มมมองและประสบการณการจดการจตเวชชมชน

นพ.มหาหมดอาล กระโด

จตเวช เปนสาขาวชาทางการแพทยทมความเปนเอกลกษณ มความยงยากซบซอนในการจดการ แตสามารถประเมนและรกษาไดไมตางจากสาขาอนๆและมอยทกสงคม

เอกลกษณ ของจตเวช

- วนจฉยยาก ตองใชระยะเวลา แบะความผดปกตของอาการ มาพจารณา

- การวนจฉย ดแลรกษา ตองมองคความร และทกษะ เฉพาะดานในระดบหนง

- การพบผปวยตางชวงเวลากน อาจจะปวยเปนโรคคนละกลม และรกษาตางกน

- อาการจบตองเปนรปธรรมไดยาก - มความหลากหลายของโรค เปน spectrum- ตองแยกใหออกจากโรคทางกาย การรกษาตางกน- สาเหตของการเกดมกมหลายปจจยและซบซอน- ประวตมความสำาคญมากในการวนจฉย - การจดการรวมกบครอบครวและชมชนจะมผลดกวาจดการ

เพยงผปวย- ผปวยแฝง(ไมใชผมความเสยง) มกมอยในชมชนอกจำานวน

หนง- คนรอบขาง มกกงวลและกลว ในการดแล

- ยา มผลขางเคยงทนากลว สำาหรบคนไขและญาต(รายใหม)- โรคบางชนดเปนความพการทตดตว บางชนดมตราบาป

ตดตว- สงคมยงไมเปดพนทมากพอสำาหรบผปวยกลมน- ผลกระทบจากผปวยมากกวาคนในครอบครวแตมผลถง

ระดบชมชน

Pitfall ทสงผลตอความยากงายในการดแล

- มองอาการทางจตทเกดจากโรคทางกายเปนโรคทางจตเวช ..***

- จบอาการผดปกต เพยงชวงเดยวในการนำามาวนจฉย….**- ไมไดประเมนองคประกอบ ของการเจบปวยใหรอบดาน…*- ประเมนความรนแรงผดพลาด…***- ขาดการระวงอนตราย เชน อาวธ ขณะเขาดแลรกษา…***- ขาดการประสานทดระหวางการนำาสง…*- ไมไดประเมนและตดตามเรองการใชยา…**- ไมไดประเมนครอบครว…*- ไมไดนำาครอบครวมามสวนรวมในการรกษา…*- ไมไดใหชองทางการตดตอ….*- ไมไดระวงเรอง EPS….**- จบมดผปวยโดยไมจำาเปน…*- การหา key success person …***

- การมองผปวยอยางเปนองครวม…*- ไมไดประสานชมชน ในรายทมความซบซอนทางสงคม…**

ขนตอนกระบวนการดแลผปวยจตเวชในชมชน

- ประเมนความปลอดภย ของ ญาต ทมงาน และ ผปวย- เตรยมขอมล เตรยมทม เตรยมยาและเครองมอ

เตรยมประสาน เตรยมญาต

- บางรายตองเตรยมชมชนและหาแนวรวม- หา key success person - แยกความเรงดวน ตามภาวะฉกเฉนทางจตเวช- Medical restrain +/- physical restrain- แยกอาการทางจตทพบวาเปนอาการแสดงของโรคทาง

กายหรอโรคทางจตเวช- รจกยา (dose , route , side effect ) ดยาเปน- เฝาระวง อาการกำาเรบและตดตามเปน - เตมยาเปน - Notify อยาง smart , notify ใหหมอเหนดวย และ

เชอมอ- ดแลญาตและชมชน ของผปวย

1 ราย 1 ครอบครว 1 ละแวก 1 ชมชน : DHS