleTa codnisa da unar-Cvevebis ganvi-

Tarebis Sesamowmeblad. davalebebs axlavs Sesabamisi Sedegebisa da indikatorebis Camona-

Tvali, Sefasebisa da TviTSefasebis formebi, savaraudo komentarebisa da rekomendaciebis

nimuSebi, romlebic maswavlebels SeuZlia Caasworos an Secvalos dasmuli aqcentebi (ix.:

danarTi). SemoTavazebuli savaraudo kriteriumebidan maswavlebels SeuZlia SearCios ram-

denime yvelaze aqtualuri, radgan meoTxeklaselebs uWirT koncentracia bevr moTxovnaze.

I Semajamebeli davaleba tardeba Tavis (`xazi, feri, forma~) dasasruls, calke gakveTilze,

testis saxiT. maswavlebelma qseroasli unda gadaiRos da daurigos is moswavleebs.

II Semajamebeli davaleba (debatebi) tardeba gakveTilze: `damimtkice~ (Tema: `breigelis

TamaSebi~).

III Semajamebeli davaleba (namuSevari) tardeba gakveTilze `ojaxuri myudroeba~.

IV Semajamebeli davaleba tardeba proeqtis `qalaqobana~ dasasruls, Temis mesame

gakveTilze.

ukanaskneli Semajamebeli davaleba tardeba gakveTilze `kamaTeli~ (kvleva, aRwera,

analizi, Sedareba, Sefaseba).

gakveTilis/Temis bolos dasasmeli Semajamebeli SekiTxvebi:

xelovnebis Sesaxeb:

yy ratom kideben adamianebi kedlebze suraTebs?

yy Tqven gikidiaT kedelze suraTi? ras grZnobT, rodesac mas uyurebT?

yy ratom arsebobs xelovnebis muzeumebi, galereebi, sagamofeno darbazebi?

12

Page 13: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

yy ratom mogzauroben adamianebi ucxo qveynebSi xelovnebis Zeglebis da muzeumebis

sanaxavad?

yy risTvis aris saWiro xelovneba?

yy raSi gvexmareba xelovneba? raSi exmareba xelovneba sazogadoebas? calkeul adamians?

yy rogor SegviZlia gavaumjobesoT garemo (oTaxi, Senoba, ubani, qalaqi) xelovnebis

meSveobiT?

yy ras gviambobs xelovneba cxovrebis Sesaxeb?

yy xelovneba fufunebaa Tu aucilebloba?

yy ras niSnavs – xelovneba komunikaciis universaluri enaa/saSualebaa?

yy rogori iqneboda samyaro xelovnebis gareSe?

yy saxviTi xelovnebis ra dargebi/Janrebi arsebobs? romeli mogwonT metad? romeli

mogwonT naklebad? ratom?

yy xelovnebis romel dargebs esaWiroeba mxatvris profesia?

yy romel arasaxelovnebo dargebs sWirdeba mxatvris profesia?

yy risTvis aris saWiro gamoyenebiTi xelovneba?

yy gamoyenebiTi xelovnebis ra dargebi arsebobs?

yy rogor moqmedebs reklama?

yy xelovani adamiani Sromobs Tu erToba?

yy vin wyvets, es nawarmoebi Sedevria Tu ara?

yy rogor xdebian xelovanebi?

yy riTia xelovanis cxovreba momxibvleli?

yy arsebobs warmatebis recepti?

yy ra problemebs SeiZleba waawydes xelovani cxovrebaSi sakuTari profesiis gamo?

yy ratom aris ase cota qali-xelovani?

yy ratom aris xelovneba ase gansxvavebuli sxvadasxva qveyanaSi?

yy rogor icvleba silamazis ideali da standarti sxvadasxva drosa da qveyanaSi?

yy SeiZleba xelovnebis nawarmoebi iyos uSno?

yy rogor moqmedebs garemo xelovanze?

yy rogor moqmedebs sazogadoeba xelovanze?

yy rogor moqmedebs politikuri, socialuri, kulturuli an religiuri viTareba xelo-

vanze?

yy rogor cvlis codna xelovnebas?

yy rogor cvlis xelovneba codnas?

yy ras niSnavs SemoqmedebiToba?

yy rogor dagexmareba xelovneba sxva sagnebis swavlaSi?

yy rogor unda gamogadges sxva sagnebSi naswavli sakuTar SemoqmedebaSi? gqoniaT aseTi

SemTxveva?

13

Page 14: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

sakuTari namuSevris Sesaxeb:

yy saidan mogivida es azri (saidan mogivida STagoneba)?

yy ra gamosaxe Sens namuSevarSi?

yy ras grZnob, roca namuSevars qmni?

yy namuSevris Seqmnamde ifiqre Tu ara winaswar, ra masala mouxdeba metad Sens Canafiqrs

(fanqari, pasteli, naxSiri, carci, flomasteri, guaSi, akvareli, Tixa...)

yy ra masala ixmare namuSevris Seqmnisas? ratom?

yy ra ferebi SearCie dasaxatad da ratom?

yy qaRaldis rogori orientacia (horizontaluri Tu vertikaluri) airCie da ratom?

yy ra dro moandome muSaobas?

yy mogwons Seni namuSevari?

yy aqamde gagikeTebia msgavsi samuSao? ra gamocdileba SeiZine maSin?

yy ra gamocdileba dagexmara am namuSevris Seqmnisas?

yy risi codna dagWirda am namuSevarze muSaobisTvis?

yy ra unarebi dagWirda am namuSevarze muSaobisTvis?

yy namuSevris Seqmnisas, gaiTvaliswine megobrebis azri?

yy namuSevris Seqmnisas gaiTvaliswine maswavleblis rCeva?

yy am samuSaosTan dakavSirebiT, ras apirebdi? ra molodini gqonda?

yy gamogivida is, rasac apirebdi Tu raime Secvale?

yy ramdenad Seicvala Seni naxati Canafiqridan saboloo, dasrulebul namuSevramde?

ra Secvale da ratom?

yy Tavidan rom akeTebde, ras Secvlidi?

yy ra codna SeiZine muSaobis dasrulebisas?

yy ra unarebi SeiZine da ganiviTare am namuSevarze muSaobisas?

yy ra iyo muSaobisas yvelaze rTuli? advili?

yy ra gamogivida kargad, ra gagiWirda?

yy rogor Seafasebdi am namuSevars?

yy rogor Seafasebdi am namuSevars, maswavlebeli rom iyo?

yy ginda, rom Seni namuSevari gamoifinos?

yy vis ginda aCveno namuSevari?

yy visTan girCevnia Sens namuSevrebze saubari – megobarTan, mSobelTan Tu maswavle-

belTan?

yy namuSevris Seqmnisas romeli etapi gixaria/gsiamovnebs yvelaze metad – procesi Tu

Sedegi? ratom?

14

Page 15: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

gakveTilis/Temis Sesaxeb:

yy dagainteresaT dRevandelma Temam?

yy ra dagamaxsovrdaT dRevandeli gakveTilidan?

yy riTi gansxvavdeboda dRevandeli gakveTili sxva gakveTilebisgan?

yy gaqvT Tu ara SeniSvnebi gakveTilis msvlelobis Taobaze?

yy vin eTanxmeba klasis/megobris mosazrebas? vis aqvs gansxvavebuli azri?

yy eTanxmebi Tu ara maswavleblis mosazrebas?

yy emTxveva Tu ara Tqveni azri sxva mosazrebebs?

yy SegviZlia sxva kuTxiT SevxedoT am sakiTxs?

yy vinme xom ar daumatebda rames?

yy rogor SeiZleba gavigoT, sworia Tu ara Cveni azri?

yy rogor SevamowmoT Cveni azri?

yy ra dagexmaraT SemowmebaSi/am problemis gadaWraSi?

yy ra dagexmaraT damaxsovrebaSi/swavlaSi?

yy miubrundiT mewyviles da gauziareT, ra iswavleT dRevandel gakveTilze.

yy kidev ra gainteresebT amis Sesaxeb? miubrundiT Tqvens mewyviles da gauziareT azri.

yy kidev ra informacia gvWirdeba?

yy kidev ra unarebi gvWirdeba?

yy me SevamCnie, rom... Tqven ra SeamCnieT?

cnobari:

ZiriTadi terminebi da maTi ganmarteba:

xelovnebis dargebi da saxeobebi: saxviTi xelovneba, dekoratiul-gamoyenebiTi

xelovneba, kino, Teatri, literatura, musika, qoreografia, arqiteqtura.

saxviTi (plastikuri) xelovnebis dargebi:

ferwera _ dargi, romelSic gamosaxuleba saRebavis meSveobiT iqmneba;

grafika _ dargi, romelSic wamyvani mniSvneloba naxats eniWeba (mag., fanqriT, tuSiT,

naxSiriT da a.S.);

qandakeba _ sxvadasxva masalisagan gamosaxulebis Zerwvisa da kveTis xelovneba;

arqiteqtura – dagegmarebisa da mSeneblobis xelovneba;

dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis dargebi: yvela dargi, romelic qmnis

dizainiT gamorCeul saayofacxorebo daniSnulebis nakeTobebs – avejs, qsovilebs, WurWels,

iaraRebs, tansacmels, sxvadasxva saxis mosarTavebs da sxv.

15

Page 16: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

Janrebi:

portreti _ adamianis an adamianTa jgufis gamosaxuleba;

peizaJi _ bunebis an qalaqis xedi;

naturmorti _ usuli sagnebis amsaxveli Janri;

yofiTi Janri _ yoveldRiuri yofis amsaxveli Janri;

istoriuli Janri _ istoriuli pirebisa da movlenebis amsaxveli Janri;

religiuri Janri _ religiuri siuJetebisa da personaJebis amsaxveli Janri;

miTologiuri Janri _ miTologiuri siuJetebisa da personaJebis amsaxveli Janri;

animalisturi Janri _ cxovelebis amsaxveli Janri;

16

Page 17: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

axali erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis wliuri programa

IV klasi – wlis bolos misaRwevi Sedegebi da maTi indikatorebi

mimarTuleba: SemoqmedebiToba da praqtika

s.g.IV.1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,

Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis (emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRe-

buli STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis

gamoyenebiT.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

1. asaxavs namuSevarSi bunebaze, bunebis movlenebze da obieqtebze dakvirvebis Sedegebs

sxvadasxvagvari saxviTi saSualebebiT (mag., Weqa-quxili, dRe-Rame, weliwadis dro da

sxv.);

2. irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabe-

Wdilebis da emociis gadmosacemad;

3. iyenebs sxvadasxva tipis xazs, konturs da Strixs;

4. ferebis SezavebiT iRebs sasurvel fers (mag., moyviTalo mwvane, molurjo mwvane);

5. TeTris an Savi feris damatebiT cvlis feris tonalobas (naTeli-bneli, vardisferi,

ruxi, cisferi da sxva);

6. iyenebs kontrastul ferebs;

7. qmnis kontrastul namuSevrebs sapirispiro wyvilebis gamoyenebiT (didi-patara,

bneli-naTeli da sxv.)

8. akvirdeba garemoSi formaTa mravalferovnebas da asaxavs namuSevarSi;

9. SearCevs da ganalagebs sxvadasxva zomis gamosaxulebebs wina da ukana xedis gadmo-

sacemad;

10. qmnis simetriul da asimetriul namuSevrebs;

11. sxvadasxva xerxiT (formiT, zomiT, feriT) gamoyofs namuSevarSi mTavars;

12. sxvadasxva mxatvruli xerxiT namuSevarSi gadmoscems dinamikas (qari, fexburTi,

foTolcvena da sxv.).

s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba

sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

1. mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva JanrSi

(portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);

2. Zerwavs da qmnis mcire plastikis nimuSebs, martiv kompoziciebs, konstruqciebs sxva-

dasxva (bunebrivi, xelovnuri) masalis gamoyenebiT;

17

Page 18: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

3. qmnis dekoratiuli da gamoyenebiTi xelovnebis nimuSebs mravalferovani masalis

saSualebiT (Tasebi, mZivebi da sxv.);

4. muSaobis procesSi iyenebs gansxvavebul xerxebs, atarebs eqsperimentebs sxvadasxva

masalis gamoyenebiT;

5. qmnis garemoSi arsebuli gansxvavebuli faqturis imitacias/iluzias mravalferovani

teqnikis gamoyenebiT;

6. kompiuterul saxatav programaSi qmnis namuSevrebs (iyenebs sxvadasxva tipisa da sisqis

xazs, konturs, fers; gamosaxavs organzomilebian formebs, ornaments);

7. kompiuterul saxatav programaSi qmnis ritmul, simetriul, asimetriul namuSevrebs.

mimarTuleba: komunikacia da interpretacia

s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi)

Sesasrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

1. erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna wyvil-

Si/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan erTad

iRebs saerTo gadawyvetilebebs;

2. eleqtronulad ugzavnis sakuTar cifrul namuSevars rogorc Tanaklaselebs, ise

maswavlebels;

3. iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;

4. icavs drois limits yvela tipis aqtivobis Sesrulebisas;

5. irCevs samuSao iaraRebs, masalas, awesrigebs maT gansazRvruli drois monakveTSi.

s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; azris,

ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xelovanTa

namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

1. individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis Sesaxeb

(Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma, feri),

principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi) masalas da sxva;

2. sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa namu-

Sevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da

cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;

3. saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xelovnebis

elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);

4. usmens, acdis sxvebs azris gamoTqmas, ekiTxeba da upasuxebs kiTxvebs, urCevs da Tavad

iRebs rCevebs, xmarobs koreqtul gamoTqmebs;

5. namuSevris wardgenisas mxars uWers da amxnevebs Tanaklaselebs.

18

Page 19: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

mimarTuleba: xelovnebis aRqma konteqstSi

s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-

erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva

sagnebSi ganvlil masalasTan.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

1. adarebs saxviTi xelovnebis sxvadasxva dargis nimuSebs gamomsaxvelobiTi xerxebis,

masalis, teqnikis mixedviT;

2. asaxelebs da amoicnobs zogierT Janrs (naturmorti, peizaJi, portreti, yofiTi);

3. asaxelebs da axasiaTebs saxviTi xelovnebis dargebTan dakavSirebul profesiebs

(mxatvari, moqandake, arqiteqtori da sxv.);

4. agrovebs informacias cnobil arqiteqturul Zeglebze, ferwerul namuSevrebze,

qandakebebze, dekoratiul-gamoyenebiTi da xalxuri Semoqmedebis nimuSebze da acnobs

Tanaklaselebs; muSaobs integrirebul proeqtebze (qarTuli, bunebismetyveleba,

musika da sxv.);

5. saubrobs im namuSevris Sesaxeb, romelmac gansakuTrebuli STabeWdileba moaxdina

samxatvro galereaSi an muzeumSi yofnisas da asabuTebs ratom;

6. adarebs erTsa da imave Temaze Seqmnil xelovnebis nimuSs literaturul an musikalur

nawarmoebs da saubrobs Tavis STabeWdilebebze.

Sinaarsi da rekomendaciebi

saxviTi xelovnebis ZiriTadi elementebi da principebi:

xazi: sxvadasxva tipis da sisqis xazi, konturi da Strixi.

aqtivobebi xaziT:

moswavle iyenebs Strixs da sxvadasxva tipis xazs gamosaxulebebis Sesaqmnelad; sxvadasxva

tipis xazebis gamoyenebiT cdilobs gadmosces moZraoba (mag., xeebis moZraoba qarSi da sxv.).

feri: ZiriTadi da Sedgenili, civi da Tbili, kontrastuli ferebi, tonaloba - TeTris

an Savi feris damatebiT miRebuli toni.

aqtivobebi feriT:

moswavle Canafiqris, guneba-ganwyobilebis (emociebis) da dakvirvebis Sedegad miRebul

STabeWdilebebis gadmosacemad iyenebs ZiriTad, Sedgenil, civ da Tbil ferebs, kontrastul

ferebs, maTi gamoyenebiT aqcentirebas akeTebs gansakuTrebiT emociur an sayuradRebo

siuJetebze.

iyenebs tonalobas (TeTris an Savi feris damatebiT cvlis sinaTlis xarisxs: naTeli-bne-

li-vardisferi, cisferi, iasamnisferi da sxva).

akvirdeba garemoSi obieqtebs, maT Seferilobas da asaxavs namuSevarSi; gamoxatavs Sesa-

bamisi feriT dRe-Ramis sxvadasxva monakveTs, weliwadis dros, raime movlenas da sxv.

19

Page 20: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

kontrastuli ferebiT xatavs egzotikur frinvelebs, cxovelebs, mcenareebs, dResas-

waulebs, ardadegebis yvelaze dasamaxsovrebel momentebs da sxv.

civi da Tbili ferebis gamoyenebiT qmnis garkveul ganwyobilebas.

ferebis SezavebiT iRebs sasurvel fers.

forma: 2D da 3D - brtyeli da moculobiTi, simetriuli da asimetriuli.

aqtivobebi formiT:

moswavle iyenebs simetriul da asimetriul formebs namuSevris Sesaqmnelad. Tavad

qmnis or da samganzomilebian - brtyel da moculobiT formebs da awyobs konstruqciebs;

TixiT, plastiliniT, cviliT, comis gamoyenebiT Zerwavs mcire plastikis nimuSebs da qmnis

kompozicias, konstruqcias, sxvadasxva sagans.

principebi: ritmi, wina da ukana xedi, ZiriTadis gamoyofa, statika, dinamika, kontrasti.

gamoyenebuli principebi:

moswavle gadmoscems wina da ukana xeds gamosaxulebis zomis, mkveTri da mkrTali ferebis

saSualebiT (wina xedi - mkveTri, ukana xedi - mkrTali); cdilobs gadmosces/daxatos/gamoZ-

erwos statikuri da dinamikuri gamosaxulebebi (mag., foTolcvena, qari, bavSvebi TamaSoben

burTs da sxv.); qmnis ritmul gamosaxulebebs, sxvadasxva zomiT, feriT gamoyofs mTavars

namuSevarSi; akvirdeba garemoSi sapirispiro wyvilebs: kontrastul ferebs (bunebaSi,

samosze da sxv.), bnel da naTel, did da patara (adamianebi, sagnebi da sxv.) gamosaxulebebs

da asaxavs namuSevarSi.

masala da iaraRi: fanqari (feradi, ubralo), pasteli, flomasteri, guaSi, akvareli,

naxSiri, sangina, feradi qaRaldi, muyao, qsovili, plastilini, Tixa, tradiciul da ara-

tradiciuli masala (plastmasis da minis boTlebi, liTonis nivTebi, muyaos da polieTilenis

parkebi da sxv.), funji, makrateli, webo.

teqnika da procedura: ferwera, grafika, Zerwva, aplikacia, kolaJi, mozaika, anabeWdi,

monotipia, kompiuteruli saxatavi programa da sxva.

gamoyenebuli masala da teqnika:

moswavle mravalferovani masalisa da teqnikiT, sxvadasxva xerxis, tradiciuli da ara-

tradiciuli iaraRis gamoyenebiT atarebs eqsperimentebs. iyenebs fanqrebs, saRebavebs,

markerebs, carcs, cvils, coms, Jurnal-gazeTebs, sakawrav saSulebas, mZivebs, qvebs, niJarebs,

Toks, mavTuls, sxvadasxva zomis liTonisa da muyaos yuTebs da sxva mravalferovan xelovnur

Tu bunebriv masalas grafikuli, ferweruli, aplikaciis, kolaJis, anabeWdebis, monotipiis,

mcire plastikis nimuSebis, martivi nakeTobebis, konstrquciebis da sxv. Sesaqmnelad.

gadmoscems garemoSi/bunebaSi arsebuli sxvadasxva obieqtis faqturis imitacias/iluzias

(daWmuWnuli qaRaldiT, dakawvriT, jagrisiT, sxvadasxva tipis xazis, laqis gamoyenebiT da sxv.).

savaraudo Temebi: `zafxulis erTi dRe~, `zamTris ardadegebi~, `dila~, `Cemi ojaxi~,

`ojaxuri tradicia~, `dabadebis dRe~, `pepela~, `Cemi sayvareli cxoveli~, `Cemi skola~,

20

Page 21: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

`zRaprebis qveyanaSi~, `jadosnuri tye~, `winaT da axla~, cxovrebaSi nanaxi yofiTi scenebi

an gagonili ambebi (mag.,, rTveli, ojaxuri dResaswaulebi da sxva), „Cemi garemo` (qalaqi,

sofeli, satransporto saSualebebi (matarebeli, manqana, TviTmfrinavi), xidebi, Senobebi,

moednebi da sxv.), `mogzauroba droSi~, seria: `mogzauroba dedamiwis garSemo~, `mogzauroba

gemiT/ TviTmfrinaviT/matarebliT...~, `sadguri~, `aeroporti~, `navsadguri~, `biblioTeka~,

`momavlis transporti~, `TeatrSi~, `quCaSi~, `sportuli Sejibri~,’’ucnauri safreni aparati’’

da sxv. (SeiZleba iyos adgilobrivi sawarmos, adgilobrivi arqiteqturuli Zeglis, adgilo-

brivi da ucxouri tradiciis amsaxveli Temebic) aseve Temebi sakuTari fantaziis mixedviT.

21

Page 22: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

Tem

ebi

da

gak

veT

ileb

i

sas

wa-

vlo

d

ro

is

xang

r-

Zliv

ob

a

st

an

da

rt

is

mi

ma

rT

ul

eb

eb

i d

a S

ed

eg

eb

i

Se

mo

qm

ed

eb

iT

ob

a d

a p

ra

qt

ik

ak

om

un

ik

ac

ia

da

i

nt

er

pr

et

ac

ia

xe

lo

vn

eb

is

a

Rq

ma

k

on

te

qs

tS

i

1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT, Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis (emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamo-yenebiT.

2. moswavlem unda SeZlos sxva-dasxva masalisa da teqnikis Ser-Ceva da gamoyeneba sakuTariCanafi-qris da ideis gansaxorcieleblad.

3. moswavlem unda SeZlos Tanakla-selebTan TanamSromlobiT (wyvi-lSi, gundSi) Sesasrulebeli samu-Saos dagegmva da ganxorcieleba.

4. moswavlem unda SeZlos indivi-dualuri da erToblivi namuSevris wardgena; azris, ideebis, STabeW-dilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xelovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.

5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dar-gebisa da zogierTi Janris gansxva-veba erTmaneTisgan, maTi dakavSi-reba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva sagnebSi ganvlil masalasTan.

Te

ma

I: x

azi,

fe

ri,

fo

rm

a

fer

Ta

Teo

ria

1X

go

eTes

sam

kuT

xed

i2

XX

muqi

da

Ria

1X

X

pas

tel

ur

i f

ereb

i1

XX

mwva

ne1

XX

fer

i d

a g

anw

yob

a1

X

St

rix

i (h

aer

ova

ni p

ers

peqt

iva)

1X

diu

rer

is m

art

or

qa1

XX

XX

mel

anqo

lia

2

kit

har

ing

i1

XX

XX

X

kub

izmi

1X

XX

mat

yuar

a xa

zeb

i2

XX

X

saxelmZRvanelos Sesatyvisoba erovnul

saswavlo gegmasTan

22

Page 23: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

12

34

5

Te

ma 2

: Jan

re

bi

anar

ekl

i3

XX

kaka

baZ

is i

mer

eTi

1X

XX

anab

eWd

i1

XX

XX

x

tar

iel

is p

or

tr

eti

2X

XX

yaj

aru

li

por

tr

eti

1X

X

mod

ilia

ni1

XX

X

br

eig

elis

Tam

aSeb

i1

XX

dam

imt

kic

e1

XX

mam

ali

1X

XX

ani

mal

ist

ur

i J

anr

i1

XX

X

miT

iur

i c

xove

leb

i2

XX

Te

ma 3

: ms

je

lo

ba

er

Ti

Sed

evr

is i

st

or

ia1

XX

van

go

gis

as

li

1X

X

So

ba

3X

X

jg

uf

ur

i po

rt

ret

i2

XX

X

sap

arad

o p

or

tr

eti

1

oj

axu

ri

myu

dr

oeb

a1

XX

XX

diz

aini

1X

Te

ma4

: qan

dak

eb

a

kvip

ro

su

li

ker

peb

i1

XX

egvi

ptu

ri

ier

og

lif

ebi

1X

mol

apar

ake

pal

itr

a2

gai

can

iT k

u!

1X

X

23

Page 24: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

12

34

5

Te

ma 5

: ar

qit

eq

tu

ra

egvi

pte

2X

XX

ber

Znu

li

or

der

i1

cix

eima

gr

e2

XX

X

us

wo

rma

sw

or

o S

eno

beb

i1

XX

X

qal

aqo

ban

a3

XX

XX

X

len

d a

rt

i1

X

Te

ma 6

: te

qn

ike

bi

afr

iku

li

niR

beb

i1

XX

X

jad

os

nur

i xa

liC

a1

XX

X

Teq

a2

X

anab

eWd

i ka

rt

of

iliT

1X

sak

ur

a1

XX

mr

aval

wer

til

i1

X

gr

ataJ

i1

X

pal

eont

ol

og

ob

ana

1X

res

tav

rac

ia1

XX

abs

tr

aqc

ia J

an a

rpi

s s

til

Si

1X

X

Te

ma7

: Se

maj

ame

be

li

gak

ve

Til

eb

i

kama

Tel

i1

XX

X

Tam

aSi

ter

mine

bz

e1

XX

X

24

Page 25: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

gakveTilebis scenarebi

Page 26: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,
Page 27: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

I Tema: xazi, feri, forma

ferTa Teoria

mizani:

ferTa Teoriis elementaruli debulebebis gacnoba.

Sedegi:

s.g. IV.1 – 6, 7.

asaTvisebeli terminebi:

prizma

gradacia

sistema

masala:

saxatavi furclebi

1 didi zomis furceli plakatisTvis

makrateli

webo

fargali an mrgvali sagani.

saRebavebi

funji

wyali

palitra

vizualuri masala:

ferebis sxvadasxva tipis borbali

gakveTilis msvleloba:

warmoidgineT, ra uRimRamo iqneboda Cveni cxovreba, rogorc Sav-TeTr kinoSi, aqro-

matul, araferad samyaroSi rom vcxovrobdeT – yayaCo muqi nacrisferi iqneboda, ca Ria

nacrisferi; nacrisfer quCebSi, nacrisfer tansacmelSi gamowyobili adamianebi ivlidnen.

sxvadasxva simuqis nacrisferi saRebavebiT nacrisfer naxatebs davxatavdiT...

– CamovTvaloT, rogori sityvebiT SeiZleba davaxasiaToT ferebi? me daviwyeb, Tqven ki

gaagrZeleT –kaSkaSa da mkrTali...

Tbili da civi,

naTeli da bneli,

Ria da muqi,

27

Page 28: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

mkveTri da baci,

mxiaruli da mowyenili,

kontrastuli da gardamavali,

Wreli, Wyetela, xasxasa, myvirala, gaqeqili, sasiamovno, usiamovno...

qromatuli, anu feradi da aqromatuli, anu ufero, nacrisferi.

manam moswavleebi asaxeleben feris Tvisebebs, maswavlebeli Camowers maT dafaze ise,

rom erT mxares moxvdes yvela dadebiTi maxasiaTebeli: Tbili, naTeli, mxiaruli..., meore

mxares ki uaryofiTi: bneli, civi da sxva.

maswavlebeli ambobs: miaqcieT yuradReba dafaze Camoweril sityvebs da ipoveT kanon-

zomiereba, romelic ferTa Tvisebebis CamoTvlis procesSi gagviCnda.

Tu moswavleebi verafers aRmoaCenen, maswavlebeli miuTiTebs maT dafaze Camoweril

sityvebze da etyvis:

feris yovel maxasiaTebels aqvs misi sapirispiro mniSvnelobis maxasiaTebeli bneli/

naTeli; civi/Tbili da a.S.

maTematikaSi arsebobs ori niSani, romlebic dadebiTs da uaryofiTs aRniSnaven. ra

ewodeba am niSnebs?

esenia + da - .

ferebis am CamonaTvalidan romlebs dausvamdiT + niSans da romels - ?

yovel Cvengans aqvs Tavisi damokidebuleba ferebis mimarT – zogi feri moswons, zogi

ar uyvars. ferebis garkveuli Sexameba siamovnebs an aRizianebs.

ferebs imdenad didi gavlena aqvT adamianis ganwyobaze, rom am sakiTxiT araerTi mecnieri

dainteresda, Seiswavla ferebis buneba da Tavisi sistema Camoayaliba.

aristotele, berZeni filosofosi da mecnieri, 4 ZiriTad fers cnobda – TeTrs, yviTels,

Savs da wiTels.

leonardo da vinCi, italieli mxatvari da gamomgonebeli, Tvlida, rom arsebobs eqvsi

ZiriTadi feri – wiTeli, yviTeli, mwvane, lurji, TeTri da Savi.

isaak niutonma, ingliselma mecnierma, ferebis istoriaSi axali, mecnieruli xedva Semoi-

tana – man SuSis prizmaSi gaatara sinaTlis TeTri sxivi, romelic cisartyelas 7 ferad

daiSala - wiTeli, narinjisferi, yviTeli, mwvane, cisferi /an momwvano-molurjo/, lurji

da iisferi. man isini wreze ganalaga.

goeTem, germanelma mweralma eqvsferiani sqema moifiqra: samkuTxedis wveroebze ganalaga

ZiriTadi ferebi: lurji, yviTeli da wiTeli. xolo maTi SezavebiT miRebuli mwvane, iisferi

da narinjisferi ZiriTad ferebs Soris Casva.

niutons, goeTes da leonardos sistemebSi, ZiriTadi ferebi erTnairia – wiTeli, yviTeli

da lurji.

rogorc ar unda ecado, ra ferebic ar unda Seazavo, am sam fers ver miiReb; samagierod,

mxolod am sami feris saRebaviT, SeiZleba nebismieri sxva feris damzadeba.

aqtivoba:

moswavleebi amoirCeven da saxelmZRvaneloSi mocemuli nimuSebis mixedviT daamzadeben

28

Page 29: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

sxvadasxva tipis ferebis borblebs – sami ZiriTadi feris, goeTes, aristoteles, leonardos

an niutonis borbals.

fargliT, ferad furclebze Semoxazaven wreebs. TvaliT gayofen maT imden tol nawilad,

ramdeni feris Semcveli borblis gakeTebasac apireben.

gaferadebuli wreebiT daamzadeben TvalsaCinoebis plakats:

amoarCeven saukeTesod Sesrulebul nimuSebs, daawebeben maT didi zomis furcelze da

gaukrTeben ganmartebiT warwerebs.

p.s. maswavlebels SeuZlia, niutonis cdaze saubrisas moswavleebs aCvenos cda – Wikar-

tiT daamagros fanqris saSlelze da swrafad daatrialos niutoniseuli Svidfera an sami

ZiriTadi feris borbali. brunvisas, Wreli borbali gaTeTrdeba.

aqtivobis plakatis nimuSebi:

II gakveTili

goeTes samkuTxedi

mizani:

goeTes ferTa Teoriis gacnoba;

ferebis Sezavebis praqtika;

29

Page 30: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

instruqciiT muSaobis unari;

formulis gaazrebis unari.

Sedegi:

s.g. IV.1. – 4, 5, 6, 7.

asaTvisebeli terminebi:

Teoria – ideebis sistema, daskvna

masala:

saxatavi furceli

makrateli

saxazavi (ar aris aucilebeli – jobia, moswavleebi mieCvion TvaliT gazomvas)

guaSis lurji, yviTeli da wiTeli saRebavebi

funji

palitra

wyali

vizualuri masala:

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daakvirdnen ferebis Svidfera borbals da ikiTxavs:

– romeli ferebi aklia am borbals? (ruxi, yavisferi, Savi da TeTri)

goeTe, me-18 saukunis poeti, moazrovne da mkvlevari, mxiaruli, cnobismoyvare adamiani

iyo.

uyvarda garToba, xumroba, nadiroba da drostareba, amave dros, zrunavda muzeumebsa da

arqiteqturul Zeglebze, dgamda warmodgenebs, ganagebda gzebis mSeneblobas, saxelmwifo

finansebs da sxva seriozul saqmeebs. yovelive amis garda, swavlobda geologias, botani-

kas, anatomias, mineralogias da sxva mecnierebebs. atarebda kvlevebs da werda seriozul

samecniero naSromebs.

dakvirvebebisa da cdebis Sedegad, goeTem SeimuSava ferTa Tvisebebis Teoria. goeTes

TeoriaSi, sxva Teoriebisgan gansxvavebiT, ferebi erTmaneTs ki ar upirispirdebian, aramed

30

Page 31: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

erTmaneTTan urTierToben, erTmaneTs erwymian, gadaedinebian erTidan meoreSi. Tuki umetesi

mkvlevari ferebs wreze alagebda, goeTem isini samkuTxedSi Casva da ai, ra miiRo:

samkuTxedis kuTxeebSi dasva ZiriTadi ferebi – wiTeli, lurji da yviTeli, xolo gver-

debze maTi SezavebiT miRebuli meoradi ferebi – iisferi, narinjisferi da mwvane.

darCenili carieli ujrebi ki erTmaneTis mezobeli ferebis nazavma daikava.

Tuki sxva feris borblebSi daumsaxureblad daCagres da adgili ar miuCines yavisfersa

da nacrisfers, goeTes samkuTxedSi isini mSvenivrad mokalaTdnen samkuTxedis SuagulSi.

aqtivoba 1:

yvela moswavle cal-calke xatavs goeTes samkuTxeds saxelmZRvaneloSi mocemuli

instruqciis da formulis daxmarebiT.

saxatav qaRaldze unda daixatos da gamoiWras tolgverda samkuTxedi, romelic para-

leluri xazebiT sam tol nawiladaa gayofili, Sedegad, ZiriTad samkuTxedSi 9 patara

samkuTxedia Caxazuli.

saxelmZRvaneloSi mocemulia nimuSi, rogor unda moikecos da moiWras kvadratuli

furclidan tolgverda samkuTxedi. da rogor daiyos igi tol nawilebad.

rodesac yvelaferi daixazeba da gamoiWreba, moswavleebi gaaferadeben yovel ujras

nimuSis da formulis mixedviT.

moswavleebi ganawildbian 5-kacian jgufebad. gaferadebul da gamSral samkuTxedebs

daawebeben erT formatze – yoveli 5 samkuTxediT Seikvreba erTi xuTkuTxedi.

sasurvelia, jgufebma moilaparakon da sxvadasxva sistemiT daawebon samkuTxedebi – mag.

erTi jgufi daawebebs lurji wveroebiT centrisken, meore ki – yviTlebiT. aseT SemTxvevaSi

sxvadasxva vizualuri efeqti miiReba da moswavleebs SeeZlebaT msjeloba miRebul Sedegebze.

aqtivoba 2:

moswavleebi gaixseneben ganvlil gakveTils da imsjeleben, Tu

ra formaze da ra principiT daalaga goeTem ferebi,

kidev vis hqonda Seqmnili ferebis Taviseburi Teoria,

ra gansxvavebaa goeTes ferTa Teoriasa da sxva Teoriebs Soris.

31

Page 32: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

aqtivoba 3:

masala:

maswavleblis mier amobeWdili, didi samkuTxedis gaferadebis formulis nimuSi

A4 furclis kvadrati

saRebavebi

palitra

funji

wyali

moswavleebi daxataven goeTes samkuTxedis magvar did samkuTxeds da gaaferadeben mas

maswavleblis mier amobeWdili nimuSis mixedviT.

moswavleebi gaimeoreben pirveli aqtivobis procedurebs SedarebiT mozrdil sam-

kuTxedebze. amjerad gayofen maT 5 tol nawilad da Sesabamisad miiReben 25 ujras. ujrebs

SeRebaven ise, rogorc formulaSia naCvenebi.

moswavleebi Seadareben erTmaneTs damTavrebul namuSevrebs da imsjeleben, miiRes Tu

ara erTnairi Sedegi, Tu vinmes gansxvavebuli namuSevari eqneba, gamoarkveven, ratom aris

igi gansxvavebuli, moZebnian Secdomas.

maswavlebeli SeekiTxeba moswavleebs, Tu ra ferebi miiRes damatebiT cxra ujrian sam-

kuTxedTan SedarebiT, da ra moxdeba, Tu samkuTxedSi ujrebis raodenobas kidev ufro

gavzrdiT. moswavleebi gamoTqvamen varauds, Tu ra feri SeiZleba warmoiSvas sabolood

uzarmazari samkuTxedis centrSi.

32

Page 33: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

muqi da Ria

mizani:

vaCvenoT moswavleebs feris da fonis urTierTqmedeba.

Sedegi:

s.g. IV.1. – 4, 5, 6, 7.

s.g. IV.2. – 4, 6.

masala:

moswavlis kompiuteri

vizualuri masala:

gakveTilis msvleloba:

ra aris muqi da ra aris Ria?

ras vgulisxmobT, roca vambobT, es es muqia, an es Riaa?

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs sxvadasxva feris baraTebs Semdegi TanmimdevrobiT

– TeTri – Savi, yviTeli – lurji, wiTeli – cisferi, narinjisferi – yavisferi, cisferi –

mwvane, nacrisferi – Savi.

moswavleebma unda daasaxelon, romeli feris baraTia muqi da romeli Ria.

Semdeg, maswavlebeli aCvenebs baraTebs, romlebzec erTnairi ferebi meordeba, oRond

tonalobaSia gansxvaveba – Ria da muqi yviTeli, Ria da muqi nacrisferi, Ria da muqi lurji

da sxva. da ekiTxeba, muqia es feri Tu Ria.

aRmoCndeba, romyviTeli feri, romelic wesiT Ria feria, SeiZleba iyos muqic, xolo

lurji, romelic muqi feria, SeiZleba iyos Riac.

maswavlebeli aCvenems saxelmZRvaneloSi moyvanil nimuSs

da sTxovs moswavleebs, aRweron, Tu ra ferisaa foni da ra feris oTxkuTxedebi xatia

fonze.

33

Page 34: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

Semdeg ikiTxavs:

did kvadratebSi Caxatuli ori patara nacrisferi kvadratidan romelia ufro muqi da

romelia SedarebiT Ria?

moswavleebi upasuxeben, rom Sav fonze daxatuli nacrisferi kvadrati ufro Riaa.

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs meore ilustracias, Sav-TeTri kvadratebiT:

daakvirdiT Sav da TeTr fonze daxatul patara kvadratebs – romelia ufro didi?

- TeTri kvadrati ufro didi Cans.

maswavlebeli ityvis:

- exla ki, CavataroT cda – davxatoT erTi zomis, magram sxvadasxva feris didi kvadrate-

bi, CavxatoT am kvadratebSi erTnairi, erTi feris patara kvadratebi da davakvirdeT, ra

mouva ferebs.

Tqveni yvelaze saintereso namuSevrebi gamomigzavneT eleqtronuli gzavnilis saxiT,

raTa me Sevagrovo da amovbeWdo isini.

aqtivoba:

moswavleebi kompiuteris saxatav programaSi daxataven:

1. didi zomis marTkuTxeds da gaaferadeben mas nebismieri saSualo simuqis feriT.

Semdeg daxataven erTmaneTSi Camjdar did da patara kvadrats, gverdiT patara kva-

dratis zomis kvadrats da maT gaswvriv isev erTmaneTSi Camjdar did da patara kvadrats.

maswavlebli miuTiTebs moswavleebs, rom

Tu kvadratis daxatva uWirT da igi paralelepipeds ufro hgavs, daxatvis dros, klavia-

turaze unda daaWiron shift Rilaks, da gamova idealuri oTxkuTxedi, romlis yvela gverdi

toli iqneba.

erTnairi zomis kvadratebis dasxatad, isriT unda gamoiyos erTi kvadrati

moiZebnos funqcia copySemdeg moiZebnos funqcia paste da axladgaCenili kvadrati, rome-

lic zustad gaimeorebs pirvelis Tvisebebs, gadaaCoCon sasurvel adgilas.

samive patara kvadrats gaaferadeben erTi feris nacrisferiT, pirvel did kvadrats

34

Page 35: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

gaaferadeben Savad, meore did kvadrats ki datoveben TeTrad.

2. daxataven or erTnair kvadrats TeTrs da Savs, am kvadratebze daxataven erTnairi

zomis patara kvadratebs. da gaaferadeben maT fonis sapirispiro feriT.

rodesac yvelaferi mzad iqneba, Seadareben erTmaneTs jer nacrisfer kvadratebs – samive

nacrisferi kvadrati sxvadasxva simuqis iqneba. Sav fonze, nacrisferi kvadrati ufro Ria

gamoCndeba, vidre aseTive kvadrati TeTr fonze. aseve, gansxvavebuli simuqis iqneba Sua

patara kvadratic.

garda amisa, Seadareben, Tu ra mouvidaT Sav-TeTr kvadratebze daxatul oTxkuTxedebs

– marTalia, orive oTxkuTxedi zustad erTi zomisaa, patara TeTri oTxkuTxedi ufro didi

Cans, vidre patara Savi oTxkuTxedi.

moswavleebi imsjeleben saxelmZRvaneloSi moyvanil sxva ilustraciebze da gamoitanen

daskvnas, rom:

erTi da igive feri muq fonze Ria gamoCndeba, Ria fonze ki muqi.

SeiZleba aseTi variantic gakeTdes – sxvadasxva simuqis erTi feriT.

35

Page 36: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

pasteluri ferebi plastiliniT

mizani:

wvrili motorikis ganviTareba;

pasteluri ferebis damzadebis unari.

Sedegi:

s.g. IV.1. – 4, 5.

s.g. IV.2. – 4

asaTvisebeli terminebi:

pastelis ferebi

masala:

naxevari saxatavi furclis zomis magar qaRaldze amobeWdili ferebis borblis carieli

bade

fargali

ubralo fanqari

TeTri, Savi, yviTeli, wiTeli da lurji feris plastilini

plastilinis dafa

plastilinis dana

vizualuri resursi:

ferebis borbali (bade) ferebis gareSe (amosabeWdi)

pol sezani albrext diureri Joan miro

36

Page 37: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

piter breigeli anri matisi klod mone edgar dega

(ufrosi)

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daaTvalieron saxelmZRvaneloSi mocemuli ilus-

traciebi da aRweron, Tu ra aris gamosaxuli suraTebze da daaxasiaTon yoveli suraTis

ferTa gama.

mag. - pol sezanis peizaJi asaxavs soflis xeds da Sesrulebulia muq, moyavisfro-mom-

wvano ferebSi.

Joan miros suraTi mkveTri, xalisiani ferebiTaa Sesrulebuli da mxiarul ganwyobas qmnis.

albrext diureris peizaJi ki nazi, haerovani ferebiTaa Sesrulebuli.

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs pasteluri ferebis nimuSs da ikiTxavs, Tu rogor

daaxasiaTebdnen isini am ferebs (nazi, haerovani, mkrTali...) da ra xerxiT SeiZleba aseTi

ferebis miReba.

maswavlebeli etyvis moswavleebs, rom ferebis aseT naz, haerovan tonalobebs pasteluri

ferebi ewodeba. pasteluri ferebi akvarelis wyliT gazavebuli, gamWvirvale ferebisgan

gansxvavdeba imiT, rom:

1. es ferebi ar aris gamWvirvale,

2. pasteluri ferebi saRebavSi didi raodenobiT TeTri feris damatebiT miiReba. mag.

lurj saRebavSi TeTris damatebiT cisfers vRebulobT. Tu am cisferSi kidev davamatebT

TeTr saRebavs, miviRebT Zalian Ria, pastelur cisfers.

moswavleebi ganixilaven danarCen suraTebs, ris Semdegac maswavlebeli sTxovs maT,

plastilinis nakrebidan amoarCion sami ZiriTadi feris plastilinis naWeri da ityvis:

- Cven gavakeTebT ferebis borbals plastiliniT. CvenTvis Cveuli ferebis borblisgan

gansxvavebiT, am borbalSi davamatebT pasteluri da muqi ferebis wreebs, risTvisac, sami

ZiriTadi feris plastilinis garda, dagvWireba TeTri da Savi plastilinic. TeTri plas-

tiliniT pastelur ferebs davamzadebT, SaviT ki muq ferebs.

37

Page 38: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

maswavlebeli gaafrTxilebs moswavleebs, rom muqi ferebis dasamzadeblad Zalian cota

Savi plastilini ixmaron, raTa ferebi Zalian ar gamuqdes.

aqtivoba 1:

moswavleebi palitraze guaSis saRebavebs Seazaveben didi raodenobiT TeTr saRebavTan.

miRebuli pasteluri ferebiT daxataven suraTs Tavisufal Temaze. maswavlebeli sTxovs

moswavleebs, dafiqrdnen, ra Sinaarsis naxats mouxdeba msgavsi ferebi.

aqtivoba 2:

moswavleebs daurigdebaT ferebis borblis carieli badeebi.

moswavleebi daWrian plastilins Tanabari zomis zolebad. zolebs daagrZeleben da

daamrgvaleben 1 yviTel, 1 lurj da 1 wiTel naWers da daalageben maT ferebis borblis

centralur, samganyofilebian wreze. momdevno rigebSi, wiTelis, yviTelis da lurjis gas-

wvriv ujrebze daideba isev am sami ZiriTadi feris plastilinis burTebi.

ZiriTadi feris burTebs Soris, dalagdeba mezobeli ferebis SezavebiT miRebuli feris

burTebi: moswavleebi xelebiT gadazelen lurj da yviTel, yviTel da wiTel, wiTel da

lurj, Tanabari zomis plastilinis naWrebs daamrgvaleben maT da daalageben centridan

meore wreze – wiTel da yviTel burTebs Soris narinjisfers, lurj da yviTel burTebs

Soris mwvanes, lurj da wiTel burTebs Soris iisfer burTs. momdevno wreebze, maT gaswvriv

mdebare cariel ujrebSi, daalageben amave feris burTebs.

mesame wreze dalagdeba: wiTlis da narinjisferis Soris am ori feris SezavebiT miRebuli

burTi; narinjisfers da yviTels Soris narinjisfeis da yviTlis nazavi da a.S.

38

Page 39: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

meoTxe wreze yovel or mezobel fers daemateba imave raodenobis TeTri plastilini,

raTa nazi, pastelis ferebi miviRoT.

mexuTe wreze ki amave principiT ferebs TeTris nacvlad Seereva Savi feris plastilini.

39

Page 40: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

mwvane

mizani:

civi da Tbili mwvane feris gansxvaveba.

Sedegi:

s.g. IV.1. – 4.

s.g. IV.2. – 4.

vizualuri masala:

ferebis borbali an speqtri

mwvane feri bunebaSi:

kombosto, kitri, brokoli, vaSli, foTlebi, balaxi,

tba, mTa, farSevangi, TuTiyuSi, niangi, xvliki, gveli, muxluxo, xoWo

mwvane feri yofaSi:

manqana, fanqari, flomasteri, saTamaSo....

pit mondrianis suraTebi

klod mones baRis amsaxveli suraTebi

gakveTilis msvleloba:

gakveTilis dasawyisSi, moswavleebi daaTvaliereben da Seadareben erTmaneTs pit mon-

drianis da klod mones mnamuSevrebs. maswavlebeli miaqcevs moswavlebis yuradRebas am ori

mxatvris namuSevrebis ferTa gamaze da sTxovs maT ipovon da daasaxelon, feri, romelic

sruliad uaryofilia erTi mxatvris namuSevrebSi da meoresTan ki piriqiT, Warbobs (mwvane).

40

Page 41: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

Semdeg maswavlebeli sTxovs moswavleebs CamoTvalon Tbili da civi ferebi da ikiTxavs:

romeli feri daasaxeleT orive jgufSi, civi ferebis CamoTvlisas da Tbili ferebis

CamoTvlisasac?

mwvane.

gamodis, rom mwvane feri Tbil ferebsac ekuTvnis da civ ferebsac – ratom?

maswavlebeli aCvenebs ferebis borbals:

am borblis erT mxares ganlagebulia civi ferebi, meore mxares ki Tbili ferebi. romeli

feria SuaSi?

mwvane.

gamodis, rom mwvane feri Tbilebsac ekuTvnis da civebsac.

gaixseneT da CamoTvaleT mwvane mcenareebi, mwvane frinvelebi, cxovelebi, nivTebi da

SevecadoT garkveva, romeli maTgania Tbili mwvane feris da romeli civi.

moswavleebi gaixseneben da CamoTvlian mwvane feris sagnebs. ikamaTeben, civi ferisaa esa

Tu is dasaxelebuli sagani Tu Tbili.

mcire kamaTis mere maswavlebeli ityvis – Cvenma kamaTma cxadyo, rom civi da Tbili mwvanis

sakiTxSi yvelas Tavisi mosazreba aqvs. modiT, mecnierulad gamovikvlioT es sakiTxi da

naTeli movfinoT kamaTis sagans.

warmoidgineT, rogor gadadis erTi mxridan yviTeli feri mwvaneSi, meore mxridan ki,

rogor gadadis lurji feri mwvaneSi.

CavataroT cda:

aqtivoba:

palitraze erTi fosos gamotovebiT daasxiT yviTeli da mwvane ferebi; da aseve, erTi

fosos gamotovebiT, mwvane da lurji ferebi.

viwro da grZeli furceli samjer gadakeceT Suaze, Semdeg gaSaleT da erTxel gadakeceT

sigrZeze.

furceli or rigad da rva ujradaa dayofili.

pirveli, zeda rigi yviTel fers davuTmoT da pirveli ujra sufTa mwvane saRebaviT

SrebeT.

meore, qveda rigi ki lurj fers davuTmoT da pirveli ujra sufTa mwvane saRebaviT

SeRebeT..

1. palitris yviTel da mwvane saRebavs Soris, cariel fosoSi, CaasxiT cota mwvane saRebavi.

garecxeT funji, daamateT mas cota yviTeli feri da miRebuli toniT SeRebeT zeda

rigSi, mwvanes gverdiT mdebare ujra.

garecxili funjiT kidev daamateT mwvane saRebavs yviTeli da SeRebeT momdevno ujra.

gaimeireT es operacia, manam yviTel ujramde ar moxvalT.

momdevno, lurji feris rigic aseTive wesiT gaaferadeT. palitris cariel fosoSi

CaasxiT mwvane saRebavi, nel-nela umateT mas lurji feri da gaaferadeT ujrebi mwvane

ujridan lurjisken.

41

Page 42: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

SevafasoT namuSevrebi – ra Sedegi miviReT?

daafareT xelebi namuSevars ise, rom mxolod erTi romelime ujra Candes. am xerxiT daak-

virdiT yvela ujras da gamoTqviT azri - Tu sufTa yviTels da sufTa lurjs gamovricxavT,

ra feri SeiZleba vuwodoT Cvens mier gaferadebul yovel ujras? (mwvane)

rogor daaxasiaTebdiT, ra sityvebiT aRwerdiT calkeul ujrebs? (maswavlebels SeuZlia

miuTiTos sxvadasxva ujraze)

moswavleebi gamoTqvamen mosazrebebs da maswavleblis daxmarebiT gaakeTeben daskvnas:

- yvela ujra mwvanea, zogi muqi, zogi Ria, zogi molurjo, zogi moyviTalo.

Cven miviReT ori feris mwvane – molurjo mwvane da moyviTalo mwvane.

vimsjeloT logikurad –

ferebis romel jgufs ekuTvnis yviTeli feri? – Tbilebs

ferebis romel jgufs ekuTvnis lurji feri? – civebs

gamodis, rom Cven erT mwvaneSi davamateT Tbili feri, meoreSi ki civi feri.

daakvirdiT molurjo da moyviTalo mwvane feris rigebs da gamoicaniT, romeli maTgania

civi da romeli Tbili?

gamovitanoT daskvna da davimaxsovroT:

mwvane, romelic yviTlisken miiltvis, Tbili mwvanea.

mwvane, romelic lurjisken miiltvis, civi mwvanea.

(Tumca, SeiZleba moyviTalo mwvane civad aRiqvas, molurjo ki Tbilad. yvelaferi xedvaze

da SegrZnebazea damokidebuli da kidev imaze, Tu ra ferebiTaa garSemortymuli moyvitalo

an molurjo mwvane).

saSinao davaleba:

saRebavebiT daxate suraTi, romelSic rac SeiZleba bevri sxvadasxva mwvane feri iqneba

gamoyenebuli.

42

Page 43: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

feri da ganwyoba

mizani:

gaazreba, Tu rogor aRiqmeba da ra ganwyobas gamoxataven ferebi;

ferebis Sezavebis praqtika.

Sedegi:

s.g. IV.1. - 4, 5.

s.g. IV.4. – 1, 4, 5

masala:

saxatavi furclebi

guaSis 12 feriani nakrebi

palitra

funji

wyali

makrateli

ubralo fanqari

gakveTilis msvleloba:

dRes Cven gamovikvlevT, rogor aRviqvamT ferebs – ra grZnobas iwvevs esa Tu is feri, ras

mogvagonebs, rogor gunebaze gvayenebs, rogor asaxavs Cvens xasiaTs da ganwyobas.

daasxiT palitraze yvela feris saRebavi, moimarjveT funjebi da daviwyoT eqsperimenti.

gaxsovdeT, sxvadasxva feris xmarebis win, saRebavebi rom ar gaWuWyiandes, yovelTvis

kargad garecxeT funji, radgan WuWyiani saRebavi Cveni eqsperimentis Sedegs gaafuWebs.

me davasaxeleb sxvadasxva sityvas, Tqven ki, warmoidgineT, Tu ra fers gagonebT es sity-

va, ipoveT am feris saRebavi da saxatav furcelze dasviT nebismieri zomis feradi laqa. ar

mibaZoT erTmaneTs. ifiqreT mxolod sakuTar SegrZnebebze. mag. sityva vaSlis gagonebaze,

zogs wiTeli, zogs yviTeli an mwvane vaSli gaaxsendeba, viRacas ki, visac vaSli ejavreba, is

SeiZleba yavisfrad warmoudges Tvalwin.

eqsperimenti Sewydeba maSin, roca yvela moswavlis furceli mTlianad daifareba laqebiT.

Tu feri, romelsac Tqven warmoidgenT palitraze ar aris, Tqven TviTon moamzadeT igi

sxvadasxva ferebis SezavebiT. magaliTad nacrisferis misaRebad Savi da TeTri saRebavi

SeazaveT, vardisferi wiTliT da TeTriT keTdeba, Ria feris iisfersac TeTri saRebavi

Wirdeba, romelime feris gasamuqeblad, mas erTo bewo Savi saRebavi SeurieT. yviTels Savi

ver gaamuqebs, gaamwvanebs, amitom, yavisferi an narinjisferi SeurieT.

aqtivoba:

maswavlebeli garkveuli intervaliT, ise, rom moswavleebma moaswron feradi laqis

Sezaveba da furcelze dasma, CamoTvlis daaxloebiT aseT sityvebs:

43

Page 44: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

bavSvoba, sixaruli, daRliloba, gaseirneba, dabadebis dRe, SiSi, SimSili, skola, mxiarule-

ba, siRaribe, simdidre, mecadineoba, TamaSi, mowyeniloba, garToba, bedniereba, sivive, siTbo,

avadmyofoba, janmrTeliba, wamali, tkbili, mJave, sinaTle, sibnele, dila, saRamo, molodini,

Cxubi, siyvaruli, siZulvili da sxva.

gakveTilis msvleloba:

rodesac furclebi Seivseba laqebiT, moswavleebi Seadareben, Tu visi furcelia ufro

Wreli, visi erTferovani, visTan romeli feri Warbobs, visi furclebi hgavs erTmaneTs,

romeli furceli gamovida yvelaze lamazi.

es diskusia saWiroa imisTvis, rom gavides dro da moswavleebs daaviwydeT maswavleblis

mier dasaxelebuli sityvebis Tanmimdevroba /daaxloebiT 3-4 wuTi/.

Semdeg maswavlebeli ityvis:

– me isev davasaxeleb Cemi siidan zogierT sityvas, da vnaxoT, ipoviT Tu vera am sityvis

Sesabamis laqas Tqvens furcelze.

maswavlebeli daasaxelebs ramdenime sityvas, moswavleebi ki moZebnian da TiTiT aCveneben

Sesabamis laqas.

maswavlebeli sTxovs moswavleebs, makratliT amoWran is laqebi, romlis mniSvnelibac

axsovT da ukan, fanqriT daaweron Sesabamisi sityva.

aqtivoba:

moswavleebi Seadareben erTmaneTs gamoWril laqebs, daajgufeben erTnairi feris da

mniSvnelobis laqebs. da gamoitanen daskvnas, Tu ramdeni damTxvevaa klasSi, romel sityvas

aRiqvams umetesoba erTnairi feriT da romels gansxvavebulad. romeli sityvebia erT-

maneTTan axlos ferSi, ramdenad da riTi gansxvavdeba erTmaneTisgan ferSi, dadebiTi da

uaryofiTi emociis gamomxatavi sityvebi.

amis safuZvelze SesaZloa Camoayalibon, rom mag, Savi, nacrisferi da sxva muqi, Jami fer-

ebi cud emociebs iwveven maTSi, yviTeli da wiTeli da sxva naTeli ferebi ki mxiarulebas,

karg ganwyobas gamoxataven.

44

Page 45: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

haerovani perspeqtiva

mizani:

gavacnoT moswavleebs haerovani perspeqtivis arsi;

vaswavloT daStrixva, ubralo fanqriT sxvadasxva simuqis miReba.

Sedegi:

s.g. IV.1. – 1, 2, 3, 7

asaTvisebeli terminebi:

Strixi

perspeqtiva

haerovani perspeqtiva

masala:

patara zomis savarjiSo furclebi

A4 saxatavi furceli

kargad gaTlili rbili 2-4B Savi fanqari

saTleli

vizualuri masala:

daStrixuli nimuSebi

klod mones da kamil pisaros peizaJebi

leonardo da vinCis grafikuli peizaJi

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi aTvaliereben klod mones da kamil pisaros peizaJebsa da mTebis fotosu-

raTebs.

maswavlebeli ekiTxeba:

- ra saerTos xedavT ferwerul peizaJebsa da mTebis fotoebs Soris?

maswavlebeli miaxvvedrebs moswavleebs, rom yvela maTganze raRac nawili bundovania,

nisliania.

45

Page 46: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

- ratom vxedavT imas rac axlosaa mkveTrad, xolo imas, rac Sorsaa mkrTalad, bundovnad?

imitom, rom Cven vcxovrobT haeris garemocvaSi. marTalia, xSirad Cven mas ver vgrZnobT

da verc vxedavT, magram sinamdvileSi, haeri arc ise msubuqi da gamWvirvalea!

rac metia daSoreba Cvensa da raime sagans Soris, miT metia am sivrceSi haeris raodenoba.

Tu amas davumatebT haeris iseT danamatebs, rogorc mtveri, gamonabolqvi, nesti, nisli, miT

ufro mkvrivi da xiluli gaxdeba haeri da daSorebul sagans Cvens Soris arsebuli haeris

masis gavliT, miT ufro bundovnad davinaxavT.

pirvelma, es movlena mxatvarma leonardo da vinCim aRwera da manve moifiqra termini –

haerovani perspeqtiva.

leonardo da vinCi

– daakvirdiT peizaJebs da miTxariT, ra STabeWdilebas giqmniT suraTebze bundovaneba?

Tu maswavlebeli sasurvel pasuxs ver miiRebs, is sTxovs moswavleebs daxuWon Tvvalebi

da warmoidginon Tavi did mindorSi, romelsac garSemo xeebi artyia.

– ras xedavT xeebze, romlebic axlos dganan? – foTlebs, rkoebs, Citebs....

– SegiZliaT, dainaxoT rkoebi da foTlebi im xeebze, romlebic mindvris boloSi dganan?

ratom?

– imitom, rom isini Sors arian.

maswavlebeli sTxovs moswavleebs, mokled Camoayalibon, ra aris haerovani perspeqtiva.

Semdeg maswavlebeli aCvenebs moswavleebs suraTebis magaliTze, Tu rogor qmnis bun-

dovaneba siSoris STabeWdilebas.

maswavlebeli amcnobs moswavleebs, rom mas mere, rac cotaTi gaivarjiSeben xels Strix-

ebis gavlebaSi, isini daxataven mTebis wyebas – qeds, imis msgavss, rogoric fotozea gamosax-

uli da ise daStrixaven yovel mTas, rom mayureebels maTi TandaTan daSorebis STabeWdileba

Seeqmnas.

daStrixvis savarjiSos Sesrulebisas, yuradReba unda mieqces imas, rom moswavleebs xeli

ar daeZaboT – Strixebis gavlebisas, xeli unda moZraobdes Tavisuflad.

moswavleebs SeuZliaT Tavad mosinjon daStrixvis sxvadasxva xerxi - moirgon furclis

pozicia, fanqari daikavon ufro Tavisuflad, (ara ise, rogorc weris dros uWiravT), xeli

daayrdnon an piriqiT, maSoron magidas...

moswavleebis amocanaa, yoveli Strixi warmoadgendes damoukidebel xazs.

savarjiSos pirvel nawilSi, moswavleebi unda ecadon, Strixebis yovel jgufSi, erTi

simaRlis xazebi gaavlon.

46

Page 47: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

savarjiSos meore nawilSi moswavleebi daxataven Strixebs ise, rom maTi sigrZis TandaTan

matebiT an klebiT raime geometriuli forma gamouvideT.

aqtivoba:

1. savarjiSo furcelze, ritmuli moZraobiT daiStrixeba:

a) mokle vertikaluri Strixebi zevidan qveviT da qvevidan zeviT

b) daxrili Strixebis ramdenime wyeba sxvadasxva mimarTulebiT

g) grZeli Strixebi sxvadasxva mimarTulebiT,

d) Strixebi, romlebic TandaTan izrdebian da raime geometriul formas qmnian

moswavle romelic dakmayofildeba sakuTar Sedegs, Seudgeba meore davalebis Sesrule-

bas.

2. moswavleebi saxatav furcelze, Zalian mkrTalad, ramdenime rigad, daxataven mTebis

uswormasworo konturs.

mTebis yoveli fena daiStrixeba erTi mimarTulebis xazebiT. mTebis sxvadasxva fena

SeiZleba daifaros gansxvavebuli mimarTulebis StrixebiT.

mTebis rigebi unda gansxvavdebodes Strixebis intensivobiT – axlos da win mdebare mTebi

daiStrixeba muqad, Strixebis ramdenime feniT, Sori mTebi ki mkrTalad.

47

Page 48: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

graviura

mizani:

gavacnoT moswavleebs albrext diureris grafikuli namuSerebi;

gavacnoT moswavleebs gravviuris teqnika.

Sedegi:

s.g. IV.1. – 3.

s.g. IV.2. – 4, 5.

s.g. IV.4. – 1, 2,

s.g. IV.5. – 1.

asaTvisebeli terminebi:

graviura

vizualuri masala:

albrext diureris `melanqolia~

da am graviuris detali - magiuri kvadrati

`martorqa~

tore de belenis koSki

da masze gamosaxuli martorqis detali

I gakveTili: diureris martorqa

moswavleebi daaTvaliereben albrext diureris graviuras `martorqa~.

maswavlebeli ikiTxavs, Tu saxviTi xelovnebis romel dargs ekuTvnis `martorqa~ da ra

niSniT miakuTvnes igi grafikas.

maswavlebeli gaacnobs moswavvleebs albrext diureris mier `martorqas~ Seqmnis isto-

rias, ris Semdegac SesTavazebs maT, rogorc SeZleben, gadaixaton naxati.

aqtivoba 1:

masala:

1 aqtivoba:

saxatavi furceli,

fanqari

saTleli, saSleli

moswavleebi furcelze, fanqriT gadaixataven albrext diureris martorqas.

48

Page 49: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

II gakveTili: melanqolia

maswavlebeli ikiTxavs, Tu ra saxis grafikas icnoben moswavleebi da ra masalebiT srul-

deba grafikuli namuSevrebi (moswavleebi ukvve icnoben iseT grafikas, romelic qaRaldze

fanqriT, kalmiT, flomasteriT ixateba, aseve icnoben anabeWdis gakeTebis, anu monotipiis

teqnikas)..

maswavlebeli etyvis moswavleebs, rom arsebobs grafikis kidev erTi saxeoba, romelsac

graviura qvia

graviura aris gluv zedapirze amokawruli naxatis dabeWdili asli.

maswavlebeli sTxovs moswavleebs, moifiqron, Tu ra gziT SeiZleba mag. ficarze naxatis

amokawrva da Semdeg misi dabeWdva.

moswavleebis versiebis mosmenis Semdeg, maswavlebeli mouyveba maT, rom arsebobs gravi-

uris ramdenime saxeoba, romlebic gansxvavvdeba imis mixedviT, Tu rogor zedapirzea amokaw-

ruli naxati: naxatebs Wrian xeze, metalze, qvaze, muyaoze, cvilze, linoleumze. graviurebs

sxvadasxva saxels uwodeben imis mixedviT, Tu razea igi amokawruli. mag. xeze Sesrulebul

graviuras qsilografias eZaxian, linoleumze Sesrulebuls ki linograviuras.

dRes ganvixilavT albrext diureris xeze Sesrulebul graviuras `melanqolia~, rac

`sevdas~ niSnavs.

daakvirdiT da aRwereT, ra xatia am naxatze? moswavleebs SeuZliaT daiyon jgufebad da

moawyon Sejibri, Tu vin ufro met detals aRmoaCens suraze.

Seibris Semdeg, maswavlebeli auxsnis moswavleebs Tu ra da rogori TanmimdevrobiT

eqnebaT gasakeTebeli graviuris dasabeWdad.

aqtivoba 2:

masala:

saxatavi furceli

naxSiri an Zalian rbili Savi fanqari

muyaos naWeri

Ria feris plastilini

plastilinis dana, xis wvetiani Cxiri, sawrupi mili, kalmis Tavsaxuri da sxva amgvvari

sagnebi

moswavleebi muyaoze an plastilinis dafaze gaglisaven Ria feris plastilins. gluvi

sagniT da TiTebiT gadaasworeben zedapirs.

patara furcelze daxataven martiv naxats.

naxatis ukana mxares mTlianad gaaSaveben Zalian rbili fanqriT (6-8 B)

dadeben naxats furclis gaSavebuli gverdiT plastilinze.

Semoavleben naxatis yvela detals kargad gaTlil fanqars ise, rom furceli ar gainZres

49

Page 50: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

da plastilinis fenaze naxatis asli aisaxos.

maswavlebeli gaafrTxilebs moswavleebs, rom amoburculi adgilebi Savad daibeWdeba,

CaRrmavebuli ki TeTri darCeba. moswavleebma naxati unda amoWran am faqtis gaTvaliswinebiT

– Tu naxats konturis gayolebaze amoCxapnian, foni Savi gamova, konturis xazi ki TeTri.

moswavleebi, xis wvetiani CxiriT, plastmasis miliT da sxva amgvari sagnebiT amokawraven,

amoWrian plastilinze naxatis kontursa da sxva detalebs.uswomasworoadgilebs gaaswore-

ben TiTiT.

aqtivoba 3:

masala:

farTo rbili funji an Rrubeli

Savi saRebavi

saponi

comis gasabrtyelebeli an plastmasis mili

moswavleebi farTo brtyeli funjiT an RrubliT dafaraven plastilinze amoWril

gamosaxulebas guaSis saRebaviT. (saRebavi ar unda iyos wyalwyala da imisTvis, rom cximian

plastilins kargad daedos, sasurvelia, saRebavs Seerios cota saponi).

Seamowmeben zedapirs – Tu CaRrmavebul adgilebSi bevri saRebavi Caisxmeba, amowmenden

mas CxiriT an bambiani joxiT.

manam saRebavi svelia, frTxilad daafareben saxatav furcels da zevidan gadaagoreben

comis dasabrtyelebels an plastmasis milis naWers, raTa saRebavvi ukeT daedos qaRalds.

frTxilad moxsnian furcels da gadadeben gasaSrobad.

gamzadebul graviuras daakvirdebian Seasworeben plastilinze xarvezebs, isev wausvamen

plastilins saRebavs da daamzadeben meore asls.

damTavrebul namuSevrebs moswavleebi daalageben erTmaneTis gaswvriv da imsjeleben,

Tu ramdenad gamouvidaT Canafiqri, sad dauSves Secdoma, visi namuSevvaria ufro mkveTri,

vis gaedRabna anabeWdi da ratom.

50

Page 51: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

kiT haringi

mizani:

komunikaciisa da TanamSromlobis unar-Cvevebis ganviTareba;

dinamikis cnebis gaazreba;

figuris moZraobaSi asaxvis unar-Cvevebis ganviTareba;

kiT haringis Semoqmedebis gacnoba.

Sedegi:

s.g. IV.1. – 2, 6, 7, 12.

s.g. IV.2. - 2

s.g.IV.3. – 1, 3, 5.

s.g.IV.4. – 1, 2.

s.g. IV.5. – 1.

asaTvisebeli terminebi:

silueti, dinamika

masala:

formati, formatis ferisgan gansxvavebuli feris qaRaldebi, ubralo fanqari, Savi

markeri, webo, makrateli.

vizualuri masala:

kiT haringis namuSevrebi

51

Page 52: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi kiTxuloben teqsts saxelmZRvanelodan. maswavlebeli exmareba maT imis

gaazrebaSi, Tu moZraobisas ra adgilebSi ixreba kidurebi.

samuSaos Tanmimdevroba:

yy formatis ferisgan gansxvavebul, kontrastuli feris qaRaldebze ubralo fanqriT

daxateT moZravi figurebis siluetebi.

yy gamoWeriT da daalageT formatze ise, rom figurebi Tanabrad gadanawildes. nu ecdeb-

iT, isini fexebiT qvemoT da TaviT maRla daawyoT. piriqiT, areulad – gverdulad

da Tavdayira dalagebuli siluetebi mxiaruli aurzauris SegrZnebas, met dinamikas

mianiWeben namuSevars.

maswavlebeli akontrolebs aqtivobis process, rom moswavleebma Tanabrad gaanawilon

gamosaxulebebi formatze.

yy rodesac yvela figura Tavis adgils ipovis, wausviT webo figurebs da daawebeT misT-

vis SerCeul adgilze.

yy Savi feris markeriT SemoavleT msxvili konturi da alag-alag miuxateT aseTive

sisqis mokle xazebi.

Tu amis saSualeba aris, muSaobis procesSi meti xalisisTvis, CarTeT mxiaruli musika

(vTqvaT, uolt disneis multfilmis `mauglis~ is epizodi, rodesac daTvi balu mReris

da cekvavsB `Bare Necessities~ an raime sxva sacekvao melodia. haringsac xom uyvarda disneis

multfilmebi.

musikaluri TanxlebisTvis rekomendebuli videoCanawerebi uolt disneis multfilme-

bidan:

https://www.youtube.com/watch?v=9ogQ0uge06o https://www.youtube.com/watch?v=9JDzlhW3XTM

aqtivoba:

1. feradi qaRaldebisgan moswavleebi Wrian figurebs saxelmZRvaneloSi mocemuli

instruqciis Tanaxmad da awebeben mozrdil formatze.

2. kiT haringis Semoqmedebis safuZvelze Seqmnili, interaqtiuli sabavSvo aqtivobebi

(gasaferadeblebi, TamaSebi, fazlebi, proeqtebi, bavSvebis namuSevrebis atvirTva):

http://www.haringkids.com/

kiT haringis namuSevrebis onlain gaferadeba:

http://www.supercoloring.com/coloring-pages/arts-culture/famous-paintings/keith-haring

52

Page 53: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

kubizmi

mizani:

kubizmis arsis gaazreba (martivad);

suraTze sagnebis kompoziciuri ganawilebis unaris ganviTareba.

Sedegi:

s.g. IV.1. – 3, 7.

s.g. IV.2. – 1, 4.

s.g. IV.4. – 2, 3

asaTvisebeli terminebi:

konturi

horizontaluri

vertikaluri

kubizmi

kompozicia

masala:

patara zomis saxatavi furclebi

Savi sqeli flomasteri

ubralo fanqari

vizualuri masala:

pablo pikaso

piter klaesi

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs piter klaesis da pablo pikasos naturmortebs da

ikiTxavs:

–yra Janris nawarmoebebs miekuTvneba es ori namuSevari?

–yra nivTebia gamosaxuli suraTebze? (Tu moswavleebs pikasos naturmortSi gauWirde-

baT sagnebis amocnoba, maswavlebeli SekiTxvebiT daexmareba maT dasaxelebaSi (skami,

gitara da larnaki)).

mas mere, rac dadgindeba, rom orive suraTi naturmortia, da oriveze musikaluri instru-

mentia gamosaxuli, maswavlebeli ikiTxavs, Tu ra gansxvavvebaa am or suraTs Soris da miiy-

vans msjelobas iqamde, rom erT naturmortze gamosaxuli sagnebi namdvils hgavs da advili

sacnobia, meore suraTze ki sagnebi Znelad amosacnobia, brtyelia da TiTqos datexili.

maswavlebeli ambobs:

53

Page 54: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

– SeadareT, ramdenad rbili, momrgvalebuli, bunebrivi formebia piter klaesis natur-

mortSi da rogori kuTxovani, datexili formebia pablo pikasos suraTze. am suraTze,

(pikasos suraTze miuTiTebs) momrgvalebuli adgilebic ki ar tovebs simrgvalis

STabeWdilebas. pikasos naturmorti, TiTqos geometriuli figurebisgan aris awyo-

bili.

CamoTvaleT, romeli geometriuli sxeulebis saxelebi iciT.

rodesac moswavleebis CamonaTvali miva kubamde, maswavlebeli ityvis;

– kubi geometriuli figuraa, romlis gverdebic kvadratebisgan Sedgeba. kvadrati ki

oTxkuTxa figuraa. mxatvrebs, romlebic TavianT naxatebSi, gamosaxulebebs pikasos

msgavsad, geometriul formebad Slian, kubistebi daarqves. aseT mxatvrobas ki kubizmi.

Cven davxatavT Sav-TeTr naturmorts da mivamsgavsebT mas kubistur namuSevars. natur-

mortis xatvisas, yuradReba miaqcieT sagnebis kompoziciur ganawilebas – SeecadeT, furcel-

ze sagnebi gaanawiloT ise, rom daicvaT TvalisTvis sasiamovno wonasworoba. naxati daax-

loebiT aseTi gamova:

aqtivoba:

saxatavi furcelze, ubralo fanqriT, saxazavis gareSe, xeliT daixazeba vertikaluri

da horizontaluri xazebi ise, rom furceli miaxlovebiT Tanabari zomis oTxkuTxedebad

daiyos (furcelze ujrebis raodenoba daaxloebiT 5X6 –ze)

daxazul furcelze moswavleebi daxataven sxvadasxva martivi sagnis konturebs (Wiqa,

Caidani, xili, larnaki da sxva).

oTxkTxedebs da maTze daxatul sagnebs gaaferadeben Savi flomasteriT Wadrakis daf-

iseburad TeTris da Savis monacvleobiT.

TeTr ujraSi moyolili sagnis nawili gaferaddeba Savad, xolo Savi ujris gadamkveTi

sagnis nawili darCeba TeTrad.

saSinao davaleba:

moswavleebi ujrebad dayofil furcelze daxataven martiv naturmorts da gaaferadeben

mas ramdenime feris flomasteriT an feradi fanqrebiT.

54

Page 55: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

matyuara xazebi

mizani:

moculobis iluziis Seqmna.

Sedegi:

s.g. IV.1. – 2.

s.g. IV.2. – 4, 5.

s.g. IV.5. – 1.

asaTvisebeli terminebi:

optikuri iluzia

moculoba

Strixi

masala:

1/2 saxatavi furceli

ubralo fanqari

Savi sqeli flomasteri

saxazavi

mrgvali sagani an fargali

saSleli

vizualuri masala:

55

Page 56: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

gakveTilis msvleloba:

frangi mxatvari viqtor vazareli me-20 saukunis meore naxevarSi warmoSobili mimdin-

areobis, op-artis fuZemdebelia.

ras niSnavs op arti? op arti Semoklebuli saxelia (inglisuri optical art) da optikur

xelovnebas niSnavs.

es mimdinareoba aerTianebs xelovnebis iseT nawarmoebebs, romlebic optikur iluzias

qmnian. aseT namuSevrebSi, xazebis da geometriuli formebis deformacia iwvevs amozneqi-

lobis an CaRrmavebis, zogjer suraTze daxatuli obieqtis moZraobis SegrZnebas. aseT

efeqtebs optikur iluzias veZaxiT.

yy ra aris optikuri iluzia? - optikuri iluzia aris mxedvelobiTi efeqti, romelsac

SecdomaSi Seyavs adamiani, ric gamoc vxedavT imas, rac ar arsebobs.

daaTvaliereT viqtor vazarelis suraTebi. ras xedavT am suraTebze? rogor fiqrobT,

ra xerxiT miaRwia mxatvarma aseT efeqts?

dRes Cvenc viswavliT martiv xerxs, Tu rogor davxatoT Cveulebrivi xazebiT suraTi, op

artis stilSi, romelic mayureblis Tvals moatyuebs da amoburculi sagnis iluzias Seqmnis.

es savarjiSo dagexmarebaT optikuri iluziis Seqmnis principis gagebaSi, rac saSualebas

mogcemT, momavalSi, bevri saintereso namuSevrebi SeqmnaT.

aqtivoba:

moswavleebi, saxelmZRvaneloSi mocemuli instruqciis mixedviT daxataven wres, romel-

sac moculobis iluzia eqneba. amisTvis

1. farglis an mrgvali sagnis saSualebiT saxatavi furclis SuaSi, fanqriT daxataven

7 – 8 sm. diametris wres.

2. furclis or mopirdapire gverdze saxazaviT gadazomaven da moniSnaven 1 sm.-is daS-

orebs wertilebs.

3. TvaliT, ubralo fanqris meSveobiT gaavleben paralelur xazebs daSeaerTeben

moniSnul wertileba ise, rom furclis SuaSi daxatuli wre darCes sufTa, xazebis

gareSe.

4. Savi flomasteriT Semoavleben wres konturs.

56

Page 57: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

5. fanqriT, erTi mimarTulebiT ggaRunuli xazebiT SeaerTeben furcelze daxatul,

wresTan gawyvetil xazebs.

6. yvela xazs gaamuqeben Savi flomasteriT.

manam moswavvleebi meSvide punqtze gadavlen, maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs

Soridan Sexedon sakuTan bnamuSevars raTa dainaxon, qmnis Tu ara maTi naxati moculobis

iluzias.

7. moculobis efeqtis gasaZliereblad, ubralo fanqriT odnav daStrixaven konturis

garSemo wris gareTa da Sida mxares

II gakveTili

mizani:

damoukideblad moculobis iluziis Seqmna

Sedegi:

s.g. IV.1. – 2, 3, 10.

s.g. IV.2. – 4, 5.

asaTvisebeli terminebi:

optikuri iluzia

moculoba

kompozicia

masala:

saxatavi furceli

ubralo fanqari

Savi sqeli flomasteri

saxazavi

ramdenime, sxvadasxva zomis mrgvali sagani an fargali

saSleli

vizualuri masala:

57

Page 58: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli dasvams SekiTxvebs:

– ra aris op arti?

– ra STabeWdilebas axdens op arti mayurebelze?

– ra aris optikuri iluzia?

– ra xerxebiT miiRweva optikuri iluziis efeqti grafikul namuSevrebSi?

maswavlebeli sTxovs moswavleebs Caixedon saxelmZRvaneloSi, daakvirdnen da Seadaron

erTmaneTs viqtor vazarelis naxati da instruqcia, romelSic naCvenebia, Tu ra xerxiT

SeiZleba aseTi namuSevris daxatva. moswavleebi gaixseneben da CamoTvlian, Tu ra proce-

durebi Seasrules wina gakveTilze msgavsi naxatis daxatvisas da Seadareben, ra gansxvavebaa

im procedurebsa da saxelmZRvaneloSi mocemul axal davalebas Soris ( wina gakveTilze

naxati mxolod horizontaluri xazebiT Sesrulda, saxelmZRvaneloSi mocemul nimuSSi ki

horizontalur xazebs vertikaluri xazebic kveTen da maTi gaadkveTis Sedegad miRebuli

ujrebi gaferadebulia Wadrakis dafasaviT).

maswavlebeli auxsnis moswavleebs axali davalebis pirobas:

saxatav furcelze unda daixatos 3-4 sxvadasxva zomis wre. yuradReba unda mieqces

furcelze wreebis kompoziciur ganawilebas. moswavleebma unda ixelmZRvanelon saxelmZ-

RvaneloSi mocemuli instruqciiT da daxaton naxati nimuSis msgavsi efeqtiT.

58

Page 59: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

II Tema: Janrebi

anarekli

mizani:

anareklis efeqtis gadmocemis unari.

Sedegi:

s.g.IV.1. – 1, 2, 5.

s.g. IV.2. – 1, 4, 5.

asaTvisebeli terminebi:

marinistuli

masala:

I aqtivoba:

saxatavi furceli

rbili (4-6 B) fanqari

saRebavebi an feradi pasteli

funji

wyali

II aqtivoba:

saxatavi furceli

guaSis saRebavebi

sasurvelia brtyeli 2-4 zomis funjebi

wyali

III aqtivoba:

feradi furclebis nakuwebi, feradi Jurnalis furclebi

makrateli

webo

saxatavi furceli

fanqari

vizualuri masala:

pol siniakis marinistuli namuSevrebi

bizantiuri mozaikis nimuSebi

59

Page 60: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

gakveTilis msvleloba:

suraTebs, romlebzec zRvis xedebia gamosaxuli, marinistuli peizaJebi ewodeba.

– daaTvaliereT pol siniakis marinistuli peizaJebi da miTxariT, ra aris gamosaxuli

suraTebze,

siniakis ferweruli namuSevrebi Sesrulebulia mokle monasmebiT. sufTa ferebi erT-

maneTis gverdiT mozaikis kenWebiviTaa dalagebuli.

– ra gansxvavebaa Crdilsa da anarekls Soris?

Crdili Cndeba im adgilas, sadac sinaTle ar xvdeba. anarekli ki aris priala zedapirze,

raime gamosaxulebis asaxva.

– ra xerxiT gamosaxavs mxatvari wylis moZrav zedapirs?

pol siniaki, sagnebis wylis zedapirze moTamaSe anarekliT gamosaxavs wylis moZraobas.

pol siniakis kidev erTi gataceba iyo antikuri mozaika.

moswavleebi daaTvaliereben bizantiuri mozaikis nimuSebs.

– ra saerTos xedavT antikur mozaikasa da pol siniakis namuSevrebs Soris? ra gavlena

iqonia bizantiuri mozaikiT gatacebam mxatvris xelweraze?

aqtivoba 1:

anarekli

moswavleebi daxataven peizaJs romelic wylis zedapirze irekleba.

moswavlebi saxatavi furclis SuaSi gaavleben uswormasworo horizontalur xazs. xazis

zeda nawilSi, rbili Savi fanqriT daixateba peizaJi.

saxatav furcels gadakecaven horizontaluri xazis gayolebaze ise, rom naxati moeqces

SigniT.

naxatis zevidan, furcels Zlierad gadausvamen fanqars, Sedegad, daxatuli peizaJi

gadava horizontis xazis qveda, cariel nawilze.

gaSlian furcels da gaaferadeben naxatis zeda mxares Tbili, naTeli ferebiT, xolo

horizontis xazis qveda nawils, wylis zedapirze anareklis efeqtis misaRebad, civi, Camqra-

li ferebiT.

maswavlebeli Seaxsenebs moswavleebs, rom Cabnelebuli ferebis misaRebad, maT SeuZliaT

scadon saRebavSi Savi feris damateba, xolo mkrTali ferebis misaRebad ki, saRebavSi TeTri

feri daamaron,

maswavlebeli gaafrTxilebs moswavleebs, rom arasasurveli Sedegis Tavidan asacileb-

lad, axlad Sezavebuli ferebi jer mosinjon saTadarigo furcelze da mere gamoiyenon

isini namuSevarSi.

gamosaxuleba peizaJis zeda naxevarze unda iyos SedarebiT mkafio, qveda nawilSi ki, sadac

60

Page 61: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

anarekli ixateba, sagnebis gaamosaxuleba SeiZleba dairRves.

maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs Semoartialon damTavrebuli naxatebi da Sexedon,

iZleva Tu ara naxati ukuRma mdgomareobaSi anareklis STabeWdilebas.

aqtivoba 2:

pol siniakis suraTis asli

moswavleebi pol siniakis ilustraciebidan amoirCeven romelime erTs da saRebavebiT

daxataven mis asls.

maswavlebeli moswavlebs sTxovs yuradRebiT daaTvalieron, Tu rogori monasmebiTaa

Sesrulebuli siniakis peizaJebi da rogor aTamaSebs mxatvari erTmaneTis gverdiT civ da

Tbil ferebs.

maswavlebeli urCevs moswavleebs namuSevris dawyebamde, savarjiSo furcelze daxaton

ramdenime laqa, sadac mosinjaven erTmaneTis gverdze, mokle monasmebiT 2-3 gansxvavebuli

feris koplebis dasmas da daakvirdnen miRebul Sedegs.

aqtivoba 3:

mozaika Tavisufal Temaze

moswavleebi saxatav furcelze, fanqriT, mkrTalad daxataven konturul naxats, romel-

sac `gaaferadeben~ wvrilad dakuwuli da dawebebuli feradi qaRaldebis nakuwebiT.

61

Page 62: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

kakabaZis imereTi

mizani:

mSvenierebis aRqmis unaris ganviTareba;

STabeWdilebebis asaxvis unaris ganviTareba;

ornamentis gamoyenebis unaris ganviTareba;

wina da ukana xedis cnebis gacnoba da gamoyenebis unaris ganviTareba;

erovnuli kulturis Seswavla (daviT kakabaZis Semoqmedebis gacnoba).

Sedegi:

s.g.IV.1. – 3, 4, 5, 9.

s.g. IV.2. – 1, 5.

s.g. IV.5. – 2.

asaTvisebeli terminebi:

wina, Sua da ukana xedi.

masala:

saxatavi rveuli, ubralo fanqari, guaSis saRebavebi, funji, WiqiT wyali.

vizualuri masala:

daviT kakabaZis imeruli peizaJebi

moswavleebis namuSevrebi:

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi kiTxuloben teqsts, maswavlebeli aCvenebs maT daviT kakabaZis namuSevrebs

da sTavazobs imsjelon, ra ferebi da ramdennairi ornamentuli naxati meordeba – zolebi,

koplebi, marTkuTxedebi da sxv. maswavlebeli uxsnis, rom sivrcisa da siRrmis gadmosacemad

mxatvrebi xSirad iyeneben siSoris mixedviT feris gaRiavebas. rac ufro Sors Cans sagani,

miT ufro Ria ferisaa is. rac ufro axlosaa, ufro muqia. magram zogi mxatvari ise axerxebs

ukidegano sivrcis gadmocemas, rom am wess ar misdevs. xelovneba swored amiTaa gamorCeuli,

rom aq ar arsebobs `wesi~ da `uwesoba~, `SeiZleba~ da `ar SeiZleba~. yvela mxatvari sakuTar

62

Page 63: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

xedvas gvTavazobs da amisTvis sakuTar wesebs SeimuSavebs. mocemul gakveTilze moswavleebi

daviT kakabaZis mier SemuSavebuli xerxiT Seqmnian peizaJs.

maswavlebeli uxsnis, ra aris wina, Sua da ukana xedi; rom sagnebis gamosaxulebebi wina

xedze zomiT didia, Sua xedze saSualo zomis, xolo ukana xedze – patara.

maswavlebeli uxsnis, rom furcelze fanqriT unda moniSnon mTebis siluetebi, fanqriTve

dayon win mdebare mTebi marTkuTxedebad, Semdeg guaSiT daferon sxvadasxva feriT da bolos,

zog monakveTze daxaton sxvadasxva ornamenti da xeebi.

Semajamebeli kiTxvebi:

yy rogor gadmoscemen mxatvrebi wina, Sua da axlo xedebs?

yy rogor asaxavs xedebs daviT kakabaZe?

yy riT gansxvavdeba misi xerxi gavrcelebuli xerxisagan?

yy mogwonT daviT kakabaZis peizaJebi Tu ara? ratom?

yy ra ferebs da ornamentebs iyenebda kakabaZe peizaJebSi?

yy ra ferebi da ornamentebi gamoiyeneT Tqven?

yy ra gamogividaT kargad da ras SecvlidiT sakuTar namuSevarSi?

yy TanaklaselTagan, kidev visi namuSevari mogwonT? ra gamouvida mas kargad?

yy rames xom ar urCevdiT Tqvens megobars? gamoTqviT azro Tavazianad, rom Tqvenma

rCevam guli ar atkinos mas. es unda iyos swored rCeva da ara SeniSvna an dawuneba.

aqtivoba:

moswavleebi warmosaxviT xataven peizaJs daviT kakabaZis imereTis peizaJebis mixedviT.

63

Page 64: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

anabeWdi

mizani:

mSvenierebis gancdis unar-Cvevis ganviTareba;

aratradiciuli masalebis SemoqmedebiTad gamoyenebis unar-Cvevis ganviTareba;

garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli STabeWdilebebis asaxvis unar-Cvevis ganviTareba;

anabeWdis teqnikis Semdgomi daufleba;

namuSevris wardgenis unari.

Sedegi:

s.g. IV.2. – 4, 5.

asaTvisebeli terminebi:

peizaJi, anabeWdi

masala:

sxvadasxvaxeebisa da mcenareebis foTlebi, TavTavebi, guaSis saRebavebi, funji, palitra,

qaRaldi, fanqari, winsafari, samklaurebi.

vizualuri masala:

moswavleebis namuSevrebi foTlebis anabeWdiT.

gakveTilis msvleloba:

es gakveTili Semodgomaze unda Catardes. gakveTilis dawyebamde, dasvenebaze, maswav-

lebeli bavSvebs aZlevs 5 wuTs, rom ezoSi Seagrovon dacvenili foTlebi. maswavlebeli

ukiTxavs moswavleebs ana kalandaZis leqss da sTxovs, gaixsenon, ra aris peizaJi, rogoria

Semodgomis peizaJi, rogor ganwyobaze ayenebs maT Semodgomis siWrele. Semdeg acnobs maT

saxelmZRvaneloSi moyvanil instruqcias. moswavleebi qmnianpeizaJebs (I aqtivoba) an deko-

ratiul kompoziciebs (II aqtivoba) foTlebis anabeWdebiT.

samuSaos Tanmimdevroba:

yy SeagroveT ezoSi sxvadasxva jiSis mcenareebis patara zomis foTlebi.

yy ubralo fanqriT mrudi xazebiT qaRaldze daxateT mTebi da guaSis saRebavebiT

dafereT TqvenTvis sasurveli ferebiT (mwvane, oqra...)

yy dafereT ca horizontis xazamde anu miwis zolamde.

yy Tu gsurT, rom danisluli elferi miiRoT, palitraze daayeneT Ria feris tonebi

sxvadasxva feris guaSis saRebavebis TeTri feris guaSTan SereviT.

yy aiReT ori qaRaldi (SeiZleba ukve gamoyenebuli da usargeblo). erTze dadeT foTo-

li waRma piriT qvemoT ise, rom ufro `ZarRviani~ mxare zemoT moeqces. wausviT fun-

64

Page 65: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

jiT dayenebuli feris saRebavi. nu ixmarT wyals – feri Tanabar fenad unda daedos

foTols. SegiZliaT erTi foToli ramdenime feris saRebaviT daferoT – xom ginaxavT,

rogor ereva erT xeSi ramdenime feri – zogi foToli jer kidev mwvanea, zogi yviTeli,

narinjisferi, an ukve wiTeli.

yy dadeT daferili foToli saRebaviani piriT qvemoT.

yy daadeT meore, sufTa qaRaldi da gadausviT zemodan xeli. foToli naxatze ferad

kvals anu anabeWds datovebs.

yy aacaleT naxats foToli da igive procedura gaimeoreT, sanam suraTi anabeWdebiT ar

Seivseba. Tu xeebs erTmaneTs daacilebT, iSviaTi tye gamova. Tu xSiri tyis peizaJis

Seqmna gsurT, maSin foTlebi ise unda dadoT, rom zogan erTmaneTs faravdes.

yy SegiZliaT erTi foTliT ramdenime anabeWdi gaakeToT. pirveli anabeWdi ufro muqi

gamova. meore – mkrTali. Tu imave formis sxva feris anabeWdis gakeTeba gindaT, gare-

cxeT foToli, SeaSreT da axla sxva feri gadausviT.

yy anabeWdis wesiT SegiZliaT miwaze dacvenili foTlebic daxatoT.

yy Tu yvavilovani kombostos sezonia, SegiZliaT dayoT misi Ziri calkeul totebad.

Semdeg, plastmasis daniT gaWeriT toti Suaze.

yy CaaweT brokolis totis ganaWeri gverdi saRebavSi an dafereT funjiT da Semdeg

daadeT peizaJis sasurvel adgilebze.

yy Tu stafilos wvers moaWriT da saRebavSi CaawobT, koplebiviT mrgvali foTlebi

gamogivaT.

amave proceduriT SegiZliaT sxvagvari naxatic SeqmnaT, sadac tye ki ar iqneba gamosax-

uli, aramed saintereso, dekoratiuli kompozicia.

aqtivoba:

moswavleebi qmnian peizaJebs (I aqtivoba) an dekoratiulkompoziciebs (II aqtivoba) foT-

lebisanabeWdebiT.

Semajamebeli kiTxvebi:

yy adre gimuSaviaT anabeWdis teqnikiT?

yy ra aris yvelaze rTuli am teqnikaSi?

yy namuSevarSi ra gamogividaT kargad? rogor miaRwieT am efeqts?

yy romeli namuSevari mogwonT yvelaze metad da ratom?

65

Page 66: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

literaturuli portreti

mizani:

literaturuli personaJis warmosaxvis da misi saxviTi saxis Seqmnis unaris gamomuSaveba;

xelovnebis nimuSebis Sedarebis, maTze saubris unaris gamomuSaveba.

Sedegi:

s.g. IV.2. – 1.

s.g. IV.4. – 2, 4, 5.

s.g. IV.5. – 1, 2, 4, 6

masala:

saxatavi furclebi

ubralo fanqari

saSleli

feradi fanqrebi

vizualuri resursi:

sxvadasxva mxatvris mier Sesrulebuli tarielis portretebi.

gakveTilis msvleloba:

arsebobs portretis erTi saxeoba, romelic ar aris dakavSirebuli saxviT xelovnebas-

Tan – es aris literaturuli portreti. literaturuli portreti ewodeba literaturul

nawarmoebSi, gamogonili personaJis aRweras, nawarmoebis gmiris saxes, romelsac Cven

sityvieri aRweriT warmovidgenT.

maswavlebeli magaliTad moiyvans qarTuli literaturis gakveTilze gavlili masali-

dan romelime personaJs da sTxovs moswavleebs sityvierad daxaton, daaxasiaTon es gmiri,

– aRweron, rogori warmoudgeniaT es personaJi, misi garegnoba, Cacmuloba, asaki, xasiaTi

da sxva detalebi.

dRes Cven ganvixilavT da SevadarebT erTmaneTs SoTa rusTavelis `vefxistyaosanis~

mTavari gmiris, tarielis literaturul portretsa da amave gmiris sxvadasxva mxatvris

mier Seqmnil grafikul portretebs.

maswavlebeli waikiTxavs nawyvets SoTa rusTavelis `vefxistyaosnidan~ –

... naxes, ucxo moyme vinme jda mtirali wylisa pirsa,

Savi cxeni sadaviTa hyva lomsa da viTa gmirsa,

xSirad esxa margaliti lagam-abjar-unagirsa.

cremlsa vardi daeTrTvila, gulsa mduRrad anatirsa.

66

Page 67: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

mas tansa kaba emosa, gare-Tma vefxis tyavisa,

vefxis tyavisa qudive iyo sarqmeli Tavisa,

xelTa naWedi maTraxi hqonda usxosi mklavisa;

naxes da naxva mounda ucxosa sanaxavisa.

maswavlebeli dausvams moswavleebs SekiTxvebs, Tu rogor pozaSia aRerili, ra acvia,

rogori qudi axuravs, ra feris cxeni yavs, ra ukavia xelSi, da rogor ganwyobazea tarieli.

sityvieri aRweris mere, maswavlebeli aCvenebs moswavleebs citatis Sesabamis, sxvadasxva

mxatvris mier Sesrulebul ilustrsaciebs. maswavlebeli gaamaxvilebs yuradRebas naxatSi

asaxuli detalebis da teqstis Sesabamisobaze da SesTavazebs moswavleebs Seadaron, Tu

romeli ilustracia asaxavs gmirs ufro zustad.

msjelobis Semdeg moswavleebi daxataven tarielis portrets.

gakveTilis bolos, maswavlebeli amcnobs moswavleebs, rom momdevno gakveTilze isi-

ni daxataven maTTvis saintereso literaturuli gmiris portrets. amitom, sasurvelia,

moemzadon da winaswar moifiqrron, Tu romeli nawarmoebis gmirs daxataven, gadaavlon

Tvali maT sayvarel moTxrobas an zRapars, raTa gaixsenon, Tu rogor aris nawarmoebSi

aRwerili es gmiri.

aqtivoba 1:

moswavleebi daxataven tarielis portrets.

aqtivoba 2:

maswavlebeli gamokiTxavs moswavleebs, Tu vin romeli personaJis daxatvas geg-

mavs da ratom da sTxovs maT, sityvierad aRweron SerCeuli gmiri, ris Semdegac,

moswavleebi daxataven maTi sayvareli literaturuli nawarmoebis gmirs. furclis ukana

mxares daaweren Tu romeli nawarmoebis gmiria gamosaxuli maT naxatze.

moswavleebs SeuZliaT naxatze (gaiTvaliswinon adgili) lamazad daweron citatac.

67

Page 68: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

II gakveTili

masala:

saxatavi furclebi

ubralo fanqari

saSleli

feradi fanqrebi

II gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli Seaxsenebs moswavleebs gakveTilis Temas da ambobs:

Cven dRes davxatavT portrets. modiT, gavaerTianoT saxviTi da literaturuli por-

treti da davxatoT literaturuli gmiris portreti. amoirCieT romelime literaturuli

nawarmoebis – moTxrobis an zRapris TqvenTvis saintereso personaJi, gaixseneT, rogor aris

aRwerili es gmiri nawarmoebSi (rogori xasiaTi aqvs, rogor acvia, sad cxovrobs, ra asaki-

saa da sxva misi damaxasiaTebeli detalebi) da daxateT misi portreti. portrets, garSemo,

dauxateT ornamentebiT morTuli CarCo.

ecadeT, CarCoze gamosaxuli ornamenti Tqvens mier daxatul portrets Seesabamebodes.

magaliTad, herakles gamosaxulebas ar mouxdeba gulebiani CarCo, wiTelqudas ki berZnuli

ornamenti.

aqtivoba:

moswavleebi saxatav furclebze daxataven sayvareli literaturuli gmiris portrets.

dauxataven portrets CarCos da gaaformeben CarCos ornamentiT.

moswavleebi ganixilaven namuSevrebs, Seecdebian amoicnon, Tu vin aris gamosaxuli erT-

maneTis namuSevrebSi da imsjeleben imaze, Tu ramdenad gamouvidaT Canafiqri, ramdenad

sacnobia maT mier daxatuli literaturuli personaJi, ra detalebiT mixvdnen mis vinaobas

da sxva.

68

Page 69: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

yajaruli portreti

mizani:

xelovnebis nawarmoebis aRqmis, aRwerisa da interpretaciis unaris ganviTareba;

xelovnebis nawarmoebisgan miRebuli STabeWdilebebis namuSevarSi gadmocemis unaris

ganviTareba;

msoflios kulturul memkvidreobasTan (yajarul portretebTan) gacnoba da pativis-

cemis grZnobis ganviTareba gansxvavebuli kulturis mimarT.

Sedegi:

s.g. IV.2. – 1.

s.g.IV.4. – 1, 2, 3.

asaTvisebeli terminebi:

dinastia, dekoratiuli

masala:

saxatavi furceli, ubralo fanqari, feradi fanqrebi.

vizualuri masala:

31,07 wT-iani SemecnebiTi video – salome dadunaSvilis saavtoro gadacema `dRe muzeum-

Si~, yajaruli ferweris koleqcia saqarTvelos erovnul muzeumSi:

https://www.youtube.com/watch?v=_3tdg1tCNF8&t=16s

ilustraciebi:

yajaruli portretebi

aRa-mahmad xanis portreti

nino Tornike qsnis erisTavis asulis portreti

moswavleebis namuSevrebi:

69

Page 70: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi kiTxuloben teqsts. maswavlebeli yuradRebas umaxvilebs portretebis

xasiaTze, maT dekoratiulobaze (Crdilebic ki ar aris!), ornamentis mniSvnelobaze, qso-

vilebis dizainze. aRniSnavs, rom dRes CadrebiT mosiarule iraneli qalebi odesRac aseTi

Tamami da gabedulni yofilan.

maswavlebeli sTxovs moswavleebs, gamoTqvan sakuTari mosazrebebi mtris kulturis

dafasebis Sesaxeb. maswavlebeli uxsnis, rom es unari, iseve, rogorc patiebisa, didsu-

lovnebis niSania. moswavleebi akvirdebian nino Tornike qsnis erisTavis qaliSvilis por-

trets da adareben mas yajarul portretebs, asaxeleben msgavsebebs (poza, ornamentiT

gawyobili samosi, Tval-warbi, saerTo ieri) da gansxvavebze (SedarebiT realisturi foni).

Semdeg moswavleebi jer ubralo fanqriT, warmosaxviT xataven portretebs yajaruli

portretis stilSi, Semdeg aferadeben feradi fanqrebiT.

aqtivoba:

moswavleebi xataven warmosaxviT portretebs yajaruli portretebis stilSi.

Semajamebeli kiTxvebi:

yy romel dargs miekuTvneba es namuSevrebi?

yy romel Janrs miekuTvneba es namuSevrebi?

yy ra axasiaTebs yajarul portretebs?

yy ras niSnavs `dekoratiuli~?

yy yajaruli portretebis romeli niSan-Tvisebebi gamoiyeneT sakuTar namuSevarSi?

yy ra mogwonT yajarul portretebSi?

yy ra ar mogwonT yajarul portretebSi?

yy ra mogwonT sakuTar naxatSi?

yy ra mogwonT sxvis naxatSi?

yy ra aris dinastia?

yy ra moxdeboda, qarTvelebs rom mtruli iranis xelovnebis nawarmoebebi gaenadgure-

bina?

70

Page 71: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

amedeo modiliani

mizani:

xelovnebis nawarmoebis aRqmis unaris Camoyalibeba;

SemoqmedebiTi Tavisuflebis gacnobiereba;

proporciisa da disproporciis cnebebis gacnoba;

msoflios kulturuli memkvidreobis (amedeo modilianis Semoqmedebis) gacnoba.

Sedegi:

s.g.IV.1. – 2.

s.g.IV.4. – 2, 3.

s.g.IV.5. – 2.

asaTvisebeli terminebi:

proporcia, disproporcia

masala:

saxatavi furceli, guaSis saRebavebi, funji, wyali.

vizualuri masala:

amedeo modilianis portretebi. amadeo modiliani da misi meuRle Jana

71

Page 72: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi gaecnobian saxelmZRvanelos teqsts, maswavlebeli aCvenebs maT ilustra-

ciebs resursebSi da ekiTxeba:

yy mogwonT amedeo modilianis portretebi Tu ara? ratom?

yy ra sityvebiT daaxasiaTebdiT modilianis personaJebs?

davaleba:

daxateT portreti modilianiseuli disproporciiT.

leqsikoni:

proporcia – erTi mTlianis calkeul nawilebs Soris zomebisYTanafardoba

disproporcia – erTi mTlianis calkeul nawilebs Soris zomebisYnormaluri Tanafar-

dobis darRveva.

72

Page 73: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

piter breigeli. sabavSvo TamaSebi

5-gakveTiliani proeqti

I gakveTili

mizani:

interpretaciis da komunikaciis unarebis ganviTareba;

warsulsa da Tanamedroveobas Soris kavSiris dadgenis unaris ganviTareba;

naswavlis cxovrebasTan dakavSirebis unaris ganviTareba;

msoflios xelovnebasTan (piter breigelis SemoqmedebasTan) gacnoba.

Sedegi:

s.g.IV.4. – 2.

s.g.IV.5. – 2.

asaTvisebeli terminebi:

yofiTi Janri

masala:

rveuli, ubralo fanqari

vizualuri masala:

piter breigel ufrosis `sabavSvo TamaSebi~

I gakveTilis msvleloba:

saxelmZRvaneloSi teqstis kiTxvis dasrulebis Semdeg maswavlebeli sTxovs moswavleebs,

gamoicnon, ras TamaSoben bavSvebi suraTze. ramdenad msgavsia an gansxvavebuli es TamaSebi

imaTgan, riTac Tavad erTobian; romel Janrs ganekuTvneba es suraTi (yofiTs), ra niSniT

akuTvneben am nawarmoebs yofiT Janrs.

Semdgom maswavlebeli aZlevs davalebas bavSvebs, rveulSi daxaton, ingliseli filoso-

fosis jon venis mier SemoRebuli, SedarebebisTvis grafikuli maorganizebeli, e.w. venis

diagrama – erTmaneTis gadamkveTi ori wre. mis pirvel danayofSi Caweron is TamaSebi, rasac

breigelis suraTze xedaven, magram Tavad ar TamaSoben, gadakveTis danayofSi is, rac maTTvi-

sac nacnobia, xolo ukanasknel danayofSi is, rasac Tavad TamaSoben, magram suraTze ar aris.

venis diagramis Sevsebis Semdeg moswavleebi ajameben Sedegebs – ramdeni TamaSi yofila

saerTo - droSi 5 saukuniTa da didi teritoriiT daSorebul sivrceebSi. gamoTqvamen azrs

im TamaSebze, rasac ar icnoben. msjeloben, moswonT Tu ara es TamaSebi, SeuZliaT Tu ara

mixvdnen am ucnobi TamaSebis wesebs. gamoTqvamen sakuTar damokidebulebas, iTamaSebdnen

Tu ara maT da ratom.

73

Page 74: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

Semdegi gakveTilisTvis, sportis maswavlebelTan da skolis sxva TanatolebTan erTad

moswavleebi gegmaven proeqts – RonisZiebas: `breigelis dRe~. aweseben `breigelis prizs~.

iyofian jgufebad, TamaSoben suraTze asaxul an maT sayvarel TamaSebs usafrTxoebis wesebis

dacviT. romelime bavSvs daevaleba fotoebis gadaReba.

aqtivoba:

moswavleebi akvirdebian nawarmoebs, amoicnoben maTTvis nacnob TamaSebs, pouloben

ucnob TamaSebs, venis diagramaSi Caweren suraTSi asaxul da maTTvis saerTo da gansxvave-

buli TamaSebis saxelwodebebs. ajameben Sedarebis Sedegebs da msjeloben.

II gakveTili:

saorganizacio mzadeba RonisZiebisTvis `breigelis dRe~ (proeqtis III gakveTili)

mizani:

TanamSromlobis, organizebis, komunikaciis, iniciativisa da pasuxismgeblobis unarebis

ganviTareba;

xelovnebis nawarmoebis yoveldRiur cxovrebasTan dakavSirebis unaris ganviTareba.

Sedegi:

s.g.IV.3. – 1, 3, 5.

s.g.IV.5. – 5.

masala:

sportuli inventari (burTi, hulahupi, saxtunao da sxv.) moswavleebis arCevanis mixedviT.

gakveTilis msvleloba:

gakveTili unda daeTmos saxelmZRvaneloSi SemoTavazebuli RonisZiebis, `breigelis

dRis~ dagegmvas. maswavlebeli, sportis maswavlebelTan erTad, daexmareba bavSvebs Tanatol

skolelebTan (paralelur klasebTan) erToblivad, saorganizacio sakiTxebis mogvarebaSi

(TamaSebis SerCevaSi, jgufebad dayofaSi, usafrTxoebis wesebis dadgenaSi, droisa da adg-

ilis gansazRvraSi). es RonisZieba interdisciplinaruli proeqtia, radgan masSi sportis

saganicaa CarTuli.

RonisZiebis dRes eZlevaT saSinao davaleba – daxaton TamaSebis amsaxveli romelime

momenti, romelic daamaxsovrdaT, romelmac moaxdina STabeWdileba.

74

Page 75: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

IV gakveTili:

gamofena `breigelis dRe~ (proeqtis IV gakveTili)

mizani:

TanamSromlobiT Sesasrulebeli samuSaos dagegmvisa da realizaciis, jgufuri muSao-

bisas sxvebTan urTierTobis, TanamSromlobisa da problemur sakiTxebze SeTanxmebis,

dasaxuli amocanis gadaWrisaTvis aucilebeli iniciativis da pasuxismgeblobis gamovlenis

unarebis ganviTareba.

Sedegi:

s.g.IV.3. – 1, 2, 3, 4, 5.

masala:

feradi qaRaldebi mosawvevi baraTebis dasamzadeblad, formati afiSisTvis, flomas-

terebi.

gakveTilis msvleloba:

ewyoba fotogamofena:

I jgufi: moswavleebi qmnian afiSas da kideben skolaSi TvalsaCino adgilze; qmnian deko-

ratiul mosawvev baraTebs (skolis TiTo klasze erTi saerTo mosawvevi) da arigeben;

II jgufi: moswavleTa TamaSis amsaxvel fotoebs, breigelis naxatis fragmentebis repro-

duqciebs da bavSvebis naxatebs feradi qaRaldebiT ukeTeben dekoratiul CarCoebs da kideben

amisTvis winaswar gansazRvrul adgilze.

75

Page 76: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

V gakveTili: damimtkice!

mizani:

konteqstSi xelovnebis aRqmis, interpretaciisa da argumentirebuli msjelobis unare-

bis ganviTareba.

Sedegi:

s.g.IV.4. – 2, 4, 5.

s.g.IV.5. – 4.

asaTvisebeli terminebi:

reglamenti

vizualuri masala:

piter breigelis `sabavSvo TamaSobani~

gakveTilis msvleloba:

– aRorZinebis xanis italieli xelovanebi, leonardo da vinCi da miqelanjelo buonaroti

didi xnis ganmavlobaSi kamaTobdnen – mxatvrobaa upiratesi Tu qandakeba. gagikvirdebaT

da orive erTsa da imave arguments iSveliebda. vidre mas gagimxeldeT, sakuTari varaudebi

gamoTqviT. Tamamad, nu mogeridebaT! ar SeuSindeT sakuTari azris gamoTqmas, radgan Sec-

domas ar uSvebs mxolod is, vinc arafers akeTebs. Tuki rames akeTebT, SesaZloa, bevrjer

SegeSaloT, magram swored sakuTari Secdomis gaazreba migaxvedrebT – es gza mcdaria, sxva

unda gamoinaxos. ase rom, Secdoma sasargeblo ram yofila.

moswavleebi kiTxuloben teqsts.

maswavlebeli ambobs:

daakvirdiT suraTs – rogor fiqrobT, breigeli bavSvebs aRtacebiT xatavs Tu gulis-

tkiviliT? moswons Tu ara maTi garToba? amokribeT Tqveni poziciis damamtkicebeli

argumentebi, konkretuli magaliTebi da modiT, vikamaToT.

klasis dayofa SesaZlebelia siis mixedviT Suaze gayofiT, ori tipis baraTebiT (org-

varnaxatiani an danomrili); arCevani-aradanis gaTamaSebiT da sxv. sasurvelia, klasSi ukve

damegobrebuli moswavleebi sxvadasxva jgufSi moxvdnen, rom sxvebTanac damegobrdnen.

garda amisa, moswavleebi unda SeeCvion sxvadasxva jgufebSi muSaobas, rom ar SeizRudon

erTi, Cveuli garemoTi. dauSvebelia gogonebis da biWebis an `Zlieri~ da `susti~ moswavleebis

cal-calke dajgufeba. am kategoriebis moswavleebi jgufebSi Sereulad unda ganawildnen.

iniSneba `drois guSagi~, romelic akontrolebs drois reglamentis dacvas.

76

Page 77: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

sivrcis organizebisTvis ajobebs, Tu mowinaaRmdegeebi erTmaneTis sapirispirod dasx-

debian.

debatebis etapebi:

yy maswavlebeli sTavazobs or sapirispiro pozicias. poziciebi rolur TamaSs gulisx-

mobs. amitom, klasis dayofisas ar aqvs mniSvneloba, sinamdvileSi romel pozicias

emxroba moswavle. maT unda SeZlon sapirispiro azris damtkicebac;

yy maswavleblis daxmarebiT, moswavleebi adgenen kamaTis wesebs, drois reglaments

(jgufebSi ganxilvisa da gamosvlebis);

yy TiToeuli jgufi inawilebs rolebs, niSnavs spikers, SeimuSavebs da wers argumentebs,

gansazRvravs oponentTa savaraudo kiTxvebs da moifiqrebs maTze pasuxebs; moulod-

nel kiTxvaze pasuxis gacemis win spikers SeuZlia moeTaTbiros jgufis wevrebs.

yy wamyvani (SesaZloa maswavlebeli an romelime moswavle), monacvleobiT aZlevs sity-

vas TiToeul jgufs; wamyvani kamaTSi ereva mxolod konfliqturi viTarebis gasa-

neitraleblad. wamyvani avsebs jgufebis muSaobis Sefasebis formas (ix.: danarTi):

yy debatebis dasasruls erToblivad xdeba kamaTis Sedegebis Sejameba. Sejamebis Semdeg

wamyvani svams kiTxvas, sinamdvileSi ra azris arian moswavleebi, vin Seicvala pozicia,

romeli argumenti iyo yvelaze damajerebeli da sxv.

dasasruls, maswavlebeli uambobs miqelanjelosa da leonardo da vinCis davis mTavar

arguments: miqelanjelo amtkicebda, rom qandakeba met ostatobas moiTxovs. Tuki mar-

marilos zedmets moaTli, Secdomas veRar gamoasworeb. leonardos ki swored es miaCnda

mxatvrobis upiratesobad – naxatze gauTaveblad SegiZlia Secdomebis gasworeba, sanam

namuSevars srulyofilebamde ar miiyvano. Tqven rogor fiqrobT? SegiZliaT kidev sxva

argumentebis moyvana?

aqtivoba:

moswavleebi marTaven debatebs.

77

Page 78: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

mamali

mizani:

masalebis, teqnikebisa da mxatvruli xerxebis ganmasxvavebeli Taviseburebebis gacno-

biereba;

mxatvruli xerxebis Sedarebis unar-Cvevis ganviTareba;

feris gamomsaxvelobiTi SesaZleblobebiT STabeWdilebisa da ganwyobis gadmocemis

unar-Cvevebis ganviTareba.

Sedegi:

s.g.IV.1. – 2, 4, 5, 6, 8.

s.g.IV.2. – 1, 5.

s.g.IV.5. – 1.

masala:

saxatavi furceli, guaSis saRebavebi, palitra, funji, wyali.

vizualuri masala:

mamlis foto

pikasos mamali

pompeis mamali

Joan miros mamali

moswavlis namuSevari:

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi kiTxuloben gakveTilis teqsts, msjeloben, ramdennairi feria mamlis

SeferilobaSi. maswavlebeli mianiSnebs, rom garda msxvili wertilebisa (pompeis mozaikuri

mamali), zolebisa (pikasos mamali) da laqebisa (miros mamali), aseve SeiZleba msuye monasmebiT

muSaobac, rogorc es moswavlis namuSevarSia. Semdeg bavSvebi palitraze ayeneben sasurvel

ferebs da iwyeben xatvas.

aqtivoba:

moswavleebi xataven mamals.

78

Page 79: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

animalisturi Janri

mizani:

gavacnoT moswavleebs animalisturi Janri.

Sedegi:

s.g. IV.1 – 11.

s.g. IV.2 – 1.

s.g. IV.5 – 1, 2, 4

asaTvisebeli terminebi:

Janri

animalisturi

asli

masala

maswavleblis mier SerCeuli peizaJis, portretis, naturmortis amsaxveli suraTebi,

da diego velaskesis `kardinal - infant don fernandos portreti~.

velaskesi

suraTebi cxovelebis gamosaxulebiT:

jorj stabsi

79

Page 80: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

anri ruso

albrext diureri

niko firosmani

80

Page 81: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

yy saxatavi furceli,

yy ubralo fanqari

yy saRebavebi, feradi fanqrebi, carcebi an flomasterebi.

gakveTilis msvleloba

maswavlebeli ambobs:

- me Tqven gaCvenebT saxviTi xelovnebis sxvadasxva dargis namuSevrebs, Tqven ki gamoi-

caniT, romeli dargis namuSevars gaCvenebT. maswavlebeli saTiTaod aCvenebs moswavleebs

ferwerul, grafikul, skulpturul namuSevrebs, moswavleebi asaxeleben - es grafikaa, es

ferwera, es qandakeba...

maswavlebeli ambobs:

- exla, me gaCvenebT suraTs, Tqven ki amiwereT igi - jer daasaxeleT, Tu romel Janrs

miekuTvneba es suraTi, Semdeg miTxariT, ra masaliTaa daxatuli, ra aris gamosaxuli am

suraTze, ra xatia win, ra xatia ukan.

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs suraTebs - peizaJebs, naturmortebs, portretebs da

usvams maT damatebiT SekiTxvebs - rogori ferebiTaa daxatuli es suraTi, Tbili Tu civi?

weliwadis ra droa gamosaxuli? ra aris mTavari am suraTze? maswavlebeli gansakuTrebel

yuradRebas miaqcevs diego velaskesis suraTs, romelzec gamosaxulia axalgazrda kaci

ZaRliT (kardinal- infanti don fernando nadirobisas) da ikiTxavs, Tu romel Janrs mie-

kuTvneba es suraTi da ra aris am suraTzze mTavari, adamiani Tu ZaRli? radgan adamiania

mTavari (es adamiani espaneTis mefis Zmaa), e.i. es suraTi portretia.

amis mere, maswavlebeli aCvenebs moswavleebs firosmanis `Jirafs~ da ekiTxeba:

- ra xatia am suraTze? romel Janrs miakuTvnebdiT am suraTs? es peizaJi ar aris imitom,

rom buneba ar aris mTavari, arc portretia imitom, rom Jirafi xatia da ara adamiani, arc

naturmortia, imitom, rom aq ar xatia sagnebi. ra aris mTavari am suraTze? am suraTze mTa-

varia Jirafi, Jirafi ki aris cxoveli.

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs sxva animalistur naxatebs:

- ra saerTos xedavT am naxatebze da ra aris maTSi mTavari?

- yvela am naxatze, mTavaria cxoveli.

- ra saerTo saxels daarqmevdiT naxatebs, romlebzec cxovelis gamosaxulebaa mTavari?

laTinurad sityva `animal~ niSnavs cocxal arsebas, cxovels. naxatebs ki, romlebzec

cxovelebia gamosaxuli, animalisturi Janris naxatebi hqvia.

maswavlebeli isev aCvenebs moswavleebs firosmanis naxatebs da kiTxulobs:

- romel Janrs miekuTvneba es naxatebi?

- animalisturs.

81

Page 82: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

aqtivoba

dRes Cven gavakeTebT animalisturi Janris namuSevris aslebs - Tqven amoirCevT romelime

animalisturi Janris namuSevars da gadaixatavT mas. gadaxatul namuSevars asli qvia.

moswavleebi, suraTebis grovidan an saxelmZRvanelodan sxvadasxva Janris namuSevrebdan

amoarCeven animalisturi Janris TiTo namuSevars da gadaixataven mas da gaaferadeben naxats

saRebavebiT, feradi fanqrebiT, carcebiT an flomasterebiT.

mniSvnelovania, maswavlebelma gaafrTxilos moswavleebi, rom rodesac dasrulebul

namuSevars ukan daaweren sakuTar saxelebs, jer daweron avtoris saxeli (vinaidan es aslia

da ara saavtoro namuSevari) da Semdeg Tavisi saxeli - mag. niko firosmanis ` Jirafi~ da

Semdeg moswavlis saxeli da gvari.

saSinao davaleba:

moiZion internetiT sxvadasxva mxatvris animalisturi namuSevrebi (rembrandtis spilo,

diureris martorqa, kata, bu...) da Seqmnan kompiuterSi animalisturi suraTebis portfolio.

momdevno gakveTilze gauziaron erTmaneTs, Tu vin ra moiZia, vis ra moewona da a. S.

82

Page 83: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

zRapruli cxovelebi

mizani:

moswavlis fantaziis ganviTareba;

miTebiT daintereseba.

Sedegi:

s.g. IV.4. – 1.

s.g. IV.5. – 1, 4, 6.

asaTvisebeli terminebi:

pegasi

grifoni

sfinqsi

kentavri

masala:

saxatavi furclebi

feradi fanqrebi

vizualuri masala:

pegasis, grifonis, sfinqsis da kentavris gamosaxulebebi

gakveTilis msvleloba:

– ra aris miTi? – maswavlebeli gamokiTxavs moswavleebs, Tu ra aris miTi, ra gansxvavebaa

miTsa da zRapars Soris, ra miTebi ician, romeli miTologiuri gmiri moswonT. ra smeniaT

herakles, promeTes, zevsis, muzebis Sesaxeb.

– miTi aris Tqmuleba samyaros warmoSobaze, RmerTebze, gmirebze, keTil sulebsa da borot

demonebze, maT brZolebze da ubralo adamianebTan urTierTobebze. miTebis personaJebi xSi-

rad arian arsebebi, rogorebic dedamiwaze ar arseboben – adamianTa fantaziam am arsebebSi

SeaerTa cxovelis, frinvelis da adamianis Tvisebebi da garegnobac Sesabamisi mougona.

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs miTiuri cxovelebis gamosaxulebebs da SeekiTxeba maT:

– iciT Tu ara, ras warmoadgenen suraTebze gamosaxuli arsebebi da ra qvia maT?

– realurad arsebul romel mxecs miamsgavsebdiT am miTologiur arsebebs?

maswavlebeli sTxovs moswavleebs, aRweron miTologiuri arsebebis garegnoba da ims-

jelon, Tu ra Tvisebebi, rogori xasiaTi SeiZleba hqonoda am arsebebs.

dRes Cven gavecnobiT oTx miTologiur arsebas. esenia: kentavri, pegasi, sfinqsi da gri-

foni.

pegasi – frTosani cxeni, mecnierebis da xelovnebis mfarveli muzebis sayvareli frTosani

cxeni.

83

Page 84: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

pegasi qarze uswrafesad dafrinavda. drois umetes nawils, muzebTan erTad, parnasis

mTaze atarebda. muzebs pegasi imis gamo uyvardaT, rom pegasma, floqvis dartymiT SeaCera

helikonis mTa, romelmac muzebis simReris xmisgan zrda daiwyo. im adgilas, sadac pegasma

floqvi dasca, amoxeTqa wyarom, romelic poetebs aRmafreniT kvebavda. pegasi dResac

poetebis mfarvelad iTvleba.

pegasi umaRles RvTaebas, zevss, hefestosis mier damzadebuli Weqa-quxiliT da elvebiT

amaragebda. amitom, pegasis meore simbolo, aris Weqa-quxilis Rrubeli.

kentavri – veluri cxenkacebi, adamianis TaviTa da taniT cxenis sxeulze. kentavrs cxenis

oTxi fexi da adamianis ori xeli aqvs. kentavrebi mTebsa da tyeebSi cxovrobdnen da sakmaod

avebi da daundoblebi iyvnen.

erT-erTi kentavri, saxelad qironi, qalRmerTma aTenam moaTviniera da ukvdavebiT da

sibrZniT daajildova. brZeni qironi herakles megobari, iyo. qironi herakles mier SemTx-

veviT nasroli isriT daiWra, ver aitana tkivili, uari Tqva ukvdavebaze da ukvdaveba pro-

meTes gadasca.

grifoni (faskunji) – mfrinavi urCxuli lomis taniTa da arwivis TaviT.

grifoni miwis (lomi) da cis (arwivi) erTianobis, agreTve sikeTisa da siborotis gamae-

rTianebeli simboloa. am arsebaSi gaerTianebulia frinvelebis mefe – arwivi da mxecebis

mefe – lomi.

grifonebi Soreul CrdiloeTSi cxovrobdnen da oqros sabadoebs darajobdnen.

gobis udabnos qviSebSi napovnia gadaSenebuli cxovelis – protoceratopsis ConCxebi,

romelic Tavisuflad SeiZleba grifonebs miamsgavso – am ConCxebs cxovelis TaTebi da

frinvelis niskartebi aqvT. Tanac, im adgilas, sadac ConCxebia napovni, marTlac yofila

oqros sabadoebi.

sfinqsi – Zvel egvipteSi, lomistaniani da adamianisTaviani arseba.

Zvel saberZneTSi ki – lomistaniani arseba qalis TaviT, arwivis frTebiTa da xaris kudiT.

gadmocemiT, sfinqsi boroti urCxuli, qalaq Tebes misadgomebTan binadrobda da yovel

gamvlels gamocanas eubneboda, vinc mis gamocanas ver gamoicnobda, axrCobda da Wamda.

mxolod erTma adamianma – oidiposma SeZlo misi gamocanis gamocnoba. damarcxebiT saso-

warkveTili sfinqsi kldidan gadaeSva da daiRupa.

sfinqsis gamocana ki aseTi iyo: `vin dadis diliT oTx fexze, dRisiT or fexze da saRamos

sam fexze~? pasuxia – adamiani, romeliv patarobaSi oTxiT daxoxavs, zrdasruli or fexze

dadis, moxucebulobaSi ki, siarulisas joxs iSveliebs.

aqtivoba 1:

moswavleebi daxataven raime ambavs miTiuri arsebebis Temaze.

aqtivoba 2:

maswavlebeli daavalebs moswavleebs, garkveul vadaSi, moiZion informacia, Seqmnan

miTologiuri arebebis katalogi da moawyon katalogis prezentacia.

84

Page 85: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

katalogi unda Seicavdes moswavleebis mier Sesrulebul miTologiuri arsebebis da

gmirebis Canaxatebs, moZiebul fotomasalas da miTologiuri arsebebis mokle daxasiaTebas.

maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs Seadginon jgufebi da Semdegnairad gainawilon

funqciebi:

1. internetiT informaciis moZieba da megobarTa jgufSi gaziareba

2. gaziarebuli masalidan saWiro informaciis amoReba, daxarisxeba, gadamuSaveba

3. damuSavebuli masalis gaformeba

vadiT daTqmul gakveTilze, moxdeba Segrovili da momzadebuli masalis ganxilva, Ses-

worebebis Setana da prezentaciis scenaris mofiqreba.

prezentaciis momzadebaSi monawileobas miiRebs yvela moswavle.

katalogi SesaZloa gakeTdes rogorc stendebze warmodgenili calkeuli furclebis

saxiT, aseve akinZuli Jurnalis an eleqtronuli dokumentis saxiT. moswavleebs SeuZliaT

moamzadon mokle moxsenebebi kvlevis procesis da moZiebuli informaciis Sesaxeb.

85

Page 86: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

III Tema: msjeloba

erTi Sedevris istoria

ogiust rodenis kales moqalaqeebi

mizani:

dargebis, Janrebis, masalebis, teqnikebisa da mxatvruli xerxebis ganmasxvavebel Tavise-

burebebze argumentirebuli msjelobis unar-Cvevebis ganviTareba;

informaciis moZiebis unaris ganviTareba;

msoflios kulturul memkvidreobis (ogiust rodenis Semoqmedebis) gacnoba.

Sedegi:

s.g.IV.4. – 2, 4.

s.g.IV.5. – 4.

asaTvisebeli terminebi:

Sedevri, kvarcxlbeki, skulptura.

vizualuri masala:

kales moqalaqeebi, grafika: Jiul davidi, Sarl kolini (Jiul davidis mixedviT), j.d.

penrouzi

kales moqalaqeebi, xelnawerebis ilustraciebi

kales moqalaqeebi, ferwera.

benjamin vesti, Jan-simon berTelemi

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi kiTxuloben teqsts. Semdeg maswavlebeli svams kiTxvebs:

yy rogor asaxa rodenma am gmirebis tanjva? (saxis gamometyveleba, Jesti, poza).

yy ra emociebs xedavT maT saxeebze? (maswavlebeli aCvenebs detalebis ilustraciebs

eleqtronuli resursebidan).

yy rogor asaxa maTi damcireba? (Cacmuloba, yelze Toki).

yy romel Janrs miekuTvneba es nawarmoebi?

moswavleebma jer ar ician istoriuli Janri, magram saWiroa, dafiqrdnen da mixvdnen, rom

es namuSevari ar miekuTvneba maTTvis nacnob arc erT Janrs. maswavlebeli eubneba, rom es

maTTvis jer ucnobi Janria da sTavazobs Tavad gamoicnon – ras daarqmevdnen Janrs, rome-

lic istoriul faqts asaxavs? Tu moswavleebi ver mixvdebian, maswavlebeli ambobs, rom es

istoriuli Janria. Tu mixvdebian, maswavlebeli Seaqebs da etyvis, rom Janrebis saxeobebs

mecnierebi – xelovnebaTmcodneebi adgenen, oRond isini ukve saqmis kargi specialistebi

arian. meoTxeklaselTagan aseTi zusti gansazRvreba namdvilad saqebaria.

86

Page 87: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

Semdeg imarTeba diskusia:

– Tqven romel mosazrebas emxrobiT – rom qandakeba maRal postamentze unda mdgariyo

Tu miwaze? ratom?

Semdeg maswavlebeli aCvenebs moswavleebs amave Temaze Seqmnil grafikul da ferwerul

nimuSebs. moswavleebma unda gansazRvron, romeli romel dargs miekuTvneba. imarTeba

diskusia, ra gansxvavebebia maT Soris, ramdeni TxrobiTi detalia mxatvrobaSi da ra cota

– qandakebaSi. moswavleebi cdiloben daadginon amis mizezebi – qandakebaSi mTel garemos

da amden personaJs ver asaxav. moqandakem mokled unda Tqvas saTqmeli. mxatvars, iqneba es

grafikosi Tu fermweri, bevri detalis gadmocema SeuZlia.

Tu dro darCeba, maswavlebels SeuZlia uambos moswavleebs, rom ogiust rodenis saxelos-

noSi erTi wlis ganmavlobaSi swavlobda qarTveli moqandake iakob nikolaZe (SesaZlebelia,

daigegmos eqskursia iakob nikolaZis saxl-muzeumSi TbilisSi, rodenis quCaze).

aqtivoba:

moswavleebi pasuxoben maswavleblis kiTxvebs da marTaven diskusias qandakebis maRal

kvarcxlbekze an miwaze dayenebis sakiTxis garSemo.

moswavleebi saubroben erTsa da imave Temaze Seqmnil, sxvadasxva dargis nawarmoebebze

da dargebis Taviseburebebze.

aseve, es sakiTxi SegiZliaT debatebis Temad gamoiyenoT. debatebis wesebi ix. gakveTilSi

`breigelis TamaSebi~. amiT moswavleebs ganumtkicdebaT debatebSi monawileobis, argumen-

tirebuli msjelobis, gansxvavebuli azris pativiscemis unar-Cvevebi.

saSinao davaleba:

moswavleebma unda moiZion informacia rodenis sxva namuSevrebis Sesaxeb.

Semajamebeli kiTxvebi:

yy ra qvia Janrs, romelic istoriul faqts gadmogvcems?

yy ra gansxvavebaa qandakebasa da mxatvrobas Soris?

yy ra gansxvavebaa ferwerasa da grafikas Soris?

yy mocemuli ilustraciebidan, romeli ukeT gadmoscems kales moqalaqeTa gmirobas?

yy marTali iyo rodeni, Zeglis miwis doneze dadgma rom undoda? Tqveni azriT, Zeglis

miwis doneze dadgma ufro marTebuli iyo Tu maRal kvarcxlbekze?

yy ra aris kvarcxlbeki?

yy maRal kvarcxlbekze mdgari ra qandakebebi iciT? miwaze mdgari?

yy ras niSnavs Sedevri?

yy gmiruli Tavganwirvis Sesaxeb kidev ra istoriebi iciT? (cotne dadiani...)

yy ratom swiraven adamianebi Tavs?

87

Page 88: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

van gogis asli

mizani:

dakvirvebis, Sedarebis, interpretaciis unarebis gaRviveba;

vaswavloT monasmebis da Strixebis gamoyeneba namuSevarSi.

Sedegi:

s.g. IV.1. – 1, 2, 3, 4.

s.g. IV.4. – 2.

masala:

saxatavi furceli

zeTis pasteli an guaSis saRebavebi

palitra

funji

wyali

vizualuri masala:

van gogis yvavebi mindorSi

amave suraTis ori gadidebuli detali

Jan fransua miles namuSevarebi da am namuSevrebis van gogiseuli aslebi

fransua mile, `siesta~ (Sesveneba) vinsent van gogi ` yvavebi mindorSi~

fransua mile `pirveli nabijebi~ vinsent van gogi, `pirveli nabijebi~

https://www.youtube.com/watch?v=fIF_6RZCgAw mile – van gogi

88

Page 89: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

vinsent van gogi `qali focxiT~ fransua mile

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli mohyveba van gogis istorias:

vinsent van gogi daibada holandiis erT patara qalaqSi. misi mama eklesiaSi msaxurobda,

biZa ki xelovnebis nimuSebiT vaWrobda. van gogma ramdenime weli imuSava biZasTan, sadac

suraTebis yidva-gayidviT iyo dakavebuli. iq mas yoveldRiuri Sexeba qonda xelovnebis

nawarmoebebTan da saqmisTvis xSirad uwevda londonis da parizis muzeumebSi siaruli. amis

wyalobiT, vinsentma mxatvroba kargad Seiswavla da Seiyvara. nel-nela Tavadac daiwyo xatva,

magram sanam mxatvari Tavis mowodebas mixvdeboda, mamasaviT eklesiis msaxuroba gadawyvita,

da da maRaroelTa dasaxlebaSi moZRvrad daiwyo muSaoba. muSebis mZime Sromis Semxedvarem,

qadageba Sewyvita, biblia gverdiT gadado da maTi Tanadgoma scada. amas ki eklesiasTan kon-

fliqti mohyva. van gogma mianeba am saqmes Tavi da mxatvrobas mihyo xeli. man xatva 27 wlisam

daiwyo. briuselis natif xelovnebaTa samefo akademiaSi daiwyo swavla, magram saswavlebeli

ar moewona, Tavi daaneba da damoukideblad ganagrZo mxatvrobis Seswavla. van gogs Zalian

uyvarda muzeumebsa da galereebSi siaruli, sadac sakmaod did dros atarebda. rogorc

xedavT, muzeumebSi xelovnebis nimuSebiT tkbobas da bejiT Sromas tyuilad ar Cauvlia.

xelis gasawafad van gogi akeTebda Canaxatebs, xatvis saxelmZRvanelodan ixatavda na xa-

tebs, akeTebda didi mxatvrebis suraTebis aslebs; van gogs bevri sxva mxatvris namuSevris

asli aqvs gakeTebuli, oRond es aslebi Taviseburad gaiazra da namuSevrebSi Tavisi damok-

idebuleba gamoxata:

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs mokle videosiuJets, Semdeg moswavleebi saxelmZ-

RvaneloSi daaTvaliereben Jan fransua miles namuSevrebs da am namuSevrebis mixedviT van

gogis gakeTebul aslebs.

moswavleebi imsjeleben imaze, Tu ra ars gamosaxuli, ra msgavseba da ra gansxvavebaa am

namuSevrebs Soris, raSi gamoixateba van gogis xedva da xelwera, romeli mxatvris namuSe-

vari moswonT ufro da ratom. maswavlebels SeuZlia intriga Seitanos msjelobis dros da

moswavleebs ar gaumxilos romeli naxatia van gogis da romeli milesi, manam isini TavianT

azrs ar gamoTqvamen.

89

Page 90: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

msjelobis Semdeg maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs, gaakeTon van gogis suraTis

asli, risTvisac aCvenebs maT van gogis suraTs `yvavebi xorblis yanaSi~.

es tilo van gogis ukanaskneli namuSevaria. am namuSevris daxatvidan or kviraSi mxatvari

gardaicvala. daakvirdiT da aRwereT, ra aris gamosaxuli suraTze; rogor aris dawerili

xorblis yana, yviTeli saRebavis ramdennairi tonalobaa gamoyenebuli; daakvirdiT cas

– lurjis ramdeni tonaloba ixmara mxatvarma; daakvirdiT monasmebs, maT mimarTulebas,

Tanmimdevrobas. rogor aris suraTze ganawilebuli muqi da naTeli ferebi, igrZnoba Tu

ara ritmi; ra grZnobas aRZravs suraTi.

maswavlebeli SeniSnavs, Tu moswavleebi feradi pastelebiT gaakeTeben asls, maT funjis

monasmebis imitacia StrixebiT unda gaakeTon.

kargad daaTvaliereT naxatis gadidebuli detalebi da SeudeqiT muSaobas.

namuSevris dasrulebis Semdeg, naxats ukan daawereT – van gogis `yvavebi xorblis yanaSi~

da Semdeg Tqveni saxeli da gvari.

aqtivoba:

moswavleebi zeTis pastelebiT an saRebavebiT gaakeTeben van gogis suraTis `yvavebi

xorblis yanaSi~ asls.

90

Page 91: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

Soba

2 gakveTili

mizani:

davanaxoT moswavleebs, ra rols TamaSobs SemoqmedebaSi xelovanis naswavloba, mis mier

dagrovili informacia;

vaCvenoT, Tu rogor axdens gavlenas saukuneebis win Seqmnili nawarmoebebi dRevandel

xelovnebaze;

vaswavloT teqstis ilustrireba.

Sedegi:

s.g. IV.3. – 1, 3.

s.g. IV.5. – 3, 6.

asaTvisebeli terminebi:

xuro

mogvi

bareliefi

masala:

2 aqtivobisTvis:

1/2 saxatavi furclebi

saRebavebi

feradi pasteli

fanqari

funji

wyali

3 aqtivobisTvis:

saxatavi an tonirebuli furclebi

webo

makrateli

saxazavi

feradi fanqrebi (xelnaweri teqstis dasawerad) an dabeWdili teqsti

stepleri an nemsi da Zafi

vizualuri masala:

https://www.youtube.com/watch?v=sJfbqZ1qrQU mixail aldaSinis usityvo naxati filmi `Soba~ (Рождество) (14 wuTi)

91

Page 92: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

gakveTilis msvleloba:

gakveTilis dasawyisSi maswavlebeli warmoTqvams frazas, romelsac moswavleebi gakv-

veTilis bolos ganmartaven:

yy me-12 saukuneSi, safrangeTis patara qalaq otiunSi rom ar aeSenebinaT reliefebiT

morTuli taZari, me-20 saukuneSi ar Seiqmneboda filmi, romelsac dRes vnaxavT.

yy gakveTilis bolos, axseniT, Tu ra vigulisxme am winadadebiT.

filmis Cvenebamde, maswavlebeli SeekiTxeba moswavleebs, Tu ra ician qristes Sobis

Sesaxeb. maswavlebeli Seajerebs moswavleebis monayols da mokled mouyveba Sobis ambavs:

qalaq nazareTSi, cxovrobda qalwuli mariami da misi meuRle, xuro iosebi. erTxel mariams

gamoecxada mTavarangelozi gabrieli romelmac axara, rom mariams adamianTa codvebisgan

mxsneli, RmerTis Svili, unda gaeCina.

mariami dafexmZimda, caze ki, uCveulo varskvlavi akiafda.

aRmosavlelma mogvebma, brZenma varskvlavTmricxvelebma, icodnen, rom ebraelTa winas-

warmetyvelebiT, caze axali varskvlavis gamoCena RmerTis Svilis dabadebis mauwyebeli

unda yofiliyo. sami mogvi, romelic am ambavs elodeboda, varskvlavis gamoCenisTanave

iqiT gaeSura.

am dros, romis mmarTvelma moindoma gaego mis imperiaSi mcxovrebi adamianebis raode-

noba. man gasca brZaneba, aRricxvisTvis, yvela misuliyo im qalaqSi, sadac daibada da siaSi

Caweriliyo.

iosebi da fexmZime mariami beTlemisken gaeSurnen Casawerad. iq uamravi xalxi mogro-

viliyo. sastumroebi Camosulebs veRar itevda. iosebma da mariamma Ramis gasaTevi adgili

ver naxes da qalaqis gareubanSi, mwyemsebis sadgoms Seafares Tavi.

swored im Rames, mwyemsebis sadgomSi daibada qriste.

mogvebi ukve ierusalimSi Casuliyvnen da niSans elodnen. caze akiafebulma varskvlavma

maT gza beTlemisken miuTiTa da mwyemsebis sadgomisken gauZRva.

mogvebma saqonlis bagaSi mwoliare axalSobils Tayvani sces da saCuqrebi miarTves.

yvelaze adre, qristes dabadeba iqve myofma mwyemsebma Seityves - maT angelozi gamoecxada

da qristesTan misvla da misi Tayvaniscema ubrZana. rodesac mwyemsebi bagastan mividnen, iq

ukve angelozTa mTeli laSqari daxvdaT. yvela ufals aqebda da galobda – ` dideba maRal

RmerTs, mSvidoba qveynad da kacTa Soris saTnoeba~.

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs mixail aldaSinis naxat films `Soba~.

filmis Cvenebis Semdeg, moswaleebi imsjeleben, Tu ra azris arian, ra emocia gamoiwvia

maTSi filmma, ra moewonaT, ra ar moewonaT, ra detalebi daamaxsovrdaT, moewonaT Tu ara

musika, romelic filmSia gamoyenebuli da sxva.

maswavlebeli dasvams SekiTxvas:

– ras grZnobT, rodesac xelovnebiT xarT dakavebuli – xatavT, ZerwavT, an raime namuSe-

vars qmniT? ra grZnoba geuflebaT, rodesac raime saqme kargad gamogdiT?

savaraudod, moswavleebi upasuxeben, rom aseT dros ganicdian sixaruls, siamovnebas.

– ra aris STagoneba?

92

Page 93: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

STagoneba aris iseTi sulieri mdgomareoba, rodesac adamiani TiTqos mowyvvetilia

samyaros da mTeli Tavisi arsebiT moculia Tavisi saqmiqnobiT. STagoneba yvelaze xSir-

ad Semoqmed adamianebs – poetebs, kompozitorebs, mxatvrebs, moqandakeebs da mecnierebs

ewvevaT xolme.

aseT mdgomareobaSi xelovani adamianebi qmnian Sedevrebs, mecnierebi ki akeTeben aRmo-

Cenebs.

mecnierebs da xelovanebs aqvT unari dainaxon is, rasac sxvebi ver amCneven. maT undaT

rom gaimeoron, daafiqsiron, gvaCvenon, gviambon is, ramac maTze STabeWdileba moaxdina,

aaRelva, moewona, gagviziaron TavianTi aRmoCena. xelovans unda, rom sxvebmac ganicadon

is, rac mas aRelvebs.

STagoneba arasdros ewveva uintereso, ucodinar, zarmac da uxaliso adamians. Sesabam-

isad, aseTi adamianebi verasdros gaakeTeben aRmoCenas, verasdros Seqmnian iseT rames, rac

sixaruls mianiWebs maTac da sxvebsac.

saidan Cndeba STagoneba? ra aris STagonebis wyaro?

STagonebis wyaro SeiZleba iyos sruliad ubralo, umniSvnelo sxvebisTvis SeumCneveli

movlena, romelSic xelovani raRac gansakuTrebuls amoikiTxavs. yvela adamiani xedavs

varskvlavebs da mTvares, van gogma ki isini ase dagvanaxa:

imisTvis, rom STagoneba gvewvios, cnobismoyvareebi, interesianebi, dakvirvebulebi unda

viyoT, davigrovoT codna, gamocdileba, da ar vizarmacoT.

exla ki vnaxoT, xelovnebis romel nawarmoebebs SeiZleba moexdina gavlena naxati filmis

`Soba~ Semqmnelze da ra SeiZleba gamxdariyo avtoris STagonebis wyaro -

erTxel, filmis avtorma, mixeil aldaSinma, wignSi naxa safrangeTis qalaq otiunis

taZarze gakeTebuli bareliefis foto. bareliefze gamosaxuli iyo sami mZinare mogvi, rom-

lebsac angelozi nazad, TiTis SexebiT aRviZebs da varskvlavze miuTiTebs. reJisors moewo-

na, rogor martivad da naTlad iyo gadmocemuli reliefze ambavi da mounda iseTi filmis

gakeTeba, romelSic am gamosaxulebas gaimeorebda. vinaidan bareliefis siuJeti qristes

dabadebis istoriis erT-erT epizods asaxavda, filmic am siuJetze unda gakeTebuliyo.

93

Page 94: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

maswavlebeli sTxovs moswavleebs daaTvalieron naxati filmidan amoRebuli kadrebi da

sxvadasxva mxatvris namuSevrebSi ipovon detalebi, romlebsac SesaZloa, gavlena moexdina

filmis Semqmnelebze.

gakveTilis bolos maswavlebeli Seaxsenebs moswavleebs frazas, romelic man gakveTilis

dasawyisSi gamoTqva da sTxovs maT ganmarton, Tu ra igulisxmeba masSi.

sitva `sinTezi~ SeerTebas niSnavs.

xelovnebaSi arsebobs dargebi, romlebsac sinTezuri dargebi ewodeba. aseTebia, mag-

aliTad, Teatri da kino. ra aris gaerTianebuli xelovnebis am or dargSi?

Teatraluri warmodgenis da filmis SeqmnaSi monawileoben xelovnebis sxvadasxva dar-

gis warmomadgenlebi – mwerlebi specialurad weren piesas warmodgenisTvis an scenars

filmisTvis, kompozitorebi Txzaven musikas, musikosebi ki asruleben mas; mxatvrebi qmnian

dekoraciebs da msaxiobTa kostiumebs; msaxiobebi mRerian, cekvavven....

reJisorma unda icodes, rogori musika sWirdeba mis nawarmoebs, mxatvars unda auxsnas,

rogori garemo sWireba, momRerals – rogor unda imReros... amitom, reJisori unda erkve-

odes yvela am dargSi raTa misi nawarmoebi gamovides iseTi, rogoric man Caifiqra.

maswavlebeli miaqcevs moswavleebis yuradRebas filmis musikalur gaformebaze – filmSi

gamoyenebuli iohan sebastian baxis da ludvig van beThovenis musika ise ostaturad aris

Serwymuli erTmaneTTan, rom ikiTxeba rogorc erTi mTliani nawarmoebi (beThovenis mona-

kveTebia, rodesac deda RiRiniT abanavebs Cvils da finaluri scena).

aqtivoba 1:

moswavleebi daakvirdebin naxati filmidan amoRebuli epizodebis ilustracias, sxva-

dasxva mxatvris suraTebSi amoicnoben filmis epizodebis Sesabamis detalebs da imsjeleben,

Tu ra detalebSia msgavseba an sxvaoba.

maswavlebeli etyvis moswavleebs, rom swored wvrilmani detalebi qmnian nawarmoebSi

ganwyobas, xasiaTs - mag. SeSinebuli baWia, romelic angelozis kabas amoefareba, lomis

zurgze Sesmuli ki odnav ukan daixevs...

- ra moxdeboda, gaTavisuflebuli baWia rom gaqceuliyo Tavisi mSoblebisken?

moswavleebi gaixseneben filmis sxva detalebs, romlebmac gansakuTrebuli STabeWdileba

moaxdina maTze. maswavlebeli xSirad dausvams SekiTxvas – ratom? da, ra moxdeboda, ase rom

ar gadaewyvita avtors?

(mariamTan mimavali angelozi gzaze yvavils mowyvets; angelozi wabarbacdeba miwaze

daSvebisas; iosebi Relavs da ar esmis, wignSi ra weria; iosebi wylis dalevis mere, saxeloTi

imSralebs pirs; gabrazebuli Tevzi kuds urtyavs meTevzeebs; lekvi, romelic yefs da ver

xvdeba movlenis mniSvnelobas da sxva)

aqtivoba 2:

moswavleebi gaakeTeben wigns Sobis ambavze.

klasi daiyofa jgufebad.

94

Page 95: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

jgufebi Sobis istorias dayofen ramdenime epizodad da Camoweren epizodebis dasaxele-

bas.

gainawileben epizodebs da saRebavebiT an feradi pastelebiT daxataven Sesabamis ilus-

traciebs.

erT moswavles daevaleba ydis daxatva.

aqtivoba 3:

moswavleebi akinZaven naxatebs wignad. yovel naxats miuweren daxatuli epizodis Sesa-

bamis teqsts.

teqsti SeiZleba daiweros xeliT calke furclebze, an aikribos kompiuterze da amoibe-

Wdos, daiWras da dawebdes naxatebis gverdiT.

wignis akinZvis yvelaze martivi xerxia – naxatebi da teqsti dawebdes saxatavi furclebis

gverdebze orive mxridan. furclebi kideebiT Seikras stepleris meSveobiT; an naxatebi da

teqsti dawebdes furclis ganSlaze, furclebi erTmaneTSi Caidos da gaikeros.

95

Page 96: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

jgufuri portreti

mizani:

Janrebis, masalebis, teqnikebisa da mxatvruli xerxebis ganmasxvavebel Taviseburebebze

msjelobis unar-Cvevebis ganviTareba;

xelovnebis erovnul da zogadsakacobrio nimuSebTan, portretis Janris saxeobasTan –

jgufur portretTan gacnoba;

xelovnebis nawarmoebebis Sedarebis unaris ganviTareba.

Sedegi:

s.g.IV.2. – 1.

s.g.IV.4. – 1. 2, 4, 5.

s.g.IV.5. – 2.

asaTvisebeli terminebi:

jgufuri portreti.

masala:

saxatavi furceli, feradi fanqrebi an flomasterebi.

vizualuri masala:

tasilis gamoqvabulis mxatvroba

entonis van deiki, mxatvris ojaxi

frans halsi, ojaxuri portreti

exnatonis ojaxi

ojaxuri scenebi Zvel berZnul larnakebze

Tamar mefis, giorgi III-esa da laSa-giorgis portretebi beTaniis eklesiis freskaze

rembrandt harmens van reini, feiqarTa amqris/gaerTianebis wevrebi

Tomas geinsboro, beilis ojaxi

levan WoRoSvili, seriidan `ganadgurebuli qarTuli aristokratia~

moswavleebis namuSevrebi:

96

Page 97: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

klasis jgufuri portreti

gakveTilis msvleloba:

portretis JanrSi ramdenime saxeoba arsebobs. erT-erTi jgufuri portretia.

yy daakvirdiT ilustraciebs da dafiqrdiT, ras gviamboben isini am adamianebis Sesaxeb?

yy gansazRvreT, xelovnebis romel dargebs miekuTvneba es namuSevrebi?

yy namuSevrebze Zveli droa asaxuli Tu Tanamedrove? ratom fiqrobT ase?

yy sadaurebi arian? ra niSnebiT mixvdiT?

yy ras warmoadgenen? ris safuZvelze gamoitaneT aseTi daskvna?

yy rogor pozebSi arian?

yy erTmaneTTan urTierToben, moZraoben Tu gaSeSebulebi pozireben?

yy rogor fiqrobT, bednierebi arian?

yy warmodgenili nawarmoebebidan romeli SeiZleba CaiTvalos jgufur portretad da

romeli – ara? ratom?

yy Tu maTgan romelime ar aris portreti, romel Janrs miakuTvnebdiT?

yy daakvirdiT, ganasxvaveT da Tavad CamoayalibeT jgufuri portretis gansazRvreba.

Zveli egvipteli faraoni exnatoni reliefze ojaxis wevrebTan erTad yofiT momentSia

asaxuli. mis pirdapir ulamazesi dedofali nefertiti zis. ded-mama Svilebs eTamaSebian.

TiTqos personaJebi verc ki gvamCneven. moqandakem maTi ojaxis myudro atmosfero gadmogvca.

berZnuli larnakebis mxatvrobac ojaxis yoveldRiuri cxovrebis momentebs asaxavs.

saxis nakvTebze ar aris gamaxvilebuli yuradReba. rogor fiqrobT, es namuSevrebi SeiZleba

portretis Janrs mivakuTvnoT Tu ara? daasabuTeT Tqveni mosazreba.

beTaniis taZris freskam Semogvinaxa Tamar mefis, misi mamis – giorgi mesamesa da Svilis

– laSa-giorgis portretebi. es Tamar mefis sicocxleSi Sesrulebuli Cvenamde moRweuli

oTxi portretidan erT-erTia.

entonis van deiki me-17 s-is niderlandeli mxatvaria igi raindis wodebis mflobeli iyo

da inglisis samefo karis mxatvari. mamakacis modelad man sakuTari maswavleblis, rubensis

saxelosnoSi moRvawe erT-erTi mxatvari gamoiyena.

frans halsi me-17 s-is holandieli mxatvari, jgufuri portretis didostati iyo. odes-

97

Page 98: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

Rac popularulma mxatvarma sicocxle usaxlkaroTa TavSesafarSi daasrula. van gogma mis

ferweraSi Savi feris 27 sxvadasxva elferi aRmoaCina.

rembrandt harmens van reini me-17 s-is ganTqmuli holandieli fermweri iyo. swored mas

SeukveTes feiqarTa gaerTianebis wevrebma jgufuri portreti.

Tomas geinsboro me-18 s-is ingliseli portretisti da peizaJisti iyo. am tiloze is

londoneli vaWris, beilis ojaxs warmogvidgens.

Tanamedrove mxatvari levan WoRoSvili qarTvel TavadaznaurTa ojaxebis portretebs

xatavs. daakvirdiT, ra detalebi migvaniSnebs maT qarTvelobaze?

davaleba:

Tqven Tavadac SegiZliaT SeqmnaT sakuTari ojaxis, klasis, sportuli gundis an sxva

jgufuri portreti. winaswar gansazRvreT furclis orientacia, pirTa raodenoba, maTi

kompoziciuri ganlageba, pozebi, samosi da saqmes SeudeqiT. dautoveT STamomavlebsa da

istorias Tqveni axloblebis saxe.

leqsikoni:

jgufuri portreti – scadeT, Tavad CamoayalibeT.

98

Page 99: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

saparado portreti

mizani:

mxatvruli xerxebis Taviseburebebze argumentirebuli msjelobis unar-Cvevis ganvi-

Tareba;

xelovnebis erovnul da msoflios nimuSebis gacnoba;

portretis Janris saxeobasTan – saparado anu wardginebiT portretebis gacnoba;

saparado da jgufur portretTa saxeobebs Soris gansxvavebis danaxvis unaris ganvi-

Tareba;

SemoqmedebiTi azrovnebis, warmosaxvisa da roluri TamaSis unar-Cvevis gaRviveba.

Sedegi:

s.g.IV.4. – 2, 4, 5.

s.g.IV.5. – 2.

asaTvisebeli terminebi:

saparado anu wardginebiTi portreti.

masala:

furceli, kalami.

vizualuri masala:

fransisko goia, espaneTis mefis karlos IV-s ojaxis portreti:

ucnobi mxatvris muxranel bagrationTa ojaxis portreti:

portretis istoria ix.: http://www.opentext.org.ge/index.php?m=39&y=2001&art=3399

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs sailustracio masalas.

kiTxvebze pasuxisTvis moswavleebma daskvnebi unda gamoitanon personaJebis pozebis,

kostiumebis, Tmis varcxnilobisa da saxis nakvTebis mixedviT. ilustraciebze dakvirvebis

Sedegad, moswavleebma Tavad unda gansazRvron saparado anu wardginebiTi portretis raoba.

saparado, igive wardginebiTi portreti maRali warmomavlobis adamianebs warmogvid-

gens yvelaze Rirseuli, warmatebuli saxiT. amitomac acviaT saukeTeso, sadResaswaulo

tansacmeli, dganan gaSeSebuli, statiur pozebSi, maTi mzera mimarTulia mayureblisken,

TiTqos momaval Taobebs warsulidan Sescqerian.

maswavlebeli moswavleebis yuradRebas gaamaxvilebs imaze, rom goias portretze perso-

naJebi moculobiTad arian gamosaxulni, xolo muxranbatonTa portretze – sibrtyobrivad.

goia Suq-Crdilebs iyenebs, qarTveli ostatis namuSevarze ki, kostiumebi feris erT tonSi,

SeRebiliviT gamoiyureba. es mas freskis stilTan aaxlovebs (gaixsenon beTaniis freska).

99

Page 100: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

saSinao davalebisTvis maswavlebels SeuZlia aswavlos qaRaldis daZvelebis, gayviTlebis

meTodi – Tu furcels winaswar yavaSi an CaiSi daasveleben da gaSrobis Semdeg daweren zed

Txzulebas, furcels Zveli xelnaweris ieri miecema.

aqtivoba:

moswavleebi adareben warmodgenil nawarmoebebs, adgenen am portretebis Sesrulebis

dros (Zveli/axali), qveyanas (evropa/saqarTvelo), adgenen saparado portretis gansaz-

Rvrebas da Caiweren rveulSi.

saSinao davaleba:

warmoidgineT, rom fransisko goia an muxranbatonTa portretis mxatvari xarT. xatvis

periodSi dRiurs werT. CaZveriT maT tyavSi da dawereT, ra Canawers gaakeTebdnen isini

sakuTari dRiuris erT gverdze?

100

Page 101: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

ojaxuri myudroeba

mizani:

SemoqmedebiTobisa da interpretaciis unarebis ganviTareba;

yofiTi Janris Sesaxeb codnis gaRrmaveba;

Sedegi:

s.g.IV.1. – 2, 9.

s.g.IV.2. – 1.

s.g.IV.4. – 1, 2, 3, 4, 5.

s.g.IV.5. – 2.

masala:

saxatavi furceli, feradi fanqrebi an flomasterebi.

vizualuri masala:

rembrandt harmens van reini

Jan-batist simeon Sardeni

ogiust renuari

anri matisi

piter de hooxi

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs ilustraciebs.

1. pirveli suraTi ekuTvnis me-17 s-is holandiel mxatvars rembrandt harmens van reins.

`wminda ojaxi~ warmogvidgens Cabnelebul oTaxs, sadac wina xedze vxedavT, rom

RvTismSobelma mariamma wignis kiTxva Sewyvita da mZinare iesos dascqeris. Cvilis

mSvid Zils haerSi mofarfate angelozebic darajoben. ukana xedze ki, xuro iosebi

saqmianobs.

2. meore suraTi me-18 s-is frang mxatvars, Jan-batist simeon Sardens ekuTvnis. wina

xedze gamosaxuli bavSvi sadilis wina locvas warmosTqvams. Sua xedze deda sufras

Slis. ufros da ukve miujda magidas. ukan moCans kedeli da Taro WurWliT.

3. mesame ilustraciaze warmodgenilia me-19-20 ss-is mijnis frangi mxatvris ogiust

renuaris suraTi `sauzme bernevalSi~. wina xedze skamze mjdomi mama kiTxulobs. Sua

xedze deda sufras Slis da Svils esaubreba. ukana xedze fanjridan dRis sinaTle

Semodis.

4. XX s-is frangi mxatvris anri matisis suraTze `Wadrakis partia~ gamosaxulia ojaxi.

wina xedze deda dgas xelSi wigniT, Sua xedze biWebi Wadraks TamaSoben, xolo ukana

xedze taxtze mjdomi qali qsovs.

101

Page 102: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

5. me-17 saukunis holandieli piter de hooxi suraTSi `saZinebeli oTaxi~ warmogvid-

gens ojaxur scenas, sadac deda oTaxs alagebs da bavSvi dgas Ria karTan. misi saxis

gamometyvelebiT vxvdebiT, rom is gareT TamaSobda da raRac axali STabeWdilebis

gasa ziareblad moirbina dedasTan. ra detalebiT mixvdebiT, rom man axlaxan Semoixeda

oTaxSi? rogor fiqrobT, dedas sasixarulo ambavi amcno Tu sawyeni? riT askvniT amas?

moswavleebi pasuxoben saxelmZRvaneloSi dasmul kiTxvebs. maswavlebeli ekiTxeba, es

namuSevrebi jgufuri portretis Janrs ganekuTvnebian Tu yofiT Janrs? SesaZloa, moswav-

leebi daibnen da daasaxelon jgufuri portretis Janri.

maswavlebeli miniSnebiT kiTxvebs svams: ra ufro ainteresebs xelovans – personaJebis

garegnuli niSnebisa da xasiaTis Cveneba Tu ojaxuri myudroebis, adamianebs Soris urTier-

Tobebis, maTi yoveldRiuri cxovrebis gadmocema?

savaraudod, moswavleebi ityvian, rom es yofiTi Janris nawarmoebebia, radgan zogierTis

saxe kargad arc ki Cans, samagierod, Cans maTi yoveldRiuri yofa-cxovreba, urTierToba

da siTbo.

maswavlebeli ekiTxeba, raSi Cans maTi Tbili urTierTobebi, erTmaneTze zrunva? (ganix-

ileT saTiTaod yvela nawarmoebi).

aqtivoba:

moswavleebi msjeloben mocemuli nawarmoebebis Sesaxeb, amoicnoben Janrs, saubroben

Sinaarsze, arCeven wina, Sua da ukana xedis gamosaxulebebs da xataven sakuTar ojaxs yofiT

garemosa da viTarebaSi. bolos, waradgenen sakuTar namuSevarebs.

saSinao davaleba:

moswavleebma unda airCion nebismieri ilustracia da daweron moTxroba mis mixedviT.

102

Page 103: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

dizaini

mizani:

dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebisa da dizainis Sesaxeb codnis gaRrmaveba;

xelovnebis sxvadasxva dargTan dakavSirebuli saqmianobis specifikis gacnobiereba;

gemovnebis Camoyalibeba.

Sedegi:

s.g.IV.5. – 3. 4.

asaTvisebeli terminebi:

landSaftisa da veb dizaini, interieri, eqsterieri

masala:

Jurnal gazeTebi, makrateli, webo, Wikartebi

vizualuri masala:

dizaineruli da masobrivi warmoebis sagnebis fotoebi

gakveTilis msvleloba:

teqstis wakiTxvisa da nimuSebis daTvalierebis Semdeg moswavleebi msjeloben, sad

unaxavT yoveldRiur cxovrebaSi dizainerTa namuSevrebi da ra gamoarCevs maT masobrivi

warmoebis sagnebisgan.

aqtivoba:

saSinao davaleba – moswavleebi Jurnal-gazeTebidan amoWrian, klasSi moitanen dizainis

magaliTebs da akeTeben stends – `dizainis samyaro~.

103

Page 104: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

IV Tema: qandakeba

kviprosuli kerpebi

mizani:

xelovnebis nimuSis aRqmis unaris Camoyalibeba;

qandakebis dargis mcire plastikasTan da brinjaos xanis qandakebis gacnoba;

naZerwi ornamentis gamoyenebis unari;

natifi motorikis ganviTareba.

Sedegi:

s.g.IV.1. – 10.

s.g.IV.2. – 2.

asaTvisebeli terminebi:

kerpi, brinjaos xana.

masala:

Tixa, saZerwi dafa, plastmasis saZerwi dana, kbilis sawmendi xis Cxirebi, winsafari, sam-

klavurebi.

vizualuri masala:

kviprosuli kerpebi

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs kunZul kviprosze aRmoCenili kerpebis qandakebebs,

da sTxovs gamoicnon, maTi azriT, ras warmoadgenen es ucnauri figurebi. maswavlebeli

ekiTxeba, xelovnebis romel dargs ganekuTvneba es figurebi? ra aris qandakeba? qandakeba

aris samganzomilebiani gamosaxuleba, Sesrulebuli qviT, TixiT an liToniT.

• saxlSi sTxoveT, aseTi formis namcxvari gamogicxon. maSin SegeZlebaT TqvaT, rom

comis qandakebebic arsebobs!

• sad ginaxavT qandakebebi? – quCaSi, moednebze...

• am qandakebebis zomebi saSualod, 25 santimetria. amis gaTvaliswinebiT, SeiZleboda

isini quCaSi an moedanze yofiliyo aRmarTuli? ratom?

moswavleebi kiTxuloben teqsts. Semdeg maswavlebeli sTxovs, daakvirdnen, simetriulia

es namuSevrebi Tu ara, rogori xazebia gamoyenebuli – zigzagebi, swori, iribi, mrudi. rogo-

ria ornamenti – geometriuli Tu mcenareuli? ra aris moniSnuli wertilovani CaRrmave-

bebiT? xazebiTa da CaRrmavebebiT maT saxeze Tval-warbi, cxvirpiri, Tavze – Tma, sxeulebze

ki – xelebi, tansacmeli, qamari da mZivebi aqvT miniSnebuli. zog maTgans sayureebisTvis

104

Page 105: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

yurebi aqvs gaxvretili. zogs ki, xelSi bavSvi ukavia. bavSvi yunwian ficarzea dakruli. am

yunwiT mas xis totze kidebdnen, sanam deda saqmianobda.

maswavlebeli urigebs masalebs da bavSvebi iwyeben Zerwvas.

aqtivoba:

moswavleebi TixiT Zerwaven kviprosuli qandakebebis msgavs figurebs da simetriulad

amkoben maT geometriuli ornamentebiT.

Semajamebeli kiTxvebi:

yy ras niSnavs kerpi?

yy rogor ornaments iyenebdnen Zveli kviproselebi kerpebis Sesamkobad?

yy es mcenareuli ornamentia Tu geometriuli?

yy Tqven rogor aRniSneT xelebi, mZivebi, saxis nakvTebi?

yy rogor fiqrobT, ra daniSnuleba hqondaT am figurebs?

105

Page 106: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

ieroglifebi

2 gakveTili

I gakveTili

egvipturi ieroglifebi

mizani:

simboloTa amocnobisa da vizualuri (araverbaluri) komunikaciisTvis maTi gamoyenebis

gacnobiereba;

xelovnebis, rogorc universaluri enis gacnobiereba;

Zvel egviptur kulturasTan gacnobiereba;

SemoqmedebiTobisa da interpretaciis unarebis ganviTareba.

Sedegi:

s.g.IV.5. – 2.

asaTvisebeli terminebi:

ieroglifi, papirusi, gragnili.

masala:

saxatavi rveuli, feradi fanqrebi an flomasterebi.

vizualuri masala:

egvipturi ieroglifuri damwerlobis nimuSebi

mweralTa Zveli egvipturi qandakebebi

ptolemesa da kleopatras saxelebi

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi kiTxuloben saxelmZRvaneloSi gakveTilis Sesabamis teqsts. maswavlebeli

sTxovs bavSvebs, gamoTqvan varaudi, ras niSnavda wignSi dabeWdili Sav-TeTri naxatebi (1.

Citi, frena; 2. fexi, siaruli; 3. xeli, xeliT muSaoba; 4. Tvali, mzera).

dasasruls, maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, rveulSi daweron sakuTari saxeli

egvipturi ieroglifebiT.

meore aqtivoba rebuss hgavs. moswavleebma unda moifiqron winadadeba da daweron igi

naxatebiT. Semdeg sTxovon gverdiT mjdom mewyviles, gaSifros maTi winadadeba. vTqvaT,

`me vseirnob tyeSi~.

106

Page 107: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

aqtivoba:

I: wignSi dabeWdilia egvipturi ieroglifebi maTi Sesatyvisi qarTuli asoebiT. moswav-

leebi saxatav rveulSi weren sakuTar saxelebs egvipturi ieroglifebiT.

II: moswavleebi weren erT winadadebas simboluri naxatebiT da sTxoven wyvils, gaSifros

igi.

Semajamebeli kiTxvebi:

yy ras niSnavs ieroglifi?

yy vin amoxsna egvipturi ieroglifebis saidumlo?

yy rogor gamosaxavdnen Zveli egviptelebi mweralTa yuradRebian mzeras?

yy rogor SeiZleba sakuTari ena daiviwyo?

yy advilad amoicaniT megobrebis saidumlo gzavnili?

yy ra naxatebi gamoiyeneT sakuTari winadadebis gadmosacemad?

yy gamoicno megobarma Tqveni saidumlo gzavnili?

II gakveTili: narmeris fila

mizani:

xelovnebis nawarmoebSi Canafiqris amocnobis unaris ganviTareba;

Zveli egviptis kulturul memkvidreobasTan da mis saxasiaTo niSnebis gacnoba;

qandakebis Sesaxeb codnis gaRrmaveba;

TanamSromlobisa da gunduri muSaobis unar-Cvevebis ganviTareba.

Sedegi:

s.g.IV.3. – 1.

s.g.IV.4. – 1, 2. 4.

asaTvisebeli terminebi:

anfasi, profili, reliefi, simbolo

masala:

saxatavi furceli, fanqari, filis foto.

vizualuri masala:

narmeris filis orive mxare

narmeris filis sqema (ix. danarTi)

egviptis faraonTa gvirgvinebi

107

Page 108: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

moswavleebis namuSevrebi

gakveTilis msvleloba:

teqstis kiTxvis Semdeg maswavlebeli baraTebis amorCeviT dayofs klass 2 jgufad

(baraTebis naxevars aweria laTinurad `verso~(waRma), meore naxevars – `recto~(ukuRma). mas-

wavlebeli auxsnis moswavleebs am terminebis mniSvnelobas, magram ar aris saWiro maTi

damaxsovreba. sakmarisia, es terminebi bavSvebs `CavawveToT~). jgufs `verso~ eZleva narmeris

filis waRma mxaris ilustracia an sqema (sadac serpopardebia gamosaxuli gadaWdobili

yeliT), xolo jgufs `recto~ – filis meore mxaris ilustracia an sqema. moswavleebi jgufebSi

ganixilaven gamosaxulebebs da adgenen maT Sinaarss da Sesabamisobas gamosaxulebasa da

punqtebad Camoweril, movlenaTa etapebs Soris.

gamarjvebuli gundis gamovlenis Semdeg maswavlebeli sTxovs, gamoTqvan varaudi, pali-

tris ra adgilas zeldnen nelsacxebels qurumebi (fantastikuri cxovelebis, serpopardebis

gadaWdobil yels Soris wriul CaRrmavebaSi.).

Semdeg maswavlebeli svams kiTxvebs:

yy ra niSniT gamoicaniT, romeli iyo faraoni?

maswavlebeli uxsnis, rom egviptelebi adamianis gamosaxulebis zomiT mis mniSvnelo-

vanebas gadmogvcemdnen. rac ufro maRali adgili ekava sazogadoebaSi adamians, miT ufro

didi zomisas gamosaxavdnen.

Semdeg maswavlebeli sTavazobs bavSvebs dadgnen gamosaxuli adamianebis pozaSi (fexebi da

Tavi profilSi, torsi anfasSi) da siaruli scadon. moswavleebi mixvdebian, rom ase siaruli

Zalian rTulia. maswavlebeli uxsnis, rom egviptelebi adamians Tavs da fexebs gverdulad anu

profilSi uxatavdnen, xolo tans – winxedSi anu anfasSi. saqme isaa, rom egvipteli xelovanebi

sxeulis nawilebs iseT mdgomareobaSi xatavdnen, rom isini advili amosacnobi yofiliyo.

yy filaze kidev erTi ucnauri figuraa – narmers zurgs ukan momcro zomis kaci miyveba

da xelSi raRac uWiravs. SeamCnieT? gagikvirdebaT, magram es sandlebis damtarebelia.

arada, aq faraonic, rogorc yvela sxva danarCeni, fexSiSvelia gamosaxuli. gamoTqviT

varaudi, ratom CaTvala ostatma amdenad mniSvnelovnad sandlebis damtareblis

CarTva scenaSi?

maswavlebeli uambobs, rom mmarTvelebs, iseve, rogorc qveSevrdomebs, SiSveli fexiT

erCivnaT siaruli, magram fexsacmeli simdidrisa da fufunebis niSani iyo da amitom, faraons

mudam Tan axlda warCinebuli piri xelSi mefis sandlebiT.

yy xedavT, ramdenad gansxvavdeboda Zvel egviptelTa warmodgenebi da cxovrebis wesi

108

Page 109: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

dRevandelisgan? warmoidgineT Tanamedrove qveynis prezidenti, romelsac ukan min-

istri misdevs xelSi fexsacmeliT!

Semajamebeli kiTxvebi:

yy xelovnebis romel dargs miekuTvneba narmeris fila? (qandakeba)

yy riT gansxvavdeba reliefi mrgvali qandakebisgan?

yy ra ucnaurobebi aRmoaCineT egviptelTa `naambobSi~, rac dRes ukve warmoudgenelia?

yy rogor asaxavdnen egviptelebi adamianis mniSvnelovanebas?

yy raSi dagexmaraT aslis daxatva?

aqtivoba:

moswavleebi baraTebis meSveobiT jgufebad nawildebian, xataven narmeris filis asls

(es daexmarebaT, ukeT daakvirdnen da gaakeTon aRmoCenebi). adgenen Sesabamisobas gamosax-

ulebasa da punqtebad Camoweril, movlenaTa etapebs Soris, Camoweren scenebs punqtebis

mixedviT da isrebiT miuTiTeben sakuTari naxatis Sesabamis scenaze.

109

Page 110: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

gaicaniT ku!

mizani:

samyaros Sesaxeb warmodgenis Camoyalibeba;

bunebis mSvenierebis aRqmis, dafasebis, bunebaSi formebis danaxvis unarebis ganviTareba;

ZerwviT natifi motorikis ganviTareba;

simetriisa da ornamentis Sesaxeb codnis gaRrmaveba da namuSevarSi maTi gamoyeneba.

Sedegi:

s.g.IV.1. – 1, 8, 10.

s.g.IV.2. – 2, 3, 5.

asaTvisebeli terminebi:

zardaxSa

masala:

Tixa, saZerwi dafa, plastmasis saZerwi dana, guaSis saRebavebi, Txevadi webo pva, funji,

wyali, palitra, winsafari, samklavurebi.

vizualuri masala:

kus fotoebi

amerikuli moxatuli kus qveda javSani

kus baknis sqema

kus budis damcavi

gamafTxilebeli sagzao niSani

Zveli Cinuri nakeToba

moswavlis namuSevari

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli aCvenebs ilustraciebs, dafaze xatavs kus baknis ornamentis ramdenime

sqemas, damxmare kiTxvebiT iwvevs msjelobas simetriisa da ornamentis Sesaxeb. Semdeg mas-

wavlebeli urigebs masalas da moswavleebi Zerwaven kus formis zardaxSas.

samuSaos Tanmimdevroba:

yy jer unda gamoiZerwos ovaluri Ziri, romelsac oTxi mxridan daedeba fexebi da fexebs

Soris – Tavi. Tav-fexisTvis saWiroa erTi zomis Tixis naWrebi.

yy Zirs garSemo unda Semoevlos jebiri.

yy calke iZerweba ovalze odnav didi Tavsaxuri, romelsac SeiZleba Sida piridan, garSemo

Semoevlos mokle jebiri, rom daxurvisas, ar gadmosrialdes kus tanidan.

yy moswavleebma palitraze unda Seazavon sasurveli ferebi.

110

Page 111: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

yy ukve dayenebul saRebavSi gaurieT ramdenime wveTi Tqevadi webo pva. amis wyalobiT,

nakeTobas feri aRar gadauva.

yy moxaton kuca da bakanic.

yy es orive nawili cal-calke unda gaSres.

aqtivoba:

moswavleebi Zerwaven kus formis zardaxSas.

Semajamebeli kiTxvebi:

yy ratom daayenes samanqano gzaze gamafrTxilebeli niSani?

yy SegxvedriaT sxvagan msgavsi niSani?

yy ratom aris mniSvnelovani, rom gavufrTxildeT cxovelebs?

yy sad gaivlis kus javSanze simetriis RerZi?

yy rogori sqemebi aqvs kus baknis danawevrebas?

yy xelovnebis romel dargs miekuTvneba zardaxSa? (dekoratiul-gamoyenebiTs)

yy rogori ornamenti SearCieT Tqveni zardaxSisTvis?

saSinao davaleba:

yy moifiqre martivi simbolo da daxate sagzao gamafrTxilebeli niSani Temaze: `gavu-

frTxildeT bunebas!~ an:

yy `gavufrTxildeT cxovelebs!~ an romelime konkretuli gareuli cxovelis mofrTx-

ilebis Sesaxeb simboluri niSani. dafiqrdi, ra fers SearCev, rom niSani Soridanve

iqcevdes yuradRebas? daamagre niSani joxze. sad ajobebs misi CarWoba?

111

Page 112: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

V Tema: arqiteqtura

piramidebi

2 gakveTili

mizani:

gavacnoT moswavleebs dedamiwaze arsebuli uZvelesi arqiteqturuli Zeglis istoria

vaswavloT maketis damzadeba.

Sedegi:

s.g. IV.2. – 2, 4, 5.

s.g. IV.3. – 1, 3, 4, 5.

s.g. IV.5. – 4.

asaTvisebeli terminebi:

maketi

waxnagi

tolferda samkuTxedi

masala:

muyaos mozrdili (daaxloebiT 40X40 sm) naWeri

Txeli muyaos furclebi

pva webo

yviTeli qviSa

plastilini

guaSis saRebavebi

saxazavi

ubralo fanqari

vizualuri masala:

gizis piramidebis kompleqsis da sfinqsis gamosaxulebebi

112

Page 113: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli miawvdis moswavleebs ramdenime saintereso cnobas, qalaq gizasTan mdebare

piramidebisa da sfinqsis Sesaxeb.

mag. didi sfinqsis Sesaxeb mouyveba, rom am qandakebis asaki dadgenili ar aris – varaudo-

ben, rom igi Cvens welTaRricxvamde 2500 wels Seiqmna. gamodis, rom dReisTvis, sfinqsi 4500

wlisaa!

marTalia, saukueebis manZilze sfinqsi sakmaod Seilaxa, masze SemorCenili lurji da

yviTeli saRebavis fragmentebiT daadgines, rom Tavdapirvelad sfinqsi SeRebili iyo lur-

jad, mis sxeuls varskvlavebi amSvenebda, saxe ki wiTeli feris qonda.

qandakebas motexili aqvs sxviri, romlis sigane 1,5 metri unda yofiliyo. cxviri TiTqos

napoleonis brZanebiT gasrolilma yumbaram daamsxvria, magram Turme arsebobs bevrad Zveli,

napoleonis dabadebamde, mogzaurebis mier gakeTebuli Canaxatebi, romlebzec qandakeba

ucxvirodaa gamosaxuli.

didi sfinqsi ramdenjerme Caimarxa udabnos qviSaSi. pirvelad, sfinqsi minayari qviSisgan,

Cvens welTaRricxvamde 14-e saukuneSi faraonma tutmos IV gaawmendina.

XX saukunis dasawyisSi sfinqsis fexebi da sxeulis nawili mTlianad qviSaSi iyo Camarxuli.

XX saukunis 20-ian wlebSi, qandakeba kvlav gawmindes qviSisgan, magram am samuSaos dros mas

moZvra Tavsaburavi, dauzianda kiseri da Tavis nawili.

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs piramidebis kompleqsis xedebs, rac daexmareba maT

113

Page 114: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

maketze muSaobisas. moswavleebs ar moeTxovebaT kompleqsis aslis damzadeba – Tavad gad-

awyviton, Tu ramden piramidas daamzadeben da rogor ganalageben maT.

maswavlebeli auxsnis moswavleebs, Tu rogor unda daxazon qaRaldze piramidis Targebi:

piramidis fuZe kvadratia. kvadrati aris oTxkuTxedi, romlis yvela gverdi tolia.

piramidis gverdebs waxnagebi ewodeba.

egviptur piramidebs oTxi waxnagi aqvT.

Tu samkuTxeds ori gverdi toli aqvs, mesame ki gansxvavebuli zomis, tolferda samkuTxe-

di ewodeba. swored aseT, tolferda samkuTxedebs warmoadgenen egvipturi piramidebis

waxnagebi.

saxelmZRvaneloSi mocemulia piramidis agebis instruqcia.

moifiqreT, ramdeni da ra zomis piramida gakeTdeba Cveni maketisTvis – muyaos naWris ra

farTobs daikaveben isini, daxazeT Sesabamisi zomis kvadratebi da instruqciis mixedviT

daxazeT, gamoWeriT da daawebeT sxvadasxva zomis piramidebi.

aqtivoba:

moswavleebi gainawileben funqciebs – dagegmaven muyaos naWerze piramidebis da sfinqsis

ganlagebas

daamzadeben ramdenime, sxvadasxva zomis piramidas, SeRebaven da daawebeben maT muyaoze.

piramidebs SeiZleba mieceT faqtura weboTi da dafxvnili carciT.

plastiliniT gamoZerwaven sfinqsis figuras da daamagreben mas muyaoze.

SeiZleba gamoiZerwos palmebi da adamianebisa da aqlemebis patara figurebic.

rodesac piramidebi dawebdeba, moswavleebi muyaos naWers wausvaven webos da dafaraven

zedapirs qviSiT.

114

Page 115: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

berZnuli orderi

mizani:

moswavleebis gacnoba arqiteqturuli dizainis sferosTan (Zvel berZnul orderul

sistemasTan);

naswavlis cxovrebasTan dakavSirebis unaris ganviTareba;

warmosaxvisa da SemoqmedebiTobis gaRviveba;

xelovnebis samyaros erTianobis gancdis Camoyalibeba;

Sedegi:

s.g.IV.3. – 1, 3.

s.g.IV.4. – 1, 4, 5.

s.g.IV.5. – 3

asaTvisebeli terminebi:

orderi

masala:

mozrdili formatis TeTri qaRaldi, fanqari an Savi markeri, makrateli, Wikarti

vizualuri masala:

Zveli berZnuli orderis – doriulis, ioniurisa da korinTulis nimuSebi

moswavleebis namuSevrebis nimuSebi.

gakveTilis msvleloba:

maswavlebelma winaswar unda moamzados baraTebi – klasSi moswavleTa mesamedis Sesabamisi

raodenobis baraTebs aweria `doria~, erT mesameds – `ionia~, erT mesameds – `korinTo~. an

maswavlebeli amobeWdavs kapitelebis gamosaxulebebs da daWris baraTebad:

teqstis kiTxvis paralelurad moswavleebi aTvaliereben ilustraciebs. maswavlebeli

aCvenebs maT damatebiT vizualur masalas internetiT an wignebiT da sTxovs, imis mixedviT,

rac iswavles, amoicnon, romelia doriuli, ioniuri da korinTuli orderis nimuSebi. nas-

115

Page 116: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

wavli masalis cxovrebasTan dakavSirebis mizniT, maswavlebeli sTxovs, daakvirdnen maT

siaxloves nagebobebs – aris Tu ara iq gamoyenebuli svetebi da Tu aris, rogori svetisTavebi

(kapitelebi) aqvT maT. amiT moswavleebi gaiazreben, rom Zvel saberZneTSi Seqmnili sistema

dRemde sicocxlisunariania.

moswavleebi airCeven baraTs. erTnairwarweriani baraTebis mflobelebi gaerTiandebian

erT jgufSi. sasurvelia, magidebi sam jgufad SeatyupoT. korinTulis msgavsi svetis Tavis

Sesamkobad SegiZliaT, qaRaldi viwro zolebad daWraT da zolebi makratlis basr mxaresa da

TiTs Soris gaataroT. miiRebT xveulebs, romlebic cali boloTi svetis Tavs unda daakraT.

SemoqmedebiTobis gansaviTareblad, moswavleebma, berZnuli orderis nimuSebis garda,

unda Seqmnan sakuTari dizainis kapiteli da warudginon klass.

Semajamebeli kiTxvebi:

yy dRes ginaxavT sadme svetebi? sad, romel SenobaSi? romeli orderisas hgavs is, rac

naxeT?

yy rogoria Tqvens mier mofiqrebuli svetisTavi? ra daniSnulebis Senobas mouxdeboda

is? sacxovrebels, taZars, dawesebulebas, saTavdacvos, sportul nagebobas Tu sxvas?

yy Tanaklaselebis namuSevrebidan, romeli svetisTavi mogwonT yvelaze metad da ratom?

aqtivoba:

moswavleebi sam jgufad muSaoben - mozrdil formatze xataven da Wrian doriuli, ioniuri

da korinTuli orderis nimuSebs da akraven stendze. aseve, individualurad an wyvilebSi

qmnian sakuTari dizainis kapitels da warudgenen klass.

116

Page 117: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

cixesimagre

mizani:

gavacnoT moswaleebs cixesimagreebis istoria da daniSnuleba

vaswavloT martivi maketis gakeTeba

Sedegi:

s.g. IV.2. – 2, 4, 5.

s.g. IV.3. – 3, 5.

s.g. 4.5. – 4

asaTvisebeli terminebi:

galavani

qonguri

mecixovne

saomari taqtika

reliefi

taqtika

masala:

muyaos cilindrebi

muyaos naWrebi

qaRaldis skotCi

fanqari

saRebavebi

dafxvnili carci an qviSa

webo

vizualuri masala:

vebgverdi – Cveni saunje, bmuli

http://saunje.ge/index.php?option=com_content&view=article&id=12&Itemid=4&lang=ru

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli SeekiTxeba moswavleebs, unaxavT Tu ara cixesimagre (namdvili, fotoze

an filmSi) da sTxovs maT, aRweron is. moswavleebma SeiZleba gaixsenon da aRweron rogorc

maTi sacxovrebeli adgilis maxloblad arsebuli an mogzaurobisas nanaxi istoriuli Zegli

an nangrevebi, aseve filmSi nanaxi cixesimagre.

mokle diskusiis Semdeg, maswavlebeli sTxovs moswavleebs Camoayalibon, Tu ra aris

cixesimagre, ra daniSnuleba aqvs am nagebobas, ra ganasxvavebs mas sxva Senobebisgan da ratom.

yy cixesimagre warmoadgens qongurebiani galavniT dakavSirebul sabrZolo koSkebs.

117

Page 118: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

yy cixesimagre TavdacviTi nagebobaa, romelsac mecixovneebi icavdnen. omis dros ki, mas

adgilobrivi mosaaxleoba afarebda Tavs.

yy saqarTveloSi agebuli yvela cixesimagre qvisaa. maTi moxazuloba adgilis reliefs

misdevs da isea Sewymuli kldesTan, misi gagrZeleba gegoneba. xSirad Soridan verc

ki gaarCev, bunebrivi klde gegoneba.

Tanamedrove samxedro teqnikis gamogonebam sruliad Secvala saomari taqtika da Tana-

medrove samyaroSi cixesimagreebma funqcia dakarges. saqarTveloSi SemorCenili cixes-

imagreebi dRes mxolod istoriuli Zeglebia, Tavis droze ki maT gareSe ver iarsebebda verc

erTi qveyana, ver gadarCeboda verc saqarTvelo.

Tu ra didi mniSvnelobba qonda cixesimagreebs saqarTveloSi, mowmobs modinaxes cixis

istoria: gadmocemis Tanaxmad, me-18 saukunis 30-ian wlebSi imereTis samefos sardalma da

molareTuxucesma papuna wereTelma colis SerTva gadawyvita, magram qalis mamam, daviT

abaSiZem, qaliSvili ar gaatana im mizeziT, rom papunas cixe ar qonda. papuna wereTelma

cixe maleve aaSena da sasimamros SeuTvala `modi, naxeo~. papuna wereTelma abaSiZis qalze

iqorwina, mis mier agebul cixes ki `modinaxe~ SerCa saxelad.

– Tqveni azriT, ratom daiwuna daviT abaSiZem ucixo didgvarovani?

– ra aris galavani?

galavani aris sabrZolo koSkebis damakavSirebeli sqeli, qongurebiani kedeli, didi,

mZime, Znelad Sesamtvrevi WiSkriT.

– ra daniSnuleba aqvT qongurebs?

qongurebi cixesimagris galavanze daSenebuli, Tanabari manZiliT daSorebuli dakbilu-

li svetebia. qongurebs mofarebuli meomrebi maT Soris manZils saTofurebad iyenebdnen.

- ra taqtikas mimarTavdnen Tavdamsxmelebi cixesimagris asaRebad?

mowinaaRmdege moTminebiT eloda moments, rodesac cixesimagres Sefarebul adamianebs

sanovage gamoeleodaT da iZulebuli gaxdebodnen mters danebebodnen.

mtris jaris mier alyaSemortymul cixesimagres Sefarebul meomrebsa da mosaxleobas

didi xnis manZilze uwevda galavnis SigniT cxovreba. amitom, cixesimagreebs, xSirad saidum-

lo gvirabebs uSenebdnen, saidanac xiznebi SeumCnevlad wyals da saWmels ezidebodnen.

aqtivoba 1:

moswavleebis wyvilebi an mcire jgufebi muyaos naWrebiT da cilindrebiT daamzadeben

cixesimagres: - muyaos cilindrebiT gaakeTeben koSkebs, muyaos naWrebiT ki galavans.

nakeTobas unda hqondes WiSkari da qongurebi. koSkebs SeiZleba gaukeTdes fanjrebi.

qvis faqturis imitaciisTvis, kedlebi SeiZleba daifaros saRebavian weboSi Sereuli

dafxvnili carciT an qviSiT.

aqtivoba 2:

maswavlebeli daavalebs moswavleebs, moiZion informacia da moamzadon mokle moxsene-

bebi axlomdebare an sxva cnobili cixesimagreebis Sesaxeb.

118

Page 119: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

uswormasworo Senobebi

mizani:

SemoqmedebiTi azrovnebis, sakuTari namuSevris wardgenis, damoukideblad informaciis

moZiebis unar-Cvevebis ganviTareba.

arqiteqturul nagebobaTa mravalferovnebis gacnobiereba;

mSvenierebis gancdis unaris da gemovnebis ganviTareba;

msoflios SedevrebTan (antonio gaudis SemoqmedebasTan) gacnoba;

Sedegi:

s.g.IV.1. – 8.

s.g.IV.2. – 2, 4, 5.

s.g.IV.5. – 3, 4.

asaTvisebeli terminebi:

mozaika

masala:

feradi plastilini, plastiliniT saZrewi dana da dafa.

vizualuri masala:

antonio gaudis nagebobebi, moswavleebis namuSevrebi.

gakveTilis msvleloba:

teqstis kiTxvis Semdeg maswavlebeli aTvalierebinebs moswavleebs gaudis nagebobebs

Sori xedidan da detalebs.

bavSvebi feradi plastiliniT Zerwaven ucnaur, uCveulo Senobebs da warudgenen mego-

brebs.

maswavlebeli daavalebs, Seagrovon informacia antonio gaudis Sesaxeb.

Tu SesaZlebelia, waiyvaneT moswavleebi eqskursiaze TbilisSi, rezo gabriaZis TeatrTan

saaTis koSkis sanaxavad. iqve gaakeTon Canaxatebi.

Semajamebeli kiTxvebi:

yy ra profesiis iyo antonio gaudi?

yy riT aris gamorCeuli misi nagebobebi?

yy ra grZnoba geuflebaT, roca mis nagebobebs uyurebT?

yy rogor xasiaTze gayenebT misi nagebobebi?

yy ginaxavT sadme msgavsi dabrecili Senobebi?

yy riT aris gamorCeuli Tqveni namuSevari?

119

Page 120: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

yy is gamogividaT rac CaifiqreT Tu ara? ratom?

yy gaudis romeli Senoba mogewonaT yvelaze metad?

yy Tqveni Tanaklaselebis namuSevrebidan romeli mogewonaT yvelaze metad? ratom?

aqtivoba:

moswavleebi Zerwaven plastilinis ucnaur, uCveulo saxlebs.

120

Page 121: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

jgufuri proeqti `qalaqobana~

2 an 3 gakveTili

mizani:

samyaros Sesaxeb warmodgenis Camoyalibeba;

sakuTari da sxvaTa kulturuli memkvidreobis gacnoba;

arqiteqturuli garemos gacnobiereba da garemos esTetikuri aRqmis unaris ganviTareba;

sivrcobrivi azrovnebisa da samganzomilebiani namuSevrebis Seqmnis unar-Cvevis ganviTareba;

kvleva-Ziebis – informaciis damoukideblad moZiebisa da SemoqmedebiTad gamoyenebis

unar-Cvevis ganviTareba;

wina, Sua da ukana xedebis gacnobiereba;

jgufuri muSaobis (TanamSromloba, komunikacia), namuSevris wardgenis unarebis ganvi-

Tareba.

Sedegi:

s.g.IV.1. – 1, 9, 11.

s.g.IV.2. – 1, 2.

s.g.IV.3. – 1, 2, 3, 4, 5.

s.g.IV.4. – 1, 2, 4, 5.

s.g.IV.5. – 3, 4.

asaTvisebeli terminebi:

qalaquri peizaJi; wina, Sua da ukana xedebi.

masala:

TiTo jgufze ori Txeli muyao da TiTo moswavleze TiTo a4 formatis qaRaldi, ubralo

fanqrebi, feradi fanqrebi an flomasterebi, webo, makrateli.

vizualuri masala:

romi, kampidolios moedani

parizi, vandomis moedani

londoni, trafalgaris moedani

baTumis piaca

quTaisis centraluri moedani

Telavi. erekle II-s Zegli

Tbilisi, abanoTubani

saqarTvelosa da msoflios cnobili qalaqebis xedebi: aTeni, stambuli, romi, florencia,

parizi, londoni, moskovi, niu-iorki, praRa, budapeSti, vena, tokio...

moswavleebis namuSevrebis nimuSebi

121

Page 122: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

gakveTilis msvleloba:

am gakveTils sami akademiuri saaTi dasWirdeba.

1. pirvelze moswavleebi ecnobian teqstsa da instruqcias, nawildebian jgufebSi da

iwyeben kvlevas. saSinao davalebad maswavlebelma unda daavalos, moiZion maTi qalaqis

RirsSesaniSnaobebis fotoebi da maT Sesaxeb informacia. es masala unda gaugzavnon

jgufis wevrebsa da maswavlebels eleqtronulad.

2. Semdeg gakveTilze jgufebi ajereben moZiebul informacias, inawileben movaleobebs

da akeTeben samganzomilebian makets qalaqis xediT.

3. jgufebi atareben prezentacias.

instruqcia:

yy jgufebSi danawildiT da SearCieT saqarTvelos an msoflios romelime cnobili

qalaqi.

yy moiZieT fotoebi am qalaqis xedebiTa da cnobebi misi mTavari RirsSesaniSnaobebis

Sesaxeb (ras warmoadgens es nageboba, rodis aSenda, vin aris arqiteqtori, romel moqa-

ndakes ekuTvnis es qandakeba da a.S.). gaugzavneT moZiebuli masala jgufis wevrebsa da

maswavlebels eleqtronulad.

yy Semdeg gakveTilze jgufebSi SeajereT moZiebuli informacia, gadaxedeT fotoebs,

moilaparakeT, vin ris daxatvaze iqnebiT pasuxismgebeli (Senobebi, qandakeba, adgilo-

brivebi da turistebi, cxovelebi, xeebi, buCqebi, manqanebi). sasurvelia, rom `Tqvens~

qalaqSi cxovreba duRdes. SegiZliaT am adgilas momxdari romelime istoriuli faqti

`gaacocxloT~.

yy rodesac xatvas daasrulebT, gamoWeriT gamosaxulebebi.

yy ori muyaosgan erTi `miwa~ iqneba, meore ki – ukana xedi. swored aq unda asaxoT qalaquri

peizaJi.

yy ukana xedze daxateT ca da arqiteqturuli nageboba, romelic mTeli xedis mTavari

mSveneba iqneba, zomiTa da mniSvnelobiT yvelaze gamorCeuli.

yy Sua planze daawebeT mTavar nagebobaze ufro momcro, winaswar gamoWrili gamosax-

ulebebi – davuSvaT, xeebi, saxlebi, moednis centrSi mdgomi qandakeba an raime sxva.

yy ̀ miwis~ wina kideSi ganalageT wina xedze mdebare gamosaxulebebi. isini ufro momcro

zomisa unda iyos, rom Sua da ukana xedze ganlagebuli figurebi ar dafaros. davuSvaT,

adamianebi, buCqebi, ZaRli, kata an sxva.

yy rodesac Tqveni qalaquri peizaJi mzad iqneba, gaakeTeT jgufuri prezentacia. isau-

breT am qalaqis istorize, mTavar RirsSesaniSnaobebsa da proeqtSi Setanil sakuTar

wvlilze.

aqtivoba:

moswavleebi jgufebSi atareben kvlevas qalaqis RirsSesaniSnaobebis Sesaxeb, amzadeben

3-ganzomilebian makets qalaqis xediT da atareben jgufur prezentacias.

122

Page 123: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

lend arti

mizani:

aratradiciuli masalebis SemoqmedebiTad gamoyenebis unaris ganviTareba;

garemos esTetikuri aRqmisa da mowesrigebis unar-Cvevebis gamomuSaveba.

Sedegi:

s.g. IV.2. – 2, 3, 4, 5.

asaTvisebeli terminebi:

lend arti

masala:

kenWebi, qvebi, niJarebi, foTlebi, totebi, nafotebi, kenkra, girCebi...

vizualuri masala:

robert smiTsonis namuSevari `spiraluri yore (talRamtexi)~ (a.S.S., iutas Stati)

endi goldsuorTis namuSevrebi

video endi goldsuorTisa da lend artis Sesaxeb:

https://www.youtube.com/watch?v=JTnHiOA6a0E (2.16 wT.)

fotoebi

lein bleikis namuSevari

moswavleebis namuSevrebi

gakveTilis msvleloba:

sasurvelia, gakveTili Semodgomaze Catardes, rodesac foTlebi cviva da Tan, sxvadasxva

ferisaa. moswavleebi kiTxuloben saxelmZRvaneloSi gakveTilis Sesabamis teqsts. maswav-

lebeli yuradRebas umaxvilebs imaze, Tu ra masalebia gamoyenebuli, ra efeqts axdens feri

da faqtura.

moswavleebi msjeloben saxelmZRvaneloSi dasmuli kiTxvis Sesaxeb - SenobaSi bunebrivi

masalebiT Seqmnili aseTive namuSevari lend arti ar iqneba. lend arti – miwis xelovnebaa.

klasi msjelobs, ra bunebrivi masalebi SeiZleba moipovon skolis mimdebare teritoriaze.

moswavleebi iyofian jgufebad, gadian ezoSi, agroveben da axarisxeben masalebs (ferisa da

zomis mixedviT) da qmnian lend arts skolis ezos romelime yvelaze usaxur adgilas. amiT

is adgili saintereso da mimzidveli gaxdeba. mniSvnelovania, rom moswavleebma Seagrovon

dacvenili, miwaze dayrili totebi, foTlebi da ar daamtvrion xeebi.

123

Page 124: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

Semajamebeli kiTxvebi:

yy rogor mogwonT bunebrivi masalebiT xelovnebis namuSevrebis Seqmnis idea?

yy lend artis nanaxi namuSevrebidan, romeli mogewonaT yvelaze metad?

yy Tqven ra masala gamoiyeneT?

yy kidev risi gakeTeba SeiZleba bunebrivi masalebiT?

aqtivoba:

moswavleebi Ria cis qveS, jgufebSi, agroveben foTlebs, kenWebs, niJarebs, totebs, girCebs

da qmnian lend artis namuSevars.

124

Page 125: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

VI Tema: teqnikebi

afrikuli niRbebi

mizani:

SemoqmedebTi azrovnebis ganviTareba;

pativiscemis grZnobis ganviTareba gansxvavebuli kulturis mimarT (afrikis tradiciul

kulturis gacnoba).

Sedegi:

s.g.IV.1. - 2, 3, 6, 10.

s.g.IV.2. – 3.

s.g.IV.5. – 4.

asaTvisebeli terminebi:

tradicia, koleqcia

masala:

Txeli muyao, ubralo fanqari, guaSis saRebavebi, yuris sawmendi bambiani Cxirebi, funji,

wyali, makrateli, Zafi an wvrili Toki.

vizualuri masala:

afrikis tomebis ritualuri cekvebis videoCanawerebi

afrikuli niRbebis slaidSou

afrikuli niRbebi

moswavleebis namuSevrebi

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli bavSvebs ekiTxeba, ras akeTeben, roca avad xdebian (midian eqimTan, svamen

wamals, mkurnaloben).

– modi vnaxoT, rogor iqceodnen Zvelad afrikelebi.

teqstis kiTxvis paralelurad maswavlebeli aCvenebs moswavleebs afrikuli niRbebis

ilustraciebs da ekiTxeba, ra ganwyobas qmnis esa Tu is niRabi, moixiblebodnen Tu ara `avi

sulebi~ aseTi `koncertiT~, romel geometriul figurebs xedaven ama Tu im niRabze, rogor

aris maTSi daculi simetria, rogori ferebia gamoyenebuli da a.S.

– dRes CvenTvis sasacilod JRers avi sulebis moxibvlis es wesi, magram Zvelad Cveni wina-

prebic ase iqceodnen. rogor fiqrobT, ratom abralebdnen Zvelad adamianebi avadmyofobas,

Weqa-quxils, setyvas da sxva usiamovno movlenebs gamogonil borot Zalebs? – imitom, rom

maT ar icodnen is, rac Cven dRes viciT. mecnierebam ukve bevri movlena axsna. samagierod,

125

Page 126: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

dRes Cven SegviZlia vnaxoT afrikelTa winaprebis es mSvenieri naxelavi niRbebi, romlebic

maT aseTi mondomebiTa da gemovnebiT mourTavT.

sasurvelia, maswavlebelma es niRbebi moqmedebaSic aCvenos – videoCanawerebi afrikuli

tomebis mier Sesrulebul ritualur cekvebs warmogvidgenen.

maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs, maTi azriT, ra masaliT ajobebs niRbebis damzadeba

da maTi moxatva.

aqtivobis Sesasruleblad TiTo bavSvs eZleva TiTo Txeli muyao. ubralo fanqriT daxat-

aven zed nebismieri formis saxes da SuaSi gaavleben simetriis RerZs. geometriul nakvTebs

moniSnaven simetriis RerZis mimarT Tanabari daSorebiT. cariel adgilebze xataven xazovan

ornaments. Semdeg daferaven niRbebs guaSiT.

aqtivoba:

moswavleebi akeTeben muyaos niRbebs da awyoben kostiumirebul mxiarul msvlelobas

skolis derefanSi an ezoSi tamtamebisa da musikis TanxlebiT.

Semajamebeli kiTxvebi:

• rogori niRbis gakeTeba gindoda, roca muSaobas Seudeqi?

• gamogivida is, rac gindoda Tu muSaobis procesSi Seni Canafiqri Seicvala?

• ratom Secvale gadawyvetileba?

• ra gamogivida kargad?

• ra grZnoba geufleba, roca am niRabs uyureb?

• gamogivida simetriis dacva?

• romeli geometriuli figurebi gamoiyene?

• rogori ornamentiT Seamke Seni niRabi?

• ratom gamoiyene es ferebi?

• rames xom ar Secvlidi?

• es niRabi Sen Tavad gamoigone Tu romelime afrikulma niRabma moaxdina Senze STabe-

Wdileba da mogca idea?

• nanaxi ilustraciebidan romeli niRabi mogewona da ratom?

• romeli ar mogewona? ratom?

126

Page 127: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

jadosnuri xaliCa

mizani:

dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis Sesaxeb codnis gaRrmaveba (kerZod, xaliCis isto-

riasTan da Taviseburebis gacnoba);

ornamentis gamoyenebiT aplikaciis teqnikiT dekoratiuli namuSevris Seqmnis unari;

natifi motorikis ganviTareba.

Sedegi:

s.g.IV.1. – 6, 7, 8.

s.g.IV.2. – 3.

s.g.IV.5. – 3.

asaTvisebeli terminebi:

dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba; ornamenti; feiqari.

masala:

feradi qaRaldebi, makrateli, webo, saqsovi Zafebi, yaisnaRi.

vizualuri masala:

moswavleebis xeliT gakeTebuli jadosnuri xaliCebi

gakveTilis msvleloba:

– xelovnebis romel dargs SeiZleba mivakuTvnoT xaliCa – mxatvrobas, qandakebas, arqite-

qturas Tu dekoratiul-gamoyenebiTs? xaliCa dekoratiul-gamoyenebiTi dargis nawarmia

– is mosarTavicaa da yofa-cxovrebaSi gamosayenebelic.

im profesiis adamians, vinc xaliCebis qsoviTaa dakavebuli, mqsoveli an feiqari hqvia.

ferebis, ornamentebisa da qsovis wesis mixedviT, specialistebi arCeven maT warmomav-

lobas – sparsul, avRanur, indur, kavkasiur da sxva xaliCebs.

– sainteresoa, Tqven rogor xaliCebs SeqmniT? gaixseneT, rogori geometriuli formebi

iciT? (marTkuTxedi, samkuTxedi, wre, rombi, jvari...). xaliCaze bunebrivi ornamentis gam-

oyenebac SeiZleba – yvavili, foToli, RrubeliviT uswormasworo, varskvlavi, mze, da sxv.

instruqcia: I etapi - xaliCa

yy erT ferad qaRalds `safuZvlad~ viyenebT.

yy sxva feris qaRaldebis ganiv mxares gamoWeriT wvrili da msxvili zolebi – swori,

talRovani, zigzagiseburi.

yy gaanawileT zolebi safuZvelze. roca CaTvliT, rom saukeTeso wyobas miageniT, wausviT

webo zols da daawebeT misTvis gankuTvnil adgilze. mniSvnelovania, rom safuZvlis

127

Page 128: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

kideze TiTo zoli daaweboT, radgan, rodesac kideebs gaxvretT Zafebis gasayrelad,

is ormagi anu sakmarisad sqeli iyos, rom ar gaixes.

yy narCeni feradi qaRaldebisgan gamoWeriT sxvadasxva geometriuli formebi, erTi

ferisa da erTi zomis 8-dan 10-mde erTnairi forma.

yy daalageT es formebi zed zolebze da maT Soris horizontalurad ise, rom gamovides

erTiani jaWvi. winaswar dafiqrdiT, ra moxdeba, Tu wiTel zolze narinjisfer formebs

daalagebT an lurjze mwvanes? – isini erTmaneTisgan didad ar gansxvavdeba da formebi

`daikargeba~. amitom mniSvnelovania, rom isini kontrastuli, gansxvavebuli feris

zolze an mis gverdiT ganalagoT.

yy rodesac saukeTeso wyobas miaRwevT da darwmundebiT, rom figurebi mkafiod Cans

fonze, wausviT maT webo da daawebeT SerCeul adgilebze.

II etapi - foCebi

yy makratlis wveriT CaxvriteT kideebi Tanabari dacilebiT.

yy amowvereT saqsovi Zafebis ori an sami wveri (sasurvelia, sxvadasxva feris) da daWeriT

10 sm-ian monakveTebad, imden calad, ramdeni naxvreticaa.

yy 5-6 yaisnaRi mTeli klasisTvis sakmarisia – erTmaneTs gadascemen. davuSvaT, moswavle-

Ta nawili naxvretebs gaakeTebs kideebSi zolebis dawebebisTanave da maSinve Seudgeba

Zafebis gayras. xaliCis Sida ares Semdeg Seavseben. amasobaSi danarCenebi muSaoben

xaliCis Sida ares dekorirebaze da dasasruls gaakeTeben naxvretebsa da maryuJebs.

yy gadakeceT Zafebis 10 sm-iani monakveTi Suaze. gauyareT yaisnaRi xaliCis naxvretSi,

gamosdeT yaisnaRis kauWi Zafebis gadakecvis Sua adgils da gaqaCeT yaisnaRi. kauWs

gamohyveba Zafebi. erT mxares Zafis boloebi moeqceva, meore mxares – maryuJi. gauyareT

boloebi maryuJSi da frTxilad daqaCeT, rom maryuJi mWidrod Seikras naxvretTan.

Tu SemTxveviT naxvretTan xaliCa gaixa, SegiZliaT daastepleroT.

yy rodesac yvela Zafs gauyriT, makratliT gaaTanabreT maTi sigrZe.

yy Tu sakmarisi raodenobis yaisnaRi ar gaqvT, an saqsovi Zafebi, SegiZliaT xaliCis ganivi

kideebi daWraT makratliT ise, rom foCebi gamovides. (nimuSi ix. vebgverdze: http://

useyourcolouredpencils.blogspot.com.au/2011/12/magic-carpets.html)

namuSevari gamofineT stendze da dafiqrdiT, sad da visTan erTad inatrebdiT am xali-

CebiT gafrenas...

aqtivoba:

ornamentis gamoyenebiT moswavleebi qmnian dekoratiul xaliCas aplikaciis teqnikiT.

Semajamebeli kiTxvebi:

ra iyo am davalebaSi yvelaze rTuli? yvelaze advili?

ra gamogividaT kargad?

ras SecvlidiT?

128

Page 129: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

Teqa

mizani:

TeqisQ SeTelvis teqnikis gacnoba.

Sedegi:

s.g. 4.2. – 3, 4, 5

masala:

saxatavi furclebi

fanqari

kalkis qaRaldi

makrteli

Rrubeli

guaSis saRebavebi

wyali

palitra

vizualuri masala:

Teqis nimuSebi

gakveTilis msvleloba:

`kargi Tofi, kargi xmali, kargi cxeni da nabadi~ – akaki wereTeli

maswavlebeli dafaze Camowers Semdeg sityvebs:

nabadi, boxoxi, Teqa, matyli, cxvari.

maswavlebeli SeekiTxeba moswavleebs, ician Tu ara, ras niSnavs dafaze Camowerili

sityvebi da Tu ician, aRweron isini da gamoTqvan azri, Tu ra kavSiria dafaze Camoweril

sityvebs Soris.

cxvari gvaZlevs matyls. matyliT iTeleba Teqa. Teqisgan mzaddeba nabadi, cxvris tyavis-

gan ki boxoxi.

nabadi da boxoxi kavkasieli mamakacebis samosia.

boxoxi cxvris tyavisgan damzadebuli xuWuWi, bewviani qudia. boxoxs xSirad fafaxsac

eZaxian.

nabadi moTelili matylisgan damzadebuli usaxelo mosasxamia.

`nabadSi mwoliare kaci wvimisgan daculia, arc qvewarmavali dakbens da arc koRoebi

ekarebian.~

nabadi da boxoxi mxedrebis, mwyemsebis, monadireebis da mogzaurebis aucilebeli samosi

iyo.

yy gaixseneT, sad ginaxavT nabadsa da boxoxSi gamowyobili adamianebi? (eTnografiuli

ansamblebis koncertebze; axal wels, Tovlis papas Cacmuloba).

129

Page 130: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

– daakvirdiT da aRwereT niko firosmanaSvilis suraTebi.

– ra aris matyli?

matyls cxvris, Txis, aqlemis da sxva iseTi ZuZumwovrebis bewvs eZaxian, romlisganac

Zafi irTveba an Teqa iTeleba.

ra aris Teqa da ras niSnavs Teqis moTelva?

Teqa aris SeTelili, anu datkepnili, SemWidrovebuli matylis qsovili, romliTac mzad-

deba fardagebi, qudebi, tansacmeli, fexsacmeli, CanTebi da saTamaSoebic ki.

rogor iTeleba Teqa?

Teqis mosaTelad, fumfula matyli inameba sapniani wyliT da itkepneba, manam ar Sem-

Widrovdeba.

fardagis dasamzadeblad, matyls Tanabar fenad alageben naWerze, matylis ferad nakuwebs

lamazad anawileben mTel farTobze ise, rom raime naxati, an ornamenti gamoisaxos. Semdeg,

matyls sapniani wyliT asveleben, naWrianad joxze axveven da win da ukan agoraveben, manam

matyli ar SeiTeleba.

Teqis fardagebze gamosaxuli ornamenti, xaliCis ornamentisgan gansxvavebiT, ufro

rbil konturiani, gadRabnili gamodis.

Teqis SeTelvas didi dro sWirdeba, Cven ki, mcirediT daviwyoT – Teqis burTebi davamza-

doT.

maswavlebeli auxsnis mswavleebs burTebis SeTelvis teqnologias:

patara naWrebi unda daikuWos, Semoexvios jer Salis Zafi, zevidan ki matyli da sveli,

sapniani xelis gulebiT damrgvaldes manam mkvrivi ar gaxdeba.

maswavlebeli gaafrTxilebs moswavleebs, rom Teqis burTi rom ar gabrtyeldes an dai-

bricos, damrgvalebis dros, burTi xelis gulebiT Zalian nazad, dawolis gareSe unda

agorgolavon. Tu matyli mSralia, daamaton cota sveli saponi. SeTelili burTebi, sapnis

mosacileblad, unda gaivlos sufTa wyalSi.

Tu maswavlebels ar eqneba matyli, burTebi SeiZleba damzaddes mxolod naturaluri

Salis ZafiTac.

gamzadebuli burTebi unda gaSres. gamSrali burTebiT momdevno gakveTilze moswavleebi

aacvamen mZivebs.

burTebis dagorgolavebis procesSi maswavlebels SeuZlia aCvenos moswavleebs mokle

videosiuJeti Teqis SeTelvis Sesaxeb:

http://www.myvideo.ge/v/2519514https://www.youtube.com/watch?v=016Je21mMM0 (aqtiuri bmuli resursebSi)

aqtivoba 1:

masala:

gamousadegari qsovilis nakuwebi

matyli da/an uxeSi Salis Zafebi

saponi

130

Page 131: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

Tbili wyali

celofani magidis dasacavad

aqtivoba 2:

masala:

Teqis burTebi

zonrebi

plastmasis an metalis mrgvalTaviani, didnaxvretiani nemsebi

maxaTi

didnaxvretiani mZivebi, Rilebi

moswavleebi maswavleblis daxmarebiT gauyrian Teqis burTebSi zonars. burTebs Soris

aacvamen mZivebs, Rilebs da daamzadeben yelsabamebs.

131

Page 132: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

anabeWdi kartofiliT

mizani:

aratradiciuli masalebis gamoyenebisa da SemoqmedebiTobis unarebis ganviTareba,

SeZenili codnis praqtikaSi gamoyenebis unar-Cvevebis ganviTareba;

masalebis, teqnikebisa da mxatvruli xerxebis ganmasxvavebel Taviseburebebis

gacnobiereba;

msjelobis unar-Cvevebis ganviTareba;

anabeWdis teqnikis Semdgomi aTviseba.

Sedegi:

s.g. IV.2. – 4, 5.

asaTvisebeli terminebi:

anabeWdi, trafareti (mravaljeradi gamoyenebisTvis Seqmnili forma, mza Targi)

masala:

saxatavi furceli, umi kartofili (TiTo moswavleze TiTo), plastilinis dana, guaSis

saRebavebi, funji.

vizualuri masala:

moswavleebis namuSevrebi:

treisi simpsonis namuSevrebi

gloria freSlis namuSevrebi

gakveTilis msvleloba:

am gakveTilisTvis maswavlebels mouwevs, winaswar garecxos kartofili, gafcqvnas da

Suaze gaWras. TiTo moswavles ergeba ori naxevari – ori gansxvavebuli formis misaRebad.

trafaretis gamosaWrelad aseve gamodgeba orcxobilas formebi (Suaze gaWrili kartofilis

rbilobSi CaWdeviT CasviT orcxobilas saWreli forma da plastilinis daniT SemoacaleT

garSemo zedmeti rbilobi). Tu orcxobilas saWreli formebi ar gaqvT, mTeli trafareti

unda gamoiWras plastilinis daniT.

132

Page 133: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

– vis ar uyvars kartofili. Semwvari Tu ara, moxarSuli mainc. rodesac espanelebma me-16

saukuneSi es produqti amerikidan evropaSi Camoitanes, dekoratiuli da Tanac, Sxamiani

mcenare egonaT da warmodgenac ar hqondaT, rom is, araTu saWmelad da samkurnalod, aramed

saxatavadac ki gamodgeboda! kartofili sakmaod rbilia, rom misgan forma gamoiWras da

sakmaod magari, rom es forma SeinarCunos, sanam mas viyenebT. kartofilisgan gamoWrili

trafareti dagvexmareba ritmuli, ganmeorebadi ornamentis an dekoratiuli kompoziciis

Seqmnisas – erTi da igive forma saTiTaod ki ar unda vxatoT, aramed – vbeWdoT!

davaleba:

plastilinis blagvi daniT kartofilisgan gamoWeriT trafaretebi da SeqmeniT deko-

ratiuli namuSevari.

aqtivoba:

moswavleebi amzadeben kartofilisgan trafarets da xataven dekoratiul kompozicias.

Semajamebeli kiTxvebi:

yy kidev risi gamoyeneba SeiZleba anabeWdis misaRebad? – stafilo, yvavilovani kombosto,

vaSli... imis, rac advilad iWreba, magram formas inarCunebs.

yy ra formebi gamoWeriT?

yy rogor gaanawileT kompoziciaSi es formebi?

yy ra miiReT? mogwonT Tqveni namuSevari?

yy kidev ra formis gamoWras isurvebdiT?

yy kidev raSi SeiZleba gamoiyeno anabeWdis teqnika?

133

Page 134: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

sakura

(es gakveTili gazafxulze unda Catardes, roca xexili yvavis)

mizani:

masalebis, teqnikebisa da mxatvruli xerxebis Taviseburebebis gacnobiereba;

xeelovnebis namuSevarSi aratradiciuli masalebis SemoqmedebiTad gamoyenebis unar-

Cvevis ganviTareba;

mSvenierebis gancdis unarisa da gemovnebis ganviTareba;

gansxvebuli kulturis (iaponur kulturis) gacnoba;

samyaros Sesaxeb warmodgenis Camoyalibeba.

Sedegi:

s.g.IV.1. – 1, 8.

s.g.IV.2. – 1, 4.

masala:

TeTri qaRaldi, Savi melani an Savi feris guaSiT gazavebuli wyali, wiTeli da TeTri

feris guaSebi, funji, wvenis sawrupi milaki.

vizualuri masala:

sakuras yvavilobis iaponuri naxatebi

moswavleebis namuSevrebi

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi kiTxuloben gakveTilis Sesabamis teqsts saxelmZRvaneloSi. maswavlebeli

aCvenebs maT 13-wuTian epizods – iaponeli kinoreJisoris, akira kurosavas novelas `atmis

baRi~ filmidan `sizmrebi~ (12:50-25:40 wT-mde).

Tu fanjridan Sesabamisi xedi iSleba, maswavlebeli sTxovs moswavleebs, gaixedon fan-

jaraSi da daakvirdnen, ra lamazia ayvavebuli xeebi.

motivaciisTvis, maswavlebels aseve, SeuZlia waukiTxos moswavleebs qarTveli poetebis

ramdenime leqsi gazafxulze bmulidan.

Semdeg maswavlebeli sTxovs, daakvirdnen moswavleTa namuSevrebs da dafiqrdnen, rogor

SeiZleba am efeqtis miReba, ra xerxiTaa isini Sesrulebuli. Tu moswavleebi ver mixvdebi-

an, maSin maswavlebeli aZlevs instruqcias, masalas (sawrupebi SegiZliaT orad gaWraT) da

moswavleebi asruleben davalebas. maswavlebelma unda gaafrTxilos moswavleebi, sawrups

didi ZaliT ar Caberon, Torem SeiZleba Tavbru daexveT. nazad unda Caberon.

samuSaos Tanmimdevroba:

yy daawveTeT TeTri qaRaldis erT kideSi (sulerTia, kuTxeSi Tu SuaSi) cotaodeni Savi

134

Page 135: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

melani an Savi feris guaSiT gazavebuli, 1-2 wveTi wyali.

yy miitaneT sawrupavi milis erTi bolo laqasTan iribad, meoreSi ki frTxilad CabereT

ise, rom laqa napirebidan ramdenime nakadad gavides qaRaldis Suisken. nu CaberavT

mTeli ZaliT, Torem Tavbru dagexvevaT!

yy TiToeuli nakadidan, isev sawrupavSi CaberviT, ufro momcro nakadebi gaakeTeT. xis

totebi texili da uswormasworo gamova.

yy palitraze SeazaveT TeTri da wiTeli saRebavebi. oRond dafiqrdiT, ra moxdeba,

wiTelguaSiani funji rom CaawoT TeTr saRebavSi? TeTri Tu daisvara, is Semdeg sxva

ferebis gasaRiaveblad aRar gamogadgebaT. amitom, jer TeTri saRebavi gadmoiReT

palitraze da Semdeg – wiTeli.

yy totebze aqa-iqa, funjis msubuqi, mokle monasmebiT an dawveTebiT, daxateT sakuras

yvavilebi, zogi odnav mozrdili, zogi ki – momcro.

yy yvavilebs SuagulSi SegiZliaT wvrili funjis wveriT dauxatoT Savi gulebi – patara

yvavilebs wertilis saxiT, xolo mozrdilebs – samiode mokle Strixis saxiT.

yy ai, Tqveni sakurac ayvavda. gaukeTeT wvrili Savi CarCo, dakideT kedelze da datkbiT

namuSevris silamaziT!

aqtivoba:

moswavleebi, instruqciis Tanaxmad, xataven sakuras ayvavebul rtos.

Semajamebeli kiTxvebi:

yy ratom aris mniSvnelovani, rom adamiani silamazes da mSvenierebas grZnobdes?

yy warmoidgineT, rogori iqneba adamiani, romelsac ar aqvs mSvenierebis danaxvis unari.

yy mogwonT sakuras yvavilobiT tkbobis iaponelTa tradicia?

yy ras gulisxmobda kurosavas filmis personaJi biWuna, rodesac ambobda, rom atams

iyidi, atmis yvavilobas ki verao?

yy mogewonaT sawrupaviT xatva?

yy ra iyo yvelaze Zneli? advili?

yy ra gamogividaT kargad? cudad? ratom?

yy ifiqrebdiT rodesme, rom sawrupavi SeiZleba saxatavad gamogeyenebinaT?

135

Page 136: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

mravalwertili...

mizani:

xelovnebis mravalferovnebis gacnobiereba;

msoflios kulturul faseulobebTan ziareba da pativiscemis grZnobis ganviTareba

gansxvavebuli kulturis (avstraliis aborigenuli xelovnebis) mimarT;

aratradiciuli masalebis, teqnikebisa da mxatvruli xerxebis gamoyenebis unar-Cvevebis

ganviTareba;

anabeWdis teqnikis Semdgomi aTviseba;

natifi motorikis ganviTareba.

Sedegi:

s.g.IV.2. – 1, 4, 5.

asaTvisebeli terminebi:

anabeWdi, aborigenebi

masala:

ubralo fanqari, feradi furclebi, guaSis saRebavebi, yuris sawmendi bambiani Cxirebi,

winsafari, samklaurebi.

ilustraciebi:

avstralieli aborigenebi

aborigenebis naxatebi

moswavleebis mier, avstraliis aborigenebis stilSi Seqmnili nimuSebi

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba:

moswavleebi qmnian namuSevars wertilebiT, avstraliis aborigenebis stilSi.

Semajamebeli kiTxvebi:

yy rogor fiqrobT, riTi ixataven aborigenebi sxeuls? – TiTebiT.

yy Tqven ra ferebi gamoiyeneT?

yy ra moxdeboda, feradi furclis feris saRebavi rom gexmaraT? – is ar gamoCndeboda.

ferebi fonisgan unda gansxvavdebodes.

yy mogwonT avstraliis aborigenebis naxatebi Tu ara? ratom?

yy raime idea xom ar mogividaT, kidev ris dasaxatad gamogadgebaT bambiani Cxirebi?

136

Page 137: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

grataJi

mizani:

amoCxapnis teqnikis daufleba.

Sedegi:

s.g. 4.2. – 1, 4, 5

asaTvisebeli terminebi:

grataJi

silueti

Strixi

foni

tuSi

masala:

akvarelis (sqeli) saxatavi furceli an muyao

feradi (cvilis an zeTis) pastelebi

tuSi an Savi guaSis saRebavi

patara konteinerSi an palitris fosoSi Cadebuli sarecxi saponi

wvetiani Cxiri, asanTis Reri, plastilinis dana...

wyali

Rrubeli

rbili ganieri funji

vizualuri masala:

maqs ernstis grataJis teqnikiT Sesrulebuli namuSevrebi

bmuli: https://www.youtube.com/watch?v=JPHEzAUCYBAhttps://www.youtube.com/watch?v=no4NmqMcksM

gakveTilis msvleloba:

grataJi frangulad amoCxapnas niSnavs.

mxatvrobaSi, es teqnika Zalian lamazi, ucnauri efeqtis Seqmnis saSualebas iZleva.

grataJis teqnika moigona meoce saukunis dasawyisSi, safrangeTSi mRvawe, germanelma

mxatvarma maqs ernstma.

maqs ernsti, zeTis saRebavebiT daferil tilos an muyaos, zevidan mTlianad aSavebda Savi

tuSiT da mere, wvetiani sagniT Cxapnida, fxekda, acilebda naxats zeda Sav fenas. nakawrebSi

gamoCenili saRebavis qveda fena suraTs jadosnur elfers aniWebda.

137

Page 138: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

maswavlebeli auxsnis moswavleebs, Tu rogor unda Seasrulon namuSevari grataJis

teqnikiT da ikiTxavs:

yy rogor fiqrobT, romeli ferebi ar unda ixmaroT, grataJisTvis fonis mosamzadeblad

da ratom?

grataJis teqnikiT muSaobisas, unda gaxsovdeT, vinaidan furceli zevidan Savi saRebaviT

ifareba, xolo naCxapnebSi fonis qveda fenam unda gamoanaTos, fonis gaferadebisas, ar

ixmaroT muqi feris pasteli.

aqtivoba:

moswavleebi daferaven, aaWreleben saxatav furcels feradi pastelebiT,

sqlad wausvaven mas saponSi gareuli tuSis an Savi guaSis 2-3 fenas

amoCxapnian naxats.

savaraudo Temebi – zeimi, kosmosi, wyalqveSa samyaro, Taiguli.

138

Page 139: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

paleontologobana

mizani:

aratradiciuli masalebis SemoqmedebiTad gamoyenebis unar-Cvevis ganviTareba;

muliaJis damzadebis, warmosaxvisa da namuSevris wardgenis unarebis ganviTareba.

Sedegi:

s.g.IV.2. – 1, 2, 4, 5.

s.g.IV.5. – 5.

asaTvisebeli terminebi:

paleontologia

masala:

ubralo fanqari, muyao, asanTis Rerebi, sxvadasxvagvari makaroni, yuris sawmendi bambiani

Cxirebi, wvrilad dafxvnili Cais xmeli foTlebi, funji, Txevadi webo, makrateli.

vizualuri masala:

ganamarxebuli cxovelebis ConCxebi

moswavleebis namuSevrebi

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli ambobs:

am gakveTilis saTauri enis gasatexi ar gegonoT, Tumca Zneli warmosaTqmeli ki aris.

moismineT CamonaTvali da gamoicaniT, ras niSnavs es ucnauri termini da ras eZRvneba Cveni

dRevandeli gakveTili: Tavfexianebs, mxarfexianebs, fexsaxsrianebs, kaneklianebs, mtevanfar-

flianebs, sxivfarflianebs, uyboebs, orgvaradmsunTqavebs, erTujredianebs, mastodontebs,

arqeopteriqsebs, tiranozavrebs, iqTiozavrebs, mamontebs, dinozavrebs da... aba, mixvdiT?

maswavlebeli CamonaTvals kiTxulobs auCqareblad, pauzebiT, rom moswavleebs misces

dro ucnauri sityvebis aRqmisa da maTze reagirebisTvis. savaraudod, abzacis dasas-

ruls, dinozavris xsenebaze, moswavleebi mixvdebian, rom gakveTili uZveles, gadaSene bul

cxovelebs eZRvneba. es terminebi, cxadia, moswavleebma ar unda daiswavlon. isini mxolod

cnobismoyvareobis gasaRviveblad da saxaliso ganwyobisTvisaa gamoyenebuli. (SeniSvna: am

asakis moswavleebis umetesoba ukve icnobs zogierTi gadaSenebuli cxovelis saxelwode-

bas (gansakuTrebiT popularulia arqeopteriqsi, tiranozavr reqsi, mamonti, dinozavri.

gavrcelebulia am cxovelebis saTamaSoebic). rodesac es gakveTili klasSi Catarda (vizua-

lur resursebSi nimuSebad warmodgenilia Cveni moswavleebis namuSevrebi), am ucnauri

saxelwodebebis gagonebaze yuri cqvites im moswavleebmac, romlebic Znelad erTvebian

xolme sagakveTilo procesSi. klasi gamococxlda da gaxalisda. SedarebiT nacnobi `arqeop-

teriqsis~ gagonebaze erTma xeli aiwia, yoveli Semdgomi cxovelis dasaxelebisas ki ufro da

139

Page 140: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

ufro meti moswavle iwevda xels. sabolood, yvela mixvda, rom paleontologia gadaSenebul

cxovelebs Seiswavlis. maswavleblis wakiTxul teqsts mohyva is, rom maTac daiwyes sakuTari

variantebis mofiqreba – „yurcxvirianebi“, „pirTvalianebi“ da msgavsi saxaliso saxelebi.

mxiarulebam dasamaxsovrebeli gaxada es gakveTili da sagans mravalferovneba SesZina).

Sesavlis wakiTxvis Semdeg maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs, kidev romeli mecniereba

ician, romelic miwis siRrmeSi damar xul warsulis nakvalevs eZebs, poulobs da Seiswavlis

(arqeologia – is kacobriobis uZvelesi kulturis naSTebs Seiswavlis).

Semdeg moswavleebi ganagrZoben teqstis kiTxvas. im adgilas, sadac terminis – paleon-

tologia – ganmarteba sruldeba, maswavlebeli sTxovs bavSvebs, Camoayalibon, ras niSnavs

es sityva qarTulad (swavleba an mecniereba Zveli arsebebis Sesaxeb). Semdeg moswavleebi

ecnobian instruqcias. maswavlebeli TiToeuls daurigebs sxvadasxva namarxi arsebebis

ConCxebis fotosuraTebs da masalebs.

webos nacvlad SegiZliaT gamoiyenoT saxameblis an puris fqvilisgan (erTi muWa mTel

klass eyofa) wina dRes winaswar moxarSuli webo. erTi kolofi an paketi makaroni aseve,

mTel klass eyofa, Tumca sasurvelia, maT sxvadasxva masalebiT imuSaon da Semdeg Seadaron,

romeli ufro efeqturia – makaroni, bambiani Cxirebi Tu asanTis Rerebi.

saSinao davalebad eZlevaT:

1. xelaxla waikiTxon namarxi cxovelebis saxeobebis saxelebi. saxelis mixedviT, war-

moidginon es arsebebi. SearCion romelime, moifiqron da sakuTari fantaziiT, tradi-

ciuli an raime aratradiciuli masaliT Seqmnan misi gamosaxuleba. Semdeg gakveTilze

warudginon namuSevari klass.

2. internetis mocemul bmulze onlain gaaferadon, Seinaxon da eleqtronulad gaug-

zavnon maswavlebels preistoriuli cxovelebis gamosaxulebebi:

http://www.thecolor.com/Category/Coloring/Dinosaur.aspx

aqtivoba:

moswavleebi fotoebis mixedviT, akeTeben dinozavrisa da sxva namarxi arsebebis ConC-

xebis muliaJebs.

Semajamebeli kiTxvebi:

yy ra moxdeboda, cocxal arsebebs ConCxi, Zvlebi rom ar gvqonoda?

yy ra cxovelis ConCxi gaakeTeT?

yy ra masala gamoiyeneT?

yy kidev risi gakeTeba SeiZleba am masaliT?

yy kidev ra masalis gamoyeneba SeiZleba?

140

Page 141: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

restavracia

mizani:

istoriuli da kulturuli Zeglebis gafrTxileba;

mivawodoT moswavleebs informacia restavratoris profesiis Sesaxeb.

Sedegi:

s.g. 4.3. – 5.

s.g. 4.5. – 3.

asaTvisebeli terminebi:

restavracia

masala:

moswavleebis saRebavebiT Sesrulebuli, wvrilad dakuwuli namuSevrebi

saxatavi furceli

webo

bambiani joxi

xis wvrili Cxiri an asanTis Reri

webos funji

saRebavebi, funji

wyali

vizualuri masala:

jotos da Cimabues freskebi

gakveTilis msvleloba:

vinaidan am aqtivobis Casatareblad saWiroa daqucmacebuli namuSevris awyoba, maswav-

lebeli moswavleebs winaswar, specialurad am gakveTilisTvis, saRebavebiT daaxatinebs

suraTs Tavisufal Temaze.

yvela moswavlis naxats daxevs patara nakuwebad, Caalagebs nakuwebs konvertebSi, rom-

lebsac avtoris saxeli ewereba. moswavleebi unda iyvnen gafrTxilebuli, Tu ra mizniT

miadgeba ziani maT naxatebs.

aqtivobis dros, yvela moswavles Sexvdeba konverti sakuTari namuSevris nakuwebiT.

1997 wels, italiaSi moxda miwisZvra, romelmac Zlierad daaziana qalaq asizis wminda

fransisk asizelis (saxelobis?) bazilika. es taZari, me-13 saukuneSia agebuli, da cnobilia

oTxi udidesi italieli mxatvris mier moxatuli freskebiT.

miwisZvris gamo, nawilobriv daingra taZris kedlebi da CamoiSala erTerTi TaRi, rom-

lis Werzec Cimabues freska iyo daxatuli. taZarSi, yvelaze metad, ganadgurda jotos da

Cimabues freskebi.

141

Page 142: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

sabednierod, freskebis didi nawili gadarCa.

yvelaze metad dazianda bazilikis Weridan Camongreuli Cimabues freska, romelic maTe

maxarebels gamosaxavda. freska 120 aTas natexad daiSala. restavratorebma gawmindes da

Seagroves 180kv.m.-ze meti farTobis moxatulobis Camongreuli namtvrevebi. Seagroves,

daaxarisxes, danomres yvela Camovardnili natexi da freskebis aRdgenas Seudgnen.

giTamaSiaT fazlebiT? gaixseneT, rogori rTulia im adgilebis awyoba, sadac suraTze

erTi feris didi monakveTia asawyobi. aRmoCnda, rom Cimabues freskis udidesi monakveTi

mxolod ori feris – wiTeli da yviTeli saRebaviT iyo daxatuli. Zalian rTuli aRmoCnda

am freskis erTgvarovani natexebisTvis adgilis moZebna.

dReisTvis, aRdgenilia maTe maxareblis freskis nawili – restavratorebma, 120 aTasi

natexidan, mxolod 20 aTas natexs mouZebnes adgili. freskis danarCeni nawilebi ki saTuTad

Seinaxes ufro srulyofili teqnlogiebis molodinSi.

kedlidan CamoSlili jotos freska `wminda ieronime~ ki, romelic sul raRac 40 aTas

nawilad daiSala, restavratorebma 9 wlis muSaobis Semdeg aRadgines da adgilze daabrunes.

taZris dazianebuli freskebis meocedi nawilis aRdgena SeuZlebeli aRmoCnda. sabed-

nierod, restavratorebma axali teqnologiebis daxmarebiT Seqmnes Camongreuli TaRis

samganzomilebiani kompiuteruli modeli, romelic lazeruli proeqtoriT edeba gadarCe-

nili da aRdgenili freskebis fragmentebs. imisTvis, rom dainaxo, Tu rogori iyo freska

dazianebamde, sakmarisia gaikeTo specialuri saTvale da lazeruli proeqcia freskis

mTlian suraTs daganaxebs.

aqtivoba:

moswavleebi aawyoben da saxatav furcelze daawebeben sakuTari namuSevrebis nakuwebs.

dazianebul da naklul adgilebs Seavseben `aRadgenen~ Sesaferisi feris saRebaviT.

naxatis nakuwebi erTmaneTs unda daewebos ise, rom maT Soris rac SeiZleba naklebi Rri-

Woebi darCes.

imisTvis, rom naxatis nakuwebi ar daiWmuWnos, maswavlebeli urCevs moswavleebs, nakuwe-

bi frTxilad, namiani bambis joxebiT aiRon. webo Zalian Txeli feniT wausvan ara nakuwebs,

aramed im furcels, romelzec nakuwebi unda dawebdes.

142

Page 143: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

abstraqcia Jan arpis stilSi

mizani:

Janrebis, masalebis, teqnikebisa da mxatvruli xerxebis Sesaxeb codnis gaRrmaveba;

masalisa da teqnikis SemoqmedebiTad gamoyenebis unar-Cvevebis ganviTareba;

msoflios xelovnebasTan (Jan arpis Semoqmedeba) gacnoba.

Sedegi:

s.g.IV.1. – 2, 7, 8.

s.g.IV.2. – 2.

asaTvisebeli terminebi:

kolaJi, reliefi, konstruqcia, abstraqcia.

masala:

muyao, ubralo fanqari, guaSis saRebavebi, funji, wyali, webo, makrateli.

vizualuri masala:

Jan arpis namuSevrebi

moswavlis namuSevari

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs:

– Semoqmedebis (xatvis, Zerwvis...) momentSi gqoniaT iseTi grZnoba, TiTqos mTeli gare sam-

yaro qreba, uCinardeba da amqveynad mxolod Tqven da Tqveni namuSevari arsebobT? es saocari

grZnobaa, rodesac yvelafers eTiSebi da mxolod SemoqmedebisTvis arsebob. rasakvirvelia,

aseT dros xelovanebs sruliad sxvadasxvagvari namuSevrebi gamosdiT, imisda mixedviT,

Tu ra aris maTi interesis sagani. vnaxoT, ra gamosdioda me-20 s-is xelovans Jan (hans) arps.

teqstis kiTxvis Semdeg maswavlebeli urigebs maT muyaos erT marTkuTxa naWers fonisT-

vis, sxva muyaos naWrebs formebis gamosaWrelad da guaSis saRebavebs.

instruqcia:

yy marTkuTxa muyao fonisTvis gadadeT.

yy Jan arpi Semoqmedebisas formebis `SemTxveviTobiT~ xelmZRvanelobda. ubralo fan-

qriT daxateT muyaos naWrebze SemTxveviTi formebi – zogi mozrdili, zogic – patara.

yy gamoWeriT es formebi da daalageT sworkuTxa muyaoze. daakvirdiT miRebul kompozi-

cias, amoZraveT formebi, gadaaadgileT ise, rom TqvenTvis sasurveli kompozicia

miiRoT.

143

Page 144: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

yy Tu raime adgili kidev `iTxovs~ formis damatebas, narCen muyaoze daxateT es forma,

gamoWeriT da dadeT misTvis gankuTvnil adgilze.

yy fonze dalagebuli muyaos naWrebis garSemo ubralo fanqriT mkrTalad moniSneT

maTTvis gankuTvnili adgilebi, rom Semdeg advilad miagnoT maT.

yy axla ferze dafiqrdiT. ra feris gsurT, rom es formebi iyos? yvela erTi ferisa

gsurT Tu sxva, kontrastuli feris aqcentebic mouxdeba? Tu Jan arps TeTri feris

formebi hqonda gamoyenebuli, aqcentebs Savi feriT svamda.

yy rodesac ferebs moifiqrebT, dafereT isini guaSis saRebavebiT.

yy muyaos patara naWers wausviT webo da daawebeT formas ukana mxares.

yy Semdeg wausviT webo patara naWers da daawebeT fonze misTvis gankuTvnil adgilze.

amgvarad, formebi ufro amoweuli iqneba fonidan da Crdils gaikeTebs.

aqtivoba:

moswavleebi muyaosgan akeTeben abstraqtul konstruqciebs Jan arpis stilSi.

wlis Semajamebeli gamofena:

saswavlo wlis dasasruls moswavleebi amoarCeven sakuTar saukeTEeso namuSevrebs,

gaukeTeben maT CarCoebs, daamzadeben plakatsa da mosawvevebs da moawyoben gamofenas,

romelzec moiwveven Tanaskolelebsa da mSoblebs.

144

Page 145: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

VII Semajamebeli gakveTilebi

kamaTeli

mizani:

jgufuri muSaobis, TanamSromlobis, kvlevis, Sedarebis, namuSevris wardgenis, argumen-

tirebuli msjelobis, unar-Cvevebis ganviTareba;

qarTuli da msoflios kulturuli memkvidreobis gacnoba;

samyaros erTianobis gancdis Camoyalibeba.

Sedegi:

s.g.IV.3. - 1, 4.

s.g.IV.4. – 2, 3, 4, 5.

s.g.IV.5. – 1, 2, 4.

asaTvisebeli terminebi:

grafiti

masala:

kubis formis kamaTeli kiTxvebiT, wignebi xelovnebis Sesaxeb, interneti

vizualuri masala:

niko firosmanis `gogona buStiT~ (1); firosmanisave `gogona lurji kabiT~ (2); Joan miros

`gogona buStiT~ (3); benqsis `imedi yovelTvis arsebobs~.

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli winaswar amzadebs kubis formis mozrdil yuTs. moswavleebi furcelze

weren kiTxvebs da awebeben yuTis gverdebze. saxelmZRvaneloSi teqstis kiTxvis Semdeg mas-

wavlebeli exmareba moswavleebs nawarmoebebis interpretaciaSi.

– daakvirdiT benqsis suraTis saTaurs. rogor fiqrobT, ra kavSiri aqvs gamosaxulebas

saTaurTan?

– ra msgavseba da gansxvavebaa namuSevrebs Soris?

maswavlebeli uxsnis, rom niko firosmani Sav muSambaze zeTis saRebavebiT xatavda, Joan

miroc zeTis saRebavebiT, oRond – tiloze, xolo benqsi winaswar Targs Wrida, kedels adebda

da sasxurebliT afrqvevda saRebavs.

kvlevis sawarmoeblad maswavlebeli bavSvebs urCevs wignebs, romlebic xelmisawvdomia

saskolo biblioTekaSi da agreTve vebgverdebs internetSi.

sasurvelia, wlis ganmavlobaSi amave scenariT, maswavlebelma ramdenjerme gaimeoros

145

Page 146: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

SedarebiTi analizis aqtivoba. Tu mimdinare wels ar moeswreba, maswavlebels SeuZlia

Caataros es aqtivoba momaval saswavlo wels, an misces moswavleebs sazafxulo davalebad.

sarekomendacio masala SedarebiTi analizisTvis:

altamiras, pab-

lo pikasos da

merab abramiSvi-

lis `xarebi~

altamiras,

lukas kranax

ufrosisa da

niko firosmanis

`taxebi~

tasilis, niko

firosmanisa da

merab abramiSvi-

lis `Jirafebi~

Sovesa da alb-

rext diureris

martorqebi da

jakomo balas

ZaRli

ando hiroSiges

naxatebi da maTi

van gogiseuli

interpreta-

ciebi

aqtivoba:

moswavleebi nawildebian 6 jgufad, kamaTlis gverdebis raodenobis mixedviT. jgufebi

atareben kvlevas da adareben erTmaneTs SemoTavazebul nawarmoebebs.

146

Page 147: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

sityvobana

mizani:

naswavli terminebis gaxseneba;

wyvilebSi muSaobis, komunikaciisa da TanamSromlobis unarebis ganviTareba;

xelovnebisadmi mudmivi interesisa da siyvarulis gaRviveba.

Sedegi:

s.g.IV.3. – 1, 3, 4.

s.g.IV.4. – 3, 4.

s.g. IV.5. – 2, 3.

asaTvisebeli terminebi:

reglamenti, eqsperti.

masala:

qudi, Tasi an jami, patara baraTebi, wiTeli da mwvane fanqrebi, saaTi wamzomiT.

gakveTilis msvleloba:

maswavlebelma wina gakveTilze Tanabrad unda daunawilos moswavleebs saxelmZRvanelos

gakveTilebi da daavalos, amoweron rac SeiZleba meti sityva da termini - dargebis, Janre-

bis, masalebisa da teqnikebis saxelwodebebi, xelovanTa gvarebi, cnobili nawarmoebebis

saTaurebi, Zeglebi da sxv.

magaliTad, mxatvroba, grafika, ferwera, mozaika, anabeWdi, grataJi, eskizi, ilustracia,

qandakeba, reliefi, arqiteqtura, dizaini, arqiteqtori, moqandake, fermweri, arqeolo-

gi, peizaJi, portreti, yofiTi, animalisturi, marinistuli Janrebi, lend arti, Sedevri,

ieroglifi, xazi, Strixi, konturi, Tbili ferebi, civi ferebi, geometriuli forma, bunebrivi

forma, Suq-Crdili, ornamenti, proporcia, disproporcia, simetria, asimetria, dinamika,

anarekli, Sumerebi, SuamdinareTi, yajarebi, gaudi, firosmani, kakabaZe, van gogi, modiliani,

rodeni, matisi, pikaso, Jan arpi, kiT haringi, diureri, breigeli, narmeri, ioniuri, doriuli

da korinTuli orderebi, cixe-simagre, piramida, grifoni, Sedu, sakura, guaSi, akvareli,

funji, palitra, molberti, fanqari, Tixa, plastilini, Teqa, da a.S. radganac baraTebs sxva-

dasxva moswavleebi amzadeben erTmaneTTan SeuTanxmeblad, terminebi SeiZleba gameordes.

es kargicaa – `gameoreba codnis dedaa~.

am TamaSisTvis merxebis erT rigad gadaadgileba mogiwevT. mewyvileebi erTmaneTis

pirispir unda dasvaT, mwkrivSi, rom Tasi erTmaneTs advilad da swrafad gadascen.

maswavlebeli akontrolebs dros wamzomiT. erT wyvils erTi wuTi eZleva.

dasasruls, mewyvileebi iTvlian sakuTari, gamocnobili baraTebis raodenobas da avlenen

gamarjvebuls an gamarjvebulebs.

aqtivoba:

moswavleebi TamaSoben `sityvobanas~.

147

Page 148: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,
Page 149: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

I Semajamebeli davaleba. testi

klasi ____________ saxeli, gvari ___________________

TariRi _______

1. gaaferade ujrebi feradi fanqrebiT, feris borblis TanmimdevrobiT. miuwere, rome-

lia maTgan ZiriTadi da Sedgenili, Tbili da civi.

2. amoxseni `goeTes feradi maTematikis~ amocana:

ra feria (a+b)+(a+c) gantolebis jami, Tu a wiTelia, b yviTeli, xolo c – lurji?

gaaferade gantoleba da pasuxi feradi fanqrebiT.

a + b+

a + c=

3. ras niSnavs pasteluri ferebi?

a) mkveTr, sufTa ferebs.

b) mkrTal, TeTrnarev ferebs.

g) Sav-TeTrs.

4. Casvi gamotovebuli sityva:

kubisti mxatvrebi gamosaxulebas Slian _______________ formebad.

5. op-arti dakavSirebulia:

a) optikasTan; b) operasTan; g) operaciasTan.

6. gaaferade ujrebi ubralo fanqriT, feris gradaciis gamoyenebiT:

danarTi

149

Page 150: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

7. gradaciis gamoyenebiT gaaferade peizaJi haerovani perspeqtivis saCveneblad.

8. CarCoSi daxate martivi naxati, romelSic gadmoscem dinamikas.

9. CarCoSi daxate raime sagnis mxolod silueti.

10. daxate martivi naxati Strixebis gamoyenebiT.

150

Page 151: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

swori pasuxebi:

1. wiTeli (ZiriTadi, Tbili); narinjisferi (Sedgenili, Tbili); yviTeli (ZiriTadi,

Tbili); mwvane (Sedgenili, civi); lurji (ZiriTadi, civi); iisferi (Sedgenili, civi).

2. wiTeli+yviTeli(=narinjisferi) + wiTeli+lurji(=iisferi) = yavisfers.

3. b.

4. geometriul.

5. a.

6.

7. moswavlem wina xedis gamosaxulebebi unda gaaferados muqi da mkveTri, Sua xedisa –

saSualo, xolo ukana xedisa – mkrTali, Ria ferebiT.

8. moswavlem unda gadmosces sagnis moZraoba.

9. moswavlem unda daxatos mxolod silueti detalebis gareSe. Tu silueti gaferadebu-

lia, konturis xazis SigniT gamoyenebuli unda iyos mxolod erTi feri.

10. naxatSi gamoyenebulia Strixebi.

151

Page 152: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

Sedegebi: s.g.IV.1. – 2, 3, 4, 5, 9, 12.

komentarebis nimuSebi (holisturi Sefaseba):

done komentari rekomendacia

yoCaR! yy Sen brwyinvaled erkvevi ferisa da

xazis yvela TvisebaSi;

yy brwyinvaled ici ganvlili masala

da erkvevi yvela terminSi;

yy SesaniSnavad iyeneb codnas namuSe-

varSi;

yy ase ganagrZe!

kargia! yy Sen kargad erkvevi ferisa da xazis

umetes TvisebebSi;

yy kargad ici ganvlili masala da

erkvevi bevr terminSi;

yy xSir SemTxvevaSi, kargad iyeneb

codnas namuSevarSi;

yy gaixsene feris borbalze

ferebis Tanmimdevroba da

maTi Tvisebebi;

yy gaixsene, ras niSnavs gra-

dacia da rogor SeiZleba

misi gamoyeneba sivrcis

saCveneblad.

yy gadaikiTxe ... gakveTili/

ebi.

yy ivarjiSe Strixebis xat-

vaSi.ukeT SegeZlo. yy Sen erkvevi ferisa da xazis zog

TvisebaSi;

yy zog SemTxvevaSi Cans ganvlili

masalisa da zogi terminis codna;

yy zog SemTxvevaSi iyeneb codnas namu-

SevarSi;

152

Page 153: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

gakveTili: breigelis TamaSebi

venis diagrama (dasaqseroqsebeli)

153

Page 154: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

Tema: breigelis TamaSebi; gakveTili: damimtkice! (proeqtis V gakveTili)

II Semajamebeli davaleba

Sedegebi: s.g.IV.3. – 1, 3, 4; s.g.IV.4. – 1, 2, 3, 4, 5; s.g.IV.5.

jgufebis muSaobis Sefasebis forma (rogorc maswavleblisTvis, aseve, Tu daaqseroqsebT

da jgufebs daurigebT, gamodgeba TviTSefasebisTvis):

jgufis muSaobis Sefaseba I jgufi II jgufi

jgufi muSaobda mowinaaRmde-

geebTan konfliqtebis gareSe.

jgufi muSaobda erTmaneTTan

konfliqtebis gareSe.

jgufi acdida saubars mowi-

naaRmdegebs.

jgufis yvela wevri iyo CarTu-

li saerTo saqmeSi.

jgufi saqmianad iyenebda

dros, icavda reglaments.

msjeloba iyo argumentebiTa

da magaliTebiT dasabuTebu-

li. saubrisas jgufis wevrebi

iyenebdnen terminebs.

154

Page 155: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

gakveTilis Tema: ojaxuri myudroeba

III Semajamebeli davaleba

Sedegi:

s.g.IV.1. – 2, 9.

s.g.IV.2. – 1.

s.g.IV.4. – 1, 2, 3, 4, 5.

s.g.IV.5. – 2.

davaleba: daxateT sakuTari ojaxis yoveldRiuri cxovrebis amsaxveli, yofiTi Janris

namuSevari. gaamdidreT naxati garemosa da ojaxis wevrTa saqmianobis maCvenebeli detalebiT.

Sefasebis kriteriumebi da komentarebis nimuSebi:

komentari

kriteriumi

moswavles esmis ter-

minis “yofiTi Janri”

mniSvneloba. misi namu-

Sevari Seesabameba Jan-

ris moTxovnebs.

yoCaR, Sen Seqmeni yofiTi Jan-

ris namuSevari, romelic bevr

detals Seicavs da Seni ojaxis

yvela wevrs gvacnobs. kargad

Cans garemo da adamianebis saqmi-

anoba.

kargi iqneboda, oTaxSi ojaxis

wevrebi Cagexata. an:

darwmunebuli xar, rom es yof-

iTi Janris suraTia da ara jgu-

furi portreti? an:

kompoziciaSi kidev bevri

detalis CarTva SegeZlo.

moswavles SeuZlia

Canafiqris asaxva

namuSevarSi saxviTi

xelovnebis elemen-

tebisa da principebis

gamoyenebiT

Sen mSvenivrad SearCie fere-

bi, gamoiyene xazebi (konturi,

Strixi), kompozicia savsea –

zogi winaa, zogi SuaSi, zogi

ukan. kargad gadmoeci figure-

bis moZraoba da pozebi. Cans, vin

didia da vin – patara.

ratom aris Seni suraTi

uferuli? konturebis garda,

Strixebis gamoyenebac SegeZ-

lo. suraTis are metad unda

ageTvisebina. ratomaa ojaxis

yvela wevri erT pozaSi/erTi

zomis/erT xazze?

moswavles aqvs namu-

Sevris wardgenis unari

Sen amomwuravad agvixseni, risi

gadmocema gsurda. Seni Txroba

iyo saintereso. momewona, rom

klass mimarTavdi da ara me.

momeCvena, rom saubari geride-

boda. sxva dros ufro xmamaR-

la, Tamamad gviambe namuSevris

Sesaxeb. mimarTe klass da ara

me.

155

Page 156: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

gakveTili: narmeris fila

dasaqseroqsebeli sqema:

156

Page 157: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

Tema: jgufuri proeqti `qalaqobana~ (3 gakveTili)

IV Semajamebeli davaleba

Sedegi:

s.g.IV.1. – 1, 9, 11.

s.g.IV.2. – 1, 2.

s.g.IV.3. – 1, 2, 3, 4, 5.

s.g.IV.4. – 1, 2, 4, 5.

s.g.IV.5. – 3, 4.

Sefaseba:

jgufebis muSaobis Sefasebis forma (rogorc maswavleblisTvis, aseve, Tu daaqseroqsebT

da jgufebs daurigebT, gamodgeba TviTSefasebisTvis):

jgufis muSaobis warmateba

rekomendaciebis nimuSebi

jgufi I. II. III. IV.

T a n a m S r o m l o b a ( k o n -

fliqtebis mogvareba, Car-

Tuloba...)

ecade, uTanxmoeba mSvido-

bianad moagvaro da sxvisi

azri gaiTvaliswino; ufro

aqtiurad CaerTe saqmeSi, rom

sakuTari wvliliT iamayo.

SemoqmedebiToba (origi-

naluri azrovneba, prob-

lemis gadaWris unari)

momavalSi nu mogerideba

gansxvavebuli gzis Zieba.

dafiqrdi, kidev ra gziT Sei-

Zleba am problemis gadaWra?

kvlevis unari (infor-

maciis moZieba), cifruli

wigniereba.

momavalSi ecade, informacia

moiZio wignSic, internetSic

da ufrosebis gamokiTxvi-

Tac. eleqtronuli gzavni-

lis gagzavnaSi unda ivarji-

So.

wardgenis unari (auditori-

asTan kontaqti), reglamen-

tis (droisa da rigiTobis)

dacva.

wardgenisas ecade, mimarTo

klass da ara maswavlebels

an Wers. isaubre maSin, roca

Seni droa. acade saubari

sxvebs.

157

Page 158: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

gakveTili: kamaTeli

IV Semajamebeli davaleba

kamaTlis Targi:

Sefaseba:

Sedegi: s.g.IV.3. - 1, 4; s.g.IV.4. – 2, 3, 4, 5; s.g.IV.5. – 1, 2, 4.

jgufi: I II III IV V VI

done:

argumentirebuli

msjeloba

TanamSromloba,

Tavazianoba

reglamentis dacva

aRweris/kvlevis/

interpretaciis/

Sedarebis unari

158

Page 159: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

159

Page 160: xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali,

gv gakveTilis

daTauri

davaleba

27 ferTa Teo-

ria

moswavleebi kompiuteris saxatav programaSi (MS PAINT) daxataven

wreebs, 3 xaziT gayofen maT 6 nawilad da yovel nawilSi Caasxamen

ferebs ferebis borblis romelime nimuSis mixadviT.

30 kakabaZis

imereTi

maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs d. kakabaZis Semoqmedebis amsax-

vel bmuls. moswavleebi gaecnobian kakabaZis Semoqmedebas da gauziare-

ben erTmaneTs STabeWdilebebs

https://burusi.wordpress.com/art/david-kakabadze/

33 muqi da Ria moswavleebi kompiuteris saxatav programaSi (MS PAINT) daxataven

wreebs an oTxkuTxedebs, gaaferadeben maT sasurveli ferebiT da

zemodan daaxataven imave formis momcro rux detalebs. (ix, Sesabamisi

gakveTilis aqtivoba)

36 pasteluri

ferebi

maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs saxaliso kompiuteruli Tama-

Sis bmuls, romelic saSualebas miscems maT ferebi Seazzavon ise, rom

Ria, pasteluri ferebi miiRon.

http://www.colorwithleo.com/art_colorwheel.php

45 haerovani

perspeqtiva

moswavleebi kompiuteris saxatav programaSi (MS PAINT) daxataven Tav-

isufali moxazulobis texili an talRovani xazebis ramdenime wyebas.

xazebs Soris sivrceebs gaaferadeben nebismieri erTi, sxvadasxva sim-

Zlavris feriT – SedarebiT muqi feriT daifereba qveda sivrce, yoveli

momdevno ki TandaTan gaRiavdeba.

59 anarekli maswavleeli moswavleebs Sestavazebs saxaliso saxatav programas,

romelic moswavleebs saSualebas miscems daxaton da gaaferadon

kompiutarSi anarekli mdinaris napiri peizaJiTa da misi anarekliT.

warmodgenili programa naxatis amobeWdvis, damaxsovrebisa da gazi-

arebis saSualebas iZleva.

http://www.abcya.com/mirror_paint.htm

46 niko firos-

manis ani-

malisturi

suraTebi

maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs bmuls, romelzec isini daaTva-

liereben niko firosmanis suraTebs, amoicnoben suraTebSi animalistur

naxatebs da amoiweren maT saxelebs. maswavleblis daxmarebiT moswavleebi

daimaxsovreben an amobeWdaven aseT suraTebsda Seadgenen niko firosman-

is animalisturi suraTebis katalogs.

https://burusi.wordpress.com/art/pirosmani/

80 cixesimagre maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs bmuls, sadac isini gaecno-

bian saqarTvelos cixesimagreebs da maT istorias. yoveli moswavle

amoirCevs erT cixesimagres da mouyveba megobrebs mis istorias.

http://saunje.ge/index.php?option=com_content&view=arti-cle&id=12&Itemid=4&lang=ru

88 afrikuli

niRbebi

maswavlebeli moswavleebs SesTavazebs saxaliso saxatav programas,

romelic moswavleebs saSualebas miscems daxaton da gaaferadon

kompiuterSi maTi fantaziiT Seqmnili niRbebi.

http://www.abcya.com/mirror_paint.htm

aqtiuri bmulebi istis davalebebisTvis

160