ค

คำ�ชแจง

ชดกจกรรมภาษาไทย เรอง คำาบาล สนสกฤต และคำาสมาส คำาสนธ จดทำาขนเพอพฒนาใหนกเรยนมความร และทกษะการเรยนรเกยวกบหลกการใชภาษา กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชนมธยมศกษาปท ๓ ซงประกอบดวย ๖ ชดกจกรรม ดงน

ชดท ๑ เรอง คำาบาล สนสกฤตในภาษาไทยชดท ๒ เรองคำาบาลชดท ๓ เรอง คำาสนสกฤตชดท ๔ เรอง การเปรยบเทยบคำาบาล สนสกฤตในภาษา

ไทยชดท ๕ เรอง คำาสมาสชดท ๖ เรอง คำาสนธ

ชดกจกรรมแตละชดมสวนประกอบดงตอไปน๑. ชอชดกจกรรม๒. คำาชแจง๓. เวลาทใช๔. ผลการเรยนรทคาดหวง๕. จดประสงคการเรยนร

๖. แบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน๗. กจกรรม๘. สอและแหลงเรยนร (ใบความร/ใบกจกรรม/แบบบนทก

กจกรรม)๙. การประเมนผลการทำากจกรรม๑๐. เฉลย๑๑. แบบบนทกคะแนนกจกรรมระหวางเรยน๑๒. แบบบนทกคะแนนการพฒนา

๑

ชดกจกรรมท ๑ เรอง คำ�บ�ล สนสกฤตในภ�ษ�ไทยร�ยวช�ภ�ษ�ไทย ท ๓๓๑๐๑ ชนมธยมศกษ�ปท ๓

เวล� ๒ ชวโมง

ผลก�รเรยนรทค�ดหวง

มความร ความเขาใจประวต ความหมาย ความสำาคญของคำาบาล สนสกฤต และสาเหตทคำาบาล สนสกฤตเขามาเกยวขงกบภาษาไทย

จดประสงคก�รเรยนร

๑. อธบายความหมายของคำาบาล สนสกฤตได๒. อธบายประวตของคำาบาล สนสกฤตได๓. อธบายสาเหตทคำาบาลสนสกฤตเขามาเกยวของกบภาษา

ไทยได๔. บอกความสำาคญหรอประโยชนของการเรยนคำาบาล

สนสกฤตได

เนอห�ส�ระ

๑. ประวตของภาษาบาล สนสกฤต๒. คำาบาล สนสกฤตทเกยวของกบภาษาไทย๓. ประโยชนของคำาบาลสนสกฤต

กจกรรม

๑. ศกษาขอมลจากใบความรท ๑.๑ เรอง ประวตภาษาบาล สนสกฤต

๒. ศกษาขอมลจากใบความรท ๑.๒ เรอง ความสมพนธระหวางภาษาบาล สนสกฤตกบภาษาไทย

๓. ศกษาขอมลจากใบความรท ๑.๓ เรอง ประโยชนของคำาภาษาบาล สนสกฤต

๔. นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน ชดกจกรรมท ๑

๒

สอและแหลงก�รเรยนร

๑. ใบความรท ๑.๑ เรอง ประวตภาษาบาล สนสกฤต๒. ใบความรท ๑.๒ เรอง ความสมพนธระหวางภาษาบาล

สนสกฤตกบภาษาไทย๓. ใบความรท ๑.๓ เรอง ประโยชนของการเรยนคำาบาล

สนสกฤต๔. แบบบนทกกจกรรมท ๑.๑ เรอง ตอบคำาถามเรองประวต

ภาษาบาล สนสกฤต๕. แบบบนทกกจกรรมท ๑.๒ ตอนท ๑ แผนผงความคด

เรอง สาเหตทคำาบาล สนสกฤตเขามาเกยวของในภาษาไทย๖. แบบบนทกกจกรรมท ๑.๒ ตอนท ๒ เรอง คำาบาล

สนสกฤตทเขามาปะปนในภาษาไทย๗. แบบบนทกกจกรรมท ๑.๓ ตอนท ๑ เรอง ประโยชนของ

คำาบาล สนสกฤต๘. แบบบนทกกจกรรมท ๑.๓ ตอนท ๒ เรอง ประโยชนของ

คำาบาล สนสกฤต

๙. แบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน ชดกจกรรมท ๑ เรอง คำาบาล สนสกฤตในภาษาไทย

ก�รประเมนผลและก�รทำ�กจกรรม

๑. ตรวจผลงานแบบบนทกกจกรรมและตอบคำาถาม๕๐ คะแนน

๒. ประเมนการทำากจกรรมกลม ๑๐คะแนน

๓. แบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน ๑๐คะแนน

เกณฑก�รผ�นก�รประเมน

นกเรยนศกษาหาความร ทำาแบบบนทกกจกรรม และทำาแบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน ผานรอยละ ๗๕

๓

ใบคว�มรท ๑.๑เรอง ประวตภ�ษ�บ�ล สนสกฤต

จดประสงคก�รเรยนร

๑. อธบายความหมายของคำาบาล สนสกฤตได๒. อธบายประวตของคำาบาล สนสกฤตได

คำ�ชแจง

๑. ใหนกเรยนศกษาขอมล ใบความรท ๑.๑ เรอง ประวตภาษาบาล สนสกฤตใหเขาใจและสรปเปนองคความร

๒. นกเรยนปฏบตกจกรรมในแบบบนทกกจกรรมท ๑.๑ ตอนท ๑, ตอนท ๒

ประวตภ�ษ�บ�ลและสนสกฤต

๔

เดมทเดยวคำาวา บาล หรอ ปาล มไดหมายถงภาษา แตหมายถงพระพทธวจนะ หรอเนอความเดมในประไตรปฎก

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานไดใหความหมายของคำาวา บาลไววา ภาษาทใชเปนหลกในพทธศาสนานกายเถรวาท, พทธพจน

ประวตภ�ษ�บ�ล หลงจากทพวกอารยนเขามาตงถนฐาน และมอำานาจอยในชมพทวปเปนเวลานานกวา ๑,๕๐๐ ปมาแลว วฒนธรรมของพวกอารยนกเขาไปผสมปนเปกบวฒนธรรมของชาวพนเมองเดม โดยววฒนาการไปเรอย ๆ ตามธรรมชาตของภาษาโดยเฉพาะ ภาษาของผทไมไดรบการศกษา ซงววฒนาการมาเปนภาษามาคธทใชพดกนในแควนมคธและแควนโกศล

เมอพระพทธองคไดทรงอบตขน ในชมพ-ทวปแลว พระองคทรงใชภาษามาคธ (ภาษามคธ) ในการ

อยางไรกตาม ปจจบนน คนสวนมากทงคนไทยและคนตางประเทศเขาใจกนวา คำาวาบาล เปนชอของภาษาทบนทกคำาสงสอนของพระพทธองค ทพระองคใชประกาศพระศาสนาในระหวางทดำารงพระชนมชพอย แททจรงแลวคำาวา บาล หรอ ปาล มปรากฏในคมภรอรรถกถาและในคมภรวสทธมรรคซงพระพทธโฆษาจารยไดนำามาใช แตใชในฐานะความหมายวา พระพทธวจนะ หรอเนอความเดมในพระไตรปฎก หาไดใชในความหมายทเปนภาษาไม และนบตงแตยคทานพทธโฆษาจารยเปนตนมา จนถงพทธศตวรรษท ๑๙ – ๒๐ กมผใชคำาวา ปาล ในความหมายดงกลาวแลว ครนหลงจากพทธศตวรรษท ๑๙ เปนตนมา จงมผนำาคำาวา ปาล มาใชในความหมายวา พทธพจนและภาษาทใชบนทกคำาสอนของพระพทธเจา ซงเรยกวา ภาษาบาล จนแพรหลายมาถงปจจบน

ประวตภ�ษ�สนสกฤต หลงจากทพวกอารยนไดอพยพเขามาอย ในชมพทวปซงกระยะเวลายาวนานไมนอยกวาพนปแลว พวกอารยนเหลาน กคงใชภาษาไวทกะเปนเครองมอสอสารตดตอกนอย แตเนองจากระยะเวลา อนยาวนานวฒนธรรมของพวกอารยนกเขาไปผสมผสานกบวฒนธรรมของ ชาวพนเมองทำาใหวฒนธรรมของพวกอารยนเปลยนแปลงไปอยางมาก ใน

ระยะเวลาอนไลเลยกนน ไดมนกปราชญคนหนงมชอวา ปาณน ผซงมองเหน

การณไกลออกไปวา หากปลอยใหภาษาไวทกะ เปนไปตามสภาพการณท เปนอยในขณะนน ไมชาภาษาไวทกะคงจะปะปนกบภาษาอนและถงความ- วบตไปในทสด เพอปองกนความวบตซงอาจจะเกดขน ปาณนจงไดแตง

หนงสอขนเลมหนงชอ อษฎ�ธย�ย เปนหนงสอไวยากรณท

มชอเสยงมาก ทสด เปนตำาราไวยากรณเลมแรกทไดวางกฎเกณฑในการใชภาษาของพวกอารยนไวอยางรดกมและละเอยดถถวน ตงแตนนมาคำาวา สนสกฤต จงเกดขนในฐานะทเปนชอของภาษาดงทเราเรยกกนวา ภาษาสนสกฤต ในปจจบนน

๕

ดงนนจะเหนไดวา ภาษาของพวกอารยนทเขาไปตงหลกแหลงอยในชมพทวปไดเปลยนแปลงไปในสองรปแบบ คอ เปนภาษาโบราณดงเดมซงไมสจะมกฎเกณฑรดกมมากนก ดงทเรยกกนวา ไวทกภาษา หรอภาษาพระเวท สวนอกแบบหนงนนไดแกภาษาทปาณนไดวางกฎเกณฑไวอยางรดกมมากซงเรยกวา สนสกฤต แปลวา ปรบปรงดแลว ตกแตงดแลว โดยเหตทภาษาสนสกฤตมกฎเกณฑรดกมมากเชนน จงทำาใหภาษาสนสกฤตกลายเปนภาษาของผมการศกษาสงหรอเปนภาษาทางวรรณคด

คำาวา สนสกฤต ปรากฏใชครงแรกในคมภรรามายณะ ภาษาสนสกฤตไดรบการยกยองวาเปนภาษาทสวยงามเหมาะแกการใชแตงวรรณกรรมทงปวง เปนภาษาทใชในมหากาพยรามายณะและมหาภารต ในกฎหมายมานวธรรมศาสตร และในคมภรปราณะ วรรณกรรมและคมภรเหลานเปนรากฐานทสำาคญของศาสนาฮนด นอกจากนยงใชเปนภาษาบนทกคมภรทางศาสนาพทธนกายอาจารยวาทดวย

ภาษาบาลและภาษาสนสกฤตเปนภาษาในตระกล อนโด – อารยน ซงเปนสาขาหนงของภาษาตระกลอนโด – ยโรเปยน

ภาษาบาล เปนภาษาอนโด – อารยนรนกลาง สวนภาษาสนสกฤตเปน ภาษาอนโด – อารยน รนเกา

๖

แบบบนทกกจกรรมท ๑.๑ ตอบคำ�ถ�ม เรอง ประวตภ�ษ�บ�ล สนสกฤต

ชอ – สกล ............................................................ ชน

......... เลขท ...........

คำ�ชแจง นกเรยนปฏบตกจกรรมตอไปน๑. สรปความหมายของคำาบาล สนสกฤต๒. สรปประวตทมาของคำาบาล สนสกฤต

ภ�ษ�บ�ลเปนภาษาใน

ตระกล……………

…......

คว�มหม�ย .......................................................ประวต .................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................... ....

คว�มหม�ย ........................................................

ประวต .................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................... ....

๒๒๗

เฉลยแบบบนทกกจกรรมท ๑.๑ตอบคำ�ถ�ม เรอง ประวตภ�ษ�บ�ล สนสกฤต

ชอ – สกล ............................................................ ชน

......... เลขท ...........

คำ�ชแจง นกเรยนปฏบตกจกรรมตอไปน๑. สรปความหมายของคำาบาล สนสกฤต๒. สรปประวตทมาของคำาบาล สนสกฤต

ภ�ษ�สนสกฤต

เปนภาษาในตระกล

……………

ภ�ษ�บ�ลเปนภาษาในตระกล

ภาษาอนโด – อารยนรนกลาง

คว�มหม�ย พทธพจนและภาษาทใชบนทกคำาสอนของพระพทธเจา

ประวต ภาษาบาลววฒนาการมาจากภาษามาคธในแควนมคธและแควนโกศล และเมอพระพทธองคอบตขนในชมพทวป ทรงใชภาษามาคธ (ภาษามคธ) ในการประกาศพระพทธศาสนา พระสาวกไดรวบรวมคำา

คว�มหม�ย ภาษาทปรบปรงดแลว ตกแตงดแลว

ประวต ภาษาสนสกฤตววฒนาการมาจากภาษาไวทกะของพวกอารยน ทอพยพเขามาอยในชมพทวป โดยมนกปราชญชอวา ปาณน แตงตำาราไวยกรณ วางกฎเกณฑการใชภาษาของพวกอารยน

ภ�ษ�สนสกฤตเปนภาษาในตระกล

ภาษาอนโด – อารยนรนเกา