VNMS – HIDROCENTRALI...

Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç

VNMS – HIDROCENTRALI KALIVAÇ

Anekse

Tiranë, Shqipëri


Pasqyra e lëndës:

1. Aneksi A: Lista e Kontrollit të Identifikimit .............................................................................................. 4

1.1. Lista e Kontrollit të Vlerësimit të Identifikimit të VNMS-së për projektin e propozuar të Hidrocentralit

Kalivaç (HEC Kalivaç) ................................................................................................................................... 5

2. Aneksi B: Lista e Kontrollit të Identifikimit ............................................................................................ 22

2.1. Lista e Kontrollit të Vlerësimit të Qëllimit të VNMS për Projektin e Propozuar të Hidrocentralit Kalivaç

(HEC Kalivaç) .............................................................................................................................................. 23

3. Aneksi C: Dokumenti Përmbledhës i Informacionit (DPI) .................................................................... 84

3.1. Qëllimi i këtij dokumenti ....................................................................................................................... 84

3.2. Përshkrimi i projektit ............................................................................................................................ 84

3.3. Procesi dhe metodologjia e VNM/ VNMS ............................................................................................ 85

3.4. Pjesëmarrja e publikut ......................................................................................................................... 86

3.5. KUSH PO E KRYEN PROCESIN E VNM/ VNMS? ............................................................................. 86

4. Aneksi D: Lista e vendbanimeve në zonën e influencës / studimit ..................................................... 90

5. Aneksi F: Lista e identifikuar e OJQ-ve ............................................................................................... 93

6. Aneksi G: Pyetje dhe Përgjigje ............................................................................................................ 95

Figura

Figura 1 Procesi dhe fazat e VNM/ VNMS në përputhje me Standardet e IFC-së ..................................... 87

Figura 2 Vendndodhja e projektit të propozuar HEC Kalivaç ...................................................................... 88

Figura 3 Fleta e regjistrimit dhe komenteve ................................................................................................ 89

Tabela

Tabela 1 Pjesa 1 e Listës së Kontrollit të Qëllimit: Pyetje për karakteristikat e projektit ....................... 23

Tabela 2 Pjesa 2 e Listës së Kontrollit për Fazën e Studimit: Karakteristijat e mjedisit në zonen e

projektit ........................................................................................................................................................ 66

Tabela 3 Pjesa 3 e Listës së Kontrollit për Fazën e Studimit: Përmbledhje e Matricës së Vlerësimit të

Ndikimit të Mundshëm Mjedisor & Social të Projektit të Propozuar HEC Kalivaç ................................. 73


1. Aneksi A: Lista e Kontrollit të Identifikimit

Përmledhje e raportit

ABKONS [REV 3]

EMËRTIMI I PROJEKTIT VNMS – HIDROCENTRALI KALIVAÇ

EMËRTIMI I DOKUMENTIT Lista e Kontrollit të Vlerësimit te Identifikimit të VNMS-së për

projektin e propozuar të HEC Kalivaç

RISH. QËLLIMI I ÇESHTJES SHENIME/

PËRSHKRIM ZHVILLUESI DATA

0 Lista e Kontrollit të Vlerësimit

të Identifikimit Raport Abkons sh.p.k 16/01/2019


të Identifikimit Rishikim 1 Abkons sh.p.k 21/01/2019


të Identifikimit Rishikim 2 Abkons sh.p.k 23/01/2019


të Identifikimit Draft Raporti Final Abkons sh.p.k 24/01/2019

Qëllimi final i çështjes

KONSULENTË

ZHVILLUESI KONTROLLUESI MIRATUESI

EMËR/ MBIEMËR ABKONS ABKONS AYEN

DATË 07/01/2019 24/01/2019 24/01/2019

EMËR/ MBIEMËR

DATË


1.1. Lista e Kontrollit të Vlerësimit të Identifikimit të VNMS-së për

projektin e propozuar të Hidrocentralit Kalivaç (HEC Kalivaç)

Kriteret e Identifikimit Po / Jo/?

Përshkruani shkurtimisht

A ka gjasa që kjo të ketë një

efekt të rëndësishëm?

Po / Jo /? – Pse?

Përshkrim i shkurtër I Projektit:

AYEN-ALB sh.a synon të ndërtojë dhe të vërë në operim një Hidrocentral – HEC Kalivaç,linjat e

transmetimit të të cilit, do të ndikojnë territoret e Bashkive Memaliaj, Tepelenë, Mallakastër dhe Selenicë.

Hidrocentrali do të ketë një fuqi totale të instaluar prej 111 MW dhe do të prodhojë mesatarisht një sasi

të energjisë elektrike prej E = 366.62 GWh / vit.

HEC Kalivaç do të krijojë një rezervuar të furnizuar me ujë nga lumi Vjosa. Rezervuari do të përmbajë

një volum total uji prej 375 milionë m3, nga të cilat 205 milionë m3 konsiderohen si volum i vlefshëm për

prodhimin e energjisë elektrike. Rezervuari do të krijohet nëpërmjet ndërtimit të një dige me mbushje

me gurë dhe ekran betoni dhe do të ndërtohet në një seksion të ngushtë të rrjedhës së lumit me një

gjatësi prej rreth 200 m. Ujëmbledhësi i Vjosës në zonën e digës është rreth 5.420 km2, duke krijuar një

liqen rreth 16 km2 (në 110 m.m.n.d).

Energjia e prodhuar nga HEC Kalivaç, do të lidhet me rrjetin energjetik kombëtar përmes një linje

transmetimi ajrore me një gjatësi prej 29 km (OHL), në Nënstacionin e Babicës 220/110/35 kV.

1.

A do të përfshijë ndërtimi,

operimi apo nxjerrja nga

përdorimi e projektit,

veprime, të cilat do të

shkaktojnë ndryshime

fizike në zonat lokale

(topografia, përdorimi i

tokës, ndryshimet në

shtratin e ujërave, etj.)?

Po

Projekti do të përfshijë ndërtimin

e një hidrocentrali të ri dhe

komponentëve / faciliteteve

shoqëruese (duke përfshirë një

digë, rezervuar, Godine Centrali

dhe linjë transmetimi ajrore 29 km

nga zona e projektit në NS Babicë

220/110/35 kV).

Marrëveshja e konçesionit për

HEC Kalivaç është e formës BOT

(Ndërtim-Operim-Transferim) me

një afat 35 vjeçar.

Po

Duke marrë në konsideratë

tipologjinë e këtij projekti si dhe

madhësinë e konsiderueshme të tij,

nëpërmjet ndërtimit dhe operimit të

Centralit, Digës dhe Rezervuarit,

projekti do të sjellë ndryshime në

përdorimin e tokës, të shtratit të

ujërave (ujërave sipërfaqësorë),

mikroklimën dhe në zhvendosjen e

fshatrave.

Ndikimi kryesor mund të

konsiderohet transformimi i një pjese

të lumit nga rrjedha e lirë në një

liqen.

Liqeni i krijuar nga projekti do të

përmbytë tokat bujqësore dhe

infrastrukturën tjetër civile siç janë

ndërtesat, objektet dhe rrugët.

Vendbanimet që do të afektohen

pjesërisht janë:

Memaliaj, Iliras, Qesarat, Anë Vjosë,

Përparim, Dukaj (Kordhaj), , Toç,

Mirinë, Vasjar, Leshnje, Sinanaj,

Dorëz, Lap Martalloz, Dhëmblan,






Po / Jo /? – Pse?

Sevastër, Golimbas, Peshkëpi, ,

Shkozë, Mallkeq, Gërnec, Ondricë

(Kocul), Xhyherine, and Babicë e

madhe.

2.

A do të përdorë ndërtimi

apo operimi i Projektit

burime natyrore siç janë

toka, uji, materialet,

energjia, ose ndonjë nga

burimet që nuk janë të

rinovueshme ose me

mungesë furnizimi?

Po

Gjatë fazës së zhvillimit, Projekti i

HEC Kalivaç do të jetë një kantier

i madh ndërtimi.

Disa pjesë të Tokës do të

shfrytëzohen për materiale

ndërtimi dhe gjithashtu do të

humbasin për shkak të

përmbytjes dhe krijimit të

rezervuarit.

Uji i lumit Vjosë do të përdoret si

gjatë fazës së ndërtimit ashtu

edhe gjatë fazës së operimit.

Energjia elektrike do të jetë e

nevojshme për kampin e

ndërtimit si dhe për pajisjet dhe

makineritë e tjera që nevojiten në

kantier. Pritet një konsum i madh

i energjisë elektrike dhe disa lloje

të karburanteve për makineritë.

Energjia elektrike e prodhuar nga

digat hidroelektrike, është një

burim energjie i pastër, i

rinovueshem, burim energjie pa

emetim, që siguron energji

elektrike me kosto të ulët dhe

ndihmon në reduktimin e

emetimeve të karbonit.

Po

Projekti pritet të krijojë një rezervuar

16 km2 (sipas studimit fillestar të

fizibilitetit); kjo paraqet një përdorim

të madh të burimeve natyrore.

Gjithashtu, do të përdoren materiale

ndërtimore nga zonat që do të

përmbyten në të ardhmen.

Nëpërmjet ndryshimit të rjedhës së

ujit në një pjesë të lumit Vjosa nga

rrjedhe e lirë në një liqen, do të ketë

një ndikim në habitatin natyror të

zonës së projektit, florës dhe faunës,

duke përfshirë edhe peizazhin dhe

ndikimin pamor.

Përdorimi i sasive të mëdha të

karburanteve për makineritë dhe

kamionët është një kërcënim

potencial për mjedisin.

Edhe gjatë operacionit, uji që

përdoret për energjizimin e turbinave

nuk humbet gjatë procesit. Ai mund

të ripërdoret përsëri për të prodhuar

energji elektrike.

3.

A do të përfshijë projekti,

përdorimin, magazinimin,

transportin, trajtimin apo

prodhimin e substancave

ose materialeve të cilat

mund të jenë të dëmshme

për shëndetin e njeriut

dhe për mjedisin apo që

ngrenë shqetësime rreth

Po

Gjatë fazës së ndërtimit do të

përdoren materiale të ndryshme

ndërtimi si beton, lëndë djegëse

për makineritë dhe pajisjet etj., të

cilat mund të jenë të dëmshme

nëse nuk trajtohen me kujdes dhe

nëse lejohen direkt në mjedis.

Llojet e ndryshme të materialeve

do të magazinohen në kantier,

Jo

Zhvillimi i propozuar do të ndërtohet

dhe operohet në përputhje me

kërkesat kombëtare dhe praktikat

më të mira ndërkombëtare.

Zona e ndërtimit do të jetë e kufizuar

dhe nën vëzhgim të rreptë nga

konsulenti i mbikëqyrjes, investitori

dhe autoritetet konçesionare.






Po / Jo /? – Pse?

rreziqeve aktuale ose të

përceptuara për

shëndetin e njeriut?

duke përfshirë materialet e

mundshme të rrezikshme.

Punimet e ndërtimit do të

përfshijnë transportin e

materialeve në kantier dhe

transportin e mbetjeve të tepërta

nga kantieri në zonën e miratuar

të depozitimit të mbetjeve.

Gjatë fazës së operimit gjithashtu

mund të përdoren edhe disa

materiale që mund të jenë të

dëmshme për njerëzit dhe

mjedisin si: kimikate, vajra,

kontenierë me substanca të

rrezikshme etj.

Planet e veçanta të kontrollit dhe

masat e duhura zbutëse do të

implementohen për menaxhimin e

materialeve dhe mbetjeve të

rrezikshme.

Do të ketë një impakt në fazën e

ndërtimit për shkak të lëvizsjes së

makinerive dhe automjeteve,

transportit të materialeve dhe

instalimin e turbinave.

4.

A do të ketë prodhim të

mbetjeve të ngurta në

Projekt gjatë ndërtimit të

fazës së operimit ose në

fazën e nxjerrjes nga

përdorimi?

Po

Gjatë fazës së ndërtimit, do të

ketë gjenerim të materialeve të

ngurta (masive të dheut dhe

shkëmbore) në sasi të

konsiderueshme, si rezultat i

punimeve të ndryshme tokësore.

Gjatë kësaj faze do të gjenerohen

gjithashtu edhe lloje të tjera

mbetjesh të ngurta nga aktivitetet

e fuqisë njerëzore (aktivitetet e

fuqisë punëtore) dhe punimet e

ndërtimit.

Gjatë fazës së operimit, llojet

kryesore të mbetjeve (siç janë

mbetjet plastike, letrat / kartonat,

mbetjet organike etj.) do të

rezultojnë nga aktivitetet

njerëzore

Të gjitha mbetjet që do të

gjenerohen do të klasifikohen në

përputhje me VKM Nr. 99/2005

"Për miratimin e Katalogut

Shqiptar të Klasifikimit të

Mbetjeve", i ndryshuar.

Jo

Parashikohet që një sasi e

konsiderueshme e mbetjeve të

ngurta (dheu natyral dhe masës

shkëmbore) do të (ri)përdoret

brenda zonës së projektit në

komponentë të ndryshëm të

ndërtimit të HEC-it (si p.sh. diga) si

dhe gjithashtu për fazën e

rehabilitimit.

Një sasi e vogël e materialit të

gërmuar të mbetjeve (materiali

tepricë) nuk do të jetë e

përshtatshme për ripërdorim gjatë

ndërtimit. Sasitë e sakta të

materialeve shtesë / të tepërta

(materialet e gërmuara gjatë fazës

së ndërtimit) do të llogariten nga

Klienti gjatë proesit të VNMS dhe do

të detajohen në raportin e VNMS /

VNM.

Asgjësimi i mbeturinave të

materialeve të ngurta dhe i materialit

të tepërt gjatë fazës së ndërtimit dhe

operimit do të përcaktohet në

bashkëpunim të ngushtë me

autoritetet lokale (p.sh. Bashkitë).






Po / Jo /? – Pse?

Duke spekuluar se serviset e

pajisjeve dhe makinerive do të

kryhen në kantier, vlerësojmë se

mund të gjenerohet një sasi e

kufizuara e mbetjeve të rrezikshme

të vajrave të përdorura ose të

materialeve të tjera të zjarrit.

Menaxhimi i mbetjeve të rrezikshme

do të bëhet në përputhje me

kërkesat e ligjit shqiptar dhe

praktikat më të mira ndërkombëtare.

Nëse është e nevojshme,

menaxhimi dhe trajtimi i mbetjeve të

rrezikshme do të kryhet në

bashkëpunim me kompanitë e

liçensuara për mbetjet e rrezikshme.

Duke marrë në konsideratë masat

paraprake që do të ndërmerren

brenda qëllimit të VNMS, mund të

konkludohet se nuk do të ketë efekte

domethënëse në mjedis për arsye të

gjenerimit të mbetjeve.

Rreziqet potenciale konsiderohen të

menaxhueshme, përmes planeve të

ndryshme dhe masave monitoruese.

Vlerësimi i hollësishëm i impakteve

do të kryhet në fazat e mëposhtme

të procesit të VNMS.

5.

A do të çlirohen në ajër

ndotës apo substanca

tërrezikshme, toksike apo

helmuese?

Po

Gjatë fazës së ndërtimit mund të

ketë çlirim të ndotësve të ajrit dhe

gjenerim të pluhurit (lëndë

grimcionale) si rezultat i

punimeve të ndërtimit, operimit të

makinave të rënda, automjeteve

dhe trafikut rrugor.

Gjatë fazës së operimit emisionet

kryesore potenciale për t'u

vlerësuar janë emetimet e

gazrave që mund të çlirohen në

ajër (dioksid karboni (CO2) për

shkak të depozitimit të

materialeve të shumta për

Po

Gjatë ndërtimit, kontribuesit

kryesorë të emetimeve të ajrit do të

lindin nga burime të lëvizshme dhe /

ose të palëvizshme, siç janë

automjetet që lëvizin në rrugë me

asfalt apo jashtë asfaltit, impiantet

që gjenerojnë naftë, përdorimi i

makinerive të rënda etj. Pluhuri i

çliruar që del nga pastrimi i tokës /

bimësisë dhe nga puna në impiantet

e thyerjeve / të bërjes së betonit

mund të ndikojnë gjithashtu në

cilësinë e ajrit. Megjithatë, mund të

parashikohet që impaktet potenciale






Po / Jo /? – Pse?

ndërtimin e digës së madhe të

HEC-it).

janë në nivele të ulëta dhe lehtësisht

të menaxhueshme me masa të

duhura zbutëse (p.sh. gjatë

periudhës së verës, kontrolli i

pluhurit në zonat e punës mund të

menaxhohet me anë të spërkatjes

me ujë nëpërmjet mjeteve të

kamionëve me ujë).

Gjatë fazës së operimit, emisionet

kryesore potenciale mund të vijnë

nga emetimet e gazrave serë për

shkak të kalbjes së materialit organik

brenda depozitës së ujit pas

ndërtimit të digës (liqeni i

rezervuarit) së HEC Kalivaç.

Bazuar në projekte të ngjashme dhe

në studimet e mëparshme të kryera

në digat e mëdha të hidrocentraleve

me rezervuar, ekzistojnë rrisqe

potenciale të cilat mund të krijojnë

kushte të prurjes së ulët të rrjedhës,

që potencialisht të çojnë në

vendosjen e shtresave të

konsiderueshme termike dhe për

rrjedhojë edhe të kushteve anësore

në shtresat e ftohësit, të daljes

fundore të ujit të rezervuarit. Në këtë

rast, gazrat serë lëshohen në formën

e metanit i cili konvertohet në dioksid

karboni (CO2) ndërsa shkon deri në

sipërfaqe përmes kolonës së ujit.

Bazuar në rezultatin e studimit të

cilësisë së ajrit, të kushteve

meteorologjike dhe të simulimeve,

do të përcaktohen edhe emetimet e

CO2 të parashikuara në rezervuar.

Për më tepër, këto të dhëna dhe

rezultate duhet të krahasohen me

standardet relevante të cilësisë së

ajrit (standardet kombëtare dhe

ndërkombëtare) për të përcaktuar

rëndësinë e impaktit dhe masat

zbutëse të propozuara (nëse është e

nevojshme) në mënyrë që të mos

ndikojnë në mjedis.






Po / Jo /? – Pse?

6.

A do të shkaktojë Projekti

zhurma,dridhje,dritë,

energji të nxehtë ose

rrezatim elektromagnetik?

Po

Zhurmë do të gjenerohet si gjatë

ndërtimit ashtu edhe gjatë

operimit. Vibrimet do të

gjenerohen vetëm gjatë fazës së

ndërtimit për shkak të punimeve

tokësore brenda zonës së

projektit.

Rrezatimi elektromagnetik do të

gjenerohet gjatë fazës së

operimit për shkak të funksionimit

të linjës së transmetimit ajror

(OHL) 110 kV nga zona e projektit

në NS Babicë dhe në NS afër

hidrocentralit.

Po

Gjatë fazës së ndërtimit, emetimet e

zhurmave dhe gjenerimi i dridhjeve

pritet të jenë afatshkurtra, me

intensitet të ulët dhe të lokalizuara,

të kufizuara brenda zonës së

projektit. Në këtë fazë, nuk ka efekte

të parashikuara nga zhurmat dhe

gjenerimi i dridhjeve.

Përveç kësaj, gjatë fazës së operimit

zhurmat e ambientit do të rezultojnë

vetëm nga operimi i turbinave.

Rrezatimi elektromagnetik nga OHL

nuk pritet të paraqesë rreziqe

shëndetësore meqenëse do të

vendoset kryesisht në terren

kodrinor dhe në distancë të

konsiderueshme nga ndërtesat e

banuara.

Gjithsesi, influenca dhe impakti i

saktë nuk mund të parashikohen në

ketë fazë. Gjenerimi i zhurmës në

mjedis, dridhjet dhe EMF duhet t'i

nënshtrohen një studimi të

hollësishëm brenda fushës së

qëllimit të VNMS.

7.

A do të rezultojë nga

projekti rreziku i ndotjes

së tokës ose ujit nga

çlirimi i ndotësve në tokë,

në ujërat sipërfaqësorë,

ujërat nëntokësorë ose

ujërat bregdetarë?

Po

Gjatë fazës së ndërtimit, ekziston

një rrezik potencial i ndotësve që

hyjnë në mjedisin e tokës ose të

ujit për shkak të ngjarjeve të

paplanifikuara dhe / ose

aksidenteve. Ndërsa, gjatë fazës

së operimit, rreziqet nga ngjarjet

e paplanifikuara dhe / ose

aksidentet konsiderohen të vogla,

të kufizuara vetëm në rastet e

aktiviteteve të mirëmbajtjes.

Përmbytjet mund të përbëjnë një

risk të lartë aksidentesh gjatë

fazës së ndërtimit dhe operimit.

Po

Gjatë fazës së ndërtimit nuk pritet që

të ketë ndonjë pasojë të madhe të

kontaminimit në mjedis.

Gjatë të dyja fazave (faza e ndërtimit

dhe operimit) mund të ketë impakte

të mundshme për shkak të ngjarjeve

të paplanifikuara, aksidenteve apo

forcave madhore, megjithatë, rreziku

konsiderohet i ulët dhe lehtësisht i

eleminueshëm përmes planeve të


Përmbytjet mund të përbëjnë një risk

të konsiderueshëm të aksidenteve

gjatë fazës së ndërtimit dhe në një






Po / Jo /? – Pse?

masë më të vogël gjatë fazës së

operimit, duke dëmtuar makineritë

dhe pajisjet ose duke marrë me vete

në rrjedhë ndotësit e depozituar.

8.

A do të ketë ndonjë rrezik

të aksidenteve gjatë

ndërtimit apo operimit të

projektit, të cilat mund të

ndikojnë në shëndetin e

njeriut osenë mjedis?

Po

Gjatë fazës së ndërtimit ka

potencial për lëndë ndotëse që

mund të hyjnë në tokë, ujëra

sipërfaqësorë dhe ujërat

nëntokësorë për shkak të

aktiviteteve ndërtimore.

Gjatë fazës së operimit, ekziston

rreziku që ndotësit të hyjnë në

mjedisin ujor (nga sipërfaqja dhe

toka) nga rrjedha sipërfaqësorë

dhe / ose në rast të ngjarjeve të

paplanifikuara gjatë aktiviteteve

të mirëmbajtjes.

Përmbytjet mund të përbëjnë një

rrezik të lartë të aksidenteve gjatë

fazës së ndërtimit dhe në një

masë më të vogël gjatë asaj të

operimit.

Rrëshqitja e tokës mund të

përbëjë një rrezik të lartë të

aksidenteve gjatë fazës së

ndërtimit dhe asaj të operimit.

Jo

Është detyrim ligjor të miratohen

masat zbutëse dhe planet përkatëse

të menaxhimit. Këto plane duhet të

zhvillohen dhe zbatohen, për të

shmangur aksidentet e mundshme

nga materialet e ndërtimit ose

substancat e tjera në mjedisin ujor

dhe të tokës afër.

Gjatë fazës së operimit të projektit të

propozuar, pritet që risku i

aksidenteve të zvogëlohet për shkak

të numrit më të vogël të makinerive

dhe kamionëve, aktiviteteve

operacionale dhe procedurave të

operimit të impiantit.

9.

A do të rezultojnë nga

projekti ndryshime

sociale, për shembull, në

demografi, në mënyrën e

jetesës tradicionale, ose

në punësim?

Po

Rezervuari që do të krijohet do të

përmbysë rreth 16 km2 tokë

(sipas studimit të fizibilitetit). Kjo

do të shkaktojë ndryshime

shoqërore në demografinë,

mënyrën e jetesës tradicionale

dhe punësim.

Po

16 km2 tokë (sipas studimit të

fizibilitetit) që do të përmbytet do të

shkaktojë:

zhvendosje (disa banesa të

fshatit);

zhvendosje të pak bizneseve;

humbje të tokës bujqësore, e

cila shkakton humbje ose

ndryshim të strukturës së të

mbjellave për rrjedhojë edhe të

gjenerimit të fitimit;

humbje të fondit pyjor dhe

kullosor;






Po / Jo /? – Pse?

Ndryshim pamor nga lumi me

rrjedhje të lirë në një rezervuar

me ujë të depozituar;

Ndryshim nga llojet e peshqve

lumorë në ato liqenorë,

gjithashtu do të ndryshojë stilin

lokal të të ngrënit;

Pjesë nga rruga kombëtare që

do të përmbytet;

Kthim nga lum i mirëfilltë në një

potencial rekreativ liqenor.

Gjatë fazës së ndërtimit, nga projekti

do të rezultojë:

Mundësia e punësimit

afatmesëmdirekt ose

indirektMundësia për të

shfrytëzuar oportunitete të

reja biznesi, sipas nevojës

nga zhvillimi i projektit.

Fitimi i aftësive të reja

profesionale të

përshtatshme me

mundësitë e punësimit nga

projekti.

Ndryshim në rrugët

tradicionale dhe në

infrastrukturën tjetër.

Projekte të tilla të mëdha

shoqërohen me një numër të madh

punonjësish me një sfond shoqëror

të ndryshëm, aftësi, origjinë, traditë,

gjuhë dhe dialekte të ndryshme, të

cilat mund të ndikojnë në traditën

lokale.

Gjithashtu, numri i madh i të

punësuarve është mundësirreziku

për nivel më të lartë të krimit dhe

shkeljeve.

10.

A ka ndonjë faktor tjetër

që duhet të merret në

konsideratë si ndonjë

zhvillim shkakësor që

Po

Gjatë disa viteve të fundit ka

pasur shumë diskutime për

ndërtimin e projekteve të

propozuara të HEC Kalivaç dhe

Po

Parashikohet se ndërtimi i

hidrocentraleve të tjera në rrjedhën e

poshtme të lumit mund të rezultojë

në shkaktimin e efekteve mjedisore






Po / Jo /? – Pse?

mund të çojë në efekte

mjedisore apo te rrisë

mundesinë e ndikimeve

kumulative me aktivitetet

e tjera ekzistuese apo të

planifikuara në lokalitet?

HEC Poçem mbi lumin Vjosa.

HEC Poçem është një tjetër

projekt i propozuar i

hidrocentraleve në rrjedhën e

poshtme të lumit Vjosa. Ndërtimi i

një hidrocentrali tjetër mbi lumin

Vjosa në rrjedhën e poshtme të

HEC Kalivaç do të çojë në efekte

mjedisore dhe impakte

kumulative të mundshme.

dhe impakteve kumulative,

veçanërisht, nëse këto projekte do të

zhvillohen në të njëjtën kohë /

periudhë. Kjo është për shkak të

funksioneve ekologjike dhe

biodiversitetit të veçantë të

ekosistemeve të lumenjve, të cilat

janë shumë të varura nga dinamika

e tyre gjeomorfike.

Ndikime të tjera potenciale mund të

rezultojnë nga aktivitetet e projektit

(p.sh. ndërtimi i digave gjatë fazës

së ndërtimit) që mund të shkaktojnë

degradim të mundshëm të cilësisë

së ujit. Cilësia e ujit në rrjedhë mund

të modifikohet për shkak të punëve

ndërtimore për projektin e HEC’it,

morfologjisë së lumit, sasiëë dhe

dinamikës së lëshimeve në rrjedhën

e lumit.

Sidoqoftë, efektet mjedisore dhe

impaktet e mundshme kumulative të

lidhura me aktivitetet e tjera

ekzistuese ose të planifikuara nuk

mund të vlerësohen me saktësi në

këtë fazë.

11.

A ka zona në ose rreth

zonës së projektit, të cilat

mbrohen sipas

legjislacionit

ndërkombëtar, kombëtar

ose lokal për vlerat e tyre

ekologjike, të peisazhit,

kulturore apo të tjera, të

cilat mund të preken nga

projekti?

Po

Nuk ka zona të mbrojtura që

ndodhen pranë zonës ndërtimore

të propozuar. Zonat e mbrojtura

të tilla si Zona e Mbrojtur e Vjosë-

Nartë dhe Parku Kombëtar

Hotova-Dangellia janë larg nga

zona e propozuar për zhvillim.

Zona e Mbrojtur Vjosë-Nartë

– rreth 30 km në distancë

ajrore nga HEC’i (pjesa veri-

perëndimore);

Parku Kombëtar Hotova-

Dangellia – rreth 42 km në

distancë ajrore nga HEC”i

(pjesa juglindore).

Po

Duke marrë parasysh distancën e

zonave të mbrojtura dhe

monumenteve natyrore nga zona e

projektit, rezulton se nuk ka ndikime

të parashikuara.

Monumenti natyror "Rrepet e

Dervenit", brenda zonës së prekur

nga projekti, pretendohet se është

shkatërruar, siç është vërtetuar edhe

gjatë vizitës në terren, të kryer më

17.01.2019.

Megjithatë, ky vlerësim paraprak

duhet të konfirmohet me AKZM

(Agjencia Kombëtare e Zonave të






Po / Jo /? – Pse?

Duke iu referuar studimit

paraprak në zyrë, rezulton se

ekzistojnë pesë (5) monumente

natyrore pranë zonës së projektit,

si më poshtë:

Rrepet e Donies, Kalivaç –

rreth 535 m nga zona e

projektit;

Rrapi i Qesaratit – rreth 340

m nga zona e projektit;

Mogilat e Vasjarit – rreth 484


Rrap i Dames – rreth 2,200


Rrepet e Dervenit - brenda

zonës së projekti.

Bazuar në studimin paraprak në

zyrë dhe në portalin ASIG Geo-

portal, janë tre (3) monumente të

trashëgimisë kulturore

(monumente arkeologjike) pranë

zonës së projektit; një afër fshatit

Leshnjë, një pranë fshatit

Qesarat dhe tjetra në fshatin

Kordhaj.

Mbrojtura) përmes një komunikimi

zyrtar.

Gjatë vizitës në terren u konstatua

një varr nga periudha e Luftës së

Dytë Botërore. Ky varr mund të

gjendet brenda zonës së projektit

dhe të preket nga liqeni i rezervuarit.

Duke iu referuar monumenteve të

trashëgimisë kulturore

(monumenteve arkeologjike) të

identifikuara nga vëzhgimet nga

zyra, vlerësojmë se ato do t'i

nënshtrohen një vlerësimi të

hollësishëm gjatë studimeve bazë të

VNMS.

12.

A ka zona të tjera në ose

rreth zonës së projektit të

cilat janë të rëndësishme

ose të ndjeshme për arsye

të ekologjisë së tyre, p.sh.

këneta, burime ujore apo

shtrate të tjera ujore, zona

bregdetarë, male, pyjet

apo zona me materiale

drusore, të cilat mund të

preken nga projekti?

Po

Ju lutemi referojuni pikes 11, më

sipër.

Jo

Ju lutemi referojuni pikes 11, më

sipër.

13.


zonës së projekit të cilat

përdoren nga lloje të

Po

Raportet e pavarura të publikuara

kohët e fundit përmendin disa

lloje të mbrojtura në lumin Vjosa,

Po

Gjatë fazës së ndërtimit impakti

kryesor i parashikuar pritet të vijë

nga punimet civile si gërmimi dhe






Po / Jo /? – Pse?

mbrojtura, të

rëndësishme ose të

ndjeshme të faunës ose

florës, p.sh. për

mbarështim, rasatë,

ushqim, pushim,

mbingarkesë, migrim, të

cilat mund të ndikohen

nga projekti?

pa ndonjë referencë të saktë për

vendndodhjen e tyre.

Raporte të tilla përmendin

praninë e ngjalës së Evropës, të

Ohrit dhe të Pindut, etj.

mbushja e tokës në shtartin e lumit,

duke shkaktuar turbullira dhe

trazime në rritje.

Ndërsa, gjatë fazës së operimit,

ndikimi kryesor do të jetë ndryshimi i

rrjedhës së lumit nga i lirë, në një

rezervuar, uji i të cilit lëshohet nga

diga.

Gjatë të dy fazave (fazës së

ndërtimit dhe asaj të operimit) mund

të ketë ndikime të mundshme për

shkak të ngjarjeve të paplanifikuara

ose aksidenteve, megjithatë rreziku

konsiderohet i menaxhueshëm

përmes planeve të ndryshme dhe

masave monitoruese.

14.

A ka ndonjë zonë me

ujëra në brendësi, ujëra

bregdetarë, detare ose

nëntokësorë në ose rreth

zonës së propozuar që

mund të preket nga

projekti?

Po

Projekti do të zhvillohet diku në

mes të lumit Vjosa, larg nga uji

bregdetar ose detar dhe nuk ka

liqene në brendësi që ndikohen

nga projekti.

Uji tokësor do të ndikohet nga

rritja e sipërfaqes së ujit në

rezervuarin që do të krijohet.

Një tjetër ndikim i mundshëm

është ai nga aksidentet gjatë

ndërtimit ose operimit.

Po

Gjatë fazës së ndërtimit nuk priten

efekte me ndikim të madhnë mjedis.

Efekti i sipërfaqes së shtuar të

ujërave tokësorë pritet si një ndikim i

drejtpërdrejtë i nivelit të ujit në

rezervuar.

Gjatë të dy fazave (ndërtimi dhe

operimi) mund të ketë ndikime të

mundshme për shkak të ngjarjeve të

paplanifikuara ose aksidenteve,

megjithatë rreziku konsiderohet i

menaxhueshëm përmes planeve të


15.

A ka ndonjë zonë ose

veçori të peizazhit me

vlera skenike në ose rreth

zonës së projektit, e cila

mund të ndikohet nga

projekti?

Po

Peisazhi do të pësojë ndryshime

për shkak të krijimit të digës,

rezervuarit, centralit elektrik dhe

linjave të transmetimit.

Gjithashtu, do të ketë ndikim të

përkohshëm gjatë fazës së

ndërtimit.

Po

Sasia e saktë e ndikimit nuk mund të

parashikohet në këtë fazë.






Po / Jo /? – Pse?

16.

A ka ndonjë rrugë apo

objekt në ose rreth zonës

së projektit, e cila

përdoret nga publiku për

hyrje në zona pushimi,

argëtimi apo në objekte të

tjera, të cilat mund të


Po

Ekzistojnë disa rrugë që preken.

Rruga nacionale në anën e

djathtë të lumit dhe fshati që

lidhet me rrugën në anën e majtë

të lumit.

Po

Ndikimi është i tillë që kërkon

zëvendësimin e rrugës së fshatit në

anën e majtë të lumit dhe rritjen e

bazës rrugore në anën e djathtë.

17.

A ekzistojnë segmente

rruge të transportit në

ose rreth zonës së

projektit të cilat janë të

ndjeshme ndaj ngjeshjes

apo që shkaktojnë

probleme mjedisore nëse


Po

Një pjesë e Rrugës Kombëtare

Tepelenë (Levan-Tepelenë) do të

mbulohet nga zona e rezervuarit.

Segmente të tjera rrugore (rrugët

rurale) mund të preken nga

punimet e ndërtimit.

Po

Impakte të mundshme priten në

rrugët e transportit për shkak të

ndërtimit të rezervuarit. Gjithashtu

ngritja e niveliti të rrugës kombëtare

ekzistuese do të kërkonte që trafiku

në rreth 4 km të devijohej gjatë

punimeve të ndërtimit.

Megjithëse në përgjithësi vlerësohet

një trafik i intensitetit të ulët në

rrugën kombëtare. Trafiku rritet

shumë gjatë periudhës së

pushimeve të verës. Kjo mund të

shkaktojë trafik të përkohshëm në

segmentin rrugor kombëtar nga dhe

në Memaliaj dhe Tepelenë.

18.

A ndodhet projekti në një

vend që ofron dukshmëri

të lartë tijtë për shumë

njerëz?

Po

Vendndodhja e propozuar për

zhvillimin e Hidrocentralit Kalivaç

ndodhet në territorin e komunës

së Memaliaj, rreth 16 km në

distancë ajrore nga qyteti

Memaliaj.

Rezervuari i projektit që do të

krijohet ,në një pjesë të tij, do të

shkojë paralel me rrugën

nacionale përgjatë anës së

djathtë të lumit, pa barriera të

dukshme.

Projekti gjithashtu do të ketë

ndikim në territoret e fshatrave

Iliras, Qesarat, Ane Vjose,

Leshnje, Dukaj (Kordhaj) dhe

Po

Përsa i përket punimeve të ndërtimit,

ato do të jenë të dukshme për

banorët lokalë në fshatrat pranë

zonës së propozuar për të ndërtuar

digën dhe hidrocentralin.

Megjithëse, diga dhe hidrocentralet

janë rrethuar nga kodra të larta të

cilat në një farë mënyre e fshehin

zonën e ndërtimit nga shikimi.

Gjatë fazës së operimit hidrocentrali

i propozuar dhe rezervuari i liqenit

do të jenë të dukshme për banorët

lokalë dhe kalimtarët, për shkak të

madhësisë së liqenit që do të

krijohet. Efektet në këtë rast do të

jenë afatgjata dhe prandaj mund të






Po / Jo /? – Pse?

Përparim. Vendndodhja e

propozuar do të jetë shumë e

dukshme.

ketë ndikime të mëdha të

parashikuara.

19.

A ka ndonjë zonë apo

veçori me rëndësi

historike ose kulturore në


projektit, e cilamund të

ndikohet nga projekti?

Po

Bazuar në studimet paraprake në

zyrë, ekzistojnë tre (3)

monumente të trashëgimisë

kulturore (monumente

arkeologjike) që ndodhen afër

zonës së projektit; një afër fshatit

Leshnjë, një pranë fshatit

Qesarat dhe tjetri në fshatin

Kordhaj.

Jo

Duke i’u referuar studimeve

paraprake në zyrë, rezulton se nuk

ka monumente të trashëgimisë

kulturore brenda zonës së projektit

edhe pse ato mund të jenë të

vendosura në distancë të afërt. Edhe

pse do të kryhen sondazhe dhe

studime të përshtatshme për të

identifikuar me saktësi nëse ka

vende të trashëgimisë kulturore.

Ndikimet e mundshme janë

vlerësuar dhe do të propozohen

masa zbutëse nëse është e

nevojshme.

20.

A është projekti i

vendosur në një zonë të

pazhvilluar më parë ku do

të ketë humbje të tokës

së gjelbëruar?

Po

Ka disa zona të pyjeve, tokave

bujqësore dhe kullotave që do të

përmbyten nga projekti.

Po

Në këtë fazë, është e vështirë të

vlerësohet sipërfaqja e saktë e

tokave pyjore, bujqësore dhe

kullosore që do të afektohen /

ndikohen nga projekti, kryesisht nga

liqeni që do të krijohet. Gjithsesi

sondazhet dhe studimet përkatëse

do të konfirmojnë sasinë dhe

rëndësinë e këtyre ndikimeve.

21.

A ka përdorime

ekzistuese të tokës në


projektit, p.sh. shtëpi,

kopshte, prona të tjera

private, objekte

industriale, tregtare,

rekreacione, hapësira

publike të hapura, objekte

të komunitetit, zona

bujqësore, pyjore,

turizmi, zona minerare

Po

Projekti ka ndikim të madh

kryesisht për shkak të krijimit të

rezervuarit, i cili do të përfshijë

marrjen e tokës dhe të pronës.

Është parashikuar që pronat

private dhe tokat e pasurisë

publike do të preken. Bazuar në

informacionin aktual, pyjet dhe

parcelat bujqësore të fshatrave

në zonën për zhvillim do të

preken.

Po

Zhvillimi i hidrocentralit të propozuar

do të çonte në rreth 16 km2 të

kërkesës për tokë. Efektet në

shfrytëzimin e tokës kanë më shumë

gjasa të jenë negative për shkak të

aktiviteteve ndërtimore, liqenit të

rezervuarit, nevojës për rrugë

shërbimi dhe nevojës për

zhvendosje ose kompensim të atyre

që kanë ndikim të drejtpërdrejtë.

Efekte të rëndësishme janë

parashikuar në fshatrat Iliras,






Po / Jo /? – Pse?

apo gurore që mund të


Liqeni i rezervuarit do të ndikojë

gjithashtu pjesë të vendbanimeve

të fshatrave Iliras, Qesarat, Ane

Vjose, Leshnje, Dukaj

(Përkujtim), Përparim dhe

Memaliaj. Gjithashtu varrezat e

qytetit të Memaliaj mund të

preken nga uji i rezervuarit gjatë

përmbytjeve.

Gjithashtu do të preket burimi i ujit

të pijshëm të Komunës Memaliaj.

Kanalet e shkarkimit të ujërave të

zeza të Memaliaj pritet gjithashtu

të përmbyten;

Ndërtesa të tjera industriale ose

objekte të komunitetit mund të

preken gjithashtu nga projekti.

Qesarat, Ane Vjose, Leshnje,

Përparim, Dukaj (Kordhaj) dhe

Memaliaj për shkak të ndërtimit të

rezervuarit të liqenit që do të

përmbysë një pjesë të këtyre

zonave.

Ndërtesat, shërbimet dhe objektet e

tjera të komunitetit (siç janë varrezat

e Memaliaj, pikat e shkarkimit të

ujërave të zeza të qytetit Memaliaj,

stacioni i pompës së furnizimit me

ujë të pijshëm në fshatin Dukaj

(Kordhaj), linjat e transmetimit ajror,

etj.) do të ndikohen nga projekti.

Investigime dhe detaje të mëtejshme

janë të nevojshme në fazat e

mëvonshme të VNMS për të bërë

një vlerësim më të mirë në lidhje me

këtë çështje.

22.

A ekzistojnë plane për

shfrytëzimin e tokës në të

ardhmen, në ose rreth

zonës së projektit e

cilamund të ndikohet nga

projekti?

Po

Projekti i vetëm i identifikuar që

do të zhvillohet pranë projektit të

HEC Kalivaç është projekti HEC

Poçem.

Jo

Edhe pse projekti është në pritje për

momentin, do të zhvillohet vetëm

pak km në rrjedhën e poshtme të

HEC Kalivaç, me pak ose aspak

ndikim në këtë projekt.

Nëpërmjet konsultimit me të gjitha

nivelet e palëve të interest do të

identifikohen nëse janë parashikuar

projekte të tjera në zonën e projektit.

23.


zonës së projektit të cilat

janë të populluara ose të

ndërtuara në mënyrë të

dendur, të cilat mund të


Po

Liqeni i rezervuarit do të ndikojë

gjithashtu disa pjesë të

vendbanimeve të fshatrave Iliras,

Qesarat, Ane Vjose, Dukaj

(Kordhaj), Leshnje, Përparim dhe

Memaliaj.

Shikoni pikën 21 si më sipër.

Po

Ndikimet kryesore potenciale janë

parashikuar për aspektet socio-

ekonomike (ndikimet e

drejtpërdrejta).

Shikoni pikën 21 si më sipër.

24. Po Po






Po / Jo /? – Pse?



janë zënë nga përdorimi i

ndjeshëm i tokës, p.sh.

spitale, shkolla, vende

kulti, objekt të

komunitetit, të cilat mund

të preken nga projekti?

Vendbanimet e fshatrave përreth,

varrezat e qytetit të Memaliaj dhe

ndërtesat e tjera industriale dhe

objektet e komunitetit do të

ndikohen nga projekti.

Për informacion shtesë, shiko

pikat 21 dhe 23 si më lart.

Ndikimet kryesore të

mundshmeparashikohen në

aspektin socio-ekonomik.


janë të nevojshme për të bërë një

vlerësim më të mirë.

Shiko pikat 21 dhe 23 si më lart.

25.


zonës së prokjejtit që

përmbajnë burime të

rëndësishme, me vlerë të

lartë ose të rralla, p.sh.

ujërat nëntokësorë, ujërat

sipërfaqësorë, pylltaria,

bujqësia, peshkimi,

turizmi, mineralet, të cilat

mund të preken nga

projekti?

Po

Vendbanimet e fshatrave të

afërta, zonat e tjera minerare,

bujqësore, të turizmit, peshkimit

dhe objektet e komunitetit do të

ndikohen nga projekti. Bazuar në

informacionin aktual, pyjet dhe

parcelat bujqësore të fshatrave

në mjedis do të preken.

Po

Liqeni që do të krijohet do të ketë

ndikim në ujërat nëntokësorë, ujërat

sipërfaqësorë, pyjet, bujqësinë,

peshkimin etj.

Bazuar në vizitat në terren të kryera

në zonën e propozuar, është

konstatuar se stacioni i pompimit të

furnizimit me ujë të pijshëm të qytetit

Memaliaj do të ndikohet drejtpërdrejt

nga projekti. Gjithashtu kanali i

shkarkimit të ujërave të zeza në

qytetin e Memaliaj do të përmbytet

nga rezervuari I liqenit. Për më

tepër, disa tubacione të ujit të

pijshëm mund të preken nga projekti

dhe nga rezervuari I liqenit.


janë të nevojshme për të bërë një

vlerësim më të mirë.

Shiko pikat 21 dhe 23 si më lart.

26.



tashmë janë subjekt i

ndotjes apo dëmtimit të

mjedisit, p.sh. ku

tejkalohen standardet

ekzistuese ligjore

mjedisore, të cilat mund

të preken nga projekti?

Po

Rastet ekzistuese të

përmbytjeve, hedhja e paligjshme

e mbeturinave urbane dhe

ndërtimore dhe erozioni i brigjeve

përgjatë lumit Vjosa.

Po

Bazuar në literaturë, disa studime të

kryera në këtë zonë kanë vërejtur

një numër rastesh të përmbytjeve

dhe erozionit të brigjeve përgjatë

lumit Vjosa.

Zhvillimi i propozuar i HEC-it në

studimin e fizibilitetit ka sjellë

rekomandime për të siguruar

sigurinë e digës dhe minimizuar

rrezikun e përmbytjeve.

Megjithëse nuk priten efekte të

ndjeshme nga vetë projekti, mund të






Po / Jo /? – Pse?

ketë disa ndikime nga aktivitetet e

tjera njerëzore në rrjedhën e

sipërme të zonës së projektit.

27.

A është zona e projektit e

ndjeshme ndaj tërmeteve,

fundosjes, rrëshqitjes së

tokës, erozionit,

përmbytjeve apo

kushteve klimaterike të

skajshme ose të

pafavorshme, p.sh.

ndryshimet e

temperaturës, mjegullat,

erërat e forta, të cilat

mund të shkaktojnë

paraqitje etë problemeve

mjedisore nga projekti?

Po

Shqipëria konsiderohet si zonë

shumë e lartë sizmike dhe zona e

projektit Kalivaç është afër një

prej më të ndjeshmeve.

Gjithashtu, duke qenë një projekt

i zhvilluar në një seksion lumi,

gjithmonë ekziston rreziku i

përmbytjeve gjatë ndërtimit dhe

në një masë më të vogël në fazën

e operimit. Edhe pse pritet të

ndodhë gjatë fazës së operimit,

diga e re do të ndihmojë në

minimizimin e përmbytjeve të

shpeshta në zonën e projektit.

Rrëshqitjet e tokës janë

parashikuar të jenë një rrezik

gjatë fazës së ndërtimit, sidomos

nga punimet e gërmimit dhe gjatë

fazës së operimit si rrjedhojë e

rritjes dhe reduktimir të nivelit të

ujit në liqen.

Po

Si sizmika ashtu edhe përmbytjet

kanë nevojë për vlerësim të

mëtejshëm.

Përmbledhje e karakteristikave të projektit dhe vendndodhjes së tij duke treguar nevojën për

VNM

Në përfundim, lista e kontrollit (Lista e Kontrollit e Identifikimit) më lart paraqet një vlerësim paraprak të

aspekteve mjedisore, sociale dhe teknike dhe vendndodhjen e projektit të propozuar të HEC Kalivaç.

Duke marrë parasysh madhësinë e impiantit, llojin e industrisë dhe efektet e mundshme që

lidhen me mjedisin dhe aspektet sociale, Projekti i propozuar është subjekt i një VNMS të plotë /

të thellë në përputhje me Standardet e IFC dhe legjislacionin shqiptar. Ky vlerësim bazohet në:

1. Manuali i Udhëzimeve të IFC-së (i datës Dhjetor 1998 dhe i azhurnuar në 2016) - Procedura

për Shqyrtimin Mjedisor dhe Social të Projekteve

Identifikimi I Projektit (pika 22) – Projekti i propozuar klasifikohet si Kategoria A, siç thuhet

në Manualin e Udhëzimeve të IFC-së: Një projekt i propozuar klasifikohet si Kategoria A

nëse ka të ngjarë të ketë ndikime të theksuara mjedisore që vlerësohen të ndjeshme, të

ndryshme ose të pashembullta. Këto projekte mund të ndikojnë në një zonë më të gjerë

sesa në zonat ose objektet që i nënshtrohen punimeve fizike. Vlerësimi Mjedisor për një

projekt të Kategorisë A shqyrton ndikimet e mundshme pozitive dhe negative të projektit, i

krahason ato me alternativat e mundshme (duke përfshirë skenarin "pa projekt") dhe

rekomandon masat e nevojshme për parandalimin, minimizimin, zbutjen ose kompensimin






Po / Jo /? – Pse?

e ndikimeve të pafavorshme për të përmirësuar performancën. Për një Projekt të

Kategorisë A, zhvilluesi i projektit është përgjegjës për përgatitjen e një raporti të plotë,

normalisht një Vlerësimi të Ndikimit në Mjedis (VNM) dhe për përgatitjen dhe përditësimin

e një Plani të Veprimit Mjedisor (PVM).

Aneksi B (Project categorizations and examples) – Projektet e Kategorisë A: Duke iu

referuar shembujve të Kategorisë A, projekti i propozuar i Hidrocentralit Kalivaç është

klasifikuar se i përket Digave dhe Rezervuareve të Mëdha.

2. Ligji Shqiptar Nr. 10440, datë 07.07.2011 "Për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis", I

ndryshuar, Shtojca I, pika 15: "Digat dhe instalimet e tjera të projektuara për të

parandaluar lëshimin e ujit ose për të depozituar ujë përgjithmonë, ku një instalim I ri ose

shtesë e ujit është instaluar ose kur sasia e ujit e depozituar është mbi 10 milionë m3 /

ditë " – Projekti i propozuar është subjekt i një VNM të Plotë / Të thellë.

Lista e Kontrollit të Identifikimit tregon aspektet e mëposhtme mjedisore dhe sociale që duhet të

studiohen brenda fushës së VNMS lidhur me zonën e projektit, por pa u kufizuar në:

Cilësia e ajrit;

Cilësia e tokës;

Krijimi i shtrateve të ujërave sipërfaqësorë në dhe pranë zonës së liqenit, duke përfshirë

rrjedhat, kënetat e ujërave të ëmbla, kanalet, kanalet e ujitjes dhe kullimit;

Ujërat nëntokësorë brenda zonës së ndikimit hidrologjik;

Zhurma e ambientit, dridhjet dhe ndriçimi;

Flora dhe Fauna, (përfshirë avifaunën dhe ekologjinë ujore);

Zonat e Mbrojtura;

Trashegimia kulturore;

Vlerësimi i fshatrave dhe përdorimi / mbulimi i tokës;

Aspektet socio-ekonomike;

Infrastruktura rrugore dhe trotuaret rrugore;

Gjenerimi i Mbeturinave;

Fusha Elektro-Magnetike (FEM).


2. Aneksi B: Lista e Kontrollit të Identifikimit

Përmbledhje e raportit

ABKONS [REV]

EMËRTIMI I PROJEKTIT VNMS – HIDROCENTRALI KALIVAÇ

EMËRTIMI I DOKUMENTIT Listën e Kontrollit të Vlerësimit të Qëllimit (Identifikimit) të VNMS

për HEC-in e propozuar të Kalivaçit

RISH. QËLLIMI I ÇESHTJES SHENIME/

PËRSHKRIM ZHVILLUESI DATA

0 Lista e kontrollit të identifikimit Draft Raporti Abkons sh.p.k 24/01/2019

1 Lista e kontrollit të identifikimit Versioni 01 Abkons sh.p.k 25/02/2019

Qëllimi final i çështjes

KONSULENTË

ZHVILLUESI KONTROLLUESI MIRATUESI

EMËR/ MBIEMËR ABKONS ABKONS AYEN

DATË 28/01/2019 25/02/2019 03/2019

EMËR/ MBIEMËR

DATË


2.1. Lista e Kontrollit të Vlerësimit të Qëllimit të VNMS për Projektin e Propozuar të Hidrocentralit Kalivaç

(HEC Kalivaç)

(Lista e Kontrollit e adoptuar nga Udhëzimi Europian për VNM, Direktiva 2011/92 / BE e ndryshuar nga 2014/52 / BE)

Tabela 1 Pjesa 1 e Listës së Kontrollit të Qëllimit: Pyetje për karakteristikat e projektit

Nr. Pyetjet që duhet të merren në

konsideratë në fazën e studimit

Po /

Jo/?

Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e

Projektit mund të ndikohen dhe si?

A është e mundur që efekti të jetë i

rëndësishëm? Pse?

1. A do të përfshijë ndërtimi, operimi apo dekomisionimi i Projektit veprime, të cilat do të shkaktojnë ndryshime fizike në zonë (topografia,

përdorimi i tokës, ndryshimet në shtartin e ujërave, etj.)?

1.1 Ndryshime të përhershme ose të

përkohshme në përdorimin e

tokës, mbulimin e tokës ose në

topografi duke përfshirë rritjen e

intensitetit të përdorimit të tokës?

Po Projekti do të përfshijë ndërtimin e një hidrocentrali të

ri dhe të komponentëve / pajisjeve shoqëruese (duke

përfshirë një digë, rezervuar, Godine Centrali, dhe

linjë transmetimi ajrore 29 km nga zona e projektit në

NS Babicë 220/110/35 kV).

Duke marrë parasysh këtë tipologji të projektit dhe

madhësinë e tij, pavarësisht ndërtimit dhe operimit të

Centralit, digën dhe rezervuarin e krijuar, projekti do

të rezultojë me ndryshime të përdorimit të tokës,

ujrave (ujërave sipërfaqësorë), mikroklimën dhe

vendbanimet e fshatrave.

Gjatë fazës së ndërtimit dhe operimit do të ketë

ndryshim të llojit të tokës dhe intensitetit të përdorimit

të tokës për shkak të krijimit të rezervuarit të liqenit.

Intensiteti i përdorimit të tokës do të zvogëlohet në

mënyrë të ndjeshme për shkak të përmbytjes nga

rezervuari që do të krijohet.

Shumë i rëndësishëm, duke pasur parasysh

tipologjinë dhe madhësinë e projektit të

propozuar. Ndikimet mbi intensitetin e

përdorimit të tokës konsiderohen të kenë efekte

të rëndësishme në mjedisin ekzistues. Ndikimi

kryesor është ulja e intensitetit të përdorimit të

tokës (sidomos parcelat bujqësore të cilat do të

përmbyten nga rezervuari I liqenit).

Ndryshimi i topografisë dhe rrëshqitja e tokës në

zonën lokale dhe përreth do të jetë e dukshme

në një zonë më të gjerë për shkak të krijimit të

rezervuarit të liqenit.




Po /

Jo/?





1.2 Pastrimi i tokës, bimësisë dhe

ndërtesave ekzistuese?

Po Pastrimi i tokës ekzistuese dhe vegjetacionit për

shkak të ndërtimit të ndërtesave të HEC-it dhe

objekteve të lidhura me të.

Projekti gjithashtu do të përmbysë një pjesë të rrugës

kombëtare në Memaliaj dhe disa rrugë rurale që

lidhin fshatrat e afërta me njëra-tjetrën dhe qytetin

Memaliaj.

Ndërtesat e komunitetit, objektet e shërbimeve dhe

të tjera (të tilla si varrezat e Memaliaj, kanalet e

shkarkimit të ujërave të zeza të qytetit Memaliaj,

stacioni i pompave të furnizimit me ujë të pijshëm në

fshatin Kordhaj, linjat e transmetimit ajror, etj) do të


Prishjen e mundshme të objektve ekzistuese brenda

zonës së projektit (liqeni i rezervuarit) për shkak të

pamjes vizuale dhe të çështjeve të sigurisë.

Karakteristikat kryesore të mjedisit që mund të

preken janë toka, bimësia, peizazhi dhe pamja

vizuale.

I rëndësishëm, për shkak të volumit dhe

sipërfaqes së rezervuarit të propozuar dhe

objekteve shoqëruese të HEC-it.

Ndikime të mundshme mbi tokën, bimësinë,

ndërtesat ekzistuese, peizazhin dhe pamjen

vizuale.

Efekte të rëndësishme janë parashikuar në

fshatrat Iliras, Qesarat, Ane Vjose, Leshnje,

Përparim, Dukaj (Kordhaj) dhe Memaliaj për

shkak të ndërtimit të rezervuarit të liqenit që do

të përmbysë një pjesë të këtyre zonave.

Efektet në shfrytëzimin e tokës kanë më shumë

gjasa të jenë negative për shkak të aktiviteteve

ndërtimore, rezervuarit të liqenit, nevojës për

rrugë shërbimi dhe nevojës për rivendosje ose

kompensimin e atyre që kanë ndikim të

drejtpërdrejtë.




Po /

Jo/?





1.3 Krijim të përdorimit të tokave të

reja?

Jo

1.4 Investigime para ndërtimit p.sh.

puset, testimet e dherave?

Po Gjatë fazës së projektimit të detajeve, pritet që

mostrat bazë të shpohen brenda dhe pranë zonës së

projektit.

Brenda fushës së VNMS do të ketë disa studime

mjedisore dhe investigime para-ndërtimore, duke

përfshirë marrjen e mostrave të dherave dhe testimin

e cilësisë së dherave.

Investigimet kërkohet të kryhen para fazës së

ndërtimit, por gjithsesi nuk ka të ngjarë të shkaktojnë

ndryshime fizike në lokalitet.

Nuk është e rëndësishme, praktika e mirë e

dhënë është ndjekur gjatë gjithë kohës.

Metodat e marrjes së mostrave dhe testimit të

dherave do të detajohen në fazat e mëposhtme

të procesit të VNMS.

1.5 Punımet ndërtımore? Po Projekti i HEC Kalivaç gjatë fazës së zhvillimit do të

jetë një kantier i madh ndërtimi.

Toka do të përdoret për material ndërtimor dhe

gjithashtu do të humbasë për shkak të përmbytjes

dhe krijimit të rezervuarit të liqenit.

Uji i lumit Vjosa do të përdoret gjatë fazës së ndërtimit

dhe operimit.

Rrjedha e lumit do të devijohet përmes një kanali

devijimi gjatë ndërtimit të digës.

E rëndësishme - për shkak të llojit të industrisë,

madhësisë së projektit dhe zonave me interes

të mundshëm.

Projekti pritet të krijojë një rezervuar 16 km2

(sipas studimeve fillestare të fizibilitetit); kjo

paraqet një përdorim të madh të burimeve

natyrore ekzistuese dhe paraqet rrisqe të

mëdha për ndikimet mjedisore. Duke ndryshuar

rrjedhën e ujit në një pjesë të lumit Vjosa nga

rrjedha e lirë në një liqen, ajo do të ketë një




Po /

Jo/?





Punime të rëndësishme të gërmimit do të kryhen në

të dy anët e rrjedhës së lumit për krahët e digës dhe

punët e tjera të kërkuara.

ndikim në habitatin natyror të zonës së projektit,

florës dhe faunës, duke përfshirë edhe

peizazhin dhe impaktin vizual.

1.6 Punime prishëse? Po Punime të mundshme shkatërruese në lidhje me

infrastrukturën dhe ndërtesat në zonën e projektit.

Punimet shkatërruese mund të kërkohen për t'u kryer

për shkak të arsyeve të sigurisë dhe çështjeve të

pëlqimit vizual.

E rëndësishme - për shkak të ndjeshmërisë në

aspektin social (njerëzit e prekur) dhe pamjes

vizuale.

1.7 Kantiere të përkohshme që

përdoren për punimet e ndërtimit

ose për akomodimin e

punënjësve të ndërtimit?

Po Kantiere të përkohshme për punët ndërtimore do të

vendosen në sheshin e ndërtimit, brenda zonës së

projektit.

Kontraktuesi do të shqyrtojë të dy opsionet,

akomodimin për punëtorët e ndërtimit ose strehimin

në qytetin e Memaliaj dhe fshatrat aty pranë. Kjo do

të detajohet në fazat e mëvonshme të projektit.

Nuk është e rëndësishme, dhënia e praktikave

të mira do të ndiqet në çdo kohë në lidhje me

mbetjet e ngurta urbane dhe menaxhimin e

ujërave të zeza për shkak të aktivitetit të fuqisë

punëtore.




Po /

Jo/?





1.8 Ndërtesat mbi tokë, strukturat apo

punimet tokësore, duke përfshirë

strukturat lineare, prerje dhe

mbushje apo gërmime?


ri dhe ndërtesave / objekteve të lidhura me të (duke

përfshirë një digë, rezervuar Godinë Centrali dhe linjë

të transmetimit ajror të tensionit të lartë (OHL).

Gjatë ndërtimit do të ketë shumë aktivitete të

punimeve lidhur me punimet tokësore, mbushjet dhe

ndërtimin e strukturave.

E rëndësishme - ndërtimi i strukturave të

konstruktive, rezervuarit të liqenit dhe materialet

rezervë gjatë ndërtimit do të ndikojnë në

topografi, në tokë, në ujërat sipërfaqësorë dhe

në peizazh.

1.9 Punime nëntokësorë duke

përfshirë minierat apo tunelet?

Po Me shumë mundësi gjatë aktiviteteve të punës për

shkak të ndërtimit të kanaleve të devijimit dhe

objektve të tjera të HEC-it. Priten gërmimet e

seksioneve që më vonë do të mbulohen nga struktura

e digave si psh. Kanali I shkarkimit, tunelet e devijimit

etj.

Materiali ndërtimor i gërmuar brenda zonës së

përmbytjes gjithashtu mund të konsiderohet si

miniera sipërfaqësorë.

Gjithashtu perdja e çimentimit e përbërë nga një

rresht i vrimave të shpuara vertikalisht të mbushura

me llaç të presuar gjatë themeleve të digës, pingul në

seksionin e lumit. Vrimat priten të shpohen në

intervale dhe në mënyrë të tillë që të kalojnë njëra-

tjetrën, duke krijuar një perde çimentimi.

E rëndësishme - ndërtimi i perdes së çimentuar

të presuar do të ndalojë komunikimin e ujit

nëntokësor në aksin e digës. Për shkak të

rezervuarit që do të krijohet, niveli i ujërave

nëntokësor do të rritet në rrjedhën e sipërme të

digës dhe niveli i ujërave nëntokësorë do të ulet

në drejtimin poshtë rrymës së digës.

Gërmimet e tjera që lidhen me materialet e

ndërtimit dhe strukturat e HEC-it pritet të kenë

efekte vetëm gjatë fazës së ndërtimit.




Po /

Jo/?





1.10 Punimet e rikuperimit? Jo

1.11 Drezhanimi? Po Punimet e drezhanimit priten në themelin e digës dhe

në strukturat e devijimit.

I rëndësishëm – drazhanimi në seksionin e

lumit, do të krijojë një rritje të trazirës së ujit dhe

sedimenteve të pezulluara për një periudhë të

shkurtër. Kjo mund të shqetësojë jetën ujore në

rrjedhën e poshtme të projektit.

1.12 Strukturat bregdetarë psh. Muret

detare, kalatat?

Jo .

1.13 Strukturat offshore? Jo

1.14 Proceset e prodhimit? Po Gjatë ndërtimit materiali shkëmbor do të fitohet nga

gërmimi me qëllim mbushjen e trupit të digës.

Pritet që betoni për të gjitha strukturat, (p.sh. godina

e centralit, ekrani betonit, shkarkuesi, etj.) të

prodhohet në kantier.

Për shkak të strukturave të mëdha mekanike të

nevojshme, punimet e çelikut dhe saldimi i

strukturave të çelikut pritet të kryhen në kantier (p.sh.

Nuk është e rëndësishme, me kusht që praktika

e mirë të ndiqet gjatë gjithë kohës.




Po /

Jo/?





portat e veprës së marrjes, bashkimi i turbinave,

portat e shkarkuesit).

1.15 Objekt për ruajtjen e mallrave apo

materialeve?

Po Objektet për ruajtjen e mallrave dhe materialeve gjatë

fazës së ndërtimit dhe operimit do të kufizohen

brenda zonës së rrjedhës së poshtme të projektit.

Depozitimi i materialeve të gërmuara dhe

materialeve mbushëse për punimet e ndërtimit pritet

të realizohet në rrjedhën e sipërme të zonës së

projektit.


preken janë topografia dhe peizazhi (impakti vizual).

Nuk është e rëndësishme, me kusht që praktika

e mirë të ndiqet gjatë gjithë kohës.

1.16 Objekt për trajtimin ose

asgjësimin e mbeturinave të

ngurta ose materialeve të

lëngshme?

Po Gjatë fazës së ndërtimit, materialet e prishura (masa

e tokës dhe shkëmbit) do të gjenerohen në sasi të

konsiderueshme si rezultat i punimeve tokësore të

ndryshme. Materiali shkëmbor dhe dherat e tepërta /

shtesë do të depozitohen kryesisht brenda zonës së

rezervuarit që do të krijohet.

Gjatë fazës së ndërtimit një makineri e instaluar për

punim pritet të përdoret për të mbledhur dhe

magazinuar përkohësisht llojet e ndryshme të vajrave

të përdorura.

Mesatarisht i rëndësishëm. Masat paraprake

dhe planet e menaxhimit do të zhvillohen

brenda qëllimit të procesit të VNMS.




Po /

Jo/?






preken janë toka, ajri, uji sipërfaqësor dhe ujërat

nëntokësorë.

1.17 Objekt për akomodim afatgjatë të

punëtorëve të operimit?

Jo Zhvilluesi ka parashikuar krijimin e një numri të

ndërtesave me strukturë të ndriçuar që do të

përdoren gjatë fazës së ndërtimit, të vlerësuar rreth

36 muaj.

Megjithëse disa prej ndërtesave do të përdoren në të

ardhmen për qëllime administrative, për shkak të

afërsisë me qytetin Memaliaj, nuk pritet strehimi i

punëtorëve të punës gjatë fazës operacionale.

1.18 Trafik i ri rrugor, hekurudhor ose

detar gjatë ndërtimit apo operimit?

Po Seksione të rrugës nacionale Levan -Tepelenë do të

afektohen dhe përmbyten nga ndërtimi i rezervuarit

të liqenit. Segmente të tjera të rrugëve rurale të

fshatrave brenda zonës së projektit dhe zonave

përreth mund të preken.

Rritje e pakufizuar e trafikut në zonat e prekura nga

projekti.

Rritja e trafikut në rrugën nacionale.

E rëndësishme - Nevojiten analiza shtesë për të

përcaktuar ndikimin tek mallërat.

Ndikim në rrugët e afërta përreth dhe brenda

zonës së projektit. Ndikimet në Rrugën

Kombëtare Levan-Tepelenë konsiderohen të

rëndësishme.

Ndikime të rëndësishme gjithashtu mund të

rezultojnë në çështjet e trafikut gjatë punimeve.




Po /

Jo/?





1.19 Rrugë të reja, hekurudhë, ajrore,

ujore ose infrastruktura të tjera të

transportit, duke përfshirë rrugët

dhe stacionet e reja ose të

ndryshuara, portet, aeroportet,

etj?

Po Projekti do të ndikojë në disa objekte infrastrukturore,

rrugë dhe ndërtesa të komunitetit.

Investitori duhet të sigurojë masa zëvendësimi,

kompensimi dhe rehabilitimi për objektet, ndërtesat

dhe infrastrukturën e prekur.

E rëndësishme - Nevojiten analiza shtesë për të

përcaktuar ndikimin tek mallërat dhe aspektet

sociale.

Ndikimet mbi infrastrukturën dhe objektet e

komunitetit.

1.20 Mbyllja ose devijimi i rrugëve ose

infrastrukturës ekzistuese të

transportit që çon në ndryshime

në lëvizjet e trafikut?

Po Shih pikën 1.18 dhe 1.19, më sipër. Shih pikën 1.18 dhe 1.19, më sipër.

1.21 Linja të transmetimit ose

tubacione të reja ose të

devijuara?

Po Do të ndërtohet një linjë e re e transmetimit për të

lidhur hidrocentralin në NS Babicë.

Do të preken disa linja transmetimi (linjat e

transmetimit ajror) dhe kabina elektrike (p.sh. në

fshatin Dukaj (Kordhaj).

Stacioni i furnizimit me ujë dhe një pjesë e

tubacioneve të Bashkisë Memaliaj dhe të disa fshatra

gjithashtu do të përmbyten.

Nyja e kanalizimit të qytetit të Memaliaj do të

përmbytet nga fundi i bishtit të rezervuarit. Kanalizimi

i tij shkarkohet pa u trajtuar në lumin Vjosa.

E rëndësishme - është e nevojshme të bëhet një

analizë shtesë për të përcaktuar ndikimin në

objektet / shërbimet e komunitetit dhe aspektet

sociale.




Po /

Jo/?





1.22 Mbushja për herë të parë, mbajtja

e ujit, kanalizimi, drejtim tjetër ose

ndryshime të tjera në hidrologji të

burimeve ujore apo të

ujëmbajtësve?


ri dhe ndërtesave / objekteve të lidhura (duke

përfshirë një digë, rezervuar, godinë centrali, dhe

linjë transmetimi ajrore (OHL).

Nga ndërtimi dhe operimi i hidrocentralit, digës dhe

rezervuarit që do të krijohet, projekti do të rezultojë

me ndryshime në përdorimin e tokës, shtartin e

ujërave (ujërat sipërfaqësorë, nga rrjedha e lirë në

rezervuar me rrjedhë, rritja e nivelit të ujërave

nëntokësorë në rrjedhën e sipërme të digës dhe

zvogëlimi i tyre në rrjedhën e poshtme), mikroklima

dhe vendbanimet e fshatrave.

I rëndësishëm – impakti kryesor mund të

konsiderohet transformimi i një pjese të lumit

nga rrjedha e lirë në një liqen dhe niveli i ujit

nëntokësor rritet në rrjedhën e sipërme të digës

dhe ulet në rrjedhën e poshtme të digës

Analiza shtesë nevojiten për të përcaktuar

ndikimin në mjedis dhe në komunitet.

1.23 Kalimet e rrjedhës së lumit? Po Projekti është zhvilluar në një pjesë të lumit Vjosa,

duke devijuar, ruajtur dhe lëshuar në mënyrë të

kontrolluar hyrjen në seksionin e projektit.

I rëndësishëm. Duhen hartuar plane ndërtimi

dhe operimi të lidhura. Çështje kryesore

konsiderohen edhe rastet e përmbytjeve. Të

investigohet më tutje në fazat e mëposhtme të

VNMS.

1.24 Nxjerrja apo transferimi i ujit nga

ujërat sipërfaqësorë ose

nëntokësorë?

Po Ndërtimi i digës do të rezultojë në ndryshimin e

rrjedhave ujore sipërfaqësorë dhe krijimin e

rezervuarit të liqenit, i cili do ç’të lirojë hyrjen në

mënyrë të kontrolluar

Konsiderohet të jetë domethënës për shkak të

shfrytëzimit të burimeve ujore sipërfaqësorë,

ndryshimeve të rrjedhave të ujit që rrjedhin

lirshëm, topografinë dhe peizazhin.

Vlerësimi i mëtejshëm i ndikimeve do të kryhet

në fazat e mëposhtme të VNMS.




Po /

Jo/?





1.25 Ndryshimet në shtratin e ujit apo

në sipërfaqen e tokës që ndikojnë

në kullimin apo daljet jashtë

shtretërve?

Po Shih pikat 1.22, 1.23 dhe 1.24 më lart. E rëndësishme - për shkak të natyrës së masës

së zhvillimit të propozuar. Çështjet e

përmbytjes.

1.26 Transporti i personelit ose i

materialeve për ndërtim, operim

apo dekomisionim?

Po Transporti i materialeve në kantier për ndërtim,

transport i materialeve të gërmuara nga kantieri në

zonat e depozitimit (brenda zonës së projektit dhe /

ose në zonat e miratuara të hedhjes nga Bashkia).

Transporti i personelit gjatë fazës së ndërtimit.

Rritja e lëvizjeve të kamionëve, makinerive dhe

mjeteve të tjera në rrugët lokale.

E rëndësishme për shkak të rritjes së numrit të

lëvizjeve të automjeteve;

Ndikimi i mundshëm i gjenerimit të zhurmës dhe

shkarkimeve në ajër nga automjetet gjatë

lëvizjes në rrjetin rrugor lokal.

1.27 Punimet e çmontimit afatgjatë ose

nxjerrjes jashtë përdorimit ose ato

të restaurimit?

Po Punimet e parashikuara të çmontimit afatgjatë /

nxjerrjes jashtë përdorimit dhe restaurimit në lidhje

me digën dhe strukturat e saj, duke përfshirë edhe

godinen e centralit.

I rëndësishëm - për shkak të natyrës së shkallës

së zhvillimit të propozuar, procesit të

sedimentimit për shkak të krijimit të rezervuarit

dhe ndryshimit të rrymave të ujit në zonë nga një

liqen në një lumë me rrjedhë të lirë.

1.28 Aktiviteti i vazhdueshëm gjatë

dekomisionimit i cili mund të ketë

ndikim në mjedis?

Po

Ekzistojnë dy faza të dekomisionimit. Faza e I-rë

është dekomisionimi i kontraktorëve të ndërtimit dhe

faza e dytë është dekomisionimi i digës dhe

rezervuarit në fund të ciklit të jetës.

E parëndësishme - me kusht që praktika e mirë

të ndiqet gjatë dekomisionimit të kontraktorit të

punimeve civile.

E rëndësishme (shih pikën 1.27 më lart) jeta e

rezervuarit llogaritet të jetë mbi 50 vjet nëse nuk

merren masat e menaxhimit të sedimenteve. Në




Po /

Jo/?





mënyrë tipike, këto lloje të projekteve kanë një

rivlerësim në mes të ciklit jetësor me qëllim

marrjen e masave të duhura për të rritur

jetëgjatësinë e operimit të strukturës.

Shkatërrimi i një dige me operim afatgjatë

kërkon një projekt të plotë teknik dhe studim të

VNM bazuar në kushtet aktuale në fund të

periudhës së jetës.

1.29 Fluksi i njerëzve në një zonë qoftë

përkohësisht apo vazhdimisht?

Po Gjatë punimeve të ndërtimit do të ketë fluks të

përkohshëm të fuqisë punëtore në zonë, si banorë

ashtu edhe punëtorë të përkohshëm.

Potencialisht të rëndësishme – impaktet sociale

duhet të vlerësohen më tej në fazat e

mëposhtme të VNMS.

1.30 Prezantimi i specieve të huaja? Po Qëllimi i projektit në vetvetë nuk ka ndonjë

komponent për futjen e ndonjë specie të huaj në

mjedisin ekzistues ose në rezervuarin që do të

krijohet. Gjithsesi pritet që speciet e huaja mund të

futen natyrshëm ose artificialisht (faktori njerëzor)

nga ndryshimi i rrjedhës së ujit nga rrjedhë e lirë në

një rrjedhë të rregulluar.

E rëndësishme - për shkak të natyrës së

shkallës së specieve të huaja të zhvillimit të

propozuar mund të futen nga shtratet e tjera të

ujit, ose nga njerëzit, që do të përdoren si

mundësi bujqësore për peshkimin. Akuakultura

në rezervuarë me siguri do të promovohet si

aktivitet i ri i gjenerimit të të ardhurave për

komunitetet lokale. Çdo specie e kultivuar në

habitat do të shpëtojë në mënyrë të

pashmangshme dhe ndoshta do të krijojë

popullata në rezervuar, me kusht që habitati të

jetë i përshtatshëm për speciet në fjalë.




Po /

Jo/?





Të investigohet më tutje në fazat e mëposhtme

të VNMS

1.31 Humbja e specieve vendase apo

e diversitetit gjenetik?

Po Transformimi i një pjese të lumit Vjosa nga rrjedhë e

lirë në një liqen me rrjedhje të rregulluar, do të ndikojë

në speciet aktuale ujore duke hequr një pjesë të

habitatit të tyre ose duke i detyruar disa prej tyre që

të përshtaten me mjedisin e ri. Kjo mund të sjellë

përshtatjen gjenetike të disa llojeve.

Raportet e pavarura të botuara kohët e fundit

përmendin disa lloje të kërcënuara në lumin Vjosa.

I rëndësishëm - për shkak të ndikimeve të

mundshme që lidhen me ndërtimin e projektit.

Të jetë i detajuar në fazat e mëposhtme të

VNMS.

1.32 Ndonjë veprim tjetër? Jo




Po /

Jo/?





2. Gjatë ndërtimit apo operimit, a do të përdoren resurse natyrore siç janë toka, uji, materialet apo energjia, sidomos ndonjë burim që nuk

është i rinovueshëm ose me mungesë furnizimi?

2.1 Toka veçanërisht ajo e pazhvilluar

ose toka bujqësore?

Po Toka do të shfrytëzohet për materiale ndërtimore dhe

gjithashtu do të humbasë për shkak të përmbytjes

dhe krijimit të rezervuarit.

E rëndësishme - Zonat e mëdha të tokës

bujqësore do të humbasin për shkak të

përmbytjes.

Edhe toka pyjore apo bujqësore, e pazhvilluar,

do të humbasë me ndërtimin e infrastrukturës së

zëvendësimit, siç janë rrugët kombëtare dhe

rurale, ndërtesat administrative, shtëpitë e

zhvendosjes etj.

2.2 Uji? Po Uji nga lumi Vjosa do të përdoret gjatë fazës së

ndërtimit dhe operimit.

Duke ndryshuar rrjedhën e ujit në një pjesë të lumit

Vjosa nga rrjedha e lirë në liqen ajo do të ketë një

ndikim në habitatin natyror të zonës së projektit,

florën dhe faunën, duke përfshirë edhe peizazhin.

Gjatë fazës së ndërtimit ka një potencial për çështje

ndotje që hyjnë në ujërat sipërfaqësorë dhe ujërat

nëntokësorë për shkak të aktiviteteve ndërtimore.

Gjatë fazës së operimit, ekziston rreziku që ndotësit

të hyjnë në mjedisin ujor (sipërfaqja dhe toka) nga

rrjedha e sipërfaqes dhe / ose në rast të ngjarjeve të

paplanifikuara gjatë aktiviteteve të mirëmbajtjes.

I rëndësishëm - Gjatë fazës së ndërtimit,

ekziston një rrezik potencial i ndotësve që hyjnë

në mjedisin e tokës ose të ujit për shkak të

ngjarjeve të paplanifikuara dhe / ose

aksidenteve. Ndërsa, gjatë fazës së operimit,

rreziqet nga ngjarjet e paplanifikuara dhe / ose

aksidentet konsiderohen të vogla.

Përmbytjet mund të përbëjnë një rrezik të lartë

për mjedisin dhe njerëzit gjatë fazës së ndërtimit

dhe operimit.

Gjatë fazës së operimit, emetimet potenciale

kryesore mund të rezultojnë nga emetimet e

gazrave serë për shkak të kalbjes së materialit

organik brenda magazinimit në ujë pas ndërtimit




Po /

Jo/?





Përmbytjet mund të përbëjnë një rrezik të lartë të

aksidenteve gjatë fazës së ndërtimit dhe në një masë

më të vogël gjatë fazës së operimit.

Gjatë fazës së operimit, ekziston rreziku që ndotësit

të hyjnë në mjedisin ujor (sipërfaqja dhe toka) nga

rrjedha e sipërfaqes dhe / ose në rast të ngjarjeve të

paplanifikuara gjatë aktiviteteve të mirëmbajtjes.

Përmbytjet mund të përbëjnë një rrezik të lartë të

aksidenteve gjatë fazës së ndërtimit dhe në një masë

më të vogël gjatë operimit.

të digës (rezervuarit të liqenit) të HEC Kalivaç.

Bazuar në projekte të ngjashme dhe në

studimet e mëparshme të kryera në digat e

HEC-eve të mëdha me rezervuare, ekzistojnë

rreziqe të mundshme të cilat mund të krijojnë

kushte për rrjedhje të ulët, potencialisht që çojnë

në shtresim të konsiderueshëm termik dhe për

rrjedhojë edhe në kushtet anësore në shtresat e

ftohta të ujit të rezervuarit. Në këtë rast, gazrat

serë lëshohen në formën e metanit i cili

konvertohet në dioksid karboni (CO2) ndërsa

pluskon deri në sipërfaqe përmes kolonës së

ujit.

Të jetë i detajuar në fazat e mëposhtme të

VNMS.

2.3 Mineralet? Po Mineralet e ndërtimit, si materiali shkëmbor i grimcuar

(guri gëlqeror, shkëmbi i zjarrtë dhe gur ranor), rëra

dhe zhavorri do të përdoren gjatë fazës së ndërtimit

të projektit.

Mesatarisht i rëndësishëm - Zhvilluesi ka

planifikuar të nxjerrë mineralet e ndërtimit

përmes gërmimeve sipërfaqësorë në një vend

brenda zonës së përmbytjes. Mineralet e

ndërtimit do të përdoren më së shumti si

agregatë (shih pikën 2.4 më poshtë).

Mineralet e pritshme të ndërtimit: guri gëlqeror,

shkëmbi i zjarrtë, gur ranor, argjila, gur gëlqeror,

argjila me tulla, gips dhe gurë ndërtimi.




Po /

Jo/?





2.4 Agregatë? Po Agregatët e ndërtimit si rëra, zhavorri, guri i grimcuar,

betoni i ricikluar. Agregatët do të përdoren si

përbërës i materialeve të kompozuar si betoni dhe

betoni i asfaltit; si përforcim për të shtuar forcën ndaj

materialit të përgjithshëm të kompozuar.

Në fazën e ndërtimit do të përdoren agregatë të

ndërtimit në çdo strukturë, si në ndërtesa, digë,

strukturat e kontrollit, ndërtesa administrative dhe

dhe për banim, rrugët e përkohshme dhe të

përhershme, infrastruktura zëvendësuese dhe në

çdo aktivitet ndërtimi të projektit.

I rëndësishëm -. Efektet në shfrytëzimin e tokës

kanë më shumë gjasa të jenë negative për

shkak të aktiviteteve ndërtimore, rezervuarit të

liqenit, nevojës për rrugë aksesi dhe nevojës për

rivendosje ose kompensimin e atyre që kanë

ndikim të drejtpërdrejtë.

Ndikimet e mëdha lidhen me humbjen e

habitatit, zhurmës, pluhurit, erozionit,

sedimentimit dhe ndryshimeve në skenën

vizuale.

Ndikime të tjera të detajuara në fazat e

mëposhtme të VNMS.

2.5 Pyjet dhe lënda drusore? Po Ka disa zona të pyjeve dhe lëndëve drusore që do të


Investigime dhe detaje të mëtejshme janë të

nevojshme në fazat e mëvonshme të VNMS për

të bërë një vlerësim më të mirë në lidhje me

këtë.

2.6 Energjia duke përfshirë

elektricitetin dhe lëndët djegëse?

Po Energjia elektrike do të jetë e nevojshme për kampin

e ndërtimit dhe për pajisjet dhe makineritë e tjera të

nevojshme në kantier.

Administrata, fjetina dhe objekte të tjera që do të

ndërtohen në kantier, të cilat do të kërkojnë energji

elektrike.

Investigime dhe detaje të mëtejshme janë të



këtë.




Po /

Jo/?





Pritet një konsum i madh i energjisë elektrike dhe

disa lloje të karburanteve për makineritë.

2.7 Ndonjë burim tjetër? Jo

3. A do të përfshijë projekti, përdorimin, magazinimin, transportin, trajtimin ose prodhimin e substancave ose materialeve të cilat mund të

jenë të dëmshme për shëndetin e njeriut apo mjedisin apo që ngrenë shqetësime rreth rreziqeve aktuale ose të përceptuara për shëndetin

e njeriut?

3.1 A do të përfshijë projekti

substanca ose materiale që janë

të rrezikshme ose toksike për

shëndetin e njeriut ose mjedisin

(florën, faunën dhe furnizimin me

ujë)?

Po Gjatë fazës së ndërtimit mund të përdoren disa lloje

të substancave dhe materialeve si betoni,

karburantet për makineritë dhe pajisjet etj., të cilat

mund të jenë të dëmshme nëse nuk trajtohen me

kujdes dhe lejojnë lëshime të drejtpërdrejta në

mjedis.

Llojet e ndryshme të materialeve do të ruhen në

kantier, duke përfshirë materialet me tendencë për të

qenë te rrezikshme.

Potencialisht i rëndësishëm - për shkak të

ndikimeve të mundshme që dalin nga

menaxhimi jo i duhur në kantier dhe në rast të

rrjedhjeve / aksidenteve.

Investigimet dhe detajet e mëtejshme janë të



këtë.

3.2 A do të rezultojë projekti në

ndryshime në shfaqjen e

sëmundjeve ose të ndikojë në

vektorët e sëmundjes (p.sh.,

sëmundjet nga insektet apo uji)?

No




Po /

Jo/?





3.3 A do të ndikojë projekti në

mirëqenien e njerëzve p.sh. duke

ndryshuar kushtet e jetesës?

Po Projekti do të ndikojë drejtpërsëdrejti në mirëqenien

e njerëzve në zonën e projektit dhe afërsinë e tij.

Së pari do të ketë ndryshime për shkak të humbjes

së tokës së punueshme, shtëpive, bizneseve, të cilat

do të ndikojnë drejtpërdrejtë në mirëqenien e

banorëve dhe kushtet e jetesës.

Së dyti, madhësia dhe programi i projektit do të

krijojnë mundësi punësimi dhe biznesi gjatë fazave të

ndërtimit.

Së treti gjatë fazës së operimit do të krijojë punësim

afatgjatë dhe mundësi biznesi në fushën e

shërbimeve energjetike, mirëmbajtjes, turizmit dhe

akomodimit etj.

Shumë i rëndësishëm - në planin afatgjatë

projekti do të përmirësojë qasjen në tregje dhe

mundësinë për të ardhura më të mëdha.

Përmirësimi i rrugëve rurale do të çojë në një

përmirësim të qasjes në tregje dhe prandaj do

të ketë një ndikim pozitiv të të ardhurave në

rritje.

Akuakultura në rezervuar me siguri do të

promovohet si aktivitet i ri i gjenerimit të të

ardhurave për komunitetet lokale. Çdo specie e

kultivuar në habitat do të shpëtojë në mënyrë të

pashmangshme dhe ndoshta do të krijojë

popullatë në rezervuar, me kusht që habitati të

jetë i përshtatshëm për speciet në fjalë.

Masat komplekse për mbrojtjen dhe rritjen e

vlerave natyrore, zhvillimin ekonomik,

mirëqenien dhe sigurinë e individëve dhe

komuniteteve të afektuara, etj., duhet të

adresohen në Planet e Menaxhimit Mjedisor

dhe Social.

Kërkon investigime dhe detaje të mëtejshme

brenda qëllimit së VNMS.




Po /

Jo/?





3.4 A ka grupe të posaçme vulnerabël

të njerëzve të cilët mund të preken

nga projekti p.sh. pacientët e

spitalit, të moshuarit?

Po Projekti ka ndikime të mëdha kryesisht për shkak të

krijimit të rezervuarit. Do të përfshijë blerjen e tokës

dhe të pronës. Është parashikuar që pronat private

dhe tokat e pronësisë publike të afektohen. Bazuar

në informacionin aktual, pyjet dhe parcelat bujqësore

të fshatrave në mjedis do të afektohen.

Rezervuari i Liqenit do të ndikojë gjithashtu në një

pjesë të vendbanimeve të fshatrave Iliras, Qesarat,

Ane Vjose, Përparim, Kordhaj dhe Memaliaj.

Gjithashtu varrezat e qytetit të Memaliaj mund të

preken nga uji i rezervuarit gjatë përmbytjeve.

Ndërtesa të tjera industriale ose objekte të

komunitetit (si shkolla në fshatin Qesarat) mund të

ndikohen gjithashtu nga projekti.

Shumë e rëndësishme - efektet nga rezervuari

që do të krijohen. Rizhvendosja do të jetë e

nevojshme.

Kategoritë e grupeve vulnerabël që pritet të

preken janë 1) gratë; 2) fëmijë 3) të moshuar;

nga humbja e mjeteve të jetesës, aksesi

potencial i kufizuar përkohësisht në shkollë dhe

zyra administrative, etj., por edhe nga rreziku i

ngacmimeve nga fluksi i punëtorëve migrantë

në zonë.

Ajo do të investigohet më tej në grupet e tjera

vulnerabël potencialisht të prekura.

3.5 Ndonjë shkak tjetër? Jo

4. A do të prodhojë projekti mbeturina të ngurta gjatë ndërtimit apo operimit ose nxjerrjes jashtë përdorimit?

4.1 Mbetjet, materialet djerrë ose

mbeturinat e minave?

Po Madhësia dhe tipologjia e projektit do të prodhojë

eventualisht mbeturina të ndërtimit.

Gjatë fazës së ndërtimit, do të ketë gjenerim të

materialeve të prishjes (masa të tokës dhe dheut) në

E rëndësishme - Mund të parashikohet që një

sasi e konsiderueshme e materialit të prishjes

(masa natyrore e dheut dhe shkëmbit) do të (ri)

përdoret në kuadër të projektit në komponentë

të ndryshëm të ndërtimit të HEC-it (si diga) dhe

gjithashtu për fazën e rehabilitimit.




Po /

Jo/?





sasi të konsiderueshme si rezultat i punimeve

tokësore të ndryshme.

Një sasi e vogël e materialit të mbetur të

gërmuar (materiali i tepërt) nuk do të jetë i

përshtatshëm për ripërdorimin në punimet e

ndërtimit. Sasi të sakta të materialeve të tepërta

/ shtesë (materialet e gërmuara gjatë fazës së

ndërtimit) do të llogariten nga Klienti gjatë

hartimit të detajuar dhe do të përfshihen në

Raportin e VNMS / VNM.

Procesi i VNMS do të përpunojë më shumë

gjetjet, ndikimet e mundshme dhe masat

lehtësuese, që do të paraqiten në Raportin e

VNMS / VNM.

4.2 Mbeturinat komunale (mbetjet

shtëpiake dhe / ose komerciale)?

Po Punëtorët rezidentë dhe administrata e stafit të

projektit do të prodhojnë mbeturina, të cilat pritet të

trajtohen me kujdes brenda kantierit dhe të

transportohen në venddepozitimet e caktuara /

vendet e miratuara të asgjësimit. Gjatë fazës së

operimit, llojet kryesore të mbeturinave do të

rezultojnë nga aktivitetet njerëzore (si plastika, letra /

karton, mbetjet organike etj.).

Megjithatë, mund të parashikohet që të gjitha

mbeturinat e gjeneruara gjatë fazës së ndërtimit dhe

operimit do të mblidhen, ndahen dhe do të

transportohen në vendet e caktuara / miratuara nga

Bashkia.

I rëndësishëm -

Rreziqet e mundshme nga prodhimi i mbetjeve

shtëpiake, urbane dhe komerciale pritet të

shoqërohen si rezultat i zbatimit të projektit.

Ndikimet e mundshme mund të rezultojnë

gjithashtu për shkak të menaxhimit jo të duhur

të mbeturinave në vend.

Shkatërrimi i mbetjeve të ngurta gjatë fazave të

ndërtimit dhe operimit do të përcaktohet në

bashkëpunim të ngushtë me autoritetet lokale

(p.sh. Bashkitë).

Ekziston rreziku që Bashkia Memaliaj dhe

Tepelenë dhe fshatrat përreth të vazhdojnë me




Po /

Jo/?





Duke iu referuar situatës ekzistuese në kantier,

fshatrat thuhet se nuk janë plotësisht të mbuluara nga

shërbimi bashkiak i menaxhimit të mbeturinave dhe

rrjedhimisht mbeturinat hidhen në çdo vend të

disponueshëm në fshatra ose lokalitete të afërta.

Gjithashtu hedhja e paligjshme e mbeturinave të

ndërtimit ka krijuar trysni shtesë në mjedis. Nuk është

e pazakontë që mbetjet të hidhen përgjatë shtratit të

lumit dhe meqenëse nuk hiqen degradimi i tyre zgjat

shumë kohë dhe shtrati i lumit afektohet për një kohë

të gjatë.

praktikën e zakonshme të menaxhimit të

mbeturinave urbane dhe ndërtimore, të cilat

mund të ndikojnë negativisht në mjedis.

Kërkon investigime dhe detaje të mëtejshme

brenda qëllimit të VNMS.

4.3 Mbeturinat e rrezikshme ose

toksike (përfshirë mbeturinat

radioaktive)?

Po Llojet e ndryshme të materialeve do të ruhen në

kantier gjatë ndërtimit, duke përfshirë materialet e

mundshme të rrezikshme. Substanca të tilla si lëndë

djegëse do të jenë të pranishme në vend për furnizim

të makinerive të rënda. Duke pasur parasysh se

pajisja dhe shërbimi i makinerive do të kryhet në

kantier, mund të gjenerohen sasi të kufizuara të

mbetjeve të rrezikshme të vajrave të përdorura ose

materialeve të tjera të ndezshme.

Gjatë fazës së operimit mund të ketë pak ose aspak

prani të mbetjeve të rrezikshme.

Mbetjet e rrezikshme që do të gjenerohen do të

klasifikohen në përputhje me VKM Nr. 99/2005 "Mbi

Shumë e rëndësishme - Ndotja e mundshme e

mjedisit në rast të ngjarjeve aksidentale dhe /

ose të paplanifikuara. Ndotje e mundshme nga

menaxhimi jo i duhur i mbeturinave të

rrezikshme.

Megjithatë, mund të parashikohet që brenda

qëllimit të VNMS-së mbetjet e rrezikshme do të

adresohen siç duhet. Rekomandimet do të

përfshijnë masat e duhura të menaxhimit për

mbetjet e rrezikshme në përputhje me kërkesat

e ligjit shqiptar dhe praktikat më të mira

ndërkombëtare. Nëse është e nevojshme,

menaxhimi dhe asgjësimi i mbetjeve të

rrezikshme do të kryhet në bashkëpunim me




Po /

Jo/?





miratimin e Katalogut Shqiptar të Klasifikimit të

Mbetjeve", i ndryshuar.

kompanitë e liçensuara për mbetjet e

rrezikshme.

4.4 Mbeturinat e tjera të procesit

industrial?

Jo

4.5 Produktet e tepërta? Po Do të ketë një sasi të vogël të tepricës / materialit të

prishur për shkak të punimeve tokësore gjatë fazës

së ndërtimit.

Jo e rëndësishme - Pjesa më e madhe e

materialit të gërmuar do të ripërdoret në projekt

për qëllime rehabilitimi dhe mbushjen e digës së

HEC-it (diga e mbushur me gurë). Një sasi e

vogël e materialit të prishur të gërmuar (material

i tepërt) nuk do të jetë e përshtatshme për

ripërdorim në punët e ndërtimit. Sasitë e sakta

të materialeve të tepërta / shtesë (materialeve

të gërmuara) do të llogariten gjatë hartimit të

projektit dhe do të detajohen në raportin e

VNMS / VNM. Shkarkimi i materialit të tepërt

gjatë fazës së ndërtimit do të përcaktohet në

bashkëpunim të ngushtë me autoritetet lokale

(p.sh. bashkitë).

4.6 Llumi i ujërave të zeza ose llum

tjetër nga trajtimi i rrjedhës?

Po Ujërat e zeza nga aktivitetet njerëzore në kantier,

administrata dhe punëtorët rezidentë.

E rëndësishme - zhvillimi ka përfunduar

studimin e fizibilitetit, ku nuk ka informacion të

mjaftueshëm në lidhje me teknologjinë që do të




Po /

Jo/?





Në këtë fazë, zhvilluesi nuk ka specifikuar praktikat e

sakta të menaxhimit për prodhimin e ujërave të zeza.

përdoret në aktivitetet e ndërtimit dhe praktikat

e administrimit të ujërave të zeza.

Ndërsa ujërat e zeza (kanalizimet) të prodhuara

nga aktiviteti njerëzor në kantier pritet të jenë siç

duhet të dizajnohen, ndërtohen dhe

menaxhohen nga zhvilluesi i saj.

Mund të menaxhohet ose përmes gropave

septike ose tualeteve portative në kantier. Në

rastin e zgjidhjes së gropës septike do të ketë

gjenerim të llumrave të ujërave të zeza. Në

rastin e përdorimit të tualeteve të lëvizshëm,

zhvilluesi duhet të heqë periodikisht sasitë e

ujërave të zeza me anë të një kompanie të

liçensuar për shërbime të ngjashme.

Investigimet dhe detaje të mëtejshme janë të

nevojshme në fazat vijuese të VNMS për të bërë

një vlerësim më të mirë përkatës.

4.7 Mbeturinat e ndërtimit apo të

prishjes?

Po Mbetjet ndërtimore parashikohen të menaxhohen

brenda kantierit të projektit.

Studimi i fizibilitetit nuk paraqet asnjë rast nevoje për

prishje. Sidoqoftë, parashikohet që disa ndërtesa të

prekura të shkatërrohen brenda zonës së projektit

për tu përmbytur.

E rëndësishme - Shkatërrimi i ndërtesave do të

rezultojë në gjenerimin e mbetjeve inerte të cilat

duhet të menaxhohen siç duhet dhe të

depozitohen në zonat e miratuara të hedhjes

nga Bashkia.

Sidoqoftë, investigimet dhe detajet e mëtejshme

janë të nevojshme në fazat e mëvonshme të




Po /

Jo/?





VNMS për të bërë një vlerësim më të mirë në

lidhje me to.

4.8 Makineritë apo pajisjet e tepërta? Po HEC Kalivaçidhe Diga kanë një zhvillues të

mëparshëm, i cili ka lënë në vend disa prej

makinerive dhe pajisjeve të tyre.

Pritet gjithashtu që pas përfundimit të aktiviteteve të

ndërtimit, zhvilluesi të pastrojë kantierin nga çdo

pajisje dhe makineri.

Jo e rëndësishme - Marrëveshja e konçesionit i

referohet disa makinerive dhe pajisjeve në

vend. Edhe pse i takon zhvilluesit të vendosë

për përshtatshmërinë e tyre për projektin.

Sidoqoftë, investigimet dhe detajet e mëtejshme

janë të nevojshme në fazat e mëvonshme të

VNMS për të bërë një vlerësim më të mirë në

lidhje me to.

4.9 Dheu apo material tjetër i

kontaminuar?

Po Gjatë fazës së ndërtimit mund të ketë rreziqe që

lidhen me ndotjen e tokave për shkak të aksidenteve

dhe / ose ngjarjeve të paplanifikuara. Do të ketë

prezencë të substancave dhe materialeve të

rrezikshme në kantier (psh. karburant, vaj,

lubrifikantë, etj.).

Ndikimet e tjera që lidhen me këtë mund të përfshijnë

menaxhimin jo të duhur të mbeturinave dhe praktikat

e dobëta të mirëmbajtjes.

Potencialisht i Rëndësishëm - Ndotja e tokës

dhe ujit nga karburantet / lubrifikantët dhe / ose

substancat e tjera të rrezikshme.

Sidoqoftë, me më shumë informacion mbi

hartimin e detajeve dhe informacionin e

teknologjisë së ndërtimit, kërkohen investigime

dhe detaje të mëtejshme për të bërë një

vlerësim të duhur në fazat vijuese të VNMS.

4.10 Mbeturinat bujqësore? Jo Projekti i propozuar nuk do të rezultojë në gjenerimin

e mbetjeve bujqësore.




Po /

Jo/?





4.11 Ndonjë mbetje tjetër e ngurtë? Jo

5. A do të lëshojë projekti ndotës ose ndonjë substancë të rrezikshme, toksike apo të dëmshme në ajër?

5.1 Emetimet nga djegia e

karburanteve fosile nga burime të

palëvizshme apo të lëvizshme?

Po Emetime të mundshme të gazrave si rrjedhojë e

lëvizjeve të automjeteve gjatë fazës së ndërtimit dhe

funksionimit.

E parëndësishme – mund të thuhet që nuk

parashikohen efekte domethënëse në cilësinë e

ajrit në zonën lokale të projektit.

Sidoqoftë, investigimi i mëtejshëm do të jetë i

nevojshëm si pjesë e studimit të cilësisë së ajrit,

në procesin e VNMS.

5.2 Emetimet nga proceset e

prodhimit?

Po Gjatë procesit të ndërtimit pritet që gjatë prodhimit të

zhavorrit, gurit, betonit, asfaltit, etj., do të çlirohen

emetime të pluhurit (grimcash pezull) nga proceset e

prodhimit.

Gjatë fazës funksionale emetimet kryesore të

mundshme për t'u vlerësuar janë emetimet e gazrave

serrë që mund të çlirohen në ajër (dioksidi i karbonit

(CO2) për shkak të depozitës së madhe të

materialeve brenda rezervuarit të krijuar nga diga e

hidrocentralit).

Potencialisht i rëndësishëm - vlerësimi i plotë i

emetimeve do të detajohet në raportin e thelluar

të VNM/ VNMS.

Gjatë procesit të ndërtimit emetimet mund të

gjenerohen nga fabrika ose makineritë gjatë

prodhimit të zhavorrit, gurit, betonit, asfaltit, etj.

Sidoqoftë pluhuri nga aktivitetet e ndërtimit

pranohet si emetimi kryesor në procesin e

ndërtimit.

Gjatë fazës së funksionimit, emetimet kryesore

të mundshme mund të vijnë nga emetimet e

gazrave serrë për shkak të dekompozimit të




Po /

Jo/?





materialit organik, brenda sipërfaqes së ujit, pas

ndërtimit të digës (rezervuarit) të HEC Kalivaç.

Bazuar në projekte të ngjashme dhe studime të

mëparshme të kryera në diga të mëdha

hidroenergjitike ku depozitohet uji, ekziston

rreziku potencial që mund të krijojë kushte të

ulta të rrjedhës së lumit, duke çuar potencialisht

në shtresim termik domethënës dhe krijimin e

kushteve anoksike në shtresat më të ftohta,

fundore të ujit të rezervuarit. Në këtë rast, gazrat

serrë çlirohen në formën e gazit të metanit, i cili

shndërrohet në dioksid karboni (CO2), ndërsa

pluskon deri në sipërfaqe përmes kolonës së

ujit.

Bazuar në rezultatet e studimit të cilësisë

ekzistuese të ajrit, kushteve meteorologjike dhe

simulimeve, do të përcaktohen emetimet e

parashikuara të CO2 në rezervuar. Për më

tepër, këto të dhëna dhe rezultate duhet të

krahasohen me standardet përkatëse të cilësisë

së ajrit (standardet kombëtare dhe

ndërkombëtare) për të përcaktuar rëndësinë e

ndikimit dhe masat lehtësuese/zbutëse të

propozuara (nëse është e nevojshme) në

mënyrë që të mos paraqiten efekte në mjedis.




Po /

Jo/?





5.3 Emetimet nga prania e

materialeve përfshirë ruajtjen apo

transportin?

Po Mbajtja e materialeve të ndërtimit si: rëra, zhavorri,

guri, çimentoja, janë në formë solide. Gjatë transportit

të materialeve nga guroret dhe nga pikat e ruajtjes në

fabrikave mund të krijohet pluhur.

Potencialisht i rëndësishëm - Emetimet e

pluhurit mund të reduktohen/zvogëlohen

ndjeshëm përmes menaxhimit dhe masave të

duhura zbutëse.

5.4 Emetimet nga aktivitetet e

ndërtimit përfshirë impiantin e

prodhimit dhe pajisjet?

Po Prodhimi i rërës dhe zhavorrit, mbushja dhe ngjeshja

e trupit të digës mund të krijojnë pluhur.

Ndërsa prodhimi i betonit dhe asfaltit mund të krijojë

pluhur dhe gjithashtu emetime të tjera (psh. emetimet

e gazrave lidhur me prodhimin e asfaltit) nga impianti

i prodhimit.

Potencialisht i rëndësishëm - Emetimet e

pluhurit mund të reduktohen/zvogëlohen

ndjeshëm përmes menaxhimit dhe masave të

duhura zbutëse.

Prodhimi i betonit dhe asfaltit mund të

minimizojë emetimet e pluhurit përmes

praktikave më të mira; pritet që impiantet

përkatëse të prodhimit që do të përdoren gjatë

ndërtimit të plotësojnë kërkesat ligjore

mjedisore shqiptare.

5.5 Pluhuri ose erërat që përftohen

nga trajtimi i materialeve përfshirë

materialet e ndërtimit, ujërat e

zeza të kanalizimeve dhe

mbetjet?

Po Emetimet e mundshme të pluhurit gjatë fazës së

ndërtimit mund të rezultojnë për shkak të punimeve

të gërmimit në tokë, funksionimit të makinerive të

rënda, lëvizjeve të automjeteve dhe rritjes së trafikut

rrugor.

Potencialisht i rëndësishëm - veçanërisht gjatë

periudhës së verës në fazën e ndërtimit.

Sidoqoftë, emetimet e pluhurit mund të

kontrollohen lehtësisht me anë të

kamionëve/boteve të ujit dhe planeve specifike

të menaxhimit.

5.6 Emetimet nga djegia e mbetjeve? Jo




Po /

Jo/?





5.7 Emetimet nga djegia e mbetjeve

në ajër të hapur (p.sh. materialet

e përziera të copëtuara, mbetjet e

ndërtimit)?

Jo

5.8 Emetime nga ndonjë burim tjetër? Jo

6. A do të shkaktojë projekti gjenerim të zhurmave dhe vibrimeve apo ndriçim, energji të ngrohtë apo rrezatim elektromagnetik?

6.1 Nga funksionimi i pajisjeve p.sh.

të motorëve, impianteve të

ventilimit, makinave thyese/

fraksionimit të materialeve?

Po Zhurmat do të gjenerohen gjatë fazave të ndërtimit

dhe funksionimit.

Vibrimet do të gjenerohen gjatë fazës së ndërtimit për

shkak të punimeve tokësore të gërmimit brenda

zonës së projektit. Ndërsa vibrimet dhe zhurmat nga

turbinat gjatë fazës së funksionimit do të rezultojnë

vetëm brenda godinës së centralit, i cili do të

projektohet dhe ndërtohet në mënyrë të tillë që të

krijojë kushtet e përshtatshme për menaxhimin e

këtyre efekteve.

Rrezatimi elektromagnetik do të gjenerohet gjatë

fazës së funksionimit për shkak të operimit të

nënstacionit, linjës ajrore të transmetimit 110 kV nga

zona e projektit në Nënstacionin Babicë dhe në

kantierin afër HEC-it.

Konsiderohet të jetë i rëndësishëm gjatë fazës

së ndërtimit.

Gjatë fazës së ndërtimit emetimet e zhurmave

dhe gjenerimi i vibrimeve priten të jenë

afatshkurtra, me intensitet të ulët dhe lokale, të

kufizuar në zonën e projektit. Në këtë fazë, nuk

ka efekte të parashikuara nga gjenerimi i

zhurmës dhe vibrimeve.

Për më tepër, gjatë fazës së funksionimit

zhurmat në ambient do të gjenerohen vetëm

nga funksionimi i turbinave.

Rrezatimi elektromagnetik nga linja e tensionit

të lartë nuk pritet të paraqesë ndonjë rrezik për

shëndetin pasi do të vendoset kryesisht në

terren kodrinor-malor dhe në distancë të

konsiderueshme nga ndërtesat e banuara.




Po /

Jo/?





Sidoqoftë, influenca dhe ndikimi i saktë nuk

mund të parashikohen në këtë fazë. Gjenerimi i

zhurmës në ambient, vibrimeve dhe rrezatimeve

elektromagnetike duhet t'i nënshtrohen një

studimi të detajuar në fazat e mëvonshme

brenda objektit të VNMS.

6.2 Nga proceset industriale apo

procese të ngjashme?

Po Shih pikën 6.1, më sipër. Shih pikën 6.1, më sipër.

6.3 Nga ndërtimi apo

prishja/shkatërrimi i objektve?

Po Zhurmat dhe dridhjet do të gjenerohen nga aktivitetet

e ndërtimit dhe njëkohësisht si rrjedhojë e rritjes së

trafikut.

Mund të parashikohen punime të mundshme

prishjeje/shkatërrimi të objektve. Për rrjedhojë mund

të kemi gjenerim potencial të zhurmave dhe dridhjeve

nga aktivitetet e prishjes/shkatërrimit.

Mesatarisht i rëndësishëm - për shkak të

shqetësimit të mundshëm të banorëve lokalë

dhe biodiversitetit të zonës.

Për tu detajuar më tej në fazat vijuese të

procesit të VNMS.

6.4 Nga shpërthimi apo shpimi? Po Shpërthimi nuk raportohet si opsion në fazën aktuale

dhe studimin e fizibilitetit. Gjithsesi kur të përcaktohet

teknologjia e detajuar e ndërtimit, do të ekzistojë

mundësia e praktikës së shpërthimit gjatë punimeve

të ndryshme ndërtimore (p.sh. për ndërtimin e

tuneleve).

E rëndësishme - gjatë fazës së ndërtimit është

e nevojshme të kryhen vlerësime për zhurmat

dhe vibrimet e gjeneruara në rast të aktiviteteve

të prishjes/shkatërrimit.




Po /

Jo/?





6.5 Nga trafiku gjatë fazës së

ndërtimit apo fazës së

funksionimit?

Po Shih pikën 6.3, më sipër. Shih pikën 6.3, më sipër.

6.6 Nga sistemet e ndriçimit apo

ftohjes?

Po Nga sistemet e ndriçimit, si pjesë e ndërtimit dhe

funksionimit të HEC-ve dhe objektet / ndërtesat

përkatëse.

Mesatarisht i rëndësishëm. Një vlerësim i

ndotjes nga ndriçimi në ambientet lokale do të

jetë i nevojshëm, në mënyrë që të detajohen

efektet e mundshme në gjallesat e botës së

egër që vijnë si rrjedhojë e rritjes së ndriçimit.

6.7 Nga burimet e rrezatimit

elektromagnetik (konsideroni

efektet në pajisjet e afërta të

ndjeshme, si dhe tek njerëzit)?

Po Gjenerim të rrezatimeve elektromagnetike nga linja

elektrike e transmetimit (ajrore) që lidhet me HEC-in.

Potencialisht I rëndësishëm - varet nga gjurma

përfundimtare e linjës së transmetimit nga zona

e HEC-it deri në Nënstacionin Babicë.

Një investigim i plotë mbi këtë çështje nevojitet

në fazat e mëvonshme të procesit të VNMS.

6.8 Nga ndonjë burim tjetër? Jo

7. A do të çojë projekti në rreziqe të ndotjes së tokës ose ujit nga shkarkimet e ndotësve në tokë apo në kanalizime, në ujëra sipërfaqësorë,

ujëra nëntokësorë, ujëra bregdetarë apo det?

7.1 Nga mbajtja, ruajtja, përdorimi

ose derdhja e materialeve të

rrezikshme apo toksike?

Po Disa lloje të ndryshme materialesh të nevojshme për

punët/aktivitetet e ndërtimit do të mbahen dhe ruhen

në kantier.

Potencialisht i rëndësishëm - rreziqe të

mundshme nga derdhjet dhe

kontaminimet/ndotjet në rast të ngjarjeve të

paplanifikuara dhe / apo aksidenteve.




Po /

Jo/?





Mbetjet e ndryshme gjithashtu do të mbahen

përkohësisht në kantier.

Praktikat më të mira duhet të ndiqen në çdo

kohë. Masat e kontrollit të ndotjes dhe

informacionet e lidhura me to duhet të

përfshihen në Raportin e thelluar të VNM/

VNMS.

7.2 Nga shkarkimi i ujërave të

zeza/ndotura ose shkarkimeve të

tjera (qoftë të trajtuara apo të

patrajtuara) në ujë apo në tokë?

Po Gjatë fazës së ndërtimit do të gjenerohen sasi të

ujërave të zeza/ndotura nga aktiviteti njerëzor

(aktiviteti i fuqisë punëtore).

Ekziston mundësia që ndotësit e ujërave të zeza të

ndotin tokën dhe ujin në rast të një menaxhimi jo të

duhur të tyre dhe / apo në rast aksidentesh.

Potencialisht i rëndësishëm - Shqetësimi

kryesor është gjatë fazës së ndërtimit për shkak

të gjenerimit të ujërave të zeza/ndotura nga

aktiviteti i fuqisë punëtore. Mund të

parashikohet që menaxhimi i ujërave të zeza të

kryhet me anë të mini-tualeteve (tualete të

lëvizshëm) të cilat do të vendosen në zona të

ndryshme të zonës së projektit në përputhje me

aktivitetet e punës.

Detaje dhe investigim i plotë i tyre do të kryhet

në Raportin e thelluar të VNM/ VNMS.

7.3 Nga depozitimi i ndotësve të

emetuar në ajër, mbi tokë apo në

ujë?

Po Rreziku i kontaminimit të zonës nga aktivitetet

operacionale gjatë fazes së ndërtimit. Kontaminimi

ose ndotja mund të hyjë në kanalet vaditëse të tokave

bujqësore dhe sistemeve të ujërave nëntokësorë.

Gjithashtu mund të kemi emetime në ajër nga HEC-i

(pas krijimit të liqenit/rezervuarit) gjatë prodhimit të

energjisë.

Potencialisht i rëndësishëm - rreziqet e

mundshme nga derdhjet dhe ndotja në rast të

ngjarjeve dhe / apo aksidenteve të

paplanifikuara.

Praktikat më të mira duhet të ndiqen në çdo

kohë. Masat e kontrollit të ndotjes dhe

informacionet e lidhura me to duhet të




Po /

Jo/?





Rrjedhjet e naftës dhe karburantit nga automjetet apo

funksionimi i pajisjeve të tjera që hyjnë / dalin nga

kantieri gjithashtu duhet të merren parasysh.

përfshihen në Raportin e thelluar të VNM/

VNMS.

7.4 Nga ndonjë burim tjetër? Po Ngjarjet e mundshme të përmbytjes gjatë fazës së

ndërtimit dhe funksionimit.

Gjatë fazës së ndërtimit ekziston mundësia që

materiet ndotëse të hyjnë në tokë, ujin sipërfaqësor

dhe në ujërat nëntokësorë për shkak të aktiviteteve

të ndërtimit.

Gjatë fazës së funksionimit, ekziston rreziku që

ndotësit të hyjnë në mjedisin ujor (sipërfaqësor dhe

nëntokësor) nga rrjedhjet sipërfaqësorë të shiut dhe

/ apo në rast të ngjarjeve të paplanifikuara gjatë

aktiviteteve të mirëmbajtjes.

Përmbytjet mund të paraqesin një rrezik të lartë të

aksidenteve gjatë fazës së ndërtimit dhe në një

shtrirje më të vogël gjatë asaj të funksionimit.

Rrëshqitja e tokës mund të përbëjë një rrezik të lartë

për aksidente gjatë fazës së ndërtimit dhe fazës së

funksionimit.

Potencialisht i rëndësishëm - është detyrim

ligjor që të miratohen masa zbutëse dhe plane

përkatëse të menaxhimit gjatë zhvillimit të një

projekti. Këto duhet të zhvillohen dhe zbatohen,

duke shmangur aksidentet e mundshme nga

materialet e ndërtimit apo nga substanca të tjera

në mjedisin ujor dhe në tokën në afërsi.

Vlerësime të mëtejshme dhe detaje për masat

zbutëse do të paraqiten brenda Raportit të

thelluar të VNM/ VNMS.




Po /

Jo/?





7.5 A ekziston rreziku i krijimit

afatgjatë të ndotësve në mjedis

nga këto burime?

Po Në raste të ngjarjeve të përmbytjeve. Potencialisht i rëndësishëm - vlerësime të

mëtejshme dhe detaje për masat zbutëse do të

paraqiten brenda Raportit të thelluar të VNM/

VNMS.

8. A do të ketë ndonjë rrezik për aksidente gjatë fazës së ndërtimit ose funksionimit të Projektit, të cilat mund të ndikojnë në shëndetin e

njeriut apo mjedis?

8.1 Nga shpërthimet, derdhjet, zjarret

etj. nga ruajtja, mbajtja, përdorimi

ose prodhimi i substancave të

rrezikshme apo toksike?

Po Gjatë fazës së ndërtimit mund të kemi rrezikshmëri

më të lartë për aksidente si pasojë e

shumëllojshmërisë së materialeve të

ruajtura/mbajtura në kantier apo edhe si rrjedhojë e

gjenerimit të mbetjeve nga aktivitetet e ndryshme

ndërtimore.

E rëndësishme Masat dhe procedurat e

Shëndetit dhe Sigurisë në Punë duhet të

vendosen para fazës së mobilizimit për

ndërtimin dhe të ndiqen me monitorim të rreptë

nga përfaqësuesit e Sigurisë dhe Shëndetit në

Punë të kompanisë dhe punëtorët. Tëgjitha

pajisjet mbrojtëse të Sigurisë dhe Shëndetit në

Punë duhet të përdoren në çdo rast gjatë çdo

lloj aktiviteti që do kryhet.

Gjithashtu ekziston rreziku i hyrjes së banorëve

(jo pjesë e stafit) nga jashtë në zonën e kantierit.

Masat e sigurisë duhet të detajohen në çdo rast

për të siguruar që njerëzit nga jashtë (jo pjesë e

stafit) të hyjnë në zonën e kantierit gjatë

aktiviteteve të ndërtimit.




Po /

Jo/?





8.2 Nga ngjarjet përtej kufijve të

mbrojtjes normale të mjedisit p.sh.

dështimi i sistemeve të kontrollit të

ndotjes?

E

panjo

hur

Nuk mund të përcaktohet në këtë fazë të vlerësimit. Potencialisht e rëndësishme - vlerësime të

mëtejshme dhe detaje për masat e mundshme

zbutëse duhet të paraqiten në Raportin e

thelluar të VNM/ VNMS.

8.3 Nga çfarëdo shkak tjetër? Jo

8.4 A mund të ndikohet projekti nga

katastrofat natyrore duke

shkaktuar dëme në mjedis (psh.

përmbytje, tërmet, rrëshqitje të

tokës, etj)?

Po Bazuar në literaturë, disa studime të kryera në këtë

zonë kanë vërejtur një numër të konsiderueshëm të

ngjarjeve të përmbytjeve dhe erozionit të brigjeve

përgjatë lumit Vjosa.

Zhvillimi i propozuar i hidrocentralit në studimin e tij

të fizibilitetit ka rekomandime për të siguruar sigurinë

e digës dhe minimizuar rrezikun e përmbytjes.

Potencialisht i rëndësishëm - Fatkeqësitë

natyrore mund të shkaktojnë ndikim mjedisor në

rast se masat zbutëse nuk janë parashikuar siç

duhet përpara fillimit të punimeve të ndërtimit.

Hartimi i projektit duhet të marrë parasysh

rreziqet e mundshme nga shkaqet natyrore.

Për tu detajuar më tej në fazat vijuese të

procesit të VNM/ VNMS.

9. A do të rezultojë projekti në ndryshime sociale, për shembull, në demografi, stilin tradicional të jetës, punësim?

9.1 Ndryshimet në numrin e

popullsisë, moshës, strukturës,

grupeve sociale, etj?

Po Projekti rezulton në disa ndryshime:

1. Zhvendosja e disa vendbanime të fshatrave dhe

zhvendosja e disa bizneseve që humbin për shkak të

humbjes së tokës së punueshme, sjell humbje ose

ndryshim të strukturës së tokave bujqësore dhe

Shumë e rëndësishme - sepse studimi socio-

ekonomik i fshatrave dhe njerëzve të ndikuar

(përfshirë moshën, prejardhjen, çështjet e të

ardhurave dhe shëndetit) përbën bazën për

zhvillimin e objektivit ekonomik dhe planit të

rikthimit të mjeteve të jetesës për secilin nga

personat e zhvendosur.




Po /

Jo/?





humbje të gjenerimit të të ardhurave, duke përfshirë

edhe pyjet dhe kullotat.

2. Popullsia do të rritet paksa për shkak të zhvillimit

të aktiviteteve të ndërtimore.

3. Ekziston mundësia që të vijnë më shumë

vizitorë/turistë si rrjedhojë e rezervuarit që do krijohet,

i cili mund të krijojë atraksion/tërheqje ose të krijojë

një komunitet të ri.

4. Krijimi i rezervuarit krijon mundësinë për aktivitetin

e rritjes së peshkut. Kjo mund të rezultojë në

përshtatjen e një pjesë të komunitetit me këtë

mundësi të re që do të ofrohet në zonë.

5. Projekti do të rezultojë në reduktimin/zvogëlimin e

tokës së punueshme në zonë, e cila do të ketë një

ndikim në popullsinë rurale duke u kthyer nga ferma

bujqësore në më shumë blegtorale, në ndërtim ose

në punë të tjetra.

Gjithashtu konçesionari rekomandohet të

zhvillojë një auditim më të detajuar, më të

hollësishëm të aftësive lokale dhe një Plan

punësimi me përparësi punësimin lokal duke

njohur aftësitë e popullatës lokale për të

përmbushur nevojat e projektit dhe për të

minimizuar fluksin e mundshëm të brendshëm.

Ai gjithashtu duhet të synojë të menaxhojë

shqetësimet mjedisore dhe sociale, madje edhe

çështjet e mundshme të konfliktit që mund të

vijnë nga punëtorët e jashtëm që lëvizin në

zonën e projektit Kalivaç duke kërkuar përfitime

të punësimit.

9.2 Me zhvendosjen e njerëzve apo

prishjen e shtëpive ose

komuniteteve ose objekteve për

komunitetin p.sh. shkolla, spitale,

objekte të shërbimeve sociale?

Po Projekti do të rezultojë në zhvendosjen e njerëzve,

prishjen e shtëpive dhe të disa objekteve të

komunitetit p.sh. shkolla, kopshte fëmijësh dhe

objekte të tjera private dhe publike.

Shumë e rëndësishme - projekti do të ketë

impakt të përhershëm në shtëpitë, bizneset dhe

në disa ndërtesa administrative dhe komunitare.

Ndërtimi i rrugëve të reja dhe rritja e trafikut

mund të ndikojnë negativisht ose të prishin

aksesin ekzistues në zonë. Humbja e rrugëve

dhe e kalimeve (për shkak të përmbytjes).




Po /

Jo/?





Humbja e urave dhe pikave të kalimit të

lumenjve. Humbja e shtëpive dhe pasurive që

kërkojnë zhvendosje.

Dëmtimi i ndërtesave për shkak të rritjes së

erozionit dhe rrëshqitjeve të tokës (për shkak të

rritjes së nivelit të ujit).

Kompensimi i pasaktë për humbjen e tokës.

Humbja e të korrave që shiten dhe tokës

bujqësore (për shkak të përmbytjes); humbja e

aksesit në shkolla (për shkak të përmbytjes);

aksidente të mundshme nga rritja e trafikut dhe

proceseve ndërtimore;rënia ekonomike

rajonale;margjinalizimi i grupeve të

përjashtuara;rritja (ose ulja) e tensionit politik

(negativ ose pozitiv).

Dëmet shëndetësore të shkaktuara nga ndotja

në rezervuar. Rritja e çmimeve të tokës (mund

të jetë gjithashtu një ndikim pozitiv). Punësimi i

përkohshëm dhe afatshkurtër sjell papunësi më

të lartë.

Në këtë fazë studimi, lista e aseteve është e

paplotë dhe nevojiten investigime të mëtejshme

në hapat e ardhshëm të procesit të VNM/

VNMS.




Po /

Jo/?





9.3 Përmes migrimit të banorëve të

rinj apo krijimit të komuniteteve të

reja?

Po Ekziston mundësia e punëtorëve migrantë, ose

banorëve të luginës së Vjosës që kthehen nga

migracioni për shkak të mundësisë për punësim në

zonë.

Potencialisht i rëndësishëm - Pritshmëria e

lëvizjes së banorëve lokalë për në fshatrat e

Luginës së Vjosës për mundësi punësimi.

Shumica e fshatrave kanë ndihmë ekonomike

nga emigrantët dhe personat e ndikuar nga

projekti mund të presin kthimin e ‘fëmijëve’ të

tyre.

Migrimi jashtë i banorëve lokalë larg Luginës së

Vjosës, për shkak të mundësive të punës të

pamjaftueshme për njerëzit vendas, humbja e

tokës / mundësia e zvogëluar ekonomike =

depopullim dhe fragmentarizim të komunitetit.

Migrimi i punëtorëve jo-lokalë në Luginën e

Vjosës përceptohet si një kërcënim për shanset

e punësimit të personave të ndikuar nga

projekti.

Punëtorët e projektit mund të përceptohen si një

kërcënim për sigurinë e fshatit dhe / apo

kulturën / privatësinë.

Përfitimet ekonomike të fluksit të punëtorëve

migrantë përceptohen si një mundësi, p.sh. rritja

e shitjeve të prodhimeve bujqësore.

Pritjet e transferimit të aftësive përceptohen se

ndihmojnë komunitetin të mësojë aftësi të reja




Po /

Jo/?





dhe të mundësojë shkëmbim kulturor gjatë

zhvillimit të projektit.

Përfitimet ekonomike të Kampit të Punëtorëve

të Ndërtimit mund të përceptohen si mundësi

ose kërcënim në varësi të fshatrave të

ndryshme.

Studime të mëtejshme janë të nevojshme për tu

zhvilluar në hapat e ardhshëm të procesit të

VNM/ VNMS.

9.4 Duke vendosur kërkesa të rritura

për objektet ose shërbimet lokale

p.sh. strehim, arsim, shëndetësi?

Po Mungesa e shërbimeve sociale (strehimit, hoteleve

dhe objektve për kohën e lirë) me të cilat përballen

punëtorët migrantë do të pritet që të vërë në lëvizje

infrastrukturën dhe shërbimet e mundshme arsimore

dhe shëndetësore, si dhe të rrisë çmimet e qirasë së

ushqimeve dhe banesave.

Potencialisht i Rëndësishëm - Qyteti Memaliaj

dhe fshatrat përreth tij janë prekur nga

migracioni i brendshëm dhe emigrimi jashtë

vendit. Kjo ka krijuar mundësinë që një numër i

pronave të papërdorura të rinovohen dhe të

jepen me qira për fuqinë e re punëtore që hyn

në vend. Kjo, gjithashtu pritet të ketë një ndikim

pozitiv në industrinë e ushqimit (restorante dhe

tregje). Megjithëse shërbime të tilla si qendrat

shëndetësore dhe arsimi përshtaten në bazë të

numrit aktual të popullsisë, nuk pritet që një

numër i konsiderueshëm i fuqisë punëtore të

lëvizë përkohësisht në zonë së bashku me

familjet e tyre, duke kërkuar një impenjim të

menaxhueshëm në sistemin aktual arsimor.

Përsa i përket qendrave shëndetësore,




Po /

Jo/?





kontraktori do të sigurojë shërbime themelore

shëndetësore në vend, për forcën e tyre të

punës, por një impenjim sado i vogël mund të

vijë nga spitalet rajonale në rast të sëmundjeve

të rënda.

Megjithëse një vlerësim i përafërt mund të bëhet

në këtë kohë, investigime të mëtejshme do të

jenë të nevojshme në fazat e ardhshme të

VNMS/ VNM.

9.5 Duke krijuar vende pune gjatë

fazës së ndërtimit apo

funksionimit ose duke shkaktuar

humbjen e vendeve të punës me

efekte mbi punësinë dhe

ekonominë?

Po Gjatë fazave të ndërtimit dhe funksionimit do të

krijohen mundësi të reja pune për komunitetin lokal

rreth zonës së projektit të HEC Kalivaç.

Këto ndikime konsiderohen të jenë pozitive dhe

negative.

E rëndësishme - Ndikimet negative mund të

përfshijnë zhvendosjen ose shqetësimin e

bizneseve ekzistuese në zonën e projektit për

shkak të marrjes në mënyrë të përhershme të

tokës, e nevojshme për krijimin e rezervuarit.

Nga ana tjetër, biznesi në zonën përreth (i cili

nuk preket direkt nga projekti) mund të

përceptojë një impakt pozitiv për shkak të

ndikimit të ardhur nga rritja e fluksit ditor të

parave. Prania e punëtorëve në zonën e

projektit gjatë fazës së ndërtimit dhe paratë që

ata do të fitojnë dhe shpenzojnë do të rrisin në

afat të shkurtër fitimin për bizneset vendase, siç

janë kafenetë e vogla, restorantet dhe

shërbimet e tjera. Prania e punëtorëve të

ndërtimit në zonën e projektit mund të




Po /

Jo/?





përmirësojë ekonominë lokale përmes blerjes

nga ana e tyre tyre të mallrave lokale.

Gjatë fazave të ndërtimit dhe funksionimit do të

krijohen mundësi të reja pune për komunitetin

lokal rreth zonës së projektit të HEC Kalivaç, i

cili padyshim konsiderohet si ndikim pozitiv i

drejtpërdrejtë. .

Transferimi i Mjeshtërisë/Zanatit gjithashtu

përceptohet si një ndikim pozitiv gjatë fazës së

ndërtimit dhe funksionimit duke ndihmuar

komunitetin të mësojë aftësi të reja dhe të

mundësojë shkëmbim kulturor.

Përfitimet ekonomike të Kampit të Punëtorëve

të Ndërtimit mund të përceptohen si mundësi

ose kërcënim në varësi të fshatrave të

ndryshme.

Studime të mëtejshme janë të nevojshme për tu

zhvilluar në hapat e ardhshëm të procesit të

VNM/ VNMS.

9.6 Ndonjë shkak tjetër? Jo

10. Pyetje - A ka ndonjë faktor tjetër që duhet marrë në konsideratë si zhvillim pasues i cili mund të çojë në efekte mjedisore apo potencial

për ndikime kumulative me aktivitete të tjera ekzistuese ose të planifikuara në lokalitet?




Po /

Jo/?





10.1 A do të çojë projekti në presione

për zhvillime pasuese të cilat

mund të kenë ndikime të

rëndësishme në mjedis p.sh. më

shumë banesa strehimi, rrugë të

reja, industri të reja mbështetëse

ose shërbime, etj?

Po Projekti ka ndikime të mëdha kryesisht për shkak të

rezervuarit që do të krijohet. Ai do të përfshijë blerjen

e tokës dhe pronës. Parashihet që pronat private dhe

tokat e pronave publike të ndikohen. Disa

vendbanime, ndërtesa dhe lehtësira apo objekt

shërbimesh të komunitetit do të preken nga projekti.

Vendbanimet që do të ndikohen pjesërisht janë:

Memaliaj, Iliras, Qesarat, Anë Vjosë, Përparim, Dukaj

(Kordhaj), Toç, Mirinë, Vasjar, Leshnje, Sinanaj,

Dorëz, Lap Martalloz, Dhëmblan, Sevastër,

Golimbas, Peshkëpi, Shkozë, Mallkeq, Gërnec,

Ondricë (Kocul) , Xhyherinë dhe Babicë e Madhe.

Gjithashtu një pjesë e rrugëve ekzistuese nacionale

dhe rurale do të përmbyten dhe kanë nevojë për

zëvendësim.

Shumë e rëndësishme - projekti do të çojë në

përmbytje të rreth 16 km2 sipërfaqe toke (sipas

studimit të fizibilitetit). Projekti i propozuar do të

shkaktojë:

zhvendosje (disa vendbanime të fshatit);

zhvendosje të pak bizneseve;

humbje të tokës së punueshme, e cila sjell

humbje ose ndryshim të strukturës së të

mbjellave dhe gjenerimit të të ardhurave;

humbje të pyjeve dhe kullotave;

ndryshim të peizazhit nga një lumë i

rrjedhshëm në rezervuar që depoziton ujin;

ndryshim nga specie të peshkut lumor në

specie të peshkut liqenor, e cila do të

ndryshojë gjithashtu edhe stilin e jetes

lokale të ngrënies;

nga potenciali rekreativ lumor në atë

liqenor.

Gjatë ndërtimit do të sjellë mundësi punësimi

afatmesme direkte ose indirekte nga zhvillimi I

projektit.

Mundësia për të shfrytëzuar oportunitete të reja

biznesi, sipas nevojës nga zhvillimi i projektit.




Po /

Jo/?





Marrja e aftësive të reja profesionale nga

zhvillimi i projektit për t'u përshtatur me

mundësitë e punësimit.

Ndryshimi në rrugët tradicionale dhe në objektet

e tjera të infrastrukturës.

Gjatë fazës së projektimit të detajeve do të

vendoset për devijimin ose zgjidhjet teknike për

segmentin rrugor kombëtar i cili do të përmbytet

nga rezervuari që do krijohet.

10.2 A do të çojë projekti në zhvillimin

e objektve mbështetëse, zhvillime

ndihmëse ose zhvillimin e

stimuluar nga projekti i cili mund

të ketë ndikim në mjedis p.sh:

Infrastruktura mbtështetëse

(rrugët, furnizimi me energji

elektrike, trajtimi i mbetjeve

ose trajtimi i ujërave të

ndotura, etj.);

Zhvillimi i banesave;

Industria nxjerrëse;

Industritë e furnizimit

Të tjera?

Po Gjurma e devijimit të rrugës kombetare do të jetë e

nevojshme gjatë punimeve të ndërtimit.

Rezervuari/Liqeni do të përmbysë një pjesë të rrugës

nacionale. Si pasojë, një zgjidhje e duhur duhet të

zhvillohet nga investitori për një gjurmë të re të

seksionit të kësaj rruge.

Disa ndërtesa të komunitetit, shërbime dhe objekte

do të preken/ndikohen në qytetin Memaliaj, si dhe

fshatrat Iliras, Qesarat, Anë Vjosë, Përparim, Leshnjё

dhe Dukaj (Kordhaj).

Shumë e rëndësishme - për shkak të shkallës

së zonave të prekura/ndikuara në zonë.

Një pjesë e vendbanimeve të fshatrave do të

përmbyten nga liqeni/rezervuari. Të mbjellat

bujqësore dhe disa ndërtesa / objekte të tjera do

të preken/ndikohen gjithashtu nga projekti.

Stacioni i pompës së furnizimit me ujë të

pijshëm (në lagjen Kordhaj) të qytetit Memaliaj

do të preket drejtpërdrejtë nga projekti. Do të

preken disa linja transmetimi (linja transmetimi

ajrore) dhe kabina elektrike.

Do të preken disa linja të tjera transmetimi dhe

kabina elektrike. Për tu detajuar më tej në fazat

vijuese të VNMS.




Po /

Jo/?





10.3 A do të çojë projekti në përdorim

të mëvonshëm të kantierit, i cili

mund të ketë ndikim në mjedis?

Jo

10.4 A do të vendosë projekti një

precedent për zhvillimet e

mëvonshme?

Po HEC Kalivaç është projekti i parë që ka filluar në

lumin Vjosa, i ardhur pas studimeve të mëparshme

mbi potencialin e hidrocentralit të lumit. Megjithëse ka

kundërshtime nga grupet mjedisore, Qeveria

shqiptare planifikon të kontraktojë të paktën një HEC

tjetër, në rrjedhën e poshtme të lumit pas HEC

Kalivaç.

E rëndësishme - Nuk mund të vlerësohet në

këtë fazë pasi nuk ka një plan të menaxhimit të

integruar të lumit Vjosa.

10.5 A do të ketë projekti efekte

kumulative për shkak të afërsisë

me projektet e tjera ekzistuese

ose të planifikuara me efekte të

ngjashme?

Po Gjatë viteve të fundit ka pasur disa diskutime për

ndërtimin e projekteve të propozuara të HEC Kalivaç

dhe HEC Poçem në lumin Vjosa. HEC Poçem është

një tjetër zhvillim i propozuar i hidrocentralit në

rrjedhën e poshtme të lumit Vjosa. Ndërtimi i një

hidrocentrali tjetër në lumin e poshtëm të HEC

Kalivaç do të çojë potencialisht në ndikime

kumulative në mjedis.

E rëndësishme - Ndërtimi i hidrocentraleve në

rrjedhën e poshtme do të shkaktojë

potencialisht ndikime mjedisore, veçanërisht

nëse këto projekte do të zhvillohen në të njëjtën

kohë / periudhë. Kjo vjen për shkak të

funksioneve ekologjike dhe biodiversitetit

specifik të ekosistemeve të lumenjve, që varen

shumë nga dinamika e tyre gjeomorfike.

Ndikime të tjera të mundshme mund të vijnë si

rezultat i aktiviteteve të projektit (p.sh. ndërtimi i

digave gjatë fazës së ndërtimit) që mund të

shkaktojnë degradim të mundshëm të cilësisë

së ujit. Cilësia e ujit në rrjedhë mund të

modifikohet për shkak të punëve ndërtimore për




Po /

Jo/?





projektin e hidrocentraleve, morfologjinë e lumit,

sasinë dhe dinamikën e lëshimeve në rrjedhën

e poshtme.

Sidoqoftë, efektet e sakta mjedisore dhe

ndikimet e mundshme kumulative të lidhura me

aktivitetet e tjera ekzistuese ose të planifikuara

nuk mund të vlerësohen me saktësi në këtë

fazë.

Tabela 2 Pjesa 2 e Listës së Kontrollit për Fazën e Studimit: Karakteristijat e mjedisit në zonen e projektit

Për secilën karakteristikë të projektit të identifikuar në Pjesën 1 më sipër, konsideroni nëse ndonjë nga përbërësit e mëposhtëm të mjedisit mund të

preket/ndikohet.

Pyetja 1 - A ka tipare të mjedisit lokal në ose rreth vendndodhjes së Projektit që mund të ndikohen nga Projekti?

Zonat të cilat mbrohen nën legjislacionin ndërkombëtar ose të BE-së, kombëtar ose lokal për vlerën e tyre ekologjike, peizazhore, kulturore ose tjetër, të cilat

mund të ndikohen nga Projekti? Fusha të tjera të cilat janë të rëndësishme ose të ndjeshme për arsye të ekologjisë së tyre p.sh.

Lagunat – Po, investigime të mëtejshme janë të nevojshme për ndikimin e këtij projekti në Lagunën e Nartës (rrjedha e poshtme e lumit Vjosë).

Rrjedhat ujore ose trupat e tjerë ujorë – Duke marrë parasysh këtë tipologji të projektit dhe madhësinë e tij, gjatë ndërtimit dhe funksionimit të HEC-

it,do të rezultojnë ndryshime në përdorimin e tokës, trupat ujorë (sipërfaqësorë dhe ujërave nëntokësorë).

Zona bregdetarë – Po, Projekti zhvillohet diku në mes të lumit Vjosa, larg ujit bregdetar ose detar dhe nuk ka liqene në zonën e brendshme të projektit

që mund të ndikohen. Sidoqoftë, transporti i sedimenteve dhe ndikimi i tij në deltën e lumit Vjosë kanë nevojë për vlerësim të mëtejshëm.

Pyjet ose masivet drusore – Po, ka disa zona pyjore që do të ndikohen nga projekti.


Zonat e përdorura nga specie të mbrojtura, të rëndësishme ose të ndjeshme të faunës apo florës p.sh. për mbarështimin, folezimin, ushqimin,

pushimin, dimërimin, migrimin, të cilat mund të preken/ndikohen nga Projekti – Raportet e pavarura të publikuara kohët e fundit përmendin disa

specie të mbrojtura në lumin Vjosë, pa asnjë referencë të saktë për vendndodhjen e tyre.

Ujërat e brendshme, bregdetarë, detare ose nëntokësorë – Duke marrë parasysh këtë tipologji dhe madhësi të projektit, ndërtimi dhe funksionimi i

hidrocentralit do të rezultojë në ndryshime të përdorimit të tokës, trupave ujorë (sipërfaqësorë dhe ujit nëntokësorë). Kërkime të mëtejshme janë të

nevojshme në këtë drejtim dhe gjithashtu nevojiten investigime rreth ndikimit të këtij projekti në Lagunën e Nartës.

Zonat ose karakteristikat me vlerë të lartë peizazhi ose me vlera vizuale – Peizazhi do të ndryshohet përgjithmonë në seksionin e rezervuarit. Peizazhi

do të ndryshohet për shkak të krijimit të rezervuarit të digës, hidrocentralit dhe linjës së transmetimit. Ashtu sikurse për çdo zhvillim rrugor, Projekti përmes

vetë pranisë së tij dhe pavarësisht ndikimeve të ndryshme deri tek ndikimi vizual, do të ketë një ndikim të përhershëm dhe për këtë arsye në karakterin e

tij mjedisor përgjatë tërësisë së tij.

Rrugët ose objektet e përdorura nga publiku për të hyrë në ambientet rekreative apo lehtësira/shërbime të tjera – Po, rrugët apo objektet do të

preken/ndikohen nga projekti. Një segment i rrugës nacionale që lidh Memaliaj me Shqipërinë qendrore do të përmbytet dhe duhet të rindërtohet.

Gjithashtu një numër i rrugëve të aksesit dhe kalimeve rurale do të preken/ndikohen nga projekti dhe për këtë arsye kanë nevojë për zëvendësim.

Rrugët e transportit të cilat janë të ndjeshme ndaj bllokimeve të trafikut ose që shkaktojnë probleme mjedisore – Një pjesë e Rrugës Kombëtare

të Tepelenës (Levan-Tepelenë) do të përmbytet nga zona e rezervuarit. Gjurmët e tjera rrugore (rrugët rurale) mund të preken/ndikohen nga punimet e

ndërtimit.

Zonat ose tiparet me rëndësi historike apo kulturore – Zona është e njohur për rëndësinë e saj kulturore dhe historike. Trashëgimia kulturore do t'i

nënshtrohet një studimi të thelluar gjatë fazës së studimit të kushteve ekzistuese/bazë mjedisore-sociale.

Pyetja 2 - A është Projekti në një vend ku ka të ngjarë të ketё dukshmёri tё lartёpër shumë njerëz?

Impianti i propozuar do të vendoset në një zonë shumë të dukshme dhe të banuar. Përsa i përket punimeve të ndërtimit, ato do të jenë të dukshme për

banorët lokalë afër zonës së propozuar dhe gjithashtu të dukshme nga njerëzit/kalimtarët që udhëtojnë përgjatë rrugëve në afërsi. Gjatë fazës së funksionimit

hidrocentrali i propozuar do të jetë i dukshëm për banorët lokalë. Gjithashtu banorët dhe kalimtarët lokalë si dhe ata të Memaliajt në rrugën nacionale do të

kenë një pamje të qartë të rezervuarit që do të krijohet. Efektet në këtë rast do të jenë afatgjata dhe prandaj mund të parashikohen ndikime të rëndësishme.

Zhvillimi i propozuar do të ndikojë në disa prej objektve/lehtësirave që aktualisht gëzojnë njerëzit që jetojnë në zonë, përfshirë lumin Vjosa, parcelat bujqësore

dhe tokat e kullotave. Kjo mund të kontribojë në uljen e cilësisë së jetёs sё banorёve tё zonës dhe në ndikime të mëdha në apsketin vizual.


Pyetja 3 - A është projekti i vendosur në një zonë të pazhvilluar më parë ku do të ketë humbje të tokës së gjelbëruar?

Ekzistojnë disa zona të tokave pyjore, bujqësore dhe toka kullosore që do të përmbyten nga projekti.

Në këtë fazë, është e vështirë të vlerësohen sipërfaqet e sakta të pyjeve, tokave bujqësore dhe kullotave që preken / ndikohen nga projekti, kryesisht nga

liqeni/rezervuari që do të krijohet. Gjithsesi, studimet dhe vëzhgimet përkatëse në terren do të konfirmojnë sasinë dhe rëndësinë e këtyre ndikimeve.

Pyetja 4 - A ka përdorime ekzistuese të tokës në ose rreth vendndodhjes së Projektit që mund të preken/ndikohen nga Projekti? Për shembull:

Shtëpi, kopshte dhe pronë tjetër private - Po, skema do të përfshijë blerjen e tokës dhe pronës. Numri i saktë është ende nën vlerësim nga konçesionari.

Industria - Po, industria Lokale e Ujit (Stacioni i Pompimit të Ujit të Pijshëm; Shkarkimi i Ujërave të zeza të Bashkisë).

Tregtia - Po, nga përmbytja e fshatrave të prekur/ndikuar në mënyrë të drejtpërdrejtë, rrugëve nacionale dhe rrugëve rurale. Gjithashtu nëpërmjet krijimit

të një kërkese të shtuar për fuqinë punëtore, produktet, shërbime apo aftësi të reja ose ekzistuese.

Argëtim - Po, liqeni që do të krijohet do të sjellë më shumë mundësi turizmi për fshatrat dhe qytetet përreth.

Hapësirë e hapur publike - Po, nga përmbytja në fshatrat e prekura/ndikuara në mënyrë të drejtpërdrejtë.

Objektet e komunitetit – Po, objektet e komunitetit mund të preken/ndikohen gjithashtu nga projekti.

Bujqësia - Po,bazuar në informacionin aktual, do të përmbyten parcelat bujqësore të fshatrave të prekura/ndikuara në mënyrë të drejtpërdrejtë nga

rezervuari. Ndikimet kryesore në bujqësi do të jenë: devijimi i përkohshëm / i përhershëm i aksesit në fusha, marrja e përkohshme / e përhershme e tokës,

zhvendosja e pikave të kullotjes së bagëtive, ndarja e përhershme e pronave origjinale dhe ndryshimi i përhershëm i rrjeteve kulluese dhe / apo ujitëse.

Pylltaria - Po,ka disa zona pyjore që do të ndikohen nga projekti.

Turizmi – Jo,nuk ka asnjë për ndonjë vend/zonë turistike në zonat e prekura/ndikuara nga projekti.

Miniera ose gurore - Po. Guroret në zonën përreth do të preken/ndikohen.

Pyetja 5 - A ka ndonjë plan për përdorime të ardhshme të tokës në ose rreth vendndodhjes së Projektit që mund të preken/ndikohen nga Projekti

Po. Ekziston një tjetër projekt i planifikuar i cili pretëndohet të zhvillohet në rrjedhën e poshtme. Ky projekt është i pezulluar në momentin kur që po pëgatitet

ky raport. Nuk ka asnjë dokument zyrtar ose plan tjetër stratëgjik të zhvillimit që përcakton qartë projekte të tjera në zonë.

Pyetja 6 - A ka ndonjë zonë në ose rreth vendndodhjes së Projektit që është e zënë nga përdorime të ndjeshme të tokës të cilat mund të

preken/ndikohen nga Projekti?

Spitale – Jo.

Shkolla – Po, shkolla në fshatin Qesarat mund të preket nga projekti dhe krijimi i rezervuarit/iqenit.


Vende kulti – Jo.

Objekt të komunitetit – Po, disa lehtësira të komunitetit do të preken nga projekti dhe krijimi i liqenit të rezervuarit.

Projekti ka ndikime të mëdha kryesisht për shkak të rezervuarit që do të krijohet. Do të përfshijë blerjen e tokës dhe pronës. Parashikohet që pronat private

dhe tokat e pronave publike të preken. Bazuar në informacionin aktual, pyjet dhe parcelat bujqësore të fshatrave përreth do të preken/ndikohen.

Rezervuari/liqeni do të ndikojë gjithashtu një pjesë të vendbanimeve të fshatrave Iliras, Qesarat, Ane Vjosë, Përparim, Dukaj (Kordhaj) dhe qytetin Memaliaj.

Gjithashtu varrezat e qytetit Memaliaj mund të preken/ndikohen nga uji i rezervuarit gjatë përmbytjeve. Gjithashtu burimi i ujit të pijshëm të Bashkisë Memaliaj

do të preket. Ndërtesa të tjera industriale apo objekte shërbimi të komunitetit mund të preken/ndikohen gjithashtu nga projekti.

Pyetja 7 - A ka ndonjë zonë në ose rreth vendndodhjes së Projektit që përmban burime të rëndësishme, me cilësi të lartë ose të ulët, të cilat mund

të preken/ndikohen nga Projekti? Për shembull:

Burimet e ujërave nëntokësorë - Po, rezervuari që do të krijohet do të përmbysë rreth 16 km2 tokë, përfshirë efektet e mundshme të ujërave nëntokësorë

në zonën e projektit.

Ujërat sipërfaqësorë - Po, disa rrjedha uji të zonës do të preken/ndikohen nga projekti. Rrjedha e lumit do të ndryshojë nga rrjedhje e lirë në një

rezervuar/liqen dhe më pas ajo do të lëshohet e kontrolluar nëpërmjet shkarkuesit të digës.

Pyjet - Po, sipërfaqe të konsiderueshme të pyjeve do të preken/ndikohen nga projekti.

Bujqësia - Po, disa parcela bujqësore do të preken/ndikohen nga projekti.

Peshkimi - Po, do të ndikohet nga projekti dhe krijimi i rezervuarit/liqenit.

Turizmi - Po, për shkak të krijimit të lehtësirave nga Rezervuari/Liqeni dhe HEC-i.

Minerale - Po.

Vendbanimet e fshatrave përreth, mineralet dhe bujqësia, turizmi, peshkimi dhe objektet e komunitetit do të ndikohen nga projekti. Pyjet, parcelat bujqësore

dhe kullotat e fshatrave përreth do të preken/ndikohen.

Bazuar në Vizitën në Terren të realizuar në Kantier është konstatuar se stacioni i pompës së furnizimit me ujë të pijshëm në qytetin Memaliaj do të ndikohet

drejtpërdrejt nga projekti. Gjithashtu, pika e shkarkimit të ujërave të zeza të qytetit Memaliaj do të përmbytet nga rezervuari i HEC. Për më tepër, disa tubacione

të ujit të pijshëm mund të preken/ndikohen nga projekti dhe rezervuari/liqeni.

Për të bërë një vlerësim më të mirë do të nevojiten Investigime dhe detajet të tjera në fazat e mëvonshme të procesit të VNM/ VNMS.


Pyetja 8 - A ka ndonjë zonë në ose rreth vendndodhjes së Projektit që tashmë është subjekt i ndotjes apo dëmtimit të mjedisit p.sh. ku tejkalohen

standardet ekzistuese ligjore mjedisore, të cilat mund të ndikohen nga Projekti?

Kuptohet që Bashkitë Memaliaj dhe Tepelenë nuk kanë vende të duhura për hedhjen e mbetjeve urbane. Gjatë studimeve në terren (për çështjet kryesore)

duhet të identifikohen pikat e grumbullimit dhe depozitimit të mbetjeve urbane dhe inertë (ndërtimore).

Gjatë fazës së funksionimit, ekziston rreziku që ndotësit të hyjnë në mjedisin ujor (sipërfaqësor dhe nëntokësor) nga rrjedhjet sipërfaqësorë të shiut dhe / apo

në rast të ngjarjeve të paplanifikuara gjatë aktiviteteve të mirëmbajtjes. Sidoqoftë, rreziku konsiderohet i ulët dhe parashikohet brenda normave të lejuara të

ndotjes.

Pyetja 9 - A është vendndodhja e Projektit e ndjeshme ndaj tërmeteve, rrëshqitjeve dhe fundosjeve të tokës, erozionit, përmbytjes ose kushte

ekstreme ose të pafavorshme klimatike p.sh. ndryshime të temperaturës, mjegulla, erëra të forta, të cilat mund të bëjnë që Projekti të paraqesë

probleme mjedisore?

Po, zona e projektit Kalivaç është afër një zone sizmike. Duke qenë gjithashtu një projekt i zhvilluar në një pjesë të lumenjve, gjithmonë ekziston rreziku i

përmbytjes gjatë ndërtimit dhe funksionimit të HEC-it. Rrëshqitjet e tokës parashikohen të jenë një rrezik gjatë ndërtimit, veçanërisht nga punimet e gërmimeve

dhe gjatë operimit nga rritja dhe ulja e nivelit të ujit në liqen.

Pyetja 10 - A ka mundësi që Projekti të ndikojë në gjendjen fizike të ndonjë parametri mjedisor?

Mjedisi atmosferik duke përfshirë mikroklimën dhe kushtet klimatike lokale dhe në shkallë më të madhe? - Po, emetimet e mundshme të pluhurit

gjatë fazës së ndërtimit për shkak të punimeve tokësore të gërmimit dhe lëvizjes së automjeteve dhe makinerive të rënda. Cilësia e ajrit dhe ndryshimet

e mikroklimës do të hulumtohen dhe detajohen më tej në fazat vijuese të VNMS.

Uji (p.sh. sasitë, rrjedhat ose nivelet e lumenjve, liqeneve, ujërave nëntokësorë) - Po, për shkak të krijimit të rezervuarit dhe papërshkueshmërisë

në pjesën e digës. Seksioni i lumit do të shndërrohet nga rrjedhë e lirë në një rrjedhë të kontrolluar.

Toka (p.sh. sasia, thellësia, lagështia, stabiliteti apo gërryerja e tokave?) - Po, gjatë punimeve të ndërtimit tokat dhe dherat.

Kushtet gjeologjike dhe ato të dherave? - Po, kushtet gjeologjike dhe të dherave do të ndryshojnë për shkak të punimeve ndërtimore për HEC-in dhe

krijimit të rezervuarit/liqenit.

Pyetja 11 - A ka gjasa që çlirimet/shkarkimet nga Projekti të kenë efekte në cilësinë e ndonjë parametri mjedisor?

Cilësia e ajrit? – Po

Ndryshimet klimatike dhe zvogëlimi i ozonit? - Po,ekziston mundësia e lëshimit të gazit serrë (GHG) për shkak të krijimit të rezervuarit.


Cilësia e ujit (lumenj, liqene, ujëra nëntokësorë, estuaret, ujërat bregdetarë apo deti?) - Po,gjatë ndërtimit (kryesisht turbullira) dhe fazës së

funksionimit (rezervuari i lidhur me lëndën organike).

Statusi ushqyes dhe eutrofikimi i ujërave? – Jo

Acidifikimi i dherave apo ujërave? – Jo

Dherat - Pogjatë punimeve ndërtimore të gërmimeve të tokës. Gjatë fazës së funksionimit ekziston rreziku i erozionit.

Rrëshqitje? - Po, ndryshimet në topografinë dhe peizazhin e zonës gjatë fazës së ndërtimit. Gjatë fazës së funksionimit, ndikimi vizual i hidrocentralit

konsiderohet si një efekt i mundshëm.

Zhurma? - Po, gjatë fazës së ndërtimit dhe funksionimit të projektit të propozuar: hidrocentrali, makineritë dhe pajisjet, dhe automjetet, kamionët dhe

kamionët.

Temperatura, rrezatimi i lehtë ose elektromagnetik përfshirë ndërhyrjen elektrike? - Po, fusha elektromagnetike (EMF) e cila do të gjenerohet për

shkak të funksionimit të linjës elektrike të transmetimit 29 km nga HEC-i në Nënstacionin Babicë.

Prodhueshmëria e sistemeve natyrore apo bujqësore? - Po, efektet kryesore në tokat natyrore dhe bujqësore për shkak të krijimit të rezervuarit/liqenit, i

cili do të përmbysë një sipërfaqe të madhe tokash në zonë dhe fshatrat përreth.

Pyetja 12 - A ka të ngjarë që Projekti të ndikojë në disponueshmërinë ose pamjaftueshmërinë e burimeve qoftë në nivel lokal apo global?

Karburante fosile? – Po,përdorimi i sasive të mëdha të karburanteve për makineritë dhe kamionët është një kërcënim i mundshëm për mjedisin.

Uji? – Po,uji nga lumi Vjosa do të përdoret gjatë fazës së ndërtimit dhe funksionimit. Ndikimet kryesore që lidhen me fazën e ndërtimit përfshijnë:

ndryshime të përkohshme të rrjedhës së burimeve ujore për shkak të vendosjes së urave; ndërveprime të përkohshme fizike me receptorët / burimet,

përfshirë dëmtimin e drejtpërdrejtë të habitateve ujore dhe rrjedhave ujore; ndryshime në cilësinë e ujit sipërfaqësor për shkak të lëshimit të ndotësve;

modifikimi i strukturave të mbrojtjes nga përmbytja. Vlerësimi i nevojave për ujitje duhet të merret në konsideratë gjatë fazës së projektimit dhe funksionimit.

Minerale dhe agregatë? – Po,mineralet në vendbanimet e fshatrave përreth do të ndikohen nga projekti.

Lënda drusore? - E mundshme. Lënda drusore e fshatrave mund të ndikohet drejtpërdrejt nga projekti.

Burime të tjera jo të rinovueshme? – Jo

Kapaciteti i infrastrukturës në lokalitet - uji, kanalizimet, prodhimi dhe transmetimi i energjisë, telekomunikacioni, rrugët e depozitimit të

mbetjeve, hekurudha? - Po. Energjia do të jetë e nevojshme për kampin e ndërtimit, pajisjet dhe makineritë. Pritet një konsum i madh i energjisë elektrike

dhe disa lloje karburantesh për makineritë. Ndikimet që pritet të ndodhin dhe për rrjedhojë edhe të vlerësohen gjatë ndërtimit përfshijnë: ndryshime në

flukset e trafikut rrugor që vijnë nga mbylljet e përkohshme të rrugës; rritje të përkohshme në trafikun rrugor publik; rritje të përkohshme të rrjedhave të

trafikut për shkak të automjeteve të ndërtimit që kalojnë rrugët; ndryshime të përkohshme në gjurmët e reja të rrugëve të qarkullimit bujqësor; ndryshime

të përkohshme në rrugët e këmbësorëve dhe shtigjet; rritja e trafikut dhe modifikimet e rrjetit rrugor. Rregulloret e sigurisë në rrugë do të menaxhohen në

përputhje me legjislacionin përkatës shqiptar.


Pyetja 13 - A ka të ngjarë që Projekti të ndikojë në shëndetin ose mirëqenien e njerëzve apo komunitetit?

Cilësia apo toksiciteti i ajrit, ujit, produkteve ushqimore dhe produkteve të tjera që konsumohen nga njerëzit? - Jo, nuk është e qartë nëse

sëmundjet e frymëmarrjes janë të zakonshme në të gjitha fshatrat në Zonën e Ndikimit Direkt, megjithëse astma e lidhur me pluhurin mund të konsiderohet

si një shqetësim (pakicë). Rritja e pluhurit nga ndërtimi dhe trafiku mund të përkeqësojnë kushtet e ajrit dhe frymëmarrjes.

Morbiditeti ose vdekshmëria e individëve, komuniteteve ose popullsive nga ekspozimi ndaj ndotjes? – Jo

Shfaqja ose shpërndarja e vektorëve të sëmundjeve të ardhura nga insektet? – Jo

Dobësia e individëve, komuniteteve apo popullsive ndaj sëmundjeve? - Po, fluksi i rrjedhës së punës mund të sjellë një rritje ose sëmundje endemike

në zonë. Gjithashtu, ekziston rreziku i rritjes së sëmundjeve seksualisht të transmetueshme (STD).

Ndjesia e individit për sigurinë personale? - Po, punëtorët përceptohen si një kërcënim për sigurinë e fshatit dhe / apo kulturën / privatësinë.

Kohezioni dhe identiteti i komunitetit? - Po, familjet mund të përjetojnë pasiguri në të ardhmen duke humbur tokën ose pasuritë në tokë, ose duke u

futur në një situatë të dëmshme pë cilësinë e jetes. Bujqësia dhe toka janë thelbësore për identitetin e zonave rurale, kulturën, dhe mënyrën e jetes dhe

të ardhmen.

Identiteti kulturor dhe shoqatat? - Po, sjelljet e ndryshme dhe qëndrimet midis punëtorëve të jashtëm dhe banorëve lokalë (veçanërisht për çështjet

gjinore) mund të çojnë në ndikime negative në normat kulturore.

Të drejtat e pakicave? - Po, kufizimi i aksesit ose dëmtimi i objektve arsimore përmes ndërtimit, ndikimit të infrastrukturës ose projekteve të tjera. Të

drejtat e tjera të njeriut që lidhen kryesisht me forcën e punës, siç janë punëtorët migrantë, punëtorët e mitur (standardet e ILO ndalojnë punën e dëmshme

për të gjithë personat nën 18 vjeç), largimin në mënyrë arbitrare ose të padrejtë të një punëtori, pengesat për formimin e sindikatave midis punonjësve

ose punëtorëve kontraktorë, siguria sociale, përfshirë sigurimin shoqëror, standardin e duhur të jetesës, privatesinë.

Kushtet e strehimit? - Po, aftësi të kufizuara ose sëmundje tek anëtarët e familjes që e bëjnë më të vështirë për ata të kryejnë veprimtari jetese, qoftë

për shkak të aftësisë së kufizuar ose sëmundjes, ose sepse janë duke u kujdesur për të tjerët. Rizhvendosja e shtëpive do të ketë planifikimin dhe

përgjegjësinë operative në zhvillimin, zbatimin dhe menaxhimin e Programeve të Mbtështetjes dhe Zhvillimit të Mjeteve të jetesës, zgjidhjeve të

kompensimit, konsultimeve dhe negociatave, si dhe rivendosjen fizike të familjeve dhe vendndodhjeve të bizneseve private.

Punësimi dhe cilësia e punësimit? - Po, projekte të tilla të mëdha shoqërohen me një numër të madh të punonjësve me një sfond të larmishëm shoqëror,

aftësi, origjinë, traditë, gjuhë dhe dialekte, të cilat mund të ndikojnë në traditën lokale. Cikli pozitiv i punësimit, investimeve dhe përmirësimit të

infrastrukturës që ndërlidhet me përmirësime afatgjata në arsim dhe zhvillim të aftësive.

Kushtet ekonomike? - Po,ndërtimi i hidrocentralit do të ketë një ndikim më të mirë në ekonominë e njerëzve të zonës.

Institucionet sociale? – Jo


Tabela 3 Pjesa 3 e Listës së Kontrollit për Fazën e Studimit: Përmbledhje e Matricës së Vlerësimit të Ndikimit të Mundshëm Mjedisor & Social të Projektit

të Propozuar HEC Kalivaç

Receptori

kryesor /

Aspektet

mjedisore

dhe sociale

Zona e subjektit Aktiviteti / Çështja

Faza

Receptori Potencial

Përgjigjia nga Identifikimi

në Fazën e Studimit

Arsyeja / Shënime

Ndërtim Funksionim

/ Operim

E

identifikuar

E Pa

identifikuar

Cilësia e ajrit

Emetimet e pluhurit

Përgatitja e kantierit dhe

punimet e ndërtimit në

kantier.

✔

Banorët lokalë të

fshatrave dhe qytetit të

Memaliaj.

Përdoruesit e rrugës,

pronat përreth,

punonjësit e HEC-it.

✔

Punimet për impiantin hidroelektrik

dhe makineritë/automjetet do të

shkaktojnë emetime në atmosferë.

Gjithashtu automjetet dhe kamionët në

kantier që përdoren për marrjen /

depozitimin e mbetjeve do të

prodhojnë emetime. Mund të jetë

domethënës pasi propozimi mund të

rrisë ndjeshëm lëvizjet e automjeteve

gjatë fazës së ndërtimit. Për më tepër,

gjatë fazës së funksionimit priten

emetimet e gazrave serrë (GHG) për

shkak të krijimit të rezervuarit/ liqenit.

Një studim i cilësisë së ajrit dhe

modelimi i emetimeve të gazrave

kërkohet përpos një Raporti të plotë të

VNM/ VNMS bazuar në Standardet e

IFC dhe kërkesat e ligjit shqiptar.

Emetimet e Gazrave

Aktivitetet e ndërtimit,

lëvizja e automjeteve,

makinerive dhe rritja e

trafikut rrugor.

Krijimi i rezervuarit të

liqenit.

✔ ✔ Komuniteti lokal dhe

banorët. ✔

Dherat/ Toka Kontaminimi i tokës

Ndotja e mundshme e

tokës si rezultat i

aktiviteteve të punës.

Ndotja e mundshme e

tokave në rast të

ngjarjeve të

paplanifikuara dhe / apo

aksidenteve.

✔ Cilësia e Ujit / Tokës. ✔


Receptori

kryesor /

Aspektet

mjedisore

dhe sociale


Faza

Receptori Potencial



Arsyeja / Shënime

Ndërtim Funksionim

/ Operim

E

identifikuar

E Pa

identifikuar

Dherat / Toka dhe

përdorimi i tokës

Ndryshimi i strukturës së

tokës për shkak të

ndërtimit të projektit. Ulja

e intensitetit të

përdorimit të tokës.

Humbja e tokave të

punueshme, pyjeve dhe

kullotave.

✔ ✔

Lloji i tokës / dherave,

struktura dhe cilësia.

Komuniteti lokal dhe

banorët.

PAP - personat e

prekur/ndikuar nga

projekti.

✔

Kërkohen të implementohen plane në

lidhje me çështjet e menaxhimit të

tokës, menaxhimit të mbetjeve dhe një

plan i detajuar i menaxhimit të

kantierit. Do të bëhet një studim i

cilësisë së tokës dhe një studim për

gjenerimin e mbetjeve në lidhje me

projektin. Çështjet në lidhje me

përdorimin e tokës dhe aksidentet e

mundshme / ngjarjet e paplanifikuara

të lidhura me projektin do të studiohen

gjithashtu.

Informacion i mëtejshëm dhe masat e

duhura zbutëse do të përfshihen në

Raportin e thelluar të VNM/ VNMS.

Hedhja e mbetjeve në

tokë

Mund të ketë depozitim

të përkohshëm të

materialit të gërmuar

(material i tepërt) në

kantier gjatë ndërtimit.

Shkarkimi i materialit të

tepërt në zonat e

aprovuara të depozitimit

nga autoritetet

qeveritare.

✔ Cilësia e Ujit / Tokës. ✔

Uji Kanalet e kullimit dhe

ujitjes

Rezervuari që do të

krijohet do të përmbysë

rreth 16 km2 tokë, duke

përfshirë parcelat

bujqësore, tokat e

kullotave, kanalet

kulluese dhe ujitëse.

✔ ✔

Cilësia e tokës dhe të

mbjellat e tokës

bujqësore.

✔

Duke marrë parasysh këtë tipologji

dhe madhësi të projektit, përmes

ndërtimit dhe funksionimit të HEC-it,

digës dhe rezervuarit që do të krijohet,

projekti do të rezultojë në ndryshime të

trupave ujorë (ujërat sipërfaqësorë dhe

ujërat nëntokësorë). Ndikimi kryesor


Receptori

kryesor /

Aspektet

mjedisore

dhe sociale


Faza

Receptori Potencial



Arsyeja / Shënime

Ndërtim Funksionim

/ Operim

E

identifikuar

E Pa

identifikuar

Rezervat e ujërave

nëntokësorë dhe cilësia

e ujërave nëntokësorë.

Rezervuari që do të

krijohet do të përmbysë

një sipërfaqe prej rreth

16 km2, duke përfshirë

rezervat e mundshme të

ujërave nëntokësorë.

✔ ✔

Niveli i ujërave

nëntokësor dhe cilësia

e ujit.

Humbja e mundshme

e ujërave

nëntokësorë.

✔

mund të konsiderohet shndërrimi i një

pjese të lumit nga rrjedha e lirë në një

liqen.

Do të kryhen disa studime brenda

qëllimit të VNMS, përfshirë studimin

hidrologjik dhe hidrogjeologjik, cilësinë

e ujërave sipërfaqësorë dhe ujërat

nëntokësorё.

Çështjet në lidhje me menaxhimin e

rezervave/burimeve të ujit, kryqëzimet

e rrjedhave ujore sipërfaqësorë,

rrjedhjet sipërfaqësorë, shkarkimin e

ujërave të zeza të krijuara nga

aktivitetet e impiantit dhe plani i

menaxhimit të kantierit duhet të

adresohen dhe nevojiten të përgatiten

nga Investitori/Kontraktori.

Informacioni i mëtejshëm dhe masat e

duhura zbutëse do të përfshihen në

Raportin e thelluar të VNM/ VNMS.

Rrjedhat ujore

sipërfaqësorë dhe

cilësia e ujit

sipërfaqësor.

Disa rrjedha ujore do të

preken/ndikohen nga

projekti, përfshirë

burimin kryesor të ujit të

HEC-it, lumin Vjosa.

Gjatë fazës së ndërtimit

ndikimi kryesor i

parashikuar pritet të vijë

nga punimet ndërtimore

siç janë gërmimet dhe

mbushja e tokës në

shtratin e lumit, duke

shkaktuar rritje të

trazirave dhe turbullirave

në rrjedhën e ujit.

Ndërsa, gjatë fazës së

funksionimit ndikimi

kryesor do të jetë

ndryshimi i rrjedhës së

lumit nga gjendje e lirë

në rezervuar/liqen dhe

më pas do të lëshohet

përsëri në mënyrë të

✔ ✔

Rrjedha ujore

sipërfaqësorë, cilësia

e ujit dhe speciet e

biodiversitetit.

✔


Receptori

kryesor /

Aspektet

mjedisore

dhe sociale


Faza

Receptori Potencial



Arsyeja / Shënime

Ndërtim Funksionim

/ Operim

E

identifikuar

E Pa

identifikuar

kontrolluar nga

shkarkuesi i digës.

Bio

diversiteti

Flora


punimet për ndërtimin e

kantierit. Një sipërfaqe e

madhe me bimësi do të

preket/ndikohet nga

projekti dhe

rezervuari/liqeni që do të

krijohet.

✔ ✔

Habitatet ose speciet

në ose ngjitur me

kantierin.

✔

Siç është përmendur, për shkak të

madhësisë së projektit dhe shkallës së

ndikimeve të drejtpërdrejta, Projekti do

të rezultojë në ndryshime të

biodiversitetit në zonë. Një sipërfaqe e

madhe tokash të mbuluara me bimësi

do të përmbyten nga rezervuari/liqeni.

Mund të parashikohet që do të ketë

ndikime të konsiderueshme në florë

dhe faunë për shkak të krijimit të

rezervuarit të liqenit. Nëpërmjet

ndryshimit të rrjedhës së ujit në një

seksion të lumit Vjosa nga rrjedhja e

lirë në një liqen, do të ketë një efekt në

habitatin natyror të zonës së projektit,

florën dhe faunën, duke përfshirë edhe

peizazhin dhe impaktin vizual.

Referuar literaturës dhe studimeve

ekzistuese, ekzistojnë disa raporte të

pavarura të botuara kohët e fundit, të

cilat përmendin larminë e specieve me

status mbrojtjeje në lumin Vjosa.

Për më tepër, do të bëhen studime të

hollësishme për florën dhe faunën

gjatë studimeve të gjendjes

ekzituese/bazë. Gjithashtu zonat e

mbrojtura dhe monumentet natyrore

Fauna


punimet për ndërtimin e

kantierit. Funksionimi i

impiantit për shkak të

gjenerimit të mundshëm

të zhurmës nga objektet

e HEC-it.

✔ ✔

Habitatët ose speciet

në ose ngjitur me

kantierin.

✔

Zonat e mbrojtura

Gjatë fazave të

shqyrtimit dhe studimit

nuk ka rezultuar të ketë

patur zona të

identifikuara të mbrojtura

që mund të

preken/ndikohen nga

zhvillimi i propozuar i

HEC Kalivaç.

Një monument natyre i

quajtur "Rrepet e

✔

Habitatët ose speciet

e zonave të mbrojtura

(monumente

natyrore).

✔


Receptori

kryesor /

Aspektet

mjedisore

dhe sociale


Faza

Receptori Potencial



Arsyeja / Shënime

Ndërtim Funksionim

/ Operim

E

identifikuar

E Pa

identifikuar

Dervenit" u identifikua

brenda zonës së prekur

nga projekti. Siç

verifikohet gjatë “Vizitës

në Terren” të realizuar

në datën 17.01.2019, ky

monument pretëndohet

të jetë shkatërruar

(pemët janë prerë).

Sidoqoftë, ky vlerësim

paraprak duhet të

konfirmohet me AKZM

(Agjensinë Kombëtare të

Zonave të Mbrojtura)

përmes një komunikimi

zyrtar.

do të studjohen brenda qëllimit të

VNMS.

Gjetjet, ndikimet e mundshme dhe

masat zbutëse do të përfshihen në

Raportin e thelluar të VNM/ VNMS-së.

Për më tepër, do të sygjerohen

/zhvillohen rekomandime dhe plane të

menaxhimit shtesë siç janë plani i

menaxhimit ekologjik dhe plani i

rehabilitimit në lidhje me projektin.

Peizazhi Karakteri i peizazhit

Aktivitetet e ndërtimit

(punimet e gërmimeve)

dhe faza e rehabilitimit.

Ndryshimet në cilësinë

dhe karakterin e

peizazhit nga

veprimtaria në kantier

dhe asgjësimi/depozitimi

i materialit të gërmuar.

Krijimi i rezervuarit/

liqenit. Humbja e

bimësisë, bujqësisë dhe

kullotave.

✔ ✔ Peizazhi lokal,

komuniteti lokal. ✔

Paraqitet një impakt i rëndësishëm

potencial në peizazh dhe aspektet

vizuale pë shkak të zhvillimit të

projektit të propozuar. Duke ndryshuar

rrjedhën e ujit në një seksion të lumit

Vjosa nga rrjedhja e lirë në një liqen,

do të ketë një efekt në habitatin

natyror të zonës së projektit, përfshirë

peizazhin dhe ndikimin vizual.

Ndikimet në peizazhin dhe aspektin

vizual do të kryhen të thelluara në

fazat vijuese të procesit të VNMS.


Receptori

kryesor /

Aspektet

mjedisore

dhe sociale


Faza

Receptori Potencial



Arsyeja / Shënime

Ndërtim Funksionim

/ Operim

E

identifikuar

E Pa

identifikuar

Ndikimi vizual

Aktivitetet e ndërtimit,

krijimi i l rezervuarit të

liqenit, faza e restaurimit

dhe operimi i impiantit.

Zona e ndikimit vizual

dhe ndryshimet në

pamjet e ditës / natës.

✔ ✔

Ndikimi vizual në

komunitetin lokal, tek

turistët dhe kalimtarët.

✔

Plani i rehabilitimit dhe restaurimit të

zonave të prekura/ndikuara duhet të

përfshihet në Raportin e thelluar të

VNM/ VNMS-së. Gjithashtu në këtë

raport do të përfshihet një përshkrim i

hollësishëm i punëve rehabilituese.

Popullsia

Ndryshimet dhe

ndërveprimet socio-

ekonomike

Gjatë fazës së ndërtimit

do të kemi mundësi

punësimi afatmesëm

direkte ose indirekte nga

projekti.

Mundësia për të

shfrytëzuar oportunitete

të reja biznesi, sipas

nevojës nga zhvillimi i

projektit.

Përftimi i aftësive të reja

profesionale për t'u

përshtatur me

mundësitë e punësimit

nga projekti.

Projekte të tilla të mëdha

shoqërohen me një

numër të madh të

punonjësve me një

sfond të larmishëm

shoqëror, aftësi, origjinë,

traditë, gjuhë dhe

dialekte, të cilat mund të

✔ ✔

Komuniteti lokal, tregu

i punës, bizneset

lokale.

✔

Do të kryhet një vlerësim i detajuar

socio-ekonomik në lidhje me projektin.

Angazhimi me palët e interesit do të

zhvillohet gjatë të gjitha fazave të

VNMS, përmes takimeve direkte dhe

konsultimeve publike me autoritetet

shtetërore, autoritetet lokale dhe

rajonale dhe komunitetin lokal. Këto

takime do të shërbejnë si burim

informacioni për të detajuar çështjet e

mundshme socio-ekonomike dhe

mjedisore në lidhje me projektin. Gjatë

fazës paraprake do të kryhen disa

pyetësorë socio-ekonomikë në zonën

e projektit dhe zonën përreth. Bazuar

në të dhënat e grumbulluara,

Konsulenti do të kryejë vlerësimin

socio-ekonomik brenda qëllimit të

VNMS. Përmes kësaj metodologjie,

Konsulenti do të propozojë masa të

mundshme zbutëse dhe plane

menaxhimi, të cilat do të përfshihen në


Receptori

kryesor /

Aspektet

mjedisore

dhe sociale


Faza

Receptori Potencial



Arsyeja / Shënime

Ndërtim Funksionim

/ Operim

E

identifikuar

E Pa

identifikuar

ndikojnë në traditën

lokale.

Raportin përfundimtar/thelluar të VNM/

VNMS.

Zhvendosja

Ndërtimi dhe krijimi i

rezervuarit (HEC

Kalivaç) do të çojë në

zhvendosjen e

strukturave të banorëve

të prekur/ndikuar direkt

dhe objekteve të

komunitetit / publike.

Zonat e ndikuara do të

përfshijnë qytetin

Memaliaj, dhe fshatrat

Iliras, Qesarat, Anë

Vjosë, Leshnje,

Përparim dhe Dukaj

(Kordhaj).

✔ ✔

Komuniteti lokal,

ndërtesat, pronat

private, shërbimet e

komunitetit dhe

objektet brenda zonës

së projektit.

✔

Do të kryhet një studim i hollësishëm

në kantier për identifikimin e

ndërtesave të banimit të

prekura/ndikuara dhe të objektve të

komunitetit / publike.

Zhvilluesi do të kryejë një plan të

detajuar të zhvendosjes para fillimit të

punimeve.

Një përmbledhje e ndikimeve të

mundshme nga zhvendosja do të

merret në konsideratë dhe trajtohet

brenda qëllimit të VNMS. Sidoqoftë,

përgatitja e Planit të Menaxhimit të

Zhvendosjes nuk do të jetë pjesë e

procesit të studimit të Konsulentit.

Emetimet

Emetimet të mundshme

në ajër si rrjedhojë e

aktiviteteve të punës për

HEC-in dhe gjithashtu si

rezultat i rritjes së

lëvizjeve të automjeteve.

✔

Komuniteti lokal,

pronat / bizneset dhe

objektet në afërsi..

✔

Një studim i cilësisë së ajrit dhe

modelimi i emetimeve të gazrave

kërkohet përpos një Raporti të

plotë/thelluar të VNMS bazuar në

Standardet e IFC dhe kërkesat e ligjit

shqiptar. Konsulenti do të trajtojë

cilësinë e ajrit dhe çështjet e

emetimeve, së bashku me masat e

mundshme të zbutjes dhe menaxhimit

brenda qëllimit të VNM/ VNMS.


Receptori

kryesor /

Aspektet

mjedisore

dhe sociale


Faza

Receptori Potencial



Arsyeja / Shënime

Ndërtim Funksionim

/ Operim

E

identifikuar

E Pa

identifikuar

Përdorimi i tokës dhe

mjetet e jetesës

Ulja e intensitetit të

përdorimit të tokës.

Humbja e tokave të

punueshme, pyjeve dhe

kullotave. Humbja e

mjeteve të jetesës së

personave të

prekur/ndikuar në

mënyrë të drejtpërdrejtë

nga projekti.

✔ ✔


PAP (personat e

afektuar/

ndikuar)

✔

Gjatë fazës paraprake, do të kryhen

disa pyetësorë socio-ekonomikë në

zonën e projektit, ku përfshihen një

sërë pyetjesh mbi përdorimin e tokës

dhe mënyrën apo mjetet e jetesës.

Bazuar në të dhënat e grumbulluara,

Konsulenti do të kryejë vlerësimin

socio-ekonomik për përdorimin e tokës

dhe aspektet e jetesës. Përmes kësaj

metodologjie, Konsulenti do të

propozojë masa të mundshme zbutëse

dhe plane menaxhimi, të cilat do të

përfshihen në Raportin

përfundimtar/thelluar të VNM/ VNMS.

Infrastruktura Rrugore

Ndikime në rrugën

nacionale dhe në rrugët

e tjera rurale të zonës të

cilat do të

preken/ndikohen nga

projekti.

Ndryshimi në rrugët

tradicionale dhe në

infrastrukturën tjetër të

zonës.

✔ ✔ Komuniteti lokal.. ✔

Infrastruktura rrugore dhe kalimet

rrugore do t'i nënshtrohen një studimi

të detajuar brenda qëllimit të VNMS.

Investitori dhe Konsulenti do të

propozojnë seksione të reja të rrugëve

që do të ndërtohen, rehabilitohen dhe /

apo përmirësohen në zonë.

Investitori do të duhet të hartojë një

plan investimesh për komunitetin.

Detaje të mëtejshme do të adresohen


Fusha Elektromagnetike

(EMF)

Ndikimet e mundshme

nga fusha

elektromagnetike për

shkak të ndërtimit të

✔

Banorët lokalë brenda

ose afër gjurmës së

linjës së transmetimit.

✔

Do të bëhet një studim i Fushës

Elektromagnetike për ndërtimin dhe

funksionimin e linjës së transmetimit.

Vlerësimi i ndikimeve të fushës


Receptori

kryesor /

Aspektet

mjedisore

dhe sociale


Faza

Receptori Potencial



Arsyeja / Shënime

Ndërtim Funksionim

/ Operim

E

identifikuar

E Pa

identifikuar

linjës elektrike të

transmetimit nga HEC-i

në Nënstacionin Babicë.

elektromagnetike do të bëhet bazuar

në praktikat më të mira

ndërkombëtare, standardet e IFC dhe

kërkesat e ligjit shqiptar.

Zhurmat, Vibrimet dhe

Ndriçimi

Aktivitetet ndërtimore të

HEC-it dhe lëvizjet e

automjeteve. Operimi i

impiantit / pajisjeve,

lëvizjet e automjeteve.

✔ ✔


pasuritë e ndjeshme

ndaj zhurmës

✔

Do të kërkohen studime të ndikimit të

zhurmës dhe vibrimeve. Zhurmat pritet

të shoqërohen gjatë të dy fazave të

ndërtimit dhe funksionimit. Çështjet e

lidhura me vibrimet janë të kufizuara

kryesisht në fazën e ndërtimit.

Një studim për zhurmën, vibrimin dhe

ndriçimin në ambient do të bëhet gjatë

fazës së studimit të gjendjes

ekzistuese/bazë të mjedisit.

Detaje të mëtejshme mbi ndikimet e

mundshme dhe masat zbutëse do të

adresohen në Raportin e thelluar të

VNM/ VNMS.

Trafiku dhe Transporti

Ndërtimi dhe operimi i

impiantit / pajisjeve,

lëvizjet e automjeteve,

transportimi i mbetjeve

të krijuara në kantier,

transportimi i

materialeve të tjera

ndërtimore të nevojshme

ose pajisjeve për

hidrocentralin. Gjenerimi

i trafikut në rrjetin rrugor

✔ ✔ ✔

Lëvizjet e kamionëve, trajlave dhe

automjeteve do të kenë një ndikim të

rëndësishëm në trafikun rrugor të

zonës lokale. Për më tepër, një

vlerësim i ndikimit në trafik do të

kërkohej për të vlerësuar ndikimin në

rrjetin rrugor lokal, si në aspektin e

sigurisë ashtu edhe në lidhje me

shqetësimet e tjera shtesë.

Investitori do të hartojë një plan të

menaxhimit të trafikut, si për fazën e


Receptori

kryesor /

Aspektet

mjedisore

dhe sociale


Faza

Receptori Potencial



Arsyeja / Shënime

Ndërtim Funksionim

/ Operim

E

identifikuar

E Pa

identifikuar

lokal, kapaciteti i rrjetit

(rrugët lokale), çështjet e

sigurisë, kapaciteti

mjedisor.

ndërtimit, ashtu edhe për fazën e

funksionimit.

Detaje të mëtejshme do të adresohen


Trashëgimia

Kulturore Arkeologjia

Për momentin nuk ka

çështje të parashikuara

në lidhje me

trashëgiminë kulturore.

Nga studimi paraprak në

zyrë janë identifikuar 3

monumente të

trashëgimisë kulturore të

vendosura jashtë zonës

së projektit. Sidoqoftë,

nga takimet konsultative

dhe informacionet

përkatëse për zonën,

rezulton se ka

indikacione se kjo zonë

mund të përfaqësojë një

terren të rëndësishëm

për trashëgiminë

kulturore.

Një studim i detajuar për

trashëgiminë kulturore

do të bëhet gjatë fazës

së studimit të kushteve

ekzistuese/bazë të

mjedisit.

✔ Burimi arkeologjik. ✔

Bazuar në gjetjet e Fazës së Studimit

rezulton se nuk ka ndikime të

parashikuara direkte që lidhen me

monumentet arkeologjike apo të

trashëgimisë kulturore.

Një varr nga periudha e Luftës së Dytë

Botërore është vërejtur gjatë Vizitës në

Terren të kryer më 17 Janar 2019. Ky

varr ndodhet brenda zonës së

projektit, dhe do të preket nga

rezervuari/ liqeni që do krijohet. Është

për t’u vlerësuar nëse ky varr

konsiderohet një objekt arkeologjik

apo jo. Kjo do të detajohet nga një

ekspert i trashëgimisë kulturore i cili do

të bëjë studimin e trashëgimisë

kulturore gjatë studimit të kushteve

ekzistuese/ bazë të mjedisit..

Për më tepër, gjatë punimeve të

ndërtimit mund të ketë zbulime të

objektve arkeologjike. Masat e

detajuara zbutëse dhe masat e

nevojshme të menaxhimit do të

përfshihen në Planin e Menaxhimit

Mjedisor dhe Social (PMMS) (përfshirë

edhe Planin e Menaxhimit të


Receptori

kryesor /

Aspektet

mjedisore

dhe sociale


Faza

Receptori Potencial



Arsyeja / Shënime

Ndërtim Funksionim

/ Operim

E

identifikuar

E Pa

identifikuar

Trashëgimisë Kulturore) dhe në

Raportin e thelluar të VNM/ VNMS-së.


3. Aneksi C: Dokumenti Përmbledhës i Informacionit (DPI)

DOKUMENTI PËRMBLEDHËS I INFORMACIONIT

PROCESI I VLERËSIMIT TË NDIKIMIT MJEDISOR DHE SOCIAL (VNM/ VNMS) PËR PROJEKTIN E

PROPOZUAR TË HEC KALIVAÇ

3.1. Qëllimi i këtij dokumenti

Ky Dokument Përmbledhës I Informacionit (DPI) synon të informojë Palët e Interesit dhe të Ndikuara (PI&

N) për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis dhe Social (VNM/ VNMS) që është duke u kryer për ndërtimin dhe

funksionimin e projektit të propozuar të Hidrocentralit Kalivaç (HEC Kalivaç).

Ky dokument i ofron publikut të gjerë një përshkrim të shkurtër të projektit të propozuar dhe Procesit të

Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis dhe Social (VNMS) në vijim, si dhe do të sigurojë mundësinë për:

• T’u regjistruar si palë e interesuar në procesin e pjesëmarrjes së konsultimeve me publikun; dhe,

• Të dhënë komente fillestare për çdo çështje mjedisore, sociale dhe ekonomike në lidhje me

projektin e propozuar.

Gjatë procesit të VNM/ VNMS që do të pasohet, do të vlerësohen çështjet shqetësuese dhe ndikimet e

mundshme mjedisore dhe sociale.

Komente nga palët e interesit dhe publiku do të sigurojnë që çështjet përkatëse të vlerësohen dhe të jenë

pjesë e Raportit të thelluar të VNM/ VNMS.

Autoriteti vendim-marrës për miratimin e deklaratës mjedisore është Ministria e Turizmit dhe Mjedisit

(MTM) dhe Agjencia Kombëtare e Mjedisit (AKM) në përputhje me legjislacionin shqiptar dhe Standardet e

IFC.

3.2. Përshkrimi i projektit

AYEN-ALB sh.a (konçesionari) synon të ndërtojë dhe të operojë një Hidrocentral - HEC Kalivaç duke

ndikuar përmes objekteve të HEC-it, rezervuarit që do të krijohet dhe linjës elektrike të transmetimit

territoret e Bashkisë Memaliaj, Tepelenë dhe Selenicë (linja e transmetimit).

Marrëveshja e Konçesionit ("MK") i jep të drejtën e zhvillimit dhe shfrytëzimit të potencialit hidroenergjetik

në pellgun e lumit Vjosa midis Kalivaç në kuotën +73 m m.n.d. dhe kuotën +113 m m.n.d., në rrjedhën e

sipërme të lumit Vjosa, afër qytetit Memaliaj.

Planifikimi i Skemës Hidroelektrike Kalivaç është zhvilluar bazuar në projektin e mëparshme të impiantit,

meqenëse shumica e strukturave të HEC-it kanë filluar të ndërtohen (nga konçesionari i mëparshëm) dhe

vendndodhja e objektve/veprave është e përcaktuar.

HEC-i do të ketë një fuqi totale të instaluar prej 111 MW dhe do të prodhojë një prodhim mesatar të

energjisë prej E = 366.62 GWh / vit. HEC Kalivaç do të krijojë një rezervuar me një vëllim të përgjithshëm

prej 375 milion m3, nga të cilat 205 milion m3 konsiderohen si vëllim i dobishëm për prodhimin e

energjisë. Rezervuari do të krijohet nga një digë e mbushur me gurë me veshje betonarme dhe do të

vendoset në një seksion të ngushtë lumor me rreth 200 m gjerësi. Pellgu ujëmbledhës i Vjosës në zonën e

digës është rreth 4,420 km2, duke krijuar një liqen prej rreth 16 km2 (me kuotë 113 m m.n.d).

Energjia e prodhuar nga HEC Kalivaç, do të lidhet me rrjetin kombëtar të energjisë përmes një linje

transmetimi ajrore, rreth 29 km të gjatë, në Nënstacionin Babicë 220/110/35 kV.


3.3. Procesi dhe metodologjia e VNM/ VNMS

Referuar VNM/ VNMS të HEC Kalivaç, Konsulenti ka kryer një studim paraprak në përputhje me kërkesat

e ligjit shqiptar dhe Standardet e IFC. Për më tepër, kjo VNM/ VNMS do të kryhet bazuar në kuadrin ligjor

kryesor shqiptar të listuar si mëposhtë:

• Ligji Nr. 10431, datë 09.06.2011 "Për Mbrojtjen e Mjedisit" i ndryshuar;

• Ligji Nr. 10440, datë 07.07.2011 "Për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis" i ndryshuar;

• Ligji Nr. 10448, datë 14.07.2011 "Për Lejet e Mjedisit" i ndryshuar;

• VKM Nr. 686, datë 29.07.2015 "Për rregullat, përgjegjësitë, afatet e procedurës së VNM-së dhe

procedurën e transferimit të vendimit për deklaratën mjedisore" i ndryshuar;

• VKM Nr. 247, datë 30.04.2014 "Për përcaktimin e rregullave, kërkesave dhe procedurave për

informimin e publikut dhe përfshirjen në procesin e vendim-marrjes mjedisore".

Në lidhje me kërkesat e ligjit shqiptar, Standardet e IFC kërkojnë një përqendrim të veçantë në fazën e

studimit, aspektet sociale dhe procesin e angazhimit me palët e interesit. Bazuar në kërkesat e

Standardeve IFC, procesi i VNM/ VNMS do të zhvillohet në katër faza siç përshkruhet më poshtë:

Faza e parë është Faza e Shqyrtimit, për të përcaktuar nëse një Vlerësim i Ndikimit në Mjedis dhe Social

(VNM/ VNMS) është i nevojshëm për Projektin e propozuar dhe pёr të siguruar njё përcaktim paraprak të

natyrës dhe shtrirjes së analizës së nevojshme mjedisore dhe kërkesave ligjore.

Faza e dytë është Faza e Studimit, në të cilën identifikohen çështjet e mundshme që kërkojnë investigime

më të hollësishme përmes studimeve të specializuara. Në Raportin e Studimit është detajuar një listë e

plotë e studimeve të specializuara dhe çështjeve që duhet të adresohen në kuadër të projektit, i cili do të

vihet në dispozicion të publikut të gjerë dhe autoriteteve për rishikim dhe komente/opinione pas publikimit

në internet dhe shpërndarjes së kopjeve fizike.

Faza e tretë është Vlerësimi i Ndikimeve, gjatë së cilit do të ndërmerren investigime të hollësishme të

çështjeve të identifikuara gjatë fazës së studimit. Në kuadër të procesit të VNM/ VNMS, Konsulenti do të

ndërmarrë studime të specializuara për gjendjen ekzistuese/bazë të mjedisit, siç janë identifikuar në fazat

e mëparshme dhe gjithashtu gjatë gjithë procesit në vazhdim. Këto studime do të përfshijnë:

• Cilësinë e ajrit;

• Cilësinë e tokës;

• Trupat ujorë sipërfaqësorë brenda dhe afër liqenit/rezervuarit që do të krijohen, duke përfshirë

rrjedhat ujore, kënetat e ujërave të ëmbla, përrenjtë, kanalet e ujitjes dhe kullimit;

• Ujërat nëntokësorë brenda zonës së influencës hidrologjike;

• Zhurmat, vibrimet dhe ndriçimi;

• Flora dhe Fauna, (përfshirë avifaunën dhe ekologjinë ujore);

• Zonat e Mbrojtura;

• Trashëgimia kulturore;

• Vlerësimi i fshatrave dhe përdorimi / mbulesa e tokës;

• Aspektet socio-ekonomike;

• Infrastruktura Rrugore dhe Shtresat Rrugor;

• Gjenerimi i mbetjeve;

• Fusha elektromagnetike (EMF).

Përveç vëzhgimeve që do të kryhen gjatë fazës së studimeve të gjendjes ekzistuese dhe rezultateve

analitike të të dhënave, Konsulenti do të vlerësojë rëndësinë e ndikimeve të mundshme mjedisore dhe

sociale, duke përfshirë efektet kumulative dhe ndërkufitare, dhe gjithashtu do të identifikohen masat

zbutëse/lehtësuese që mund të parandalojnë / zvogëlojnë ose kompensojnë ndikimet negative dhe / apo

të rrisin përfitimet. Më pas, ndikimet e mbetura do të rivlerësohen pasi të merret në konsideratë zbatimi i

masave të parashikuara zbutëse. Këto ndikime të mbetura monitorohen dhe kontrollohen përmes Planeve

të Menaxhimit Mjedisor dhe Social që do të përfshihen në raportin e thelluar të VNM/ VNMS.


Faza e katërt është faza e vendim-marrjes për VNM/ VNMS, e cila përfshin vendimin përfundimtar nga

autoritetet vendim-marrëse, AKM dhe MTM në këtë rast.

Një pamje e përgjithshme e procesit skematik dhe fazave të procesit të VNM/ VNMS është paraqitur në

figurën 1.

3.4. Pjesëmarrja e publikut

Pjesëmarrja e publikut në procesin e Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis dhe Social (VNM/ VNMS)

konsiderohet thelbësore. Procesi i konsultimit përfshin sigurimin e vazhdueshëm të informacionit të

disponueshëm dhe shpërndarjen e tij në mënyrë transparente te Palët e Interesuara dhe të Ndikuara

(PI&N).

Gjatë Procesit të Pjesëmarrjes në Konsultimet Publike, do të mblidhet informacion nga investitori,

ekspertët teknikë, autoritetet qeveritare dhe publiku i gjerë për të rezultuar në një kuptim tё mirёfilltё të

projektit për të gjithë aktorët e përfshirë, dhe për të siguruar një vendim-marrje më të informuar gjatë gjithë

procesit të VNM/ VNMS. PI&N-ve do t'u jepet mundësia të komentojnë gjetjet e Raportit të Studimit dhe

raporteve të tjera të VNM/ VNMS, si dhe gjetjet e studimeve të Specializuara gjatë periudhave të

specifikuara të marrjes së komenteve/opinioneve.

Procesi i regjistrimit filloi në 30 Korrik 2019 dhe do të vazhdojë deri në fund të Procesit të VNM/ VNMS

Jeni të ftuar të regjistroni interesin tuaj për aktivitetin e propozuar dhe të siguroni kontributin tuaj duke

plotësuar Formularin e Regjistrimit dhe Komenteve në fund të këtij dokumenti ose duke e dërguar atë

përmes e-mailit, postës ose faksit në:

Web: www.Kalivaçhpp.com

Email: info@Kalivaçhpp.com

3.5. KUSH PO E KRYEN PROCESIN E VNM/ VNMS?

Referuar rregullave të procesit të Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis dhe Social (VNM/ VNMS), që në fazat

fillestare të projektit duhet të caktohet një Ekspert/Palë e pavarur për të kryer VNM/ VNMS. ABKONS sh.p.k

është caktuar si Konsulenti që do të zhvillojë procesin e VNM/ VNMS. Ekipi i kompanisë ABKONS do të

identifikojë dhe vlerësojë ndikimet e mundshme mjedisore të lidhura me aktivitetin e propozuar duke kryer

një proces objektiv dhe të pavarur të VNM/ VNMS, në të cilin do të mblidhen, pasqyrohen të gjitha

informacionet dhe komentet/mendimet përkatëse të palëve të interesuara dhe të ndikuara (PI&N), si dhe të

raportohen tek Ministria e Turizmit dhe Mjedisit (MTM) dhe Agjensia Kombëtare e Mjedisit (AKM). Në këtë

mënyrë mund të zhvillohet një proces i informuar i vendim-marrjes për projektin duke marrë në konsideratë

kërkesat e ligjit shqiptar dhe Standardet e IFC.

http://www.kalivaçhpp.com/

mailto:info@Kalivaçhpp.com


Figura 1 Procesi dhe fazat e VNM/ VNMS në përputhje me Standardet e IFC-së

Raporti fillestar

Shqyrtimi dhe

Kategorizimi i projektit

Lista dhe Raporti i

Shqyrtimit

Aprovimi Klientit

Zhvillimi i Planit të Angazhimit

me Palët e Interesit

Angazhimi i Palëve

të Interesit

Faza e parë e

konsultimeve

Faza e dyte e

konsultimeve

Faza e trete e

konsultimeve

Aprovimi Klientit

Aprovimi Klientit

Mbledhjea e të

dhënave nga literatura

Draft Raport Studimi dhe

Terma Reference

Worshop mbi Studimet

Raport Final I Studimit

(Bashke me komentet)

Studimet Baze

Vleresimi I Ndikimeve

dhe Masat Zbutese

Draft Raporti i VNMS

Raporti Final i VNMS

Publikimi I Draft Raportit

Takime me palet e

Interesit dhe Publikun

Rifreskim i listës së Palëve të Interesit

Publikimi i Raportit të VNMS-së

Takime me Palët e Interesit dhe Grupet e

fokusit

Faza

e S

hq

yrti

mit

Fa

za e

Stu

dim

it

Faza

e V

NM

S-së

PROCESET E VNMS-së

Rishikim nga eksperte te pavarur

Rishikim nga eksperte të pavarur


Figura 2 Vendndodhja e projektit të propozuar HEC Kalivaç


Figura 3 Fleta e regjistrimit dhe komenteve

Emri / Mbiemri:

Organizata / Institucioni:

Titulli/ Pozicioni:

Adresa postare / Qyteti/

Fshati:

Telefon / Celular:

Fax:

Email:

Interesimi im në këtë projekt:

Komente dhe çështje shqetësuese: Unë sugjeroj që çështjet e mëposhtme shqetësuese duhet të

hulumtohen (më tej) në Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis dhe Social (VNM/ VNMS):

Nënshkrimi:

Data:

FALEMINDERIT PËR KONTRIBUTIN TUAJ!

FLETA E REGJISTRIMIT DHE KOMENTEVE

PROCESI I VLERËSIMIT TË NDIKIMIT MJEDISOR DHE SOCIAL (VNM/ VNMS) PËR PROJEKTIN E

PROPOZUAR TË HIDROCENTRALIT KALIVAÇ (HEC KALIVAÇ)

Kërkoj të regjistrohem si palë e interesuar dhe e ndikuar (PI&N) në lidhje me projektin e propozuar të

HEC Kalivaç. Ju lutem bëni të mundur që të marr të gjithë informacionin e përditësuar, të jem i/e ftuar në

takime, si dhe të jem i/e informuar plotësisht për Procesin e Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis dhe Social

(VNM/ VNMS).


4. Aneksi D: Lista e vendbanimeve në zonën e influencës /

studimit

Nr. Qarku Bashkia Vendndodhja/Fshati Ndikuar nga

z Gjirokastër Memaliaj Memaliaj Fshat Rezervuari/ liqeni

2 Gjirokastër Memaliaj Mirinë Rezervuari/liqeni

3 Gjirokastër Memaliaj Vasjar Rezervuari/ liqeni

4 Gjirokastër Memaliaj Ilirias Rezervuari/ liqeni

5 Gjirokastër Memaliaj Qesarat Rezervuari/ liqeni

6 Gjirokastër Memaliaj Ane Vjosë Rezervuari/ liqeni

7 Gjirokastër Memaliaj Toç Rezervuari/ liqeni

8 Gjirokastër Memaliaj Përparim Rezervuari/ liqeni

9 Gjirokastër Memaliaj Leshnje Rezervuari/ liqeni

10 Gjirokastër Memaliaj Kalivaç Rezervuari/ liqeni

11 Gjirokastër Tepelenë Dukaj (Kordhaj) Rezervuari/ liqeni

12 Gjirokastër Tepelenë Salari Rezervuari/ liqeni

13 Gjirokastër Tepelenë Lap Martalloz Rezervuari/ liqeni

14 Gjirokastër Tepelenë Dhëmblan Rezervuari/ liqeni

15 Gjirokastër Tepelenë Dorëz Rezervuari/ liqeni

16 Gjirokastër Tepelenë Sinanaj Rezervuari/ liqeni

17 Vlorë Selenicë Shkozë Linja e transmetimit

18 Vlorë Selenicë Golimbas Linja e transmetimit

19 Vlorë Selenicë Sevastër Linja e transmetimit

20 Vlorë Selenicë Mallkeq Linja e transmetimit

21 Vlorë Selenicë Gërnec Linja e transmetimit

22 Vlorë Selenicë Ondric (Kocul) Linja e transmetimit

23 Vlorë Selenicë Xhyherinë Linja e transmetimit

24 Vlorë Selenicë Babicë e Madhe Linja e transmetimit


5. Aneksi E: Palët kryesore të interesit

Kategoria e Palës

së Interesit

Grupi i Palëve të

Interesit Palët e Interesit

Qeverisja

lokale dhe

bashkiake

Autoritetet kryesore

lokale dhe bashkiake

Bashkitë Memaliaj, Tepelenë, Selenicë , Vlorë

apo Njësitë e tyre Administrative dhe

departamenet / drejtoritë

a. Drejtoria e Shëndetit dhe Mirëqenies /

Ndihmës Sociale;

b. Drejtoria e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural;

c. Drejtoria e Shërbimeve Publike dhe

Emergjencave;

d. Drejtoria e Kadastrës dhe Pronës.

Bashkia Tepelenë, apo Njësitë Administrative të

Qendër Tepelenë dhe Lopës dhe departamenet /

drejtoritë

a. Drejtoria e Shëndetit dhe Mirëqenies / Ndihmës

Sociale;



Emergjencave;


Bashkitë Selenicë dhe Vlorë dhe/apo Njësia

Administrative Sevastër, Vllahinë dhe Qendër

Vlorë me departamenet / drejtoritë

a. Drejtoria e Shëndetit dhe Mirëqenies /

Ndihmës Sociale;



Emergjencave;


Autoritetet

Tradicionale

Drejtuesit lokalë dhe këshillat e fshatrave të

komuniteteve në zonën e influencës

Komunitetet Anëtarët e

Komuniteteve

Banorët e komuniteteve të përcaktuara brenda

zonës së influencës, nën territorin e Bashkisë

Memaliaj:

1. Memaliaj Fshat;

2. Mirinë;

3. Vasjar;

4. Ilirias;

5. Qesarat;

6. Ane Vjosë;


Kategoria e Palës

së Interesit

Grupi i Palëve të

Interesit Palët e Interesit

7. Leshnje;

8. Kalivaç;

9. Toç;

10. Përparim;


zonës së influencës, nën territorin e Bashkisë

Tepelenë:

1. Sinanaj;

2. Dukaj;

3. Dorëz;

4. Lap Martalloz;

5. Dhëmblan;

6. Salari.


zonës së influencës të linjës së transmetimit, nën

territoret e Bashkive Vlorë dhe Selenicë,

Memaliaj:

1. Shkozë;

2. Sevastër;

3. Golimbas;

4. Mallkeq;

5. Ondric (Kocul);

6. Gërnec;

7. Xhyherinë;

8. Babicë e Madhe.

Personat / grupet

vulnerabël

Grupe vulnerabël brenda

zonës së studimit

Njerëz vulnerabël që jetojnë në vendbanimet në zonën

e projektit dhe zonën e influencës:

Gra dhe shtëpi me kryefamiljare, përfshirë nënat

e vetme dhe gratë e veja;

Rinia e papunë;

Pleq dhe jetimë;

Personat me aftësi të kufizuara;

Romët.

Informatorët

kryesorë

Informatorët kryesorë janë

individë të përzgjedhur që

kanë njohuri për një temë

specifike ose janë anëtarë

të informuar të

komunitetit.

Përfaqësues të qeverisë, avokatë, drejtues

lokalë, profesionistë të kujdesit shëndetësor.


6. Aneksi F: Lista e identifikuar e OJQ-ve

Nr Emri i OJQ-ve Kontakti Emri i

Përfaqësuesit Telefoni & Adresa

1

The Regional

Environmental Center for

Central and Eastern

Europe (REC)

info.albania.rec.org Mihallaq Qirjo

Rr. Ismail Qemali,

No. 27, Kati/Floor

3, 1000 Tirana,

Albania

Phone: +355 4 223

2928

2

“Ecomovement” Group

(Ecomovement -

Ekolëvizja)

[email protected]

m

042226853,

0684053164

4

Institute of Nature

Conservation in Albania

(INCA)

[email protected];

Genti Kromidha,

Mihat Dragoti, Vilma

Kadiu, ilirjan Qirjazi,

Zamir Dedej

042231437;

0682080733

5

EDEN Center

(Environmental Center for

Development, Education

and Networking)

[email protected];

ermelinda.mahmutaj@

eden-al.org;

Lira Hakani, Reirta

Fero, jonida Mamj –

Hafizi

042227615;

0672030512

6

ACEG (Albanian Center

for Environmental

Governance)

[email protected]; Margarita Buxhaku 693529375

7

Protection and

Preservation of Natural

Environment in Albania

(PPNEA)

Elisabeta Shkruti 682137184

8 Institute for Environmental

Policy – Albania iep(at)iep-al.org

355 682450332

355 682121765

9 Mbrojtja dhe Zhvillimi

Mjedsior e Social ILIRIA [email protected] 684023424

10 AlbaForest Center -

Albania

[email protected];

mehmet.metaj@yahoo

.com;

Sherif Lushaj 682194044

11 CO-Plan

12 Milieu Contact valbona.mazreku@mili

eukontakt.org;

042256528;

0682065353

mailto:[email protected]


Nr Emri i OJQ-ve Kontakti Emri i

Përfaqësuesit Telefoni & Adresa

[email protected]

r

13

National Center for

Environment, Tourism

and Sustainable

Development (NCETSD)

[email protected] 673826165

14 Mjedis, Ujëra, Pyje [email protected]

;

081323184;

0692035222

15 Vjosa Explorer vjosa.explorer@gmail.

com;

068474369;

0686303487

16 EcoAlbania [email protected] Olsi Nika

17 Riverwatch cornelia.wieser@river

watch.eu

18

EuroNatur

(katharina.grund@eurona

tur.org)

19 AOS taulant.bino@aos-

alb.org Taulant Bino








7. Aneksi G: Pyetje dhe Përgjigje

Tipi i Dokumentit: Pyetje dhe përgjigje (P&P) që do të përdoren gjatë procesit të VNMS

Faza e Projektit: Vlerësimi i Ndikimit në Mjedis dhe Social VNMS – HIDROCENTRALI

KALIVAÇ

Shoqëria: AYEN-ALB sh.a.

Informacioni bazë mbi projektin

1. Çfarë është “HEC Kalivaç”?

HEC Kalivaç përfaqëson një projekt të prodhimit të energjisë elektrike nga burimet hidrike, i caktuar

kompanisë konçesionare AYEN - ALB nga Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë së Republikës së

Shqipërisë, përmes procesit ligjor të konçesionit. HEC Kalivaç ndodhet në fshatin Kalivaç, Memaliaj, Qarku

Tepelenë mbi lumin Vjosa. HEC Kalivaç do të shfrytëzohet midis kuotës 113 m m.n.d. dhe 73 m m.n.d.

Forma e konçesionit është Ndërtim - Operim - Transferim. Konçesioni përcakton që skema e zhvillimit do

të përbëhet nga një hidrocentral me një fuqi totale të instaluar të prodhimit të energjisë elekltrike prej 111

MW.

2. Pse jeni këtu?

Ne jemi këtu për të zhvilluar projektet e mundshme energjetike të ofruara nga Shqipëria, sepse Shqipëria

është një vend me process reformimi të shpejtë me fokus në lehtësinë e të bërit biznes, me vendndodhjen

e tij të shkëlqyer strategjike, aksesin në treg të lirë, mjedisin miqësor kundrejt investitorëve të huaj dhe

incentive të mira, si dhe një forcë punëtore tё motivuar, tё arsimuar dhe me kosto konkurruese. Shqipëria,një

destinacion i shkëlqyer investimi, ka tërhequr fluksin e hyrjeve neto të Investimeve të Huaja Direkte gjatë

viteve të fundit.

3. Kush do ta ndërtojë projektin?

Projekti i HEC-it Kalivaç do të financohet dhe zhvillohet nga Kompania Konçesionare AYEN - ALB dhe në

ndërtimin e saj do të marrin pjesë kompanitë e ndërtimit më me përvojë dhe më të suksesshme.

4. Kush do ta operojë atë?

Operimi do të kryuhet nga Shoqëria Konçesionare AYEN – ALB.

5. Kur do të fillojë ndërtimi dhe sa do të zgjasë?

Ndërtimi është parashikuar të fillojë në qershor të vitit 2020 dhe do të zgjasë 30 muaj deri në shtator 2023.

6. Kush do të punësohet në punët e ndërtimit?

Për punët ndërtimore do të punësohen si personel me përvojë ashtu edhe pa përvojë, dhe rreth 75% e tyre

do të jenë punonjës lokalë.

7. A ka ndonjë risk të madh në lidhje me projektin?

Meqenëse Kompania jonë është një kompani me përvojë të madhe në këtë fushë, gjatë vlerësimit tekniko -

inxhinierik të projektit, ne nuk kemi vërejtur ndonjë risk të madh.


8. Cilat janë risqet nga projekti dhe çfarë planifikoni të bëni për të kufizuar risksun te njerëzit?

Projekti do të zhvillohet bazuar në standardet kombëtare dhe ndërkombëtare në drejtim të sigurisë dhe

shëndetit në punë. Gjithashtu, vlerësimi i riskut dhe rrezikut do të bëhet në mënyrë sistematike dhe të

vazhdueshme dhe gjithmonë do t'i nënshtrohet masave të duhura për të minimizuar dhe eliminuar këto

risqe.

9. A do të ketë kufizime në zhvillimet e ardhshme të zonave afër projektit?

Asnjë kufizim nuk është identifikuar për mundësi të ndryshme zhvillimi në zonat afër Projektit.

10. Cilat do të jenë përfitimet që komunitetet lokale do të kenë nga projekti?

Përfitimet e komuniteteve lokale do të përbëhen nga mundësitë cilësore të punësimit, zhvillimi ekonomik,

investimi lokal, energjia, turizmi, peshkimi, sportet natyrore, zhvillimi urban dhe bashkëpunimi kulturor.

Vlerësimi për Marrjen e Tokës / Kompensimi / Zhvendosja

(Ky proces do të vlerësohet sipas standardeve të IFC-së dhe ligjit të shpronësimit të Republikës së

Shqipërisë, pasi ligjërisht të gjithë pronat që i përkasin këtij projekti do të zotërohen më pas nga Autoriteti

Kontraktues)

11. Si do të kompensoni tokën dhe pasuritë e prekura/ndikuara?

Vlerësimi dhe kompensimi i tokave të prekura/ndikuara nga Projekti do të bëhet bazuar në parimet e

mirëkuptimit të përbashkët, rregullat e tregut, standardet e IFC, të cilat më pas do t'i nënshtrohen ligjit të

shpronësimit të Republikës së Shqipërisë.

Kompensimi do të bëhet përmes mënyrës së pagesës tek personat që do të kompensohen për vlerën

përkatëse të kompensimit për të gjitha pasuritë kompensuese. Shuma totale e kompensimit paguhet nga

buxheti i Shoqërisë Konçesionare AYEN - ALB.

Procesi do të fillohet dhe do të drejtohet nga autoriteti kontraktues në bashkëpunim të plotë me kompaninë

tonë konçesionare, nën marrëveshjen përkatëse që do të nënshkruhet midis Palëve në përputhje të plotë

me legjislacionin në fuqi.

Zhvendosja si rezultat i zhvillimit të projektit do të merret në konsideratë në bashkëpunim me personat e

prekur nga ky proces dhe autoritetet qendrore dhe lokale.

12. Cilat çmime do të merren në konsideratë për kompensimin e pronarëve të tokave? A është vlera

e perceptuar e një kontrate blerjeje, qiraje ose kompensimi e barabartë me vlerën e

shpronësimit? A do të kompensohen pronarët e tokave për humbjen e të korrave të tyre?

Siç u përmend edhe më sipër, vlera e kompensimit të pasurive të prekura nga ky projekt do të bazohet në

parimet e mirëkuptimit të ndërsjellë, rregullat e tregut, standardet e IFC, dhe më pas ligjin e shpronësimit.

Në këtë logjikë do të përcaktohet edhe çmimi përkatës i tokës / si dhe çmimi i pronës.

Jo gjithmonë çmimi i një kontrate blerje, qiraje ose kompensimi është i njëjtë me çmimin e shpronësimit.

Të gjithë pronarët e të korrave do të kompensohen për të korrat e tyre.

13. Si do t’a përftoni tokën për linjën e transmetimit?

Nëse toka nga e cila do të kalojë gjurma e linjës së transmetimit do të jetë tokë private, i gjithë procesi i

vlerësimit dhe llogaritjes do të kryhet sipas procedurave të përmendura për tokat e tjera të prekura/ndikuara

nga projekti.

14. Si do të përftoni tokën për godinën e centralit?


Nëse toka mbi të cilën do të ndërtohet Hidrocentrali do të jetë tokë private, i gjithë procesi i vlerësimit dhe

llogaritjes do të kryhet sipas procedurave të përmendura për tokat e tjera të prekura nga projekti.

15. Kur dhe si do të kryhet pagesa e kompensimit?

Pagesat për vlerën e kompensimit të pasurive të prekura nga ky projekt do të kryhen menjëherë pas

përfundimit të procesit të vlerësimit të pasurive të përmendura më sipër, përmes procedurave të rregullta

noteriale dhe bankare.

16. Si mund të marrin personat e prekur nga projekti çertifikata të pronësisë në rast se nuk i

posedojnë?

Në rast se personat e prekur/ndikuar nga projekti nuk kanë çertifikatat përkatëse të pronësisë, me qëllim të

aplikimit për këto çertifikata pronësie pranë zyrave përkatëse rajonale të regjistrimit të pasurive të

paluajtshme, këta persona mund të paraqesin pranë kompanisë sonë kërkesën e tyre për marrjen falas të

Planit përkatës të Rilevimit Topografik, i nevojshëm për lëshimin më pas nga Zyrat Rajonale të Regjistrimit

të Pasurive të Paluajtshme Çertifikatat e Pronave të tyre.

17. A keni një plan zhvendosjeje sipas kërkesave të IFC? Çfarë do të ndodhë me familjet që do të

zhvendosen?

Planet e mundshme të zhvendosjes së popullatës të prekur/ndikuar nga zhvillimi i këtij projekti, nëse është

e nevojshme, do të zbatohen në bashkëpunim me autoritetet lokale dhe qendrore, sepse zhvendosja e

popullatës është një koncept, proces dhe procedurë që tejkalon kompetencat e një kompanie private.

Politikat e zbatueshme në lidhje me zhvendosjen e mundshme të popullatës janë kompetencë dhe drejtohen

nga organet kompetente shtetërore.

18. Çfarë ndodh në rast se një familje është kundër zhvendosjes?

Bashkëpunimi komunitet - pushteti lokal - pushteti qendror – shoqëri konçesionare do të mundësojë trajtimin

dhe zgjidhjen e çështjeve të tilla.

19. A ka ndonjë shkollë apo objekt tjetër të prekur? Nëse po, a do të ndërtoni të reja?

Po, ka ndërtesa shtetërore (përfshirë shkolla) që preken nga zhvillimi i këtij projekti. Kompania jonë do të

ndërtojë objekte të reja, sipas natyrës së objekteve të prekura nga projekti, si një kompensim për ndërtesat

respektive që do të jenë jashtë përdorimit.

20. Çfarë ndodh në rast se një fermer është kundër projektit që kalon nga parcela/t e tij?

Bashkëpunimi komunitet - pushteti lokal - pushteti qendror – shoqëri konçesionare do të mundësojë trajtimin

dhe zgjidhjen e çështjeve të tilla.

VNMS – Vlerësimi i Ndikimit Mjedisor dhe Social

21. Cilat do të jenë ndikimet mjedisore dhe sociale të projektit?

Të gjitha ndikimet mjedisore dhe sociale të projektit do të mbahen në nivelin më të ulët të mundshëm, dhe

për të zvogëluar këto ndikime dhe për të rritur përfitimet e tyre, ne do të përgatisim një raport të detajuar

dhe do të zhvillojmë disa zgjidhje përkatëse, afatgjata.

22. Si do të përfshihen komunitetet lokale në procesin e vendim-marrjes?


Pas procesit të dëgjesave, konsultimeve paraprake, takimeve të dedikuara, etj. komunitetet lokale do të

përfshihen në procesin e vendim-marrjes përmes vendimeve të mirëkuptimit të ndërsjellë, marrëveshjeve

dhe nënshkrimit të akteve të ndryshme për çështje me interes të përbashkët, dhe më pas, përfshirjen e tyre

në punësimin e projektit dhe proceset e vendimmarrjes me statusin e punonjësit.

23. Çfarë ndikimesh do të ketë operimi i HEC-it në shtëpitë përreth (përveç ndërtesave të banimit),

duke qenë kaq afër tyre?

Nga aspekti teknologjik i gjenerimit të energjisë elektrike nga uji, gjatë fazës së operimit të HEC-it nuk ka

ndonjë ndikim negativ në ndonjë ndërtesë, banesë, etj.

Duke marrë parasysh që për prodhimin e energjisë elektrike gjatë fazës së operimit do të krijohet një basen

i madh ujor me sipërfaqe të konsiderueshme, kompania jonë do të marrë të gjitha masat e sigurisë fizike

për të mbrojtur jo vetëm njerëzit, por edhe kafshët që mund të hyjnë, ose të qëndrojnë në vende të

rrezikshme.

24. Si do të mbrohen njerëzit nga rreziqet (makineri të rënda që lëvizin, shpërthime, etj.) që

shkaktohen nga punimet e ndërtimit?

Do të ndërmerren të gjitha procedurat ndërkombëtare dhe kombëtare për shëndetin dhe sigurinë në punë,

mbrojtjen nga zjarri, për masat që duhet të merren për aksidentet në punë;ato duhet të ndiqen, duke zbatuar

me rigorozitet çdo detyrim për mbrojtjen e jetes nga risqet dhe rreziqet.

25. A do të ketë emetime në ajër nga operimi/funksionimi i HEC-it? Nëse po, a janë të rrezikshme

për komunitetet që jetojnë afër projektit?

Nuk do të ketë emetime ndotëse ose të dëmshme gjatë fazës së operimit/funksionimit.

Energjia elektrike që do të prodhohet do të jetë energjia elektrike e prodhuar nga uji, që do të thotë energji

elektrike e gjelbër, që do të thotë energji elektrike e pastër nga ndotësit.

VNMS – HIDROCENTRALI...

Documents

Transcript of VNMS – HIDROCENTRALI...