xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs...
Transcript of xelovneba 4ƒ®ელოვნება-4... · yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs...
4 maswavleblis wigni
xelovneba
nana ioseliani sofio qeburia
grifminiWebulia saqarTvelos
ganaTlebis, mecnierebis, kulturisa da
sportis saministros mier 2018 wels.
xelovneba 4
maswavleblis wigni
Tbilisi, 2018
avtorebi: nana ioseliani, sofio qeburia
redaqtori nino gogalaZe
dizainerebi: ia maxaTaZe, giorgi maRraZe
ilustratori: giorgi maRraZe
teqnikuri dizaineri giorgi lomsaZe
© bakur sulakauris gamomcemloba, 2018
yvela ufleba daculia
Sps `bakur sulakauris gamomcemloba~
misamarTi: daviT aRmaSeneblis 150, Tbilisi 0112
tel.: 291 09 54, 291 11 65
elfosta: [email protected]
ISBN 978-9941-30-056-1
ART 4
Teacher’s Book
© Sulakauri Publishing, 2018
all rights reserved.
Tbilisi, Georgia
www.sulakauri.ge
sarCevi
Sesavali ...................................................................................................................................................5
axali erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli saxviTi da
gamoyenebiTi xelovnebis wliuri programa ...............................................................................17
saxelmZRvanelos Sesatyvisoba erovnul saswavlo gegmasTan .............................................22
gakveTilebis scenarebi ....................................................................................................................25
I Tema: xazi, feri, forma .........................................................................................................................27
ferTa Teoria ......................................................................................................................................27
goeTes samkuTxedi .............................................................................................................................29
muqi da Ria ............................................................................................................................................33
pasteluri ferebi plastiliniT ...................................................................................................36
mwvane ......................................................................................................................................................40
feri da ganwyoba .................................................................................................................................43
haerovani perspeqtiva .......................................................................................................................45
graviura ...............................................................................................................................................48
kiT haringi............................................................................................................................................51
kubizmi ...................................................................................................................................................53
matyuara xazebi ...................................................................................................................................55
II Tema: Janrebi ...........................................................................................................................................59
anarekli ................................................................................................................................................59
kakabaZis imereTi ................................................................................................................................62
anabeWdi .................................................................................................................................................64
literaturuli portreti ..............................................................................................................66
yajaruli portreti ..........................................................................................................................69
amedeo modiliani ...............................................................................................................................71
piter breigeli. sabavSvo TamaSebi ...............................................................................................73
mamali .....................................................................................................................................................78
animalisturi Janri ......................................................................................................................79
zRapruli cxovelebi ........................................................................................................................83
III Tema: msjeloba ......................................................................................................................................86
erTi Sedevris istoria .....................................................................................................................86
van gogis asli ......................................................................................................................................88
Soba ........................................................................................................................................................91
jgufuri portreti ...........................................................................................................................96
saparado portreti ...........................................................................................................................99
ojaxuri myudroeba .........................................................................................................................101
dizaini .................................................................................................................................................103
IV Tema: qandakeba .....................................................................................................................................104
kviprosuli kerpebi .........................................................................................................................104
ieroglifebi ......................................................................................................................................106
gaicaniT ku! ........................................................................................................................................110
V Tema: arqiteqtura ..............................................................................................................................112
piramidebi ...........................................................................................................................................112
berZnuli orderi .............................................................................................................................115
cixesimagre .........................................................................................................................................117
uswormasworo Senobebi ..................................................................................................................119
jgufuri proeqti `qalaqobana~ ...................................................................................................121
lend arti ...........................................................................................................................................123
VI Tema: teqnikebi ....................................................................................................................................125
afrikuli niRbebi .............................................................................................................................125
jadosnuri xaliCa ............................................................................................................................127
Teqa .......................................................................................................................................................129
anabeWdi kartofiliT .....................................................................................................................132
sakura ...................................................................................................................................................134
mravalwertili... ..............................................................................................................................136
grataJi ................................................................................................................................................137
paleontologobana .........................................................................................................................139
restavracia .......................................................................................................................................141
abstraqcia Jan arpis stilSi .........................................................................................................143
VII Semajamebeli gakveTilebi ..............................................................................................................145
kamaTeli ..............................................................................................................................................145
sityvobana ...........................................................................................................................................147
danarTi ................................................................................................................................................149
aqtiuri bmulebi ist-is davalebebisTvis ..................................................................................... 160
`erTi weli damWirda, rom rafaeliviT xatva meswavla da mTeli cxovreba, rom bavSviviT
mexata~.
pablo pikaso
Sesavali
me-3 klasSi moswavleebma xelovnebis gakveTilebze gaiRrmaves iseTi aucilebeli
unar-Cvevebi, rogorebicaa masalebisa da iaraRebis xmareba, gaecnen xelovnebis met darg-
sa da Janrs, saxviTi xelovnebis met elementsa da princips, ganimtkices TanamSromlobis
unari, mieCvivnen erTmaneTis daxmarebasa da samuSao garemos mowesrigebas. maT iswavles
instruqciis gageba da Sesruleba. rac mTavaria, ukve SeuZliaT teqstis wakiTxva da gageba.
yovelive amis gaTvaliswinebiT, me-4 klasSi Cveni mizania moswavleTa SemoqmedebiTi unare-
bis Semdgomi gamovlena da ganmtkiceba, xelovnebisadmi da xelovnebis meSveobiT kacobrio-
bis miRwevebis sxva sferoebisadmi interesis gaRviveba. me-4 klasSi cnobismoyvareoba unda
gadaizardos codnismoyvareobaSi, Semecnebisadmi mudmiv ltolvaSi, eqsperimentirebisadmi
interesSi, sazrianoba – kritikuli da analitikuri azrovnebis unarSi, TviTgamoxatvis
survili ki – SemoqmedebiTobaSi.
yy moswavles unda CamovuyaliboT samyaros erTianobis Sesaxeb warmodgena;
yy gavacnoT sakuTari da sxvaTa kulturuli memkvidreoba;
yy CamovuyaliboT pativiscemis grZnoba erovnuli da zogadsakacobrio kulturis
mimarT;
yy CamovuyaliboT esTetikuri gemovneba;
yy xeli SvuwyoT SemoqmedebiTi saqmianobis teqnikuri saSualebebis dauflebaSi;
yy CamovuyaliboT SromiTi unar-Cvevebi;
yy xeli SevuwyoT erTmaneTis mimarT keTilganwyobili damokidebulebis formirebas.
moswavleebs unda gavuRvivoT da ganvuviTaroT:
yy Semoqmedebis survili da unari;
yy warmosaxvis, fantaziis unari;
yy mSvenierebis aRqmis unari;
yy xelovnebis nawarmoebis/garemos emociuri gancdis unari;
yy xelovnebisadmi interesi da siyvaruli;
yy sakuTari STabeWdilebebis, damokidebulebebis, ideebis, emociebis saxviTi saSuale-
bebiT gadmocemis unari;
yy dakvirvebis, aRqmis, analizis, interpretaciis unari;
yy argumentirebuli msjelobis unari;
yy namuSevarSi sxvadasxva teqnikis gamoyenebis unari.
5
yy Teoriuli codnis praqtikulad gamoyenebis unari.
yy samuSaos Tanmimdevrobis dagegmvisa da Canafiqridan sasrul etapamde miyvanis unari.
yy TviTanalizi.
saxelmZRvanelos struqtura
me-4 klasis saxelmZRvanelos kompleqti Sedgeba:
maswavleblis wigni;
moswavlis wigni;
maswavleblisTvis damxmare sailustracio masala danarTisa da eleqtronuli versiis
saxiT.
maswavleblis wigni:
1. sarCevi
2. Sesavali
3. gakveTilebis scenarebi
4. cnobari
5. danarTi
moswavlis wigni:
sarCevi
Tematuri teqstebi ilustraciebiTa da aqtivobebis instruqciebiT
leqsikoni
maswavleblis wignis sarCevi:
sarCevSi miTiTebulia:
gakveTilis rigiTi nomeri (gverdi)
Temis dasaxeleba
TemasTan dakavSirebuli aqtivobebis raodenoba
Sesavali:
Sesavali Seicavs:
avtorebis xedvas dawyebiT klasebSi xelovnebis swavlebis Sesaxeb;
zogad informacias saxelmZRvanelos struqturis Sesaxeb;
praqtikul rCevebs;
moswavlis Sefasebis principebs.
6
cnobari:
cnobari Seicavs:
damatebiT sacnobaro informacias
danarTi:
Seicavs aqtivobebisTvis saWiro Targebs, Semajamebeli davalebebis Sefasebis sqemebsa
da sxva damxmare masalas.
sailustracio masalis eleqtronuli versia
gakveTilebis scenarebi:
yoveli gakveTilis scenari Seicavs:
yy konkretuli gakveTilis miznebs, mosalodnel Sedegebsa da Sesabamis indikatorebs,
romelTa gaRviveba-ganviTarebasac uwyobs xels konkretuli gakveTili.
yy gakveTilze asaTvisebeli terminebis CamonaTvals.
yy vizualuri resursis CamonaTvals
yy Temis Sesabamisi aqtivobisTvis saWiro masalisa da iaraRebis CamonaTvals, rac mas-
wavlebels saSualebas aZlevs winaswar gaafrTxilos moswavleebi, risi motana das-
WirdebaT momdevno gakveTilisTvis. aqtivobebisTvis SerCeulia xelmisawvdomi da
moswavleTaTvis usafrTxo masalisa da iaraRebis aucilebeli minimumi. maswavlebels
SeuZlia gaamdidros es CamonaTvali - gamoiyenos ufro mravalferovani masala, rac
ufro sainteresos gaxdis SemoqmedebiT process.
yy gakveTilis msvlelobis dawvrilebiT scenars
yy aqtivobis detalur aRweras. yoveli aqtivoba amdidrebs, amyarebs gakveTilze miRe-
bul informacias. is aqtivobebi, romlebic saWiroeben gansakuTrebul miTiTebebs,
moswavlis wignSi mocemulia etapobrivi, ilustrirebuli instruqciebis saxiT.
yy gakveTilis TemasTan dakavSirebul savaraudo Semajamebel, saazrovno kiTxvebs,
romelic maswavlebels daexmareba moswavleTa miRwevebis SefasebaSi.
yy aqtiur internetbmulebs vizualuri masaliT, video- da fotoinstruqciebiT, inter-
aqtiuli TamaSebiT.
gakveTilebi Tematurad dajgufebulia Tavebad.
gakveTilebis Temebi SerCeulia erovnuli standartis moTxovnebis Sesabamisad.
Semajamebeli davalebebi interaqtiuli aqtivobebis saxiTaa warmodgenili. maTi
saSualebiT maswavlebels SeuZlia Seamowmos da Seafasos moswavleTa mier masalis aTvise-
bisa da SeZenili unarebis xarisxi.
Sesavlis daskvniT nawilSi Camowerilia Semajamebeli kiTxvebi, romlebic maswavlebels
SeuZlia gamoiyenos SerCeviT, gakveTilis Temidan gamomdinare.
maswavlebeli ar aris valdebuli aqtivobebi saxelmZRvaneloSi mocemuli Tanmimdev-
7
robiT Caataros. maTi Tanmimdevroba, monacvleoba Tu gameoreba unda SeirCes ise, rogorc
maswavlebeli miiCnevs mizanSewonilad.
moswavlis wigni:
sarCevi:
moswavlis wignSi, gakveTilebis Tanmimdevroba maswavleblis wignis gakveTilebis Tan-
mimdevrobas Seesabameba mxolod Temebis saTaurebiT.
praqtikuli rCevebi:
1. sivrcis organizeba – aqtivobebis jgufuri, wyvilebSi da individualuri davalebebis
Sesruleba iTxovs saklaso sivrcis sxvadasxvanair organizebas. sasurvelia, xelovnebis
maswavlebels hqondes sakuTari saklaso oTaxi – saxelosno, sadac mas saSualeba eqneba
magidebi daalagos ise, rogorc moiTxovs aqtivobis piroba.
swavlis, kvlevis da damoukidebeli azrovnebisaTvis saWiro unar-Cvevebis gasaviTareblad
maswavlebelma moswavleebs garkveuli Temis Tu aqtivobis Semdeg unda daavalos, konkret-
ul Temaze sakuTari SekiTxvebis werilobiT Camoyalibeba, romlebzec momdevno gakveTil-
ze moswavleebi da maswavlebeli erTad upasuxeben. es TavisTavad warmoSobs diskusias,
romlis drosac moswavleebi Tavisuflad gamoTqvamen sakuTar azrs Tu ideas, warmoaCenen
codnas, gaimeoreben masalas, iswavlian msjelobas, azris Camoyalibebas, SeiZenen TviTda-
jerebulobas metyvelebisas. diskusiebze maswavlebeli ubiZgebs moswavleebs SekiTxvis
dasmisa da kiTxvaze pasuxis Ziebisaken. moswavleebis mier dasmuli SekiTxvebis SebrunebiT
maswavlebeli stimuls miscems maT damoukidebel azrovnebas, cnobismoyvareobas, kvlevas.
diskusiebi miaCvevs moswavleebs msjelobas, logikur azrovnebas. maswavlebeli ubiZgebs
moswavleebs Tamamad, sajarod gamoTqvan sakuTari azri, gamoxaton grZnobebi; diskusiebze
bavSvebi mieCvevian sazogadoebaSi miRebuli saubris normebis dacvas (xmis tembris, tonisa
da simaRlis regulirebas, saubrisas rigis dacvas, mosaubris mosmenas, sasaubro Temis
mimdevrobis dacvas).
2. moswavleTa pasuxismgeblobis gasaRviveblad, maswavlebels SeuZlia awarmoos sakuTari
blogi (eleqtronuli portfolio), romelzec sistematurad atvirTavs moswavleebis namu-
Sevrebis fotoebs. moswavleebs da mSoblebs mudmivad eqnebaT saSualeba blogis meSveobiT
Tvalyuri adevnon progress. rodesac moswavlem winaswar icis, rom namuSevars sxvebic
naxaven, meti pasuxismgeblobiT ekideba mas, raTa siamayis sagnad aqcios.
masala da iaraRebi:
maswavlebels xSirad SeiZleba Seeqmnas Casatarebeli aqtivobisTvis aucilebeli da
moswavleebis xelT arsebuli masalis Seusabamobis problema (mag, maswavlebels dagegmili
aqvs, aswavlos moswavleebs ferebis Sezaveba, moswavleTa nawils ki mxolod flomasterebi
8
aqvs motanili). amitom, sasurvelia, maswavlebelma uzrunvelyos klasSi masalis erTg-
varovneba - mSoblebTan winaswari molaparakebiT moimaragos saWiro masala da Seinaxos igi
klasSi. Sesabamisad, maswavlebels yovelTvis xelT eqneba dagegmili aqtivobisTvis saWiro
resursebi da moswavlebs ar mouwevT maTi Tan tareba.
aucilebeli masalis CamonaTvali:
yy A4 formatis furclebis Sekvra – saxatav rveulebSi saRebavebiT xatva mouxerxebelia,
radgan saRebavi swrafad ar Sreba da moswavle ver SeZlebs axali namuSevris sufTa
gverdze daxatvas ise, rom ar gaafuWos ukve Sesrulebuli namuSevari.
yy saxatavi rveulebi, SeZlebisdagvarad sqeli furclebiT, romlebic wylis saRebave-
bisgan ar deformirdeba.
yy feradi furclebi – sasurvelia, moswavleebs daurigdes im zomis da raodenobis
furclebi, rac saWiroa konkretuli aqtivobisTvis. maswavlebelma unda auxsnas
moswavleebs furclis ekonomiurad (kididan da ara Suidan) xmarebis aucilebloba.
yoveli aqtivobis Semdeg furclebis gamosayeneblad vargisi zomis narCenebi inaxeba
momdevno aqtivobebisTvis.
yy muyao – tkbileulis, parfiumeriis, wamlebis da sxva kolofebi, eleqtroteqnikis
SesafuTi yuTebi da sxva.
yy akvarelis saRebavebi.
yy guaSis saRebavebi – sasurvelia, yoveli aqtivobisTvis ganawiles plastmasis pali-
trebze (1 kolofi eyofa 20 moswavles). Tu moswavleebi pirdapir qilebidan ixmaren
saRebavs, qilebSi ferebi sxva feris saRebaviT daisvreba da saxmarad uvargisi gaxdeba.
yy palitrebi – yovel moswavles, saRebavebis Sesazaveblad unda hqondes individualuri
palitra an erTjeradi plastmasis TefSi.
yy Rrubeli – sxvadasxva faqturis misaRebad.
yy funjebi – saRebavebiT saxatavad sasurvelia sqeli da wvrili mrgvali funjebiT
muSaoba; webosTvis ki SedarebiT uxeSi funjis gamoyeneba.
yy ubralo fanqari– rbili – 2–4B.
yy flomasterebi – (2 moswavleze 1 Sekvra) sasurvelia Calagdes WiqebSi.
yy feradi fanqrebi.
yy pastelis nakrebi
yy saxazavi – swori da samkuTxa.
yy makratlebi – blagvwveriani.
yy plastilini da/an Tixa (zog SemTxvevaSi SeiZleba Seicvalos mariliani comiT) + dafa
da plastilinis dana.
yy webo – qaRaldis sakancelario mSrali da Txevadi webo (martivi aplikaciisTvis),
TeTri emulsia (pva) kolaJisa da konstruirebisTvis (sasurvelia ganawildes patara,
Tavsaxurian qilebSi). (alternativa – saxameblis fqvilisgan moxarSuli webo).
yy wylis WurWeli funjebis gasarecxad – yovel moswavles individualurad.
9
yy saqaRaldeebi – yvela moswavles unda hqondes sakuTari portfolio namuSevrebis
Sesanaxad (SegiZliaT gadakecoT didi formati, dauweboT gverdiTa kideebi da gaa-
keTebinoT moswavleebs erTgvari `jibe~, romlis zedapirsac moxataven ise, rom gver-
digverd dalagebuli `jibeebidan~ advilad amoicnon da aiRon sakuTari).
yy winsafrebi da samklaurebi – garda imisa, rom icavs tansacmels saRebavis laqebisgan,
winsafari ganawyobs moswavleebs muSaobisTvis.
yy polieTileni – merxebis dasacavad saRebavis, plastilinis, webos laqebisgan.
yy saSleli, saTleli.
yy konkretuli aqtivobisTvis saWiro specifikuri masala: mag. xis wvetiani Cxirebi
(kbilis sawmendi), bambiani Cxirebi (yuris sawmendi), asanTis Rerebi, sawrupi milebi,
marcvleuli, qsovilebi, Zafebi, Rilebi, mZivebi, foTlebi, girCebi, kenWebi...) – mos-
wavleebs moaqvT saxlidan, danarCeni masala ki sasurvelia, inaxebodes klasSi.
yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, raTa mos-
wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali, romelic male Savdeba, afuWebs
namuSevars da moswavleebma gakveTilis dros ar irbinon skolis derefanSi wylis
gamosacvlelad; aseve, maswavlebels dasWirdeba raime mozrdili WurWeli WuWyiani
wylis gadasaRvrelad.
sxva masala:
akrilis saRebavebi – radgan akrilis saRebavi swrafad Sreba da guaSisa da akvarelisgan
gansxvavebiT, mSrali wyalSi aRar ixsneba, misi gamoiyeneba mosaxerxebelia sxvadasxva nake-
Tobis SesaRebad (akrilis saRebavi SeiZleba Seicvalos pva weboSi gaxsnili guaSiT).
maswavlebels SeuZlia, sakuTari survilisamebr, nebismieri aqtivobis masalaSi Seitanos
cvlilebebi. aqtivobebis umetesobis masalis CamonaTvalSi igulisxmeba garkveuli alter-
nativebi: plastilini SeiZleba Seicvalos mariliani comiT, feradi qaRaldebis nacvlad
SeiZleba feradi Jurnalebidan amoWrili gverdebis gamoyeneba; moswavleebma mZivebis
nacvlad SeiZleba ixmaron gaferadebuli wvrili kenWebi, patara Rilebi, brinji, wvrilad
daWrili naZvisxis wvima da sxv. maswavlebelma unda waaqezos moswavleebi, raTa maT Tavad
moiZion, moifiqron, gamocadon da gamoiyenon sxvadasxva uCveulo masala.
savarjiSo rveulebi – rveuli an ubis wignaki (sasurvelia ujrebiani furclebiT), romel-
Sic moswavle gakveTilis msvlelobis dros samaxsovrod Caiwers axal terminebs, saxelebs,
saSinao davalebebs, momdevno gakveTilisTvis mosatan masalas... gaakeTebs savarjiSoebs,
Caxatavs patara eskizebs; eqskursiebze moswavleebi am rveulSi CainiSnaven STabeWdilebebs,
gaCenil SekiTxvebs, Caweren sakuTar mosazrebebs, gaakeTeben Canaxatebs; CainiSnaven refe-
ratebs mocemul Temaze, daweren pasuxebs Semajamebel kiTxvebze da sxv.
savarjiSo rveulebis warmoeba daexmareba moswavleebs, daimaxsovron da Seafason nanaxi
Tu Seswavlili, SeZlon azrebis da ideebis werilobiT gamoxatva, miaCvevs maT organizeb-
10
ulobas. rodesac maswavlebeli avalebs moswavleebs raime Temaze savarjiSo rveulebSi
sakuTari mosazrebis werilobiT gamoxatvas da Semdeg Canaweris klasis winaSe wakiTxvas, amiT
maswavlebeli moswavleebs aCvevs sajarod, Tamamad da gamarTulad sakuTari azris gamoTqmas.
drois organizeba:
imisTvis, rom gakveTilis dro mTlianad daeTmos aqtivobas, sasurvelia, moswavleebs
samuSao masala gamzadebuli daxvdeT gakveTilis dawyebisTvis.
drois mogebis mizniT, sasurvelia gakveTilis dawyebamde, maswavlebelma dafaze Camo-
weros gakveTilis gegma – samuSaos Sesrulebis Tanmimdevroba da aqtivobis instruqciis
etapebi. aseve, Sesaswavli terminebi, saxelwodebebi da im xelovanebis saxelebi, romlebzec
iqneba saubari gakveTilis msvlelobis dros.
imisTvis, rom moswavlem kargad daimaxsov ros axali terminebi, am asakSi TiToeul
gakveTil ze maTi raodenoba ar unda aRematebo des 3-4-s. garda amisa, aucilebelia mom devno
gakveTilebze am terminebis xSiri xmareba, magram ara gamokiTxvis saxiT, aramed konteqstSi.
Tu maswavlebeli CaTvlis, rom aqtivobis Sesasruleblad moswavleebs SesaZloa gakveTi-
lis dro ar eyoT, mas SeuZlia Teoriuli informacia maT davalebis Sesrulebis procesSi
(xatvis, Zerwvis dros) miawodos.
p.s. moswavleebi unda mieCvion sakuTar namuSevarze warweris – saxelis, gvarisa da TariRis
gakeTebas (ukana mxridan). rodesac moswavleebi akeTeben asls – ixataven, Zerwaven sxvis
nawarmoebebs, sakuTari saxelis gverdiT aucileblad unda daweron originali namuSevris
avtoris saxelic.
Sefaseba
me-4 klasSi kvlav mxolod ganmaviTarebeli Sefaseba gamoiyeneba. ganmaviTarebeli Sefaseba
adgens TiToeuli moswavlis ganviTarebis dinamikas da mimarTulia swavlis xarisxis gaum-
jobesebaze.
wlis bolos sagnis maswavlebeli klasis damrigebels gadascems moswavlis mokle weril-
obiT Sefasebas, romelSic daaxasiaTebs moswavles, aRniSnavs mis warmatebebs da miuTiTebs,
raSi sWirdeba moswavles daxmareba sakuTari SesaZleblobebis ukeT gamosavlenad.
moswavlis Sefasebis komponentebi
moswavleebi fasdebian erTnairi wonis mqone Semdegi sami komponentis mixedviT:
a) mimdinare saSinao davaleba;
b) mimdinare saklaso davaleba;
g) Semajamebeli davaleba.
Semajamebeli davalebis komponentSi savaldebuloa kompleqsuri, konteqstis mqone
11
davalebebis gamoyeneba (mag., proeqtSi monawileoba, kvlevis Catareba, namuSevris Seqmna,
moTxrobis Sedgena, monacemTa bazis Seqmna, konkretuli problemis gadaWra, savele-gasvliTi
samuSaos an saswavlo eqskursiis angariSis momzadeba da sxv.). amgvar davalebaSi Sesrule-
buli samuSaos mravalmxrivi SefasebisaTvis qvemoT gTavazobT Sefasebis kriteriumebs
(aseve, ix.: danarTi).
TiToeuli maswavlebeli kaTedras warudgens mis mier klasSi Catarebuli Semajamebeli
davalebebis dokumentacias: Semajamebeli davalebis nomeri, Semajamebeli davalebis piroba,
sagnis standartis is Sedegi/Sedegebi, romlis Sefasebasac emsaxureba konkretuli Sema-
jamebeli davaleba; kriteriumebi, romliTac Sefasdeba es davalebebi; aseve, moswavleebis
mier Sesrulebuli da maswavleblis mier Sefasebuli Semajamebeli davalebis ramdenime
nimuSi an Sesrulebuli Semajamebeli davalebis amsaxveli vizualuri masala.
Semajamebeli davalebebi
danarTSi gTavazobT Semajamebel davalebebsa da maTi Sefasebis formebs. maswavlebeli
ar aris valdebuli gamoiyenos es gakveTilebi moswavleTa codnisa da unar-Cvevebis ganvi-
Tarebis Sesamowmeblad. davalebebs axlavs Sesabamisi Sedegebisa da indikatorebis Camona-
Tvali, Sefasebisa da TviTSefasebis formebi, savaraudo komentarebisa da rekomendaciebis
nimuSebi, romlebic maswavlebels SeuZlia Caasworos an Secvalos dasmuli aqcentebi (ix.:
danarTi). SemoTavazebuli savaraudo kriteriumebidan maswavlebels SeuZlia SearCios ram-
denime yvelaze aqtualuri, radgan meoTxeklaselebs uWirT koncentracia bevr moTxovnaze.
I Semajamebeli davaleba tardeba Tavis (`xazi, feri, forma~) dasasruls, calke gakveTilze,
testis saxiT. maswavlebelma qseroasli unda gadaiRos da daurigos is moswavleebs.
II Semajamebeli davaleba (debatebi) tardeba gakveTilze: `damimtkice~ (Tema: `breigelis
TamaSebi~).
III Semajamebeli davaleba (namuSevari) tardeba gakveTilze `ojaxuri myudroeba~.
IV Semajamebeli davaleba tardeba proeqtis `qalaqobana~ dasasruls, Temis mesame
gakveTilze.
ukanaskneli Semajamebeli davaleba tardeba gakveTilze `kamaTeli~ (kvleva, aRwera,
analizi, Sedareba, Sefaseba).
gakveTilis/Temis bolos dasasmeli Semajamebeli SekiTxvebi:
xelovnebis Sesaxeb:
yy ratom kideben adamianebi kedlebze suraTebs?
yy Tqven gikidiaT kedelze suraTi? ras grZnobT, rodesac mas uyurebT?
yy ratom arsebobs xelovnebis muzeumebi, galereebi, sagamofeno darbazebi?
12
yy ratom mogzauroben adamianebi ucxo qveynebSi xelovnebis Zeglebis da muzeumebis
sanaxavad?
yy risTvis aris saWiro xelovneba?
yy raSi gvexmareba xelovneba? raSi exmareba xelovneba sazogadoebas? calkeul adamians?
yy rogor SegviZlia gavaumjobesoT garemo (oTaxi, Senoba, ubani, qalaqi) xelovnebis
meSveobiT?
yy ras gviambobs xelovneba cxovrebis Sesaxeb?
yy xelovneba fufunebaa Tu aucilebloba?
yy ras niSnavs – xelovneba komunikaciis universaluri enaa/saSualebaa?
yy rogori iqneboda samyaro xelovnebis gareSe?
yy saxviTi xelovnebis ra dargebi/Janrebi arsebobs? romeli mogwonT metad? romeli
mogwonT naklebad? ratom?
yy xelovnebis romel dargebs esaWiroeba mxatvris profesia?
yy romel arasaxelovnebo dargebs sWirdeba mxatvris profesia?
yy risTvis aris saWiro gamoyenebiTi xelovneba?
yy gamoyenebiTi xelovnebis ra dargebi arsebobs?
yy rogor moqmedebs reklama?
yy xelovani adamiani Sromobs Tu erToba?
yy vin wyvets, es nawarmoebi Sedevria Tu ara?
yy rogor xdebian xelovanebi?
yy riTia xelovanis cxovreba momxibvleli?
yy arsebobs warmatebis recepti?
yy ra problemebs SeiZleba waawydes xelovani cxovrebaSi sakuTari profesiis gamo?
yy ratom aris ase cota qali-xelovani?
yy ratom aris xelovneba ase gansxvavebuli sxvadasxva qveyanaSi?
yy rogor icvleba silamazis ideali da standarti sxvadasxva drosa da qveyanaSi?
yy SeiZleba xelovnebis nawarmoebi iyos uSno?
yy rogor moqmedebs garemo xelovanze?
yy rogor moqmedebs sazogadoeba xelovanze?
yy rogor moqmedebs politikuri, socialuri, kulturuli an religiuri viTareba xelo-
vanze?
yy rogor cvlis codna xelovnebas?
yy rogor cvlis xelovneba codnas?
yy ras niSnavs SemoqmedebiToba?
yy rogor dagexmareba xelovneba sxva sagnebis swavlaSi?
yy rogor unda gamogadges sxva sagnebSi naswavli sakuTar SemoqmedebaSi? gqoniaT aseTi
SemTxveva?
13
sakuTari namuSevris Sesaxeb:
yy saidan mogivida es azri (saidan mogivida STagoneba)?
yy ra gamosaxe Sens namuSevarSi?
yy ras grZnob, roca namuSevars qmni?
yy namuSevris Seqmnamde ifiqre Tu ara winaswar, ra masala mouxdeba metad Sens Canafiqrs
(fanqari, pasteli, naxSiri, carci, flomasteri, guaSi, akvareli, Tixa...)
yy ra masala ixmare namuSevris Seqmnisas? ratom?
yy ra ferebi SearCie dasaxatad da ratom?
yy qaRaldis rogori orientacia (horizontaluri Tu vertikaluri) airCie da ratom?
yy ra dro moandome muSaobas?
yy mogwons Seni namuSevari?
yy aqamde gagikeTebia msgavsi samuSao? ra gamocdileba SeiZine maSin?
yy ra gamocdileba dagexmara am namuSevris Seqmnisas?
yy risi codna dagWirda am namuSevarze muSaobisTvis?
yy ra unarebi dagWirda am namuSevarze muSaobisTvis?
yy namuSevris Seqmnisas, gaiTvaliswine megobrebis azri?
yy namuSevris Seqmnisas gaiTvaliswine maswavleblis rCeva?
yy am samuSaosTan dakavSirebiT, ras apirebdi? ra molodini gqonda?
yy gamogivida is, rasac apirebdi Tu raime Secvale?
yy ramdenad Seicvala Seni naxati Canafiqridan saboloo, dasrulebul namuSevramde?
ra Secvale da ratom?
yy Tavidan rom akeTebde, ras Secvlidi?
yy ra codna SeiZine muSaobis dasrulebisas?
yy ra unarebi SeiZine da ganiviTare am namuSevarze muSaobisas?
yy ra iyo muSaobisas yvelaze rTuli? advili?
yy ra gamogivida kargad, ra gagiWirda?
yy rogor Seafasebdi am namuSevars?
yy rogor Seafasebdi am namuSevars, maswavlebeli rom iyo?
yy ginda, rom Seni namuSevari gamoifinos?
yy vis ginda aCveno namuSevari?
yy visTan girCevnia Sens namuSevrebze saubari – megobarTan, mSobelTan Tu maswavle-
belTan?
yy namuSevris Seqmnisas romeli etapi gixaria/gsiamovnebs yvelaze metad – procesi Tu
Sedegi? ratom?
14
gakveTilis/Temis Sesaxeb:
yy dagainteresaT dRevandelma Temam?
yy ra dagamaxsovrdaT dRevandeli gakveTilidan?
yy riTi gansxvavdeboda dRevandeli gakveTili sxva gakveTilebisgan?
yy gaqvT Tu ara SeniSvnebi gakveTilis msvlelobis Taobaze?
yy vin eTanxmeba klasis/megobris mosazrebas? vis aqvs gansxvavebuli azri?
yy eTanxmebi Tu ara maswavleblis mosazrebas?
yy emTxveva Tu ara Tqveni azri sxva mosazrebebs?
yy SegviZlia sxva kuTxiT SevxedoT am sakiTxs?
yy vinme xom ar daumatebda rames?
yy rogor SeiZleba gavigoT, sworia Tu ara Cveni azri?
yy rogor SevamowmoT Cveni azri?
yy ra dagexmaraT SemowmebaSi/am problemis gadaWraSi?
yy ra dagexmaraT damaxsovrebaSi/swavlaSi?
yy miubrundiT mewyviles da gauziareT, ra iswavleT dRevandel gakveTilze.
yy kidev ra gainteresebT amis Sesaxeb? miubrundiT Tqvens mewyviles da gauziareT azri.
yy kidev ra informacia gvWirdeba?
yy kidev ra unarebi gvWirdeba?
yy me SevamCnie, rom... Tqven ra SeamCnieT?
cnobari:
ZiriTadi terminebi da maTi ganmarteba:
xelovnebis dargebi da saxeobebi: saxviTi xelovneba, dekoratiul-gamoyenebiTi
xelovneba, kino, Teatri, literatura, musika, qoreografia, arqiteqtura.
saxviTi (plastikuri) xelovnebis dargebi:
ferwera _ dargi, romelSic gamosaxuleba saRebavis meSveobiT iqmneba;
grafika _ dargi, romelSic wamyvani mniSvneloba naxats eniWeba (mag., fanqriT, tuSiT,
naxSiriT da a.S.);
qandakeba _ sxvadasxva masalisagan gamosaxulebis Zerwvisa da kveTis xelovneba;
arqiteqtura – dagegmarebisa da mSeneblobis xelovneba;
dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis dargebi: yvela dargi, romelic qmnis
dizainiT gamorCeul saayofacxorebo daniSnulebis nakeTobebs – avejs, qsovilebs, WurWels,
iaraRebs, tansacmels, sxvadasxva saxis mosarTavebs da sxv.
15
Janrebi:
portreti _ adamianis an adamianTa jgufis gamosaxuleba;
peizaJi _ bunebis an qalaqis xedi;
naturmorti _ usuli sagnebis amsaxveli Janri;
yofiTi Janri _ yoveldRiuri yofis amsaxveli Janri;
istoriuli Janri _ istoriuli pirebisa da movlenebis amsaxveli Janri;
religiuri Janri _ religiuri siuJetebisa da personaJebis amsaxveli Janri;
miTologiuri Janri _ miTologiuri siuJetebisa da personaJebis amsaxveli Janri;
animalisturi Janri _ cxovelebis amsaxveli Janri;
16
axali erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis wliuri programa
IV klasi – wlis bolos misaRwevi Sedegebi da maTi indikatorebi
mimarTuleba: SemoqmedebiToba da praqtika
s.g.IV.1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis (emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRe-
buli STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis
gamoyenebiT.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
1. asaxavs namuSevarSi bunebaze, bunebis movlenebze da obieqtebze dakvirvebis Sedegebs
sxvadasxvagvari saxviTi saSualebebiT (mag., Weqa-quxili, dRe-Rame, weliwadis dro da
sxv.);
2. irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabe-
Wdilebis da emociis gadmosacemad;
3. iyenebs sxvadasxva tipis xazs, konturs da Strixs;
4. ferebis SezavebiT iRebs sasurvel fers (mag., moyviTalo mwvane, molurjo mwvane);
5. TeTris an Savi feris damatebiT cvlis feris tonalobas (naTeli-bneli, vardisferi,
ruxi, cisferi da sxva);
6. iyenebs kontrastul ferebs;
7. qmnis kontrastul namuSevrebs sapirispiro wyvilebis gamoyenebiT (didi-patara,
bneli-naTeli da sxv.)
8. akvirdeba garemoSi formaTa mravalferovnebas da asaxavs namuSevarSi;
9. SearCevs da ganalagebs sxvadasxva zomis gamosaxulebebs wina da ukana xedis gadmo-
sacemad;
10. qmnis simetriul da asimetriul namuSevrebs;
11. sxvadasxva xerxiT (formiT, zomiT, feriT) gamoyofs namuSevarSi mTavars;
12. sxvadasxva mxatvruli xerxiT namuSevarSi gadmoscems dinamikas (qari, fexburTi,
foTolcvena da sxv.).
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
1. mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva JanrSi
(portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
2. Zerwavs da qmnis mcire plastikis nimuSebs, martiv kompoziciebs, konstruqciebs sxva-
dasxva (bunebrivi, xelovnuri) masalis gamoyenebiT;
17
3. qmnis dekoratiuli da gamoyenebiTi xelovnebis nimuSebs mravalferovani masalis
saSualebiT (Tasebi, mZivebi da sxv.);
4. muSaobis procesSi iyenebs gansxvavebul xerxebs, atarebs eqsperimentebs sxvadasxva
masalis gamoyenebiT;
5. qmnis garemoSi arsebuli gansxvavebuli faqturis imitacias/iluzias mravalferovani
teqnikis gamoyenebiT;
6. kompiuterul saxatav programaSi qmnis namuSevrebs (iyenebs sxvadasxva tipisa da sisqis
xazs, konturs, fers; gamosaxavs organzomilebian formebs, ornaments);
7. kompiuterul saxatav programaSi qmnis ritmul, simetriul, asimetriul namuSevrebs.
mimarTuleba: komunikacia da interpretacia
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi)
Sesasrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
1. erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna wyvil-
Si/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan erTad
iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
2. eleqtronulad ugzavnis sakuTar cifrul namuSevars rogorc Tanaklaselebs, ise
maswavlebels;
3. iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
4. icavs drois limits yvela tipis aqtivobis Sesrulebisas;
5. irCevs samuSao iaraRebs, masalas, awesrigebs maT gansazRvruli drois monakveTSi.
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; azris,
ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xelovanTa
namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
1. individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis Sesaxeb
(Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma, feri),
principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi) masalas da sxva;
2. sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa namu-
Sevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
3. saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xelovnebis
elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
4. usmens, acdis sxvebs azris gamoTqmas, ekiTxeba da upasuxebs kiTxvebs, urCevs da Tavad
iRebs rCevebs, xmarobs koreqtul gamoTqmebs;
5. namuSevris wardgenisas mxars uWers da amxnevebs Tanaklaselebs.
18
mimarTuleba: xelovnebis aRqma konteqstSi
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
1. adarebs saxviTi xelovnebis sxvadasxva dargis nimuSebs gamomsaxvelobiTi xerxebis,
masalis, teqnikis mixedviT;
2. asaxelebs da amoicnobs zogierT Janrs (naturmorti, peizaJi, portreti, yofiTi);
3. asaxelebs da axasiaTebs saxviTi xelovnebis dargebTan dakavSirebul profesiebs
(mxatvari, moqandake, arqiteqtori da sxv.);
4. agrovebs informacias cnobil arqiteqturul Zeglebze, ferwerul namuSevrebze,
qandakebebze, dekoratiul-gamoyenebiTi da xalxuri Semoqmedebis nimuSebze da acnobs
Tanaklaselebs; muSaobs integrirebul proeqtebze (qarTuli, bunebismetyveleba,
musika da sxv.);
5. saubrobs im namuSevris Sesaxeb, romelmac gansakuTrebuli STabeWdileba moaxdina
samxatvro galereaSi an muzeumSi yofnisas da asabuTebs ratom;
6. adarebs erTsa da imave Temaze Seqmnil xelovnebis nimuSs literaturul an musikalur
nawarmoebs da saubrobs Tavis STabeWdilebebze.
Sinaarsi da rekomendaciebi
saxviTi xelovnebis ZiriTadi elementebi da principebi:
xazi: sxvadasxva tipis da sisqis xazi, konturi da Strixi.
aqtivobebi xaziT:
moswavle iyenebs Strixs da sxvadasxva tipis xazs gamosaxulebebis Sesaqmnelad; sxvadasxva
tipis xazebis gamoyenebiT cdilobs gadmosces moZraoba (mag., xeebis moZraoba qarSi da sxv.).
feri: ZiriTadi da Sedgenili, civi da Tbili, kontrastuli ferebi, tonaloba - TeTris
an Savi feris damatebiT miRebuli toni.
aqtivobebi feriT:
moswavle Canafiqris, guneba-ganwyobilebis (emociebis) da dakvirvebis Sedegad miRebul
STabeWdilebebis gadmosacemad iyenebs ZiriTad, Sedgenil, civ da Tbil ferebs, kontrastul
ferebs, maTi gamoyenebiT aqcentirebas akeTebs gansakuTrebiT emociur an sayuradRebo
siuJetebze.
iyenebs tonalobas (TeTris an Savi feris damatebiT cvlis sinaTlis xarisxs: naTeli-bne-
li-vardisferi, cisferi, iasamnisferi da sxva).
akvirdeba garemoSi obieqtebs, maT Seferilobas da asaxavs namuSevarSi; gamoxatavs Sesa-
bamisi feriT dRe-Ramis sxvadasxva monakveTs, weliwadis dros, raime movlenas da sxv.
19
kontrastuli ferebiT xatavs egzotikur frinvelebs, cxovelebs, mcenareebs, dResas-
waulebs, ardadegebis yvelaze dasamaxsovrebel momentebs da sxv.
civi da Tbili ferebis gamoyenebiT qmnis garkveul ganwyobilebas.
ferebis SezavebiT iRebs sasurvel fers.
forma: 2D da 3D - brtyeli da moculobiTi, simetriuli da asimetriuli.
aqtivobebi formiT:
moswavle iyenebs simetriul da asimetriul formebs namuSevris Sesaqmnelad. Tavad
qmnis or da samganzomilebian - brtyel da moculobiT formebs da awyobs konstruqciebs;
TixiT, plastiliniT, cviliT, comis gamoyenebiT Zerwavs mcire plastikis nimuSebs da qmnis
kompozicias, konstruqcias, sxvadasxva sagans.
principebi: ritmi, wina da ukana xedi, ZiriTadis gamoyofa, statika, dinamika, kontrasti.
gamoyenebuli principebi:
moswavle gadmoscems wina da ukana xeds gamosaxulebis zomis, mkveTri da mkrTali ferebis
saSualebiT (wina xedi - mkveTri, ukana xedi - mkrTali); cdilobs gadmosces/daxatos/gamoZ-
erwos statikuri da dinamikuri gamosaxulebebi (mag., foTolcvena, qari, bavSvebi TamaSoben
burTs da sxv.); qmnis ritmul gamosaxulebebs, sxvadasxva zomiT, feriT gamoyofs mTavars
namuSevarSi; akvirdeba garemoSi sapirispiro wyvilebs: kontrastul ferebs (bunebaSi,
samosze da sxv.), bnel da naTel, did da patara (adamianebi, sagnebi da sxv.) gamosaxulebebs
da asaxavs namuSevarSi.
masala da iaraRi: fanqari (feradi, ubralo), pasteli, flomasteri, guaSi, akvareli,
naxSiri, sangina, feradi qaRaldi, muyao, qsovili, plastilini, Tixa, tradiciul da ara-
tradiciuli masala (plastmasis da minis boTlebi, liTonis nivTebi, muyaos da polieTilenis
parkebi da sxv.), funji, makrateli, webo.
teqnika da procedura: ferwera, grafika, Zerwva, aplikacia, kolaJi, mozaika, anabeWdi,
monotipia, kompiuteruli saxatavi programa da sxva.
gamoyenebuli masala da teqnika:
moswavle mravalferovani masalisa da teqnikiT, sxvadasxva xerxis, tradiciuli da ara-
tradiciuli iaraRis gamoyenebiT atarebs eqsperimentebs. iyenebs fanqrebs, saRebavebs,
markerebs, carcs, cvils, coms, Jurnal-gazeTebs, sakawrav saSulebas, mZivebs, qvebs, niJarebs,
Toks, mavTuls, sxvadasxva zomis liTonisa da muyaos yuTebs da sxva mravalferovan xelovnur
Tu bunebriv masalas grafikuli, ferweruli, aplikaciis, kolaJis, anabeWdebis, monotipiis,
mcire plastikis nimuSebis, martivi nakeTobebis, konstrquciebis da sxv. Sesaqmnelad.
gadmoscems garemoSi/bunebaSi arsebuli sxvadasxva obieqtis faqturis imitacias/iluzias
(daWmuWnuli qaRaldiT, dakawvriT, jagrisiT, sxvadasxva tipis xazis, laqis gamoyenebiT da sxv.).
savaraudo Temebi: `zafxulis erTi dRe~, `zamTris ardadegebi~, `dila~, `Cemi ojaxi~,
`ojaxuri tradicia~, `dabadebis dRe~, `pepela~, `Cemi sayvareli cxoveli~, `Cemi skola~,
20
`zRaprebis qveyanaSi~, `jadosnuri tye~, `winaT da axla~, cxovrebaSi nanaxi yofiTi scenebi
an gagonili ambebi (mag.,, rTveli, ojaxuri dResaswaulebi da sxva), „Cemi garemo` (qalaqi,
sofeli, satransporto saSualebebi (matarebeli, manqana, TviTmfrinavi), xidebi, Senobebi,
moednebi da sxv.), `mogzauroba droSi~, seria: `mogzauroba dedamiwis garSemo~, `mogzauroba
gemiT/ TviTmfrinaviT/matarebliT...~, `sadguri~, `aeroporti~, `navsadguri~, `biblioTeka~,
`momavlis transporti~, `TeatrSi~, `quCaSi~, `sportuli Sejibri~,’’ucnauri safreni aparati’’
da sxv. (SeiZleba iyos adgilobrivi sawarmos, adgilobrivi arqiteqturuli Zeglis, adgilo-
brivi da ucxouri tradiciis amsaxveli Temebic) aseve Temebi sakuTari fantaziis mixedviT.
21
Tem
ebi
da
gak
veT
ileb
i
sas
wa-
vlo
d
ro
is
xang
r-
Zliv
ob
a
st
an
da
rt
is
mi
ma
rT
ul
eb
eb
i d
a S
ed
eg
eb
i
Se
mo
qm
ed
eb
iT
ob
a d
a p
ra
qt
ik
ak
om
un
ik
ac
ia
da
i
nt
er
pr
et
ac
ia
xe
lo
vn
eb
is
a
Rq
ma
k
on
te
qs
tS
i
1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT, Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis (emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamo-yenebiT.
2. moswavlem unda SeZlos sxva-dasxva masalisa da teqnikis Ser-Ceva da gamoyeneba sakuTariCanafi-qris da ideis gansaxorcieleblad.
3. moswavlem unda SeZlos Tanakla-selebTan TanamSromlobiT (wyvi-lSi, gundSi) Sesasrulebeli samu-Saos dagegmva da ganxorcieleba.
4. moswavlem unda SeZlos indivi-dualuri da erToblivi namuSevris wardgena; azris, ideebis, STabeW-dilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xelovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dar-gebisa da zogierTi Janris gansxva-veba erTmaneTisgan, maTi dakavSi-reba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva sagnebSi ganvlil masalasTan.
Te
ma
I: x
azi,
fe
ri,
fo
rm
a
fer
Ta
Teo
ria
1X
go
eTes
sam
kuT
xed
i2
XX
muqi
da
Ria
1X
X
pas
tel
ur
i f
ereb
i1
XX
mwva
ne1
XX
fer
i d
a g
anw
yob
a1
X
St
rix
i (h
aer
ova
ni p
ers
peqt
iva)
1X
diu
rer
is m
art
or
qa1
XX
XX
mel
anqo
lia
2
kit
har
ing
i1
XX
XX
X
kub
izmi
1X
XX
mat
yuar
a xa
zeb
i2
XX
X
saxelmZRvanelos Sesatyvisoba erovnul
saswavlo gegmasTan
22
12
34
5
Te
ma 2
: Jan
re
bi
anar
ekl
i3
XX
kaka
baZ
is i
mer
eTi
1X
XX
anab
eWd
i1
XX
XX
x
tar
iel
is p
or
tr
eti
2X
XX
yaj
aru
li
por
tr
eti
1X
X
mod
ilia
ni1
XX
X
br
eig
elis
Tam
aSeb
i1
XX
dam
imt
kic
e1
XX
mam
ali
1X
XX
ani
mal
ist
ur
i J
anr
i1
XX
X
miT
iur
i c
xove
leb
i2
XX
Te
ma 3
: ms
je
lo
ba
er
Ti
Sed
evr
is i
st
or
ia1
XX
van
go
gis
as
li
1X
X
So
ba
3X
X
jg
uf
ur
i po
rt
ret
i2
XX
X
sap
arad
o p
or
tr
eti
1
oj
axu
ri
myu
dr
oeb
a1
XX
XX
diz
aini
1X
Te
ma4
: qan
dak
eb
a
kvip
ro
su
li
ker
peb
i1
XX
egvi
ptu
ri
ier
og
lif
ebi
1X
mol
apar
ake
pal
itr
a2
gai
can
iT k
u!
1X
X
23
12
34
5
Te
ma 5
: ar
qit
eq
tu
ra
egvi
pte
2X
XX
ber
Znu
li
or
der
i1
cix
eima
gr
e2
XX
X
us
wo
rma
sw
or
o S
eno
beb
i1
XX
X
qal
aqo
ban
a3
XX
XX
X
len
d a
rt
i1
X
Te
ma 6
: te
qn
ike
bi
afr
iku
li
niR
beb
i1
XX
X
jad
os
nur
i xa
liC
a1
XX
X
Teq
a2
X
anab
eWd
i ka
rt
of
iliT
1X
sak
ur
a1
XX
mr
aval
wer
til
i1
X
gr
ataJ
i1
X
pal
eont
ol
og
ob
ana
1X
res
tav
rac
ia1
XX
abs
tr
aqc
ia J
an a
rpi
s s
til
Si
1X
X
Te
ma7
: Se
maj
ame
be
li
gak
ve
Til
eb
i
kama
Tel
i1
XX
X
Tam
aSi
ter
mine
bz
e1
XX
X
24
gakveTilebis scenarebi
I Tema: xazi, feri, forma
ferTa Teoria
mizani:
ferTa Teoriis elementaruli debulebebis gacnoba.
Sedegi:
s.g. IV.1 – 6, 7.
asaTvisebeli terminebi:
prizma
gradacia
sistema
masala:
saxatavi furclebi
1 didi zomis furceli plakatisTvis
makrateli
webo
fargali an mrgvali sagani.
saRebavebi
funji
wyali
palitra
vizualuri masala:
ferebis sxvadasxva tipis borbali
gakveTilis msvleloba:
warmoidgineT, ra uRimRamo iqneboda Cveni cxovreba, rogorc Sav-TeTr kinoSi, aqro-
matul, araferad samyaroSi rom vcxovrobdeT – yayaCo muqi nacrisferi iqneboda, ca Ria
nacrisferi; nacrisfer quCebSi, nacrisfer tansacmelSi gamowyobili adamianebi ivlidnen.
sxvadasxva simuqis nacrisferi saRebavebiT nacrisfer naxatebs davxatavdiT...
– CamovTvaloT, rogori sityvebiT SeiZleba davaxasiaToT ferebi? me daviwyeb, Tqven ki
gaagrZeleT –kaSkaSa da mkrTali...
Tbili da civi,
naTeli da bneli,
Ria da muqi,
27
mkveTri da baci,
mxiaruli da mowyenili,
kontrastuli da gardamavali,
Wreli, Wyetela, xasxasa, myvirala, gaqeqili, sasiamovno, usiamovno...
qromatuli, anu feradi da aqromatuli, anu ufero, nacrisferi.
manam moswavleebi asaxeleben feris Tvisebebs, maswavlebeli Camowers maT dafaze ise,
rom erT mxares moxvdes yvela dadebiTi maxasiaTebeli: Tbili, naTeli, mxiaruli..., meore
mxares ki uaryofiTi: bneli, civi da sxva.
maswavlebeli ambobs: miaqcieT yuradReba dafaze Camoweril sityvebs da ipoveT kanon-
zomiereba, romelic ferTa Tvisebebis CamoTvlis procesSi gagviCnda.
Tu moswavleebi verafers aRmoaCenen, maswavlebeli miuTiTebs maT dafaze Camoweril
sityvebze da etyvis:
feris yovel maxasiaTebels aqvs misi sapirispiro mniSvnelobis maxasiaTebeli bneli/
naTeli; civi/Tbili da a.S.
maTematikaSi arsebobs ori niSani, romlebic dadebiTs da uaryofiTs aRniSnaven. ra
ewodeba am niSnebs?
esenia + da - .
ferebis am CamonaTvalidan romlebs dausvamdiT + niSans da romels - ?
yovel Cvengans aqvs Tavisi damokidebuleba ferebis mimarT – zogi feri moswons, zogi
ar uyvars. ferebis garkveuli Sexameba siamovnebs an aRizianebs.
ferebs imdenad didi gavlena aqvT adamianis ganwyobaze, rom am sakiTxiT araerTi mecnieri
dainteresda, Seiswavla ferebis buneba da Tavisi sistema Camoayaliba.
aristotele, berZeni filosofosi da mecnieri, 4 ZiriTad fers cnobda – TeTrs, yviTels,
Savs da wiTels.
leonardo da vinCi, italieli mxatvari da gamomgonebeli, Tvlida, rom arsebobs eqvsi
ZiriTadi feri – wiTeli, yviTeli, mwvane, lurji, TeTri da Savi.
isaak niutonma, ingliselma mecnierma, ferebis istoriaSi axali, mecnieruli xedva Semoi-
tana – man SuSis prizmaSi gaatara sinaTlis TeTri sxivi, romelic cisartyelas 7 ferad
daiSala - wiTeli, narinjisferi, yviTeli, mwvane, cisferi /an momwvano-molurjo/, lurji
da iisferi. man isini wreze ganalaga.
goeTem, germanelma mweralma eqvsferiani sqema moifiqra: samkuTxedis wveroebze ganalaga
ZiriTadi ferebi: lurji, yviTeli da wiTeli. xolo maTi SezavebiT miRebuli mwvane, iisferi
da narinjisferi ZiriTad ferebs Soris Casva.
niutons, goeTes da leonardos sistemebSi, ZiriTadi ferebi erTnairia – wiTeli, yviTeli
da lurji.
rogorc ar unda ecado, ra ferebic ar unda Seazavo, am sam fers ver miiReb; samagierod,
mxolod am sami feris saRebaviT, SeiZleba nebismieri sxva feris damzadeba.
aqtivoba:
moswavleebi amoirCeven da saxelmZRvaneloSi mocemuli nimuSebis mixedviT daamzadeben
28
sxvadasxva tipis ferebis borblebs – sami ZiriTadi feris, goeTes, aristoteles, leonardos
an niutonis borbals.
fargliT, ferad furclebze Semoxazaven wreebs. TvaliT gayofen maT imden tol nawilad,
ramdeni feris Semcveli borblis gakeTebasac apireben.
gaferadebuli wreebiT daamzadeben TvalsaCinoebis plakats:
amoarCeven saukeTesod Sesrulebul nimuSebs, daawebeben maT didi zomis furcelze da
gaukrTeben ganmartebiT warwerebs.
p.s. maswavlebels SeuZlia, niutonis cdaze saubrisas moswavleebs aCvenos cda – Wikar-
tiT daamagros fanqris saSlelze da swrafad daatrialos niutoniseuli Svidfera an sami
ZiriTadi feris borbali. brunvisas, Wreli borbali gaTeTrdeba.
aqtivobis plakatis nimuSebi:
II gakveTili
goeTes samkuTxedi
mizani:
goeTes ferTa Teoriis gacnoba;
ferebis Sezavebis praqtika;
29
instruqciiT muSaobis unari;
formulis gaazrebis unari.
Sedegi:
s.g. IV.1. – 4, 5, 6, 7.
asaTvisebeli terminebi:
Teoria – ideebis sistema, daskvna
masala:
saxatavi furceli
makrateli
saxazavi (ar aris aucilebeli – jobia, moswavleebi mieCvion TvaliT gazomvas)
guaSis lurji, yviTeli da wiTeli saRebavebi
funji
palitra
wyali
vizualuri masala:
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daakvirdnen ferebis Svidfera borbals da ikiTxavs:
– romeli ferebi aklia am borbals? (ruxi, yavisferi, Savi da TeTri)
goeTe, me-18 saukunis poeti, moazrovne da mkvlevari, mxiaruli, cnobismoyvare adamiani
iyo.
uyvarda garToba, xumroba, nadiroba da drostareba, amave dros, zrunavda muzeumebsa da
arqiteqturul Zeglebze, dgamda warmodgenebs, ganagebda gzebis mSeneblobas, saxelmwifo
finansebs da sxva seriozul saqmeebs. yovelive amis garda, swavlobda geologias, botani-
kas, anatomias, mineralogias da sxva mecnierebebs. atarebda kvlevebs da werda seriozul
samecniero naSromebs.
dakvirvebebisa da cdebis Sedegad, goeTem SeimuSava ferTa Tvisebebis Teoria. goeTes
TeoriaSi, sxva Teoriebisgan gansxvavebiT, ferebi erTmaneTs ki ar upirispirdebian, aramed
30
erTmaneTTan urTierToben, erTmaneTs erwymian, gadaedinebian erTidan meoreSi. Tuki umetesi
mkvlevari ferebs wreze alagebda, goeTem isini samkuTxedSi Casva da ai, ra miiRo:
samkuTxedis kuTxeebSi dasva ZiriTadi ferebi – wiTeli, lurji da yviTeli, xolo gver-
debze maTi SezavebiT miRebuli meoradi ferebi – iisferi, narinjisferi da mwvane.
darCenili carieli ujrebi ki erTmaneTis mezobeli ferebis nazavma daikava.
Tuki sxva feris borblebSi daumsaxureblad daCagres da adgili ar miuCines yavisfersa
da nacrisfers, goeTes samkuTxedSi isini mSvenivrad mokalaTdnen samkuTxedis SuagulSi.
aqtivoba 1:
yvela moswavle cal-calke xatavs goeTes samkuTxeds saxelmZRvaneloSi mocemuli
instruqciis da formulis daxmarebiT.
saxatav qaRaldze unda daixatos da gamoiWras tolgverda samkuTxedi, romelic para-
leluri xazebiT sam tol nawiladaa gayofili, Sedegad, ZiriTad samkuTxedSi 9 patara
samkuTxedia Caxazuli.
saxelmZRvaneloSi mocemulia nimuSi, rogor unda moikecos da moiWras kvadratuli
furclidan tolgverda samkuTxedi. da rogor daiyos igi tol nawilebad.
rodesac yvelaferi daixazeba da gamoiWreba, moswavleebi gaaferadeben yovel ujras
nimuSis da formulis mixedviT.
moswavleebi ganawildbian 5-kacian jgufebad. gaferadebul da gamSral samkuTxedebs
daawebeben erT formatze – yoveli 5 samkuTxediT Seikvreba erTi xuTkuTxedi.
sasurvelia, jgufebma moilaparakon da sxvadasxva sistemiT daawebon samkuTxedebi – mag.
erTi jgufi daawebebs lurji wveroebiT centrisken, meore ki – yviTlebiT. aseT SemTxvevaSi
sxvadasxva vizualuri efeqti miiReba da moswavleebs SeeZlebaT msjeloba miRebul Sedegebze.
aqtivoba 2:
moswavleebi gaixseneben ganvlil gakveTils da imsjeleben, Tu
ra formaze da ra principiT daalaga goeTem ferebi,
kidev vis hqonda Seqmnili ferebis Taviseburi Teoria,
ra gansxvavebaa goeTes ferTa Teoriasa da sxva Teoriebs Soris.
31
aqtivoba 3:
masala:
maswavleblis mier amobeWdili, didi samkuTxedis gaferadebis formulis nimuSi
A4 furclis kvadrati
saRebavebi
palitra
funji
wyali
moswavleebi daxataven goeTes samkuTxedis magvar did samkuTxeds da gaaferadeben mas
maswavleblis mier amobeWdili nimuSis mixedviT.
moswavleebi gaimeoreben pirveli aqtivobis procedurebs SedarebiT mozrdil sam-
kuTxedebze. amjerad gayofen maT 5 tol nawilad da Sesabamisad miiReben 25 ujras. ujrebs
SeRebaven ise, rogorc formulaSia naCvenebi.
moswavleebi Seadareben erTmaneTs damTavrebul namuSevrebs da imsjeleben, miiRes Tu
ara erTnairi Sedegi, Tu vinmes gansxvavebuli namuSevari eqneba, gamoarkveven, ratom aris
igi gansxvavebuli, moZebnian Secdomas.
maswavlebeli SeekiTxeba moswavleebs, Tu ra ferebi miiRes damatebiT cxra ujrian sam-
kuTxedTan SedarebiT, da ra moxdeba, Tu samkuTxedSi ujrebis raodenobas kidev ufro
gavzrdiT. moswavleebi gamoTqvamen varauds, Tu ra feri SeiZleba warmoiSvas sabolood
uzarmazari samkuTxedis centrSi.
32
muqi da Ria
mizani:
vaCvenoT moswavleebs feris da fonis urTierTqmedeba.
Sedegi:
s.g. IV.1. – 4, 5, 6, 7.
s.g. IV.2. – 4, 6.
masala:
moswavlis kompiuteri
vizualuri masala:
gakveTilis msvleloba:
ra aris muqi da ra aris Ria?
ras vgulisxmobT, roca vambobT, es es muqia, an es Riaa?
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs sxvadasxva feris baraTebs Semdegi TanmimdevrobiT
– TeTri – Savi, yviTeli – lurji, wiTeli – cisferi, narinjisferi – yavisferi, cisferi –
mwvane, nacrisferi – Savi.
moswavleebma unda daasaxelon, romeli feris baraTia muqi da romeli Ria.
Semdeg, maswavlebeli aCvenebs baraTebs, romlebzec erTnairi ferebi meordeba, oRond
tonalobaSia gansxvaveba – Ria da muqi yviTeli, Ria da muqi nacrisferi, Ria da muqi lurji
da sxva. da ekiTxeba, muqia es feri Tu Ria.
aRmoCndeba, romyviTeli feri, romelic wesiT Ria feria, SeiZleba iyos muqic, xolo
lurji, romelic muqi feria, SeiZleba iyos Riac.
maswavlebeli aCvenems saxelmZRvaneloSi moyvanil nimuSs
da sTxovs moswavleebs, aRweron, Tu ra ferisaa foni da ra feris oTxkuTxedebi xatia
fonze.
33
Semdeg ikiTxavs:
did kvadratebSi Caxatuli ori patara nacrisferi kvadratidan romelia ufro muqi da
romelia SedarebiT Ria?
moswavleebi upasuxeben, rom Sav fonze daxatuli nacrisferi kvadrati ufro Riaa.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs meore ilustracias, Sav-TeTri kvadratebiT:
daakvirdiT Sav da TeTr fonze daxatul patara kvadratebs – romelia ufro didi?
- TeTri kvadrati ufro didi Cans.
maswavlebeli ityvis:
- exla ki, CavataroT cda – davxatoT erTi zomis, magram sxvadasxva feris didi kvadrate-
bi, CavxatoT am kvadratebSi erTnairi, erTi feris patara kvadratebi da davakvirdeT, ra
mouva ferebs.
Tqveni yvelaze saintereso namuSevrebi gamomigzavneT eleqtronuli gzavnilis saxiT,
raTa me Sevagrovo da amovbeWdo isini.
aqtivoba:
moswavleebi kompiuteris saxatav programaSi daxataven:
1. didi zomis marTkuTxeds da gaaferadeben mas nebismieri saSualo simuqis feriT.
Semdeg daxataven erTmaneTSi Camjdar did da patara kvadrats, gverdiT patara kva-
dratis zomis kvadrats da maT gaswvriv isev erTmaneTSi Camjdar did da patara kvadrats.
maswavlebli miuTiTebs moswavleebs, rom
Tu kvadratis daxatva uWirT da igi paralelepipeds ufro hgavs, daxatvis dros, klavia-
turaze unda daaWiron shift Rilaks, da gamova idealuri oTxkuTxedi, romlis yvela gverdi
toli iqneba.
erTnairi zomis kvadratebis dasxatad, isriT unda gamoiyos erTi kvadrati
moiZebnos funqcia copySemdeg moiZebnos funqcia paste da axladgaCenili kvadrati, rome-
lic zustad gaimeorebs pirvelis Tvisebebs, gadaaCoCon sasurvel adgilas.
samive patara kvadrats gaaferadeben erTi feris nacrisferiT, pirvel did kvadrats
34
gaaferadeben Savad, meore did kvadrats ki datoveben TeTrad.
2. daxataven or erTnair kvadrats TeTrs da Savs, am kvadratebze daxataven erTnairi
zomis patara kvadratebs. da gaaferadeben maT fonis sapirispiro feriT.
rodesac yvelaferi mzad iqneba, Seadareben erTmaneTs jer nacrisfer kvadratebs – samive
nacrisferi kvadrati sxvadasxva simuqis iqneba. Sav fonze, nacrisferi kvadrati ufro Ria
gamoCndeba, vidre aseTive kvadrati TeTr fonze. aseve, gansxvavebuli simuqis iqneba Sua
patara kvadratic.
garda amisa, Seadareben, Tu ra mouvidaT Sav-TeTr kvadratebze daxatul oTxkuTxedebs
– marTalia, orive oTxkuTxedi zustad erTi zomisaa, patara TeTri oTxkuTxedi ufro didi
Cans, vidre patara Savi oTxkuTxedi.
moswavleebi imsjeleben saxelmZRvaneloSi moyvanil sxva ilustraciebze da gamoitanen
daskvnas, rom:
erTi da igive feri muq fonze Ria gamoCndeba, Ria fonze ki muqi.
SeiZleba aseTi variantic gakeTdes – sxvadasxva simuqis erTi feriT.
35
pasteluri ferebi plastiliniT
mizani:
wvrili motorikis ganviTareba;
pasteluri ferebis damzadebis unari.
Sedegi:
s.g. IV.1. – 4, 5.
s.g. IV.2. – 4
asaTvisebeli terminebi:
pastelis ferebi
masala:
naxevari saxatavi furclis zomis magar qaRaldze amobeWdili ferebis borblis carieli
bade
fargali
ubralo fanqari
TeTri, Savi, yviTeli, wiTeli da lurji feris plastilini
plastilinis dafa
plastilinis dana
vizualuri resursi:
ferebis borbali (bade) ferebis gareSe (amosabeWdi)
pol sezani albrext diureri Joan miro
36
piter breigeli anri matisi klod mone edgar dega
(ufrosi)
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daaTvalieron saxelmZRvaneloSi mocemuli ilus-
traciebi da aRweron, Tu ra aris gamosaxuli suraTebze da daaxasiaTon yoveli suraTis
ferTa gama.
mag. - pol sezanis peizaJi asaxavs soflis xeds da Sesrulebulia muq, moyavisfro-mom-
wvano ferebSi.
Joan miros suraTi mkveTri, xalisiani ferebiTaa Sesrulebuli da mxiarul ganwyobas qmnis.
albrext diureris peizaJi ki nazi, haerovani ferebiTaa Sesrulebuli.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs pasteluri ferebis nimuSs da ikiTxavs, Tu rogor
daaxasiaTebdnen isini am ferebs (nazi, haerovani, mkrTali...) da ra xerxiT SeiZleba aseTi
ferebis miReba.
maswavlebeli etyvis moswavleebs, rom ferebis aseT naz, haerovan tonalobebs pasteluri
ferebi ewodeba. pasteluri ferebi akvarelis wyliT gazavebuli, gamWvirvale ferebisgan
gansxvavdeba imiT, rom:
1. es ferebi ar aris gamWvirvale,
2. pasteluri ferebi saRebavSi didi raodenobiT TeTri feris damatebiT miiReba. mag.
lurj saRebavSi TeTris damatebiT cisfers vRebulobT. Tu am cisferSi kidev davamatebT
TeTr saRebavs, miviRebT Zalian Ria, pastelur cisfers.
moswavleebi ganixilaven danarCen suraTebs, ris Semdegac maswavlebeli sTxovs maT,
plastilinis nakrebidan amoarCion sami ZiriTadi feris plastilinis naWeri da ityvis:
- Cven gavakeTebT ferebis borbals plastiliniT. CvenTvis Cveuli ferebis borblisgan
gansxvavebiT, am borbalSi davamatebT pasteluri da muqi ferebis wreebs, risTvisac, sami
ZiriTadi feris plastilinis garda, dagvWireba TeTri da Savi plastilinic. TeTri plas-
tiliniT pastelur ferebs davamzadebT, SaviT ki muq ferebs.
37
maswavlebeli gaafrTxilebs moswavleebs, rom muqi ferebis dasamzadeblad Zalian cota
Savi plastilini ixmaron, raTa ferebi Zalian ar gamuqdes.
aqtivoba 1:
moswavleebi palitraze guaSis saRebavebs Seazaveben didi raodenobiT TeTr saRebavTan.
miRebuli pasteluri ferebiT daxataven suraTs Tavisufal Temaze. maswavlebeli sTxovs
moswavleebs, dafiqrdnen, ra Sinaarsis naxats mouxdeba msgavsi ferebi.
aqtivoba 2:
moswavleebs daurigdebaT ferebis borblis carieli badeebi.
moswavleebi daWrian plastilins Tanabari zomis zolebad. zolebs daagrZeleben da
daamrgvaleben 1 yviTel, 1 lurj da 1 wiTel naWers da daalageben maT ferebis borblis
centralur, samganyofilebian wreze. momdevno rigebSi, wiTelis, yviTelis da lurjis gas-
wvriv ujrebze daideba isev am sami ZiriTadi feris plastilinis burTebi.
ZiriTadi feris burTebs Soris, dalagdeba mezobeli ferebis SezavebiT miRebuli feris
burTebi: moswavleebi xelebiT gadazelen lurj da yviTel, yviTel da wiTel, wiTel da
lurj, Tanabari zomis plastilinis naWrebs daamrgvaleben maT da daalageben centridan
meore wreze – wiTel da yviTel burTebs Soris narinjisfers, lurj da yviTel burTebs
Soris mwvanes, lurj da wiTel burTebs Soris iisfer burTs. momdevno wreebze, maT gaswvriv
mdebare cariel ujrebSi, daalageben amave feris burTebs.
mesame wreze dalagdeba: wiTlis da narinjisferis Soris am ori feris SezavebiT miRebuli
burTi; narinjisfers da yviTels Soris narinjisfeis da yviTlis nazavi da a.S.
38
meoTxe wreze yovel or mezobel fers daemateba imave raodenobis TeTri plastilini,
raTa nazi, pastelis ferebi miviRoT.
mexuTe wreze ki amave principiT ferebs TeTris nacvlad Seereva Savi feris plastilini.
39
mwvane
mizani:
civi da Tbili mwvane feris gansxvaveba.
Sedegi:
s.g. IV.1. – 4.
s.g. IV.2. – 4.
vizualuri masala:
ferebis borbali an speqtri
mwvane feri bunebaSi:
kombosto, kitri, brokoli, vaSli, foTlebi, balaxi,
tba, mTa, farSevangi, TuTiyuSi, niangi, xvliki, gveli, muxluxo, xoWo
mwvane feri yofaSi:
manqana, fanqari, flomasteri, saTamaSo....
pit mondrianis suraTebi
klod mones baRis amsaxveli suraTebi
gakveTilis msvleloba:
gakveTilis dasawyisSi, moswavleebi daaTvaliereben da Seadareben erTmaneTs pit mon-
drianis da klod mones mnamuSevrebs. maswavlebeli miaqcevs moswavlebis yuradRebas am ori
mxatvris namuSevrebis ferTa gamaze da sTxovs maT ipovon da daasaxelon, feri, romelic
sruliad uaryofilia erTi mxatvris namuSevrebSi da meoresTan ki piriqiT, Warbobs (mwvane).
40
Semdeg maswavlebeli sTxovs moswavleebs CamoTvalon Tbili da civi ferebi da ikiTxavs:
romeli feri daasaxeleT orive jgufSi, civi ferebis CamoTvlisas da Tbili ferebis
CamoTvlisasac?
mwvane.
gamodis, rom mwvane feri Tbil ferebsac ekuTvnis da civ ferebsac – ratom?
maswavlebeli aCvenebs ferebis borbals:
am borblis erT mxares ganlagebulia civi ferebi, meore mxares ki Tbili ferebi. romeli
feria SuaSi?
mwvane.
gamodis, rom mwvane feri Tbilebsac ekuTvnis da civebsac.
gaixseneT da CamoTvaleT mwvane mcenareebi, mwvane frinvelebi, cxovelebi, nivTebi da
SevecadoT garkveva, romeli maTgania Tbili mwvane feris da romeli civi.
moswavleebi gaixseneben da CamoTvlian mwvane feris sagnebs. ikamaTeben, civi ferisaa esa
Tu is dasaxelebuli sagani Tu Tbili.
mcire kamaTis mere maswavlebeli ityvis – Cvenma kamaTma cxadyo, rom civi da Tbili mwvanis
sakiTxSi yvelas Tavisi mosazreba aqvs. modiT, mecnierulad gamovikvlioT es sakiTxi da
naTeli movfinoT kamaTis sagans.
warmoidgineT, rogor gadadis erTi mxridan yviTeli feri mwvaneSi, meore mxridan ki,
rogor gadadis lurji feri mwvaneSi.
CavataroT cda:
aqtivoba:
palitraze erTi fosos gamotovebiT daasxiT yviTeli da mwvane ferebi; da aseve, erTi
fosos gamotovebiT, mwvane da lurji ferebi.
viwro da grZeli furceli samjer gadakeceT Suaze, Semdeg gaSaleT da erTxel gadakeceT
sigrZeze.
furceli or rigad da rva ujradaa dayofili.
pirveli, zeda rigi yviTel fers davuTmoT da pirveli ujra sufTa mwvane saRebaviT
SrebeT.
meore, qveda rigi ki lurj fers davuTmoT da pirveli ujra sufTa mwvane saRebaviT
SeRebeT..
1. palitris yviTel da mwvane saRebavs Soris, cariel fosoSi, CaasxiT cota mwvane saRebavi.
garecxeT funji, daamateT mas cota yviTeli feri da miRebuli toniT SeRebeT zeda
rigSi, mwvanes gverdiT mdebare ujra.
garecxili funjiT kidev daamateT mwvane saRebavs yviTeli da SeRebeT momdevno ujra.
gaimeireT es operacia, manam yviTel ujramde ar moxvalT.
momdevno, lurji feris rigic aseTive wesiT gaaferadeT. palitris cariel fosoSi
CaasxiT mwvane saRebavi, nel-nela umateT mas lurji feri da gaaferadeT ujrebi mwvane
ujridan lurjisken.
41
SevafasoT namuSevrebi – ra Sedegi miviReT?
daafareT xelebi namuSevars ise, rom mxolod erTi romelime ujra Candes. am xerxiT daak-
virdiT yvela ujras da gamoTqviT azri - Tu sufTa yviTels da sufTa lurjs gamovricxavT,
ra feri SeiZleba vuwodoT Cvens mier gaferadebul yovel ujras? (mwvane)
rogor daaxasiaTebdiT, ra sityvebiT aRwerdiT calkeul ujrebs? (maswavlebels SeuZlia
miuTiTos sxvadasxva ujraze)
moswavleebi gamoTqvamen mosazrebebs da maswavleblis daxmarebiT gaakeTeben daskvnas:
- yvela ujra mwvanea, zogi muqi, zogi Ria, zogi molurjo, zogi moyviTalo.
Cven miviReT ori feris mwvane – molurjo mwvane da moyviTalo mwvane.
vimsjeloT logikurad –
ferebis romel jgufs ekuTvnis yviTeli feri? – Tbilebs
ferebis romel jgufs ekuTvnis lurji feri? – civebs
gamodis, rom Cven erT mwvaneSi davamateT Tbili feri, meoreSi ki civi feri.
daakvirdiT molurjo da moyviTalo mwvane feris rigebs da gamoicaniT, romeli maTgania
civi da romeli Tbili?
gamovitanoT daskvna da davimaxsovroT:
mwvane, romelic yviTlisken miiltvis, Tbili mwvanea.
mwvane, romelic lurjisken miiltvis, civi mwvanea.
(Tumca, SeiZleba moyviTalo mwvane civad aRiqvas, molurjo ki Tbilad. yvelaferi xedvaze
da SegrZnebazea damokidebuli da kidev imaze, Tu ra ferebiTaa garSemortymuli moyvitalo
an molurjo mwvane).
saSinao davaleba:
saRebavebiT daxate suraTi, romelSic rac SeiZleba bevri sxvadasxva mwvane feri iqneba
gamoyenebuli.
42
feri da ganwyoba
mizani:
gaazreba, Tu rogor aRiqmeba da ra ganwyobas gamoxataven ferebi;
ferebis Sezavebis praqtika.
Sedegi:
s.g. IV.1. - 4, 5.
s.g. IV.4. – 1, 4, 5
masala:
saxatavi furclebi
guaSis 12 feriani nakrebi
palitra
funji
wyali
makrateli
ubralo fanqari
gakveTilis msvleloba:
dRes Cven gamovikvlevT, rogor aRviqvamT ferebs – ra grZnobas iwvevs esa Tu is feri, ras
mogvagonebs, rogor gunebaze gvayenebs, rogor asaxavs Cvens xasiaTs da ganwyobas.
daasxiT palitraze yvela feris saRebavi, moimarjveT funjebi da daviwyoT eqsperimenti.
gaxsovdeT, sxvadasxva feris xmarebis win, saRebavebi rom ar gaWuWyiandes, yovelTvis
kargad garecxeT funji, radgan WuWyiani saRebavi Cveni eqsperimentis Sedegs gaafuWebs.
me davasaxeleb sxvadasxva sityvas, Tqven ki, warmoidgineT, Tu ra fers gagonebT es sity-
va, ipoveT am feris saRebavi da saxatav furcelze dasviT nebismieri zomis feradi laqa. ar
mibaZoT erTmaneTs. ifiqreT mxolod sakuTar SegrZnebebze. mag. sityva vaSlis gagonebaze,
zogs wiTeli, zogs yviTeli an mwvane vaSli gaaxsendeba, viRacas ki, visac vaSli ejavreba, is
SeiZleba yavisfrad warmoudges Tvalwin.
eqsperimenti Sewydeba maSin, roca yvela moswavlis furceli mTlianad daifareba laqebiT.
Tu feri, romelsac Tqven warmoidgenT palitraze ar aris, Tqven TviTon moamzadeT igi
sxvadasxva ferebis SezavebiT. magaliTad nacrisferis misaRebad Savi da TeTri saRebavi
SeazaveT, vardisferi wiTliT da TeTriT keTdeba, Ria feris iisfersac TeTri saRebavi
Wirdeba, romelime feris gasamuqeblad, mas erTo bewo Savi saRebavi SeurieT. yviTels Savi
ver gaamuqebs, gaamwvanebs, amitom, yavisferi an narinjisferi SeurieT.
aqtivoba:
maswavlebeli garkveuli intervaliT, ise, rom moswavleebma moaswron feradi laqis
Sezaveba da furcelze dasma, CamoTvlis daaxloebiT aseT sityvebs:
43
bavSvoba, sixaruli, daRliloba, gaseirneba, dabadebis dRe, SiSi, SimSili, skola, mxiarule-
ba, siRaribe, simdidre, mecadineoba, TamaSi, mowyeniloba, garToba, bedniereba, sivive, siTbo,
avadmyofoba, janmrTeliba, wamali, tkbili, mJave, sinaTle, sibnele, dila, saRamo, molodini,
Cxubi, siyvaruli, siZulvili da sxva.
gakveTilis msvleloba:
rodesac furclebi Seivseba laqebiT, moswavleebi Seadareben, Tu visi furcelia ufro
Wreli, visi erTferovani, visTan romeli feri Warbobs, visi furclebi hgavs erTmaneTs,
romeli furceli gamovida yvelaze lamazi.
es diskusia saWiroa imisTvis, rom gavides dro da moswavleebs daaviwydeT maswavleblis
mier dasaxelebuli sityvebis Tanmimdevroba /daaxloebiT 3-4 wuTi/.
Semdeg maswavlebeli ityvis:
– me isev davasaxeleb Cemi siidan zogierT sityvas, da vnaxoT, ipoviT Tu vera am sityvis
Sesabamis laqas Tqvens furcelze.
maswavlebeli daasaxelebs ramdenime sityvas, moswavleebi ki moZebnian da TiTiT aCveneben
Sesabamis laqas.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, makratliT amoWran is laqebi, romlis mniSvnelibac
axsovT da ukan, fanqriT daaweron Sesabamisi sityva.
aqtivoba:
moswavleebi Seadareben erTmaneTs gamoWril laqebs, daajgufeben erTnairi feris da
mniSvnelobis laqebs. da gamoitanen daskvnas, Tu ramdeni damTxvevaa klasSi, romel sityvas
aRiqvams umetesoba erTnairi feriT da romels gansxvavebulad. romeli sityvebia erT-
maneTTan axlos ferSi, ramdenad da riTi gansxvavdeba erTmaneTisgan ferSi, dadebiTi da
uaryofiTi emociis gamomxatavi sityvebi.
amis safuZvelze SesaZloa Camoayalibon, rom mag, Savi, nacrisferi da sxva muqi, Jami fer-
ebi cud emociebs iwveven maTSi, yviTeli da wiTeli da sxva naTeli ferebi ki mxiarulebas,
karg ganwyobas gamoxataven.
44
haerovani perspeqtiva
mizani:
gavacnoT moswavleebs haerovani perspeqtivis arsi;
vaswavloT daStrixva, ubralo fanqriT sxvadasxva simuqis miReba.
Sedegi:
s.g. IV.1. – 1, 2, 3, 7
asaTvisebeli terminebi:
Strixi
perspeqtiva
haerovani perspeqtiva
masala:
patara zomis savarjiSo furclebi
A4 saxatavi furceli
kargad gaTlili rbili 2-4B Savi fanqari
saTleli
vizualuri masala:
daStrixuli nimuSebi
klod mones da kamil pisaros peizaJebi
leonardo da vinCis grafikuli peizaJi
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi aTvaliereben klod mones da kamil pisaros peizaJebsa da mTebis fotosu-
raTebs.
maswavlebeli ekiTxeba:
- ra saerTos xedavT ferwerul peizaJebsa da mTebis fotoebs Soris?
maswavlebeli miaxvvedrebs moswavleebs, rom yvela maTganze raRac nawili bundovania,
nisliania.
45
- ratom vxedavT imas rac axlosaa mkveTrad, xolo imas, rac Sorsaa mkrTalad, bundovnad?
imitom, rom Cven vcxovrobT haeris garemocvaSi. marTalia, xSirad Cven mas ver vgrZnobT
da verc vxedavT, magram sinamdvileSi, haeri arc ise msubuqi da gamWvirvalea!
rac metia daSoreba Cvensa da raime sagans Soris, miT metia am sivrceSi haeris raodenoba.
Tu amas davumatebT haeris iseT danamatebs, rogorc mtveri, gamonabolqvi, nesti, nisli, miT
ufro mkvrivi da xiluli gaxdeba haeri da daSorebul sagans Cvens Soris arsebuli haeris
masis gavliT, miT ufro bundovnad davinaxavT.
pirvelma, es movlena mxatvarma leonardo da vinCim aRwera da manve moifiqra termini –
haerovani perspeqtiva.
leonardo da vinCi
– daakvirdiT peizaJebs da miTxariT, ra STabeWdilebas giqmniT suraTebze bundovaneba?
Tu maswavlebeli sasurvel pasuxs ver miiRebs, is sTxovs moswavleebs daxuWon Tvvalebi
da warmoidginon Tavi did mindorSi, romelsac garSemo xeebi artyia.
– ras xedavT xeebze, romlebic axlos dganan? – foTlebs, rkoebs, Citebs....
– SegiZliaT, dainaxoT rkoebi da foTlebi im xeebze, romlebic mindvris boloSi dganan?
ratom?
– imitom, rom isini Sors arian.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, mokled Camoayalibon, ra aris haerovani perspeqtiva.
Semdeg maswavlebeli aCvenebs moswavleebs suraTebis magaliTze, Tu rogor qmnis bun-
dovaneba siSoris STabeWdilebas.
maswavlebeli amcnobs moswavleebs, rom mas mere, rac cotaTi gaivarjiSeben xels Strix-
ebis gavlebaSi, isini daxataven mTebis wyebas – qeds, imis msgavss, rogoric fotozea gamosax-
uli da ise daStrixaven yovel mTas, rom mayureebels maTi TandaTan daSorebis STabeWdileba
Seeqmnas.
daStrixvis savarjiSos Sesrulebisas, yuradReba unda mieqces imas, rom moswavleebs xeli
ar daeZaboT – Strixebis gavlebisas, xeli unda moZraobdes Tavisuflad.
moswavleebs SeuZliaT Tavad mosinjon daStrixvis sxvadasxva xerxi - moirgon furclis
pozicia, fanqari daikavon ufro Tavisuflad, (ara ise, rogorc weris dros uWiravT), xeli
daayrdnon an piriqiT, maSoron magidas...
moswavleebis amocanaa, yoveli Strixi warmoadgendes damoukidebel xazs.
savarjiSos pirvel nawilSi, moswavleebi unda ecadon, Strixebis yovel jgufSi, erTi
simaRlis xazebi gaavlon.
46
savarjiSos meore nawilSi moswavleebi daxataven Strixebs ise, rom maTi sigrZis TandaTan
matebiT an klebiT raime geometriuli forma gamouvideT.
aqtivoba:
1. savarjiSo furcelze, ritmuli moZraobiT daiStrixeba:
a) mokle vertikaluri Strixebi zevidan qveviT da qvevidan zeviT
b) daxrili Strixebis ramdenime wyeba sxvadasxva mimarTulebiT
g) grZeli Strixebi sxvadasxva mimarTulebiT,
d) Strixebi, romlebic TandaTan izrdebian da raime geometriul formas qmnian
moswavle romelic dakmayofildeba sakuTar Sedegs, Seudgeba meore davalebis Sesrule-
bas.
2. moswavleebi saxatav furcelze, Zalian mkrTalad, ramdenime rigad, daxataven mTebis
uswormasworo konturs.
mTebis yoveli fena daiStrixeba erTi mimarTulebis xazebiT. mTebis sxvadasxva fena
SeiZleba daifaros gansxvavebuli mimarTulebis StrixebiT.
mTebis rigebi unda gansxvavdebodes Strixebis intensivobiT – axlos da win mdebare mTebi
daiStrixeba muqad, Strixebis ramdenime feniT, Sori mTebi ki mkrTalad.
47
graviura
mizani:
gavacnoT moswavleebs albrext diureris grafikuli namuSerebi;
gavacnoT moswavleebs gravviuris teqnika.
Sedegi:
s.g. IV.1. – 3.
s.g. IV.2. – 4, 5.
s.g. IV.4. – 1, 2,
s.g. IV.5. – 1.
asaTvisebeli terminebi:
graviura
vizualuri masala:
albrext diureris `melanqolia~
da am graviuris detali - magiuri kvadrati
`martorqa~
tore de belenis koSki
da masze gamosaxuli martorqis detali
I gakveTili: diureris martorqa
moswavleebi daaTvaliereben albrext diureris graviuras `martorqa~.
maswavlebeli ikiTxavs, Tu saxviTi xelovnebis romel dargs ekuTvnis `martorqa~ da ra
niSniT miakuTvnes igi grafikas.
maswavlebeli gaacnobs moswavvleebs albrext diureris mier `martorqas~ Seqmnis isto-
rias, ris Semdegac SesTavazebs maT, rogorc SeZleben, gadaixaton naxati.
aqtivoba 1:
masala:
1 aqtivoba:
saxatavi furceli,
fanqari
saTleli, saSleli
moswavleebi furcelze, fanqriT gadaixataven albrext diureris martorqas.
48
II gakveTili: melanqolia
maswavlebeli ikiTxavs, Tu ra saxis grafikas icnoben moswavleebi da ra masalebiT srul-
deba grafikuli namuSevrebi (moswavleebi ukvve icnoben iseT grafikas, romelic qaRaldze
fanqriT, kalmiT, flomasteriT ixateba, aseve icnoben anabeWdis gakeTebis, anu monotipiis
teqnikas)..
maswavlebeli etyvis moswavleebs, rom arsebobs grafikis kidev erTi saxeoba, romelsac
graviura qvia
graviura aris gluv zedapirze amokawruli naxatis dabeWdili asli.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, moifiqron, Tu ra gziT SeiZleba mag. ficarze naxatis
amokawrva da Semdeg misi dabeWdva.
moswavleebis versiebis mosmenis Semdeg, maswavlebeli mouyveba maT, rom arsebobs gravi-
uris ramdenime saxeoba, romlebic gansxvavvdeba imis mixedviT, Tu rogor zedapirzea amokaw-
ruli naxati: naxatebs Wrian xeze, metalze, qvaze, muyaoze, cvilze, linoleumze. graviurebs
sxvadasxva saxels uwodeben imis mixedviT, Tu razea igi amokawruli. mag. xeze Sesrulebul
graviuras qsilografias eZaxian, linoleumze Sesrulebuls ki linograviuras.
dRes ganvixilavT albrext diureris xeze Sesrulebul graviuras `melanqolia~, rac
`sevdas~ niSnavs.
daakvirdiT da aRwereT, ra xatia am naxatze? moswavleebs SeuZliaT daiyon jgufebad da
moawyon Sejibri, Tu vin ufro met detals aRmoaCens suraze.
Seibris Semdeg, maswavlebeli auxsnis moswavleebs Tu ra da rogori TanmimdevrobiT
eqnebaT gasakeTebeli graviuris dasabeWdad.
aqtivoba 2:
masala:
saxatavi furceli
naxSiri an Zalian rbili Savi fanqari
muyaos naWeri
Ria feris plastilini
plastilinis dana, xis wvetiani Cxiri, sawrupi mili, kalmis Tavsaxuri da sxva amgvvari
sagnebi
moswavleebi muyaoze an plastilinis dafaze gaglisaven Ria feris plastilins. gluvi
sagniT da TiTebiT gadaasworeben zedapirs.
patara furcelze daxataven martiv naxats.
naxatis ukana mxares mTlianad gaaSaveben Zalian rbili fanqriT (6-8 B)
dadeben naxats furclis gaSavebuli gverdiT plastilinze.
Semoavleben naxatis yvela detals kargad gaTlil fanqars ise, rom furceli ar gainZres
49
da plastilinis fenaze naxatis asli aisaxos.
maswavlebeli gaafrTxilebs moswavleebs, rom amoburculi adgilebi Savad daibeWdeba,
CaRrmavebuli ki TeTri darCeba. moswavleebma naxati unda amoWran am faqtis gaTvaliswinebiT
– Tu naxats konturis gayolebaze amoCxapnian, foni Savi gamova, konturis xazi ki TeTri.
moswavleebi, xis wvetiani CxiriT, plastmasis miliT da sxva amgvari sagnebiT amokawraven,
amoWrian plastilinze naxatis kontursa da sxva detalebs.uswomasworoadgilebs gaaswore-
ben TiTiT.
aqtivoba 3:
masala:
farTo rbili funji an Rrubeli
Savi saRebavi
saponi
comis gasabrtyelebeli an plastmasis mili
moswavleebi farTo brtyeli funjiT an RrubliT dafaraven plastilinze amoWril
gamosaxulebas guaSis saRebaviT. (saRebavi ar unda iyos wyalwyala da imisTvis, rom cximian
plastilins kargad daedos, sasurvelia, saRebavs Seerios cota saponi).
Seamowmeben zedapirs – Tu CaRrmavebul adgilebSi bevri saRebavi Caisxmeba, amowmenden
mas CxiriT an bambiani joxiT.
manam saRebavi svelia, frTxilad daafareben saxatav furcels da zevidan gadaagoreben
comis dasabrtyelebels an plastmasis milis naWers, raTa saRebavvi ukeT daedos qaRalds.
frTxilad moxsnian furcels da gadadeben gasaSrobad.
gamzadebul graviuras daakvirdebian Seasworeben plastilinze xarvezebs, isev wausvamen
plastilins saRebavs da daamzadeben meore asls.
damTavrebul namuSevrebs moswavleebi daalageben erTmaneTis gaswvriv da imsjeleben,
Tu ramdenad gamouvidaT Canafiqri, sad dauSves Secdoma, visi namuSevvaria ufro mkveTri,
vis gaedRabna anabeWdi da ratom.
50
kiT haringi
mizani:
komunikaciisa da TanamSromlobis unar-Cvevebis ganviTareba;
dinamikis cnebis gaazreba;
figuris moZraobaSi asaxvis unar-Cvevebis ganviTareba;
kiT haringis Semoqmedebis gacnoba.
Sedegi:
s.g. IV.1. – 2, 6, 7, 12.
s.g. IV.2. - 2
s.g.IV.3. – 1, 3, 5.
s.g.IV.4. – 1, 2.
s.g. IV.5. – 1.
asaTvisebeli terminebi:
silueti, dinamika
masala:
formati, formatis ferisgan gansxvavebuli feris qaRaldebi, ubralo fanqari, Savi
markeri, webo, makrateli.
vizualuri masala:
kiT haringis namuSevrebi
51
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi kiTxuloben teqsts saxelmZRvanelodan. maswavlebeli exmareba maT imis
gaazrebaSi, Tu moZraobisas ra adgilebSi ixreba kidurebi.
samuSaos Tanmimdevroba:
yy formatis ferisgan gansxvavebul, kontrastuli feris qaRaldebze ubralo fanqriT
daxateT moZravi figurebis siluetebi.
yy gamoWeriT da daalageT formatze ise, rom figurebi Tanabrad gadanawildes. nu ecdeb-
iT, isini fexebiT qvemoT da TaviT maRla daawyoT. piriqiT, areulad – gverdulad
da Tavdayira dalagebuli siluetebi mxiaruli aurzauris SegrZnebas, met dinamikas
mianiWeben namuSevars.
maswavlebeli akontrolebs aqtivobis process, rom moswavleebma Tanabrad gaanawilon
gamosaxulebebi formatze.
yy rodesac yvela figura Tavis adgils ipovis, wausviT webo figurebs da daawebeT misT-
vis SerCeul adgilze.
yy Savi feris markeriT SemoavleT msxvili konturi da alag-alag miuxateT aseTive
sisqis mokle xazebi.
Tu amis saSualeba aris, muSaobis procesSi meti xalisisTvis, CarTeT mxiaruli musika
(vTqvaT, uolt disneis multfilmis `mauglis~ is epizodi, rodesac daTvi balu mReris
da cekvavsB `Bare Necessities~ an raime sxva sacekvao melodia. haringsac xom uyvarda disneis
multfilmebi.
musikaluri TanxlebisTvis rekomendebuli videoCanawerebi uolt disneis multfilme-
bidan:
https://www.youtube.com/watch?v=9ogQ0uge06o https://www.youtube.com/watch?v=9JDzlhW3XTM
aqtivoba:
1. feradi qaRaldebisgan moswavleebi Wrian figurebs saxelmZRvaneloSi mocemuli
instruqciis Tanaxmad da awebeben mozrdil formatze.
2. kiT haringis Semoqmedebis safuZvelze Seqmnili, interaqtiuli sabavSvo aqtivobebi
(gasaferadeblebi, TamaSebi, fazlebi, proeqtebi, bavSvebis namuSevrebis atvirTva):
http://www.haringkids.com/
kiT haringis namuSevrebis onlain gaferadeba:
http://www.supercoloring.com/coloring-pages/arts-culture/famous-paintings/keith-haring
52
kubizmi
mizani:
kubizmis arsis gaazreba (martivad);
suraTze sagnebis kompoziciuri ganawilebis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. IV.1. – 3, 7.
s.g. IV.2. – 1, 4.
s.g. IV.4. – 2, 3
asaTvisebeli terminebi:
konturi
horizontaluri
vertikaluri
kubizmi
kompozicia
masala:
patara zomis saxatavi furclebi
Savi sqeli flomasteri
ubralo fanqari
vizualuri masala:
pablo pikaso
piter klaesi
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs piter klaesis da pablo pikasos naturmortebs da
ikiTxavs:
–yra Janris nawarmoebebs miekuTvneba es ori namuSevari?
–yra nivTebia gamosaxuli suraTebze? (Tu moswavleebs pikasos naturmortSi gauWirde-
baT sagnebis amocnoba, maswavlebeli SekiTxvebiT daexmareba maT dasaxelebaSi (skami,
gitara da larnaki)).
mas mere, rac dadgindeba, rom orive suraTi naturmortia, da oriveze musikaluri instru-
mentia gamosaxuli, maswavlebeli ikiTxavs, Tu ra gansxvavvebaa am or suraTs Soris da miiy-
vans msjelobas iqamde, rom erT naturmortze gamosaxuli sagnebi namdvils hgavs da advili
sacnobia, meore suraTze ki sagnebi Znelad amosacnobia, brtyelia da TiTqos datexili.
maswavlebeli ambobs:
53
– SeadareT, ramdenad rbili, momrgvalebuli, bunebrivi formebia piter klaesis natur-
mortSi da rogori kuTxovani, datexili formebia pablo pikasos suraTze. am suraTze,
(pikasos suraTze miuTiTebs) momrgvalebuli adgilebic ki ar tovebs simrgvalis
STabeWdilebas. pikasos naturmorti, TiTqos geometriuli figurebisgan aris awyo-
bili.
CamoTvaleT, romeli geometriuli sxeulebis saxelebi iciT.
rodesac moswavleebis CamonaTvali miva kubamde, maswavlebeli ityvis;
– kubi geometriuli figuraa, romlis gverdebic kvadratebisgan Sedgeba. kvadrati ki
oTxkuTxa figuraa. mxatvrebs, romlebic TavianT naxatebSi, gamosaxulebebs pikasos
msgavsad, geometriul formebad Slian, kubistebi daarqves. aseT mxatvrobas ki kubizmi.
Cven davxatavT Sav-TeTr naturmorts da mivamsgavsebT mas kubistur namuSevars. natur-
mortis xatvisas, yuradReba miaqcieT sagnebis kompoziciur ganawilebas – SeecadeT, furcel-
ze sagnebi gaanawiloT ise, rom daicvaT TvalisTvis sasiamovno wonasworoba. naxati daax-
loebiT aseTi gamova:
aqtivoba:
saxatavi furcelze, ubralo fanqriT, saxazavis gareSe, xeliT daixazeba vertikaluri
da horizontaluri xazebi ise, rom furceli miaxlovebiT Tanabari zomis oTxkuTxedebad
daiyos (furcelze ujrebis raodenoba daaxloebiT 5X6 –ze)
daxazul furcelze moswavleebi daxataven sxvadasxva martivi sagnis konturebs (Wiqa,
Caidani, xili, larnaki da sxva).
oTxkTxedebs da maTze daxatul sagnebs gaaferadeben Savi flomasteriT Wadrakis daf-
iseburad TeTris da Savis monacvleobiT.
TeTr ujraSi moyolili sagnis nawili gaferaddeba Savad, xolo Savi ujris gadamkveTi
sagnis nawili darCeba TeTrad.
saSinao davaleba:
moswavleebi ujrebad dayofil furcelze daxataven martiv naturmorts da gaaferadeben
mas ramdenime feris flomasteriT an feradi fanqrebiT.
54
matyuara xazebi
mizani:
moculobis iluziis Seqmna.
Sedegi:
s.g. IV.1. – 2.
s.g. IV.2. – 4, 5.
s.g. IV.5. – 1.
asaTvisebeli terminebi:
optikuri iluzia
moculoba
Strixi
masala:
1/2 saxatavi furceli
ubralo fanqari
Savi sqeli flomasteri
saxazavi
mrgvali sagani an fargali
saSleli
vizualuri masala:
55
gakveTilis msvleloba:
frangi mxatvari viqtor vazareli me-20 saukunis meore naxevarSi warmoSobili mimdin-
areobis, op-artis fuZemdebelia.
ras niSnavs op arti? op arti Semoklebuli saxelia (inglisuri optical art) da optikur
xelovnebas niSnavs.
es mimdinareoba aerTianebs xelovnebis iseT nawarmoebebs, romlebic optikur iluzias
qmnian. aseT namuSevrebSi, xazebis da geometriuli formebis deformacia iwvevs amozneqi-
lobis an CaRrmavebis, zogjer suraTze daxatuli obieqtis moZraobis SegrZnebas. aseT
efeqtebs optikur iluzias veZaxiT.
yy ra aris optikuri iluzia? - optikuri iluzia aris mxedvelobiTi efeqti, romelsac
SecdomaSi Seyavs adamiani, ric gamoc vxedavT imas, rac ar arsebobs.
daaTvaliereT viqtor vazarelis suraTebi. ras xedavT am suraTebze? rogor fiqrobT,
ra xerxiT miaRwia mxatvarma aseT efeqts?
dRes Cvenc viswavliT martiv xerxs, Tu rogor davxatoT Cveulebrivi xazebiT suraTi, op
artis stilSi, romelic mayureblis Tvals moatyuebs da amoburculi sagnis iluzias Seqmnis.
es savarjiSo dagexmarebaT optikuri iluziis Seqmnis principis gagebaSi, rac saSualebas
mogcemT, momavalSi, bevri saintereso namuSevrebi SeqmnaT.
aqtivoba:
moswavleebi, saxelmZRvaneloSi mocemuli instruqciis mixedviT daxataven wres, romel-
sac moculobis iluzia eqneba. amisTvis
1. farglis an mrgvali sagnis saSualebiT saxatavi furclis SuaSi, fanqriT daxataven
7 – 8 sm. diametris wres.
2. furclis or mopirdapire gverdze saxazaviT gadazomaven da moniSnaven 1 sm.-is daS-
orebs wertilebs.
3. TvaliT, ubralo fanqris meSveobiT gaavleben paralelur xazebs daSeaerTeben
moniSnul wertileba ise, rom furclis SuaSi daxatuli wre darCes sufTa, xazebis
gareSe.
4. Savi flomasteriT Semoavleben wres konturs.
56
5. fanqriT, erTi mimarTulebiT ggaRunuli xazebiT SeaerTeben furcelze daxatul,
wresTan gawyvetil xazebs.
6. yvela xazs gaamuqeben Savi flomasteriT.
manam moswavvleebi meSvide punqtze gadavlen, maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs
Soridan Sexedon sakuTan bnamuSevars raTa dainaxon, qmnis Tu ara maTi naxati moculobis
iluzias.
7. moculobis efeqtis gasaZliereblad, ubralo fanqriT odnav daStrixaven konturis
garSemo wris gareTa da Sida mxares
II gakveTili
mizani:
damoukideblad moculobis iluziis Seqmna
Sedegi:
s.g. IV.1. – 2, 3, 10.
s.g. IV.2. – 4, 5.
asaTvisebeli terminebi:
optikuri iluzia
moculoba
kompozicia
masala:
saxatavi furceli
ubralo fanqari
Savi sqeli flomasteri
saxazavi
ramdenime, sxvadasxva zomis mrgvali sagani an fargali
saSleli
vizualuri masala:
57
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli dasvams SekiTxvebs:
– ra aris op arti?
– ra STabeWdilebas axdens op arti mayurebelze?
– ra aris optikuri iluzia?
– ra xerxebiT miiRweva optikuri iluziis efeqti grafikul namuSevrebSi?
maswavlebeli sTxovs moswavleebs Caixedon saxelmZRvaneloSi, daakvirdnen da Seadaron
erTmaneTs viqtor vazarelis naxati da instruqcia, romelSic naCvenebia, Tu ra xerxiT
SeiZleba aseTi namuSevris daxatva. moswavleebi gaixseneben da CamoTvlian, Tu ra proce-
durebi Seasrules wina gakveTilze msgavsi naxatis daxatvisas da Seadareben, ra gansxvavebaa
im procedurebsa da saxelmZRvaneloSi mocemul axal davalebas Soris ( wina gakveTilze
naxati mxolod horizontaluri xazebiT Sesrulda, saxelmZRvaneloSi mocemul nimuSSi ki
horizontalur xazebs vertikaluri xazebic kveTen da maTi gaadkveTis Sedegad miRebuli
ujrebi gaferadebulia Wadrakis dafasaviT).
maswavlebeli auxsnis moswavleebs axali davalebis pirobas:
saxatav furcelze unda daixatos 3-4 sxvadasxva zomis wre. yuradReba unda mieqces
furcelze wreebis kompoziciur ganawilebas. moswavleebma unda ixelmZRvanelon saxelmZ-
RvaneloSi mocemuli instruqciiT da daxaton naxati nimuSis msgavsi efeqtiT.
58
II Tema: Janrebi
anarekli
mizani:
anareklis efeqtis gadmocemis unari.
Sedegi:
s.g.IV.1. – 1, 2, 5.
s.g. IV.2. – 1, 4, 5.
asaTvisebeli terminebi:
marinistuli
masala:
I aqtivoba:
saxatavi furceli
rbili (4-6 B) fanqari
saRebavebi an feradi pasteli
funji
wyali
II aqtivoba:
saxatavi furceli
guaSis saRebavebi
sasurvelia brtyeli 2-4 zomis funjebi
wyali
III aqtivoba:
feradi furclebis nakuwebi, feradi Jurnalis furclebi
makrateli
webo
saxatavi furceli
fanqari
vizualuri masala:
pol siniakis marinistuli namuSevrebi
bizantiuri mozaikis nimuSebi
59
gakveTilis msvleloba:
suraTebs, romlebzec zRvis xedebia gamosaxuli, marinistuli peizaJebi ewodeba.
– daaTvaliereT pol siniakis marinistuli peizaJebi da miTxariT, ra aris gamosaxuli
suraTebze,
siniakis ferweruli namuSevrebi Sesrulebulia mokle monasmebiT. sufTa ferebi erT-
maneTis gverdiT mozaikis kenWebiviTaa dalagebuli.
– ra gansxvavebaa Crdilsa da anarekls Soris?
Crdili Cndeba im adgilas, sadac sinaTle ar xvdeba. anarekli ki aris priala zedapirze,
raime gamosaxulebis asaxva.
– ra xerxiT gamosaxavs mxatvari wylis moZrav zedapirs?
pol siniaki, sagnebis wylis zedapirze moTamaSe anarekliT gamosaxavs wylis moZraobas.
pol siniakis kidev erTi gataceba iyo antikuri mozaika.
moswavleebi daaTvaliereben bizantiuri mozaikis nimuSebs.
– ra saerTos xedavT antikur mozaikasa da pol siniakis namuSevrebs Soris? ra gavlena
iqonia bizantiuri mozaikiT gatacebam mxatvris xelweraze?
aqtivoba 1:
anarekli
moswavleebi daxataven peizaJs romelic wylis zedapirze irekleba.
moswavlebi saxatavi furclis SuaSi gaavleben uswormasworo horizontalur xazs. xazis
zeda nawilSi, rbili Savi fanqriT daixateba peizaJi.
saxatav furcels gadakecaven horizontaluri xazis gayolebaze ise, rom naxati moeqces
SigniT.
naxatis zevidan, furcels Zlierad gadausvamen fanqars, Sedegad, daxatuli peizaJi
gadava horizontis xazis qveda, cariel nawilze.
gaSlian furcels da gaaferadeben naxatis zeda mxares Tbili, naTeli ferebiT, xolo
horizontis xazis qveda nawils, wylis zedapirze anareklis efeqtis misaRebad, civi, Camqra-
li ferebiT.
maswavlebeli Seaxsenebs moswavleebs, rom Cabnelebuli ferebis misaRebad, maT SeuZliaT
scadon saRebavSi Savi feris damateba, xolo mkrTali ferebis misaRebad ki, saRebavSi TeTri
feri daamaron,
maswavlebeli gaafrTxilebs moswavleebs, rom arasasurveli Sedegis Tavidan asacileb-
lad, axlad Sezavebuli ferebi jer mosinjon saTadarigo furcelze da mere gamoiyenon
isini namuSevarSi.
gamosaxuleba peizaJis zeda naxevarze unda iyos SedarebiT mkafio, qveda nawilSi ki, sadac
60
anarekli ixateba, sagnebis gaamosaxuleba SeiZleba dairRves.
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs Semoartialon damTavrebuli naxatebi da Sexedon,
iZleva Tu ara naxati ukuRma mdgomareobaSi anareklis STabeWdilebas.
aqtivoba 2:
pol siniakis suraTis asli
moswavleebi pol siniakis ilustraciebidan amoirCeven romelime erTs da saRebavebiT
daxataven mis asls.
maswavlebeli moswavlebs sTxovs yuradRebiT daaTvalieron, Tu rogori monasmebiTaa
Sesrulebuli siniakis peizaJebi da rogor aTamaSebs mxatvari erTmaneTis gverdiT civ da
Tbil ferebs.
maswavlebeli urCevs moswavleebs namuSevris dawyebamde, savarjiSo furcelze daxaton
ramdenime laqa, sadac mosinjaven erTmaneTis gverdze, mokle monasmebiT 2-3 gansxvavebuli
feris koplebis dasmas da daakvirdnen miRebul Sedegs.
aqtivoba 3:
mozaika Tavisufal Temaze
moswavleebi saxatav furcelze, fanqriT, mkrTalad daxataven konturul naxats, romel-
sac `gaaferadeben~ wvrilad dakuwuli da dawebebuli feradi qaRaldebis nakuwebiT.
61
kakabaZis imereTi
mizani:
mSvenierebis aRqmis unaris ganviTareba;
STabeWdilebebis asaxvis unaris ganviTareba;
ornamentis gamoyenebis unaris ganviTareba;
wina da ukana xedis cnebis gacnoba da gamoyenebis unaris ganviTareba;
erovnuli kulturis Seswavla (daviT kakabaZis Semoqmedebis gacnoba).
Sedegi:
s.g.IV.1. – 3, 4, 5, 9.
s.g. IV.2. – 1, 5.
s.g. IV.5. – 2.
asaTvisebeli terminebi:
wina, Sua da ukana xedi.
masala:
saxatavi rveuli, ubralo fanqari, guaSis saRebavebi, funji, WiqiT wyali.
vizualuri masala:
daviT kakabaZis imeruli peizaJebi
moswavleebis namuSevrebi:
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi kiTxuloben teqsts, maswavlebeli aCvenebs maT daviT kakabaZis namuSevrebs
da sTavazobs imsjelon, ra ferebi da ramdennairi ornamentuli naxati meordeba – zolebi,
koplebi, marTkuTxedebi da sxv. maswavlebeli uxsnis, rom sivrcisa da siRrmis gadmosacemad
mxatvrebi xSirad iyeneben siSoris mixedviT feris gaRiavebas. rac ufro Sors Cans sagani,
miT ufro Ria ferisaa is. rac ufro axlosaa, ufro muqia. magram zogi mxatvari ise axerxebs
ukidegano sivrcis gadmocemas, rom am wess ar misdevs. xelovneba swored amiTaa gamorCeuli,
rom aq ar arsebobs `wesi~ da `uwesoba~, `SeiZleba~ da `ar SeiZleba~. yvela mxatvari sakuTar
62
xedvas gvTavazobs da amisTvis sakuTar wesebs SeimuSavebs. mocemul gakveTilze moswavleebi
daviT kakabaZis mier SemuSavebuli xerxiT Seqmnian peizaJs.
maswavlebeli uxsnis, ra aris wina, Sua da ukana xedi; rom sagnebis gamosaxulebebi wina
xedze zomiT didia, Sua xedze saSualo zomis, xolo ukana xedze – patara.
maswavlebeli uxsnis, rom furcelze fanqriT unda moniSnon mTebis siluetebi, fanqriTve
dayon win mdebare mTebi marTkuTxedebad, Semdeg guaSiT daferon sxvadasxva feriT da bolos,
zog monakveTze daxaton sxvadasxva ornamenti da xeebi.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy rogor gadmoscemen mxatvrebi wina, Sua da axlo xedebs?
yy rogor asaxavs xedebs daviT kakabaZe?
yy riT gansxvavdeba misi xerxi gavrcelebuli xerxisagan?
yy mogwonT daviT kakabaZis peizaJebi Tu ara? ratom?
yy ra ferebs da ornamentebs iyenebda kakabaZe peizaJebSi?
yy ra ferebi da ornamentebi gamoiyeneT Tqven?
yy ra gamogividaT kargad da ras SecvlidiT sakuTar namuSevarSi?
yy TanaklaselTagan, kidev visi namuSevari mogwonT? ra gamouvida mas kargad?
yy rames xom ar urCevdiT Tqvens megobars? gamoTqviT azro Tavazianad, rom Tqvenma
rCevam guli ar atkinos mas. es unda iyos swored rCeva da ara SeniSvna an dawuneba.
aqtivoba:
moswavleebi warmosaxviT xataven peizaJs daviT kakabaZis imereTis peizaJebis mixedviT.
63
anabeWdi
mizani:
mSvenierebis gancdis unar-Cvevis ganviTareba;
aratradiciuli masalebis SemoqmedebiTad gamoyenebis unar-Cvevis ganviTareba;
garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli STabeWdilebebis asaxvis unar-Cvevis ganviTareba;
anabeWdis teqnikis Semdgomi daufleba;
namuSevris wardgenis unari.
Sedegi:
s.g. IV.2. – 4, 5.
asaTvisebeli terminebi:
peizaJi, anabeWdi
masala:
sxvadasxvaxeebisa da mcenareebis foTlebi, TavTavebi, guaSis saRebavebi, funji, palitra,
qaRaldi, fanqari, winsafari, samklaurebi.
vizualuri masala:
moswavleebis namuSevrebi foTlebis anabeWdiT.
gakveTilis msvleloba:
es gakveTili Semodgomaze unda Catardes. gakveTilis dawyebamde, dasvenebaze, maswav-
lebeli bavSvebs aZlevs 5 wuTs, rom ezoSi Seagrovon dacvenili foTlebi. maswavlebeli
ukiTxavs moswavleebs ana kalandaZis leqss da sTxovs, gaixsenon, ra aris peizaJi, rogoria
Semodgomis peizaJi, rogor ganwyobaze ayenebs maT Semodgomis siWrele. Semdeg acnobs maT
saxelmZRvaneloSi moyvanil instruqcias. moswavleebi qmnianpeizaJebs (I aqtivoba) an deko-
ratiul kompoziciebs (II aqtivoba) foTlebis anabeWdebiT.
samuSaos Tanmimdevroba:
yy SeagroveT ezoSi sxvadasxva jiSis mcenareebis patara zomis foTlebi.
yy ubralo fanqriT mrudi xazebiT qaRaldze daxateT mTebi da guaSis saRebavebiT
dafereT TqvenTvis sasurveli ferebiT (mwvane, oqra...)
yy dafereT ca horizontis xazamde anu miwis zolamde.
yy Tu gsurT, rom danisluli elferi miiRoT, palitraze daayeneT Ria feris tonebi
sxvadasxva feris guaSis saRebavebis TeTri feris guaSTan SereviT.
yy aiReT ori qaRaldi (SeiZleba ukve gamoyenebuli da usargeblo). erTze dadeT foTo-
li waRma piriT qvemoT ise, rom ufro `ZarRviani~ mxare zemoT moeqces. wausviT fun-
64
jiT dayenebuli feris saRebavi. nu ixmarT wyals – feri Tanabar fenad unda daedos
foTols. SegiZliaT erTi foToli ramdenime feris saRebaviT daferoT – xom ginaxavT,
rogor ereva erT xeSi ramdenime feri – zogi foToli jer kidev mwvanea, zogi yviTeli,
narinjisferi, an ukve wiTeli.
yy dadeT daferili foToli saRebaviani piriT qvemoT.
yy daadeT meore, sufTa qaRaldi da gadausviT zemodan xeli. foToli naxatze ferad
kvals anu anabeWds datovebs.
yy aacaleT naxats foToli da igive procedura gaimeoreT, sanam suraTi anabeWdebiT ar
Seivseba. Tu xeebs erTmaneTs daacilebT, iSviaTi tye gamova. Tu xSiri tyis peizaJis
Seqmna gsurT, maSin foTlebi ise unda dadoT, rom zogan erTmaneTs faravdes.
yy SegiZliaT erTi foTliT ramdenime anabeWdi gaakeToT. pirveli anabeWdi ufro muqi
gamova. meore – mkrTali. Tu imave formis sxva feris anabeWdis gakeTeba gindaT, gare-
cxeT foToli, SeaSreT da axla sxva feri gadausviT.
yy anabeWdis wesiT SegiZliaT miwaze dacvenili foTlebic daxatoT.
yy Tu yvavilovani kombostos sezonia, SegiZliaT dayoT misi Ziri calkeul totebad.
Semdeg, plastmasis daniT gaWeriT toti Suaze.
yy CaaweT brokolis totis ganaWeri gverdi saRebavSi an dafereT funjiT da Semdeg
daadeT peizaJis sasurvel adgilebze.
yy Tu stafilos wvers moaWriT da saRebavSi CaawobT, koplebiviT mrgvali foTlebi
gamogivaT.
amave proceduriT SegiZliaT sxvagvari naxatic SeqmnaT, sadac tye ki ar iqneba gamosax-
uli, aramed saintereso, dekoratiuli kompozicia.
aqtivoba:
moswavleebi qmnian peizaJebs (I aqtivoba) an dekoratiulkompoziciebs (II aqtivoba) foT-
lebisanabeWdebiT.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy adre gimuSaviaT anabeWdis teqnikiT?
yy ra aris yvelaze rTuli am teqnikaSi?
yy namuSevarSi ra gamogividaT kargad? rogor miaRwieT am efeqts?
yy romeli namuSevari mogwonT yvelaze metad da ratom?
65
literaturuli portreti
mizani:
literaturuli personaJis warmosaxvis da misi saxviTi saxis Seqmnis unaris gamomuSaveba;
xelovnebis nimuSebis Sedarebis, maTze saubris unaris gamomuSaveba.
Sedegi:
s.g. IV.2. – 1.
s.g. IV.4. – 2, 4, 5.
s.g. IV.5. – 1, 2, 4, 6
masala:
saxatavi furclebi
ubralo fanqari
saSleli
feradi fanqrebi
vizualuri resursi:
sxvadasxva mxatvris mier Sesrulebuli tarielis portretebi.
gakveTilis msvleloba:
arsebobs portretis erTi saxeoba, romelic ar aris dakavSirebuli saxviT xelovnebas-
Tan – es aris literaturuli portreti. literaturuli portreti ewodeba literaturul
nawarmoebSi, gamogonili personaJis aRweras, nawarmoebis gmiris saxes, romelsac Cven
sityvieri aRweriT warmovidgenT.
maswavlebeli magaliTad moiyvans qarTuli literaturis gakveTilze gavlili masali-
dan romelime personaJs da sTxovs moswavleebs sityvierad daxaton, daaxasiaTon es gmiri,
– aRweron, rogori warmoudgeniaT es personaJi, misi garegnoba, Cacmuloba, asaki, xasiaTi
da sxva detalebi.
dRes Cven ganvixilavT da SevadarebT erTmaneTs SoTa rusTavelis `vefxistyaosanis~
mTavari gmiris, tarielis literaturul portretsa da amave gmiris sxvadasxva mxatvris
mier Seqmnil grafikul portretebs.
maswavlebeli waikiTxavs nawyvets SoTa rusTavelis `vefxistyaosnidan~ –
... naxes, ucxo moyme vinme jda mtirali wylisa pirsa,
Savi cxeni sadaviTa hyva lomsa da viTa gmirsa,
xSirad esxa margaliti lagam-abjar-unagirsa.
cremlsa vardi daeTrTvila, gulsa mduRrad anatirsa.
66
mas tansa kaba emosa, gare-Tma vefxis tyavisa,
vefxis tyavisa qudive iyo sarqmeli Tavisa,
xelTa naWedi maTraxi hqonda usxosi mklavisa;
naxes da naxva mounda ucxosa sanaxavisa.
maswavlebeli dausvams moswavleebs SekiTxvebs, Tu rogor pozaSia aRerili, ra acvia,
rogori qudi axuravs, ra feris cxeni yavs, ra ukavia xelSi, da rogor ganwyobazea tarieli.
sityvieri aRweris mere, maswavlebeli aCvenebs moswavleebs citatis Sesabamis, sxvadasxva
mxatvris mier Sesrulebul ilustrsaciebs. maswavlebeli gaamaxvilebs yuradRebas naxatSi
asaxuli detalebis da teqstis Sesabamisobaze da SesTavazebs moswavleebs Seadaron, Tu
romeli ilustracia asaxavs gmirs ufro zustad.
msjelobis Semdeg moswavleebi daxataven tarielis portrets.
gakveTilis bolos, maswavlebeli amcnobs moswavleebs, rom momdevno gakveTilze isi-
ni daxataven maTTvis saintereso literaturuli gmiris portrets. amitom, sasurvelia,
moemzadon da winaswar moifiqrron, Tu romeli nawarmoebis gmirs daxataven, gadaavlon
Tvali maT sayvarel moTxrobas an zRapars, raTa gaixsenon, Tu rogor aris nawarmoebSi
aRwerili es gmiri.
aqtivoba 1:
moswavleebi daxataven tarielis portrets.
aqtivoba 2:
maswavlebeli gamokiTxavs moswavleebs, Tu vin romeli personaJis daxatvas geg-
mavs da ratom da sTxovs maT, sityvierad aRweron SerCeuli gmiri, ris Semdegac,
moswavleebi daxataven maTi sayvareli literaturuli nawarmoebis gmirs. furclis ukana
mxares daaweren Tu romeli nawarmoebis gmiria gamosaxuli maT naxatze.
moswavleebs SeuZliaT naxatze (gaiTvaliswinon adgili) lamazad daweron citatac.
67
II gakveTili
masala:
saxatavi furclebi
ubralo fanqari
saSleli
feradi fanqrebi
II gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli Seaxsenebs moswavleebs gakveTilis Temas da ambobs:
Cven dRes davxatavT portrets. modiT, gavaerTianoT saxviTi da literaturuli por-
treti da davxatoT literaturuli gmiris portreti. amoirCieT romelime literaturuli
nawarmoebis – moTxrobis an zRapris TqvenTvis saintereso personaJi, gaixseneT, rogor aris
aRwerili es gmiri nawarmoebSi (rogori xasiaTi aqvs, rogor acvia, sad cxovrobs, ra asaki-
saa da sxva misi damaxasiaTebeli detalebi) da daxateT misi portreti. portrets, garSemo,
dauxateT ornamentebiT morTuli CarCo.
ecadeT, CarCoze gamosaxuli ornamenti Tqvens mier daxatul portrets Seesabamebodes.
magaliTad, herakles gamosaxulebas ar mouxdeba gulebiani CarCo, wiTelqudas ki berZnuli
ornamenti.
aqtivoba:
moswavleebi saxatav furclebze daxataven sayvareli literaturuli gmiris portrets.
dauxataven portrets CarCos da gaaformeben CarCos ornamentiT.
moswavleebi ganixilaven namuSevrebs, Seecdebian amoicnon, Tu vin aris gamosaxuli erT-
maneTis namuSevrebSi da imsjeleben imaze, Tu ramdenad gamouvidaT Canafiqri, ramdenad
sacnobia maT mier daxatuli literaturuli personaJi, ra detalebiT mixvdnen mis vinaobas
da sxva.
68
yajaruli portreti
mizani:
xelovnebis nawarmoebis aRqmis, aRwerisa da interpretaciis unaris ganviTareba;
xelovnebis nawarmoebisgan miRebuli STabeWdilebebis namuSevarSi gadmocemis unaris
ganviTareba;
msoflios kulturul memkvidreobasTan (yajarul portretebTan) gacnoba da pativis-
cemis grZnobis ganviTareba gansxvavebuli kulturis mimarT.
Sedegi:
s.g. IV.2. – 1.
s.g.IV.4. – 1, 2, 3.
asaTvisebeli terminebi:
dinastia, dekoratiuli
masala:
saxatavi furceli, ubralo fanqari, feradi fanqrebi.
vizualuri masala:
31,07 wT-iani SemecnebiTi video – salome dadunaSvilis saavtoro gadacema `dRe muzeum-
Si~, yajaruli ferweris koleqcia saqarTvelos erovnul muzeumSi:
https://www.youtube.com/watch?v=_3tdg1tCNF8&t=16s
ilustraciebi:
yajaruli portretebi
aRa-mahmad xanis portreti
nino Tornike qsnis erisTavis asulis portreti
moswavleebis namuSevrebi:
69
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi kiTxuloben teqsts. maswavlebeli yuradRebas umaxvilebs portretebis
xasiaTze, maT dekoratiulobaze (Crdilebic ki ar aris!), ornamentis mniSvnelobaze, qso-
vilebis dizainze. aRniSnavs, rom dRes CadrebiT mosiarule iraneli qalebi odesRac aseTi
Tamami da gabedulni yofilan.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, gamoTqvan sakuTari mosazrebebi mtris kulturis
dafasebis Sesaxeb. maswavlebeli uxsnis, rom es unari, iseve, rogorc patiebisa, didsu-
lovnebis niSania. moswavleebi akvirdebian nino Tornike qsnis erisTavis qaliSvilis por-
trets da adareben mas yajarul portretebs, asaxeleben msgavsebebs (poza, ornamentiT
gawyobili samosi, Tval-warbi, saerTo ieri) da gansxvavebze (SedarebiT realisturi foni).
Semdeg moswavleebi jer ubralo fanqriT, warmosaxviT xataven portretebs yajaruli
portretis stilSi, Semdeg aferadeben feradi fanqrebiT.
aqtivoba:
moswavleebi xataven warmosaxviT portretebs yajaruli portretebis stilSi.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy romel dargs miekuTvneba es namuSevrebi?
yy romel Janrs miekuTvneba es namuSevrebi?
yy ra axasiaTebs yajarul portretebs?
yy ras niSnavs `dekoratiuli~?
yy yajaruli portretebis romeli niSan-Tvisebebi gamoiyeneT sakuTar namuSevarSi?
yy ra mogwonT yajarul portretebSi?
yy ra ar mogwonT yajarul portretebSi?
yy ra mogwonT sakuTar naxatSi?
yy ra mogwonT sxvis naxatSi?
yy ra aris dinastia?
yy ra moxdeboda, qarTvelebs rom mtruli iranis xelovnebis nawarmoebebi gaenadgure-
bina?
70
amedeo modiliani
mizani:
xelovnebis nawarmoebis aRqmis unaris Camoyalibeba;
SemoqmedebiTi Tavisuflebis gacnobiereba;
proporciisa da disproporciis cnebebis gacnoba;
msoflios kulturuli memkvidreobis (amedeo modilianis Semoqmedebis) gacnoba.
Sedegi:
s.g.IV.1. – 2.
s.g.IV.4. – 2, 3.
s.g.IV.5. – 2.
asaTvisebeli terminebi:
proporcia, disproporcia
masala:
saxatavi furceli, guaSis saRebavebi, funji, wyali.
vizualuri masala:
amedeo modilianis portretebi. amadeo modiliani da misi meuRle Jana
71
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi gaecnobian saxelmZRvanelos teqsts, maswavlebeli aCvenebs maT ilustra-
ciebs resursebSi da ekiTxeba:
yy mogwonT amedeo modilianis portretebi Tu ara? ratom?
yy ra sityvebiT daaxasiaTebdiT modilianis personaJebs?
davaleba:
daxateT portreti modilianiseuli disproporciiT.
leqsikoni:
proporcia – erTi mTlianis calkeul nawilebs Soris zomebisYTanafardoba
disproporcia – erTi mTlianis calkeul nawilebs Soris zomebisYnormaluri Tanafar-
dobis darRveva.
72
piter breigeli. sabavSvo TamaSebi
5-gakveTiliani proeqti
I gakveTili
mizani:
interpretaciis da komunikaciis unarebis ganviTareba;
warsulsa da Tanamedroveobas Soris kavSiris dadgenis unaris ganviTareba;
naswavlis cxovrebasTan dakavSirebis unaris ganviTareba;
msoflios xelovnebasTan (piter breigelis SemoqmedebasTan) gacnoba.
Sedegi:
s.g.IV.4. – 2.
s.g.IV.5. – 2.
asaTvisebeli terminebi:
yofiTi Janri
masala:
rveuli, ubralo fanqari
vizualuri masala:
piter breigel ufrosis `sabavSvo TamaSebi~
I gakveTilis msvleloba:
saxelmZRvaneloSi teqstis kiTxvis dasrulebis Semdeg maswavlebeli sTxovs moswavleebs,
gamoicnon, ras TamaSoben bavSvebi suraTze. ramdenad msgavsia an gansxvavebuli es TamaSebi
imaTgan, riTac Tavad erTobian; romel Janrs ganekuTvneba es suraTi (yofiTs), ra niSniT
akuTvneben am nawarmoebs yofiT Janrs.
Semdgom maswavlebeli aZlevs davalebas bavSvebs, rveulSi daxaton, ingliseli filoso-
fosis jon venis mier SemoRebuli, SedarebebisTvis grafikuli maorganizebeli, e.w. venis
diagrama – erTmaneTis gadamkveTi ori wre. mis pirvel danayofSi Caweron is TamaSebi, rasac
breigelis suraTze xedaven, magram Tavad ar TamaSoben, gadakveTis danayofSi is, rac maTTvi-
sac nacnobia, xolo ukanasknel danayofSi is, rasac Tavad TamaSoben, magram suraTze ar aris.
venis diagramis Sevsebis Semdeg moswavleebi ajameben Sedegebs – ramdeni TamaSi yofila
saerTo - droSi 5 saukuniTa da didi teritoriiT daSorebul sivrceebSi. gamoTqvamen azrs
im TamaSebze, rasac ar icnoben. msjeloben, moswonT Tu ara es TamaSebi, SeuZliaT Tu ara
mixvdnen am ucnobi TamaSebis wesebs. gamoTqvamen sakuTar damokidebulebas, iTamaSebdnen
Tu ara maT da ratom.
73
Semdegi gakveTilisTvis, sportis maswavlebelTan da skolis sxva TanatolebTan erTad
moswavleebi gegmaven proeqts – RonisZiebas: `breigelis dRe~. aweseben `breigelis prizs~.
iyofian jgufebad, TamaSoben suraTze asaxul an maT sayvarel TamaSebs usafrTxoebis wesebis
dacviT. romelime bavSvs daevaleba fotoebis gadaReba.
aqtivoba:
moswavleebi akvirdebian nawarmoebs, amoicnoben maTTvis nacnob TamaSebs, pouloben
ucnob TamaSebs, venis diagramaSi Caweren suraTSi asaxul da maTTvis saerTo da gansxvave-
buli TamaSebis saxelwodebebs. ajameben Sedarebis Sedegebs da msjeloben.
II gakveTili:
saorganizacio mzadeba RonisZiebisTvis `breigelis dRe~ (proeqtis III gakveTili)
mizani:
TanamSromlobis, organizebis, komunikaciis, iniciativisa da pasuxismgeblobis unarebis
ganviTareba;
xelovnebis nawarmoebis yoveldRiur cxovrebasTan dakavSirebis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g.IV.3. – 1, 3, 5.
s.g.IV.5. – 5.
masala:
sportuli inventari (burTi, hulahupi, saxtunao da sxv.) moswavleebis arCevanis mixedviT.
gakveTilis msvleloba:
gakveTili unda daeTmos saxelmZRvaneloSi SemoTavazebuli RonisZiebis, `breigelis
dRis~ dagegmvas. maswavlebeli, sportis maswavlebelTan erTad, daexmareba bavSvebs Tanatol
skolelebTan (paralelur klasebTan) erToblivad, saorganizacio sakiTxebis mogvarebaSi
(TamaSebis SerCevaSi, jgufebad dayofaSi, usafrTxoebis wesebis dadgenaSi, droisa da adg-
ilis gansazRvraSi). es RonisZieba interdisciplinaruli proeqtia, radgan masSi sportis
saganicaa CarTuli.
RonisZiebis dRes eZlevaT saSinao davaleba – daxaton TamaSebis amsaxveli romelime
momenti, romelic daamaxsovrdaT, romelmac moaxdina STabeWdileba.
74
IV gakveTili:
gamofena `breigelis dRe~ (proeqtis IV gakveTili)
mizani:
TanamSromlobiT Sesasrulebeli samuSaos dagegmvisa da realizaciis, jgufuri muSao-
bisas sxvebTan urTierTobis, TanamSromlobisa da problemur sakiTxebze SeTanxmebis,
dasaxuli amocanis gadaWrisaTvis aucilebeli iniciativis da pasuxismgeblobis gamovlenis
unarebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.IV.3. – 1, 2, 3, 4, 5.
masala:
feradi qaRaldebi mosawvevi baraTebis dasamzadeblad, formati afiSisTvis, flomas-
terebi.
gakveTilis msvleloba:
ewyoba fotogamofena:
I jgufi: moswavleebi qmnian afiSas da kideben skolaSi TvalsaCino adgilze; qmnian deko-
ratiul mosawvev baraTebs (skolis TiTo klasze erTi saerTo mosawvevi) da arigeben;
II jgufi: moswavleTa TamaSis amsaxvel fotoebs, breigelis naxatis fragmentebis repro-
duqciebs da bavSvebis naxatebs feradi qaRaldebiT ukeTeben dekoratiul CarCoebs da kideben
amisTvis winaswar gansazRvrul adgilze.
75
V gakveTili: damimtkice!
mizani:
konteqstSi xelovnebis aRqmis, interpretaciisa da argumentirebuli msjelobis unare-
bis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.IV.4. – 2, 4, 5.
s.g.IV.5. – 4.
asaTvisebeli terminebi:
reglamenti
vizualuri masala:
piter breigelis `sabavSvo TamaSobani~
gakveTilis msvleloba:
– aRorZinebis xanis italieli xelovanebi, leonardo da vinCi da miqelanjelo buonaroti
didi xnis ganmavlobaSi kamaTobdnen – mxatvrobaa upiratesi Tu qandakeba. gagikvirdebaT
da orive erTsa da imave arguments iSveliebda. vidre mas gagimxeldeT, sakuTari varaudebi
gamoTqviT. Tamamad, nu mogeridebaT! ar SeuSindeT sakuTari azris gamoTqmas, radgan Sec-
domas ar uSvebs mxolod is, vinc arafers akeTebs. Tuki rames akeTebT, SesaZloa, bevrjer
SegeSaloT, magram swored sakuTari Secdomis gaazreba migaxvedrebT – es gza mcdaria, sxva
unda gamoinaxos. ase rom, Secdoma sasargeblo ram yofila.
moswavleebi kiTxuloben teqsts.
maswavlebeli ambobs:
daakvirdiT suraTs – rogor fiqrobT, breigeli bavSvebs aRtacebiT xatavs Tu gulis-
tkiviliT? moswons Tu ara maTi garToba? amokribeT Tqveni poziciis damamtkicebeli
argumentebi, konkretuli magaliTebi da modiT, vikamaToT.
klasis dayofa SesaZlebelia siis mixedviT Suaze gayofiT, ori tipis baraTebiT (org-
varnaxatiani an danomrili); arCevani-aradanis gaTamaSebiT da sxv. sasurvelia, klasSi ukve
damegobrebuli moswavleebi sxvadasxva jgufSi moxvdnen, rom sxvebTanac damegobrdnen.
garda amisa, moswavleebi unda SeeCvion sxvadasxva jgufebSi muSaobas, rom ar SeizRudon
erTi, Cveuli garemoTi. dauSvebelia gogonebis da biWebis an `Zlieri~ da `susti~ moswavleebis
cal-calke dajgufeba. am kategoriebis moswavleebi jgufebSi Sereulad unda ganawildnen.
iniSneba `drois guSagi~, romelic akontrolebs drois reglamentis dacvas.
76
sivrcis organizebisTvis ajobebs, Tu mowinaaRmdegeebi erTmaneTis sapirispirod dasx-
debian.
debatebis etapebi:
yy maswavlebeli sTavazobs or sapirispiro pozicias. poziciebi rolur TamaSs gulisx-
mobs. amitom, klasis dayofisas ar aqvs mniSvneloba, sinamdvileSi romel pozicias
emxroba moswavle. maT unda SeZlon sapirispiro azris damtkicebac;
yy maswavleblis daxmarebiT, moswavleebi adgenen kamaTis wesebs, drois reglaments
(jgufebSi ganxilvisa da gamosvlebis);
yy TiToeuli jgufi inawilebs rolebs, niSnavs spikers, SeimuSavebs da wers argumentebs,
gansazRvravs oponentTa savaraudo kiTxvebs da moifiqrebs maTze pasuxebs; moulod-
nel kiTxvaze pasuxis gacemis win spikers SeuZlia moeTaTbiros jgufis wevrebs.
yy wamyvani (SesaZloa maswavlebeli an romelime moswavle), monacvleobiT aZlevs sity-
vas TiToeul jgufs; wamyvani kamaTSi ereva mxolod konfliqturi viTarebis gasa-
neitraleblad. wamyvani avsebs jgufebis muSaobis Sefasebis formas (ix.: danarTi):
yy debatebis dasasruls erToblivad xdeba kamaTis Sedegebis Sejameba. Sejamebis Semdeg
wamyvani svams kiTxvas, sinamdvileSi ra azris arian moswavleebi, vin Seicvala pozicia,
romeli argumenti iyo yvelaze damajerebeli da sxv.
dasasruls, maswavlebeli uambobs miqelanjelosa da leonardo da vinCis davis mTavar
arguments: miqelanjelo amtkicebda, rom qandakeba met ostatobas moiTxovs. Tuki mar-
marilos zedmets moaTli, Secdomas veRar gamoasworeb. leonardos ki swored es miaCnda
mxatvrobis upiratesobad – naxatze gauTaveblad SegiZlia Secdomebis gasworeba, sanam
namuSevars srulyofilebamde ar miiyvano. Tqven rogor fiqrobT? SegiZliaT kidev sxva
argumentebis moyvana?
aqtivoba:
moswavleebi marTaven debatebs.
77
mamali
mizani:
masalebis, teqnikebisa da mxatvruli xerxebis ganmasxvavebeli Taviseburebebis gacno-
biereba;
mxatvruli xerxebis Sedarebis unar-Cvevis ganviTareba;
feris gamomsaxvelobiTi SesaZleblobebiT STabeWdilebisa da ganwyobis gadmocemis
unar-Cvevebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.IV.1. – 2, 4, 5, 6, 8.
s.g.IV.2. – 1, 5.
s.g.IV.5. – 1.
masala:
saxatavi furceli, guaSis saRebavebi, palitra, funji, wyali.
vizualuri masala:
mamlis foto
pikasos mamali
pompeis mamali
Joan miros mamali
moswavlis namuSevari:
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi kiTxuloben gakveTilis teqsts, msjeloben, ramdennairi feria mamlis
SeferilobaSi. maswavlebeli mianiSnebs, rom garda msxvili wertilebisa (pompeis mozaikuri
mamali), zolebisa (pikasos mamali) da laqebisa (miros mamali), aseve SeiZleba msuye monasmebiT
muSaobac, rogorc es moswavlis namuSevarSia. Semdeg bavSvebi palitraze ayeneben sasurvel
ferebs da iwyeben xatvas.
aqtivoba:
moswavleebi xataven mamals.
78
animalisturi Janri
mizani:
gavacnoT moswavleebs animalisturi Janri.
Sedegi:
s.g. IV.1 – 11.
s.g. IV.2 – 1.
s.g. IV.5 – 1, 2, 4
asaTvisebeli terminebi:
Janri
animalisturi
asli
masala
maswavleblis mier SerCeuli peizaJis, portretis, naturmortis amsaxveli suraTebi,
da diego velaskesis `kardinal - infant don fernandos portreti~.
velaskesi
suraTebi cxovelebis gamosaxulebiT:
jorj stabsi
79
anri ruso
albrext diureri
niko firosmani
80
yy saxatavi furceli,
yy ubralo fanqari
yy saRebavebi, feradi fanqrebi, carcebi an flomasterebi.
gakveTilis msvleloba
maswavlebeli ambobs:
- me Tqven gaCvenebT saxviTi xelovnebis sxvadasxva dargis namuSevrebs, Tqven ki gamoi-
caniT, romeli dargis namuSevars gaCvenebT. maswavlebeli saTiTaod aCvenebs moswavleebs
ferwerul, grafikul, skulpturul namuSevrebs, moswavleebi asaxeleben - es grafikaa, es
ferwera, es qandakeba...
maswavlebeli ambobs:
- exla, me gaCvenebT suraTs, Tqven ki amiwereT igi - jer daasaxeleT, Tu romel Janrs
miekuTvneba es suraTi, Semdeg miTxariT, ra masaliTaa daxatuli, ra aris gamosaxuli am
suraTze, ra xatia win, ra xatia ukan.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs suraTebs - peizaJebs, naturmortebs, portretebs da
usvams maT damatebiT SekiTxvebs - rogori ferebiTaa daxatuli es suraTi, Tbili Tu civi?
weliwadis ra droa gamosaxuli? ra aris mTavari am suraTze? maswavlebeli gansakuTrebel
yuradRebas miaqcevs diego velaskesis suraTs, romelzec gamosaxulia axalgazrda kaci
ZaRliT (kardinal- infanti don fernando nadirobisas) da ikiTxavs, Tu romel Janrs mie-
kuTvneba es suraTi da ra aris am suraTzze mTavari, adamiani Tu ZaRli? radgan adamiania
mTavari (es adamiani espaneTis mefis Zmaa), e.i. es suraTi portretia.
amis mere, maswavlebeli aCvenebs moswavleebs firosmanis `Jirafs~ da ekiTxeba:
- ra xatia am suraTze? romel Janrs miakuTvnebdiT am suraTs? es peizaJi ar aris imitom,
rom buneba ar aris mTavari, arc portretia imitom, rom Jirafi xatia da ara adamiani, arc
naturmortia, imitom, rom aq ar xatia sagnebi. ra aris mTavari am suraTze? am suraTze mTa-
varia Jirafi, Jirafi ki aris cxoveli.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs sxva animalistur naxatebs:
- ra saerTos xedavT am naxatebze da ra aris maTSi mTavari?
- yvela am naxatze, mTavaria cxoveli.
- ra saerTo saxels daarqmevdiT naxatebs, romlebzec cxovelis gamosaxulebaa mTavari?
laTinurad sityva `animal~ niSnavs cocxal arsebas, cxovels. naxatebs ki, romlebzec
cxovelebia gamosaxuli, animalisturi Janris naxatebi hqvia.
maswavlebeli isev aCvenebs moswavleebs firosmanis naxatebs da kiTxulobs:
- romel Janrs miekuTvneba es naxatebi?
- animalisturs.
81
aqtivoba
dRes Cven gavakeTebT animalisturi Janris namuSevris aslebs - Tqven amoirCevT romelime
animalisturi Janris namuSevars da gadaixatavT mas. gadaxatul namuSevars asli qvia.
moswavleebi, suraTebis grovidan an saxelmZRvanelodan sxvadasxva Janris namuSevrebdan
amoarCeven animalisturi Janris TiTo namuSevars da gadaixataven mas da gaaferadeben naxats
saRebavebiT, feradi fanqrebiT, carcebiT an flomasterebiT.
mniSvnelovania, maswavlebelma gaafrTxilos moswavleebi, rom rodesac dasrulebul
namuSevars ukan daaweren sakuTar saxelebs, jer daweron avtoris saxeli (vinaidan es aslia
da ara saavtoro namuSevari) da Semdeg Tavisi saxeli - mag. niko firosmanis ` Jirafi~ da
Semdeg moswavlis saxeli da gvari.
saSinao davaleba:
moiZion internetiT sxvadasxva mxatvris animalisturi namuSevrebi (rembrandtis spilo,
diureris martorqa, kata, bu...) da Seqmnan kompiuterSi animalisturi suraTebis portfolio.
momdevno gakveTilze gauziaron erTmaneTs, Tu vin ra moiZia, vis ra moewona da a. S.
82
zRapruli cxovelebi
mizani:
moswavlis fantaziis ganviTareba;
miTebiT daintereseba.
Sedegi:
s.g. IV.4. – 1.
s.g. IV.5. – 1, 4, 6.
asaTvisebeli terminebi:
pegasi
grifoni
sfinqsi
kentavri
masala:
saxatavi furclebi
feradi fanqrebi
vizualuri masala:
pegasis, grifonis, sfinqsis da kentavris gamosaxulebebi
gakveTilis msvleloba:
– ra aris miTi? – maswavlebeli gamokiTxavs moswavleebs, Tu ra aris miTi, ra gansxvavebaa
miTsa da zRapars Soris, ra miTebi ician, romeli miTologiuri gmiri moswonT. ra smeniaT
herakles, promeTes, zevsis, muzebis Sesaxeb.
– miTi aris Tqmuleba samyaros warmoSobaze, RmerTebze, gmirebze, keTil sulebsa da borot
demonebze, maT brZolebze da ubralo adamianebTan urTierTobebze. miTebis personaJebi xSi-
rad arian arsebebi, rogorebic dedamiwaze ar arseboben – adamianTa fantaziam am arsebebSi
SeaerTa cxovelis, frinvelis da adamianis Tvisebebi da garegnobac Sesabamisi mougona.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs miTiuri cxovelebis gamosaxulebebs da SeekiTxeba maT:
– iciT Tu ara, ras warmoadgenen suraTebze gamosaxuli arsebebi da ra qvia maT?
– realurad arsebul romel mxecs miamsgavsebdiT am miTologiur arsebebs?
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, aRweron miTologiuri arsebebis garegnoba da ims-
jelon, Tu ra Tvisebebi, rogori xasiaTi SeiZleba hqonoda am arsebebs.
dRes Cven gavecnobiT oTx miTologiur arsebas. esenia: kentavri, pegasi, sfinqsi da gri-
foni.
pegasi – frTosani cxeni, mecnierebis da xelovnebis mfarveli muzebis sayvareli frTosani
cxeni.
83
pegasi qarze uswrafesad dafrinavda. drois umetes nawils, muzebTan erTad, parnasis
mTaze atarebda. muzebs pegasi imis gamo uyvardaT, rom pegasma, floqvis dartymiT SeaCera
helikonis mTa, romelmac muzebis simReris xmisgan zrda daiwyo. im adgilas, sadac pegasma
floqvi dasca, amoxeTqa wyarom, romelic poetebs aRmafreniT kvebavda. pegasi dResac
poetebis mfarvelad iTvleba.
pegasi umaRles RvTaebas, zevss, hefestosis mier damzadebuli Weqa-quxiliT da elvebiT
amaragebda. amitom, pegasis meore simbolo, aris Weqa-quxilis Rrubeli.
kentavri – veluri cxenkacebi, adamianis TaviTa da taniT cxenis sxeulze. kentavrs cxenis
oTxi fexi da adamianis ori xeli aqvs. kentavrebi mTebsa da tyeebSi cxovrobdnen da sakmaod
avebi da daundoblebi iyvnen.
erT-erTi kentavri, saxelad qironi, qalRmerTma aTenam moaTviniera da ukvdavebiT da
sibrZniT daajildova. brZeni qironi herakles megobari, iyo. qironi herakles mier SemTx-
veviT nasroli isriT daiWra, ver aitana tkivili, uari Tqva ukvdavebaze da ukvdaveba pro-
meTes gadasca.
grifoni (faskunji) – mfrinavi urCxuli lomis taniTa da arwivis TaviT.
grifoni miwis (lomi) da cis (arwivi) erTianobis, agreTve sikeTisa da siborotis gamae-
rTianebeli simboloa. am arsebaSi gaerTianebulia frinvelebis mefe – arwivi da mxecebis
mefe – lomi.
grifonebi Soreul CrdiloeTSi cxovrobdnen da oqros sabadoebs darajobdnen.
gobis udabnos qviSebSi napovnia gadaSenebuli cxovelis – protoceratopsis ConCxebi,
romelic Tavisuflad SeiZleba grifonebs miamsgavso – am ConCxebs cxovelis TaTebi da
frinvelis niskartebi aqvT. Tanac, im adgilas, sadac ConCxebia napovni, marTlac yofila
oqros sabadoebi.
sfinqsi – Zvel egvipteSi, lomistaniani da adamianisTaviani arseba.
Zvel saberZneTSi ki – lomistaniani arseba qalis TaviT, arwivis frTebiTa da xaris kudiT.
gadmocemiT, sfinqsi boroti urCxuli, qalaq Tebes misadgomebTan binadrobda da yovel
gamvlels gamocanas eubneboda, vinc mis gamocanas ver gamoicnobda, axrCobda da Wamda.
mxolod erTma adamianma – oidiposma SeZlo misi gamocanis gamocnoba. damarcxebiT saso-
warkveTili sfinqsi kldidan gadaeSva da daiRupa.
sfinqsis gamocana ki aseTi iyo: `vin dadis diliT oTx fexze, dRisiT or fexze da saRamos
sam fexze~? pasuxia – adamiani, romeliv patarobaSi oTxiT daxoxavs, zrdasruli or fexze
dadis, moxucebulobaSi ki, siarulisas joxs iSveliebs.
aqtivoba 1:
moswavleebi daxataven raime ambavs miTiuri arsebebis Temaze.
aqtivoba 2:
maswavlebeli daavalebs moswavleebs, garkveul vadaSi, moiZion informacia, Seqmnan
miTologiuri arebebis katalogi da moawyon katalogis prezentacia.
84
katalogi unda Seicavdes moswavleebis mier Sesrulebul miTologiuri arsebebis da
gmirebis Canaxatebs, moZiebul fotomasalas da miTologiuri arsebebis mokle daxasiaTebas.
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs Seadginon jgufebi da Semdegnairad gainawilon
funqciebi:
1. internetiT informaciis moZieba da megobarTa jgufSi gaziareba
2. gaziarebuli masalidan saWiro informaciis amoReba, daxarisxeba, gadamuSaveba
3. damuSavebuli masalis gaformeba
vadiT daTqmul gakveTilze, moxdeba Segrovili da momzadebuli masalis ganxilva, Ses-
worebebis Setana da prezentaciis scenaris mofiqreba.
prezentaciis momzadebaSi monawileobas miiRebs yvela moswavle.
katalogi SesaZloa gakeTdes rogorc stendebze warmodgenili calkeuli furclebis
saxiT, aseve akinZuli Jurnalis an eleqtronuli dokumentis saxiT. moswavleebs SeuZliaT
moamzadon mokle moxsenebebi kvlevis procesis da moZiebuli informaciis Sesaxeb.
85
III Tema: msjeloba
erTi Sedevris istoria
ogiust rodenis kales moqalaqeebi
mizani:
dargebis, Janrebis, masalebis, teqnikebisa da mxatvruli xerxebis ganmasxvavebel Tavise-
burebebze argumentirebuli msjelobis unar-Cvevebis ganviTareba;
informaciis moZiebis unaris ganviTareba;
msoflios kulturul memkvidreobis (ogiust rodenis Semoqmedebis) gacnoba.
Sedegi:
s.g.IV.4. – 2, 4.
s.g.IV.5. – 4.
asaTvisebeli terminebi:
Sedevri, kvarcxlbeki, skulptura.
vizualuri masala:
kales moqalaqeebi, grafika: Jiul davidi, Sarl kolini (Jiul davidis mixedviT), j.d.
penrouzi
kales moqalaqeebi, xelnawerebis ilustraciebi
kales moqalaqeebi, ferwera.
benjamin vesti, Jan-simon berTelemi
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi kiTxuloben teqsts. Semdeg maswavlebeli svams kiTxvebs:
yy rogor asaxa rodenma am gmirebis tanjva? (saxis gamometyveleba, Jesti, poza).
yy ra emociebs xedavT maT saxeebze? (maswavlebeli aCvenebs detalebis ilustraciebs
eleqtronuli resursebidan).
yy rogor asaxa maTi damcireba? (Cacmuloba, yelze Toki).
yy romel Janrs miekuTvneba es nawarmoebi?
moswavleebma jer ar ician istoriuli Janri, magram saWiroa, dafiqrdnen da mixvdnen, rom
es namuSevari ar miekuTvneba maTTvis nacnob arc erT Janrs. maswavlebeli eubneba, rom es
maTTvis jer ucnobi Janria da sTavazobs Tavad gamoicnon – ras daarqmevdnen Janrs, rome-
lic istoriul faqts asaxavs? Tu moswavleebi ver mixvdebian, maswavlebeli ambobs, rom es
istoriuli Janria. Tu mixvdebian, maswavlebeli Seaqebs da etyvis, rom Janrebis saxeobebs
mecnierebi – xelovnebaTmcodneebi adgenen, oRond isini ukve saqmis kargi specialistebi
arian. meoTxeklaselTagan aseTi zusti gansazRvreba namdvilad saqebaria.
86
Semdeg imarTeba diskusia:
– Tqven romel mosazrebas emxrobiT – rom qandakeba maRal postamentze unda mdgariyo
Tu miwaze? ratom?
Semdeg maswavlebeli aCvenebs moswavleebs amave Temaze Seqmnil grafikul da ferwerul
nimuSebs. moswavleebma unda gansazRvron, romeli romel dargs miekuTvneba. imarTeba
diskusia, ra gansxvavebebia maT Soris, ramdeni TxrobiTi detalia mxatvrobaSi da ra cota
– qandakebaSi. moswavleebi cdiloben daadginon amis mizezebi – qandakebaSi mTel garemos
da amden personaJs ver asaxav. moqandakem mokled unda Tqvas saTqmeli. mxatvars, iqneba es
grafikosi Tu fermweri, bevri detalis gadmocema SeuZlia.
Tu dro darCeba, maswavlebels SeuZlia uambos moswavleebs, rom ogiust rodenis saxelos-
noSi erTi wlis ganmavlobaSi swavlobda qarTveli moqandake iakob nikolaZe (SesaZlebelia,
daigegmos eqskursia iakob nikolaZis saxl-muzeumSi TbilisSi, rodenis quCaze).
aqtivoba:
moswavleebi pasuxoben maswavleblis kiTxvebs da marTaven diskusias qandakebis maRal
kvarcxlbekze an miwaze dayenebis sakiTxis garSemo.
moswavleebi saubroben erTsa da imave Temaze Seqmnil, sxvadasxva dargis nawarmoebebze
da dargebis Taviseburebebze.
aseve, es sakiTxi SegiZliaT debatebis Temad gamoiyenoT. debatebis wesebi ix. gakveTilSi
`breigelis TamaSebi~. amiT moswavleebs ganumtkicdebaT debatebSi monawileobis, argumen-
tirebuli msjelobis, gansxvavebuli azris pativiscemis unar-Cvevebi.
saSinao davaleba:
moswavleebma unda moiZion informacia rodenis sxva namuSevrebis Sesaxeb.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra qvia Janrs, romelic istoriul faqts gadmogvcems?
yy ra gansxvavebaa qandakebasa da mxatvrobas Soris?
yy ra gansxvavebaa ferwerasa da grafikas Soris?
yy mocemuli ilustraciebidan, romeli ukeT gadmoscems kales moqalaqeTa gmirobas?
yy marTali iyo rodeni, Zeglis miwis doneze dadgma rom undoda? Tqveni azriT, Zeglis
miwis doneze dadgma ufro marTebuli iyo Tu maRal kvarcxlbekze?
yy ra aris kvarcxlbeki?
yy maRal kvarcxlbekze mdgari ra qandakebebi iciT? miwaze mdgari?
yy ras niSnavs Sedevri?
yy gmiruli Tavganwirvis Sesaxeb kidev ra istoriebi iciT? (cotne dadiani...)
yy ratom swiraven adamianebi Tavs?
87
van gogis asli
mizani:
dakvirvebis, Sedarebis, interpretaciis unarebis gaRviveba;
vaswavloT monasmebis da Strixebis gamoyeneba namuSevarSi.
Sedegi:
s.g. IV.1. – 1, 2, 3, 4.
s.g. IV.4. – 2.
masala:
saxatavi furceli
zeTis pasteli an guaSis saRebavebi
palitra
funji
wyali
vizualuri masala:
van gogis yvavebi mindorSi
amave suraTis ori gadidebuli detali
Jan fransua miles namuSevarebi da am namuSevrebis van gogiseuli aslebi
fransua mile, `siesta~ (Sesveneba) vinsent van gogi ` yvavebi mindorSi~
fransua mile `pirveli nabijebi~ vinsent van gogi, `pirveli nabijebi~
https://www.youtube.com/watch?v=fIF_6RZCgAw mile – van gogi
88
vinsent van gogi `qali focxiT~ fransua mile
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli mohyveba van gogis istorias:
vinsent van gogi daibada holandiis erT patara qalaqSi. misi mama eklesiaSi msaxurobda,
biZa ki xelovnebis nimuSebiT vaWrobda. van gogma ramdenime weli imuSava biZasTan, sadac
suraTebis yidva-gayidviT iyo dakavebuli. iq mas yoveldRiuri Sexeba qonda xelovnebis
nawarmoebebTan da saqmisTvis xSirad uwevda londonis da parizis muzeumebSi siaruli. amis
wyalobiT, vinsentma mxatvroba kargad Seiswavla da Seiyvara. nel-nela Tavadac daiwyo xatva,
magram sanam mxatvari Tavis mowodebas mixvdeboda, mamasaviT eklesiis msaxuroba gadawyvita,
da da maRaroelTa dasaxlebaSi moZRvrad daiwyo muSaoba. muSebis mZime Sromis Semxedvarem,
qadageba Sewyvita, biblia gverdiT gadado da maTi Tanadgoma scada. amas ki eklesiasTan kon-
fliqti mohyva. van gogma mianeba am saqmes Tavi da mxatvrobas mihyo xeli. man xatva 27 wlisam
daiwyo. briuselis natif xelovnebaTa samefo akademiaSi daiwyo swavla, magram saswavlebeli
ar moewona, Tavi daaneba da damoukideblad ganagrZo mxatvrobis Seswavla. van gogs Zalian
uyvarda muzeumebsa da galereebSi siaruli, sadac sakmaod did dros atarebda. rogorc
xedavT, muzeumebSi xelovnebis nimuSebiT tkbobas da bejiT Sromas tyuilad ar Cauvlia.
xelis gasawafad van gogi akeTebda Canaxatebs, xatvis saxelmZRvanelodan ixatavda na xa-
tebs, akeTebda didi mxatvrebis suraTebis aslebs; van gogs bevri sxva mxatvris namuSevris
asli aqvs gakeTebuli, oRond es aslebi Taviseburad gaiazra da namuSevrebSi Tavisi damok-
idebuleba gamoxata:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs mokle videosiuJets, Semdeg moswavleebi saxelmZ-
RvaneloSi daaTvaliereben Jan fransua miles namuSevrebs da am namuSevrebis mixedviT van
gogis gakeTebul aslebs.
moswavleebi imsjeleben imaze, Tu ra ars gamosaxuli, ra msgavseba da ra gansxvavebaa am
namuSevrebs Soris, raSi gamoixateba van gogis xedva da xelwera, romeli mxatvris namuSe-
vari moswonT ufro da ratom. maswavlebels SeuZlia intriga Seitanos msjelobis dros da
moswavleebs ar gaumxilos romeli naxatia van gogis da romeli milesi, manam isini TavianT
azrs ar gamoTqvamen.
89
msjelobis Semdeg maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs, gaakeTon van gogis suraTis
asli, risTvisac aCvenebs maT van gogis suraTs `yvavebi xorblis yanaSi~.
es tilo van gogis ukanaskneli namuSevaria. am namuSevris daxatvidan or kviraSi mxatvari
gardaicvala. daakvirdiT da aRwereT, ra aris gamosaxuli suraTze; rogor aris dawerili
xorblis yana, yviTeli saRebavis ramdennairi tonalobaa gamoyenebuli; daakvirdiT cas
– lurjis ramdeni tonaloba ixmara mxatvarma; daakvirdiT monasmebs, maT mimarTulebas,
Tanmimdevrobas. rogor aris suraTze ganawilebuli muqi da naTeli ferebi, igrZnoba Tu
ara ritmi; ra grZnobas aRZravs suraTi.
maswavlebeli SeniSnavs, Tu moswavleebi feradi pastelebiT gaakeTeben asls, maT funjis
monasmebis imitacia StrixebiT unda gaakeTon.
kargad daaTvaliereT naxatis gadidebuli detalebi da SeudeqiT muSaobas.
namuSevris dasrulebis Semdeg, naxats ukan daawereT – van gogis `yvavebi xorblis yanaSi~
da Semdeg Tqveni saxeli da gvari.
aqtivoba:
moswavleebi zeTis pastelebiT an saRebavebiT gaakeTeben van gogis suraTis `yvavebi
xorblis yanaSi~ asls.
90
Soba
2 gakveTili
mizani:
davanaxoT moswavleebs, ra rols TamaSobs SemoqmedebaSi xelovanis naswavloba, mis mier
dagrovili informacia;
vaCvenoT, Tu rogor axdens gavlenas saukuneebis win Seqmnili nawarmoebebi dRevandel
xelovnebaze;
vaswavloT teqstis ilustrireba.
Sedegi:
s.g. IV.3. – 1, 3.
s.g. IV.5. – 3, 6.
asaTvisebeli terminebi:
xuro
mogvi
bareliefi
masala:
2 aqtivobisTvis:
1/2 saxatavi furclebi
saRebavebi
feradi pasteli
fanqari
funji
wyali
3 aqtivobisTvis:
saxatavi an tonirebuli furclebi
webo
makrateli
saxazavi
feradi fanqrebi (xelnaweri teqstis dasawerad) an dabeWdili teqsti
stepleri an nemsi da Zafi
vizualuri masala:
https://www.youtube.com/watch?v=sJfbqZ1qrQU mixail aldaSinis usityvo naxati filmi `Soba~ (Рождество) (14 wuTi)
91
gakveTilis msvleloba:
gakveTilis dasawyisSi maswavlebeli warmoTqvams frazas, romelsac moswavleebi gakv-
veTilis bolos ganmartaven:
yy me-12 saukuneSi, safrangeTis patara qalaq otiunSi rom ar aeSenebinaT reliefebiT
morTuli taZari, me-20 saukuneSi ar Seiqmneboda filmi, romelsac dRes vnaxavT.
yy gakveTilis bolos, axseniT, Tu ra vigulisxme am winadadebiT.
filmis Cvenebamde, maswavlebeli SeekiTxeba moswavleebs, Tu ra ician qristes Sobis
Sesaxeb. maswavlebeli Seajerebs moswavleebis monayols da mokled mouyveba Sobis ambavs:
qalaq nazareTSi, cxovrobda qalwuli mariami da misi meuRle, xuro iosebi. erTxel mariams
gamoecxada mTavarangelozi gabrieli romelmac axara, rom mariams adamianTa codvebisgan
mxsneli, RmerTis Svili, unda gaeCina.
mariami dafexmZimda, caze ki, uCveulo varskvlavi akiafda.
aRmosavlelma mogvebma, brZenma varskvlavTmricxvelebma, icodnen, rom ebraelTa winas-
warmetyvelebiT, caze axali varskvlavis gamoCena RmerTis Svilis dabadebis mauwyebeli
unda yofiliyo. sami mogvi, romelic am ambavs elodeboda, varskvlavis gamoCenisTanave
iqiT gaeSura.
am dros, romis mmarTvelma moindoma gaego mis imperiaSi mcxovrebi adamianebis raode-
noba. man gasca brZaneba, aRricxvisTvis, yvela misuliyo im qalaqSi, sadac daibada da siaSi
Caweriliyo.
iosebi da fexmZime mariami beTlemisken gaeSurnen Casawerad. iq uamravi xalxi mogro-
viliyo. sastumroebi Camosulebs veRar itevda. iosebma da mariamma Ramis gasaTevi adgili
ver naxes da qalaqis gareubanSi, mwyemsebis sadgoms Seafares Tavi.
swored im Rames, mwyemsebis sadgomSi daibada qriste.
mogvebi ukve ierusalimSi Casuliyvnen da niSans elodnen. caze akiafebulma varskvlavma
maT gza beTlemisken miuTiTa da mwyemsebis sadgomisken gauZRva.
mogvebma saqonlis bagaSi mwoliare axalSobils Tayvani sces da saCuqrebi miarTves.
yvelaze adre, qristes dabadeba iqve myofma mwyemsebma Seityves - maT angelozi gamoecxada
da qristesTan misvla da misi Tayvaniscema ubrZana. rodesac mwyemsebi bagastan mividnen, iq
ukve angelozTa mTeli laSqari daxvdaT. yvela ufals aqebda da galobda – ` dideba maRal
RmerTs, mSvidoba qveynad da kacTa Soris saTnoeba~.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs mixail aldaSinis naxat films `Soba~.
filmis Cvenebis Semdeg, moswaleebi imsjeleben, Tu ra azris arian, ra emocia gamoiwvia
maTSi filmma, ra moewonaT, ra ar moewonaT, ra detalebi daamaxsovrdaT, moewonaT Tu ara
musika, romelic filmSia gamoyenebuli da sxva.
maswavlebeli dasvams SekiTxvas:
– ras grZnobT, rodesac xelovnebiT xarT dakavebuli – xatavT, ZerwavT, an raime namuSe-
vars qmniT? ra grZnoba geuflebaT, rodesac raime saqme kargad gamogdiT?
savaraudod, moswavleebi upasuxeben, rom aseT dros ganicdian sixaruls, siamovnebas.
– ra aris STagoneba?
92
STagoneba aris iseTi sulieri mdgomareoba, rodesac adamiani TiTqos mowyvvetilia
samyaros da mTeli Tavisi arsebiT moculia Tavisi saqmiqnobiT. STagoneba yvelaze xSir-
ad Semoqmed adamianebs – poetebs, kompozitorebs, mxatvrebs, moqandakeebs da mecnierebs
ewvevaT xolme.
aseT mdgomareobaSi xelovani adamianebi qmnian Sedevrebs, mecnierebi ki akeTeben aRmo-
Cenebs.
mecnierebs da xelovanebs aqvT unari dainaxon is, rasac sxvebi ver amCneven. maT undaT
rom gaimeoron, daafiqsiron, gvaCvenon, gviambon is, ramac maTze STabeWdileba moaxdina,
aaRelva, moewona, gagviziaron TavianTi aRmoCena. xelovans unda, rom sxvebmac ganicadon
is, rac mas aRelvebs.
STagoneba arasdros ewveva uintereso, ucodinar, zarmac da uxaliso adamians. Sesabam-
isad, aseTi adamianebi verasdros gaakeTeben aRmoCenas, verasdros Seqmnian iseT rames, rac
sixaruls mianiWebs maTac da sxvebsac.
saidan Cndeba STagoneba? ra aris STagonebis wyaro?
STagonebis wyaro SeiZleba iyos sruliad ubralo, umniSvnelo sxvebisTvis SeumCneveli
movlena, romelSic xelovani raRac gansakuTrebuls amoikiTxavs. yvela adamiani xedavs
varskvlavebs da mTvares, van gogma ki isini ase dagvanaxa:
imisTvis, rom STagoneba gvewvios, cnobismoyvareebi, interesianebi, dakvirvebulebi unda
viyoT, davigrovoT codna, gamocdileba, da ar vizarmacoT.
exla ki vnaxoT, xelovnebis romel nawarmoebebs SeiZleba moexdina gavlena naxati filmis
`Soba~ Semqmnelze da ra SeiZleba gamxdariyo avtoris STagonebis wyaro -
erTxel, filmis avtorma, mixeil aldaSinma, wignSi naxa safrangeTis qalaq otiunis
taZarze gakeTebuli bareliefis foto. bareliefze gamosaxuli iyo sami mZinare mogvi, rom-
lebsac angelozi nazad, TiTis SexebiT aRviZebs da varskvlavze miuTiTebs. reJisors moewo-
na, rogor martivad da naTlad iyo gadmocemuli reliefze ambavi da mounda iseTi filmis
gakeTeba, romelSic am gamosaxulebas gaimeorebda. vinaidan bareliefis siuJeti qristes
dabadebis istoriis erT-erT epizods asaxavda, filmic am siuJetze unda gakeTebuliyo.
93
maswavlebeli sTxovs moswavleebs daaTvalieron naxati filmidan amoRebuli kadrebi da
sxvadasxva mxatvris namuSevrebSi ipovon detalebi, romlebsac SesaZloa, gavlena moexdina
filmis Semqmnelebze.
gakveTilis bolos maswavlebeli Seaxsenebs moswavleebs frazas, romelic man gakveTilis
dasawyisSi gamoTqva da sTxovs maT ganmarton, Tu ra igulisxmeba masSi.
sitva `sinTezi~ SeerTebas niSnavs.
xelovnebaSi arsebobs dargebi, romlebsac sinTezuri dargebi ewodeba. aseTebia, mag-
aliTad, Teatri da kino. ra aris gaerTianebuli xelovnebis am or dargSi?
Teatraluri warmodgenis da filmis SeqmnaSi monawileoben xelovnebis sxvadasxva dar-
gis warmomadgenlebi – mwerlebi specialurad weren piesas warmodgenisTvis an scenars
filmisTvis, kompozitorebi Txzaven musikas, musikosebi ki asruleben mas; mxatvrebi qmnian
dekoraciebs da msaxiobTa kostiumebs; msaxiobebi mRerian, cekvavven....
reJisorma unda icodes, rogori musika sWirdeba mis nawarmoebs, mxatvars unda auxsnas,
rogori garemo sWireba, momRerals – rogor unda imReros... amitom, reJisori unda erkve-
odes yvela am dargSi raTa misi nawarmoebi gamovides iseTi, rogoric man Caifiqra.
maswavlebeli miaqcevs moswavleebis yuradRebas filmis musikalur gaformebaze – filmSi
gamoyenebuli iohan sebastian baxis da ludvig van beThovenis musika ise ostaturad aris
Serwymuli erTmaneTTan, rom ikiTxeba rogorc erTi mTliani nawarmoebi (beThovenis mona-
kveTebia, rodesac deda RiRiniT abanavebs Cvils da finaluri scena).
aqtivoba 1:
moswavleebi daakvirdebin naxati filmidan amoRebuli epizodebis ilustracias, sxva-
dasxva mxatvris suraTebSi amoicnoben filmis epizodebis Sesabamis detalebs da imsjeleben,
Tu ra detalebSia msgavseba an sxvaoba.
maswavlebeli etyvis moswavleebs, rom swored wvrilmani detalebi qmnian nawarmoebSi
ganwyobas, xasiaTs - mag. SeSinebuli baWia, romelic angelozis kabas amoefareba, lomis
zurgze Sesmuli ki odnav ukan daixevs...
- ra moxdeboda, gaTavisuflebuli baWia rom gaqceuliyo Tavisi mSoblebisken?
moswavleebi gaixseneben filmis sxva detalebs, romlebmac gansakuTrebuli STabeWdileba
moaxdina maTze. maswavlebeli xSirad dausvams SekiTxvas – ratom? da, ra moxdeboda, ase rom
ar gadaewyvita avtors?
(mariamTan mimavali angelozi gzaze yvavils mowyvets; angelozi wabarbacdeba miwaze
daSvebisas; iosebi Relavs da ar esmis, wignSi ra weria; iosebi wylis dalevis mere, saxeloTi
imSralebs pirs; gabrazebuli Tevzi kuds urtyavs meTevzeebs; lekvi, romelic yefs da ver
xvdeba movlenis mniSvnelobas da sxva)
aqtivoba 2:
moswavleebi gaakeTeben wigns Sobis ambavze.
klasi daiyofa jgufebad.
94
jgufebi Sobis istorias dayofen ramdenime epizodad da Camoweren epizodebis dasaxele-
bas.
gainawileben epizodebs da saRebavebiT an feradi pastelebiT daxataven Sesabamis ilus-
traciebs.
erT moswavles daevaleba ydis daxatva.
aqtivoba 3:
moswavleebi akinZaven naxatebs wignad. yovel naxats miuweren daxatuli epizodis Sesa-
bamis teqsts.
teqsti SeiZleba daiweros xeliT calke furclebze, an aikribos kompiuterze da amoibe-
Wdos, daiWras da dawebdes naxatebis gverdiT.
wignis akinZvis yvelaze martivi xerxia – naxatebi da teqsti dawebdes saxatavi furclebis
gverdebze orive mxridan. furclebi kideebiT Seikras stepleris meSveobiT; an naxatebi da
teqsti dawebdes furclis ganSlaze, furclebi erTmaneTSi Caidos da gaikeros.
95
jgufuri portreti
mizani:
Janrebis, masalebis, teqnikebisa da mxatvruli xerxebis ganmasxvavebel Taviseburebebze
msjelobis unar-Cvevebis ganviTareba;
xelovnebis erovnul da zogadsakacobrio nimuSebTan, portretis Janris saxeobasTan –
jgufur portretTan gacnoba;
xelovnebis nawarmoebebis Sedarebis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g.IV.2. – 1.
s.g.IV.4. – 1. 2, 4, 5.
s.g.IV.5. – 2.
asaTvisebeli terminebi:
jgufuri portreti.
masala:
saxatavi furceli, feradi fanqrebi an flomasterebi.
vizualuri masala:
tasilis gamoqvabulis mxatvroba
entonis van deiki, mxatvris ojaxi
frans halsi, ojaxuri portreti
exnatonis ojaxi
ojaxuri scenebi Zvel berZnul larnakebze
Tamar mefis, giorgi III-esa da laSa-giorgis portretebi beTaniis eklesiis freskaze
rembrandt harmens van reini, feiqarTa amqris/gaerTianebis wevrebi
Tomas geinsboro, beilis ojaxi
levan WoRoSvili, seriidan `ganadgurebuli qarTuli aristokratia~
moswavleebis namuSevrebi:
96
klasis jgufuri portreti
gakveTilis msvleloba:
portretis JanrSi ramdenime saxeoba arsebobs. erT-erTi jgufuri portretia.
yy daakvirdiT ilustraciebs da dafiqrdiT, ras gviamboben isini am adamianebis Sesaxeb?
yy gansazRvreT, xelovnebis romel dargebs miekuTvneba es namuSevrebi?
yy namuSevrebze Zveli droa asaxuli Tu Tanamedrove? ratom fiqrobT ase?
yy sadaurebi arian? ra niSnebiT mixvdiT?
yy ras warmoadgenen? ris safuZvelze gamoitaneT aseTi daskvna?
yy rogor pozebSi arian?
yy erTmaneTTan urTierToben, moZraoben Tu gaSeSebulebi pozireben?
yy rogor fiqrobT, bednierebi arian?
yy warmodgenili nawarmoebebidan romeli SeiZleba CaiTvalos jgufur portretad da
romeli – ara? ratom?
yy Tu maTgan romelime ar aris portreti, romel Janrs miakuTvnebdiT?
yy daakvirdiT, ganasxvaveT da Tavad CamoayalibeT jgufuri portretis gansazRvreba.
Zveli egvipteli faraoni exnatoni reliefze ojaxis wevrebTan erTad yofiT momentSia
asaxuli. mis pirdapir ulamazesi dedofali nefertiti zis. ded-mama Svilebs eTamaSebian.
TiTqos personaJebi verc ki gvamCneven. moqandakem maTi ojaxis myudro atmosfero gadmogvca.
berZnuli larnakebis mxatvrobac ojaxis yoveldRiuri cxovrebis momentebs asaxavs.
saxis nakvTebze ar aris gamaxvilebuli yuradReba. rogor fiqrobT, es namuSevrebi SeiZleba
portretis Janrs mivakuTvnoT Tu ara? daasabuTeT Tqveni mosazreba.
beTaniis taZris freskam Semogvinaxa Tamar mefis, misi mamis – giorgi mesamesa da Svilis
– laSa-giorgis portretebi. es Tamar mefis sicocxleSi Sesrulebuli Cvenamde moRweuli
oTxi portretidan erT-erTia.
entonis van deiki me-17 s-is niderlandeli mxatvaria igi raindis wodebis mflobeli iyo
da inglisis samefo karis mxatvari. mamakacis modelad man sakuTari maswavleblis, rubensis
saxelosnoSi moRvawe erT-erTi mxatvari gamoiyena.
frans halsi me-17 s-is holandieli mxatvari, jgufuri portretis didostati iyo. odes-
97
Rac popularulma mxatvarma sicocxle usaxlkaroTa TavSesafarSi daasrula. van gogma mis
ferweraSi Savi feris 27 sxvadasxva elferi aRmoaCina.
rembrandt harmens van reini me-17 s-is ganTqmuli holandieli fermweri iyo. swored mas
SeukveTes feiqarTa gaerTianebis wevrebma jgufuri portreti.
Tomas geinsboro me-18 s-is ingliseli portretisti da peizaJisti iyo. am tiloze is
londoneli vaWris, beilis ojaxs warmogvidgens.
Tanamedrove mxatvari levan WoRoSvili qarTvel TavadaznaurTa ojaxebis portretebs
xatavs. daakvirdiT, ra detalebi migvaniSnebs maT qarTvelobaze?
davaleba:
Tqven Tavadac SegiZliaT SeqmnaT sakuTari ojaxis, klasis, sportuli gundis an sxva
jgufuri portreti. winaswar gansazRvreT furclis orientacia, pirTa raodenoba, maTi
kompoziciuri ganlageba, pozebi, samosi da saqmes SeudeqiT. dautoveT STamomavlebsa da
istorias Tqveni axloblebis saxe.
leqsikoni:
jgufuri portreti – scadeT, Tavad CamoayalibeT.
98
saparado portreti
mizani:
mxatvruli xerxebis Taviseburebebze argumentirebuli msjelobis unar-Cvevis ganvi-
Tareba;
xelovnebis erovnul da msoflios nimuSebis gacnoba;
portretis Janris saxeobasTan – saparado anu wardginebiT portretebis gacnoba;
saparado da jgufur portretTa saxeobebs Soris gansxvavebis danaxvis unaris ganvi-
Tareba;
SemoqmedebiTi azrovnebis, warmosaxvisa da roluri TamaSis unar-Cvevis gaRviveba.
Sedegi:
s.g.IV.4. – 2, 4, 5.
s.g.IV.5. – 2.
asaTvisebeli terminebi:
saparado anu wardginebiTi portreti.
masala:
furceli, kalami.
vizualuri masala:
fransisko goia, espaneTis mefis karlos IV-s ojaxis portreti:
ucnobi mxatvris muxranel bagrationTa ojaxis portreti:
portretis istoria ix.: http://www.opentext.org.ge/index.php?m=39&y=2001&art=3399
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs sailustracio masalas.
kiTxvebze pasuxisTvis moswavleebma daskvnebi unda gamoitanon personaJebis pozebis,
kostiumebis, Tmis varcxnilobisa da saxis nakvTebis mixedviT. ilustraciebze dakvirvebis
Sedegad, moswavleebma Tavad unda gansazRvron saparado anu wardginebiTi portretis raoba.
saparado, igive wardginebiTi portreti maRali warmomavlobis adamianebs warmogvid-
gens yvelaze Rirseuli, warmatebuli saxiT. amitomac acviaT saukeTeso, sadResaswaulo
tansacmeli, dganan gaSeSebuli, statiur pozebSi, maTi mzera mimarTulia mayureblisken,
TiTqos momaval Taobebs warsulidan Sescqerian.
maswavlebeli moswavleebis yuradRebas gaamaxvilebs imaze, rom goias portretze perso-
naJebi moculobiTad arian gamosaxulni, xolo muxranbatonTa portretze – sibrtyobrivad.
goia Suq-Crdilebs iyenebs, qarTveli ostatis namuSevarze ki, kostiumebi feris erT tonSi,
SeRebiliviT gamoiyureba. es mas freskis stilTan aaxlovebs (gaixsenon beTaniis freska).
99
saSinao davalebisTvis maswavlebels SeuZlia aswavlos qaRaldis daZvelebis, gayviTlebis
meTodi – Tu furcels winaswar yavaSi an CaiSi daasveleben da gaSrobis Semdeg daweren zed
Txzulebas, furcels Zveli xelnaweris ieri miecema.
aqtivoba:
moswavleebi adareben warmodgenil nawarmoebebs, adgenen am portretebis Sesrulebis
dros (Zveli/axali), qveyanas (evropa/saqarTvelo), adgenen saparado portretis gansaz-
Rvrebas da Caiweren rveulSi.
saSinao davaleba:
warmoidgineT, rom fransisko goia an muxranbatonTa portretis mxatvari xarT. xatvis
periodSi dRiurs werT. CaZveriT maT tyavSi da dawereT, ra Canawers gaakeTebdnen isini
sakuTari dRiuris erT gverdze?
100
ojaxuri myudroeba
mizani:
SemoqmedebiTobisa da interpretaciis unarebis ganviTareba;
yofiTi Janris Sesaxeb codnis gaRrmaveba;
Sedegi:
s.g.IV.1. – 2, 9.
s.g.IV.2. – 1.
s.g.IV.4. – 1, 2, 3, 4, 5.
s.g.IV.5. – 2.
masala:
saxatavi furceli, feradi fanqrebi an flomasterebi.
vizualuri masala:
rembrandt harmens van reini
Jan-batist simeon Sardeni
ogiust renuari
anri matisi
piter de hooxi
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs ilustraciebs.
1. pirveli suraTi ekuTvnis me-17 s-is holandiel mxatvars rembrandt harmens van reins.
`wminda ojaxi~ warmogvidgens Cabnelebul oTaxs, sadac wina xedze vxedavT, rom
RvTismSobelma mariamma wignis kiTxva Sewyvita da mZinare iesos dascqeris. Cvilis
mSvid Zils haerSi mofarfate angelozebic darajoben. ukana xedze ki, xuro iosebi
saqmianobs.
2. meore suraTi me-18 s-is frang mxatvars, Jan-batist simeon Sardens ekuTvnis. wina
xedze gamosaxuli bavSvi sadilis wina locvas warmosTqvams. Sua xedze deda sufras
Slis. ufros da ukve miujda magidas. ukan moCans kedeli da Taro WurWliT.
3. mesame ilustraciaze warmodgenilia me-19-20 ss-is mijnis frangi mxatvris ogiust
renuaris suraTi `sauzme bernevalSi~. wina xedze skamze mjdomi mama kiTxulobs. Sua
xedze deda sufras Slis da Svils esaubreba. ukana xedze fanjridan dRis sinaTle
Semodis.
4. XX s-is frangi mxatvris anri matisis suraTze `Wadrakis partia~ gamosaxulia ojaxi.
wina xedze deda dgas xelSi wigniT, Sua xedze biWebi Wadraks TamaSoben, xolo ukana
xedze taxtze mjdomi qali qsovs.
101
5. me-17 saukunis holandieli piter de hooxi suraTSi `saZinebeli oTaxi~ warmogvid-
gens ojaxur scenas, sadac deda oTaxs alagebs da bavSvi dgas Ria karTan. misi saxis
gamometyvelebiT vxvdebiT, rom is gareT TamaSobda da raRac axali STabeWdilebis
gasa ziareblad moirbina dedasTan. ra detalebiT mixvdebiT, rom man axlaxan Semoixeda
oTaxSi? rogor fiqrobT, dedas sasixarulo ambavi amcno Tu sawyeni? riT askvniT amas?
moswavleebi pasuxoben saxelmZRvaneloSi dasmul kiTxvebs. maswavlebeli ekiTxeba, es
namuSevrebi jgufuri portretis Janrs ganekuTvnebian Tu yofiT Janrs? SesaZloa, moswav-
leebi daibnen da daasaxelon jgufuri portretis Janri.
maswavlebeli miniSnebiT kiTxvebs svams: ra ufro ainteresebs xelovans – personaJebis
garegnuli niSnebisa da xasiaTis Cveneba Tu ojaxuri myudroebis, adamianebs Soris urTier-
Tobebis, maTi yoveldRiuri cxovrebis gadmocema?
savaraudod, moswavleebi ityvian, rom es yofiTi Janris nawarmoebebia, radgan zogierTis
saxe kargad arc ki Cans, samagierod, Cans maTi yoveldRiuri yofa-cxovreba, urTierToba
da siTbo.
maswavlebeli ekiTxeba, raSi Cans maTi Tbili urTierTobebi, erTmaneTze zrunva? (ganix-
ileT saTiTaod yvela nawarmoebi).
aqtivoba:
moswavleebi msjeloben mocemuli nawarmoebebis Sesaxeb, amoicnoben Janrs, saubroben
Sinaarsze, arCeven wina, Sua da ukana xedis gamosaxulebebs da xataven sakuTar ojaxs yofiT
garemosa da viTarebaSi. bolos, waradgenen sakuTar namuSevarebs.
saSinao davaleba:
moswavleebma unda airCion nebismieri ilustracia da daweron moTxroba mis mixedviT.
102
dizaini
mizani:
dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebisa da dizainis Sesaxeb codnis gaRrmaveba;
xelovnebis sxvadasxva dargTan dakavSirebuli saqmianobis specifikis gacnobiereba;
gemovnebis Camoyalibeba.
Sedegi:
s.g.IV.5. – 3. 4.
asaTvisebeli terminebi:
landSaftisa da veb dizaini, interieri, eqsterieri
masala:
Jurnal gazeTebi, makrateli, webo, Wikartebi
vizualuri masala:
dizaineruli da masobrivi warmoebis sagnebis fotoebi
gakveTilis msvleloba:
teqstis wakiTxvisa da nimuSebis daTvalierebis Semdeg moswavleebi msjeloben, sad
unaxavT yoveldRiur cxovrebaSi dizainerTa namuSevrebi da ra gamoarCevs maT masobrivi
warmoebis sagnebisgan.
aqtivoba:
saSinao davaleba – moswavleebi Jurnal-gazeTebidan amoWrian, klasSi moitanen dizainis
magaliTebs da akeTeben stends – `dizainis samyaro~.
103
IV Tema: qandakeba
kviprosuli kerpebi
mizani:
xelovnebis nimuSis aRqmis unaris Camoyalibeba;
qandakebis dargis mcire plastikasTan da brinjaos xanis qandakebis gacnoba;
naZerwi ornamentis gamoyenebis unari;
natifi motorikis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.IV.1. – 10.
s.g.IV.2. – 2.
asaTvisebeli terminebi:
kerpi, brinjaos xana.
masala:
Tixa, saZerwi dafa, plastmasis saZerwi dana, kbilis sawmendi xis Cxirebi, winsafari, sam-
klavurebi.
vizualuri masala:
kviprosuli kerpebi
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs kunZul kviprosze aRmoCenili kerpebis qandakebebs,
da sTxovs gamoicnon, maTi azriT, ras warmoadgenen es ucnauri figurebi. maswavlebeli
ekiTxeba, xelovnebis romel dargs ganekuTvneba es figurebi? ra aris qandakeba? qandakeba
aris samganzomilebiani gamosaxuleba, Sesrulebuli qviT, TixiT an liToniT.
• saxlSi sTxoveT, aseTi formis namcxvari gamogicxon. maSin SegeZlebaT TqvaT, rom
comis qandakebebic arsebobs!
• sad ginaxavT qandakebebi? – quCaSi, moednebze...
• am qandakebebis zomebi saSualod, 25 santimetria. amis gaTvaliswinebiT, SeiZleboda
isini quCaSi an moedanze yofiliyo aRmarTuli? ratom?
moswavleebi kiTxuloben teqsts. Semdeg maswavlebeli sTxovs, daakvirdnen, simetriulia
es namuSevrebi Tu ara, rogori xazebia gamoyenebuli – zigzagebi, swori, iribi, mrudi. rogo-
ria ornamenti – geometriuli Tu mcenareuli? ra aris moniSnuli wertilovani CaRrmave-
bebiT? xazebiTa da CaRrmavebebiT maT saxeze Tval-warbi, cxvirpiri, Tavze – Tma, sxeulebze
ki – xelebi, tansacmeli, qamari da mZivebi aqvT miniSnebuli. zog maTgans sayureebisTvis
104
yurebi aqvs gaxvretili. zogs ki, xelSi bavSvi ukavia. bavSvi yunwian ficarzea dakruli. am
yunwiT mas xis totze kidebdnen, sanam deda saqmianobda.
maswavlebeli urigebs masalebs da bavSvebi iwyeben Zerwvas.
aqtivoba:
moswavleebi TixiT Zerwaven kviprosuli qandakebebis msgavs figurebs da simetriulad
amkoben maT geometriuli ornamentebiT.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ras niSnavs kerpi?
yy rogor ornaments iyenebdnen Zveli kviproselebi kerpebis Sesamkobad?
yy es mcenareuli ornamentia Tu geometriuli?
yy Tqven rogor aRniSneT xelebi, mZivebi, saxis nakvTebi?
yy rogor fiqrobT, ra daniSnuleba hqondaT am figurebs?
105
ieroglifebi
2 gakveTili
I gakveTili
egvipturi ieroglifebi
mizani:
simboloTa amocnobisa da vizualuri (araverbaluri) komunikaciisTvis maTi gamoyenebis
gacnobiereba;
xelovnebis, rogorc universaluri enis gacnobiereba;
Zvel egviptur kulturasTan gacnobiereba;
SemoqmedebiTobisa da interpretaciis unarebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.IV.5. – 2.
asaTvisebeli terminebi:
ieroglifi, papirusi, gragnili.
masala:
saxatavi rveuli, feradi fanqrebi an flomasterebi.
vizualuri masala:
egvipturi ieroglifuri damwerlobis nimuSebi
mweralTa Zveli egvipturi qandakebebi
ptolemesa da kleopatras saxelebi
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi kiTxuloben saxelmZRvaneloSi gakveTilis Sesabamis teqsts. maswavlebeli
sTxovs bavSvebs, gamoTqvan varaudi, ras niSnavda wignSi dabeWdili Sav-TeTri naxatebi (1.
Citi, frena; 2. fexi, siaruli; 3. xeli, xeliT muSaoba; 4. Tvali, mzera).
dasasruls, maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, rveulSi daweron sakuTari saxeli
egvipturi ieroglifebiT.
meore aqtivoba rebuss hgavs. moswavleebma unda moifiqron winadadeba da daweron igi
naxatebiT. Semdeg sTxovon gverdiT mjdom mewyviles, gaSifros maTi winadadeba. vTqvaT,
`me vseirnob tyeSi~.
106
aqtivoba:
I: wignSi dabeWdilia egvipturi ieroglifebi maTi Sesatyvisi qarTuli asoebiT. moswav-
leebi saxatav rveulSi weren sakuTar saxelebs egvipturi ieroglifebiT.
II: moswavleebi weren erT winadadebas simboluri naxatebiT da sTxoven wyvils, gaSifros
igi.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ras niSnavs ieroglifi?
yy vin amoxsna egvipturi ieroglifebis saidumlo?
yy rogor gamosaxavdnen Zveli egviptelebi mweralTa yuradRebian mzeras?
yy rogor SeiZleba sakuTari ena daiviwyo?
yy advilad amoicaniT megobrebis saidumlo gzavnili?
yy ra naxatebi gamoiyeneT sakuTari winadadebis gadmosacemad?
yy gamoicno megobarma Tqveni saidumlo gzavnili?
II gakveTili: narmeris fila
mizani:
xelovnebis nawarmoebSi Canafiqris amocnobis unaris ganviTareba;
Zveli egviptis kulturul memkvidreobasTan da mis saxasiaTo niSnebis gacnoba;
qandakebis Sesaxeb codnis gaRrmaveba;
TanamSromlobisa da gunduri muSaobis unar-Cvevebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.IV.3. – 1.
s.g.IV.4. – 1, 2. 4.
asaTvisebeli terminebi:
anfasi, profili, reliefi, simbolo
masala:
saxatavi furceli, fanqari, filis foto.
vizualuri masala:
narmeris filis orive mxare
narmeris filis sqema (ix. danarTi)
egviptis faraonTa gvirgvinebi
107
moswavleebis namuSevrebi
gakveTilis msvleloba:
teqstis kiTxvis Semdeg maswavlebeli baraTebis amorCeviT dayofs klass 2 jgufad
(baraTebis naxevars aweria laTinurad `verso~(waRma), meore naxevars – `recto~(ukuRma). mas-
wavlebeli auxsnis moswavleebs am terminebis mniSvnelobas, magram ar aris saWiro maTi
damaxsovreba. sakmarisia, es terminebi bavSvebs `CavawveToT~). jgufs `verso~ eZleva narmeris
filis waRma mxaris ilustracia an sqema (sadac serpopardebia gamosaxuli gadaWdobili
yeliT), xolo jgufs `recto~ – filis meore mxaris ilustracia an sqema. moswavleebi jgufebSi
ganixilaven gamosaxulebebs da adgenen maT Sinaarss da Sesabamisobas gamosaxulebasa da
punqtebad Camoweril, movlenaTa etapebs Soris.
gamarjvebuli gundis gamovlenis Semdeg maswavlebeli sTxovs, gamoTqvan varaudi, pali-
tris ra adgilas zeldnen nelsacxebels qurumebi (fantastikuri cxovelebis, serpopardebis
gadaWdobil yels Soris wriul CaRrmavebaSi.).
Semdeg maswavlebeli svams kiTxvebs:
yy ra niSniT gamoicaniT, romeli iyo faraoni?
maswavlebeli uxsnis, rom egviptelebi adamianis gamosaxulebis zomiT mis mniSvnelo-
vanebas gadmogvcemdnen. rac ufro maRali adgili ekava sazogadoebaSi adamians, miT ufro
didi zomisas gamosaxavdnen.
Semdeg maswavlebeli sTavazobs bavSvebs dadgnen gamosaxuli adamianebis pozaSi (fexebi da
Tavi profilSi, torsi anfasSi) da siaruli scadon. moswavleebi mixvdebian, rom ase siaruli
Zalian rTulia. maswavlebeli uxsnis, rom egviptelebi adamians Tavs da fexebs gverdulad anu
profilSi uxatavdnen, xolo tans – winxedSi anu anfasSi. saqme isaa, rom egvipteli xelovanebi
sxeulis nawilebs iseT mdgomareobaSi xatavdnen, rom isini advili amosacnobi yofiliyo.
yy filaze kidev erTi ucnauri figuraa – narmers zurgs ukan momcro zomis kaci miyveba
da xelSi raRac uWiravs. SeamCnieT? gagikvirdebaT, magram es sandlebis damtarebelia.
arada, aq faraonic, rogorc yvela sxva danarCeni, fexSiSvelia gamosaxuli. gamoTqviT
varaudi, ratom CaTvala ostatma amdenad mniSvnelovnad sandlebis damtareblis
CarTva scenaSi?
maswavlebeli uambobs, rom mmarTvelebs, iseve, rogorc qveSevrdomebs, SiSveli fexiT
erCivnaT siaruli, magram fexsacmeli simdidrisa da fufunebis niSani iyo da amitom, faraons
mudam Tan axlda warCinebuli piri xelSi mefis sandlebiT.
yy xedavT, ramdenad gansxvavdeboda Zvel egviptelTa warmodgenebi da cxovrebis wesi
108
dRevandelisgan? warmoidgineT Tanamedrove qveynis prezidenti, romelsac ukan min-
istri misdevs xelSi fexsacmeliT!
Semajamebeli kiTxvebi:
yy xelovnebis romel dargs miekuTvneba narmeris fila? (qandakeba)
yy riT gansxvavdeba reliefi mrgvali qandakebisgan?
yy ra ucnaurobebi aRmoaCineT egviptelTa `naambobSi~, rac dRes ukve warmoudgenelia?
yy rogor asaxavdnen egviptelebi adamianis mniSvnelovanebas?
yy raSi dagexmaraT aslis daxatva?
aqtivoba:
moswavleebi baraTebis meSveobiT jgufebad nawildebian, xataven narmeris filis asls
(es daexmarebaT, ukeT daakvirdnen da gaakeTon aRmoCenebi). adgenen Sesabamisobas gamosax-
ulebasa da punqtebad Camoweril, movlenaTa etapebs Soris, Camoweren scenebs punqtebis
mixedviT da isrebiT miuTiTeben sakuTari naxatis Sesabamis scenaze.
109
gaicaniT ku!
mizani:
samyaros Sesaxeb warmodgenis Camoyalibeba;
bunebis mSvenierebis aRqmis, dafasebis, bunebaSi formebis danaxvis unarebis ganviTareba;
ZerwviT natifi motorikis ganviTareba;
simetriisa da ornamentis Sesaxeb codnis gaRrmaveba da namuSevarSi maTi gamoyeneba.
Sedegi:
s.g.IV.1. – 1, 8, 10.
s.g.IV.2. – 2, 3, 5.
asaTvisebeli terminebi:
zardaxSa
masala:
Tixa, saZerwi dafa, plastmasis saZerwi dana, guaSis saRebavebi, Txevadi webo pva, funji,
wyali, palitra, winsafari, samklavurebi.
vizualuri masala:
kus fotoebi
amerikuli moxatuli kus qveda javSani
kus baknis sqema
kus budis damcavi
gamafTxilebeli sagzao niSani
Zveli Cinuri nakeToba
moswavlis namuSevari
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli aCvenebs ilustraciebs, dafaze xatavs kus baknis ornamentis ramdenime
sqemas, damxmare kiTxvebiT iwvevs msjelobas simetriisa da ornamentis Sesaxeb. Semdeg mas-
wavlebeli urigebs masalas da moswavleebi Zerwaven kus formis zardaxSas.
samuSaos Tanmimdevroba:
yy jer unda gamoiZerwos ovaluri Ziri, romelsac oTxi mxridan daedeba fexebi da fexebs
Soris – Tavi. Tav-fexisTvis saWiroa erTi zomis Tixis naWrebi.
yy Zirs garSemo unda Semoevlos jebiri.
yy calke iZerweba ovalze odnav didi Tavsaxuri, romelsac SeiZleba Sida piridan, garSemo
Semoevlos mokle jebiri, rom daxurvisas, ar gadmosrialdes kus tanidan.
yy moswavleebma palitraze unda Seazavon sasurveli ferebi.
110
yy ukve dayenebul saRebavSi gaurieT ramdenime wveTi Tqevadi webo pva. amis wyalobiT,
nakeTobas feri aRar gadauva.
yy moxaton kuca da bakanic.
yy es orive nawili cal-calke unda gaSres.
aqtivoba:
moswavleebi Zerwaven kus formis zardaxSas.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ratom daayenes samanqano gzaze gamafrTxilebeli niSani?
yy SegxvedriaT sxvagan msgavsi niSani?
yy ratom aris mniSvnelovani, rom gavufrTxildeT cxovelebs?
yy sad gaivlis kus javSanze simetriis RerZi?
yy rogori sqemebi aqvs kus baknis danawevrebas?
yy xelovnebis romel dargs miekuTvneba zardaxSa? (dekoratiul-gamoyenebiTs)
yy rogori ornamenti SearCieT Tqveni zardaxSisTvis?
saSinao davaleba:
yy moifiqre martivi simbolo da daxate sagzao gamafrTxilebeli niSani Temaze: `gavu-
frTxildeT bunebas!~ an:
yy `gavufrTxildeT cxovelebs!~ an romelime konkretuli gareuli cxovelis mofrTx-
ilebis Sesaxeb simboluri niSani. dafiqrdi, ra fers SearCev, rom niSani Soridanve
iqcevdes yuradRebas? daamagre niSani joxze. sad ajobebs misi CarWoba?
111
V Tema: arqiteqtura
piramidebi
2 gakveTili
mizani:
gavacnoT moswavleebs dedamiwaze arsebuli uZvelesi arqiteqturuli Zeglis istoria
vaswavloT maketis damzadeba.
Sedegi:
s.g. IV.2. – 2, 4, 5.
s.g. IV.3. – 1, 3, 4, 5.
s.g. IV.5. – 4.
asaTvisebeli terminebi:
maketi
waxnagi
tolferda samkuTxedi
masala:
muyaos mozrdili (daaxloebiT 40X40 sm) naWeri
Txeli muyaos furclebi
pva webo
yviTeli qviSa
plastilini
guaSis saRebavebi
saxazavi
ubralo fanqari
vizualuri masala:
gizis piramidebis kompleqsis da sfinqsis gamosaxulebebi
112
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli miawvdis moswavleebs ramdenime saintereso cnobas, qalaq gizasTan mdebare
piramidebisa da sfinqsis Sesaxeb.
mag. didi sfinqsis Sesaxeb mouyveba, rom am qandakebis asaki dadgenili ar aris – varaudo-
ben, rom igi Cvens welTaRricxvamde 2500 wels Seiqmna. gamodis, rom dReisTvis, sfinqsi 4500
wlisaa!
marTalia, saukueebis manZilze sfinqsi sakmaod Seilaxa, masze SemorCenili lurji da
yviTeli saRebavis fragmentebiT daadgines, rom Tavdapirvelad sfinqsi SeRebili iyo lur-
jad, mis sxeuls varskvlavebi amSvenebda, saxe ki wiTeli feris qonda.
qandakebas motexili aqvs sxviri, romlis sigane 1,5 metri unda yofiliyo. cxviri TiTqos
napoleonis brZanebiT gasrolilma yumbaram daamsxvria, magram Turme arsebobs bevrad Zveli,
napoleonis dabadebamde, mogzaurebis mier gakeTebuli Canaxatebi, romlebzec qandakeba
ucxvirodaa gamosaxuli.
didi sfinqsi ramdenjerme Caimarxa udabnos qviSaSi. pirvelad, sfinqsi minayari qviSisgan,
Cvens welTaRricxvamde 14-e saukuneSi faraonma tutmos IV gaawmendina.
XX saukunis dasawyisSi sfinqsis fexebi da sxeulis nawili mTlianad qviSaSi iyo Camarxuli.
XX saukunis 20-ian wlebSi, qandakeba kvlav gawmindes qviSisgan, magram am samuSaos dros mas
moZvra Tavsaburavi, dauzianda kiseri da Tavis nawili.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs piramidebis kompleqsis xedebs, rac daexmareba maT
113
maketze muSaobisas. moswavleebs ar moeTxovebaT kompleqsis aslis damzadeba – Tavad gad-
awyviton, Tu ramden piramidas daamzadeben da rogor ganalageben maT.
maswavlebeli auxsnis moswavleebs, Tu rogor unda daxazon qaRaldze piramidis Targebi:
piramidis fuZe kvadratia. kvadrati aris oTxkuTxedi, romlis yvela gverdi tolia.
piramidis gverdebs waxnagebi ewodeba.
egviptur piramidebs oTxi waxnagi aqvT.
Tu samkuTxeds ori gverdi toli aqvs, mesame ki gansxvavebuli zomis, tolferda samkuTxe-
di ewodeba. swored aseT, tolferda samkuTxedebs warmoadgenen egvipturi piramidebis
waxnagebi.
saxelmZRvaneloSi mocemulia piramidis agebis instruqcia.
moifiqreT, ramdeni da ra zomis piramida gakeTdeba Cveni maketisTvis – muyaos naWris ra
farTobs daikaveben isini, daxazeT Sesabamisi zomis kvadratebi da instruqciis mixedviT
daxazeT, gamoWeriT da daawebeT sxvadasxva zomis piramidebi.
aqtivoba:
moswavleebi gainawileben funqciebs – dagegmaven muyaos naWerze piramidebis da sfinqsis
ganlagebas
daamzadeben ramdenime, sxvadasxva zomis piramidas, SeRebaven da daawebeben maT muyaoze.
piramidebs SeiZleba mieceT faqtura weboTi da dafxvnili carciT.
plastiliniT gamoZerwaven sfinqsis figuras da daamagreben mas muyaoze.
SeiZleba gamoiZerwos palmebi da adamianebisa da aqlemebis patara figurebic.
rodesac piramidebi dawebdeba, moswavleebi muyaos naWers wausvaven webos da dafaraven
zedapirs qviSiT.
114
berZnuli orderi
mizani:
moswavleebis gacnoba arqiteqturuli dizainis sferosTan (Zvel berZnul orderul
sistemasTan);
naswavlis cxovrebasTan dakavSirebis unaris ganviTareba;
warmosaxvisa da SemoqmedebiTobis gaRviveba;
xelovnebis samyaros erTianobis gancdis Camoyalibeba;
Sedegi:
s.g.IV.3. – 1, 3.
s.g.IV.4. – 1, 4, 5.
s.g.IV.5. – 3
asaTvisebeli terminebi:
orderi
masala:
mozrdili formatis TeTri qaRaldi, fanqari an Savi markeri, makrateli, Wikarti
vizualuri masala:
Zveli berZnuli orderis – doriulis, ioniurisa da korinTulis nimuSebi
moswavleebis namuSevrebis nimuSebi.
gakveTilis msvleloba:
maswavlebelma winaswar unda moamzados baraTebi – klasSi moswavleTa mesamedis Sesabamisi
raodenobis baraTebs aweria `doria~, erT mesameds – `ionia~, erT mesameds – `korinTo~. an
maswavlebeli amobeWdavs kapitelebis gamosaxulebebs da daWris baraTebad:
teqstis kiTxvis paralelurad moswavleebi aTvaliereben ilustraciebs. maswavlebeli
aCvenebs maT damatebiT vizualur masalas internetiT an wignebiT da sTxovs, imis mixedviT,
rac iswavles, amoicnon, romelia doriuli, ioniuri da korinTuli orderis nimuSebi. nas-
115
wavli masalis cxovrebasTan dakavSirebis mizniT, maswavlebeli sTxovs, daakvirdnen maT
siaxloves nagebobebs – aris Tu ara iq gamoyenebuli svetebi da Tu aris, rogori svetisTavebi
(kapitelebi) aqvT maT. amiT moswavleebi gaiazreben, rom Zvel saberZneTSi Seqmnili sistema
dRemde sicocxlisunariania.
moswavleebi airCeven baraTs. erTnairwarweriani baraTebis mflobelebi gaerTiandebian
erT jgufSi. sasurvelia, magidebi sam jgufad SeatyupoT. korinTulis msgavsi svetis Tavis
Sesamkobad SegiZliaT, qaRaldi viwro zolebad daWraT da zolebi makratlis basr mxaresa da
TiTs Soris gaataroT. miiRebT xveulebs, romlebic cali boloTi svetis Tavs unda daakraT.
SemoqmedebiTobis gansaviTareblad, moswavleebma, berZnuli orderis nimuSebis garda,
unda Seqmnan sakuTari dizainis kapiteli da warudginon klass.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy dRes ginaxavT sadme svetebi? sad, romel SenobaSi? romeli orderisas hgavs is, rac
naxeT?
yy rogoria Tqvens mier mofiqrebuli svetisTavi? ra daniSnulebis Senobas mouxdeboda
is? sacxovrebels, taZars, dawesebulebas, saTavdacvos, sportul nagebobas Tu sxvas?
yy Tanaklaselebis namuSevrebidan, romeli svetisTavi mogwonT yvelaze metad da ratom?
aqtivoba:
moswavleebi sam jgufad muSaoben - mozrdil formatze xataven da Wrian doriuli, ioniuri
da korinTuli orderis nimuSebs da akraven stendze. aseve, individualurad an wyvilebSi
qmnian sakuTari dizainis kapitels da warudgenen klass.
116
cixesimagre
mizani:
gavacnoT moswaleebs cixesimagreebis istoria da daniSnuleba
vaswavloT martivi maketis gakeTeba
Sedegi:
s.g. IV.2. – 2, 4, 5.
s.g. IV.3. – 3, 5.
s.g. 4.5. – 4
asaTvisebeli terminebi:
galavani
qonguri
mecixovne
saomari taqtika
reliefi
taqtika
masala:
muyaos cilindrebi
muyaos naWrebi
qaRaldis skotCi
fanqari
saRebavebi
dafxvnili carci an qviSa
webo
vizualuri masala:
vebgverdi – Cveni saunje, bmuli
http://saunje.ge/index.php?option=com_content&view=article&id=12&Itemid=4&lang=ru
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli SeekiTxeba moswavleebs, unaxavT Tu ara cixesimagre (namdvili, fotoze
an filmSi) da sTxovs maT, aRweron is. moswavleebma SeiZleba gaixsenon da aRweron rogorc
maTi sacxovrebeli adgilis maxloblad arsebuli an mogzaurobisas nanaxi istoriuli Zegli
an nangrevebi, aseve filmSi nanaxi cixesimagre.
mokle diskusiis Semdeg, maswavlebeli sTxovs moswavleebs Camoayalibon, Tu ra aris
cixesimagre, ra daniSnuleba aqvs am nagebobas, ra ganasxvavebs mas sxva Senobebisgan da ratom.
yy cixesimagre warmoadgens qongurebiani galavniT dakavSirebul sabrZolo koSkebs.
117
yy cixesimagre TavdacviTi nagebobaa, romelsac mecixovneebi icavdnen. omis dros ki, mas
adgilobrivi mosaaxleoba afarebda Tavs.
yy saqarTveloSi agebuli yvela cixesimagre qvisaa. maTi moxazuloba adgilis reliefs
misdevs da isea Sewymuli kldesTan, misi gagrZeleba gegoneba. xSirad Soridan verc
ki gaarCev, bunebrivi klde gegoneba.
Tanamedrove samxedro teqnikis gamogonebam sruliad Secvala saomari taqtika da Tana-
medrove samyaroSi cixesimagreebma funqcia dakarges. saqarTveloSi SemorCenili cixes-
imagreebi dRes mxolod istoriuli Zeglebia, Tavis droze ki maT gareSe ver iarsebebda verc
erTi qveyana, ver gadarCeboda verc saqarTvelo.
Tu ra didi mniSvnelobba qonda cixesimagreebs saqarTveloSi, mowmobs modinaxes cixis
istoria: gadmocemis Tanaxmad, me-18 saukunis 30-ian wlebSi imereTis samefos sardalma da
molareTuxucesma papuna wereTelma colis SerTva gadawyvita, magram qalis mamam, daviT
abaSiZem, qaliSvili ar gaatana im mizeziT, rom papunas cixe ar qonda. papuna wereTelma
cixe maleve aaSena da sasimamros SeuTvala `modi, naxeo~. papuna wereTelma abaSiZis qalze
iqorwina, mis mier agebul cixes ki `modinaxe~ SerCa saxelad.
– Tqveni azriT, ratom daiwuna daviT abaSiZem ucixo didgvarovani?
– ra aris galavani?
galavani aris sabrZolo koSkebis damakavSirebeli sqeli, qongurebiani kedeli, didi,
mZime, Znelad Sesamtvrevi WiSkriT.
– ra daniSnuleba aqvT qongurebs?
qongurebi cixesimagris galavanze daSenebuli, Tanabari manZiliT daSorebuli dakbilu-
li svetebia. qongurebs mofarebuli meomrebi maT Soris manZils saTofurebad iyenebdnen.
- ra taqtikas mimarTavdnen Tavdamsxmelebi cixesimagris asaRebad?
mowinaaRmdege moTminebiT eloda moments, rodesac cixesimagres Sefarebul adamianebs
sanovage gamoeleodaT da iZulebuli gaxdebodnen mters danebebodnen.
mtris jaris mier alyaSemortymul cixesimagres Sefarebul meomrebsa da mosaxleobas
didi xnis manZilze uwevda galavnis SigniT cxovreba. amitom, cixesimagreebs, xSirad saidum-
lo gvirabebs uSenebdnen, saidanac xiznebi SeumCnevlad wyals da saWmels ezidebodnen.
aqtivoba 1:
moswavleebis wyvilebi an mcire jgufebi muyaos naWrebiT da cilindrebiT daamzadeben
cixesimagres: - muyaos cilindrebiT gaakeTeben koSkebs, muyaos naWrebiT ki galavans.
nakeTobas unda hqondes WiSkari da qongurebi. koSkebs SeiZleba gaukeTdes fanjrebi.
qvis faqturis imitaciisTvis, kedlebi SeiZleba daifaros saRebavian weboSi Sereuli
dafxvnili carciT an qviSiT.
aqtivoba 2:
maswavlebeli daavalebs moswavleebs, moiZion informacia da moamzadon mokle moxsene-
bebi axlomdebare an sxva cnobili cixesimagreebis Sesaxeb.
118
uswormasworo Senobebi
mizani:
SemoqmedebiTi azrovnebis, sakuTari namuSevris wardgenis, damoukideblad informaciis
moZiebis unar-Cvevebis ganviTareba.
arqiteqturul nagebobaTa mravalferovnebis gacnobiereba;
mSvenierebis gancdis unaris da gemovnebis ganviTareba;
msoflios SedevrebTan (antonio gaudis SemoqmedebasTan) gacnoba;
Sedegi:
s.g.IV.1. – 8.
s.g.IV.2. – 2, 4, 5.
s.g.IV.5. – 3, 4.
asaTvisebeli terminebi:
mozaika
masala:
feradi plastilini, plastiliniT saZrewi dana da dafa.
vizualuri masala:
antonio gaudis nagebobebi, moswavleebis namuSevrebi.
gakveTilis msvleloba:
teqstis kiTxvis Semdeg maswavlebeli aTvalierebinebs moswavleebs gaudis nagebobebs
Sori xedidan da detalebs.
bavSvebi feradi plastiliniT Zerwaven ucnaur, uCveulo Senobebs da warudgenen mego-
brebs.
maswavlebeli daavalebs, Seagrovon informacia antonio gaudis Sesaxeb.
Tu SesaZlebelia, waiyvaneT moswavleebi eqskursiaze TbilisSi, rezo gabriaZis TeatrTan
saaTis koSkis sanaxavad. iqve gaakeTon Canaxatebi.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra profesiis iyo antonio gaudi?
yy riT aris gamorCeuli misi nagebobebi?
yy ra grZnoba geuflebaT, roca mis nagebobebs uyurebT?
yy rogor xasiaTze gayenebT misi nagebobebi?
yy ginaxavT sadme msgavsi dabrecili Senobebi?
yy riT aris gamorCeuli Tqveni namuSevari?
119
yy is gamogividaT rac CaifiqreT Tu ara? ratom?
yy gaudis romeli Senoba mogewonaT yvelaze metad?
yy Tqveni Tanaklaselebis namuSevrebidan romeli mogewonaT yvelaze metad? ratom?
aqtivoba:
moswavleebi Zerwaven plastilinis ucnaur, uCveulo saxlebs.
120
jgufuri proeqti `qalaqobana~
2 an 3 gakveTili
mizani:
samyaros Sesaxeb warmodgenis Camoyalibeba;
sakuTari da sxvaTa kulturuli memkvidreobis gacnoba;
arqiteqturuli garemos gacnobiereba da garemos esTetikuri aRqmis unaris ganviTareba;
sivrcobrivi azrovnebisa da samganzomilebiani namuSevrebis Seqmnis unar-Cvevis ganviTareba;
kvleva-Ziebis – informaciis damoukideblad moZiebisa da SemoqmedebiTad gamoyenebis
unar-Cvevis ganviTareba;
wina, Sua da ukana xedebis gacnobiereba;
jgufuri muSaobis (TanamSromloba, komunikacia), namuSevris wardgenis unarebis ganvi-
Tareba.
Sedegi:
s.g.IV.1. – 1, 9, 11.
s.g.IV.2. – 1, 2.
s.g.IV.3. – 1, 2, 3, 4, 5.
s.g.IV.4. – 1, 2, 4, 5.
s.g.IV.5. – 3, 4.
asaTvisebeli terminebi:
qalaquri peizaJi; wina, Sua da ukana xedebi.
masala:
TiTo jgufze ori Txeli muyao da TiTo moswavleze TiTo a4 formatis qaRaldi, ubralo
fanqrebi, feradi fanqrebi an flomasterebi, webo, makrateli.
vizualuri masala:
romi, kampidolios moedani
parizi, vandomis moedani
londoni, trafalgaris moedani
baTumis piaca
quTaisis centraluri moedani
Telavi. erekle II-s Zegli
Tbilisi, abanoTubani
saqarTvelosa da msoflios cnobili qalaqebis xedebi: aTeni, stambuli, romi, florencia,
parizi, londoni, moskovi, niu-iorki, praRa, budapeSti, vena, tokio...
moswavleebis namuSevrebis nimuSebi
121
gakveTilis msvleloba:
am gakveTils sami akademiuri saaTi dasWirdeba.
1. pirvelze moswavleebi ecnobian teqstsa da instruqcias, nawildebian jgufebSi da
iwyeben kvlevas. saSinao davalebad maswavlebelma unda daavalos, moiZion maTi qalaqis
RirsSesaniSnaobebis fotoebi da maT Sesaxeb informacia. es masala unda gaugzavnon
jgufis wevrebsa da maswavlebels eleqtronulad.
2. Semdeg gakveTilze jgufebi ajereben moZiebul informacias, inawileben movaleobebs
da akeTeben samganzomilebian makets qalaqis xediT.
3. jgufebi atareben prezentacias.
instruqcia:
yy jgufebSi danawildiT da SearCieT saqarTvelos an msoflios romelime cnobili
qalaqi.
yy moiZieT fotoebi am qalaqis xedebiTa da cnobebi misi mTavari RirsSesaniSnaobebis
Sesaxeb (ras warmoadgens es nageboba, rodis aSenda, vin aris arqiteqtori, romel moqa-
ndakes ekuTvnis es qandakeba da a.S.). gaugzavneT moZiebuli masala jgufis wevrebsa da
maswavlebels eleqtronulad.
yy Semdeg gakveTilze jgufebSi SeajereT moZiebuli informacia, gadaxedeT fotoebs,
moilaparakeT, vin ris daxatvaze iqnebiT pasuxismgebeli (Senobebi, qandakeba, adgilo-
brivebi da turistebi, cxovelebi, xeebi, buCqebi, manqanebi). sasurvelia, rom `Tqvens~
qalaqSi cxovreba duRdes. SegiZliaT am adgilas momxdari romelime istoriuli faqti
`gaacocxloT~.
yy rodesac xatvas daasrulebT, gamoWeriT gamosaxulebebi.
yy ori muyaosgan erTi `miwa~ iqneba, meore ki – ukana xedi. swored aq unda asaxoT qalaquri
peizaJi.
yy ukana xedze daxateT ca da arqiteqturuli nageboba, romelic mTeli xedis mTavari
mSveneba iqneba, zomiTa da mniSvnelobiT yvelaze gamorCeuli.
yy Sua planze daawebeT mTavar nagebobaze ufro momcro, winaswar gamoWrili gamosax-
ulebebi – davuSvaT, xeebi, saxlebi, moednis centrSi mdgomi qandakeba an raime sxva.
yy ̀ miwis~ wina kideSi ganalageT wina xedze mdebare gamosaxulebebi. isini ufro momcro
zomisa unda iyos, rom Sua da ukana xedze ganlagebuli figurebi ar dafaros. davuSvaT,
adamianebi, buCqebi, ZaRli, kata an sxva.
yy rodesac Tqveni qalaquri peizaJi mzad iqneba, gaakeTeT jgufuri prezentacia. isau-
breT am qalaqis istorize, mTavar RirsSesaniSnaobebsa da proeqtSi Setanil sakuTar
wvlilze.
aqtivoba:
moswavleebi jgufebSi atareben kvlevas qalaqis RirsSesaniSnaobebis Sesaxeb, amzadeben
3-ganzomilebian makets qalaqis xediT da atareben jgufur prezentacias.
122
lend arti
mizani:
aratradiciuli masalebis SemoqmedebiTad gamoyenebis unaris ganviTareba;
garemos esTetikuri aRqmisa da mowesrigebis unar-Cvevebis gamomuSaveba.
Sedegi:
s.g. IV.2. – 2, 3, 4, 5.
asaTvisebeli terminebi:
lend arti
masala:
kenWebi, qvebi, niJarebi, foTlebi, totebi, nafotebi, kenkra, girCebi...
vizualuri masala:
robert smiTsonis namuSevari `spiraluri yore (talRamtexi)~ (a.S.S., iutas Stati)
endi goldsuorTis namuSevrebi
video endi goldsuorTisa da lend artis Sesaxeb:
https://www.youtube.com/watch?v=JTnHiOA6a0E (2.16 wT.)
fotoebi
lein bleikis namuSevari
moswavleebis namuSevrebi
gakveTilis msvleloba:
sasurvelia, gakveTili Semodgomaze Catardes, rodesac foTlebi cviva da Tan, sxvadasxva
ferisaa. moswavleebi kiTxuloben saxelmZRvaneloSi gakveTilis Sesabamis teqsts. maswav-
lebeli yuradRebas umaxvilebs imaze, Tu ra masalebia gamoyenebuli, ra efeqts axdens feri
da faqtura.
moswavleebi msjeloben saxelmZRvaneloSi dasmuli kiTxvis Sesaxeb - SenobaSi bunebrivi
masalebiT Seqmnili aseTive namuSevari lend arti ar iqneba. lend arti – miwis xelovnebaa.
klasi msjelobs, ra bunebrivi masalebi SeiZleba moipovon skolis mimdebare teritoriaze.
moswavleebi iyofian jgufebad, gadian ezoSi, agroveben da axarisxeben masalebs (ferisa da
zomis mixedviT) da qmnian lend arts skolis ezos romelime yvelaze usaxur adgilas. amiT
is adgili saintereso da mimzidveli gaxdeba. mniSvnelovania, rom moswavleebma Seagrovon
dacvenili, miwaze dayrili totebi, foTlebi da ar daamtvrion xeebi.
123
Semajamebeli kiTxvebi:
yy rogor mogwonT bunebrivi masalebiT xelovnebis namuSevrebis Seqmnis idea?
yy lend artis nanaxi namuSevrebidan, romeli mogewonaT yvelaze metad?
yy Tqven ra masala gamoiyeneT?
yy kidev risi gakeTeba SeiZleba bunebrivi masalebiT?
aqtivoba:
moswavleebi Ria cis qveS, jgufebSi, agroveben foTlebs, kenWebs, niJarebs, totebs, girCebs
da qmnian lend artis namuSevars.
124
VI Tema: teqnikebi
afrikuli niRbebi
mizani:
SemoqmedebTi azrovnebis ganviTareba;
pativiscemis grZnobis ganviTareba gansxvavebuli kulturis mimarT (afrikis tradiciul
kulturis gacnoba).
Sedegi:
s.g.IV.1. - 2, 3, 6, 10.
s.g.IV.2. – 3.
s.g.IV.5. – 4.
asaTvisebeli terminebi:
tradicia, koleqcia
masala:
Txeli muyao, ubralo fanqari, guaSis saRebavebi, yuris sawmendi bambiani Cxirebi, funji,
wyali, makrateli, Zafi an wvrili Toki.
vizualuri masala:
afrikis tomebis ritualuri cekvebis videoCanawerebi
afrikuli niRbebis slaidSou
afrikuli niRbebi
moswavleebis namuSevrebi
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli bavSvebs ekiTxeba, ras akeTeben, roca avad xdebian (midian eqimTan, svamen
wamals, mkurnaloben).
– modi vnaxoT, rogor iqceodnen Zvelad afrikelebi.
teqstis kiTxvis paralelurad maswavlebeli aCvenebs moswavleebs afrikuli niRbebis
ilustraciebs da ekiTxeba, ra ganwyobas qmnis esa Tu is niRabi, moixiblebodnen Tu ara `avi
sulebi~ aseTi `koncertiT~, romel geometriul figurebs xedaven ama Tu im niRabze, rogor
aris maTSi daculi simetria, rogori ferebia gamoyenebuli da a.S.
– dRes CvenTvis sasacilod JRers avi sulebis moxibvlis es wesi, magram Zvelad Cveni wina-
prebic ase iqceodnen. rogor fiqrobT, ratom abralebdnen Zvelad adamianebi avadmyofobas,
Weqa-quxils, setyvas da sxva usiamovno movlenebs gamogonil borot Zalebs? – imitom, rom
maT ar icodnen is, rac Cven dRes viciT. mecnierebam ukve bevri movlena axsna. samagierod,
125
dRes Cven SegviZlia vnaxoT afrikelTa winaprebis es mSvenieri naxelavi niRbebi, romlebic
maT aseTi mondomebiTa da gemovnebiT mourTavT.
sasurvelia, maswavlebelma es niRbebi moqmedebaSic aCvenos – videoCanawerebi afrikuli
tomebis mier Sesrulebul ritualur cekvebs warmogvidgenen.
maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs, maTi azriT, ra masaliT ajobebs niRbebis damzadeba
da maTi moxatva.
aqtivobis Sesasruleblad TiTo bavSvs eZleva TiTo Txeli muyao. ubralo fanqriT daxat-
aven zed nebismieri formis saxes da SuaSi gaavleben simetriis RerZs. geometriul nakvTebs
moniSnaven simetriis RerZis mimarT Tanabari daSorebiT. cariel adgilebze xataven xazovan
ornaments. Semdeg daferaven niRbebs guaSiT.
aqtivoba:
moswavleebi akeTeben muyaos niRbebs da awyoben kostiumirebul mxiarul msvlelobas
skolis derefanSi an ezoSi tamtamebisa da musikis TanxlebiT.
Semajamebeli kiTxvebi:
• rogori niRbis gakeTeba gindoda, roca muSaobas Seudeqi?
• gamogivida is, rac gindoda Tu muSaobis procesSi Seni Canafiqri Seicvala?
• ratom Secvale gadawyvetileba?
• ra gamogivida kargad?
• ra grZnoba geufleba, roca am niRabs uyureb?
• gamogivida simetriis dacva?
• romeli geometriuli figurebi gamoiyene?
• rogori ornamentiT Seamke Seni niRabi?
• ratom gamoiyene es ferebi?
• rames xom ar Secvlidi?
• es niRabi Sen Tavad gamoigone Tu romelime afrikulma niRabma moaxdina Senze STabe-
Wdileba da mogca idea?
• nanaxi ilustraciebidan romeli niRabi mogewona da ratom?
• romeli ar mogewona? ratom?
126
jadosnuri xaliCa
mizani:
dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis Sesaxeb codnis gaRrmaveba (kerZod, xaliCis isto-
riasTan da Taviseburebis gacnoba);
ornamentis gamoyenebiT aplikaciis teqnikiT dekoratiuli namuSevris Seqmnis unari;
natifi motorikis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.IV.1. – 6, 7, 8.
s.g.IV.2. – 3.
s.g.IV.5. – 3.
asaTvisebeli terminebi:
dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba; ornamenti; feiqari.
masala:
feradi qaRaldebi, makrateli, webo, saqsovi Zafebi, yaisnaRi.
vizualuri masala:
moswavleebis xeliT gakeTebuli jadosnuri xaliCebi
gakveTilis msvleloba:
– xelovnebis romel dargs SeiZleba mivakuTvnoT xaliCa – mxatvrobas, qandakebas, arqite-
qturas Tu dekoratiul-gamoyenebiTs? xaliCa dekoratiul-gamoyenebiTi dargis nawarmia
– is mosarTavicaa da yofa-cxovrebaSi gamosayenebelic.
im profesiis adamians, vinc xaliCebis qsoviTaa dakavebuli, mqsoveli an feiqari hqvia.
ferebis, ornamentebisa da qsovis wesis mixedviT, specialistebi arCeven maT warmomav-
lobas – sparsul, avRanur, indur, kavkasiur da sxva xaliCebs.
– sainteresoa, Tqven rogor xaliCebs SeqmniT? gaixseneT, rogori geometriuli formebi
iciT? (marTkuTxedi, samkuTxedi, wre, rombi, jvari...). xaliCaze bunebrivi ornamentis gam-
oyenebac SeiZleba – yvavili, foToli, RrubeliviT uswormasworo, varskvlavi, mze, da sxv.
instruqcia: I etapi - xaliCa
yy erT ferad qaRalds `safuZvlad~ viyenebT.
yy sxva feris qaRaldebis ganiv mxares gamoWeriT wvrili da msxvili zolebi – swori,
talRovani, zigzagiseburi.
yy gaanawileT zolebi safuZvelze. roca CaTvliT, rom saukeTeso wyobas miageniT, wausviT
webo zols da daawebeT misTvis gankuTvnil adgilze. mniSvnelovania, rom safuZvlis
127
kideze TiTo zoli daaweboT, radgan, rodesac kideebs gaxvretT Zafebis gasayrelad,
is ormagi anu sakmarisad sqeli iyos, rom ar gaixes.
yy narCeni feradi qaRaldebisgan gamoWeriT sxvadasxva geometriuli formebi, erTi
ferisa da erTi zomis 8-dan 10-mde erTnairi forma.
yy daalageT es formebi zed zolebze da maT Soris horizontalurad ise, rom gamovides
erTiani jaWvi. winaswar dafiqrdiT, ra moxdeba, Tu wiTel zolze narinjisfer formebs
daalagebT an lurjze mwvanes? – isini erTmaneTisgan didad ar gansxvavdeba da formebi
`daikargeba~. amitom mniSvnelovania, rom isini kontrastuli, gansxvavebuli feris
zolze an mis gverdiT ganalagoT.
yy rodesac saukeTeso wyobas miaRwevT da darwmundebiT, rom figurebi mkafiod Cans
fonze, wausviT maT webo da daawebeT SerCeul adgilebze.
II etapi - foCebi
yy makratlis wveriT CaxvriteT kideebi Tanabari dacilebiT.
yy amowvereT saqsovi Zafebis ori an sami wveri (sasurvelia, sxvadasxva feris) da daWeriT
10 sm-ian monakveTebad, imden calad, ramdeni naxvreticaa.
yy 5-6 yaisnaRi mTeli klasisTvis sakmarisia – erTmaneTs gadascemen. davuSvaT, moswavle-
Ta nawili naxvretebs gaakeTebs kideebSi zolebis dawebebisTanave da maSinve Seudgeba
Zafebis gayras. xaliCis Sida ares Semdeg Seavseben. amasobaSi danarCenebi muSaoben
xaliCis Sida ares dekorirebaze da dasasruls gaakeTeben naxvretebsa da maryuJebs.
yy gadakeceT Zafebis 10 sm-iani monakveTi Suaze. gauyareT yaisnaRi xaliCis naxvretSi,
gamosdeT yaisnaRis kauWi Zafebis gadakecvis Sua adgils da gaqaCeT yaisnaRi. kauWs
gamohyveba Zafebi. erT mxares Zafis boloebi moeqceva, meore mxares – maryuJi. gauyareT
boloebi maryuJSi da frTxilad daqaCeT, rom maryuJi mWidrod Seikras naxvretTan.
Tu SemTxveviT naxvretTan xaliCa gaixa, SegiZliaT daastepleroT.
yy rodesac yvela Zafs gauyriT, makratliT gaaTanabreT maTi sigrZe.
yy Tu sakmarisi raodenobis yaisnaRi ar gaqvT, an saqsovi Zafebi, SegiZliaT xaliCis ganivi
kideebi daWraT makratliT ise, rom foCebi gamovides. (nimuSi ix. vebgverdze: http://
useyourcolouredpencils.blogspot.com.au/2011/12/magic-carpets.html)
namuSevari gamofineT stendze da dafiqrdiT, sad da visTan erTad inatrebdiT am xali-
CebiT gafrenas...
aqtivoba:
ornamentis gamoyenebiT moswavleebi qmnian dekoratiul xaliCas aplikaciis teqnikiT.
Semajamebeli kiTxvebi:
ra iyo am davalebaSi yvelaze rTuli? yvelaze advili?
ra gamogividaT kargad?
ras SecvlidiT?
128
Teqa
mizani:
TeqisQ SeTelvis teqnikis gacnoba.
Sedegi:
s.g. 4.2. – 3, 4, 5
masala:
saxatavi furclebi
fanqari
kalkis qaRaldi
makrteli
Rrubeli
guaSis saRebavebi
wyali
palitra
vizualuri masala:
Teqis nimuSebi
gakveTilis msvleloba:
`kargi Tofi, kargi xmali, kargi cxeni da nabadi~ – akaki wereTeli
maswavlebeli dafaze Camowers Semdeg sityvebs:
nabadi, boxoxi, Teqa, matyli, cxvari.
maswavlebeli SeekiTxeba moswavleebs, ician Tu ara, ras niSnavs dafaze Camowerili
sityvebi da Tu ician, aRweron isini da gamoTqvan azri, Tu ra kavSiria dafaze Camoweril
sityvebs Soris.
cxvari gvaZlevs matyls. matyliT iTeleba Teqa. Teqisgan mzaddeba nabadi, cxvris tyavis-
gan ki boxoxi.
nabadi da boxoxi kavkasieli mamakacebis samosia.
boxoxi cxvris tyavisgan damzadebuli xuWuWi, bewviani qudia. boxoxs xSirad fafaxsac
eZaxian.
nabadi moTelili matylisgan damzadebuli usaxelo mosasxamia.
`nabadSi mwoliare kaci wvimisgan daculia, arc qvewarmavali dakbens da arc koRoebi
ekarebian.~
nabadi da boxoxi mxedrebis, mwyemsebis, monadireebis da mogzaurebis aucilebeli samosi
iyo.
yy gaixseneT, sad ginaxavT nabadsa da boxoxSi gamowyobili adamianebi? (eTnografiuli
ansamblebis koncertebze; axal wels, Tovlis papas Cacmuloba).
129
– daakvirdiT da aRwereT niko firosmanaSvilis suraTebi.
– ra aris matyli?
matyls cxvris, Txis, aqlemis da sxva iseTi ZuZumwovrebis bewvs eZaxian, romlisganac
Zafi irTveba an Teqa iTeleba.
ra aris Teqa da ras niSnavs Teqis moTelva?
Teqa aris SeTelili, anu datkepnili, SemWidrovebuli matylis qsovili, romliTac mzad-
deba fardagebi, qudebi, tansacmeli, fexsacmeli, CanTebi da saTamaSoebic ki.
rogor iTeleba Teqa?
Teqis mosaTelad, fumfula matyli inameba sapniani wyliT da itkepneba, manam ar Sem-
Widrovdeba.
fardagis dasamzadeblad, matyls Tanabar fenad alageben naWerze, matylis ferad nakuwebs
lamazad anawileben mTel farTobze ise, rom raime naxati, an ornamenti gamoisaxos. Semdeg,
matyls sapniani wyliT asveleben, naWrianad joxze axveven da win da ukan agoraveben, manam
matyli ar SeiTeleba.
Teqis fardagebze gamosaxuli ornamenti, xaliCis ornamentisgan gansxvavebiT, ufro
rbil konturiani, gadRabnili gamodis.
Teqis SeTelvas didi dro sWirdeba, Cven ki, mcirediT daviwyoT – Teqis burTebi davamza-
doT.
maswavlebeli auxsnis mswavleebs burTebis SeTelvis teqnologias:
patara naWrebi unda daikuWos, Semoexvios jer Salis Zafi, zevidan ki matyli da sveli,
sapniani xelis gulebiT damrgvaldes manam mkvrivi ar gaxdeba.
maswavlebeli gaafrTxilebs moswavleebs, rom Teqis burTi rom ar gabrtyeldes an dai-
bricos, damrgvalebis dros, burTi xelis gulebiT Zalian nazad, dawolis gareSe unda
agorgolavon. Tu matyli mSralia, daamaton cota sveli saponi. SeTelili burTebi, sapnis
mosacileblad, unda gaivlos sufTa wyalSi.
Tu maswavlebels ar eqneba matyli, burTebi SeiZleba damzaddes mxolod naturaluri
Salis ZafiTac.
gamzadebuli burTebi unda gaSres. gamSrali burTebiT momdevno gakveTilze moswavleebi
aacvamen mZivebs.
burTebis dagorgolavebis procesSi maswavlebels SeuZlia aCvenos moswavleebs mokle
videosiuJeti Teqis SeTelvis Sesaxeb:
http://www.myvideo.ge/v/2519514https://www.youtube.com/watch?v=016Je21mMM0 (aqtiuri bmuli resursebSi)
aqtivoba 1:
masala:
gamousadegari qsovilis nakuwebi
matyli da/an uxeSi Salis Zafebi
saponi
130
Tbili wyali
celofani magidis dasacavad
aqtivoba 2:
masala:
Teqis burTebi
zonrebi
plastmasis an metalis mrgvalTaviani, didnaxvretiani nemsebi
maxaTi
didnaxvretiani mZivebi, Rilebi
moswavleebi maswavleblis daxmarebiT gauyrian Teqis burTebSi zonars. burTebs Soris
aacvamen mZivebs, Rilebs da daamzadeben yelsabamebs.
131
anabeWdi kartofiliT
mizani:
aratradiciuli masalebis gamoyenebisa da SemoqmedebiTobis unarebis ganviTareba,
SeZenili codnis praqtikaSi gamoyenebis unar-Cvevebis ganviTareba;
masalebis, teqnikebisa da mxatvruli xerxebis ganmasxvavebel Taviseburebebis
gacnobiereba;
msjelobis unar-Cvevebis ganviTareba;
anabeWdis teqnikis Semdgomi aTviseba.
Sedegi:
s.g. IV.2. – 4, 5.
asaTvisebeli terminebi:
anabeWdi, trafareti (mravaljeradi gamoyenebisTvis Seqmnili forma, mza Targi)
masala:
saxatavi furceli, umi kartofili (TiTo moswavleze TiTo), plastilinis dana, guaSis
saRebavebi, funji.
vizualuri masala:
moswavleebis namuSevrebi:
treisi simpsonis namuSevrebi
gloria freSlis namuSevrebi
gakveTilis msvleloba:
am gakveTilisTvis maswavlebels mouwevs, winaswar garecxos kartofili, gafcqvnas da
Suaze gaWras. TiTo moswavles ergeba ori naxevari – ori gansxvavebuli formis misaRebad.
trafaretis gamosaWrelad aseve gamodgeba orcxobilas formebi (Suaze gaWrili kartofilis
rbilobSi CaWdeviT CasviT orcxobilas saWreli forma da plastilinis daniT SemoacaleT
garSemo zedmeti rbilobi). Tu orcxobilas saWreli formebi ar gaqvT, mTeli trafareti
unda gamoiWras plastilinis daniT.
132
– vis ar uyvars kartofili. Semwvari Tu ara, moxarSuli mainc. rodesac espanelebma me-16
saukuneSi es produqti amerikidan evropaSi Camoitanes, dekoratiuli da Tanac, Sxamiani
mcenare egonaT da warmodgenac ar hqondaT, rom is, araTu saWmelad da samkurnalod, aramed
saxatavadac ki gamodgeboda! kartofili sakmaod rbilia, rom misgan forma gamoiWras da
sakmaod magari, rom es forma SeinarCunos, sanam mas viyenebT. kartofilisgan gamoWrili
trafareti dagvexmareba ritmuli, ganmeorebadi ornamentis an dekoratiuli kompoziciis
Seqmnisas – erTi da igive forma saTiTaod ki ar unda vxatoT, aramed – vbeWdoT!
davaleba:
plastilinis blagvi daniT kartofilisgan gamoWeriT trafaretebi da SeqmeniT deko-
ratiuli namuSevari.
aqtivoba:
moswavleebi amzadeben kartofilisgan trafarets da xataven dekoratiul kompozicias.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy kidev risi gamoyeneba SeiZleba anabeWdis misaRebad? – stafilo, yvavilovani kombosto,
vaSli... imis, rac advilad iWreba, magram formas inarCunebs.
yy ra formebi gamoWeriT?
yy rogor gaanawileT kompoziciaSi es formebi?
yy ra miiReT? mogwonT Tqveni namuSevari?
yy kidev ra formis gamoWras isurvebdiT?
yy kidev raSi SeiZleba gamoiyeno anabeWdis teqnika?
133
sakura
(es gakveTili gazafxulze unda Catardes, roca xexili yvavis)
mizani:
masalebis, teqnikebisa da mxatvruli xerxebis Taviseburebebis gacnobiereba;
xeelovnebis namuSevarSi aratradiciuli masalebis SemoqmedebiTad gamoyenebis unar-
Cvevis ganviTareba;
mSvenierebis gancdis unarisa da gemovnebis ganviTareba;
gansxvebuli kulturis (iaponur kulturis) gacnoba;
samyaros Sesaxeb warmodgenis Camoyalibeba.
Sedegi:
s.g.IV.1. – 1, 8.
s.g.IV.2. – 1, 4.
masala:
TeTri qaRaldi, Savi melani an Savi feris guaSiT gazavebuli wyali, wiTeli da TeTri
feris guaSebi, funji, wvenis sawrupi milaki.
vizualuri masala:
sakuras yvavilobis iaponuri naxatebi
moswavleebis namuSevrebi
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi kiTxuloben gakveTilis Sesabamis teqsts saxelmZRvaneloSi. maswavlebeli
aCvenebs maT 13-wuTian epizods – iaponeli kinoreJisoris, akira kurosavas novelas `atmis
baRi~ filmidan `sizmrebi~ (12:50-25:40 wT-mde).
Tu fanjridan Sesabamisi xedi iSleba, maswavlebeli sTxovs moswavleebs, gaixedon fan-
jaraSi da daakvirdnen, ra lamazia ayvavebuli xeebi.
motivaciisTvis, maswavlebels aseve, SeuZlia waukiTxos moswavleebs qarTveli poetebis
ramdenime leqsi gazafxulze bmulidan.
Semdeg maswavlebeli sTxovs, daakvirdnen moswavleTa namuSevrebs da dafiqrdnen, rogor
SeiZleba am efeqtis miReba, ra xerxiTaa isini Sesrulebuli. Tu moswavleebi ver mixvdebi-
an, maSin maswavlebeli aZlevs instruqcias, masalas (sawrupebi SegiZliaT orad gaWraT) da
moswavleebi asruleben davalebas. maswavlebelma unda gaafrTxilos moswavleebi, sawrups
didi ZaliT ar Caberon, Torem SeiZleba Tavbru daexveT. nazad unda Caberon.
samuSaos Tanmimdevroba:
yy daawveTeT TeTri qaRaldis erT kideSi (sulerTia, kuTxeSi Tu SuaSi) cotaodeni Savi
134
melani an Savi feris guaSiT gazavebuli, 1-2 wveTi wyali.
yy miitaneT sawrupavi milis erTi bolo laqasTan iribad, meoreSi ki frTxilad CabereT
ise, rom laqa napirebidan ramdenime nakadad gavides qaRaldis Suisken. nu CaberavT
mTeli ZaliT, Torem Tavbru dagexvevaT!
yy TiToeuli nakadidan, isev sawrupavSi CaberviT, ufro momcro nakadebi gaakeTeT. xis
totebi texili da uswormasworo gamova.
yy palitraze SeazaveT TeTri da wiTeli saRebavebi. oRond dafiqrdiT, ra moxdeba,
wiTelguaSiani funji rom CaawoT TeTr saRebavSi? TeTri Tu daisvara, is Semdeg sxva
ferebis gasaRiaveblad aRar gamogadgebaT. amitom, jer TeTri saRebavi gadmoiReT
palitraze da Semdeg – wiTeli.
yy totebze aqa-iqa, funjis msubuqi, mokle monasmebiT an dawveTebiT, daxateT sakuras
yvavilebi, zogi odnav mozrdili, zogi ki – momcro.
yy yvavilebs SuagulSi SegiZliaT wvrili funjis wveriT dauxatoT Savi gulebi – patara
yvavilebs wertilis saxiT, xolo mozrdilebs – samiode mokle Strixis saxiT.
yy ai, Tqveni sakurac ayvavda. gaukeTeT wvrili Savi CarCo, dakideT kedelze da datkbiT
namuSevris silamaziT!
aqtivoba:
moswavleebi, instruqciis Tanaxmad, xataven sakuras ayvavebul rtos.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ratom aris mniSvnelovani, rom adamiani silamazes da mSvenierebas grZnobdes?
yy warmoidgineT, rogori iqneba adamiani, romelsac ar aqvs mSvenierebis danaxvis unari.
yy mogwonT sakuras yvavilobiT tkbobis iaponelTa tradicia?
yy ras gulisxmobda kurosavas filmis personaJi biWuna, rodesac ambobda, rom atams
iyidi, atmis yvavilobas ki verao?
yy mogewonaT sawrupaviT xatva?
yy ra iyo yvelaze Zneli? advili?
yy ra gamogividaT kargad? cudad? ratom?
yy ifiqrebdiT rodesme, rom sawrupavi SeiZleba saxatavad gamogeyenebinaT?
135
mravalwertili...
mizani:
xelovnebis mravalferovnebis gacnobiereba;
msoflios kulturul faseulobebTan ziareba da pativiscemis grZnobis ganviTareba
gansxvavebuli kulturis (avstraliis aborigenuli xelovnebis) mimarT;
aratradiciuli masalebis, teqnikebisa da mxatvruli xerxebis gamoyenebis unar-Cvevebis
ganviTareba;
anabeWdis teqnikis Semdgomi aTviseba;
natifi motorikis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.IV.2. – 1, 4, 5.
asaTvisebeli terminebi:
anabeWdi, aborigenebi
masala:
ubralo fanqari, feradi furclebi, guaSis saRebavebi, yuris sawmendi bambiani Cxirebi,
winsafari, samklaurebi.
ilustraciebi:
avstralieli aborigenebi
aborigenebis naxatebi
moswavleebis mier, avstraliis aborigenebis stilSi Seqmnili nimuSebi
gakveTilis msvleloba:
aqtivoba:
moswavleebi qmnian namuSevars wertilebiT, avstraliis aborigenebis stilSi.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy rogor fiqrobT, riTi ixataven aborigenebi sxeuls? – TiTebiT.
yy Tqven ra ferebi gamoiyeneT?
yy ra moxdeboda, feradi furclis feris saRebavi rom gexmaraT? – is ar gamoCndeboda.
ferebi fonisgan unda gansxvavdebodes.
yy mogwonT avstraliis aborigenebis naxatebi Tu ara? ratom?
yy raime idea xom ar mogividaT, kidev ris dasaxatad gamogadgebaT bambiani Cxirebi?
136
grataJi
mizani:
amoCxapnis teqnikis daufleba.
Sedegi:
s.g. 4.2. – 1, 4, 5
asaTvisebeli terminebi:
grataJi
silueti
Strixi
foni
tuSi
masala:
akvarelis (sqeli) saxatavi furceli an muyao
feradi (cvilis an zeTis) pastelebi
tuSi an Savi guaSis saRebavi
patara konteinerSi an palitris fosoSi Cadebuli sarecxi saponi
wvetiani Cxiri, asanTis Reri, plastilinis dana...
wyali
Rrubeli
rbili ganieri funji
vizualuri masala:
maqs ernstis grataJis teqnikiT Sesrulebuli namuSevrebi
bmuli: https://www.youtube.com/watch?v=JPHEzAUCYBAhttps://www.youtube.com/watch?v=no4NmqMcksM
gakveTilis msvleloba:
grataJi frangulad amoCxapnas niSnavs.
mxatvrobaSi, es teqnika Zalian lamazi, ucnauri efeqtis Seqmnis saSualebas iZleva.
grataJis teqnika moigona meoce saukunis dasawyisSi, safrangeTSi mRvawe, germanelma
mxatvarma maqs ernstma.
maqs ernsti, zeTis saRebavebiT daferil tilos an muyaos, zevidan mTlianad aSavebda Savi
tuSiT da mere, wvetiani sagniT Cxapnida, fxekda, acilebda naxats zeda Sav fenas. nakawrebSi
gamoCenili saRebavis qveda fena suraTs jadosnur elfers aniWebda.
137
maswavlebeli auxsnis moswavleebs, Tu rogor unda Seasrulon namuSevari grataJis
teqnikiT da ikiTxavs:
yy rogor fiqrobT, romeli ferebi ar unda ixmaroT, grataJisTvis fonis mosamzadeblad
da ratom?
grataJis teqnikiT muSaobisas, unda gaxsovdeT, vinaidan furceli zevidan Savi saRebaviT
ifareba, xolo naCxapnebSi fonis qveda fenam unda gamoanaTos, fonis gaferadebisas, ar
ixmaroT muqi feris pasteli.
aqtivoba:
moswavleebi daferaven, aaWreleben saxatav furcels feradi pastelebiT,
sqlad wausvaven mas saponSi gareuli tuSis an Savi guaSis 2-3 fenas
amoCxapnian naxats.
savaraudo Temebi – zeimi, kosmosi, wyalqveSa samyaro, Taiguli.
138
paleontologobana
mizani:
aratradiciuli masalebis SemoqmedebiTad gamoyenebis unar-Cvevis ganviTareba;
muliaJis damzadebis, warmosaxvisa da namuSevris wardgenis unarebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.IV.2. – 1, 2, 4, 5.
s.g.IV.5. – 5.
asaTvisebeli terminebi:
paleontologia
masala:
ubralo fanqari, muyao, asanTis Rerebi, sxvadasxvagvari makaroni, yuris sawmendi bambiani
Cxirebi, wvrilad dafxvnili Cais xmeli foTlebi, funji, Txevadi webo, makrateli.
vizualuri masala:
ganamarxebuli cxovelebis ConCxebi
moswavleebis namuSevrebi
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli ambobs:
am gakveTilis saTauri enis gasatexi ar gegonoT, Tumca Zneli warmosaTqmeli ki aris.
moismineT CamonaTvali da gamoicaniT, ras niSnavs es ucnauri termini da ras eZRvneba Cveni
dRevandeli gakveTili: Tavfexianebs, mxarfexianebs, fexsaxsrianebs, kaneklianebs, mtevanfar-
flianebs, sxivfarflianebs, uyboebs, orgvaradmsunTqavebs, erTujredianebs, mastodontebs,
arqeopteriqsebs, tiranozavrebs, iqTiozavrebs, mamontebs, dinozavrebs da... aba, mixvdiT?
maswavlebeli CamonaTvals kiTxulobs auCqareblad, pauzebiT, rom moswavleebs misces
dro ucnauri sityvebis aRqmisa da maTze reagirebisTvis. savaraudod, abzacis dasas-
ruls, dinozavris xsenebaze, moswavleebi mixvdebian, rom gakveTili uZveles, gadaSene bul
cxovelebs eZRvneba. es terminebi, cxadia, moswavleebma ar unda daiswavlon. isini mxolod
cnobismoyvareobis gasaRviveblad da saxaliso ganwyobisTvisaa gamoyenebuli. (SeniSvna: am
asakis moswavleebis umetesoba ukve icnobs zogierTi gadaSenebuli cxovelis saxelwode-
bas (gansakuTrebiT popularulia arqeopteriqsi, tiranozavr reqsi, mamonti, dinozavri.
gavrcelebulia am cxovelebis saTamaSoebic). rodesac es gakveTili klasSi Catarda (vizua-
lur resursebSi nimuSebad warmodgenilia Cveni moswavleebis namuSevrebi), am ucnauri
saxelwodebebis gagonebaze yuri cqvites im moswavleebmac, romlebic Znelad erTvebian
xolme sagakveTilo procesSi. klasi gamococxlda da gaxalisda. SedarebiT nacnobi `arqeop-
teriqsis~ gagonebaze erTma xeli aiwia, yoveli Semdgomi cxovelis dasaxelebisas ki ufro da
139
ufro meti moswavle iwevda xels. sabolood, yvela mixvda, rom paleontologia gadaSenebul
cxovelebs Seiswavlis. maswavleblis wakiTxul teqsts mohyva is, rom maTac daiwyes sakuTari
variantebis mofiqreba – „yurcxvirianebi“, „pirTvalianebi“ da msgavsi saxaliso saxelebi.
mxiarulebam dasamaxsovrebeli gaxada es gakveTili da sagans mravalferovneba SesZina).
Sesavlis wakiTxvis Semdeg maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs, kidev romeli mecniereba
ician, romelic miwis siRrmeSi damar xul warsulis nakvalevs eZebs, poulobs da Seiswavlis
(arqeologia – is kacobriobis uZvelesi kulturis naSTebs Seiswavlis).
Semdeg moswavleebi ganagrZoben teqstis kiTxvas. im adgilas, sadac terminis – paleon-
tologia – ganmarteba sruldeba, maswavlebeli sTxovs bavSvebs, Camoayalibon, ras niSnavs
es sityva qarTulad (swavleba an mecniereba Zveli arsebebis Sesaxeb). Semdeg moswavleebi
ecnobian instruqcias. maswavlebeli TiToeuls daurigebs sxvadasxva namarxi arsebebis
ConCxebis fotosuraTebs da masalebs.
webos nacvlad SegiZliaT gamoiyenoT saxameblis an puris fqvilisgan (erTi muWa mTel
klass eyofa) wina dRes winaswar moxarSuli webo. erTi kolofi an paketi makaroni aseve,
mTel klass eyofa, Tumca sasurvelia, maT sxvadasxva masalebiT imuSaon da Semdeg Seadaron,
romeli ufro efeqturia – makaroni, bambiani Cxirebi Tu asanTis Rerebi.
saSinao davalebad eZlevaT:
1. xelaxla waikiTxon namarxi cxovelebis saxeobebis saxelebi. saxelis mixedviT, war-
moidginon es arsebebi. SearCion romelime, moifiqron da sakuTari fantaziiT, tradi-
ciuli an raime aratradiciuli masaliT Seqmnan misi gamosaxuleba. Semdeg gakveTilze
warudginon namuSevari klass.
2. internetis mocemul bmulze onlain gaaferadon, Seinaxon da eleqtronulad gaug-
zavnon maswavlebels preistoriuli cxovelebis gamosaxulebebi:
http://www.thecolor.com/Category/Coloring/Dinosaur.aspx
aqtivoba:
moswavleebi fotoebis mixedviT, akeTeben dinozavrisa da sxva namarxi arsebebis ConC-
xebis muliaJebs.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra moxdeboda, cocxal arsebebs ConCxi, Zvlebi rom ar gvqonoda?
yy ra cxovelis ConCxi gaakeTeT?
yy ra masala gamoiyeneT?
yy kidev risi gakeTeba SeiZleba am masaliT?
yy kidev ra masalis gamoyeneba SeiZleba?
140
restavracia
mizani:
istoriuli da kulturuli Zeglebis gafrTxileba;
mivawodoT moswavleebs informacia restavratoris profesiis Sesaxeb.
Sedegi:
s.g. 4.3. – 5.
s.g. 4.5. – 3.
asaTvisebeli terminebi:
restavracia
masala:
moswavleebis saRebavebiT Sesrulebuli, wvrilad dakuwuli namuSevrebi
saxatavi furceli
webo
bambiani joxi
xis wvrili Cxiri an asanTis Reri
webos funji
saRebavebi, funji
wyali
vizualuri masala:
jotos da Cimabues freskebi
gakveTilis msvleloba:
vinaidan am aqtivobis Casatareblad saWiroa daqucmacebuli namuSevris awyoba, maswav-
lebeli moswavleebs winaswar, specialurad am gakveTilisTvis, saRebavebiT daaxatinebs
suraTs Tavisufal Temaze.
yvela moswavlis naxats daxevs patara nakuwebad, Caalagebs nakuwebs konvertebSi, rom-
lebsac avtoris saxeli ewereba. moswavleebi unda iyvnen gafrTxilebuli, Tu ra mizniT
miadgeba ziani maT naxatebs.
aqtivobis dros, yvela moswavles Sexvdeba konverti sakuTari namuSevris nakuwebiT.
1997 wels, italiaSi moxda miwisZvra, romelmac Zlierad daaziana qalaq asizis wminda
fransisk asizelis (saxelobis?) bazilika. es taZari, me-13 saukuneSia agebuli, da cnobilia
oTxi udidesi italieli mxatvris mier moxatuli freskebiT.
miwisZvris gamo, nawilobriv daingra taZris kedlebi da CamoiSala erTerTi TaRi, rom-
lis Werzec Cimabues freska iyo daxatuli. taZarSi, yvelaze metad, ganadgurda jotos da
Cimabues freskebi.
141
sabednierod, freskebis didi nawili gadarCa.
yvelaze metad dazianda bazilikis Weridan Camongreuli Cimabues freska, romelic maTe
maxarebels gamosaxavda. freska 120 aTas natexad daiSala. restavratorebma gawmindes da
Seagroves 180kv.m.-ze meti farTobis moxatulobis Camongreuli namtvrevebi. Seagroves,
daaxarisxes, danomres yvela Camovardnili natexi da freskebis aRdgenas Seudgnen.
giTamaSiaT fazlebiT? gaixseneT, rogori rTulia im adgilebis awyoba, sadac suraTze
erTi feris didi monakveTia asawyobi. aRmoCnda, rom Cimabues freskis udidesi monakveTi
mxolod ori feris – wiTeli da yviTeli saRebaviT iyo daxatuli. Zalian rTuli aRmoCnda
am freskis erTgvarovani natexebisTvis adgilis moZebna.
dReisTvis, aRdgenilia maTe maxareblis freskis nawili – restavratorebma, 120 aTasi
natexidan, mxolod 20 aTas natexs mouZebnes adgili. freskis danarCeni nawilebi ki saTuTad
Seinaxes ufro srulyofili teqnlogiebis molodinSi.
kedlidan CamoSlili jotos freska `wminda ieronime~ ki, romelic sul raRac 40 aTas
nawilad daiSala, restavratorebma 9 wlis muSaobis Semdeg aRadgines da adgilze daabrunes.
taZris dazianebuli freskebis meocedi nawilis aRdgena SeuZlebeli aRmoCnda. sabed-
nierod, restavratorebma axali teqnologiebis daxmarebiT Seqmnes Camongreuli TaRis
samganzomilebiani kompiuteruli modeli, romelic lazeruli proeqtoriT edeba gadarCe-
nili da aRdgenili freskebis fragmentebs. imisTvis, rom dainaxo, Tu rogori iyo freska
dazianebamde, sakmarisia gaikeTo specialuri saTvale da lazeruli proeqcia freskis
mTlian suraTs daganaxebs.
aqtivoba:
moswavleebi aawyoben da saxatav furcelze daawebeben sakuTari namuSevrebis nakuwebs.
dazianebul da naklul adgilebs Seavseben `aRadgenen~ Sesaferisi feris saRebaviT.
naxatis nakuwebi erTmaneTs unda daewebos ise, rom maT Soris rac SeiZleba naklebi Rri-
Woebi darCes.
imisTvis, rom naxatis nakuwebi ar daiWmuWnos, maswavlebeli urCevs moswavleebs, nakuwe-
bi frTxilad, namiani bambis joxebiT aiRon. webo Zalian Txeli feniT wausvan ara nakuwebs,
aramed im furcels, romelzec nakuwebi unda dawebdes.
142
abstraqcia Jan arpis stilSi
mizani:
Janrebis, masalebis, teqnikebisa da mxatvruli xerxebis Sesaxeb codnis gaRrmaveba;
masalisa da teqnikis SemoqmedebiTad gamoyenebis unar-Cvevebis ganviTareba;
msoflios xelovnebasTan (Jan arpis Semoqmedeba) gacnoba.
Sedegi:
s.g.IV.1. – 2, 7, 8.
s.g.IV.2. – 2.
asaTvisebeli terminebi:
kolaJi, reliefi, konstruqcia, abstraqcia.
masala:
muyao, ubralo fanqari, guaSis saRebavebi, funji, wyali, webo, makrateli.
vizualuri masala:
Jan arpis namuSevrebi
moswavlis namuSevari
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs:
– Semoqmedebis (xatvis, Zerwvis...) momentSi gqoniaT iseTi grZnoba, TiTqos mTeli gare sam-
yaro qreba, uCinardeba da amqveynad mxolod Tqven da Tqveni namuSevari arsebobT? es saocari
grZnobaa, rodesac yvelafers eTiSebi da mxolod SemoqmedebisTvis arsebob. rasakvirvelia,
aseT dros xelovanebs sruliad sxvadasxvagvari namuSevrebi gamosdiT, imisda mixedviT,
Tu ra aris maTi interesis sagani. vnaxoT, ra gamosdioda me-20 s-is xelovans Jan (hans) arps.
teqstis kiTxvis Semdeg maswavlebeli urigebs maT muyaos erT marTkuTxa naWers fonisT-
vis, sxva muyaos naWrebs formebis gamosaWrelad da guaSis saRebavebs.
instruqcia:
yy marTkuTxa muyao fonisTvis gadadeT.
yy Jan arpi Semoqmedebisas formebis `SemTxveviTobiT~ xelmZRvanelobda. ubralo fan-
qriT daxateT muyaos naWrebze SemTxveviTi formebi – zogi mozrdili, zogic – patara.
yy gamoWeriT es formebi da daalageT sworkuTxa muyaoze. daakvirdiT miRebul kompozi-
cias, amoZraveT formebi, gadaaadgileT ise, rom TqvenTvis sasurveli kompozicia
miiRoT.
143
yy Tu raime adgili kidev `iTxovs~ formis damatebas, narCen muyaoze daxateT es forma,
gamoWeriT da dadeT misTvis gankuTvnil adgilze.
yy fonze dalagebuli muyaos naWrebis garSemo ubralo fanqriT mkrTalad moniSneT
maTTvis gankuTvnili adgilebi, rom Semdeg advilad miagnoT maT.
yy axla ferze dafiqrdiT. ra feris gsurT, rom es formebi iyos? yvela erTi ferisa
gsurT Tu sxva, kontrastuli feris aqcentebic mouxdeba? Tu Jan arps TeTri feris
formebi hqonda gamoyenebuli, aqcentebs Savi feriT svamda.
yy rodesac ferebs moifiqrebT, dafereT isini guaSis saRebavebiT.
yy muyaos patara naWers wausviT webo da daawebeT formas ukana mxares.
yy Semdeg wausviT webo patara naWers da daawebeT fonze misTvis gankuTvnil adgilze.
amgvarad, formebi ufro amoweuli iqneba fonidan da Crdils gaikeTebs.
aqtivoba:
moswavleebi muyaosgan akeTeben abstraqtul konstruqciebs Jan arpis stilSi.
wlis Semajamebeli gamofena:
saswavlo wlis dasasruls moswavleebi amoarCeven sakuTar saukeTEeso namuSevrebs,
gaukeTeben maT CarCoebs, daamzadeben plakatsa da mosawvevebs da moawyoben gamofenas,
romelzec moiwveven Tanaskolelebsa da mSoblebs.
144
VII Semajamebeli gakveTilebi
kamaTeli
mizani:
jgufuri muSaobis, TanamSromlobis, kvlevis, Sedarebis, namuSevris wardgenis, argumen-
tirebuli msjelobis, unar-Cvevebis ganviTareba;
qarTuli da msoflios kulturuli memkvidreobis gacnoba;
samyaros erTianobis gancdis Camoyalibeba.
Sedegi:
s.g.IV.3. - 1, 4.
s.g.IV.4. – 2, 3, 4, 5.
s.g.IV.5. – 1, 2, 4.
asaTvisebeli terminebi:
grafiti
masala:
kubis formis kamaTeli kiTxvebiT, wignebi xelovnebis Sesaxeb, interneti
vizualuri masala:
niko firosmanis `gogona buStiT~ (1); firosmanisave `gogona lurji kabiT~ (2); Joan miros
`gogona buStiT~ (3); benqsis `imedi yovelTvis arsebobs~.
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli winaswar amzadebs kubis formis mozrdil yuTs. moswavleebi furcelze
weren kiTxvebs da awebeben yuTis gverdebze. saxelmZRvaneloSi teqstis kiTxvis Semdeg mas-
wavlebeli exmareba moswavleebs nawarmoebebis interpretaciaSi.
– daakvirdiT benqsis suraTis saTaurs. rogor fiqrobT, ra kavSiri aqvs gamosaxulebas
saTaurTan?
– ra msgavseba da gansxvavebaa namuSevrebs Soris?
maswavlebeli uxsnis, rom niko firosmani Sav muSambaze zeTis saRebavebiT xatavda, Joan
miroc zeTis saRebavebiT, oRond – tiloze, xolo benqsi winaswar Targs Wrida, kedels adebda
da sasxurebliT afrqvevda saRebavs.
kvlevis sawarmoeblad maswavlebeli bavSvebs urCevs wignebs, romlebic xelmisawvdomia
saskolo biblioTekaSi da agreTve vebgverdebs internetSi.
sasurvelia, wlis ganmavlobaSi amave scenariT, maswavlebelma ramdenjerme gaimeoros
145
SedarebiTi analizis aqtivoba. Tu mimdinare wels ar moeswreba, maswavlebels SeuZlia
Caataros es aqtivoba momaval saswavlo wels, an misces moswavleebs sazafxulo davalebad.
sarekomendacio masala SedarebiTi analizisTvis:
altamiras, pab-
lo pikasos da
merab abramiSvi-
lis `xarebi~
altamiras,
lukas kranax
ufrosisa da
niko firosmanis
`taxebi~
tasilis, niko
firosmanisa da
merab abramiSvi-
lis `Jirafebi~
Sovesa da alb-
rext diureris
martorqebi da
jakomo balas
ZaRli
ando hiroSiges
naxatebi da maTi
van gogiseuli
interpreta-
ciebi
aqtivoba:
moswavleebi nawildebian 6 jgufad, kamaTlis gverdebis raodenobis mixedviT. jgufebi
atareben kvlevas da adareben erTmaneTs SemoTavazebul nawarmoebebs.
146
sityvobana
mizani:
naswavli terminebis gaxseneba;
wyvilebSi muSaobis, komunikaciisa da TanamSromlobis unarebis ganviTareba;
xelovnebisadmi mudmivi interesisa da siyvarulis gaRviveba.
Sedegi:
s.g.IV.3. – 1, 3, 4.
s.g.IV.4. – 3, 4.
s.g. IV.5. – 2, 3.
asaTvisebeli terminebi:
reglamenti, eqsperti.
masala:
qudi, Tasi an jami, patara baraTebi, wiTeli da mwvane fanqrebi, saaTi wamzomiT.
gakveTilis msvleloba:
maswavlebelma wina gakveTilze Tanabrad unda daunawilos moswavleebs saxelmZRvanelos
gakveTilebi da daavalos, amoweron rac SeiZleba meti sityva da termini - dargebis, Janre-
bis, masalebisa da teqnikebis saxelwodebebi, xelovanTa gvarebi, cnobili nawarmoebebis
saTaurebi, Zeglebi da sxv.
magaliTad, mxatvroba, grafika, ferwera, mozaika, anabeWdi, grataJi, eskizi, ilustracia,
qandakeba, reliefi, arqiteqtura, dizaini, arqiteqtori, moqandake, fermweri, arqeolo-
gi, peizaJi, portreti, yofiTi, animalisturi, marinistuli Janrebi, lend arti, Sedevri,
ieroglifi, xazi, Strixi, konturi, Tbili ferebi, civi ferebi, geometriuli forma, bunebrivi
forma, Suq-Crdili, ornamenti, proporcia, disproporcia, simetria, asimetria, dinamika,
anarekli, Sumerebi, SuamdinareTi, yajarebi, gaudi, firosmani, kakabaZe, van gogi, modiliani,
rodeni, matisi, pikaso, Jan arpi, kiT haringi, diureri, breigeli, narmeri, ioniuri, doriuli
da korinTuli orderebi, cixe-simagre, piramida, grifoni, Sedu, sakura, guaSi, akvareli,
funji, palitra, molberti, fanqari, Tixa, plastilini, Teqa, da a.S. radganac baraTebs sxva-
dasxva moswavleebi amzadeben erTmaneTTan SeuTanxmeblad, terminebi SeiZleba gameordes.
es kargicaa – `gameoreba codnis dedaa~.
am TamaSisTvis merxebis erT rigad gadaadgileba mogiwevT. mewyvileebi erTmaneTis
pirispir unda dasvaT, mwkrivSi, rom Tasi erTmaneTs advilad da swrafad gadascen.
maswavlebeli akontrolebs dros wamzomiT. erT wyvils erTi wuTi eZleva.
dasasruls, mewyvileebi iTvlian sakuTari, gamocnobili baraTebis raodenobas da avlenen
gamarjvebuls an gamarjvebulebs.
aqtivoba:
moswavleebi TamaSoben `sityvobanas~.
147
I Semajamebeli davaleba. testi
klasi ____________ saxeli, gvari ___________________
TariRi _______
1. gaaferade ujrebi feradi fanqrebiT, feris borblis TanmimdevrobiT. miuwere, rome-
lia maTgan ZiriTadi da Sedgenili, Tbili da civi.
2. amoxseni `goeTes feradi maTematikis~ amocana:
ra feria (a+b)+(a+c) gantolebis jami, Tu a wiTelia, b yviTeli, xolo c – lurji?
gaaferade gantoleba da pasuxi feradi fanqrebiT.
a + b+
a + c=
3. ras niSnavs pasteluri ferebi?
a) mkveTr, sufTa ferebs.
b) mkrTal, TeTrnarev ferebs.
g) Sav-TeTrs.
4. Casvi gamotovebuli sityva:
kubisti mxatvrebi gamosaxulebas Slian _______________ formebad.
5. op-arti dakavSirebulia:
a) optikasTan; b) operasTan; g) operaciasTan.
6. gaaferade ujrebi ubralo fanqriT, feris gradaciis gamoyenebiT:
danarTi
149
7. gradaciis gamoyenebiT gaaferade peizaJi haerovani perspeqtivis saCveneblad.
8. CarCoSi daxate martivi naxati, romelSic gadmoscem dinamikas.
9. CarCoSi daxate raime sagnis mxolod silueti.
10. daxate martivi naxati Strixebis gamoyenebiT.
150
swori pasuxebi:
1. wiTeli (ZiriTadi, Tbili); narinjisferi (Sedgenili, Tbili); yviTeli (ZiriTadi,
Tbili); mwvane (Sedgenili, civi); lurji (ZiriTadi, civi); iisferi (Sedgenili, civi).
2. wiTeli+yviTeli(=narinjisferi) + wiTeli+lurji(=iisferi) = yavisfers.
3. b.
4. geometriul.
5. a.
6.
7. moswavlem wina xedis gamosaxulebebi unda gaaferados muqi da mkveTri, Sua xedisa –
saSualo, xolo ukana xedisa – mkrTali, Ria ferebiT.
8. moswavlem unda gadmosces sagnis moZraoba.
9. moswavlem unda daxatos mxolod silueti detalebis gareSe. Tu silueti gaferadebu-
lia, konturis xazis SigniT gamoyenebuli unda iyos mxolod erTi feri.
10. naxatSi gamoyenebulia Strixebi.
151
Sedegebi: s.g.IV.1. – 2, 3, 4, 5, 9, 12.
komentarebis nimuSebi (holisturi Sefaseba):
done komentari rekomendacia
yoCaR! yy Sen brwyinvaled erkvevi ferisa da
xazis yvela TvisebaSi;
yy brwyinvaled ici ganvlili masala
da erkvevi yvela terminSi;
yy SesaniSnavad iyeneb codnas namuSe-
varSi;
yy ase ganagrZe!
kargia! yy Sen kargad erkvevi ferisa da xazis
umetes TvisebebSi;
yy kargad ici ganvlili masala da
erkvevi bevr terminSi;
yy xSir SemTxvevaSi, kargad iyeneb
codnas namuSevarSi;
yy gaixsene feris borbalze
ferebis Tanmimdevroba da
maTi Tvisebebi;
yy gaixsene, ras niSnavs gra-
dacia da rogor SeiZleba
misi gamoyeneba sivrcis
saCveneblad.
yy gadaikiTxe ... gakveTili/
ebi.
yy ivarjiSe Strixebis xat-
vaSi.ukeT SegeZlo. yy Sen erkvevi ferisa da xazis zog
TvisebaSi;
yy zog SemTxvevaSi Cans ganvlili
masalisa da zogi terminis codna;
yy zog SemTxvevaSi iyeneb codnas namu-
SevarSi;
152
gakveTili: breigelis TamaSebi
venis diagrama (dasaqseroqsebeli)
153
Tema: breigelis TamaSebi; gakveTili: damimtkice! (proeqtis V gakveTili)
II Semajamebeli davaleba
Sedegebi: s.g.IV.3. – 1, 3, 4; s.g.IV.4. – 1, 2, 3, 4, 5; s.g.IV.5.
jgufebis muSaobis Sefasebis forma (rogorc maswavleblisTvis, aseve, Tu daaqseroqsebT
da jgufebs daurigebT, gamodgeba TviTSefasebisTvis):
jgufis muSaobis Sefaseba I jgufi II jgufi
jgufi muSaobda mowinaaRmde-
geebTan konfliqtebis gareSe.
jgufi muSaobda erTmaneTTan
konfliqtebis gareSe.
jgufi acdida saubars mowi-
naaRmdegebs.
jgufis yvela wevri iyo CarTu-
li saerTo saqmeSi.
jgufi saqmianad iyenebda
dros, icavda reglaments.
msjeloba iyo argumentebiTa
da magaliTebiT dasabuTebu-
li. saubrisas jgufis wevrebi
iyenebdnen terminebs.
154
gakveTilis Tema: ojaxuri myudroeba
III Semajamebeli davaleba
Sedegi:
s.g.IV.1. – 2, 9.
s.g.IV.2. – 1.
s.g.IV.4. – 1, 2, 3, 4, 5.
s.g.IV.5. – 2.
davaleba: daxateT sakuTari ojaxis yoveldRiuri cxovrebis amsaxveli, yofiTi Janris
namuSevari. gaamdidreT naxati garemosa da ojaxis wevrTa saqmianobis maCvenebeli detalebiT.
Sefasebis kriteriumebi da komentarebis nimuSebi:
komentari
kriteriumi
moswavles esmis ter-
minis “yofiTi Janri”
mniSvneloba. misi namu-
Sevari Seesabameba Jan-
ris moTxovnebs.
yoCaR, Sen Seqmeni yofiTi Jan-
ris namuSevari, romelic bevr
detals Seicavs da Seni ojaxis
yvela wevrs gvacnobs. kargad
Cans garemo da adamianebis saqmi-
anoba.
kargi iqneboda, oTaxSi ojaxis
wevrebi Cagexata. an:
darwmunebuli xar, rom es yof-
iTi Janris suraTia da ara jgu-
furi portreti? an:
kompoziciaSi kidev bevri
detalis CarTva SegeZlo.
moswavles SeuZlia
Canafiqris asaxva
namuSevarSi saxviTi
xelovnebis elemen-
tebisa da principebis
gamoyenebiT
Sen mSvenivrad SearCie fere-
bi, gamoiyene xazebi (konturi,
Strixi), kompozicia savsea –
zogi winaa, zogi SuaSi, zogi
ukan. kargad gadmoeci figure-
bis moZraoba da pozebi. Cans, vin
didia da vin – patara.
ratom aris Seni suraTi
uferuli? konturebis garda,
Strixebis gamoyenebac SegeZ-
lo. suraTis are metad unda
ageTvisebina. ratomaa ojaxis
yvela wevri erT pozaSi/erTi
zomis/erT xazze?
moswavles aqvs namu-
Sevris wardgenis unari
Sen amomwuravad agvixseni, risi
gadmocema gsurda. Seni Txroba
iyo saintereso. momewona, rom
klass mimarTavdi da ara me.
momeCvena, rom saubari geride-
boda. sxva dros ufro xmamaR-
la, Tamamad gviambe namuSevris
Sesaxeb. mimarTe klass da ara
me.
155
gakveTili: narmeris fila
dasaqseroqsebeli sqema:
156
Tema: jgufuri proeqti `qalaqobana~ (3 gakveTili)
IV Semajamebeli davaleba
Sedegi:
s.g.IV.1. – 1, 9, 11.
s.g.IV.2. – 1, 2.
s.g.IV.3. – 1, 2, 3, 4, 5.
s.g.IV.4. – 1, 2, 4, 5.
s.g.IV.5. – 3, 4.
Sefaseba:
jgufebis muSaobis Sefasebis forma (rogorc maswavleblisTvis, aseve, Tu daaqseroqsebT
da jgufebs daurigebT, gamodgeba TviTSefasebisTvis):
jgufis muSaobis warmateba
rekomendaciebis nimuSebi
jgufi I. II. III. IV.
T a n a m S r o m l o b a ( k o n -
fliqtebis mogvareba, Car-
Tuloba...)
ecade, uTanxmoeba mSvido-
bianad moagvaro da sxvisi
azri gaiTvaliswino; ufro
aqtiurad CaerTe saqmeSi, rom
sakuTari wvliliT iamayo.
SemoqmedebiToba (origi-
naluri azrovneba, prob-
lemis gadaWris unari)
momavalSi nu mogerideba
gansxvavebuli gzis Zieba.
dafiqrdi, kidev ra gziT Sei-
Zleba am problemis gadaWra?
kvlevis unari (infor-
maciis moZieba), cifruli
wigniereba.
momavalSi ecade, informacia
moiZio wignSic, internetSic
da ufrosebis gamokiTxvi-
Tac. eleqtronuli gzavni-
lis gagzavnaSi unda ivarji-
So.
wardgenis unari (auditori-
asTan kontaqti), reglamen-
tis (droisa da rigiTobis)
dacva.
wardgenisas ecade, mimarTo
klass da ara maswavlebels
an Wers. isaubre maSin, roca
Seni droa. acade saubari
sxvebs.
157
gakveTili: kamaTeli
IV Semajamebeli davaleba
kamaTlis Targi:
Sefaseba:
Sedegi: s.g.IV.3. - 1, 4; s.g.IV.4. – 2, 3, 4, 5; s.g.IV.5. – 1, 2, 4.
jgufi: I II III IV V VI
done:
argumentirebuli
msjeloba
TanamSromloba,
Tavazianoba
reglamentis dacva
aRweris/kvlevis/
interpretaciis/
Sedarebis unari
158
159
gv gakveTilis
daTauri
davaleba
27 ferTa Teo-
ria
moswavleebi kompiuteris saxatav programaSi (MS PAINT) daxataven
wreebs, 3 xaziT gayofen maT 6 nawilad da yovel nawilSi Caasxamen
ferebs ferebis borblis romelime nimuSis mixadviT.
30 kakabaZis
imereTi
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs d. kakabaZis Semoqmedebis amsax-
vel bmuls. moswavleebi gaecnobian kakabaZis Semoqmedebas da gauziare-
ben erTmaneTs STabeWdilebebs
https://burusi.wordpress.com/art/david-kakabadze/
33 muqi da Ria moswavleebi kompiuteris saxatav programaSi (MS PAINT) daxataven
wreebs an oTxkuTxedebs, gaaferadeben maT sasurveli ferebiT da
zemodan daaxataven imave formis momcro rux detalebs. (ix, Sesabamisi
gakveTilis aqtivoba)
36 pasteluri
ferebi
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs saxaliso kompiuteruli Tama-
Sis bmuls, romelic saSualebas miscems maT ferebi Seazzavon ise, rom
Ria, pasteluri ferebi miiRon.
http://www.colorwithleo.com/art_colorwheel.php
45 haerovani
perspeqtiva
moswavleebi kompiuteris saxatav programaSi (MS PAINT) daxataven Tav-
isufali moxazulobis texili an talRovani xazebis ramdenime wyebas.
xazebs Soris sivrceebs gaaferadeben nebismieri erTi, sxvadasxva sim-
Zlavris feriT – SedarebiT muqi feriT daifereba qveda sivrce, yoveli
momdevno ki TandaTan gaRiavdeba.
59 anarekli maswavleeli moswavleebs Sestavazebs saxaliso saxatav programas,
romelic moswavleebs saSualebas miscems daxaton da gaaferadon
kompiutarSi anarekli mdinaris napiri peizaJiTa da misi anarekliT.
warmodgenili programa naxatis amobeWdvis, damaxsovrebisa da gazi-
arebis saSualebas iZleva.
http://www.abcya.com/mirror_paint.htm
46 niko firos-
manis ani-
malisturi
suraTebi
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs bmuls, romelzec isini daaTva-
liereben niko firosmanis suraTebs, amoicnoben suraTebSi animalistur
naxatebs da amoiweren maT saxelebs. maswavleblis daxmarebiT moswavleebi
daimaxsovreben an amobeWdaven aseT suraTebsda Seadgenen niko firosman-
is animalisturi suraTebis katalogs.
https://burusi.wordpress.com/art/pirosmani/
80 cixesimagre maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs bmuls, sadac isini gaecno-
bian saqarTvelos cixesimagreebs da maT istorias. yoveli moswavle
amoirCevs erT cixesimagres da mouyveba megobrebs mis istorias.
http://saunje.ge/index.php?option=com_content&view=arti-cle&id=12&Itemid=4&lang=ru
88 afrikuli
niRbebi
maswavlebeli moswavleebs SesTavazebs saxaliso saxatav programas,
romelic moswavleebs saSualebas miscems daxaton da gaaferadon
kompiuterSi maTi fantaziiT Seqmnili niRbebi.
http://www.abcya.com/mirror_paint.htm
aqtiuri bmulebi istis davalebebisTvis
160