Akustyka muzyczna

Wykład 10

Zespoły muzyczne. Orkiestra symfoniczna.

dr inż. Przemysław Plaskota

2

Zespół muzyczny

• Zespół kameralny - niewielki zespółinstrumentalny, zwykle nie liczniejszy niżdziewięciu instrumentalistów

• Podział zespołów kameralnych ze względu na liczbę wykonawców

• duet - dwóch instrumentalistów

• trio - troje instrumentalistów

• tercet – troje wokalistów

• kwartet - czworo instrumentalistów

3

Zespół muzyczny

• kwintet - pięcioro instrumentalistów

• sekstet - sześcioro instrumentalistów

• septet - siedmioro instrumentalistów

• oktet - ośmioro instrumentalistów

• nonet - dziewięcioro instrumentalistów

• Solo – jeden wykonawca

• Akompaniament – partia towarzysząca

4

Chór

• Chór – zespół muzyczny składający się z wokalistów wykonujący utwór jedno- lub wielogłosowy, a cappella bądź z akompaniamentem

• Podział chórów ze względu na płeć (wiek)• chóry jednorodne - żeńskie, męskie lub dziecięce (gł.

chłopięce)

• chóry mieszane

• Podział chórów ze względu na liczbę głosów• chór jednogłosowy, dwugłosowy, trzygłosowy,

czterogłosowy

5

Chór

• Rodzaje głosów w chórze

• głosy żeńskie

•sopran

•alt

• głosy męskie

•tenor

•bas

• Stosuje się podział głosów na części

6

Chór

• Ustawienie chóru

tenor bas

sopran alt

dyrygent

7

Chór

• Podział ze względu na mecenasa• chóry amatorskie

• chór przedszkolny

• chór szkolny

• chór gimnazjalny

• chór akademicki, studencki

• chór kościelny, katedralny, schola

• chóry profesjonalne • chór operowy

• chór operetkowy

• chór kameralny

8

Chór

• Chóry bardziej złożone tworzy sięzwielokrotniając głosy w poszczególnych rejestrach

• W muzyce popularnej stosuje się cała gamę różnych składów chóralnych poczynając od duetów wokalnych (zwykle kobieta i mężczyzna), chórów trzygłosowych, pięciogłosowych itd.

9

Orkiestra

• Orkiestra – duży zespół instrumentalny liczący zazwyczaj od kilkunastu do kilkudziesięciu, a nawet ponad stu instrumentów

• W celu synchronizacji gry takiej ilości instrumentalistów w orkiestrze potrzebny jest dyrygent

• Partytura - zapis poszczególnych głosów instrumentów w orkiestrze

10

Orkiestra

• Orkiestra ma swoje źródła w zespołach odtwarzających muzykę na arystokratycznych dworach włoskich w późnym średniowieczu i renesansie

• Wczesne orkiestry były kilku lub kilkunastoosobowymi zespołami muzycznymi i nie potrzebowały dyrygenta

• Zwykle były połączeniem kwartetów (lub kwintetów) smyczkowego i dętego z towarzyszeniem klawesynu i w razie potrzeby instrumentów perkusyjnych

11

Orkiestra

• Począwszy od wieku XVII, wraz z materialnym wzrostem znaczenie mieszczaństwa i związanym z tym wzrostem aspiracji kulturalnych, muzyka zaczęła być odtwarzana w czasie publicznych koncertów w parkach oraz teatrach muzycznych• Proces ten rozpoczął się w Niemczech i wkrótce objął

inne kraje Europy

• Wykonywanie muzyki w wielkich teatrach wymagało zapewnienia odpowiedniego nagłośnienia• Wymagało to wzrostu liczebności orkiestry, która

ostatecznie przyjęła kształt orkiestry symfonicznej

12

Orkiestra

• Typy orkiestr

• orkiestra kameralna – mniejsza

• orkiestra symfoniczna – większa

• Techniki wykonawcze, typowe dla instrumentów smyczkowych podczas gry zespołowej

• pizzicato (szarpiąc strunę palcem)

• tremolo (wielokrotnie powtarzając dźwięk)

• col legno (drzewcem smyczka po strunach)

13

Rozwój orkiestry w XVIII i XIX w.

• orkiestra mannheimska (1756): ok. 40 muzyków

• 10 I skrzypiec - 10 II skrzypiec - 4 altówki –4 wiolonczele - 2 kontrabasy

• 2 flety - 2 oboje - 2 fagoty - 4 rogi

• w razie potrzeby trąbki i kotły

14

Rozwój orkiestry w XVIII i XIX w.

• Ludwig van Beethoven V Symfonia: ponad 40 muzyków

• 20-25 osobowy kwintet smyczkowy

• flet piccolo - 2 flety - 2 oboje - 2 klarnety - 2 fagoty - kontrafagot

• 2 rogi - 2 trąbki - 3 puzony

• 2 kotły

15

Rozwój orkiestry w XVIII i XIX w.

• Ludwig van Beethoven IX Symfonia: 52 muzyków

• 30-osobowy kwintet smyczkowy

• flet piccolo - 2 flety - 2 oboje - 2 klarnety - 2 fagoty - kontrafagot

• 4 rogi - 2 trąbki - 3 puzony

• 2 kotły - talerze - trójkąt

16

Rozwój orkiestry w XVIII i XIX w.

• Hektor Berlioz Symfonia fantastyczna: 90 muzyków

• 15 I skrzypiec - 15 II skrzypiec - 10 altówek -11 wiolonczel - 9 kontrabasów

• 2 flety - 2 oboje - 2 klarnety - 2 fagoty

• 2 trąbki - 2 kornety - 4 rogi - 3 puzony - 2 tuby

• dzwony - 4 kotły – talerze - wielki bęben

• 2 harfy

17

Rozwój orkiestry w XVIII i XIX w.

• Gustaw Mahler VIII Symfonia (Symfonią Tysiąca): 160 muzyków w orkiestrze oraz soliści i chór • 24 I skrzypce - 20 II skrzypiec - 16 altówek –

14 wiolonczel - 10 kontrabasów

• 2 flety piccolo - 4 flety - 4 oboje - rożek angielski –2 klarnety piccolo - 3 klarnety - klarnet basowy –4 fagoty - kontrafagot

• 8 trąbek - 8 rogów - 7 puzonów - tuba

• harmonium - organy - fortepian

• triangiel - dzwony - dzwonki - celesta - talerze -tamtam - 2 kotły - wielki bęben

• 6 harf - mandoliny

18

Orkiestra symfoniczna

19

Orkiestra symfoniczna

20

Partytura

• Partytura małejorkiestry symfonicznej

21

Partytura

• Partyturawielkiejorkiestrysymfo-nicznej

22

Instrumenty w partyturze

23

Instrumenty w partyturze

24

Instrumenty w partyturze

25

Instrumenty w partyturze

26

Układ orkiestry

• tradycyjny

27

Układ orkiestry

• nowoczesny

28

Układ orkiestry

• nowoczesny

29

Układ orkiestry

• operowy

30

Orkiestry jednorodne

• Najczęściej spotykane

• orkiestra dęta

• orkiestra piórkowa (szarpana)

• zespoły akordeonistów

31

Orkiestra dęta

• Typy orkiestr dętych

• fanfara (20-25 muzyków)

• harmonia (38-48 muzyków)

• wielka (do 80 muzyków)

32

Orkiestra dęta

33

Orkiestra dęta

34

Partytura

• Partytura orkiestrydętej marszowej

35

Partytura

• Partytura orkiestry dętejharmonii

36

Inne zespoły

• Orkiestry rozrywkowe nietaneczne

• Orkiestry taneczne (big-band)

• Kapele ludowe

• Zespoły muzyki popularnej

37

38