รายงานการปฏบตงานสหกจศกษา เรอง

“แนวทางการตรวจสอบบญช”

บรษท ส านกงานบญชและกฎหมาย เพอน จ ากด Friend Accountancy & Law Office Company Limited.

โดย นางสาวรตนวด พพฒนรงเรอง 5304300412 นายกตตพงษ ทองค าเครอ 5304300415

รายงานนเปนสวนหนงของรายวชา 130-409 สหกจศกษา (Co-Operative Education) ภาควชาการบญช คณะบรหารธรกจ

มหาวทยาลยสยาม ภาคการศกษาท 3 ปการศกษา 2555

หวขอโครงงาน : แนวทางการตรวจสอบบญช

รายชอผจดท า : นางสาวรตนวด พพฒนรงเรอง 5304300412 นายกตตพงษ ทองค าเครอ 5304300415

ภาควชา/คณะ : ภาควชาการบญช คณะบรหารธรกจ

อาจารยทปรกษา : อาจารยเบญจมาศ ปานชย

อนมตใหโครงงานนเปนสวนหนงของการปฏบตงานสหกจศกษา ภาควชาการบญช คณะบรหารธรกจ ประจ าภาคการศกษาท 3/2555 คณะกรรมการสอบโครงงาน

________________________อาจารยทปรกษา ( อาจารย เบญจมาศ ปานชย )

_________________________พนกงานทปรกษา / รองผจดการ ( นางสลลทพย จอนวฒนกล )

_________________________กรรมการกลาง ( ดร. วรรณรตน วฒนานมตกล )

_________________________ผอ านวยการส านกสหกจศกษา ( รองศาสตราจารย ดร.ธนวด บญลอ )

รองอธการบด

ก

วนท 21 มถนายน พ.ศ.2556

เรอง ขอสงรายงานการปฏบตงานโครงการสหกจศกษา เรยน อาจารยทปรกษาโครงการสหกจศกษา ภาควชาการบญช คณะบรหารธรกจ ตามทคณะผจดท า นางสาวรตนวด พพฒนรงเรอง และนายกตตพงษ ทองค าเครอ นกศกษาภาควชาการบญช คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยสยาม ไดเขาปฏบตงานสหกจศกษา ระหวางวนท 4 มนาคม ถงวนท 21 มถนายน พ.ศ.2556 ในแผนกบญช ต าแหนงงาน พนกงานจดท าบญชและตรวจสอบบญช ณ บรษท ส านกงานบญชและกฎหมาย เพอน จ ากด และไดรบมอบหมายจากพนกงานทปรกษาใหศกษามาและท ารายงานเรอง “แนวทางการตรวจสอบบญช”

บดน การปฏบตงานสหกจศกษาไดสนสดแลว คณะผจดท า จงขอสงรายงานดงกลาวมาพรอมกนนจ านวน 1 เลม เพอขอรบค าปรกษาตอไป จงเรยนมาเพอโปรดพจารณา

ขอแสดงความนบถอ

นางสาวรตนวด พพฒนรงเรอง นายกตตพงษ ทองค าเครอ

นกศกษาสหกจศกษาภาควชาการบญช คณะบรหาธรกจ ( 21 มถนายน 2556 )

ข

กตตกรรมประกาศ ( Acknowledgement )

การทคณะผจดท า ไดมาปฏบตงานในโครงการสหกจศกษา ณ บรษท ส านกงานบญชและกฎหมาย เพอน จ ากด ตงแตวนท 4 มนาคม ถงวนท 21 มถนายน พ.ศ.2556 สงผลใหคณะผจดท าไดรบความรและประสบการณตางๆ ทมคามากมาย ส าหรบรายงานสหกจศกษาฉบบนส าเรจลงไดดวยดจากความรวมมอและสนบสนนจากหลายฝาย ดงน

1. คณสลลทพย จอนวฒนกล รองผจดการ/ผสอบบญชรบอนญาต/พนกงานทปรกษา 2. คณธาสน คชชา ผชวยผสอบบญช 3. คณ มลฤทย ชนะโภคากล ผชวยผสอบบญช 4. คณชญญา รเหลอ พนกงานบญช 5. คณณฐนษฐ อครมณฐตกล พนกงานบญช 6. คณพรรณ ผววงษ พนกงานบญช 7. คณภรากร ลขตวทยาวฒ พนกงานบญช 8. คณสทธน สรอยสนธ พนกงานบญช 9. คณบศราคม อดมเลศศรนภา พนกงานบญช

และทส าคญ ขาดไมไดเลยคอ อาจารยเบญจมาศ ปานชย อาจารยทปรกษาการท าโครงงานชนน ทใหค าแนะน า เทคนคการท างาน ค าสงสอนทมคณคายงตอการด าเนนงานจดท าโครงงาน และบคคลทานอนๆ ทไมไดกลาวนามทกทานทไดใหค าแนะน าชวยเหลอในการจดท ารายงาน

คณะผจดท า ขอขอบพระคณผทมสวนเกยวของทมสวนรวมในการใหขอมลและเปนทปรกษาในการท ารายงานฉบบนจนสมบรณ ตลอดจนใหการดแลและใหความเขาใจกบชวตของการท างานจรง ซงคณะผจดท าขอขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ ทนดวย

นางสาวรตนวด พพฒนรงเรอง นายกตตพงษ ทองค าเครอ

คณะผจดท ารายงาน 21 มถนายน 2556

ค

บทคดยอ ( Abstract )

“ส านกงานบญชและกฎหมาย เพอน” ไดรบความเชอถอและไววางใจจากลกคามากวา 30 ป ส านกงานฯมงเนนการบรการทมคณภาพใหแกธรกจขนาดเลกและกลาง (SMEs) ในหลากหลายประเภทธรกจ โดยใหบรการดานบญชและภาษอากรครบวงจร ท งบรการจดท าบญช, จดทะเบยนธรกจ, ตรวจสอบบญช, ทปรกษาบญชและภาษอากร, บรการงานดานประกนสงคม โดยทมงานทมความร ความเชยวชาญ

ตลอดระยะเวลาทผานมา ส านกงานฯ เขาใจลกษณะธรกจ และปญหาดานบญชและภาษทธรกจ SMEs ตองเผชญเปนอยางด ส านกงานฯ มงเนนการพฒนาอยางตอเนอง และใหบรการทประทบใจ ใสใจในธรกจของทาน เสมอนเปนธรกจของเรา เพอใหลกคามความพงพอใจสงสด

จากการทคณะผจดท าไดเขามาฝกงาน ณ ส านกงานบญชแหงน ไดรบมอบหมายงานจากพนกงานทปรกษามากมาย โดยไดงานทมระดบความงายกอน และคอยๆ เรมไดรบงานทยากขน ไมวาจะเปนงานทางดานบญช หรองานทางดานการตรวจสอบบญช ทางคณะผจดท ารสกเกดความสนใจในการงานตรวจสอบบญช จงเลอกเรองนมาท าเปนโครงงานเพอเสนอตอคณะกรรมการตอไป

การตรวจสอบบญชนน ถอวาเปนสงทส าคญจะขาดไปไมไดเลย เพราะวาเปนเหมอนการตรวจสอบการท างานอกครงวาท าบญชไดถกตองตามหลกเกณฑทางการบญชหรอไม เอกสารทมอยนนมครบหรอไม ตวเลขทแสดงนนมทมาทไปอยางไร พดงายๆวาเปนบทสรปของการท างานทงหมดเลยกวาได ทกคนอาจจะเขาใจผดวาการตรวจสอบบญชนนเปนการจบผด อนทจรงแลวไมใชอยางนนเลย แตเปนการท าใหถกตองยงกวาเดม แตกไมไดหมายความวาสงทท ามาจะผดเสมอไป แตเปนการกนไวดกวาแก โดยโครงงานชนนจะน าเสนอหลกการตรวจสอบบญชขนพนฐาน พรอมตวอยางการตรวจสอบพอสงเขป ตามททางคณะผจดท าไดเรยนรมาตลอดระยะเวลาฝกงาน ทงนและทงนนแลวคณะผจดท าหวงอยางยงวาโครงงานชนนเปนประโยชนตอทกทานและสรางแรงบนดาลใจใหมคนสนใจงานการตรวจสอบบญชมากยงขน

Friend Accountancy and Law Office Co., Ltd. was trusted by the customers over 30 years. The company

focused on high quality services for various small and medium enterprises (SMEs). It provided completely

services both accounting and taxation such as accounting services, business registration, accounting audit,

accounting and tax consultant, and social assurance service by professional and expert team.

Through the time, the company well understood in business characteristics and accounting and tax

problems that SMEs faced. The company concentrated on development continually, served impressively services,

and paid attention to customers business as our business for the customer highest satisfactions.

According to the apprenticeship at Friend Accountancy and Law Office Co., Ltd. The trainees were

assigned many jobs from staff advisor and it began with simple to difficult jobs whether accounting or accounting

audit. The trainees interested in accounting audit so it was selected to be the project to present to the committee.

Accounting audit was very important process because it was rechecking method to make sure that

accountancies were right to the accounting standards. This could check the completely of documents, source of the

figures in accounting, or it was said that accounting audit was the summary of all works. Somebody

misunderstood that accounting audit was censorious, actually it was a way to make more accurate than ever

before. However, it did not mean that every accounting was always wrong done but it was a better solution to

protect the errors that could occur. This project presented the principles of accounting audit and some examples

that came from the experiences during apprenticeship. The trainees hoped that this project would beneficial for

everybody and it would inspire someone interested in accounting audit more.

ค าส าคญ : ปญหาดานบญช / ธรกจขนาดเลกและกลาง / ทะเบยนพาณชย / การจดทะเบยนหางหนสวน Key words : Business characteristics / Small and Medium Enterprises / Commercial registration / Partnership Registration

ง

สารบญ หนา

จดหมายน าสงรายงาน ก กตตกรรมประกาศ ข บทคดยอ ค สารบญ ง สารบญตาราง ฉ สารบญรปภาพ ช ประมวลศพทและค ายอ ฌ บทท 1 บทน า

1.1. ชอและสถานทตงของสถานประกอบการ 1 1.2. ประวตสถานประกอบการ 2 1.3. ลกษณะธรกจของสถานประกอบการ การใหบรการหลกขององคกร 4

1.3.1. บญชและภาษอากร 5 1.3.2. การตรวจสอบบญช 7

1.4. รปแบบการจดองคการและการบรหารงานขององคกร 8 บทท 2 ทฤษฎ และเอกสารทเกยวของ

2.1. แนวคดเกยวกบการสอบบญช 10 2.2. ความหมายของการสอบบญช 10 2.3. วตถประสงคของการสอบบญช 11 2.4. ความรบผดชอบของผสอบบญช 12 2.5. หลกฐานในการสอบบญช 13 2.6. กระบวนการของการสอบบญช 14 2.7. ความเสยงในการสอบบญช 15 2.8. แนวการสอบบญช 15 2.9. ประเภทของการตรวจสอบ 16 2.10. ประเภทของผตรวจสอบ 16 2.11. การแสดงความเหนตองบการเงน 17 2.12. มาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไป

และการตรวจสอบตามมาตรฐานการสอบบญช 17 2.13. การเปลยนแปลงหลกการบญช 18 2.14. การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช 19

จ

2.15. การยนยนยอดลกหน 19 2.16. “ถกตองตามทควรในสาระส าคญ” 20 2.17. หลกการบญชทรบรองทวไป 20 2.18. เหตการณภายหลงวนทในงบการเงน 21 2.19. นโยบายบญช 21 2.20. ความแตกตางระหวางการสอบบญชกบการบญช 22 2.21. ขอผดพลาด & การทจรต 23 2.22. รางมาตรฐานการสอบบญช 23 2.23. เทคนค / วธการตรวจสอบบญช 24

บทท 3 รายละเอยดการปฏบตงาน 3.1. ความเปนมาและความส าคญของปญหา 28 3.2. วตถประสงคของโครงงานหรอจดมงหมายของการปฏบตงาน 29 3.3. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 29 3.4. ผลทคาดวาจะไดรบจากการปฏบตงานหรอโครงงานทไดรบมอบหมาย 29 3.5. ต าแหนงและหนาทงานทนกศกษาไดรบมอบหมาย 30 3.6. หนาทงานทนกศกษาไดรบมอบหมาย 31 3.7. พนกงานทปรกษาและต าแหนงของพนกงานทปรกษา 31 3.8. ระยะเวลาการปฏบตงาน 31

บทท 4 แผนการปฏบตงานและขนตอนการด าเนนงาน 4.1. แผนงานในการปฏบตงาน 32 4.2. รายละเอยดงานทไดรบมอบหมาย 35 4.3. ขนตอนการด าเนนงาน 35 4.4. งานตรวจสอบทไดรบมอบหมาย

4.4.1. บรษท กกก จ ากด 36 4.4.2. บรษท ขขข จ ากด 49

บทท 5. บทสรป 5.1. บทสรป

5.1.1. สรปผลการปฏบตงาน โครงการสหกจศกษา 73 5.1.2. สรปผลการท าโครงงาน 75 5.1.3. ขอเสนอแนะ/ปญหาและอปสรรค 76

เอกสารอางอง ฏ

ฉ

สารบญตาราง

หนา บทท 1 บทน า

บทท 2 ทฤษฎ และเอกสารทเกยวของ

ตารางท 2.1. ความแตกตางระหวางการสอบบญชและการบญช 22

ตารางท 2.2. รางแมบทส าหรบงานใหความเชอมน 23

ตารางท 2.3. เทคนคและวธการตรวจสอบบญช 25

บทท 3 รายละเอยดการปฏบตงาน

บทท 4 แผนการปฏบตงานและขนตอนการด าเนนงาน ตารางท 4.1 แผนการปฏบตงานโครงงาน 34

บทท 5. บทสรป

ช

สารบญรปภาพ

หนา

บทท 1 บทน า รปท 1.1 ตราสญลกษณของสถานประกอบการ 1 รปท 1.2 บรรยากาศดานหนาส านกงานบญช 1 รปท 1.3 แผนทตงของสถานประกอบการ 2 รปท 1.4 พธมอบหนงสอรบรองคณภาพส านกงานบญช 3 รปท 1.5 หนงสอรบรองคณภาพส านกงานบญช 3 รปท 1.6 WEB PAGE ของส านกงานบญชและกฎหมาย "เพอน" 4 รปท 1.7 โครงสรางการบรหารจดการองคกร 9

บทท 2 ทฤษฎ และเอกสารทเกยวของ บทท 3 รายละเอยดการปฏบตงาน

รปท 3.1 นางสาวรตนวด พพฒนรงเรอง 30 รปท 3.2 นายกตตพงษ ทองค าเครอ 30

บทท 4 แผนการปฏบตงานและขนตอนการด าเนนงาน

รปท 4.1 เงนฝากกระแสรายวน - ธ.ไทยพาณชย สาขาบางใหญ 36 รปท 4.2 เงนฝากออมทรพย - ธ.กรงไทย สาขานนทบร 37 รปท 4.3 เงนฝากออมทรพย - ธ.ทหารไทย สาขาพหลโยธน 37 รปท 4.4 เบยประกนภยจายลวงหนา - บมจ.ไทยประกน 38 รปท 4.5 เบยประกนภยจายลวงหนา - บมจ.เมองไทยประกนภย 38 รปท 4.6 เบยประกนภยจายลวงหนา - บมจ.เมองไทยประกนภย 2 39 รปท 4.7 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาเบยประกนภยจายลวงหนา 39 รปท 4.8 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาบรการคางจาย 40 รปท 4.9 ตารางแสดงการตรวจสอบ รายไดจากการขายสนคา - ในประเทศ 41 รปท 4.10 ตารางแสดงการตรวจสอบ การขายทรพยสน 42 รปท 4.11 ตารางแสดงการตรวจสอบ ซอสนคา 43 รปท 4.12 ตารางแสดงการตรวจสอบ เงนเดอน คาจาง และคาลวงเวลา 43 รปท 4.13 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาซอมแซมและคาบ ารงรกษา 44 รปท 4.14 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาซอมแซมและคาบ ารงรกษา 2 44 รปท 4.15 คาเบยประกนภย - บมจ.ไทยประกน 45 รปท 4.16 คาเบยประกนภย - บมจ.เมองไทยประกนภย 45

ซ

รปท 4.17 คาเบยประกนภย - บมจ.เมองไทยประกนภย 2 46 รปท 4.18 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาเบยประกนภย 46 รปท 4.19 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาบรการ 47 รปท 4.20 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาบรการ 2 47 รปท 4.21 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาใชจายในการประมลงาน 48 รปท 4.22 งบแสดงฐานะทางการเงน - บจก.ขขข 49 รปท 4.23 ตารางแสดงการตรวจสอบ เงนสดและเงนฝากธนาคาร 50 รปท 4.24 ตารางแสดงการตรวจสอบ ทดน อาคาร และอปกรณ 51 รปท 4.25 ตารางแสดงการตรวจสอบ อาคาร 52 รปท 4.26 ตารางแสดงการตรวจสอบ เครองใชส านกงาน 53 รปท 4.27 ตารางแสดงการตรวจสอบ เครองมอเครองใช 54 รปท 4.28 ตารางแสดงการตรวจสอบ เครองจกรและอปกรณ 55 รปท 4.29 ตารางแสดงการตรวจสอบ อาคารระหวางกอสราง 56 รปท 4.30 งบแสดงตนทนนขายหรอตนทนในการใหบรการ 57 รปท 4.31 ตารางแสดงการตรวจสอบ ซอวตถดบ 1 59 รปท 4.32 ตารางแสดงการตรวจสอบ ซอวตถดบ 2 60 รปท 4.33 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาจางท าของ 1 61 รปท 4.34 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาจางท าของ 2 62 รปท 4.35 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาไฟฟา 63 รปท 4.36 ตารางแสดงการปรบปรง คาไฟฟา 63 รปท 4.37 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาซอมแซมและคาบ ารงรกษา 64 รปท 4.38 ตารางแสดงการปรบปรง คาซอมแซมและคาบ ารงรกษา 65 รปท 4.39 ตารางแสดงการตรวจสอบ วสดใชสนเปลอง 66 รปท 4.40 ตารางแสดงการตรวจสอบ วสดใชสนเปลอง 2 67 รปท 4.41ตารางแสดงการปรบปรง วสดใชสนเปลอง 67 รปท 4.42 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาธรรมเนยมและบรการ 68 รปท 4.43 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาธรรมเนยมและบรการ 2 69 รปท 4.44 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาธรรมเนยมและบรการ 3 70 รปท 4.45 ตารางแสดงการปรบปรง คาธรรมเนยมและบรการ 70 รปท 4.46 ตารางแสดงการตรวจสอบ วสดประกอบ โฟม-ฟอยล 71 รปท 4.47ตารางแสดงการตรวจสอบ วสดประกอบ โฟม-ฟอยล 2 72 รปท 4.48 ตารางแสดงการตรวจสอบ วสดประกอบ โฟม-ฟอยล 3 72 รปท 4.49 ตารางแสดงการปรบปรง วสดประกอบ โฟม-ฟอยล 72

บทท 5 บทสรป

ฌ

ประมวลศพทและค ำยอ

ค ำศพทและค ำยอ ค ำเตม หรอ ควำมหมำย Accrued รายการคงคาง Acquisition Cost ตนทนการไดมา , ตนทนตามราคาซอ Acquisition Date วนทซอ Adjust ปรบปรงรายการ Asset สนทรพย Bank confirm การยนยนยอดจากธนาคาร Bank confirmation letter หนงสอยนยนยอดจากธนาคาร Bank statement ใบแจงยอดเงนฝากธนาคาร Beginning Balance ยอดสนคาคงเหลอยกมา Category หมวดหม Checked with Bank statement การตรวจทานกบหนงสอยนยนยอดจากธนาคาร Checked with receipt; found no exception ตรวจสอบกบใบเสรจรบเงน ; พบวาไมมขอยกเวน Commission income รายไดตอบแทน Commission/Fees Paid เงนตอบแทน Complete by เสรจสมบรณ โดย .. Conclusion ขนตอนการสรปผล Consulting Services บรการดานทปรกษาทางดานธรกจ CPA = Certified Public Accountant ผสอบบญชรบอนญาต Depreciated คาเสอมราคา Depreciation expense บญชคาเสอมราคา Depreciation rate อตราคาเสอมราคา Description รายละเอยด Diff ผลตาง Donation คาบรจาค Electricity คาไฟฟา Employee Expenses คาใชจายพนกงาน

ญ

ค ำศพทและค ำยอ ค ำเตม หรอ ควำมหมำย Ending Balance ยอดคงคางสนงวด Expenses คาใชจาย Fixed assets สนทรพยถาวร GL (General Ledger) ระบบบญชแยกประเภท Insurance คาประกนภย Interest Income รายไดดอกเบย Interest rate อตราดอกเบย Internet คาอนเตอรเนต Inventory รายการสนคา Invoice no. เลขทเอกสาร Late Fees Paid คาธรรมเนยมช าระลาชา Liabilities หนสน Maintenance & Repairs อะไหลทใชซอมแซมสงตางๆในโรงงาน No exception found ไมพบขอยกเวน Non-VAT ไมมภาษ OD (Over Draft) เงนเบกเกนบญช Office Supplies วสดส านกงาน Operating Cash Flow กระแสเงนสดจากกจกรรมการด าเนนงาน Parking คาการกศลสาธารณะ Per GL ตรวจสอบกบบญชแยกประเภท Period ระยะเวลา Petty cash count เงนสดยอย Phone Line คาโทรศพท PND.1 ภ.ง.ด.1 PND.3 ภ.ง.ด.3 PND.53 ภ.ง.ด.53 Postage & Delivery ไปรษณย และ การจดสงสนคา PPE (Property,Plant and equipment) ทดน อาคาร อปกรณ Proposed adjustment as follow การปรบปรงการน าเสนอ Recalculation ค านวณดวยเครองคดเลข

ฎ

ค ำศพทและค ำยอ ค ำเตม หรอ ควำมหมำย Recalculation per audit การค านวณใหมโดยผตรวจสอบ Receipt date วนทในใบเสรจ Receipt no. หมายเลขใบเสรจ bank reconciliation statement งบพสจนยอดเงนฝากธนาคาร Rent คาเชา Revenue department. กรมสรรพากร Sales Tax Payable ภาษขายทจายช าระ Subsequent Event เหตการณทเกดขนภายหลงวนทในงบแสดงฐานะทางการเงน Supplier ผขาย Test addition การเพมการทดสอบ Tested items รายการททดสอบ Total addition การทดสอบทงหมด Total population ผลรวมประชากร Total Verified ผลรวมทตรวจสอบแลว Untested balance ยอดคงเหลอไมสมดลกน VAT ภาษ VAT - Sales ภาษขาย VAT - Services ภาษจากคาบรการ Wages คาจาง Witholding tax ภาษเงนไดหก ณ ทจาย Workdone 1 งานทท า 1 Workdone 2 งานทท า 2

บทท 1

บทน ำ

1.1. ชอและสถำนทตงของสถำนประกอบกำร

บรษท ส ำนกงำนบญชและกฎหมำย เพอน จ ำกด

รปท 1.1 ตรำสญลกษณของสถำนประกอบกำร

รปท 1.2 บรรยำกำศดำนหนำส ำนกงำนบญช

2

สถำนทตง

21,23 ถนนจรญสนทวงศ ซอย 48 แขวงบำงยขน เขตบำงพลด กรงเทพมหำนคร 10700 โทรศพท 082-3229948, 02-4332825-6, 02-4349517-8, 02-4246052 โทรสำร: 02-4349516 Email : info@friendaccountancy.com Website : www.friendaccountancy.com เวลำท ำกำร: จนทร - ศกร เวลำ 08:30 น. – 18:00 น.

รปท 1.3 แผนทตงของสถำนประกอบกำร

1.2. ประวตสถำนประกอบกำร

“ส ำนกงำนบญชและกฎหมำย เพอน” ไดรบควำมเชอถอและไววำงใจจำกลกคำมำกวำ 30 ป ส ำนกงำน

ฯมงเนนกำรบรกำรทมคณภำพใหแกธรกจขนำดเลกและกลำง (SMEs) ในหลำกหลำยประเภทธรกจ โดย

ใหบรกำรดำนบญชและภำษอำกรครบวงจร ทงบรกำรจดท ำบญช, จดทะเบยนธรกจ, ตรวจสอบบญช, ท

ปรกษำบญชและภำษอำกร, บรกำรงำนดำนประกนสงคม โดยทมงำนทมควำมร ควำมเชยวชำญ

ตลอดระยะเวลำทผำนมำ ส ำนกงำนฯ เขำใจลกษณะธรกจ และปญหำดำนบญชและภำษทธรกจ SMEs

ตองเผชญเปนอยำงด ส ำนกงำนฯ มงเนนกำรพฒนำอยำงตอเนอง และใหบรกำรทประทบใจ ใสใจในธรกจ

ของทำน เสมอนเปนธรกจของเรำ เพอใหลกคำมควำมพงพอใจสงสด

3

เมอวนท 22 กมภำพนธ 2553 ส ำนกงำนฯไดรบกำรรบรองเปนส ำนกงำนบญชคณภำพจำกกรม

พฒนำธรกจกำรคำ กระทรวงพำณชยรวมกบสถำบนรบรองมำตรฐำน ISO รบรองวำมกำรปฏบตงำนทม

คณภำพและเปนทนำเชอถอ

รปท 1.4 พธมอบหนงสอรบรองคณภำพส ำนกงำนบญช

รปท 1.5 หนงสอรบรองคณภำพส ำนกงำนบญช

หมำยเหต ณ วนทส ำนกงำนฯไดรบกำรรบรองคณภำพ ส ำนกงำนบญชในประเทศไทย

มทงสน กวำ 40,000 รำย ในจ ำนวนน มส ำนกงำนบญชทไดรบกำรรบรองคณภำพ 16 รำย

4

รปท 1.6 Web page ของส ำนกงำนบญชและกฎหมำย "เพอน"

1.3. ลกษณะธรกจของสถำนประกอบกำร กำรใหบรกำรหลกขององคกร

บรกำรงำนบญชและภำษอำกรครบวงจรดวยงำนทมคณภำพโดยทมงำนมออำชพทมควำมรและ

ประสบกำรณกวำ 30 ป ในหลำกหลำยประเภทธรกจทงกจกำรซอมำ-ขำยไป, บรกำร, บนเทง, โรงแรม,

โรงงำนพลำสตก, สงทอ, สงพมพ, น ำเขำ-สงออก, อสงหำรมทรพย , รบเหมำกอสรำง,ขนสง ฯลฯ

ใหบรกำรดำนบญชและภำษอำกร ทงส ำหรบบคคลธรรมดำดำนภำษสวนบคคล และนตบคคลทงทพ ง

จดตงใหม และก ำลงด ำเนนกำร โดยแบงเปนสวนงำนเปน 2 สวน อนไดแก

5

1.3.1. บญชและภำษอำกร

บคคลธรรมดำ (บคคล , รำนคำ, หำงหนสวนสำมญ) มหนำทยนแบบภำษทเกยวของตอ

กรมสรรพำกร แตไมตองจดท ำงบกำรเงนและตรวจสอบบญชโดยผสอบบญชรบอนญำต นตบคคลม

หนำทจดท ำบญช, งบกำรเงน และยนภำษ ทงกบกรมสรรพำกรและกระทรวงพำณชย ใหถกตองตำมท

กฎหมำยก ำหนด นอกจำกนกรมสรรพำกรยงก ำหนดใหกจกำรจกตองเกบเอกสำรทำงบญชไวอยำงนอย 5

ปเพอกำรตรวจสอบ หำกกจกำรไมมกำรจดท ำบญชทด กจกำรอำจโดนเบยปรบและเงนเพมตลอด

ชวงเวลำทกฎหมำยก ำหนด

1) บรกำร

บรกำรงำนบญชและภำษอำกรครบวงจรดวยงำนทมคณภำพโดยทมงำนมออำชพทม

ควำมรและประสบกำรณกวำ 30 ป ในหลำกหลำยประเภทธรกจทงกจกำรซอมำ-ขำยไป, บรกำร,

บนเทง, โรงแรม, โรงงำนพลำสตก, สงทอ, สงพมพ, น ำเขำ-สงออก, อสงหำรมทรพย, รบเหมำ

กอสรำง,ขนสง ฯลฯ ใหบรกำรดำนบญชและภำษอำกร ทงส ำหรบบคคลธรรมดำดำนภำษสวน

บคคล และนตบคคลทงทพงจดตงใหม และก ำลงด ำเนนกำร

2.1) บคคลธรรมดำ

จดท ำบญช วำงแผนภำษและวเครำะหขอมลทำงกำรเงน

จดท ำและยนแบบภำษทกประเภท เชน

- ภำษมลคำเพม (ภพ.30)

- ภำษเงนไดบคคลธรรมดำ (ภ.ง.ด.90 ,ภ.ง.ด.91 ,ภ.ง.ด.94)

สอบทำนรำยงำนภำษซอและภำษขำย

จดท ำบญชคมสนคำ

ใหค ำแนะน ำประเดนปญหำทเกยวของกบบญชและภำษอำกร

ใหค ำปรกษำ และใหกำรแนะน ำเกยวกบกำรจดระบบเอกสำรทำงกำรคำตำง ๆ

เพอกำร ควบคมภำยในทด

แกปญหำประเดนภำษอำกรเมอถกตรวจสอบจำกกรมสรรพำกร ฯลฯ

6

2.2) นตบคคล

จดท ำบญช วำงแผนภำษและวเครำะหงบกำรเงน

จดท ำและยนแบบภำษทกประเภท เชน

- ภำษมลคำเพม (ภ.พ.30)

- ภำษเงนไดหก ณ ทจำย (ภ.ง.ด. 3,ภ.ง.ด. 53)

- ภำษเงนไดนตบคคล (ภ.ง.ด. 50, ภ.ง.ด. 51)

สอบทำนรำยงำนภำษซอและภำษขำย

จดท ำงบกำรเงนน ำสงกรมสรรพำกร และ กรมพฒนำธรกจกำรคำ

จดท ำบญชคมสนคำ

ใหค ำแนะน ำประเดนปญหำทเกยวของกบบญชและภำษอำกร

ใหค ำปรกษำ และใหกำรแนะน ำเกยวกบกำรจดระบบเอกสำรทำงกำรคำตำง ๆ

เพอกำรควบคมภำยในทด

แกปญหำประเดนภำษอำกรเมอถกตรวจสอบจำกกรมสรรพำกร ฯลฯ

2) ขนตอนกำรใหบรกำร

ใหค ำแนะน ำและปรกษำ เกยวกบบญชและภำษอำกร บนทกบญชและสรปผลด ำเนนงำนของกจกำรจำกเอกสำรททำนจดท ำ โดยส ำนกงำนฯ

จะจดสงพนกงำนรบเอกสำรไปรบเอกสำรจำกทำนทกเดอน เพอใหสำมำรถจดท ำบญชไดอยำงเปนปจจบนเสมอ จดท ำแบบน ำสงภำษ และน ำสงภำษตอกรมสรรพำกร จดท ำงบกำรเงนประจ ำปและจดหำผตรวจสอบบญชอสระเพอตรวจสอบควำมถกตอง

ของงบกำรเงนดงกลำว (ส ำหรบนตบคคล) จดท ำแบบน ำสงงบกำรเงน แบบน ำสงภำษเงนไดประจ ำป และน ำสงตอหนวยงำน

รำชกำร (ส ำหรบนตบคคล)

3) อตรำคำบรกำร

คำบรกำรขนกบประเภทกำรคำของธรกจ, ควำมซบซอนของรำยกำรบญช , ปรมำณรำยกำร และเอกสำรทเกดขนในระหวำงประเทศ

7

1.3.2. ตรวจสอบบญช

นตบคคลทกประเภทมหนำทตองจดท ำบญชและจดใหมกำรตรวจสอบบญช โดยผตรวจสอบบญช

รบอนญำตหรอผตรวจสอบบญชภำษอำกร

1) บรกำร

ตรวจสอบบญชโดยผ ตรวจสอบบญชรบอนญำต และผ ตรวจสอบบญชภำษอำกรทมควำม

เชยวชำญ และมประสบกำรณตรวจสอบบญชจำกบรษทตรวจสอบบญชชนน ำ (Big Four)

2) ขอบเขตงำน

ตรวจสอบบญช เพอแสดงควำมเหนตองบกำรเงนวำถกตองตำมหลกกำรบญช ทรบรอง

ทวไปหรอไม

เสนอรำยกำรปรบปรงทำงบญช และภำษอำกร

เสนอขอสงเกตตอผบรหำร เพอใหทรำบถงควำมบกพรองของกำรควบคมภำยในท

ส ำคญ ซงอำจน ำไปสกำรทจรตหรอควำมผดพลำดในกำรด ำเนนงำนภำยในองคกร,

เสนอแนะกำรจดท ำและจดเกบเอกสำรทเปนระบบ ฯลฯ

3) อตรำคำบรกำร

คำบรกำรขนกบควำมซบซอนและปรมำณของรำยกำรบญชทเกดขนในระหวำงปทตรวจสอบ

บญช

8

1.4. รปแบบกำรจดองคกำรและกำรบรหำรงำนขององคกร

1.4.1 วสยทศน (Vision)

เรำจะเปนส ำนกงำนบญชชนน ำในประเทศไทย ทมคณภำพ นำเชอถอ เปนทรจกอยำงกวำงขวำง ใหบรกำร ใหค ำปรกษำอยำงครบวงจร ทกแงมมธรกจ แกผประกอบกำร SMEs

1.4.2 ภำรกจ (Mission)

1.4.2.1. มระบบกำรท ำงำนบญชทมประสทธภำพ 1.4.2.2. สนบสนนใหมระบบและเทคโนโลยททนสมยในกำรบรกำรงำนบญช 1.4.2.3. สงเสรม สนบสนนใหพนกงำนมควำมร และไดรบกำรพฒนำอยเสมอ 1.4.2.4. มงมนใหพนกงำนมควำมสขในกำรท ำงำน เพอใหกำรท ำงำนมประสทธภำพและ

ลกคำไดรบควำมพงพอใจในกำรบรกำรสงสด 1.4.2.5. วำงแผนกำรตลำดเพอเผยแพรบรษทใหเปนทรจกอยำงกวำงขวำงในตลำด SMEs

1.4.3 วฒนธรรมองคกร

ยดถอผลงำนเปนส ำคญ (Performance-oriented) บรรยำกำศกำรท ำงำนเปนกนเอง สนบสนนใหพนกงำนกลำแสดงควำมคดเหนและใฝหำควำมรอยเสมอ

9

1.4.4 โครงสรำงกำรบรหำรจดกำรองคกร

รปท 1.7 โครงสรำงกำรบรหำรจดกำรองคกร

บทท 2

ทฤษฎ และเอกสารทเกยวของ

การสอบบญช

2.1. แนวคดเกยวกบการสอบบญช ขอมลจากงบการเงนควรมความถกตองและเชอถอไดจงจะเปนประโยชนตอผใชในการตดสนใจเชง

เศรษฐกจจงกอใหเกดวชาชพสอบบญชเกดมาเพอใหผสอบบญช สามารถใหความเชอมนแกผใชขอมลในงบการเงนได

2.2. ความหมายของการสอบบญช การสอบบญช คอ การตรวจสอบสมดบญช เอกสารประกอบการลงบญช และหลกฐานอนๆ โดยผประกอบวชาชพสอบบญช ตามแนวทางปฏบตงานทวชาชพไดก าหนดเปนมาตรฐานไวเพอทใหผสอบบญชจะสามารถวนจฉย และแสดงความเหนไดวางบการเงนทกจการจดท าขนขดกบขอเทจจรง อนเปนสาระส าคญและเปนไปตามหลกการบญชทรบรองทวไปเพยงใด หรอไม

การสอบบญชคอ กระบวนการของการรวบรวมและการประเมนหลกฐานเกยวกบสารสนเทศ เพอระบและรายงานเกยวกบระดบความสอดคลองตองกนของสารสนเทศนนกบหลกเกณฑทก าหนดไวและการสอสารผลลพธใหผใชทสนใจการสอบบญชควรปฏบตโดยบคคลทมความร ความสามารถและมความเปนอสระการสอบบญชเกยวของกบเรองตอไปน - การรวบรวมและการประเมนหลกฐาน (Accumulating and Evaluating Evidence) - สารสนเทศและหลกเกณฑทก าหนดไว (Information and Established Criteria) - บคคลทมความรความสามารถและความเปนอสระ (Competent , Independent Person ) - การรายงาน (Reporting)

11

2.3. วตถประสงคของการสอบบญช การตรวจสอบงบเงนมวตถประสงคเพอใหผสอบบญชสามารถแสดงความเหนตองบการเงนวางบการเงนนนไดจดท าในสวนสาระส าคญเปนไปตามแมบทการบญชในการรายงานทางการเงนหรอไม ดงนนวตถประสงคของการตรวจสอบงบการเงน คอ การแสดงความเหนวางบการเงนนนไดแสดงฐานะการเงนผลการด าเนนงาน และกระแสเงนสดของกจการโดยถกตองตามควรสาระส าคญตามหลกการบญชทรบรองทวไป วตถประสงคของการตรวจสอบบญช มจดมงหมาย 2 ประการ คอ 2.3.1. การตรวจสอบการปฏบตตามระบบ (Compliance Test) เปนวธการทชวยใหผประเมนไดความเชอมนอยางมเหตผลวา การควบคมภายในทองคกรก าหนดขนนน ไดมการปฏบตตามระบบบญชและการควบคมภายในอยางสม าเสมอและมประสทธภาพ ซงจะเปนการเพมความเชอมนใหระบบการควบคมภายในยงขน วธการทดสอบการปฏบตตามระบบ จดท าไดโดย

1. การทดสอบรายการบญช เปนการตรวจดเอกสารหลกฐานตาง ๆ เพอใหแนใจวาการควบคมภายในทก าหนดไว ไดมการปฏบตอยางถกตอง กลาวคอ มการอนมตรายการโดยผมอ านาจกอนการบนทกบญช

2. การปฏบตงานซ า เปนการทดสอบวา การปฏบตงานเปนไปตามระบบและวธการปฏบตงานทก าหนดไว โดยการปฏบตงานซ าตามวธทพนกงานปฏบต อาจจะเปนบางขนตอน หรอทงหมด เชน การทดสอบระบบการรบเงนฝาก เปนตน

3. การสอบถามและการสงเกตการณ เปนการสงเกตดการปฏบตงานจรง ขณะทพนกงานปฏบตงานอย เพอดวามการละเมดหรอละเวนการปฏบตตามระบบการควบคมภายในทวางไวหรอไม เชน การสงเกตดวามพนกงานคนใดไดปฏบตงานทตนไมไดรบมอบหมาย หรอไมมหนาทเกยวของกบงานนนหรอไม กรณทผประเมนพบวา การปฏบตงานไมเปนไปตามระบบการควบคมภายใน ผประเมนควรหาสาเหตวาเกดขนเนองจากอะไร และมความถมากนอยเพยงใด ตลอดจนโอกาสจะเกดความผดพลาด บกพรอง หรอการทจรต อนจะกอใหเกดความเสยหายตอองคกร ถาผประเมนไดรบการ ชแจงแลวแตยงไมมความมนใจวาจะเหมาะสมหรอเพยงพอ ผประเมนอาจไมมความเชอถอในระบบการควบคมภายใน และตองท าการทดสอบความถกตองของรายการบญชและยอดคงเหลอโดยการทดสอบในสาระส าคญ (Substantive test)

12

2.3.2. การตรวจสอบรายการบญชและยอดคงเหลอโดยการทดสอบในสาระส าคญ (Substantive Test) หมายถง การตรวจสอบหลกฐานประกอบรายการทปรากฏในงบการเงน ซงจะกระท าภายหลงการ

ตรวจสอบระบบขอมล เพอใหผสอบบญชสามารถแสดงความเหนตองบการเงนได เปาหมายหรอวตถประสงคหลกในการตรวจสอบ 1. ความมอยจรงหรอเกดขนจรง ผสอบบญช จะทดสอบรายการทปรากฏอยในงบการเงน ไมวาจะ

สนทรพย หนสน ทน รายได และคาใชจาย วาจะตองเปนรายการทมอยจรงหรอเกดขนจรงในกจการทรบตรวจสอบ

2. ความถกตองและครบถวนของรายการ โดยทวไปรายการประเภทสนทรพย และรายไดมกจะมแนวโนมทจะแสดงไวสงกวา ทมอยจรง ในขณะทรายการประเภทหนสน และคาใชจายมกจะมแนวโนมทจะแสดงไวต ากวาทมอยจรง ดงนน ผสอบบญชจงตองพสจนวารายการเหลานไดถกบนทกไวอยางถกตองและครบถวน (ไมสงหรอต ากวาความเปนจรง) ในสวนทมสาระส าคญ

3. กรรมสทธและภาระหนสน รายการทจะบนทกเปนสนทรพยของกจการ จะตองเปนสงทกจการมกรรมสทธ และรายการทจะบนทกเปนหนสนไดจะตองเปนสงทกจการมภาระในการจายช าระ ผสอบบญชจงตองหาหลกฐานเพอดวา สนทรพยและหนสนทบนทกในงบการเงนมกรรมสทธและภาระหนสนจรง

4. การตราคาหรอการกระจายราคา รายการทแสดงในงบการเงน จะตองเปนไปตามหลกการบญชทรบรองทวไป เชน รายการทเกยวกบเงนตราตางประเทศจะตองมการแปลงคาเปนเงนบาทตามอตราทหลกการบญชไดระบไว การตราคาสนคาคงเหลอตองตตามราคาทนหรอมลคาสทธทไดรบ เปนตน ดงนน ผสอบบญชจะตองตรวจสอบวารายการเหลานมการแสดงมลคาถกตอง 5. การแสดงรายการและการเปดเผยขอมลในงบการเงน นอกจากรายการทปรากฏอยในงบการเงนแลว ผสอบบญชจะตองค านงถงรายละเอยดทปรากฏอยในหมายเหตประกอบงบการเงน เชน เรองการน าสนทรพยไปค าประกนเงนกยม ผสอบบญชตองพจารณาวาไดมการเปดเผยขอมลไวหรอไม การมหนสนทอาจเกดขนในอนาคต (สหกรณถกฟองรองและอยระหวางการด าเนนคด) เปนตน เพอชวยในการตดสนใจของผใชงบการเงน 2.4. ความรบผดชอบของผสอบบญช

ผสอบบญชเพยงแตแสดงความเหนตองบการเงนเทานน มใชวารบประกนความถกตอง ของบรรดางบการเงนตาง ๆ ในการปฏบตการตรวจสอบ หากผสอบบญชตรวจสอบตามมาตรฐานการ สอบบญชทรบรองทวไปแลว ผสอบบญชยอมตองตรวจสอบพบขอบกพรองอนพงปรากฏ (ถาม) จากการตรวจสอบตามมาตรฐานฯ นอกเหนอจากนแลวผสอบบญชไมตองรบผดชอบ รวมทงความรบผดชอบเกยวกบการคนหาทจรต (แตผสอบบญชอาจตองขยายเวลาการตรวจสอบหรอหาหลกฐานเพมขนเพอความเพยงพอตอการแสดงความเหน) เวนแต ผสอบบญชจะปฏบตหนาทโดยไมสจรตหรอประมาทเลนเลออยางรายแรง นอกเหนอจาก

13

หนาททจะตองตรวจสอบใหเปนไปตามมาตรฐานแลว ผสอบบญชยงจะตองรกษาความลบของลกคาทไดมาจากการตรวจสอบดวย 2.5. หลกฐานในการสอบบญช

หมายถง ขอเทจจรงตาง ๆ ทผสอบบญชตองรวบรวมขน เพอใหสามารถแสดงความเหนวา งบการเงนของกจการทตรวจสอบนนไมขดกบขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญและเชอถอไดเพยงใด คณลกษณะของหลกฐาน

1) ความเพยงพอของหลกฐาน จะพจารณาจากปรมาณของหลกฐาน 2) ความเชอถอไดของหลกฐาน จะพจารณาจากคณภาพของหลกฐาน

ปจจยทกระทบความเชอถอไดของหลกฐาน 1. แหลงทมาของหลกฐาน

- หลกฐานทมาจากภายนอก (บคคลทสาม) เชอถอไดมากกวาหลกฐานทมาจากภายในกจการเอง - หลกฐานทผสอบบญชรเหนดวยตนเอง หรอทดสอบดวยตนเอง เชอถอไดมากกวา

2. ประสทธภาพการควบคมภายใน กจการทมระบบการควบคมภายในด หลกฐานจะมเชอถอไดมากกวา

3. วธการทใชและเวลาในการไดหลกฐาน หลกฐานทไดรบมาโดยตรง ในเวลาทเหมาะสมจะเชอถอไดมากกวา เชน การตรวจนบสนคาคงเหลอ ณ วนปดบญช จะท าใหสามารถเชอถอปรมาณของสนคาทมอย ณ วนสนปมากกวาใชวธการตรวจสอบอนหรอในเวลาอน

4. ความเหมาะสมของผทใหขอมล หลกฐานทมาจากการสอบถามและขอค ารบรองจะตองพจารณาความเหมาะสมของ ผทใหขอมล ถาเปนบคคลทเกยวของกบเรองทท าการตรวจสอบโดยตรง จะไดขอมลทนาเชอถอมากกวา

5. ประสบการณจากการตรวจสอบครงกอน จะชวยประเมนความนาเชอถอของขอมลไดมากกวาการทไมเคยตรวจสอบกจการนน ๆ

6. หลกฐานทเปนความจรงหรอความเหน หลกฐานทสามารถพสจนไดวามอยจรง เชอถอไดมากกวาหลกฐานประเภทความเหน

7. ความเสยงอน ๆ ทอาจท าใหขอมลผดพลาด กจการทผสอบบญชประเมนแลววามความเสยงสง จะท าใหความนาเชอถอของหลกฐานลดลง

14

2.6. กระบวนการของการสอบบญช

การสอบบญชเปนกระบวนการของการรวบรวม และประเมนหลกฐานการสอบบญชเพอใหผสอบบญชสามารถสรปผลการตรวจสอบและจดท ารายงานสอบบญชไดกระบวนการสอบบญชแบงออกไดเปน 3 ขนตอน ดงน

2.6.1. การวางแผนงานตรวจสอบ ประกอบดวย

2.6.1.1. การพจารณารบงานสอบบญช 2.6.1.2. การรวบรวมขอมลเกยวกบธรกจทตรวจสอบ 2.6.1.3. การวเคราะหเปรยบเทยบในเบองตน 2.6.1.4. การก าหนดระดบความมสาระส าคญ 2.6.1.5. การประเมนความเสยงในการสอบบญชทยอมรบได และความเสยง

สบเนอง 2.6.1.6. การท าความเขาใจในระบบการควบคมภายใน และการประเมนความเสยง

จากการควบคม 2.6.1.7. การพฒนาแผนการสอบบญชโดยรวม และการจดท าแนวการสอบบญช

2.6.2. การปฏบตงานตรวจสอบ ประกอบดวย การทดสอบการควบคม และการ ตรวจสอบเนอหา

สาระดงตอไปน 2.6.2.1. วงจรรายได 2.6.2.2. วงจรรายจาย 2.6.2.3. วงจรการผลต 2.6.2.4. วงจรการลงทน 2.6.2.5. วงจรการจดหาเงน 2.6.2.6. การตรวจสอบทส าคญเพมเตม

2.6.3. การเสรจสนการสอบบญช และการออกรายงานการสอบบญช

2.6.3.1. การประเมนผลการหลกฐานการสอบบญช 2.6.3.2. การเสนอรายการปรบปรงและรายการจดประเภทบญช 2.6.3.3. การออกรายงานการสอบบญช

15

2.7. ความเสยงในการสอบบญช (Audit Risk) แบงเปน 2.7.1. ความเสยงสบเนอง (Inherent Risk : IR ) เปนความเสยงทมกจะมอยโดยธรรมชาต

จากการทกจการด าเนนธรกจนน ๆ เชน กจการท าธรกจใหกยมเงน อาจมความเสยงจากการเกบหนไมไดตามก าหนด เปนตน

2.7.2. ความเสยงเกยวกบระบบการควบคมภายในของลกคา (Control Risk : CR ) ซงไมอาจ ปองกน หรอแกไขขอผดพลาด (Control risk) ได

2.7.3. ความเสยงเกยวกบการตรวจสอบทไมพบความผดพลาดทมสาระส าคญ (Detection risk) เชน ผสอบบญชใชวธการตรวจสอบทไมมประสทธภาพ เลอกตวอยางไมถกตอง Inherent risk and Control risk เปนความเสยงซงเกดขนจากการด าเนนธรกจของกจการนน ๆ ซงสภาพแวดลอม ลกษณะ หรอประเภทของบญช จะเปนตวก าหนด โดยไมเกยวของกบวธการตรวจสอบ แมวาผสอบบญชจะไมสามารถควบคม Inherent risk and Control risk ได แตผสอบบญชสามารถประเมนความเสยงดงกลาว เพอก าหนดขอบเขตในการตรวจสอบทมสาระส าคญ ซงท าให Detection risk อยในเกณฑทยอมรบได ซงจะท าใหความเสยงของการสอบบญชอยในระดบต า 2.8. แนวการสอบบญช (Audit Program)

ในการสอบบญช ผสอบจะตองจดเตรยมแนวการสอบบญชส าหรบการตรวจสอบในแตละ รายการในงบการเงนเพอ

2.8.1. ใชเปนเครองมอในการวางแผนการตรวจสอบทก าหนดแนวทางไวลวงหนาอยางชดเจน โดยการน าเอาเทคนคตาง ๆ มาใชเปนวธการตรวจสอบเพอใหบรรลวตถประสงคทไดก าหนดไว

2.8.2. ใชเปนเครองมอในการมอบหมายงานและตดตามงาน หรอการควบคมการปฏบตงานของผชวยไดอยางมประสทธภาพ

2.8.3. ใชเปนหลกฐานแสดงการปฏบตงานตรวจสอบ ถอเปนสวนหนงของกระดาษท าการของผสอบบญช

แนวการสอบบญช ควรจดท าไวลวงหนาเพอการปฏบตงาน และปรบปรงไดตาม ความเหมาะสมในระหวางป ซงแนวการสอบบญชนนควรจะตองสมพนธกบการประเมนประสทธภาพการควบคมภายใน (ดไดจากแบบจดชนคณภาพสหกรณ)

16

2.9. ประเภทของการตรวจสอบจ าแนกเปน 3 ประเภทพนฐาน ดงน

2.9.1. การตรวจสอบงบการเงน (Financial Statement Audit ) หมายถง การตรวจสอบขอมลทางบญช และรายงานทางการเงน เชน งบดล งบก าไรขาดทน งบกระแสเงนสด และ หมายเหตประกอบงบการเงน เพอประเมนวาขอมลดงกลาวมความสมบรณเชอถอได และเปนไปตามหลกเกณฑทก าหนดไว

2.9.2. การตรวจสอบการด าเนนงาน(Operational Audit ) หมายถง การสอบทานขนตอนวธการปฏบตงานและภาระหนาทตาง ๆ ในองคกร Organization’s Processes and Functions เพอใหมนใจวา ล าดบขนตอนในการปฏบตงาน และภาระหนาทในแตละหนวยงานไดด าเนนไปอยางมประสทธภาพตามขนตอนทก าหนดไวอยางเหมาะสม ซงจะสงผลใหมการใชทรพยากรอยางประหยด และผลของงานนนไดบรรลเปาหมายทก าหนดไว นนคอ การปฏบตงานนนมประสทธผล

2.9.3. การตรวจสอบการปฏบตตามกฎระเบยบ( Compliance Audit )หมายถง การตรวจสอบเพอใหมนใจวาการปฏบตงานในองคกรเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบของหนวยงานก ากบดแล และกฎระเบยบนโยบายขององคกร

2.10. ประเภทของผตรวจสอบ

2.10.1. ผสอบบญชรบอนญาต (Certified Public Accountants :CPA ) บคคลทวไปอาจเรยกผสอบบญชรบอนญาตโดยใชค าสน ๆ วา ผสอบบญช เพราะเปน

นกบญชทท าหนาทตรวจสอบบญชและแสดงความเหนไวในรายงานการสอบบญช โดยก าหนดใหผสอบบญชตองไดรบใบอนญาตเปนผสอบบญชรบอนญาตจากสภาวชาชพบญชกอนจงจะสามารถปฏบตงานได

2.10.2. ผตรวจสอบภายใน (Internal Auditor :IA ) โดยสวนมาก ผตรวจสอบภายในจะเปนพนกงานหรอลกจางของกจการ ซงท าหนาท

ตรวจสอบหนวยงานตาง ๆ ภายในกจการ และเสนอรายงานตอผบรหารระดบสง ผ ตรวจสอบภายในควรมความเปนอสระจาหนวยงานทตนไปตรวจสอบจะเนนประเภทการตรวจสอบการปฏบตตามกฎระเบยบ หรอการตรวจสอบการด าเนนงาน

17

2.10.3. ผสอบบญชภาษอากร ( Tax Auditor :TA) ผสอบบญชภาษอากรเปนนกบญชทผานการทดสอบความรและไดรบใบอนญาตจาก

อธบดกรมสรรพากร ซงมหนาทตรวจสอบงบการเงนของหางหนสวนนตบคคลขนาดเลก ( ซงมทนจดทะเบยนไมเกน 5 ลานบาท สนทรพยรวมไมเกน 30 ลานบาท และรายไดรวมไมเกน 30 ลานบาท ) การปฏบตงานตรวจสอบของผสอบบญชภาษอากร จดเปนการตรวจสอบงบการเงนผสมกบการตรวจสอบการปฏบตตามกฎระเบยบ ซงเปนไปตามแนวทางและวธการทกรมสรรพากรก าหนด

2.10.4. เจาหนาทตรวจเงนแผนดน ( General Accounting Office Auditor :GAO) ส านกงานตรวจเงนแผนดนเปนสวนราชการอสระทท าหนาทตรวจสอบหนวยงาน

ราชการ รฐวสาหกจ หนวยงานอนของรฐ หนวยงานทไดรบเงนอดหนน หรอกจการทไดรบเงนหรอทรพยสนจากหนวยงานของรฐ

2.10.5. เจาหนาทตรวจสอบภาษอากร ( Internal Revenue Agent : IRA )

เจาหนาทตรวจสอบภาษอากรเปนเจาหนาทของกรมสรรพากรหรอเปนตวแทนทไดรบแตงตงจากกรมสรรพากร ซงท าหนาทตรวจสอบขอมลในแบบแสดงรายการแบบภาษของผมหนาทเสยภาษ

2.11. การแสดงความเหนตองบการเงน ม 4 แบบ คอ 2.11.1. แบบไมมเงอนไข (UNQUALIFIED OPINION) 2.11.2. แบบมเงอนไข (QUALIFIED OPINION) 2.11.3. แบบไมแสดงความเหน (DISCLAIMER OPINION) 2.11.4. แบบงบการเงนไมถกตอง (ADVERSE OPINION)

2.12. มาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไป และการตรวจสอบตามมาตรฐานการสอบบญช

มาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไป หมายถง แนวทางการปฏบตงานของผสอบบญช ผสอบบญชตองปฏบตงานตรวจสอบงบการเงนตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไปซงก าหนดโดยสภาวชาชพบญช มาตรฐานการสอบบญชประกอบดวยหลกการพนฐานและวธการตรวจสอบทส าคญ รวมทงแนวทางปฏบตตางๆทเกยวของ โดยในปจจบน สภาวชาชพไดจดท ารางมาตรฐานการสอบบญชเพอใชแทนมาตรฐานการสอบบญชทใชอยในปจจบน

18

มาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไป หมายถง หลกการพนฐานและวธการตรวจสอบ ทส าคญ รวมทงแนวทางปฏบตตาง ๆ ทเกยวของ ทอยในรปของค าชแจง หรอรปลกษณะอน ตามปกตจะก าหนดโดยสมาคมนกบญชและผสอบบญชรบอนญาตแหงประเทศไทย และสอดคลองกบมาตรฐานการสอบบญชระหวางประเทศ (ISAS)

ถาสมาคมฯ ยงมไดก าหนดหลกการบญชในเรองใด อาจศกษาเพมเตมจากต าราประกาศหรอระเบยบปฏบตขององคกรอน ๆ เชน ก.บช. ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย วธการตรวจสอบนน ผสอบบญชตองพจารณาถงมาตรฐานการสอบบญชดวย เพราะมาตรฐานเปนเครองวดวาควรใชวธการตรวจสอบอยางใด และเพยงใด จงจะใหผลงานเปนทรบรองกนโดยทวไป

การตรวจสอบตามมาตรฐานการสอบบญช หมายถง การใชวธการตรวจสอบตาง ๆ ท ผสอบบญชในประเทศไทยถอใช โดยปกตแลววธการตรวจสอบดงกลาวยอมพฒนาไปตามประเพณ การคาและความตองการของวงการธรกจในประเทศไทย และตองสอดคลองกบบทบญญตของกฎหมายไทยดวย นอกจากน ผสอบบญชตองมประสบการณหรอมความรเกยวกบธรกจทตนตรวจสอบดวย

2.13. การเปลยนแปลงหลกการบญช

หมายถง การเปลยนแปลงหลกการบญชหรอวธการบญชทกจการใชอยในปปจจบน ซงแตกตางไปจากทใชในปกอน เชน การเปลยนแปลงวธคดคาเสอมราคาจากวธเสนตรงมาเปนวธยอดลดลง ส าหรบทรพยสนในประเภทเดยวกนหรอเฉพาะทซอใหม

ตวอยางหลกการบญชทส าคญ

2.13.1. การตราคาสนคาคงเหลอ (FIFO , LIFO และอน ๆ) 2.13.2. การเปลยนแปลงวธการบญชส าหรบงานกอสรางระยะยาว (คดก าไรเมองานเสรจตามสญญา/

คดก าไรตาม % ของงานเสรจ) 2.13.3. รายจายทน/รายจายคาใชจาย 2.13.4. หลกการเปรยบเทยบรายไดกบคาใชจาย 2.13.5. หลกราคาทนเรมแรก

19

2.14. การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช หมายถง การเปลยนแปลงรายการทางบญชซงมลกษณะเปนการประมาณการ เชน การประมาณอาย

การใชงานของทรพยสนถาวรและหนสงสยจะสญ ตวอยางการประมาณการทางบญช

2.14.1. การคดคาเผอหนสงสยจะสญ 2.14.2. การคดคาเสอมราคา 2.14.3. การลาสมยของสนคาคงเหลอ / เสอมช ารด 2.14.4. การประกนสขภาพ 2.14.5. งวดเวลาทพงไดประโยชนจากรายจายรอตดบญช

2.15. การยนยนยอดลกหน

การขอยนยนยอดลกหนมวตถประสงคเพอใหไดมาซงหลกฐานจากภายนอกเพอพสจนวายอดลกหนทปรากฏตามบญชถกตองและเปนจรง

วธการยนยนยอดลกหนม 2 วธ ดงน

วธท 1 แจงยอดคงเหลอของหนใหทราบในหนงสอทสงใหลกหน วธนเหมาะส าหรบกรณทลกคาสามารถปดบญชและใหรายละเอยดลกหนแกผสอบบญชเพอใชประกอบการขอยนยนยอดไดตามวนเวลาทผสอบบญชก าหนดไวโดยไมลาชา จ าแนกเปน 2 แบบ คอ

2.15.1. แบบตอบรบทกกรณ (Positive form of request) แบบนจะขอใหลกหนตอบยนยน

ทกกรณวา ยอดหนทแจงไปถกตองหรอมขอทกทวง วธนเหมาะส าหรบใชในกรณทผสอบบญชตองการความเชอมน และยอดหนแตละรายคอนขางสง

2.15.2. แบบตอบเมอทกทวง (Negative form of request) แบบนจะขอใหลกหนตอบ

เฉพาะกรณทมขอทกทวง ใชในกรณทผสอบบญชไดพจารณาแลว เหนวาการควบคมภายในดานลกหนของลกคามประสทธภาพเพยงพอและลกหนแตละรายมยอดคางช าระไมสงนก

20

วธท 2 สอบถามโดยไมระบยอดคงเหลอในหนงสอทสงใหลกหน ตามวธนในหนงสอทสงใหลกหนจะไมระบยอดหนทคาง เหมาะส าหรบใชในกรณทลกคาไมอาจปดบญชหรอไดรายละเอยดลกหนแกผสอบบญชไดตามวนเวลาทผสอบบญชตองการยนยนยอด

2.16. “ถกตองตามทควรในสาระส าคญ” หมายถงอะไร

ในการปฏบตงานตรวจสอบบญชเพอใหสามารถแสดงความเหนตองบการเงนไดนน ผสอบบญชอาจทดสอบรายการบญชเพยงบางสวนแลววนจฉยจากผลการทดสอบวาจะสามารถใหความเชอถอขอมลทางบญชทงหมดไดมากนอยเพยงใด ดงนน การสอบบญชจงมใชการใหหลกประกนวางบการเงน จะตองมความถกตองสมบรณ อยางไรกตาม ผสอบบญชทปฏบตงานตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไปยอมจะสามารถตรวจสอบพบขอบกพรองหรอขอผดพลาดทมนยส าคญของบญชและงบการเงน ทตรวจสอบได ซงจะท าใหสงบกพรองหลงเหลออยเปนเพยงสวนทไมมสาระส าคญเทานน และสามารถกลาวไดวางบการเงนนนมความถกตองตามทควร

2.17. หลกการบญชทรบรองทวไป หมายถงอะไร

หมายถง วธการบญชซงเปนทยอมรบโดยกฎหมายบญชหรอโดยผประกอบการวชาชพบญชและสอบบญชสวนใหญ ซงมกมทมาจากกฎเกณฑหรอประเพณทนกบญชถอปฏบตตดตอกนมา ในบางกรณวธการบญชทยอมรบทวไปอาจมทางเลอกปฏบตหลายวธ ในทางตรงกนขามกมหลายกรณทวธการบญชทยอมรบทวไปอาจใชไดเฉพาะกรณเทานน นอกจากนน วธการบญชทยอมรบทวไปอาจเปลยนแปลงไปใหเหมาะสมกบกาลเวลาและพฒนาการทางธรกจได หลกการบญชทรบรองทวไปอาจอยในรปของแนวทางปฏบตกวาง ๆ หรออาจเปนขอก าหนดวธปฏบตโดยละเอยดในเรองใดเรองหนง

ตวอยางการปฏบตทขดแยงกบหลกการบญชทรบรองทวไป 2.17.1. กจการบนทกบญชขายตามเกณฑเงนสด 2.17.2. กจการไมคดคาเสอมราคาทรพยสนถาวรตามสวนทใชงาน 2.17.3. กจการบนทกรายการปรบปรงบญชทรพยสนทถกไฟไหมต งเปนทรพยสนรอตดจาย

ภายใน 5 ป 2.17.4. กจการบนทกบญชรายจายทนเปนคาใชจาย 2.17.5. กจการบนทกรายการทางบญชผดงวดบญชทเกดขน

21

2.17.6. หลกการบญชทรบรองทวไปรบรและใหความส าคญกบการบนทกรายการอยางถกตองตาม

2.17.7. เนอหาความเปนจรง ดงนน ในการปฏบตงานตรวจสอบผสอบบญชตองพจารณาดวยวาการบนทกรายการตามเอกสารหลกฐานแตเพยงอยางเดยวนน จะท าใหงบการเงนผดไปจากเนอหาความเปนจรงอยางมสาระส าคญหรอไมเพยงใด

ในการพจารณาหลกการบญชทเหมาะสมส าหรบใชกบรายการคาหรอเหตการณทเกดขน ผสอบบญชจะตองมความรอบรถงวธการบญชทอาจเลอกน ามาปฏบตได เพอสามารถเลอกวธทเหมาะสมกบกรณมากทสด

2.18. เหตการณภายหลงวนทในงบการเงน

2.18.1. เหตการณส าคญทเกดขนภายหลงวนทในงบการเงนแตกอนวนทในรายงานของผสอบบญช ซงเปนหลกฐานหรอขอมลเพมเตมทแสดงถงสถานการณทเกดขนแลวกอนหรอ ณ วนทในงบการเงน เหตการณนมผลใหตองปรบปรงงบการเงนดงกลาว ทงนจะตองทราบหรอสามารถกะประมาณผลกระทบ ทมตองบการเงนไดอยางมเหตผล เชน ลกหนทมปญหาในดานการเรยกเกบหนมากอนและตอมาทราบวาเปนหนสญภายหลงวนทในงบการเงน หรอคดซงเกดขนและมมลคาฐานมากอนวนทในงบการเงน แลวรผลภายหลงวนทในงบการเงน เปนตน

2.18.2. เหตการณส าคญทเกดขนภายหลงวนทในงบการเงนแตกอนวนทในรายงานของผสอบ บญช ซงเปนหลกฐานหรอขอมลเพมเตมแสดงถงสถานการณทเกดขนหลงวนทในงบการเงน

ในกรณนไมตองปรบปรงงบการเงน แตตองเปดเผยใหทราบถงสถานการณนนในหมายเหตประกอบงบการเงน เชน ความเสยหายเนองจากไฟไหมหรอน าทวมภายหลงวนทในงบการเงน เปนตน

2.19. นโยบายบญช

วธการบญชทกจการเลอกใช การเปดเผยนโยบายบญชทใชถอเปนสวนหนงของงบการเงน กจการจะเปดเผยไวตอนตนของหมายเหตประกอบงบการเงน

ตวอยางนโยบายบญชทควรเปดเผย คอ 2.19.1. วธการรบรรายได 2.19.2. การตราคาสนคา 2.19.3. การตราคาเงนลงทน

22

2.19.4. คาเผอหนสงสยจะสญ 2.19.5. การบญชเกยวกบสนทรพยทเสอมราคาไดและวธการคดคาเสอม 2.19.6. ทรพยสนทไมมตวตน รวมทงวธการบญชหรอการตดจายทเกยวของ

2.20. ความแตกตางระหวางการสอบบญชกบการบญช ผใชงบการเงนและสาธารณชนทวไปมกสบสนระหวาง “การสอบบญช “กบ” การบญช” ซงทงสองค ามความหมายแตกตางกน ดงน

2.20.1. การสอบบญช หมายถง กระบวนการของการรวบรวม และการประเมนหลกฐานเกยวกบการสารสนเทศเพอระบและรายงานเกยวกบระดบความสอดคลองตองกนของสารสนเทศนนกบเหลกเกณฑทก าหนด

2.20.2. การบญช หมายถง กระบวนการจดบนทก การจดประเภท และการสรปเหตการณทางเศรษฐกจในลกษณะอยางมเหตผล เพอใหสารสนเทศทางการเงนส าหรบการตดสนใจของผใชท งภายใน เชน ผบรหารและภายนอก เชน ผถอหน ผลงทน และสาธารณชนทวไป เปนตน

ตารางท 2.1. ความแตกตางระหวางการสอบบญชและการบญช

เรอง การสอบบญช การบญช

1. สงปอนเขา (Input) งบทดลองหรองบการเงน รายการคาหรอเอกสารประกอบการลงบญช

2.การประมวลผล (Processing) รวบรวมหลกฐานการสอบบญชหรอจดท ากระดาษท าการของผสอบบญช

จดบนทกรายการลงในสมดบญช (ขนตนและขนปลาย)

3. สงปอนออก (Output) รายงานของผสอบบญชรบอนญาต งบการเงน

4. วตถประสงค เพอใหความเหนตอสารสนเทศในงบการเงน

เพอใหสารสนเทศในงบการเงน

5. มาตรฐานหรอเกณฑทใชในการปฏบตงาน

มาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไป หลกการบญชทรบรองทวไปหรอมาตรฐานการบญช

23

2.21. ขอผดพลาด & การทจรต หมายถงอะไร 2.21.1. ขอผดพลาด หมายถง การแสดงตวเลขหรอเปดเผยขอมลในงบการเงนผดพลาดหรอ

หลงลมโดยมไดตงใจ 2.21.2. การทจรต หมายถง การแสดงตวเลขหรอเปดเผยขอมลในงบการเงนผดพลาดหรอมได

แสดงหรอเปดเผยไวโดยเจตนา การทจรตยงหมายรวมถง การรายงานเทจซงจะท าใหผใชงบการเงนหลงลมและยกยอกทรพย

2.22. รางมาตรฐานการสอบบญช

ตารางท 2.2. รางแมบทส าหรบงานใหความเชอมน

รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 210 ขอตกลงในการรบงานบญช รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 220 การควบคมคณภาพการตรวจสอบงบการเงน รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 250 การพ จ ารณาขอกฎหมายและขอบงคบในการ

ตรวจสอบงบการเงน รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 260 การสอสารกบผมหนาทในการก ากบดแล รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 265

การสอสารขอบกพรองของการควบคมภายในไปยงผ มหนาทในการก ากบดแลฯ

รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 300 การวางแผนการตรวจสอบงบการเงน รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 315

การระบและประเมนความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงฯ

รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 330

วธปฏบตของผสอบบญชในการตอบสนองตอความเสยงทไดประเมนไว

รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 402 ขอพจารณาในกรณทกจการใชบรการขององคกรอน รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 450

การประเมนการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงทพบระหวางการตรวจสอบ

รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 500 หลกฐานการสอบบญช รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 501

หลกฐานการสอบบญช - ขอควรพจารณาเพมเตมเฉพาะรายการ

รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 505 การขอค ายนยนจากบคคลภายนอก

24

รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 510 การตรวจสอบยอดยกมาในการสอบบญชครงแรก รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 520 การวเคราะหเปรยบเทยบ รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 530 การเลอกตวอยางในการสอบบญช รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 550 บคคลหรอกจการทเกยวของกน รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 560 เหตการณภายหลงวนทในงบดล รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 570 การด าเนนงานตอเนอง รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 580 หนงสอรบรอง รางมาตรฐานการสอบบญช รหส 720 การควบคมคณภาพการตรวจสอบงบการเงน รางแนวปฏบตงานสอบบญช รหส 1000 วธการขอค ายนยนระหวางธนาคาร รางแนวปฏบตงานสอบบญช รหส 1013 พาณชยอเลกทรอนกส - ผลกระทบตอการตรวจสอบ

งบการเงน รางแนวปฏบตงานสอบบญช รหส 1014

การรายงานของผ สอบฯ เ กยวกบการปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฯ

รางมาตรฐานงานสอบทาน รหส 2400 การสอบทานงบการเงน ฯ รางมาตรฐานงานสอบทาน รหส 2410

การสอบทานขอมลทางการเงนระหวางกาลโดยผสอบบญชรบอนญาตฯ

รางมาตรฐานงานใหความเชอมน รหส 3000 งานใหความเชอมนนอกเหนอจากการตรวจสอบหรอการสอบทานขอมลทางการเงนฯ

รางมาตรฐานงานใหความเชอมน รหส 3400 การตรวจสอบขอมลทางการเงนทเกยวกบอนาคต รางมาตรฐานงานบรการเกยวเนอง รหส 4400

การปฏบตงานตามวธการทตกลงรวมกนทเกยวกบขอมลทางการเงน

รางมาตรฐานงานบรการเกยวเนอง รหส 4410 การรวบรวมขอมลทางการเงน

2.23. เทคนค / วธการตรวจสอบบญช

เทคนคการสอบบญช หมายถง เครองมอทผสอบบญชใชในการรวบรวมหลกฐาน ผสอบบญชตองเลอกใชเทคนคหรอเครองมอ / วธการให เหมาะสมกบงานตรวจสอบแตละดาน แลวน ามาประกอบเขาเปนวธการตรวจสอบในแตละรายการหรอแตละบญช การใชเทคนคเพยงอยางเดยวอาจไมเพยงพอทจะพสจนความถกตองของรายการ ผสอบบญชอาจตองใชเทคนคหลายประการในการตรวจสอบแตละดาน เพอใหครอบคลมการตรวจสอบและมความถกตอง ครบถวน เชอถอได

25

ตารางท 2.3. เทคนคและวธการตรวจสอบบญช

ท เทคนค /

วธการตรวจสอบบญช ความหมาย วตถประสงคของการตรวจสอบ

1 การตรวจด

(Inspeetion)

- เปนการตรวจดเอกสารหลกฐานตาง ๆ และทรพยสนทมรปราง เชน พนธบตรรฐบาล ตวสญญาใชเ งน โฉนดทดน เอกสารการลงหน กรมธรรมประกนภย

- ทรพยสนมอยจรง - มกรรมสทธในทรพยสน - สภาพของทรพยสน - ปรมาณของทรพยสน (ใชเทคนคการตรวจนบดวย) - ดมลคาทรพยสน ขอจ ากด - สนทรพยนนตองมรปราง

2 การสงเกตการณ (Observation)

- เปนการสงเกตดวยตา เพอชวยใหผ สอบบญชไดทราบถงขอเทจจรง ทเปนอย รวมถงการใชวจารณญาณสงทไดเหนและบนทกไว เชน สงเกตการณปฏบตงานของเจาหนาทจายเงนเดอน สงเกตการณตรวจนบสนคา สงเกตการณอนมตและการผานเอกสาร และความเหมาะสมของการปฏบตงานวาไดกระท าตามวธทก าหนดไว

- ผลงานมความถกตอง เชอถอได - มการปฏบตตามระบบทก าหนดไว ขอจ ากด - ขอมลทไดมาจากการปฏบตงานจรงในชวงเวลาทสงเกตเทานน ซงอาจจะไมจรงทงหมด ถาจะใหสามารถสรปรวมได ตองหาเอกสารหลกฐานเพมเตมมายนยน เพอใหหนวยงานทรบ ตรวจยอมรบขอสงเกตและยนยอมแกไขตามขอสงเกตของผ ตรวจสอบ

3 การตรวจนบ (Counting)

- เปนการพสจนปรมาณและคณภาพของสงทตองการตรวจวามอยจรง ครบถวนตามทบนทกไวโดยตรงใหเหนดวยตาตนเอง สภาพของสนทรพย (ช ารด / เสยหาย) การเกบดแลรกษา

- พสจนความมอยจรง เชน เงนสด สนคา หลกทรพย - มการแสดงมลคาถกตอง - มกรรมสทธและภาระผกพน

4 การยนยนยอด

(Confirmation)

- เ ปนการทผ ตรวจสอบขอใหบคคลภายนอกซงทราบเกยวกบหลกฐานตาง ๆ ใหการยนยนเปนลายลกษณอกษรมายงผตรวจสอบโดยตรง เปนหลกฐานทเชอถอไดมากทสด ถาปฏบตโดยถกตอง และผ ตรวจสอบตองควบคมและสอบทานการยนยนยอด รวมทงการจดสงใหผ รบ เอง และตอง เ ปนผ รบค าตอบโดยตรง

- พสจนความถกตองครบถวน เชน ลกหน เจาหน เงนฝากธนาคาร เงนรบฝาก เปนตน - กรรมสทธในสนทรพยและภาระผกพน - พสจนความมอยจรง - มการแสดงมลคาถกตอง ขอจ ากด - อาจไมไดรบความรวมมอในการตอบยนยนใหผตรวจสอบ

26

ท เทคนค /

วธการตรวจสอบบญช ความหมาย วตถประสงคของการตรวจสอบ

5

การตรวจสอบเอกสารใบส าคญ

(Examination of original

Documents) หรอการตรวจ

(Vouching)

- เปนการตรวจสอบเอกสารหลกฐานทบนทกไวในสมดบญช เชน ใบก ากบสนคา ใบเสรจรบเงน กรมธรรมประกนชวต สญญาตาง ๆ และใบส าคญจาย

- พสจนความถกตองของเอกสารกบรายงานบญช - รายการเกดขนจรง - มกรรมสทธและภาระผกพน - มการตราคาหรอการแสดงมลคา - การแสดงรายการและการเปดเผยขอมลในงบการเงน ขอควรระวง - เอกสารนเปนเอกสารจรง – มใชเอกสารปลอม (โดยเฉพาะในกรณทการควบคมภายในไมรดกม) อาจไมแสดงถงสภาพทมอยจรง เชน สอบทะเบยนรถยนตไมสามารถพสจนวารถมอยจรง

6 การค านวณ

(Recomputation)

- เปนการค านวณตวเลขในบญชซงถอเปนหลกฐานทเชอถอไดมาก เชน บวกเลขในสมดขนตนจ านวนยอดคงเหลอในบญชแยกประเภท ค านวณคาเสอมราคา / หนสงสยจะสญ เปนตน

- พสจนความถกตองของตวเลขในบญช ขอจ ากด - พสจนแตความถกตองของผลลพธ แตมไดพสจนแหลงทมาของตวเลข

7 การตรวจสอบการผาน

รายการ (Posting)

- เปนการตรวจสอบความถกตองและความครบถวนของการผานรายการจากสมดขนตนไปบญชสมดขนปลาย (แยกประเภท) งบทดลองดวยเรยกกนวา การตรวจ Posting

- พสจนความถกตองครบถวน ขอจ ากด - เปนการพสจนความถกตองของการคดลอกขอมลเทานน ไมไดพสจนความสมบรณของรายการ

8 การตรวจหารายการ

ผดปกต (Scanning)

- เปนการตรวจรายการในสมดบญชตาง ๆ ในบญชแยกประเภท สมดข นตน หรอแหลงขอมลอน ๆ

- ตรวจดรายการทผดปกต ซงอาจท าใหพบขอผดพลาดทส าคญได ท งนตองอาศยความร ทกษะ และประสบการณของผ ตรวจสอบเปนส าคญ เชน รายการคาโทรศพท คาน าประปา คาไฟฟา โดยปกตจะม 12 รายการ (12 เดอน) ถามรายการไมครบตองตดตามใหไดขอเทจจรง ขอสงเกต - ควรสงเกตจากรายการทไมเปนไปตามทควรจะเปน เชนรายการจายเกน ยกเลกใบเสรจทใชแลว มยอดอยผดดาน ขอจ ากด - รายการผดปกตมใชหลกฐาน แตเปนเครองชใหทราบถงความจ าเปนทตองหาหลกฐาน หรอใชเทคนคอน

27

ท เทคนค /

วธการตรวจสอบบญช ความหมาย วตถประสงคของการตรวจสอบ

9 การสอบถาม

(Inquiry)

- เปนการสอบถามผบรหารและพนกงาน เ พอใหไดทราบขอ เทจจ รงต าง ๆ ทเกยวของและผตรวจสอบควรทราบ ซงอาจเปนลายลกษณอกษรหรอวาจา เชน เหตการณหลงวนสนปบญชทส าคญ หนสนอาจเกดขนภายหนา และภาระผกพน

- ความมอยจรงหรอเกดขนจรง - ความครบถวน - กรรมสทธหรอภาระผกพน - การตราคาหรอแสดงมลคา - การแสดงรายการและการเปดเผยขอมลงบการเงน ขอจ ากด - เปนเพยงหลกฐานประกอบเทานน จ าเปนตองพสจนความเชอถอทผใหขอมลดวย

10 การตดตามรายการ

(Tracing)

- เปนการตดตามตรวจสอบการบนทกรายการในบญชบางรายการทเ กดขนต งแตตนจนจบรายการ (ตดตามตรวจสอบจากหลกฐานไปยงบญช)

- ความครบถวน - การตราคาหรอการแสดงมลคา - การเปดเผยขอมล

11

การตรวจสอบความสมพนธ ของขอมล

- เปนการตรวจสอบรายการทเกยวของสมพนธกนเนองจากขอมลของรายการหนง ๆ อาจมความสมพนธกบรายการอน ๆ ได เชน ขาย – ตนทนขาย / รบคนสนคา / ลกหนการคา ซอ – เจาหนการคา ลกหนการคา – คาเผอหนสงสยจะสญ เงนใหก – ดอกเบยรบจากเงนใหก เงนรบฝาก – ดอกเบยจาย ทรพยสนถาวร – คาเบยประกน / คาเสอมราคา

- การแสดงมลคา - ความถกตองของรายการทเกยวของสมพนธกน

12 การวเคราะหเปรยบเทยบ

(Analytical Tests)

- เปนวธการตรวจสอบทโดยการวเคราะหความสมพนธทเปนไปอยางมเหตผลของขอมลทางการเงนและขอมลอนนไมใชขอมลทางการเงน วาเปนไปตามทคาดหมายไวหรอไม รวมถงการ เปลยนแปลงขนลงทผดปกต

- พสจนความถกตองของรายการทางการเงน เพอดรายการท ผดปกต จดเดน - ใชเวลาตรวจสอบและคาใชจายเพยงเลกนอย และเปนวธทมประสทธภาพถาใชกบลกษณะรายการทมความสมพนธชดเจน ชวยลดการทดสอบในรายละเอยดของแตละบญชไดหากผ ตรวจสอบมความพอใจในความถกตองเพยงพอของการตรวจสอบรายการน นมความเสยงและความมสาระส าคญต า ขอสงเกต - หากผลการวเคราะหเปรยบเทยบพบวามความตาง ท เ ปนสาระส าคญตอการตรวจสอบ ผ ตรวจสอบตองสอบถามเหตผลและใช เทคนคการตรวจสอบอนเพมเตม

Arunee Vong - rachaen / M & E Section : Oct 4 , 2007

บทท 3 รายละเอยดการปฏบตงาน

3.1. ความเปนมาและความส าคญของปญหา

“การสอบบญช” นบวามบทบาทส าคญอยางมากตอการพฒนาทางเศรษฐกจ การตดสนใจเชงเศรษฐกจจ าเปนตองใชสารสนเทศทเชอถอได การสอบบญชชวยใหสารสนเทศเชอถอไดและสรางความเชอมนใหแกผใชสารสนเทศได ผใชงบการเงนตองการความเชอมนวาขอมลในงบการเงนถกตองและเชอถอไดจงจะเปนประโยชนตอผใชในการตดสนใจเชงเศรษฐกจ ดวยเหตนวชาชพสอบบญชจงเกดขนมา

“การสอบบญช” คอ กระบวนการของการรวบรวมและการประเมนหลกฐานเกยวกบสารสนเทศ เพอระบและรายงานเกยวกบระดบความสอดคลองตองกนของสารสนเทศนนกบหลกเกณฑทก าหนดไวและการสอสารผลลพธใหผใชทสนใจ ฉะน นแลวการสอบบญชควรปฏบตโดยบคคลทมความร ความสามารถและมความเปนอสระจากกจการทเขาตรวจสอบ

ทางคณะผจดท ามความสนใจอยางยงในเรองของการตรวจสอบบญช โดยไดเขาปฏบตงาน ณ บรษท ส านกงานบญชและกฎหมาย เพอน จ ากด และทางส านกงานฯ กไดมความกรณาใหทางคณะผจดท าไดเรยนรงานเกยวกบการตรวจสอบบญชขนพนฐาน ในหลายๆ บรษท ทางคณะผจดท าตงใจอยางมากในการเรยนรการตรวจสอบบญชขนพนฐาน ท าใหคณะผจดท าไดเรยนรเทคนคดดทไมอาจเจอไดในชนเรยน การพจารณาเกยวกบหลกฐานการสอบบญช และเรองอนๆ อกมากมาย

ทงนและทงนนทางคณะผจดท าไดรวบรวมการตรวจสอบบญชขนพนฐานงายๆ มาจดท าเปนรปเลมไวเรยบรอยแลว และไมขอเปดเผยชอบรษททน ามาน าเสนอในครงน ทางคณะผจดท าตองขอกราบขอบพระคณบรษทเหลานดวย และผสอบบญชทไดใหความรและแนะน าเทคนคในการตรวจสอบบญชมาไว ณ ทนดวย

29

3.2. วตถประสงคของโครงงานหรอจดมงหมายของการปฏบตงาน

1) เพอศกษาหลกการตรวจสอบทถกตองตามหลกเกณฑการตรวจสอบทถกตอง

2) เพอสามารถอธบายถงลกษณะและขนตอนการตรวจสอบไดอยางครบถวน

3) เพอใหเกดการตรวจสอบทโปรงใส ยตธรรม และสจรต

4) เพอใหเกดความเขาใจทถกตองตรงกนของลกคากบผสอบบญช

5) เพอใหเกดความไววางใจระหวางลกคากบผสอบบญช

3.3. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. เขาใจในการตรวจสอบทถกตองตามหลกเกณฑการตรวจสอบทถกตอง

2. อธบายถงลกษณะและขนตอนการตรวจสอบไดอยางครบถวน

3. เกดการตรวจสอบทโปรงใส ยตธรรม และสจรต 4. เกดความเขาใจทถกตองตรงกนของลกคากบผสอบบญช 5. เกดความไววางใจระหวางลกคากบผสอบบญช น าไปสการรวมมอกน ท าใหงานประสบ

ความส าเรจ

3.4. ผลทคาดวาจะไดรบจากการปฏบตงานหรอโครงงานทไดรบมอบหมาย

1. เกดความรความเขาใจเกยวกบหลกการตรวจสอบบญชทถกตอง 2. เกดการแสวงหาความรและประสบการณใหมๆ ซงในบทเรยนอาจจะยงไมม 3. ทราบถงขอดและขอเสยของการจดเกบภาษแนวใหมอยางละเอยด 4. เกดความเขาใจซงกนและกน ไววางใจกนระหวางลกคากบผสอบบญช น าไปสการเกดองค

ความรใหม 5. มผสนใจอยากจะเปนผสอบบญชทดมากยงขน

30

3.5. ต าแหนงและหนาทงานทนกศกษาไดรบมอบหมาย

3.5.1 ต าแหนงงานทนกศกษาไดรบมอบหมาย

ผฝกงาน (Trainee) ในฝายท าบญช และฝายตรวจสอบบญช

3.5.2 รายชอนกศกษาทเขาฝกงานและภาพประกอบ

1) นางสาวรตนวด พพฒนรงเรอง 5304300412

2) นายกตตพงษ ทองค าเครอ 5304300415

รปท 3.1 นางสาวรตนวด พพฒนรงเรอง

รปท 3.2 นายกตตพงษ ทองค าเครอ

31

3.6. หนาทงานทนกศกษาไดรบมอบหมาย

การปฏบตงานสหกจศกษา คณะผจดท าโครงงานไดรบมอบหมายหนาทการปฏบตงานจาก

พนกงานทปรกษา โดยมรายละเอยดหนาทงานดงน

ดานงานบญช ดานงานตรวจสอบบญช พมพรายงานภาษซอ – ภาษขาย เชครายงานภาษซอ – ขาย พมพใบส าคญจาย เชครายละเอยดคาบรการคางจาย บนทกบญช – ตดตวจายตาม Statement บนทกบญช – เงนส ารองจาย

กระทบยอดดานสนทรพย (เงนสดและเงนฝากธนาคาร ,คาเบยประกนจายลวงหนา)

กระทบยอดดานหนสน (คาบรการคางจาย ,ฯ) กระทบยอดดานคาใชจายในการขายและบรหาร

(เงนเดอน ,คาซอมแซมและบ ารงรกษา ,คาบรการ ,คาประกนภย ,คาเชา ,ฯลฯ)

3.7. พนกงานทปรกษาและต าแหนงของพนกงานทปรกษา

คณสลลทพย จอนวฒนกล ต าแหนง : กรรมการผจดการ ,ผสอบบญชรบอนญาต

3.8. ระยะเวลาการปฏบตงาน

- ปฏบตงานสหกจศกษา ตงแตวนท 4 มนาคม ถง วนท 21 มถนายน 2556

เดอนมนาคม – เดอนพฤษภาคม

วนจนทร – วนศกร ตงแตเวลา 8.30 – 17.00 น.

เดอนมถนายน

วนจนทร – วนศกร ตงแตเวลา 8.30 – 18.00 น.

บทท 4

แผนการปฏบตงานและขนตอนการด าเนนงาน

4.1. แผนงานในการปฏบตงาน

ในการปฏบตงานสหกจศกษา ณ สถานประกอบการ ตลอดชวงระยะเวลาเกอบ 4 เดอน คณะผจดท าโครงงานไดวางแผนการปฏบตงานรวมกบพนกงานทปรกษา โดยในขนตนผจดท า จะตองหาขอมลและเอกสารประกอบทเกยวของกบเนอหาโครงงานทท า และพบวามศพทบางค าทไมรจก จงตองไปหาความหมายของศพทค านนๆ เพมเตม เพอใหคณะผจดท าสามารถเขาใจความหมายของศพทค านนๆไดดยงขน จากนนกเรมศกษารายละเอยดขอมล เอกสารประกอบ ท าใหทราบถงหลกการตรวจสอบ วตถประสงคของการตรวจสอบและประโยชนของการตรวจสอบ จากนนจะไดรบการสอนงานจากพนกงานทปรกษา ชวงแรกๆจะยงไมคอยเขาใจในหลกการมากนก หลงจากทพนกงานทปรกษาไดอธบายแลว กถงเวลาทคณะผจดท าไดลงมอท า กอนอนเราตองเขาใจในหลกการการตรวจสอบบญชกอนแลวท าตามขนตอนทพนกงานทปรกษาไดอธบายไว ตองหาเอกสารประกอบการท าซงมหลายเลม และแตละเลมกมเลขทก ากบ ซงการหาเอกสารกมเทคนคดท าใหการหาเอกสารไดสะดวกและรวดเรวขน ตองรจกค ายอตางๆ ซงแตละค ายอจะบอกถงเอกสารกองนนๆ เปนเอกสารเกยวกบอะไร ถาเราตองการกระทบยอดดานสนทรพย หนสน รายได คาใชจาย หรอสวนของผถอหน ตองใชเอกสารอะไรบาง การกระทบยอดเงนเดอน จะหาเอกสารไดจากเอกสารประเภทใด นคอสงแรกทควรจะรและท าความเขาใจ เพอจะไดท าใหการตรวจสอบเปนไปไดอยางราบรน ซงการตรวจสอบกไมใชวาเราตองตรวจสอบทกตว ควรจะเลอกเฉพาะตวทมยอดใหญๆ ตวทคดวาอาจจะเกดการลงบนทกบญชทผดพลาดได ซงถาลงผด เรากตองมาปรบปรงเพอใหเกดความถกตองดวย

33

ฉะนนแลวจะเหนไดวาการตรวจสอบบญชเปนการตรวจสอบการท าบญชอกครงหนง ไมใชการจบผดวาท าถกหรอผด อะไรท านองน แตเปนการตรวจสอบเพอใหเกดความถกตอง เพอใหเกดความนาเชอถอตอบคคลภายนอก สงผลถงภาพลกษณทดกบกจการของลกคานนเอง และผสอบบญชเองกควรทจะท าอยางสจรต ตรวจสอบตามความเปนจรง ปฏบตตามหลกการตรวจสอบบญชทถกตองและทกคนยอมรบ

ทางคณะผจดท าไดรบค าแนะน า การอธบายในหวขอทยากเกนกวาทจะเขาใจได การใหเทคนคการตรวจสอบทดทไมอาจจะหาไดในบทเรยน หรอแมแตในหนงสอต าราเรยนกตาม แตตองมาจากประสบการณการท างานจรงของผสอบบญชทผานงานการตรวจสอบมาหลายบรษท จากพนกงานทปรกษา ทงนและทงนนแลวกไดรบความรวมมอเปนอยางดเสมอมาตงแตเรมฝกงาน จนโครงงานออกมาเปนรปเลม ท าใหโครงงานนเดนหนาไปไดอยางราบรนและเสรจสมบรณ ซงทางคณะผจดท าไดจดท ามาเปนตารางสรปแผนการปฏบตงานพรอมรายละเอยด ดงตาราง 3.1 ดานลางน

34

ตารางท 4.1 แผนการปฏบตงานโครงงาน

หวของาน มนาคม เมษายน พฤษภาคม มถนายน

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 ปรกษากบพนกงานทปรกษา ตกลงเลอกเรองทจะท าโครงงาน

เรมด าเนนงานในบทท 1 ศกษาขอมลพนฐานขององคกร ลกษณะธรกจของสถานประกอบการ การใหบรการหลกขององคกร

ศกษารปแบบการจดองคการและการบรหารงานขององคกร

เรมด าเนนงานในบทท 2 จดหาขอมล หนงสอ เกยวกบการสอบบญช

ศกษาทฤษฎ บทความและ เอกสารประกอบ เกยวกบการสอบบญชจากหนงสอ เวบไซต และผเชยวชาญเทคนคและวธการตรวจสอบบญช

ศพทและค ายอในการตรวจสอบบญช เ ร มด า เ นนง านในบท ท 3 ร ายละ เ อ ยดการปฏบตงาน ความเปนมาและความส าคญของปญหา

วตถประสงคของโครงงาน ประโยชน ผลทคาดวาจะไดรบจากการปฏบตงานหรอโครงงานทไดรบมอบหมาย

รายละเอยดเนอหาของการตรวจสอบบญช เรมด าเนนงานในบทท 4 รายละเอยดและขนตอนในการศกษาการด าเนนงานการตรวจสอบ

ด าเนนการตรวจสอบตามหวขอทไดรบมอบหมาย เรมด าเนนงานในบทท 5 สรปผลการด าเนนงาน การวเคราะห และสรปผลตางๆ

สง รปเลมรายงานใหอาจารยทป รกษา และพนกงานทปรกษาตรวจแกไข

รวบรวมและจดท ารปเลมพรอมน าเสนอโครงงานแกคณะกรรมการ

35

4.2. รายละเอยดงานทไดรบมอบหมาย

ไดรบมอบหมายใหท าการตรวจสอบตรวจสอบในหลายๆ บรษท แตในทนขอยกมาน าเสนอเพยง 2 บรษท และไมขอเปดเผยชอบรษทเหลาน โดยจะใชชออางองบรษทดงน

4.2.1. บรษท กกก จ ากด 4.2.2. บรษท ขขข จ ากด

4.3. ขนตอนการด าเนนงาน

4.3.1. การวเคราะหและการพจารณา

4.3.1.1. ท าความเขาใจลกษณะธรกจทจะตรวจสอบวาเปนอยางไร โดยพจารณาวารายการใดบางทส าคญ หรอมความซบซอน ทควรสงเกตเปนพเศษ รายการทมยอดสงๆ มสาระส าคญ รวมถงรายการบญชใหมทเพงมในงบการเงนเพอเลอกรายการทจะตรวจสอบ และวางแผนแนวทางการตรวจสอบ (วางแผนวธตรวจสอบ และระยะเวลาในการตรวจสอบ)

4.3.1.2. พจารณาถงการควบคม ความถกตอง วาการจดท างบการเงนนมระบบการควบคมภายในทดหรอไม เชน เอกสารตางๆมการอนมตโดยผมอ านาจ มการสอบทานความถกตอง รวมถงความสามารถในการท าบญชของผจดท าบญช เชน หากเพงมการเปลยนผท าบญชใหม หรอ ผท าบญชไมเกง งบการเงนทตรวจกอาจจะตองเพมการตรวจสอบใหมากขน อาจจะเพมจ านวนและรายการในการ Vouch

4.3.2. การเกบรวบรวมขอมลและทดสอบความถกตอง

หลงจากทเราไดท าการวเคราะหงบการเงนและพจารณามาพอสมควรแลว ในขนตอนท 2 จะเปนขนตอนของการเกบรวบรวมขอมล โดยเราจะสรางตารางเพอเกบรายละเอยดในรายการทเราสงสยวาอาจจะมความเสยง โดยการใช Microsoft Excel ในการเกบขอมล โดยในแตละรายการบญชนนเราสามารถสรางตารางเพอเกบขอมลไดแตกตางกนไปตามความเหมาะสม เชน คาประกนภยในเรม 23 มนาคม 2555 และไปสนสดวนท 23 มนาคม 2556 เราอาจจะสรางตารางออกมาในรปแบบของการค านวณใหเหนเลย วาคาประกนในป 2555 นนเทาไหร และคาประกนภยจายลวงหนาในป 2556 นนเทาไหร เปนเสมอนการทดสอบหรอค านวณซ าเพอใหเกดความถกตองของทงฝายสอบบญช และฝายจดท าบญช

36

4.3.3. การสรปผลจากการรวมรวมขอมลและการทดสอบความถกตอง

การสรปผลจากการเกบขอมลและการทดสอบความถกตองถอวาเปนขนตอนทส าคญอยางยง เพราะวาหากเราสรปผลผดเทากบวาเราไดละเลยรายการบญชหวขอนนไปเลย อาจท าใหเกดขอผดพลาดตามมาได โดยจะท าใหผสอบบญชเขาใจผดวาจรงๆแลวการรวบรวมขอมลและทดสอบความถกตองของรายการบญชนถก อาจมประเดนเลกๆ นอย เรากควรทจะสงสยไวกอน พยายามหาค าอธบายใหไดวามจดผดตรงไหน ซงประเดนนอาจมไดหลายเรอง เชน คาใชจายตางๆ หากไมมใบเสรจรบเงนแลว ถอวาไมมหลกฐานใดๆเลยในการยนยนวารายการนมอยจรง และใบเสรจทไดมานนตองเปนใบเสรจทสมบรณ หากมสวนใดสวนหนงทมสาระส าคญขาดหายไปถอวาใชไมได ไมสามารถน ามาบนทกเปนคาใชจายได

4.4. งานตรวจสอบทไดรบมอบหมาย

4.4.1. บรษท กกก จ ากด

บรษท กกก จ ากด เปนบรษทเกยวกบการรบประมลงานเดนสายไฟฟา ประมลราคาของอปกรณไฟฟา เชน สายไฟฟา หลอดไฟฟา ฯ เปนบรษททจดตงขนขนาดเลก ไมมพนกงาน/แรงงาน เปนของตวเอง แตจะใชการจางงานกบบคคลภายนอก เพอลดตนทนในเรองของคาจางแรงงาน โดยจะขอแสดงการตรวจสอบขนพนฐานของบรษทน ดงน

ดานสนทรพย

I. เงนฝาก

รปท 4.1 เงนฝากกระแสรายวน - ธ.ไทยพาณชย สาขาบางใหญ

ในสวนนจะเปนสวนของการตรวจสอบยอดเงนฝากธนาคาร ณ วนท 31 ธนวาคม 2555 โดยหลกฐานการตรวจสอบทใชคอ หนงสอยนยนยอดเงนฝากจากธนาคาร ( Bank confirmation letter ) และ ใบแจงยอดเงนฝากธนาคาร ( Bank statement ) โดยธนาคารเปนผออกเทานน จงจะสามารถใชได โดยในตารางจะแสดงใหเหนวา รายการนมเลขรายการ 110121 มการระบประเภทเงนฝาก และชอธนาคาร สวนรายละเอยดกจะบอกถงยอดเงนคงเหลอ ณ วนท 31 ธนวาคม ของปนนๆ และมการสรปไววา Checked with

37

Bank statement and Bank confirm; found no exception คอ ไดมการเชคกบใบแจงยอดของธนาคาร ใบยนยนยอดจากธนาคารทออกโดยธนาคาร หลกฐานทไดมาไมมขอสงสยในรายการน

รปท 4.2 เงนฝากออมทรพย - ธ.กรงไทย สาขานนทบร

รปท 4.3 เงนฝากออมทรพย - ธ.ทหารไทย สาขาพหลโยธน

และในสวนนกเปนการตรวจสอบเชนเดยวกบรายการเงนฝากกระแสรายวนนนเอง

II. เบยประกนภยจายลวงหนา

ในสวนของรายการคาเบยประกนจายลวงหนานน จะเปนสวนของคาประกนทเราจายในป 2555 แตมระยะเวลาครอบคลมไปถงอกปหนง ซงในทางบญชนน เราจะตองปนสวนคาใชจายรายการนแยกปกน โดยการนบวนในป 2555 วาตงแตทเราท าประกนจนถงสนสดรอบปบญช วนท 31 ธนวาคม 2555 นนมกวน คณกบคาใชจายทจายไป และนบจ านวนวนทเหลอทครอบคลมไปถงป 2556 นนใหถอวาเปนคาเบยประกนจายลวงหนา ดงตารางทแสดงรายละเอยดการค านวณการคดคาเบยประกนจายลวงหนา ดานลางน ซงมทงหมด 3 ตารางดวยกน ทงน ยอดคาใชจายทน ามาปนสวน ตองเปนยอดกอน Vat

38

รปท 4.4 เบยประกนภยจายลวงหนา - บมจ.ไทยประกน

รปท 4.5 เบยประกนภยจายลวงหนา - บมจ.เมองไทยประกนภย

39

รปท 4.6 เบยประกนภยจายลวงหนา - บมจ.เมองไทยประกนภย 2

หลงจากทเราค านวณตารางคาเบยประกนจายลวงหนาเสรจแลวนน เราตองมาท าตารางสรปคาใชจายในแตละรายการวามยอดกรายการ รายการละเทาไหร พรอมระบเลขทใบเสรจ วนทในใบเสรจรบเงน โดยดงทไดแสดงใหเหนดงตารางดานลางน

รปท 4.7 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาเบยประกนภยจายลวงหนา

40

ดานหนสน

I. คาบรการคางจาย

ในสวนของคาบรการคางจายนน ถอวาเปนรายการในสวนของหมวดหนสน ซงเปนคาบรการทใชในป 2555 แตมการออกใบเสรจเรยกเกบเงนในป 2556 ซงในทางบญชถอวาเปนสวนของในป 2555 และถกจดใหอยในหมวดหนสน แตอยางไรกตามกมการจายช าระในป 2556 นนเอง ดงตารางดานลางน

รปท 4.8 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาบรการคางจาย

จากตารางดานบนนเปนการเกบรายละเอยดของคาบรการคางจายในหมวดของหนสน มการระบเลขทบญชของรายการนคอ 218013 โดยมรายละเอยดของเลขทใบเสรจ บรษท/หางหนสวน หรอรานคาทเปนผเรยกเกบเงน วนท จ านวนเงน และค าอธบายเกยวกบรายการนนๆ และจะมในสวนของการสรปวายอดเงนในรายการนรวมเทาไหร (Total items) และมการแสดงการเปรยบเทยบยอดทเราเกบไดกบยอดทแสดงในบญชแยกประเภท (Per GL) ซงมยอดทตรงกน แสดงวารายการทพนกงานบญชบนทกเขาระบบไปนน ถกตองเมอเทยบกบทเราเกบรายละเอยดนนเอง

41

ดานรายได

I. รายไดจากการขายสนคา – ในประเทศ

รปท 4.9 ตารางแสดงการตรวจสอบ รายไดจากการขายสนคา - ในประเทศ

ในสวนของบญชรายไดจากการขายสนคาในประเทศนน เราสามารถท าตารางเกบขอมล โดยการกระทบยอดกบแบบ ภ.พ.30 ไดเลย เพราะเปนหลกฐานทมความนาเชอถอไดมากในระดบหนง เพราะอยางนอยแลวแบบ ภ.พ.30 นนจะตองมการยนเพอช าระเงนกบสรรพากรแลว ดงตารางทแสดงใหเหน

42

ดานบนน นอกจากนนตารางนยงสามารถใชตรวจสอบบญชเจาหนกรมสรรพากรไดดวย โดยจากในตารางชอง BB. (ภาษมลคาเพมช าระเกน + / ภาษมลคาเพมคางช าระ - ) ของเดอนธนวาคม ยอด - 8,673.44 บาท คอยอดคางช าระแบบ ภพ.30 หรอ บญชเจาหนกรมสรรพากรนนเอง

II. ก าไร (ขาดทน) จากการขายสนทรพย

ในสวนของรายการก าไร(ขาดทน) จากการขายสนทรพยนน เราตองทราบกอนวาสนทรพยทกจการนนขายไปนนคออะไร โดยการเกบขอมลดงตารางดานลางน

รปท 4.10 ตารางแสดงการตรวจสอบ การขายทรพยสน

ตามตารางดานบนนจะเปนสวนทบอกใหทราบวากจการไดมการขายทรพยสนไปคอรถยนต ซงมการช ารดไปตามสภาพการใชงาน ซงขายไปในราคา 112,149.53 บาท ใหกบ นายกฤตขจร นราเดช ซงมการออกใบเสรจเลขท 0100 ลงวนท 27 เดอนธนวาคม 2555 เปนหลกฐาน โดยรถยนตนมมลคาตามบญชหลงจากทหกคาเสอมราคาไปแลวคอ 84,691.91 บาท ซงเราจะตองมาแสดงรายละเอยดใหเหนวา เมอเปรยบเทยบมลคาทเราขายไปกบมลคาตามบญชนน มก าไรหรอขาดทนอยางไร โดยเมอเปรยบเทยบออกมาแลวเทากบวามก าไร 27,457.62 บาท ซงเปนก าไรจากการขายทรพยสน

43

ดานคาใชจาย

I. ซอสนคา

รปท 4.11 ตารางแสดงการตรวจสอบ ซอสนคา

ในสวนของรายการซอสนคา จะเปนรายการทกจการซอเพอใชในกจการ ตามรายการทแสดงในตารางมการซอสนคาคอ สายไฟฟา (Optical Fiber Cable Dbury 12C 2,000 M) มลคา 220,000 บาท โดยมหลกฐานในการซอคอใบเสรจรบเงนเลขท 01 550304 ลงวนท 12 เดอนธนวาคม 2555 จากบรษท ไทยไฟเบอรออพตคส จ ากด (ควรสงเกตรายการทซอดวยวาลงบญชถกประเภทหรอไม บางครงรายการทซออาจจะไมใชการซอสนคาหรอวตถดบ แตเปนการซอเพอซอมแซมเปนตน)

II. เงนเดอน คาจาง และคาลวงเวลา

รปท 4.12 ตารางแสดงการตรวจสอบ เงนเดอน คาจาง และคาลวงเวลา

ในสวนของรายการเ งนเ ดอนน น เราสามารถเ ชควา มการจายจรงหรอไมน น ไดจาก แบบภ.ง.ด.1, แบบ ภ.ง.ด.1ก และใบน าสงประกนสงคม ซงจะตองแจงเงนเดอนทสอดคลองถกตองตรงกนทง 3 แบบ ซงคอใบสรปของใบ ภ.ง.ด.1 ทง 12 เดอนนนเอง ซงจากขอมลทไดกลาวไวขางตนวากจการนไมมพนกงานหรอลกจางเลย มเจาของกจการคนเดยวทด าเนนกจการน โดยในแตละเดอนกจะมเงนเดอนของเจาของกจการเทานน เปนเงน 20,000 บาท X 12 เดอน = 240,000 บาท ซงตรงกบแบบ ภ.ง.ด.1ก นนเอง และมใบเสรจจากกรมสรรพากรก ากบเลขท 00083 ลงวนท 26 เดอนกมภาพนธ 2556 (กจการนเจาของไมไดยนปะกนสงคม จงไมตองเชคกบใบน าสงประกนสงคม)

44

III. คาซอมแซมและคาบ ารงรกษา

รปท 4.13 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาซอมแซมและคาบ ารงรกษา

ในสวนของรายการคาซอมแซมและคาบ ารงรกษานนจะเปนสวนของคาใชจายเกยวกบคาซอมรถยนต อะไหลตางๆ แบตเตอร รวมถงยางรถยนตดวย และยงมคาซอมแซมทรพยสวนกลางซงเปนคาใชจายของสถานททกจการนไปตงส านกงานอย จากตารางจะเหนไดวามการเกบรายละเอยดของเลขทใบเสรจ วนทในใบเสรจ ชอบรษท/หางหนสวน/รานคา ทเราเขาไปใชบรการ จ านวนเงน และค าอธบายเพมเตมของใบเสรจใบนนๆวาใชจายเกยวกบอะไร

จะเหนไดวาแทจรงแลวยอดคาใชจายทจายจรงไปของรายการคาซอมแซมและคาบ ารงรกษาจะตองเทากบ

รปท 4.14 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาซอมแซมและคาบ ารงรกษา 2

เราจะสงเกตเหนตรงรายการแรกจะเหนวาเปน คาซอมรถยนต Mitsubishi ทะเบยน ฎธ-1174 ซงรถยนตคนนไดท าประกนไว ในสวนนจายจรงไป 10.400 บาท แตไดเคลมประกนรถยนตกลบมาเปนเงน 8,400 บาท ท าใหยอดคาใชจายรวมลดลงนนเอง

45

IV. คาประกนภย

ในสวนของรายการคาประภยในหมวดคาใชจายนน จะเกยวของกบรายการคาประกนภยจายลวงหนา ในหมวดทรพยสน เปนการแสดงวธการค านวณในลกษณะทเหมอนกน เพยงแตจ านวนวนทน ามาใชเปนคนละปกนเทานนเอง ดงไดแสดงการค านวณไวตามตารางดานลางน

รปท 4.15 คาเบยประกนภย - บมจ.ไทยประกน

รปท 4.16 คาเบยประกนภย - บมจ.เมองไทยประกนภย

46

รปท 4.17 คาเบยประกนภย - บมจ.เมองไทยประกนภย 2

หลงจากทเราไดแสดงการค านวณคาประภยส าหรบป 2555 แลวนน เราตองมาท าตารางสรปคาใชจายในแตละรายการวามยอดกรายการ รายการละเทาไหร พรอมระบเลขทใบเสรจ วนทในใบเสรจรบเงน โดยดงทไดแสดงใหเหนดงตารางดานลางน

รปท 4.18 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาเบยประกนภย

47

V. คาบรการ ในสวนของคาบรการนน จะเปนคาใชจายตางๆ เกยวกบคาบรการไมวาจะเปนคา

โทรศพท คาอนเตอรเนต ฯลฯ ดงทไดแสดงตารางคาบรการดานลางน โดยจะแบงการค านวณ

เปน 2 แบบดวยกน กลาวคอในแบบท 1 จะเปนคาบรการทเกดขนไมทกเดอน และแบบท 2 จะ

เปนคาบรการรายเดอนครบทง 12 เดอน

รปท 4.19 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาบรการ

จากตารางดานบนจะเหนไดวา มคาบรการทเกดขนไมทกเดอนส าหรบกจการน 4 รายการ รวมมลคา 15,550.29 บาท

รปท 4.20 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาบรการ 2

จากตารางดานบนนจะเหนไดวา มคาบรการทเกดขนทกเดอนส าหรบกจการน 2 รายการดงทไดแสดงรายละเอยดไว รวมมลคา ส าหรบตารางน 26,424.52 บาท เมอน าทงยอดของทง 2 ตารางมารวมกนจะไดยอด 41,974.81 บาท ซงตรงกบมลคาในบญชแยกประเภท

48

VI. คาใชจายในการประมลงาน

รปท 4.21 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาใชจายในการประมลงาน

ส าหรบในสวนของรายการคาใชจายในการประมลงานนน ซงไดกลาวไวเบองตนแลววากจการนเปนกจการทเกยวกบการเขาไปประมลงานเกยวกบการเดนสายไฟฟา อปกรณเกยวกบไฟฟา ซงรายการนเปนรายการทเพมขนมาในสวนของหมวดคาใชจายนนเอง จะเหนไดวา มรายการของคาแบบประมลราคา จากการไฟฟาสวนภมภาค จงหวดนนทบร เปนสวนทกจการนนมความสนใจทจะเขาไปประมลงานนนๆ ของการไฟฟาสวนภมภาค จงหวดนนทบร โดยขนแรกจะตองมแบบประมลราคากอน แลวกจการกจะมาค านวณตนทนคาใชจายตางๆ แลวกรอกตวเลขราคาประมลแลวยนซองใหกบการไฟฟาสวนภมภาค จงหวดนนทบร จากนนกจะมการพจารณาราคาประมลโดยคณะกรรมการของการไฟฟา ถาราคาประมลของกจการทยนไปนนไดราคาทดทสดจากจ านวนผเขาประมล กจการกจะไดงานไปท า

49

4.4.2. บรษท ขขข จ ากด

บรษท ขขข จ ากด เปนบรษททด าเนนธรกจเกยวกบการผลตบรรจภณฑ โดยมงบแสดงฐานะทางการเงนดงทปรากฏดงรปดานลางน

รปท 4.22 งบแสดงฐานะทางการเงน - บจก.ขขข

การสอบบญชบรษทนเราสามารถทดสอบความถกตองไดในหลายๆ หมวดแตในทนขอน าเสนอเพยงบางหมวดเทานน

50

การทดสอบหมวดสนทรพย

A. เงนสดและเงนฝากธนาคาร

รปท 4.23 ตารางแสดงการตรวจสอบ เงนสดและเงนฝากธนาคาร

การเกบรายละเอยดของรายการเงนสดและเงนฝากธนาคาร เปนการตรวจเชคดอกครงวาตวเลขทแสดงในงบแสดงฐานะทางการเงนนนมความถกตองมากนอยเพยงใด โดยเราสามารถใหลกคาขอหนงสอยนยนยอดจากธนาคารได ในทกๆบญช ทกๆประเภททมความเกยวของกบกจการ หลงจากทเราไดรบหนงสอยนยนยอดแลว กจะท าใหเราสามารถเชคไดวารายการนถกตอง มหลกฐาน โดยเราสามารถสรางตารางเพอเกบรายละเอยดของรายการเงนสดและเงนฝากธนาคาร กระทบยอดทงหมดวาตรงกนกบในงบแสดงฐานะทางการเงนหรอไม ในกรณทมยอดทไมตรงกนตองท าการปรบปรงเพอใหเกดความถกตองตรงกน

51

B. ทดน อาคาร และอปกรณ

รปท 4.24 ตารางแสดงการตรวจสอบ ทดน อาคาร และอปกรณ

ในสวนของรายการทดน อาคาร และอปกรณ เราควรสรางตารางเพอเกบรายละเอยดวามรายการใดทเกดขนบางกบบรษทน ซงบรษทนจะมรายการทเกยวทงหมด 8 รายการ ประกอบดวย ทดน อาคาร เครองใชส านกงาน เครองตกแตง เครองมอเครองใช เครองจกรและอปกรณ และอาคารระหวางกอสราง รวมมลคาทงสน 128,523,987.65 บาท โดยในแตละปอาจจะมการซอเพม หรอการขาย เราจะไดเหนภาพรวมของการเคลอนไหวของตวเลขได โดยในตารางระบไววาในสวนของทดนไมมการซอเพมหรอขายเลย รายการเรากสามารถผานไดเลย รายการอาคารไดมการสรางหรอตอเตมเพมในปน 1,578,012 บาท รวมกบอาคารของเดมอยแลว 9,159,834.02 บาท ท าใหรายการอาคารในปนมยอดรวมทงสน 10,737846.02 บาท พอเราไดขอมลในรายการนครบถวนทงหมดทกรายการแลว เรากจะมาทดสอบความถกตองในแตละรายการ โดยการท าตารางเกบรายละเอยดและเปดเอกสารทเกยวของกบรายการพวกน โดยเราสามารถดจากระบบการบนทกบญชของพนกงานบญชทรบผดชอบบรษทน โดยระบรหสบญชของรายการนลงไป ระบบกจะแสดงรายการขนมา เรากจะสามารถดไดวาตงแตวนท 1/1/25XX ถงวนท 31/12/25XX นน มการจายเงนเทาไหรบาง คาอะไรบาง โดยการเปดเอกสารตามเลขททระบไวในระบบของรายการนนๆ โดยขนแรกนนเราควรดภาพรวมของรายการนนใหหมดกอน วามรายการนมากนอยเพยงใด หากมไมมากนกเรากควรดและเกบรายละเอยดของรายการใหได 50% - 80% หากมรายการมากเกนไปเรากสามารถระบไปไดวาเราจะดยอดตงแตจ านวนเงนเทาไหร ซงจะชวยใหเราไมตองดเอกสารมากเกนความจ าเปน โดยไดท าตารางเกบรายละเอยดดานลางน ( ทดน เครองตกแตง และยานพาหนะ ไมมการซอระหวางป )

52

B.1. อาคาร

รปท 4.25 ตารางแสดงการตรวจสอบ อาคาร

ในสวนของรายการอาคาร เรากจะมาเรมดในหนารายงานทพนกงานบญชไดบนทกบญชลงระบบ เราสามารถเปดระบบเพอดไดวาในรายการอาคารนน มการบนทกอะไรบาง จากนนเรากจะดหนารายงานนนแบบคราวๆ แลวลองเลอกยอดทมมลคาสงๆ เพอน ามาทดสอบ โดยในสวนนเราจะเหนไดวาไดมการระบไปวา เลอกเฉพาะยอดทมจ านวนตงแต 100,000 บาทขนไปในการทดสอบ โดยจะไดทงหมด 7 รายการ ซงในแตละรายการกจะมบอกวาผขายหรอผท าคอใคร บรษทไหน เลขทใบเสรจ วนทในใบเสรจ ยอดเงน และรายละเอยด ซงมยอดรวมทงสน 1,299,722 บาท เมอน ามาหารกบยอดทเกดขนในปนทเกดขนในรายการอาคาร 1,578,012 บาท จะได % ทเราตรวจสอบไปคอเทากบ 82% ซงถอวาเปนการตรวจสอบทถอวาครอบคลมรายการทงหมดทเกดขนระหวางป ท าใหเชอไดวารายการทเกดขนนนเกดขนจรงมเอกสารก ากบในทกๆรายการ

53

B.2. เครองใชส านกงาน

รปท 4.26 ตารางแสดงการตรวจสอบ เครองใชส านกงาน

จากการเกบรายละเอยดของรายการเครองใชส านกงานนน ไมพบรายการทบนทกผดรายการ หรอผดสงเกตใดๆ ไดท าการเกบรายละเอยดหลายรายการถง 84%

54

B.3. เครองมอเครองใช

รปท 4.27 ตารางแสดงการตรวจสอบ เครองมอเครองใช

จากการเกบรายละเอยดและทดสอบรายการของเครองมอเครองใชนน พบวาไมมรายการใดทผดปกต ในทกๆรายการมการเชคกบใบเสรจ และบญชแยกประเภท มการทดสอบถง 86%

55

B.4. เครองจกรและอปกรณ

รปท 4.28 ตารางแสดงการตรวจสอบ เครองจกรและอปกรณ

ในสวนของรายการเครองจกรและอปกรณนนไดมการระบไววาเลอกรายการทมจ านวนตงแต

1,000,000 บาทขนไป ซงไดรายการทงสน 4 รายการ โดยในแตละรายการไดระบวาซอมาจากบรษทใด วนททซอมาวนทเทาไหร เลขทเลขทใด ยอดเงนกอนภาษมลคาเพมเทาไหร และมการอธบายรายละเอยดดวยวาเปนอะไร ซงมลคารวมของรายการทเราทดสอบนนคอ 8,453,499.87 บาท เมอน ามาหารกบยอดทเกดขนในปนทเกดขนในรายการเครองจกรและอปกรณ 10,707,670.1 บาท เทากบ 79% ถอวารายการเครองจกรและอปกรณมการซอเกดขนจรง มใบเสรจการจายเงนจรง

56

B.5. อาคารระหวางกอสราง

รปท 4.29 ตารางแสดงการตรวจสอบ อาคารระหวางกอสราง

จากตารางเกบรายละเอยดของอาคารระหวางกอสราง เราจะเหนไดวามการเลอกยอดมาทดสอบตงแต 100,000 บาทขนไป ซงไดมาทงสน 14 รายการ ซงสวนมากจะเปนคาใชจายเกยวกบการกอสรางบานพกของพนกงานซงมการแบงจายเปนงวด และคาวสดทน ามาใชในการกอสรางอาคาร (ในสวนนควรยนยนกบผท าบญชวารายการอาคารระหวางกอสรางนทงหมดยงไมแลวเสรจใชหรอไม เพราะหากสรางเสรจแลว แมจะยงไมช าระเงน รายการดงกลาวกจะตองโอนไปเปนทรพยสนอาคาร เพอเรมคดคาเสอมราคาทนท โดยใชวนทบนทกทรพยสนตามวนทในใบสงมอบงาน) รวมรายการทเลอกทดสอบมมลคาทงสน 6,557,202.35 บาท คดเปน 76% ของยอด 8,578,731.6 บาท ซงในแตละรายการไดท าการตรวจสอบทงเอกสาร และบญชแยกประเภท ปรากฏวามยอดทตรงกน

57

การทดสอบตนทนขายหรอตนทนในการใหบรการ

รปท 4.30 งบแสดงตนทนขายหรอตนทนในการใหบรการ

58

การทดสอบตนทนขายหรอตนทนในการใหบรการนนถอวาเปนสงส าคญอกประการหนงของการสอบบญช เพอดวารายการตนทนทใชไปในแตละปนนมจ านวนเทาไหร เพราะหากมการลงตนทนทมากเกนไปกอาจจะท าใหผลประกอบการทออกมาขาดทนได และนกเปนสงทส าคญอยางหนงของการเลยงภาษนนเอง แตกเปนแคเพยงขอสงเกตอยางหนงเทานน ไมไดหมายความวาจะเปนเชนนเสมอไป แตการตรวจสอบบญชดานตนทนนนเปนการดวารายการทลงไปนนมความถกตองเหมาะสมกบการทจะเปนตนทนหรอไม มการลงคาใชจายเปนตนทนทมากเกนไปไหม

จากภาพดานบทแถบสฟานน หมายถง จะท าการทดสอบโดยการสรางตารางเกบรายละเอยดดงน

59

1. ซอวตถดบ

รปท 4.31 ตารางแสดงการตรวจสอบ ซอวตถดบ 1

60

รปท 4.32 ตารางแสดงการตรวจสอบ ซอวตถดบ 2

จากตารางดานบนนเปนการสรางตารางเพอเกบรายละเอยดขอมลของรายการการซอวตถดบ โดยระบวนทซอวตถดบ บรษททซอวตถดบ เลขทใบเสรจ ราคาของวตถดบ และรายละเอยดของวตถดบทซอวาคออะไร ( ในกรณทมรายการซอทมาก เราสามารถเลอกระบวาเราจะเลอกทดสอบยอดขนต าเทาไหรได โดยรายการซอวตถดบนไดมการก าหนดโดยผทดสอบวาจะเลอกรายการทมยอดขนต าตงแต 600,000 บาทขนไป ) มการทดสอบทงสน 41%

61

2. คาจางท าของ

รปท 4.33 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาจางท าของ 1

62

รปท 4.34 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาจางท าของ 2

ในสวนของคาจางท าของนน เมอดจากรายงานทพนกงานบญชบนทก ซงพบวามหลายรายการมาก ซงถาจะทดสอบทงหมดนน อาจจะใชเวลามากเกนไป จงไดเลอกเอาเฉพาะยอดขนต าคอ 30,000 บาท จากนนกไดท าการเกบรายละเอยดของรายการทเลอกมา โดยมการระบวนททระบไวใบใบเสรจ ชอของบรษท/หางหนสวน หรอรานคาทเราไดไปจางใหท าของให ยอดจ านวนเงนของแตละรายการ รวมถงรายละเอยดยอยของการจางท าของวาท าอะไร

หลงจากทมการเกบรายละเอยดแลวนน พบวาม 1 รายการ มเอกสารไมครบ ขาดส าเนาหลกฐานบตรประจ าตวประชาชนของผทรบจาง ซงเปนสงทบงบอกไดวาบคคลคนนไดมารบจางจรง และมตวตนอย ไมใชชอทสมมตขนมา จงไดท าแถบแดงเอาไว และไดแจงใหพนกงานบญชขอเอกสารหลกฐานของรายการน เพอความถกตอง

63

3. คาไฟฟา

รปท 4.35 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาไฟฟา

ในสวนของคาไฟฟานน ไดมการทดสอบโดยเกบยอดคาใชจายจากใบเสรจรบเงนทออกโดยการไฟฟานครหลวง ยอดกอนภาษมลคาเพมจ านวนทงสน 12 เดอน จากการเกบขอมลทง 12 เดอนแลวนน พบวาเมอน ายอดรวมของคาไฟฟาทเกบได มาเปรยบเทยบกบบญชแยกประเภทแลว ปรากฏวามผลตางคอ 15,615 บาท จงไดไปเปดเอกสารใบเสรจยอดนน แลวพบวาไมใชคาไฟฟา แตกลบเปนคาวสดสนเปลอง ซงถอวาเปนการบนทกบญชผดหมวดรายการ จงไดแจงใหพนกงานบญชทราบ และไดปรบปรงการบนทกบญชเปนดงน

รปท 4.36 ตารางแสดงการปรบปรง คาไฟฟา

64

4. คาซอมแซมและคาบ ารงรกษา

รปท 4.37 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาซอมแซมและคาบ ารงรกษา

65

ในสวนของรายการคาซอมแซมและคาบ ารงรกษานน ไดมการตรวจสอบดงนคอ ปรนเอกสารรายงานการบนทกบญชของรายการคาซอมแซมและคาบ ารงรกษาออกมาเพอท าการตรวจสอบ หลงจากทดคราวๆแลว จงไดเลอกยอดรายการทมมลคาขนต า 20,000 บาทขนไปมาท าการตรวจสอบ หลงจากทไดเลอกรายการแลวนน กจะมาเกบรายละเอยดของแตละรายการโดยจะเกบวนททใบเสรจออก ชอบรษท /หางหนสวน หรอรานคาทเราไดไปซอสนคาหรอบรการมาทเกยวของกบรายการคาซอมแซมและคาบ ารงรกษา ยอดรวมของแตละรายการ (ยอดกอนภาษมลคาเพม) และรายละเอยดของแตละรายการ ซงในสวนนเราสามารถดการจ าแนกของสนคาหรอบรการของรายการคาซอมแซมและคาบ ารงรกษาไดจากรายงานภาษซอททางบรษทของลกคาไดจดท าขนในแตละเดอนวาเดอนนนๆ ไดมการซอสนคาหรอบรการอะไรบางทเขากลมของคาซอมแซมและคาบ ารงรกษา แตเรากยงไมสามารถเชอได 100% วาสนคาหรอบรการนนเกยวของกบรายการคาซอมแซมและคาบ ารงรกษาเสมอไป ซงเราจะมเทคนคการด เชน โดยสวนมากแลวคาซอมแซมและคาบ ารงรกษาจะเกยวของกบชนสวนอะไหล ชนสวนในการซอมแซม คาบรการในการดแลรกษา โดยเราสามารถดชอของบรษททลกคาไดไปซออะไหล หรอชอบรษททใหบรการดานการรกษาดแลได ในสวนของรายการคาซอมแซมและคาบ ารงรกษา จะมลกษณะทคลายคลงกบรายการวสดสนเปลองใชไป ซงอาจจะมการสบสนและแบงประเภทไมถกได ซงเราสามารถสอบถามลกคาในแผนกบญชไดโดยตรง จะดกวา เพราะวาในแตละธรกจตางกมการหลกเกณฑในการแบงประเภทของคาใชจายตางๆ แตกตางกนไป

จากการตรวจสอบมาทงหมดในสวนของรายการคาซอมแซมและคาบ ารงรกษา ม 1 รายการทมการลงประเภทหมวดรายการทผด ซงไดดในสวนของรายละเอยดแลวพบวา ลกษณะของสนคาหรอบรการนนๆ ควรจะจดอยรายการวสดใชสนเปลอง โดยไดเขาไปดในสวนของรายการวสดใชสนเปลองพบวามสนคาหรอบรการในลกษณะเดยวกน จงไดแจงใหพนกงานบญชทราบ และไดท าการปรบปรงดงน

รปท 4.38 ตารางแสดงการปรบปรง คาซอมแซมและคาบ ารงรกษา

66

5. วสดใชสนเปลอง

รปท 4.39 ตารางแสดงการตรวจสอบ วสดใชสนเปลอง

67

ในสวนของวสดใชสนเปลองนน จากการทไดดคราวๆในหนารายการการบนทกบญชแลวพบวา

ไดมการเลอกรายการทมมลคาขนต า 30,000 บาท จากนนกมาท าการเกบขอมลดงทเหนในตารางดานบน

ซงมทงหมด 38 รายการ รวมยอดทงสน 2,545,433.80 คดเปน 43% จากยอดรวม 5,920,894.37 บาท

หลงจากทไดเกบรายละเอยดแลว พบวารายการท 4 ,5 และ 6 ในสวนของรายละเอยดของใบเสรจนนๆ ได

ระบวามการซอ Yoken Unloading Felief Valve ในรายการท 4 Pressure gauge ,Rewind main motor

,Fan assemble ในรายการท 5 และ Super Pump Hight Pressure ในรายการท 6 ดงรปดางลางน

รปท 4.40 ตารางแสดงการตรวจสอบ วสดใชสนเปลอง 2

ซงถอวาเปนอปกรณทใชแลวไมหมดไป เปนชนสวนอะไหล ปม มอเตอร ซงไมสามารถมาลงในรายการ

ของวสดใชสนเปลองได จงไดแจงใหพนกงานบญชทราบและตรวจสอบ พบวามความเหนตรงกนวาเปน

สวนของรายการคาซอมแซมและคาบ ารงรกษา จงไดท าการปรบปรงดงน

รปท 4.41 ตารางแสดงการปรบปรง วสดใชสนเปลอง

68

6. คาธรรมเนยมและบรการ

รปท 4.42 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาธรรมเนยมและบรการ

ในสวนของรายการคาธรรมเนยมและบรการ หลงจากทไดดคราวๆในรายการการบนทกบญช

แลว พบวามรายการหลกๆอย 3 รายการคอ คาจางชางประจ าโรงงาน ,คาจางเหมาพนกงานผลต และ

คาจางเหมาพนกงานตดรถ ซงแบงเปน 3 ชวงดวยกนในรอบระยะเวลา 1 ป ซงถาขอมลมลกษณะแบบน

กลาวคอ ขอมลมลกษณะจายเปนงวดๆ งวดละเทาๆกน เราสามารถเกบรายละเอยดในลกษณะแบบ

ประมาณการ (Predictive) ไดเลยโดยไมจ าเปนตองเกบรายละเอยดทกรายการ โดยสามารถเกบขอมลได

จากสญญาจาง (ถาม) หรอ เกบขอมลจากบญชแยกประเภท GL

จากตารางดานบนนน หลงจากทเราเกบขอมลจนครบหมดแลว เรากจะน ายอดทเราเกบไดทงหมดนนมาเชคกบบญชแยกประเภท ปรากฏวามผลตางเกดขนคอ 6,000 บาท ซงเราตองหาค าตอบนใหไดวาผลตางทเกดขนนนมาจากไหน แทจรงแลวคอคาอะไร โดยจะท าตารางแสดงรายละเอยดใหดดานลางน

ทงนการ Predictive ควรเลอกรายการมา Vouching เพมเตมดวยสก 2 รายการ เพอเพมความมนใจในหลกฐานการสอบบญช วารายการดงกลาวมอยจรง มการจายช าระถกตองตรงกบขอมลทเราเกบในการท า Predictive จรงๆ

69

รปท 4.43 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาธรรมเนยมและบรการ 2

70

จากการตรวจสอบทผานมาเราพบวามผลตางเกดขน 6,000 บาท เราตองไปดในรายการการบนทกบญชวามการคยรายการผดไปหรอเปลา โดยการหาใบเสรจของผลตาง 6,000 บาท พบวามการลงบนทกบญชผดหมวดรายการ จงไดแจงใหพนกงานบญชทรบผดชอบบรษทนทราบ ดงตารางแสดงรายละเอยดดานลางน

รปท 4.44 ตารางแสดงการตรวจสอบ คาธรรมเนยมและบรการ 3

รายการผลตาง 6,000 บาท ทเกดขนนนประกอบดวยใบเสรจ 3 ใบดวยกน รายละเอยดทระบนน สามารถจดเขาในหมวดรายการคาซอมแซมและคาบ ารงรกษาและไดท าการปรบปรงดงน

รปท 4.45 ตารางแสดงการปรบปรง คาธรรมเนยมและบรการ

71

7. วสดประกอบ โฟม-ฟอยล

รปท 4.46 ตารางแสดงการตรวจสอบ วสดประกอบ โฟม-ฟอยล

72

วสดประกอบโฟม-ฟอยล คอ แผนพลาสตกโฟมฟอยล เปนวตถดบหลกของบรษท ทจะน ามาผลตเปนบรรจภณฑนนเอง

จากการตรวจสอบหมวดรายการวสดประกอบโฟม-ฟอยลนน ไดมการเลอกระบยอดขนต าในการทดสอบ 30,000 บาทขนไป โดยไดรายการทงสน 20 รายการ รวม 995,430 บาท คดเปน 52% ของยอดรวม 1,908,102 บาท และไดตรวจสอบแบบลงรายละเอยดไปทรายละเอยดของรายการน จากยอดรายการ 20 รายการทเลอกมา พบวาม 2 รายการ ทไมจดวาเปนรายการวสดประกอบโฟม-ฟอยลคอ

รายการท 1

รปท 4.47 ตารางแสดงการตรวจสอบ วสดประกอบ โฟม-ฟอยล 2

รายการท 2

รปท 4.48 ตารางแสดงการตรวจสอบ วสดประกอบ โฟม-ฟอยล 3

ทง 2 รายการขางตน ถอวาเปนรายการในสวนของคาจางท าของ จงไดแจงใหผท าบญชของบรษทนทราบ และไดท าการปรบปรงจากการบนทกบญชผดพลาด ดงตารางดานลางน

รปท 4.49 ตารางแสดงการปรบปรง วสดประกอบ โฟม-ฟอยล

บทท 5 บทสรป

5.1. บทสรป

5.1.1. สรปผลการปฏบตงาน โครงการสหกจศกษา

ตลอดระยะเวลาเกอบ 4 เดอนทผานมา คณะผจดท ารสกภาคภมใจในตนเองเปนอยางมากทไดมโอกาสไดเขามาศกษาเรยนรงานในดานบญช และดานตรวจสอบ ท าใหคณะผจดท าไดเรยนรงานไดอยางเตมท เตมศกยภาพทคณะผจดท าจะรบได โดยเรมเรยนรงานตงแตขนพนฐานไปยงขนทยากขนเรอยๆ นบวาเปนประสบการณชวตการท างานทดเลยทเดยว

นบตงแตวนแรกทไดเขามาฝกงาน ณ บรษท ส านกงานบญชและกฎหมาย เพอน จ ากดคณะผจดท าไดรบมอบหมายงานจากพนกงานทปรกษา ไดรบการสอนงาน ไดรบการถายทอดความรตางๆ โดยพนกงานทปรกษาจะเรมสอนงานขนพนฐานของการเปนนกบญช เรอยไปจนเราเรมช านาญระบบการท างาน กจะเรมใหงานทมลกษณะทยากขนเรอยๆ โดยงานทรบมอบหมายมานน อาจจะเปนงานทมลกษณะเดมๆ แตแอบแฝงไปดวยความรและทกษะตางๆ เกยวกบการท างาน อาทเชน

ดานบญช

รายงานภาษซอ และรายงานภาษขาย – การคยรายการขอมลจากใบเสรจซอ ใบเสรจขายของกจการเขาไปในระบบของกจการนนๆ ซงจะตองถกตองตรงกนกบรายงานสรป โดยเราสามารถเขาไปเชคขอมลตางๆทเราไดคยลงไป วาถกตองหรอไม เปนการฝกใหเราท างานใหรอบครอบ ถกตอง และรวดเรว

การลงรหส เชครหส – โดยปกตแลวการคยขอมลรายการในระบบบญชนน เราจะตองใชรหสของรายการทางบญช แทนตวอกษรเพองายตอการท างาน ท าใหท างานไดรวดเรวยงขน เปนการฝกใหเราจดจ ารายละเอยดของรายการ ฝกใหเราท างานไดคลองแคลว ถกตองตามแบบแผน

74

ดานตรวจสอบ

การกระทบยอดเงนเดอน ภาษซอ ภาษขาย – เปนการเกบยอดเงนเดอนในแตละเดอนทกจการจายไปในแตละเดอนเทาไหร มการยนภาษ ภ.ง.ด.1 หรอไม ถายนแลว เสยภาษเทาไหร ถาเสยภาษทง 12 เดอนแลว จะตองมใบสรป ภ.ง.ด.1ก ซงเปนแบบทสรปเงนเดอนทง 12 เดอน ซงเรากสามารถเชคกบใบนไดเลย เปนการฝกใหเรารจกการเกบรายละเอยดทส าคญ รจกการสงเกต มความแมนย าในการท างาน ความละเอยดรอบครอบ มความถกตอง เมอน ามาเปรยบเทยบกนกบทกจการบนทกบญช โดยขณะทเราก าลงท างานอยนน อาจจะมปญหาเกยวกบตวเลขไมตรงบาง ท าใหเราไดคนหาค าตอบดวยตนเอง เมอไมเขาใจกสามารถสอบถามลกคาไดโดยตรง โดยบางครงไมใชแคความผดพลาดจากการบนทกเทานน อาจจะมการยนเพมเตมบาง และอนๆ ท าใหเราไดรบความรใหม ซงบางเหตการณทพบ กไมอาจมในบทเรยน

การตรวจ (Vouching) รายการตางๆ – ในสวนของการตรวจสอบสอบบญชนน เราจะใชการ Vouching เปนสวนใหญเกอบทกรายการ ไมวาจะเปนหมวดสนทรพย หมวดหนสน หมวดรายได หมวดคาใชจาย ซงเราจะตองท าการตรวจสอบใหได 50% - 80% ขนไป จงจะถอวาเปนการตรวจสอบทไดมาตรฐาน ซงในบางรายการทเราตรวจสอบกมรายการจ านวนมาก โดยเราสามารถก าหนดยอดขนต าทเราจะตรวจไดเชนกน และกตองม % ทพอยอมรบไดดวย ซงในสวนนนบวาเปนททอดมไปดวยความรมากมาย ทเราไมเคยพบไดเลย ท าใหเราเขาใจและคนหาค าตอบกบสงทเกดขน และน าค าตอบทไดนน มาแสดงใหเหนวาเปนอยางไร ท าไมจงเปนเชนนน ตามหลกการทางบญชและการตรวจสอบบญช

สรป การเรยนในชนเรยน เรยนกบหนงสอ ต ารา เอกสารตางๆ ถอวาเปนการเรยน “ภาคทฤษฎ” สวนการเขามาฝกงานนอกมหาวทยาลย ฝกการเปนพนกงานเสมอนเปนพนกงานคนหนง นน ถอวาเปน “ภาคปฏบต” เมอเราไดทง “ภาคทฤษฎ” และ “ภาคปฏบต” กถอวาเราม “ประสบการณการท างาน” แลวนนเอง

75

5.1.2. สรปผลการท าโครงงาน “แนวทางการตรวจสอบบญช”

โครงงาน “แนวทางการตรวจสอบบญช” นน คณะผจดท าไดใชความร ตลอดระยะเวลาของการฝกงานทไดมโอกาสไดเรยนรงานเกยวกบการตรวจสอบ ซงไดเรยนรทงเทคนควธการตรวจสอบในรายการหมวดตางๆ ซงแตละหมวดรายการกมวการตรวจสอบทแตกตางกนไป ทางคณะผจดท าไมไดเรยนรการตรวจสอบทงหมด อาจจะเปนอปสรรคในเรองของงาน ทตองใชความช านาญในการตรวจสอบคนหาสงทนาสงสย ผดสงเกต ยากเกนกวาคณะผจดท าจะเขาใจยาก ทงนและทงนนแลวผจดท ากไดมความพยายาม ตงใจเรยนรงานจากการสอนงานจากพนกงานทปรกษาอยางสดความสามารถ และไดมโอกาสไดตดตามพนกงานทปรกษาไปตรวจสอบบญชยงสถานประกอบการของลกคาในหลายๆแหง นบวาเปนประสบการณทถอไดวายากทใครๆ จะมโอกาสไดไปเชนน ตองขอกราบขอบพระคณ พนกงานทปรกษาเปนอยางยงทไดใหโอกาสทมคาเชนนกบทางคณะผจดท า

หลงจากทไดเรยนการตรวจสอบบญชพอสมควรแลว ทางคณะผจดท าไดจดท าโครงงานซงเปนเรองเกยวกบการตรวจสอบบญชในหวขอตางๆ รวม 2 บรษทดวยกน ซงบรษทแรกเปนบรษทเกยวกบประมลงานเกยวกบการเดนสายไฟฟา และอปกรณไฟฟาตางๆ และบรษทท 2 เปนบรษทเกยวกบท าบรรจภณฑตามค าสงซอจากลกคา นบวาทง 2 บรษทนาสนใจมาก ซงไดท าการตรวจสอบบญชในบางหวขอทคณะผจดท าไดรบการมอบหมายงานมาจากพนกงานทปรกษานนเอง โดยครงแรกๆ กอนทจะไดรบงานตรวจสอบจากพนกงานทปรกษานน พนกงานทปรกษาจะท าการอธบายการท างานใหเราฟง อยางเขาใจ แลวใหเรานนกลบไปตรวจสอบมา แลวน ามาสง พอเราเรมคนเคยกบงานมากขน กจะเรมใหงานเยอะขน จนเราคอนขางทจะเขาใจในหลกการของการตรวจสอบแลว กจะใหรบผดชอบไปทงบรษทเลย ทางคณะผจ ดท ารสกภาคภมใจมาก ทไดมโอกาสตรวจสอบทงบรษทเลย เปนการแสดงใหเหนวาเรามความเขาใจอยางไร แลวกอธบายเพอตอบค าตอบกบค าถามทสงสย วารายการนเปนคาใชจายอะไรบาง เกยวกบอะไร รายการนท าไมยอดเกน พอเชคแลวกจะเจอค าตอบวามการบนทกบญชเกนบาง นอยบาง รายการไหนมจดทผด เรากตองแกไขใหถกตอง โดยการปรบปรงบญชใหถกตองตามหลกของการตรวจสอบนนเอง

76

5.1.3. ขอเสนอแนะ/ปญหาและอปสรรค

ขอเสนอแนะ

อยากใหมการเพมจ านวนคอมพวเตอรทตอเขากบระบบการท าบญชใหมากกวาน เพราะมเครองเกนความตองการดกวามเครองนอยกวาความตองการใชงาน เพราะงานบางชวงอาจมมากและตองการคนท างานเยอะ และบางครงกมความเรงรบ จงตองใชคอมพวเตอรทตอเขากบระบบบญชในจ านวนทมากกวาปกต

อยากใหมการน าระบบการท าบญชทมประสทธภาพมากกวานมาใชงาน แตทงนและทงนนกอาจจะเกดความผดพลาดไดในสวนของขอมลเกาทจะน าเขามาในระบบการท างานแบบใหม และอาจจะเกดตนทนเพมมากขน ทงการฝกใหพนกงานเรยนรเกยวกบระบบการท างานแบบใหมโดยตองใชเวลาพอสมควร การเรมตนอาจจะไมตองเปลยนทงหมดทเดยวกได แตคอยๆ เปลยนแปลงทละบรษทนาจะเปนหนทางทสดหนทางหนง

ปญหาและอปสรรค

ในชวงแรกของการปฏบตงาน เกดความกดดนเปนอยางมากเพราะยงปรบตวไมไดยงไมคนเคยกบสถานทและสภาพแวดลอมทเปลยนไป แตพอเรมปฏบตงานไปไดสกพกกดขนเรอยๆ ท าใหการปฏบตงานในชวงแรกท าไดไมเตมทมากเทาทควร

คอมพวเตอรทมการตอกบระบบการท าบญช มไมเพยงพอในการใชงานส าหรบนกศกษาฝกงาน ท าใหบางครงตองรอเครองทวางจงจะสามารถท างานได ท าใหการท างานเกดความไมตอเนอง

ฏ

เอกสารอางอง

นพนธ เหนโชคชยชนะ, ศลปะพร ศรจนเพชร การสอบบญช กรงเทพมหานคร : หางหนสวนจ ากด ทพ

เอน เพรส 2554

สบคนขอมลจากเวบไซต เมอวนท 1 พฤษภาคม 2556

http://www.friendaccountancy.com/ http://www.tice.ac.th/division/webbusiness/ACC1/new_page_3.htm http://accsol.co.th/test.html http://www.fap.or.th/มาตรฐานวชาชพบญช/มาตรฐานการสอบบญช.html http://www.dbd.go.th/mainsite/index.php?id=789 http://www.nukbunchee.com/voicelaw/accpro47_voice/ http://www.gotoknow.org/posts/319868 http://www.jarataccountingandlaw.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=526262 http://www.dbd.go.th/mainsite/index.php?id=689