(WIND) - RIDkmcenter.rid.go.th/kmc14/f_water/PDF/situation3.pdf · 2009-09-24 ·...
Transcript of (WIND) - RIDkmcenter.rid.go.th/kmc14/f_water/PDF/situation3.pdf · 2009-09-24 ·...
ลม(WIND)
โดย ศนยสารสนเทศส านกชลประทานท 14
ลม หมายถง อากาศทเคลอนทไปบนผวโลกตามแนวนอนในทกทศทกทางและดวยความเรวตาง ๆ กน ทศทางของลมทราบไดจากทศซงลมพดเขาหาตว เกดจากความแตกตางของอณหภมของพนทสองแหง โดยอากาศจะไหลจากบรเวณทมอณหภมตา (ความกดดนอากาศสง) ไปยงบรเวณทมอณหภมสง (ความกดอากาศตา)
หรอกลาวอกนยหนงวา บรเวณทมอณหภมสง อากาศรอนจะมการขยายตว ความหนาแนนลดลง ความกดอากาศจะตา อากาศจะลอยตวสงขน สวนบรเวณทมอากาศเยน จะหนกกวาหรอมความหนาแนนมากกวาจงไหลเขามาแทนทอากาศรอน ทาใหเกดลมขน
ปจจยทมอทธพลตอลม• แรงเกรเดยนของความกดอากาศ
(Pressure-gradiantforce) แรงเกรเดยนมาก มลมพดแรง
• แรงโครออรส (Coriolis) ท าใหลมในซกโลกเหนอเบยงเบนไปทางขวา และท าใหลมในซกโลกใตเบยงเบนไปทางซาย
• แรงเสยดทาน (Friction) มอทธพลเฉพาะกบอากาศบรเวณใกลพนผว มผลกระทบตอความเรวลมและกอใหเกดกระแสอากาศปนปวน
ความเรวและทศทางของลมความเรวลมจะมคาไมคงท เปลยนแปลงตลอดเวลาอยางตอเนองกนไป ใน
การหาความเรวลมผวพนหาคาเฉลยในชวงเวลา 10 นาท คาความเรวลมนยมวดดวยหนวย คอนอต และมาตราโบฟอรต
1. อปกรณวดทศทางลม (Wind Vane) ประกอบดวย 2 สวนคอ เครองวดทศทางลมและแปนบอกทศทาง
2. อปกรณวดความเรวลม (Anemometer) มรปรางเหมอนใบพดเครองบน หรอกรวยดกลม เมอกระแสลมพดมาปะทะใบพด (กรวยดกลม) จะท าใหแกนหมนและสงสญญาณจ านวนรอบมาใหเครองค านวณเปนคาความเรวลมอกทหนง โดยมหนวยวดเปนเมตรตอวนาท
การหมนเวยนทวไปของบรรยากาศ
- เปนการศกษาการเคลอนทเฉลยของอากาศรอบโลก
- ศกษาลมทเกดขนจรงทใดทหนง และเวลาใดเวลาหนงทกาหนดให
- สาเหตททาใหเกดการหมนเวยนทวไปเกดจากพนผวโลกไดรบความรอนไมเทากน
- เพอใหเกดความสมดลจงตองมการถายเทความรอนจากบรเวณตางๆ
แบบจ าลองวงจรเดยว (Single Cell Model)
- สมมตวาพนผวโลกถกปกคลมไปดวยพนน าเหมอนกนหมด - สมมตตอไปอกวา ดวงอาทตยสองตรงเหนอศนยสตรตลอดเวลา - สมมตอกวา โลกไมไดหมนรอบตวเอง ดงนนแรงทเกยวของมอยเพยงแรงเดยวคอ แรงความชนความกดอากาศ - การหมนเวยนทวไปจงคลายกบวงจรขนาดใหญ - วงจรนตงขนตามชอของนกอตนยมวทยาชาวองกฤษคอ George Hadley- บรเวณศนยสตรไดรบความรอนจากดวงอาทตยเตมท อากาศเหนอศนยสตรจงลอยตวขนเปนเขต ความกดอากาศต า- บรเวณขวโลกอากาศเยนตวลงมาก และจมตวต าลงเปนเขตความกดอากาศสง
2. แบบจ าลอง 3 วงจร (Three Cell Model)
• โลกหมนรอบตวเอง • ระบบการถายเทพลงงานจะแตกแยกออกเปนวงจรทมการหมนเวยนอยางตอเนอง 3
วงจร และจะมความสลบซบซอนมากกวาแบบจาลองวงจรเดยว • ในแตละซกโลกทง 3 วงจร มการกระจายพลงงานกนใหม • ทขวโลกคงเปนเขตความกดอากาศสง-ทศนยสตรยงคงเปนรองความกดอากาศตา • จากศนยสตรไปถงละตจดท 30 องศาเหนอและใต การหมนเวยนของอากาศทม
ลกษณะคลายกบวงจรแฮดเลยคอ อากาศเหนอศนยสตรเคลอนทลงมา ในขณะทอากาศใตศนยสตรเคลอนทไป
ประเภทของลม
ลมชนบน1.ลมยโอสโทรฟก (GeostrophicWind)
-เปนลมทเกดจากแรง 2 แรง ทมากระท าตอกน คอ แรงความชนความกดอากาศกบแรงคอรออลส -ลมนพดขนานกบไอโซบารทเปนเสนตรงและขนานกน -ลมนเปนลมลกษณะชนบนอยสงจากพนดนตงแต 1 กโลเมตร ขนไปเปนระยะทไมมแรงฝด พนจาก
อทธพลของสงกดขวางธรรมชาตบนพนโลก -เกดทละตจดประมาณ 10 หรอ 15 เหนอศนยสตร เพราะทละตจดต าแรงคอรออลสจะมคานอย ยง
บรเวณศนยสตรแรงนจะมคาเปนศนย
2. ลมเกรเดยนด (Gradient Wind)
• เปนลมทเกดจากแรง 3 แรง กระท าตอกน และมความสมดลกนคอ แรงความชนความกดอากาศในแนวนอน แรงคอรออสส และแรงหนศนยกลาง (centrifugal Force)
• ไอโซบารจะมลกษณะเปนแนวโคง และจะพดขนานกบความโคงตามไอโซบาร
ลมผวพน (Surface Winds)
-ลมทพดจากบรเวณผวพนไปยงความสงประมาณ 1 กโลเมตรเหนอพนดน
-มแรงฝดอนเกดจากการปะทะกบสงกดขวางรวมกระทาดวย
-ในระดบตาแรงความชนความกดอากาศในแนวนอนจะไมสมดลกบแรงคอรออลส
-แรงฝดทาใหความเรวลมลดลง มผลใหแรงคอรออลสลดลงไปดวย
-ลมผวพนจะไมพดขนานกบไอโซบาร แตพดขามไอโซบารจากความกดอากาศสงไปยงความกดอากาศตา และทามมกบไอโซบาร
ลมกรด (Jet Stream) -เปนกระแสลมแรงอยในเขตโทรโพพอส -เปนลมฝายตะวนตกทมความยาวหลายพนกโลเมตร มความกวางหลายรอยกโลเมตร แตมความ
หนาเพยง 2-3 กโลเมตร -ลมกรด พบอยในระดบความสงประมาณ 10 และ 15 กโลเมตร -ตรงแกนกลางของลมเปนบรเวณแคบ แตลมจะพดแรงทสด -ลมกรดมความเรวลมประมาณ 150-300 กโลเมตรตอชวโมง -ลมนมลกษณะเปนลาคลายทอรปวงรขนาดใหญ -ในฤดรอนความเรวลมมนอย สวนในฤดหนาวความเรวลมจะเพมมากขน
ลมกรดแบงเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ1. ลมกรดบรเวณโซนรอน (Subtropical Jet)
-เกดขนในละตจดประมาณ 30 องศาเหนอและใต
-อยเหนอความกดอากาศสงกงโซนรอนประมาณ 13 กโลเมตร
2. ลมกรดบรเวณขวโลก (Polar Jet)
-เกดขนในละตจดประมาณ 60 องศาเหนอและใต
-อยเหนอแนวปะทะอากาศขวโลกประมาณ 10 กโลเมตร
ลมประจ าปลมนจะพดเปนประจาตลอดปในสวนตางๆ ของโลก อนเปนผลมาจากความกด
อากาศสง-ตา ซงแนวความกดอากาศจะเคลอนขนลงตามแนวการสงแสงของดวงอาทตย ลมประจาปทสาคญมดงน-ลมสนคา (Trade winds) เปนลมตะวนออก ความเรวของลมจะเปนขนาดลมปานกลางถงลมจด โดยมความเรวเฉลย 5-51 ไมลตอชวโมง ทาใหอากาศแจมใส และใชประโยชนในดานการเดนเรอ และการบน
-ลมประจาตะวนตก (Prevailing Westerlies) พดแรงและพดในทศทางไมแนนอน
-ลมขวโลก (Polar easterlies) เปนลมพดจากแนวความกดอากาศสงขวโลกเหนอมายงละตจด 60-65 องศา
ลมประจ าเวลา
1. ลมบกและลมทะเล (Land Breeze และ Sea Breeze) เกดจากความแตกตางของอณหภมประจาวนระหวางพนดนและพนนาในชวงเวลา 24 ชวโมง
ลมบก เกดในเวลากลางคน อณหภมของพนนาสงกวาอณหภมของพนดน อากาศเหนอพนนาลอยตวขน อากาศเหนอพนดนจงไหลเขาแทนท เกดลมพดจากฝงไปสทะเล
ลมทะเล เกดในเวลากลางวน อณหภมของพนดนสงกวาอณหภมของพนนาอากาศเหนอพนดนลอยตวขน อากาศเหนอพนนาจงไหลเขาแทนท เกดลมพดจากทะเลเขาสฝงชวยลดอณหภมของชายฝงได 10-15 องศาฟาเรนไฮต
2. ลมภเขาและลมหบเขา (Mountain Breeze และ Valley Breeze)
ลมหบเขา ในเวลากลางวนยอดภเขาไดรบแสงแดดมากกวาในหบเขา อณหภมจงสงและอากาศมความกดนอยกวา ดงนนในเวลากลางวนจงมลมพดจากหบเขา
ลมภเขา ในเวลากลางคน ยอดภเขาเยนกวาหบเขา ดงนนอากาศจงมความหนาแนนมากกวาอากาศในหบเขา ดงนนลมจงพดจาดภเขาสหบเขาในเวลากลางคน
ลมประจ าฤด คอลมทพดเปลยนทศไปตามฤดกาล เกดเพราะความแตกตางของความกดอากาศบรเวณพนดนและมหาสมทร ในฤดรอนและฤดหนาว ทาใหเกดลมพดจากความกดอากาศสงไปสบรเวณทมความกดอากาศตา ซงมกาลงมากกวาลมสนคาทพดอยเปนประจา ลมประจาฤดม 2 ชนด คอ1. ลมมรสมฤดรอน (ลมมรสมตะวนตกเฉยงใต) ลมพดจากทศใตบรเวณมหาสมทรอนเดย พดเขาสตอนกลางของทวปเอเชย เปนลมทนาความชมชนและไอนามาทาใหเกดฝนตก2. ลมมรสมฤดหนาว (ลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ) จงเกดลมพดจากทศตะวนออกเฉยงเหนอ ซงพดในฤดหนาว พดพาเอาความหนาวเยนและความแหงแลงมาสประเทศในเอเชยใต เอเชยตะวนออกเฉยงใตและตะวนออก
ลมประจาถน คอ ลมทพดอยในบรเวณใดบรเวณหนงโดยเฉพาะ ลมประจ าถนทส าคญมลมรอนและลมเยน ลมประจ าถนในประเทศไทยประกอบดวย
-ลมวาว เปนลมเยนทพดจากทางเหนอมาตามลมน าเจาพระยาระหวางเดอนกนยายนถงเดอนพฤศจกายน เปนระยะจะเรมลมมรสมฤดหนาว ลมนชาวบานเรยกวาลมขาวเบา เพราะถงฤดเกบเกยวขาวเบาไดพอพ
-ลมตะเภา หรอลมส าเภา เปนลมทพดจากบรเวณอาวไทยขนมาตามทราบลมแมน าเจาพระยา ระหวางเดอนกมภาพนธ-เดอนเมษายน ซงเปนระยะเลาทลมมรสมฤดหนาวจะเปลยนเปนลมมรสมฤดรอน
- อลตรา เปนลมทพดมาจากทศตะวนออกเฉยงเหนอไปทศตะวนตกเฉยงใตในตอนตนฤดรอนประมาณเดอนมนาคมและเมษายน
- ลมตะโก เปนลมทพดจากทศตะวนตกเฉยงเหนอไปทศตะวนออกเฉยงใตในชวงปลายฤดฝนประมาณเดอนตลาคม
- ลมพทยา เปนลมทพดจากทศตะวนตกเฉยงใตไปทางทศตะวนออกเฉยงเหนอในตอนตนฤดฝนประมาณเดอนพฤษภาคม ซงกคอมรสมตะวนตกเฉยงใตตนฤดกาลนนเอง
- ลมสลาตน เปนลมในทะเลทพดจากทศตะวนตกเฉยงใตไปทางทศตะวนออกเฉยงเหนอในชวงปลายฤดฝน (ฤดมรสมตะวนตกเฉยงใต) หรอหมายถงพายใหญ