Ukiumoortumik Nalunaarusiaq 2017

Suliarinnittut:

Allataq assillu: Allatsi Arnajaaq Lynge, e-mail: arnl@nanoq.gl, oqa.: +299 34 57 61Aaqqissuisoq: Siulittaasoq Josephine Nymand, e-mail: jony@natur.gl, oqa.: +299 36 12 34Layout: iCICERO, Grafisk produktion Nuuk

NIS – Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit Allatseqarfiat c/o Ilinniartitaanermut, Kultureqarnermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu NaalakkersuisoqarfikPostboks 1029, 3900 Nuuknis@nanoq.gl – www.nis.gl

Saqqaani asseq

Qulaani saamimmit:Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiinni ilaasortaanikoq Anne Merrild Hansen,Health Coordinator Selma Ford, ICC Canada.

Ataani saamimmit:Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiinni ilaasortaq siulittaasuunikoq Gitte Adler Reimer ilaasortaanikulluPauline Knudsen aamma Ole Geertz-Hansen, ilanngullugu Senior Advisor Tom Seldon, ICC Canada (Environmental and Health).

3

Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuiso­qatigiit ­ Ukiumoortumik Nalunaarusiaq 2017

Aallaqqaasiut2017 - ukioq Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunner sui so qa-tigiit angalaffiat taarserneqarnerallu.

Ukiup affaa siulleq Gitte Adler Reimer siulittaasoralugu tul-lialu Josephine Nymand siornatigornit ataatsimiittoqarne-ru si mavoq angalanerusoqarlunilu. Ukiup affaa siulleq isu-malioqatigiinnerni, paasisassarsiornerit, ph.d. aamma post doc’inut aningaasaliissutinik qinnuteqaatit, ilanngul-lugu Ili simatusarnermik Siuarsaanermut aningaasaliissutit Siullermut qinnuteqaatinik suliaqarneq ingerlanneqarpoq. Ilisimatusarnermik Siuarsaanermik aningaasaliissutinik aningaasaliissutinik agguaanermi malittarisassat angala-nermi paasisat najoqqutaralugit aaqqissorneqarput, soorlu Ilisimatusarnermik Siuarsaanermik Tullermi aningaasalii-nermi ersertoq.

Nunatsinni Ilisimatusarner­mik SiunnersuisoqatigiitNunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit Nu na tamakkerlugu aaqqissuussaavoq namminersortoq, inger­latsinermini Naalakkersuisunit ilitsersorneqan ngit soq.

Nunatsinni ilisimatusarneq annertusinissaa sor la nin nis-saa lu Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siun ner sui so qatigiit anguniagaraat Nunatsinni ilisimatusarneq kalaallinut ilua­qutaasussanngorlugu annertusinissaa sorlaninnissaalu Nu-natsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit angunia-garaat.

Naalakkersuisut siulittaasoq ilaasortallu arfineq­marluk, inuttut sammisaminnillu piginnaasaat misilittagaallu ilan-ngul lugit ataatsimut nalilerlugit ukiut pingasut atuuttus­san ngorlugit toqqartarpaat.

Nunatsinni ilisimatusarneq maanna ingerlanneqartoq qu-larnaarniarlugu inerisarniarlugulu siuarsarniarlugulu pin-ngortamik, peqqissutsimik, inuiaqatigiilerinermik, inuleri-nermik (humaniora) iliuusissiornermillu (teknologii) ilisi-matusarnermit aallartitaqarlutik Nunatsinni Ilisimatusar-nermik Siunnersuisoqatigiit katitigaapput.

AningaasaqarneqInatsisartut aningaasanut inatsisaanni Ilisi matusarnermik Siunarsaanermut Siullermut Tullermullu 1 mio. koruunit im­mikkoortinneqarput 1.658.000 koruunillu Nunatsinni Ilisi­matusarnermik Siunnersuisoqatigit ingerlanerminni su liaan­nut, Inussuk saqqummersinneqarnissaanut allatseqarfiullu ingerlanissaanut immikkoortinneqarlutik.

Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit

SiulittaasoqJosephine NymandPh.d., Pinngortitaleriffimmi Immikkoortortami pisortaq

Siulittaasup tulliaInge høst SeidingPh.d., Nunatta Allagaateqarfiani pisortaq

IlaasortatGitte Adler ReimerPh.d./Kulturimik, Oqaatsinik Oqaluttuarisaaner-millu Ilisimatusarfimmi ilisimatusaatigaluni ilin-niartitsisoq; Ilisimatusarfimmi aqutsisoq

Gert MulvadNunap immikkoortuani nakorsaq, Peqqissaaner-mik Ilisimatusarfik, Ilisimatusarfik

Morten MeldgaardPh.d., Statens Naturhistoriske Museum, Københavns Universitet & Oqaatsinik Oqaluttua-risaanermillu Ilisimatusarfik, Ilisimatusarfik

Daniel ThorleifsenOqaluttuarisaanermi & Kalaallit Oqaasiini aamma Piorsarsimassusaanni cand. mag., Nunatta Kater-sugaasivia Allagaateqarfianilu pisortaq

Lotte Frank KirkegaardFranskisut Tuluttullu cand. mag., CSR Greenland’ip Allatseqarfiani pisortaq

Thomas Ingeman­NielsenPh.d./Danmarks Tekniske Universitet’imi Institut for Byggeri og Anlæg’itaani ilisimatusaatigaluni ilinniartitsisoq

AllatseqarfikAllatsiArnajaaq LyngeInuiaqatigiilerisoq MSSc, West Nordic Studies, Ilisimatusarfik

4

Siunnersuisoqatigiinni siulittaasortaaq tallimat ilaasortartaalluUkioq affaq siulleq Siunnersuisoqatigiit ingerlaqqipput Gitte Adler Reimer siulittaasoralugu, Anne Merrild Han-sen, Dorte Petersen, Ellen Arnskjold, Pau line Knudsen, Ole Geertz­Hansen, Gert Muldvad aamma Morten Meldgaard ilaasortaralugit.

Ilisimatusarnermik suliffeqarfiit innersuussisinnaatitaa­suninngaanniit piukkunneqarlutik innersuussat Naalakker-suisunit toqqarneqarput Siunnersuisoqatigiillu juu nip 29-ani 2017 ivertinneqarlutik. Josephine Nymand Naalakker-suisunit siulittaasutut toqqarneqarpoq Inge Høst Seiding siulittaasup tulliatut ivertitsinerup ataat si miinnertaa ni qi-nerneqarluni.

Daniel Thorleifsen, Lotte Frank Kirkegaard, Thomas Inge­man-Nielsen aamma Louise Kolby Christensen ilaasortan-ngortutut toqqarneqarput, Gert Mulvad aamma Morten Meldgaard ilaasortaaginnartussatut toqqarneqaqqillutik.

Louise Kolby Christensen Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiinni kingusinnerusukkut ilaasortaajun-naarpoq kinguneranilu siulittaasuusimasoq Gitte Adler Rei­mer ilaasortatut toqqaqqinneqarluni. 2017­ip naajartorne-rani Inge Høst Seiding unippoq maannalu Siunnersuisoqa-tigiit nutaamik ilaasortassamik toqqaanissaq utaqqimaar-lugu.

Suleqatigiinneq oqaloqatigiinnerluOktobari 2016­imi Siun ner suisoqatigiit Nunatsinni sulif-feqarfinni ilisimatusar ner mik sulialinnik tamaneersunit isumalioqatigiissitsi voq qulequtalimmik ”Nunatsinni ilisi-matusarnermi ataat simoo rus samik periusissiorneq”. Isuma-sioqatigiinnermi erseq qis sivoq ilisimatusarnermik sulif-feqarfiit inuiaqatigiit sine riam mi lu nunaqarfinni innutta-asui pisarnertituumit anne ru su mik suleqatiginerulernis-saat. Inaarutaasumik allagartamik uppernarsaasiornermi isumaqatigiissutaavoq ilaatigut: ”Inuiaqatigiinni sammisa-ni pineqartut illuatungeriittumik oqaloqatigalugit aaqqin-niakkatut anguniakkat periarfissallu killiffissiorneqassa­sut aamma aaqqiissutissanik nassaartoqassasoq.” Nangil-lugu isumaqatigiissutigineqarpoq: ”Ili si matusarnermik paasissutissiisar neq attaveqatigiinnerlu, ilanngullugu inuia-qa ti giinnut inuia qatigiinnilu ilisimatusar ne rup atorneqarne-ra pigin naan ngorsarneqassasut”. Taa maammat 2016­imi NIS aalajangerput Akilinermut ilisimatusarnermi sullissiner-mik inatsisiliornermillu inuiaqatigiinnik ilaatitsisarnermik, paasissutissiisarnermik suleqarnermillu ingerlatsisutut ili-simaneqartumut paasisassarsiorniarlutik.

Ilisimatusartunik inuiaqatigiinnillu ilisimatusarnermi akuu sunut siunnersuisarneq pisariaqartinneqartoq paa­si sas sarsiornermit erserpoq. Ilisimatusarnermi inuiaqati-giit ilaatinneqartarnissaat peqataatinneqartarnissaallu pi-ngaa ruteqartorujussuuneri aamma erserpoq. Amerlasuut peqataatinneqartariaqarput, pingaarportaaq sumiiffinni inuusuttullu piginnaanngorsarnissaat.

Canadian Institutes of Health Research (CIHR) pulaarnera­ni Siunnersuisoqatigiit saqqummiivigineqarput ”Guide to Knowledge Translation Planning at CIHR: Integrated and End-of-Grant Approaches”. CIHR’i suliaqarnermini immik-koortuni annertuuni marlunni (Knowledge Translation/KT aamma Integrated Knowledge Translation/IKT) ilisi-masanik paasinartunngorlugu akulerusimasumillu inger­latitseqqiisarnermi nassaarsimanerannik aallaaveqarluni tunngassuteqarpoq. Ilisimasanik ingerlatitseqqii sarneq aku lerusimasoq ilisimasanik atuisunik ilisimatusartunillu naligiissitsivoq ilisimatusarnermullu naleqqunnerusumik patajaannerusumillu ilisimasanik atuinissamik ingerlatit­seqqilluni.

Taakku immikkoortut marluk annertuut ilisimatusarnermi Nunatsinnittaaq inuiaqatigiinnilu sulissutigineqartariaqar-nerat Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit isumaqati­giissutigaat. Siun nersuisoqatigiit atuuffimminni aatsaat siul lerpaamik paasisassarsiorput siunnersuisoqatigiillu isu-maqatigiissutigalugu paasisassarsiorneq pissarsiaqarfiul­luartoq - taamaammat siunnersuisoqatigiit siu mungaaq siunnersuutigerusuppaat siunnersuisoqatigiit atuuffimmi killeqartup nalaani paasisassarsiorneq ataa seq periarfis­saa sas sa soq.

Siulittaasuusimasoq/ilaasortaq Gitte Adler Reimer

Suleriaasissaq Josephine Nymand’ip atsiorpaa.

5

Ilisimatusarnermik Siuar­saa nermik aningaasaliissutit 1 mio. koruunitNunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit ilisi­ma tusarfinni sammisani tamani pingaarnertut aalaja ngii­nis samut tunngavissiortarput. Pingaarnertut tun nga viit tunuliaqutaralugit aningaasaliiffigittussanik innersuussi-nerit pingaarnersiortarpaat. Savalimmiunut Akilinermullu paasisassarsioreernerup kingorna pingaarnertut aalajangii-nissamut tunngaviit inerisarneqarput Aningaasaliissutinilu Tullermut qinnuteqartut piumaffigineqarput inuiaqatigiin-nut paasissutissiissasut inuiaqatigiinnillu ilanngussinermik eqqarsaatersorneq iluarsartuullugu pilersaarutaanniissa-sut.

Ilisimatusarnermik Siuarsaanermik Aningaasaliissutit SiulliitQinnuteqafimmi Siullermi pingaarnertut tunngaviusimavoq ”Pitsaviuneq aamma Nunatsinni inuiaqatigiinnut attuumas-suteqarneq”. Katillugit 448.145 koruunit agguaan neqarput. Inulerinermik (humaniora), peqqissutsimik, pinngortitale-rinermik iliuusissiornermilu (teknologii) iluarsartuullugu pilersaarusiaralugu ilisimatusarnermut arfineq­marlunnut aningaasaliissutit tunniunneqarput.

1. Lektori Kennet Pedersen qulequtaralugu: ”Østgrøn-landsk erindringskultur – Tunumiut’ers beretninger om åndemanere og hekse: Analyse af interview­materialet”. Aningaasaliissutit: 68.826,00 kr.

2. Nakorsatut taartaasartoq Anders Budtz qulequtaralugu: ”Weight Among Children in Nuuk at School Entry and Graduation from 2011­2016”. Aningaasaliissutit: 50.000 kr.

3. Postdoci Lorenz Meire qulequtaralugu: ”The Melting of the Green land Ice Sheet and its Impact on Coastal Bio-chemistry”. Aningaasaliissutit: 85.000 kr.

4. Seniorforskeri Rasmus Berg Hedeholm med titlen: ”Al-dersbestemmelse af pukkelhval”. Aningaasaliissutit: 60.000 kr.

5. Ilisimatusartoq Morten Birch Larsen qulequtaralugu: ”Undersøgelse af lavteknologiske metoder til begræns-ning af udvaskning af tungmetaller fra gråbjerg – fort-sættelse”. Aningaasaliissut: 28.560 kr.

6. Ilisimatusartoq Rasmus Nygaard qulequtaralugu: ”DBH - Den Blå Hylde” Aningaasaliissutit: 60.000 kr.

7. Land Surveying Coordinator Alexander Helland med tit-len: “Seasonal Population Surface Mass Balance Derived with an Unmanned Aerial Vehicle”. Aningaasaliissutit: 100.759 kr.

Aningaasaliissutinik qinnuteqarnernut marlunnut katillu-git 3.752.642 koruuninut qinnuteqaatit 39­upput. Qinnute-qaatit 39­t takkullutik. Iluar sartuullugu pilersaarusianut 16­inut 947.295 koruunit agguarneqarput.

Ilisimatusarnermik Siuarsaanermik Aningaasaliissutit Tulliit

Qinnuteqarfimmi Tullermi pingaarnertut tunngaviit sania­tigut pingaartinneqarportaaq pilersaarusiani inuiaqatigiin-nik ilaatitsineq akunniliullunilu paasissutissiisarneq iluar­sartuullugu ilanngunneqarsimanersut. Inulerinermi (huma­niora), peqqissutsimi, pinngortitalerinermi inuia qa ti gii le­ri nermilu iluarsartuullugu pilersaarusiani arfineq sisa maa­sunut aningaasaliissutit tunniunneqarput. Iliuusissiornermi (teknologiimi) qinnuteqartoqarsimanngilaq.

1. Adjunkti Steven Casper Arnfjord qulequtara lu gu: “Grøn-lands socialvidenskabelige forskningshistorie”. Aningaasaliissutit: 27.500,00kr.

2. Nakorsaq Sascha Wilk Michelsen qulequtaralugu: ”Fore-komsten af hjertesygdom hos grønlandske børn og unge, og risikoen for hjertesygdom efter indlæggelse for infekti-onssygdomme”. Aningaasaliissutit: 30.000 kr.

3. Ilisimatusartoq Mie Winding med titlen: ” Rurer larver, en overset brik i grønlandske fjordsystemer”. Aningaasaliis-sutit: 35.000 kr.

4. Ilisimatusartoq Caroline Bouchard qulequtara lu gu: ”What’s in the Fridge? Species Composition and Abundan-ce of Pelagic Fish Available to Top Predators in Northwest Greenland”. Aningaasaliissutit: 56.650 kr.

5. Silaannarmut tunngasunik ilisimatusartoq Jordi Cris tó­bal Rosselló qulequtaralugu: “Estimating Surface Ener-gy Fluxes in Greenland through Remote Sensing and Field Measurements”. Aningaasaliissutit: kr. 98.000 kr.

6. Studieadjunkti Signe Ravn­Højgaard qulequtaralugu: “Tusagassiuutit 2018 – Kortlægning af de grønlandske medier”. Aningaasaliissutit: 40.000 kr.

7. Immikkut ilinniagaqarluni nakorsaq Anders Koch qule-qutaralugu: ”En landsdækkende undersøgelse af epilep-si og feberkramper hos børn og unge i Grønland og Dan-mark”. Aningaasaliissutit: 50.000 kr.

8. Ilisimatusartoq Helle Torp Christensen qulequtara lugu: ”Vandringsmønster for store torsk”. Aningaasaliissutit: 75.000 kr.

9. Adjunkti Andreas Roed Otte qulequtaralugu: ”Lokal læ-ring og lokale kompetencer som ressourcer i folkeskolen”. Aningaasaliissutit: 87.000 kr.

6

Ph.d.­ aamma postdoc’inut aningaa saliissutitPh.d. aamma postdoc’inut aningaasaliissutit suliarinissaat Pinngortitaleriffiup isumagisarpaa Nunatsinnilu Ilisimatu-sarnermik Siunnersuisoqatigiit qinnuteqaatini ilisimatusar-nermut tunngasunik naliliinerit pingaarnersiuinerillu aki-sussaaffigalugit. 2017­imi aningaasaliissutit ilisimatusarfin-ni sammisani tamanit pingaarnersiorneqartut agguaanne-qarput ukununnga:

• Ph.d’nngorniaq Katharina Kreissig iluarsartuullugu pi-lersaarusiaralugu ”Greenlandic Seaweeds for Human Con sumption” iliuusissiornermi (teknologiimi) ilisima­tu sar neq. Aningaasaliissutit 2.545.268 kr.

• Ph.d.­nngorniaq Asta Mønsted iluarsartuullugu pilersaa­rusiaralugu ”Inuulluni - at leve i en animistisk virkelighed - Relation mellem menneske, materiel kultur og kosmolo-gi i Grønland” inulerinermi ilisimatusarneq. Aningaasaliissutit 1.486.921 kr.

• Postdoc­inngorniaq Aviaja Hauptmann iluarsartuullugu pilersaarusiaralugu ”Den grønlandske kostrevolution” peq qinnermi ilisimatusarneq. Aningaasaliissutit 1.572.944 kr.

Ataatsimiinnerit isumasioqatigiinnerillu ­ Savalimmiunut paasisassarsiorneqSavalimmiut ilisimatusarnermik siunnersuisoqatigiivisa Granskingarrađiđ’ip ingerlarnga allatseqarfialu pingaarner-tut paasissutissanik katersuiffiginiarlugit isumassarsiffigi-niarlugillu ilisimatusarnermik siunnersuisoqatigiit allatsiat paasisassarsiorluni angalavoq.

Nunani Avannarlerni ilisimatusarnermik suleqatigiinne ru ­lernissamik periarfissat misissorneqarnissaat angu niar lu­gut taaq ilisimatusarnermik ataqatigiissaarisoq Sten Lund angalaqataavoq. Tamatuma nalaani Namminersorlutik O­ qar tussat Nunatsinnut ilisimatusarnermik periusissiorneq erseqqissaasiorpaat, Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siun­ner sui soqatigiit ilisimatusarnermik suliffeqarfiit nunatsin-neersut peqatigalugit isumasioqatigiinnermit ”Nunatsinni ilisimatusarnermi ataatsimoorussamik periusissiornissaq pil-lugu isumasioqatigiinneq” oktobarip 19­iani 2016­imi pisu-mit ilanngukkusutatik tunniutereersimaleraat (Ukiu moor­tumik Nalunaarusiaq 2016 takuuk).

Ilisimatusarnermik suliffeqarfiit pulaarnerini savalimmiut ilisimatusarnermik suliffeqarfiisa ilisimatusarnermik siun-nersuisoqatigiit Granskingarrađiđ’i, ilisimatusarnermik su-liaqarnerisa aaqqissorneqarnera Namminersorlutillu Oqar-tussaat ilisimatusartut nunanillu allaneersut Savalimmiuni qanoq suleqatigiinnerat ingerlanersoq ataatsimut takutip-paa; aamma nunaminni ilisimatusarnermik suliaqarneq qanoq aaqqissorneraat aamma Savalimmiut Namminer-sornerullutik Oqartussaat nunaminnilu nunanilu alla neersut Savalimmiuni ilisimatusartut qanoq suleqatigiin ner sut.

Aningaasaliissutinik agguaassinermi atorne qartartunik im­mersugassanik, ilisimatusarnermik ilua r sar tuullugu pia­reersakkanik suliaqarnermi ingerlatse riaat sinik Nunatsin-ni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiivisa Allatseqarfiat saqqummiivigineqarpoq. Sava lim miut ilisimatusarnermik siunnersuisoqatigiianni misilittagaqarfigilluagaannik aal-lerfissaqarnera erseqqarippoq, assersuutigalugu akunni-liulluni paasissutissiinissamik nalunaarusiortarnissamillu piu masaqaatit. Pilersaarut malillugu Arnajaaq Lynge´p Sten Lund illu uku savalimmiuni ilisimatusarnermik suliffeqarfiit pulaarpaat:

• Afdelingen for Arbejdsmedicin og Folkesundhed (Suli-nermi nakorsaateqarnerup Innuttaasullu peqqissutsimik immikkoortortaqarfiat)

• Søvn Landsins (savalimmiut pigiuagassaat)• Granskingarrađiđ – Savalimmiut Ilisimatusarnermik

Siunnersuisoqatigiivi • NORA – Nordisk Atlantsamarbejde (Avannarlerni Sule-

qatigiinnermut sukarsuaq)• Havstovan (savalimmiut imarmi ilisimatusarnermik su-

liffeqarfiat)• Jarðfeingi (savalimmiut ujaqqanik misissueqqaartarfiat)• Umhvørvisstovan (Savalimmiuni avatangiiseqarnermik

naalakkersuisoqarfiat)• Mentamálaráðið (savalimmiut ilinniartitaanermi, ilisi­

ma tusarnermi piorsarsimassutsimilu naalakkersuiso­qarfiat)

• Fróðskaparsetur Føroya – FSavalimmiut ilisimatusarfiat• Fiskaaling (Savalimmiuni imarmi uumassusilinnik ki­

nguaas siortitsinermik ilisimatusarluni ingerlataqarfik).

Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit allatsiata Arnajaaq Lynge’p aamma West Nordic Studies’ip illuutaa (Green Growth) pulaarpaa. Kingusinnerusukkut siunertarisami ilin­niar tit sisoq ilisimatusarfinnilu ilinniartut Sten Lund peqati-galugu oqaloqatigiinnertalimmik nereqatigiittoqarpoq.

Sammisat paasissutissanik paarlaasseqatigiinnermiit Nu­nat sinni nunat akorngini ilisimatusarnermik paasissu tis sa­qarfimmik Nunanilu Avannarlerni ilisimatusarnikkut sule-qatigiinnermut eqqartueqatigiinneruvoq.

Saamimmit: Savalimmiuni ilisimatusarnermik siunnersuisoqati-giianni Granskingarrađiđ’imi attaveqaataasoq aamma aallartita-asartoq Maria Husgard, Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersu-isoqatigiit Allatseqarfiani allatsi Arnajaaq Lynge aamma pisortaq Savalimmiuni ilisimatusarnermik siunnersuisoqatigiianni Gran-skingarrađiđ’imi Annika Sølvará.

7

Piniariarneq

Isumasioqatigiinneq Piniariarneq Hotel Hans Egedemi mar ­lunngorneq jannuaarip 24­ani 2017­imi pisoq Siunner sui­so qatigiit peqataaffigaat. Uumassusileritooq Anders Mos­bech Itsarnisarsioorlu Bjarne Grønnow ammaanersiorlutil-lu tikilluaqqusipput, sammisat kattutaarlugit iluarsartuul-lugu pilersaarusiaq NOW ilanngullugu ilisaritippaat. Inuup inuiaqatigiillu pissusiinik misissuisartut Janne Flo ra aamma Astrid O. Andersen, ilisimatusarnermi sule qa taa soq Kasper Lambert Johansen, uumassusilerisut Anders Mosbech aam-ma Mads Peter Heide Jørgensen piniartullu Mads Ole Kri-stiansen, Olennguaq Kristensen, Aaqqiunnguaq Qaerngaaq, Qillaq Danielsen og Avigiaq Petersen. Inaarutitut ammasu-mik sammisani ilisimatusarnermi, piniarnermi aqutsiner-milu akornganni suleqatigiinnissaq periusissiornermilu (teknologiimi) innuttaasunik ilanngussilluni periutsinik inerisaqqiineq qaffassaanerlu oqaloqatigiissutigineqarpoq.

Avanersuarmi Qaanaap eqqaani piniartut suleqatigalugit Piniariarneq sammisat kattutaarlugit ilisimatusarluni iluar ­sartuullugu pilersaarusiaavoq, piniarnerannilu pi saat ta-kusaallu GPS’iminnik assilisaat filmiliaallu atorlugit na lu­naar suinertaqarluni. Sumiiffimmi piniarnerup uummaaris-sumik assiliornissaa silap allanngortarneranik sungiussi-masanik amerlassutsinillu paasinninnerit ataatsimut tun­ngavigalugit uppernarsiisinnaaneq inerneraa.

Sammisanit tamanit peqataasunit iluarsartuullugu piler-saarusiaq oqalugiaatigalugu saqqummiunneqarpoq. Ataat-simiinneq Nunatta pisuussutaanik uumassusilinnik aqut-sinermut aamma ilisimatusarnermut iluaqutaa sinnaasut innuttaasunik ilaatitsilluni periutsit nutaat inerisaqqinnis­saannut periarfissanik aallarniilluni oqaloqatigiinneruvoq.

Nunatsinni Ilisimatusarnermik Sinnersuisoqatigiinni siulit-taasuunikoq ilaa sortaq Gitte Adler Reimer ilaasortaanikorlu Pauline Knudsen ilisimatusarnermillu siunnersuisoqatigiit allatsiat Arnajaaq Lynge peqataapput.

Ilisimatusarnermik iluarsartuullugu pilersaarusiaq arlariin-nik anguniagaqarpoq:

• Sumiiffimmi ilisimasanik ilaatitsinerulluni sullissineq

• Inuit suliaqarnerannik nunap assinganut inissiineq

• Uumassusillit inuillu ataqatigiinnerannik sumiiffinni nakkutiginninneq

• Inuiaqatigiit allanngorartut

• Silap pissusianik ilisimatusarnermik peqataatitsineq

• Periutsimik qaffassaaneq

Akilinermut paasisassarsiorneqIsumasioqatigiinnermi Ilinniartitaanermut, Kultureqarner-mut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersui­soqarfiup aaqqissugaani ”Ilisimatusarnerup aamma ilinniar-titaanerni ingerlaqqiffiusuni atuartitsinerup pitsaassusaanik naliliineq” decembari 2016­imi pisumi peqataanerup ki­ngor na Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siun nersuisoqatigiit aalajangerput marsip qiteqqunnerani Akilinermut ilaasor-tat allatsilu paasiniaajartussasut, Ilisimatusarnermut siun-nersuisarneq ilisimatusarnermullu aningaasaliisarneq pillugit Inatsisartut inatsisaat nr. 5, novembarip 29-at 2013­imeersoq malillugu, kapitali 1: Siunertaq, § 1 imm. 6 aamma 7:• Inuiaqatigiit ilisimatusarnerullu ataqatigiisinnissaannik

periutsit pillugit ilisimasanik katersineq• Inuiaqatigiinnut ilisimatusarneq pillugu akunniliulluni

sullissinermi ilisimasanik katersineq• Inuiaqatigiinnut akunniliulluni sullissinermi ilisimatu-

sartut periusaat pillugit ilisimasanik katersineq

Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuiso qatigiit ilisi-masanik ukuninngattaaq katersuiniarput katersuiniarpoq:• Ilisimatusarnermik suliallit allat attaveqarfigilluarnis-

saat• Naggueqatitsinni ilisimatusarneq ileqqorissaarnissarlu• Naggueqatitsinni ilisimatusarnermik akuersissutit • Naggueqatitsinni ilisimatusarnermi ilinniarfiit• Ilisimatusarnermik iluarsartuullugu pilersaarusiani

naggueqatitsinni ilisimatusaatissanik aningaasaliinerit

Akilinermut tikeraarnissamik Nunatsinni Ilisimatusarner-mik Siunnersuisoqatigiit toqqaanerisa peqqutigaa piorsar-simassutsikkut assigeequteqarnerput aamma Nunatsinni Akilinermilu inuiaqatigiinnut tunngasut pissutsit asser-suunneqarsinnaammata. Siunnersuisoqatigiit ilisimatusar-nermik suliffeqarfiit nunap inoqqaajusut imaluunniit taak-kunannga suleqateqartut pulaarpaat: angalaneq qaammat marsi 2017­imi pivoq.

Saamimmit: Mads Ole Kristiansen, Olennguaq Kristensen, Aaqqiunnguaq Qaerngaaq, Qillaq Danielsen aamma Avigiaq Petersen.

8

Akilinermi ilisimatusarnermik suliffeqarfinnut pulaarneritTorontomi ilisimatusarnermi iluarsartuullugu pilersaaru­sia nik nunap inoqqaavinik peqataatitsinermik ilisimasalik Adam Chamberlain Siunnersuisoqatigiit pulaarpaat. Otta-wami nereqatigiinnertalimmik Siun nersui soqatigiit oqalo­qatigiinnermut Suzy Basille qaaqquaat. Suzy Bazile Akili-nermi inoqqaat ilaannut ilaavoq nunallu inoqqaavi pillugit ilinniarnermik ilisimasaqartuulluni. Siunnersuisoqatigiit Akilinermiut Peq qinnermik Ilisimatusarfiata Aaqqissuus­si soqarfia (Canadian Institutes of Health Research – CIHR) pulaarpaat ukunin nga sammisanik saqqummiivigineqar-lutik:• CIHR qulaanit isigalugu• CIHR’ip ilisimasanik paasissutissiinermi ingerlatitseq­

qinnermut periusissiaa o Ammasumik isersinnaanermut nalunaarsuutinillu

aqutsinermut suliniutit o Ilisimasanik paasissutissiinermi ingerlatitseqqinne-

rup oqilisarniarlugu ilisimatusarnermik aningaasa-liissutinik siunertarisat ilusilersornerat

o Peqqissutsimut naalakkersuisumut ilisimasanik paasititsiniaaneq pillugu ataatsimiinnerit

• Ilisimatusarluni sulinermi akulerussineq o Akilinermi ilisimatusarnermik napparsimasumut

sammisumik periusissiaq o CIHR’imi innuttaasunik peqataatitsineq

• Canadamiut attaveqatigalugit

• Nunat akornanni ilisimatusarnermik aningaasaliissuti-nik tunisisartunik peqataatitsineq

Siunnersuisoqatigiit ICC Canada pulaarneranissaaq eqqar-tueqatigaat nunap inoqqaavi ilisimatusartullu aaqqiagiin-nginneri suleqatigiinnerallu pillugit. Inuit Kanatami Tapiriit – ITK – The National Representational Organization Protec­ting and Advancing the Rights and Interests of Inuit in Ca-nada kingusinnerusukkut pulaarnera iluatsippoq sammi­sallu eqqartukkat kingulliit assigalugit.

Kingusinnerusukkut ilinniarfissuaq Nunavut Siuniksavut Si-unnersuisoqatigiit pulaarpaat, tassani atuartut nunap inoq-qaajusut saqqummiillutik; kingunerani sammisat saqqum-miunneqartut aallaavigalugit eqimattakkaarluni eqqartue-qatigiittoqarluni. Atuarfimmi sullivinnik takutitsereernerup kingorna ualikkut torlussorlutik niperujoorutinillu qitiuti-galuni qilaatersornertalinnik takutitsipput.

Association of Canadian Universities for Northern Studies (ACUNS) / Association universitaire canadienne d’études nordiques (AUCEN)­imeersoq Jeanette Doucet Siunnersui­soqatigiit nereqatigiinnertalimmik oqaloqatigivaat, nunap inoqqaavi ilisimatusartullu aaqqiagiinngissutaat eqqartor-neqarlutik.

Nunavummiittumi Iqalummut paasisassarsiornermi anga-lanissaq pilersaarutaagaluarpoq, tassani Siunnersuisoqati-giit Qaujigiartiit Health Research Centre, Nunavut Research Institute, Dept. of Health, Nunavut Tunngavik Inc. aamma Nunavut Arctic College pulaarneqartussaagaluarlutik. Siu-littaasuunikoq Gitte Adler Reimer timmisartumik kinguaat-tooqattaarnerit peqqutigalugit aalajangerpoq angalanissaq unitsinneqassasoq.

Paasisassarsiornermi immikkut ittumik ataatsimiipput Ilisi-matusarnermik Siuarsaanermi Siullermut aningaasaliissuti-nik qinnuteqaatit ph.d.­ aamma postdoc’inullu aningaasa-liissutit suliaralugit. Tamatumani pisumi soqutigineqartut akunniliulluni paasissutissiineq suleqatigiiffillu pisussaq Hindsgavl III ilaasortat ilaata isumasioqatigiinnermit ”Nu-nat sinni ilisimatusarnermi ataatsimoorussamik periusissior-neq”­mit inernernik saqqummiussiffigisassaa suliarineqar-put.

Saamimmit: Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiinni ilaasor taa-nikoq Pauline Knudsen, ilaasortaq Gert Mulvad, ilaasortaanikoq Ole Geertz-Hansen, School of Indigenous Studies / First Peo-ples Pavilion – Québec’imi ilisimatusarfimmeersoq Suzy Basille, siulittaasuunikoq ilaasortaq Gitte Adler Reimer aamma ilaasor-taanikoq Anne Merrild Hansen.

Ilinniarfissuarmi Silaqtuqsaqvik Nunavut Siuniksavut’mi Ottaxa Canada’miittumi eqimattakkaarlutik saqqummiussisuni ilaasor-taanikoq Pauline Knudsen aamma siulittaasuunikoq / ilaasortaq Gitte Adler Reimer peqataasut.

9

APECS ­ Arctic WorkshopNunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit allat­siat Arnajaaq Lynge APECS (Association of Polar Early Ca-reer Scientists)’imi ilaasortaavoq qaaqquneqarsimalluni­lu issittumi suleqatigiinni ”Building Successful Collabora-tions and Communities” pillugu saqqummiinissaminut. Ataatsimiinnerup allaatiginninnera najoqqutaralugu oqa-lugiarnerup sammisarai nammineq misilittakkat aamma Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit:

”Nunap inoqqaavi najorlugit qanittuaniluunniit annertuu-mik ilisimatusartoqartillugu ilisimatusartut najugaqartul-lu sunniivigeqatigiinnerat attaveqatigiinnerallu arlalitsi-gut amigaateqarpoq. Assinganik issittumi ilisimatusarner-mi inoqqaajusut ataasiakkaat aaqqissuussatullu peqataa-nerat suli killeqarpoq”.

Saqqummiinermi periarfissaasimavoq ilisimatusarnermi aamma akunniliulluni sullissinermi sumiiffinni inuiaqa-tigiinnut pilersitsiniarnerit sunniuteqarluartut periaat-sit eqqartornissaat. Saqqummiinerup sammisat imarai: ”The Objectives of the Council, The Act of the Council, Initia-tives against the challenges: Excursion in Savalimmiut / the Faroes and Akilineq / Canada; New goals and New Funding Requirements”, ilanngullugu sassartitat Meagan Gabrow-ski’p (Yukon Research Centre) aamma Emily Choy’ip (Uni-versity of Manitoba) apeqquteqaataannik akissuteqarneq. ”Inuiaqatigiit isumalimmik peqataatillugit akissaqartoqar-nersoq, ilisimatusartutut nunap inoqqaavisa inuiaqatigiian-ni suleqatigiinnissamik aallartisaaniarluni najugaqar tul-luunniit peqatigalugit pisoqartitsiniaraanni kina atta vi gis-sanerlugu, ilanngullugu ilisimatusarlutik ilinniartut piffis-sami killilimmi najuussinnaappata imaluunniit ani ngaa sat naatsorsuutigisaat killeqarpata najugaqartut periutsit suut atorlugit attaveqatigisinnaaneraat apeqqutinut tunngap-put.”

Hindsgavl IIIAarhus Universitet, Københavns Univer sitet aamma Dan-marks Tekniske Universitet una issittumi ilisimatusarneq ilinniarnerlu pillugit sulliveqarnerit pingajuat aaqqissuga-raat. Sullivik issittumi apeqqutinik suliaqartunut toraarin-nippoq. Ilaasortaq Morten Meldgaard aamma allatsi Arna-jaaq Lynge sullivimmi apriilip 19­iani 20­anilu Hindsgavl’ip illorsuani suleqatigiinni peqataapput.

Ulloq siulleq IKIIN’imi ilisimatusarnermik ataqatigiissaa-risup Sten Lund’ip ”Greenland Research Strategy - Interna-tional Research HUB’ saqqummiuppaa sammisami ’Politiske og strategiske rammer for arktisk forskning og uddannel-se”. Sammisami ”Ideer om forskningshub i Grønland” Nunat-sinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiinniit Morten Meldgaard’ip saqqummiuppaa ”Forskningshub – Sisi miut & Nuuk”. Ilisimatusarnermik paarlaasseqatigiiffik (Forsk-ningshub) pillugu kattulluni ataatsimiinnermi eqqar tue qa­ti geereer ner mi issitumi ilisimatusarneq aamma Hinds gavl IIImi qa noq ittoqarneranik takutit silluni pingasunik ilan­ngus siso qarpoq. Kingunerani suleqatigiit eqimattakkaanut ilisarititsisoqarpoq Morten Meldgaard’ip Arnajaaq Lyn-ge’llu peqataaffigisaannut. Suleqatigiillutik eqimattakkaat ukuupput:.

Suleqatigiit eqimattakkaat ukuupput: • Ilinniarneq ilinniaqqinnerlu • Ilisimatusarneq• Ilisimatusarneq tunngavigalugu siun nersuineq nutaalior-

nerlu• Ilisimatusarnerup ataqatigiissaarnera nunallu akornanni

suleqatigiinneq (EU) • Akunniliulluni sullissineq nalunaarsuutinillu siammarte-

rineq

Suleqatigiit eqimattakkaat sulliviup ullup aappaani iliuusis­satut pilersaarusiat erseqqinnerusut saqqum miuppaat kat-tulluni ataatsimiinnermiit utertiiviginer talimmik. Tassan­nga Peter Schmidt Mikkelsen’ip ”Isaaffik” ( www. isaaffik.gl) saqqummiuppaa. NIS’ip tapersersorpaa nittartakkamullu ilanngunnissaq isumaqatigiissutigereerlugu. Egon Randa Frandsen’imit ”Samarbejde om sikkerhedskurser” kingorna issittumi ilisimatusarneq pillugu nutaarsiassaqaqqippoq pingasunik. Qullersap John Hansen’ip København’ip Ilisima-tusarfianiit sullivik naggaserpaa.

APECS - ukiumoortumik nunat akornanni aaqqissuussaq kater-suuffik, issittumi ilisimatusarnermik tapersersuillunilu siuarsaa-soq.

10

NordForskIIlisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit nutaat pilersin­neqarnerini juuni 2017­imi Josephine Nymand Nord­forsk’ ip siulersuisuinut aallartitatut Nunatsinniit nakku­tilliisutut toqqarneqarpoq.

NordForsk Nordisk Ministerråd’ip ataani ataqatigiissaa­gaa voq, Nunani Avannarlerni ilisimatusarnermut ilisimatu-sarnerullu aaqqissuussaaneranut aningaasaliisarluni. Dan-markimi, Finlandimi, Islandimi, Norgemi Sverigemilu nuna tamakkerlugu ilisimatusarnermik siunnersuisoqatigiinni angi nernit sinniisunik Nunanilu Avannarlerni ilisimatusar-fiit suleqatigiit sinniisuinik NordForsk’imi siu littaasut kati-tigaapput. Savalimmiuniit, Nunatsinniit, Ålandimiit Nuna-nilu Avannarlernit naalakkersuisoqarfimmiit nakkutillii so­qarportaaq. NordForsk’eqarfinni ataatsimiinnerit siunissa-mi suliniu teqarfigineqarsinnaasut pillugit eqqartuinissa-mik aamma ilisimasanik misilittakkanillu nunat akunner-minni paarlaasseqatigiinnissamik periarfissiipput. Nunani Avannarlerni ilisimatusarnerup isummerfiginerani taku tit­sinissaminik aamma Nunatsinnut aqqutissiivoq.

Taakku nunat assigiinngitsut ilisimatusarnerup iluani im-mikkut namminneq ajornartorsiutitut aporfitsik qanoq aaqqiivigisarneraat oqaloqatigiilluarluni eqqar torsinnaa-neri iluaqutaavoq. Immikkuullarissumik soor lu Savalim-miunit misilittakkat Nunatsinnut iluaqutaa sinnaapput. 2017­ip upernarnerani Josephine Nymand’ip peqataaffigi­saanik Stockholmimi marloriarluni ataatsimeersuartoqar-poq Københavnimilu isumasioqatigiittoqarluni.

UArcticUArctic’ip 20­ssaat aggustimi Nuummi ingerlanneqarpoq. Josephine Nymand aamma Lotte Frank Kirkegaard Siun-nersuisoqatigiit sinnerlugit peqataapput. UArctic peqa-taa sunut ataatsimiinnissamik siunissami issittumi ilisi-matusarneq pillugu eqqartueqatigiinnissamillu sammis-anilu tamanit ilisimatusarneq nutaanerpaat kingulliit pil-lugit paasissutissinneqarnissamik periarfissiivoq. Immik-kuullarissumik ilisimatusarnermi ataatsimut sammisalik-kat ataqatigiiaat Nunatsinnut iluaqutaasinnaapput. Nunat killingi akimorlugit suleqatigiinneqarpoq qaffasissutsillu arlallit peqataaffigineqarsinnaapput. Immikkuullarissu-mik iluaqutaasinnaaneranut peqqutaavoq Nunatsinni eqi-mattakkaat ikinnerusunik ilisimatusartortallit imminnut ungasillutik inissisimasinnaammata. UArctic aqqutiga lu­gu ilisimasanik akileriilluni paarlaasseqatigiinnissamik aqqutissiivoq.

Siunnersuisoqatigiit UArctic Membership Committee’ min­ngaanniit nereqatigiinnertalimmik ataatsimiinnissamut qaaqquneqarput.

UArctic’imi siulittaasoq Lars Kullerod aamma UArctic’ip siunnersuisoqatigiianni siulittaasoq Liisa Holmberg ataat­simiinnermi Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersui so­qatigiit qanoq UArctic iluaqutiginerusinnaaneraat qanor-lu Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit UArctic’eqarfimmut peqataatinneqarsinnaanerat eqqar-torniarlugu peqataapput.

Saamimmit: UArctic’imi siulittaasoq Lars Kullerod, Nunatsinni Ili simatusarnermik Siunnersuisoqatigiinni siulittaasoq Josephine Ny-mand, UArctic’imi Ex Officio Liisa Holmberg, Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiinnilu ilaasortaq Lotte Frank Kir-kegaard.

11

AllatseqarfimminngaanniitAllatseqarfiup nittartagaq (www.nis.gl) nutarsarlugu aallu­tingaatsiarnikuuaa. Nunatsinni ilisimatusarnermik suliffe-qarfiit suleqatigalugit ataavartumik suliaavoq. Nittartagaq pingasunik oqaaseqarpoq, kalaallisut, danskisut tuluttullu; tuluttoortaali nukissat killeqarneri peq qutigalugit pingaaru-teqannginnertut inissinneqarluni.

Nittartakkami ilaatigut suliffeqarfiit ilisimatusarnermik periusissiaat nassaarineqarsinnaapput, ilisimatusarner-mik aningaasaliissutinik agguaassat allattorsimaffii 2014­imiillu maannamut nalunaarusiat, ataatsimiinnissa­mut oqaluuserisassat imaqarniliallu aamma angalasima-nermit nalunaarusiat.

Maanna piumasaqaatitut ileqqoritinneqalernikuuvoq Ilisi-matusarnermik Siuarsaanermik aningaasaliissutinik qin-nuteqarnermi nittartakkami paasissutissatut tulluartumik naatsumik allaatiginninnermik ilanngussinissaq. Iluarsar-tuullugu pilersaarusiaq taperneqarnikoq naammassineqa-raangat tapiissutisisimasoq nittartakkamut paasissutissa-tut suliarisimasami pillugu naalisakkamik suliaqassaaq.

Siunnersuisoqatigiit uppernarsaatinik attuumassuteqartu-nik Namminersorlutik Oqartussat nalunaarsuiffiannut F2­mut isertalernissaat suli sulissutiginiarneqarpoq. Taman-na naatsorsuutigisamiit piffissamik atuinarnerusimavoq 2018­imili naammassineqarnissaa naatsorsuutigineqarlu-ni. Siunnersuisoqatigiinnut mailimik immikkoortumik pi-lersitsisoqarpoq (nis@nanoq.gl).

Siunnersuisoqatigiit suliaannik Allatseqarfik tusagassiuti-nut nalunaarusiortarpoq. Kinguneraa KNR’imi – Kalaal-lit Nunaata Radioani ilanngutassiineq. Piffissami tassani siun nersuisoqatigiit KNR TV’mi Ilisimatusarnermik Siuar­saaneq pillugu allagarsiipput.

NaggasiutNunatsinni ilisimatusarnermik iluarsartuussat annikitsut annertuullu arlallit kalaallit allamiullu ilisimatuut ingerlallu-git inaarisarpaat. Nunanit allanit Nunarput annertuumik isi-giniarneqarpoq. Taamaammat ilisimatusarnermit iluarsar-tuullugu pilersaarusianit inernerit ilisimalikkat siammar-ternissaat iluaqutigineqarnissaallu. Inuiaqatigiinnut Nunat-sinni ilisimatusarneq iluaqutissanngorluguttaaq Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiinnut pingaaruteqar-poq. Tamanna piviusunngortinniarlugu anguniagaqarluta sulissutigerusupparput.

Paasisassarsiornernit ataatsimiinnernillu aaqqissuussanit Nunatsinni nunanilu allani siunnersuisoqatigiiusimasut mi-silittakkanik arlalinnik katersipput; misilittakkat uani nalu­naarukkat aallarnisaalluartullu. Isumassarsiatsialannik mi-silittakkanillu atuutsitsilernissamik nangitsinissaq maanna siunnersuisoqatigiiusunut pingaaruteqarpoq. Ilisimatusar-nermik aningaasaliissutit tullernik agguaassinermut atatil-lugu sulinermilu ilisimatusarluni inernernik akunniliulluni paasissutissiinermi erserpoq. Ilutigalugu Siunnersuisoqati-giit nutaat aammaarlutik nunat avannaamioqatitsinnut isi-giniaqqikkusupput kalaallit ilisimatusarnerannut iluaqutis-saasinnaasumik ingammik sapinngisamillu isumaqatigiissu-siliorlutik.

Ilisimatusarnermik ilisimasaqarluni immikkut isiginiarne-qarluni kalaallillu inuiaqatigiiannik attuumassuteqarluni inger laqatiginnittumik suliaqarneq nangissavarput.

SiulittaasoqJosephine Nymand

Ilimmarfimmi Council Banquet’eqarneranni UArctic’imi ataatsimiinnermi peqataasut.

12