Wiedza potoczna a wiedza naukowa. Współczesne modele...
Transcript of Wiedza potoczna a wiedza naukowa. Współczesne modele...
1
Wiedza potoczna a wiedza naukowa.Współczesne modele tworzenia i
klasyfikowania wiedzy
dr Magdalena SzpunarWH AGH
2
Przedsocjologiczna wiedza o społeczeństwie
Człowiek od zarania dziejów żył w gromadzie i posiadał jakąś wiedzę praktyczną o zjawiskach i procesach zachodzących w zbiorowościach ludzkich
3
Wiedza potoczna a wiedza naukowa
Każdy człowiek rozporządza pewną wiedzą o tym jak jest skonstruowany świat społeczny go otaczający
Na świat społeczny patrzymy z perspektywy małego wycinka rzeczywistości, z jakim mamy bezpośrednio do czynienia
Wiedza potoczna tworzy się poprzez wymianę doświadczeń
Odwołuje się do kolektywnego doświadczenia, tego, co i tak „wszyscy wiedzą”
4
Wiedza potoczna
Wiedza społeczna ukryta w przysłowiach:
„Jeśli wejdziesz między wrony, musisz krakać tak jak one”
„Kruk krukowi oka nie wykole” „Gdy kota nie ma myszy tańcują”
5
Cechy wiedzy potocznej Potoczną wiedzę nabywamy „samoistnie” Wiąże się ona z ograniczonym zasięgiem ludzkiej
obserwacji Człowiek kieruje się nie tylko rozumem, ale
emocjami, w związku z tym, rzadko jest neutralna
Związana jest z wartościowaniem; mówi, co dobre, a co złe
Operuje podziałami dychotomicznymi dobry-zły Tendencja do uogólniania „cała dzisiejsza
młodzież” Przesiąknięta jest stereotypami, upraszcza, jest
sztywna i odporna na zmiany
6
Cechy wiedzy naukowej Niezadowalanie się samym opisem, a wyjaśnianie
poprzez odwołanie się do istniejących teorii Uczonych obowiązuje przestrzeganie trzech
podstawowych reguł:1. Wyraźne określenie problematyki badawczej w kontekście
dotychczasowej wiedzy i istniejących teorii2. Staranne zbieranie danych, umożliwiające kontrolę ich
rzetelności3. Odróżnianie twierdzeń opartych na faktach, od tych, które są
domysłami
Wyróżnikiem nauki jest neutralność i powstrzymanie się od wartościowania
7
Scjentyzm vs humanizm
Socjologia scjentystyczna; zjawiska społeczne są traktowane przedmiotowo „jak rzeczy”
Socjologia humanistyczna; zjawiska społeczne są traktowane podmiotowo, jako wciąż stwarzane przez istoty obdarzone świadomością
8
Socjologia scjentystyczna Zjawiska społeczne są ze sobą powiązane, rządzą
nimi określone prawidłowości oraz obiektywne prawa Socjologię tę cechuje niechęć do metafizyki,
przywiązanie wagi do precyzji języka i nacisk na empiryczną sprawdzalność wszelkich twierdzeń teoretycznych
Obowiązkiem badacza jest obiektywność powinien on powstrzymywać się od oceniania przedmiotu badań w kategoriach dobry-zły
9
Socjologia humanistyczna Świat nieustannie się tworzy, w procesie interakcji
podmiotów obdarzonych świadomością; nie jest więc czymś zewnętrznie danym
Socjologia ta skupia uwagę na tym, jak aktorzy widza i interpretują świat
Podważa ona pojęcie obiektywnych praw rządzących życiem społecznym, na podobieństwo praw rządzących światem przyrody
Regularności wyst. w życiu społ. to efekt funkcjonowania norm, reguł i wzorów
Nie jesteśmy na nic skazani, wiele zależy od nas samych i powinniśmy mieć świadomość istnienia wielu potencjalnych możliwości
10
Redukcjonizm vs holizm
Redukcjonizm: uważa się, iż tylko jednostki istnieją realnie i tylko one są empirycznie uchwytne; wszystkie twierdzenia o zbiorowościach i zachodzących w nich procesach można przełożyć na opis zachować, bądź świadomych działań jednostek
Holizm: zbiorowości społ. są traktowane jako całości i nie da się ich zredukować do tworzących je jednostek; jednostki w grupie zachowują się inaczej, niż zachowywałby się poza nią
11
Co zmieniają media?
Utrata monopolu naukowców, ekspertów na tworzenie wiedzy
Przestajemy wierzyć autorytetom a priori
13
Edutainment
Łączenie ze sobą nauki i zabawy Język naukowców: maksymalnie
uproszczony, pełen kolokwializmów -> musi być przecież zrozumiały przez masy
Naukowiec to człowiek „taki jak my”
14
Naukowiec show-man
Naukowiec powinien: „efektownie ubłocić, wystawić na niebezpieczeństwo albo pośmiewisko, by zbudować przesłanie o dostępności, przystępności, potoczności właśnie tego, co mogłoby jako wiedza naukowa odstraszać zbytnią komplikacją i teoretycznością”/M. Lisowska-Magdziarz/
16
Amator-naukowiec
„maski i lateksowe rękawiczki oraz przydaje poważny sztafaż przy pomocy prostych metaznaków, sugerując ważność tej wiedzy, jej powagę, oparcie na procedurach naukowych oraz autorytetach ekspertów" /M. Lisowska-Magdziarz/
17
Wikifikacja
Wiedza nieustannie negocjowana, Wiedza stanowi efekt działania i
uzgodnień zbiorowej inteligencji Zrównanie wiedzy eksperta i
amatora
18
Oddolne mechanizmy klasyfikowania wiedzy
Folksonomia: oddolna, organiczna klasyfikacja, która porządkuje internetowe zasoby
spontaniczne spotkanie w sieci użytkowników informacji, którzy zastanawiają się nad opisem danego słowa i oznaczają go określonymi etykietami /B. Sterling/
Tagowanie: służy do klasyfikowania zawartości strony WWW. Tagowanie elementów serwisu ułatwia czytelnikowi szybki wybór interesujących go informacji.
20
Tagi dla zdjęcia Kościoła Mariackiego w Krakowie /Flickr/
Poland, Kraków, Krakow, Cracow, Church, UNESCO, Old Town, Gothic
21
W czym pomaga social tagging
Opanowywanie chaosu panującego w Sieci
28% amerykanów taguje treści dostępne online
Rekomendacja zaufanej osoby