Dokumentat e Aplikimit për Amendimin e Lejes Mjedisore · Gjatësia totale e seksionit tokësor...

Dokumentat e Aplikimit për Amendimin e Lejes Mjedisore

Shënim

Dokumentat e Aplikimit për Amendimin e Lejes Mjedisore

Amendimi I Lejes Mjedisore TAP Shqipëri – Tetor 2015 Gjurma e Re e Potom-it

Faqe 2 nga 49 Kodi i Zonës

Kodi i Komp.

Kodi i Sistemit

Kodi i Disipl.

Lloji i Dok.

Nr.Serial

Titulli i Projektit: Gazsjellësi Trans Adriatik – TAP AAL00-ERM-641-Y-TAE-5000Rish.: 00 Titulli i

Dokumentit: Shtojcë e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri – Tetor 2015 - Gjurma e Re Potomit

PËRMBAJTJA

1 HYRJE 41.1 Pasqyra e përgjithshme e Projektit 41.2 Raporti 5

2 KUADRI LIGJOR 7

3 PËRSHKRIMI I PROJEKTIT 83.1 Përshkrim i përgjithshëm 83.2 Ndërtimi i gazsjellësit 83.3 Ndryshimet e gjurmës së gazsjellësit në zonën e Potomit 12

4 KUSHTET BAZË 154.1 Pamje e përgjithshme 154.1.1 Baza Mjedisore 154.1.2 Baza socio-ekonomike 15

4.2 Gjurma e re e gazsjellësit në zonën e Potomit 194.2.1 Baza Mjedisore 194.2.2 Baza socio-ekonomike 214.2.3 Baza e Trashëgimisë Kulturore 24

5. VLERËSIMI I NDIKIMEVE 265.1 Përmbledhje 265.1.1 Vlerësimi i Ndikimit Mjedisor 265.1.2 Vlerësimi i Ndikimit Social-Ekonomik 265.1.3 Vlerësimi i Ndikimit në Trashëgiminë Kulturore 27

5. 2 Gjurma e re e Gazsjellësit në zonën Potom 305.2.1. Vlerësimi i Ndikimit Mjedisor 305.2.2 Vlerësimi i Ndikimit Social-Ekonomik 335.2.3 Vlerësimi i Ndikimit në Trashëgiminë Kulturore 385.2.3.1 Ndikimet e mundshme 38

6 ZBUTJA, MENAXHIMI DHE MONITORIMI MJEDISOR, SOCIAL DHE I TRASHËGIMISË KULTURORE 42

6.1 Ndikimet Mjedisore dhe Masat Zbutëse 426.2 Ndikimet Social – Ekonomike dhe Masat Zbutëse 446.3 Ndikimet e Trashëgimisë Kulturore dhe Masat Zbutëse 48

SHTOJCAT SHTOJCA 1 HARTAT BAZË TË ZONËS KU DO TË ZBATOHET PROJEKTI SHTOJCA 2 PËRMBLEDHJE E RAPORTIT TË STUDIMIT TË GJURMËS SË RE TË TAP-IT NË

SHQIPËRISHTOJCË 3 SHËNIME NGA STUDIMI NË TERREN


Kodi i Komp.

Kodi i Sistemit

Kodi i Disipl.

Lloji i Dok.

Nr.Serial



LISTA E TABELAVE Tabela 3-1 Ndërtimi i gazsjellësit – Të dhënat kyçe të projektit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri 9Tabela 3-2 Të dhënat e projektit të gjurmës së re të gazsjellësit në zonën e Potomit 14Tabela 4-1 Llojet e burimeve të trashëgimisë kulturore 17Tabela 4-2 Kriteret e rëndësisë dhe cilësisë së zonave të trashëgimisë kulturore 18Tabela 4-3 Përmbledhje e habitateve Europiane që përshkohen nga gjurma e Potomit 19Tabela 4-4 Cilësia e habitateve të pranishme brenda 500 metrave në gjurmën e re të Potomit 20Tabela 4-5 Rëndësia e specieve të pranishme brenda 500 metrave në gjurmën e re të Potomit 21 Tabela 4-6 Përmbledhja e zbulimeve kryesore socio-ekonomike 24 Tabela 4-7 Përmbledhje e gjetjeve kryesore të Trashëgimisë Kulturore 25 Tabela 5-1 Ndikimet Potenciale të Projektit në Trashëgiminë Kulturore 28Tabela 5-2 Masat Zbutëse për Ndikimin në Trashëgiminë Kulturore 29Tabela 5-3 Ndikimet e Mbetura Mjedisore – Gjurma e re e Potomit 32Tabela 5-4 Ndikimet e Mbetura Social-Ekonomike – Gjurma e re Potom 37Tabela 5-5 Ndikimet e Mbetura në Trashëgiminë Kulturore – Gjurma e re Potom 42Tabela 6-1 Mjedisi – Përmbledhje e Ndikimeve dhe Masave Zbutëse 43Tabela 6-2 Social-Ekonomike - Përmbledhje e Ndikimeve dhe Masave Zbutëse 45Tabela 6-3 Trashëgimia Kulturore - Përmbledhje e Ndikimeve dhe Masave Zbutëse 49

LISTA E FIGURAVE

Figura 1-1 Pamje e Përgjithshme e TAP-it 4Figura 3-1 Brezi tipik i punimeve të gazsjellësit 10Figure 3-2 Përmbledhje Ekipeve të Ndërtimit të tubacionit dhe Aktiviteteve 10Figure 3-3 Pamje e përgjithshme e Gjurmës së Re të Gazsjellësit në Zonën e Potomit 12Figura 3-4 Pamje (nga veriu) e gjurmës së re të gazsjellësit në zonën e Potomit 13Figura 3-5 Pamje (Jug-perëndim) e gjurmës së re të gazsjellësit në zonën e Potomit 13Figure 3-6 Pamje (perëndim) e gjurmës së re të gazsjellësit në zonën e Potomit 13Figure 3-7 Pamje (perëndim dhe veri) e gjurmës së re të gazsjellësit në zonën e Potomit (PK 82 to 84) 14Figure 3-8 Pamje (jug-perëndim) e gjurmës së re të gazsjellësit në zonën e Potomit 14Figure 4-1 Mbulimi Mjedisor i vëzhgimit në terren - Gjurma e re e Potomit 19Figura 4-2 Baza Socio-Ekonomike e Gjurmës së Re të Gazsjellësit 22 Figura 4-3 Backë (Trepollarë) në afërsi të Gjurmës së Re të Gazsjellësit 23 Figura 4-4 Burimet e trashëgimisë kulturore në zonën e studimit në gjurmën e Potomit 25 Figura 5-1 Fushat bujqësore që do të përshkohen nga gjurma e re e gazsjellësit (në afërsi të

Backës/Trepollarë) 35Figura 5-2 Kanali i Ujitjes i Përshkuar nga gjurma e re në Potom 36Figura 5-3 CH-562: Monumenti Përkujtimor (majtas) dhe Varreza e Qafës së Martës (djathtas) 39Figura 5-4 CH-564: Varreza Bektashiane 40

LISTA E KUTIVE

Kutia 5-1 Gjurma e Re e Tubacionit – Aspektet Kryesore Mjedisore 30Kutia 5-2 Gjurma e Re e Tubacionit - Aspektet Kryesore Socio Ekonomike 33


Kodi i Komp.

Kodi i Sistemit

Kodi i Disipl.

Lloji i Dok.

Nr.Serial



1 HYRJE

1.1 Pasqyra e përgjithshme e Projektit

Gazsjellësi Trans Adriatik (TAP) është pjesa perëndimore e Korridorit Jugor të Gazit; një zinxhir i kompleksit të rëndësishëm të projekteve energjetike, që lidhin furnizimet e gazit natyror nga faza e dytë e zhvillimit në fushës Shah Deniz në Azerbajxhan, me Evropën. TAP-i ("Projekti TAP") do të lidhet me Gazsjellësin Trans Anadollian (TANAP) në kufirin greko-turk dhe do të transportojë gaz natyror nga rajoni i Kaspikut përmes Greqisë, Shqipërisë dhe nëpër detin Adriatik, për në jug të Italisë dhe më tej në Europën Perëndimore (referohuni Figurës 1-1).

Figura 1-1 Pamje e Përgjithshme e TAP-it

Burimi: TAP, 2014

Seksioni në tokën shqiptare i TAP-it do të fillojë në kufirin me Greqinë, pranë Bilisht Qendër në rajonin e Korçës, dhe do të drejtohet për në bregdetin Adriatik, 17 km në veri-perëndim të Fierit. Gjatësia totale e seksionit tokësor në Shqipëri do të jetë rreth 215 km. Përveç kësaj, një gjatësi prej 37 km e projektit të TAP-it do të kalojë në det të hapur, në territorin shqiptar të detit Adriatik.

TAP AG, me një grup ekspertësh shqiptarë dhe ndërkombëtarë, kanë zhvilluar një raport gjithëpërfshirës mbi Vlerësimin e Ndikimit Mjedisor dhe Social (VNMS) për seksionin shqiptar tokësor të TAP ("Projekti"), në përputhje me ligjin shqiptar dhe në përputhje me Politikën Mjedisore dhe Sociale të Bankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH).

VNMS është procesi sistematik i identifikimit dhe vlerësimit të efekteve të mundshme mbi mjedisin biofizik, socio-ekonomik, dhe mbi trashëgiminë kulturore, si pasojë e një projekti apo një zhvillimi. Si një mjet planifikimi, VNMS ka për qëllim të sigurojë që çështjet mjedisore, socio-ekonomike dhe të trashëgimisë kulturore të jenë të parashikuara dhe të shqyrtuara nga propozuesi i projektit, në këtë rast TAP AG, gjatë gjithë ciklit të projektit. Ai gjithashtu shërben si një kuadër për vendosjen e kontrolleve të projektit për të zvogëluar ose parandaluar ndikimet negative.

TAP ESIA (VNMS) Shqipëri është dorëzuar zyrtarisht në Qendrën Kombëtare të Regjistrimit (QKR) në Shqipëri në Janar të vitit 2013, për shqyrtim nga Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave - Agjencia Kombëtare e Mjedisit (AKM). VNMS u miratua në prill të vitit


Kodi i Komp.

Kodi i Sistemit

Kodi i Disipl.

Lloji i Dok.

Nr.Serial



2013 dhe më pas u dha një leje mjedisore (për aktivitetet që ndikojnë në mjedis) nga AKM-ja në maj 2013.

TAP AG gjithashtu ka bërë të njohur raportin e plotë të VNMS-së për komunitetet e prekura dhe aktorët përgjatë gjurmës së gazsjellësit, për të bërë të mundur që pikëpamjet dhe shqetësimet e tyre të merren parasysh gjatë hartimin dhe zhvillimin e Projektit.

Qëkur është dhënë leja mjedisore për ndërtimin dhe operimin e projektit dhe është dhënë mbështeja për infrastrukturën e tij, TAP AG ka nisur punën për hartimin e detajuar dhe planin inxhinierik. Përmes këtij procesi, siç është hartuar nga dizajni, disa zona të pa vlerësuara më parë në VNMS-në e miratuar, tashmë po konsiderohen si pjesë e "gjurmës së rë" për projektin tokësor. Shtesat në VNMS janë përgatitur për tu vlerësuar për ndonjë fushë në gjurmët e reja, që mendohet se kanë potencial për të shkaktuar ndikim të rëndësishëm në mjediset e biofizike, socio-ekonomike, dhe të trashëgimisë kulturore.

Shtojca e parë e VNMS-së është përgatitur gjatë muajit prill 2015, në përgjigje të vendimit nga AKM për rishikimet dhe modifikimet e TAP-it që prej miratimit të VNMS, si dhe për ato që s’janë vlerësuar dhe lejuar paraprakisht, janë subjekt i Ndikimit Mjedisor dhe Social të Vlerësimit Paraprak (PESIA), siç detajohet në një letër zyrtare të Menaxherit local të TAP (ref. 1170 Prot., datë 3 dhjetor 2014). Shtojca e VNMS-së (prill 2015) siguron një vlerësim të rishikimeve të mëposhtme specifike dhe modifikimet e projektit:

Gjurma e Re e Gazsjellësit: - Gjurma e Re e Gazsjellësit në zonën e koncesionit minierar L1577 (në jugperëndim të

vendbanimeve të Urës Vajgurore, mes KP 165 dhe KP 166,5). Një Rrugë e Re Kalimi në malet e Ostrovicës (seksioni qendror lindor i tubacionit, ndërmjet

KP 71 dhe KP 83): - Rruga e Kalimit 444_e Re.

Këto zona diskrete ishin fokusi i studimeve shtesë në terren gjatë vitit 2014 për të krijuar kushte bazë.

Ky raport, Shtojca e dytë e VNMS, është përgatitur gjatë muajit Gusht / Shtator 2015 dhe siguron vlerësimin e propozuar të tubacionit të gjurmës së re në zonën e Potomit, të vendosur në pjesën qendrore dhe lindore të rrugës së tubacionit në malet Ostrovicës, në mes të KP78 dhe KP 86.4. Kjo zonë ka qenë fokusi i një studimi shtesë në terren të kryer në korrik 2015 për të siguruar kushtet bazë.

1.2 Raporti

Siç u përmend më parë, ky raport përbën shtesën e dytë të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri të miratuar nga AKM-ja në vitin 2013 dhe ofron një vlerësim të ndikimeve të mundshme të gjurmës së re të projektit në mjediset biofizike, socio-ekonomike, dhe të trashëgimisë kulturore.


Kodi i Komp.

Kodi i Sistemit

Kodi i Disipl.

Lloji i Dok.

Nr.Serial



Ky raport është përgatitur në përgjigje të drejtimit formal të AKM-së, që rishikimet dhe modifikimet e TAP-it ("Projektit"), që prej miratimit të VNMS-së bazë, dhe ato që nuk janë vlerësuar dhe pajisur me leje më parë, të jenë subjekt i Vlerësimit Paraprak të Ndikimit Mjedisor dhe Social (PESIA). Siç thuhet në një letër zyrtare të Drejtorit për vendin të TAP-it (ref. 1170 Prot., Datë 3 dhjetor 2014), kërkesa është "në përputhje me Ligjin [shqiptar] Nr. 10 440, datë 7 korrik 2011," Për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis", Shtojca II "Projektet që janë subjekt i procesit paraprak të Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis".

Rishikimet e projektit dhe modifikimet janë rezultat i analizave të mëtejshme të hollësishme inxhinierike dhe angazhimit të autoriteteve dhe komuniteteve lokale për të siguruar se projekti është teknikisht i mundshëm dhe shmang sa më shumë të jetë e mundur ndikimet negative në mjediset biofizike, socio-ekonomike, dhe trashëgimisë kulturore .

Raporti është strukturuar si vijon:

• Seksioni 1 Hyrja.

• Seksioni 2 Kuadri ligjor.

• Seksioni 3 Përshkrimi i projektit: Detajet e karakteristikave të gjurmës së re.

• Seksioni 4 Kushtet Bazë: përcakton kushtet ekzistuese mjedisore, sociale dhe të trashëgimisë kulturore në zonat e gjurmës së re.

• Seksioni 5 Vlerësimi i Ndikimeve dhe Masave Zbutëse: Detajet mbi vlerësimin e rëndësisë së ndikimeve të mundshme të karakteristikave të gjurmës së rë në kushtet ekzistuese të trashëgimisë kulturore, mjedisore dhe sociale.

• Seksioni 6 Masat zbutëse dhe Plani i Menaxhimit: përmbledhja e masave zbutëse dhe menaxhuese për trajtimin e ndikimeve në karakteristikat e gjurmës së re.

Informacione ndihmëse shtesë të dhëna në shtojcat e mëposhtme:

• Shtojca 1 Hartat bazë të zonës ku do të zbatohet projekti.

• Shtojca 2 Përmbledhje e raportit të studimit të gjurmës së re të TAP-it në Shqipëri.

• Shtojcë 3 Shënime nga Studimi në Terren.


Kodi i Komp.

Kodi i Sistemit

Kodi i Disipl.

Lloji i Dok.

Nr.Serial



2 KUADRI LIGJOR

Për të rritur qëndrueshmërinë dhe njëtrajtshmërinë përgjatë Projektit TAP në Greqi, Shqipëri dhe Itali, të gjitha efektet potencialisht të rëndësishme të tubacionit në mjedisin biofizik, socio-ekonomik dhe të trashëgimisë kulturore, janë vlerësuar kundrejt legjislacionin kombëtar apo të Bashkimit Evropian (BE) dhe në kuadër të mjedisit (që është më i rreptë). Si praktikë më e mirë, TAP AG do të përdorë kuadrin e BE-së si një pikë referimi në Shqipëri, edhe pse kjo nuk është aktualisht një pjesë e BE-së.

Seksioni 3 Kuadri ligjor (ref: AAL00-ERM-641-Y-TAE-1005) i TAP VNMS Shqipëri diskuton kornizën ligjore brenda të cilit do të kryhet projekti dhe kërkesat mjedisore rregullatore që do të zbatohen për aktivitetet e projektit. Kërkesat e zbatueshme ndërkombëtare, si dhe marrëveshjet përkatëse ndërkombëtare në të cilat Shqipëria është palë, janë gjithashtu të detajuara.

TAP VNMS Shqipëri, dhe kjo shtojcë e VNMS-së, janë përgatitur në përputhje me legjislacionin kombëtar shqiptar dhe kërkesat ndërkombëtare mjedisore dhe socio-ekonomike, në lidhje të veçantë me Politikën e Mjedisore dhe Sociale të BERZH-it.

Ligjet shqiptare për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis (Ligji Nr 8990 i shfuqizuar me Ligjin Nr 10 440)kanë për qëllim të mbrojnë mjedisin nëpërmjet parandalimit, minimizimit dhe kompensimit të dëmeve nga projektet e propozuara, të cilat mund të shkaktojnë ndikime negative të drejtpërdrejta ose të tërthorta të rëndësishme në mjedis për shkak të madhësisë së tyre, natyrës apo vendndodhjes, para se të miratohen. Duke pasur parasysh natyrën, përmasat dhe vendndodhjen e Projektit në Shqipëri, autorizimi i tij i nënshtrohet procedurës së lejes mjedisore, kjo sipas ligjit shqiptar.

Referojuni Seksionit 3 Kuadri ligjor i TAP VNMS Shqipëri (TAP ESIA Albania) për informacion të

mëtejshëm mbi kërkesat rregullatore dhe standardet ndërkombëtare të pajtueshmërisë së

zbatueshme për Projektin.

Faqe 8 nga 49 Kodi I Zonës

Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc. Nr. Ser.

Titulli i Projektit: Gazsjellësi Trans Adriatik - TAP AAL00-ERM-641-Y-TAE-5000Rish.: 00 Titulli i


3 PËRSHKRIMI I PROJEKTIT

3.1 Përshkrim i përgjithshëm

Ky seksion jep një përshkrim të shkurtër të komponentëve të projektit duke u konsideruar si pjesë e gjurmës së re në zonën e Potomit. Përshkrimi i dhënë reflekton nivelin e detajeve të projektimit në dispozicion në këtë fazë të zhvillimit të projektit.

Ky seksion është i bazuar në Seksionin 4 Përshkrimi i Projektit (ref: AAL00-ERM-641-Y-TAE-1006) të TAP VNMS Shqipëri (TAP ESIA Albania ) i cili ofron një përshkrim të detajuar të të gjithë komponentëve të ndryshëm të përfshirë në fazat e ndërtimit, funksionimit dhe nxjerrjes nga përdorimi të projektit në Shqipëri. Referojuni këtij dokumenti për informacion të mëtejshëm. Seksioni 4 për Përshkrimin e Projektit të TAP VNMS Shqipëri ofron gjithashtu një pasqyrë të ndërtimit të projektit dhe të menaxhimit të operacionit.

Duhet të theksohet se VNMS, dhe në këtë mënyrë edhe ky raport, e konsideron të arsyeshëm "rastin më të keq" për sa i përket ndikimit të mundshëm në mjedis biofizik, socio-ekonomike, dhe të trashëgimisë kulturore (p.sh. ndikimet e mundshme të rëndësishme që rrjedhin nga gjurma më e madhe e mundshme), bazuar në të dhënat teknike në dispozicion dhe dokumentet e projektimit inxhinierik, ofruar nga TAP AG në kohën e kryerjes së vlerësimit. Prandaj, Përshkrimi i Projektitpërcakton një sërë parametrash të zhvillimit dhe parimeve,nga të cilat praktikuesit VNMS mund të formojnë "bazën e vlerësimit". Këto parametra dhe parime i mundësojnë VNMS-së që të arrijë një ekuilibër midis identifikimit në mënyrë të përshtatshme të ndikimit të efekteve të mundshme të rëndësishme të Projektit, ndërsa në të njëjtën kohë edhe të ofrojë një shkallë fleksibiliteti në disajn gjatë zhvillimit dhe zbatimit të projektit. Në Tabelën 3-1 paraqet parametrat kryesorë të Projektit të konsideruar në këtë vlerësim.

3.2 Ndërtimi i gazsjellësit

Në Tabelën 3-1 është dhënë një përmbledhje e të dhënave kryesore të projektit për ndërtimin e gazsjellësit tokësor në Shqipëri. Një përshkrim i plotë i ndërtimit të gazsjellësit dhe operimit të aktiviteteve tokësore është përfshirë në Seksionin 4 për Përshkrimin e Projektit të TAP VNMS Albania.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Tabela 3-1 Ndërtimi i gazsjellësit – Të dhënat kyçe të projektit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri

Parametrat Përshkrimi Gjatësia totale e gazsjellësit në Shqipëri 215 km

Diametri i gazsjellësit 48 inç: nga kufiri greko-shqiptar deri tek stacioni i kompresorit CS03 (209 km) 36 inç: nga stacioni i kompresorit CS03 në breg të detit Adriatik (6 km)

Presioni i projektit te gazsjellësit 95 barg (48”) / 145 barg (36”)

Thellësia minimale e përgjithshëm e gazsjellësit (Distanca nga maja e tubit deri sipërfaqe)

1 m

Thellësia minimale prej gazsjellësit në rrugor dhe kalimet hekurudhore (Distanca nga maja e tubit deri sipërfaqe)

1.2 – 1.5 m

Gjeresia e punimeve në ndërtim (48 ") 38 m Gjerësia e reduktuar e punes së ndërtimit (kufizimet fizike) 28 m ose 22 m Gjerësia e reduktuar e punes së ndërtimit (modifikimi i mundshëm i kreshtës)

18 m

Koha totale e ndërtimit 3.5 vjet PPS i përhershëm (shiriti i mbrojtjes së gazsjellësit) 8 m (4 m nga të dy anët e linjës) zona e sigurisë 40 m (20 m nga të dy anët e linjës) Zona e zgjeruar e sigurisë 400 m (200 m nga të dy anët e linjës) norma e vlerësuar për shtrimin e tubacioneve Përgjithshme: 100-300 m / ditë shtresa e punueshme e rezervave 2 m Gjerësia e kanaleve 1.6 – 1.8 m thellësi e kanaleve 2.5 m Gjatësia e tubit prej çeliku 12 – 18 m Seksione të testimit Hidrotstatik 200 m – 101 km Koha e testimit Hidrotstatik 5 – 6 months Vendi i t tubacioni i marrë nga brezi i punimeve ~7,940,000 m2

Konsumi i materialit agregat (shtrat llogore) ~3,000 m3/km of pipeline Konsumi i çelikut ~140,000 t Konsumi i betonit ~4,000 t Konsumi i shiritit të polietilenit (veshja) ~2,500 t Konsumi i rërës ~230,000 t Konsumi i naftës ~160,000 m3

Ujë i nevojshëm ~ 12 m3 / ditë (60 l / person në ditë) Uji i nevojshëm për të punuar në zonë pa pluhur 5-10 m3 / ditë Testimi i nevojshëm hidrotstatik i ujit ~ 245,000 m3 Uji i nevojshëm për përzierjen e llaçit në HDD ~ 3.000 m3 Masa e zhurmave nga emetimet 60 - 115 dBA, në varësi të pajisjeve të veçanta

Burimi: TAP VNMS Shqipëri - Seksioni 4 Përshkrimi i projektit (TAP, 2012) - Shqyrtuar dhe përditësuar nga Ekipi Teknik ETG Shkurt 2015

Përveç të dhënave të përfshira në Tabelën 3-1, Figura 3-1 tregon korridorin tipik të punimeve të gazsjellësit dhe Figura 3-2 paraqet një përmbledhje të ekipeve dhe të aktiviteteve ndërtimore të gazsjellësit.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Figura 3-1 Brezi tipik i punimeve të gazsjellësit Korridori i zakonshëm i punimeve

- Gazsjellës 48’’ –

Korridori i reduktuar i punimeve

- Gazsjellës 48’’ –

Burimi: TAP VNMS Shqipëri (TAP, 2012)

A B C D E F G H I J K L M N 8.2 0.5 4.0 1.0 5.0 1.5 1.3 2.2 4.0 0.6 5.7 3.4 25.8 11.7

A E F G H I J K M N 5.8 5.0 1.5 1.3 2.2 4.1 0.6 6.8 17.8 9.7

përafërsisht 38 m

Përafërsisht 28 m


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Figure 3-2 Përmbledhje Ekipeve të Ndërtimit të tubacionit dhe Aktiviteteve

Burimi: TAP VNMS Shqipëri (TAP, 2012)


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




3.3 Ndryshimet e gjurmës së gazsjellësit në zonën e Potomit

Ndryshimet e gjurmës së gazsjellësit janë ndryshimet e bëra deri në përafrimin e saj me studimin fillestar (bazë) të tij gjatë projektimit të detajuar të projektit. Këto janë bërë në mënyrë tipike për arsye teknike ose, aty ku është e mundur, për të shmangur zonat e ndjeshme apo burimet (p.sh. një vend me rëndësi për trashëgiminë kulturore).

Ndryshimet e gjurmës së gazsjellësit në zonën e Potomit janë bërë në pjesën qendrore dhe lindore të rrugës së tubacionit (midis PK 78 dhe PK 86.4), në malet Ostrovicës. Figura 3-3 tregon vendndodhjen e gjurmës së re në lidhje me rrugën e gjurmës fillestare (bazë) të tubacionit (mars 2014).

Figure 3-3 Pamje e përgjithshme e Gjurmës së Re të Gazsjellësit në Zonën e Potomit

Burimi: ERM, 2015

Figura 3-4 deri në Figurën 3-8, fotografitë e paraqitura janë të marra gjatë studimit në terren

përgjatë tubacionit në gjurmën e re në zonën e Potomit (treguesi i shtrirjes së propozuar për

gjurmën e re është treguar me vijë të kuqe).

LEGJENDA GJURMA BAZË (MARS 2014)

GJURMA E RE NË POTOM

PIKË KILOMETRIKE (PK)

VENDBANIM

RAJONI


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Figura 3-4 Pamje (nga veriu) e gjurmës së re të gazsjellësit në zonën e Potomit (PK 78 to 80)

Burimi: ERM, 2015

Figura 3-5 Pamje (Jug-perëndim) e gjurmës së re të gazsjellësit në zonën e Potomit (PK 80 to 81)

Burimi: ERM, 2015

Figure 3-6 Pamje (perëndim) e gjurmës së re të gazsjellësit në zonën e Potomit (PK 81 to 82)

Burimi: ERM, 2015

KP 79-80 KP 78-79

KP 80-81 KP 80

KP 82 KP 81-82


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Figure 3-7 Pamje (perëndim dhe veri) e gjurmës së re të gazsjellësit në zonën e Potomit (PK 82 to 84)

Burimi: ERM, 2015

Figure 3-8 Pamje (jug-perëndim) e gjurmës së re të gazsjellësit në zonën e Potomit (PK 84 to 86)

Burimi: ERM, 2015

Tabela 3-2 përmbledh të dhënat specifike të projektit lidhur me gjurmën e re të tubacionit në zonën e Potomit.

Tabela 3-2 Të dhënat e projektit të gjurmës së re të gazsjellësit në zonën e Potomit Parametrat Përshkrimi

Gjatësia e tubacionit të gjurmës së re 8.4 km

Gjatësia e seksionit origjinal të tubacionit 12.0 km

Kalimet e lumenjve 4 përronj (PK 79.9, PK 81.1, 82.7 dhe PK 83) Metoda e kalimit të lumit Nuk është përcaktuar në këtë fazë të projektit.

Kalimet rrugore Asnjë. Vetëm disa rrugë lokale. Këto janë rrugë jo të shtruara, që kalohen vetëm në këmbë ose nga kafshët.

Burimi: ERM, 2015

KP 83-84 KP 82-83

KP 85-86 KP 84-85

Basecase(March 2014)


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




4 KUSHTET BAZË

4.1 Pamje e përgjithshme

4.1.1 Baza Mjedisore

Baza Mjedisore për këtë raport është zhvilluar përmes një studimi në terren në zonën e Potomit dhe nga rishikimi I të dhënave mjedisore të mbledhura për raportin e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri. Kriteret e përdorura për të vlerësuar ndjeshmërinë dhe rëndësinë e burimeve mjedisore dhe receptorët në VNMS janë përdorur edhe në Shtojcën e VNMS.

Zona e studimit mjedisor e vendosur për VNMS-në për TAP-in në Shqipëri përbëhej nga një korridor 500 m i përqëndruar në gjurmën e përcaktuar në 2012 dhe në një zonë 500 m nga kufiri i të gjithë komponentëve të projektit. Përveç kësaj, zona e studimit u zgjerua në vende të caktuara ku specie të lëvizshme me interes (si p.sh. arinj, ujq, dhe lloje të caktuara të shpendëve) ka të ngjarë të jetë të pranishme, dhe që këto specie mund lidhen me një zonë të mbrojtur, ose që mund të përdorin habitate të tjera në zona më të gjera e që mund të ndikohen direkt ose indirekt nga aktivitetet e projektit të TAP. Seksioni 6.5 i raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri përmban një përmbledhje të dhënave bazë të mjedisit për të gjithë gjurmën e gazsjellësit në Shqipëri (në kohën e raportimit) të mbledhura përmes kompjutrit dhe studimeve në terren. Të dhënat bazë u përqendruan në llojet e habitateve, specieve të pranishme dhe të mbrojtura dhe në zonat e përcaktuara. Shtojca 4.1, 4.2 dhe 4.3 e raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri përmban hartat e rezultateve të studimit në fushën e mjedisit, të identifikuar gjatë studimit bazë të VNMS.

Për këtë raport, u zhvilluan studime të tjera në terren në fushat përkatëse të gjurmës së re të projektit. Një përshkrim i detajuar bazë është dhënë në Seksionin 4.2. Hartat në shkallë më të gjerë me karakteristikat bazë janë dhënë në Shtojcën 1 si dhe në studimin shtesë në terren për të dhënat që jepen në Shtojcën 2, ndërsa të dhënat e vëzhgimeve në terren paraqiten në Shtojcën3.

Rëndësia e habitateve dhe llojeve janë vlerësuar duke përdorur kriteret e zhvilluara për raportin TAP VNMS Shqipëri të cilat janë të bazuara në të drejtën kombëtare shqiptare dhe standartet ose marrëveshjet ndërkombëtare (referojuni Shtojcës 5.2.3 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri për detajet e kritereve të përdorura).

4.1.2 Baza socio-ekonomike

Baza socio-ekonomike për këtë raport është zhvilluar përmes një sondazhi në terren në zonën Potomit dhe rishikimin e të dhënave socio-ekonomike të mbledhura për raportin TAP VNMS Shqipëri. Në këtë raport janë përdorur të njëjtat parametra të studimit dhe kriteret për vlerësimin ndjeshmërinë dhe rëndësinë e burimeve socio-ekonomike dhe receptorët e njeriut në raportin e TAP VNMS Shqipëri.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Zona e studimit socio-ekonomik e themeluar për TAP VNMS Shqipëri përbëhej nga një korridor prej 2 km i përqëndruar në projektin bazë të gjurmës 2012. Seksioni 6.6 i raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri përmban një përmbledhje të të dhënave socio-ekonomike bazë për të gjithë gjurmën e tubacionit, të dhëna këto të mbledhura përmes kompjuterit dhe studimeve në terren. Të dhënat bazë u përqendruan në përshkrimin e demografisë, format e vendbanimeve, ekonominë, jetesën, përdorimet e tokës, infrastrukturën, shërbimet publike dhe dobësitë. Shtojca6.3.1 e raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri përmban harta të hollësishme të gjetjeve socio-ekonomike të identifikuara gjatë studimit TAP VNMS Shqipëri për raportin fillestar (bazë), si dhe rezultatet e profilizimit të vendit të përfunduar gjatë studimeve në terren.

Informacioni i paraqitur në TAP VNMS Shqipëri është mbledhur nga burime dytësore, duke përdorur informacionet publike në dispozicion. Të dhënat e paraqitura për elementet e ndryshme të zonave socio-ekonomike të studimit u mblodhën gjatë tre vizitave të kryera në qershor të vitit 2011, shtator 2011 dhe korrik 2012. Puna në terren e ndërmarrë në qershor dhe shtator të vitit 2011 në zonën e studimit përfshinin një studim të vendbanimit, një studim të familjeve, intervista me informacione kyçe dhe takimet e grupit në fokus që përfshijnë vendbanimet brenda korridorit prej 2 km përgjatë gjurmës së gazsjellësit. Studimet pasuese në terren në korrik të vitit 2012 përfshinë një studim shtesë të vendbanimeve, intervista kyçe informative, dhe të vërtetat e vendbanimeve të reja që kanë hyrë në zonat e studimit pas studimeve bazë në 2011 (shih seksionin 6.6 të TAP VNMS Shqipëri). Për këtë raport, janë realizuar studime vëzhgimore shtesë në terren vetëm në zonën e Potomit; kjo zonë ka qenë e studiuar në thellësi më parë, gjatë përpjekjeve të fundit të studimit socio-ekonomik.

Gjurma e gazsjellësit kalon në Shqipëri nga lindja në perëndim. Ajo kalon përmes peizazheve të ndryshme, nga luginat e hapura e të gjera, nëpër malet që zbresin në zona të ulëta të tokës, para se të prekin bregun e detit. Siç janë ndryshimet e peizazhit, kështu janë edhe madhësitë e vendbanimeve, aktivitetet ekonomike, infrastruktura dhe shërbimet. Në rrethet e Korçës dhe Devollit ne Lindje, vendbanimet janë më të mëdha, me qasje të mirë në infrastrukturë dhe shërbime, dhe toka përdoret për prodhimin të përhershëm dhe atë sezonal. Në rrethet e Skraparit dhe të Beratit, vendbanimet variojnë në madhësi, infrastrukturë dhe shërbime. Prodhimi i kulturave zonale është praktikuar më shumë në vendbanimet e izoluara, me të mbjella të përhershme dhe aktivitete ekonomike të përziera, gjë që bëhet më e përhapur ndërsa korridori i tubacionit udhëton në perëndim, në drejtim të Qarkut të Fierit. Prodhimi i kulturave të përhershme dominon në perëndim të zonës së studimit të Projektit TAP, aty ku vendbanimet janë përgjithësisht të mëdha, me infrastrukturë cilësore dhe qasje të lehtë ndaj shërbimeve. Shqyrtimet e kryeta në kompjuter dhe në terren për këtë raport identifikojnë ndjeshmërinë kryesore në lidhje me karakteristikat socio-ekonomike të gjurmës së re të gazsjellësit në zonën e Potomit. Një përshkrim i detajuar është dhënë në Seksionin 4.2. Harta në shkallë të madhe dhe karakteristikat bazë janë dhënë në Shtojcën 1 dhe studimi shoqërues në terren me të dhënat e parqitura jnë në Shtojcën 2.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




4.1.3 Trashëgimia Kulturore Bazë

Baza e Trashëgimisë kulturore për këtë raport është zhvilluar përmes një sondazhi në terren në zonën e re të gjurmës së projektit dhe rishikimin e të dhënave të burimeve të trashëgimisë kulturore të mbledhura për raportin e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri. Në mënyrë që të mbajë një qasje të qëndrueshme ndaj mbledhjes së të dhënave bazë dhe vlerësimit të ndikimeve potenciale të burimeve të trashëgimisë kulturore, në këtë raport janë përdorur të njëjtat parametra për zonën e studimit dhe kriteret për vlerësimin e rëndësinë e burimeve të trashëgimisë kulturore që janë përdorur edhe në raportin e TAP VNMS Shqipëri. Studimi në terren për këtë Shtojce të VNMS është realizuar në korrik të vitit 2015.

Studimi përbëhej nga hetimet e menjëhershme të vendit të propozuar si gjurmë e re e Projektit në zonën e Potomit. Janë kryer hulumtime në token reale si dhe janë bërë amendime nga kompjuteri, duke përqendruar në gjurmët e komponentit specifik të projektit dhe tek afërsia me gjurmën fillestare. Komponentet e trashëgimisë kulturore të këtyre hulumtimeve janë kryer nga një arkeolog lokal shqiptar nën drejtimin e një udhëheqësi të ekipit në terren ERM.

Zona e studimit të trashëgimisë kulturore e themeluar për TAP VNMS Shqipëri përbëhej nga një korridor 2 km I gjerë në rrugën e projektit bazë 2012 dhe një zonë buferike 50 m rreth të gjitha komponentëve të projektit jashtë korridorit prej 2 km përgjatë tubacionit. Seksioni 6.7 i VNMS I Raportit TAP përmban një përshkrim të studimeve kompjuterike dhe studimeve në terren, të kryera për të mbledhur të dhënat bazë të trashëgimisë kulturore dhe një përmbledhje e të dhënave bazë të mbledhura për të gjithë gjurmët e gazsjellësit të TAP në Shqipëri. Llojet e burimeve të trashëgimisë kulturore që konsiderohen në raportin e TAP VNMS Shqipëri dhe ky kapitull bazë janë paraqitur në Tabelën 4-1.

Tabela 4-1 Llojet e burimeve të trashëgimisë kulturore

Llojet e burimeve Përshkrimi

SitetArkeologjike

Mbetjet e veprimtarisë së lashtë historike njerëzore, që më shpesh përfshijnë burimet nënujore, dhe që shpesh tregohen nga prania e artefakteve sipërfaqësore apo mbetjeve strukturore. Këto përfshijnë mauzolat prej guri apo Tumat- varret e lashta, vendbanime të lashta, dhe sipërfaqe me qeramika të shpërndara.

Monumentet Strukturat mbi tokë që kanë interes publik dhe / ose janë të rëndësisë historike janë kishat historike, ura, përkujtimoret e luftës, dhe objektet ushtarake të kohës së Luftës së Dytë Botërore,etj.

Sitet e trashëgimisë kulturore jo-materiale

Ndër të tjera përkufizohn si vende që janë pjesë e jetës shpirtërore apo kulturore të popullsive moderne objekte të tilla si: tempujt në rrugë, vendet e adhurimit, varrezat moderne. Trashëgimia kulturore jomateriale i referohet: zakonet, traditat dhe besimet që e bëjnë një popull ose një rajon të veçantë dhe koheziv e shoqëror. Vende me vlerë jo-materile shpesh përfshijnë format tradicionale të trashëgimisë kulturore të tilla si monumentet historike, vendet arkeologjike, dhe peizazheve historike, por ato mund të përfshijë edhe veçori natyrore të tilla si florën dhe faunën, zona të veçanta ekologjike, etj.

Burimi: ERM, 2015

Shqipëria është një vend me arkeologji dhe histori të pasur, me gjurmët e dy kulturave prehistorike indigjene, si dhe ndikimet e huaja perandorake duke përfshirë ato greke, romake, bizantine, otomane dhe perandorisë austro-hungareze. Trashëgimia kulturore bazë e kryer për


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




TAP VNMS Shqipëri, ka identifikuar vende te trashëgimisë kulturore brenda zonës së studimit, që datojnë nga periudha paleolitike deri në shekullin e njëzetë. Një rishikim i gjerë për parahistorinë dhe historinë e Shqipërisë mund të gjenden në Shtojcën 6.4 të raportit TAP VNMS Shqipëri. Ky shqyrtim përmban përkufizimet dhe karakteristikat përcaktuese të periudhave parahistorike dhe historike të përmendura në këtë raport.

Përveç këtyre llojeve të burimeve të trashëgimisë kulturore, TAP VNMS Shqipëri nga studimet në kompjuter dhe në terren ka identifikuar një numër fushash me potencial të lartë arkeologjik (AHAPs). Këto përbëhen nga zona të njohura për burime të trashëgimisë kulturore, por që janë ende të pazbuluara si burime. Arkeologët shqiptarë kanë identifikuar fusha me potencial të lartë arkeologjik që ka të ngjarë të përmbajë burime të pazbuluara arkeologjike, bazuar në një kombinim të karakteristikave gjeografike (topografia, afërsia me ujin, etj) dhe gjykimit profesional. Shtojca 4.6 përmban harta që përshkruajnë vendndodhjen e burimeve të trashëgimisë kulturore dhe siteve me potencial të lartë arkeologjik identifikuara gjatë raportit të studimit bazik të TAP VNMS Shqipëri.

Për të vlerësuar rëndësinë e ndikimeve të burimeve të trashëgimisë kulturore për TAP VNMS Shqipëri, janë themeluar kriteret për të vlerësuar rëndësinë e këtyre burimeve të trashëgimisë kulturore të identifikuara në zonën e studimit. Janë zhvilluar vlerësime të rëndësishme për secilin lloj të burimeve të trashëgimisë kulturore, në bazë të ligjit kombëtar shqiptar dhe standarteve ndërkombëtare (Tabela 4 2).

Tabela 4-2 Kriteret e rëndësisë dhe cilësisë së zonave të trashëgimisë kulturore

E ulët E moderuar E lartë Zona arkeologjike

Vlerë e kufizuar informative dhe / ose rëndësi kulturor e bazuar në përmbajtjen dhe kushtet e zonës.

Vlerë e moderuar informative dhe / ose rëndësi kulturor e bazuar në përmbajtjen dhe kushtet e zonës.

Vlerë e lartë informative dhe / ose rëndësi kulturor e bazuar në përmbajtjen dhe kushtet e zonës.

Monumente historike

Pamje e kufizuar, interes përkujtimor ose arti historik i bazuar në stilin arkitektonik ose shkallën e ruajtjes.

Pamje e moderur, interes përkujtimor ose arti historik i bazuar në stilin arkitektonik ose shkallën e ruajtjes.

Vlera të larta pamore, interes përkujtimor ose arti historik i bazuar në stilin arkitektonik ose shkallën e ruajtjes.

Zonat e trashëgimisë jo-materiale

Rëndësia e kufizuar kulturore ose fetare e përdoruesve të zonës në bazë të kritereve të përdoruesit.

Rëndësia e moderuar kulturore ose fetare e përdoruesve të zonës në bazë të kritereve të përdoruesit.

Rëndësia e lartë kulturore ose fetare e përdoruesve të zonës në bazë të kritereve të përdoruesit..

Burimi: ERM, 2011


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




4.2 Gjurma e re e gazsjellësit në zonën e Potomit 4.2.1 Baza Mjedisore

Vleresimi i ndërmarrë për tubacionin e gjurmës së re në zonën e Potomit gjatë shtrirjes do të kalojë nëpër habitate të ndryshme, duke përfshirë livadhet malore me sanë (BE-së 6520), pyjet e ahut Luzulo-Fagetum (BE-së 9110), livadhe me bar (BE-së 5130) dhe kalime në zona pyjore-shkurre, me ndjeshmëri nga e ulët deri në të mesme - shih Figurën 4 -1 dhe Tabelën 4- 3. Figura 4-1 paraqet PRR në të cilat u bënë vëzhgimet

Figure 4-1 Mbulimi Mjedisor i vëzhgimit në terren - Gjurma e re e Potomit

(Shënim: Pikat e Rrugës (PRR) identifikojnë rastet kur nuk janë mbajtur shënime gjatë vëzhgimeve në terrn. PRR nuk tregojnë në çdo rast gjendjen fillestare apo gjetjet kyçe). Burimi: ERM, 2015

Tabela 4-3 Përmbledhje e habitateve Europiane që përshkohen nga gjurma e PotomitNr. Kodi Habitat Habitati Stacione ku ka habitate

prezente 1 9110 Pyjet e ahut Luzulo-Fagetum 84.2 - 86 2 6520 Livadhet malore me bar 78 – 85

Burimi: ERM, 2015

Shënim: Habitate të BE brenda zonës së sigurisë me gjerësi 1 km, të gjurmës së gazsjellësit.

Habitatet e Bashkimit Europian sipas VNMS së Projektit TAP në Shqipëri (2013). Baza e të dhënave është gjeneruar nga pamjet satelitore kur ka qenë e mundur dhe është krahasuar me të dhënat e programit CORINE dhe ato të grumbulluara nga vëzhgimet në terren për VNMS gjatë viteve 2009 dhe 2011. Habitatet janë klasifikuar duke shfrytëzuar Manualin Interpretues të Habitateve në Bashkimin Europian (Drejtori i Përgjithshëm për Mjedisin pranë KE 2017)

LEGJENDA GJURMA BAZË (MARS 2014)



VENDBANIM

PYJE PISHE (SUB-) MESDHETARE ME PISHË TË ENDEMIKE SHPATE ME GUR GËLQEROR ME BIMËSI QË RRITET NËN GURË PYJE DUSHKU - SHKOZE GALIO-CARPINET UM

FORMACIONE DËLLINJË TË ZAKONSHME NË ZONA ME SHKURRE OSE KULLOTA GËLQERORE PYJE AHU LUZULO-FAGETUM KOPSHTE ME SHKURRE MESDHETARE, ARBORESCENT KOPSHTE ME DËLLINJË LIVADHE MALORE ME BAR

HABITATE TË BE RAJONI


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Terrenet e hapura të miratuara për gjurmën e re janë përdorur gjerësisht si kullota dhe pyjet e ahut të hasura janë në parcela të vogla, të karakterit të pyllit të ri, me cungje të trasha. Kështu, ndjeshmëria e habitateve përgjatë gjurmës së re të tubacionit vlerësohet mes të ulëtës dhe të moderuarës (Tabela 4-4). Speciet që pritet të jenë të pranishme në këtë zonë mbeten të njëjtë si raportin e TAP VNMS Shqipëri, bazuar në vëzhgimet e bëra gjatë studimeve në terren të ndërmarra për këtë Shtojcë të VNMS.

Tabela 4-4 Cilësia e habitateve të pranishme brenda 500 metrave në gjurmën e re të Potomit

Kilometrazhi(KP) Tipi i habitatit

Kriteret e përshtatshme të cilësisë së habitatit1 Vlerësimi i cilësisë së

Habitatit (ndjeshmërisë) 1 2 3 4 5 6 7

KP 78. - 87 Shkurre kalimtare pyjore U M M U M M M E moderuar KP 78 - 86; Livadhet malore me bar U M M M M M M E moderuar KP 78 – 78.3; KP 84.7 – 84.8 KP 85 - 86

Pyjet e ahut Luzulo-Fagetum U M M M M M M E moderuar

KP 85 – 86 Juniperus communis- formacione gelqerore me bime medicinal ose livdhe

U U U U M U U E Ulët

KP 79.8; KP 81.1; KP 82.6; KP 83

Habitatet bregore të dominuara nga pemë shelg (Salix spp.)

U M U U M M M E moderuar

Burimi: ERM, 2015

Speciet kryesore në zonën e projektit janë të njëjta me gjetjet e vëzhgimeve në terren gjatë hartimit të Raportit të VNMS së Projektit TAP si edhe të këtij amendimi të VNMS. Speciet kryesore të identifikuara për zonën si një shqetësim për ruajtjen e tyre e përfshijnë ariun dhe ujku, bazuar në vlerësimin e çdo specie duke përdorur kriteret për rëndësinë / ndjeshmërinë e jetesës së tyre (Tabela 4 5). Shenjat e drejtpërdrejta të pranisë së specieve nuk u gjetën gjatë vëzhgimeve në terren, por mendohet të jenë aty për shkak të shtrirjes së habitateve dhe përshtatshmërisë së tyre.

1 Referojuni Seksionit 8.5.1 në Shtojcën 8.1 të raportit TAP Shqipëri VNMS - Kriteret e vlerësimit të Habitatit (sipas kritereve tëBERZH) -: (1) Statusi i Mbrojtjes; (2) natyraliteti; (3) brishtësia; (4) perfaqesia; (5) Struktura dhe funksioni; (6) Shoqata e Species - mbështetja; (7) Diversiteti.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Tabela 4-5 Rëndësia e specieve të pranishme brenda 500 metrave në gjurmën e re të Potomit1

Emir i zakonshëm Emri Latin

Kriteret e Rëndësisë së Specieve përkatëse2 Vlerësimi i cilësisë

specie (Rëndësia) 1 2 3 4

Ariu Ursus arctos L L L L Larte Ujku Canis lupus L L L L Larte Dhelpra e kuqe Vulpes vulpes U U U M Ulët Mi fushe ballkanik Microtus spp. U U U M Ulët Kameleoni Talpa spp. M M M M Moderuar Huta e zakonshme Buteo buteo U U U M Ulët Skifteri kthetrazi i zakonshëm Falco tinnunculus U U U M Ulët

zogjtë harabela Order: Passeriformes U U U M Ulët hardhucat Podarcis spp. U U U M Ulët gjarpër i butë Coronella austriaca U U U M Ulët zhabë e verdhë Bombina variegata L U M M Moderuar Bretkoca greke e lumit Rana graeca L U M M Moderuar

Tritoni i butë Lissotriton vulgaris L U M M Moderuar Burimi: ERM, 2015

4.2.2 Baza socio-ekonomike

Gjurma e re e tubacionit në zonën e Potomit kalon nëpër një lartësi të madhe, duke filluar nga 1,850 m (PK 78) deri në 1.500 m (PK 86-87). Kjo topografi rezulton e largët dhe e vështirë për qasje në kushteve e vërejtura përgjatë gjurmës së re të tubacionit gjatë studimit në terren. Figura4-2 paraqet pikat e interesit të marra në konsideratë gjatë kryerjes së vëzhgimeve në vend (referohuni Shtojcës 3 Shënime nga Vëzhgimet në Terren).

1 Speciet e listuara janë treguesit e bazuara në vëzhgimet ng kompjuteri dhe studimi në terren. Lloje të tjera mund të jenë të pranishëm në këtë zonë. 2 Referojuni Seksionit 5.2.3.2 në Shtojcën 5 të Raportit te TAP Shqipëria VNMS për detaje mbi kriteret e rëndësisë së specieve tëpërdorura në këtë vlerësim: ((1) statusin e mbrojtjes; (2) Statusi i ruajtjes, (3) diversiteti gjenetik, (4) funksionimi i Ekosistemit / shërbimeve.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Figura 4-2 Baza Socio-Ekonomike e Gjurmës së Re të Gazsjellësit

[Shënim: Pikat e Interesit u identifikuan mbështetur në informacionet e vëzhgimeve në terren. Ato nuk paraqesin domosdoshmërisht një bazë lidhur me ndjeshmërinë e gjetjeve kryesore]. Burimi: ERM, 2015

Backa (Trepollarë) është i vetmi vendbanim në afërsi të gjurmës së re të gazsjellësit dhe konsiston në një numër të vogël fermash (20) dhe godinash të izoluara. Distanca e as nga gjurma e gazsjellësit është afërsisht 70 m nga gjurma e re e gazsjellësit në KP 83, ashtu si paraqitet në Figurën 4-3.

GJURMA BAZË (MARS 2014) GJURMA E RE NË POTOM PIKË KILOMETRIKE (PK) GJURMA BAZE PIKË KILOMETRIKE (PK) GJURMA E RE NË POTOM VENDBANIM PIKA E INTERESIT LIDHUR ME CËSHTJET SOCIA-EKONOMIKE

LEGJENDA RAJONI


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Burimi: ERM, 2015 (Pamje e modifikuar e Google Earth)

Karakteristikat socio-ekonomike që gjenden përgjatë gjurmës së re të tubacionit janë tipike të këtij rajoni, siç është raportuar në TAP VNMS Shqipëri; një popullsi drejt plakjes, pakësim I lindjeve dhe emigrim i lartë. Në zonë është e vështirë për të hyrë për shkak të kushteve të këqija të rrugëve, veçanërisht në muajt e dimrit. Popullsia ka nivele të ulëta të pronësisë së tokës dhe mbështetet në bujqësisë ekzistenciale. Zonat e kullotave ngjitur me vendbanimet janë përdorur për kullotjen e kafshëvesi një bazë e jetesës. Të dhënat kryesore nga studimi i zonës janë paraqitur në Tabelën 4- 6.

Pamje e shtëpisë më të afërt me gjurmën e gazsjellësit në Backë (Trepollarë)

Figura 4-3 Backë (Trepollarë) në afërsi të Gjurmës së Re të Gazsjellësit


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Tabela 4-6 Përmbledhja e zbulimeve kryesore socio-ekonomike Përdorimi i tokedPërdorimet e tokës janë ekuivalente me ato që përshkohennga qendra e mëparshme. Në afërsi të fshatrave, ku mund të jenë të pranishme grupet e ndryshme të përdorimeve të tokës, është vërejtur një strukturë mozaik model. Llojet kryesore të përdorimeve të tokës identifikuara përfshijnë: • Lëndinat: (1) zonat ku shpatet janë të vogla dhe adekuate për qëllime të kullotjes; (2) zona me lartësi më të lartë,

karakterizuar nga toka me nivele të ulëta të ushqyesve që nuk mund të përdoren për qëllime bujqësore, por për qëllime kullotje.

• Zonat me shkurre dhe ato pyjore, zonat që gjenden në zonat me shpatet e pjerrëta, vështirë të arrihen nga popullsia lokale.

• zonat bujqësore, gjenden në afërsi të fshatit Backë (Trepollarë), përafërsisht 300 m, rreth pikës Kp.83. JetesaJetesa në zonë është e bazuar në një kombinim të: • Kullotje,në tokat e livadheve dhe të shkurreve. Bagëtitë kryesore vërejtura janë delet, por janë vërejtur edhe dhitë,

lopët dhe kuajt (në numër më të vogël). Barinjtë mund të jenë edhe lokalë edhe tranzit. Barinj të rastit vijnë nga rajoni i Vlorës dhe fusha të tjera në jug të Shqipërisë. Ata përdorin zonën për bagëtinë e tyre gjatë verës (nga mesi i qershorit dhe deri në tetor).

• Bujqësia, rreth fshatit Backë (Trepollarë), karakterizohet kryesisht nga kulturat sezonale, por edhe zona të vogla me kulturave të përhershme. Kulturat sezonale të vërejtura përfshijnë misër, jonxhë dhe disa perime (qepë, speca). Të mbjellat e përhershme të vëzhguara janë pemishtet.

Aktivitete të tjera të jetesës që janë vërejtur përfshijnë • Prerja e drunjve, vërejtur në afërsi të kalimit së Martës: (15/07) KOS-1. • Nxjerrja e materialeve të ndërtimit, vërejtur në përroin pranë Backës (Trepollarë): (15/07) KOS-8. InfrastrukturaGjurma e re e tubacionit karakterizohet nga kalimi nëpër një zonë të largët, duke rezultuar në një mungesë të përgjithshme të infrastrukturës, me përjashtimet e mëposhtme: • Rruga për në Backë (Trepollarë): rrugë jo e shtruar, e qasshme për automjetet që lidh Potomin me Backën

(Trepollarë). Kjo është rruga e definuar si AR 460. • Shtigjet lokale: gjenden të përhapur përgjatë gjurmës së tubacionit. Ata janë përdorur nga popullata lokale për të

shkuar nga fshatrat në lëndina. Në shumicën e rasteve, ato nuk janë të arritshme për automjetet, kështu që ato janë përdorur në këmbë dhe nga kafshët që përdoren për transportin.

• Është vërejtur një kanal ujitës transportonte ujë nga përrenjtë në zonat më të larta, në fushat bujqësore, në afërsi të fshatit Backë e Re (një lagje e Backës): (15/07) KOS-4.

• Ndërtesat e izoluara të barinjve (baraka), gjenden të përhapura përgjatë gjurmës së tubacionit, dhe janë përdorur nga barinjtë kur ata qëndrojnë në zonat e kullotave me bagëti.

• Infrastruktura të tjera të vëzhguara në mënyrë specifike në fshatin Backë (Trepollarë) përfshijnë: • Rrethojat: për të ndarë prona të ndryshme. • linjat elektrike: për të siguruar energji elektrike në fshat. • tubacionet e ujit: Uji transportohet nga përroi drejt fshatit. Source: ERM 2015

4.2.3 Baza e Trashëgimisë Kulturore

Studimi i bazës së Trashëgimisë Kulturore ka identifikuar një total prej tetë burimeve të

trashëgimisë kulturore brenda korridorit të studimit të gjurmës së re të tubacionit në Potom

(Figura 4-4). Kjo figurë paraqet gjithashtu edhe Pikat e Interesit (PI) ku u bënë vëzhgime lidhur

me gjurmën e re të gazsjellësit gjatë vëzhgimeve në terren (referohuni Shtojcës 3 me shënimet

nga vëzhgimet në terren). Informacioni i përmbledhjur për secilin prej këtyre burimeve është

paraqitur në Tabelën 4-7. Burimet e trashëgimisë kulturore të vendosura brenda zonës së


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




studimit të gjurmës së re në Potom përfshijnë një pirg gurësh, mure të thatë, fusha bujqësore dhe

stane; varrezat familjare dhe të komunitetit; varrezat dhe varret monumentale të vogla të

shoqëruara me Urdhrin bektashi e Sufi Islamit; dhe Memoriali i Qafës së Martes, një varrezë e

dedikuar për shqiptarët që humbën jetën gjatë dhe pas Luftës së parë Ballkanike, në 1912-1913.

Figura 4-4 Burimet e trashëgimisë kulturore në zonën e studimit në gjurmën e Potomit

[Shënim: Pikat e Rrugës (PRR) identifikojnë rastet kur nuk janë mbajtur shënime gjatë vëzhgimeve në terren. PRR nuk tregojnë në çdo rast gjendjen fillestare apo gjetjet kyçe]. Burimi: ERM, 2015

Tabela 4-7 Përmbledhje e gjetjeve kryesore të Trashëgimisë Kulturore

CH-# Tipi i burimit përshkrimi Distanca nga gjurma e gazsjellësit të Potomit

(m)Rëndësia e

vendit

CH-562 Monumenti Qafa e Martës Memorial Monument and Cemetery 16 E Lartë

CH-564 Monumenti/vend i trashëgimisë së gjallë

Varrezë e vogël Bektashi 12 E Mesme

CH-565 Vend arkeologjik Fushë bujqësore në shpate të thata 114 E ulët

CH-566 Vend arkeologjik strukturat e përkohshme për të strehuar dele / dhi 880 E ulët

GJURMA BAZË (MARS 2014)



VENDBANIM

LEGJENDA RAJONI TRASHËGIMIA KULTURORE

RË NDË SI E VOGË L RË NDË SI MESATARE RË NDË SI E MADHE


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




CH-# Tipi i burimit përshkrimi Distanca nga gjurma e gazsjellësit të Potomit

(m)Rëndësia e

vendit


Varr monumental Bektashi që daton në vitin 1941 778 E mesme


Varreza e fshatit Backë (Trepollarë) dhe muret mbajtëse 961 E mesme


Varreza e fshatit Trepollarë 633 E mesme

CH-572 Vend arkeologjik Themele të mëdha nga dërtime guri 844 E ulet Burimi: ERM, 2015

5. VLERËSIMI I NDIKIMEVE

5.1 Përmbledhje

5.1.1 Vlerësimi i Ndikimit Mjedisor

Në mënyrë që të mbajë një qasje të qëndrueshme për të vlerësuar rëndësinë e ndikimit, metodologjia e përdorur në këtë Shtesë VNMS për të matur ndikimin e mundshëm të gjurmës së re është i njëjtë me atë të përdorur në VNMS-në e TAP-it Shqipëri. Një përshkrim i detajuar i metodologjisë së vlerësimit të ndikimit për aspektet mjedisore mund të gjendet në Seksionin 5 Baza dhe Metodologjia e Vlerësimit të Ndikimit (ref: AAL00-ERM-641-Y-TAE-1007) të raportit të VNMS-së dhe dokumenteve mbështetëse.

Kriteret e përdorura të vlerësimit janë gjithashtu të njëjta për ndjeshmërinë e habitateve dhe specieve, siç detajohet në Shtojcën 5, Tabela 5.2-18 dhe Tabela 5.2-20 e VNMS-së, ashtu si dhe shkalla e ndikimeve për habitatet dhe speciet e listuara në Shtojcën 5 , Kutia 5.2-2 dhe Kutia 5.2-3 i VNMS-së. Përveç kësaj, matrica e vlerësimit të ndikimit të përgjithshëm është e njëjtë për habitatet dhe speciet e listuara në Shtojcën 5, Tabela 5.2-19 i VNMS-së.

Kjo metodologji është zhvilluar duke ndjekur standardet ndërkombëtare, është përshtatur në mënyrë specifike për këtë projekt dhe është e vlefshme për raportin e shtesës VNMS.

5.1.2 Vlerësimi i Ndikimit Social-Ekonomik

Ndikimet e mundshme social-ekonomike mund të lindin nga çdo ndryshim i lidhur me projektin që ndikojnë në atë së cilës i referohemi si sistemi i jetesës së individëve, familjeve, komuniteteve apo shoqërive.

Në mënyrë që të mbajë një qasje të qëndrueshme për të vlerësuar rëndësinë e ndikimit, metodologjia e përdorur në këtë Shtesë VNMS për të matur ndikimin e mundshëm të gjurmës së re është i njëjtë me atë të përdorur në VNMS-në e TAP-it Shqipëri. Një përshkrim i detajuar i metodologjisë së vlerësimit të ndikimit për aspektet social-ekonomike mund të gjendet në Seksionin 5 Baza dhe Metodologjia e Vlerësimit të Ndikimit (ref: AAL00-ERM-641-Y-TAE-1007) të raportit të VNMS-së dhe dokumenteve mbështetëse.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Kriteret për vlerësimin e ndjeshmërisë së receptorëve, burimeve dhe dobësive janë të njëjtë siç detajohen në Shtojcën 5, Tabela 5.2.23, si dhe magnituda e ndikimeve social-ekonomike të renditur në Shtojcën 5, Kutia 5.2-2.

Në mënyrë të ngjashme me metodologjinë e vlerësimit të ndikimit mjedisor, metodologjia social-ekonomike është zhvilluar duke ndjekur standardet ndërkombëtare, është përshtatur në mënyrë specifike për këtë projekt dhe është e vlefshme për raportin e shtesës së VNMS.

5.1.3 Vlerësimi i Ndikimit në Trashëgiminë Kulturore

Në mënyrë që të mbajë një qasje të qëndrueshme për të vlerësuar rëndësinë e ndikimit, metodologjia e përdorur në këtë Shtesë VNMS për të matur ndikimin e mundshëm të gjurmës së re është i njëjtë me atë të përdorur në VNMS-në e TAP-it Shqipëri. Një përshkrim i detajuar i metodologjisë së vlerësimit të ndikimit për trashëgiminë kulturore mund të gjendet në Seksionin 5 Baza dhe Metodologjia e Vlerësimit të Ndikimit (ref: AAL00-ERM-641-Y-TAE-1007) të raportit të VNMS-së dhe dokumenteve mbështetëse.

VNMS-ja e TAP-it Shqipëri identifikoi ndikimet kryesore potenciale në trashëgiminë kulturore për fazat e ndërtimit, operimit, dhe të çmontimit të projektit TAP Shqipëri. Ky raport vlerëson ndikimet në burimet e trashëgimisë kulturore nga gjurma e re e propozuar. Ndikimet e mëposhtme potenciale të fazës së ndërtimit, të cilat janë identifikuar gjatë VNMS-së së TAP-it Shqipëri, janë përcaktuar që të jenë të zbatueshëm për këtë vlerësim:

Çrregullim i drejtpërdrejtë fizik ose dëmtim i objekteve të trashëgimisë kulturore; Degradim ose dëmtim i objekteve të trashëgimisë kulturore për shkak të ndotjes ose

dridhjeve; Bllokimi i aksesit përdorues në vendet e trashëgimisë kulturore; dhe Efekte negative në mjedisin ose në ambientin e objekteve të trashëgimisë kulturore.

Seksioni 8.20.2 i VNMS-së së TAP-it Shqipëri përmban një përshkrim të detajuar të çdo burimi të mundshëm të ndikimit. Informacione të përmbledhura mbi burimet potenciale dhe shtrirjen ajrore të këtyre ndikimeve janë dhënë në Tabelën 5-1.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Tabela 5-1 Ndikimet Potenciale të Projektit në Trashëgiminë Kulturore

Ndikimet Potenciale Përshkrimi Zona e Ndikimit e VNMS-së së TAP-it Shqipëri

Çrregullim i drejtpërdrejtë fizik ose dëmtim

Aktivitete nëntokësore shqetësuese, si nxjerrje e dherave, ndarja, dhe gërmimet e kanaleve.

Korridori i gazsjellësit: brez i rregullt i punimeve 38 m i gjerë, ose brez i reduktuar i punimeve 28 m i gjerë. Rrugët e hyrjes: deri në 17 m gjerësi të rrugëve hyrëse në tokën e punimeve.

Degradim ose dëmtim i objekteve të trashëgimisë kulturore për shkak të ndotjes ose dridhjeve

Dëmtime të burimeve të trashëgimisë kulturore të lidhura me dridhjet nga plasjet, lëvizjet e grumbullimit, matrapiku, dhe lëvizjet e automjeteve. Dëmtime të lidhura me ndotjen për shkak të pluhurit, blozës, shkarkimit të makinave.

Zona 50 m përreth të gjithë komponentëve të projektit.

Bllokimi i aksesit përdorues në vendet e trashëgimisë kulturore

Bllokim apo kufizim i përkohshëm ose i përhershëm i aksesit të palëve të interesuara në burimet e trashëgimisë kulturore për shkak të zonave të ndërtimit, mbylljes së rrugëve, etj.

Ndryshon në bazë të vendndodhjes së komponentit specifik të projektit, zonat e bllokuara, si dhe llojin dhe vendndodhjen e burimit të trashëgimisë kulturore.

Efekte negative në mjedisin ose në ambientin e objekteve të trashëgimisë kulturore

Ndryshime të përkohshme ose të përhershme në mjedisin apo ambientin e një objekti të trashëgimisë kulturore, të tilla si ndotje akustike, rritje e trafikut të automjeteve, apo infrastrukturë e përhershme që ndryshojnë vendosjen e burimeve ose modifikojnë peizazhin përreth.

Ndryshon në bazë të vendndodhjes së komponentit specifik të projektit dhe llojit dhe vendndodhjes së burimit të trashëgimisë kulturore.

Burimi: ERM, 2015

Rëndësia e këtyre ndikimeve potenciale në burimet individuale të trashëgimisë kulturore është vlerësuar nëpërmjet një analize të magnitudës së ndikimit të mundshëm dhe të ndjeshmërisë së burimit të trashëgimisë kulturore. Një përshkrim i detajuar i kësaj metode analitike mund të gjendet në Seksionin 8.20.2 të VNMS-së së TAP-it Shqipëri, duke përfshirë edhe matricën për të përcaktuar rëndësinë e ndikimeve (Tabela 8.20-2).

VNMS-ja e TAP-it Shqipëri paraqet një sërë masash lehtësuese për të reduktuar ndikimet e mundshme të projektit tek burimet e trashëgimisë kulturore. Tabela 5-2 ofron një listë të masave zbutëse të rekomanduara për secilin nga llojet e mundshme të ndikimeve të projektit në burimet e trashëgimisë kulturore. Një përshkrim më i detajuar i çdo mase zbutëse të mundshme është dhënë në Seksionin 8.20.3 të VNMS-së së TAP-it Shqipëri. Në të gjitha rastet, metoda e preferuar për zbutjen e ndikimeve në burimet e trashëgimisë kulturore është shmangia.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Tabela 5-2 Masat Zbutëse për Ndikimin në Trashëgiminë Kulturore

Ndikimet e mundshme

Burimi i Trashëgimisë Kulturore

Masat Zbutëse

Çrregullim i drejtpërdrejtë fizik ose dëmtim

Vende Arkeologjike

Shmangie; vlerësime të vendit; shënim/mbrojtje me pengesa e vendit; Procedura e Gjetjes së Shanseve; udhëzime në Kodin e Sjelljes së punonjësit; gërmime të shpëtimit arkeologjik; dhe reduktim i brezit të punimeve.

Monumente Historike, Vende të Paprekshme të Trashëgimisë

Shmangie; zhvendosje, zëvendësim, ose kompensim; shënim/mbrojtje me pengesa e vendit; udhëzime në Kodin e Sjelljes së punonjësit; dhe reduktim i brezit të punimeve.

Degradim ose dëmtim i objekteve të trashëgimisë kulturore për shkak të ndotjes ose dridhjeve

Vende Arkeologjike, Monumente Historike, dhe Vende të Paprekshme të Trashëgimisë

Shmangie; vlerësime të kushteve dhe integritetit strukturor; plane të parandalimit të ndotjes / mbrojtjes fizike; përforcim strukturor për burimet e cënueshme; monitorim të kushteve dhe integritetit strukturor; përdorimi i metodave të ndërtimit me ndikim të ulët; teknika për minimizimin e dridhjeve për trafikun rrugor; kufizim i punimeve në kushte lagështire; dhe riparim / ruajtje e strukturave.

Bllokimi i aksesit përdorues në vendet e trashëgimisë kulturore


Shmangie; përfshirje e palëve të interesuara për të identifikuar kohërat e përdorimit të vendeve; planifikimi kohor i ndërtimit për të shmangur kufizimin e aksesit gjatë periudhave të pikut të përdorimit; dhe sigurimi i rrugëve alternative të hyrjes.

Efekte negative në mjedisin ose në ambientin e objekteve të trashëgimisë kulturore


Shmangie; përfshirje e palëve të interesuara për të identifikuar kohërat e përdorimit të vendeve; planifikimi kohor i ndërtimit për të shmangur ndikimet në mjedisin/ambientin e objekteve gjatë përdorimit të tyre; monitorimi i zhurmës; dhe udhëzime në Kodin e Sjelljes së punonjësit.

Burimi: ERM, 2015

Rëndësia e ndikimeve të mundshme është përcaktuar në bazë të kritereve në matricën e rëndësisë së ndikimit (Tabela 8.20-2 e raportit VNMS të TAP-it Shqipëri). Është vlerësuar se ndikimet e mbetura si rrjedhojë e pamundësisë për ti zbutur ato, ulen me një nivel nga niveli fillestar i rëndësisë së ndikimit. Për shembull, një vend arkeologjik me rëndësi mesatare brenda gjurmës së projektit (ndikime me magnitudë të madhe) do të mbajë një ndikim të pazbutur të një rëndësie madhore. Nëse ndikimi në këtë vend do të zbutej nëpërmjet shpëtimit arkeologjik, gjithsesi, një pjesë e informacionit shkencor të vendit mund të regjistrohej, duke ulur vlerësimin e ndikimit nga madhor në një ndikim të moderuar të mbetur.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




5. 2 Gjurma e re e Gazsjellësit në zonën Potom

5.2.1. Vlerësimi i Ndikimit Mjedisor

Ndikimet kryesore theksuar në raportin e VNMS-së së TAP-it Shqipëri janë ende të aplikueshëm për këtë gjurmë të re të gazsjellësit të propozuar. Kutia 5-1 paraqet konsideratat kryesore që aplikohen për vlerësimin e bërë në këtë raport. Ndikimet kryesore të gjurmës së re të projektit të gazsjellësit mbi ekologjinë tokësore mbeten të njëjta si ato të paraqitura në Tabelën 8.11-1 të raportit të VNMS-së së TAP-it Shqipëri.

Kutia 5-1 Gjurma e re e Gazsjellësit – Kushtet kryesore mjedisore Burimet e Ndikimeve Faza e ndërtimit: përgatitja e brezit të punës; kalimet e lumenjve; lëvizjet e automjeteve, pajisjeve dhe

personelit; përdorimi i ujit dhe lëndëve të para; menaxhimi i mbeturinave Faza e funksionimit dhe e mirëmbajtjes: lëvizjet e automjeteve, pajisjeve dhe personelit; menaxhimi i

mbeturinave; mirëmbajtja e brezit të mbrojtjes prej 8 metrash Faza e Çaktivizimit: ndërtimi i objekteve të përkohshme për çaktivizimin; lëvizjet e automjeteve,

pajisjeve dhe personelit; menaxhimi i mbeturinave Receptorët Potencialisht të Ndikuar Habitatet, Flora dhe Fauna, Tokat

Kushtet e Veçanta Bazë që Influencojnë Ndikimet Zonat me aktivitet të lartë njerëzor

Faktorët e Projektit që Influencojnë Ndikimet Menaxhimi i mbeturinave, menaxhimi i trafikut, gjerësia e punës për korridorin e gazsjellësit, koha e

punimeve, teknikat e kalimit të lumit, niveli i dëmtimit fizik (p.sh. zhurma, drita, aspekti vizual, dridhjet, cilësia e ujit)

Referenca Baza gjendet në Seksionin 4.2. Kriteret e Vlerësimit të Ndikimit janë përcaktuar në Aneksin 5.2.3 të

raportit të VNMS-së së TAP-it Shqipëri. Masat e monitorimit janë përshkruar në Seksionin 6.1Burimi: ERM, 2015

Çdo ndikim i përshkruar në Tabelën 8.11-1 të raportit të VNMS-së së TAP-it Shqipëri është diskutuar më tej në seksionet e mëposhtme. Një përshkrim i përgjithshëm i çdo ndikimi është dhënë në Seksionin 8.11.2 të raportit të VNMS-së së TAP-it Shqipëri.

5.2.1.1 Ndikimet potenciale

5.2.1.1.1. Humbja e Habitatit / Degradimi i Habitatit

Një total prej 30.7 ha të habitatit natyral ose Europian pritet të humbasë nga përgatitja e brezit të punimeve për gazsjellësin në zonën Potom, nga e cila 27.5 ha përbëhet nga habitate pyjore. Edhe pse do të nxitet rivendosja e bimësisë natyrale brenda brezit të punimeve pas ndërtimit, një brez mbrojtje prej 8 m, ku do të lejohet të rriten vetëm kulturat vjetore ose bimësia e ulët (p.sh. bimët me rrënjë të cekëta), do të mbetet. Kështu, humbjet dhe modifikimet e habitatit në brezin mbrojtës të gazsjellësit do të jenë të përhershme.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




5.2.1.1.2. Copëzimi i Habitatit

Copëza të pyjeve të ahut dhe atyre bregore përgjatë gjurmës së re në zonën e Potom-it do të preken nga copëzimi. Megjithatë, duke qenë se këto pyje janë tashmë duke u prerë / korrur dhe kanë një përdorim të ulët deri në të moderuar, pritet që ndikimi i fragmentimit të jetë minimal.

5.2.1.1.3. Humbja e drejtpërdrejtë e Specieve

Humbja e specieve do të prekë kryesisht speciet e florës nga heqja e bimësisë gjatë përgatitjes së brezit të punimeve. Humbja e specieve të faunës është e mundur të kufizohet vetëm në ato që rezultojnë nga sulmet aksidentale me automjete si dhe disa nga lëvizjet e tokës për speciet e pranishme në tokë dhe në mbetjet e gjetheve.

Humbja dhe copëzimi i habitatit do të shkaktojë ndikime të lidhura të tilla si reduktimi në qëndrueshmërinë dhe cilësinë e habitatit, disponueshmëria e gjahut, dhe rritja e konkurrencës për ushqim dhe hapësirë. Megjithatë, duke pasur parasysh se habitatet e pranishëm në gjurmën e re në Potom janë tashmë të copëzuara dhe në përgjithësi të modifikuar nga aktivitetet njerëzore me cilësi të ulët deri në të moderuar, konsiderohet që çdo ndikim i lidhur me habitatet do të ketë ndikim minimal në humbjen e specieve.

5.2.1.1.4. Shqetësimi dhe Zhvendosja e Specieve

Pritet që aktivitetet e projektit do të shkaktojnë një trazirë në speciet e faunës në vendin e gjurmës së re të gazsjellësit. Megjithatë, ndikimet konsiderohen të jenë të përkohshme dhe të kufizuara në periudhën e ndërtimit.

5.2.1.2 Masat Zbutëse dhe Ndikimet e Mbetura

Masat zbutëse të specifikuara në raportin e VNMS-së së TAP-it Shqipëri janë ende të zbatueshme në gjurmën e re të gazsjellësit. Përveç kësaj, Tabela 5-3 ofron një numër të masave të mëtejshme që do të zbatohen specifikisht në gjurmën e re të caktuar.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Tabela 5-3 Ndikimet e Mbetura Mjedisore – Gjurma e re e Potomit

Ndikimi/RiskuZona e gjurmës së re të gazsjellësit

Masat për të trajtuar ndikimin/riskun Rëndësia e ndikimit/riskut të mbetur

Humbja / Degradimi i Habitatit dhe Copëzimi i Habitatit

Potom Reduktim i brezit të punimeve në habitate të ndjeshme me një minimum prej 28 m (p.sh. tek pyjet e ahut, livadhet subalpine dhe habitatet bregore);

Pemët e vjetra dhe të egra frutore që gjenden përgjatë gjurmës së re duhet të shmangen sa më shumë të jetë e mundur, në mënyrë që të ruhen për shkak të vlerave të tyre ekologjike; dhe

Rrjedhat / përrenjtë duhet të shmangen ose të ruhen kur është e mundur, për shkak të vlerës së tyre në speciet ujore.

Minor Ndikimet nga humbja, degradimi dhe copëzimi i habitateve në gjurmën e re të gazsjellësit në zonën e Potom-it pritet të jenë të rëndësishme. Megjithatë, habitatet e gjendura në këtë zonë konsiderohen të jenë: Me cilësi të ulët deri në të moderuar dhe të

prekur rëndë nga aktivitetet njerëzore; Jo të vendosur brenda apo pranë ndonjë zone të

mbrojtur; dhe Ku rigjenerimi natyral është i realizueshëm

pothuajse deri në gjendjen origjinale.

Ka të ngjarë që ndikimet të jenë të kufizuar në zona të lokalizuara dhe të përkohshme në natyrë.

Me masat zbutëse të zbatuara dhe efektivitetin e provuar të tyre, pritet që ndikimet në humbjen / copëzimin e habitatit në këto zona të reduktohen në minimum. 3

Megjithatë, në linjë me standardet e BERZH-it që projekti po përpiqet të përmbushë, nuk do të ketë “humbje neto” në biodiversitet. Prandaj, do të jetë i nevojshëm kompensimi për çdo humbje të habitatit natyror dhe zonave me rëndësi të habitatit nëpërmjet kompensimit të biodiversitetit dhe restaurimit të habitateve.

Humbja e specieve Potom Mikro-vendosja e gjurmës së re të gazsjellësit do të kryhet në mënyrë të tillë që të shmangë speciet dhe habitatet e rëndësishme, duke përfshirë habitatet ujore, aty ku është e mundur.

Jo i rëndësishëm

Me masat zbutëse të zbatuara dhe efektivitetin e provuar të tyre, pritet që ndikimet në këto zona do të reduktohen në mënyrë të konsiderueshme.

Shqetësimi dhe Zhvendosja e Specieve

Potom Kufizim në kryerjen e aktiviteteve ndërtuese gjatë orëve të natës midis muajve Shtator-Dhjetor, për të shmangur shqetësimin e arinjve që kërkojnë ushqim; dhe

Të ndërmerren vëzhgime mbi pastrimin para-vegjetacionit, në mënyrë që të reduktohet shqetësimi i zogjve gjatë sezonit të mbarështimit (Prill-Korrik).

Jo i rëndësishëm

Me masat zbutëse të zbatuara dhe efektivitetin e provuar të tyre, pritet që ndikimet në këto zona do të reduktohen në mënyrë të konsiderueshme.

Burimi: ERM, 2015


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




5.2.2 Vlerësimi i Ndikimit Social-Ekonomik

Kutia 5-2 paraqet konsideratat kyçe për vlerësimin e kryer në këtë raport. Ndikimet kryesore të projektit gjurma e re e gazsjellësit mbi receptorët e ndjeshëm mbeten të njëjtë si ato të paraqitura në Seksionet 8.13 deri në 8.19 të raportit të VNMS-së së TAP-it Shqipëri.

Kutia 5-2 Gjurma e re e Gazsjellësit – Konsideratat kyçe Social-Ekonomike Burimet e ndikimeve Marrja e përhershme dhe e përkohshme e tokës për ndërtimin dhe funksionimin e gazsjellësit Kufizimet e përhershme të tokës përgjatë brezit (prej 8 metrash) të përhershëm mbrojtës të gazsjellësit

(PPS) Prania e fuqisë punëtore ndërtuese Lëvizjet e automjeteve, pajisjeve dhe personelit Menaxhimi i mbetjeve Vendkalimet e veçanta, duke përfshirë kalimin e rrugëve, kanaleve të përmbytjeve dhe sistemeve të

ujitjes Përdorimi i kontraktorëve dhe nënkontraktorëve Ndryshimet në mjedis për shkak të zhurmës në rritje, uljes së cilësisë së ajrit dhe ndryshimeve në

mjedisin vizual si rezultat i projektit, mund të ndikojnë në shëndet dhe mirëqenie Receptorët Potencialisht të Ndikuar Vendbanimet dhe shtëpitë e izoluara pranë kantiereve të ndërtimit apo përgjatë rrugëve hyrëse Familjet që varen nga shërbimet dhe infrastruktura lokale (p.sh. energjia elektrike, uji i pijshëm,

kanalizimet, etj) Sistemet e menaxhimit të ujitjes lokale Biznesi dhe fuqi punëtore në zonën e studimit Përdoruesit e rrugës

Kushtet e Veçanta Bazë që Influencojnë Ndikimet Me përjashtim të zonave të mëdha urbane si Berati dhe Durrësi, prodhimi i përzier bujqësor është

aktiviteti kryesor ekonomik për 80% -100% të popullsisë në vendbanimet përgjatë gjurmës së gazsjellësit, duke përfshirë ato në zonën Potom: Baçkë (përfshirë Trepollarë dhe Baçkë e re) dhe vetë Potomi

Aktivitete të tjera për sigurimin e jetesës, duke përfshirë bletarinë dhe nxjerrjen e gurëve në mënyrë artizanale

Nivele të larta të pronësisë së tokës, por toka me përmasa të vogla: toka mesatare midis 1.5-5ha për familje, e përhapur në mbi 3-10 parcela toke

Ekziston një mungesë e kapaciteteve institucionale në nivel lokal për t'iu përgjigjur kërkesave për burime dhe shërbime plotësuese (energji elektrike, ujë, depozitim i mbeturinave dhe ujit)

Akses i limituar në shërbimin shëndetësor, veçanërisht në zonat rurale, me spitale të lokalizuar në qytete

Paqëndrueshmëri e personelit mjekësor Grupet Vulnerabël Familjet me të ardhura të ulëta, duke përfshirë edhe fermerët e vegjël Fëmijët që jetojnë në familje të varfra dhe minoritetet, veçanërisht komuniteti Rom dhe Egjiptian Të moshuarit Punëtorët migrues

Referencat Baza gjendet në Seksionin 6.6.5 të raportit të VNMS-së së TAP-it Shqipëri dhe Seksionin 4.2 të po

këtij raporti. Kriteret e Vlerësimit të Ndikimit janë përcaktuar në Aneksin 5.2.4 të raportit të VNMS-së së TAP-it Shqipëri. Masat e monitorimit janë përshkruar në Seksionin 9.4 të raportit të VNMS-së së TAP-it Shqipëri

Burimi: ERM, 2015


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Një përshkrim i përgjithshëm i secilit prej ndikimeve është dhënë në Seksionin 8.13 deri në Seksionin 8.19 të raportit të VNMS-së së TAP-it Shqipëri. Në seksionet e mëposhtme, secili prej ndikimeve të përcaktuar në këto seksione është përmbledhur, duke dhënë informacion se si ka të ngjarë të jenë ndikuar receptorët përgjatë pjesës së gjurmës së re të gazsjellësit.

5.2.2.1 Ndikimet e mundshme

5.2.2.1.1 Ekonomia dhe Punësimi

Pjesa më e madhe e ndikimeve ekonomike dhe të punësimit mund të pritet të rritet gjatë fazave të para-ndërtimit dhe ndërtimit të gazsjellësit. Gjatë kësaj periudhe projekti do të ketë nevojë të punësojë punonjës dhe të blejë të mira dhe shërbime, me shumë gjasa duke rezultuar në ndikime pozitive në ekonominë lokale. Punësimi i përkohshëm gjatë fazës së ndërtimit përfshin njerëz të punësuar drejtpërdrejt nga kontraktori kryesor për ndërtimin e gazsjellësit dhe komponentëve të tjerë të projektit që do të jenë të vendosur në zonën e gjurmës së re të gazsjellësit. Gjithashtu përfshihen vende pune për furnizimin e mallrave dhe shërbimeve të nevojshme për të mbështetur procesin e ndërtimit, duke përfshirë ushqimin dhe shërbimet e transportit, si dhe stafin mbështetës në kampet e ndërtimit.

5.2.2.1.2 Toka dhe Mjetet e jetesës

Ndikimi i mundshëm në jetesën ekzistuese dhe vlerat e tokës si pasojë e aktiviteteve të lidhur me projektin në zonën ku do të zbatohet gjurma e re, janë të njëjta me ato të deklaruar në raportin e VNMS-së së TAP-it Shqipëri. Humbja e tokës ka potencial të ndikojë jo vetëm në jetesën e pronarëve të tokave bujqësore, por edhe tek ata që janë përfshirë në qira-marrjen e tokave bujqësore dhe skemat e ndarjes së prodhimeve.

Gjurma e re e gazsjellësit në zonën e Potom-it kalon 70 m larg nga vendbanimi i Baçkës (Trepollarë), në Skrapar, në pikën e saj më të afërt dhe përshkon zonën e vogël të tokës bujqësore që i përket këtij vendbanimi. Brezi i punimeve do të kërkojë humbjen e 1.52 ha të tokës bujqësore sezonale dhe tokës bujqësore të përhershme nga projekti tek gjurma e re në zonën e Potom-it, duke konsideruar një gjatësi të përafërt prej 400 m në afërsi të Baçkës (Trepollarë) dhe një gjerësi të punës së ndërtimit prej 38 m. Fushat bujqësore në afërsi të Baçkës (Trepollarë) mund të përfshijnë të korrat sezonale, të tilla si misri, jonxha, drithërat dhe disa perime (qepë, speca), dhe kulturat e përhershme (pemishte).

Figura 5-1 tregon disa nga fushat bujqësore që do të përshkohen nga gjurma e re e gazsjellësit në afërsi të Backës (Trepollarë) - rruga indikative e gazsjellësit është paraqitur si një vijë e kuqe, e ndërprerë.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Figura 5-1 Fushat bujqësore që do të përshkohen nga gjurma e re e gazsjellësit (në afërsi të Backës/Trepollarë)

Burimi: ERM, 2015

5.2.2.1.3 Infrastruktura dhe Shërbimet

Ndikimet që lidhen me ndërtimin dhe funksionimin e gjurmës së re të gazsjellësit përfshijnë përçarje në infrastrukturë dhe shërbime gjatë ndërtimit (përfshirë përmirësimet rrugore), humbje të përkohshme të rrjedhës së ujit për shkak të ndërprerjes së planifikuar në kanalet ujore gjatë ndërtimit, dhe humbje të përkohshme të rrjedhës së ujit për shkak të prishjes së planifikuar të sistemeve të ujitjes gjatë ndërtimit. Gjithashtu, pritet që të ketë edhe përfitime për vendbanimet lokale nga përmirësimet e infrastrukturës dhe shërbimeve gjatë fazës së funksionimit. Ndërtimi i gjurmës së re të gazsjellësit në zonën e Potom-it nuk do të kërkojë kalimin e çdo rruge, vetëm shtigjet lokale do të kalohen, të cilët në shumicën e rasteve mund të kalohen vetëm në këmbë apo me kafshë për transport. Ndikimet e mundshme në sistemet e ujitjes mund të ndodhin si rezultat i hapjes së kanaleve dhe vendosjes së gazsjellësit, pasi gjurma e re kalon në një kanal ujitje pranë PK-81 [shih (15/07) KOS-4], siç tregohet në Figurën 5-2.

Fushë misri

Pemishte

Backë (Trepollarë) Shtrirja e përafërt e gjurmës së re të gazsjellësit në afërsi të Backës (Trepollarë)


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Figura 5-2 Kanali i Ujitjes i Përshkuar nga gjurma e re në Potom

Burimi: ERM, 2015

5.2.2.1.4 Shëndeti dhe Siguria e Komunitetit

Prania e projektit mund të ndikojë në shëndetin dhe sigurinë e komuniteteve në zonë si rezultat i ndërveprimeve punëtor-komunitet. Gjithashtu ka gjasa që të ketë një rritje të rrezikut të lëndimit të lidhur me aktivitetet e ndërtimit dhe konkurrencën për akses në burimet e kujdesit shëndetësor. Çdo shqetësim apo perceptim i komunitetit lidhur me reduktimin e sigurisë shëndetësore dhe fizike duhet të adresohet. Ekziston një rrezik potencial i hyrjes pa leje në vendet e punës gjatë periudhës së ndërtimit. Frontet e punës nuk do të rrethohen me mur, edhe pse do të ngrihet sinjalistika. Risku i hyrjes pa leje është më i lartë në rastet kur frontet e punës janë të vendosur pranë shtëpive apo komuniteteve të izoluara, si në rastin e fshatit Baçka (Trepollarë). Hyrjet pa leje mund të rezultojnë në aksidente që çojnë në lëndime apo edhe viktima, sidomos për shkak të pranisë së pjesëve të mëdha të makinerive dhe gropave të hapura.

5.2.2.1.5 Trafiku dhe Transporti

Gjatë zhvillimit të gjurmës së gazsjellësit, projekti është përpjekur të shmangë, minimizojë dhe zbusë ndikimet që rezultojnë nga lëvizjet e trafikut (në përputhje me BERZH PR4, IFC PS4 dhe udhëzimet e përgjithshme 3 & 4 të MSHS) përmes vlerësimeve të mundësive, përmirësimit të rrugëve dhe vlerësimeve përfundimtare. TAP AG do të identifikojë rrugët e duhura për trafikun e projektit, do të përmirësojë ose ndërtojë rrugë të reja të nevojshme për të siguruar kapacitete të mjaftueshme rrugore, dhe do të lehtësojë lëvizjen e sigurt të automjeteve të projektit.

5.2.2.1.6 Menaxhimi i punonjësve

Të drejtat e punonjësve, duke përfshirë shëndetin dhe sigurinë në punë, duhet të merren në konsideratë për të shmangur aksidentet dhe lëndimet, humbjet në orë pune, abuzimet në punë, dhe për të siguruar trajtim të drejtë, shpërblim dhe kushtet e punës apo të jetesës. Këto çështje duhet të merren parasysh jo vetëm për ata që janë të punësuar drejtpërdrejt nga TAP AG, por edhe për kontraktuesit (duke përfshirë nënkontraktorët) dhe të gjithë zinxhirin e furnizimit të projektit.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




5.2.2.2 Masat Zbutëse dhe Ndikimet e Mbetura

Kategoritë e ndikimit dhe masat zbutëse të specifikuara në raportin e VNMS-së së TAP-it Shqipëri janë akoma të zbatueshme për të dyja seksionet e gjurmës së re të gazsjellësit. Tabela 5-4 ofron një pasqyrë të ndikimeve specifike që lidhen me gjurmën e re të gazsjellësit në zonën e Potom-it. Zbutja e deklaruar në VNMS-në e TAP-it Shqipëri konsiderohet e mjaftueshme.

Tabela 5-4 Ndikimet e Mbetura Social-Ekonomike – Gjurma e re Potom

Ndikimi/Risku Masat për të trajtuar Ndikimin/Riskun Rëndësia e ndikimit/riskut të mbetur

Ndikimet në ekonomi dhe punësim në nivel lokal

Ndikimi ekonomik për shkak të blerjes nga punonjësit

Mundësitë e punësimit

Masat zbutëse dhe të zgjerimit të paraqitura në raportin e VNMS-së së TAP-it Shqipëri konsiderohen të mjaftueshme dhe nuk ka nevojë për masa shtesë.

Minor Pozitiv Shumica e punëve të ndërtimit në këtë projekt do të

jenë afatshkurta (3-7 muaj ose më pak për fazën para-ndërtimit).

Masat zbutëse do të ndihmojnë për të rritur ndikimet lokale të mundësive të punësimit, veçanërisht për vendet e pakualifikuara të punës.

Blerjet lokale nga punonjësit pritet të jenë relativisht të vogla.

Ndikimi në përdorimin e tokës dhe mjetet e jetesës

Masat zbutëse të paraqitura në raportin e VNMS-së së TAP-it Shqipëri konsiderohen të mjaftueshme dhe nuk ka nevojë për masa shtesë.

Mesatare Ndryshimet në tokë do të ndikojnë tek një numër i

madh i pronarëve. Familjet dhe komunitetet e vendosura nëpër

gjatësinë e gjurmës së re të gazsjellësit në zonën e Potom-it, të prekura.

Në rastin më të mirë, ndikimet në tokë do të shkaktojnë një ndërprerje të aktiviteteve të jetesës.

Ndikimet e përjetuar në afat të shkurtër nga pronarët e kulturave sezonale. Mbajtësit e kulturave të përhershme do të ndikohen në afat të mesëm deri në rivendosjen e pemëve.

Grupet e interesit kanë një nivel të lartë shqetësimi në lidhje me humbjen e tokës dhe ndikimin që kjo do të ketë në jetesën e tyre në afat të shkurtër, të mesëm dhe të gjatë.

Infrastruktura dhe shërbimet

Përçarja dhe dëmtimi i infrastrukturës dhe shërbimeve gjatë ndërtimit

Humbja e përkohshme e rrjedhës së ujit për shkak të prishjes së planifikuar të sistemeve të ujitjes gjatë ndërtimit


Minor Masat zbutëse duhet të sigurojnë se përçarjet në

infrastrukturë dhe shërbime janë minimizuar. Nëse ngrihen çështje, ekziston mundësia për

komunitetet që ti adresojnë ato nëpërmjet mekanizmit të ankesave të projektit.

Shëndeti dhe Siguria e Komunitetit

Hyrjet pa leje dhe lëndimet


Mesatare Pavarësisht zbutjes, mbetet rreziku që mund të

ndodhë ndonjë aksident që rezulton në lëndime apo viktima. Ky rrezik do të jetë i përkohshëm për kohëzgjatjen e ndërtimit.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Trafiku dhe Transporti

Prishja e rrugëve ekzistuese dhe përdorimi i rrugëve lokale


Minor Risk i ulët i mbetur për vonesat. Risk i ulët i mbetur për sigurinë rrugore. Risk i ulët i mbetur për degradimin e rrugëve.

Shëndeti dhe Siguria e Punonjësve


Mesatare Aksidentet që rezultojnë në dëmtime apo viktima

mbeten një mundësi, megjithëse me gjasa të reduktuara për shkak të zbatimit të sistemit të menaxhimit.

Burimi: ERM, 2015

5.2.3 Vlerësimi i Ndikimit në Trashëgiminë Kulturore

5.2.3.1 Ndikimet e mundshme

Gazsjellësi tokësor do të përbëhet nga një tub i groposur me diametër 48”, i vendosur në një hendek të thellë 2.5 m dhe afërsisht 1.6-1.8 m i gjerë në bazë. Sipas përshkrimit të projektit, ndërtimi i gazsjellësit përgjatë gjurmëve të reja të propozuara mund të rezultojë në ndikimet e mëposhtme në burimet e trashëgimisë kulturore:

Ndikime fizike të drejtpërdrejta dhe të përhershme në burimet e trashëgimisë kulturore brenda brezit të punës së gazsjellësit të rregullt 38 m ose të reduktuar 28 m;

Degradim ose dëmtim i burimeve të trashëgimisë kulturore për shkak të vibrimit dhe / ose ndotjes për shkak të aktiviteteve të ndërtimit të gazsjellësit brenda 50 m të linjës qendrore të gazsjellësit;

Kufizime të përkohshme mbi aksesin e përdoruesve në objektet e trashëgimisë kulturore për shkak të gazsjellësit apo ndërtimit të rrugëve hyrëse; dhe

Efekte negative të përkohshme mbi mjedisin apo ambientin e burimeve të trashëgimisë kulturore gjatë ndërtimit të gazsjellësit apo të rrugëve hyrëse.

Nën kushte të rregullta, brezi i punimeve të gazsjellësit do të jetë një korridor asimetrik rreth 38 m i gjerë, me një korridor rreth 26 m të gjerë në njërën anë të kanalit të gazsjellësit dhe një korridor 12 m të gjerë në anën e kundërt. Brezi i reduktuar është gjithashtu asimetrik, me përmasat 18 m gjerësi në njërën anë dhe 10 m gjerësi në anën tjetër. Duke qenë se aktualisht planimetria e brezit është e panjohur, në mënyrë që të zbatohen principet paralajmërues, supozohet se çdo burime brenda 26 m të brezit të rregullt të punës ose 18 m të brezit të reduktuar të punës është brenda brezit të punimeve. Supozohet se heqja dhe kategorizimi i masës së dherave do të ndodhë në të gjithë gjatësinë dhe gjerësinë e rregullt dhe të reduktuar të brezit të punës. Marrja e përkohshme e tokës gjatë ndërtimit do të krijojë zona të paarritshme dhe zona me akses të kufizuar përgjatë gjurmës së gazsjellësit të propozuar. Edhe pse pjesa më e madhe e brezit të punimeve të gazsjellësit do të rikthehet pasi ndërtimi të ketë përfunduar, gjatë ndërtimit krijimi i brezit të punimeve do të ndikojë përkohësisht në vendosjen natyrore përgjatë gjurmës së gazsjellësit.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Bazuar në llojet e ndikimeve të projektit të identifikuara më lart, dy vende të trashëgimisë kulturore do të ndikohen nga ndërtimi i gazsjellësit TAP në Shqipëri përgjatë gjurmës së re në Potom: CH-562 dhe CH-564.

CH-562 është Monumenti Përkujtimor dhe Varreza e Qafës së Martës (Figura 5-3). Monumenti dhe varreza i dedikohen ushtarëve/partizanëve shqiptarë që kanë dhënë jetën duke luftuar për pavarësinë e Shqipërisë gjatë luftës së parë Ballkanike dhe pasojat e saj të menjëhershme gjatë viteve 1912-1913. Monumenti përbëhet nga dy gurë të bardhë, të gdhendur, gjysmë kolona në një platformë guri. Varreza aty afër karakterizohet nga një gropore drejtkëndore e gjendur në një tokë të ulët dhe e rrethuar me gurë, me përmasa rreth 3 m me 6 m. Dy gurë në formën e gurëve të varrit qëndrojnë në qendër të gropores drejtkëndore. Monumenti Përkujtimor dhe Varreza e Qafës së Martës është konsideruar si një burim i trashëgimisë kulturore i një rëndësie të lartë për shkak të rëndësisë së saj në nivel lokal, rajonal dhe kombëtar si një monument i pavarësisë së Shqipërisë.

Figura 5-3 CH-562: Monumenti Përkujtimor (majtas) dhe Varreza e Qafës së Martës (djathtas)

Burimi: ERM, 2015

Monumenti Përkujtimor dhe Varreza e Qafës së Martës ndodhet rreth 16 m larg linjës qendrore të gazsjellësit të propozuar. Në varësi të planimetrisë së brezave të punës asimetrikë të rregullt ose të reduktuar, monumenti dhe varrezat do të jetë brenda gjysmës më të gjerë të brezave të punës ose brenda 5-7 m të anës më të ngushtë të brezave. Nëse Monumenti Përkujtimor dhe Varreza e Qafës së Martës gjenden brenda brezit të punës së propozuar, ato do të jenë subjekt i ndikimeve të një shkalle të madhe nga ndërtimi i gazsjellësit, duke rezultuar në humbjen e plotë të burimit. Për shkak të rëndësisë së lartë të monumentit dhe varrezave, këto ndikime do të rezultojnë në ndikime të pazbatuar me rëndësi kritike. Nëse monumenti dhe varreza ndodhen jashtë brezit të punimeve, afërsia e tyre me aktivitetet e konstruksionit mund të rezultojë në ndikime të një shkalle të mesme deri në të lartë për shkak të vibrimit, ndotjes dhe eventeve aksidentale. Përveç kësaj, në varësi të faktit nëse monumenti dhe varrezat janë përdorur ose vizitohen nga grupet e interesit lokale, rajonale, apo kombëtare, ndërtimi mund të shkaktojnë kufizime me kohëzgjatje të shkurtër për aksesin e përdoruesve ndaj burimeve.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




CH-564 është një varrezë e vogël që daton në fund të shekullit 19 - fillim të shekullit 20 (Figura 5-4). Përmasa e vogël dhe vendndodhja relativisht e izoluar e varrezës tregon se ajo është ose ka qenë përdorur nga një familje e vetme për disa breza me radhë. Varreza përmban afërsisht 17 varre duke përfshirë edhe një varr të madh monumental. Varri i madh monumental duket të jetë pika qendrore e varrezave, me katër varre individuale të vendosura rreth monumentit. Këto varre individuale janë shënuar nga shenja të thjeshta pa emra ose simbole të dukshme mbi gurë. Varret janë të orientuara nga lindja në perëndim, me kokat nga perëndimi.

Figura 5-4 CH-564: Varreza Bektashiane

Burimi: ERM, 2015

Bazuar në llojin dhe rregullimin e shënimeve në varr, arkeologu i studimit beson se varrezat i përkasin një Urdhri Bektashian, pra janë varreza Myslimane. Urdhri Bektashian është një urdhër Dervishi (Sufi Islam) i gjendur në të gjithë Anadollin dhe në Ballkan. Në Shqipëri, Urdhri Bektashian ka luajtur një rol të rëndësishëm historik në përhapjen e Islamit nëpër të gjithë vendin. Për shkak të rëndësisë së saj të mundshme historike, fetare, dhe sociale për komunitetin lokal dhe ndoshta atë rajonal, varreza është vlerësuar si një burim i trashëgimisë kulturore i një rëndësie të mesme.

CH-564 ndodhet rreth 12 m larg aksit qendror të gjurmës së re të gazsjellësit në Potom. Duke aplikuar parimin paralajmërues, supozohet se varreza do të jetë e vendosura brenda brezit të rregullt ose të reduktuar të punës. Nëse ndodhet brenda brezit të punimeve, varreza do të jetë subjekt i ndikimeve të drejtpërdrejta fizike nga ndërtimi i gazsjellësit, duke çuar në humbjen e afërt ose të plotë të burimit. Kjo do të rezultonte në ndikime të pazbatuar të rëndësisë madhore. Nëse varreza ndodhet jashtë brezit të punimeve, ajo mund të jetë subjekt i ndikimeve të një shkalle të mesme deri në të lartë për shkak të vibrimit, ndotjes dhe eventeve aksidentale, duke shkaktuar ndikime të pazgjidhura të një rëndësie në shkallë të moderuar deri në të lartë. Përveç kësaj, në varësi të faktit nëse varreza është përdorur ose vizitohet nga grupet e interesit lokale, rajonale, apo kombëtare, ndërtimi mund të shkaktojnë kufizime me kohëzgjatje të shkurtër për aksesin e përdoruesve ndaj burimeve.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




5.2.3.2 Masat zbutëse dhe ndikimet mbetëse

Një sërë masash zbutje për trashëgiminë kulturore prezantuar në VNMS-në e TAP-it në Shqipëri (2013), duhet të zbatohen përgjatë gjurmës së propozuar të gazsjellësit për të shmangur, reduktuar, apo kompensuar ndikimet e projektit në këto burime. Tabela 0-5 siguron një përmbledhje të ndikimeve potenciale ndaj burimeve të trashëgimisë kulturore nga ndërtimi i gjurmës së re të gazsjellësit në Potom, masa zbutje të rekomanduara për të zvogëluar rëndësinë e këtyre ndikimeve; dhe një vlerësim të rëndësisë së ndikimeve të mbetura pas zbutjes. Masat zbutëse që rekomandohen përfshijnë:

Monumenti Përkujtimor dhe Varreza e Qafës së Martës plotëson kriteret e IFC PS 8 për trashëgiminë kulturore të pa-replikueshme dhe duhet të shmanget;

Ndikimet në peizazhin historik, i cili është një pjesë thelbësore e kujtesës historike në Qafën e Martës, duhet të shmangen, minimizohen, ose zbuten nëpërmjet restaurimit të peizazhit pas përfundimit të ndërtimit;

Varreza Bektashiane duhet të shmanget. Në qoftë se ajo nuk mund të shmanget, projekti do të angazhojë aktorët lokalë për të përcaktuar kompensimin e duhur dhe / ose të zhvendosë varrezën. Nëse varreza duhet të zhvendoset, projekti do të përdorë praktikën e industrisë së mirë / teknikat më të mira në dispozicion për zhvendosjen e varrezës në një mënyrë të ndjeshme kulturore;

Përdorimi i një brezi të reduktuar të punës për të shmangur ose zvogëluar madhësinë e ndikimeve të mundshme ndaj burimeve;

Nëse shmanget, monitorimi i vibrimit dhe ndotjes duhet të realizohet tek të dyja burimet e trashëgimisë kulturore. Nëse monitorimi tregon dëmtime, ndërtimi do të ndalojë përkohësisht dhe do të përdoren metoda alternative të ndërtimit për reduktimin e dridhjes / ndotjes;

Aktorët lokalë do të jenë të angazhuar për të përcaktuar nëse Monumenti Përkujtimor dhe Varreza e Qafës së Martës dhe Varreza Bektashiane vizitohen / përdoren në ndonjë ceremoni të rëndësishme përkujtimore apo ngjarje. Nëse është kështu, aktivitetet ndërtimore do të jenë të planifikuara në mënyrë që të shmangin ose minimizojnë kufizimin e aksesit të përdorimit të burimit dhe të shmangin ose zvogëlojnë ndikimet në mjedisin / ambientin e burimeve gjatë ngjarjeve të rëndësishme; dhe

Të gjitha monumentet mbi tokë duhet të rrethohen dhe të shënohen për shmangien e tyre gjatë ndërtimit.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.




Tabela 5-5 Ndikimet e Mbetura në Trashëgiminë Kulturore – Gjurma e re Potom Ndikimi/Risku Masat për të trajtuar

Ndikimin/RiskunRëndësia e ndikimit/riskut të mbetur

Shqetësim i drejtpërdrejtë fizik ose dëmtim i të gjithë burimit, ose dëmtim i madh i objekteve të trashëgimisë kulturore për shkak të ndotjes ose dridhjeve.

Objekti i prekur: CH-562

Shmangie Vlerësim / Dokumentim Shënim dhe Mbrojtje Reduktim i brezit të

punimeve Drejtim sipas Kodit të

Sjelljes Regjistrim i kushteve të

strukturës dhe monitorim

Madhore

Ndikimi i mbetur mund të reduktohet më tej nëse burimi mund të shmanget nga një gjurmë e re e vogël e gazsjellësit të propozuar

Në qoftë se burimi nuk mund të shmanget nëpërmjet spostimit të gjurmës së gazsjellësit, afërsia e ngushtë e burimeve me brezin e punimeve mund të rezultojë në ndikime të rëndësishme afatshkurtra dhe afatgjata. Dokumentacioni dhe masat e monitorimit dhe të mbrojtjes do të zvogëlojnë ndikimet e mëdha.

Shqetësim i drejtpërdrejtë fizik ose dëmtim i të gjithë burimit, ose dëmtim i madh i objekteve të trashëgimisë kulturore për shkak të ndotjes ose dridhjeve.

Objekti i prekur: CH-564

Shmangie Zhvendosje Vlerësim / Dokumentim Shënim dhe Mbrojtje Reduktim i brezit të

punimeve Drejtim sipas Kodit të

Sjelljes Regjistrim i kushteve të

strukturës dhe monitorim

E moderuar

Ndikimi i mbetur mund të reduktohet më tej nëse burimi mund të shmanget nga një gjurmë e re e vogël e gazsjellësit të propozuar

Në qoftë se burimi nuk mund të shmanget nëpërmjet spostimit të gjurmës së gazsjellësit, afërsia e ngushtë e burimeve me brezin e punimeve mund të rezultojë në ndikime të rëndësishme afatshkurtra dhe afatgjata. Dokumentacioni dhe masat e monitorimit dhe të mbrojtjes do të zvogëlojnë ndikimet e mëdha.

Kufizim i përkohshëm në aksesin e palëve të interesuara tek burimet gjatë ndërtimit. Ndikime të përkohshme në mjedisin dhe ambientin e burimeve gjatë ndërtimit.

Objekti i prekur: CH-562 dhe CH564

Angazhim i palëve të interesuara

Reduktim i brezit të punimeve

Planifikim i ndërtimit Drejtim sipas Kodit të

Sjelljes

Minore Masat zbutëse duhet të sigurojnë që kufizimet e

palëve të interesuara në aksesin ndaj burimeve të minimizohen.

Ndikimet e përkohshme në mjedisin dhe ambientin e burimit nuk mund të shmangen pa ndryshuar gjurmën e gazsjellësit për të shmangur ndikimet e shkaktuara nga zhurma e ndërtimit dhe ndikimet vizuale nga prania e pajisjeve të ndërtimit.

Burimi: ERM, 2015

6 ZBUTJA, MENAXHIMI DHE MONITORIMI MJEDISOR, SOCIAL DHE I TRASHËGIMISË KULTURORE

6.1 Ndikimet Mjedisore dhe Masat Zbutëse

Tabela 6-1 ofron një përmbledhje të ndikimeve mjedisore dhe masave të identifikuara në këtë raport për zbutjen e tyre. Kjo tabelë duhet të lexohet së bashku me Tabelën 9.1-1 të VNMS-së së TAP-it në Shqipëri, ku janë paraqitur detaje të tjera të masave zbutëse dhe të menaxhimit të projektit.

Pag

e 43

of 4

9 K

odi I

Zo

nës

Kodi

Ko

mp.

Ko

di n

ë si

stem

Ko

di i

Dis

ipl.

Lloj

i I

doc.

N

r. S

er.

Titu

lli i P

roje

ktit:

G

azsj

ellë

si T

rans

Adr

iatik

- TA

P A

AL0

0-E

RM

-641

-Y-T

AE

-500

0R

ish.

: 00

Titu

lli i D

okum

entit

: Sh

tojc

ë e

VNM

S-së

për

TA

P-in

në

Shqi

përi

- Tet

or 2

015

- Gju

rma

e R

e Po

tom

Tabe

la 6

-1

Mje

disi

– P

ërm

bled

hje

e N

diki

mev

e dh

e M

asav

e Zb

utës

e K

ompo

nent

i i

Proj

ektit

N

diki

mi /

Ris

ku

Mas

at p

ër të

traj

tuar

ndi

kim

in /

risku

n A

fati

koho

r i

zbat

imit/

Mom

enti

kyç

i per

form

ancë

s

Kër

kesë

: Li

gjor

e os

e / d

he

Prak

tikat

më

të m

ira

ndër

kom

bëta

re

Treg

uesi

t kyç

të p

erfo

rman

cës

Gju

rma

e re

e

gazs

jellë

sit n

ë zo

nën

Poto

m

H

umbj

e / d

egra

dim

i ha

bita

tit, c

opëz

im,

hum

bje

e dr

ejtp

ërdr

ejtë

e

spec

ieve

, shq

etës

im /

zhve

ndos

je e

sp

ecie

ve

Mën

jani

m i

biod

iver

site

tit

R

eduk

tim i

brez

it të

pun

imev

e në

hab

itate

të

ndje

shm

e m

e nj

ë m

inim

um p

rej 2

8 m

(p.s

h. te

k py

jet e

ahu

t, liv

adhe

t sub

alpi

ne d

he h

abita

tet

breg

ore)

;

Pem

ët e

vje

tra d

he të

egr

a fru

tore

që

gjen

den

përg

jatë

gju

rmës

së

re d

uhet

të s

hman

gen

sa m

ë sh

umë

të je

të e

mun

dur,

në m

ënyr

ë që

të ru

hen

për

shka

k të

vle

rave

të ty

re e

kolo

gjik

e;

R

rjedh

at /

përr

enjtë

duh

et të

shm

ange

n os

e të

ru

hen

kur ë

shtë

e m

undu

r, pë

r shk

ak të

vle

rës

së

tyre

në

spec

iet u

jore

;

Rek

oman

dim

për

kuf

izim

në

krye

rjen

e ak

tivite

teve

nd

ërtu

ese

gjat

ë or

ëve

të n

atës

mid

is m

uajv

e S

htat

or-D

hjet

or, p

ër të

shm

angu

r shq

etës

imin

e

arin

jve

që k

ërko

jnë

ushq

im; d

he

Të

ndë

rmer

ren

vëzh

gim

e m

bi p

astri

min

par

a-ve

gjet

acio

nit,

në m

ënyr

ë që

të re

dukt

ohet

sh

qetë

sim

i i z

ogjv

e gj

atë

sezo

nit t

ë m

barë

shtim

it (P

rill-K

orrik

);

Zhvi

llimi i

një

pla

ni v

eprim

i për

pro

jekt

in e

bi

odiv

ersi

tetit

.

Përp

ara

dhe

gjat

ë nd

ërtim

it

Një

soj s

iç

thek

sohe

t në

tabe

lën

9.1-

1 të

ra

porti

t të

VN

MS

-së

së

TAP

-it n

ë Sh

qipë

ri

M

ikro

-ven

dosj

a dh

e ko

mpe

nsim

i në

form

ën e

ko

mpe

nsim

eve

në b

iodi

vers

itet

ësht

ë i p

ranu

eshë

m n

ga

MM

PA

U;

Të

dhë

nat q

ë ve

rifik

ojnë

zb

atim

in e

mas

ave

zbut

ëse;

Pla

ni i

Vep

rimit

për

Bio

dive

rsite

tin.

Bur

imi:

ER

M, 2

015


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.



Dokumentit: Shtojcë e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri – Tetor 2015 –Gjurma e Re Potomit

6.2 Ndikimet Social – Ekonomike dhe Masat Zbutëse

Tabela 6-2 ofron një përmbledhje të ndikimeve social - ekonomike dhe masave të identifikuara në këtë raport për zbutjen e tyre. Kjo tabelë duhet të lexohet së bashku me Tabelën 9.1-1 të VNMS-së së TAP-it në Shqipëri, ku janë paraqitur detaje të tjera të masave zbutëse dhe të menaxhimit të projektit.

Faqe

45

nga

49

Kod

i I

Zonë

s Ko

di

Kom

p.

Kodi

në

sist

em

Kodi

i D

isip

l. Ll

oji I

do

c.

Nr.

Ser

.

Titu

lli i P

roje

ktit:

G

azsj

ellë

si T

rans

Adr

iatik

– T

AP

AA

L00-

ER

M-6

41-Y

-TA

E-5

000

Ris

h.: 0

0 Ti

tulli

i Dok

umen

tit:

Shto

jcë

e VN

MS-

së p

ër T

AP-

in n

ë Sh

qipë

ri –

Teto

r 201

5 –

Gju

rma

e R

e Po

tom

it

Tabe

la 6

-2

Soci

al-E

kono

mik

e - P

ërm

bled

hje

e N

diki

mev

e dh

e M

asav

e Zb

utës

e N

diki

mi /

Ris

ku

Mas

at p

ër të

traj

tuar

ndi

kim

in /

risku

n A

fati

koho

r i z

batim

it/

Mom

enti

kyç

i pe

rfor

man

cës

Kër

kesë

: Li

gjor

e os

e / d

he

Prak

tikat

më

të m

ira

ndër

kom

bëta

re

Treg

uesi

t kyç

të p

erfo

rman

cës

Ekon

omia

dhe

Pun

ësim

i N

diki

mi e

kono

mik

për

sh

kak

të b

lerje

s ng

a pu

nonj

ësit

Mun

dësi

të e

pun

ësim

it

P

ërm

irësi

mi i

cilë

sive

kon

trakt

uale

për

kom

pani

të

Shqi

ptar

e.

P

roce

s re

krut

imi i

dre

jtë d

he tr

ansp

aren

t për

të g

jithë

.

Lajm

ërim

i për

ven

det v

akan

te të

pun

ës, n

ë m

ënyr

ë që

të

jenë

të a

rrits

hme

në n

ivel

loka

l.

Për

fshi

rja e

kam

peve

të k

omun

itetit

Rom

dhe

ud

hëhe

qësv

e të

kom

unite

tit (n

ëse

janë

pre

zent

në

zonë

).

Ana

liza

e kë

rkes

ës d

he o

fertë

s, s

trate

gjia

loka

le e

TA

P,

obje

ktiv

at, q

ëllim

et d

he g

rupe

t e ta

rget

uara

; pro

gram

për

ng

ritje

n e

kapa

cite

teve

, Stra

tegj

i pun

ësim

i, P

lan

për

përm

bajtj

en lo

kale

.

Për

para

ndë

rtim

it

Një

soj s

iç th

ekso

het

në ta

belë

n 9.

1-1

të

rapo

rtit t

ë V

NM

S-s

ë së

TA

P-it

në

Shq

ipër

i

€

të s

hpen

zuar

a pë

r mal

lra d

he

shër

bim

e sh

qipt

are.

Përq

indj

a e

punë

torë

ve të

pa

kual

ifiku

ar n

ga b

rend

a ve

ndit.

Për

qind

ja e

kon

trakt

orëv

e të

tra

jnua

r mbi

pol

itika

t soc

ial-

ekon

omik

e.

Toka

dhe

mje

tet e

jete

sës

Hum

bja

e m

jete

ve të

je

tesë

s dh

e të

ard

hura

ve

Shq

etës

im p

ër k

ullo

tjen

e ka

fshë

ve

R

eduk

tim i

brez

it të

pun

imev

e në

zon

at m

e to

ka

bujq

ësor

e m

e nj

ë m

inim

um p

rej 2

8 m

.

Pla

n riv

endo

sje

për m

jete

t e je

tesë

s du

ke id

entif

ikua

r të

dhën

a të

bes

uesh

me

kada

stra

le, i

dent

ifiki

mi i

pro

narë

ve

dhe

tituj

ve të

sig

urt p

ër to

kën.

Fush

atë

info

rmim

i.

Iden

tifik

imi i

zon

ave

alte

rnat

ive

për m

bled

hjen

e d

ruve

të

zjar

rit; s

hpër

ndar

ja e

info

rmac

ioni

t për

të in

form

uar

kom

unite

tet l

okal

e m

bi a

kses

in e

kuf

izua

r.

Ang

azhi

mi m

e ko

mun

itete

t e p

ërfs

hirë

në

nxje

rrjen

ar

tizan

ale

të g

urëv

e në

Kom

unën

Ura

Vaj

guro

re.

Përp

ara

ndër

timit

dhe

mon

itorim

per

iodi

k gj

atë

ndër

timit.

N

jëso

j siç

thek

sohe

t në

tabe

lën

9.1-

1 të

ra

porti

t të

VN

MS

-së

së T

AP

-it n

ë S

hqip

ëri

P

reza

ntim

et d

he m

ater

iale

t e

tjera

të d

hëni

es s

ë in

form

acio

nit

në d

ispo

zici

on d

he të

arri

tshm

e.

P

roce

sver

bale

t nga

mbl

edhj

et e

ko

nsul

timev

e; m

arrë

vesh

jet e

në

nshk

ruar

a të

kom

pens

imit;

m

onito

rimi.

Faqe

46

nga

49

Kod

i I

Zonë

s Ko

di

Kom

p.

Kodi

në

sist

em

Kodi

i D

isip

l. Ll

oji I

do

c.

Nr.

Ser

.

Titu

lli i P

roje

ktit:

G

azsj

ellë

si T

rans

Adr

iatik

– T

AP

AA

L00-

ER

M-6

41-Y

-TA

E-5

000

Ris

h.: 0

0 Ti

tulli

i Dok

umen

tit:

Shto

jcë

e VN

MS-

së p

ër T

AP-

in n

ë Sh

qipë

ri –

Teto

r 201

5 –

Gju

rma

e R

e Po

tom

it

Ndi

kim

i / R

isku

M

asat

për

të tr

ajtu

ar n

diki

min

/ ris

kun

Afa

ti ko

hor i

zba

timit/

M

omen

ti ky

ç i

perf

orm

ancë

s

Kër

kesë

: Li

gjor

e os

e / d

he

Prak

tikat

më

të m

ira

ndër

kom

bëta

re

Treg

uesi

t kyç

të p

erfo

rman

cës

Infr

astr

uktu

ra d

he s

hërb

imet

P

ërça

rja /

dëm

timi i

in

frast

rukt

urës

dhe

sh

ërbi

mev

e

Hum

bja

e pë

rkoh

shm

e e

rrje

dhës

së

ujit

për s

hkak

të

pris

hjes

së

sist

emev

e të

uj

itjes

P

lan

men

axhi

mi p

ër in

frast

rukt

urën

dhe

shë

rbim

et.

M

ekan

izm

i i a

nkes

ave.

Mon

itorim

i i tr

ende

ve të

ank

esav

e dh

e pe

rform

ancë

s së

pë

rgjig

jeve

.

Kom

pens

imi p

ër p

alët

e in

tere

suar

a.

N

dërli

dhës

it ko

mun

itarë

.

Pla

nifik

imi i

kan

alev

e të

ujit

jes

në b

ashk

ëpun

im m

e ko

mun

itete

t lok

ale.

Pla

n m

enax

him

i dhe

mon

itorim

i për

traf

ikun

.

Ndë

rtim

i i rr

ugëv

e të

reja

dhe

për

mirë

sim

i i rr

ugëv

e ek

zist

uese

për

të s

hman

gur b

lloki

met

e tr

afik

ut, d

he p

ër të

sh

man

gur d

ëmtim

in e

rrug

ëve.

Përp

ara

dhe

gjat

ë nd

ërtim

it

Një

soj s

iç th

ekso

het

në ta

belë

n 9.

1-1

të

rapo

rtit t

ë V

NM

S-s

ë së

TA

P-it

në

Shq

ipër

i

Pë

rqin

dja

e pë

rgjig

jeve

nda

j an

kesa

ve.

S

hqyr

timet

muj

ore

të

anga

zhim

eve

me

kom

unite

tet

loka

le.

P

ërqi

ndja

e s

iste

mev

e të

ujit

jes

të ri

kthy

er p

as m

bush

jes

së

kana

leve

.

Shën

deti

dhe

Sigu

ria e

K

omun

itetit

(për

fshi

rë

Traf

ikun

) N

drys

him

et m

jedi

sore

H

yrje

t pa

leje

dhe

lënd

imet

N

diki

met

mbi

sig

urin

ë e

përd

orue

sve

të rr

ugës

dhe

të

tjer

ëve

P

lan

Men

axhi

mi p

ër S

hënd

etin

e K

omun

itetit

.

Inst

alim

i i s

inja

listik

ës s

ë du

hur p

ër të

njo

ftuar

rrez

iqet

e

hyrje

s pa

leje

(rre

ziqe

t e h

yrje

s në

një

kan

tier n

dërti

mi).

Përp

ara

ndër

timit

dhe

gjat

ë nd

ërtim

it si

pas

nevo

jës.

N

jëso

j siç

thek

sohe

t në

tabe

lën

9.1-

1 të

ra

porti

t të

VN

MS

-së

së T

AP

-it n

ë S

hqip

ëri

M

ater

iale

me

info

rmac

ione

sh

pjeg

uese

, min

utat

e ta

kim

eve

nga

anga

zhim

et, m

onito

rimi i

tre

ndit

të a

nkes

ave

të

kom

unite

tit d

he p

erfo

rman

ca e

pë

rgjig

jeve

.

Faqe

47

nga

49

Kod

i I

Zonë

s Ko

di

Kom

p.

Kodi

në

sist

em

Kodi

i D

isip

l. Ll

oji I

do

c.

Nr.

Ser

.

Titu

lli i P

roje

ktit:

G

azsj

ellë

si T

rans

Adr

iatik

– T

AP

AA

L00-

ER

M-6

41-Y

-TA

E-5

000

Ris

h.: 0

0 Ti

tulli

i Dok

umen

tit:

Shto

jcë

e VN

MS-

së p

ër T

AP-

in n

ë Sh

qipë

ri –

Teto

r 201

5 –

Gju

rma

e R

e Po

tom

it

Ndi

kim

i / R

isku

M

asat

për

të tr

ajtu

ar n

diki

min

/ ris

kun

Afa

ti ko

hor i

zba

timit/

M

omen

ti ky

ç i

perf

orm

ancë

s

Kër

kesë

: Li

gjor

e os

e / d

he

Prak

tikat

më

të m

ira

ndër

kom

bëta

re

Treg

uesi

t kyç

të p

erfo

rman

cës

Men

axhi

mi i

Pun

ëtor

ëve

dhe

Pu

nonj

ësit

vuln

erab

ël

S

iste

m m

enax

him

i për

shë

ndet

in d

he s

igur

inë.

Pajtu

eshm

ëria

e s

hënd

etit

dhe

sigu

risë

me

ligjin

dhe

po

litik

at e

TA

P-it

.

Pla

n m

enax

him

i për

pun

onjë

sit.

P

lan

men

axhi

mi p

ër s

hënd

etin

dhe

sig

urin

ë.

Përp

ara

dhe

gjat

ë nd

ërtim

it

Një

soj s

iç th

ekso

het

në ta

belë

n 9.

1-1

të

rapo

rtit t

ë V

NM

S-s

ë së

TA

P-it

në

Shq

ipër

i

N

umri

i ras

teve

të s

hkel

jes

së

Kod

it të

Sje

lljes

së T

AP

.

Tend

enca

t e a

nkes

ave

të

punë

torë

ve, r

ezul

tate

t e

sond

azhe

ve të

pun

onjë

sve.

Tend

enca

t e a

nkes

ave

nga

kom

unite

ti.

Tota

li i i

ncid

ente

ve të

regj

istru

ar,

inci

dent

et li

dhur

me

hum

bjen

e

kohë

s, d

he in

dika

torë

të tj

erë

për s

hënd

etin

dhe

sig

urin

ë.

P

aram

etra

t e k

ontro

lleve

sh

ënde

tëso

re.

M

onito

rimi d

he a

uditi

met

e

shën

detit

dhe

sig

uris

ë.

V

lerë

sim

i i p

erfo

rman

cës

për

kont

rakt

orët

në

fush

ën e

sh

ënde

tit d

he s

igur

isë.

B

urim

i:E

RM

, 201

5


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.



Dokumentit: Shtojcë e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri – Tetor 2015 – Gjurma e Re Potomit

6.3 Ndikimet e Trashëgimisë Kulturore dhe Masat Zbutëse

Tabela 6-3 ofron një përmbledhje të ndikimeve në trashëgiminë kulturore dhe masave të identifikuara në këtë raport për zbutjen e tyre. Llojet e burimeve të trashëgimisë kulturore të identifikuara në bazë të shtesës VNMS dhe madhësia dhe rëndësia e ndikimeve të mundshme të projektit janë të ngjashme me ato të identifikuara në raportin e VNMS-së së TAP-it në Shqipëri. Si rezultat, masat zbutëse të rekomanduara për të shmangur, minimizuar, dhe zbutur ndikimet në burimet e trashëgimisë kulturore kanë qenë në përputhje me ato që gjenden në VNMS-në e TAP Shqipëri. Për shkak të ngjashmërive në llojet e burimeve dhe ndikimet, plani i menaxhimit të trashëgimisë kulturore dhe tabelat për masat zbutëse të paraqitura në Seksionin 9.2.7 të VNMS-së së TAP-it në Shqipëri janë të zbatueshme për burimet e trashëgimisë kulturore dhe ndikimet e projektit të identifikuara në këtë raport.

Pag

e 49

of 4

9 K

odi I

Zo

nës

Kodi

Ko

mp.

Ko

di n

ë si

stem

Ko

di i

Dis

ipl.

Lloj

i I

doc.

N

r. S

er.

Titu

lli i P

roje

ktit:

G

azsj

ellë

si T

rans

Adr

iatik

– T

AP

AA

L00-

ER

M-6

41-Y

-TA

E-5

000

Ris

h.: 0

0 Ti

tulli

i Dok

umen

tit:

Shto

jcë

e VN

MS-

së p

ër T

AP-

in n

ë Sh

qipë

ri –

Teto

r 201

5 –

Gju

rma

e R

e Po

tom

it

Tabe

la 6

-3

Tras

hëgi

mia

Kul

turo

re -

Përm

bled

hje

e N

diki

mev

e dh

e M

asav

e Zb

utës

e

Kom

pone

nti i

Pr

ojek

tit

Ndi

kim

i / R

isku

M

asat

për

të tr

ajtu

ar n

diki

min

/ ris

kun

Afa

ti ko

hor i

zb

atim

it/ M

omen

ti ky

ç i p

erfo

rman

cës

Kër

kesë

: Li

gjor

e os

e / d

he

Prak

tikat

më

të

mira

ndër

kom

bëta

re

Treg

uesi

t kyç

të p

erfo

rman

cës

Gju

rma

e re

në

Pot

om

Sh

qetë

sim

i dr

ejtp

ërdr

ejtë

fizi

k i

burim

eve

D

egra

dim

ose

dë

mtim

i bu

rimev

e pë

r shk

ak të

ndo

tjes

ose

drid

hjev

e

Kuf

izim

e të

m

unds

hme

në

akse

sin

e pa

lëve

të

inte

resu

ara

tek

burim

et

S

hman

gie

Vle

rësi

m i

mët

ejsh

ëm

S

hëni

m d

he M

broj

tje

R

eduk

tim i

brez

it të

pun

imev

e

Dre

jtim

sip

as K

odit

të S

jellj

es

R

egjis

trim

i ku

shte

ve të

st

rukt

urës

, bur

imev

e të

do

kum

ente

ve, d

he k

usht

eve

të

mon

itorim

it

Plan

men

axhi

mi p

ër tr

ashë

gim

inë

kultu

rore

Res

taur

im i

peiz

azhi

t

Për

para

, gja

të, d

he

pas

ndër

timit

N

jëso

j siç

th

ekso

het n

ë ta

belë

n 9.

1-1

të ra

porti

t të

VN

MS

-së

së

TAP

-it n

ë Sh

qipë

ri

S

hman

gia

e bu

rimev

e të

tras

hëgi

mis

ë ku

lturo

re, a

ty

ku ë

shtë

e m

undu

r.

Rre

thim

i i ja

shtë

m d

he s

hëni

mi i

bur

imev

e pë

r sh

man

gien

dhe

mbr

ojtje

n.

R

egjis

trim

et e

akt

ivite

teve

ku

janë

ang

azhu

ar p

alët

e

inte

resu

ara;

rapo

rtet m

bi re

zulta

tet e

kon

sulti

mev

e;

plan

et e

vep

rimit

në b

azë

të k

onsu

ltim

eve.

Tabe

lat e

kuf

izim

it në

ndë

rtim

, të

cila

t kër

kojn

ë pë

rdor

imin

e n

jë b

rezi

të re

dukt

uar t

ë pu

nës

në a

fërs

i të

bur

imev

e.

P

lani

i nd

ërtim

it du

ke p

ërfs

hirë

rezu

ltate

t e

kons

ultim

eve

me

palë

t e in

tere

suar

a pë

r të

shm

angu

r kuf

izim

in e

aks

esit

tek

burim

et g

jatë

ng

jarje

ve të

rënd

ësis

hme.

Rap

orte

t që

doku

men

tojn

ë ku

shte

t e b

urim

eve

përp

ara

ndër

timit.

Reg

jistra

t e m

onito

rimit,

regj

istri

met

e d

ridhj

eve

dhe

nive

let e

ndo

tjes.

Për

qind

ja e

dor

ëzim

it të

Kod

it të

Sje

lljes

tek

men

axhi

mi i

pro

jekt

it dh

e st

afi i

ndë

rtim

it.

D

okum

enta

cion

i fot

ogra

fik i

peiz

azhi

t par

a dh

e pa

s nd

ërtim

it, d

uke

doku

men

tuar

rezu

ltate

t e re

stau

rimit.

Bur

imi:

ER

M, 2

015

Dokumentat e Aplikimit për Amendimin e Lejes Mjedisore · Gjatësia totale e seksionit tokësor...

Documents

Transcript of Dokumentat e Aplikimit për Amendimin e Lejes Mjedisore · Gjatësia totale e seksionit tokësor...