INFORMACIJA

O PROGRAMIRANJU SREDSTAVA ZA PRVU KOMPONENTU IPA-E

„PODRŠKA TRANZICIJI I JAČANJU INSTITUCIJA“

Podgorica, decembar 2007. godine

Stanka Dragojevića 2, 81000 PodgoricaTel: (+381) 81 225 568; Fax: (+381) 81 225 591E-mail: sei@mn.yu; Web: www.sei.vlada.cg.yu

UVOD

Crna Gora, kao država sa statusom potencijalnog kandidata za članstvo u EU, drugi put za redom iskoriščava mogućnost učešća u programiranju sredstava raspoloživih kroz Instrument za pretpristupnu pomoć (Instrument for Precession Assistance - IPA). Sredstva koja su na osnovu Višegodišnjeg indikativnog finansijskog okvira (Multiannual Indicative Financial Framework – MIFF) dostupna Crnoj Gori su godišnje podijeljena na sledeći način:

Komponenta 2007 2008 2009 2010 ∑Podrška tranziciji i jačanju institucija 27.5 28.1 28.6 29.2 113.4

Regionalna i prekogranična saradnja 3.9 4.5 4.7 4.8 17.9

Ukupno 31.4 32.6 33.3 34.0 131.3

Vlada Crne Gore je 15.11.2007. godine potpisala Okvirni sporazum sa Evropskom komisijom, kojim su definisana pravila saradnje, prava i obaveze vezane za korišćenje IPA sredstava, naročito one koje se odnose na uvođenje decentralizovanog sistema upravljanja IPA fondom. Takođe, Vlada Crne Gore je usvojila Predlog zakona o ratifikaciji Okvirnog sporazuma, koji se nalazi u skupštinskoj proceduri. Okvirni sporazum predstavlja pravni osnov kojim se reguliše sprovođenje finansijske pomoći namijenjene zemlji koja koristi IPA fondove.

Prema Okvirnom sporazumu, program pomoći EU državi članici ili trećoj zemlji, može biti implementiran koristeći sledeće sisteme upravljanja sredstvima:

Centralizovani - odluke o nabavci, dodjeli ugovora i plaćanju aktivnosti donosi Evropska komisija, koja djeluje za zemlju korisnika i u njeno ime,

Decentralizovani - imenovana institucija u trećoj zemlji direktno sprovodi nabavku, ugovaranje i plaćanje aktivnosti programa.

Evropska komisija može prenijeti ovlašćenja i nadležnosti za nabavku svom diplomatskom predstavništvu tj. Delegaciji EK u određenoj državi, kada je riječ o centralizovanom ali dekoncentrisanom sistemu sprovođenja. Upravo je ovaj sistem upravljanja najvećim dijelom nacionalne komponente programa CARDS (izuzeci: porezi i carine i program Tempus) primijenjen u RCG, s tom razlikom da je Delegaciju EK zamijenila Evropska agencija za rekonstrukciju. Regionalnom komponentom CARDS se upravlja direktno iz Brisela.

Zajedničko upravljanje za Komponentu pomoći u tranziciji i jačanja institucija, posebno za regionalne i horizontalne programe i za programe koji uključuju međunarodne organizacije;

Podijeljeno upravljanje u okviru Komponente prekogranične saradnje.

Stanka Dragojevića 2, 81000 PodgoricaTel: (+381) 81 225 568; Fax: (+381) 81 225 591E-mail: sei@mn.yu; Web: www.sei.vlada.cg.yu

U centralizovanom sistemu Evropska komisija programira pomoć, a zatim djeluje kao naručilac, finansijski administrator, tijelo koje vrši sprovođenje, nadzor i evaluaciju, dok zemlje partneri djeluju kao učesnici kroz proces konsultacija. Svrha decentralizacije sistema upravljanja sredstvima je postepena priprema države kandidata za preuzimanje odgovornosti za upravljanje evropskim fondovima nakon ulaska u EU. Stoga, proces decentralizacije treba da obezbijedi odgovarajući pravni i administrativni okvir za preuzimanje odgovornosti za implementaciju programa od Evropske komisije. Imajući u vidu kompleksnost procesa, on se može odvijati fazno i razlikovati ne samo između pojedinih država, već i između određenih sektora.

S tim u vezi, oformljena je međuresorska radna grupa sa zadatkom izrade Informacije o uvođenju DIS-a, Akcionog plana koji će sadržati dinamiku pomenutog procesa i pravnih akata, čije je usvajanje od strane Vlade neophodno u cilju formiranja DIS struktura. Članovi radne grupe su predstavnici Sekretarijata za evropske integracije, Ministarstva finansija, Ministarstva za ekonomski razvoj, Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja, Ministarstva saobraćaja, pomorstva i telekomunikacija, Ministarstva turizma i zaštite životne sredine i Sekretarijata za razvoj. Pomenuti akti će biti dostavljeni Vladi na usvajanje u prvom kvartalu 2008. godine.

U IPA implementacionoj Uredbi stoji da Komisija usvaja nacionalne godišnje programe na osnovu predloga projekata zemlje korisnika, u kojima su uzeti u obzir principi i prioriteti utvrđeni Višegodišnjim indikativnim planskim dokumentom (MIPD). Nakon međusektorskih konsultacija unutar Evropske komisije donosi se odluka o odobravanju/neodobravanju predloga projekata. Nakon toga, Evropska komisija i zemlja korisnik potpisuju Sporazum o finansiranju. Što se tiče programa IPA 2007, potpisivanje Sporazuma o finansiranju se očekuje početkom 2008. godine.

Za fazu programiranja, predloge projekata pripremaju resorna ministarstva i institucije pod njihovom nadležnošću, koje koordinira Visoki službenik za programiranje (Senior Programming Officer – SPO) i oni se dostavljaju Sekretarijatu za evropske integracije. SEI nakon toga vrši konsultacije i usaglašavanje sa Evropskom agencijom za rekonstrukciju i Evropskom komisijom (Generalnim direktoratom za proširenje – DG ELARG) u cilju što bolje iskorišćenosti raspoloživih sredstava sa aspekta prioroteta reformi, dinamike implementacije projekata i harmonizacije sa tekućim projektima podrške u skladu sa Evropskim partnerstvom, Sporazumom o stabilizaciji i pridruživanju, Izvještajem o napretku i Višegodišnjim indikativnim planskim dokumentnom. Evropska agencija za rekonstrukciju izrađuje opise projekata (project fiche) koji se potom prosljeđuju Evropskoj komisiji na odobravanje. Projekti iz programa IPA 2007 su odobreni od strane Evropske komisije i početak njihove implementacije se očekuje od sredine 2008. godine. Sekretarijat za evropske integracije je u maju 2007. godine dostavio Vladi na usvajanje Informaciju o aktivnostima na pripremi programa koji će se realizovati iz IPA 2007 sredstava, koja je sadržala predloge projekata iz pomenutog programa.

Programiranje IPA 2008 sredstava se, takođe, odvijalo na osnovu konsultacija između resornih ministarstava, Sekretarijata za evropske integracije, Evropske agencije za rekonstrukciju i Evropske komisije. Spisak predloga crnogorskih institucija je dat u Aneksu I ove Informacije u uporedni pregled projekata podnešenih za IPA 2007 i IPA 2008 sredstva. U toku je izrada opisa projekata koji će u martu biti dostavljeni EK. Nakon konsultacija unutar EK i prevodjenja na jezike EU, očekuje se da će projekti biti odobreni u julu 2008. godine.

Budući da Evropske komisija ubrzava postupak odobravanja projekata kako bi se nadoknadio vremenski zaostatak u godišnjem programiranju, programiranje za IPA 2009

3

sredstva će početi u februaru 2008. godine. Nakon selekcije projekata u februaru u skladu sa Nacionalnim programom integracija, u cilju izgradnje kapaciteta za programiranje IPA sredstava, planirano je da resorna ministarstva uzmu aktivnije učešće u izradi predloga projekata za IPA 2009. Prema toj dinamici, dostavljanje opisa projekata Evropskoj komisiji je planirano za septembar 2008.godine, kako bi se izvršio izbor projekata od strane EK u februaru 2009.godine.

2. PREGLED PROJEKATA PREDLOŽENIH ZA IPA 2008

U tabeli je dat indikativni pregled projekata za IPA 2008

IPA 20082008 Napomene

Komponente mil €I PODRŠKA TRANZICIJI I JAČANJE INSTITUCIJA

27.65

1. Politički zahtjevi 6.00Mediji 0.50 Budžet za ovaj projekat može varirati i do 1.00 mil €Manjine, izbjeglice, interno raseljena lica 1.00 Budžet za ovaj projekat može varirati i do 1.50 mil €Reforma javne uprave 4.50 Projekat će biti usmjeren na jačanje kapaciteta lokalne

uprave2. Socio – ekonomski zahtjevi 11.00Razvoj ljudskih resursa/Zapošljavanje/Stručno obrazovanje

2.50 Podrška upravama zaduženim za razvoj aktivnih mjera zapošljavanja

Tempus 0.80 Centralizovano upravljanje (DG ELARG)Erasmus Mundus 0.70 Centralizovano upravljanje (DG ELARG)Razvoj privatnog sektora/SME 1.50 Unapređenje poslovnog okruženja za mala i srednja

preduzeća iz ruralnih i zapostavljenih područjaŽivotna sredina 4.50 Dalja podrška Agenciji za zaštitu životne sredine, kao i

izgradnja manjih infrastrukturnih objekata za zaštitu životne sredine (najvjerovatnije postrojenje za tretman otpadnih voda u Nikšiću)

Telekomunikacije 0.80 Podrška Agenciji za telekomunikacije, kao i resornom ministarstvu

Nuklearna bezbjednost 0.20 Centralizovano upravljanje (DG ELARG)3. Evropski standardi 10.15Poljoprivreda/fitosanitarna politika/veterina

2.65 Izgradnja kapaciteta i podizanje svijesti u resornim institucijama, prije svega u Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede za buduće upravljanje V komponentom IPA;Predlog DG SANCO – Podrška jačanju kontrole životinjskih bolesti

Bezbjednost hrane 1.50 Unapređenje bezbjednosti hrane kroz razvoj efektivnog, koordinisanog sistema sanitarne, fitosanitarne i veterinarske inspekcije

Carina 1.00 Jačanje kapaciteta Uprave carina za uspješnu imlementaciju poslovnih strategija i planova;Podrška Ministarstvu finanasija u daljoj harmonizaciji crnogorskog zakonodavstva u oblasti carina

Integrisano upravljanje granicama 3.00 Podrška implementaciji strategije o integrisanom upravljanju granicama;Izgradnja graničnog prelaza (najvjerovatnije Draćenovac i Sitnica)

Bankarstvo 1.00 Jačanje regulatornog i nadzornog okvira za finansijske institucije i tržišta (Centralna banka, Komisija za hartije od vrijednosti, Agencija za osiguranje)

Migracije 1.00 Razvoj održive strukture za upravljanje migracijama

4

(pomoć u pripremi nacionalne strategije i akcionog plana za migracije, jačanje kancelarije za migracije i ostalih zainteresovanih strana)

4. Civilno društvo 0.50 Centralizovano upravljanje (DG ELARG)5. II PREKOGRANIČNA SARADNJA 4.50 Fiksni iznos

Ukupno 32.156. Sredstva za pripremu projekata PPF

– Project Preparation Facility0.80

7. Rezerve 0.80UKUPNO 33.75 MIFF predviđa za IPA 2008 budžet u iznosu 32.60

2.1. Politički zahtjevi

2.1.1. Mediji (0.5 - 1 mil €)

Projekat će se odnositi na razvoj modernih, snažnih i nezavisnih medija, što podrazumijeva održiv i efikasan radiodifuzni javni servis.

Cilj projekta je:• Podrška transformaciji RTCG u javni servis;• Jačanje poznavanja digitalne tehnologije u oblasti prozvodnje programa za RTCG i

nezavisne stanice;• Jačanje Nezavisnog novinarskog samoregulatornog tijela.

Projekat je najvećim dijelom usmjeren na jačanje kapaciteta RTVCG, u smislu nastavka transformacije pomenutog u javni servis, na osnovu preporuka iz Evropskog partnerstva i Višegodišnjeg indikativnog planskog dokumenta. Glavne komponente projekta su:

• Tehnička pomoć u cilju omogućavanja implementacije strategije o ljudskim resursima od strane RTVCG. Aktivnosti će se fokusirati na razvoj ljudskih resursa i uključiće specijalističke obuke za novinare i uredništvo;

• Tehnička podrška RTVCG i nezavisnim TV stanicama u cilju unaprijeđenja poznavanja proizvodnje programa na osnovu digitalne tehnologije;

• Obezbjeđivanje najvažnije opreme za tehnički i tehnološki razvoj RTVCG, što će biti praćeno obukom;

• Tehnička pomoć za pripremu/implementaciju amandmana na Zakon o javnom radiodifuznom servisu i Zakon o radiodifuziji;

• Tehnička podrška Nezavisnom novinarskom samoregulatornom tijelu, u cilju jačanja kapaciteta za sprovođenje njegove kontrolne funkcije.

Aktivnosti će se implementirati putem jednog ugovora za usluge ili granta i jednog ugovora za nabavke.

2.1.2. Prava manjina i povratak izbjeglica (1 - 1.5 mil €)

Glavni cilj projekta je nastavak pružanja podrške izbjeglicama i raseljenim licima u Crnoj Gori, a koja se odnosi na rješavanje pitanja lokalne integracije i olakšavanja povratka.

Cilj projekta je: • Podrška lokalnoj integraciji raseljenih lica u određenim opštinama, kroz

obezbjeđivanje šema za smještaj sa posebnim osvrtom na samozaštitu, kao i kroz poboljšanje zaposlenosti, mogućnosti za buduće generacije, kao i kroz stručno usavršavanje;

5

• Olakšanje povratka u mjesto porijekla kroz postojeće sisteme za povraćaj preko granica.

Na osnovu prethodnih i tekućih aktivnosti CARDS programa, koje su pružile podršku za izgradnju kapaciteta Zavoda za zbrinjavanje izbjeglica, kao i povraćaj i integraciju interno raseljenih lica i izbjeglica, aktivnosti ovog projekta će se fokusirati na sljedećem:

• Lokalna integracija izbjeglica i raseljenih lica u određenim opštinama kroz obezbjeđivanje šema za smještaj sa naglaskom na samozaštitu i rehabilitaciju;

• Lokalna integracija u opštinama u kojima je pružen smještaj, kroz jačanje zaposlenosti i mogućnosti budućih generacija, kao i pružanje specifičnih obuka;

• Olakšavanje povratka u mjesto porijekla, na osnovu postojećeg sistema povraćaja preko granica.

Projekat će temeljiti na osnovu rezultata tekuće CARDS podrške, koja je usmjerena na brojne zahtjeve raseljenih lica, vezanih za rješavanje pitanja smještaja, zapošljavanja i podrške budućim generacijama. Veliki broj opština je izrazio zainteresovanost da pruži doprinos za pronalaženje i primjenu trajnih rješenja.

Aktivnosti će se implementirati kroz grantove koji će pratiti poziv na ponude.

2.1.3. Lokalna uprava (3.5 - 4.5 mil €)

Cilj projekta je doprinos unaprijeđenju standarda života, na osnovu jačanja održivog socio-ekonomskog razvoja opština.

Cilj projekta je:• Jačanje dobre uprave u opštinama;• Unaprjeđenje kapaciteta u lokalnoj upravi u oblasti investicija, kroz implementaciju

opštinskog investicionog programa u odabranim opštinama.

Aktivnostima se predviđa podrška opštinama u nastavku procesa decentralizacije. Pomoć će biti direktno usmjerena na opštine, kao i na stvaranje pogodnog tla za buduće investicije međunarodnih finansijskih institucija i privatnog sektora. Projekat će sadržati dvije komponente:

• Savjetodavna podrška jačanju kapaciteta u opštinama, vezano za ekonomske investicije;

• Opštinski investicioni program koji će se odnositi na infrastrukturne potrebe u odabranim opštinama (odabir opština bi trebao da se zasniva na formuli jednakosti koju preporučuje Savjet Evrope).

Aktivnosti će da se implementirati kroz jedan ugovor za usluge i ugovore za radove.

2.2. Socio – ekonomski zahtjevi

2.2.1. Aktivne mjere tržišta rada (2.5 mil €)

Krajnji cilj, koji se želi postići ovim projektom, je promocija ekonomske i socijalne kohezije u Crnoj Gori, kroz poboljšanje zapošljavanja, posebno među marginalizovanim i ugroženim grupama. Svrha ovog projekta je razvoj kapaciteta u vladinim institucijama i drugim organizacijama zaduženim za ovu oblast, kako bi bili u mogućnosti da razviju i implementiraju aktivne mjere zapošljavanja i da nadgledaju njihov uticaj. Dalje, ovim

6

projektom bi se pružila podrška posebnim mjerama zapošljavanja, usmjerenim na marginalizovane grupe, na putu ka održivom razvoju.

Na osnovu Nacionalne strategije zapošljavanja i razvoja ljudskih resursa (revidirana od strane EU) planirane su sledeće aktivnosti:

Angažovanje tehničke pomoći u cilju sprovođenja sistematske evaluacije Zavoda za zapošljavanje, tj njihovog iskustva u stvaranju politike aktivnih mjera zapošljavanja. Takođe, pristupilo bi se projektovanju sveobuhvatnog sistema aktivnih mjera zapošljavanja na temelju sprovedene evaluacije, kao i obuci osoblja u Ministarstvu zdravlja, rada i socijalnog staranja i Zavoda. Tehnička pomoć je predviđena i za parlamentarne odbore zadužene za zapošljavanje i obrazovanje;

Angažovanje tehničke pomoći za razvoj nacionalnog sistema savjetovanja, kao podršku postojećem Centru za informisanje i profesionalno savjetovanje i kao podršku za još dva slična centra, a sve u cilju smanjenja nezaposlenosti mlađe populacije;

Angažovanje tehničke pomoći za stvaranje lokalnih partnerstava koji bi imali za cilj kreiranje predloga projekata u oblasti zapošljavanja vulnerabilnih grupa za konkurisanje za IPA 2009.

Pokretanje pilot projekata profesionalnog savjetovanja i obuke za najmanje dvije vulnerabilne grupe nezaposlenih u CG. Ovi projekti će se implementirati su uskoj saradnji sa resornim ministarstvima, Zavodom i njihovim lokalnim ograncima i biće tretirana kao komplementarna spoljna uslužna mjera.

Planirano je da se projekat implementirane kroz jedan ugovor za usluge.

2.2.2. Unapređenje poslovnog okruženja za mala i ruralna preduzeća (1.5 mil €)

Projektom se teži ka poboljšanju poslovnog okruženja u Crnoj Gori, kroz uklanjanje biznis barijera, kao i unapređenje finansiranja malih i srednjih preduzeća, sa posebnim osvrtom na pokretanje biznisa u ruralnim i drugim zapostavljenim područjima.

Predhodni projekti finansirani CARDS sredstvima kojima je data podrška razvoju malih i srednjih preduzeća, prestrukturiranju velikih preduzeća, privatizaciji i razvoju privatnih-javnih partnerstava (PPP), bili su fokusirani na stvaranje pravnog i institucionalnog okvira za razvoj PPP-a i promociju velikih PPP pilot projekata u strateškim sektorima, kao što su turizam i infrastruktura.

Aktivnosti planirane ovim projektom su nastavak prethodno pomenutih projekata i obuhvataju tehničku pomoć za tri dijela projekta:

Unapređenje kapaciteta vladinih institucija (Ministarstvo za ekonomski razvoj i Direkcija za razvoj malih i srednjih preduzeća) i opština, u cilju poboljšanja saradnje sa privatnim sektorom, sa posebnim osvrtom na upravljanje ekonomskim reformama i uklanjanju biznis barijera u više oblasti, uključujući, između ostalog, izdavanje dozvola za početak poslovanja u skladu sa EU standardima, kako je definisano u Strategiji za razvoj malih i srednjih preduzeća 2007 – 2010;

Kontinuirana podrška za razvoj privatno-javnog partnerstava osnovanih između države, na jednoj strani i sektora malih i srednjih preduzeća i komercijalnih banaka, na drugoj, čiji bi cilj bio formiranje prvog Kreditnog fonda u Crnoj Gori, kako bi se olakšao pristup kreditiranju preduzeća u poljoprivrednom i ruralnom sektoru, sa posebnim osvrtom na preduzeća koja se nalaze u manje razvijenim djelovima Crne Gore. Ovaj fond bi koristio samo dio državnog novca koji se sada koristi u ove svrhe,

7

time promovišući značajne strukturne reforme, pri tome, pomažući Crnoj Gori da što prije dostigne evropske standarde u ovoj oblasti;

Podrška razvoju i daljem proširenju prvog IT biznis inkubatora u Podgorici, osnovanog 2007. godine uz pomoć TAM/BAS programa (Turn Around Management and Business Advisory Services Programme – program koji se bavi savjetovanjem malih i srednjih preduzeća za unapređenje poslovanja) koji je finansiran EU sredstvima, preko EBRD-a (Evropska banka za rekonstrukciju i razvoj), kao privatno-javno partnerstvo između Vlade, Opštine Podgorica i privatnog preduzetništva, koje ima za cilj da dalje eliminiše biznis barijere i stimuliše usporeni inovacioni i tehnološki razvoj zemlje.

Ovaj projekat bi se sprovodio kroz jedan ugovor za usluge i jedan ugovor za nabavku opreme (nabavka opreme bi bila do 150 000 €).

2.2.3. Životna sredina (4.5 mil €)

Krajnji cilj je poboljšanje uslova u životnoj sredini u Crnoj Gori, obezbjeđujući kontinuiranu harmonizaciju zakonodavstva, razvijajući kapacitete za sprovođenje zakona i njegovo stupanje na snagu i obezbjeđujući institucionalne mogućnosti koje će osigurati ulaganje u životnu infrastrukturu. Svrha projekta je:

Uvođenje praktičnih mjera koje će osigurati efikasno funkcionisanje Agencije za zaštitu životne sredine;

Podrška razvoju jedinice za implementaciju projekata u tehnički operativnu instituciju koja je u mogućnosti da upravlja infrastrukturnim investicijama i da podrži implementiranje postojećih strateških master planova.

Na osnovu prethodne EU pomoći, podsticaj institucionalnog razvoja treba da bude kontinuiran, kako bi osigurao efikasno djelovanje Agencije za zaštitu životne sredine i Jedinice za implementaciju projekta. Predložene mjere će biti fokusirane na:

Uspostavljanje detaljnog organizacionog rasporeda i obuka ljudskih resursa kako bi se Agencija za zaštitu životne sredine što bolje pripremila za ispunjavanje svojih odgovornosti. Prije svega se misli na pitanja vezana za zaštitu prirode (uključujući Natura 2000), zaštitu zemljišta, upravljanje nacionalnim parkovima, SEA, EIA, IPPC;

Angažovanje tehničke pomoći Jedinici za implementaciju projekta, fokusirajući se na obuku tehničkog osoblja i nabavku tehničkih studija izvodljivosti i studija procjene uticaja na životnu sredinu (biće pripremljeni iz regionalnih sredstava za pripremu projekata iz oblasti životne sredine);

Podrška postojećim strateškim master planovima koji definišu infrastrukturne prioritete za oblast životne sredine. Razmatraće se mala i srednja infrastruktura iz oblasti životne sredine, kao i opremanje investicionih projekata. Takođe, biće razmatrana mogućnost da se kofinansiranje vrši u saradnji sa međunarodnim finansijskim institucijama - jedini značajni projekat koji ima neophodni nivo pripremljenosti je postrojenje za tretman otpadnih voda u Nikšiću, koji će biti kofinansiran od strane Evropske investicione banke.

Aktivnosti će biti implementirane kroz ugovor za usluge i kroz još dva ugovora o izgradnji i nabavkama. Glavni projekat postrojenja za tretman otpadnih voda će pripremiti korisnik ili će izrada ovog projekta biti dio ugovora koji će obuhvatati i projektovanje i izgradnju.

2.2.4 Elektronske komunikacije (0.8 mil €)

8

Krajnji cilj je stvaranje konkurentnijeg elektronsko-komunikacionog sektora u Crnoj Gori, koji će na taj način imati koristi za korisnike ovog tržišta kao i za širu privredu.

Svrha projekta je da se:

• Ojača kapacitet Agencije za telekomunikaciju i poštanske usluge (“Agencija”) da bi se regulisalo tržiste elektronskih komunikacija i da bi predmenti zakon datog tržišta stupio na snagu;

• Da se ojačaju zakonodavni kapaciteti u Ministarstvu saobraćaja, pomorstva i telekomunikacija (MSPT).

Predložene mjere su napravljene u cilju jačanja institucija odgovornih za telekomunikacioni sektor da bi se izvukle koristi od konkurentskog okruženja. Pomoć je planirana u četiri ključne oblasti, kroz:

• Tehničku pomoć MSPT-u u izradi telekomunikacionog zakonodavstva u cilju usaglašavanja istog sa relevantnim EU direktivama;

• Jačanje kapaciteta Agencije da bi se donijela dodatna pravila, kako bi se regulisao sektor i postavio temelj za održivu zaštitu konkurencije i potrošača.

Implementacija treba da se realizuje kroz ugovor za usluge ili ugovor o twinningu.

2.3. Evropski standardi

2.3.1. Poljoprivreda i ruralni razvoj (1 mil €)

Krajnji cilj je da podstakne održivo prilagođavanje poljoprivrednog sektora u odnosu na zahtjeve acquis-a.

Svrha projekta je dvostruka:

Uspostavljanje zahtjevanog institucionalnog kapaciteta za komponentu ruralnog razvoja Pretpristupnog Instrumenta IPA [Council Regulation (EC) No 1085/2006];

Pretstavljanje koristi od implementacije lokalnim područjima zasnovanim na ruralnim strategijama razvoja.

Predložene intervencije namjeravaju da pokriju put pripremanja struktura neophodnih za upravljanje Programima IPA poljoprivreda i ruralni razvoj u pogledu perspektive Crne Gore da postane kandidat za EU. Glavne komponentne su:

Jačanje kapaciteta nacionalnih struktura (IPARD) odgovornih za poljoprivredu i ruralni razvoj, kako bi definisali strategije i programe za upravljanje, praćenje, ugovaranje i plaćanje poljoprivrednih i aktivnosti ruralnog razvoja;

Unapredjenje znanja o situaciji u poljoprivrednom i sektoru ruralnog razvoja, tj podrška resornim organima da sprovedu ruralni popis, registrovanje farmi, zemljišnog katastra, statistike cijena i sektor analize prioritetnih područja;

Jačanje organizacija civilnog društva u oblasti poljoprivrede i ruralnog razvoja; Podrška inicijativama koje olakšavaju pristup kreditima za farmera i ruralne

poslove; Razvoj savjetodavnog i dodatnog servisa za farmere i ruralnu populaciju.

Ova aktivnost će biti implementirana kroz ugovor za usluge.

9

2.3.2. Bezbjednost hrane, veterinarska i fitosanitarna legislativa (1.5-2.5 mil €)

Krajnji cilj projekta je da se poboljša bezbjednost hrane i zaštita biljnog i životinjskog zdravlja. Svrha projekta je da pojača efektivnost kordinisanog sistema inspektorata u polju sanitarne, fitosanitarne i veterinarske politike, a u skladu sa legislativom i praksom Evropske Unije

Projekat će pomoći institucijama korisnicama da krenu putem uspostavljanja sistema zaštite hrane, koji će biti u skladu sa EU (i WTO) i koji će zaštititi potrošače od nesigurnih prehrambenih proizvoda i promovisati bezbjednost hrane u prehrambenoj industriji. Projektom je predviđena i dalja ekonomska integracija i integracija u tokove međunarodne trgovine hranom. Predložene aktivnosti će obuhvatiti:

• Preispitivanje i unaprijeđenje pravnog okvira, koji će osigurati visok nivo bezbjednosti hrane, zdravlja životinja, životinjskog blagostanja i zdravlja biljaka;

• Projektovanje i implementacija plana institucionalnog razvoja za tijela zadužena za politiku bezbjednosti hrane i njihove primjene zasnovane na integrisanom pristupu;

• Sprovođenje niza nabavki i izvođenje radova, kao i poboljšanje postojeće bezbjednosti hrane, fito sanitarne laboratorije, uključujući agrohemijsko provjeravanje, kao i novu veterinarsku laboratoriju Instituta za javno zdravlje; i

• Podrška rada drugih kontrolnih servisa prehrambenih lanaca.

Predloženo je da aktivnosti budu implementirane kroz ugovor za usluge, koji će biti komplementiran ugovorom o nabavki opreme.

2.3.3. Podrška kontroli životinjskih bolesti (1.6 mil €)

Ovaj projekat je direktno predložen od strane Evropske komisije, odnosno od straneDG SANCO (Generalni direktorat za zdravlje i zaštitu potrošača) za sve zemlje korisnice IPA sredstava Zapadnog Balkana. Za implementaciju ovog projekta je potrebno verifikovati sporazum između korisnika i DG ELARG (Generalni direktorat za proširenje).

U cilju iskorenjivanja životinjskih bolesti na Zapadnom Balkanu, sa posebnim osvrtom na bolesti koje su stalna prijetnja državama članicama EU, predložen je projekat podrške veterinarskim upravama. Krajnji cilj je pružanje finansijske i tehničke podrške zemljama u regionu i da se na taj način unaprijede kapaciteti veterinarskih uprava u zemljama Zapadnog Balkana.

Poseban naglasak će biti dat jačanju kapaciteta za pripremu i implementaciju strategija za kontrolu životinjskih bolesti, kao i obezbjeđivanje sredstava i tehničke pomoći. Projekat predstavlja nacionalnu dimenziju višekorisničkog projekta koji obuhvata regionalnu dimenziju kontrole bolesti životinja, koje se naročito odnose na bolesti kao što su bjesnilo i klasična svinjska kuga-groznica, a prepoznate su kao prijetnja državama članicama EU.

Budžet za ovaj projekat je dat okvirno i pokrivaće troškove za dvije godine za ugovor za usluge i nabavke od planiranog petogodišnjeg programa. Raspodjela za dvije godine, koja je ovdje predložena, sastoji se od inicijalnog finansiranja za prve dvije godine za višekorisnički program. Nacionalna komponenta programa će se implementirati kroz ugovor za nabavke i kroz grantove. Tehnička pomoć se predviđa kroz TAIEX.

2.3.4. Carine (1 mil €)

Krajnji cilj projekta je nastavak EU pomoći Upravi carina u pripremi za članstvo, odnosno formiranje profesionalne, efikasne i efektivne administracije koja bi obezbijedila

10

kvalitetno upravljanje novcem poreskih obaveznika, korišćenje ograničenih resursa na najbolji mogući način, kao i maksimalna naplata poreza.

Cilj ovog projekta je: Podrška Upravi carina da dostigne ciljeve zacrtane u poslovnog strategiji, a tiču se

implementacije zakonodavstva, procedura i ljudskih resursa, kao i podrška Ministarstvu finansija za dalje usklađivanje zakonodavstva u oblasti carina i procedura sa acquis-e;

Razvoj administrativnih kapaciteta Uprave carina; Održivost, transfer znanja i preuzimanje vlasništva nad programom od strane Uprave

carina; Osamostaljenje Uprave carina nakon povlačenja međunarodnih eksperata iz programa.

Projekat će obuhvatati sledeće aktivnosti: Nastavak pružanja podrške Upravi carina po pitanju upravljanja - poslovna strategija i

planiranje, informacioni sistem o upravljanju, unutrašnji poslovi i profesionalni standardi;

Nastavak pružanja podrške Upravi carina za dalje usaglašavanje zakonodavstva i procedura sa EU standardima i najboljom praksom;

Nastavak pružanja podrške Upravi carina za implementaciju WCO (World Customs Organisation - Svjetska carinska organizacija) standarda koji se odnose na okvir za bezbjednost i olakšavanje trgovine (FoS), uključujući razvoj partnerskog programa „Customs-to-Business“ i uvođenje procedura validnosti procesa/akreditacije kvaliteta, koje nude dodatnu motivaciju poslovanju u skladu sa WCO FoS statusom autorizovanih ekonomskih operatora;

Nastavak pružanja podrške Upravi carina i drugim agencijama za implementaciju Strategije integralnog upravljanja granicama za Zapadni Balkan;

Podrška Upravi carina, odnosno sektoru koji sprovodi carinsku politiku, posebno odsjeku za obavještajni rad i službi za suzbijanje krijumčarenja;

Nastavak pružanja podrške u oblasti zaštite intelektualnih prava, u skladu sa WCO/WTC TRIPS sporazumom;

Podrška Upravi carina za WCO „Global Drugs Trafficking Initiative“ (uključujući projekte kao što su „Kohezija“, „Prizma“ i Pariski sporazum);

Nastavak inicijativa u oblastima regionalne razmjene informacija kroz sisteme, kao što je „South East European Messaging System“ (SEMS) razvijen od strane EK i tijela, kao što su WCO „Regional Intelligence & Liaison Officer“ (RILO) i „South European Cooperation Initiative (SECI) Centre“.Projekat će se implementirati kroz jedan ugovor za usluge.

2.3.5. Integrisano upravljanje granicama (3 mil €)

Opšti cilj projekta je podrška implementaciji akcionog plana Strategije integrisanog upravljanja granicama kroz unapređenje efikasnijeg kretanja roba i ljudi između Crne Gore i njenih susjeda. Predložena intervencija, koja se planira ovim projektom, bi smanjila vrijeme čekanja na prioritetnim graničnim prelazima, kroz povećanje i sigurnosti i efikasnosti i efektivnosti kontrole na granicama (policija, carina, veterinarska i fitosanitarna inspekcija).

Trenutno je u toku sklapanje bilateralnih ugovora između vlada Srbije i Crne Gore o modalitetima izgradnje zajedničkih objekata. Predložena intervencija će uključivati izgradnju objekata i prateće infrastrukture, kao i nabavka opreme za osnovno funkcionisanje graničnog prelaza. Takođe, obezbijediće se određena tehnička pomoć za organizovanje zajedničkih patrola u skladu sa Konvencijom o policijskoj saradnji.

11

Projekat će se sprovoditi kroz jedan ili dva ugovora o izgradnji i jednim ugovorom za nabavku roba, kao i jednim grantom. Korisnik je obavezan da preuzme izradu detaljne tehničke dokumentacije za izvođenje radova.

Napomena: Obzirom da je granica između Srbije i Crne Gore u vrijeme korišćenja CARDS sredstava bila administrativna, pomoć u ovoj oblasti nije obuhvatala ovaj granični prelaz. IPA sredstva, predviđena za Crnu Goru, se mogu koristiti samo za izgradnju zajedničkih objekata koji se nalaze na teritoriji Crne Gore. Imajući u vidu gore pomenuto, granični prelaz Dračenovac (granica sa Srbijom) i Sitnica (granica sa Bosnom i Hercegovinom) su prihvatljivi za ulaganje IPA 2008 sredstava.

2.3.6. Jačanje regulatornog i nadzornog okvira za finansijske institucije i tržišta

(1 mil €)

Krajnji cilj ovog projekta je jačanje kapaciteta Centralne banke, Komisije za hartije od vrijednosti i Agencije za osiguranje, kao i unapređenje regionalne i prekogranične saradnje između ostalih regulatornih i nadzornih institucija, sa posebnim osvrtom na domicilne nadzorne organe međunarodnih banaka sa filijalama u Crnoj Gori. Posebna svrha projekta je transpozicija EU direktiva i najboljih praksi na polju regulacije i nadzora finansijskih institucija i tržišta, jačanje kapaciteta institucija za regulisanje finansijskog sektora, sa osvrtom na sprječavanje pranja novca, finansijskog kriminala, bolje funkcionisanje finansijskog i tržišta kapitala, kao i uvođenje i regulacija novih finansijskih instrumenata.

Projekat se sastoji od tri komponente, koje će obezbijediti podršku Centralnoj banci Crne Gore, Komisiji za hartije od vrijednosti i Agenciji za osiguranje.

Centralna banka je, od svog osnivanja, imala značajnu ulogu u obezbjeđivanju pravilnog razvoja bankarskog sektora, sprječavajući bankrotstva i sumnjive operacije i uvodeći relativno stroge regulative. Novi zakon o bankama, koji se trenutno nalazi u skupštinskoj proceduri, dozvoljava osnivanje novih filijala inostranih banaka, kao i formiranje raznih nebankarskih finansijskih institucija, što će predstavljati nove izazove za Centralnu banku. Projektom će se obezbijediti pomoć u jačanju operativnih mogućnosti u sektoru nadzora Centralne banke, sa usvajanjem relevantnih EU direktiva i najboljih praksi i ujedno ojačati kapacitete za efikasniju saradnju sa nadzornim organima bankarskog sektora drugih zemalja.

Proteklih nekoliko godina crnogorska berza je zabilježila nevjerovatan rast, kako u obimu transakcija tako i u indeksu cijena. Iako je pozitivna činjenica da je berzansko poslovanje zaživjelo, od izuzetnog značaja je uspostavljanje osnovnih pravila transparentnosti i regulisanja konflikta interesa, kako bi se zaštitili interesi svih učesnika na tržištu. Od početne faze osnivanja, Komisija za hartije od vrijednosti nije koristila stranu pomoć. Samim tim, tehnička pomoć, predviđena ovim projektom, dopunila bi nedostatke i ojačala nadzorne kapacitete Komisije (na primjer, na polju finansijskog izvještavanja) i pomogla u usvajanju pravila tržišta u skladu sa EU regulativom. Takođe, tehnička pomoć bi pomogla u razvoju i implementaciji strategije za obuku potrošača, kako bi oni pri investiranju, što bolje razumjeli rizike i mogućnosti tržišta i donosili racionalnije odluke.

Agencija za osiguranje, kao novoosnovana institucija, još uvjek nije u potpunosti operativna. Očekuje se, u početnoj fazi, pomoć i od drugih donatora (USAID), koji bi obezbijedili osnovnu obuku, opremu i pomoć u organizaciji. Projekat iz IPA sredstava, kao nastavak ovih aktivnosti, bi imao za cilj uključivanje svih relevantnih djelova acquis-a (sektor osiguranja) u obuku službenika Agencije, organizaciju studijskih

12

posjeta nadzornim organima EU iz oblasti osiguranja, kao i priprema priručnika za uspostavljanje procedura nadzora.

Ovaj projekat će se implementirati sredstvima iz ugovora za usluge.

2.3.7. Migracije (1 mil €)

Cilj projekta je podrška Crnoj Gori u upravljanju novim zahtjevima vezanim za migracije, što će doprinijeti stabilnosti cijelog regiona. Takođe, cilj projekta je podrška stvaranju i razvoju održive strukture koja će se baviti pitanjima migracija, uzimajući u obzir pravila Evropske unije i acquis.

Predloženi projekat će doprinijeti razvoju profesionalne i održive strukture, koja će se baviti politikom migracija, zakonodavstvom i aktivnostima u skladu sa nacionalnim prioritetima i pravilima Evropske unije i acquis-em. U skladu sa JLS i TAIEX misijom, projekat će uključiti:

Pružanje savjeta i podrške prilikom izrade Nacionalne strategije i Akcionog plana za migracije, uključujući podršku prilikom izrada nacrta pravnih akata;

Pružanje savjeta i izgradnja kapaciteta u cilju jačanja Kancelarije za migracije i ostalih vladinih tijela (Ministarstvo unutrašnjih poslova i javne uprave, Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja, Ministarstvo inostranih poslova, Uprava policije);

Savjetodavna podrška uspostavljanju mehanizama za pružanje pomoći ilegalnim migrantima (npr. prijem ilegalnih migranata u centar za prihvatilište).

Aktivnosti će se implementirati na osnovu granta sa Međunarodnom organizacijom za migracije.

13

ANEKS

1. UPOREDNI PREGLED PROJEKATA IPA 2007 I IPA 2008

IPA 2007 IPA 2008Oblast/Ime projekta Mil € Mil €

1. Politički zahtjevi

Civilno društvo/MedijiPredlog koji je podnešen EK-Podrška razvoju civilnog društva u Crnoj Gori

1.00

-Transformacija RTV CG u javni servis. - Unapređenje znanja o digitalnim tehnologijama kako za RTCG, tako i za nezavisne TV stanice- Jačanje novinarskog samoregulativnog tijela

0.5

Borba protiv korupcije

Predlog koji je podnešen EKBorba protiv organizovanog kriminala i korupcije

3.00

Pravosuđe/Zatvorski usloviPredlog koji je podnešen EK-Reforma pravosuđa 2.00

Manjine,izbjeglice,interno raseljenja lica

-Integracija izbjeglica i interno raseljenih lica-Povratak izbjeglica u mjesto porijekla

1.0

Reforma javne administracije-Jačanje lokalne samouprave. - Unapređenje kapaciteta lokalne samouprave za upravljanje investicijama

4.5

2. Socio-ekonomski zahtjevi

Razvoj ljudskih resursa/ Zapošljavanje/Stručno usavršavanje/Socijalna politika i usluge

Predlog koji je podnešen EK-Podrška razvoju okvira nacionalnih kvalifikacija u CG (NQF)

1.50 -Projekat podrške razvoju aktivnih mjera tržišta rada.

2.50

Obrazovanje i visoko obrazovanje

Tempus centralizovano 0.80 Tempus centralizovano 0.80

Erasmus Mundus centralizovano 0.70 Erasmus Mundus centralizovano 0.70

Saobraćaj (infrastruktura & acquis)

Predlog koji je podnešen EK-Jačanje infrastrukture i menadžementa sektora saobraćaja 6.20Razvoj privatnog sektora /MSP

-Unapređenje poslovnog okruženja za mala i srednja preduzeća, sa posebnim osvrtom na preduzeća iz ruralnih i zapostavljenih područja

1.50

14

Životna sredina-Projekat podrške nastavku izgradnje institucija u oblasti životne sredine, prije svega Agencije za zaštitu životne sredine, kao i izgradnja infrastrukturnih objekata za zaštitu životne sredine (najvjerovatnije postrojenje za tretiranje otpadnih voda u Nikšiću)

4.50

TelekomunikacijePomoć Agenciji za telekomunikacije i poštanskim uslugama, kao i Ministarstvu pomorstva, saobraćaja i telekomunikacija

0.80

Energetika (acquis)Usklađivanje sa energetskim tržištem 1.50

Nuklearna bezbjednost

centralizovano 0.20 centralizovano 0.20

3. Evropski standardi

Priprema za DIS/EU Integracije Predlog koji je podnešen EKPodrška strukturama za EU integracije: usklađivanje zakonodavstva

1.10

Poljoprivreda/Fitosanitarna politika/Veterina

Predlog koji je podnešen EKJačanje veterinarske uprave

1.40 Priprema struktura neophodnih za upravljanje IPA poljoprivrednim i ruralnim programima razvoja. Predlog DG SANCO, Podrška institucijama za kontrolu bolesti životinja u zemljama zapadnog Balkana

1.00

1.65Bezbjednost hrane

Unapređenje efektivnog, koordinisanog sistema sanitarne, fitosanitarne i veterinarske inspekcije, u skladu sa EU legislativom

1.5

StatistikaPredlog koji je podnešen EKJačanje institucionalnih kapaciteta crnogorske statističke kancelarije – MONSTAT

0.80

CarinaCAFAO centralizovano

1.92

-Podrška Upravi carina da uspješno imlementira Poslovnu strategiju i planove,-Podrška Ministarstvu finanasija u daljoj harmonizaciji crnogorskog zakonodavstva u oblasti carina-Unapređenje kapaciteta Uprave carina

1.00

Javne finansije/Porezi/Javne nabavkePredlog koji je podnešen EKJačanje kapaciteta za bolju efikasnost i funkcionisanje Poreske uprave u skladu sa EU standardima

0.90

Jedinstveno tržište - Javne nabavke

Predlog koji je podnešen EKDalji razvoj sistema javnih nabavki u Crnoj Gori

1.25

15

Jedinstveno tržište - Infrastruktura kvalitetaPredlog koji je podnešen EKDalji razvoj infrastrukture kvaliteta u Crnoj Gori (standardizacija i metrologija)

2.00

Integrisano upravljanje granicamaIntegrisano upravljanje granicama, jačanje i unaprjeđenje graničnih prelaza

3.00

Bankarstvo

Jačanje regulatornog i nadzornog okvira finansijskih institucija i tržišta (Centralna banka, Komisija za hartije od vrijednosti i Agencija za osiguranje)

1.00

Unutrašnji poslovi/Vize/Azil/MigracijeJačanje kapaciteta nacionalnih institucija Crne Gore u cilju efikasnog rješavanja pitanja migracija 1.00

4. Civilno društvo centralizovano DG ELARG 0.55. II Prekogranična saradnja 3.90 4.56. PPF 1.22 0.807. REZERVA 0.60 0.80

UKUPNO 31.99 UKUPNO 33.75

16

1. PREGLED PROJEKATA CRNOGORSKIH INSTITUCIJA

Ministarstvo turizma i zaštite životne sredine

Oblast zaštite prirode

1. Formiranje mreže zaštićenih područja NATURA 2000U procesu pridruživanja EU jedna od obaveza Crne Gore je i formiranje mreže zaštićenih podučja NATURA 2000. U tom cilju prišlo se izradi novog Zakona o zaštiti prirode koji će biti usaglašen sa EU Direktivama (Direktiva o staništima i Direktiva o pticama), a čime se stvara okvir za uspostavljanje NATURE 2000.

2. Afirmacija i upravljanje novog nacionalnog parka ''Prokletije''Do kraja godine će se osnovati peti nacionalni park ''Prokletije'' čime će se stvoriti potreba da se dati prostor kao takav promoviše i zaštiti, pa u tom smislu neophodna izrada menadžement plana, izgradnja Centra za posjetioce i opremanje parka (označavanje staza, postavljanje mobilijara), štampanje promotivnog materijala o nacionalnom parku (informativne brošure o nacionalnom parku i knjige) i izgradnja kapaciteta za efikasno upravljanje nacionalnog parka.

3. Izrada Strategije za zaštitu zemljištaShodno tome da nema zakonskog okvira za problematiku koja se tiče zaštite zemljišta od zaganjivanja, a da sve norme EU ukazuju na potrebu da se stvori okvir efikasnog upravljanja resorom zemljišta je neophodna izrada Strategije za zaštiu zemljišta. Cilj iste je da sveobuhvatno procjeni situacije i postavljanje osnove za adekvatno planiranje i donošenje zakonske regulative u ovoj oblasti.

Oblast sanacije crnih tačaka u Crnoj Gori

1. Sanacija deponije pepela i šljake Termoelektrane PljevljaU cilju očuvanja životne sredine i zaštite rijeke Ćehotine, preduzete su aktivnosti na stvaranju pretpostavki za realizaciju projekta izgradnje postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda, koji je, saglasno Strateškom master planu za kanalizaciju i otpadne vode u centralnom i sjevernom regionu Crne Gore, svrstan u prvu grupu prioriteta. Međutim, efekti izgradnje ovog postrojenja biće u mnogome umanjeni ukoliko se ne uradi sanacija deponije pepela i šljake iz Termoelektrane Pljevlja. Naime, iz TE Pljevlja se na deponiji Maljevac odlaže oko 280.000 tona pepela i šljake godišnje, pri čemu opasne materije ugrožavaju životnu sredinu, Kapacitet deponije je, takođe, nedovoljan. Nekoliko puta deponija je nadograđivana podizanjem visine brane, pa je potrebno izvršiti pripreme za sanaciju deponije i sprečavanje njenog daljeg uticaja na rijeku Vezičnicu, i spriječiti da vode, koje se procjeđuju kroz branu, otiču u Paleški potok i dalje u Vezičnicu i Ćehotinu.

17

2. Sanacija i rekultivacije jalovišta Gradac (projektna dokumentacija uradjena)Flotacijsko jalovište Rudnika olova i cinka »Šuplja Stijena« nalazi se u blizini rudničkog naselja »Gradac«, sa desne strane rijeke Ćehotine.Zbog dejstva atmosferskih i drugih spoljnih voda vidno je odnošenje jalovinskog materijala sa brana jalovišta prema rijeci Ćehotini i preko pristupnog puta prema naselju Gradac. Pored spiranja jalovinskog materijala, u sušnom periodu, usled dejstva vjetra dolazi do podizanja isušene jalovine i njenog odnošenja i deponovanja u naselju Gradac i okolinu.Stanje na ovom objektu je pogoršano i time što je jalovište (iz pravca naselja Gradac) korišćeno kao pozajmište, za različite potrebe, tako da je došlo do rušenja dijela zaštitnog nasipa prema naselju, a time i stvorene mogućnosti da spirne atmosferske vode zagadjene jalovinskim meterijalom nesmetano otiču prema naselju. Izvršeno je lomljenje i demontaža jednog dijela dovodnog cjevovoda-pulpovoda jalovine od flotacije do jalovišta.Urađena je tehnička dokumentacija projekta sanacije flotacijskog jalovišta rudnika »Šuplja stijena« - Gradac kod Pljevalja sa dva projektna rješenja:

a. Sanacija postojećeg stanja sa mogućnošću daljeg korišćenja ovog prostora za deponovanja flotacijske jalovine, a koja se nakon toga mogu uklopiti u konačna rješenja sanacije i rekultivacije.

b. Sanacija i rekultivacija jalovišta u postojećem stanju, što podrazumijeva trajni prekid rada objekata flotacije i flotacijskog jalovišta.

3. Nastavak aktivnosti na sanaciji i rekultivaciji jalovišta nekadašnjeg rudnika olova i cinka u Mojkovcu

Imajući u vidu stanje u kome se nalazilo jalovište Rudnika olova i cinka u Mojkovcu, Vlada Republike Crne Gore je prioritet dala projektu sanacije i rekultivacije jalovišta u Mojkovcu. Građevinski fakultet je uradio Tehničku dokumentaciju – Glavni projekat »Sanacija i rekultivacija jalovišta Rudnika olova i cinka u Mojkovcu«. Projektom je predvidjeno da se svi radovi (I i II faza) izvedu najmanje u toku četiri do pet kalendarskih godina, a ukupna sredstva su procijenjena na oko 7,5 mil. €.U toku je realizacija I faze, koja, saglasno Glavnom projektu, obuhvata pripremne radove za konačnu sanaciju jalovišta: rekonstrukciju i dogradnju kolektora za atmosferske i upotrijebljene vode Mojkovca u zoni jalovišta; radove na osposobljavanju postojećeg sabirnog šahta i odvodnog kanala za odstranjivanje vode iz jezera kao i na izgradnji novog cjevovoda od crpnog bazena do rijeke Tare; dopunska istraživanja u cilju provjere količine mulja koji treba solidifikovati, kvaliteta akumulisane vode i poluindustrijske probe solidifikacije i izgradnju postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda Mojkovca. Finansijska sredstva potrebna za izvodjenje radova predvidjenih I fazom, procijenjena su na oko 1,5 miliona €. Druga faza, čija bi realizacija trebala da otpočne početkom naredne godine i koja bi se realizovala u trajanju od najmanje dvije godine i za čiju realizaciju su procijenjena finansijska sredstva u iznosu od oko 6,0 mil€, obuhvata radove na odstranjivanju površinske vode iz jalovišta, stabilizaciji muljevite komponente jalovine, zatrpavanje jalovišta, izradu završnog solidifikovanog sloja, izradu drenažnog sloja, izgradnju kanalizacije za atmosferske vode sa površine jalovišta i za drenažne vode i izradu završnog pokrivnog sloja.

Oblast otpada i otpadnih voda

1. Izgradnja regionalne sanitarne deponije za opštine Nikšić, Šavnik i Plužine

18

Realizacijom projekta stvorile bi se pretpostavke za primjenu Zakona o upravljanju otpadom na teritoriji ovih opština. Predviđeno je da se deponija gradi na teritoriji opštine Nikšić. Otpočele su aktivnosti na rješavanju imovinsko pravnih pitanja, na izradi Studije izvodljivosti i Studije procjene uticaja na životnu sredinu za ovu sanitarnu deponiju. Sredstava potrebna za izgradnju ove deponije procijenjena su na iznos od 3,23 miliona €. Od Evropske investicione banke moguće je obezbijediti najmanje 50% ukupno potrebnih sredstava. Neophodno je prethodno pripremiti potrebnu projektnu dokumentaciju.

2. Izgradnja regionalne sanitarne deponije za opštine Berane, Andrijevica, Rožaje i Plav Urađena je Studija za izbor najpovoljnije lokacije za sanitarnu deponiju za ove četiri opštine. Sredstava potrebna za izgradnju deponije procijenjena su na iznos od 4,84 miliona € i mguće je obezbijediti najmanje 50% ukupnih sredstava iz kredita Evropske investicione banke. Strateškim master planom je, zbog stvaranja uslova za pimjenu Zakona o upravljanju otpadom, predviđeno da se i ova deponija izgradi do kraja 2008. godine. U predstojećem periodu, prije izgradnje, potrebno je uraditi potrebnu projektnu dokumentaciju i rješiti pitanja imovinsko-pravne prirode.

3. Izgradnja regionalne sanitarne deponije za opštine Pljevlja i Žabljak Predviđeno je da se deponija gradi na teritoriji opštine Pljevlja, na lokaciji u vlasništvu Opštine, koja je planskom dokumentacijom predviđena za tu namjenu. Izgadnom deponije, obezbijediće su uslovi za odlaganje otpada sakupljenog na teritoriji ovih dviju opština u skladu sa EU standardima, odnosno stvoriće se pretpostavke za primjenu Zakona o upravljanju otpadom. Za ralizaciju ovog projekta, saglasno Strateškom master planu, potrebno je oko 2,0 miliona €; najmanje 50 % potrebnioh sredstava može se obezbijediti od Evropske investicione banke. Prethodno je neophodno pripremiti svu potrebnu dokumentaciju.

4. Izgradnja regionalne sanitarne deponije za opštine Bijelo Polje, Mojkovac i Kolašin Strateškim master planom je previđeno da se deponija za ove tri opštine gradi na

teritoriji opštine Mojkovac. Lokacija deponije, međutim, još uvijek nije definisana. Neophodno je u što kraćem roku realizovati aktivnosti na definisnaju lokacije ovog infratrsukturnog objekta, kako bi se stvorile pretpostavke za izgradnju deponijem, a time i uslovi za primjenu Zakona o upravljanju otpadom. Prema Strateškom master planu, za izgradnju ove deponije potrebno je obezbijediti 3,1 milion €. Očekuje se da se najmanje 50% potrebnih sredstava može obezbijediti iz kredita Evropske investicione banke. Prije početka gradnje potrebno je uraditi potrebnu dokumentaciju i, eventualno, riješiti pitanja imovinsko-pravne prirode.

5. Izgradnja uređaja za prečišćavanje otpadnih voda u opštini Nikšić Rješavanje pitanja upravljanja otpadnim vodama u opštini Nikšić je Strateškim master planom definisano kao prvi prioritet. Saglasno ovom planu, za izgradnju postrojenja za tretman otpadnih voda, pumpnih stanica, kolektorske mreže, potreno je obezbijediti oko 13 miliona €. Prvu tranšu kredita Evropske investicione banke u iznosu od 5 miliona €, koja se može redefinisati, odnosno uvećati za oko 2 miliona €, Vlada Republike Crne Gore je dodijelila Opštini Nikšić za izgradnju ovog postrojenja. Urađena su Studija izvodljivosti i Studija procjene uticaja na životnu sredinu. Raspisan je tender za izradu projektne dokumentacije. Izgradnjom postrojenja bi se rijeka Zeta i podzemne vode na teritoriji opštine Nikšić zaštititi od dalje degradacije i zagađivanja.

19

6. Izgradnja uređaja za prečišćavanje otpadnih voda u Pljevljima Strateškim master planom realizacija ovog projekta je svrstana u prvu grupu prioriteta. Plan sugeriše da se u prvoj fazi realizacije u Pljevljima izgradi postrojenje za tretman otpadnih voda iz gradske kanalizacione mreže i industrijskih otpadnih voda. Za izgradnju postrojenja, kao i primarne i sekundarne kanalizcione mreže, koju je potrebno realizovati radi očuvanja životne sredine i zdravlja ljudi i očuvanja rijeke Ćehotine, potrebno je obezbijediti oko 7,35 miliona €. Uz podršku DISF-a (Danube investment support facility) urađena je Studija izvodljivosti i Studija procjene uticaja na životnu sredinu za postrojenje. Predstoji izrada projektne dokumentacije.

7. Izgradnja uređaja za prečišćavanje otpadnih voda u opštini Bijelo PoljePrema Strateškom master planu, za izgradnju postrojenja, neophodne primarne i sekundarne mreže i pumpnih stanica, potrebno je obezbijediti oko 4 miliona €. Realizacijom ovog projekta povezali bi se mnogobrojni ispusti otpadnih voda, koje se sada bez prethodnog tretmana ispuštaju u rijeku Lim, na uređaj za prečišćavanje, čime bi se doprinijelo očuvanju životne sredine i zaštiti zdravlja stanovništva. Uz podršku DISF-a (Danube investment support facility) u toku je izrada Studije izvodljivosti i Studije procjene uticaja na životnu sredinu za postrojenje.

Izgradnja kapaciteta u oblasti životne sredine

1. Izgradnja kapaciteta za implementaciju Zakona o strateškoj procjeni uticaja, Zakona o procjeni uticaja

Skupština Crne Gore krajem 2005. godine usvojila je set zakona iz oblasti životne sredine i to: Zakon o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu, Zakon o procjeni uticaja na životnu sredinu. Primjena navedeni zakona otpočeće 1. 01. 2008. godine.Pomenuti zakoni su u potpunosti usklađeni sa EU direktivama koje se odnose na date problematike. Ovim zakonima uvedeni su novi instrumenti zaštite životne sredine i izvršena je decentralizacija poslova, tako da će iste primjenjivati i lokalna uprava.Imajući ovo na umu neophodno je pripremiti program obuke za primjenu ovih zakona, pa je u tom cilju i iniciran gore navedeni Projekat.

2. Izgradnja kapacitete u industrijskom sektoru Skupština Crne Gore krajem 2005. godine usvojila i Zakon o integrisanom kontroli i

sprečavanju zagadjivanja, kojim su se definisale brojne obaveze privrednih subjekata. S tim u vezi neophodno je kroz različite obuke omogućiti da se sektor industrije pripremi sa obavezama koje proizilaza iz ovog zakonskog okvira.

3. Izgradnja kapciteta u oblasti zaštite prirodePlanom rada Vlade Republike Crne Gore predviđena izrada novog Zakona o zaštiti prirode koji će biti usklađen sa EU direktivama o pticama i staništima, što će podrazumjevati nove složenije obaveze na svim nivoima. S tim u vezi neophodno je jačanje kapaciteta za sprovođenje Zakona o zaštiti prirode i podizanje svijesti ključnih zainteresovanih strana o standardima EU zakonodavstva u ovoj oblasti i alatima za zaštitu i očuvanje prirode.

Ministarstvo finansija

Interna revizija

1. Razvoj unutrašnje finansijske kontrole u javnom sektoru (1.350.000 €)

20

Poreska uprava

1. Nabavka softvera, hardvera i opreme potrebne za sprovođenje poreskog oporezivanja2. Sprovođenje projekata automatizovane selekcije prijava i automatizovanog

upravljanja rizikom3. Novi propisi usklađeni sa principima EU u cilju daljeg usklađivanja poreskog

zakonodavstva sa EU ascquis-em, te poboljšanje implementacije poreskih zakona4. Nabavka i instaliranje Poreskih terminala u cilju poboljšanja kontrole i praćenja

rizika kod poreskih obveznika5. Podizanje nivoa kvalifikovanosti i stričnosti zaposlenih u Poreskoj upravi, u cilju

ostvarenja efikasne naplate poreza, doprinosa i drugih javnih prihoda

Ministarstvo rada, zdravlja i socijalnog staranja

1. Programi pripreme za zapošljavanje sa podprogramima (4,5 mil €) 2. Programi rješavanja pitanja izbjeglica i raseljenih lica sa podprogramima (2,5 mil €)3. Program unapređenja nacionalnog sistema bezbjednosti hrane (4,3 mil €)4. Integracija Roma sa podprogramima (2,5 mil €)5. Strategija i nacionalni plan za javno zdravlje, inovacije i intelektualnu svojinu6. Nacionalni akcioni plan za životnu sredinu i zdravlje za djecu /CEHAP/7. Nacionalni akcioni plan za životnu sredinu i zdravlje za odrasle /NEHAP/8. Jačanja ljudskih prava i poboljšanje kvaliteta života pacijenata ZU“SB Dobrota“ u

skladu sa standardima

Uprava policije

1. Opremanje i trening policijskih inspektora za borbu protiv droge i krijumčarenja (150.000 €)

2. Modernizovanje Operativnog komunikacijskog centra (105.000 €)3. Opremanje Specijalne antiteroristicke jedinice (325,000 €)4. Nacionalni kriminalisticko-obavjestajni sistem (NCIS) 5. -Podprojekat: ”Nabavka IT opreme za obradu i analizu obavjestajnih podataka

(440.000 €)6. Video nadzor Podgorice (4.830.000 €)7. Projekat tehnickog osavremenjavanja rada saobracajne policije (408.000 €)8. Biometrijska autorizacija i ovjeravanje korisnika u zajednickoj kompjuterskoj mrezi

(73.000 €)9. Osmatranje drzavne granice u svim uslovima (približno 14 mil €)10. Tehnicka modernizacija nadzora i kontrole prelazenja drzavne granice

(približno 3 mil €)11. Opremanje i razvoj Plovne jedinice policije (približno 1.5 mil €)12. Izgradnja Centra za obuku i edukaciju Specijalnih antiteroristickih jedinica i Posebnih

jedinica policije na lokaciji Cemovsko polje (10 mil €)13. Uprava policije - Strategija razvoja, organizacija i funkcionisanje (85.000 €)

Ministarstvo pomorstva, saobraćaja i telekomunikacija1. Jačanje administrativnih kapaciteta i primjene zakonske regulative u oblasti

saobraćaja u Ministarstvu, Direkciji za saobraćaj, Upravi za civilno vazduhoplovstvo, Upravi pomorske sigurnosti i Luckoj upravi, sa procjenjenim finansijskim sredstvima (1,5 mil €)

21

2. Izrada projektne dokumentacije za autoput Bar-Boljare i Jadransko-jonski autoput,sa procjenjenim finansijskim sredstvima (6 mil €)

Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede

1. Uspostavljanje integrisanog sistema bezbjednosti hrane u republici Crnoj Gori

Ministarstvo unutrašnjih poslova i javne uprave

2. Integrisano upravljanje migracijama (1 mil €)3. Obuka zaposlenih za implementaciju EU acquis-a i Šengen acquis-a (624.000 €)

22

P R E D L O G Z A K L J U Č K A

Vlada usvaja Informaciju o programiranju sredstava za prvu komponentu IPA-e „podrška tranziciji i jačanju institucija“.

23