VOORBEELDITEMS

TAAL

GRAAD 6

(AFRIKAANS)

LET WEL

Voorbeelditems is nie volledige vraestelle nie, maar wel items wat gekies is om `n

aanduiding te gee van hoe spesifieke begrippe in die toets gedek word. Hierdie

items sal normaalweg `n gedeelte van die items vorm wat in `n volledige vraestel

gebruik word. Dit is onwaarskynlik dat geen van die items wat ingesluit is, in enige

toekomstige toetse gebruik sal word nie.

Die Sistemiese Toetse dek VIER komponente. Steekproefitems is voorbeelde van vrae wat in elk van die komponente verwag kan word.

Bladsy 2 van 17

Bestudeer die tekens en gebruik hulle om vrae 1 tot 4 te antwoord.

Tafelbergtekens : Die volgende tekens kan op Tafelberg gevind word.

1. Pas kolom A by kolom B, gebruik die antwoord kolom om die korrekte letter vir

jou antwoord te skryf.

Kolom A Antwoord Kolom B

1.1

e a. Geen oornag kampering toegelaat

1.2

b. Geen fietse toegelaat

1.3

c. Geen vure toegelaat

1.4

d. Geen pluk van plante toegelaat

1.5

e. Geen motorfietse toegelaat

(1)

(1)

(1)

(1)

Bladsy 3 van 17

Wat sê die volgende tekens? Skryf jou antwoorde op die lyne hieronder.

1.6

________________________________________________________

1.7

________________________________________________________

2. Gee een goeie rede waarom tekens gebruik word op Tafelberg in plaas

van geskrewe bordjies?

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

3. Hoekom is daar reëls wat gehoorsaam moet word, as jy Tafelberg toe

gaan?

a

Veiligheid is baie belangrik.

b

Almal het die reg om die berg te geniet.

c

Fauna en Flora moet beskerm word.

d

Al die bogenoemde redes is geldig.

(1)

(1)

(2)

(1)

Bladsy 4 van 17

SKRYF

4. Ontwerp `n teken wat jy graag in jou huis wil opsit (4.1). Skryf „n sin om die

betekenis van die teken te verduidelik (4.2) en gee `n rede waarom jy die

teken nodig het (4.3). Gebruik die teken hieronder vir idees.

Teken beteken: Om `n Vuvuzela in hierdie plek te blaas word

nie toegelaat nie.

Rede: Die spasie is baie klein en Vuvuzelas maak `n harde

geraas, daarom sal dit die gehoor van mense in die nabyheid

beskadig.

4.2 My teken beteken:

_________________________________________________

_________________________________________________

4.3 Die rede vir die nodigheid vir die teken:

_________________________________________________

_________________________________________________

4.1 Ontwerp jou eie

teken in hierdie blokkie.

(1)

(1)

(1)

Bladsy 5 van 17

Lees die teks en beantwoord vrae 5 tot 10.

1.

Eendag was Kwame bo-aan sy papajaboom, besig om sy pragtige, vet, goue

papajas te pluk. Skielik is Kwame deur `n muskiet gebyt. In daardie dae het

muskiete geen geluid gemaak nie, so Kwame kon dit nie hoor kom nie. Toe die

muskiet hom byt, het Kwame so geskrik dat hy sy sak heerlike papajas laat val

het.

6. Kwame se vrou wat onder gestaan het en die leer vir hom vasgehou het, sien

die papajas val reguit af na haar toe. Sy tree uit die pad uit en trap op `n rot se

stert. Dit het die rot verskriklik laat skrik. Die rot het al die pad na die bopunt van

`n nabygeleë boom gehardloop, bewend van vrees en pyn.

10. Ons almal weet dat ape bang is vir rotte. Wel, daar was `n aap in hierdie boom

waarteen die rot gehardloop het, en toe hy die rot sien, het dit hom so laat

skrik. Die aap het die piesang laat val wat hy besig was om te eet en het `n tak

gegryp sodat hy na die veiligheid van `n ander boom kon swaai. Maar sy

hande was nat van die piesang en hy kon nie aan die tak vashou nie, daarom

val hy op die grond neer, en land in `n miernes.

16 Die miere het geslaap, en hulle het ontwaak met `n groot skrik! Hulle het

hiernatoe en daarnatoe gehardloop en het hiernatoe en daarnatoe geskarrel,

toe het hulle almal in die hoenderhok gehardloop waar die hen aan die slaap

was op haar eiers. Die hen het wakker geword met `n skok toe sy die miere

voel rondhardloop tussen haar vere. Sy het opgespring en geskop en geskud

om hulle af te kry. Ongelukkig het haar geskop al haar eiers gebreek. Die hen

en die haan wou al kinders vir `n lang tyd gehad het. Hulle het na hulle

gebreekte eiers met hartseer gestaar en begin huil.

24. Daardie nag het die hen en die haan mekaar vasgehou en gehuil en gehuil.

Hulle het die hele nag lank gehuil. Toe dit tyd word om te kraai, was die haan

te moeg en te hartseer om dit te doen. Omdat die haan nie gekraai het nie,

het die son nie ontwaak en opgekom nie. Sy het die hele dag geslaap en die

aarde was in donkerte.

29. Die volgende dag was die son baie kwaad. Sy wou weet wat gebeur het. Toe

sy die volle verhaal hoor en sy geweet het dat alles die muskiet se fout was, het

sy `n besluit geneem. “Van nou af,” het die son gesê, “sal die muskiet `n geraas

maak. Hy sal zoem waar hy ook al gaan. Mense sal hom hoor aankom sodat

hy hulle nie so sal skrikmaak as hy hulle byt nie.”

En dit is hoekom die muskiet vandag zoem.

Bladsy 6 van 17

5. Wat was die gevolg van die muskietbyt?

a

Kwame het sy balans verloor.

b

Kwame se papajas het die rot se stert platgedruk.

c

Kwame se vrou het op die rot getrap.

d

Kwame het begin jeuk.

6. Die zoemende geraas wat vir die muskiet gegee is was `n ...

a

geskenk.

b

prys.

c

straf.

d

grap.

7. Rangskik die volgorde van gebeure in die korrekte orde.

a

Kwame → papajas → vrou → rot → ape

b

Kwame →muskiet → papajas → rot→ vrou

c

Muskiet → Kwame→ papajas→ vrou→ rot

d

Muskiet → boom → Kwame → papajas

TAALSTRUKTUUR EN -GEBRUIK

8. Watter vorm van spraak word gebruik in die sin “... die son nie ontwaak en

opgekom nie” (lyn 27)?

a

Alliterasie

b

Personifikasie

c

Sergelyking

d

Klanknabootsing

(1)

(1)

(1)

(1)

Bladsy 7 van 17

9. ‟n Hok (lyn 18) is ‟n …

a

plek waar hoenders gekook word.

b

plek waar hoenders slaap.

c

plek waar eiers gebêre word.

d

plek waar hoenders gehou word.

10. Watter frase uit die teks beteken “uitgeput”?

a

“… verskriklik laat skrik” (lyn 8).

b

“… bewend van vrees en pyn” (lyn 9).

c

“… met hartseer gestaar en begin huil” (lyn 23).

d

“… te moeg en te hartseer” (lyne 25-26).

(1)

(1)

Bladsy 8 van 17

Bestudeer die weerkaart en beantwoord vrae wat volg.

Wes Kaap: 3 Dae

Dorp/Stad Do Vry Sat

Vredendal 6°C/31°C

8°C/19°C 6°C/24°C

Malmesbury 9°C/23°C

6°C/16°C 7°C/16°C

Paarl 9°C/24°C

9°C/16°C 8°C/16°C

Kaapstad

11°C/19°C 12°C/15°C 10°C/15°C

Hermanus 12°C/26°C

12°C/17°C 11°C/15°C

Sleutels vir die prentjies

Sonnig

Gedeeltelik

Bewolk

Bewolk

Reën

Gedeeltelik

bewolk met reën

LEES EN SKRYF

11. Hoeveel plekke het sonnige dae gehad?

a

4

b

5

c

6

d

9

(1)

Bladsy 9 van 17

DINK EN REDENEER

12. Die bewolkste plek oor die 3 dae is ...

a

Vredendal.

b

Kaapstad.

c

Hermanus.

d

Malmesbury.

13. Watter dorp het die grootste uiterstes in temperatuur?

a

Vredendal

b

Malmesbury

c

Kaapstad

d

Paarl

14. Waar sal dit die beste wees om Saterdag ʼn piekniek te hou?

a

Vredendal

b

Kaapstad

c

Paarl

d

Malmesbury

15. Sondag sal die weer in Kaapstad 23°C bereik. Dit sal gedeeltelik bewolk

wees. Die minimum temperatuur in die dag sal 7°C wees.

Kies die korrekte simboliese verteenwoordiging.

a

Son 23°C/ 7°C

b 7°C / 23°C

c

7°C/23° C

d

7/23

(1)

(1)

(1)

(1)

Bladsy 10 van 17

TAAL STRUKTUUR EN –GEBRUIK

16. Skryf die woorde uit wat die weervoorspeller sou sê wanneer die inligting

in die blok gelees word. Jy moet die presiese, gesproke woorde in

Afrikaans in twee volsinne skryf.

Stellenbosch 6°C / 23°C

(4)

Bladsy 11 van 17

Lees die volgende gedeelte en beantwoord Vrae wat volg.

Woestynwonings

Woestyne is plekke wat minder as 250 mm reën per jaar kry. Die meeste woestyne is

uiters warm soos die Sahara en die Kalahari en kan snags baie koud word. Koue

winterwoestyne soos die Gobi-woestyn in Mongolië het hoë temperatuur-verskille

tussen seisoene. Polêre woestyne soos die Noordpool en Suidpool is woestyne

omdat hulle vog opgesluit is in die vorm van ys. Koel kuswoestyne soos die Namib en

die Atakama is baie koeler met die Atakama wat die droogste woestyn in die

wêreld is. Mense woon in woestyne en hul huise is baie verskillend van gebied tot

gebied. Lees nou oor die volgende woestynwonings:

San-hutte van die Kalahari

Die San-mense was die oorspronklike

inwoners van Suider-Afrika wat in die

Kalahari-woestyn woon, alhoewel daar

nie vandag meer baie San-mense is wat

daar woon nie. Hulle was jagter-

versamelaars, wat gejag het met pyl en

boog, wat klein diere in wippe gevang

het en wat eetbare wortels en bessies

geëet het. Hulle het in rotsskuilings

gewoon, in die oopte of in ru-skuilings van

takkies en droë gras of dierevelle. Omdat

die San geheel en al van die land geleef

het, moes hulle nomadies wees. Maar

sodra hulle beweeg na 'n ander plek, het

hulle hulle hutte met vars materiaal

herbou.

Bedoeïen-tente van die Sahara

Die Bedoeïene woon in die

Saharawoestyn. Hulle maak tente van

bokhaar. Die Bedoeïene weef die

bokhaar in lappe en sprei dit oor pale uit.

Hulle bind die lappe met toue op die

grond vas. Die Bedoeïen is nomades en

soek voortdurend na vars weiding vir hul

kamele en bokke en water vir hulle

families. Hulle dwaal nie doelloos nie,

maar keer jaarliks terug na verskillende

plekke op hul grondgebied waar die

grond en water hulle vir die seisoen kan

onderhou.

Bladsy 12 van 17

Tenthuise in Mongolië

Joerte is draagbare, vilt-bedekte, hout

latwerk-geraamde woon-strukture. Joerte

word tradisioneel gebruik deur

Mongolese nomades in die steppe van

Sentraal-Asië. „n Joert is meer huislik as „n

tent in vorm en bou, met dikker mure.

Joerte word gemaak uit skaapwol wat

geweef word in plat stroke lap en

uitgesprei word oor „n houtraam. „n Joert

is ontwerp om uitmekaar gehaal te word

en op kamele of jaks gedra te word om

op „n ander plek herbou te word.

Kliphuise van Tunisië

Nie alle woestynmense trek rond nie. Die

mense van Matmata in Tunisië is die

grootste gemeenskap wat in

ondergrondse grotte woon. Die huise is

geskep deur „n groot put in die grond te

grawe. Rondom die omtrek van hierdie

put, is kunsmatige grotte gegrawe om

gebruik te word as kamers, met „n paar

huise wat bestaan uit veelvoudige putte,

verbind deur gange. Hierdie huise het

baie dik mure en klein vensters om die

hitte gedurende die dag uit te hou. Sulke

huise hou hulle ook snags warm.

Yshuise van Alaska

'n Yshuis, bekend as 'n igloe, is in die

verlede gebou deur die Inuit wat in die

Noordpool woon. Die igloe, wat gebruik

word in die winter, is in 'n spiraalvorm

gebou met behulp van die harde-

verpakte sneeu van die binnekant van

die sirkel. Blokke is gesny met 'n sneeu-

mes gemaak van been, ivoor, of metaal.

Die blokke is gevorm en gestapel om 'n

koepelvormige struktuur te skep. In die

igloe het die Inuit geslaap op 'n lae sneeu

platform bedek met takkies en kariboe

pelse. Elke igloe het 'n dakvenster

gemaak van varswaterys. Wanneer die

somer kom, het die iglo gesmelt,en die

gesin moes terug beweeg in tente wat

van dierevelle gemaak is.

Bladsy 13 van 17

LEES EN SKRYF

17. Watter woestynwoning moet koue toestande in plaas van hitte trotseer?

a

Igloes

b

San-hutte

c

Kliphuise

d

Joerte (1)

18. In watter woestyn sal jy Bedoeïen-tente aantref?

a

Kalahari

b

Sahara

c

Mongoolse

d

Noordpool (1)

19. Watter woning is ‟n permanente struktuur?

a

Kliphuise

b

Joerte

c

Bedoeïen-tente

d

Geen van bogenoemde nie (1)

20. Watter woestynmense is nie nomadies nie?

Die mense van .... is nie nomadies nie.

a

Mongolië

b

die Saharawoestyn

c

Matmata

d

die Kalahari-woestyn (1)

Bladsy 14 van 17

21. Waarom het die kliphuise nie groot vensters nie?

Kliphuise het klein vensters ...

a

om die hitte in die dag uit te hou.

b

omdat glas nie altyd beskikbaar is nie.

c

om inbrekers uit te hou en veiligheid te verseker.

d

omdat mense daarvan hou om privaat te wees. (1)

22. Verduidelik in jou eie woorde wat „n woestyn is, nadat jy hierdie artikel

gelees het.

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

____________________________________________________________________(2)_

DINK EN REDENEER

23. Watter twee soorte wonings word uit soortgelyke materiaal gemaak?

a

Joerte en kliphuise

b

San-hutte en joerte

c

Bedoeïen-tente en joerte

d

Kliphuise en hutte (1)

24. Antarktika word ook as ‟n woestyn gereken. Waarom is dit so?

Antarktika ...

a

is baie hoog bo seespieël geleë.

b

kry baie min reën in ‟n jaar.

c

is so koud dat dit as ‟n woestyn geklassifiseer is.

d

is ‟n woestyn omdat die water daar bevrore is. (1)

Bladsy 15 van 17

SKRYF

25. In „n volsin, verduidelik waarom die mense wat in Matmata, Tunisië woon

hulle huise ondergronds bou.

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

___________________________________________________________________(4)__

26. In ʼn volsin, verduidelik waarom die San nie in permanente wonings woon

nie.

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

___________________________________________________________________(4)__

27. Dit is die jaar 2070. Ontbossing en aardverwarming het al die woestyne

vergroot. Verbeel jou jy kan ‟n woestyn kies om in te woon. Watter een sal

dit wees en waarom? Skryf sinne om jou antwoord te verduidelik.

___________________________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

_____________________________________________________(4)_

Bladsy 16 van 17

TAALSTRUKTUUR EN -GEBRUIK

Skryf die sinonieme (woorde met dieselfde betekenis) van die teks van die

vet onderstreepte woorde in die spasie.

Sinoniem

28. Die Bedoeïen en die San is mense wat

rond trek.

29. Die Joert kan gedra word.

(2)

Skryf die antonieme (woorde met die teenoorgestelde betekenis) van die

teks van die vet onderstreepte woorde in die spasie.

Antoniem

30. Natuurlike grotte is gebruik as huise.

31. Pikkewyne leef in die Noordpool.

(2)

Onderstreep die korrekte trap van vergelyking.

32. Die Atakamawoestyn is (droog, droër, droogste) as die Saharawoestyn. (1)

33. Die Tunisiese wonings het die (dik, dikker, dikste) mure van al die

woestynwonings. (1)

34. Bedoeïen-tente is (maklik, makliker, maklikste) om af te breek as

Mongoolse joerte. (1)

Vrae 35 na 36. Wat is die korrekte voegwoord om die sinne te verbind?

35. Die Bedoeïene gebruik hulle kamele om hulle tente mee te vervoer. Die

kamele sak nie in die sand in soos motors en vragmotors nie.

a

alhoewel

b

as

c

totdat

d

omdat (1)

Bladsy 17 van 17

36. Die Mongole gebruik skaapwol om hulle joerte van te maak. Die

skaapwol is al materiaal wat beskikbaar is.

a

as

b

aangesien

c

voordat

d

totdat (1)

DIE EINDE