VİNÇ TE ÇELİK KONSTRÜKSİYON · 2018. 11. 7. · 41_00_cel_kons_giris+ozet.doc ven -k utay .ch...

41_00_cel_kons_giris+ozet.doc www.guven-kutay.ch 8. Haziran 2017

İlk yayın: 2012 Haziran

www.guven-kutay.ch

VİNÇTE ÇELİK KONSTRÜKSİYON

GENEL GİRİŞ ve ÖZET

41_00

M. Güven KUTAY Son yayın: 30 Temmuz 2017 0 Semboller ve 4 Kaynaklar paragraflarındaki veriler, bütün “Vinçte Çelik Konstrüksiyon” fasikülleri için geçerlidir. Daha detaylı bilgi edinmek isterseniz. “Krenlerde Çelik Konstrüksiyonlar, Cilt I ve Cilt II, MMO/2008/483, Serpil KURT – Remzi ASLAN – Güven KUTAY “ kitaplarına bakınız. Satın almanızı öneririm. Kitap kitaptır. Hemde çok ucuz.


DİKKAT: Bu çalışma iyi niyetle ve bugünün teknik imkanlarına göre yapılmıştır. Bu çalışmadaki bilgilerin yanlış kullanılmasından doğacak her türlü maddi ve manevi zarar için sorumluluk kullanana aittir. Bu çalışmadaki bilgileri kullananlara, kullandıkları yerdeki şartları iyi değerlendirip buradaki verilerin yeterli olup olmadığına karar vermeleri ve gerekirse daha detaylı hesap yapmaları önerilir. Eğer herhangi bir düzeltme, tamamlama veya bir arzunuz olursa, hiç çekinmeden bizimle temasa geçebilirsiniz.

İ Ç İ N D E K İ L E R 0 Semboller............................................................................................................................................. 4 1 Çelik Konstrüksiyona Giriş .................................................................................................................. 7

1.1 Genel bilgiler................................................................................................................................ 7 1.2 Değerlerin grafik olarak gösterilmesi ............................................................................................ 8 1.3 Vincin Yükleme Hali “YüHa”........................................................................................................ 9

1.3.1 I. Hal: Rüzgar kuvveti olmayan normal işletmeler, “Hhali” ................................................. 9 1.3.2 II. Hal: Şiddetli rüzgar kuvvetinin bulunduğu kabul edilen işletmeler, “HZhali” .................. 9 1.3.3 III. Hal: Çok özel etkiler altında çalışan işletmeler, “HShali” .............................................. 9

1.4 Malzemenin statik değerleri.........................................................................................................10 1.4.1 Değerler kg/cm2 olarak.........................................................................................................10 1.4.2 Değerler MPa (N/mm2) olarak..............................................................................................10

1.5 Emniyet faktörleri........................................................................................................................11 1.6 Vincin Yükleme grubu “Yügr” .....................................................................................................11 1.7 Gerekli sehim ..............................................................................................................................12

1.7.1 Vincin tahrik grubu “Tagr “ ...................................................................................................13 1.7.2 Çentik Grupları “Çegr” .........................................................................................................13

1.8 Malzemenin dinamik değerleri.....................................................................................................14 1.8.1 Kaldırma yükü katsayısı "K" ...............................................................................................16 1.8.2 Kirişin öz ağırlık katsayısı "K " ..........................................................................................16 1.8.3 Yükleme grubu katsayısı "kB " .............................................................................................16

1.9 Rüzgar kuvveti ............................................................................................................................16 1.9.1 Rüzgar basıncı .....................................................................................................................16 1.9.2 Taşınan yükün rüzgar kuvveti ..............................................................................................17

1.10 Rüzgar kuvvetinin hesabı.............................................................................................................17 1.10.1 Yüzey oranı: ........................................................................................................................18 1.10.2 Uzaklık oranı .......................................................................................................................19 1.10.3 Kesit oranı ...........................................................................................................................19 1.10.4 Rüzgar yönüne dik arka arkaya duran yüzeyler ....................................................................19 1.10.5 Rüzgar kuvvetinin hesaplanması ..........................................................................................19 1.10.6 Kafes kontrüksiyon kuleler ..................................................................................................20 1.10.7 Rüzgar yönüne eğik olan yüzeyler........................................................................................20

1.10.7.1 Tek tek parçalar veya çerçeveler...................................................................................20 1.10.7.2 Kafes kiriş veya kafes kuleler .......................................................................................20

2 Özet ....................................................................................................................................................21 2.1 Kirişte gerilmeler.........................................................................................................................21 2.2 DIN 18 800'e göre buruşma hesabı özet .......................................................................................23 2.3 DIN 4114'e göre buruşma hesabı özet ..........................................................................................24 2.4 Ters sehim...................................................................................................................................25 2.5 Yorulma ......................................................................................................................................26

2.5.1 Yorulma kontrolü 1; Taşıma emniyeti ..................................................................................26 2.5.2 Yorulma kontrolü 2; Stabilite kriteri.....................................................................................27 2.5.3 Yorulma kontrolü 3; Tekerlek kuvveti etkisindeki kesitte yorulma .......................................29 2.5.4 Eşdeğer gerilmeler farkı faktörü "E" ...................................................................................29

2.6 Burkulma ....................................................................................................................................32 2.6.1 -yöntemi............................................................................................................................32

3 Temel bilgiler .....................................................................................................................................35 3.1 Tek kirişli monoray vinç, temel bilgiler .......................................................................................35


3.2 Çift kirişli gezer köprü vinci, temel bilgiler ..................................................................................36 3.3 Portal vinç, temel bilgiler.............................................................................................................37

4 Tablolar ..............................................................................................................................................38 5 Sözlük.................................................................................................................................................41 6 Kaynaklar ...........................................................................................................................................48

6.1 Literatür ......................................................................................................................................48 6.2 Standartlar...................................................................................................................................49

7 Konu İndeksi.......................................................................................................................................51


0 Semboller Sembol Birim Açıklama A0 cm2 Yan levha alanı ADik cm2 Dik kuvveti taşıyan kesit alanı Ak cm2 Kirişin kesilme etkisindeki alanı AKB cm2 Köşebent alanı AOr cm2 Ortalama kiriş alanı Atop cm2 Toplam kiriş alanı b cm Genişlik, indeksine göre bKB cm Köşebent kenar boyu bOr cm Ortalama kiriş genişliği bPer cm Perde genişliği bTek cm Tekerlekler flanş mesafesi c 1 için katsayı E kg/cm2 Elastiklik modülü e cm Nötr ekseni kenar mesafesi emax cm y-y eksenine göre eylemsizlik dairesi yarı çapı F kg Kuvvet, indeksine göre FA kg Araba ağırlık kuvveti FC+A kg Ceraskal ile arabanın öz ağırlık kuvveti Fq kg Birim ağırlık kuvveti FTD kg Dik tekerlek kuvveti FTD2 kg İki tekerleği etkileyen dik kuvvet FTY kg Yatay tekerlek kuvveti FY kg Kaldırma yükü kuvveti, Vincin taşıma kapasitesi f cm Sehim, indeksine göre fA cm Arabanın öz ağırlık sehimi fger cm Kabul edilen gerekli sehim fKi cm Kirişin öz ağırlık sehimi ftop cm Toplam sehim fTers cm Ters sehim fY cm Yükün ağırlık sehimi GA kg Arabanın ağırlığı GY kg Vincin kaldırma kapasitesi GPer kg Perde ağırlığı GKi kg Kiriş ağırlığı g m/s2 Yer çekimi ivmesi H cm Kaldırma yüksekliği HaAy cm Ayak alt yüksekliği HüAy cm Ayak üst yüksekliği h cm Yükseklik, indeksine göre hOr cm Ortalama yükseklik hP cm Perde alt kuşak mesafesi hPer cm Perde yüksekliği I cm4 Eylemsizlik (Atalet) momenti, indeksine göre Ix cm4 x-x eksenine göre eylemsizlik momenti Iy cm4 y-y eksenine göre eylemsizlik momenti Iyger cm4 Kiriş profilinin y-y için gerekli atalet momenti Iz cm4 z-z eksenine göre eylemsizlik momenti KaSı 1 Kaldırma sınıfı DIN 15018 kB 1 Yükleme grubu katsayısı kf 1 Sehim oranı katsayısı kTol 1 Malzeme toleransları faktörü


Sembol Birim Açıklama k 1 ‘ ya göre normal gerilme azaltma katsayısı k 1 ‘ ya göre kayma gerilmesi azaltma katsayısı k 1 için buruşma azaltma katsayısı k 1 için buruşma azaltma katsayısı LF cm Kuvvetin kuşak kenarına olan mesafesi LK cm Kiriş açıklığı, Vinç ray açıklığı, hesapsal kiriş boyu LPer cm İki perde arası mesafesi LAR cm Araba ray açıklığı LAT cm Araba tekerlek açıklığı LFmin cm Yükün raya en yakın mesafesi LFP cm Yükün portafodaki maksimum mesafesi LKo cm Ayak konsol mesafesi LPL cm Sol portafo boyu LPR cm Sağ portafo boyu LaAy cm Ayağın alt açıklığı LüAy cm Ayağın üst açıklığı M kg.cm Moment, indeksine göre Meğ kg.cm Eğilme momenti Mt kg.cm Torsiyon momenti, burulma momenti m1 cm Tekerlek kuşak arası mesafesi nTek 1 Tekerlek sayısı q kg/cm Birim ağırlığı qK kg/cm Kirişin birim ağırlığı qP kg/cm Platformun birim ağırlığı Re kg/cm2 Akma mukavemeti Rm kg/cm2 Kopma mukavemeti S 1 Emniyet katsayısı, indeksine göre SBger 1 Gerekli buruşma emniyet katsayısı SBuHe 1 Hesapsal buruşma emniyet katsayısı sK cm Dikme kalınlığı TaGr 1 Tahrik grubu DIN 15020 t cm Levha kalınlığı, indeksine göre tger cm Gerekli ortalama levha kalınlığı tPer cm Perde kalınlığı umax cm z-z eksenine göre eylemsizlik dairesi yarıçapı vA m/dak Araba yürüme hızı vK m/dak Kaldırma hızı vV m/dak Vinç yürüme hızı W cm3 Mukavemet momenti, indeksine göre Wt cm3 Burulma mukavemet momenti Wx cm3 x-x eksenine göre mukavemet momenti Wz cm3 z-z eksenine göre mukavemet momenti Wy cm3 y-y eksenine göre mukavemet momenti xS cm x-x eksenine göre nötr ekseni koordinatı YüGr 1 Yükleme grubu YüHa 1 Yükleme hali yS cm y-y eksenine göre nötr ekseni koordinatı yZ cm z-z eksenine göre nötr ekseni koordinatı 1 1 Yan levhada iki perde arası mesafesinin levha yüksekliğine oranı Ü 1 Üst kuşak levhasında iki perde arası mesafesinin levha genişliğine oranı M 1 Kısmi emniyet katsayısı Dü 1 Boyuna gerilme düzeltme faktörü K 1 Öz ağırlık faktörü


Sembol Birim Açıklama 1 Sınır değerler oranı, indeksine göre Bu 1 Buruşma sınır değerler oranı D 1 Devamlı mukavemet sınır değerler oranı F 1 Yükleme kuvvetleri sınır değerler oranı 1 Narinlik derecesi P 1 Yan levhalarda normal gerilme narinlik derecesi PÜ 1 Üst kuşak normal gerilme narinlik derecesi P 1 Yan levhalarda kayma gerilmesi narinlik derecesi PÜ 1 Üst kuşak kayma gerilmesi narinlik derecesi 1 Poisson sayısı kg/cm3 Özgül ağırlık, indeksine göre 1 kg/cm2 Kirişin kendi ağırlığından ileri gelen gerilme 2 kg/cm2 Arabanın kendi ağırlığından ileri gelen gerilme 3 kg/cm2 Kaldırma yükünden ileri gelen gerilme 4 kg/cm2 Eylemsizlik kuvvetlerinden ileri gelen gerilme 5 kg/cm2 Araba kasılmasından ileri gelen gerilme A kg/cm2 Öz ağırlık gerilmesi b()EM kg/cm2 Kapaya () göre emniyetli basma mukavemeti bEM kg/cm2 Emniyetli basma mukavemeti Bu kg/cm2 Buruşma gerilmesi Bui kg/cm2 İdeal buruşma gerilmesi ç()EM kg/cm2 = -1 için emniyetli çekme mukavemeti ç()EM kg/cm2 Kapaya () göre emniyetli çekme mukavemeti çEM kg/cm2 Emniyetli çekme mukavemeti D()EM kg/cm2 = -1 için devamlı emniyet mukavemeti D()EM kg/cm2 için devamlı emniyet mukavemeti egI kg/cm2 Kirişteki normal eğilme gerilmesi egII kg/cm2 Kirişteki enine gerilme egIII kg/cm2 Kirişteki boyuna gerilme Ekx kg/cm2 Kirişte x-yönündeki ek gerilme Eky kg/cm2 Kirişte y-yönündeki ek gerilme EM kg/cm2 Emniyetli mukavemet K kg/cm2 Kasılma gerilmesi kar kg/cm2 Karşılaştırma gerilmesi max kg/cm2 maksimum normal gerilme, en büyük normal gerilme min kg/cm2 minimum normal gerilme, en küçük normal gerilme Sbu kg/cm2 Normal buruşma sınır gerilmesi x kg/cm2 Kirişte x-yönünde (boyuna) normal gerilmeler y kg/cm2 Kirişte y-yönünde (enine) normal gerilmeler Y kg/cm2 Kaldırma yükü gerilmesi kg/cm2 Kayma gerilmesi, indeksine göre EM kg/cm2 Emniyetli kayma mukavemeti k kg/cm2 Kesme gerilmesi max kg/cm2 maksimum kayma gerilmesi, en büyük kayma gerilmesi min kg/cm2 minimum kayma gerilmesi, en küçük kayma gerilmesi t kg/cm2 Burulma gerilmesi, torsiyon gerilmesi Or kg/cm2 Ortalama burulma veya torsiyon gerilmesi top kg/cm2 Toplam kayma gerilmesi K 1 Kaldırma yükü katsayısı, Titreşim katsayısı

Ç e l i k K o n s t r ü k s i y o n a G i r i ş + Ö z e t


7

1 Çelik Konstrüksiyona Giriş Vinçlerde çelik konstrüksiyonun hesabını bilinçli yapabilmek için şu temel değerlerin bilinmesi gereklidir. Hernekadar bu günün tekniğinde kuvvet birimi "N" Newton, alan birimi "mm2" milimetrekare ve gerilme/mukavemet birimi "MPa" Megapaskal olarak kullanılıyorsada memleketimizde halen vinç sanayinde kuvvet birimi "kg" kilogram, alan birimi "cm2" santimetrekare ve gerilme (mukavemet) birimi "kg/cm2" kilogram/santimetrekare kullanıldığından, kişilerin kafalarını karıştırmamak için buradada bu birimler kullanılacaktır. Arzu edenler birimleri istedikleri değerlerle kullanabilir. Bir vincin çelik konstrüksiyonuna başlarken şu bilgiler bilinmeli veya kabul edilmelidir.

1.1 Genel bilgiler Tablo 1, Genel bilgiler

Monoray vinçler için özel bilgiler

1. Vincin çalıştığı yer ve saat Müşteri verisi h = 2. Vincin kaldırma kapasitesi Müşteri verisi GY = t 3. Kaldırma hızı Müşteri verisi vK = m/dak 4. Kaldırma yüksekliği Müşteri verisi H = m 5. Vincin ray açıklığı, kiriş boyu Müşteri verisi LK = m 6. Köprü yürüme hızı Müşteri verisi vV= m/dak

7. Arabanın ağırlığı Verilere göre seçim GA= kg 8. Araba yürüme hızı Müşteri verisi vA= m/dak 9. Araba tekerlek aks açıklığı Verilere göre seçim LAT= m 10. Araba tekerlek sayısı Verilere göre seçim nTek= 1 11. Sehim oranı katsayısı Verilere göre seçim kf= 1

12. Vincin yükleme hali YüHa = 1 13. Vincin kaldırma sınıfı DIN 15018 KaSı = 1 14. Vincin yükleme grubu DIN 15018 YüGr = 1 15. Vincin tahrik grubu DIN 15020 TaGr = 1 16. Çentik grubu ÇeGr =

Çift kiriş vinçler için özel bilgiler

17. Araba tekerlek ray açıklığı Verilere göre seçim LAR= cm 18. Yükün raya en yakın mesafesi Verilere göre seçim LFmin = cm

Portal vinçler için özel bilgiler

19. Portafoda maksimum yük mesafesi Verilere göre seçim LFP = cm 20. Ayağın üst açıklığı Verilere göre seçim LüAy = cm 21. Ayağın alt açıklığı Verilere göre seçim LaAy = cm 22. Vincin sol portafo boyu Müşteri verisi LPL = cm 23. Vincin sağ portafo boyu Müşteri verisi LPL = cm 24. Ayak kıvrım yüksekliği Verilere göre seçim hkAy= cm 25. Ayak alt yüksekliği Verilere göre seçim HaAy= cm 26. Ayak üst yüksekliği Verilere göre seçim HüAy= cm 27. Ayak konsol mesafesi Verilere göre seçim LKo= cm

Özel şartlar:



8

1.2 Değerlerin grafik olarak gösterilmesi

z

yy x

z

x

Şekil 1, DIN 18800 T1 (1990-11) e göre kirişin yönleri Yukarıda Şekil 1 ile çelik konstrüksiyonda profillere göre koordinat eksenleri verilmiştir.

w

xyv

zVy

Vz

uN

My

Mz

MX

My

Mz

MX

vy

Vy

Vz

zw

uN

x

Şekil 2, DIN 18800 T1 (1990-11) e göre tanımlamalar

Tanımı Tanımı Tanımı

x x-ekseni koordinatı y y-ekseni koordinatı z z-ekseni koordinatı

u x-ekseni kayması, sehimi v y-ekseni kayması, sehimi w z-ekseni kayması, sehimi

N x-yönünde normal kuvvet Vy y-yönünde normal kuvvet Vz z-yönünde normal kuvvet

Mx hesaplanan düzleme x-yönünde dik moment My

hesaplanan düzleme y-yönünde dik moment Mz

hesaplanan düzleme z-yönünde dik moment

Yukarıda Şekil 2 ve tablosu ile çelik konstrüksiyonda kullanılan verilerin sembol ve tanımlamaları gösterilmiştir. Dikkat: Kiriş hesaplarını yaparken dikkat edilecek noktalar:

1. Monoray kirişte nötr ekseni alt kuşağa yakındır ve maksimum gerilme “max” üst kuşaktadır.

2. 2. Çift kirişte nötr ekseni üst kuşağa yakındır ve maksimum gerilme “max” alt kuşaktadır.



9

Sayfa 7 ve Tablo 1 ile verilen genel bilgiler bulunduktan sonra konstrüksiyonun yapılacağı malzeme seçilir. Çelik konstrüksiyon malzemesi genelde St37-2 dir. Bu malzeme hem ucuz hemde kaynak konstrüksiyona en yatkın malzemedir. St37-2 için kullanılan kaynak elektrotlarıda her yerde ve en ucuz şekilde bulunur. Özel hallerde St52-3 malzemesi kullanılır. Çok özel hallerde daha başka malzemelerinde kullanılmasına karşın, burada yalnız bu iki malzemenin değerleri verilecektir. Malzeme değerlerini seçebilmek için vincin “Yükleme Hali” nin seçilmesi gerekir.

1.3 Vincin Yükleme Hali “YüHa” Avrupa Kaldırma Araçları İmalatçıları Birliği “F.E.M.” e göre yükleme Halleri vinçlerde çelik konstrüksiyon hesapları yapılırken üç işletme halinin bulunduğu kabul edilir. Yükleme Hali H; Daha çok kapalı yerlerde yani atölye, depo ve benzeri yerlerde çalışan vinçlerdir. Bu hal

rüzgar ve kar etkisinde olmayan vinçlerdir. Bu hesaplarda etki kuvvetlerinin tamamen bilinmemesinden dolayı yükleme grubuna göre, kB faktörü kullanılır.

Yükleme Hali HZ; Daha çok açık sahada rüzgar ve kar etkisinde olan vinçlerdir. Yükleme hali H ya rüzgar,

kar ve bakım elemanları ile takımlarının kuvvetlerinin ilavesi ile hesaplar yapılır. Yükleme Hali HS; Çok özel etkiler altında çalışan vinçlerdir.

Genelde atölye vinçleri için “I. Hal” geçerlidir. Burada verilen detaylı açıklamalar, portal ve liman vinçlerinde de uygulanır.

1.3.1 I. Hal: Rüzgar kuvveti olmayan normal işletmeler, “Hhali” Bu işletme hali rüzgar etkisinde olmayan vinçlerin hesaplanmasında kullanılır. Daha çok kapalı yerlerde yani atölye, depo ve benzeri yerlerde çalışan vinçlerde şu gerilmeler hesaplanır:

Statik yüklerden oluşan gerilmeler. Bunlar vincin çelik konstrüksiyonunun, arabanın vb. Öz ağırlıklarından ve araba kasılmasından oluşan 1 , 2 ve 5 diye adlandırılan gerilmelerdir.

Statik yüke çevrilmiş dinamik yükten oluşan gerilmeler. Bunlar kaldırma yükü katsayısı ile

büyütülmüş kaldırma yükünden ve atalet kuvvetlerinden oluşan 3 ve 4 gerilmeleridir. Böylece tanımlanan bu gerilmeler, bilinenlerin tam olamaması veya akla gelmeyen herhangi bir etkiyi de hesaba katmış olmak için yükleme grubuna göre, kB faktörü (katsayısı) ile çapılarak konstrüksiyondaki gerilme büyüklüğü aşağıdaki gibi hesaplanır.

543K21B1top )(k F 1

1.3.2 II. Hal: Şiddetli rüzgar kuvvetinin bulunduğu kabul edilen işletmeler, “HZhali” Burada I. Hal deki hesaba rüzgardan oluşan gerilmede eklenir.

Rü1top2top F 2

Dikkat edilmesi gereken bir nokta, rüzgar etkisi altında hareket ve frenleme zamanlarının daha uzun olmasından ötürü, ivme ve fren kuvvetlerinin I. Hal den daha büyük olmalarıdır.

1.3.3 III. Hal: Çok özel etkiler altında çalışan işletmeler, “HShali” Çok özel etkileri şu şekilde sıralıyabiliriz:

İşletmenin çalışmadığı (paydoslarda) rüzgar (fırtına) etkisindeki vinçler,

İşletmede hızla tamponlara çarpan vinçler,

Teslimat esnasında, dinamik veya statik yüklemelerde % 10 veya daha fazla yükle, denenecek vinçler.



10

1.4 Malzemenin statik değerleri

1.4.1 Değerler kg/cm2 olarak Tablo 2, Malzemenin statik mekanik değerleri

Malzemenin tanımı Kopma

mukavemeti değeri

Akma mukavemeti

değeri

Elastiklik Modülü

Poisson sayısı

Özgül ağırlığı

Sembol Standartı Mal. No: Rm 16 mm kg /cm2

Re 16 mm kg/cm2

Edyn kg/cm2

St -

kg/m3

St 37-2 DIN 17 100 1.0037 3’400 2’350 2’100’000 0,3 7’850

St 52-3 DIN 17 100 1.0570 4’900 3’550 2’100’000 0,3 7’850 Tablo 3, Statik Emniyetli mukavemet değeri

Emniyetli mukavemet değeriçEM Akma mukavemet değeri Re 16 mm I. Hal II. Hal III. Hal Malzeme

kg /cm2 kg /cm2 kg /cm2 kg /cm2

St 37 (Fe 360 ; E 24) 2’350 1’600 1’800 2’150

St 44 (Fe 430 ; E 26) 2’550 1’750 1’950 2’400

St 52 (Fe 510 ; E 36) 3’550 2’400 2’700 3’250

Tablo 4, Statik Emniyetli mukavemet değeri

Malzeme cinsi ve zorlannması

Emniyetli karşılaştırma mukavemeti

değerleri

Emniyetli çekme

mukavemeti değerleri

Emniyetli basma


Emniyetli kayma


Sembol Normu Yükleme hali

σçEM kg/cm2

σbEM kg/cm2

em kg/cm2

H 1’600 1’400 920 St 37-2 DIN 17 100

HZ 1’800 1’600 1’040 H 2’400 2’100 1’380

St 52-3 DIN 17 100 HZ 2’700 2’400 1’560

Buruşma hesaplarında “ σbEM “ değeri kullanılmalıdır. 1.4.2 Değerler MPa (N/mm2) olarak Tablo 5, Malzemenin statik mekanik değerleri

Malzemenin tanımı Kopma

mukavemeti değeri

Akma mukavemeti

değeri

Elastiklik Modülü

Poisson sayısı

Özgül ağırlığı

Sembol Standartı Mal. No: Rm 16 mm MPa

Re 16 mm MPa

Edyn MPa

St -

kg/m3

St 37-2 DIN 17 100 1.0037 340 235 210'000 0,3 7’850

St 52-3 DIN 17 100 1.0570 490 355 210'000 0,3 7’850



11

Tablo 6, Statik Emniyetli mukavemet değeri Emniyetli mukavemet değeriçEM Akma mukavemet

değeri Re 16 mm I. Hal II. Hal III. Hal Malzeme MPa MPa MPa MPa

St 37 (S235 ; Fe 360 ; E 24) 235 160 180 215 St 44 (S255 ; Fe 430 ; E 26) 255 175 195 240 St 52 (S355 ; Fe 510 ; E 36) 355 240 270 325

Tablo 7, Statik Emniyetli mukavemet değeri

Malzeme cinsi ve zorlannması

Emniyetli karşılaştırma mukavemeti

değerleri

Emniyetli çekme


Emniyetli basma


Emniyetli kayma


Sembol Normu Yükleme hali

σçEM MPa

σbEM MPa

em MPa

H 160 140 95 St 37-2 S235 DIN 17 100 HZ 180 160 105

H 240 210 140 St 52-3 S255 DIN 17 100 HZ 270 240 160

Buruşma hesaplarında “ σbEM “ değeri kullanılmalıdır. 1.5 Emniyet faktörleri Çelik konstrüksiyonda yapılan bütün hesaplar bilinmeyen etkileri içeren faktörlerle yapılır ve bu faktörlere "Emniyet faktörleri" denir.

Emniyet faktörlerini genelde şu şekilde sıralayabiliriz:

Etkileyen kuvvetin (yükün) büyüklüğü ……………….. f Basitleştirilmiş model ve kabuller …………………….. s

F = f. s

Mukavemet değerlerinin toleransları ……………. Kesit değerlerinin toleransları …………………… Üretimdeki hatalar ……………………………….

m

Modeldeki belirsizlikler ……………………………….. R

M = m. R

= F. M

Emniyet faktörleri şu kriterlerle belirlenir:

Tecrübeler Statistik dağılımlar

Dikkat: Kaba hatalar, insanın bilgisizliği ve aptalca hatası emniyet faktörleri ile düzeltilemez.

1.6 Vincin Yükleme grubu “Yügr” Tablo 8, Vinç elemanlarının ve vincin yükleme grubunun saptanması

Yükleme sayısı sınıfı N1 N2 N3 N4 Vincin ömrü boyunca

gerilme yineleme sayısı

NG

2.104< NG <2.105 Seyrek kullanma,

uzun molalı işletme

2.105< NG <6.105 Devamlı, fakat molalı işletme

6.105< NG <2.106 Devamlı ve molasız

işletme

NG > 2.106 Molasız ve ağır şartlı (Vardiya)

işletme Gerilme durumu Vinç veya elemanlarının yükleme durumu

S0 çok hafif B1 B2 B3 B4

S hafif B2 B3 B4 B5

S2 orta B3 B4 B5 B6

S3 ağır B4 B5 B6 B6



12

Tablo 9, Vinç yükleme grupları B (U) ve kaldırma sınıfları H (Q)

No Vinç tanımı İşletme şekli Kaldırma sınıfı H

Yükleme grubu B

1 El ile tahrik edilen vinçler H1 B1, B2

2 Montaj vinçleri H1, H2 B1, B2

3 Santralda makina binasındaki vinçler H1 B2, B3

4 Aralıklı işletme H2 B4

5 Depo vinçleri, Traversli vinçler, Hurda deposu vinçleri Devamlı işletme H3, H4 B5, B6

6 Atölye vinçleri H2, H3 B3, B4

7 Köprülü vinçler, Demir hurda depo vinçleri Kepçeli, magnetli H3, H4 B5, B6

8 Döküm ve dökümhane vinçleri H2, H3 B5, B6

9 Ocak vinçleri H3, H4 B6

10 Döküm ve çelik ocak vinçleri H4 B6

11 Dövme ve dövme işlerinde kullanılan vinçler H4 B5, B6

12 Kancalı işletme H2 B4, B5

13 Liman, portal, yarıportal arabalı veya döner vinçler

Kepçeli, magnetli H3, H4 B5, B6

14 Hareketli veya sabit band vinçleri H1 B3, B4

15 Dok vinçleri Kancalı H2 B3, B4

16 Kancalı H2 B4, B5

17 Liman, döner, yüzer vinçler


18 Ağır yük ve yüzer vinçler H1 B2, B3


20 Gemi vinçleri


21 İnşaat kule vinçleri H1 B3

22 Montaj ve dikme vinçleri Kancalı H1, H2 B2, B3


24 Raylı döner vinçler


25 Demiryolu vinçleri H2 B4


27 Mobil ve oto vinçler


28 Ağır yük mobil ve oto vinçleri H1 B1, B2

1.7 Gerekli sehim Vinç kirişinin gerekli sehimi, kiriş boyunun gerekli sehim oranına bölünmesiyle bulunur ve hesaplanan sehim bu değerden küçük olmalıdır. hesfKger fk/Lf F 3

Tablo 10 ile verilen sehim oranı katsayısı "kf" bir öneridir, konstrüktör tecrübelerine ve standartlara göre istediği katsayıyı seçer. Genelde burada verilen sehim oranı tutulduğunda, kirişin rezonas kontrolüne gerek yoktur. Bu değerlerden daha düşük değerler kullanıldığında, teslim zamanında ölçülen sehim ile rezonans kontrolünün yapılması gerekir.

Atölye vinçleri için gerekli sehim genelde fger = LK / 1000 olarak alınır.

Diğer durumlar için pratikte önerilen kf-katsayısı



13

Tablo 11 ile gösterilmiştir. Tablo 10, Vinç kaldırma sınıfları ve yükleme grupları

Nr Vincin çalıştığı yer kf-katsayısı Kaldırma sınıfı Yükleme grubu

1 Elektrik santralı makina dairesi vinci ve ceraskallı vinçler 1 000 H1 B2

2 seyrek çalışan 1 000 H1 B2 3

Montaj vinci devamlı çalışan 1 000 H2 B2


Depo ve mermerci vinci devamlı çalışan 1 500 H3 B5


Atölye vinci devamlı çalışan 1 500 H3 B4


Dökümhane vinci devamlı çalışan 1 500 H3 B6

Tablo 11, Pratikte önerilen kf-katsayısı Vincin tahrik şekli kf El ile tahrik edilen vinçler 800 Elektirikle ve el ile karışık tahrik edilen vinçler 800 – 1000 Elektrikle tahrik edilen, tahrik grubu 2m e kadar vinçler 1000 – 1200 Elektrikle tahrik edilen, tahrik grubu 2m den büyük vinçler 1200 – 1500

Genelde bir istek yoksa 1000 alınır ve kafes kirişlerde Iyger için 1600-1800 kabul edilir.

1.7.1 Vincin tahrik grubu “Tagr “ Tablo 12, Vincin tahrik grubu

Zorlanma tanımlaması Günlük çalışma saati (senelik gözlemeye göre)

Sınıfı Yük dağılımı <0,125 0,125 0,250

0,250 0,500

0,500 1,000 12 24 48 816 >16

Hafif Devamlı küçük yükler nadiren diğerleri

1Em 1Em 1Dm 1Cm 1Bm 1Am 2m 3m 4m

Orta Tam, orta ve küçük yük aynı oranda

1Em 1Dm 1Cm 1Bm 1Am 2m 3m 4m 5m

Ağır Hemen hemen devamlı tam yük

1Dm 1Cm 1Bm 1Am 2m 3m 4m 5m 5m

Örnek; Bir portal vincin yüklenmesi “Tam, orta ve küçük yük aynı oranda” ve günlük çalışma saatide 12 h kabul edilirse, Vincin tahrik grubu “Tagr = 1Am” seçilir.

1.7.2 Çentik Grupları “Çegr” Monorayda çentik grubu

K2 Grubu K3 Grubu K4 Grubu

t

tt

tt

Şekil 3 Şekil 4 Şekil 5

Şekil 3, Malzemeye kaynak ağızı açılarak,çift taraflı kaynak

Şekil 4, Malzemeye kaynak ağızı açılarak, normal kalitede en az yan plaka kalınlığını verecek kadar yarım V kaynak dikişi yapılır. Görüldüğü gibi dörtköşe destek çubuğu konulur. Kök kaynağı var kabul edilir.

Şekil 5, Malzemeye kaynak ağızı açılarak, normal kalitede yarım V kaynak dikişi yapılır. Kök kaynağı yok kabul edilir.



14

Çift kirişte çentik grubu

K2 Grubu K3 Grubu K4 Grubu

Şekil 6, Kaynak dikişi, malzemeye kaynak ağzı açılarak özel kalitede K-

dikişi yapılmıştır.

Şekil 7, Kaynak dikişi, malzemeye kaynak ağzı

açılarak normal kalitede K-dikişi yapılmıştır.

Şekil 8, Kaynak dikişi malzemeye kaynak ağızı açılarak normal kalitede

yarım V-dikişi yapılmıştır.

Şekil 9, Kaynak dikişi malzemeye kaynak ağızı

açılmadan normal kalitede çift köşe dikişi yapılmıştır.

1.8 Malzemenin dinamik değerleri Herhangi “” değerine göre, çeşitli çentik etkisinin çeşitli demir konstrüksiyon malzemesine ve çeşitli vinç grubuna göre DIN 15018 de emniyetli dinamik işletme gerilmesi D()EM belirlenmiştir. Tablo 13, Yükleme durumu ve çentik grubuna bağlı kaynaklı malzemenin değişken mukavemet değeri DIN 15018 Tablo 16 dan aktarma, "W" değeri kg/cm2 olarak

Çentik K0 K1 K2 K3 K4 K0 K1 K2 K3 K4

Yükleme St 37 + St 44 St 52

B1 1'800 1'800 1'800 1'800 1'527 2'700 2'700 2'700 2'540 1'527

B2 1'800 1'800 1'800 1'800 1'080 2'700 2'700 2'520 1'800 1'080

B3 1'800 1'800 1'782 1'273 764 2'736 2'121 1'782 1'273 764

B4 1'680 1'500 1'260 900 540 1'680 1'500 1'260 900 540

B5 1'188 1'061 891 636 382 1'188 1'061 891 636 382

B6 840 750 630 450 270 840 750 630 450 270

St37, St44 ve St52 malzemelerinin kaynaksız durumda mukavemet değerleri değişiktir. Fakat kaynaklı durumda Tablo 13 ile verilen değerler bu üç malzeme için geçerlidir.

Sürekli dinamik emniyetli gerilme değerleri sınır değerler oranı "" ya bağımlı olarak hesaplanır. Çentik grubu K0 ve K1 kaynaksız malzeme için, diğer değerler kaynaklı konstrüksiyon için geçerlidir.

Dalgalı zorlama eksi tarafta 1 < 1 < 0 için sürekli dinamik emniyetli gerilme:

Çekme mukavemet değeri 1

W1DçEM 235

F 4

Basma mukavemet değeri 1

W1DbEM 12

F 5



15

Tam dalgalı zorlama 0 = 0 için sürekli dinamik emniyetli gerilmesi: Çekme ve Basma mukavemet değeri:

WW0DEM 66,135

F 6

S

R m

max

max

or max min

S

max

max

Db(0)EM

Rm

Db(0)EM D(-1)EM

D(-1)EM

Dç(0)EM D(-1)EM

Dç(0)EM

Şekil 10, σD(-1)EM değerleri ile σD(κ)EM değerleri arasındaki bağlantı diyagramı

Dalgalı zorlama artı tarafta 0 < 2 < 1 için sürekli dinamik emniyetli gerilme:

Çekme mukavemet değeri 2

m

0DçEM

0DçEM2DçEM

R75,011

F 7

Basma mukavemet değeri 2DçEM2DbEM 2,1 F 8

Statik değişmeyen zorlama 3 = +1 için sürekli dinamik emniyetli gerilme:

m1DbEM R75,0 F 9 DçEM kg/cm2 Devamlı çekme emniyetli mukavemet değeri, indeksine göre DbEM kg/cm2 Devamlı basma emniyetli mukavemet değeri, indeksine göre W kg/cm2 Yükleme durumu ve çentik grubuna bağlı değişken mukavemet değeri 1 Sınır değerler oranı, indeksine göre Rm kg/cm2 Malzemenin kopma mukavemet değeri Böylelikle hesap konusu kirişteki çentik etkisi ve kirişteki dalgalı gerilme, sınır değerler oranı 'ya göre sürekli dinamik emniyet gerilmeleri belirlenmiş olur.

Gerilme karşılaştırmaları çekme değerleri ile yapılır. Çünkü uygulamada görüldüğü gibi, çatlaklar sonucu kopma çekme tarafından başlar.



16

1.8.1 Kaldırma yükü katsayısı "K" Kaldırma yükü katsayısı "K" kaldırma sınıfı ve kaldırma hızına bağlı olarak Tablo 14 ile belirlenir.

Tablo 14 Kaldırma yükü katsayısı "K" Kaldırma yükü katsayısı ψK , Kaldırma hızı vK m/dak olarak

Kaldırma sınıfı H1 H2 H3 H4

vK 90 m/dak 1,1 + 0,0022 . vK 1,2 + 0,0044 . vK 1,3 + 0,0066 . vK 1,4 + 0,0088 . vK

vK > 90 m/dak 1,3 1,6 1,9 2,2

1.8.2 Kirişin öz ağırlık katsayısı "K " Kirişin öz ağırlık katsayısı "K " vincin hareket hızına bağlı olarak Tablo 15 ile belirlenir.

Tablo 15, Öz ağırlık katsayısı "K " Hareket hızı vV m/dak olarak

Hareket yolu

Yürüyüş darbeli, ray engebeli veya araları boşluklu ise

Yürüyüş darbesiz, ray düzgün, ray araları kaynatılmış ve işlenmiş ise

Öz ağırlık katsayısı K

vV 60 vV 90 1,1

60 < vV 200 90 < vV 300 1,2

200 vV 300 vV 1,2

1.8.3 Yükleme grubu katsayısı "kB " Tablo 16, Yükleme grubu katsayısı "kB"

Yüklenme grubu

B1 B2 B3 B4 B5 B6

kB-katsayısı 1,00 1,02 1,05 1,08 1,11... 1,14 1,17 ... 1,20

1.9 Rüzgar kuvveti

1.9.1 Rüzgar basıncı Vincin işletme anındaki rüzgar basıncının hesabını basitleştirmek için bazı kabuller yapılır. Rüzgar hızını sabit ve herhangi bir yönden yatay olarak estiğini kabul edelim. Bu kabullere göre rüzgar basıncı şu büyüklükte olur:

2RüRü v613,0q F 10

qRü N/m2 Rüzgarın dinamik özgül basıncı vRü m/s Rüzgarın kabul edilen hesapsal hızı

Rüzgarın işletmedeki hesapsal dinamik basıncı, tahmini olarak Tablo 17 ile bulunur.

Tablo 17, Rüzgarın işletmedeki hesapsal dinamik basıncı qRü

Rüzgar hızı Vinç tipi Dinamik basınç qRü N/m2 vRü m/s vRü km/h

Çok hafif rüzgar etkisinde çalışan vinçler. Montaj vinçleri v. b. 125 14 50

Açık sahada çalışan normal vinçler 250 20 75

Çok kuvvetli rüzgar etkisinde çalışan vinçler. * 500 28 100

* Burada rüzgar hakkında tam bilgi alınarak hesapların yapılması önerilir. Zaten bu tablodaki değerler F 10 ile hesaplanmıştır.



17

1.9.2 Taşınan yükün rüzgar kuvveti Konstrüksiyonun yanısıra taşınacak yükün de rüzgar etkisinde kaldığı dikkate alınarak rüzgar kuvveti bulunup hesaplara dahil edilmelidir. Taşınan yükün rüzgar kuvveti.

RüYRüY qA5,2F F 11

FRüY N/m2 Rüzgarın yükte oluşturduğu kuvvet AY m2 Yükün rüzgara karşı alanı. Genel olarak bir tona 0,5 m2 alınır qRü N/m2 Rüzgarın dinamik özgül basıncı

Bu hesaplar, eğer vinç yük nakli veya yükleme-boşaltma tesisi için sürekli çalışmak üzere özel olarak imal edilecekse yapılır. Normal çalışan vinçlerde bu kuvvet dikkate alınmaz. Çünkü kuvvetli rüzgar altında genelde vinç çalıştırılmaz.

Rüzgar kuvvetinin işletmenin durduğu zamanlardaki(paydoslarda) etkisi için, vincin bulunduğu yerdeki rüzgar ve vincin konumu hakkında detaylı bilgi edinip hesapları buna göre yapmak en doğru yoldur. Özellikle geceleri (işletme paydos ettiğinde) rüzgar (fırtına) etkisine karşı vincin raylar üzerinde sabit kalması sağlanmalıdır.

Vincin yerden yüksekliği de rüzgardan oluşan kuvvetlere etki eden faktörlerden biridir. Rüzgarın hızı vincin yerden yüksekliğine göre değişir. Bu değer değişikliği Tablo 18 ile görülür.

Tablo 18, Molalarda rüzgarın, vincin yerden yüksekliğine göre hesapsal dinamik basıncı " qRü"

Rüzgar hızı Vincin yerden yüksekliği m

Rüzgar basınçı qRü N/m2 vRü m/s vRü km/h

0 ... 20 800 36 50 20 ... 100 1100 42 75 100 < 1300 46 100

1.10 Rüzgar kuvvetinin hesabı Açık sahada çalışan vinçlerde rüzgar kuvveti şu şekilde hesaplanır:

RüRüRü kqAF F 12

FRü N Rüzgar kuvveti A m2 Parçanın rüzgardan etkilenen cephe alanı qRü N/m2 Rüzgarın dinamik özgül basıncı kRü [] Rüzgar için şekil faktörü

Sistemin toplam rüzgar kuvveti, o sistemi oluşturan parçaların rüzgar kuvvetlerinin toplamına eşittir. Sistemin mukavemet ve denge hesapları, toplam rüzgar kuvveti de hesaba katılarak yapılmalıdır.

Yukarıdaki F 12 ifadede qRü nün deşeri F 10 ile bulunur. A ve kRü değerleri ise aşağıdaki açıklamalara göre şu şekilde hesaplanır. Rüzgar için şekil faktörü kRü , aerodinamik narinlik derecesi ile parçanın şekline bağlıdır. Bundan dolayı sistemin toplam rüzgar kuvveti doğrudan hesaplanamaz. Parçaların tek tek aerodinamik narinlik derecesi ve parçanın şekli için rüzgar kuvvetleri hesaplanır. Sonra gerekli olan rüzgar kuvvetleri toplanarak hesaplar yapılır.

d

Lb b L b

Rüzgar

L

D

L

Şekil 11, Profillerin aerodinamik narinlik derecesi

Şekil 11 ile görülen aerodinamik narinlik derecesi A = L/b veya A = L/D ile hesaplanır.



18

3L

1L

2LB

2b

1b

b3

L

Şekil 12, Kafes konstrüksiyonun aerodinamik narinlik derecesi

1.10.1 Yüzey oranı: Şekil 12 ile görülen yüzey oranı, parçaların toplam hakiki alanı/Sistemin sınır alanı = (Li x bi) / (L.B) şeklinde tanımlanır. Kafes konstrüksiyonda tek tek parçaların boyu parçaların teorik eksenlerinin kesişme noktalarının uzaklığıdır. Aşağıda tablolarda Tablo 19 ve Tablo 20 ile verilen değerler tecrübelere dayanan temel (ana) büyüklüklerdir. Özel hallerde rüzgar tünelinde yapılan deneyler sonucu elde edilen değerler daha sağlıklıdır. Rüzgar için şekil faktörü, parçaların veya sistemin aerodinamik narinlik derecesine bağlı olarak seçilir. Tablo 19, Tek parçalar için rüzgar şekil faktörü "kRü"

Aerodinamik narinlik derecesi L/b veya L/D * Tanımlama

≤ 5 10 20 30 40 50 > 50

Standart profiller (haddelenmiş) 1,15 1,15 1,30 1,40 1,45 1,50 1,60

Kare, 356 mm kadar 1,40 1,45 1,50 1,55 1,55 1,55 1,60 Köşeli profiller Dörtköşe, <254x457 mm 1,05 1,05 1,20 1,30 1,40 1,50 1,60

Farklı kesitte parçalar 1,30 1,35 1,60 1,65 1,70 1,80 1,80

D . vRü < 6 m2/s 0,60 0,70 0,80 0,85 0,90 0,90 0,90 Yuvarlak profiller D . vRü ≥ 6 m2/s 0,60 0,65 0,70 0,70 0,75 0,80 0,80

b/d ≥ 2 1,55 1,75 1,40 2,10 2,20

b/d ≥ 1 1,40 1,55 1,75 1,85 1,90

b/d ≥ 0,5 1,00 1,20 1,30 1,35 1,40

Kutu profiller, Kare >356 mm Dörtköşe, >254x457 mm

d

Rüzgar b

b/d ≥ 0,25 0,80 0,90 0,90 1,00 1,00

* Aerodinamik narinlik derecesi profiller için Şekil 11, kafes kirişler için Şekil 12 ve yan yana veya arka arkaya

gelen profiller için Şekil 13 ve kafes kirişler için Şekil 14 ile verilen ölçülere göre belirlenir.



19

Tablo 20, Çeşitli sistemler için rüzgar şekil faktörü "kRü" Tanımlama kRü

Rüzgar etkisindeki yüzey düz profiller 1,70 D . vRü < 6 m2/s 1,10 Tek kafes profil Yuvarlak

profiller D . vRü ≥ 6 m2/s 0,80 Makina, operatör vb. kabinler Dörtköşe kapalı kutu gibi yerde veya sabit asılı 1,10

R üzgar

b

R ü zg ar

a d a

b

d

Şekil 13, Aerodinamik narinlik derecesi için profillerin mesafe orantıları

a

B

Rüzgar

L

2.a

BRüzgar

L

Şekil 14, Aerodinamik narinlik derecesi için kafes konstrüksiyonun mesafe orantıları

1.10.2 Uzaklık oranı Şekil 13 ve Şekil 14 ile uzaklık oranı = a/b veya a/B büyüklüğündedir. Burada a değeri en kısa mesafe değeri olarak kabul edilir.

1.10.3 Kesit oranı Kutu profillerde kesit oranı, Rüzgara karşı profil genişliği / Rüzgara paralel profil derinliği = b/d

1.10.4 Rüzgar yönüne dik arka arkaya duran yüzeyler Rüzgar yönüne dik arka arkaya duran yüzeylerde rüzgar kuvvetini hesaplamak için gerekli kapatma faktörü ““ yı Tablo 21 ile uzaklık ve yüzey oranlarına bağlı olarak bulabiliriz.

Tablo 21, Kapatma faktörü "" Yüzey oranı (Li x bi) / (L.B) Uzaklık oranı

a/b veya a/B 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 ≥ 0,6 0,5 0,75 0,40 0,32 0,21 0,15 0,10 1,0 0,92 0,75 0,59 0,43 0,25 0,10 2,0 0,95 0,80 0,63 0,50 0,33 0,20 4,0 1,00 0,88 0,76 0,66 0,55 0,45 5,0 1,00 0,95 0,88 0,81 0,75 0,68 6,0 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00

Rüzgar yönüne dik arka arkaya aynı aralıkla sıralanmış parçaların hepsi arkasındaki parçanın etki alanını biraz kapatacaktır. Bu kapatma etkisi 9. parçaya kadar gittikçe küçülür, fakat 9. aralıktan sonra kapatma faktörü sabit kalır.

1.10.5 Rüzgar kuvvetinin hesaplanması 1 inci parça için RüRü1 kqAF

2 nci parça için RüRü2 kqAF

“n” ninci parça için (n = 3 den 8 e kadar) RüRü)1n(

n k.q.A.F

9 uncu ve daha sonraki parçalar için RüRü8

9 kqAF



20

Böylece toplam kuvvet: 9 a kadar parçalı sistemde: RüRü

1n32top kqA...1F

11kqAF

n

RüRütop Rü F 13

9 dan fazla parçalı sistemde: RüRü

8832top kqA9n...1F

89

RüRütop 9n11kqAF F 14

FRü top N Toplam rüzgar kuvveti A m2 Parçanın rüzgardan etkilenen cephe alanı qRü N/m2 Rüzgarın dinamik özgül basıncı kRü [] Rüzgar için şekil faktörü [] Kapatma faktörü

Kapatma faktörü n nin değeri 0,1 den küçük alınmaz. n nin değeri 0,1 den küçük bulunsa bile 0,1 olarak değerlendirilir.

1.10.6 Kafes kontrüksiyon kuleler Kafes kontrüksiyon kulelerde rüzgar tarafının yüzey alanı aşağıdaki şekil faktörüyle “kŞe”büyültülür:

Kule düz yüzeyli profillerden ise : kŞe = 1,7.(1+)

D . vRü < 6 m2/s kŞe = 1,1.(1+) Kule yuvarlak profillerden ise :

D . vRü ≥ 6 m2/s kŞe = 1,4

Kapatma faktörü Tablo 21 ile bulunur. Kare kesitli kulenin max rüzgar kuvveti, eğer rüzgar köşegen yönünde eserse oluşur. Bu durumda pratikte, normal bir yüze etki eden kuvvetin 1,2 misli alınarak hesap yapılır.

1.10.7 Rüzgar yönüne eğik olan yüzeyler

1.10.7.1 Tek tek parçalar veya çerçeveler

Eğer rüzgar yüzeylere açısı eğikliğinde esiyorsa (derece olarak ≤ 90° alınır);

2

RüRüEg sinkqAF F 15

1.10.7.2 Kafes kiriş veya kafes kuleler Eğer rüzgar yüzeylere açısı eğikliğinde esiyorsa ( ≤ 90° alınır);

2RüRüEg KkqAF F 16

Düzeltme faktörü K2 A/A7,150K

iz2

F 17

FEg N Eğik yüzeydeki rüzgar kuvveti A m2 Parçanın rüzgardan etkilenen cephe alanı qRü N/m2 Rüzgarın dinamik özgül basıncı kRü [] Rüzgar için şekil faktörü K2 [] Düzeltme faktörü iz m2 Parçanın rüzgara dik izdüşüm alanı

Düzeltme faktörü K2 nin sınır değeri vardır. K2 0,35 den küçük ve 1,0 den büyük olamaz. Eğer hesaplarda K2 < 0,35 bulunduysa K2 = 0,35 veya K2 > 1,0 bulunmuşsa K2 = 1,0 alınır.



21

2 Özet 2.1 Kirişte gerilmeler Tablo 22, Normal gerilme hesabı

Monoray kiriş Çift kiriş

Gerekli sehim fKger k/Lf fKger k/Lf

Tekerlek kuvvetleri

İki Tekerlek ACKYK2TD FF5,0F

Bir Tekerlek AKYKTD FF25,0F

Gerekli eylemsizlik momenti

2TAK

2K

ger

TAK2TDyger LLL3

fE48LLFI

2

TAK2K

ger

TAKTDyger LLL3

fE48)LL(FI

Gerekli alt kuşak kalınlığı

EM

TDger

F5t

Hesaplanan sehim

2TAK

2K

y

TAK2TDhes LLL3

IE48LLFf

2TAK

2K

y

TAKTDhes LLL3

IE48LLFf

Kirişin ağırlığından oluşan gerilme y

2KKK

1 W8Lq

y

2KPKK

1 W8Lqq

Arabanın toplam ağırlığından oluşan gerilme

2TAKyK

A2 LL2

WL16F

2TAKyK

A2 LL2

WL32F

Yükün ağırlığından oluşan gerilme

2TAKyK

Y3 LL2

WL16F

2TAKyK

Y3 LL2

WL32F

Atalet kuvvetlerinden oluşan gerilme

ACKKKz

K4 FLq

WL075,0

2FLqq

WL075,0 A

KPKKz

K4

Araba kasılmasından oluşan gerilme z

TATD5 W5

LF

)FF(W

L05,0YA

z

TA5

Kirişteki normal eğilme gerilmei

543K21Büst k 543K21Bmax k

Max ve min normal eğilme gerilmesi 2

1üstalt e

e 21min 21min

Kirişte x-yönünde (boyuna) gerilme Ekxaltx

Kayma gerilmesi

23S1S4S2S

SR4S

2

ABYKmax h

1YYXX

Y2,0Xt4

FkF

Kirişte y-yönünde (enine) gerilme Ekyy

Ek ve Kayma gerilmesi hesabı Tablo 23 ve Tablo 24 de görülmektedir.

Toplam karşılaştırma gerilmesi

2maxyx

2y

2xkarAlt 3

2max

2üstkarÜst 3

2max

2maxkar 3

Karşılaştırma gerilmesi

karAlt veya karÜst değerlerinden hangisi büyükse karşılaşma gerilmei için alınır.



22

Tablo 23, Monoray kirişte ek gerilme hesabı

Paralel kuşaklı profil IPB ve Kutu kiriş Eğik kuşaklı profil NPI

)015,3(0x e148,058,005,0c )322,1(

0x e120,1479,1981,0c

)33,18(1x e390,149,123,2c )700,7(

1x e060,1150,1810,1c

)0,6(2x e910,258,173,0c )690,4(

2x e840,0810,2990,1c

)53,6(0y e0076,0977,111,2c )0,6(

0y e192,0095,1096,1c

)364,1(1y e108,10408,7108,10c )675,2(

1y e965,3835,4965,3c

0c 2y 0c 2y

x-yönünde (boyuna) gerilmeler y-yönünde (enine) gerilmeler

20

max0x0Fx t

Fc 20

max0y0Fy t

Fc

21

max1x1Fx t

Fc 21

max1y1Fy t

Fc

22

max2x2Fx t

Fc 0t

Fc 22

max2y2Fy

xiEkx 75,0 yiEky 75,0

Tablo 24, Kayma gerilmesi hesabı


Torsiyon gerilmesi KuşOr

1DTt Ah

mF4

)zz()yy(t4)FF()z2,0y(

31422

YA54t

Kesme gerilmesi Dik

TD

Dik

2TDOr A

F2AF

22

ABYk ht4

FkF

Toplam kayma gerilmesi tOrtop kttop

Kayma gerilmesi

KuşOr

1

DikTDmax Ah

m2A

1F2

23142

54

2

ABYmax h

1)zz()yy(

z2,0yt4

FkF



23

2.2 DIN 18 800'e göre buruşma hesabı özet Tablo 25, DIN 18 800'e göre buruşma hesabı özeti

1 Kenarlar oranı ii b/a

2 Bölgede max basma ve min gerilme

max ve min

3 Sınır değerler oranı maxmin /

4 Euler gerilmei 2

2

2

e bt

)1(12E

E=210000.MPa = 0,3 ise

2

e bt189800

Kenarlar oranı ≥ 1 Kenarlar oranı < 1

1 4k (Sabit) 21k

01 1,1

4,8k

1,1

1,21k2

10 210264,6636,7k

1 9,23k

5*) 1 Normal gerilme buruşma faktörü

21 2197,5k

6 Kayma gerilmei buruşma faktörü

2

434,5k

234,54k

7 İdeal normal buruşma gerilmei ePi k

8 İdeal kayma buruşma gerilmei ePi k

9 Düzeltilmiş akma mukavemeti 1,1/RR eeH

10 Normal gerilme için narinlik derecesi

Pi

eHP

R

11 Kayma gerilmei için narinlik derecesi

3R

Pi

eHP

Bölge ve toplam plaka 25,125,025,1c 12 Bölge düzeltme faktörü

Bölge parçası 25,112,025,1c

13 Normal gerilme düzeltme faktörü Her tarafı bağlantılı 122,01c 2PP

14 Kayma gerilmei düzeltme faktörü Her tarafı bağlantılı 184,0P

15 Normal gerilme üs katsayısı 41 1e

16 Kayma gerilmei üs katsayısı 23 1e

17 Aynı anda normal ve kayma gerilmei ile zorlanmada kontrol 1

R3

R

31 e

eH

maxe

eH

max

*) 1 Gölgeli kısım 1-8 arası DIN 4114 dede aynıdır.



24

2.3 DIN 4114'e göre buruşma hesabı özet Tablo 26, DIN 4114'e göre buruşma hesabı özeti

1 Kenarlar oranı ii b/a

2 Bölgede max basma ve min gerilme max ve min

3 Sınır değerler oranı maxmin /

4 Euler gerilmei 2

2

2

e bt

)1(12E

E=210000.MPa

= 0,3 ise

2

e bt189800

Kenarlar oranı ≥ 1 Kenarlar oranı < 1

1 4k (Sabit) 21k

01 1,1

4,8k

1,1

1,21k2

10 210264,6636,7k

1 9,23k

5*) 1 Normal gerilme buruşma faktörü

21 2197,5k

6 Kayma gerilmei buruşma faktörü

2

434,5k

234,54k

7 İdeal buruşma normal gerilmesi eKi k

8 İdeal buruşma kayma gerilmesi eKi k

9 Bölgenin karşılaştırma gerilmesi 2max

2maxkar 3

10 Yan plaka bölgelerinde ideal buruşma gerilmei; 1 < +1

2

Ki

max2

Ki

max

Ki

max

karVKi

43

41

11 Üst kuşakta ideal buruşma gerilmei; = +1

2

Ki

max2

Ki

max

Ki

max

karVKi

22

12 Gerçek buruşma gerilmei σVK bkz Tablo 27

13 Hesapsal emniyet katsayısı kar

VKHesS

14 Takviyesiz tam plaka (Yan veya üst) 1180,071,1SBger

15 Takviyelerle ayrılmış bölgeler (Yan veya üst) 1075,050,1SBger

16 Kontrol 1SSSBger

HesEHes

*) 1 Gölgeli kısım 1-8 arası DIN 18800 ün aynı hesaplanır veya hesaplanmış değerler alınır.



25

Tablo 27, İdeal buruşma karşılaştırma gerilmelerine göre gerçek buruşma gerilmeleri (DIN 4114 B 1, sayfa 18, Tablo 7 den aktarma)

σVK MPa σVK MPa σVKi MPa St 37 St 52-3

σVKi MPa St 37 St 52-3

< 157 σVKi σVKi 360 228 320 192 192 σVKi 380 229 325

200 198 σVKi 400 230 328

210 204 σVKi 420 231 331 220 208 σVKi 440 232 334 230 211 σVKi 460 232 336 240 214 σVKi 480 233 338 250 216 σVKi 500 233 339 260 218 σVKi 550 234 343 270 219 σVKi 600 235 345 280 221 σVKi 650 235 347 288 222 289 700 236 348 290 222 290 800 237 351 300 223 297 1000 237 353 320 225 308 2000 239 357 340 227 315 240 360

2.4 Ters sehim


Yan boşluk değeri )LL(5,0L TAKCA )LL(5,0L TAKCA

Kirişin ağırlık sehimi ydyn

K4K

Ki IE384qL5

f

ydyn

SPK4K

Ki IE384)qq(L5f

Arabanın ağırlık sehimi ydyn

2CA

2KCAAC

A IE48)L4L3(LFf

ydyn

2CA

2KCAA

A IE96)L4L3(LFf

Yükün ağırlık sehimi ydyn

2CA

2KCAY

Y IE48)L4L3(LFf

ydyn

2CA

2KCAY

Y IE96)L4L3(LFf

Toplam sehim YAKitop ffff YAKitop ffff

Ters sehim YAKiTers f5,0fff YAKiTers f5,0fff



26

2.5 Yorulma Çelik konstrüksiyonda yorulmayı oluşturan etkenler:

Gerilme farkı = max - min , Yükleme sayısı NL, Kesitin veya detayın geometrisi (çentikler, …) Malzemenin özellikleri, Çevre etkileri, …

Vincin ve vinç yollarının yorulma hesabı için şu etkenler dikkate alınır: Vincin kaldırma şekli, Vincin yürüyüş hızları ve dinamik etkiler için gerekli faktörler, Vincin yükleme grubu B, bak Tablo 8 ve Tablo 9 Vincin kaldırma sınıfı H , bak Tablo 8 ve Tablo 9

Vinç kirişinde bir araba ve vinç yolunda bir vinç varsa hesaplar aşağıda verildiği gibi yapılır. Eğer birden fazla iseler gerekli standartlara bakınız.

2.5.1 Yorulma kontrolü 1; Taşıma emniyeti

Önce kontrüksiyonun şekli ele alınır ve buna göre yorulma kontrolü yapılır:

45°

t

h

b

R

b

wt

R

P

f

h

Ltw

50 mm

t 4

bh R

R

L

3t

a sbT

tw

50 mm

Şekil 15, I-Profilli konstrüksiyon Şekil 16, Kutu kiriş konstrüksiyon

Taşıma emniyeti için konstrüksiyon, malzeme ve kabul edilen sistemin emniyetli tekerlek kuvveti "FTekEM" ile max Tekerlek kuvveti "FTekmax" karşılaştırılır. Bkz F 18 Sistem I-Profilli konstrüksiyonda profilin üst flanşı, kutu kiriş konstrüksiyondada üst plakanın çıkmasının ray ortasına göre simetrisi ile ray olarak kabul edilir. Buna taşıyıcı plaka diyelim. Yan plaka veya dikmenin kalınlığınada dikme kalınlığı diyelim.

TekEMmaxTek FF F 18

DitwDzEMKxTekEM tLF F 19

FTekmax N max Tekerlek kuvveti, vinç veya araba FTekEM N Emniyetli tekerlek kuvveti DzEMKx MPa Çentik grubu K ya göre emniyetli değişken çekme mukavemeti Ltw mm Tekerlek kuvveti etkisindeki boy tDi mm Dikmenin kalınlığı

Tekerlek kuvveti etkisindeki boy "Ltw"

50th2L 3,fRtw F 20

Ltw mm Tekerlek kuvveti etkisindeki boy hR mm Rayın yüksekliği (aşınmış hali) tf,3 mm Profilde flanş kalınlığı, kutu kirişte üst plaka kalınlığı



27

2.5.2 Yorulma kontrolü 2; Stabilite kriteri Önce kontrüksiyonun şekli ele alınır ve yorulma kontrolü yapılır:

2e

Rh

hy4

Sz

r

y

t fIP

Tb

t w

y

altmax

y4

üst

t 12htoh

t2S

t 3

bTmax

aalt

h

h

4t

y4

b

R

T

sa üsty4

1e2e


Stabilite kriterini hesaplamak için konstrüksiyon, malzeme ve kabul edilen sistemin stabilite için emniyetli tekerlek kuvveti "FTEMS" ile max Tekerlek kuvveti "FTekmax" karşılaştırılır. Bkz F 21

TEMSmaxTek FF F 21

4321Die

TPdyne

2Di

1MTEMS tR

hERt5,01F

F 22

FTekmax N max Tekerlek kuvveti, vinç veya araba FTEMS N Stabilite için emniyetli tekerlek kuvveti tDi mm Dikmenin kalınlığı (tDi=tw=t4) Re MPa Malzemenin akma mukavemeti Edyn MPa Malzemenin elastiklik modülü hTP mm Taşıyıcı plakanın yüksekliği (hTP=tf=t3) M1 1 Genel emniyet faktörü M1= 1,05 1 1 Taşıyıcı plakanın narinliği 2 1 Tek taraflı yükleme için dikmenin narinliği 3 1 Kuvvetin etki boyu narinliği 4 1 Boyuna basma gerilmesi narinliği

Taşıyıcı plakanın narinliği "1"

25,1h10

b4

TP

T1

F 23

bT mm Taşıyıcı plakanın genişliği hTP mm Taşıyıcı plakanın yüksekliği

Taşıyıcı plakanın narinliği "1" in değeri 1,25 den büyük olamaz. Sonuç 1,25 den büyük çıkarsa değer 1,25 olarak alınır.

Tek taraflı yükleme için dikmenin narinliği "2"

Tek taraflı yükleme için dikmenin narinliği "2" nin değeri 1,0 den küçük olamaz. Sonuç 1,0 den küçük çıkarsa değer 1,0 olarak alınır.

0,1hh

t60

TPDi

Di2

F 24

tDi mm Dikmenin kalınlığı (tDi=tw=t4) hDi mm Dikmenin yüksekliği (hDi=hIP=h2) hTP mm Taşıyıcı plakanın yüksekliği



28

Kuvvetin etki boyu narinliği "3"

Kuvvetin etki boyu narinliği "3" ün değeri 1,5 dan büyük olamaz. Sonuç 1,5 dan büyük çıkarsa değer 1,5 olarak alınır.

5,1hh

L1TPDi

tw3

F 25

Ltw mm Tekerlek kuvveti etkisindeki boy hDi mm Dikmenin yüksekliği (hDi=hIP=h2) hTP mm Taşıyıcı plakanın yüksekliği

Boyuna basma gerilmesi narinliği "4"

Boyuna basma gerilmesi narinliği "4" ün değeri 1,0 den büyük olamaz. Sonuç 1,0 den büyük çıkarsa değer 1,0 olarak alınır.

0,1R

5,1e

1M43

F 26

4 MPa Tekerlek kuvveti etkisi boyunda boyuna basma gerilmesi M1 1 Genel emniyet faktörü M1= 1,05 Re MPa Malzemenin akma mukavemeti

Tekerlek kuvveti etkisi boyunda boyuna toplam basma gerilmesi "4"

)( Nd4y4 F 27

y4 MPa Tekerlek kuvveti etkisi boyunda boyuna basma gerilmesi Nd MPa Tekerlek kuvveti etkisi boyunda normal basma gerilmesi

Tekerlek kuvveti etkisi boyunda boyuna basma gerilmesi "y4"

1

4ymax4y e

h F 28

max MPa Sistemin max gerilmesi (alt) hy4 mm Hesap kesitinin nötr eksene mesafesi e1 mm Max gerilme kesitinin nötr eksene mesafesi (e1 veya zS)

Hesap kesitinin nötr eksene mesafesi "hy4"

STPR24y ahheh F 29

e2 mm hy4 yönünde max ölçü hR mm Rayın yüksekliği hTP mm Taşıyıcı plakanın yüksekliği aS mm Kaynak yüksekliği veya profil radyusu

Tekerlek kuvveti etkisi boyunda normal basma gerilmesi "Nd "

Nd

maxTekNd A

F2,0 F 30

FTekmax N max Tekerlek kuvveti, vinç veya araba ANd mm2 Sistemin alanı

Sistemin alanı "ANd "

DiDiTPTRNd hthb2AA F 31

AR mm2 Rayın alanı bT mm Taşıyıcı plakanın genişliği hTP mm Taşıyıcı plakanın yüksekliği tDi mm Dikmenin kalınlığı (tDi=tw=t4) hDi mm Dikmenin yüksekliği (hDi=hIP=h2)



29

2.5.3 Yorulma kontrolü 3; Tekerlek kuvveti etkisindeki kesitte yorulma Önce kontrüksiyonun şekli ele alınır ve yorulma kontrolü yapılır:

wt

b

b

IPER

h R

R

T

ft

L tw

z

ha s 4t

bb

R

R

t 3

T

L

z

tw


Tekerlek kuvveti etkisindeki kesitte yorulma kontrolü hesaplanan eşdeğer değişik gerilim farkı ile emniyetli gerilim farkı karşılaştırılır. Bkz F 32

EM3E3 F 32

3E MPa Tekerlek kuvveti etkisi kesitindeki eşdeğer gerilim farkı 3EM MPa Tekerlek kuvveti etkisi kesitindeki emniyetli gerilim farkı

Tekerlek kuvveti etkisi boyunda eşdeğer gerilim farkı "3E"

3EE3 F 33

3 MPa Tekerlek kuvveti etkisi kesitindeki gerilim farkı 1 Global işletme faktörü

Tekerlek kuvveti etkisi boyunda gerilim farkı "3"

Ditw

maxTek3 tL

F

F 34

FTekmax N max Tekerlek kuvveti, vinç veya araba Ltw mm Tekerlek kuvveti etkisindeki boy tDi mm Dikmenin kalınlığı (tDi=tw=t4)

2.5.4 Eşdeğer gerilmeler farkı faktörü "E" Eşdeğer gerilmeler farkı faktörü "E" formül F 35 ile bulunur.

431E F 35

1 1 Zorlama sıklığı faktörü 3 1 Kullanma ömrü faktörü 4 1 Vinç sayısı faktörü

Kullanma ömrü faktörü normal gezer köprü vinçleri için 3 = 1,0 değeri kabul edilir. Vinç yolundaki vinç sayısına göre faktör, bir vinç için 4 = 1,0 değeri kabul edilir.

Zorlama sıklığı faktörü "1"

Vinç yollarında yorulma kontrolü 16'000 den fazla değişken zorlamanın olduğu işletmelerde yapılır. Buda 16'000 den fazla yük kaldırmadır. Diğer taraftan kaldırılan yük daima vincin kapasitesi olan tam yük değildir. Mukavemet hesapları hem maksimum yük hemde en kötü şartlar ile yapılır. Yorulma kontrolünü yaparken vincin yüklenme ve çalışma etkilerini dikkate alınır ve bunu sağlamak içinde hesapta " Zorlama sıklığı faktörü 1" kullanılır.

Zorlama sıklığı faktörü "1" aşağıda Tablo 28 den Tablo 33 e kadar tablolardan seçilir.



30

Tablo 28, Yorulma hesabında yüklenme sınıfı Yüklenme

Sınıfı Tanımlama

S0 (H1) Uzun çalışma molası veren, çalıştığında çok küçük yüklerle çalışan, çok ender olarak maksimum yükle çalışan vinçler. Örneğin: Santral veya türbin dairesi vinçleri vb.

S1 (H2) Kısa molalarla çalışan, fakat ortalama kapasitesinin yani maksimum yükün 1/3 cıvarında yük taşıyan, çok ender olarak maksimum yükle çalışan vinçler. Örneğin: Depo, atölye vinçleri, hurda deposu kancalı vinçleri, liman vinçleri vb.

S2 (H3) Oldukça sık çalışan ve kapasitesinin yani maksimum yükün 1/3 ile 2/3 ü cıvarında yük taşıyan ve maksimum yükle oldukça sık çalışan vinçler. Örneğin: Depo, atölye, hurda deposu vinçleri, liman ve dökümhane vinçleri vb.

S3 (H4) Devamlı maksimum veya maksimum yüke yakın yükle çalışan vinçler. Örneğin: Kepçeli, potalı veya magnetli hurda deposu, liman ve dökümhane vinçleri vb.

Aşağıda Tablo 29 ile yorulma hesabında yükleme grubu önerileri verilmiştir. Genelde vinç veya elemanlarının yükleme grubu bilinir. Buradaki veriler genel öneridir. Konstrüktör duruma göre buradaki önerilerin altında veya üstünde değer seçmekte serbesttir. Bu veriler reçete değildir. Duruma göre seçim yapılır.

Tablo 29, Yorulma hesabında yükleme grubu "Ci"önerileri

yükleme grubu Yüklenme şekli Vincin düşünülen ömür boyu yüklenme sayısı

C1 (B1) Uzun molalı, arada sırada gayrı muntazam çalışan, sık ve uzun molalı vinçler 1,6 . 104 < C1 ≤ 6,40 . 104

C2 (B2) 6,40 . 104 < C2 ≤ 1,25 . 105 C3 (B2) Normal molalı, muntazam çalışan vinçler 1,25 . 105 < C3 ≤ 2,50 . 105 C4 (B3) 2,50 . 105 < C4 ≤ 1,00 . 106 C5 (B4)

Muntazam devamlı işletme ve tek vardiya çalışan vinçler 1,00 . 106 < C5 ≤ 2,00 . 106

C6 (B5) 2,00 . 106 < C6 ≤ 3,00 . 106 C7 (B6)

Muntazam devamlı işletme ve bir vardiyadan fazla çalışan vinçler C7 > 3,00 . 106

Zorlama sıklığı faktörü "1" yüklenme sınıfı "Si" ve yükleme grubu "Ci" ile Tablo 30 ... Tablo 33 tablolarından okunur.

Tablo 30, Yüklenme Sınıfı "S0" için zorlama sıklığı faktörü "1" önerileri C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 FVi/FYü ≤ 0,5 0,14 0,18 0,24 0,30 0,37 0,45 0,56 FVi/FYü ≤ 1,0 0,16 0,21 0,27 0,35 0,42 0,52 0,64 FVi/FYü ≤ 1,5 0,17 0,23 0,30 0,38 0,46 0,56 0,70 FVi/FYü ≤ 2,0 0,18 0,25 0,32 0,40 0,50 0,60 0,74

Tablo 31, Yüklenme Sınıfı "S1" için zorlama sıklığı faktörü "1" önerileri C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 FVi/FYü ≤ 0,5 0,16 0,21 0,26 0,32 0,40 0,50 0,61 FVi/FYü ≤ 1,0 0,19 0,24 0,30 0,37 0,45 0,56 0,69 FVi/FYü ≤ 1,5 0,21 0,26 0,32 0,40 0,49 0,61 0,74 FVi/FYü ≤ 2,0 0,22 0,27 0,34 0,42 0,52 0,64 0,79 Tablo 32, Yüklenme Sınıfı "S2" için zorlama sıklığı faktörü "1" önerileri C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 FVi/FYü ≤ 0,5 0,19 0,23 0,29 0,36 0,45 0,57 0,72 FVi/FYü ≤ 1,0 0,20 0,25 0,31 0,38 0,48 0,60 0,76 FVi/FYü ≤ 1,5 0,21 0,26 0,32 0,40 0,51 0,63 0,80 FVi/FYü ≤ 2,0 0,22 0,27 0,34 0,42 0,54 0,67 0,84



31

Tablo 33, Yüklenme Sınıfı "S3" için zorlama sıklığı faktörü "1" önerileri C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7

FVi/FYü ≤ 0,5 0,21 0,25 0,32 0,41 0,52 0,66 0,82

FVi/FYü ≤ 1,0 0,22 0,26 0,33 0,42 0,53 0,67 0,85

FVi/FYü ≤ 1,5 0,23 0,27 0,34 0,43 0,54 0,68 0,87

FVi/FYü ≤ 2,0 0,24 0,28 0,35 0,44 0,55 0,70 0,88

Yukarıdaki tablolarla verilmiş bilgiler DIN, Eurocode, SIA ve "Fédération Européenne de la Manutention" dosyalarından toparlanmıştır.

Bu tablolardan okunacak değerler pratikte dahada emniyetli hesap sonuçları verecek değerlerdir. Daha detaylı ve doğru hesaplar için ya "Euro Code 3" e, "DIN" veya "SIA" standartlarına bakınız.

Yüklenme faktörünün hesaplanması için bir örnek verirsek; Örnek olarak Nasıl Vinç Yaparım / Vincin mekanik kısımları dosyasında birinci örnek olarak verilmiş olan "100kNx20m Gezerköprü vinci" ele alalım.

Vincin kullanılacağı yer talaşlı imalat atölyesi olduğuna göre, Yüklenme sınıfını Tablo 28 ile "S1" seçelim. Tahrik grubu "1Am" olduğuna göre, Tablo 29 ile yükleme sayısını, devamlı fakat molalı kullanma ve kabaca 1,00 . 106 < C5 ≤ 2,00 . 106 için "C5" seçelim. Vincin toplam ağırlığının kaldırma yüküne oranı FVi/FYü = 1,13 ise: Tablo 31 ile yüklenme sınıfı "S1" ve yüklenme grubu "C5" için zorlama sıklığı faktörü FVi/FYü = 1,00 için" 1 = 0,45 " , FVi/FYü = 1,5 için " 1 = 0,49 " okunur. Burada ve bilhassa Excel programlarında yukarıya yuvarlanan değer " 1 = 0,49 " kabul edilir. Buda pratikte büyük rol oynamaz.

Tekerlek kuvveti etkisi kesitindeki emniyetli gerilim farkı "EM "

Emniyetli gerilim farkının standartlarda verilmiş değerlerinden kısa bir özeti konumuz için buraya aktaralım. (Standartlar Eurocode, FEM, DIN, VSM, SIA v.b.)

Konumu xC Şekil 21 ye göre açıklama

a 125 MPa Makinayla devamlı çift taraflı *)1

b 80 MPa Aralıklı çift taraflı

a 125 MPa Makinayla devamlı kök kaynaklı *)2

b 100 MPa Makinayla devamlı kök kaynaksız

IP 160 MPa Haddeden çekme profil

KK 125 MPa Makinayla devamlı çift taraflı

*)1

2a*)3

*)2

*)32b

*)1

*)3

KK 100 MPa Elle devamlı çift taraflı

Şekil 21, Emniyetli gerilim farkı Yukarıda Şekil 21 ile bulunan gerilim farkı ile tekerlek kuvveti etkisi kesitindeki emniyetli gerilim farkı "xCEM" formül F 36 ile bulunur.

Mf

xCxCEM

F 36

xC MPa Şekil 21 ile okunan gerilim farkı Mf 1 Yorulmada karşı koyma faktörü genelde Mf = 1,15 kabul edilir.

Burada bir örnek verelim. Vinç kirişinde kutu kiriş, el ile iki taraflı iyi bir ustanın yaptığı devamlı kaynakta Şekil 21 ile okunan gerilim farkı 3KKC = 100 MPa dır.

MPa 96,86KKCEM3 Emniyetli gerilim farkı formül F 36 ile hesaplanır

Vinç kutu kirişinin, el ile iki taraflı iyi bir ustanın yaptığı devamlı kaynakta emniyetli gerilim farkı 3KKCEM = 85 MPa dır.



32

2.6 Burkulma

2.6.1 -yöntemi Basma zorlamasında bulunan çubukların burkulma kontrolleri özel "-yöntemi"yle yapılır. Bu yöntemde normal basma hesabı " katsayısı" ile katlanıp sanki normal basma kontrolü yapılıyormuş gibi hesap edilip, aşağıda verilmiş olan F 37 ve F 38 ile kontrol edilir.

BEM

eg

egmaxbWM

AF

F 37

BEM

eg

egmaxbWM

9,0A

F F 38

N/mm2 Çubuktaki burkulma gerilmesi yönteminde burkulma katsayısıFbmax N Çubuğu etkileyen eksenel maksimum basma kuvveti A mm2 Çubuğun enine kesit alanı BEM N/mm2 Çubuk malzemesinin emniyetli basma mukavemeti

Buradaki değerleri detaylı açıklayalım;

Çubuğu etkileyen eksenel maksimum kuvvet "Fmax"

Bu kuvvet çubuğu etkileyen statik kuvvet değildir. Dinamik katsayıları, kaldırma yükü katsayısı "H", Öz ağırlık katsayısı "A" ve Yükleme grubu katsayısı "kB" dikkate alınarak hesaplanmış maksimum dinamik kuvvettir.

Çubuğun enine kesit alanı "A"

Çekme çubuğunda delik veya kesit daralması varsa bu alanların durumuna göre en küçük alan hesaplanıp kesit alanı olarak alınır. Basma çubuğunda delikler dikkate alınmadan profilin tam alanı kesit alanı olarak kabul edilir.

Çubuk malzemesinin emniyetli basma mukavemet değeri "ÇEM"

Çubuğun çekme veya basmaya zorlanması ayrıcalık doğurmaz. Çubuğun malzemesi ve zorlanma durumuna göre emniyetli basma mukavemeti kabul edilir.

Burkulma katsayısı ""

Burkulma katsayısı "" malzeme ve narinlik derecesi ile bağıntılıdır. St 37 malzemesi için burkulma katsayısı "" Tablo 34 ile, St 52 malzemesi için burkulma katsayısı "" Tablo 35 ile bulunur. Genelde kafes konstrüksiyonda kullanılan profil malzemeleri St 37 veya St52 dir. Burkulma katsayısını bulmak için narinlik derecesininde bilinmesi gerekir.

Narinlik derecesi "" ;

min

bkiL

F 39

1 Narinlik derecesi Lbk mm Burkulma boyu imin mm Atalet (eylemsizlik) minimum yarıçapı

Atalet (eylemsizlik) minimum yarıçapı "imin" ;

AJimin F 40

J mm4 Kesitteki atalet momenti A mm2 Kesit alanı



33

Tablo 34, Narinliğe göre St 37 plaka ve profiller için burkulma katsayısı omega ""

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 20 1,04 1,04 1,04 1,05 1,05 1,06 1,06 1,07 1,07 1,08 20 30 1,08 1,09 1,09 1,10 1,10 1,11 1,11 1,12 1,13 1,13 30 40 1,14 1,14 1,15 1,16 1,16 1,17 1,18 1,19 1,19 1,20 40 50 1,21 1,22 1,23 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 1,28 1,29 50 60 1,30 1,31 1,32 1,33 1,34 1,35 1,36 1,37 1,39 1,40 60 70 1,41 1,42 1,44 1,45 1,46 1,48 1,49 1,50 1,52 1,53 70 80 1,55 1,56 1,58 1,59 1,61 1,62 1,64 1,66 1,68 1,69 80 90 1,71 1,73 1,74 1,76 1,78 1,80 1,82 1,84 1,86 1,88 90

100 1,90 1,92 1,94 1,96 1,98 2,00 2,02 2,05 2,07 2,09 100 110 2,11 2,14 2,16 2,18 2,21 2,23 2,27 2,31 2,35 2,39 110 120 2,43 2,47 2,51 2,55 2,60 2,64 2,68 2,72 2,77 2,81 120 130 2,85 2,90 2,94 2,99 3,03 3,08 3,12 3,17 3,22 3,26 130 140 3,31 3,36 3,41 3,45 3,50 3,55 3,60 3,65 3,70 3,75 140 150 3,80 3,85 3,90 3,95 4,00 4,06 4,11 4,16 4,22 4,27 150 160 4,32 4,38 4,43 4,49 4,54 4,60 4,65 4,71 4,77 4,82 160 170 4,88 4,94 5,00 5,05 5,11 5,17 5,23 5,29 5,35 5,41 170 180 5,47 5,53 5,59 5,66 5,72 5,78 5,84 5,91 5,07 6,03 180 190 6,10 6,16 6,23 6,29 6,36 6,42 6,49 6,55 6,62 6,69 190 200 6,75 6,82 6,89 6,96 7,03 7,10 7,17 7,24 7,31 7,38 200 210 7,45 7,52 7,59 7,66 7,73 7,81 7,88 7,95 8,03 8,10 210 220 8,17 8,25 8,32 8,40 8,47 8,55 8,63 8,70 8,78 8,86 220 230 8,93 9,01 9,09 9,17 9,25 9,33 9,41 9,49 9,57 9,65 230 240 9,73 9,81 9,89 9,97 10,05 10,14 10,22 10,30 10,39 10,47 240 250 10,55 250

Ara değerler için fazla uğraşılmaz ve bir sonraki değer alınır. Narinlik derecesi 20 den küçükse = 1 alınır.

Tablo 34 a), Narinliğe göre St 37 malzemeli borular için burkulma katsayısı omega ""

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 20 1,00 1,00 1,00 1,00 1,01 1,01 1,01 1,02 1,02 1,02 20 30 1,03 1,03 1,04 1,04 1,04 1,05 1,05 1,05 1,06 1,06 30 40 1,07 1,07 1,08 1,08 1,09 1,09 1,10 1,10 1,11 1,11 40 50 1,12 1,13 1,13 1,14 1,15 1,15 1,16 1,17 1,17 1,18 50 60 1,19 1,20 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 60 70 1,28 1,29 1,30 1,31 1,32 1,33 1,34 1,35 1,36 1,37 70 80 1,39 1,40 1,41 1,42 1,44 1,46 1,47 1,48 1,50 1,51 80 90 1,53 1,54 1,56 1,58 1,59 1,61 1,63 1,64 1,66 1,68 90

100 1,70 1,73 1,76 1,79 1,83 1,83 1,90 1,94 1,97 2,01 100 110 2,05 2,08 2,12 2,16 2,20 2,20 110

Tablo 34 a) tablosu çapı et kalınlığının en az altı katı olan borular için (d 6.s) geçerlidir. Narinlik sayısı > 115 için Tablo 34 ile verilen değerler alınır.



34

Tablo 35, Narinliğe göre St 52 plaka ve profiller için burkulma katsayısı omega "" 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 20 1,06 1,06 1,07 1,07 1,08 1,08 1,09 1,09 1,10 1,11 20 30 1,11 1,12 1,12 1,13 1,14 1,15 1,15 1,16 1,17 1,18 30 40 1,19 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 40 50 1,28 1,30 1,31 1,32 1,33 1,35 1,36 1,37 1,39 1,40 50 60 1,41 1,43 1,44 1,46 1,48 1,49 1,51 1,53 1,54 1,56 60 70 1,58 1,60 1,62 1,64 1,66 1,68 1,70 1,72 1,74 1,77 70 80 1,79 1,81 1,83 1,86 1,88 1,91 1,93 1,95 1,98 2,01 80 90 2,01 2,10 2,14 2,19 2,24 2,29 2,33 2,38 2,43 2,48 90 100 2,53 2,58 2,64 2,69 2,74 2,79 2,85 2,90 2,95 3,01 100 110 3,06 3,12 3,18 3,23 3,29 3,35 3,41 3,47 3,53 3,59 110 120 3,65 3,71 3,77 3,83 3,89 3,96 4,02 4,09 4,15 4,22 120 130 4,28 4,35 4,41 4,48 4,55 4,62 4,69 4,75 4,82 4,89 130 140 4,96 5,04 5,11 5,18 5,25 5,33 5,40 5,47 5,55 5,62 140 150 5,70 5,78 5,85 5,93 6,01 6,09 6,16 6,24 6,32 6,40 150 160 6,48 6,57 6,65 6,73 6,81 6,90 6,98 7,06 7,15 7,23 160 170 7,32 7,41 7,49 7,58 7,67 7,76 7,85 7,94 8,03 8,12 170 180 8,21 8,30 8,39 8,48 8,58 8,67 8,76 8,86 8,95 9,05 180 190 9,14 9,24 9,34 9,44 9,53 9,63 9,73 9,83 9,93 10,03 190 200 10,13 10,23 10,34 10,44 10,54 10,65 10,75 10,85 10,96 11,06 200 210 11,17 11,28 11,38 11,49 11,60 11,71 11,82 11,93 12,04 12,15 210 220 12,26 12,37 12,48 12,60 12,71 12,82 12,94 13,05 13,17 13,28 220 230 13,40 13,52 13,63 13,75 13,87 13,99 14,11 14,23 14,35 14,47 230 240 14,59 14,71 14,83 14,96 15,08 15,20 15,33 15,45 15,58 15,71 240 250 15,83 250

Tablo 35 a), Narinliğe göre St 52 malzemeli borular için burkulma katsayısı omega ""

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 20 1,02 1,02 1,02 1,03 1,03 1,03 1,04 1,04 1,05 1,05 20 30 1,05 1,06 1,06 1,07 1,07 1,08 1,08 1,09 1,10 1,10 30 40 1,11 1,11 1,12 1,13 1,13 1,14 1,15 1,16 1,16 1,17 40 50 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 50 60 1,28 1,30 1,31 1,32 1,33 1,35 1,36 1,38 1,39 1,41 60 70 1,42 1,44 1,46 1,47 1,49 1,51 1,53 1,55 1,57 1,59 70 80 1,62 1,66 1,71 1,75 1,79 1,83 1,88 1,92 1,97 2,01 80 90 2,05 90

Tablo 35 a) çapı et kalınlığının en az altı katı olan borular için (d 6.s) geçerlidir. Narinlik sayısı > 90 için Tablo 35 ile verilen değerler alınır.



35

3 Temel bilgiler 3.1 Tek kirişli monoray vinç, temel bilgiler

LKH

TA

X

Y Y

h

L

C

TVL

Şekil 22, Tek kirişli monoray vinç

1. Vincin çalıştığı yer ve saat h = 2. Vincin kaldırma kapasitesi GY = t 3. Kaldırma hızı vK = m/dak 4. Kaldırma yüksekliği H = m 5. Vincin ray açıklığı, kiriş boyu LK = m 6. Köprü yürüme hızı vV= m/dak 7. Arabanın ağırlığı GA= kg 8. Araba yürüme hızı vA= m/dak 9. Araba tekerlek aks açıklığı LTA= m 10. Araba tekerlek sayısı nTek= 1 11. Sehim oranı katsayısı kf= 1 12. Vincin yükleme hali YüHa = 13. Vincin kaldırma sınıfı DIN 15018 KaSı = 14. Vincin yükleme grubu DIN 15018 YüGr = 15. Vincin tahrik grubu DIN 15020 TaGr = 16. Kirişin çentik grubu ÇeGr =

Özel şartlar:



36

3.2 Çift kirişli gezer köprü vinci, temel bilgiler

KL LTV

LTA

LRA

Ray ortasından ray ortasına

Şekil 23, Çift kirişli gezer köprü vinci

1. Vincin çalıştığı yer ve saat h = 2. Vincin kaldırma kapasitesi GY = t 3. Kaldırma hızı vK = m/dak 4. Kaldırma yüksekliği H = m 5. Vincin ray açıklığı, kiriş boyu LK = m 6. Köprü yürüme hızı vV= m/dak 7. Arabanın ağırlığı GA= kg 8. Araba yürüme hızı vA= m/dak 9. Araba tekerlek aks açıklığı LAT = m 10. Araba tekerlek sayısı nTek= 1 11. Sehim oranı katsayısı kf= 1 12. Vincin yükleme hali YüHa = 13. Vincin kaldırma sınıfı DIN 15018 KaSı = 14. Vincin yükleme grubu DIN 15018 YüGr = 15. Vincin tahrik grubu DIN 15020 TaGr = 16. Araba tekerlek ray açıklığı LAR = m 17. Yükün raya en yakın mesafesi LFmin = m 18. Kirişin çentik grubu ÇeGr =

Özel şartlar:



37

3.3 Portal vinç, temel bilgiler

TAF

L LRA

Y

AL KL

A Tarafı

; FABL

GhK

Y

A Tarafı

BL

B Tarafı

LAA

TVL

L

LB2

BBL

LB1

AyO

AyS

B Tarafı

L

TD TDF

qKL

Şekil 24, Portal vinç

1. Vincin çalıştığı yer ve saat h = 2. Vincin kaldırma kapasitesi GY = t 3. Kaldırma hızı vK = m/dak 4. Kaldırma yüksekliği H = m 5. Vincin ray açıklığı, kiriş boyu LK = m 6. Vincin (köprünün) yürüme hızı vV= m/dak 7. Arabanın ağırlığı GA= kg 8. Araba yürüme hızı vA= m/dak 9. Araba tekerlek aks açıklığı LAT= m 10. Araba tekerlek sayısı nTek= 1 11. Sehim oranı katsayısı kf= 1 12. Vincin yükleme hali YüHa = 13. Vincin kaldırma sınıfı DIN 15018 KaSı = 14. Vincin yükleme grubu DIN 15018 YüGr = 15. Vincin tahrik grubu DIN 15020 TaGr = 16. Kirişin çentik grubu ÇeGr = 17. Araba tekerlek ray açıklığı LAR= m 18. Portafoda maksimum yük mesafesi LFP = m 19. Ayağın üst açıklığı LüAy = m 20. Ayağın alt açıklığı LaAy = m 21. Vincin sol portafo boyu LPL = m 22. Vincin sağ portafo boyu LPL = m 23. Ayak kıvrım yüksekliği hkAy= m 24. Ayak alt yüksekliği HaAy= m 25. Ayak üst yüksekliği HüAy= m 26. Ayak konsol mesafesi LKo= m

Burada hernekadar portal vinç açık havada rüzgar altında çalışacak ve rüzgar etkisi hesaplarda bulunacaksada vincin yükleme halini emniyeti arttırmak için HZ hali yerine "Yükleme Hali H" ve II. Hal yerine "I. Hal" i kabul edilir.

Özel şartlar:



38

4 Tablolar Tablo 36, Standart I-Profili, NPI

R2

h

b

z b/4

t14%

z

y

R1

S

y

Şekil 25 Standart I-Profili

Sıcak haddelenmiş standart normal I-Profilinin ölçülerine göre belirtilmesi şu şekilde yapılır: Profilin yüksekliği mm olarak h = 200 Malzeme St 37-2 Malzeme numarası DIN’e göre 1.0037 I-Profilinin tanımı: I-Profili DIN 1025 – St 37-2 – I200 veya I-Profili DIN 1025 – 1.0037 – I200

Eğilme eksenine göre atalet ve mukavemet momentleri Ana boyutlar Kesit

alanı Ağırlığı y y z z Kısa

tanımı h mm

b mm

s mm

t mm

R1 mm

R2 mm

A cm2

mI kg/cm

Iy cm4

Wy cm3

iy cm

Iz cm4

Wz cm3

iz cm

80 80 42 3,9 5,9 3,9 2,3 7,57 5,94 77,8 19,5 3,20 6,29 3,00 0,91

100 100 50 4,5 6,8 4,5 2,7 10,6 8,34 171 34,2 4,01 12,2 4,88 1,07

120 120 58 5,1 7,7 5,1 3,1 14,2 11,1 328 54,7 4,81 21,5 7,41 1,23

140 140 66 5,7 8,6 5,7 3,4 18,2 14,3 573 81,9 5,61 35,2 10,7 1,40

160 160 74 6,3 9,5 6,3 3,8 22,8 17,9 935 117 6,40 54,7 14,8 1,55

180 180 82 6,9 10,4 6,9 4,1 27,9 21,9 1 450 161 7,20 81,3 19,8 1,71

200 200 90 7,5 11,3 7,5 4,5 33,4 26,2 2 140 214 8,00 117 26,0 1,87

220 220 98 8,1 12,2 8,1 4,9 39,5 31,1 3 060 278 8,80 162 33,1 2,02

240 240 106 8,7 13,1 8,7 5,2 46,1 36,2 4 250 354 9,59 221 41,7 2,20

260 260 113 9,4 14,1 9,4 5,6 53,3 41,9 5 740 442 10,4 288 51,0 2,32

280 280 119 10,1 15,2 10,1 6,1 61,0 47,9 7 590 542 11,1 364 61,2 2,45

300 300 125 10,8 16,2 10,8 6,5 69,0 54,2 9 800 653 11,9 451 72,2 2,56

320 320 131 11,5 17,3 11,5 6,9 77,7 61,0 12 510 782 12,7 555 84,7 2,67

340 340 137 12,2 18,3 12,2 7,3 86,7 68,0 15 700 923 13,5 674 98,4 2,80

360 360 143 13,0 19,5 13,0 7,8 97,0 76,1 19 610 1 090 14,2 818 114 2,90

380 380 149 13,7 20,5 13,7 8,2 107 84,0 24 010 1 260 15,0 975 131 3,02

400 400 155 14,4 21,6 14,4 8,6 118 92,4 29 210 1 460 15,7 1 160 149 3,13

425 425 163 15,3 23,0 15,3 9,2 132 104 36 970 1 740 16,7 1 440 176 3,30

450 450 170 16,2 24,3 16,2 9,7 147 115 45 850 2 040 17,7 1 730 203 3,43

475 475 178 17,1 25,6 17,1 10,3 163 128 56 480 2 380 18,6 2 090 235 3,60

500 500 185 18,0 27,0 18,0 10,8 179 141 68 740 2 750 19,6 2 480 268 3,72

550 550 200 19,0 30,0 19,0 11,9 212 166 99 180 3 610 21,6 3 490 349 4,02

600 600 215 21,6 32,4 21,6 13,0 254 199 139 000 4 630 23,4 4 670 434 4,30



39

Tablo 37, Geniş kuşaklı (flanşlı) standart IPB profili

th

b

z

R1

S

y

R2

y

z

Alt kuşak

Üst kuşak

Şekil 26, Geniş kuşaklı standart IPB-Profili

Sıcak haddelenmiş standart geniş kuşaklı (başlıklı) I-Profilinin ölçülerine göre belirtilmesi şu şekilde yapılır: Profilin yüksekliği mm olarak h = 200 Malzeme St 37-2 Malzeme numarası DIN’e göre 1.0037 IPB-Profilinin tanımı: I-Profili DIN 1025 – St 37-2 – IPB200 veya I-Profili DIN 1025 – 1.0037 – IPB200

Eğilme eksenine göre atalet ve mukavemet momentleri Ana boyutlar Kesit alanı Ağırlığı

y y z z Kısa tanımı h

mm b

mm s

mm t

mm R1

mm A

cm2 mI

kg/m Iy

cm4 Wy cm3

iy cm

Iz cm4

Wz cm3

iz cm

100 100 100 6,0 10,0 12 26 20,4 450 89,9 4,16 167 33,5 2,53

120 120 120 6,5 11,0 12 34 26,7 864 144 5,04 318 52,9 3,06

140 140 140 7,0 12,0 12 43 33,7 1 510 216 5,93 550 78,5 3,58

160 160 160 8,0 13,0 15 54,3 42,6 2 490 311 6,78 889 111 4,05

180 180 180 8,5 14,0 15 65,3 51,2 3 830 426 7,66 1 360 151 4,57

200 200 200 9,0 15,0 18 78,1 61,3 5 700 570 8,54 2 000 200 5,07

220 220 220 9,5 16,0 18 91 71,5 8 090 736 9,43 2 840 258 5,59

240 240 240 10,0 17,0 21 106 83,2 11 260 938 10,3 3 920 327 6,08

260 260 260 10,0 17,5 24 118 93 14 920 1 150 11,2 5 130 395 6,58

280 280 280 10,5 18,0 24 131 103 19 270 1 380 12,1 6 590 471 7,09

300 300 300 11,0 19,0 27 149 117 25 170 1 680 13,0 8 560 571 7,58

320 320 320 11,5 20,5 27 161 127 30 820 1 930 13,8 9 240 616 7,57

340 340 300 12,0 21,5 27 171 134 36 660 2 160 14,6 9 690 646 7,53

360 360 300 12,5 22,5 27 181 142 43 190 2 400 15,5 10 140 676 7,49

400 400 300 13,5 24,0 27 198 155 57 680 2 880 17,1 10 820 721 7,40

450 450 300 14,0 26,0 27 218 171 79 890 3 550 19,1 11 720 781 7,33

500 500 300 14,5 28,0 27 239 187 107 200 4 290 21,2 12 620 842 7,27

550 550 300 15,0 29,0 27 254 199 136 700 4 970 23,2 13 080 872 7,17

600 600 300 15,5 30,0 27 270 212 171 000 5 700 25,2 13 530 902 7,08



40

Tablo 38, Standart kutu kirişler

Rb

h R

1th

1t

Ph

t2 t2

bB Bb

b

Şekil 27, Standart kutu kiriş K3 Grubu K4 Grubu

Tablo 38 a) Standart kutu kirişlerin geometrik boyutları Kirişin boyutları

Kiriş tipi b mm

h mm

bB mm

Ray(bxh) mm

t1 mm

t2 mm

Am mm2

A0 mm2

SKK01 290 490 30 40x40 6 6 111 104 2 940 SKK02 290 490 30 40x40 8 6 112 548 2 940 SKK03 290 690 30 40x40 6 6 155 904 4 140 SKK04 290 690 30 40x40 8 6 156 352 4 140 SKK05 290 690 30 40x40 10 6 156 800 4 140 SKK06 490 690 30 40x40 6 6 295 104 4 140 SKK07 490 690 30 40x40 8 6 295 952 4 140 SKK08 490 690 30 40x40 10 6 296 800 4 140 SKK09 490 690 30 40x40 10 8 295 400 5 520 SKK10 490 990 30 40x40 6 6 422 304 5 940 SKK11 490 990 30 40x40 8 6 423 152 5 940 SKK12 490 990 30 40x40 10 6 424 000 5 940

Tablo 38 b) Standart kutu kirişlerin mekanik değerleri Kirişin mekanik değerleri

Kiriş tipi Ix 106 mm4

Iy 106 mm4

Wx 103 mm3

Wy 103 mm3

qK kg/m

SKK01 432 115 1 487 716 91 SKK02 509 123 1 761 775 100 SKK03 944 146 2 387 922 111 SKK04 1 092 154 2 770 981 121 SKK05 1 241 162 3 156 1 040 130 SKK06 1 238 554 3 187 2 081 134 SKK07 1 486 594 3 843 2 251 150 SKK08 1 736 634 4 503 2 419 166 SKK09 1 847 754 4 840 2 901 188 SKK10 2 827 717 5 196 2 734 166 SKK11 3 331 758 6 146 2 904 182 SKK12 3 831 797 7 080 3 071 198

Platform birim yükü olarak 30 ile 40 kg/m arasında bir değer kabul edilir



41

5 Sözlük Türkçe Almanca %0,2’lik akma sınırı 0,2%-Grenze, f 1. Tekerleğin A tarafına mesafesi Abstand des ersten Rades von der Seite A A Tarafı Seite A, f Açısal hız Winkelgeschwindigkeit, f Aerodinamik narinlik derecesi Aerodynamischer Schlankheitsgrad, m Ağırlık Gewicht, n Ağırlık merkezi Schwerpunkt, m Ağırlık merkezi ile kenar mesafesi Abstand zwischen Schwerpunkt und Kante Ağırlık merkezinin X-değeri, indeksine göre X-Wert des Schwerpunktes, je nach Index Ağırlık merkezinin Y- değeri, indeksine göre Y-Wert des Schwerpunktes, je nach Index Akma mukavemeti Streckfestigkeit, f Akma sınırı Fliessgrenze, f Alan, indeksine göre Fläche, f , je nach Index Alışımsız çelik döküm unlegierter Stahlguss, m Alt akma gerilmesi untere Streckgrenze, f Amortisör yeteneği Dämpfungsfähigkeit, f Ana haupt Ana kiriş Haupträger, m Araba Katze, f Araba rayı Katzenschiene, f Araba rayı açıklığı Katzschienenabstand, m Araba tekerleği sıkışma yatay kuvveti Katzradklemmkraft, f Araba tekerleği yatay kuvveti Rad-Querkraft, f Araba tekerlek açıklığı Katzachsenabstand, m Araba yürüme hızı Katzfahrgeschwindigkeit, f Arabanın ağırlığı Eigengewicht der Katze Arabanın kendi ağırlığından ileri gelen gerilme Spannung von Eigengewicht der Katze Arabanın öz ağırlık kuvveti Katzgewichtskraft, f Arabanın öz ağırlık sehimi Durchbiegung von Eigengewicht der Katze Atalet momenti Trägheitsmoment, n Aynı kalınlıkta gleichdick Azami kuvvet, maksimum kuvvet Maximumkraft, f Azami yük, maksimum yük Maximumlast, f B Tarafı Seite B , f Bakım platform korkuluğu Laufsteggeländer, n Bakım platformu Laufsteg, m Basınç zorlaması Druckbeanspruchung, f Basma dayanımı (mukavemeti) Druckfestigkeit, f Basma etkisiyle şekil değiştirme Druckverformung, f Basma gerilmesi Druckspannung, f Basmada akma sınırı Druck-Streckgrenze, f Bileşik kuvvet resultierende Kraft, f Bilinen değerler bekannte Daten, f Bir kirişin toplam ağırlık kuvveti Trägergewichtskraft, f Birim ağırlığı Einheitsgewicht, n Birim ağırlık kuvveti Einheitgewichtskraft, f Birim, ölçü birimi Einheit, f Boy, mesafe Länge, f Burkulma / flambaj gerilmesi Knickspannung, f Burkulma dayanımı (mukavemeti) Knickfestigkeit, f Burkulma yükü Knicklast, f Burulma Torsion, f



42

Türkçe Almanca Burulma gerilmesi, torsiyon gerilmesi Torsionsspannung, f Burulma mukavemet momenti Torsionswiderstandsmoment, n Burulma mukavemeti Torsionsfestigkeit, f Burulma veya döndürme momenti Drehmoment, n Buruşma gerilmesi Beulspannung, f Cidar basıncı, alan (yüzey, satıh) basıncı Flächenpressung, f Çalışma oranı (% olarak) Einschaltdauer, f Çalıştığı yer Einsatzort, m Çap Durchmesser, m Çatlak, yarık Anriss, m Çekme gerilmesi Zugspannung, f Çekme mukavemeti Zugfestigkeit, f Çelik Stahl, Çelik halat Drahtseil, n Çentik değişkeni Kerbfaktor, m / Kerbzahl, f Çentik faktörü Kerbfaktor, m / Kerbzahl, f Çentik, yarık Kerbe, f Dalgalı basma dayanımı (mukavemeti) Druck-Schwellbereich, m Dalgalı çekme mukavemeti Zugschwelfestigkeit, f Dalgalı devamlı eğilme dayanımı (mukavemeti) Biegedauerfestigkeit im Schwellbereich Dalgalı eğilme dayanımı (mukavemeti) Biegeschwellfestigkeit, f Dayanma süresi (Ömür) Lebensdauer, f Değişken basma dayanımı (mukavemeti) Druckwechselfestigkeit, f Değişken çekme gerilmesi Zugwechselspannung, f Değişken çekme mukavemeti Zugwechselfestigkeit, f Değişken devamlı eğilme dayanımı (mukavemeti) Biegungs- DauerschwingfestIgkeit, f Değişken devamlı kesme dayanımı (mukavemeti) Abscherdauerwechselfestigkeit, f Değişken eğilme dayanımı (mukavemeti) Biegewechselfestigkeit, f Değişken kesme dayanımı (mukavemeti) Abscherwechselfestigkeit, f Değişmez, sabit konstant Denkleme (eşitleme) eğrisi Ausgleichskurve, f devamlı stetig Devamlı (yorulmadan) kopma tehlikesi Dauerbruchgefahr, f Devamlı basma dayanımı (mukavemeti) Druckdauerfestigkeit, f Devamlı burulma mukavemeti gerilmesi Torsiondauerfestigkeit, f Devamlı çatlak Daueranriss, m Devamlı dayanma Dauerhaltbarkeit, f Devamlı degişken / burulma mukavemeti Torsiondauerwechselfestigkeit, f Devamlı deney Dauerversuch, m Devamlı eğilme dayanımı (mukavemeti) Biegedauerfestigkeit, f Devamlı kesme dayanımı (mukavemeti) Abscherdauerfestigkeit, f Devamlı mukavemet Dauerfestigkeit, f Devamlı mukavemet alanı Bereich der Dauerfestigkeit Devamlı mukavemet değeri Dauerfestigkeitswert, m Devamlı mukavemet diyagramı Dauerfestigkeits- Schaubild, n Devamlı mukavemet oranı Dauerfestigkeitsverhältnis, n Devamlı titreşim deneyi Dauerschwingversuch, m Devamlı titreşim kopması Dauerschwingbruch, m Devamlı titreşim mukavemeti Dauerschwingfestigkeit, f Devamlı titreşim zorlaması Dauerschwingbeanspruchung, f Dik, düşey vertikal Dikme kalınlığı Stegdicke, f / Pfostendicke, f Dişli kutusu Getriebe, n Döner mafsal, oynar eklem, bağlantı mafsalı Drehgelenk, n



43

Türkçe Almanca Dönme açısı, salınım açısı Drehwinkel, m Dönme hızı Drehgeschwindigkeit, f Dönme veya döndürme momenti Drehmoment, n Dönüş yönü, dönme yönü Drehrichtung, f Düşünceler Bemerkungen, f Eğilme dayanımı (mukavemeti) Biegefestigkeit, f Eğilme momenti Biegemoment, n Eğme kuvveti Biegekraft, f Eğme şekli Biegeformung, f Elastik şekil değiştirme elastische Formänderung, f Elastik uzama elastische Dehnung, f Elastiklik modülü Elastizitätsmodul, n Emniyet katsayısı Sicherheitsfaktor, m Emniyetli basma mukavemeti zulässige Druckfestigkeit, f Emniyetli çekme mukavemeti zulässige Zugfestigkeit, f Emniyetli mukavemet değeri zulässige Spannung, f En büyük Maximum, n En fazla, maksimum, azami maximum En küçük Minimum, n Etkileme kısmı (Zorlanma alan) Beanspruchungsbereich, m Genişlik Breite, f Gerekli buruşma emniyet katsayısı erforderliche Beulsicherheitsfaktor, m gerekli sehim erforderliche Durchbiegung, f Gerilme Spannung, f gerilme dayanımı (mukavemeti) Dehngrenze, f Gerilme düzeltme faktörü Spannungskorrekturfaktor, m Gerilme özelliği Dehnbarkeit, f Gerilme, uzama, genişleme, esneme Dehnung, f Hareket mekanizması Anlaßeinrichtung, f Hertz gerilmesi Hertz’sche Spannung, f Hertz yüzey basıncı Hertz’sche Spannung, f Hız Geschwindigkeit, f Isı Temperatur, f Isı Wärme, f Isı emniyeti Temperatursicherheit, f İmalat bilgileri, imalat doneleri Herstellungsdaten, f İmalat çeliği Baustahl, m İmalat hatası Fabrikationsfehler, f İmalat hatasından doğan sapmalar herstellungsbedingte Abweichung, f İmpuls, darbe, itki, hız kudreti, tahrik Impuls, m İş sayısı, yükleme sayısı Lastspiel, n İşlem Behandlung, f İşlem, süreç Prozess, m İşleme hatası, fabrikasyon hatası Bearbeitungsfehler, f İşleme kademesi Bearbeitungsstufe, f İşletme peryodları Betriebsperiode, f İvme Beschleunigung, f kabiliyet, ehliyet, hüner Fähigkeit, f Kaldırma hızı Hubgeschwindigkeit, f Kaldırma ivmesi Hubbeschleunigung, f Kaldırma sınıfı DIN 15018 Hubklasse, f Kaldırma yüksekliği Hubhöhe, f Kaldırma yükü gerilmesi Hubkraftspannung, f Kaldırma yükü katsayısı, Titreşim katsayısı Schwingbeiwert, m



44

Türkçe Almanca Kalıcı uzama bleibende Dehnung , f Kalite Qualität, f Kalite sınıfı Qualitätsklasse, f Kancanın A tarafına mesafesi Lasthakenabstand von der Seite A Kancanın B tarafına mesafesi Lasthakenabstand von der Seite B Kapatma faktörü Abschirmbeiwert, m Kapaya () göre emniyetli basma mukavemeti zulässige Druckfestigkeit, f nach () Kapaya () göre emniyetli çekme mukavemeti zulässige Zugfestigkeit, f nach () Karbonunu almak, karbondan arıtmak entkohlen Karşılaştırma gerilmesi Vergleichsspannung, f Kasılma gerilmesi Schräglaufspannung, f Kayma gerilmesi Schubspannung, f Kayma modülü Gleitmodul, n Kayma yüzey Gleitebene, f Kayma, kaymak Gleiten, m, gleiten Kesme dayanımı (mukavemeti) Abscherfestigkeit, f Kesme gerilmesi Abscherspannung, f Kılavuz silindir Führungszylinder, m Kırma, zorla yarma, huruç Durchbruch, m Kısaltma usulü Abkürzungsverfahren, n Kısmen, özet Auszug, m kiriş Träger, m / Balken, m Kiriş ağırlığı Trägergewicht, n Kiriş birim ağırlığı Einheitsgewicht des Trägers Kiriş rayı Trägerschiene, f Kirişin kendi ağırlığından ileri gelen gerilme Eigengewichtsspannung des Trägers Kirişin kesilme etkisindeki alanı Schubfläche des Trägers Kirişin öz ağırlık sehimi Eigengewichtsbiegung des Trägers Kirişteki boyuna gerilme Längsspannung des Trägers Kirişteki eğilme gerilmesi Biegespannung des Trägers Kirişteki enine gerilme Querspannung des Trägers Kollektif gerilme (Toplam gerilme) Kollektivspannung, f Konsol (çıkma) Konsole, f Kontrol, denetim Kontrolle, f Kopma alanı Bruchfläche, f kopma büzülmesi Brucheinschnürung, f kopma dayanımı (mukavemeti) Bruchfestigkeit, f kopma uzaması Bruchdehnung, f Kopma yükleme sayısı Bruchlastspielzahl, f kopma, kırık, kesit Bruch, m Kutu, sandık, mahfaza Kasten, m Kuvvet Kraft, f Kuvvet mesafesi Kraftabstand, m Kütle Masse, f Kütle kuvveti Massenkraft, f Levha kalınlığı Blechdicke, f maksimum Maximum, n Malzeme Werkstoff, m, Material, n Malzeme numarası Werkstoffnummer, f Mesnet kuvvetleri Auflage-Kräfte, f minimum Minimum, n Moment Moment, n Montaj Montage, f Mukavemet hesapları Festigkeitsberechnungen, f



45

Türkçe Almanca Mukavemet momenti Widerstandsmoment Mukavemet verileri Festigkeitsdaten, f Narinlik derecesi Schlankheitsgrad, m Normal gerilme Normalspannung, f Normal işletme koşullarında Im normalen Betriebsyustand Orantısız uzama, esneme nichtproportionale Dehnung, f Ölçülendirme Dimensionierung, f Öz ağırlık gerilmesi Eigengewichtspannung, f Öz ağırlık katsayısı Eigengewichtsfaktor, m Özellik Eigenschaft, f Özgül ağırlık spezifisches Gewicht Parlatma Polieren, n Plaka, levha Platte, f Platform ağırlığı kuvveti Platformgewichtskraft, f Platform birim ağırlığı Einheitsmasse des Laufsteges Poisson's sayısı Poissonzahl, f Portal vinçde oynak ayak ağırlık kuvveti Eigengewicht des beweglichen Fusses des

Portalkrans Portal vinçde sabit ayak ağırlık kuvveti Eigengewicht des nicht beweglichen Fusses des

Portalkrans Radyal kuvvet Radialkraft, f Redüktör Getriebe, n Rüzgar basıncı Winddruck, m Rüzgar etkisindeki alan Windangriffsfläche, f Rüzgar hızı Windgeschwindigkeit, f Rüzgar kuvveti Wındkraft, f Rüzgar şekil faktörü Formbeiwert, m, Formfaktor des Windes Salınım, göstergenin oynaması Ausschlag, m Saniye Sekunde, f Sapma Abmass, n Sayı, adet, rakkam, numara Zahl, f Seçim Auswahl, f Seçim kriterleri Auswahlkriterien, f Sehim Durchbiegung, f Sembol Symbol, n Sınır değerler oranı Grenzwertverhältnisfaktor, m Sınır yükü Grenzlast, f Simetrik symetrisch Sistem System, n Soğukluk Kälte, f Sönümleme (azaltma, bastırma) (gürültüyü, sesi, titreşimi yumuşatma)

Dämpfen, n , (abschwächen, unterdrücken, mildern- Lärm, Ton, Schwingung)

Sönümleme yeteneği Dämpfungsfähigkeit, f Sönümleme, kısma, kesme, azaltma Dämpfung, f Standart Standard, m Statik, durağan statik Sürekli stetig, dauer Sürekli darbe mukavemeti Dauerschlagfestigkeit, f Sürekli darbeli çalışma Dauerschlagarbeit, f Sürekli yükleme sonucu kopma Dauerbruch, m Sürekli yükleme sonucu kopmanın başlaması Dauerbruchbeginn, m Sürekli yükleme sonucu oluşan çatlak Daueranriss, m Sürtünme Reibung, f Sürtünme açısı Reibungswinkel, m



46

Türkçe Almanca Şekil değiştirme Gestaltänderung, f Şekil faktörü, çentik faktörü Formzahl, f Şekil mukavemeti Gestaltfestigkeit, f Tahrik grubu (DIN 15020) Triebswerkgruppe, f Takometre, devir ölçer, devir sayacı Drehzahlmesser, Tambur Trommel, f Tasarım, proje, inşaat, yapı Konstruktion, f Tek tek deney Einzelversuch, m Tekerlek Rad, n Tekerlek dikey kuvveti Radkraft, f Tekerlek sayısı Radanzahl, f Ters sehim Rückbiegung, f Titreşim deneyi Ausschwingversuch, m Tolerans, sapma Toleranz, f Toleranslar Toleranzen, f Torsiyon momenti Torsionsmoment, n Uzama ölçü aleti Dehnungsmesser, m Uzama, esneme Dehnung, f Üst akma gerilmesi (sınırı) obere Streckgrenze, f Üst gerilme sınır çizgisi Grenzlinie der Oberspannung Vinç Kran, m Vinç ray açıklığı veya Hesapsal kiriş boyu Spannweite des Krans Vinç rayı Kranbahnschiene, f Vinç tekerlek açıklığı Kranachsenabstand, m Vinç yürüme hızı Kranfahrgeschwindigkeit, f x-eksenine göre gerekli kesit atalet momenti erforderliches Tragheitsmoment bezug auf x-Achse x-eksenine göre kesit atalet momenti Trägheitsmoment, n, bezug auf x-Achse x-eksenine göre mukavemet momenti Widerstandsmoment, n, bezug auf x-Achse Yayılı yük boyu Länge der Streckenlast y-eksenine göre gerekli kesit atalet momenti erforderliches Tragheitsmoment bezug auf y-Achse y-eksenine göre kesit atalet momenti Trägheitsmoment, n, bezug auf y-Achse y-eksenine göre mukavemet momenti Widerstandsmoment, n, bezug auf y-Achse Yer çekimi Schwerkraft, f Yer çekimi ivmesi Schwerkraftbeschleunigung, f Yer çekimi ivmesi, ISO ya göre, 9,80665 m/s2 Erdbeschleunigung, f, Yoğunluk Dichte, f Yol verici, starter Anlasser, m Yol verme düzeni Anlaßeinrichtung, f Yol verme tertibatı Anlaßeinrichtung, f Yorulma kopması Ermüdungsbruch, m Yuvarlaklık Ausrundung, f Yük Last, f Yük ağırlığı Hubgewicht, n Yük kancası Lasthaken, m Yük kuvveti Hubgewichtskarft, f Yükleme durumu Beanspruchungsart, f Yükleme grubu Belastungsgruppe, f Yükleme grubu katsayısı Erhöhungsbeiwert, m Yükleme hali Belastungsfall, m / Lastfall, m Yükleme kısımı Belastungsbereich, m Yükleme sayısı Lastspielzahl, f, Belastungszahl, f Yükleme sayısı sınırı Grenzlastspielzahl, f Yükleme sonuçları Belastungsfolgen, f Yükleme süresi Belastungsdauer, f



47

Türkçe Almanca Yükseklik Höhe, f Yükten ileri gelen tekerlek kuvveti Radkraft von Hubgewicht Yükün ağırlık sehimi Durchbiegung der Last Yükün kütlesi Masse der Last z-eksenine göre kesit atalet momenti Trägheitsmoment, n, bezug auf z-Achse z-eksenine göre mukavemet momenti Widerstandsmoment, n, bezug auf z-Achse Zincir Kette, f Zorla kırılma Gewaltbruch, m Zorlama, zorlanma Beanspruchung, f



48

6 Kaynaklar 6.1 Literatür

1. Berg, D. von

Krane und Kranbahnen Berechnung, Konstruktion, Ausführung B.G. Teubner Stuttgart, 2. Auflage

2. DIN-Taschenbuch

DIN-Taschenbuch 44, Normen über Hebezeuge Beuth Verlag GmbH, Berlin, Köln

3. Dubbel

Taschenbuch für den Maschinenbau, 17. Auflage W.Beitz und K.H. KüttnerSpringer Verlag

4. Ernst, H.

Die Hebezeuge, Bemasungsgrundlagen Bauteile Antriebe – 8.Auflage 1973 – Vieweg Verlag, Braunschweig

5. F.E.M.

Federation Europeenne de la Manutention Berechnungsgrundlagen für Krane

3.Ausgabe 1987

6. Hanover, H.O. Reichwald, R.

Lokale Biegebeanspruchung von Träger-Unterflanschen, Fördern und Heben 32 (1982) Nr. 6 + Nr. 8

7. İnan, M.

Cisimlerin Mukavemeti, Ofset Matbaacılık Ltd. Şti.

8. Kindman, R. / Kraus, M. / Niebuhr, H.J.

Stahlbau Kompakt, 2. Auflage Bemessungshilfen, Profiltabellen 2008 Verlag Stahleisen GmbH, Düsseldorf

9. Kutay, M.G.

Makinacının Rehberi Birsen Yayınevi, İstanbul, ISBN 975-511-342-8

10. Kutay, M.G.

Mukavemet Değerleri M.M.O. İstanbul, Yayın No.MMO/2004/353

11. Kutay, M.G.

Ders Notları Berner Fachhochschule, Bern/İsviçre

12. Piechatzek, E. / Kaufmann, E-M.

Stahlbau, 3. Auflage, nach DIN 18800 (1990) Formeln und Tabellen, Vieweg Verlag, September 2005

13. Stahl im Hochbau, 13. Auflage

Stahl im Hochbau Handbuch für die Anwendung von Stahl im Hoch- und Tiefbau, Verlag Stahleisen mbH, Düsseldorf

14. Stahl im Hochbau, 15. Auflage

Stahl im Hochbau Anwenderhandbuch 15. Auflage/Band 1 Verlag Stahleisen mbH, Düsseldorf



49

15. Serpil KURT / Güven KUTAY / Remzi ASLAN

Krenlerde Çelik Konstrüksiyonlar I.Cilt, Dolu Kesitli Kirişler, Başlıklar, Tekerlekler MMO/2008/483

16. Serpil KURT / Güven KUTAY / Remzi ASLAN

Krenlerde Çelik Konstrüksiyonlar II.Cilt, Portal Krenler, Kren Yolları, Burkulma MMO/2008/483

17. Timoshenko, S.

Cisimlerin Mukavemeti, Kısım I ve II, Tercümesi M. İnan ve S. Sönmez, Ankara Matbaası, İstanbul

18. VDI-Richtlinien

VDI 2388, Empfehlungen für bauliche Planung im Förder- und Lagerwesen; Brückenkrane (Laufkrane)

19. Zebisch,H.-J.

Fördertechnik 1 Kamprath-Reihe, Vogel-Buchverlag, Würzburg

6.2 Standartlar

1. DIN 536 B 1

Kranschienen Form A (mit Fussflansch), Masse, statische Werte, Stahlsorten

2. DIN 536 B 2

Kranschienen Form F (flach), Masse, statische Werte, Stahlsorten

3. DIN 1 055 T4

Lastannahme im Hochbau, Verkehrslasten-Windlast

4. DIN 1 055 T5

Lastannahme im Hochbau, Verkehrslasten-Schneelast

5. DIN 4114 Blatt 1

Stabilitätsfälle (Knickung, Kippung, Beulung) Berechnungsgrundlagen, Vorschriften

6. DIN 4114 Blatt 2

Stahlbau Stabilitätsfälle (Knickung, Kippung, Beulung) Berechnungsgrundlagen, Richtlinien

7. DIN 4132

Kranbahnen Stahltragwerke Grundsätze für Berechnung, bauliche Durchbildung und Ausführung

8. DIN 4132 Beiblatt 1

Kranbahnen Stahltragwerke Grundsätze für Berechnung, bauliche Durchbildung und Ausführung Erläuterungen

9. DIN 15 018 T1 4.74

Krane, Grundsätze für Stahltragwerke Berechnung

10. DIN 15 020 2.74

Hebezeuge, Grundsätze für Seiltriebe, Berechnung und Ausführung

11. DIN 15 018 T2 Krane, Grundsätze für die bauliche Durchbiegung und Ausführung

12. DIN 18 800 T1 11.90

Stahlbauten, Bemessung und Konstruktion

13. DIN 18 800 T2 11.90

Stahlbauten, Stabilitätsfälle, Knicken von Stäben und Stabwerken

14. DIN 18 800 T3 11.90

Stahlbauten, Stabilitätsfälle, Plattenbeulen



50

15. DIN 18 800 T4 11.90

Stahlbauten, Stabilitätsfälle, Schalenbeulen

16. DIN 18 800 T7 11.90

Stahlbauten, Herstellen, Eignungsnachweise zum Schweissen

17. DIN 18 801 9.83

Stahlhochbau, Bemessung, Konstruktion, Herstellung

18. DIN 18 808 11.90

Stahlbauten, Tragwerke aus Hohlprofilen unter vorwiegend ruhender Beanspruchung



51

7 Konu İndeksi

A

Aerodinamik narinlik derecesi ................................. 18

Ç

Çentik Grubu .......................................................... 13 Çentik Grupları "Çegr" ............................................. 15

E

Emniyet faktörleri ................................................... 11 Emniyetli gerilim farkı ............................................ 31 Eşdeğer gerilmeler farkı faktörü "E"....................... 29

F

F.E.M. ...................................................................... 9

G

Geniş kuşaklı standart IPB profili ............................. 39 Gerekli sehim.......................................................... 12 Gerilme farkı........................................................... 26

H

H-Hali....................................................................... 9 HS-Hali .................................................................... 9 HZ-Hali .................................................................... 9

I

I. Hal ........................................................................ 9 II. Hal ....................................................................... 9 III. Hal ...................................................................... 9 IPB profili ............................................................... 39

K

Kaldırma yükü katsayısı "K"................................... 16 Kapatma faktörü ““............................................... 19 Koordinat eksenleri ................................................... 8 Koordinat eksenlerinde tanımlamalar......................... 8 Kullanma ömrü faktörü "3".................................... 29

M

Malzemenin mekanik değerleri................................ 10

N

NPI-Profili .............................................................. 38

O

Öz ağırlık katsayısı “ K “ .........................................16

R

Rüzgar basıncı .........................................................16 Rüzgar hızı ..............................................................16 Rüzgar kuvveti...................................................16, 18 Rüzgar şekil faktörü “kRü”........................................18

S

Sehim oranı katsayısı ”kf” ........................................12 Stabilite kriteri .........................................................27 Standart I-Profili, NPI ...............................................38 Statik Emniyetli mukavemet değeri ” σçEM ” .............10

T

Taşıma emniyeti.......................................................26 Tekerlek kuvveti etkisindeki boy ..............................26 Tekerlek kuvveti etkisindeki kesitte yorulma ............29

V

Vinç sayısı faktörü "4"............................................29 Vincin tahrik grubu...................................................12 Vincin yükleme grubu..............................................11

Y

Yorulma...................................................................26 Yorulmada karşı koyma faktörü................................31 Yükleme grubu katsayısı "kB"...................................16 Yükleme Hali H........................................................ 9 Yükleme Hali HS...................................................... 9 Yükleme Hali HZ...................................................... 9 Yüzey orantısı..........................................................18

Z

Zorlama sıklığı faktörü "1"......................................29

katsayısı ...............................................................32 -yöntemiyle ...........................................................32

VİNÇ TE ÇELİK KONSTRÜKSİYON · 2018. 11. 7. · 41_00_cel_kons_giris+ozet.doc ven -k utay .ch...

Documents

Transcript of VİNÇ TE ÇELİK KONSTRÜKSİYON · 2018. 11. 7. · 41_00_cel_kons_giris+ozet.doc ven -k utay .ch...