-1-

การจดการเรยนรโดยใชการเลนปนเรยน (Play Way Method)

ความหมาย

การเรยนรแบบเลนปนเรยน เปนวธการตาง ๆ ทนำามาสอนความรหรอทกษะ ซงครตองการจงใจผเรยนใหเรยนรจากกจกรรม เปนกจกรรมททำาใหเดกคดวาเปนการเลน (Rowntree. 1981: 219) และ ชาญชย ศรไสยเพชร (2527: 153 - 154) ไดอธบายวา การสอนแบบเลนปนเรยน เปนวธการสอนทใหเดกไดเลน ไดแสดง ไดรองเพลง ไดทำากจกรรม ควบคไปกบการเรยนตามหลกจตวทยาหรอหลกธรรมชาตนนเดกเดกยอมชอบการเลน การแสดง ชอบกจกรรมอยแลว การจดบทเรยนใหมกจกรรมการเลนยอมจะทำาใหเดกสนกสนานและอยากเรยนมากขน ครจะแทรกบทเรยนไวในการเลน การทำากจกรรม เปนการสงเสรมใหผเรยนไดเรยนดวยการกระทำา ดวยการแสดง ดวยการเลน ภายใตการควบคมของคร เปนการนำาเอาความซกซนของเดกมาใชใหเปนประโยชนในการเรยนการสอน

ทฤษฏ / แนวคด

การเลนของเดกเปนการแสดงออกถงความสามารถในการใชรางกาย ความคด ภาษา การแสดงออกทางอารมณและการ

สมพนธกบผอาน เปนการใชพลงงานสวนเกนของเดก ซงเปนการฝกซอมตามสญชาตญาณ ทงยงเปนการทบทวนการปฏบตตามวฒนธรรมทกอใหเกดความสนกสนานเพลดเพลนและการลองผดลองถก ทคนควาดวยการสมผสดวยตนเอง ซงเปนการกระทำาทเปนผลรวมของพฤตกรรมทงหมดของเดก อนเปนสวนสำาคญของพฒนาการทางสตปญญาของเดก (นรมล ชยตสาหกจ. 2524: 1-2) ความสมพนธระหวางการเลนและการเรยน ทเดนชดคอการเลนเปนการนำาไปสการคนพบและการเรยนร การเลนทำาใหเดกเปนอสระและเกดความสนกสนาน และ เลขา ปยะอจฉรยะ (2524: 18) ไดสรปความคดวา การเลนคอการทำางานของเดก การเลนเปนกจกรรมหลกทเดกทกคนจะทำา โดยเฉพาะอยางยงในชวงอายระหวาง 3-8 ป และเมอการเลนมความสำาคญและชวยใหการเรยนมความหมายตอเดกมากขน ครผสอนจงควรรจกเลอกกจกรรมอปกรณทชวยใหการเรยนมความหมายตอเดกมากขน เปนทหนาสนใจของเดก และมคณคาทางการศกษาดวย

-2- เปนทยอมรบกนทวไปวา การเลนเปนสวนหนงของชวตเดก การเลนนอกจากจะใหความสนกสนานเพลดเพลนยงมประโยชนดานอนซง สรางค จนทรเอม (2527: 90-91) ไดเสนอไววา

1. การเลนเปนสงจำาเปนทจะชวยใหกลามเนอสวนตาง ๆ เจรญเตบโต ชวยใหเดกรสกสบาย ราเรงแจมใส เปนการออกกำาลงกายทดยง

2. การเลนชวยใหเดกเขาใจสงอน ๆ ดขน ชวยใหเดกรจกปรบตวเขากบสงแวดลอม ชวยเสรมสรางบคลกลกษณะของเดกทด

3. การเลนชวยสรางมตรภาพและใหเดกรจกการแกปญหา รแพรชนะและไดรบความพงพอใจจากการเลน

4. การเลนของเดกจดเปนการศกษาอยางหนง เดกไดพฒนาลกษณะตาง ๆ จากการเลนชวยสงเสรมใหเดกมความร กวางขวาง และทำาใหเดกทราบวาตนชอบอะไร มความสามารถทางไหน

5. การเลนเปนการแสดงออกอยางหนงของเดก เพราะเดกไดระบายอารมณและความตองการตาง ๆ

6. การเลนเปนการฝกมารยาท รจกการกระทำาทถกตองจากการเลน

ในสวนทเกยวกบทฤษฎการเลน Spodek (1985: 181) ไดเสนอแนวทฤษฎคลาสสค (The classical theories) ไวเปนทฤษฎการเลน 4 ทฤษฎ คอ

1. ทฤษฎการระบายพลงงาน (Surplus energy theory) หลกการของทฤษฎนบอกวา ปรมาณพลงงานทมนน รางกายไดใชไปกบการทำางาน สวนการเลนจะเกดขนในเวลาทรางกายมพลงงานมากเกนความตองการ

2. ทฤษฎการพกผอน (Relaxation theory) หลกการนเชอวา การเลนเปนการทำาใหพลงงานทใชไปคนกลบมา หลงการทำางานทเหนอยลา รางกายตองการกจกรรมทผอนคลาย คอการเลน

-3-

3.ทฤษฎการเตรยมออกกำาลง (Pre – exercise theory) การเลนเปนพฤตกรรมสญชาตญาณเปนการสรางกจกรรมในอนาคต การเลนเปนการนกคดเตรยมบทบาทในการทำางานในอนาคต

4. ทฤษฎการสรป (Recapitulation theory) การเลนเปนการรอฟ นทบทวนยอน ทำากจกรรมทผานมาของชวต

แนวทางการจดการเรยนร

การเลนของเดกมสวนชวยสงเสรมพฒนาการดานตาง ๆ ของเดกอยางมาก สำาหรบการเลนทสงเสรมพฒนาการทางสตปญญา ทศนา แขมมณ (2532: 87- 89) ไดเสนอแนะไวดงน

1. การเลนแบบสำารวจตรวจคน (Exploration play) การเลนทสงเสรมการรบรและประสบการณ ซงมพนฐานมาจากความสนใจ สงสยและความกระตอรอรน อยากรอยากเหนทมในตวเดกซงจะชวยใหเดกไดไดขอมลเพมขนเกยวกบสงทสำารวจอนทำาใหเกดการเรยนรและพฒนาการดานความคดรวบยอด และจะเปนพนฐานนำาไปสการคนพบการตดสนใจ และการแกปญหาทไมเคยเรยนรหรอไมมประสบการณมากอน

2. การเลนแบบทดสอบ (Testing play) การเลนทสงเสรมพฒนาการคดอยางมเหตผล การทเดกไดสำารวจและทดลองเพอทดสอบ ชวยใหเดกไดพฒนาความคดอยางมเหตผล ซงเปนกระบวนการทางสตปญญาทสำาคญมาก เดกทสำารวจสงตาง ๆ มกจะมการทดสอบคณสมบตของสงนน ๆ เชน เดกกดปม พดลม ปด เปด และนงดใบพดหมน เปนตน

3. การเลนแบบออกกำาลงกาย (Physical play) การเลนทสงเสรมความพรอมในการเรยนรเปนการเลนในลกษณะของการออกกำาลงกายชวยพฒนากลามเนอทงเลกและใหญ ทงยงชวยพฒนาความสมพนธระหวางกลามเนอตางๆ ใหเกดความพรอมในการเรยนร ซงแมวา Physical play จะมบทบาททชดเจนในการ

พฒนาทางกาย แตกมสวนสมพนธกบการพฒนาทางสตปญญาดวย เพราะความพรอมทางทางกายเปนองคประกอบสำาคญทจะชวยใหพฒนาการทางสตปญญาเปนไปอยางเหมาะสม

-4-4. การเลนสมมตและการเรยนแบบ (Dramatic play

and initiation) การเลนทสงเสรมการใชความคดและจนตนาการ เปนการกระตนใหเดกใชความคดและจนตนาการของตนฝกการคดคำานง การสรางมโนภาพ ซงจะทำาใหเดกเขาใจในเรองนามธรรมมากขน รวมทงรจกปรบตวเขากบผอนได

5. การเลนสราง (Construction play) เปนการเลนทเดกจะนำาขอมลความรทศนคตตาง ๆ จากประสบการณมาสมพนธกนใหม อนกอใหเกดความคดและประสบการณใหม ๆ ในดานสรางสรรค เพอใหการเลนประสบความสำาเรจ การเลนลกษณะนมคอนขางมากในชนบทวสดอปกรณในการเลนมกทำาจากวสดเหลอใช หรอวสดทมอยในธรรมชาต เชน การเลนรอยดอกไมแลวนำาไปเลนสมมตซอขายดอกไม

6. การเลนแบบสมผสกระทำา (Manipulative play) เปนการเลนทสงเสรมการสงเกต การจำาแนก การคดเปรยบเทยบและการคดหาความสมพนธ เชน การเลนตวตอ นำาภาพมาตอใหเปนรปภาพ เปนตน

7. การเลนทสงเสรมทกษะทางภาษาและความจำา (Verbal play) ทกษะทางภาษาของเดก เปนดชนบงชประการสำาคญประการหนงของพฒนาการทางสตปญญาของเดก การเลนชวยฝกทกษะการฟง ทำาใหเดกสามารถเขาใจผอนได การเลนชวยฝกทกษะการพด ทำาใหเดกสามารถสอความคดตาง ๆ ของตนใหผอนเขาใจได เชน การเลนรองเพลงและทำาทาประกอบจงหวะการเลนเลาเรอง การเลนทองคำาคลองจอง และทาประกอบ เปนตน

8. การเลนเกม (Games) เปนการเลนทสงเสรมการคดการตดสนใจ เกมบางอยางเดกตองอาศยการออกกำาลงกาย การเลนนบวามสวนชวยพฒนาสตปญญาของเดก ในการเลนเกมเดกตองจำากตกา ขอตกลง ตองตดสนใจและใชไหวพรบ นอกจากนยงชวยพฒนาดานรางกาย สงคมและอารมณดวย

-5-

ขอคนพบจากการวจย

จากการจดการเรยนรแบบเลนปนเรยนมขอคนพบดานตาง ๆ จากการวจยดงน

1.ผลสมฤทธทางการเรยนและความคงทนในการเรยนร Orcutt (1972) ไดวจยใชเกมประกอบการสอนวชาภาษาองกฤษกบผเรยนระดบอนบาล 3 กลม คอ กลมท 1 ใหผเรยนเลอกเกมเอง กลมท 2 ครเลอกเกมให กลมท 3 สอนตามปกต แลวพบวา กลมผเรยนทเลอกเกมเองมความสามารถในการเรยนรไดดวาทกกลม และกลมทครเลอกเกมใหมความสามารถในการเรยนรดกวาทสอนตามปกต Dickerson (1976) ทดองสอนการจำาคำาศพทของผเรยนโดยการใชเกมการเคลอนไหว เกมเฉอย และการสอนตามปกต โดยใหผเรยนศกษาคำาศพทใหมวนละ 2 คำา ผเรยนทอยในกลมเกมการเคลอนไหว มผลสมฤทธทางการเรยนสงกวาผเรยนทอยในกลมเกมเฉอยและกลมทไดรบการสอนตามปกต วภาวรรณ สกลชางเสนาะ (2533) วจยกบผเรยนชนประถมศกษาปท 1 ทเรยนวชาคณตศาสตร โดยการสอนแบบเลนปนเรยนกบการสอนปกต ผลการวจยพบวา ผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนและความคงทนในการเรยนรแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01 และนธมา หาญมานพ (2541) ไดสรางชดการสอนคำาศพทดวยเกมสำาหรบเดกทมความบกพรองทางสตปญญา ระดบกอนประถมศกษาอาย 5-10 ป ผลการวจยพบวาผเรยนทไดรบการสอนดวยชดการสอนคำาศพทดวยเกม มผลสมฤทธในการใชคำาศพทสงขนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .50

2.ความสามารถในการใชภาษา วไลพร ดำาสะอาด (2541) วจยเกยวกบความสามารถในการใชภาษาวชาภาษาไทยของผเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการสอนโดยใชเพลงและเกมประกอบการสอน ผลการวจย พบวา ผเรยนมความสามารถในการใชภาษาไทยสงกวากลมทไดรบ การสอนตามคมอครอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01 นภาพร ปวนสรนทร (2542) ไดวจยศกษาความสามารถในการสะกดคำาของผเรยนทมความบกพรองทางสตปญญา ชนประถมศกษาปท 1 จากการสอนโดยใชเกม ผลการวจยพบวา ผเรยนทเปนกลมตวอยางมความสามารถในการสะกดคำาภาษาไทยกอนเรยนและหลงเรยนแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05 และศรสวสด นวมจะโปะ (2542) วจยความสามารถทางการฟงของเดกทมความบกพรองทางสตปญญา ระดบเรยนไดอายระหวาง 5 – 8 ป พบวา ผเรยนกลมทไดรบการฝกทกษะโดยการใชเกมการศกษามความสามารถทางการฟงแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05 และ จรลกษณ จรวบลย (2544) วจยเกยวกบความสามารถในการอานออกเสยงของผเรยนทมปญหาใน

-6-การเรยนรดานการอานกบผเรยนทมปญหาในการเรยนรดานการอาน ชนประถมศกษาปท 1 พบวา ผเรยนทมปญหาในการเรยนร ดานการอานทไดรบการสอนซอมเสรม โดยการสอนแบบเลนปน

เรยนมผลสมฤทธทางการอานออกเสยงหลงการทดลองสงกวากอนทดลองอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01

3.ความคดสรางสรรคและความสนใจในการการเรยน วไลพร ดำาสะอาด (2541) ไดวจยพบวา ผเรยนทไดรบการสอนโดยการใชเพลงและเกมประกอบการสอน มความคดรางสรรคและความสนใจในวธสอนภาษาไทยสงกวากลมทไดรบการสอนตามคมอครอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01

คำานำา

รายงานฉบบนไดจดทำาขน เพอประกอบการศกษาวชา นวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา เรองการจดการเรยนรโดยใชการ

เลนปนเรยน (Play Way Method) ซงคณะผจดทำาไดศกษาคนควาหาขอมลจากแหลงขอมลตางๆ เพอใหผทสนใจไดประโยชนจากการศกษา

รายงานฉบบน หากผดพลาดประการใด ผจดทำาตองขออภยมา ณ ทนดวย

ผจดทำา

สารบญ

เรอง หนา

การจดการเรยนรโดยใชการเลนปนเรยน (Play Way Method) 1ความหมาย 1

ทฤษฏ / แนวคด 1

แนวทางการจดการเรยนร 3

ขอคนพบจากการวจย 5

ภาคผนวก

คำาถาม

ภาคผนวก

การเลนแบบสำารวจตรวจคน (Exploration

play)

การเลนแบบทดสอบ(Testing play)

การเลนแบบออกกำาลงกาย (Physical play)

การเลนสมมตและการเรยนแบบ (Dramatic play and initiation)

การเลนสราง (Construction play)

การเลนแบบสมผสกระทำา (Manipulative play)

การเลนทสงเสรมทกษะทางภาษาและความจำา (Verbal play)

การเลนเกม (Games)

คำาถาม

1. การเลนทสงเสรมการสงเกต การคดจำาแนก คอขอใด

ก. การเลนทสงเสรมทกษะทางภาษาและความจำา

ข. การเลนเกม

ค. การเลนแบบสมผสกระทำา

ง. การเลนแบบออกกำาลงกาย

2. “การเลนเปนพฤตกรรมสญชาตญาณเปนการสรางกจกรรมในอนาคต การเลนเปนการนกคดเตรยมบทบาทในการทำางานในอนาคต เปนหลกการของ”ทฤษฎในขอใด

ก. ทฤษฎการระบายพลงงาน

ข. ทฤษฎการผกผอน

ค. ทฤษฎการเตรยมออกกำาลง

ง. ทฤษฎการสรป

3. การเลนแบบสำารวจตรวจคน มลกษณะอยางไร

ก. การเลนทสงเสรมความพรอมในการเรยนร

ข.การเลนทสงเสรมการรบรและประสบการณ

ค.การเลนทสงเสรมพฒนาการคดอยางมเหตผล

ง.การเลนทสงเสรมแนวคดและจนตนาการ

4. การเลนสมมตและการเลนเลยบแบบ มลกษณะอยางไร

ก. การเลนทสงเสรมความพรอมในการเรยนร

ข.การเลนทสงเสรมการรบรและประสบการณ

ค.การเลนทสงเสรมพฒนาการคดอยางมเหตผล

ง.การเลนทสงเสรมแนวคดและจนตนาการ

5. “ศรสวสด น วมจะโป ะ ได วจยความสามารถ”ทางการฟงของเดกทมความบกพรองทางสตปญญาในระดบชวงอายใด

ก. แรกเกด – 1 ป

ข. 1 ป – 3 ป

ค. 4 ป - 5 ป

ง. 5 ป – 8 ป

การจดการเรยนรโดยใชการเลนปนเรยน(Play Way Method)

เสนออาจารยสวสาข เหลาเกด

จดทำาโดยนางสาววไลลกษณ แสนสภา เลขท 20 นางสาวเพราพลาศ ขนตมนต เลขท 23

สาขาวชาการศกษาปฐมวย หอง 3

รายงานนเปนสวนหนงของวชา นวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2555

คณะศลปศาสตรและวทยาศาสตรมหาวทยาลยนครพนม