Vanuit de Werkgroep EED-zorg Holland Rijnland De werkgroep EED-zorg Holland Rijnland bestaat uit vertegenwoordigers van de

TWO Jeugdhulp Holland Rijnland en de samenwerkingsverbanden Rijnstreek, Duin-

en Bollenstreek, Leiden en Berséba, aangevuld met externe deskundigen. Samen

monitoren zij het proces en de kwaliteit van de EED-zorg in onze regio, in

samenwerking met de betrokken aanbieders. Deze nieuwsbrief voor het

onderwijsveld informeert u over de volgende onderwerpen:

Belangrijke documenten: Leidraad, handreiking en leerlingdossier

Stroomschema Ketenzorg

IB-bijeenkomsten en Leerkrachtbijeenkomsten

Monitor 2018

Interviews in 2019-2020

Nieuw in de werkgroep

IB-bijeenkomsten en

leerkracht-

bijeenkomsten In het najaar worden weer

bijeenkomsten voor intern

begeleiders gehouden en

bijeenkomsten voor

leerkrachten. U heeft hier al

een uitnodiging voor

ontvangen (in bijlage), maar

inschrijven is nog mogelijk.

Inschrijving voor IB:

https://docs.google.com/forms

/d/1lWocNVm-

3izucQkyYv0cjIgnjDitTPMpNSBJ

4MRZaTU/edit?usp=forms_ho

me&ths=true

Inschrijving voor leerkrachten:

https://docs.google.com/forms

/d/17YHVBPPh-

gks7NV100tepqlz8MYO4VCfBQ

5Mlt8ORyA/edit

Belangrijke documenten:

Leidraad, Handreiking en Leerlingdossier In de vorige nieuwsbrief deelde we al de leidraad, de handreiking en het

leerlingendossier. Voor de nieuwe ib’ers herhalen we ze hier nogmaals:

1. De Leidraad beschrijft de procedure van signalering tot diagnostiek en

behandeling.

2. De Handreiking beschrijft de invulling van ondersteuningsniveau 2 en 3,

zie voor een toelichting de vorige nieuwsbrief.

3. Het Leerlingdossier wordt gebruikt om bij een aanvraag voor een EED-

traject de onderbouwing van achterstand en hardnekkigheid te

ondersteunen.

De documenten zijn terug te vinden op de site van het NKD. Daar kunt u ook

toelichtingsfilmpjes vinden met de belangrijkste uitgangspunten en de

veranderingen t.o.v. de vorige versies van deze documenten.

Werkgroep EED-zorg HR

Nieuwsbrief 2019-2

September ’19

Stroomschema ‘Ketenzorg leesproblemen en dyslexie’ Dit stroomschema geeft weer hoe het proces van dyslexiezorg in de keten tussen

onderwijs en zorg verloopt. Op de laatste pagina groot afgedrukt met een

toelichting. Het wordt tijdens de leerkrachtbijeenkomsten gebruikt om meer

inzicht in het proces te geven. Tijdens de ib-bijeenkomsten is er alleen een korte

toelichting.

Monitor 2018 Voor de zomervakantie is de monitor 2018 gemaakt en geanalyseerd. De monitor

geeft inzicht in het aantal leerlingen dat aangemeld, gediagnosticeerd en

behandeld wordt. We doen dit sinds 2015, sinds de vergoedingsregeling onder de

wet op de jeugdhulp valt.

Na wat schommelingen lijken we met elkaar nu een redelijk stabiel aantal

aanmeldingen te hebben. Dat ligt wel wat hoger dan de prevalentienorm. Wat ook

zichtbaar wordt in de monitor is dat het aantal scholen dat meerdere jaren

achtereen helemaal niet verwijst toeneemt. Tijdens de IB-bijeenkomsten zullen we

met elkaar in gesprek gaan over mogelijke oorzaken daarvan. Het aantal leerlingen

dat het diagnosetraject ingaat en het aantal leerlingen dat voor behandeling in

aanmerking komt, schommelt nog wel.

Het uitvoeren van een monitor is een tijdrovende klus. Het vraagt om een

nauwkeurige uitvoering en analyse. In de praktijk is gebleken dat het niet haalbaar

is de interviews ook nog voor de zomervakantie uit te voeren. Nu we een meer

stabiel beeld lijken te krijgen, heeft de werkgroep dan ook besloten de monitor nu

tweejaarlijks uit te gaan voeren. Dat geeft ons de kans tussen twee momenten de

zaken beter te organiseren.

Naar aanleiding van het monitorrapport heeft de werkgroep enkele adviezen

geformuleerd. Het advies voor de samenwerkingsverbanden is de ingeslagen weg

met informatiebijeenkomsten voor ib’ers en leerkrachten, nieuwsbrieven en de

interviews voort te zetten en daarin een faciliterende rol te spelen. Uiteindelijk

blijven de besturen verantwoordelijk voor de ketenzorg zoals in het

stroomschema. Het advies voor Holland Rijnland is om de bekostiging te begroten

op de aantallen van voorgaande jaren, nu die stabiel zijn in het aantal

aanmeldingen.

Binnenkort versturen we de monitor – voorzien van een rapportage - per

samenwerkingsverband naar de scholen, zodat iedereen zijn eigen getallen kan

inzien.

Werkgroep EED-zorg Holland Rijnland De werkgroep EED-zorg Holland Rijnland bestaat uit vertegenwoordigers van de TWO Jeugdhulp Holland Rijnland (Ivette Hoenderos

Horchner) en de samenwerkingsverbanden Rijnstreek (Ad de Swart), Duin- en Bollenstreek (Dick Hattenberg), Leiden (Jeannet

Hogervorst / Karin van Damme) en Berséba (Ton Schalk), aangevuld met externe deskundigen (Remco Reij en Jolanda Roelfsema).

Interviews Vanuit de monitor selecteren we jaarlijks een aantal scholen waar we een criterium gestuurd interview houden. In

voorgaande jaren heeft ons dat veel informatie opgeleverd waarop we ons beleid binnen de samenwerkingsverbanden

op konden afstemmen. Voor de scholen is het een goed moment om het eigen dyslexiebeleid door te lopen en eventuele

vragen te stellen. De interviews worden dan ook vaak positief gewaardeerd en leveren zowel de school als het

samenwerkingsverband nuttige informatie op. De interviews nav de monitor over 2018 worden binnenkort weer

ingepland door de samenwerkingsverbanden. Als u voor een interview wordt uitgenodigd, wordt er contact opgenomen

met de ib’er om een afspraak te maken.

Nieuw in de werkgroep EED HR In mei nam Elske Hörchner afscheid van de werkgroep EED Holland Rijnland. Zij zat in de werkgroep namens Holland

Rijnland. Haar plaats zal worden ingenomen door Ivette Hoenderos. Jan de Waard zat namens het

samenwerkingsverband Berséba in de werkgroep. Hij wordt opgevolgd door Ton Schalk. Elske en Jan, bedankt voor jullie

inzet in de werkgroep. Ivette en Ton, van harte welkom.

Ketenzorg dyslexie

De basisondersteuning:

Binnen de basisondersteuning krijgt ieder kind effectief lees- en spellingonderwijs (ON1). De meeste kinderen profiteren hiervan voldoende,

ongeveer 25% van de leerlingen heeft meer nodig. De leerkracht biedt deze leerlingen binnen de groep extra ondersteuning (ON2) met als doel

de leerling bij de groep te kunnen houden. Bij een deel van deze kinderen lukt dat (zij ontvangen verder ON1), bij een ander deel is dit

langduriger nodig maar lukt het daarmee wel te kunnen blijven aansluiten bij de groep. Deze leerlingen blijven vaak lang(er) in ON2. Tot slot is

er een deel van de kinderen (10% zwakste leerlingen) voor wie ook dat niet voldoende is. Deze kinderen krijgen gedurende 2x 10-12 weken

intensieve hulp op ON3. Ook nu zal een deel van de kinderen profiteren en binnen de school op ON2 of ON3 kunnen worden geholpen. Dit hele

cyclische proces behoort tot de basisondersteuning en is de verantwoordelijkheid van de school, zowel voor wat betreft inhoud als organisatie.

De basisondersteuning volstaat niet, hoe verder:

Wanneer een kind 20-24 weken intensieve hulp op ON3 heeft gehad en de leerling profiteert onvoldoende, kan er een vermoeden van dyslexie

zijn. Kenmerk van dyslexie is dat de leerling niet voldoende reageert op de geboden interventie (response to intervention) en er dus sprake is

van hardnekkige problemen bij het lezen en/of spellen op woordniveau waardoor de achterstand steeds meer toeneemt. Dit geldt voor circa

7,2% van de leerlingen. De mate van hardnekkigheid en de ernst van de ondervonden belemmeringen verschilt per kind. Sommige kunnen met

wat extra ondersteuning en het gebruik van hulpmiddelen prima functioneren, anderen kunnen nauwelijks lezen. Van deze groep leerlingen

(7,2%) komen alleen de 3,6% allerzwakste lezers/spellers in aanmerking voor EED-zorg. De andere helft van deze groep (7,2 – 3,6 = circa 3,6%)

valt buiten de EED-zorg, maar komt eventueel wel in aanmerking voor een diagnose buiten de EED-zorg om. Deze leerlingen stromen weer

terug naar ON2 of ON3 afhankelijk van hun ondersteuningsbehoefte

EED-zorg:

Wanneer de school denkt dat een leerling in aanmerking komt voor EED-zorg, kan hij/zij worden aangemeld bij een gecontracteerde aanbieder.

De school dient hiertoe het leerlingendossier in te vullen waaruit de ernst (achterstand en hardnekkigheid) en enkelvoudigheid blijken. De

aanbieder bepaalt of het dossier compleet is en de ernst en enkelvoudigheid kan worden aangetoond (= dossiertoets). Indien dit het geval is,

wordt de leerlingen onderzocht. Het kan voorkomen dat er geen diagnose kan worden gesteld. Wanneer de diagnose wel wordt gesteld,

bepaalt de diagnosticus of er sprake is van ernstige, enkelvoudige dyslexie. Indien dit het geval is, komt de leerling in aanmerking voor

vergoede EED-behandeling.

Informatiebijeenkomsten leesproblemen en dyslexie voor ib’ers

In september worden er weer IB-bijeenkomsten georganiseerd over Ernstige, Enkelvoudige

Dyslexie (EED). De drie bijeenkomsten hebben alle drie dezelfde inhoud en worden gehouden

in ieder van de drie grote samenwerkingsverbanden Duin- en Bollenstreek, Leiden en de

Rijnstreek. De intern begeleiders van Berséba worden van harte uitgenodigd aan te sluiten. U

kunt kiezen uit de datum en/of locatie die u het beste past. De data zijn als volgt:

Maandag 16 september: 13.30 – 15.30 in Katwijk Dinsdag 17 september: 13.30 – 15.30 in Leiderdorp Donderdag 19 september: 9.00 – 11.00 in Alphen aan de Rijn

Inchrijven kan via de onderstaande link:

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdTp_HIDof2AFHzYyfIs4OkWIf0sSk_4tsEVXWpioM

jxHZ7Zw/viewform?vc=0&c=0&w=1

Tijdens de bijeenkomsten komen de volgende onderwerpen aan de orde:

1. Ontwikkelingen in Holland Rijnland (waaronder de monitor) en landelijk 2. Handreiking ondersteuningsniveau 2 en 3: deze is via een nieuwsbrief al bekend gemaakt

en is toegevoegd als bijlage. We gaan er vanuit dat iedereen dit gelezen heeft en gaan er dieper op in.

3. Presentatie over signalering en diagnostiek van tweede taalverwervers

7

Leerkrachten die werkzaam zijn binnen de samenwerkingsverbanden van Holland

Rijnland krijgen ook dit jaar de mogelijkheid hun kennis over leesonderwijs, lees-

en spellingproblemen en dyslexie op te frissen en uit te breiden. Net als vorig jaar

zijn er weer drie doelgroepen; groep 1 en 2, groep 3 t/m 5 en groep 6 t/m 8.

Uitgangspunt is het werken met de ‘Protocollen Leesproblemen & Dyslexie’,

gekoppeld aan de ‘Handreiking ondersteuning niveau 2 en 3’ waarin wordt

omschreven wat er van je als leerkracht wordt verwacht in het hele dyslexietraject

en hoe je dat kunt doen in je dagelijkse onderwijspraktijk. De bijeenkomsten zijn

dus gericht op de praktische uitvoering en het dagelijks handelen in de klas.

Hieronder een korte omschrijving van iedere bijeenkomst:

Data: Iedere bijeenkomst wordt op

drie momenten aangeboden in

drie verschillende regio’s. De

inhoud is drie keer hetzelfde. U

kunt de datum/tijd kiezen die u

het beste schikt

Groep 1 en 2:

25 sept. 14.30-16.30 L’dorp

7 okt. 19.30-21.30 Katwijk

9 okt. 14.30-16.30 Alphen

Groep 3 t/m 5:

14 okt. 19.30-21.30 Katwijk

16 okt. 14.30-16.30 L’dorp

30 okt. 14.30-16.30 Alphen

Groep 6 t/m 8:

28 okt. 19.30-21.30 Katwijk

6 nov. 14.30-16.30 Alphen

13 nov. 14.30-16.30 L’dorp

Locaties: Leiderdorp:

Elisabehthof 21 - 23 ,

Katwijk:

Voorstraat 74

Alphen aan de Rijn:

Henry Dunantweg 11

Voorafgaand aan de

bijeenkomst vragen we de

handreiking door te lezen.

Inhoud van de informatiebijeenkomsten Groep 1 en 2:

Met het verschijnen van het nieuwe protocol voor kleuters in mei 2017 ligt de

nadruk meer op de preventie van leesproblemen binnen de samenhang van de

taaldomeinen (spreken & luisteren, verhaaloriëntatie & verhaalbegrip,

woordenschat, functioneel schrijven & lezen en taalbewustzijn & alfabetisch

principe). De bijeenkomst richt zich enerzijds op het bieden van een effectieve

leeromgeving die geletterdheidsontwikkeling stimuleert en anderzijds op de

achtergronden van deze ontwikkeling, de problemen die hierbij kunnen ontstaan,

het vroegtijdig onderkennen van risicoleerlingen en het kunnen bieden van

passende interventies op ondersteuningsniveau 2 en 3. De nadruk ligt op wat dit

betekent voor de dagelijkse onderwijspraktijk als het gaat om het voorkomen van

leesproblemen.

Groep 3 t/m 5:

In groep 3 t/m 5 worden de meeste dyslectische leerlingen gesignaleerd en

gediagnosticeerd. De leerkracht heeft een belangrijke taak in het bieden effectieve

ondersteuning van leerlingen met leesproblemen en het onderscheiden van

leesproblemen en dyslexie. We gaan uit van de handreiking die scholen helpt bij

het concreet invullen bij de ondersteuning van leerlingen met (beginnende)

leesproblemen en leerlingen bij wie er een vermoeden van dyslexie bestaat. Dat

zal dan ook de invalshoek van de bijeenkomst zijn. De bijeenkomst bevat voor een

deel een stuk kennisoverdracht, maar zal daarnaast een tips en suggesties bieden

voor het vertalen van de het protocol en de handreiking naar de dagelijkse

praktijk. Er is vooral aandacht voor het onderscheiden van leesproblemen, dyslexie

en EED (ernstige, enkelvoudige dyslexie).

Groep 6 t/m 8:

In de meeste gevallen zijn de leerlingen met (ernstige) leesproblemen of dyslexie

al gesignaleerd in groep 3 t/m 5 en zijn er al de nodige interventies geboden. Vaak

komt dan de vraag boven hoe je deze leerlingen tijdens en na de behandeling kunt

ondersteunen. Ook deze bijeenkomst biedt een stuk kennisoverdracht en

praktische tips voor het inzetten van interventies, maar zal daarnaast ook vooral

ingaan op dilemma’s die spelen bij leerlingen met EED, zoals hoe lang je

interventies blijft bieden, hoe je voorkomt dat het leesprobleem het leren in de

weg staat, hoe om te gaan met Engels en het bevorderen van zelfredzaamheid

(ook richting het VO).

Inschrijven: INSCHRIJVEN KAN TOT

UITERLIJK 1 WEEK VOOR

AANVANG VAN DE

BIJEENKOMST VIA

ONDERSTAANDE LINK:

https://docs.google.com/forms/d

/17YHVBPPh-

gks7NV100tepqlz8MYO4VCfBQ5

Mlt8ORyA/edit

Informatiebijeenkomsten leesproblemen en dyslexie voor leerkrachten