V R I J D A G S ! J A N U A R I 1 9 4 1 • E E R S T E J A A R G A N G • N U M M E R 4

UITGAVE VAN HET NEDERLANDSCH VERBOND VAN VAKVEREENIGINGEN - VERSCHIJNT IEDERE WEEKADRES REDACTIE EN ADMINISTRATIE: HEKELVELD 15 - AMSTERDAM-C. - TELEFOON 38811 POSTBUS 100ABONNEMENTSPRIJS VOOR NIET-LEDEN VAN HET N.V.V. F 2.50 PER JAAR - GIRO 21876 - LOSSE NUMMERS 7'A CTS

Aan de jongeren!Wij richten vandaag, een bijzonder woord tot de jongeren onderonze lezers. Daarmede hebben wij, zonder de grenzen al te nauw-keurig te willen trekken, met name de achttien- tot vijf-en-twintig-jarigen op het oog. Aan hun moeilijkheden en vraagstukken zoudenwij gaarne speciale aandacht willen wijden. Voor een welslagenvan dit streven is het echter zeer gewenst, dat de jongeren zelfhun stem laten horen, door ons deelgenoot te maken van hetgeenhen bezig houdt of bezwaart. Dat kan geschieden in een ver-trouwelijke brief, waarin van de eigen levensproblemen wordtverteld, onverschillig of deze van persoonlijke dan wel van maat-schappelijke aard zijn. Wat wij met zulke brieven doen, hangtnatuurlijk van hun inhoud af.Soms zal het antwoord worden gegeven in de vorm van eenbespreking der aangeroerde vraagstukken in deze kolommen,maar het kan natuurlijk ook zijn, dat het vertrouwelijk karakterder vraag een persoonlijk bescheid per brief nodig maakt. Ookstellen wij ons voor, dat er brieven zullen inkomen, die zich doorhun karakter voor publicatie lenen, zodat op deze wijze dejongeren elkaar helpen en voorlichten.Tenslotte houden wij ons aanbevolen voor onopgesmukte mede-delingen omtrent uw levenslot en levensloop. Uiteraard zal hier-van een zeer discreet gebruik worden gemaakt, doch wij stellenons voor, dat het op deze wijze inkomend materiaal ten zeerstezal kunnen bijdragen tot verdieping van de kennis omtrent denoden, waarin velen in de leeftijd tussen 18 en 25 jaar verkeren.De kennis hiervan is de voorwaarde voor iedere verbetering.Het woord is thans aan de jongeren!

Vrije tijdUit de strijd voor verkorting van de arbeidsduur is ons altijd hetargument bijgebleven, dat de arbeider geen raad zou weten metde vrije tijd, die hem daardoor ten deel zou vallen. De werkelijk-heid heeft het ons anders geleerd. De gelegenheid om, na vol-brachte dagtaak, in ruimere mate een bezigheid naar eigen ver-kiezing aan te vatten, is door de arbeiders over het algemeendankbaar aangegrepen om tot een meer persoonlijke levens-ontplooiing te geraken. Menigvuldig zijn de gebieden, waarop zijhun werkzaamheid wisten aan te wenden. De een vond in devolkstuin een nuttige en aangename bezigheid, de ander wierpzich op de studie en een derde zette zich aan de knutselarij.In één onzer vorige nummers vertelden wij van een timmerman,die, zonder enige vóóropleiding en alleen gewapend met zijnnoeste vlijt, met succes houten beelden ging snijden. Deze ervaringheeft ons op de gedachte gebracht, dat er wellicht onder onzelezers nog menig, verborgen talent zal schuilen. Een man of eenvrouw, die in vrije uren zich een arbeid wist te scheppen, waar-mede bijzondere uitkomsten werden bereikt. Wij denken hierbijniet alleen aan kunstzinnige scheppingen, maar ook aan zuiverekniltselarbeid of practisch werk.Indien men zelf iets van deze aard heeft gepresteerd of andersmensen kent, die zich in dit opzicht onderscheiden, laat men onsdaarover dan eens schrijven. Blijkt er wat in te zitten, dan willenwij er gaarne de aandacht van onze lezerskring voor vragen. Opdeze wijze leren wij eikaars liefhebberijen kennen en kweken wijwaardering aan voor het werk van hen, die in hun vrije tijd ietsbuitengewoons presteren.

E en lezer stelt ons op den man af eenvraag, die wij, rechtuit en zonder om*

•wegen, willen beantwoorden. Hij heefthoren vertellen, dat de nieuwe N.V.V.*bestuurders zulke schandelijk hoge sala*rissen genieten. Maar liefst achttien*duizend gulden voor den commissarisWoudenberg, en twaalf duizend guldenvoor elk van zijn adviseurs. En onzebriefschrijver wil nu weten wat hiervanaan is. Gaarne dienen wij hem en daar»mede ook de vele anderen, onder wiedit gerucht verbreid is, van antwoord.Wie al wat langer in de arbeidersbewe*ging meeloopt, weet, dat achterklap overvakbondsleiders geen verschijnsel vanvandaag of gisteren is. Ook de instel»lingen van de arbeidersbeweging hebbenhet meer dan eens moeten ontgelden.Wat dit betreft is er dus niets nieuwsonder de zon.Toch is er wel enig verschil. De kwadegeruchten van weleer stamden steevastuit kringen, waarvan men wist, dat zijhet oogmerk hadden om de arbeiders»beweging en haar instituten te schaden.Het nieuwe gerucht echter blijkt meteen zekere gretigheid te worden rond»verteld, ook door lieden, die, krachtenshun afkomst, zich eer moesten wijdenaan positief dienstbetoon jegens de vak»beweging, instede van zich tot tolk temaken van allerhand kwade praat. Blijk»baar is de bekoring van de fluisterziekteonzer dagen voor dezulken sterker danhun gevoel van verbondenheid met hetlot der economisch zwakkeren. Aldusontstaat het trieste beeld van werk»krachtige mannen, die in een tijd, waarinfors moet worden aangepakt, liever,met de handen in de zakken, aan dekant staan en daarbij dan nog eendeuntje roddelen.

l/tüe veikenninaenwerkelijkheid voor onze volksgemeen*schap slechts tot heilloze gevolgen kanleiden.

Wij zijn zeker niet van zins ieder nieuwvoorbeeld van deze fluisterpraat, dat onster ore komt, in beschouwing te nemen.Maar geheel zwijgend willen wij er tochook niet aan voorbijgaan, om de een*voudige reden, dat er nog altijd goed*gelovigen blijken te zijn, die al te ge*makkelijk aanvaarden wat men hen inde oren gelieft te blazen. Daarom delenwij onzen Rotterdamsen briefschrijvermede, dat wij gemachtigd zijn te ver*klaren, dat de salarissen der tegenwoor*dige N.V.V.*bestuurders door de bankgenomen eer lager dan hoger zijn dan inhet verleden het geval was en dat de

fantastische bedragen, die men, wat ditbetreft, wel noemt, eenvoudig kant nochwal raken.Men wil het N.V.V. zoveel mogelijkafbreuk doen en daartoe wordt elkmiddel, ook de laster, goed genoeggeacht. Ziedaar alles! Intussen hebbende kwaadsprekers tot dusver weinig eervan hun werk gehad, want de arbeiders*beweging als geheel is trouw geblevenaan het N.V.V., gelijk trouwens ook nietmeer dan vijf procent der geheel ofgedeeltelijk bezoldigde bestuurders zijnheengegaan. Het stemt tot voldoening,te kunnen vaststellen, dat de voortzet»ting van het werk door de oude N.V.V.*bestuurders de duidelijke instemminggeniet van het overweldigend grote deelvan de leden der aangesloten bonden.De modern georganiseerde arbeidershebben massaal de op hun post geblevenbestuurders gevolgd. Daardoor staat hetN.V.V. tot op de huidige dag als eensterke en beschuttende burcht. Geenroddelpraat heeft aan haar kracht af*breuk kunnen doen.

Minder critisch toont men zich evenwel,wanneer een ander onderwerp aan deorde komt, dat eveneens de onderschei*ding geniet een mikpunt te zijn van defluistercampagne. Wij bedoelen de Win*terhulp. Het heeft geen nut te ver*bloemen, dat talloos velen tegenoverdeze nieuwe instelling afkerig staan. Eensterk voorbeeld hiervan levert de Neder*landse Unie. De leiding dezer beweging,naar eigen getuigenis inziende, dat vandeze instelling „iets heel goeds, iets heelmoois te maken valt", heeft haar volge*lingen aangespoord krachtdadige mede»werking te verlenen. Wat zagen wij nugebeuren? De volgelingen der Uniebleken dermate vergiftigd door hetkwade gebabbel, dat zij eenvoudig ingroten getale weigerden hun leiding tevolgen, zodat deze laatste hieroverbittere klaagtonen moest doen horen.Indien het nu alleen ging om onenigheidin de Unie*gelederen, dan zouden wijdaarover lichter kunnen heenglijden.Maar er zijn ook andere slachtoffersvan d«ze pogingen tot sabotage.Wij bedoelen de velen, die voor steun

van de Winterhulp in aanmerking komen.Liever laat men die verkommeren danzijn medewerking te verlenen aan eeninstelling, die inderdaad op een Duitsvoorbeeld is geïnspireerd.Nu is het van oudsher een goede ge*woonte, dat beschaafde volkeren elkaarin hun wederzijdse cultuurgoederen doendelen. Ook in de tegenwoordige omstan*digheden profiteren wij iedere dag op demeest uiteenlopende gebieden van vin*dingen, die in Duitsland het eerst inpractijk werden gebracht.Een arts, die een patiënt liever laatsterven dan hem een Duits geneesmiddeltoe te dienen, zou door de ganse open*bare mening worden veroordeeld. Waar*om dan zo afwijzend tegenover eensociaal experiment als de Winterhulp,dat in Duitsland grote resultaten heeftopgeleverd?Op die redelijke vraag valt zeer moei*lijk een redelijk antwoord te geven.De dames en' heren van de fluistercam»pagne geven er dan ook de voorkeuraan deze vraag te negeren. Dat is voorhen heel gemakkelijk, want grotendeelskomen zij voort uit kringen, waar mennog geen krimp heeft. Wij echter, dieons tot taak hebben gesteld, de belangender noodlijdenden te behartigen, ook indeze tijd, achten het ons tot plicht metklem op te komen tegen zulk een socialehardvochtigheid.De ervaringen, opgedaan met de Winter*hulp in Duitsland, zijn zodanig, dat ditinstituut, mits aangepast aan Neder*landse verhoudingen, ook hier te landeveel nood zal Itunnen lenigen. Het biedtzelfs de mogelijkheid tot een prachtigedemonstratie van nationale verbonden*heid en onderling saamhorigheidsbesef.Dat verklaart ook de leiding van deNederlandse Unie in te zien. Grotedelen van ons volk blijken echter der*mate bevangen te zijn door een fluister*psvchose, dat zij hun klare onderschei»dingsvermogen ten enen male tonen tehebben verloren. Zij zouden goed doendoor zich eens te spiegelen aan de nuch*tere zin van de honderd duizenden wer*kers van stad en land, die het N.V.V.trouw bleven en zich wisten te hoedenvoor een negativisme. dat misschien eenromantische schijn moge hebben, doch in

Nu wij het toch over romantische schijnhebben: het volstrekte tegendeel vanromantische zin vertoont een Ainster*damse papierhandel, die aan zijn klantenbericht: „Wij geven geen concert, maar:Grieg, Beethoven, Ravel, Tauber, Bizet,Berlioz, Dopper, Chopin en Liszt zijn denamen van nieuwe soorten, welkespoedig uit magazijn leverbaar zijn."De tegenstelling tussen de beide fabri*kanten is duidelijk. De ene geeft uitsociale zin een fabrieksconcert voor zijnpersoneel, daarmede een positieve bij*drage leverend tot het probleem hoemen den arbeider het verblijf in defabriek, waarin hij een groot deel vanzijn leven slijt, kan veraangenamen. Deander daarentegen weet niet beter tedoen dan een spottend geluid te doenhoren en componistennamen te gevenaan enkele nieuwe papiersoorten. Hierbotst de oude met de nieuwe tijd. Aande ene kant een sociale instelling; aande andere zijde hooghartige eigenbaat.Intussen is er nog een andere houdingmogelijk tegenover het streven omgrotere nadruk te doen vallen op devreugde van de arbeid. Men kan zeg*gen - - en ook zulke klanken hebbenwij beluisterd — dat het geld, dat aanontwikkeling en ontspanning voor dearbeiders wordt besteed, beter zoukunnen worden aangewend tot verster*king van hun materiële positie. Wie zospreken slaan de spijker deerlijk naastde kop. Voor de stoffelijke belangenvan de arbeiders toont zich, ook in dehuidige omstandigheden, gelijk reeds bijmeer dan een gelegenheid bleek, hetN.V.V. paraat. Maar de vakbewegingzou haar verleden loochenen, indien .zijniet tegelijk iedere kans om culturelearbeid te verrichten, met beide handenaangreep.In sommige kringen hebben wij jegensde moderne arbeidersbeweging wel eenshet woord „stofvergoders" horen bezi*gen. Het verwijt was volkomen mis*plaatst. Laat men ons dan ook nu vanboord blijven met allerhand smoesjes,wanneer het N.V.V., ondanks de woe*dende oorlogsstorm, de blik gevestigdhoudt op de geestelijke, zowel als op destoffelijke belangen van de Neder*landse arbeiders.

(Foto's: „Arbeid"f

A ls de bode ons heeft binnengelaten,hebben wij het gevoel, in een groot

en ruim vertrek te zijn. Maar wij zoudendit vertrek nu niet kunnen beschrijven,want de heer Damme, die achter eenbureau zit, en ons aan de voorzijdehiervan laat plaats nemen, vangt aan*stonds aan, zekere gedachten te ontwik»kelen, en eist op die manier dadelijkonze aandacht op. Zijn gezicht draagteen blos als van een gezond mens, dieeen stevig eind, tegen een fikse, frissebries in, heeft voortgestapt. Maar wijzien den heer Damme altijd met dezeblos, die van zijn frisse geest een sym»hool lijkt, zoals de springerige krul'letjes, welke het gelaat kronen, eenteken schijnen van de spontaneïteit, diehem eigen is.Maar dit is geenszins een man, die zichdoor een opwelling laat meeslepen.Want, al begint hij, spontaan, aanstondste spreken over de allergewichtigste ver»schijnselen, die ons aller gedachten indeze tijd bezig houden, en over de con»clusies, welke hij hieruit voor zijn, bijuitstek belangrijke, gemeenschapsbedrijfmoet trekken, men voelt, dat hij geengedachte uit, die niet vooraf door zijnscherpe, critische zin is gecontroleerd.Zo werkt deze actieve geest snel ensrrtijdig voort, in de richting der resul»tante van wat daar, natuurlijk en vitaal,'n dat brein geboren wordt én vaneen nimmer»aflatende bezinning. Zulkspel van kracht en tegenkracht tevolgen, geeft een intellectueel genot.»an tijd tot tijd een enkele interruptie°nzerzijds, een vraag, halverwege ge»steld.... en de heer Damme begrijptdra, wat wij bedoelen, en reageert. Danontstaat een levend gesprek, vrij vanovermatige, ambtelijke reserve en vol'nhoud van belangwekkende en belang»rijke gedachten...Voor een Staatsbedrijf als de P.T.T.,dat zovele beslissingen heeft te nemen,die diep in de maatschappij ingrijpen,18 de toestand in zoverre moeilijk, datwij de veranderingen mee moeten maken,die zich in de Nederlandse samenlevingvoltrekken, terwijl voor ons en vooranderen de vraag, hoe die veranderingenj-en slotte zullen zijn, nog niet is tebeantwoorden", zo vangt de Directeur»Generaal aan. „Het spreekt vanzelf, dat"ie wijzigingen van invloed zijn zowel°P de inwendige organisatie en het per»Soneelsbeleid, als op de eisen, aan deuitoefening van de dienst te stellen, dus°P datgene, wat wij het publiek moeten^ kunnen bieden.Ons standpunt is steeds geweest, datW|J er in de eerste plaats 'zijn voor het'ubliek. Alleen, als men van dit stand»

Punt uitgaat, kan de taak van een ge»?"eenschapsbedrijf goed worden verricht.-n daarnaast moet ons bedrijf op zich»

een harmonisch element m desamenleving zijn.

e" aanzien van deze beide delen onzeriak hebben wij niet zelven uit te

afh wat 'let ware 's> maar zij'1 wü^"ankelijk van de aard van het geheel,

arvan w i j een harmonisch deel moeten21JIV

Ok. Vocni i i t i,,!» land m de oorlog^ei-d betrokken, hebben wij als bedrijf• I»8 T'61 z'ö gehouden,met de vraag:heku sanicn'eving goed ingericht?" WijSa

ben niet gezegd: „Ik meen, dat deen H l e v i n g zo''en''zo moet zijn ingerichtsan , r'cht ik het bedrijf in- alsof de

menleving zo reeds was,"d ^ hebben gezegd: „Er is een

Brlaudse samenleving, waarvoor be»

paalde organen de verantwoordelijkheiddragen en waarop andere organen critiekleveren, maar het bedrijf moet zichbuiten deze controverse houden en isverplicht, er naar te streven, in debestaande samenleving een harmonischelement te zijn."

„Wij kunnen ons dit bedrijfsstandpuntheel goed voorstellen, maar uw persoon»lijke mening is óók niet zonder belang."

„Als mijn persoonlijke overtuiging wil iku wel zeggen, dat wij in deze dagenniet alleen zekere veranderingen in demaatschappelijke orde in verband metde oorlog beleven, maar dat die veran»deringen een evolutie betekenen, onaf»hankelijk van de vraag, hoe de oorlogeindigen zal. In velerlei opzicht voltrektzich de ontwikkeling nu in een andertempo dan vroeger. Wij kunnen nietaannemen, dat, als de oorlog zou ein»digen op een wijze, die niet alle zeggen»schap zou laten aan hen, die nu demacht in handen hebben, die ontwik»keling ongedaan zou worden gemaakt."

„Zou ons volk dit al hebben begrepen?Geeft het zich daarvan niet nog teweinig rekenschap?"

„Dat vrees ik óók! En hierdoor ont»staat meer verdeeldheid, dan nodig zouzijn. Ik wil er wel bij voegen, dat wijvooral niet mogen nalaten om de goedeelementen van de ontwikkeling zo snelmogelijk tot ontplooiing te brengen. Dater heel goede elementen in de grotewijzigingen, die wij beleven, aanwezigz i jn . . . . , daarvan ben ik overtuigd."

„U denkt hierbij ook aan de omstandig-heden van het personeel?"

„Zonder twijfel. Ik heb mij er al op toe»gelegd om in deze richting een en andertot stand te brengen. De eisen van eenvoorzichtig, financieel beleid mogen wijechter daarbij ook thans niet loslaten.Die zullen stellig altijd een grote rolmoeten blijven spelen. Want het gaatniet aan, de gemeenschap, de Staat, tebelasten met de onkosten, die wij moe»ten maken ten behoeve van bepaaldegebruikers. De rekening moet sluiten!Maar daarnaast heeft het Staatsbedrijfder P.T.T. een grote taak als werkgever.Deze is, ten gevolge van de geest dergrote wijzigingen, van enigszins andereaard dan vroeger. In verband hiermeehoud ik mij dan ook bezig met enigespecifieke, nieuwe zaken."

Wij hadden het gevoel, dat wij beterdeden, op dit punt niet naar bijzonder:heden te informeren. Onze vrienden vande Posterijen mogen ons niet verwijten,dat wij vragen achterwege hebbengelaten. Dat gevoel bedriegt den intenviewer, die meer met dit bijltje gehaktheeft, heus niet!Wij gaven er dus de voorkeur aan, eenandere vraag te stellen: „En wat betreftde diensten, die het bedrijf aan hetpubliek bewijst...,?"

Wij spraken deze week met:

dr. ir. M. H. DammeDir. Generaal van de P.T.T.

„U kunt ervan opaan, dat het algemeneoogmerk blijft om de best mogelijkediensten aan te bieden tegen de geringstmogelijke prijs.Als ik spreek van „de best mogelijkediensten", denk ik ook aan mijn strevenom de behoeften van het publiek zogedetailleerd mogelijk te leren kennen.Want het verdient aanbeveling voor onsbedrijf om niet uitsluitend bij algemeneregelen te blijven, maar om de bevredi»ging mogelijk te maken van bijzonderebehoeften, die dikwijls door betrek»kelijk kleine kringen worden gevoeld.Wanneer u in aanmerking neemt, hoetalrijk die, op zichzelven betrekkelijkkleine kringen zijn, wordt het u duide»lijk, dat, als wij van de bevrediginghunner behoeften in het algemeen onsdoel maken, er gezamenlijk zeer velebelangen worden behartigd."„Aan welke bijzondere behoeften denktu?"„Een voorbeeld leveren verzenders vanmin of meer grote hoeveelheden metbijzondere adresseringen, volgens allerleispeciale combinaties. Wanneer zulkemensen bij ons komen om ons te vragen,hun van dienst te zijn, moeten wij nietantwoorden: „Neen! Dat kan niet! Daar»op zijn onze algemene voorwaarden nietberekend." Ook in de laatste tijd hebbenwij herhaaldelijk ondervonden, dat inverband met de nieuwe omstandigheden,die zich voordoen, nieuwe behoeftenontstaan, waaraan wij op een apartemanier tegemoet kunnen komen.Ik ben blij", — vervolgde de Directeur»Generaal, — „dat ik dit eens kan zeggenom het openbaar te maken. Dringendverzoek ik aan het publiek, zijn mede»werking in deze te verlenen. Men moethet gevoel hebben: „Er is altijd wel eenkansje, dat de P.T.T. iets voor ons kandoen." De mensen kunnen overtuigd zijn,dat een verzoek aan het Staatsbedrijfniet wordt beschouwd als een lastig dingmaar als een bewijs van vertrouwen inhet bedrijf. Indien het enigszins mogelijkis, verlenen wij onze medewerking, zo»dat alsdan in de gevoelde behoeftewordt voorzien."

„U sprak straks ook over de prijs derdiensten van uw Bedrijf...."„Op dit punt bestaat er een verschilmet vroeger. In grotere mate dan eer»tij ds hebben wij, naast de eisen van deefficiency, die tot een lage prijs leidt,ook met andere eisen rekening tehouden, zodat het moeilijker is danvroeger om de lage tarieven te besten»digen, die wij in vergelijking met anderelanden hebben.Men moet", — aldus eindigde dr.Damme., - „er zich rekenschap vangeven, dat het geld maar éénmaal kanworden besteed en dat men, aan hogere,sociale eisen voldoende, dit aan de ver*bruikers in rekening moet brengen. Ikpersoonlijk ben niettemin overtuigd, datwij ook aan die eisen kunnen voldoen,als publiek en bedrijf goed. samenwerkenen het publiek met zijn speciale be»hoeften bij ons blijft komen. Wanneerwij overigens de bedrijfsvrijheid, die wijnu -hebben, behouden, zullen wij tevensvoortgaan, de efficiency te betrachten,waardoor de tarieven niet boven eenzeer aannemelijk peil zullen stijgen. Ditlaatste is van bijzonder groot belang ookmet het oog op de concurrentie tussende Nederlandse en de buitenlandseondernemers, die van de diensten derPosterijen in hun onderscheidene landengebruik moeten maken."

De post brengt alles bij u thuis

s:~:^. \ : . : ; : :':.; : v" <^Mv: . ,Si . ....A.->.<:< ;:"-•::.><•

Als het moet, bindt hij de schaatsenonder om ook het publiek van het platte-

land op tijd te bedienen

Aan liet loket in liet postkantoor.

En WIK niet naar hst kantoor kan komen,vindt in de stadswijk wel een automaat^

(Vragen voor deze rubriek ricMê mentot den medischen medewerker van hetWeekblad „Arbeid", Postbus 100, Am-,sterdam.)

R. B. te E. Een oordeel over uw slape»loosheid kan ik nog niet geven, omdatu in uw brief te weinig van u zelf ver*telt. Kunt u mij niet wat uitvoerigerschrijven? Hoe oud bent u? Wat is uwwerkkring?Het veelvuldig urineren is een klacht,waarover u het oordeel van uw huisartsmoet vragen.

D. J. K. te H. Uw beide vragen zijn zóalgemeen gesteld, dat zij niet in kortbestek beantwoord kunnen worden.

L. S. te R. Overlegt u eens met uw huis»dokter of in uw geval — nu ge reedszoveel hebt geprobeerd — de aambeiendoor een specialist met behulp van in»spuiting of met behulp van een operatietot verwijdering te brengen zouden zijn.

J. V. te 's>G. Spataderen kunnen tegen»woordig door middel van inspuitingengoed worden genezen.Bespreekt u het eens met uw huisarts.

A. N. te D. U bent in buitengewoonkundige en betrouwbare handen. Doorde voorgestelde operatie zult u zekerniet achteruitgaan; wel krijgt u kans opeen belangrijke verbetering.Voor het ogenblik vrees is ook, dat ertegen de droge mond niet veel te doenzal zijn, maar misschien verdwijnt ookdeze klacht na de operatie.

G. L. te M. Bent u nog wel geregeldonder medisch toezicht? Uw gevoelig»heid voor kou zou kunnen doen denkenaan bloeding uit de maag, die dagelijksin een kleine hoeveelheid ongemerktplaats heeft.Wilt dus uw dokter spoedig nog eensopzoeken.

J. de V. te A. Mijn raad is, blijft uonder behandeling van den specialist.Die zal u op den langen duur zeker vanuw slapeloosheid genezen.

L. de K te L. Wees gerust; de kans opde door u gevreesde gevolgen is zéérklein.

H. C. v. Z. te E. Het spijt mij, dat ik umoet teleurstellen, zonder onderzoek isomtrent de huidaandoening van uwdochter geen oordeel mogelijk.

J. S. te H. Niet voluit ondertekendevragen kunnen niet in behandeling ge»nomen worden.

J. C. S. E. te A. Misschien wilt u eerst hetantwoord aan J. J. te M lezen in dezerubriek Talk wordt wel gebruikt om dehuid soepel te houden; is dus ook eenmiddel om plaatselijk het opengaan vanwinter te voorkomen. Met de talk wor»den natuurlijk de bloedvaten niet bereikt:genezende werking heeft talk dus niet.

J. J. te M. Wie winterhanden en winter»voeten bezit, is er niet zelden vele jarenachtereen, soms zelfs wel enige tien»tallen jaren, mooi mee. In de zomer is

men in den regel vrij ervan, maar reedsin de herfst, bij nat, koel weer, wordtmen aan zijn kwaal herinnerd.Een verslapping van de wand der kleinebloedvaten is in de eerste plaats oorzaakvan het optreden van winter. Dezeverslapping wordt door de inwerkingvan koude bevorderd.Ook een belemmering van de bloeds»omloop door druk, b.v. tengevolge vanhet pekneld zijn van de tenen in deschoen, van de vingers in de handschoen,doen winter ontstaan en in enkele ge»vallen is de stuwkracht van het hartmaar matig en wordt daardoor medehet optreden van winter bevorderd. Indat geval kan uw arts met geneesmid»delen verlichting geven.Wat de behandeling b'etreft, wordt aan»bevoler? om reeds vroeg in de herfstwarme kleding aan te trekken. Wanneerde koude begint, neemt men makkelijke,ruime schoenen en niet te nauwe sokken.Handschoenen, die niet knellen, zijneveneens van groot belang. Komt mendan toch nog met verkleumde handenen voeten thuis, dan moet men niet

dadelijk bij de kachel kruipen, maar zijnhanden en voeten langzamerhand ver»warmen. Knellende kousenbanden zijnuit den boze.Vóór het naar bed gaan is een warmvoetbad gewenst. Velen roemen de nut»tige invloed van wisselbaden, maar hier»over kunt ge beter met uwen huisartsoverleg plegen, als ook over zalf ofsmeersel, waarmede men plaatselijk hetopengaan van de -wintertenen tracht tevoorkomen, of over de medicamenten,waarmede men open winter weer totgenezing kan brengen.

R. J. te K. Uw piekeren en uw gevoelig»heid strekken u tot eer; toch zult u zichzelf stevig moeten aanpakken, wantalléén tot slapeloze nachten mag dit nietleiden, maar wél tot het zoeken naarinnerlijke, blijvende waarden, ook te»midden van omstandigheden waaraan nueenmaal niets te veranderen valt.Vroeg" grijs worden gaat lang niet altijdsamen met een nerveuze aard; eerderspelen een erfelijke aanleg en de voedinghierbij een belangrijke rol.

Ontvangen boekenBij de Wereldbibliotheek verschenen:Jef Last, Kinderen van de Middernacht:zon.Herman Teirlinck, Maria Speermalie.Bij La Rivière & Voorhoeve te Zwolleverschenen:J. W. Ooms, De Grote Ommekeer.Herbert Gezork, Zó zie ik de wereld.Een wereld»reisboek.Bij J. J. Romen & Zonen, Roermond,verschenen:A. Geurts, Oorlogskookboek.J. J. M. van Kreukelen, De fakkel injonge handen.Bij H. Meulenhoff te Amsterdam ver»scheen:Prof. Dr. J. W. Bigger, Microben,belagers der mensheid, ingeleid doorDr. H. Berkelbach van der Sprenkel en

onder zijn toezicht uit het Engels ver»taald door Dr. W. J. Roberts.Bij A. G. Schoonderbeek, Laren, ver*scheen:Dr. Jac. P. Thijsse: Het Vogeljaar, deelII (in wijder kring). Vierde druk.Rij A W Bruna's Uitgevers Ma^f.»schappij, Utrecht:Nederland in de oorlog.Bij Nijgh & v. Ditmar N.V., Rotterdam:Dr. Jop Pollmann, Het goede Neder»landse Volkslied.H. Kluth, Wonderen van de vooruit;gang. Uitgave W. J. Thieme & Cie.,Zutphen.Egmont .Colerus, Van 1x1 naar intesgraal. Wiskunde voor iedereen. UitgaveDe Gemeenschap, Bilthoven.Dr. A. J. M. Wanders, Zwerftochtendoor Sterrenland. Uitgave Erven J. Bijle*veld, Utrecht.

H elaas, lezer, voor wien ik mijn hartuitstort, het is weinig goeds, dat ik u

deze week kan vertellen. Ik lig hiereenzaam en verlaten in een duisterehoek van een smerige stal en als ik nietbezeten was van een alles beheersendenieuwsgierigheid, dan had ik er reedslang een einde aan gemaakt, — dan hadik mezelf geworpen voor de malendekoppen van de koeien, want het is eentroosteloze bedoening in deze uithoekvan de wereld. En wie weet, als het langduurt, of ik nog wel in staat zal zijn omu iedere week het relaas van m'n avon»turen te doen, want ik voel mezelfachteruitgaan en ik ben niet meer verafvan het ogenblik, waarop de onsterfe»lijke dichtregel van Speenhoff op mijvan toepassing zal zijn: „De geest is zozwak en het vlees ongezond". U weetwat een aardappel met ongezond vleeswaard is en ik dank ook alleen aan mijnuitstekende afstamming het feit, dat ikzelfs onder deze omstandigheden mijnvitaliteit en veerkracht bewaar en slechtsdeze eigenschappen maken het mij mo«gelijk om mijzelf te behoeden voor eenwanhoopsdaad.Intussen heb ik nu alle tijd, om voor»zover dat in een stal mogelijk is, demeningen van anderen te horen en hetis merkwaardig zoals die uiteen lopen.Van de week zaten er op het randjevan de voergoot midden in de nachteen paar ratten te kletsen; — griezeligebeesten zijn dat! Ik heb het wel mee»gemaakt, dat een nest jonge ratten ineen aardappelkuil kilo's en kilo's ge*zonde knollen verorberden en dan hoor»de je maar dat geknaag in de duisternis;er liep gewoon een rilling over je rugen ieder ogenblik verwachtte je zelf zo'nserie scherpe tandjes in je opperhuidte voelen. Ik hield me dus doodstil, toenzo'n paar volwassen knapen vlak bij mezaten en dan moet je zo'n gesprekhoren:„En maat, hoe bevalt jou het regerings»voer?"„Best, beter dan gekookte aardappel»schillen; ik had er al lang over gedachtom een beter kosthuis te zoeken daneen schilleboer, maar nu blijf ik nog eentijdje."

„Ja, 't voer was hier vroeger nooit zobest, maar je had tenminste volop,want een rat heeft het nooit beter, danin een slordige stal."„Weet je 't ook? En daarom blijven we.Je wil natuurlijk wel eens wat lekker»ders eten, maar bij een goeien boer hebje ook het risico van rattengif en vallenen kwaadaardige hondjes, die geen ratkunnen zien of ze moeten 'm in z'n nekpakken. Nee, het is wel zo: dan maarwat minder van kwaliteit en een rustigbestaan."Zo zie je, dat zelfs de ratten beterweten, waarom ze ergens huizen dan deboeren zelf. Want de boer beschouwtdie ratten.als iets, dat bij elke stal vannature behoort, want laatst hoorde ikhem zeggen: „Schillen en ratten, datgaat nu eenmaal samen." Zo'n slordigeboer begrijp je toch niet, hè. Die laatde ratten opeten wat voor z'n koeienbestemd is. En je kunt dan ook altijdzien, waar er ratten zijn, want waarrommel is, vindt men ratten, tot groteschade van de gemeenschap, want allesbij elkaar vormen die knagers een leger,dat meer opeet dan 100.000 mensen, hebik wel eens horen beweren.Die ratten hadden het dus best en zelfsbeter dan vroeger, maar daarentegenhoorde ik een troep mussen, die in hetopen stalraam zaten, steen en been kla»gen. „D'r is geen korreltje meer te pik*ken", zeiden ze. „Sinds . de boer z'nkippen heeft moeten wegdoen, is er ophet erf niets meer te vinden voor eenordentel i jke mus. die toch altijd overalvan de open tafel mocht mee»eten."

Nu is een mus eigenlijk even schadelijkals een rat, al is ie niet zo lelijk. Water zo in de kippenrennen verloren ging,doordat de mussen meepikten, was ookniet zo'n klein beetje. De vogels makenhet dus slechter dan de ratten, maar hetschijnt toch wel altijd zo in de wereldte wezen, dat de een wél vaart bij het»zelfde verschijnsel, dat een ander dedas om doet. Doch dat het nu uitge»zocht net weer die ratten moeten zijn,

die duistere parasieten, die er het bestafkomen, dat zit me toch eigenlijk lelijkdwars en ik vind, dat de mensen maareens flink moesten aanpakken en eenoorlogje tegen de rattenplaag beginnen.Van de koeien heb ik nog geen uit»lating over de nieuwe toestand gehoord;— als die d'r buik maar vol kunneneten, zijn ze, gtl >of ik, al lang gelukkig.Het enige, dat ze wat ongerust maakt,is de veevordering. Alle boeren moetenimmers in deze maanden een bepaaldaantal koeien inleveren voor de slachten daarbij is er geen rekening mee ge*houden of zo'n boer alleen maar eenmelkstal heeft, of dat hij ook slachtveeopkweekt. Als je het aan mij vraagt, ishet ook een dwaze regeling, want iederekoe die uit een melkstal als deze van*daan gaat, levert niet zo heel veel vleesop, maar doet wel de hoeveelheid melkin de bussen verminderen. Maar ja, etzijn dingen, die zelfs een aardappel vangoeie komaf boven z'n pet gaan endaarom zal ik er verder maar niets vanzeggen. BLAUWE VAN ZEELAND-

HOLLANDSE STEDENEnkhuizen

Het carillon zingt helder door de regen,de bleke regen van mijn vaderland,de kleine grijze golven breken tegende lege schepen aan de waterkant,

en als het stil wordt nemen allerwegende oude dagen weder overhand:hier hebben schepen uit de Oost gelegen,het regent en de haven is verzand,

de lichte jaren zijn voorbij gevlogen,nog wachten huizen in een smalle rij,zij staren over zee met moede ogen:

de hoop laat niets, geen mens, geen ding meer vrij,zij wachten en waf zingt" de hoop? Een logen,want 't regent zacht en 't is voorgoed voorbij.

Uit: „Controversen"door: Eric van der Steen.

Voor de beginnende dammers volgthier thans nog een stelling, waarin

het reglement nader wordt toegelicht.In de voorbeelden van de eerste rubriekzag men, dat de slag van de dam feite*lijk de verlengde slag is van de schijf.Met betrekking tot de dam kent hetdamreglement echter nog een eigenaarsdige bepaling. Zowel voor de dam alsvoor de schijf bepaalt het reglement, datde geslagen stukken eerst nadat de slag'S uitgevoerd van het bord mogen wor*den genomen. Maar vooral voor de dam>s verder nog van belang, dat menslechts één keer over hetzelfde stuk mags'aan.*Je Franse problemist Turc heeft ver»schillende vraagstukken gemaakt, die opdeze bepaling betrekking hadden. Naarhem is de slag, waardoor wit in de vol*gende stand kan winnen, Turkse slaggenoemd.

Zwart

WitZwart: 6 schijven op 5, 7, 8, 9, 10 en26- Dam op 13.Wit: 8 schijven op 23, 27, 28, 32, 33, 37,39 eu 42.

Urn te winnen moet wit spelen:Wit Zwart

L 27—21 26X172. 37—31 13X363. 28—22

j-*6 laatste zet van wit is voor iederen"eginner verrassend. Zwart kan op heelWat manieren slaan, doch er is maar ééni ag. die het grootste aantal stukken op»'evert (n.l. 5) en deze gaat over de vol»§ende ruiten: 18, 34, 48, 37 om dan op^eld 28 te eindigen. Hierbij slaat de damde volgende witte schijven: 22, 23, 39,42 en 32.?s Sr waarom moet de dam nu op veld° de slag afbreken?", zal de beginnerragen. Als men het bovenstaande nog

eens overleest, is de vraag meteen be*antwoord. De slag eindigt op ruit 28,

ant de dam kan niet verder. Immers,e witte schijf 23 is al geslagen. Daar

"^g zwart dus niet voor de tweedeoverheen. Wel is de witte schijf 33laatste voor wit overblijvende

. nog niet geslagen, maar . . . . destukken - - en dus ook schijf 39! —n°gen eerst na de slag van het bord

'rden genomen. Dit laatste gebeurt•rst, als de zwarte dam op veld 28 is

o^fjgezet en wit maakt de eindslag met^15. Daar de slag niet op de-damlijn

^geëindigd, blijft dit stuk een schijf.zwart verandert dit niets aan de

oop, want hij moet zijn laatste stukafl,afg

n thans het begin van

0/ï2e oplosserswedstrijdIr

t'i k" ^amsPe' begint bij de problema*2e* • zou men kunnen zeg"gen en dit isje,

r zeker waar in die zin, dat vrijwel_ ere sterke speler — kampioenen nietVr

Sez°nderd! — door het oplossen vanJs

aagstukken eigenlijk tot "het damspelVQ ^e^onien- Van die vraagstukken,j, a's de stellingen eenvoudig enaar

Ur'Uk zijn gehouden, gaat een eigen»gQ 'ge bekoring uit, want men kan zo^ nierken of men vorderingen maakt.Blo -r?. eenvoudig standje is de eerstekatri • kheid geweest, die een a.s. lands*ve| P'oen had te overwinnen en aanSen °U<^e vraagstukken zijn herinnerm*

verbonden. Zo kan de redacteur u

in vertrouwen wel vertellen, dat hetvraagstuk, dat als No. l in klasse B. isOpgenomen, destijds een bijzondere in»druk op hem heeft gemaakt. Hij is wer*kelijk benieuwd of dit ook het geval ismet beginners, die deze stand voor heteerst zien!In onze oplosserswedstrijd zullen wij debeginners van de enigszins geoefendenscheiden. Klasse A. is voor de geoefen»den, klasse B. voor de beginners. lederelezer kan in één van deze klassen naarde prijzen mededingen (dus niet inbeide). De keuze is geheel aan den lezer.Inzenders wordt verzocht (indien deoplossing van vraagstukken van beideklassen wordt ingezonden) duidelijk aante geven, in welke klasse zij mede»dingen.Onze wedstrijd bestaat voor beide klas»sen uit 16 vraagstukken. In elke afde»ling zijn als prijzen beschikbaar gesteldvier boekwerken naar keuze van dewinnaars. Een boekenlijstje, waaruit dewinnaars een keuze kunnen doen, zalworden bekendgemaakt.

KLASSE A.No. 1.Zwart

Wit.

Zwart: 10 schijven op 10, 12, 16 t.m. 20,23, 24 en 26.Wit: 10 schijven op 21, 28, 32, 34, 36,38, 39, 43, 44 en 45.

»-

No. 2.

Zwart

Zwart: 8 schijven op 9 t.m. 13, 15, 16en 40. Dam op 45.Wit: 11 schijven op 20, 22, 23, 24, 27, 33,37, 38, 48, 49 en 50.

Voor beide vraagstukken geldt: „Witbegint en wint."

KLASSE B.No. 1.

Zwart

Hier geeft wit bij de eerste zet geenstuk weg, doch hij laat zwart twee ant*woorden, die beide moeten worden aan*gegeven. In beide gevallen wint wit.Hoe?

.No. 2.

Zwart

WitZwart: 6 schijven op 11, 12, 13, 15, 23en 35.Wit: 6 schijven op 25, 33, 38, 40, 44en 50.

Ook hier geldt: „Wit begint en wint."Bij de behandeling van de oplossingenzal de bron van de vraagstukken wor*den aangegeven.

Oplossingen kunnen voor W Februarigezonden worden aan de Redactie van„Arbeid", Postbus 100, Amsterdam, metvermelding van „Damrubriek".

t v au |f e m IboekeiaBij A J. G. Strengholt's UitgeversMaatschappij verscheen:Prof. Erich Sylvester, Het wezen vanden mens. Geautoriseerde Nederlandsebewerking door dr. L. A. Rademaker.Paul Brunton, Een heremiet in de Himaslaya (Een Westerling op zoek naar wijs*heid).. Geautoriseerde Nederlandse be»werking door H. P. van den Aardwegen M. van den Aardweg—Blinxma.Prof. Carl Clemen, Van heidendom totheden (De godsdiensten der aarde). Ge*autoriseerde Nederlandse bewerkingdoor dr. L. A. Rademaker.Prof. H. A. Overstreet, Wij en omemedemensen. Geautoriseerde Neder»landse bewerking door mevr. A. Vuer»hout—Berkhout.Dr. F. Wibaut, De betekenis der erfeslijkheid door de geneeskunde.Dr. J. H. Post. De wieg der mensheid.Met ruim 300 illustraties door drs. F.Koning.Th. R. Neutelings, Een Nederlands cor;poratief bestel. Met medewerking vandr.. M. R. J. Brinkgreve en met eeninleiding van jhr. R. Groeninx vanZoelen.Bij N.V. Uitgevers»Maatschappij AE. E.Kluwer te Deventer verschenen:Robert Relham, Technische Knutseltwerkjes voor jongens, twee deeltjes.R. Wartena, Windgeneratoren.J. Houtman. Knutsel nu met waardeloosmateriaal.

PUZZLE-RUBRIEK

De oplossing van puzzle no. I (Vlinder*raadsel) is als volgt:

Wegens de grote deelneming zijn vijfboekprijzen toegekend, n.l. aan:Th. van den Boogaard, Van Ostadestraat11, Amsterdam»Z.

J. Spitsbaard, Perponcherstraat 26A, DenHaag.L. A. B. Dijkman, Stationssingel 57 b,Rotterdam.H. Krol, Godfr. van Bouillonstraat 7,Haarlem.C. Oostrijck, Werrier Helmichstraat 50,Zuilen.

De prijswinnaars kunnen een keuze doenuit de navolgende boekwerken, waarvant'én, na schriftelijke aanvrage, zal wordentoegezonden:Ant. Donker: SCHx\DUW DER BER*GEN.D. Kosztolaniji: ANNA ÈDES.Mihali Földi: DE ZIEL VAN ANNAKADAR.Göbel: ACHTER DE SCHRIJFMA*CHINE.Mijksenaar: OM HET DAGELIJKSBROOD.Theo Thijssen: KEES DE JONGEN enHET GRIJZE KIND.A. Chaffee: AAN HET EENZAMEMEER.

PAARDESPRONGPUZZLEPuzzle no. 4

Door middel van depaardesprong uit hetschaakspel kunnen deletters in onderstaandefiguur tot drie spreek*woorden worden ver»enigd. De vet gedrukteletter W boven in defiguur is de beginlettervan het eerste spreek»woord. De _tweede letterligt een paardesprong(dat is dus' een hokjerecht en een hokje schuinnaar links of rechts, naarboven of naar beneden)verder. Wanneer heteerste spreekwoord ge»vonden is, springt men,weer met een paarde»sprong, van de v laatsteletter hiervan naar deeerste letter , van hetvolgende, de vet ge»drukte letter S en zovervolgens bij het derdespreekwoord naar de vetgedrukte letter D.

Wit

Zwart: 2 schijven op 25 en 45.Wit: 4 schijven op 33, 34, 43 en 44.

Oplossingen van bovenstaande puzzle worden ingewacht tot uiterlijk 12 Februari.Adresseren: Redactie Weekblad Arbeid, Postbus WO, Amsterdam.On de omslag duidelijk vermelden: Puzzle no. 4.Als prijs wordt een fraai boekwerk beschikbaar gesteld.

{Foto's: „Arbeid")

.De muziekOok de arbeider naar de concertzaal!

s in

Nieuwe richtlijnen voor onze

muziek-practijk

D e mens is mooi als hij arbeidt,maar bijna altijd lelijk als hij zichvermaakt, — heeft de Fransman

Arréat eens gezegd. Of hij daarbij ge»dacht heeft aan de voorlopers van onzeconcertzalen, — de „muzieksherbergen",die in de zeventiende eeuw ook in dezeLage Landen niet ontbraken en waarrnen na de arbeid ruwe verpozing zocht?De oude muziekherbergen zou men ingrote trekken kunnen vergelijken metwat tegenwoordig ,,restaurant»met»strijk»je" heet. Muziek was er onmisbaar.Maar eten en drinken hadden er zomogelijk nog méér overwicht dan nu.Er waren ook „lichtveerdige joffers",die de bezoekers dansen en alle men»selijke ondeugden leerden. Zodat deoverheid aan meisjes en vrouwen alspoedig de toegang verbood.Merkwaardigerwijze is het peil der mu»

'ziekherbergen gaandeweg gestegen. Erkwamen méér en betere musici en erkwam langzaamaan ook een „beterpubliek". Maar invloed op de schep'pende ' kunstenaars (de componisten)hadden ze ook toen nog niet. Veelminder was er contact tussen componisten volk. Dé componist leefde van vorste»lijke kunstbeschermers en schreef voorhen. En het openbare concert, zoals wijdat kennen, — waar men aan de ingangeen entrée»biljet koopt en waar menalleen of in hoofdzaak komt om muziekte genieten, — is niet veel meer danhonderdvijftig jaar oud.Het is nuttig en nodig, zich van ditalles rekenschap, te geven, als men hetheeft over de concert»practijk in onzedagen en over de eisen, waaraaix, hetheeft te voldoen. Want al te zeer ismen geneigd, de huidige concert»practijkals de alleenzaligmakende mogelijkheidte zien. Wanneer echter werkelijk, naarRichard Wagner's woord, „de toonkunsthet hart van den mens" is, dan loonthet de moeite eens na te gaan, of nietbrede lagen van ons volk door louternalatigheid en sleur van onze muzikaleleiders „harteloos" blijven, — d.i. van

wezenlijk muziek»beleven verstoken.Het noodlot heeft gewild, dat het tijd»perk van de ontwikkeling van het open»bare concert (dat was vooral, om niette zeggen: uitsluitend, de negentiendeeeuw) samenviel met de ontwikkelingvan het industriële kapitalisme. Daar'door en daardoor alléén is het mogelijkgeworden, dat „goede muziek" identiekwerd met „dure muziek". — een ver»schijnsel, dat in de razernij van een ingoud geslagen virtuozendom zijn hoogte»punt (beter ware: laagtepunt) vondNu kan het ons onverschill ig laten, datvele rijke lieden van een muzikale ge»beurtenis . vaak een kostbare demon»stratie maakten van hun eigen belang*rijkheid, — dat velen (om een uitspraakvan de „Fliegende Blatter" aan te halen)„niet naar de concertzaal gingen om degoede tonen, maar om de goede toon".Wat ons echter niet onverschillig kanzijn, dat is, dat de brede massa van hetvolk tegelijkertijd buitengesloten werd.„Muziek is een hogere openbaring danalle wijsheid en filosofie" heef t Beet»hoven gezegd. Maar welke arbeider konin het verleden die openbaring deel»aehtig worden, als men hem aan hetloket vier gulden voor een zitplaatsvroeg?Het is waar, dat er pogingen zijn onder»nomen om de muziek goedkoper temaken. Die pogingen gingen parallel aanwat men „de bewustwording van denarbeider" pleegt te noemen. Ze maakteninderdaad sommige concerten goed»koper, maar ze maakten de muziek nietwezenlijk los van het geld. Ze trachttende prijs te drukken ten koste van desfeer, door „kamer"»muziek te gevenvoor een zaal met tweeduizend luiste»raars, — of ten koste van de kwaliteit ,door een van het toeval afhankelijk en„volksconcert" gedoopt samenraapsel.Maar daardoor is de noodlottige goudenring niet doorbroken, — daardoor is demuziek niet wezenlijk tot den arbeideren de arbeider niet wezenlijk tot de

-muziek gebracht.Deze tijd is er een van grote verande»ringen. Hij zal ook een kenteringmoeten brengen in onze concert»practijkHet concert is (wij zagen het hier»boven) geen onveranderlijke grootheid

in de geschiedenis der muziek. Het iseen bij uitstek sociale factor en der»halve voorbestemd, zich naar de nieuwesociale wetten van een andere tijd tevoegen. Méér: het zal pas werkelijkleven als het leeft in zijn tijd en in hetpubliek van zijn tijd.Dat de muziek geen exclusief bezit vanenkele door adel of geld bevoorrechtemensen meer kan zijn, — dat ze meihet hoogste en beste van haar wezengemeengoed van de brede massa dientte worden, durven zelfs de bevoorrech»ten niet langer te ontkennen. Het gaatnog slechts om het „hoe", — om deweg naar het erkende doel.Nu de zogeheten „volksconcerten' nietbevredigden, omdat de beheerders vanonze grote concertinstellingen met eenverwijzing naar hun financiën niet w i l=lens of bij machte bleken, voor een ophet grote arbeiderspubliek afgestemdeconcertenreeks van onbetwistbare kwa»liteit te zorgen, zijn verschillende pogin»gen gewaagd buiten die bekende en totdusverre erkende concertinstellirïgen om.Zo heeft men het contact tussen arbei»der en muziek nagestreefd door deactiviteit van een drietal w.erklozen»orkesten.Het ontbreekt ons niet aan respect voorwat uitgestotenen uit het stelsel van deliberale muziekproductie door opoffe»rende samenwerking en eindeloze vol»harding hebben tot stand gebracht. Wijschieten niet tekort in waardering voorwat zij menigmaal aan goede muziekleverden. Herhaaldelijk vonden zij inder»daad het contact met de massa, omdatzij voor de massa spelen wilden en nietvoor een elite met dure abonnementen.Maar daarmee is de kern»waarheid nietongedaan gemaakt: dat zulke werklozen»orkesten het eigenlijke probleem nietkunnen oplossen.Dat probleem wordt immers pas werke»lijk opgelost, wanneer de belangrijkekrachten van heel onze muziek=practijkzich richten op het nieuwe doel. Nietdoor den arbeider een tweede»rangsimitatie=muziekleven te geven, dat alsvervangmiddel dienen kan bij gemis aanbeter. — maar door het muziekleven alsgeheel in dienst te stellen van gans hetvolk, kan de arbeider de muziek en demuziek den arbeider vinden.Voor zulk een doel is het werklozen»orkest te weinig omvattend. Het kan

een factor zijn in het grote werk. maarer geen leiding aan geven, noch zelfser beslissend voor zijn. Nodig is daar»entegen, systematisch het ganse appa»raat van onze grote symphonie»orkesten(en straks ook van de Nederlandseopera en de Nederlandse kamermuziek»groepen) in te schakelen.Ditmaal niet in de zin van plezierige ofnonchalant geïncasseerde „bijverdienste",door rommelige volksconcerten, waarmen slechts kliekjes opdient van deabonnemcntsconcerten der kapitaalkrach»tigen. Maar als hoofddoel, ja: als enigdoel.Natuurl i jk zal niet iedere bestuurdervan de bestaande kunsttempels aan»stonds zijn houding weten te be»palen tegenover zó drastische meuwig»heden. Men bereidde tot dusverre hethoofdgerecht voor de enkelen enstrooide de overgebleven kruimpjes ' voorde massa. Zou nu voortaan de massameteen aan de taart beginnen? Inder»daad. dat is de bedoeling. Maar menzal nog verder moeten gaan. dan alleende volgorde omkeren Men zal door deprogramma's de massa ook moeten vin*den en moeten binden. Het recept voordeze taart is een ander dan voor detaarten uit het verleden bruikbaar was.Daarmee is een probleem»op»zichzelfaangesneden. Want er mag geen sprakevan zijn, dat men ter wille van de be»vattelijkheid eenvoudig het peil omlaagbrengt. Het is al gezegd: juist een ver»heffing van het peil is het doel.Zijn de moeilijkheden dan misschientoch niet te groot? Wij menen met stel»ligheid van niet. Ze zijn te overwinnen,juist nu. Omdat de eenheid van arbei»dend Nederland nog nimmer zo duide»lijk in het verschiet lag als thans enomdat de verdeeldheid over vele,elkaar dikwijls bestrijdende organisatiesniet in de laatste plaats op het gebiedvan kunstorganisatie voorheen nood»lottig bleek Ze zijn te overwinnen, demoeilijkheden, omdat de verenigde vak»bonden thans over een instelling bes-schikken, die de sleutel kan zijn ooktot vernieuwing van ons concertleven.Hier ligt een even grote als moeilijketaak. „De toonkunst is het hart van denmens", zei Wagner. Een zó kostbaar enzó rechtmatig eigendom laat zieh alleendoor de hoofdpoort van het Kasteel derKunsten veroveren.

VREUGDE EN ARBEID

TONEELVOORSTELLINGENProgramma: „Niet voor de poes....f' te spelen door „De Voortrekkers".De toegangsprijs voor onderstaande voorstellingen is ± ƒ 0.35 per persoon,alle rechten inbegrepen.DEVENTER. Zaterdag l Februari, Schouwburg, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: A. Hoekhuis, Rijkmanstraat 2; bij de secretariaten van deaangesloten organisaties en aan de zaal.LOSSER. Zondag 2 Februari, zaal Schorfhaar, aanvang 6.30 uur n.m.Kaartverkoop: Secretaris Bestuurdersbond, M. 132; en aan de zaal.GOOR. Maandag 3 Februari, Grote Sociëteit, aanvang 7 uur n.m.Kaartverkoop: Secretaris van de Bestuurdersbond, Kerkstraat 67; bij desecretarissen van de afdelingen van de aangesloten organisaties; en aande zaal.ZWOLLE. Dinsdag 4 Februari, „Odeon", aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: Secretaris Zwolse Bestuurdersbond, H. Knobbe, v. Speyk»straat 33; bij de secretariaten van de aangesloten organisaties en des avondsaan de zaal.KAMPEN. Woensdag 5 Februari, Stadsgehoorzaal, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: C. M. Vermeulen, Jan Berkstraat 15; J. Selles, 3e Ebbinge»dwarsstraat 6; R. Ilbrmk, Cath. Gillesstraat 30; en des avonds aan de zaal.ARNHEM. Donderdag 6 Februari, „Tivoli", aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: 'Secretaris van de A.B.B., Beukenlaan 96; gebouw „DeOpbouw", Velperweg 13; en des avonds aan de zaal.ZUTPHEN. Vrijdag 7 Februari, Casinozaal»Schouwburg, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: Secretaris Bestuurdersbond, J. Ewald, Wilgenstraat 49; endes avonds aan de zaal.AMERSFOORT. Zaterdag 8 Februari, Concertzaal „De Valk", aanvang? uur n.m.Kaartverkoop: J. W. Polder, Oude Soesterweg 21; H. Kroon. Utrechtse»weg 65 b; H. G. Huslage, Zonnebloemstraat 8; H. Fremouw, Soesterweg 142;

S. v. d. Veen, Ampèrestraat 18; C. H. Cornelissen, Methorststraat 27; HetVolksgebouw, Snouckaertlaan 11; bij de secretariaten van de aangeslotenorganisaties en des avonds aan de zaal.UTRECHT. Zondag 9 Februari, Stadsschouwburg, Vreeburg, aanvang 3 uur.Kaartverkoop: Utr. Best.bond, Oude Gracht 245; ingang Springweg; BoekhArbeiderspers; Spoor en Tram, Oude Gracht 245; Overh.pers., Domplein 22;Techn. en Opz.h. pers., Maliebaan 45; Handels» en Kantoorbed-, J. de Witt»straat 9; Bouwarb.bond, Gcertekerkhof 14; Transp.arb.bond, Wcerdsmgel 57W.Z.; Metaalbew.bond, Hagelstraat 32; Fabneksarb.bond, Springweg 102;Sigarcnm.bond, Ambachtstraat 2; W. Vlek, Nieuwstr. 39, De Bilt; A. Backer,De Wetlaan 63, Zeist; G. Gerritsen, Driebergen; A. Woudstra, Vriezestr. 22,Maarssen.WADDINXVEEN. Zaterdag 15 Februari, „Het Centrum", aanv. 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: S. Pille, Hcnegouweweg 51 A; J. Dullemeijer, Zuidkade 86;M. v. Hofwegen, Kleikade 14 en 's avonds aan de zaal.

BALLET„Het Nederlands Ballet", met medewerking van „Het Nederlands Symphonie:Orkest" onder leiding van mr. Harm Smedes.Toegangsprijs 50 ct„ belasting en vestiaire inbegrepen.AMSTERDAM. Zondag 2 Februari, Stadsschouwburg, aanvang 2 uur.Kaartverkoop: Amst. Bestuurdersbond, Frederik.splem 14; Ambten.bond,Sarphatistraat 92; Bouwarbeidersbond, De Kempenaerstraat 51; Diamant»bewerk'ersbond, PI. Franselaan 9; Fabneksarb.bond, H. Houtt'uinen 10;Handels» en Kantoorbed.bond, P. C. Hooftstraat 179; Bond van Hotelpers.,

•Stadhouderskade 126; Metaalbewerkersbond, 2e Jan v. d. Heydenstraat 101;Meubelmakersbond, Da Costakade 69; Bond van O verhei dspers., Stadhouders»kade 126; Transportarb.bond, Stadhouderskade 139; Typo» en Litografenbond,Leliegracht 47 en Bond in de Voedingsbedrijven, Sarphatikade 21.

MUZIEKConcert van „Het Nationaal orkest" onder leiding van Theo Koning.'Toegangsprijs- 25 et. per persoon, belasting inbegrepen.SCHIEDAM. Zondag 2 Februari, „Passage»theater", aanvang 10.30 uur v.m.Kaartverkoop aan de volgende adressen: Bestuurdersbond; Metaalbewerkers»bond; Transportarbeidersbond; buffet Volksgebouw; alle gevestigd Tuin»taan 50 en 's morgens aan de zaal.

(Foto's: „Arbeid")

ElseN iet de Toneelschool, maar echte

toneelsliefde bracht Johan Elsensohnop de planken Het zat er bij hem vanjongsaf in. Maar er waren heel wat om»zwervingen door ons land, maar ookdoor Duitsland en België — en boven*dien nog een wereldoorlog — voornodig, vóór hij inderdaad daar was waarhij hoorde: op het toneel.Aanvankelijk was Johan Elsensohn „ver»tegenwoordiger". Maar toen hij in eenperiode kwam, dat hij niets meer tevertegenwoordigen had, ging hij op reismet enkele vrienden, die toevallig eentoneelgezelschap vormden. En toen ertoevallig geen souffleur bij het ensemblebleek te zijn, deed Elsensohn een paaravonden dienst als souffleur en toenvervolgens een van de hoofdrollen opeen kwade dag ziek bleek sleepte menijlings den souffleur uit zijn hok en zostond Johan Elsensohn voor het eerstvan zijn leven op de planken. Dezevoorgeschiedenis van een roemrijketoneelcarricre speelde zich af in Umuidenen Enschede, Elsensohn oogstte daarbijzoveel succes, als een debutant zichmaar wensen kan, en vooral dank zijzijn keurige costuums van „vertegen»

. . . debuteerde en werd werkloosals „heer" (hij was niet geschiktvoor „volkstypen"). . . werd beroemd door zijn jor»daansrollen. . . en kreeg toen een tijdlanggeen engagement voor „heren»rollen"

Elsensohn is een onversaagde sportvisser, wat hii demonstreertmet een vakkundige greep op een snoekbeest, dat hij

vermeesterde.

woordiger", speelde hij daarna vele„herenrollen".Bij h»t gezelschap Beukman en Lange*naken maakte Elsensohn als „heer" zijnofficiële debuut op de planken in eenstuk „De dochter van een misdadiger",vrij bewerkt naar een feuilleton, dattoen nog liep in een van onze grote dag»bladen. De tournee was economisch ken*nelijk een .succes, want zij duurde driemaanden. Artistiek? „Ik hoorde detoneelknechts overal spontaan zeggen:„Ik bedank vandaag nog voor diekrant", bekent Elsensohn eerlijk. „Zewisten toen waarschijnlijk hoe het afliepen ze wisten genoeg...."Dezelfde troep trok ten slotte naar hettoenmalige Rozen»theater aan de Am»

sterdamse Rozengracht en daar ging juist't eerste, het allereerste stuk van HermanBouber: „Mooie Neel". Een Jordaanstuk.En omdat ik de „heer" van de troepwas, vonden ze voor mij geen emplooien ik werd ontslagen...."De man, die sindsdien beroemd is ge»worden als volksacteur en uitbeelder vanJordaan»figuren bij uitnemendheid, deman, die de „Schele" was en de „Dolle",de man van „Bleke Bet" en zoveelandere lieden meer, zegt het met eenalleszins gerechtvaardigde zucht. Vooralals men bedenkt, dat de „heer" van toenlater weer bijna geen emplooi kon krij»gen, omdat men hem alleen maar

geschikt achttevoor „volkstypen",zal men deze zuchtbegrijpen. De to»neelspeler is wélhet slachtoffer vanzijn succes!Bij Inte Onsman inhet Rozen»theaterwerd de ontslagen-acteur toen maarinspecient en opden duur kreeg hijeen klein rolletjein „Kazerne»leed",het rolletje vankorporaal .Fried»man.„Bij één van die

voorstellingen",vertelt Johan El»sensohii; „zat CorHermus, die toenjuist als regisseurbegon, in de /aalen hij hoorde mijééji zinnetje zeg»gen.En over dat enezinnetje praat CorHermus nóg als wi jmet ons beidenmet een biertjezitten", verzekertElsensohn, die aandat gedenkwaai»dige bezoek vanHermus aan hetRozen»theater eenbeslissende wen»ding in zijn toneel»carrière dankt„Want toen ikdaarna onder Her»

mus' leiding kwam, begon ik pas tot deontdekking te komen, hoe moeilijk to»neelspelen eigenlijk wel was. Toen pas",zegt hij, „ben ik begonnen goed eencahier vast te houden, aandachtig mijntekst te bestuderen en een rol werkelijkte leren!Zestien maanden Rozen»theater, o.a. metden zeeman in „Mooie Juultje" van JanLemaire volgden. Toen de vrede. En ikweer een jaar naar Brussel en Noord»Frankrijk. Reizen.Daarna: 1919. Weer in Amsterdam. Daarliep juist „De Jantjes". Bij de twee»honderdste voorstelling werd HermanBouber ziek. Vroeg mij of ik de rol van„de Schele" over wou nemen en ikspeelde „de Schele" tot de vijfhonderdste.

Daarna Rotterdam.In de Circus»schouwburg inge»vallen voor PietKohier in „OranjeHein". Hoe dat af»liep? Twee maan»den uitverkocht.En van toen afging alles vanzelf.Ik schreef mijneerste stuk: „Duifen Doffer" in1926, in de Plan»tage — en het waséén van de eerstekeren, dat hetvolkstoneel in dekranten niet werd beoordeeld in derubriek „Uitgaan" of onder „Tussenacht en twaalf". Het stuk kreeg een op»vallende pers. Daarna: „Een huishoudenvan Jan Steen" Honderdvijftig voorstel»lingen. „De Millioenenjuffrouw". „ManusPeet", een onvergetelijke rol.Ik speelde die rol van den kleinen mis»maakten Jordaanfilosoof helemaal kromen in elkaar gedrukt. Voor de veiligheidhad ik met een gordel van singel mijnlinkervoet vastgemaakt aan mijn rechter»schouder en ik zag er precies zo uit alsik zijn moest: klein en mank En alsdan bij het slot de mensen plotselingzo'n groten kerel buigend zagen dankenvoor het applaus — dan hadden ze daarniet van terug!Daarna kwam de periode onder Cor vander Lugt Melsert in Den Haag. JohanElsensohn werkte in de Residentie,bereisde de provincie met het Rotter»dams Hofstad»Toneel". Met „De Won»derdoktoor", „De Hofslachter" met devader=rol, die vóór hem alle groten vanhet Nederlands toneel hadden vertolkten vooral de veelbewonderde Larocheonder Royaards. Met „Amor in de Pas»torie". „Zaken zijn Zaken".... rollen,rollen en nog eens rollen!

„Angstig was het soms", biecht Eisen»sohn. „Als je zo'n rol moest spelen, dieeen acteur als de grote FransmanFéraudy of Louis Bouwmeester had ge»speeld. Ik dacht altijd maar aan wat ikin mijn jeugd voor een schelling hadgezien op de gaanderij van de Amster»damse Stadsschouwburg. Louis Bouw»meester, Schulze, Van Schoonhoven, JanC. de Vos, de oude Chrispijn.Ik had het dus soms angstig, maar ikben er toch goed doorgekomen!"En Elsensohn lacht met de brede rondelach, die men van hem kent en met eenkleine ondeugende twinkeling in zijngrote blauwe ogen, die iemand zo on»schuldig aan kunnen kijken.In dezelfde tijd schreef Elsensohn veel.Voor het toneel. „Een goede boer", datbij het „Schouwtoneel" ging, met JanMusch in de hoofdrol. En „De Keil»nerin", dat bij Bouber ging met AnnieVerhulst, die toen juist weer een heletijd zich had teruggetrokken van hettoneel, in de hoofdrol. En eigenlijk hoortdaar óók nog min of meer bij „Het kindvan de buurvrouw", een volksstuk, datBouber bewerkte naar de roman „Arie",die Elsensohn ondertijd ook nog schreef.Daarna werd Elsensohn ambulant. Hijreisde onder anderen naar Indië, vanwelke episode hij met veel genoegen ver»telt, hij schreef regelmatig de tekst voorde revue's van Buziau — een jaarlijksterugkerend werk, dat hij in bescheidennameloosheid verricht, ook al omdat eenrevue»tekst zó lang moet worden uitge»probeerd en veranderd, dat hij het vol»ledig eigendom wordt van den artist, diehem voor het voetlicht brengt.

En daarom spreken wij ook van degrappen van Buziau en niet van die vanElsensohn, alhoewel ingewijden weten,dat de geestelijke vader van heel veelvan deze vondsten niemand anders isdan Elsensohn, die zichzelf zeer be'scheiden terugtrekt achter den grotenmimischen kunstenaar Buziau.Enfin, Elsensohn heeft nóg meer pijlenop zijn boog. Hij lanceerde samen metFientje de la Mar, Jan van Ees enCorrie Vonk het cabaret „De Blokken»doos" en het optreden van dit echtNederlandse cabaret — met Han Beukeren Wouter Denijs — is een gewichtigedatum geworden in de ontwikkeling vandeze voor Nederland zo hachelijke entoch zo boeiende kunstvorm. JohanElsensohn was in dat cabaret o.a. debruggetrekker en de wagenbestuurdervan lijn 11.Daarna wéér een nieuwe creatie: JohanElsensohn als radio»artist. Met zijn„marktkoopman" creëerde hij een nieuWtype voor de V.A.R.A. In een monoloog,die hij natuurlijk zelf dichtte, beoefendehij daar de verkoop van grammofoon'platen en het waren genoegelijke kwar'tiertjes, die hij de luisteraars bezorgde-1936: „De Blokkendoos"; 1937: Indië'tournee met Van der Veer's „DietscheSpelers". Wij naderen met rasse schredenhet heden, want toen Cor van der LugtMelsert in het voorjaar 1939 het echt*Nederlandse zeemansstuk „De ondel'gang van De Vrijheid" moest ensceneren— wien kon hij toen beter als zee«man over de planken laten laveren danJohan Elsensohn? Elsensohn viel dus de

haven van de Amsterdamse Stads'schouwburg binnen, sloot zich op denduur vast aan bij het smaldeel, dat daar

zijn basis heeft en maakte alle kruis*tochten mee door onze elf provinciën,die een toneelspeler maar mee kanmaken.Men herinnert zich zijn waard uit ,Pe

Vrolijke Vrouwtjes" en zijn herberg'6'uit „Don Quichot" en velen hopen de°begaafden acteur nog in nieuwe en be*langrijke rollen voor het voetlicht ^e

zien treden. Want in Elsensohn klopt he

echte toneelspelersbloed, .dat zich w'e

laat verloochenen. Heeft hij niet, n

veel omzwervingen door onze ma**schappij, uiteindelijk moeten erkenne"'dat er voor hem maar één vak is?Welnu, hij beoefent het vak met efe'Hij blijve het trouw, tot in lengte va"jaren!

Haaien en.... parelsVreemd als het moge klinken, er besta8

nauw verband tussen beide. Er is e jparasiet, die uitsluitend in de haai tontwikkeling komt. De eieren vanparasiet vallen bij millioenen in ^oesterbedden. Daaromheen maaktoester een kapsel, waaruit danparel ontstaat.

ntl9

t

reiH

[l

er

ii•i

é

Solide

Zonder vooroordeelde toekomst tegemoet

Vertrouwen, gemeenschapszin en plichts-besef stellen den Nederlandschen arbeidertot voorbeeld aan twijfelendén en klem-moedigen. Geloof in de tijden die komenweerspiegelt zich in de groei der afdeelingVolksverzekering van „De Centrale .- Voorzorg is plicht. - Vraag eens om eenqesprek met onzen vertrouwden age it,die U zeker een goed advies zal geve

ENTRALE(poulanï

VERZEKERT WERKEND NEDERLANDDE CENTRALE

ARBEIDERS-LEVENSVERZEKERING RIJNSTRAAT 28 DEN HAAG

„Wat je zoek maakt, kan je betalen",hoonde Dirk.„Ho, dacht ik het niet", zei de briga»dier, „zie je wel. dat er vis in zit."Zijn hand was gestuit op een paar gl ib=herige dingen, die onder in de zak uiteen papier waren komen rollen.Achterdochtig spitste Markenburg zijnoren. Wel allemachtig, zou het noutoch„Nou, dan wil ik wel bekennen. Ik hcDvis."Dirk nam den brigadier de zak weer afen stak er diep zijn hand in.„Hier. die hebben we zeker uit -deWetering gehaald, hè?"Triomfantel i jk hield hij een paar mooietongen in de hoogte.„Dat zit hier zeker iedere dag in ju l l i efuiken!"Hij had het zien aankomen, dat debrigadier op het zootje tong zou stuiten,dat hij van boord meegenomen had.Grinnekend stond Geert er naar tekijken; en Markenburg had zwaar hetland. Natuur l i jk was de brigadier eringevlogen.„Nou, je kan wel gaan", zei de briga»dier. „Pak maar weer in."„Dat kon je beter zelf doen. Heb ik dierommel gemaakt?"„Zeg, als je me nou bedondert!"„Nee, jij ben bedonderd!"Markenburg trok nu partij voor zijnsuperieur en wilde ook een hatelijkheidzeggen.„Passen jullie maar liever op datmooie broertje van je. Vandaag of mor*gen krijg ik hem wel." En daarmeedraaiden de veldwachters zich om.Dirk was in zijn sas Zijn oude stropers*natuur genoot als een veldwachter inhet ootje genomen kon worden. Maartegelijk was hij bezorgd over die laatste

ff AG H TAT .-^Tb VX JL JL J.DOOR C. F. ROOSENSCHOON

opmerking van Markenburg. Zouden zetoch achter Arie aanzitten? Ze kekende veldwachters nog een tijdje na enzagen ze verdwijnen achter een rijtjeelzen. „Kom, we gaan maar", en debroers sloegen de weg naar huis in.Naarmate de nacht opkroop tot eenrijper uur, omklemde de stilte nauwerhét huis der De Fuicker's; minder door»broken door woorden, dieper door»groefd met de verbeten klachten . derkraamvrouw.Wat duurde het lang deze keer — zoondragelijk lang! En de pijn was zovlammend scherp. En waar bleefDirk? Al uren geleden hadden de vrou»wen de flauwe nagalm van de trein»f l u i t gehoord. Ze hadden elkaar stil toe»gelachen en moeder Aag had gezegd:„Als 't een beetje wil, komen de oudsteen de jongste tegelijk binnen." En nu•was hij er nog niet en Geert ook nietlAls die maar teruggekomen was. danhadden ze geweten, dat Dirk de avond»trein niet had gehaald. Waarom "kwamer niemand? Waar bleven ze nou?Moeder De Fuicker werd bezorgd. Destilte, de eenzaamheid, het wegblijvenvan de jongens maakten haar ongerusten onzeker. Als er nu eens iets nietgoed ging met Mijntje, dan zat zealleen. Het was toch eigenlijk niet goed,dat ze Geert ook weggestuurd had. Nuhad ze niemand, die hulp kon halen ofden dokter waarschuwen.Ze stond op om Mijntje te helpen, die"weer een aanval kreeg. Ze steunde haarin de rug en gaf haar wat drinken, toende pijn afzakte, „'t Zal zolang niet meerduren — nee heus, 't duurt niet langmeer."Maar haar stem klonk niet overtuigenden Mijntje klaagde: „Ik hou 't niet uit— o néé — ik kan het niet meer ui t»

houden". Dan liep Aag naar haar keukenen keek daar uit het venster over dedijk. Nee, er kwam nog niemand aanHaar handen trilden een beetje, toen zevoor de zoveelste keer de voorraad ge»kookt water nakeek. Haar lippen trok»ken samen over de tanden. Wat wasdat nu vannacht?Angst zat er in de lucht. Vrees voorhet onbekende, vrees voor onverwachtemoeilijkheden. Als de bevalling nu maargoed afliep! Waar waren de jongens?Ze kon niet de dijk oplopen om te zien,waar ze bleven; ze kon het dorp nietingaan. Zelfs niet om hulp te halen! Zedorst Mijntje geen vijf minuten alleente laten. Ze kon niets voor de jongensdoen, omdat Mijntje haar vastbond aanhet huis — en ze kon niets voor Mijntjedoen, omdat de jongens er niet waren.Arie was ook nog niet thuis en 't wasal over elven. Zou hij ergens zitten kaar»ten of zou hij weer op avontuur uit zijn?Het zweet brak haar uit en ze probeerdeeen wijsje te n'euriën, om haar eigenangst weg te duwen. Maar het deun t j eklonk schraal en vals. Het maakte haarakeliger mplaats van moediger.„Hoe laat is 't, moeder?" .„Bijna half twaalf."„Half twaalf pas? — Wat duurt denacht lang!"„Wil je wat drinken?"„Nee niks — ó, daar begint 't weer!"Wat teleurgesteld zette . Aag het glasneer, dat ze al opgepakt had om maarweer bezig te kunnen zijn.Bven later liep ze de krakende trap opnaar boven, waar de twee kleine jongenssliepen. „Ik geloof, dat ik boven wathoor", had ze tegen Mijntje gezegd.Maar het was niet zo; ze had 't maarverzonnen om even weg te kunnen gaanuit de benauwdheid van de kamer.Boven lagen de kleuters met blozendewangen — rustig ging hun ademhaling.Ze waren zich van niets bewust. Eenpaar tellen keek de grootmoeder naarhaar kleine jongens. Dan sloop ze weernaar beneden, nog met een glimlach ophet gezicht. Het had haar toch weerwat rust gegeven naar de twee kleintjes

te kijken. Ze keek naar de kachel,schudde de kussens wat op Zou ^e nuniet even vlug naar Griet Prinsenlopen? Daar waren ze meestal nogallaat op Dan konden die misschien hel»pen of iets te weten komen Terwijl zeer nog over dacht of ze gaan zou ofniet, werd er op de deur geklopt Wiekon dat nou .zijn? Haastig ging ze naarde deur.„Markenburg! Wat kom ie doen. man?"„Is Arie thuis, vrouw De Fuicker?"„Nee, wou j'm hebben?"Een felle angst doorpriemde de oudemoeder Wat moest de veldwachter vanhaar zoon? Was er wat gebeurd?„Wat is er aan de hand, Markenburg,zeg 't."„Niks, mens, niks. Ik kom alleen maarkijken of ie thuis is."„Nou. dat is ie niet. Maar waarvoormoet je 'm dan spreken. Ik weet niet,waar die is en Dirk en Geert zijn erook nog niet Dirk zou" vanavond thuiskomen." Angstig klonken haar laatstewoorden en Markenburg keek verwon»derd op„Zijn die ook nog niet thuis? Ik hebze een uur geleden in de polder gezien!"„Dirk en Geert? Waar?"„In de buurt van 't gemaal."„Wat mosten ze daar nou?"„Dat weet ik ook niet. Maar dat ervannacht iets niet pluis is, dat is zeker."„En Mijntje bevalt vannacht. O God.wat moet ik beginnen?"Een jammerklacht klonk uit de kamer enmoeder Aag haastte zich naar binnen.Bedremmeld en besluiteloos bleef develdwachter in de deur staan. Dat was^en rare geschiedenis. Nu was hij ge"komen voor een huiszoeking en het konbest zijn, dat de jongen hier in huiszat — maar onder deze omstandighedenkon hij toch moei l i jk . . . .Vrouw De Fuicker kwam weer terug,haar gezicht rood van spanning, de zor»gen diep in het voorhoofd gegroefd.„Markenburg, ga jij den dokter waar»schuwen. Ik durf 't alleen niet meeraan. Ik weet niet wat 't worden moet."

(Wordt vervolgd)

Boekhandel G. J. GRAAUVV, Keizersgracht 168, A'dam (C.), Tel. 44305, Postr. 486Ü5Gein. Giro G 20:J1

In deze pracht serie vindt U:

HOLLANDS GLORIE

DE CITADELBOEKEN WAAROVER IEDEREEN SPREEKT

(GROOT FORMAAT(VERKLEINDE REPRODUCTIE)

Hervey Allen. ANTHONY ADVERSE, waarvan de onder-titels luiden:

De kleine MadonnaHet bronzen SpiegelbeeldDe eenzame Tweeling broeder

tezamengebondenin één

prachtband1278 blz.

A. J. Cronin, DE CITADEL, Jubileum-uitgave 432 blz.A. J. Cronin, KALEIDOSCOOP OP ZAAL „K" .. 184 blz.

f3.15

ƒ 2.00f 2.60

John Knittel, VIA MALA 598 blz. ƒ5.13Jan de Hartog, HOLLANDS GLORIE 456 blz. ƒ4.70

Betalingscondities:1 tot 3 boeken / 1. - PER MAAND4 of 5 boeken / 1.50 PER MAAND

Spannende werken maken deze lange winteravonden toch nog tot een genot.DEZE PRACHTWERKEN ZIJN REEDS ZO BEKEND,DAT WIJ ER NIETS OVER BEHOEVEN TE ZEGGEN.ELK WERK OOK AFZONDERLIJK V E R K R I J G B A A R .

Bestel vooral omsa.ind, want heel Nederland leest tegenwoordig en onze lVoorraad is niet groot. Denk bovendien aan de transportnioeilijkhcden.

BESTELBILJET.Ondergetekende wenst franco te ontvangen van G. J. GRAAUVV, boekhandel teAmsterdam-C., Keizersgracht 168, telefoon 44505. Postgiro 48605. Gem. Giro G 2021:l ex. De Citadel < Jub.uitfï .) ... f 2.GO l ex. Via Mala .. ƒ5.13l ex. Kalelilosuoop ou zaal ..K" f U.fi» l ex. Hollands Glorie -.. ƒ 4 7 0l ex. Anthony Adverse ƒ5.13allen In prachtband en wenst het bedrag te betalen in maandelijkse termijnen

Naam: Volledig aarea: .:

Het laatste woord

E en geneeskundige, die in de eerstejaren van onze eeuw een bijzondere

reputatie genoot op het gebied van devolksgezondheid, dr. Nacke, heeft dewetenschappelijke regel opgesteld, datstervenden gewoonlijk slechts onsamen*hangende of onbelangrijke woorden uit*brengen.Toch zijn er in de loop der geschiedenisheel wat „laatste woorden" opgetekend,die een uiterst scherp beeld geven vanden man, uit wiens mond ze kwamen,

- „laatste woorden" ook", die als hetware een samenvatting schenen te willengeven van heel een mensenleven. Menbehoeft ze dr. Nacke niet voor te hou*den als een weerlegging van zijn stelling.Men kan ze beschouwen als de schoneuitzonderingen, die de Weinig romanstische regel bevestigen.Van Frederik den Groten vertelt de ge*schiedenis, dat op de 17e Augustus 1786de koning zelf en zijn naaste omgevingzich reeds op zijn heengaan haddenvoorbereid, toen de lijfarts nieuwe hoopgaf op een gelukkige wending in 's ko*nings ziekte, Frederik de Grote wenktemet een zwak gebaar zijn neef en op*volger, den lateren Frederik Willem II,aan zijn sponde en zei glimlachend:„Neem me niet kwali jk, waarde neef,dat ik je laat wachten . "De pijnlijke opvolgings=gedachte speeltook een rol in het laatste woord vanden Fransen koning Lodewijk XIII, diein Mei 1643 gestorven is. Zijn opvolger,de latere „Zonnekoning", was vijf jaar.

CREDIETENƒ 900—5 % zonder borgen Elk doel.I E D E R E E N vrij bl voorwaarden

Brieven antw porto „DE ONDERLINGE".Mathenesserweg 110 —» Botterdam-W.

toen men hem rechtstreeks van de latedoopplechtigheid naar het sterfbed vanzijn vader bracht. Lodewijk XIII vondnog de kracht, een bewijs van mede»leven in de voor zijn jeugdigen zoon zobelangrijke doop*gebeurtenis te tonen envroeg vriendelijk: „En hoe heet je nu,mijn kind?" Waarop het enfant terriblehardvochtig antwoordde: „Ik heet Lode»wijk de Veertiende!" Dumas verhaalt,dat de stervende vorst zacht het hoofdschudde en zei: „Nog niet, mijn zoon,nog niet...."Bij uitzondering is deze kleine, drama»tische dialoog wellicht sterker typerendvoor den erfgenaam dan voor den erf5

later. Bij uitzondering althans, zoverhet. . . . de in de aanhef bedoelde uit»zonderingen betreft. Voluit kenmerkendvoor den stervende is weer het laatstewoord, dat men aan den filosoof ArthurSchopenhauer toeschrijft en dat gedragenis van heel het pessimisme in zijn filo»sofisch systeem.Schopenhauer heeft een leerling gehad,die zó ijverig zijn moeilijke werken endiepzinnige leerstellingen bestudeerde,dat hij in de wereld der geleerden debijnaam van „de onvermoeibare" kreeg:Christian M. J. Frauenstadt. Aan hémmoet Schopenhauer op zijn sterfbed ge'dacht hebben. De grote filosoof zei lang*zaam, als trok hij de balans van zijnleven: „Van al mijn leerlingen heeft etmij maar één begrepen." Hij wachtteeven Toen vervolgde hij: „En die heef*mij verkeerd begrepen "Het woord van den staatsman, die zijnleven in de dienst van het land heeftgesteld. — dat wilde het laatste woordzijn van den in 1642 gestorven Richelieu-Toen de biechtvader hem op zijn sterf*bed aanspoorde, zijn vijanden te vet'geven, sprak de staatsman^kardinaal. ,.1*heb nooit andere vijanden gehad dan devijanden van de staat." Of iedere bisto'ricus hem dat zou willen bevestigen?Veel ruiger, maar misschien ook eer»lijker, klinkt het laatste woord van denSpaansén maarschalk Narvaez. Ook hémmaande de biechtvader, zijn vijandentoch te vergeven Maar de oude ij^vreter schudde het hoofd en zei: ..hoeft niet. Ze zijn allemaal dood!'

De klassieke boksstoot: de linkse directe. Het gehelelichaam van den bokser is gespannen, Mi het toebrengenvan de stoot. De tegenstander tracht de kracht van destoot te breken. Een prachtig voorbeeld van schermenmet de vuisten. (Foto „Arbeid")

Opzettelijk

A ls er één sport in ons land mis»kend wordt, dan is het zeker debokssport. Zowel bij het publiek

a's bij de overheid heeft deze sport vrij»'"el altijd in een kwade reuk gestaan...Bloedneuzensport, sport van slagers enkasteleins, proletensport", zijn zo de ge»bruikelijke, smalende benamingen, dieWen graag aan de edele kunst van zelf»Verdediging geeft. Die benamingen kun»nen echter slechts ingegeven zijn doorvooroordeel en dus door onkunde, wantde bokssport verdient de blaam, die mener vaak zo lichtvaardig op werpt, stelligniet.Het boksen als sport is in zijn veel»z'jdigheid zonder twijfel een van dehiooiste, die er zijn. Boksen kweektWoed en zelfvertrouwen, op een wijze,die in vrijwel geen enkele andere sportte vinden is. Boksen is niet een in hetwilde weg uitdelen van harde meppen,

" «et is geen uiting van brute kracht en'omp geweld. Boksen is een edel spelvan schermen met de vuisten, waarbijlenigheid, snelheid van reactie, tech»«ische vaardigheid en uithoudingsver»mogen van oneindig groter belang zijndan logge spierkracht. Het klinkt mis»schien een beetje zonderling, maar hetls een waarheid, die eiken nieuweling inde bokssport onmiddellijk wordt bijge»bracht: voor een bokser is het werk van2ijn benen en zijn hersens veel belang»r'jker dan dat van zijn knuisten!Natuurlijk, we zien de ontaardingen, dieer zeker in de bokssport — en misschien"'er ook weer meer dan in anderesporten — bestaan, niet voorbij. HetVooroordeel van het grote publiek tegen"et boksen, vindt juist in die ontaar»dingen voor een belangrijk deel zijn oor»sProng. Het publiek is nu eenmaal ge»°eigd om in elke bokswedstrijd een°rdinair knokpartijtje te zien, waarin«et de tegenstanders er alleen maar omte doen is, mekaar zoveel mogelijk letselen beschadigingen, als: blauwe ogen,bloedneuzen, ingescheurde wenkbrauwen,Ultgeslagen tanden, scheve en inge»deukte neuzen en bloemkooloren, toe tebrengen. Erger nog: om mekaar een»voudig buiten westen te stompen.j[a kijk, wie uitsluitend al deze narig»£eid in het boksen ziet, ja, die

ari vanzelfsprekend een bokswedstrijdslechts een weerzinwekkende vertoningVinden, die met sport niets gemeen"eeft. Maar de mensen, die zo rede»tleren, hebben vermoedelijk nooit een:0ede bokswedstrijd tussen een paarBehoorlijk getrainde en technisch goedflderlegde boksers, gezien. Misschien'Jn ze afgegaan op sterk gekleurde ver»agen in de bladen van monstergevech»

. n in Amerika, waar onverantwoorde»Jlce lieden terwille van de sensatie en

Jfwille van het geld, dat meaetal in hunPer> zakken vloeit, boksers uitbuiten,

baseren zij hun oordeel op dwaze, °ksfilms> die met sport niets te maken'ebbe

, "«ocienPoksfilms,

T* ~"en. De massa generaliseert gauw en

j, snel niet haar oordeel gereed.ov°e Z°U net anders mogelijk zijn, dateral in ons land, met uitzonderingb rl t terdam en Groningen, een ver»^ d bestaat tot het houden van boks»jy ^strijden in het openbaar!^e<*erland is het enige land op de^ reld,.waar zoiets gebeurt.•^ , "et publiek niet naar een boks»-ban riid wil 8aan ki->ken> omdat het

ba,§ *s een slachtpartij of een bloed»zu"er) zien> 6oed, dat /noet het

Zelf weten' maar dat er burge*"Hee ers zijn, die zeggen: ik wil niet,

dat er in mijn gemeente gebokst wordt,zonder dat zij ooit een bokswedstrijdgezien hebben, is wel diep treurig. Hetverbod wordt eenvoudig gegeven, omdathet elders ook gegeven wordt. Menbeschouwt een bokswedstrijd zondermeer in strijd met de goede zeden.Gaat het bij voetbal, hockey of water»polo zo zachtzinnig toe? Bij voetbalschopt men elkaar ook wel eens debenen kapot en geen magistraat peinster over om dit spel te verbieden. Hijzou zich de hoon van het gehele volkop de hals halen. En kijk eens naar demotorsport. Hoeveel lichamelijk letsel,dikwijls met dodelijk gevolg, ontstaatdaar niet, alleen terwille van de sensa»tie! De motorsport wordt echter ner»gens, zolang men tenminste niet instrijd komt met de voorschriften om»trent de maximumsnelheid, verboden.En dan die oude, vaderlandse sport, hetschaatsenrijden. Het zou interessant zijneens na te gaan hoeveel ongelukken erjaarlijks met het schaatsenrijden gebeur»den, om van het aantal gevallen vanverdrinking nog maar te zwijgen. Welkeburgemeester durft het aan om hetschaatsenrijden te verbieden? Maarboksen, een onderdeel van het Olym»pisch programma nog wel, mag niet!Dat is ook weer zo iets moois. Dehoofdstad des lands heeft ook een boks»verbod, rnaar toen in 1928 daar deOlympische Spelen gehouden werden ende ogen van de gehele wereld op dezestad gericht waren, werd het verbodgauw opgeheven. Men zag heel wel in,dat men zich belachelijk gemaakt zouhebben, wanneer men in Amsterdamhet boksen van het Olympisch program»ma had moeten schrappen.

Het was natuurlijk in strijd met elkbegrip van logica, dat het boksen on»middellijk na de Spelen weer promptverboden werd. Maar logisch of niet,er was geen praten tegen en achttienjaar reeds zucht Amsterdam nu onderzijn boksverbod. Tientallen sportautori»teiten van naam hebben reeds al hetmogelijke geprobeerd om er veranderingin te krijgen. Men is echter steeds weermet het hoofd tegen de muur gelopen.Men heeft het nu maar opgegeven, want,het zij met alle respect voor den burge»meester van Amsterdam gezegd: op ditpunt valt er niet met hem te praten.We zijn er echter van overtuigd, dat ernog eens een andere tijd zal komen. Debokssport, mits eerlijk en .ridderlijk be»dreven, mag zeker het recht voor zichopeisen, beoordeeld te worden metdezelfde maatstaven als alle anderesporten. Men zal in overheidskringen

zijn (voor)oordeel moeten herzien. Menzal ook de verouderde begrippen moe»ten herzien en aanpassen aan demoderne tijd. De nieuwe, onlangs ge»stichte boksorganisatie, de NederlandseBoksbond, die alle boksers van het landomvat en die geleid wordt door denheer G. E. van der Werff Jr., staat erborg voor, dat geen misstanden ofknoeierijen zullen ontstaan. Naar onzevaste overtuiging zal het niet lang meerduren, of ook aan de bokssport zal inons land de plaats worden, ingeruimd,die haar toekomt in de rij van Neder»landse sporten. Eerst dan, wanneer hetvolkomen ongemotiveerde boksverbodzal zijn opgeheven, wanneer de autori»teiten alle belemmeringen hebben weg»genomen en men ook hier het boksenzal kunnen bekijken als overal eldersop de wereld, zal ook het publiek totandere inzichten komen én eerst dan zalde lang miskende bokssport zich tenvolle kunnen ontwikkelen.Dat ondanks de vele belemmeringen debokssport hier nog zulk een hoogteheeft bereikt, dat ze mannen voort»bracht met een wereldreputatie, als bij»voorbeeld Van Klaveren, die Olympischkampioen werd en' verschillende maleneen Europees kampioenschap verwierf,is voornamelijk te danken aan de grotestuwkracht, die er steeds is uitgegaanvan Rotterdam, de bakermat en deburcht van de bokssport, waar mannenals Huizenaar en Westbroek zich deontwikkeling van deze sport, die hunzo na aan het hart ligt, tot een levens»taak hebben gemaakt.

r misverstand

I n de Amerikaanse filmindustrie istegenwoordig de „kunst" gespeciali»

seerd als het productieproces in eenmoderne fabriek. Zelfs het scenario isniet van één hand, maar wordt samen»gesteld door tal van specialisten.Weinigen weten, dat deze methodegeenszins twintigste»eeuws is, maar alwerd toegepast door den Fransen toneel»schrijver Eugène Scribe (1791—1861). Hijwas niet slechts een veelschrijver, maarook een schrijver»met*velen. Zijn waar»lijk verbluffende vruchtbaarheid (hij lietomstreeks vijfhonderd toneelstukken na)laat zich dan ook verklaren door hetfeit, dat hij als het ware een fabriekvan toneelstukken organiseerde. lederemedewerker specialiseerde zich in die„fabriek" op een bepaald onderdeel: deéén leverde de idee, een tweede deschets, de derde de dialogen, een vierdewoordspelingen en andere geestigheden,een vijfde eventuele coupletten, enz.Het .is dan ook geen wonder, dat nietiedereen een hoge dunk had van Scribe'sletterkundige kwaliteiten, hoe .groot zijnsucces bij het publiek ook mocht zijn.Maar Scribe zelf schoot niet tekort ineigendunk. Hij was daarom hevig ver*bolgen, toen hij op een goede dag ont»dekte, dat men zjjn naam naast dien vaneen onbekenden, jongen schrijver hadafgedrukt op het omslag van een boekjeten bate van noodlijdende kunstenaars.Scribe greep naar de pen en schreef aanzijn jeugdigen mededinger:

„Waarde heer,Zojuist ontvang ik het boekje ten batevan noodlijdende kunstenaars, waarvanu de druk hebt verzorgd. Op het omslagstaan onze beide namen naast elkaar. Ikkan er echter niet mee accoord gaan,dat een ezel naast een paard gespannenwordt. Eugène Scribe."

Het antwoord liet niet lang op zichwachten. Het telde maar één enkelevolzin en het luidde:

„Mijnheer Scribe, — U hebt niet hetrecht mij voor een paard uit te maken."

Kende de jonge schrijver, die den ver»waanden Scribe dit lesje gaf, wellichthet verhaal van Marot?Marot was een Franse hofnar en nogwel een, die het tot een legendarischefaam bracht. Een hofnar beoefende oud*tijds de geestigheid als beroep. Maar hijwas tegelijk het dikwijls gehate mikpuntvoor de spot van anderen. Oude kronie»ken verhalen, dat Marot op de naamdagvan zijn meester gelijk met den graafvan Montpellier de troonzaal binnen'ging, om den koning geluk te wensen.De graaf nam daaraan aanstoot. Hij zeiminachtend en zó luid, dat allen hethoren konden:„Ik kan niet toestaan, dat een zot aanmijn rechterzijde loopt."Marot ging gehoorzaam links van dengraaf lopen.„Ik wel, mijnheer de graaf!" ant»woordde hij.

KRAMER'S W O O R D E N B O E K E NIN Kt'NSTLEUKBEN BANDEN

PRIIMA PAPIERFrans f 4.70 «Duits f 4.70 «Engels f 4.70Totaalprijs f 14.1O betaalbaar met f 1.50 of meer per maandIn de prijs is de omzetbelasting inbegrepen.

BESTELBILJETOndergetekende wenst (ranco te ont-vangen van Blaiikevoort's Abojine-iiieiitüboekhaiulel, Zuieler Amstel-I:ian 62, Amsterdam, Tel. 91344.postffiro 141995, bovenstaande woor-denboeken in kunstlederen banden,totaalbedrag ƒ 14.10, te betalenmet ƒ per maand.

Naam:

Adres:

Verzoeke in te vullen welk bedrag men per maand wenst te betalen.

V O O R D f V R O U W

Gebruik uw peulvruchten-rantsoen goed!

- Onze pas ingewisselde peulvruchtenbonheeft ons naar alle waarschijnlijkheid in't bezit gesteld van een voorraadjegroene erwten, witte bonen, bruinebonen of capucijners, waarmee .we weergedurende enige weken een goede kanshebben op voedzame maaltijden.Ik zeg zo „naar alle waarschijnlijkheid",en ik steun mij in die veronderstellingop de ervaring die ons in deze tijdgeleerd heeft, dat, zoveel mogelijk, alleswat „op de bon" is, ook door de huis*vrouw wordt gekocht... . ook al zou zeer in normale tijden niet zo erg happigop zijn geweest.Dat laatste nu geldt nogal eens voor depeulvruchten; herhaaldelijk heb ik in dejaren, dat erwten en bonen te kust en tekeur te krijgen waren, de uitspraakgehoord -r vooral van de huisvrouw inde stad —: „Bij den grutter kopen weniet veel" of „Erwten. en bonen etenwe bijna nooit."Als er onder de lezeressen zijn, die erook zo over denken, dan kan de distri»butie haar mooi van die verkeerde ge»dachte afbrengen; ze hebben nu naarpeulvruchten leren verlangen en 't is tehopen, dat ze de waardering, waarmeeze thans haar pondjes bonen en erwtenbeschouwen, ook in betere tijden nietzullen verliezen.Peulvruchten n.l. vormen een pracht»voedsel: ze geven ons in goedkope vormhet eiwit dat we nodig hebben en datwe anders voor 't grootste deel ont*lenen aan veel duurdere levensmiddelen(vlees, vis, eieren); ze helpen ons boven*dien aan een ruime hoeveelheid zetmeel,een stof waaraan we onze arbeidskracht

• te danken hebben en die ons in deze tijdvan vetschaarste bijzonder goed te paskomt; ze geven ons de voor ons lichaamzeer noodzakelijke kalk, ze brengen ons— voor ons bloed — meer ijzer dan demeeste andere voedingsmiddelen doen enze bevatten ten slotte-nog zeer gewenstevitamines.Hun voedingswaarde mag dus zeker nietonderschat worden. Ik weet wel, datde prijs thans hoger is dan we gewendwaren; maar de 20 a 25 cents, die wevoor een pond uitgeven, wordt toch in»geruild voor een waarde aan voedsel, diewe in weinig andere levensmiddelenterugvinden.We nemen ons dus voor, om van onsrantsoen een nuttig gebruik te maken.Hoe doen we dat?U zult zeggen: door. van de erwten eenstevige soep te koken of door de bruinebonen, de witte bonen en de capucijnersgaar te maken en ze dan met jus of meteen saus te geven.Daarin hebt u gelijk, maar . . . . als weons uiterste best doen om van de peul»vruchten te halen wat er van te halenvalt, dan zou ik u toch nog op een paardingen willen wijzen bij die eenvoudigeerwten* en bonenbereiding.Ten eerste moet u, om het peulvruchten*eiwit goed voor ons lichaam tot zijnrecht te laten komen, altijd in eenerwten* of bonenmaaltijd op de één ofandere wijze óf aardappelen, óf melk tepas brengen. Eigenlijk gaat dat heelgemakkelijk, en verschillende huisvrou»wen doen het vanzelf al: ze koken inde erwten* of bonensoep wat aard*appelen mee, omdat de soep dan lek»kerder gebonden wordt zonder lang tekoken, en ook — in deze tijd vooral! -omdat we dan wat zuiniger met de hoe*veelheid erwten kunnen zijn.Er volgt echter uit deze raad óók, datwe in een z.g. bonenmaal de aardappelenniet mogen vergeten: al zal de hoeveel*heid minder zijn dan op andere\ dagen,een schaaltje aardappelen moet er tochbij en die kunnen dan uitstekend profi«teren van dezelfde saus ot jus. die wetoch bij de bonen nodig hebben.

Wilt u voor hetzelfde doel wat melk inplaats van aardappelen gebruiken, dankan dat óók. Een erwtensoep b.v. -ook een wittebonensoep — wordt heellekker, als we er op 't laatst een flinkescheut melk in laten meekoken.Onthoud u deze twee maatregelen goed:u hebt dan -door de combinatie van peul*vruchten met melk of met aardappeleneen maaltijd gekregen, waarin het vleesvolkomen is vervangen.Een tweede raad betreft het brandstof»verbruik, want peulvruchten vragen eenbetrekkelijk lange kooktijd (minstens la l i- uur). Die tijd kunnen we bekorten:Ie. door de goed gewassen peulvruchtenvooraf lang te laten weken, niet éénnacht, zoals u dat gewend bent, maarnog een dag en een nacht erbij;2e. door bij het opzetten dadelijk een-kleine hoeveelheid vet in de pan tedoen (verloren is die niet, want laterkomt ze toch tot haar recht, als we hetkooknat voor de soep of de sausgebruiken).Waarschijnlijk denkt u, dat ik nog éénmiddeltje vergeten heb, n.l. de dubbel»koolzure soda?Die mag u bepaald niet gebruiken, wantze vernietigt een vitaminesoort, die juistaan de peulvruchten een deel van hunwaarde geeft.Wél is er nóg een middel, dat u gerustkunt toepassen, n.l. de hooikistmethode:

daar kunnen de peulvruchten wel. tegen.We koken ze dan b.v. £ uur voor, zettendan de goed gevulde pan in de hooikistof pakken ze in een aantal kranten enlaten ze een uur of vier zo staan.Nu we zo in 't kort de algemene regelshebben geleerd, waaraan we ons te hou*den hebben, komen de gerechten aan debeurt, die we met ons peulvruchten*rantsoen kunnen bereiden.Daarin is nogal wat variatie — méér danu misschien denkt!Soep natuurlijk; héle bonen of erwtenmet aardappelen en een saus; bonenof erwten door een stamppot (u denktaan de van ouds bekende „snijbonen*stamppot met witte bonen"!); bonen oferwten met groente of aardappelen inéén pan gekookt, maar niet door elkaargestampt; bonen of erwten door eenportie groente gemengd om die groentevoedzamer te maken en er tegelijkertijdminder van nodig te hebben (wortelenmet groene erwten, snijbonen met witte .bonen, prei of knolselderij met groeneerwten).Dat alles is te veel om er in één weke*lijks praatje voorbeelden van te geven.Als u echter dat wat u nu juist hebtgelezen, uitknipt en bewaart, dan hoefik dat de volgende week niet te herhalenen ik kan u dan een aantal receptengeven van al die verschillende mogelijk*heden.Vandaag om te beginnen deErwtensoep (2 a 3 personen).300 gr. (3 ons) groene erwten,*) 2 L.water, 400 gr. (4 ons) aardappelen, l uiof prei, 50 gr. (i ons) bladselderij,. plukjepeterselie, 4 dL. (4 kleine theekopjes)melk, 60 gr. (3 afgestreken eetlepels) vetof boter, wat zout.Laat. de gewassen erwten 24 a 36 uurweken in de helft van de opgegeven hoe*veelheid water; zet ze met hetzelfdewater op, voeg er l lepel van het vetbij en laat ze op een zacht vuur gaarworden (l a l\ uur).

Bij peulvruchten horen aardappelen, of,zo mogelijk, wat melk.'

(Foto: „Arbeid")

Stamp de erwten tot een gelijke brij env«rdun die geleidelijk met de rest vanhet water; laat de soep aan de kookkomen en voeg er dan de gesnipperdeprei en selderij en de in blokjes gesnedenaardappelen bij met de rest van het veten zoveel zout als voor de smaak nodigblijkt.Laat de soep zachtjes nog i uur door*koken; roer er van tijd tot tijd in omde intussen ook gaar geworden aard*appelblokjes gedeeltelijk fijn te wrijvenen dus bij het binden van de soep telaten helpen; laat de laatste 10 minutende melk meekoken.Voeg er vóór het opdoen de fijngesnedenpeterselie bij.

*) Bij voorkeur gebruiken we gewonegroene erwten en geen spliterwten: dezelaatste hebben bij de bewerking n.l. eendeel van hun voedingsbestanddelen ver*loren.

Beste Cor,Hebben jullie in het maanlicht prettigschaatsen gereden? Je hebt wel van hetijs kunnen genieten. Jan en de jongenshebben ook heel wat gereden, ik hebzelf nog niet op m'n schaatsen gestaan.Overdag heb ik er geen tijd voor en's avonds heb ik geen zin meer om dedeijr uit te gaan. Ik heb bovendien ophet ogenblik zoveel naaiwerk.Bij het opruimen van de kast, kreeg ikvan de week oude nachthemden van Riein m'n handen, waar ze uit gegroeid is.De een was aan de hals stuk, de anderonder de arm gesleten, en de derde hadeen gat in de elleboog. Terwijl ik zeeen voor een door mijn handen lietgaan, kreeg ik opeens een reuze idee.Rie heeft onderjurken nodig en het komtmij op het ogenblik niet erg gelegennieuwe te kopen. Waarom zou ik daareigenlijk die oude nachthemden nietvoor gebruiken? dacht ik. Ze blijvenanders toch maar liggen. Nu ben ik zeaan het veranderen en.. . . ze wordenwat netjes. Ik heb er niet eens zo heelerg veel aan te doen. De lengte is vooreen onderjurk juist goed, de mouwenheb ik er uit geknipt. Ook de dunnegedeelten onder de armen konden ver»vallen, doordat ik natuurlijk de arms»gaten iets verder moest uitknippen Dehals heb ik ook uitgeknipt, niet te laag,want Rie draagt toch jurken, die aan dehals gesloten zijn. Zo heeft ze er ooknog warmte van. De zijnaden stikte ikwat dieper in — een nachthemd is altijdnogal wijd — in de taille maakte ik watplooitjes. Hals en armsgaten werk ik numet een knoopsgaten» of festonsteek af.Ik ben zelf best tevreden over het resul»taat. Ik had drie van die oude exem*plaren, dus nu heeft Rie weer driekeurige onderjurken. Ze kan nu weer eenpoosje voort, zonder dat het me een

cent heeft gekost. Dat maakt het succesnog groter. Ik zeg maar zo: wie nietsterk is moet slim zijn.Jan komt net thuis en vraagt of ik niette veel lelijke dingen over hem wilschrijven.Ik zou niet weten wat ik voor lelijksover hem zou moeten schrijven. Het iszo'n goeierd. Als mij de beslommeringenvan het gezin wel eens te zwaar dreigente worden, kijk ik maar eens naar hemen dan bedenk ik dat hij het toch óókniet helpen kan. Hij werkt zo hard endoet zó z'n best voor ons, dat ik hetniet over m'n hart kan krijgen om mijnzorgen ook nog op hem over te dragen.Ik doe dan ook maar altijd mijn best,hem zo weinig mogelijk van de huise*lijke zorgen, die per slot van rekeningtoch eigenlijk de meeste vrouwen welhebben, te laten merken. Ik ben óók nietaltijd zo geweest. Vroeger was ik weleens kribbig en vervelend tegen hem.Als ik dan echter zag hoe hem dathinderde, had ik alweer spijt. Waaromzal je elkaar o k het leven zwaardermaken dan het al is?De kunst is, zonder luchtig of opper*vlakkig te zijn, overal de goede . zijdevan te zoeken.Ik vond het, toen ik pas getrouwd was,altijd zo dwaas, dat er altijd gezegdwerd, wanneer er een oude man ofvrouw was overleden: Wat erg voordegene die achterblijft. Als je zolanggetrouwd bent, kan je elkaar niet meermissen. Ik dacht altijd, juist wanneer jekort getrouwd bent en je van het levennog zo veel verwachten kan, is het veelerger, elkaar te moeten missen, vooralals je echt van el':ander houdt. Nu ikwat ouder ben, besef ik pas" de waar*heid. Het is inderdaad zo: hoe ouderje wordt, hoe minder je elkaar kuntmissen. Tenminste zo is het in een goed

huwelijk, waartoe ik gelukkig het onzerekenen kan.Je leert elkaar door de jarenlange om»gang beter kennen en waarderen — jemaakt samen het liet en leed mee. Jeleert ook begrijpen dat het geluk nietalleen in het geld zit. Dit laatste ismaar goed ook. Want wat zouden wijanders een bedroefd beetje gelukkrijgen!Nu ik m'n brief eens overlees, merk ikdat ik eigenlijk aan het zedepreken bengeweest. Dit was toch helemaal m'nbedoeling niet. Enfin, een ernstig woordzo nu en dan kan geen kwaad.Nu een ander onderwerp.Naar je brief te oordelen, zou je wer»kelijk denken, dat je het platteland zoveel prettiger en beter vindt dan destad. Vergis je niet. Jij bent zo aan hetstadsleven gewend, dat je tóch geenechte plattelandsvrouw zou worden. Netzo. min als ik aan het jachtige, drukkestadsleven zou wennen. Zo voor eenpaar dagen, bij wijze van verandering,is het wel leuk om eens in de stad telogeren, maar ik voel toch, dat ik veelmeer op het platteland met z'n rustthuis behoor.Ga jij nog naar je kooklessen en heb jeweer veel n ieuws geleerd? Misschienkan ik ook van jouw wijsheid profiteren.Kees is volgende week jarig, hij wordtal weer 13 jaar Waar b l i j f t de tijd, hè?Nu kan ik nooit zo heel veel van eenverjaardag maken, maar je wil zo'n dagtoch iets anders hebben dan anderedagen en daarom mogen ze bij mij altijdkiezen wat we die dag zullen eten.Kees koos pannekoeken. We hebben nuweer slaolie en meel. Dat is dus geenbezwaar. Nu heb ik van verschillendekanten gehoord, dat je door de samen*stelling van het nieuwe meel moeilijkpannekoeken kan bakken — dat ze aande koekepan blijven kleven. Weet JUdaar raad op? Ook zou ik graag zozuinig mogelijk met de slaolie zijn, mis»schien weet je daar ook een maniervoor. Je kan me nog net vóór Kees z nverjaardag schrijven.De jongens komen thuis, ik moet eten.dus eindig ik meteen maar.De groeten van ons allen aan allen envast vriendelijk bedankt voor je moeit<van je

TINE.. Harrelaar, '41.

EEN GEHAAKT BABY-JASJE METBIJPASSENDE MUTSHoe vindt u dit aardige babysgarni»tuurtje? Het is heel eenvoudig te hakenen het .kost niet veel wol. Men heeftvoor dit garnituurtje ongeveer 80 gr.nodig. Wil men 100 gr. wol kopen, danblijft het aantal punten gelijk en heeft

foto: „Delia"

"len bovendien nog ongeveer 20 gr. wol°ver. \vaar men dan een paar aardige8°kjes van 'kan maken.

Werkwijze van hei jasjeHet jasje wordt aan één stuk gehaakt.Opzetten 60 steken en dan 2 toerenstokjes haken.Volgende toer: dubbele stokjes, maarslechts 48, dan draaien en terughaken.Volgende toer: weer 60 gewone stokjes,dan draaien en terughaken.Om de beurt met een lange en eenkorte toer verder gaan als boven om*schreven. Na ongeveer 14 lange strepenVerdeelt men de stokjes: 33 blijven lig»gen voor het jasje en bij de overige 272et men 33 steken op. Nu wordt demouw evenals het voorpandje gehaakt.Men laat voor de manchet 10 stekenstaan, die, evenals bij de pas om deandere pen worden meegehaakt.E*e mouw is ongeveer 24 strepen. Alsdeze klaar is, de nieuw opgezette steken'aten liggen en verder haken op hetV0orpandje.

De rug bestaat uit ongeveer 18 strepen.De tweede mouw en het voorpandjeworden weer als reeds beschreven ge»haakt. We eindigen met twee toerenvaste. De beide mouwtjes worden dichtgestikt. Het halsje wordt met een toervaste omgehaakt, waarbij de wijdte ietswordt ingewerkt. Dan l toer dubbelestokjes met l losse tussen elk dubbelstokje. Door deze toer wordt een lintgeregen.Het jasje sluit met twee knopen en tweegehaakte lussen

Het mutsjeHet mats te kan men eveneens aan eenstuk hakenOpzetten 40 kettingsteken en om debeurt toeren haken van stokjes en dub'bele stokjes.Na 7 strepen de achterzijde van hetkapje vormen door aan het begin en heteind stokjes te laten liggen.Zo nog twee strepen haken.Nu het lapje dubbel vouwen en deachterzijde aan elkaar naaien.Aan de onderkant volgen nu nog 2toeren als boven omschreven, waarbijhet kapje even wordt ingewerkt. M*werken met l toer vaste rondom hethele mutsje, ook nu de rand een beetjeinwerken.Het mutsje sluit met twee zijden linten.

Foto: „Delia"

Wij openen een nieuwe rubriek

H E L P T E L K A A R•<4/s de ene hand de andere wast, worden beide schoon. Ziehier een oudHollands spreekwoord, dat wij, vrouwen, in toepassing zullen brengen.Hoe menigmaal komt het niet voor, dat wij, in onze huishouding, een oni'dekking doen, die de een of andere werkwijze aanmerkelijk vereenvoudigt. We•itaan verbaasd: gek eigenlijk, dat we niet véél eerder op die gedachte zijngekomen! Juist de vrouwen, die jarenlang huishoudpractijk hebben, zijn instaat, anderen nuttige wenken te geven.En nu zeggen wij: laat uw licht niet onder een korenmaat staan! Heeft uv'oor het een of ander een vereenvoudiging gevonden — heeft u dank zijuw practijk een besparing voor het een of ander ontdekt, deel het de redactieVl>n „Arbeid" mede.... laat anderen van uw vindingen, van uw kennis medeProfiteren.Meï elkander moeten wij een moeilijke tijd doormaken — een tijd, die bij:zondere eisen aan ons, huisvrouwen, stelt.Uitgaande van de gedachte, dat wij elkander moeten helpen, hebben wij"flarom een nieuwe rubriek geopend — een rubriek van vrouwen en vóórvrouwen. Schrijft óns uw nuttige wenken en raadgevingen. Wij zullen ze indeze rubriek plaatsen, waardoor enige honderdduizenden vrouwen van uwkennis en inzicht kunnen profiteren.Men adressere zijn nuttige wenken en raadgevingen aan de Redactie Vrouwen*r>Jbriek „Arbeid", Postbus 100, Amsterdamse., en zette op de enveloppe ofbriefkaart: ..Helpt elkaar".

Pijnlijke hielenNieuwe schoenen geven dikwijls pijnlijkehielen.Dit euvel kan men voorkomen, door dehielen vóór de kousen of sokken aan»getrokken worden met een weinig zeepin te smeren.

VetspattenKrijgt men een vetvlek op japon ofcostuum, dan moet deze direct met eenlaagje speksteenpoeder worden bedekt,Dit moet er enige tijd (ongeveer l uur)rustig op blijven zitten. Daarna kan menhet kledingstuk uitkloppen. In de meestegevallen zal de vlek verdwenen zijn. .

Vuil geworden cocosmattenDeze reinigt men het best, door ze metzeepsop af te boenen. Daarna flink metschoon water naspoelen. Als men eentuin heeft, kan dat buiten met de tuin»slang gebeuren. De mat moet, hangendin de schaduw, drogen.

ZeemlappenZeemlappen moeten na het gebruiksteeds in zout water gewassen en go"eduitgehangen worden. Ze blijven danmooi en soepel. En hebben een langerelevensduur.

Thee» en KoffiepottenWil men de aanslag uit nikkelen thee»of koffiepotten verwijderen, dan doetmen hier een soda»oplossing in en laatdit op een zacht pitje ongeveer 24 uurtrekken.'De pot na deze behandeling enige malenmet schoon water goed naspoelen.

Stenen thee» en koffiepotten kan men .met heet zeepsop schoonmaken. Ookdaarna goed naspoelen.

Onderhoud van nikkelNikkelen voorwerpen die men dagelijksgebruikt, kranen, nikkel van het fornuisetc. houdt men mooi als ze iedere dageven met een zacht wollen doekje wor»den opgewreven. Zo nodig moet meneen maal per week een scheutje spiritusop de lap doen. Met een schone doeknawrijven. Is het nikkel erg vuil. dankrijgt men het weer prachtig glanzendmet het volgende middel. Men maaktvan fijn krijt en spiritus een papje. Hier»van doet men een weinig op een doekjeen wrijft daarmee stevig over het tebehandelen voorwerp en wrijft het daar»na uit met een zachte schone doek.

Stijfsel kokenHet water aan de kook brengen. Intussenmet wat koud water een glad papjemaken. Al roerende zoveel kokend waterbij het papje voegen, tot de stijfseldoorschijnend is.

WagensmeerWagen» of fietsensmeer bezorgen fiet»sende dames nog al eens vlekken op delichte kousen. Men kan deze vlekkenverwijderen door ze in een bakje metverwarmde terpentijn te houden Danuitwassen in lauw zeepsop en ze inschoon water goed naspoelen.Terpentijn mag vanwege het brandge»vaar nooit op een open vuur verwarmdworden, maar altijd au bain marie,d.w.z. de kom met terpentijn in eenbakje met heet water zetten.

SCHENK AANDACHT AAN UW KINDEREN

De huishouding is niet nummer één„O, die kinderen!Juist als ik het erg druk heb, zijn dekinderen extra lastig. Het is of ze erop uit zijn, mij te plagend Waar ik óp»ruim, maken zij weer rommel. Als zenauwelijks voor het een of andere katte»kwaad zijn gestraft, zoeken zij al weernaar een volgende streek. ..."Deze en dergelijke klachten horen wijzo dikwijls van moeders met een drukkehuishouding en met een groot gezin.Die moeders zijn zo gauw geneigd, deschuld van al haar moeilijkheden op dekinderen te schuiven, terwijl deze tochin de eerste plaats bij haar zélf moetworden gezocht.Bij vele vrouwen toch is de huishoudingnummer één en komen de kinderen pasin de tweede plaats.Een dag stof afnemen overslaan? Kanje begrijpen. Stel je eens voor, dat jeplotseling visite krijgt. Wat zouden diemensen dan wel van je denken? Naarvereenvoudiging van het huishoudelijkwerk wordt echter niet gezocht. Deedmen dit wel, dan zou die huisvrouw inde meeste gevallen wel een half uurtjevrij kunnen maken om zich wat met dekinderen te bemoeien.Een kind houdt van gezelligheid. Alsmoeder de ganse dag door het 'huisdraaft en het kind krijgt bevel alleen inde kamer te blijven, omdat moeder hetzo druk heeft, dan verveelt het kindzich en.. . . gaat het moeder opzoeken.Heel dikwijls gebeurt het dan, dat moe*der, die toch anders altijd lief en zachtvoor de kleine is, nu slechts een snauwof een grauw voor hem over heeft. Alshet kind dan huilt, vindt moeder hetlastig, terwijl het kind, als er een kleinbeetje aandacht of belangstelling voorhem was, zeker niet zo zou zeuren. Dekleine behoeft natuurlijk niet helemaalbeslag op moeder te leggen. Maar alsmoeder haar werk zo regelt dat zij desmiddags, al is het maar een uur, des*noods een half uurtje, iets doet waarbijzij in de kamer kan zitten en met hetkind kan praten, of een verhaaltje kan

vertellen, dan zal zij al heel gauwmerken, dat het kind, als zij belooft 'smiddags bij hem te komen zitten, haar's morgens veel rustiger zal latenwerken.Zeg nu niet — ik heb daar geen tijd ofgeen geduld voor, want . . . . waar eenwil is, is ook een weg. Het contact.tussen moeder en kind zal veel innigerworden. In vele gevallen zal de kleinein zijn spel moeder's verhaaltje in toe»passing brengen. In zo'n kort ogenblikjeper dag kan moeder de kleine klok lerenkijken. Zij kan den kleinen baas ver»tellen, waarom de bloemen en plantenwater moeten hebben en waarom broer»tje de bloem van de cyclame niet magafplukken, — waarom hij de poes nietmag plagen enz. enz.Ons kind heeft méér recht op onze aan»dacht, dan het dode meubilair. Gedulden tact zijn eigenschappen die eenmoeder niet missen kan, zonder dat hetkind er de nadelige gevolgen van onder»vindt.Er zijn ook moeders die de klein& alleswat het vraagt maar toegeven om....van het gezeur af te zijn Het is waar»lijk geen wonder, als dergelijke kinderennare dwingelanden worden.Zijn ze dat eenmaal, dan is het moeilijker het dwingen weer uit te krijgen. Danmoet het kind hard worden aangepaktom deze lelijke eigenschap weer af t9leren. Dat geeft een heleboel last ennarigheid.De kleine moet er van het begin af aanaan wennen, dat als moeder neen zegt,het ook neen is. Modder moet dan nieteven later toch ja zeggen. Het kind zaldan een volgende maal ook b l i jvenzeuren om zijn zin te krijgen.Als de kinderen lastig en vervelend zijn,ligt de schuld héél dikwijls bij demoeder.Was er van begin af aan meer begripin de opvoeding, dan zouden wij nietzo dikwijls als nu het geval is, moetenhoren — soms al óver heel jonge kin»deren -- „zij ziïn mij boven 't hoofdgegroeid, ik kan ze niet meer aan...."

V O O R D E

Babbeltjevan Oom Niek

De eerste briefjes worden beantwoord

Ja! Vandaag begin ik_ met jullie briefjes— voor een deel tenminste — te beant»woorden. Daar heb ik dan eerst R.S n o e k uit Amsterdam, die „Arbeid",een leuk blad vindt. Zo zijn er meer.R . . . . zeg, hoe heet jij eigenlijk? Ringer,Reinier, Rudolf of Regnerus? Er zijnneven en nichten, die alleen maar eenvoorletter geven. Moeten jul l ie riiet doen,Dat staat zo eigenwijs, wat jou, G. v a nE s c h uit Rotterdam? Die Gerrit,Geert of Gustaaf van Esch o f . . . . benjij een Griet je?. . . . moet er evenalsR e n s e K r a m e r uit Hoogezand, enC o r n e l i a T e r m o n d ui t Dordrechtaan denken, dat hij ook in z'n briefnaam, adres, leeftijd enz. vermeldt. Hetzusje van D a a n t j e K o o i m a n s schreefme. dat Daantje zelf niet zo mooi kanschrijven en dat zij daarom het briefjeschreef. Het is fijn voor Daantje, datzijn zusje hem zo goed heeft geholpenen ik kon wel zien, dat Daan erg zijnbest deed. We spreken af, dat Daantjein het vervolg óók zijn briefje zelfschrijft. Hij boft, dat hij zo'n lief zusjeheeft, die hem helpen wil. Maar alsDaan mooi wil leren schrijven, moet hijhet veel doen. We spreken dus af, dathij het volgende briefje zélf schrijft.Voor Wim van der Geld, Utrecht,hoop ik, dat hij een prijs wint. Je hebtdrie kansen, jö. De uitslag van de eersteraad», kleur» en tekenwedstrijd komtbinnenkort.J a c o b L i e z e n g a , Leeuwarden, stuur»de me een ijsverhaal. Oom Niek zal z'nbest doen, dat het in de krant komt,Jaap. G er da I l i o h a n , Rotterdam,moet natuurlijk haar nieuw adres op»geven als ze verhuist. Stel je voor, datik een prijs naar een verkeerd adres zousturen! A n t o n van Ri j swi jk , die ookal in Rotterdam woont, belooft me heellange brieven. Goed zo, Anton, kommaar op! A n t j e Tolhu is , Arnhem,mag natuurlijk ook meedoen. Hoe meerzielen, hoe meer vreugd.Nu heb ik nog een Arnhems meisje,waarvan ik de naam m dit bijzonderegeval niet zal noemen, dat me een heelverhaal deed over. . . . je raadt hetnooit!.. . een ruzie, die ze met haaronderwijzer had gehad.Ik vraag je: wie maakt er nu ruzie metz'n meestert . . . . Dat kan gewoonwegniet. Ofschoon... .Het verhaal van m'n nichtje deed medenken aan Driek, een jongen, die jarengeleden bij jullie oom Niek in de klaszat. Die Driek was een mooie. Als erkattekwaad was uit te halen, dan wasDriek altijd nommer één — moest er inde klas gewerkt worden, dan was Drieklang zo vlug niet.Laat ik nu deze week Driek in de stadtegenkomen!„Ha die Niek", zegt=ie tegen me.„Als je me nou betutcrt", antwoorddeik. .. „Driek? Wel kerel, hoe gaathet er mee?"„Best.. . . best", zei Driek weer.Nou, we praten zo wat over koetjes enkalf jes. . . . nee, dat eigenlijk niet —overde jongens en meisjes, die vroeger bijons in de klas hadden gezeten en toenkwam Driek plotseling met een mede»deling, of liever met een verhaal, dat ikjullie eens wil vertellen.„Zeg Niek", zei hij, „weet je, wie iktegenwoordig vaak zie?"Ik wachtte maar kalm af. „De Sprot",antwoordde Driek triomfantelijk.Nu moet jullie weten, dat „De Sprot"de bijnaam was voor onzen gymnastiek»meester.„Dat zal een hartelijke ontmoeting ge»weest zijn", merkte ik op.„En of — dat kan je denken", was hetantwoord. „Je weet wel, dat ik mij al»tijd verbeeldde, dat die Sprot mij nooitgoed kon uitstaan."«Dat je je dat verbeeldde?" vroeg ikverbaasd.„Ja, wat anders?" was de vraag vanDriek. „Zo'n lekkere suikerpeul was ikwarempel óók niet. We treiterden dienman toch het bloed onder z'n nagels

J E U G D

vandaan? En wat voor een hark was ikniet op gym? Weet je nog, dat weheel hard stampten en dat ik dan ssstttriep en dat we daarna op onze tenenverder gingen?. . . . Och man, dat wastoch geen plagen meer?.... Dat wassarren, treiteren."Ik keek m'n vriend Driek met groteogen aan.„Nou, jij bent wél veranderd", zei ik.„Ben je mal? Veranderd? Oudergeworden — wijzer geworden... . , datwel. Ik zal het je nog sterker vertellen.Moet je" horen! Toen ik pas van schoolwas, reed ik eens op de fiets een eindbuiten dé stad. Het was op een eenzaamlandweggetje — zo'n pad, waar je neteen fietser kan passeren. Ik had er eenstevig gangetje in en ik reed dan ookiemand achterop, die op z'n dooie ge*mak die zelfde weg reed. Ik pingde evenmet m'n bel — de man die voor mereed keek om en toen.. . . Je kan megeloven of niet, maar als ik niet óp defiets had gezeten, had ik een vreugde»dans uitgevoerd. Die meneer daar voorme was niemand anders dan „De Sprot".Hij had even omgekeken toen ik beldeen hij had mij ook herkend.„Zo, Driek.... wel, wel, dat is ook toe»vallig. In een tijd niet gezien.,.. hoe....hoe gaat het met jóü.. . .?"In plaats van te passeren, bleef ik naasthem rijden. „De Sprot" scheen wel aanm'n gezicht te zien, dat ik hem nietvergeten was. Anders had hij zeker nietgestotterd.„Hoe het met mij gaat?.... Daar hebje niets meer mee te maken. Maar hoehet met jöü gaat. . . . dat is belang*rijker!"Terwijl ik dat zeg, leg ik m'n hand opz'n schouder en doordat er aan beidekanten van het weggetje een flinke slootliep, begreep „De Sprot" dadelijk wat ikvan plan was.„Je zal toch wel wijzer wezen, Driek?"vroeg „De Sprot" me angstig.„Nee! Ik zal niet wijzer wezen!"schreeuwde ik. Ik aarzelde geen secondeen.... duwde hem met fiets en al vanhet weggetje af de sloot in!"Ik keek Driek verbaasd aan. „Da's tochniet waar?" vroeg ik.„Natuurlijk is het niet waar", antwoord»

de Driek, die in een lach schoot, omdathij mij er zo heerlijk tussen had. „Hetwas maar. . een droom. Die beste goedeSprot had mij in m'n schooltijd alleenmaar gegeven, waar ik recht op had.Dat is me al gauw duidelijk geworden.Een beste vent, die Sprot. Ik kom vrijgeregeld bij hem en, dan lachen wesamen nog wel eens om de streken, dieik toen durfde uithalen.. . ."Ik zou er nooit aan gedacht hebben, dieontmoeting met m'n vriend Driek tevertellen, als er dat meisje uit Arnhemniet was geweest, die mij schreef, dathaar onderwijzer haar altijd lage cijfersgeeft. Nee, lieve nicht - - daar moetje oom Niek niet mee aan boord komen.Je kan me een hele boel wijs maken —vraag het maar aan m'n vriend Driek!— maar daar trap ik niet in. „Zoekimmer de oorzaak van het niet slagenbij jezelf" — dat is een mooie spreuk,die ik eens bij een winkelier gelezenheb. M'n Arnhems meisje moet diespreuk maar eens goed onthouden endan denken aan m'n vriend Driek, dieóók altijd gedacht had, dat onze gymna»stiekmeester juist hém moest hebben.Zie zo — hu maar weer de raadsels.Ik heb een mooie serie voor jullie —een stel raadsels, dat alleen geschikt isvoor de groteren, die al wat van aard»rijkskunde weten.

Zoek de namen

uit de onderstaande zinnen. In elk zin»netje is een plaatsnaam uit Nederlandverborgen — een enkele maal zijn ermisschien wel twee plaatsnamen tevinden.Opgelet: daar gaan we.1. Laat me door, na een half uur ben

ik terug.2. Je breekt m'n hengel, o! pas toch op!3. Nu speelden jullie lang genoeg in het

zand; voort, naar huis, moeder wacht.4. Ik heb geen geld meer over; schiet

maar op, zei de gierige man.5. De venter antwoordde: ik kom ook

niet voor m'n plezier — ik bedel niet— ik verkoop.

6. De politie lacht niet om zulke din»gen, Hendrik.

7. Hier staat het drankje nog, dokter.Hij weet niet, wat er ingenomen is.

8. De jongen schreef op z'n lei: Muidenheeft een mooi slot.

Zie zo, dat is één. Of liever: dat zijner acht.Je hoeft alleen de gevonden plaats»namen maar op te schrijven. Denk erom: netjes werk inleveren en vooral jeleeftijd vermelden.Opgave twee is moeilijker.. Dat is' voorjongens en meisjes (denk er ook nogom, op de oplossingen „jongen" of„meisje" te zetten!) die veel van lezenhouden. Nu moet je eerst weten, datoom Niek een hele serie jongensboekenin de kast heeft staan. Meisjes lezen netzo goed jongensboeken, dus die mogenme óók helpen. Want ik zit in de moei»lijkheden. Ik had een paar boeken op»geschreven, die ik had uitgeleend en nuik m'n lijstje doorlees, merk ik, dat detitels en de schrijvers door elkaar zijngekomen. Hoe "dat kan, begrijp ik niet,maar ik weet zeker, dat m'n lijstje nietin orde is.

Zoek den goeden schrijver

M'n vraag is nu: helpen jullie me uitde brand en zet den schrijver achter hetboek, dat hij ook werkelijk geschrevenheeft. Hier is m'n — verkeerde — lijst.Maak 'em in orde!

Titel:Uit het leven van

Dik TromValko VosAlleen op de we»

reldAfke's TientalPietje Bell gaat

vliegenAnderhalve CentWinnetouPrikkebeenTwee H.B.S.»ers als

detectiveDe gewonnen kano

Schrijver:

Hector MalotJ. A. GouverneurFloris v. d. Aemstel

Karl May

A. D. HildebrandChr. vanr AbcoudeN. van HichtumN. J. P. SmithNico v. d. Hoeve

G. Joh. Kieviet

Jongens en meisjes, die dit wensen,mogen tevens mededelen, welke van deboeken zij het mooiste vinden en....waarom.Alle oplossingen moeten vóór 12 Fe»bruari a.s. toegezonden zijn aan:

OOM NIEK

„Weekblad Arbeid"Postbus 100

Amsterdam»C.

DE A V O N T U R E N VAN K A R E L T J E K R A A NKare/f/e en de glazenwassers • Een grappige tekenfilm • Beeld Jan Lutz • Régie en tekst N. J. P. Smith

Eerst nog eens uitkijken! 'k Zal ze een handje helpen. Nou, dat raam heeft een goede beur'nodig.

„Hé daar!.... Ben je nu helemaal!...," „Kom naar beneden, aap van 'n jongen!" „Onderuit!"

UITSLAG van cfe teken-, kleur- en raadwedstrijd

•Ziehier dan de uitslag van de in no. l opgenomen teken*, kleur* enraadwedstrijd.^e oplossing ziet er als volgt uit:

een prijs kwamen in aanmerking de. volgende inzenders:Raadwedstrijd: Erna Toussaint, Baronstraat 17, Heerlen.Kleurwedstrijd: Jacobus de Wilde, Nachtzaamstraat 78, Haarlem.tekenwedstrijd: Lambertus Clement van Putten, Van 't Hoffstr. 4,^eiden en Hilde Hoffs, Vosmaerstraat 18, Arnhem.•^an Goitske van der Wal is een troostprijs toegekend, omdat haar^koning, hoewel fout geraden, toch heel mooi was.^iezo, gelukkigen, het heeft oom Niek wel heel wat hoofdbrekensSekost om de prijswinnaars te vinden, maar jullie kunnen uit het^°lgende lijstje een boek naar keuze uitzoeken.ken j. of een m. geeft aan, of het een jongens* of een meisjesboek is.

en m.en m.

vrienden, door Jan Mens j. en m.Shatterhand, door Karl May j.

*r/ano Estacado, door Karl May j.*en reis om de wereld in 44 dagen, door Palle j.~e woudclub, door Ter Haar j.^*e gemaskerde woudkoning, door Exel j.•«n Persijn, door Exel j.Mijnheer Van der Pigge in China, door Exel j. en m.~iet huis met de duiven, door De Boone—Swartwolt .... j. en m.*en dag in Artis, door Van Gogh—Kaulbach j. en m.Avonturen van een zwarte poes, door Elsa Kaiser j. en m.~e laatste drie boeken zijn geschikt voor kinderen van 6—9 jaar.jullie moeten even een briefje schrijven en daarin vermelden, welk°oek jullie graag zoudt willen hebban.^arnbertus Clement van Putten en Hilde Hoffs kunnen naar keuze^en fraai Eversharp*vulpotlood of een boek krijgen.Adresseren aan de redactie van „Arbeid", Postbus 100, Amsterdam.11 de linkerbovenhoek goed duidelijk zetten: „Prijswinnaar Kinder*

rubriek". —y r***°als beloofd, worden hier nog een paar mooi uitgevoerde tekeningen geplaatst.

l

"gezonden door: Lambertus Clement Ingezonden door: Goitske van der Wal,van der Putten, te Leiden. te Wolvega.

onmogelijk?j~P de straatweg rijdt een automo-"ilist achter twee op hun gemaktrappende fietsers, die achter el-aar fietsen. Voor de grap biedt de

"•utoviobilist den achtersten fietsereen rjTjjS van een gulden aan, als•eSe er in riiocht slagen, den ande-^n fietser in te halen. Deze laatste

eeft van deze uitgeloofde beloninggehoord, en toch. is het volko-onmogelijk, dat zijn collega

verdient. Hoc komt dat?

i m s a NV j,Ua

Kent U ditgevoel?

Dat nare kriebelige gevoelin Uw keel is de voorbodevan 'n verkoudheid of griep!Wacht dan niet. Voorkom dienarigheid direct. Neem nogvanavond 1 of 2 AKKERTJES.

Morgenochtend voeltGe U weer echt „fit"

Neem 'n

"AKKER TJE\DeNeder/andsche Pynsiï//er\

Ambtenaren en vast particulier perso-neel tot maandinkomen ZONDER BORG.

I Wettelijk tarief Vlug en discreet. lInlicht, en afwikk. mondel. of schriftel. |

Rotter<lam-C.: Manritsweg 45:. Amsterdam-C.: SarpHatistraat :j(j;

's-Gravenhage: Riviervischmarkt 4.

Wees iedereen hem aan.En allen wisten nu, dat hijNiet in het bad wou gaan.Maar i oen hij in een spiegeltjeIn 't zwart gezichtje keek.Toen schrok hij zelf van zijn gezichtEn was geheel van streek.Hij holde naar de badkuip toeEn sprong pardoes er in.Hij boende zich toen heel gauw schoonEn ieder had zijn zin.

Ingezonden door: Clara Tieman, teAmsterdam.

HET KABOUTERTJE

Er was eens een kaboutertjeDat wou niet in het bad.Hij zei: „het water is zo koud,Het is zo vreeslijk nat."En wat men deed, en wat men zei,Hij wilde er niet in.Dat was natuurlijk helemaalNiet naar des konings zin.Die nam een grote schoensmeerdcos,Met zwarte schoenensmeer.En smeerde die in het gezicht,Dat werd zo zwart als teer.Toen men nu den kabouter zag.

Veilig landen!In veilige haven landen ... goed

terecht komen... daar gaat het omin het leven. Maar .'. . wie in de

tegenwoordige tijd niets kent, nietsweet, kan niet goed terecht komen.

HIJ STAAT MET LEGE HANDEN.

Hij is voor iedere betrekking on-bruikbaar. Op slechte tijden volgen

goede tijden. Zorg dan, dat gijgereed zijt om Uw kansen te grijpen.

Gebruik de lange winteravonden

voor Uw ontwikkeling. Volg één

der doeltreffende A.S.S.O.-cursus-sen. De kosten behoeven geen be-

zwaar te zijn. Laag maandelijks

lesgeld en ... alle boeken, atlassen,tekenbenodigdheden, enz., GRATIS.

VAT MOED EN ZET U AANDEN A R B E I D !

Schriftelijke lessen voor hen, dielager onderwijs genoten en . voorgevorderden, voor dames en heren,voor jong en oud, voor gehuwdenen ongehuwden. Elke week een les-zending. Correctie van gemaaktwerk. Na goede afloop diploma enhulp bij sollicitatie.

Lees nevenstaande cursusopgave.Vraag ons per bon, in geslotenenveloppe, gefrankeerd met 7'/2cent,of per brief het prospectus van decursus, waarvan U iets meer wiltweten. Wij zenden U kosteloos alleinlichtingen en dankbetuigingenvan vele geslaagden en aangestelden.

INSTITUUT VOORSCHRIFTELIJK ONDERWIJSDir. J. v. d. Bij •Hoofdonderwijzer

NIEUWE PLEIN 31, BIJ HET STATION; ARNHEM.

ftfifl.|e/vf^.

Straat -~~., «-*

Ik verzsek, zonder enige verplichting,

(te ciinui uonr ; ......-..,...., . ., ,

-

gratu inlichtingen omtrent

-, No ^

Voor heren: middenstandsdiplorna, poli-tiediploma, marechaussee, leerling-ver-pleger. besteller, hulpkeurmeester (voorslagers), manufacturenbrevet. kruide-niersdiploma, warenkennis, etaleur, rei-ziger. administrateur, notarisklerk, ma-kelaar-taxateur, effectenvak, inspecteurverzekeringsmij., directeur van een wo-ning- en assurantiebureau.Voor dames; middenstandsdiploma. leer-ling-verpleegster. manufacturenbrevet.kruideniersdiploma, warenkennis, eta-leuse, cassière. rei-

LG6f uÜ<i

VOOT UWi • jKinderen:

L |L~i.j ± j _ • _ir. FRÖBELEN!

zigster, privé-secre-taresse. kinderver-zorgster. k i n d e r j u f -frouw. assistente bijeen dokter of tand-arts. fröbelonder-wijzeres.

B-cursussen:Voor dames en heren :

% ALGEMENE ONTWIKKELING(zeer .uitgebreide cursus voor iedereen),

prakti jkdiploma boekhouden (dubbel-boekhouden), handelskennis, handels-reeht. statistiek, handelsrekenen. boek-houddiploma's . .Mercurius' en ,,Vereni-ging van Leraren' . landbouwboekhouden,landbouwkundig bed rij f si ei der /zet boer.Nederlandse taal. Frans. Duits. Engels.Nederlandse. Franse. Duitse en Engelsehandelscorrespondentie, typen, stenogra-fie (systeem ..Groote"). spreken in hetopenbaar, rekenen, meetkunde, algebra,wiskunde. belastingconsulent, hand-schriftverbeterihg. beschavingsleer (goe-de omgangsvormen) E.H.B.O.

C-cursussenauto-monteur , auto-techniek, garage-houder-vestigingswet, motor- en rijwiel-hersteller, auto-expert (voor verzeke-ringsinspecteur en taxateur), theorierijbewijs, auto-dieselmonteur, electriciën,electrotechniek, diploma sterkstroom-monteur V E.V., diploma zwakstroom-monteur V.E.V., radiomonteur, radio-techniek, radiocentrale-monteur, lasser,lastechniek, machinist voor stoombedrijf.voor motorbedrijf. voor electrisch bedrijf,voor officiële diploma's land-, scheeps- enzuivelmachinist. koeltechniek, vliegtuig-monteur, vl i egtuigtechniek. verwarm in gs-monteur, verwarmingsinstallateur, me-taalbewerking (smid-, machine-, con-structiebankwerker. enz.), machinemon-teur-fabrieksmonteur. loodgieter, erkendgasfitter, erkend waterfitter. V.V.A.-diploma's gezel en meester voor timmeren,voor metselen, voor lood- en zinkwerken.voor smid-bankwerken. voor machine-

. bank werken, voor automonteur, electro-technisch-tekenen. mach me-tekenen,bouwkundig-tekenen. meubel-tekenen,sch.eepsbouwk.-tekenen.

m o d e - t e k e n e n ,reclame-tekenene n o n t w e r p e n ,

adspirant bouwkundig opzichter, bouw-kundig opzichter, betonbouw. wegen-bouw, filmoperateur, bedrijfsleider-werk-'meester.gezel en meester-kleermaker, enz.,