Wojciech Ku łak Klinika Rehabilitacji Dzieci ęcej UMBsp17bialystok.pl/referaty/Wyklad doc Kulak...
-
Upload
vuongkhanh -
Category
Documents
-
view
214 -
download
0
Transcript of Wojciech Ku łak Klinika Rehabilitacji Dzieci ęcej UMBsp17bialystok.pl/referaty/Wyklad doc Kulak...
Rehabilitacja osób z niepełnosprawnościąintelektualną
Wojciech KułakKlinika Rehabilitacji Dziecięcej UMB
Historia osób niepełnosprawnych
• W starożytności na skutek istniejącegokultu ciała i fizyczności los dzieciupośledzonych umysłowo był z góryprzesądzony, np. w Sparcienowonarodzone dziecko. Chore lub w jakiśsposób inne - decyzją starszyzny -zrzucano w przepaść.
• W wiekach średnich przesądy przyczyniłysię do powstania przekonania, iż osobychore umysłowo to ludzie opętani przezsiły nieczyste.
• W XVIII wieku wsadzano tego rodzaju ludzi wżelazne klatki, lub do komórek
Rodzaje niepełnosprawności
• Niewidomi i niedowidzący• Głusi i niedosłyszący• Głuchoniewidomi• Intelektualna• Przewlekle chorzy (choroby serca, płuc)• Osoby z uszkodzeniem narządów ruchu
(RZS)• Osoby z trudnościami w uczeniu się• Społecznie niedostosowani
Niepełnosprawność intelektualna
• Niepełnosprawność intelektualna,obniżenie poziomu rozwojuintelektualnego - zaburzenie rozwojowepolegające na obniżeniu ogólnegopoziomu funkcjonowania intelektualnego,któremu towarzyszy deficyt w zakresiezachowań adaptacyjnych (w niezależnościi odpowiedzialności).
Obniżenie poziomu rozwoju intelektualnego w DSM IV
• 69 – 55 IQ Wechslera - upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim:poziom intelektualny dla 12 r.ż. Osoby są samodzielne i zaradnespołecznie, nie powinny wykonywać zawodów wymagającychpodejmowania decyzji, trudności w myśleniu abstrakcyjnym
•• 54 – 40 IQ Wechslera - upośledzenie umysłowe w stopniu
umiarkowanym: intelekt na poziomie 9 r.ż. Osoby takie mogą nabywaćumiejętności samoobsługowe, nie gubią się w dobrze znanym terenie,mogą pracować w zakładach pracy chronionej. Nie powinny zakładaćrodzin.
• 39 – 25 IQ Wechslera - upośledzenie umysłowe w stopniu znacznym:poziom rozwoju 6-latka. Osoby te mogą opanować samoobsługę, przystałej opiece mogą wyuczyć się czynności domowych, ale nie są zdolne dowyuczenia zawodu. Mogą podejmować prace nie wymagające kwalifikacji.
• poniżej 25 IQ Wechslera - upośledzenie umysłowe w stopniu głębokim:poziom rozwoju jak w 3 r.ż. Możliwe jest opanowanie tylko najprostszejsamoobsługi.
Etiologia• Zaburzenia chromosomalne, genetyczne
(z. Downa, z. Klinefeltera, z. Pradera-Williego, z.kruchego X)
• Niedotlenienie mózgu (mózgowe porażeniedziecięce, padaczka)
• Zaburzenia metaboliczne (niedoczynność tarczycy,fenyloketonuria)
• Choroby zakaźne matki (np. różyczka, świnka,grypa, toksoplazmoza)
• Urazy mózgu (wypadki komunikacyjne)• Uszkodzenia chemiczne- cytostatyki, promienie rtg
Występowanie
• We współczesnym świecie, niepełnosprawnośćintelektualna dotyczy ok. 3% populacji, stanowipoważny problem medyczny i społeczny.
• Częstość jej występowania wśród dzieci do lat16 waha się od 2 do 4%,
• wśród osób dorosłych od 1 do 2%
REHABILITACJA
• Rehabilitacja (łac. re - znów, na nowo,przeciw; habilis - sprawny, należyty,stosowny
REHABILITACJA
Kompleksowe działanie, mające na celu pomoc w przystosowaniu donormalnego życia w społeczeństwie osób, które z różnych przyczyn
doznały przemijającej lub trwałej utraty zdrowia
Lecznicza (medyczna)przywracanie pacjentowi
sprawności fizycznej i psychicznej
Zawodowaprzywracanie sprawności zawodowejprzez umożliwienie człowiekowi (zezmienionym lub ograniczonym poten-cjałem do pracy) jej kontynuowanialub nauczenia zawodu oraz uzyskanianiezależności ekonomicznej
Społecznaprzywracanie zdolności
samodzielnego życiaw rodzinie i w środowisku,w którym pacjent mieszka
PsychicznaPrzywracaniesprawności psychicznej
ELEMENTY REHABILITACJI LECZNICZEJ
Ø KINEZYTERAPIAØ FIZYKOTERAPIAØ PSYCHOTERAPIAØ TERAPIA ZAJĘCIOWA (ERGOTERAPIA)Ø NAUCZANIE CZYNNOŚCI CODZIENNYCHØ LECZENIE FARMAKOLOGICZNEØ ZABIEGI REKONSTRUKCYJNEØ WYPOSAŻENIE W SPRZĘT TECHNICZNY
KINEZYTERAPIA
Terapia za pomocą: - różnych rodzajów ruchu, masaż klasyczny(głaskanie, ugniatanie, rozcieranie, oklepywanie, wstrząsanie)
Ø ĆWICZENIA BIERNE- wykonywane są przez terapeutę
Ø ĆWICZENIA CZYNNE WSPOMAGANE- wykonywane są przy pomocy terapeuty, w odciążeniu UGL
Ø ĆWICZENIA CZYNNE- wykonywane są samodzielnie przez pacjenta
Ø ĆWICZENIA CZYNNE Z OPOREM- wykonywane są przez pacjenta z pokonywaniem pewnego
oporu (np. unoszenie ciężarków, ćwiczenia na atlasie )
Gry zabawy
• Uczestniczenie w tych formach ruchupowoduje:
• polepszanie stanu zdrowia• rozwijanie sprawności fizycznej• poprawa koordynacji• oddziaływanie wychowawcze• rozwój społeczny
WHO
• Ruch jest biologiczna potrzebą organizmuludzkiego. Eksperci Światowej OrganizacjiZdrowia ONZ określili minimalną tj.niezbędną dzienną normę ruchu dorosłegoczłowieka na 10 tys. kroków.
Zalety ruchu
• Poprawia kształt sylwetki• Likwiduje nadmiar tłuszczu• Reguluje poziom cukru we krwi• Usuwa szkodliwe substancje z organizmu• Wskutek przemian chemicznych wprawia
w dobry nastrój (w czasie wysiłkufizycznego zwiększa się wydzielanie domózgu endorfiny, serotoniny, dopaminy,noradrenaliny,poprawiające nastrój)
Ruch a psychika
• poczucie siły psychofizycznej• obniżenie stresu,• regulowanie emocji,• obniżenie lęku• zachowanie optymistycznego nastroju• zwiększenie pamięci długotrwałej
Funkcje naprawcze mózgu
• Badania ostatnich lat wykazały ,że ruchzwiększa procesy naprawcze w mózgu(procesy plastyczności mózgu)
• Nowo powstałe neurony posiadają o 50%większą przeżywalność od pozostałych.
TerminTermin „plastyczność”„plastyczność” pochodzipochodziod greckiego słowaod greckiego słowa ““plaplaiistikos”stikos”
oznaczającego tworzenie i odnosioznaczającego tworzenie i odnosisię do procesów nauki,się do procesów nauki,
zapamiętywania a także dozapamiętywania a także doreorganizacji mózgu po uraziereorganizacji mózgu po urazie
Istnieje dynamiczna równowaga pomiędzyprocesami regeneracji a degeneracji w OUN
Plastyczność Degeneracja
Liczba synaps u dzieci między 2 a 16 rokiem życiajest 2-krotnie większa niż u osób dorosłych
Procesy plastyczności mózgu zachodzą przez całe życie
Acetylocholina
• W trakcie aktywności fizycznej zwiększasię wydzielanie acetylocholiny w mózgu
• Acetylocholina odgrywa istotną rolę wprocesach pamięci
• Wzrasta także liczba receptorów NMDAaminokwasów pobudzających
BDNF-Brain-derived neurotrophic factor
• W trakcie aktywności fizycznej zwiększaprodukcja białka BDNF biorącego udział wróżnicowaniu neuronów i powstawaniasynaps
• Zwiększa pamięć długotrwałą• Obecny w korze, płatach czołowych i
hipokampie
Zmiany w fMRI po ćwiczeniach
• Wykazano zwiększenie aktywności istoty szarej wtrakcie ćwiczeń oraz zwiększenie gęstości po 7 dniach
Transcranial stimulation 1985
Prąd rozładowania płynący przez cewkęgeneruje impulsy magnetyczneo natężeniu pola 1–2,5 T i o czasietrwania impulsu ok. 1 ms.
(udary mózgu, stwardnienie rozsiane,mielopatia szyjna, urazy rdzeniaataksje rdzeniowo-móżdżkowe,poprawa pamięci, ch. Huntingtona,depresja
Transcranial stimulation 1Hz, 5 dni
Po 5 dniach stymulacji wykazano zwiększenie aktywności kory słuchowejw okolicy płatów skroniowych
Mięśnie a pamięć
• Czynnik wzrostu mięśni (MGF) powstajew trakcie wysiłku fizycznego- następnie
• Podobnie hormon wzrostu (GH) i insulino-podobny czynnik wzrostu (IGF-1)
• Poprawiają pamięć, ułatwiają uczenie
• Uczeń zakładający nogi do tyłu siedząc nakrześle, stymuluje mózg poprzez układprzedsionkowy
• Uczeń kręcący się w ławce w podobnysposób stymuluje mózg
Hipoterapia
• mózgowe porażenie dziecięce,• po przebytych urazach mózgu• upośledzonych umysłowo,• z deficytami rozwojowymi,• z uszkodzeniami analizatorów (wzrok,słuch),
• niedostosowanych społecznie.
Efekty hipoterapii
•• zmniejszenie zaburzeń równowagi ,zmniejszenie zaburzeń równowagi ,•• zwiększenie możliwości lokomocyjnych izwiększenie możliwości lokomocyjnych i
zapewnienie kontaktu ze zwierzęciem izapewnienie kontaktu ze zwierzęciem iprzyrodą,przyrodą,
•• stymulacja rozwoju psychoruchowegostymulacja rozwoju psychoruchowegodziecka, w tym:dziecka, w tym:–– poprawa koordynacji wzrokowo ruchowej,poprawa koordynacji wzrokowo ruchowej,
orientacji przestrzennej oraz rozeznania worientacji przestrzennej oraz rozeznania wschemacie własnego ciała,schemacie własnego ciała,
Efekty hipoterapii
–– zwiększenie możliwości koncentracjizwiększenie możliwości koncentracjiuwagi i utrzymania zorganizowanejuwagi i utrzymania zorganizowanejaktywności,aktywności,
–– zwiększenie motywacji do wykonywaniazwiększenie motywacji do wykonywaniaćwiczeń,ćwiczeń,
–– rozwijanie samodzielności,rozwijanie samodzielności,•• zwiększenie poczucia własnej wartości,zwiększenie poczucia własnej wartości,•• relaksacja i osłabienie reakcji nerwicowych.relaksacja i osłabienie reakcji nerwicowych.
Biofeedback EEG
• Jest to nowoczesna metoda treningupracy mózgu. Została ona opracowanaprzez naukowców z ośrodka szkoleniaastronautów w NASA w USA i stosowanajest z powodzeniem w Polsce. Metoda tapozwala zwiększyć szybkość myślenia,kreatywność i pamięć o 25-30%, poprawianastrój i samoocenę, polepsza sen.
Wskazania do Biofeedback EEG
• Trudności szkolne• ADHD• Padaczka• Zaburzenia zachowania• Zaburzenia pamięci• Zaburzenia snu• Upośledzenie umysłowe
Efekty Biofeedback EEG
• Wzrost ilości fal alfa• Wzrost ilości fal beta i SMR• Obniżenie fal theta• Obniżenie fal delta
Gry komputerowe
• Poprawa szybkości myślenia• Zwiększenie koncentracji• Poprawa pamięci i uczenia• Zwiększenie zręczności•
Muzykoterapia
• motywuje do działania• stymuluje aktywność i kreatywność• pozytywne wzmocnienie „ nagroda ”• ćwiczy sprawność lokomocyjną i manipulacyjną• koryguje postawę ciała• obniża poziom leku• wzmacnia samoocenę• wyrabia samodzielność i zaradność
Muzykoterapia a dzieci upośledzoneumysłowe
• pobudza i rozwija integrację sensoryczno -motoryczna,
• wycisza natręctwa ruchowe,• pobudza sferę emocjonalną, .• zaspokajanie potrzeb emocjonalnych• socjalizacja,• rozwój myślenia• kształtowanie pamięci motorycznej, słuchowej,
wzrokowej.• stymulacja dzieci zahamowanych