Turkiye Arkeolojisi

5/20/2018 Turkiye Arkeolojisi

1/270


2/270

UluslararasKaz, Aratrma ve ArkeometriSempozyumunun 30. YlAnsna

Ankara 2008

TRKYE ARKEOLOJS


3/270

n Kapak: Osman Hamdi Bey, Nemrut (1883)Arka Kapak: Lagina Kazs(1891)

Kltr ve Turizm BakanlKltr Varlklarve Mzeler Genel Mdrl tarafndan ICOMun katklaryla Mays 2008de 1000 adet bastrlmtr.Ankara-Trkiye

Bu yaptn tm haklarsakldr.Kaynak gsterilmeden kitaptan alntyaplamaz. Genel Mdrln yazlizin olmadan, ksmen veya tamamen baslamaz, bakabir dile evrilemez, elektronik, mekanik, fotokopi ya da dier bir oaltma aracyla yaynlanamaz ve kopya edilemez.

Kapak ve sayfa dzeni: Mustafa glBask: Mert Basn Yayn San. Tic. Ltd. ti.Tel: 0312. 229 43 01 Faks: 0312. 229 43 05

Yayna hazrlayan:Dr. Fahriye Bayram

Kltr Varlklarve Mzeler Genel Mdrl

Ana Yay

n No: 128

ISBN No: 978-975-17-3322-1


4/270

3

TRKYEARKEOLOJSULUSLARARASIKAZI, ARATIRMA VEARKEOMETRSEMPOZYUMUNUN30. YILIANISINA

Acemhyk Kazs/ Aliye ztan ............................................................................................................ 10

Aana Hyk Kazs/ Aslhan Trkan Yener ........................................................................................ 12

Ahlat Kaz

s

/ Nak

Karamaaral

.......................................................................................................... 14Aigai Kazs/ Ersin Doer ....................................................................................................................... 16

Aizanoi Kazs/ Klaus Rheidt.................................................................................................................. 18

Aktopraklk Hy Kazs/ Necmi Karul ............................................................................................. 20

Alacahyk Kazs/ Aykut narolu ..................................................................................................... 22

Alanya Kalesi Kazve Onarm almalar/ M. OluArk .................................................................... 24

Alara Kalesi Kazs/ Osman Eravar ....................................................................................................... 26

Alexandria Troas Kazs/ Elmar Schwertheim ........................................................................................ 28

Altntepe Kazs/ Mehmet Karaosmanolu ............................................................................................. 30

Amorium Kazs/ Christopher Lightfoot ................................................................................................. 32

Ani Kazs/ Yaar oruhlu ...................................................................................................................... 34

Antandros Kazs/ Grcan Polat.............................................................................................................. 36

Aphrodisias Kazs/ Roland Smith .......................................................................................................... 38

Arslantepe Kazs/ Marcella Frangipane ................................................................................................. 40

Arykanda KazsCevdet Bayburtluolu .................................................................................................. 42

Assos Kazs/ Nurettin Arslan ................................................................................................................. 44

Aave YukarAnzaf Urartu Kazs/ Oktay Belli ................................................................................. 46

AklHyk Kazs/ Mihriban zbaaran ............................................................................................. 48

Ayanis Kazs/ Altan ilingirolu ........................................................................................................... 50

Ayasuluk Tepesi ve St. Jean AntKazs/ Mustafa Bykkolanc......................................................... 52BademaacHy Kazs/ Refik Duru ................................................................................................ 54

Barcn Hyk (Yeniehir II) Kazs/ Fokke Gerritsen ............................................................................ 56

BayraklKazs/ Meral Akurgal .............................................................................................................. 58

Bein Kazs/ Rahmi Hseyin nal ........................................................................................................ 60

Beycesultan Kazs/ Eref Abay .............................................................................................................. 62

Bitlis Kalesi Kazs/ Kadir Pekta........................................................................................................... 64

Boazky-Hattua Kazs/ Andreas Schachner ....................................................................................... 66

Boncuklu Hyk Kazs/ Douglas Baird................................................................................................. 68

Bozkurt Kurgan Nekropol Kazs/ Aynur zfrat ................................................................................. 70

Burgaz Kazs/ Numan Tuna ................................................................................................................... 72

adrhyk Kazs/ Ronald L. Gorny ..................................................................................................... 74

atalhyk Kazs/ Ian Hodder ............................................................................................................... 76

ine-Tepecik Kazs/ Sevin Gnel ........................................................................................................ 78

orakyerler Kazs/ Ayla Sevim (Erol) ................................................................................................... 80

Daskyleion Kazs/ Tomris Bakr ............................................................................................................ 82

Demre-Myra Aziz Nikolaos Kilisesi Kazs/ Semiha Yldz tken ...................................................... 84

Didyma Kazs/ Andreas E. Furtwngler ................................................................................................ 86

Divrii Kalesi Kazs/ Erdal Eser ............................................................................................................ 88

Dlk Baba Tepesi-Doliche Kazs/ Engelbert Winter ........................................................................... 90Efes Kazs/ Fritz Krinzinger ................................................................................................................. 92

NDEKLER


5/270

4


Elaussa Sebaste (Aya) Kazs/ Eugenia Equini Schneider ................................................................... 94

Enez (Ainos) Kazs/ Sait Baaran .......................................................................................................... 96

Erythrai Kazs/ Aye Gl Akaln ............................................................................................................ 98

Gordion Kazs/ G. Kenneth Sams ........................................................................................................ 100

Gbekli Tepe Kazs/ Klaus Peter Schmidt ........................................................................................... 102Glpnar Kazs/ Cokun zgnel ........................................................................................................ 104

GvercinkayasKazs/ Sevil Glur .................................................................................................... 106

Hacmusalar Hy Kazs/ lknur zgen .......................................................................................... 108

Harran Kazs/ Nurettin Yardmc..........................................................................................................110

Hasankeyf Kazs/ Abdsselam Uluam ................................................................................................112

Hierapolis Kazs/ Francesco Dandria ..................................................................................................114

Hoap Kalesi Kazs/ Mehmet Top ........................................................................................................116

Iasos Kazs/ Fede Berti .........................................................................................................................118

kiztepe Kazs/ nder Bilgi ................................................................................................................. 120znik ini FrnlarKazs/ V. Belgin Demirsar Arl............................................................................. 122

Kadkalesi/Anaia KazsZeynep Mercangz ......................................................................................... 124

Kaman Kalehyk Kazs/ Sachihiro Omura ........................................................................................ 126

Karain Kazs/ In Yalnkaya .............................................................................................................. 128

Karatepe Kazs/ Halet ambel ............................................................................................................. 130

Kaunos Kazs/ Memet Cengiz Ik ...................................................................................................... 132

Kelenderis Kazs/ Kamil Levent Zorolu ............................................................................................ 134

Kerkenes Kazs/ Geoffrey Summers .................................................................................................... 136

Krklareli Hy Kazs/ Mehmet zdoan ....................................................................................... 138

Kzlburun Stun BatKazs/ Donny Hamilton ................................................................................ 140

Kilisetepe Kazs/ John Nicholas Postgate ............................................................................................ 142

Kinet Hyk Kazs/ Marie-Henriette Gates ......................................................................................... 144

Klaros Kazs/ Nuran ahin .................................................................................................................. 146

Klazomenai Kazs/ Yaar Erkan Ersoy ................................................................................................ 148

Kubad Abad Seluklu Saray Klliyesi Kazs/ M. Rhan Ark .......................................................... 150

KuaklSarissa Kazs/ Andreas Mller-Karpe ................................................................................... 152

Klloba Kazs/ Turan Efe .................................................................................................................. 154

Kltepe Kazs/ Fikri Kulakolu ........................................................................................................... 156

Kyme Kazs/ Sebastiana Lagona...................................................................................................... 158Kyzikos Kazs/ Nurettin Kohan ......................................................................................................... 160

Labraunda Kazs/ Lars Karlsson .......................................................................................................... 162

Lagina Kazs/ Ahmet Adil Trpan ........................................................................................................ 164

Laodikeia Kazs/ Celal imek ............................................................................................................ 166

Liman Tepe Kazs/ Hayat Erkanal ....................................................................................................... 168

Limyra Kazs/ Thomas Marksteiner ................................................................................................... 170

Magnesia Kazs/ Orhan Bingl ............................................................................................................ 172

Metropolis Kazs/ Recep Meri ........................................................................................................... 174

Milet Kazs/ Volkmar Von Graeve ....................................................................................................... 176

Nif (Olympos) DaKazs/ Elif Tl Tulunay ...................................................................................... 178

Nysa Kazs/ Vedat dil ......................................................................................................................... 180


6/270

5


Oluz Hyk Kazs/ evket Dnmez .................................................................................................... 182

Olympos Kazs/ B. Yelda Ukan ......................................................................................................... 184

Ovaren Kazs/ S. Ycel enyurt ........................................................................................................ 186

Oylum Hyk Kazs/ Engin zgen ..................................................................................................... 188

Oymaaa Hyk Kazs/ Rainer Czichon ........................................................................................... 190Panaztepe Kazs/ Armaan Erkanal ..................................................................................................... 192

Paphlagona Hadranoupolsi Kazs/ Ergn Lafl............................................................................... 194

Parion Kazs/ Cevat Baaran................................................................................................................ 196

Paalar Kazs/ Berna Alpagut .............................................................................................................. 198

Patara Kazs/ Fahri Ik ........................................................................................................................ 200

Pedesa Kazs/ Adnan Diler .................................................................................................................. 202

Pergamon Kazs/ Felix Pirson .............................................................................................................. 204

Perge Kazs/ Haluk Abbasolu ............................................................................................................ 206

Pessinus Kazs/ Johnny Devreker ........................................................................................................ 208Phokaa Kazs/ mer zyiit .............................................................................................................. 210

Pompeiopolis (Paphlagonia) Kazs/ Ltife Summerer......................................................................... 212

Porsuk Kazs/ Dominique Paul Beyer ................................................................................................ 214

Priene Kazs/ Wulf Raeck .................................................................................................................... 216

Rodiapolis Kazs/ Nevzat evik .......................................................................................................... 218

Sagalassos Kazs/ Marc Jules Clmentine Waelkens ........................................................................... 220

Sardis (Sart) Kazs/ Crawford Hallock Greenewalt (Jr.) ..................................................................... 222

Seyitmer Hyk Kazs/ A. Nejat Bilgen ............................................................................................ 224

Side Tiyatrosu Kazs/ lk zmirligil .................................................................................................. 226

Sirkeli Hyk Kazs/ Mirko Novak ..................................................................................................... 228

Smyrna Antik Kenti Kazs/ Akn Ersoy ............................................................................................... 230

Soli/Pompeiopolis Antik Liman Kenti Kazs/ Remzi Yac................................................................ 232

apinuva Kazs/ Aygl Sel ................................................................................................................. 234

arhyk (Dorylaion) Kazs/ Taciser Sivas ......................................................................................... 236

avat (Satlel) Kalesi Kazs/ Osman Aytekin ...................................................................................... 238

TatarlHyk Kazs/ Kaan Serdar Girginer ......................................................................................... 240

Tarsus-Gzlkule Hy Kazs/ Aslzyar ...................................................................................... 242

Tell Tayinat Kazs/ Timothy Paul Harrison ........................................................................................ 244

Tepecik-iftlik Kazs/ Erhan Bak.................................................................................................. 246Tilmen Hyk Kazs/ Nicol Marchetti .............................................................................................. 248

Tlos Kazs/ Havva kan Ik ............................................................................................................... 250

Tralleis Kazs/ Abdullah Yaylal.......................................................................................................... 252

Troia Kazs/ Ernst Pernicka ................................................................................................................. 254

Tyana Kazs/ Guido Rosada ................................................................................................................. 256

azlMaarasKazs/ Erksin Gle ............................................................................................... 258

Xanthos Kazs/ Jacques Des Courtils .................................................................................................. 260

Yenibademli Hyk Kazs/ Halime Hrylmaz ................................................................................... 262

Ymktepe Kazs/ Isabella Caneva ..................................................................................................... 264

Zeugma Kazs/ KutalmGrkay ........................................................................................................ 266

Zincirli Hyk Kazs/ David Schloen .................................................................................................. 268


7/270

7


SUNU

Sahip olduu zel coraf konumu, tarihler boyunca Anadolu topraklarnn pek okmedeniyete yurt olmasna vesile olmutur. Bu medeniyetlerin brakt kltrel miraslar da

Anadolunun adeta bir ak hava mzesine dnmesine yol amtr.

Tarih kalntlara ilginin artt 16. yzyldan itibaren, gzler Anadolunun zengintopraklarna da evrilmitir. Bata Avrupal seyyahlarn ve heveslilerin gerekletirdiialmalar, zamanla bilimsel bir temele oturmaya balamtr. 19. yzyldan itibaren ncelikleAlman heyetlerince yaplan kazlara, dier Avrupa lkeleri ile Amerika Birleik Devletlerinden

bilim adamlarda eklenmitir.

Cumhuriyetin kurucusu Mustafa Kemal Atatrk, Trkiyenin zengin tarihpotansiyelinin deerlendirilmesine nem vermitir. Bunu gelecek kuaklara salam temellere

oturtulmu bir Trkiye b

rakabilmek iin zorunlu grmtr. Bu nedenle ncelikle Trkarkeologlarnn yetimesi iin aba harcam; aralarnda Ekrem Akurgal, Sedat Alp, ArifMfit Mansel ve Halet ambelin de bulunduu pek ok bilim insannn Avrupada eitimalmalarn salamtr. Yine Atatrkn talimatlaryla kaz almalarna balayan ad geenarkeologlarmz Trkiye arkeolojisinin gelimesi iin nemli admlar atmtr. Bu dnemdeyerli ve yabancbilim adamlaryla gerekletirilen bilimsel almalarla her geen gn tarihinkaranlk sayfalararalanmaya balam, arkeolojik almalarn Trkiyede gelimesine ciddikatklar salanmtr.

Trkiyede yaplan kazlarn her geen yl artmas, nemli bulgulara ulalmasbilimadamlararasnda bilgi alveriini ve alma sonularnn tm dnya kamuoyuna duyurulmasnzorunlu hle getirmitir. Bunun sonucunda, o zamanki adyla Bakanlmz Eski Eserler veMzeler Genel Mdrl, 1978 ylnda uluslararasbir sempozyum dzenleme kararalmtr.lki 11-18 Ocak 1979 tarihinde UluslararasKazSempozyumu adyla, Ankara Trk TarihKurumunda 24 yerli, 15 yabanc aratrmacnn katlmyla gerekletirilen sempozyum,zamanla yzey aratrmasve arkeometri almalarnn da eklenmesiyle, UluslararasKaz,Aratrma ve Arkeometri Sempozyumu adnalarak 30. ylna ulamve yaklak 400 yerlive yabanc aratrmacnn katlmyla sahasnda Dnyann en geni katlmlve en dzenlisempozyumu hline gelmitir.

Her yl dzenli olarak gerekletirilen ve sonularyayna dntrlen sempozyumun

30. yl, Anadolu arkeolojisine emei geen tm bilim adamlarna minnet duygularmziletmekve kazbakanlararasnda bilgi alveriini ve koordinasyonu salamak amacyla 2007 ylkazalmalartemel alnarak bu yayn almasgerekletirilmitir.

Kaz isimleri baz alnarak alfabetik srayla hazrlanan bu yayn araclyla lkemizarkeolojisinin gelimesine katkda bulunan merhum, emekli ve hl almalarnsrdren tmakademisyenlere ve yaynn hazrlanmasnda emei geen Genel Mdrlmz elemanlarnakranlarmsunarm.

Orhan DZGN

Kltr Varlklar

ve Mzeler GenelMdr


8/270

8


NSZ

Balangta antik tarihilerin yaynlar, kutsal kitaplar ve efsanelere dayanan bilgilerden

ibaret olan arkeoloji, 15.-16. yzyllarda Rnesans Dnemi hmanistlerinin Antik Dnemsanat yaptlarna ynelmeleriyle birlikte bir disiplin olarak gelimeye balar. Ayn dnemdetalyada din adamlarnn ve soylularn eski eserleri toplamalarve yaplan kazlara mal desteksunmalarkoleksiyonculuun gelimesine neden olur. 18. yzyl ortalarndatalyada Pompeive Hercalaneumda ilk kazlargerekletiren J. J. Winckelmann da arkeoloji alannn ilk bilimadam olarak tarihe geer. Bu almalar Msr ve Mezopotamya kltrleri zerine yaplanalmalar izler ve arkeoloji bilimi daha salam temeller zerine oturmaya balar.

19. yzyl sonlarnda dikkatler ok zengin bir tarih gemie sahip olan ve adeta bir akhava mzesi grnmnde bulunan Osmanl mparatorluunun topraklar zerine evrilir;

pek ok gezgin ve hevesli Anadoluya akn eder. Bu arada stanbulun fethinden sonra oksayda eski yerli ve yabanckymetli silhn saklandAya rini Kilisesi, Sultan Abdlmecitdneminde Ahmet Fethi Paa tarafndan Mecma-Esliha Atika ve Mecma-srAtika olmakzere iki blm hlinde mzeye dntrlr. Zamanla eser saysnn artmas ve Aya riniKilisesinin rutubetli ortamnedeniyle silhlar dnda kalan eserler, inili Kke tanr. 1872ylnda mze mdrlne Alman F. A. Dethier, onun lm zerine de 1881 ylnda OsmanHamdi Bey atanr.

Osmanl topraklarndaki eserleri toplamaya, korumaya ve sergilemeye nem verenOsman Hamdi Bey, 1891-1907 yllar arasnda Mimar Alexandar Vallauryye ArkeolojiMzelerinin binasnina ettirir, tm kazlara denetleyici olarak katlr, Sanay-i Nefise Mekteb-iAlisinin (Mimar Sinan niversitesi) almasiin byk aba sarfeder ve 1882de mdrlnegetirildii bu okulun 1883te eitime balamasnve Avrupa sanat okullarniteliinde ada

bir sanat kurumu olmasna nayak olur. 1884 ylnda da 1874 ylnda hazrlanan Asar-AtikaNizamnamesinin yeniden dzenlenmihlinin karlmasnsalar.

Bu dnemde C. Texier Boazky/Hattuay (1834), W. C. Hamilton Alacahykbulur (1835). C. T. Newton Bodrum Mausoleumda kazya balar (1857). 1864 ylnda resmruhsatla Ayasolukta J. T. Wooda kazizni verilir. F. Calvertin Troiada yaptsondaj kazsnn(1863) ardndan H. Schiliemann Troia kazsna balar (1871). O. Rayet Miletos, Magnesia vePrienede aratrmalar yapar (1872). C. Humann Pergamonda (1878), Osman Hamdi Bey

Nemrut (1883) ve Saydada (1887), F. Chantre Boazkyde (1893), W. Drpfeld Troiada(1893), C. Humann Prienede (1895), O. Benndorf Ephesusta (1895), T. Wiegand Miletosta(1899), G. ve A. Krte kardeler Gordion Tmlsnde (190o), J. Garstang Sakagznde(1907) ve H. C. Butler Sardiste (1910) kazlara balar.

Cumhuriyet Dneminde arkeolojiye verilen nem artar. Tarih, bir milletin nelerbaarabilme gcnde olduunu gsteren en doru bir klavuzdur gryle tarihe verdii nemidile getiren Mustafa Kemal Atatrk, KurtuluSavabaladnda, Byk Millet Meclisinin

a

l

nda 9 May

s 1920de greve balayan hkmetten Maarif Vekaletinin bnyesinde TrkAsar-Atika Mdrlnn kurulmasnister. Bu mdrlk, mimari eserlerin ve ren yerlerininkorunmasndan sorumlu olduu gibi,vilayetlerde daha nce kurulmuolan Mze-i Hmayun


9/270

9


ubelerinin gzetim ve idar ilerini de yrtr. Bir yl sonra, Asar-Atika Mdrl, Hars(Kltr) Mdrlne dntrlerek kadrosu geniletilir ve konuya daha fazla nem verilir.

Atatrk, Konya gezisinde devrin babakan smetnnye ektii 21 ubat 1931 tarihli

telgrafta;

Son tetkik seyahatlerimde muhtelif yerlerdeki mzeleri ve eski sanat ve medeniyeteserlerini de gzden geirdim. stanbuldan baka Bursa, zmir, Antalya, Adana ve Konyadamevcut mzeleri grdm. Bunlarda imdiye kadar bulunabilen bazeserler muhafaza olunmaktave ksmen de ecnebi mtehassslarn yardmyla tasnif edilmektedir. Ancak memleketimizinhemen her tarafnda emsalsiz defineler hlinde yatmakta olan kadim medeniyet eserlerinin ilerdetarafmzdan meydana karlarak ilmi bir surette muhafaza ve tasnifleri ve geen devirlerinsrekli ihmali yznden pek harap bir hle gelmi olan abidelerin muhafazalar iin mzemdrlklerine ve hafriyat ilerinde kullanlmak zere (arkeoloji) mtehassslarna kati lzum

vardr. Bunun iin maarife harice tahsile gnderilecek talebeden bir ksmnn bu ubeye tahsisimuvafk olaca fikrindeyim diyerek, yetitirilmek zere yurtdna renci gnderilmesiniister ve devlet bursuyla ilk olarak yurt dna Ekrem Akurgal, Sedat Alp, Arif Mfit Mansel veHalet ambel gnderilir.

Ardndan 1931 ylnda Trk Tarih Kurumu, 1934 ylndastanbul niversitesine balTrk Arkeoloji Enstits, bir yl sonra da Ankarada Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi kurulur.Cumhuriyetin kuruluunun 10. yldnmnde de Atatrkn talimatile mill kazlar balar.Milli Eitim Bakanlnn talimatyla Avrupada arkeoloji ve tarih okuyan rencilere, ikiay sreyle Trkiye de kazlara katlma talimatgnderilir. Berlinden Halil Demirciolu ve

Sedat Alp ile Paristen Halet ambelin Orta Anadoluda Hitit kazlarna, Ekrem Akurgalnise BatAnadolu Antik Dnem kazlarna katlmasistenir. Atatrk zellikle Hitit uygarlnnaratrlmasnister; onun kiisel desteiyle ilk byk Trk kazsH. Z. Koay ve R. O. Ark

bakanlnda Ahlatlbel (1933) ve Alacahykte (1935) balatlr. Bu almalarK. Kktenbakanlndaki Antalya Karain (1946), A. M. Mansel bakanlndaki Perge (1946) ve Side(1947); B. Alkm bakanlndaki Karatepe (1947); T. zg bakanlndaki Kltepe (1948)ve Altntepede Urartu Kalesi (1959); K. Bittel, H. ambel ve A. M. Mansel bakanlndakiFikirtepe (1952); J. Mellart bakanlndaki Haclar (1957) ve atalhyk (1961); E. Akurgal

bakanlndaki eski zmir (Smyrna), Foa, Sinop; A. Erzen bakanlndaki Vanda Urartu(1961); K. Erim bakanlndaki Afrodisias (1961); N. zg bakanldaki Acemhyk(1962) ve Samsat (1978); H. ambel ve J. Braidwoodun bakanlndaki ayn (1964);

N. Fratlbakanlndaki Uak Selikler (1966); U. Esin bakanlndaki Tepecik (1968) veTlintepe (1971) kazlarizler. Pek ok yabancheyet tarafndan almalar gerekletirilir. Bualmalar, eski eserlerin korunmas, bata Mustafa Kemal Atatrk olmak zere devletin stdzey yneticileri tarafndan titizlikle takip edilir.

Gnmzde ise yerli ve pek ok yabanc lkeden aratrmaclar tarihi aydnlatmaalmalarna byk bir titizlik ve zveriyle devam etmektedir. Mzelerin ve mzeciliingelimilik seviyesini, lkelerin adalnn lt olarak kabul eden Trkiye Cumhuriyeti

Kltr ve Turizm Bakanl

da bu topraklar zerindeki kltrel miras, hangi tarihte kimlertarafndan braklm olursa olsun, insanln evrensel deerlerine sahip kma bilinci ileyarnlara tamaybalca grevleri arasnda saymaktadr.


10/270

10


ACEMHYK KAZISI

KAZININ YER

li :Aksaray

lesi : Merkez

Ky :Yeilova

rtibat Telefonu : 0.(312) 310 32 80 / 1030

e-mail : [email protected]

KAZI BAKANININ

Ad :Aliye

Soyad :ztan

BalOlduu Kurum :Ankara niversitesi, Dil ve Tarih- Corafya Fakltesi,Arkeoloji Blm

zgemii : 1971 ylnda Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi, Protohistoryave nasya Arkeolojisi Krssnden mezun oldu. Ayn yl Ankara Anadolu MedeniyetleriMzesinde arkeolog olarak greve balad. 1974 ylnda ayn krsde yksek lisansn

tamamlad, 1977 ylnda Protohistorya ve nasya Arkeolojisi Krssne asistan oldu. 1980ylnda doktorasn tamamlad, 1983 ylnda ayn krsde retim yesi, 1990da doent,1996da profesr oldu. Bu grevini hlen srdrrken 2005 ylndan beri Protohistorya venasya Arkeolojisi Anabilim Dalbakanlgrevinini yrtmektedir.

Mzede altyllarda Ilgn-Yalburt, Alacahyk, Kalnkaya ve Eskiyapar kazlarnaheyet yesi olarak katld. 1977 ylndan itibaren Acemhyk, Samsat, Kk Hyk kazlarnakatld. 1989 ylndan beri Acemhyk, 1995 ylndan beri de Kk Hyk kazlarnn bilimsel

bakandr.

1994 ylndan beri Trk EskiaBilimleri Enstitsnn asl; 2000 ylndan beri AlmanArkeoloji Enstitsnn muhabir yesidir.

ACEMHYK KAZISI

Orta Anadolu da bugn de kullanlan kuzey-gney, dou-bat eski ticaret yolununyaknndaki Acemhyk yerleimi 700x600 m.lik hyk ve bunun evresindeki aa ehirdenoluur. Henz ana topraa ulalamamolmakla birlikte hyk en az Eski Tun abandanitibaren iskn edilmitir. Kentte en parlak dnem Asur Ticaret Kolonileri Dneminde (M..2000-1800) yaanm; hyk ve aa ehirde yerleilmitir. Acemhykte bu dnem betabakaile temsil edilmektedir. Bunlardan III. tabaka zamannda (M.. 1900-1800) Anadolunun,yerli krallklarndan birinin merkezi olduu kazlarla anlalmtr. Daha sonraki dnemlerdehyn baz kesimlerinde M.. 6.-M.S. 2. yzyl arasnda aralklarla kk yerlemelereklinde yaam srdrlmtr.


11/270

11


M.. 2. binyln banda geliip zenginletii anlalan kentte, III. kat zamanndahykte byk resm yaplar aa karlmtr. Yaplarn ou iki katl olmasna karlkancak alt katlarkorunmutur. Bunlar hyn gneyinde 50 odaskorunmuSarkaya Saray,kuzeyinde 76 odaskorunmuHatipler Saray, byk lde tahrip edilmiolan BatYanm

Binas

d

r. Bunlardan Sar

kaya Saray fi

ldii, alt

n, obsidiyen ve kaya kristalinden buluntular

ile o dnemdeki zenginlii, ok sayda bulla iindeki kral ve prenseslere ait olanlar adaAsur,Babil, Yamhat krallklarile olan yakn ilikileri yanstmaktadr. Hatipler Saraynn batsndahyk yamacna yakn bir konumda ise saray mutfaklarve zel konutlar yer almaktadr. Aaehirde ok kstlalanlarda yaplan kazlar bu kesimde zel konutlarn olduunu gstermitir.Ayrca hyn kuuumu 500 m. gneydousunda ArbaMezarl olarak adlandrdmzkesimde ayndneme ait bir mezarlk incelenmitir.

Son yllarda hyn merkezinde, Sarkaya ve Hatipler saraylararasndaki dzlkteyaplan kazlarda bir baka antsal yapaa karlmaktadr.imdilik 2200 m2lik bir alandanincelenebilen yapHizmet Binas olarak adlandrlmtr. 2007 ylna kadar 23 odasve bykavlusu alabilmitir. Acemhyk saraylargibi ta temelli, genikerpi duvarlolan bu yapplan ve i donanm asndan onlardan farkldr.


12/270

12


AANA HYK KAZISI

KAZININ YER

li : Hatay

lesi :Antakya

Ky :Varisli

rtibat Telefonu : 0536 975-1703


KAZI BAKANININ

Ad :Kutlu Aslhan Trkan

Soyad :Yener

BalOlduu Kurum :Chicago niversitesi

zgemii : 1964-1965 Chemistry Department, Adelphi University, GardenCity, New York; 1966-1969 B.A., 1969, Humanities Department, Robert College, stanbul,Trkiye; 1971-1972 Classical and Oriental Studies Department, City University of New York,Hunter College; M.A., 1976 (The Old Babylonian Seal Collection of the Istanbul Archaeological

Museum), Art History and Archaeology Department, Columbia University, New York; 1972-1980Ph.D. 1980 (Third Millennium B.C. Interregional Exchange in Southwest Asia with SpecialReference the Keban Region of Turkey), Art History and Archaeology Department, ColumbiaUniversity, New York; M. Phil 1977, 1997- Associate Professor of Anatolian Archaeology, TheOriental Institute, Department of Near Eastern Languages and Civilizations, and The College,and joint appointment in the Anthropology Department, The University of Chicago.

1974 Pennsylvania ve Columbia niversitesinin katlmyla Beyehir Erbaba kazs,Trkiye (ekip bakan); 1977 stanbul niversitesi Arkeoloji projesi kapsamnda kiztepekazs, Bafra (Karadeniz), Trkiye (aratrma bakan); 1981-1984 Chicago niversitesiOriental Institute, Kurban Hyk kazs(ekip bakanve kk buluntu analisti); 1981-1986,

Bolkarda, Taurus Da

nda GmMadenleri yzey arat

rmas

, Trkiye (bakan); 1987-1996 Gltepe ve Kestel maden kazlar, Nide, Trkiye (bakan); 1996-1999 Tell Kurdu kazlar,Antakya, Trkiye (bakan); 1995- Amik Vadisi yzey aratrmalar, Antakya, Trkiye (bakan);2000- Alalakh (Tell Aana) kazlar, Antakya, Trkiye (bakan) almalarna katld.

AANA HYK KAZISI

Aana Hy kazalmas2007 ylnda temmuz-eyll aylarnda yaplmtr. Drtblgede allmtr:

Gney Amalar:M. 14. yzyln ikinci yarsna tarihlendirilebilecek yapkompleksinigeniletmek maksadyla 4 adet amada almalar srdrlmtr.


13/270

13


-45.44: Hyn stratigrafisini hem de mezarlk alannkapsamlbir ekilde incelemekhedef alnmtr. Buna esas olarak yaplan alma ile Ge Tun ana ait 4 ayrmimari tabakave toplamda 8 adet mezar kazlmtr.

33.32 Amas(7. Dnem SarayAvlusu):7. dnem saray9 No.lu avlunun Orta TunaII dnemine denk gelen 3 mimari tabaka incelenmitir. Henz st yazlmambir ok vebir tane cuneiform ile yazlbelge bulunmutur.

32.57 Amas:Mze alanierisinde 4. dnem saray yapsnn avlusuna yerletirilenamada iki mimari tabaka aa karlmtr. Frnlar ve bir ok Mitanni mhrbulunmutur.

Saray Blgesi (Alan 1) 32.52 Amas (Hitit Kale Yaps): Hitit kale yaps douyadoru geniletilmitir. Yaplan almada iki evre saptanmtr ve bir ok mhr basksbulunmutur.


14/270

14


AHLAT KAZISI

KAZININ YER

li :Bitlis

lesi :Ahlat

Ky :-

rtibat Telefonu : 0 533 4394977


KAZI BAKANININ

Ad :Nak

Soyad :Karamaaral

BalOlduu Kurum :Gazi niversitesi, Mh.-Mim. Fak., Mimarlk Blm

zgemii : 04.12.1967 tarihinde Ankarada dodu. 1984 T.E.D. AnkaraKolejinden mezun oldu. 1984-1988 H.., Edeb. Fak., Arkeoloji-Sanat Tarihi Blmnde lisanseitimini tamamlad. 1988-1991 H.., Edeb. Fak., Arkeoloji-Sanat Tarihi Blmnde, AhlatKazlarnda Ortaya karlan Seramikler konulu teziyle yksek lisansntamamlad. 1993-

2000 H.., Edeb. Fak. Sanat Tarihi Blmnde Anadolu Seluklu Dnemi MimarisindeSrlKaplama Kullanm konulu teziyle doktorasntamamlad. 2002 G..M.M.F. MimarlkBlmne retim grevlisi olarak atand. 2006 ylnda doent unvannald. 1990 ylndanberi G.. Mh.-Mim.Fak., Mimarlk Blmnde retim yesi olarak grev yapmaktadr. Konya-Ereli, eyh ehabddin Shreverdi Zaviyesi kazs (1984-1987); Alanya,Seluklu Saraylarkazs(1988-1991); Ahlat, Seluklu ehir kazs(1985-1991, 2005); Ani ehirkazs(1994-2004) almalarna katld.

Bak-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru HattProjesi kapsamnda ErzurumBykardTepesi kurtarma kazs(15 Temmuz17 Ekim 2003) ile 2006 ylndan beri Eski Ahlat ehrikazsnn bakanlngrevini srdrmektedir.27 Kasm-11 Aralk 1996 tarihinde T.C. Atatrk Kltr, Dil ve Tarih Kurumu sponsorluundayrtlen Trk Kltrnn evre Kltrlerle Etkileimi Projesi kapsamnda, RomanyaMimarisinde OsmanlEtkileri konulu aratrma iin Romanyaya gnderilen bilim heyetindeyer ald. 2003 ylG..B.A.P. kapsamnda Ahlat Kaya Evlerinin Mimari ve Sosyal FonksiyonlarAsndan ncelenmesi ve 2004 Eyll aynda balatlan T.C. Kltr ve Turizm Bakanl,Kltr Varlklarve Mzeler Genel Mdrl, Bitlis li, Ahlat lesi, Eski Ahlat ren Yeri,Maaralar ve Tarih Mezarlk AlanlarYzey Aratrmasve evre Dzenlemesi Projesindeyer ald.

Pariste bulunan, Fransz hkmetine balbir bilimsel aratrma kurumu olan CentreNational da la Recherche Scientifique (CNRS)in verdii bursla, sadece doktora ve doktorazeri aratrmalarn yaplabildii niversiteler st bir kurum olan College de Franceda05.03.2001/05.08.2001 tarihleri arasnda beay sreyle doktora sonrasaratrma yapt.

16-31 Temmuz 2001 tarihleri arasnda Pariste Bibliotheque nationale de Franceda, Sikkeler,Madalyalar ve Antik Eserler Departmannn restorasyon atlyesinde teorik ve uygulamaleitim grd.


15/270

15


AHLAT KAZISI

Van Glnn kuzeybatsnda yer alan, Bitlis line bal Ahlat lesindeki EskiAhlatehri Kazs, 11.5 km. uzunluunda, 4.5 km. geniliinde bir alana sahiptir. 50 km2likalanyla Trkiyenin en byk yzlmne sahip arkeolojik kazalandr ve az saydakiehirkazsndan biridir. Eski Ahlat ehri, tarihsel sre iinde Hurri, Asur, Urartu, Pers, Helenistik,Roma, Bizans daha sonralarksa sreli Emevi, Abbasi, ve Mervanoullarnn egemenliklerininardndan, Seluklu, Ahlatahlar (Ermenahlar veya Skmenoullar), Eyyubi, Harzemah,Anadolu Seluklu, lhanl, Karakoyunlu, Akkoyunlu, Safavi ve Osmanldnemlerinin izlerinitamaktadr. Arlklolarak bir Ortaa ehri olan Ahlat, Alparslann Malazgirt Savandaki ss vesonrasnda Trklerin Anadoluya girikapsolmutur. Bundan sonra da zellikle Ortaan oknemli bir bilim, kltr ve ticaret merkezi hline gelen Ahlat, konumu itibariyle aynzamandadou-bat arasndaki en nemli kavaklardan biri niteliindedir. Ahlat slm dnyasnnBelh ve Buhara ile birlikte, Ortaadaki Kubbet-l slam unvanna sahip byk ilim ve

kltr merkezinden biridir. Kaynaklara

dayanarak XIII. yzylda 300.000 nfuslubir kent olduunu dndmz eskiAhlat, bugn pek ok yerleim alandnda,en nemli mezar talarnn bulunduuve esas hretini borlu olduu en bykmezarlMeydanlk Mezarl (SelukluMezarl) bata olmak zere, 6 mezarlasahiptir. Meydanlk Mezarl, 200.000m2lik alanylaslm dnyasnn en byk,dnyann da byk mezarlndan biriolup 6000 civarnda mezar tayla adeta bir

ak hava mzesi niteliindedir. Bu mezartalarndan Ahlatn ok sayda mimar, ta

ustas, filozof, air, bilim adamve devlet adamyetitirdiini ve ahilik tekilatnn varlnrenmekteyiz. Ahlat, ini frnlar, seramik plkleri ve kazlardan kan seramiklerdeki oksaydaki farklbezeme teknii ve saysz motif eitlilii ile, imdiye kadar bilinen en bykSeluklu seramik retim merkezidir. Bunlarn yansra Ahlatn en karakteristik zelliklerinden

biri de, yresel olarak aktdenilen, Orta Asyadaki kurgan tipi mezar yaplarile aralarndanik rneklerin de bulunduu ok sayda kmbete sahip olmasdr. Ahlat, mezar talarnn antsal boyutlarve motifleri, seramiklerindeki eitlilik ve figrslubu, aktlar, kmbetleri ve bazkaya yerleimleri ile, Uygur Trkleri ve Moollar yoluylain ve Trkistan etkilerini youn olarak yanstan nemli bir siyasal ve kltrel merkezdir.Ahlatehri kazs, Prof. Dr. Haluk Karamaaralve Prof. Dr. Beyhan Karamaaraltarafndan1965 ylnda yzey aratrmas olarak, 1967 ylndan itibaren de Meydanlk (Seluklu)Mezarlndaki aktve geici yerleim yeri kazlaryla balam, daha sonra ini frnlar,zaviye, kk hamam, ifte hamam, cami ve bezirhane kazlaryla 1992 ylna kadar devametmitir. 2005 ylnda kazlara tekrar balanmolup; 2006 ylndan itibaren de Do. Dr. NakKaramaaral bakanlnda yrtlmektedir. 2007 ylnda bu kaz alanlarna Harabeehirkaya yerleimleri de eklenmitir. Ahlattaki almalar kazlar dnda 4 nemli ve kapsamlprojeyi de iermektedir: 1.Farkltopluluklar tarafndan kullanlm7 ayrkaya yerleim alannn ve buralardaki yzlercemaarann tespiti ve fonksiyonlarnn incelenmesi; 2. Kaya yerleimlerini ve i kaleyi birbirinebalayan yeralt geitleri, tneller ve su kanallarnn tespiti ve haritalarnn karlmas; 3.Seluklu (Meydanlk) Mezarlnn evre dzenleme projesi kapsamnda, mezar talarnn

temizlii, korunmas, restorasyonu ve mezarlk alannn peyzaj dzenlemesi; 4. Kazalanlarnnkonservasyon ve restorasyonu.


16/270

16


AGAKAZISI

KAZININ YER

li : Manisa

lesi : Merkez

Ky : Kseler

rtibat Telefonu : 05336888708


KAZI BAKANININ

Ad : Ersin

Soyad :Doer

BalOlduu Kurum :Ege niversitesi, Edebiyat Fakltesi

zgemii : 1951 ylndazmir, Karyakada dodu.lk ve orta reniminiMenemende tamamladktan sonra 1969 ylnda Karyaka Erkek Lisesini bitirdi. Ayn ylgirdii Ankara niversitesi, Dil ve Tarih Corafya Fakltesi, Protohistorya ve nasya ArkeolojisiKrssnden 1973 ylnda mezun oldu. zmir Arkeoloji Mzesinde 2 yl aratrmacolarak

grev yaptktan sonra 1981 ylnda Ege niversitesi, Edebiyat Fakltesinde uzman olarakalmaya balad. Yksek lisans ve doktora almalarnE.. Sosyal Bilimler Enstitsndetamamlad. 1992 ylnda doent, 1997 ylnda profesr oldu. Hlen E.. Edebiyat Fakltesi,Arkeoloji Blmnde retim yesi olarak grev yapmaktadr. 2004 ylndan beri AolistekiAigai antik kentinde arkeolojik kazlar ynetmektedir

AGAKAZISI

Manisali, Merkez leye bal Kseler Kynn 2 km. gneyindeki Gn Dannzerinde ksmen ayaktaki grkemli harabeleri ile dikkati eken Aigai; antik yazarlar tarafndan

aktarlan gelenee ve oluturduklarkronolojiye gre.. 1100 yllarndan sonra Yunanistandangelip KuzeybatAnadolu kylarna yerleen Aioller tarafndan kurulmutur.

.. 3. yzyln balarna kadar kk bir kale-kent hviyetinde olan Aigai HellenistikDnemde gelimive bir Hellen kenti iin vazgeilmez olan kamu yaplarna kavumutur.Kentin grlmeye deer yaplarndan en nemlisi Hellenistik Dnem duvar iiliinin en gzelrneklerinin sergilendii 3 katlarbinas(agora) ve halk meclisi binasdr (bouleuterion).Kentin batya ve gneye bakan yamalarnda yksek teras duvarlarile dz alanlar oluturulmuve buralarda tiyatro, gymnasium, stadium ve hamamlar gibi kamu yaplarina edilmitir.

Agora Caddesi zerinde, muhtemel bir deprem sonras yklm ve zellikle 12. ve13. yzyllarda mimari elemanlarn birletirilmesinde kullanlmkurun kenet yamasndanetkilendikten sonra, gnmze dein el demeden gelmi olan kent meclisi binas(bouleuterion) 2004 ylnda balayan kazalmalarsonucunda hemen hemen tmyle gn


17/270

17


na kartlmtr. Yaklak 150 kii kapasiteli, 12 basamaklkk bir odeon formunda olanmeclis binas,.. 2. yzyln sonlarnda ina edilmive heykellerle ve muhtemelen onlarlailikili onurlandrma yaztlarile sslenmitir.

Kentin en gl olduu Hellenistik Dnemde, kentin dou eteine kurulmuolan kuzey-gney dorultulu agora binasdoudan tademeli bir yol ile snrlandrlmtr. Yzyllarboyunca birok iddetli depreme maruz kalmasna karn 80 m. uzunluu ve 11 metreyi bulanykseklii ile olduka etkileyici bir grnm sergilemektedir. katlolduu anlalan agorann,alt katnda dou caddesine alan, iki blml, yan yana dkknlar dizisi yer almaktadr. Orta

kat, girii kuzeybat cephede yer alanbyk bir kap ile salanan muhtemeldepo alanlar olarak kullanlmolmaldr. atsmermerden on balklandezit stunlarla tanan en st kat ise,batkenarndaki agora meydanndan basamaklbir merdiven ile klan ahap

tabanlbir stoa grnm kazanmtr.

Agora dou caddesinin hemennnde, agora binas iin ina edilmibir teras zerinde, yuvarlak formlu,basamakl bir yap aa karlmtr.Sz konusu yapHelenlerin makellon,Romallarn macellum adnverdikleribir balk veya et pazar olarak hizmetetmiolmaldr. 8.50 m. apndaki yap,dzgn plaka talardan oluturulan drt

basamaa sahiptir. Yap

n

n ilk s

ras

n

oluturan bazblok talarn zerinde ,,,,, C, gibi Yunan alfabesine aitharfler kaznmtr. Macellumun zemini,bir slak mekn olarak kullanldiin dzgn blok talarla denmitir.Yaltmn salanmas iin, plaka talarkire harc zemin iine gmlmtr.Yapnn, biri dou kenarda tabann

oturma sras ile birletii noktada basamaa oyulmu, dieri ilk basamak zerinde ikincibasamaoluturan taa oyulmuyarm ay formundaki iki delik, suyun yapnn iine girivekn salamak zere yaplmolmaldr. Tabann oturma basamaklarna yakn alanlarda,taban plakalarnn zerine oyulmu oluklu kenet delikleri ve kare formlu ta veya bakamalzemeden masa veya tezgh yerlerini belirleyen kazma izgiler meknn gerekten de birmacellum olduunu dndrmektedir.

2004 ylndan beri gerekletirilen kaz almalar sonucunda tepenini kuzeyeteklerinden itibaren takip edilebilen antik tadeli yolun nemli bir blm tepeye kadaralmtr. Bu almalar esnasnda kentin surlarla evrili akropolisinden ieriye girinoktalarolan Demirkap ve Tiberius Kaps kazlar sonucunda aa karlmtr. Demirkapdangirite yer alan dzlkte ina edilen M.S. 12.-13. yzyllara tarihlenen Bizans apeli kenttekiBizans varlnkantlayan en nemli yapdr.


18/270

18


AZANOKAZISI

KAZININ YER

li : Ktahya

lesi : avdarhisar

Ky : -



KAZI BAKANININ

Ad :Klaus

Soyad :Rheidt

BalOlduu Kurum :Cottbus Brandenburg Teknik niversitesi, Alman Arkeoloji Enstits

zgemii : Klaus Rheidt, Karlsruhe niversitesinde Mimarlk, ehirPlanlamasve Mimarlk Tarihi blmlerinde okudu. 1978 ile 1989 yllararasnda Pergamonkazsnda alt. Pergamondaki Bizans yerlemesi zerine yazddoktora tezi, Altertmer

von Pergamon serisinden Band XV2. olarak yaynland. 1991 ve 2004 yllararasnda AlmanArkeoloji Enstitsnn stanbul ve Berlin ubelerinde bilimsel asistan olarak alt.

2004 ylndan bu yana Almanyadaki Cottbus ehrinde bulunan Brandenburg Teknikniversitesinde Mimarlk Tarihi Krssnde profesr olarak alan Rheidt, 1991 ylndanbu yana Aizanoi kazlarnn bakanlile Lbnandaki Baalbek ve spanyadaki Santiago deCompostela projelerini yrtmektedir.

Klaus Rheidt, Trkiyede daha ok Pergamon ve Aizanoida srdrlen mimarlk tarihiaratrmalarnkonu alan bilimsel eserler yaynlad. Aizanoida srdrlen bilimsel almalarn

yaynlandAizanoi yayn serisinin de editrln yapmaktadr.

AZANOKAZISI

Aizanoi BatAnadoluda yer alan bir Roma ehridir. Ktahya linin yaklak 50 km.gneybatsnda ve avdarhisar lesi snrlarierisindedir. yi korunagelmiZeus Tapna,iki hamam, tiyatro, stadyum, antik kprler, meydanlar ve nekropollerden oluan harabe genibir alana yaylmaktadr. Alman Arkeoloji Enstits adna 1926 ve 1928 yllarnda balatlan ilkkazlar 1970 ylndan itibaren aralksz olarak gnmze kadar kazve aratrmalar hlindesrdrlmektedir. Alman Arkeoloji Enstits aratrmalarnn amac, Aizanoi yerlemesiylebirlikte, Anadolu yerleim tarihesini balangcndan itibaren Anadolu ehirlerinin parlaka olan Roma mparatorluk Devrinin de tesinde, Antik Dnem sonrasna ve hatta eskiharabelerin yeni dnem kylere dahil edilmesiyle incelemektir.


19/270

19


1926 ve 1928 yllarnda yaplan ilk kazlar Zeus Tapnave evresini aratrmaya ynelikolmutur. Bu almalara 1970 ylndan itibaren tekrar balanmve yaynlaryaplmtr. Birok kk antik yapnn aratrlmasnn yansra 1978 ylndan itibaren aratrmalarn arlknoktasntapnan kuzeyinde bulunan byk hamam gymnasiumu ve 1980 ylndan itibaren

de kuzeydoudaki byk bir hykte yap

lan al

malar oluturmutur. Burada eski bir yap

n

niine oturtulmu, zengin mozaik deli baka bir hamam kompleksi daha ortaya kartlmtr.1982 ylndan 1990 ylna kadar geen sre ierisinde stadyum binaskazve mimari izimlerlearatrlm; tiyatro ve stadyumdan oluan bina kompleksinin yap tarihesi aydnlatlmayaallmtr.

1990 ylndan itibaren ise aratrmalar blgenin tarih topografyas ve Aizanoiungeliimi zerine younlatrlmtr. Toprak zerinde kalan tm antik yaplar ve yeni dnemky evleri belgelendirilmi, Roma kprleri ve antik yol sistemi de lm ve sondajlarlaaratrlmtr. 1992 ile 1995 yllararasnda Ge Antik Dneme ait stunlu bir cadde kazlm

ve restore edilmitir. Stunlu caddede bugne kadar varl bilinmeyen, Erken Romaartemisionundan devirilerek kullanlan yapelemanlarna rastlanmtr. 1996 ylndan berisrdrlen aratrmalarn arlk noktasnyine kentin Zeus Tapnave tiyatro-stadion binasgibi byk antlar oluturmaktadr. Zeus Tapna platosunda yaplan yeni almalarda,

platonun prehistorik dnemlere tarihlenen bir hykten arta kalan ykselti olduu ve tapnakinas srasnda stten traland anlalmtr. 2007 yaz kampanyasndan itibaren iseAnadolunun Hellenleme srecini kapsayan zaman diliminin aratrlmasAizanoi kazsnnyeni uzun vadeli alma programnoluturmaktadr.


20/270

20


AKTOPRAKLIK HY KAZISI

KAZININ YER

li : Bursa

lesi : Nilfer

Ky :Akalar

rtibat Telefonu : 0212 4555700 (15824)


KAZI BAKANININ

Ad : Necmi

Soyad : Karul

BalOlduu Kurum : stanbul niversitesi

zgemii : 06.11.1967 tarihinde Rizede dodu. Lise eitimini (1985-1982)stanbulili Lisesinde, lisans eitimini (1991-1986) stanbul niversitesi, PrehistoryaAnabilim Dalnda, yksek lisansn (1994-1992) The Neolithic Pottery of Hocaesmekonulu tezi ile ayn anabilim dalnda, doktorasn (2000-1996) Gebude aus Flechtwerk:

Die archologischen Befunde aus den neolithischen-chalkolithischen Siedlungsschichtenvon Hocaesme, AaPnar und Toptepe konulu tezi ile Frei Universitaet Berlin, Ur-undFrhgeschichtede tamamlad.

2001-2002 ylndastanbul niversitesi, Prehistorya Anabilim Dalnda asistan olarakgreve balayan Karul, 2002 ylnda aynanabilim dalnda doent unvannald. 2000 ylndaberiAtlasveArkeoAtlasdergilerinin arkeoloji editrl grevini yrtmektedir.

2004-2007 yllar arasnda Aktopraklk Hy, Gney Marmara Projesi, 2007ylnda da Mezraa-Teleilat Kazs projelerini ynetti.

AKTOPRAKLIK HY KAZISI

Bursa Nillfer lesine balAkalar Beldesinin hemen dousunda bulunan hyk,Ulubat Glnn dou teraslar zerindedir. Hyk, gle doru uzanan iki dere yatannkenarndaki srtlarn zerinde, birbiri ile kltrel ve kronolojik olarak ilintili yerleimdenoluur.

Bunlardan Aktopraklk C alan kuzeydeki srtn zerindedir ve imdiye kadar aakarlan en eski tabakalar barndrr. Fikritepe kltr olarak adlandrlan ve blgedeIlpnar yerlemesinden de tandmz zelliklere sahip bu alanda yuvarlak planl yaplaraa karlmtr. Taban altlarnda gmleri bulunan bu dal rg kulbeler birbirlerine

yakn mesafelerde kurulmu dzensiz bir yerleim anlay yanstr. Buluntular tarma vehayvancla dayalbeslenme ekonomisinin yansra avcln nemini koruduunu gsterir.


21/270

21


Analojik veriler bu yerlemenin M.. 6. binyln sonlarna tarihlendiini gsterirken, aynalandaha sonra; lk Kalkolitik ada mezarlk olarak kullanlr ve uzun bir sre terkedildiktensonra Roma Dneminde yeniden yerleilir.

Aktopraklk B alannda bugne kadar zellikle lk Kalkolitik aa ilikin kalntlar aakarlm; yerleimin M.. 5700-5500 yllar arasnda kullanldn gsteren buluntulararastlanmtr. Sz konusu zaman diliminin sonlarnda yerleme, etraf ap 100 metreyiaan bir hendekle evrili, bitiik dzende yaplardan olumaktadr. Gerek buluntu envanterigerekse mimari kalntlar blgenin zellikle Anadolu kltrleri ile yakndan ilikili olduunugsterir.

Yine Kalkoltik an balarna tarihlenen Aktopraklk A alan, yerleim dizisinin en

gneyinde, vadi tabannda yer alr. Bir hendek ile evrili yerleimin kenarnda yrtlenalmalarda tatan byk sedde duvarlaraa karlmtr. Yerlemeyi snrlayan hendeeparalel uzanan bu masiv duvarlar olaslkla yerlemeyi taknlardan koruyan bir sistemoluturmakla birlikte yapm teknii ve boyutlar asndan gerek dnem gerekse blge iinniktir.


22/270

22


ALACAHYK KAZISI

KAZININ YER

li : orum

lesi :Alaca

Ky :Alaca Hyk

rtibat Telefonu : 0364.4227452

e-mail :[email protected]

KAZI BAKANININ

Ad :Aykut

Soyad :narolu

BalOlduu Kurum :Ankara niversitesi, Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi

zgemii : renim hayatna Ankara Atatrk Orman iftliindeki OnuncuYl lkokulunda balad. Orta tahsilini Ankara Atatrk Lisesinde tamamlad. 1960 ylndakayt olduu Ankara niversitesi Dil ve Tarih Corafya Fakltesinin Protohistorya ve nasyaArkeolojisi Anabilim Dalndan mezun oldu. niversite hayatnn ikinci ylnda, o zamanki ad

Ankara Arkeoloji Mzesi olan bugnk Anadolu Medeniyetleri Mzesinde alan memuriyetsnavnkazanarak alma ortamna girdi. 1964 ylnda niversite diplomasnaldktan ksabir sre sonra asistan unvanile mezun olduu niversitede greve balad. Orta AnadoludaM.. III. Bininkinci Yarsna Ait Madeni Eserler konulu tezi ile doktor ,Gri ve Siyah FrigSeramii ierikli tezi ile doent ve 1989 ylnda da profesr unvanlarnald.

1974 ylnda, Federal Alman Cumhuriyeti Brilondaki Gethe Enstitsnde Almancakurslarna katld.

niversite rencilii ve mzedeki alma sresi ierisinde Anadoluda yrtlen oksaydaki kazlardan Kltepe (Kayseri), Acem Hyk (Nide), Patnos (Ar), Gordion, Yalncak(Ankara) ve Altntepe (Erzincan) kazlarna katld. niversitedeki grevi sresince Kltepe

(Kayseri), Kululu (Kayseri), Acem Hyk (Nide), Tepebalar (Nide), Gordion (Ankara),Samsat (Adyaman) kazlarnda heyet yesi olarak grev ald.

1980-1984 yllar arasnda Nidenin Bor lesi Kemerhisar Nahiyesine bal KelikYaylasnda (Melendiz Dalar zeri), M.. I. binyla ait, ak araziye yapl, heykeltralktrnde ok sayda eser bularak arkeoloji alemine kazandrdve buluntularyaynlad.

1983-1984 retim ylnda iki yaryl sre ile Konya Seluk niversitesi Fen-EdebiyatFakltesi, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Blmnde ders verdi.

1986-1988 yllararasnda Nidenin Bor lesi Kemerhisar Nahiyesinde bulunan antikTyana ya da Hitit Dneminin Tuvanuva adlehrinde yaplan kazlarn bakanlnyrtt.

Hlen 1994 senesinde balayan Kastamonu li, Devrekani lesi Knk Kyndeki kazlar ile1997 ylnda balayan orum li, Alaca lesi, Alaca Hyk Beldesinde bulunan Alaca Hykkazlarnn bakanlnyrtmektedir.


23/270

23


08.04.1993-10.02.1995 tarihleri arasnda Dil ve Tarih Corafya Fakltesi YnetimKurulu yelii; 1994-2001 yllararasnda fakltenin dekan yardmclgrevini yapt. HlenAnkara niversitesi Dil ve Tarih Corafya Fakltesi, Arkeoloji Blm, Protohistorya ve nasyaArkeolojisi Anabilim Dalnda profesr olarak akademik faaliyetini ve Ankara niversitesi

Sosyal Bilimler Enstits mdrl grevini srdrmektedir.

ALACAHYK KAZISI

Alaca Hyk, orum li, Alaca lesi, Alaca Hyk Beldesinde, Boazky-Hattuan 25 km. kuzeydousundadr. Ulu nder Atatrkn emriyle 1935 ylnda TrkTarih Kurumunun destei ile balayan kaz, merhum Remzi Ouz Ark bakanlnda startalm, ilerleyen yllarda Hamit Zbeyr Koay ve Mahmut Akok tarafndan yrtlmtr.1997 ylnda Bakanlar Kururlu Kararl kazlar kapsamna alnan yeni Alaca Hyk kazlar,Ankara niversitesi, Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi, Arkeoloji Blm, Protohistorya ve

nasya Arkeolojisi Anabilim Dal

retim yesi Prof. Dr. Aykut

narolu bakanl

nda birheyet tarafndan yrtlmektedir.

Alaca Hykte binlerce yl akta duraniki Hitit sfenksi ve bir dizi Hitit kabartmasburen yerinin yaklak 150 yldr tannmasnave Anadoluya 19. yzyldan bu yana gezmeyegelenlerin urak yeri olmasna sebep tekiletmitir.

Alaca Hykten baka hibir Hititehrinde bulunmayan sfenksler ve

kabartmalarn ssledii grkemli kapnn,yaplan kazlar sonucunda, arkadaki Mabed-Saray diye tanmlanan yapyla balantl

olduu anlalmtr. Alaca Hykte, ilk dnem kazlarnda drt kltr kat saptanmtr.Bunlar aadan yukarya doru (eskiden yeniye) doru:

I. (IV). Kltr Kat; Eski Tun I (kimi zaman Kalkolitik olarak yorumlanmtr)

M.. 5500-3000 yllararas. 14.-9. yapkatlar;

II. (III). Kltr Kat; Eski Tun aII-III,

M.. 3000-2000 yllar. Hatti Dnemi, nl kral mezarlarn ait olduu dnem. 8.-5.

yap

katlar

.III. (II). Kltr Kat; Hitit Dnemi

M.. 2000-1200 yllar, nl Sfenksli Kap ve kabartmal talarla ssl ve bunabalanan mabed-saray bu kltr katna aittir. 4.3.2. yapkatlar

IV. (I). Kltr Kat; Demir ave sonras,

M.. 1200-M.S. 1900l yllar, Frig, Hellenistik, Roma, Bizans, Seluklu ve Osmanldnemleri

2002 ve 2003 ylkazlarnda, dnyann en eski barajolan Hitit Dneminden kalmave Hitit KralIV. Tuthalia tarafndan Tanra Hepatta atfen yapldbilinen bir baraj da aakartlmtr. Tadolgu setinin tamamalan barajn bu set zerinde heykel kaidesi de

bulunmutur. Sz konusu baraj 2004-2006 yl almalar ve kk onarmlar sonucundayeniden Hitit Dnemindeki ilevine kavuturulmutur.


24/270

24


ALANYA KALES

KAZI VE ONARIM ALIMALARI

KAZININ YER

li :Antalya

lesi :Alanya

Ky : -

rtibat Telefonu : (0-286) 213 13 04


KAZI BAKANININ

Ad :M. Olu

Soyad :Ark

BalOlduu Kurum :Emekli

zgemii :Ankara niversitesi Dil ve Tarih-Corafya Fakltesinde, Prof.Dr. K. Otto-Dornun kurduu Sanat Tarihi ve Trk SanatKrssnn ilk mezunu olarak

1958de asistanla atand.

1962de Prof. Dr. K. Otto-Dorn nezdinde hazrlad Anadolu trbeleri hakkndakiteziyle doktor payesini; 1966da Seluklu Mimari Dekorasyonu teziyle doent; 1971de BitlisYaplarnda Seluklu Rnesans(Ank. 1971) takdim tezi ile profesr unvanlarnkazand.

Almanya-Freiburg niversitesinde Prof. Dr. J. Kollwitzin yannda HristiyanArkeolojisi Enstitsnde; Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgaln Foa kazlarnda ve Prof. Dr. K.Otto-Dornun Kubad Abad kazlarnda alt. Pein, Alanya, Hasankeyf kazlarn ynetti.Moolistanda Trk Antlarnn Belirlenmesi, Kazs, Koruma ve Restorasyonu projesinibalatt. Trk-slm Arkeolojisi merkezi kurulmasiin alt.

O.D.T.. Mimarlk Fakltesi Restorasyon Blmnde, Hacettepe niversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Blmnde, Konya Seluk niversitesi Arkeoloji ve Sanat TarihiBlmnde davetli retim yesi olarak dersler verdi.

Sanat Tarihi Blm bakan; UNESCO Trkiye Milli Komisyonu bakan; Dil veTarih-Corafya Fakltesi dekan; Kltr ve Turizm Bakanl mstear olarak grev yapt.Alman Arkeoloji Enstits muhabir yesidir.

Dil ve Tarih-Corafya Fakltesinde Japon Dili ve Kltr Anabilim Dalnkurdu.

Yurt iinde ve dnda eitli almalaryaynland; konferanslar verdi, uluslararasseminer, sempozyum ve kongrelerde bildiriler sundu.


25/270

25


ALANYA KALES KAZISI

Trkiyede en iyi korunabilmiSeluklu kenti olarak Alanyada, Ortaakent estetiineyn veren imar faaliyetlerini anlamak ve bir Ortaa kentinin morfolojisini fizik-btnolarak ortaya koymak amacyla, ilk almalara, Prof. Dr. M. Olu Ark bakanlndaki birekip tarafndan 1985 ylnda yaplan yzey aratrmalaryla balanm; 1986 ylndan itibarensistemli arkeolojik kazlara geilmitir. Kltr Bakanl ve Ankara niversitesinin tahsisettii kstldeneklerle 1985-1996 yllararasnda srdrlen I. Dnem kazlarnda, i kaleningneydou kesinde, tarih kaynaklarda sz edilen, fakat zamanla ortadan kalkm; yeri vemimari zellikleri hakknda hibir bilgi bulunmayan Seluklu Saraynnharabesi btnyleortaya kartlm; plan, strktrel zellikleri ve ina teknii aydnlatlm; ayrca bu ynetsel

birimin paralarolmak zere yine i kalede dou kanattaki kou denilen tonozlu blm ilei kalenin Esas Kaps, i kalenin kuzey kanadndaki Freskli Avlu denilen sivil yap(konut/kk?) ile Tonozlu Galeri denilen blml yap, ayrca i kalenin gney kanadndaki TG3adnverdiimiz revaklavlu nitesinde almalar yaplmtr.

Kazlar sonucunda, bir ksmSeluklu Dnemi iin nik saylabilecek ini, fresko, boyalalve tula mozaiklerden oluan zengin mimari dekor paralarile nemli sayda ve eitliliesahip farkltekniklerde ve atlyelerde retilmikullanma seramii, cam ve maden paralarele geirilmi; ayrca ilk kez,I. Aleddin Keykubadn ad, lkap ve unvanlarnn yazlolduu

yldz formlu bir duvar inisi ile ayn sultana ait kurun mhrlere rastlanmtr. 1996dan

balayarak II. Dnem kaz

ve belgeleme al

malar

na, i kalenin d

nda, Hisar ii, Tophaneve liman suru evresindeki yapve yapalanlarnda devam edilmektedir.


26/270

26


ALARA KALESKAZISI

KAZININ YER

li :Antalya

lesi :Alanya

Ky :Alara-akallar



KAZI BAKANININ

Ad :Osman

Soyad :Eravar

BalOlduu Kurum :Seluk niversitesi

zgemii : 1966 ylnda Kayserinin Tomarza lesinde dodu. Yksekrenimine 1985 ylnda Seluk niversitesi, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Blmnde baladve 1989 ylnda mezun oldu. 1990 ylnda Kltr Bakanlna balKayseri Kltr ve TabiatVarlklarn Koruma Kurulu Mdrlnde raportr-arkeolog olarak almaya balad.

1992 ylnda Prof. Dr. Haim Karpuzun danmanlnda hazrlad rgp ve evresindekiTrkslm Devri Yaplaradltez ile yksek lisans almasn, 1998 ylnda da S.. SosyalBilimler Enstitsnde Ortaada Kayseri Kent Dokusunun Geliimiisimli tezle de doktoraalmasntamamlad.

1986 ylnda Knidos Kazsna, 1998 ve 1999 yllarnda Konya ve evresindekiKervansaray Kazlarna, 2001 ylnda Alanya Kalesi Kazsna katld.

1996 ylnda, S.. Fen-Edebiyat Fakltesi, Sanat Tarihi Blmnde aratrma grevlisiolarak greve balad. 1998 ylnda yardmcdoent, 2005 ylnda doent unvannald. 2003ylnda DAI bursu ile Berlinde aratrma yapt. 1998-2000 yllararasnda ODT EnformatikEnstitsnde temel bilgi teknolojisi konusunda gerekletirilen programa katld.

alma alan ile ilgili olarak Berlin Pergamon Museum, Oxford niversitesi, Leeds

niversitesi ve Trnava (Slovakya) niversitesinde konferans ve sempozyumlarda bildirisundu. altkonularda iki kitabve ok sayda kitap ve dergide makalesi yaynland.Aratrma alanlar: Kent arkeolojisi, Anadolu Seluklu mimarisi, Seluklu ve Osmanl

Dnemi Anadolu kentleri, tarih evre, ticaret ve hamam yaplar, Erken Osmanlmimarisi,Anadolu ncesi Trk slm mimarisi, savunma yaplardr.

ALARA KALESKAZISI 2007 yliinde kazalmalarna balanlan Alara Kalesi arkeolojik yerleim alanndailk kazsezonu olmassebebiyle snrlbir alanda alma yaplmtr. almalarn balangcndakk bir kale yerlemesi olduunu dndmz kentin, aslnda Ortaada kent karakteritayan bir yerleme olabilecei ynnde bulgular ele geirilmitir. leride yaplacak almalarsonrasnda alann niteliinin daha net olarak belirlenebilecei sylenebilir.

2007 ylkazalmalariki ayralanda gerekletirilmitir.


27/270

27


AaHamam Kazalmalarncesinde orta kale surlarnn dnda, Alara aykenarnda, sadecekubbesi grlebilen bir yap kalnts tespit edilmitir. Yap Alarann d kale surlarnabitiiktir. Etrafnn aalarla evrildii alann nasl bir mimari karaktere sahip olduu ilk

bak

ta anla

lamamaktad

r. Blgeye ilikin gerek yay

nlarda, gerekse seyahatnamelerde yap

hakknda herhangi bir bilgi bulunmamas, yapnn kimliinin anlalmasiin alma yapmayzorunlu klmtr. Bu balamda 2007 yliinde gerekletirilen almalarda ncelikli olarak

yapnn evresindeki bitkilerin temizlii yaplm ve yapnn evresi ile kubbenin iine kazalmalarna balanlmtr. lk almalar kk sondaj eklinde balam ve elde edilenbulgular deerlendirilerek duvar takibi yaplmtr. Yapnn dnda gerekletirilen sondajlarsonucunda etrafnda baka yaplarn olduu ve bunlarla ilikili meknlar bulunduu ortayakmtr. Yapnn dousunda gerekletirilen bu kazlarda, yaklak 30 cm.lik bir yangntabakasaltnda maden eserlere rastlanmtr. Buluntularn byk bir ksmyangn sebebiylebozulmu olmakla birlikte bir ksm salam ve konservasyon sonucunda fikir verebilecekniteliktedir. Buluntular arasnda demirci aletlerinin ok olmas dikkat ekicidir. Ayrcaejder baeklinde bir metal buluntu ise ilgintir. Dier buluntular kapmenteeleri, kalkanmerkezindeki metal gbek ve bol miktarda ivi parasdr.

Yapnn iinde yaplan almalardademeye kadar kaz yaplm ve demeninaltnda cehennemlik katnn ortaya karlmasile birlikte burasnn bir hamam olduu kesinlikkazanmtr. Scaklk blmnn lk ksmnngnmze geldii anlalmtr. Geri kalanblmlerin rmak yatann yer deitirmesisonucunda ykldve ykntlarn bir ksmnndere iinde olduu anlalmtr. Kazsonucundaburasnn havari drt eyvanl bir plana sahip

olduu ve duvarlarnda Alanya Kalesinde degrlen sgrafito sslemelerin bulunduu tespitedilmitir. Yapnn kesin olarak tarihlendirilmesibugn iin mmkn deildir. Ancak kentingeliimi dikkate alndnda yapnn bir Ortaayapsolabilecei dnlmektedir.

KasrlHamam ve Kale Kazs kale de yer alan yaplarn bir blm

yklm bir blm de harap bir hlegelmitir. Yaynlarda yap kasrl hamam

olarak adlandrld iin raporda da bu isimkullanlmtr. Hamamn meknlar belirli birsraya gre dizilmitir. Soyunmalk, soukluk,scaklk, su deposu ve klhan blmndenoluan yapnn st rt sistemi byk oranda

yklmtr. Sadece su deposunun st rts salamdr. Dier meknlarn st rt sistemlerikalnt hlinde olarak izlenebilmektedir. Yapnn ii yaklak olarak 50 cm. bir toprak iledolmutur. Kazalmalarsrasnda bu toprak dolgu kaldrlmve ana kayaya kadar inilmitir.Bu toprak dolgu iinden ok sayda ini paraskarlmtr. Bu paralarn byk bir ksmkrk olmasna karlk form vermesi sebebiyle nemlidir.

Hamamn dousunda kasrda yaplan kazlarda, yapnn iinden kk ini paralar

kar

lmt

r. kalede hamam

n bat

s

nda hafriyat yap

lm ve bu blmde st kata

kanbasamaklara ait izler ortaya karlmtr. nmzdeki yllarda i kale sarayndaki kazlar dahada ayrntlolarak yaplacaktr.


28/270

28


ALEXANDRA TROAS KAZISI

KAZININ YER

li : anakkale

lesi : Ezine

Ky : Dalyan

rtibat Telefonu : 0286-6588690


KAZI BAKANININ

Ad :Elmar

Soyad :Schwertheim

BalOlduu Kurum :Forschungsstelle Asia Minor im Seminar fr Alte Geschichte der Westflischen Wilhelms-Universitt Mnster

zgemii : 09. 07. 1943 ylnda Mnsterde dodu. 19651973 WestflischeWilhelms-niversitesi Mnster Tarih, Germanistik ve Klasik Arkeoloji Blmnde lisans;1973 Promotion (Westflische Wilhelms-niversitesi Mnster), Denkmler orientalischer

Gottheiten im rmischen Deutschland konulu tezi ile doktora eitimini tamamlad. 1982(Westflische Wilhelms-niversitesi Mnster), Inschriften von Kyzikos und Umgebungkonulu almasile profesr unvannald.

1988- Forschungsstelle Asia Minor (Anadolu Aratrma Merkezi) bakan(WestflischeWilhelms-niversitesi Mnster); 1990- Asia Minor Studien Dergisi editr; 1995- AlexandriaTroas ve Troas blgesinde aratrma, yzey aratrmasve kazalmalar; 2007- T.C. Kltrve Turizm BakanlAlexandria Troas Kazs bakan; 2005 Mnster niversitesi, Eski aTarihi Blm Erasmus koordinatr olarak grev yapt.

ALEXANDRA TROAS KAZISI

Kent

.. 4. yzy

l

n sonlar

nda Antigonos Monoftalmos taraf

ndanAntigoneia

ad

ylakurulmutur. Strabonun aktarmasna gre, kent bu ilk kuruluundan ksa bir sre sonra ..3. yzyln balarnda Lysimakhos tarafndan Alexandreia Troas adyla tekrar kurulmu vebu dnemde kentte baz imar faaliyetleri balamtr. Kentin deniz kenarnda yer almasvedoal koylarn bulunmas, burada Klasik Dnemde, veya en azndan Hellenistik ncesinde biryerlemenin olabilecei olaslndndrmektedir. Blgede yer alan ve kentin kurulmasylahalklarburada birletirilen dier Yunan kentlerinden Gargara, Neandreia, Kolonai, Larisa,Kebren, veya Skepsis ile Alexandreia Troas kentinin kltrel ve ekonomik grntsnn, bubirletirilme nedeni ile gl grlmesi gerekirken maalesef Hellenismus sreci iinde bununimdiye kadar ortaya karlmam olmas buradaki bilimsel sorulardan bir dieri olarakkarmza kmaktadr.

Gerek Roma Dnemi yazl kaynaklarndan, gerekse yaztlardan Julius CaesarnAlexandreia Troasziyaret ettii ve kenti bakent iln edecek kadar Roma iin ok nemlibir kent olarak grd anlalmaktadr. Ayn ekilde antik yazarlardan Zosimos ve Zonarasn


29/270

29


aktardna gre mparator Konstantinin balangta ayndnceler iinde Konstantinapolisiburada kurmayplanlamasyine kentin anlam ve nemini gstermektedir. Bunun nedenlerininbanda byk olaslkla kentin limanndan kaynaklanan ticar zenginlii gelmekteydi. yle ki,Hadrian zamanndan itibaren zenginlik ve bu arada senatrlerin artan statleriyle, kentteki

yap

lar

n say

ca ve buna bal

imar

n artt

izlenmektedir. Bunlar

n d

nda ayr

ca Atinal

milyarder ve bilgin Herodes Atticusun kentin nn artrarak destekte bulunduu bugnonun tarafndan kentte yaptrlan ve bir ksmayakta duran hamamlardan anlalmaktadr.

Kentin ne zaman ve neden dolayterkedilip brakldbugn hl bilinmemektedir.Ancak buna ramen ortaalarda kentin hl denizden grnebilir durumda olmas, bazgezginleri bu kentin antik Troyann dier kalntlarolarak grmesine neden olmuve bu kentiziyaret etmelerinde byk rol oynamtr.

ehrin Yuvarlak Biimli Dou Kaps: imdiye kadar bu tip kent kaps sadece ortaYunanistandaki Messenede tannmaktadr. Kk Asyada ise Pergede benzer bir kapbilinmektedir. Yalnz Pergedeki kap mparatorluk Dnemine tarihlenmektedir, yle kiAlexandria Troasn yuvarlak kent kapsimdiye dek en erken tipi ortaya koymaktadr. Bualandaki kazlarn sonucunda, kapnn yaklak 20 m.lik bir apa sahip olduu belirlenmitir.

Agoradaki PodiumTapna: Roma Dnemikolonosinin yerleim merkeziyzey aratrmas ile ncedentespit edilmitir; 1997 ylnda,muhtemelen koloninin kuruluzamanna tarihlenen AgoraTapnanda kaz almalarnabalanmtr.

Tapnaktaki almalarn

yan sra tapnan etrafndada almalar yaplmaktadr.Tapnan dousunda bir odeionyer almaktadr. Tapnak ile odeionarasndaki balanty anlamak,

bir aratrma alanoluturmutur. Ayrca tapnak alannn kuzeyinde caddeye olan balanty;batsnda da AaAgoraya olan balantyanlamak zere almalar gerekletirilmektedir.

YeraltSu Sistemi: Tapnak alannda, 79 m. yeraltnda tespit edilen su sistemi, ehrinyap strktrnn anlalmaskonusunda yardmcolmutur. Buradaki calmalarda RomaDnemine tarihlene ve 344 adet gmsikkeden oluan bir defineye de rastlanlmtr.

Herodes Atticus Hamam: 2000 ve 2001 yllarnda, Karlsruhe Arkeolojik Yap

Aratrma Enstittsnden Prof. Dr. M. Klinkott ve ekibi tarafndan yzeyde grlebilenantlarn dkm balatlmtr. Bu ilem, kalntlarn korunabilmesinin yan sra gelecektebir restorasyon almas iin de nemlidir. almalara 2000 ylnda Herodes AtticusHamamnn izimi ile balanmtr. Bu almadan sonra 2001 ylnda ilk koruma aamasolarak kemerlerden biri ahap bir konstrksiyon ile desteklenmitir.

Maldelik: Alexandria Troas antik kentinin nc en yksek noktasnda RomaDnemine tarihlenen, ksmen topraa gml, ancak bazodalariyi korunmudurumda olanbir yapkompleksi yer almaktadr. Yerel halk yapyMaldelik diye adlandrmaktadr. Aslfonksiyonu henz bilinmemektedir ancak konumu itibariyle zel bir yapnn kalntsolduunusylemek mmkndr.

Liman:2005 ve 2006 yllarnda antik liman alannda hem arazide hem de sualtnda

arat

rma almalar

gereklemitir. Yap

n

n geniliini ortaya koyabilmek iin iki y

lda daliman alannn bir topografik planoluturulmutur. Bunun yansra bir ou yzeyden grlenkalntlar hem fotoraflanarak hem de izimi yaplarak belgelendirilmitir.


30/270

30


ALTINTEPE KAZISI

KAZININ YER

li : Erzincan

lesi : zml

Ky : -

rtibat Telefonu : 0535.6007859 - 0545.2981281


KAZI BAKANININ

Ad :Mehmet

Soyad :Karaosmanolu

BalOlduu Kurum :Atatrk niversitesi

zgemii : 1954 ylnda Kayseride dodu.lk, orta ve lise renimini aynkentte, yksek renimini 1975 ylnda balad Atatrk niversitesi, Edebiyat Fakltesi,Arkeoloji Blmnde 1979 ylnda tamamlad. 1980 ylnda aynniversitede asistan olarakgreve balad. 1981 ylnda Urartuda Metal, Fildii ve Ta lemecilii konulu yksek

lisansn tamamlad. 1982 ylnda balad Anadolu Mimari Bezemeleri Roma DnemiYumurta Dizisinin Geliimi balkldoktora almasn1987 ylnda tamamlad. 1990 ylnda

yardmcdoent kadrosuna atand. 1997 ylnda doentlik unvannald. 2006 ylnda da aynblmn profesrlk kadrosuna atand. Hlen aynniversite de grevini srdrmektedir.

Anadolu arkeolojisinde Hitit ve Urartu ile klasik arkeoloji alannda da mitoloji vemimari bezemeler konusunda almalarnsrdrmektedir.

2001-2002 yllarnda Erzurum ve Pasinler Ovalar Yzey Aratrmalar projesinigerekletirmitir.

ALTINTEPE KAZISI

Erzincan il merkezinin 15 km. dousunda yer alan Altntepe, kuzeyi ve gneyi yksekdalarla evrili ovann kuzeydousundaki tek bana duran, kk doal tepelerden biridir.Urartu Dneminde en parlak an yaayan kale, Dou-Bat ticaret yolunu kontrol altndatutmak ve bereketli Erzincan Ovasndan yeterince faydalanmak amacyla kurulmutur.

lk dnem kazlar1959 ylnda Tahsin zg ynetiminde 10 yl srm, ortaya karlanetraf revaklarla evrili avlu ierisinde Urartu tapna, apadana, ak hava tapna, yeralttarg oda mezarlar, depo binas, Bizans ve Urartu Dnemi sur duvarlar ile kap yapsgibi mimari kalntlardan, kalenin Urartu kltr varlklariinde nemli bir yere sahip olduu

anlalmtr. Kazlarda ele geirilen arkeolojik eserler bugn Ankara Anadolu MedeniyetleriMzesindedir.


31/270

31


Altntepede tarafmzdan 2003 ylnda balatlan ikinci dnem kazlar iki ana amadorul- tusunda srdrlmektedir.

1) lk kazlarn ardndan defineciler tarafndan yklan Urartu Dnemine ait nemliyaplarn yeniden ayaa kaldrlmas ve ilk planlarn kontrol edilerek grdmz hatalblmlerin dzeltilerek yenilerinin izilmesi

2) a. Tapnak avlu duvarna oturan apadana yapsyla ilgili sorunlarn zlmesi

b. Bizans Dnemi yaplarnn da ortaya karlarak deerlendirilmesi ve korunmasiin gerekli nlemlerin alnmasdr.

Bu amala yaptmz almalarda Tapnak onarlm, yeniden lmler alnm,saptanan yanllklar dzeltilerek yeni izilen plana eklenmitir. Tapnan batsndakiodalarda yaptmz temizlik ve kaz almalarnda ksmen ilk dnem kazlarnda ortayakarlan ancak plana ilenmeyen kanalizasyon sisteminin byk bir ksmortaya karlm;tapnak alanndaki yamur sularnve 4 No.lu odadaki ta temel duvar stne yerletirilenyalak biimli lavabodan gelen ve odalar arasndaki yamuk planlavluda yer alan hela taltuvalet ile banyo iin kullanlan atandan aldklaratk sulartayan kanalizasyon, 5 No.luodann ve batdaki surlarn altndan geerek darynlendirilmitir.

Apadana iinde yaptmz kaz almalarmzda, yapnn dou kesine apsisiyerletirilen bir apel saptanmtr. Tapnak avlu duvarntahrip ederek zerine oturan apadanayapsnn en azndan iki evreli olduu; ilk evre yapsyla tapnak arasnda geni bir alann

varl saptanmtr. Tapnak avlusu nnde olaslkla ilk evre apadanann kuzey duvarnabitiik iki oda ortaya karlmtr. Yangnla sona eren bu yaplardan 6x16 m. llerindekibyk odann, iinde ele geirilen ocak ve pitoslardan dolay, mutfak olduunu dnyoruz.Apadanann ikinci evresinde, tapnak n avlu duvaryklarak geniletilmive tapnak avlusuda yeniden dzenlenmitir.

Tepenin dou eteine yakn burun zerinde yaptmz kazlarda Erken Bizans Dnemineait olduunu dndmz zemini mozaiklerle kapl2x3 stunla blnm nefli bir kiliseortaya karlmtr; yapda korumaya ynelik almalarmz devam etmektedir.


32/270

32


AMORUM KAZISI

KAZININ YER

li :Afyonkarahisar

lesi : Emirda

Ky : Hisarky



website :www.amoriumexcavations.org

KAZI BAKANININ

Ad :Christopher

Soyad :Lightfoot

BalOlduu Kurum :Department of Greek and Roman Art, The MetropolitanMuseum of Art, New York, ABD.

zgemii : 1973-1982 Oxford niversitesi,ngiltere, BA Hons (1977), DPhil

(1982), 1982-1986 aratrmac, Dept. of Greek & Roman Antiquities, The British Museum,Londra, 1986-1992 mdr yardmcs,ngiliz Arkeoloji Enstits, Ankara, 1992-1995 retimyesi, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Blm, Bilkent niversitesi, Ankara, 1993- kaz bakan,Amorium Kazlar Projesi, Hisarky, Emirda, Afyonkarahisar, 1999- Associate Curator,Dept. of Greek and Roman Art, The Metropolitan Museum of Art, New York, ABD.

AMORUM KAZISI

Amorium Kazlar Projesi 1987 ylnda balatlm ve ilk yl bir yzey aratrmasyaplmtr. Prof. Dr. R. Martin Harrison 1988 ylnda Oxford niversitesi adna bir kaz

izni alarak beyllk bir kazplanhazrlamtr. Projenin genel amacAmoriumun genilii,grn ve zenginliinin saptanmasdr. lk kazlardan itibaren nemli sonular ortayakmaya balamtr; Amoriumda M.S. 6. yzyldan 11. yzyln sonuna kadar olduka bykbir yerleim alan olduu anlalmtr. Kazlar sayesinde anlalan bir baka kayda deergerekse, Bizans ehrinin sadece yukar ehirde yer alan hykle snrl kalmad, aaehirdeki duvarlarla evrilmialana kadar uzanddr.

1990 ylndan bu yana aaehirde yer alan bir kilise kompleksinde kazalmalaryaplmaktadr. Bu kompleks iinde ana kilise, vaftizhane ve birok mezar ortaya karlmtr.Son yllarda kaz ekibinin abalar, ayakta kalan kalntlarn kaydedilip restore edilmesidorultusunda ilerlemektedir.

1996 ylnda AaehirKilisesinin kuzeyinde ve sit alannn neredeyse tam ortasndayer alan ve Byk Mekn olarak adlandrlan alann incelenmesine balanmtr. BuradaM.S. 6.-9. yzyllara tarihlenen bir Bizans hamam yapsbulunmutur.


33/270

33


almalarmzn son yllarnda hamamn etrafndaki alann Bizansn KaranlkDneminde arap retimi iin kullanld saptanmtr. Ayn yerde 2005 sezonundademesiz ama dz bir hat zerinde uzayan ilek bir sokak ortaya karlmtr. Sokan M.S.838 ylndaki kuatma ve yama srasnda ykntve kaln bir kl tabakasaltna gmld

tahmin edilmektedir. Byk Mekn

evreleyen duvarlar ise, kaz

al

malar

n

n sonucunagre meknn M.S. 10. yzyln son eyrei ile 11. yzyln ilk eyreine tarihlendirilmesigerektiini gstermektedir.

Ekibimizde bulunan ve deiik lkelerden gelen uzman ve renciler kaz, konservasyonve yaynlar ile uramaktadr. Projemizin devam eden hedefi, bu ok nemli OrtaaBizansehrinin incelenmesi, korunmasve halka eitim verilmesidir.


34/270

34


ANKAZISI

KAZININ YER

li : Kars

lesi :Akyaka

Ky : Ocakl

rtibat Telefonu : 05323748798

e-mail :[email protected]

KAZI BAKANININ

Ad :Yaar

Soyad :oruhlu

BalOlduu Kurum :Mimar Sinan Gzel Sanatlar niversitesi

zgemii : 01.01.1964 tarihinde Trabzonda dodu. stanbul DavudpaaLisesini bitirdikten sonra, stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesine girdi. Trk ve slmSanatKrssnde renime balad. YK kurulduktan sonra arkeoloji ve sanat tarihi olarakbirletirilen blmde, Sanat Tarihi Anabilim Dalna devam ederek 1985 ylnda yksek

renimini tamamlad. 16 Nisan 1986da Mimar Sinan niversitesi (imdiki Mimar SinanGzel Sanatlar niversitesi) FenEdebiyat Fakltesi, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Blmndeasistan olarak greve balad.

198586 dneminde yksek lisansn Anadolu Seluklularnn Ta TezyinatndaOrta Asyale Balantlar konulu teziyle tamamlad. 198889 dneminde baladdoktoraalmalarnise 19992de tamamladve Trk Resim Sanatnda Hayvan Sembolizmibalklteziyle doktor unvannald.

1993 ylnda yardmcdoent olarak retim yeliine ykselen oruhlu, 2002 ylndaayn niversite ve blmde doent, 2007 ylnda profesr oldu. Hlen Mimar Sinan GzelSanatlar niversitesi, FenEdebiyat Fakltesi, Sanat Tarihi Blmnde grevine devametmekte olan aratrmac, almalarn Orta ve Asya Trk sanat ve arkeolojisi, Trkmitolojisi, Trk sanatnda ikonografi ve semboller, Asya ve Anadolu Trk sanat ilikilerikonularnda younlatrd. ok sayda milletlerarasve mill kongre ve sempozyuma (seminervs) katld, kitaplarve birok makalesi yaynland.

Ani kazlar bakan Prof. Dr. Yaar oruhlu, Orta Asya ve Dou Avrupada yapteitli alan aratrmalaryannda, Trkiyede Prof. Dr. Mehmet zsaitin yzey aratrmalar

ve kazlarna, ayrca Balkesir ren mevkiinde yaplan arkeolojik kazlara katld.


35/270

35


ANKAZISI

Kars ehir merkezine 42 km. kadar uzaklkta, Arpaayn kysnda ve TrkiyeErmenistan snrnda bulunan ve tf evsafl, kuzeye doru genileyen bir yksek kayalk alanzerine kurulmuAni ehri bu gnk kalntlarn durumuna gre tipik bir Ortaapek Yolukenti durumunda olan Trk-Mslman, Hristiyan ve baka toplumsal unsurlarn izlerinibraktok nemli bir merkezdir.

Bugnk durumuyla kale (i kale ), ehristan ve rabad blmlerinden oluan kentte , ilkiki dnem kazlarRus Arkeolog Nikolai Marr (1893-1894 ) tarafndan yaplmtr. 1944-1945yllarnda Prof. Dr. . Kl Kkten bu evrede Prehistorya aratrmalaryapm, Prof. Dr. KemalBalkan ise arkeolojik kazlar gerekletirmitir. Anide 1989dan, Prof. Dr. Yaar oruhlununbilimsel sorumlu bakan olduu 2006 ylna kadar Prof. Dr. Beyhan Karamaaral kazalmalarnsrdrmtr.

Bylece yeni dnem Ani kazlar 2006 ylnda mze kazsolarak balatlm, ancak

daha sonra Bakanl

k yetkililerinin teklifi

ve Prof. Dr. Yaar oruhlunun bavurusu ile BakanlarKurulu Kararlkazolmuve kazbakanolarak da Prof. Dr. Yaar oruhlu atanmtr.

nceki kazdnemlerinden kazevi dahil olmak zere yeni dnem kazlarna hibirey intikal etmemi, hibir malzeme ve kazsonularna dair hibir ey yeni kazbakanlnailetilmemitir. Bu nedenle ncelikle, yaplanma almalarna balanmtr.

Kaz bakan, Ani kazlarna birkent kazsolarak bakmaktadr. Bu nedenleimdiye kadar olduunun aksine, deiikyerlerde tek tek yaplar ile uramaktanziyadeehrin dokusunu ortaya karmay

amalayan ve belli blgelerde balaypsren bir kazanlaygetirilmitir.

Bu amala nce 2006 ylaustosunda yzey incelemesi veprogramlama almasyaplmve 2007yl austos aynda ise fiili olarak kazyabalanmtr. Kazya balama noktalar

olarak daha nce bir ksmkazlan ve Menuehr Camiinin kabaca battarafna den alandakikonutun bulunduu yer ile Ebul Muammeran Camiinin bulunduu yere balanan yolun satarafolmutur. Bylece 2007 alma mevsiminde konuta ait hi almam4 blm veya meknalm, bir mekn dolgu toprandan arndrlarak tekrar ortaya karlm, bir oda da ksmenkazlabilmitir. Ama ncelikle konutun tm meknlarnortaya kararak kuzeyde bulunani sura doru uzanan btn alanlarn ve surlarn kazsnyllar iinde gerekletirmektir.

Yukarda bahsedilen yolun sa tarafnda ise 2007 yl kazlar sonucunda yedi adet atlye-dkkn ilk defa olarak gn na karlmtr. Kaz esnasnda, blgeye zg tamalzemeile ina edilmievin blmleri ve atlyelerin iinden bol miktarda, ou Ortaaa tarihlenen,birka tanesi btn, dierleri ise az ya da ok paralar hlinde olan eitli tiplerde keramikkaplara, maden nesnelere, cam takparalarna vs. rastlanmtr.

Ani kazlar nmzdeki yllarda da sistem ve ekip daha da oturmu ve gelimiolarak bu minval zere srdrlecektir. ncelikle kazesnasnda karlan kalntve kkbuluntular bata olmak zere ayakta bulunan mevcut mimarlk eserlerinin de konservasyonu ve

restorasyonunun salanmasda hedefler arasndadr. Sonraki dnemlerde kazlacak alanlarnjeofizik yntemleriyle belirlenmesi de amalar arasndadr.


36/270

36


ANTANDROS KAZISI

KAZININ YER

li : Balkesir

lesi : Edremit

Ky :Altnoluk Beldesi

rtibat Telefonu : 0537 385 59 30


KAZI BAKANININ

Ad : Grcan

Soyad :Polat

BalOlduu Kurum :Ege niversitesi Edebiyat Fakltesi

zgemii : Do. Dr. Grcan Polat, 1962 ylnda Selukta dodu.lk, ortave lise renimini Selukta yapt. 1983 ylnda Ankara niversitesi, Siyasal Bilgiler Fakltesi,Basn-Yayn Yksekokulu, Radyo-Televizyon Blmnden mezun oldu. 1984 ylnda girdiiEge niversitesi, Edebiyat Fakltesi, Arkeoloji Blmn 1988 ylnda bitirdi. Aynblmde

1989 ylnda asistan olarak greve balad. Ege niversitesi, Sosyal Bilimler Enstitsnde1991 ylnda yksek lisansn tamamlayarak, ayn enstitde doktora almalarna balad.1998 ylnda Anadolu Akhaemenid Dnemi Plastik Eserleri adl doktora tezi ile doktorunvannald. 1999 ylnda aynblmde yardmcdoent olarak greve atand. 2006 ylndadoent unvannalan Polat, hlen E. . Edebiyat Fakltesi, Arkeoloji Blm, Klasik Arkeoloji

Anabilim Dalnda grev yapmaktadr.

1986-1987 Klazomenai, 1986 Aktepe Tmls, 1987 Harta Tmls, 1988-2000Daskyleion kazlarna ekip yesi olarak katld. 2000 ylnda Antandros yzey aratrmasngerekletirdi. 2001-2006 yllarnda Antandros kazsnn bilimsel bakanlnyrtt. 2007ylndan itibaren aynkaznn bakanlnstlendi.

ANTANDROS KAZISI

da Dann gney eteinde yer alan Antandrosa ilikin ilk aratrmalar 1842 ylndaH. Kiepertin Avclar Ky Camiinin duvarnda Antandros isminin getii yaztkefetmesiile balar. Bu bilgiden yola karak Kaleta Tepesi olarak isimlendirilen tepeyi Antandrosolarak haritasna iaretler. Kiepertin, 1888 ylnda Fabricius ile birlikte geri dn srasndaaynblgede Antandros isminin getii ikinci bir yaztbulmasve o dnemdeki ismi DerventTepe olan Kaleta Tepesinde youn seramik buluntu tespit etmeleri bu lokalizasyonundoruluunu pekitirmitir. Bu arada 1881 ylnda ayngzerghtan geen H. Schliemann dabenzer verilerden yola karak aynsaptamayyapmtr. Kyllerin bu antik ehirde birok

gmAntandros sikkesi bulmasSchliemannn dikkatini ekmive Dervent isminin, antikAntandros isminden geldii yolunda bir grortaya atmasna yol amtr. Ancak ehri, 1959ve 1968 yllarnda iki kez ziyaret eden J. M. Cook, Dervent isminin, Kiepertin de fark ettii


37/270

37


gibi, genellikle geitler iin kullanlan bir isim olduunu belirterek, ismin burada da bir geideiaret etmekte olduuna dikkat ekmitir. Gerekten de ehrin zerinde bulunduu KaletaTepesinin, denize doru dik bir eimle sona ermesi ve gnmzde anakkaleyi Edremitebalayan modern yolunun da tepe eteinin ksmen kesilmesi sonucunda geirilmiolmas, bugrn doruluunu kantlamaktadr.

Kiepertten sekiz yl sonra Judeich, Antandrosta incelemeler yapmtr. Bu incelemelersonucunda ehri, aakent ve yukarkent olarak ikiye ayrmve fazla byk olmayan bir ehirolarak nitelendirmitir. 1891 ylnda ehri ziyaret eden Leaf, tepenin bateteklerinde almbazmezarlargrmesi sonucunda, ehir nekropolnn tepenin batyamacnda,ehir merkezinintepenin zirvesinde, ticaret merkezi ve limanlarn da tepenin dousunda olduuna kanaatgetirmitir. Cook, yapm olduu iki ziyaret sonrasnda, tepenin dou yamacnda herhangibir buluntunun yer almadn, asl yerleimin tepenin bat yamalarnda konumlandnbelirlemitir.

19. yzyldaki bu inceleme ve aratrmalar sonrasnda Antandrosa ilikin herhangi biralma yaplmam, kent gizemini KaletaTepesinin batsnda uzanan sahil eridinin imara

a

lmas

ile 1989 y

l

nda balayan yap

lanma al

malar

na kadar korumutur. Yazl

k konutlarailikin balanan ilk hafriyat almalarnda, bazmezarlara rastlanmve bunun sonucunda1991 ylnda mze tarafndan kurtarma kazlarbalatlmtr. Yaplan almalar nda, bualann M.. 7. yzyldan M.. 2. yzyla kadar nekropol alanolarak kullanldanlalmtr.Bursa ve Balkesir mzeleri tarafndan gerekletirilen kurtarma kazlar, aralklarla 1995 ylnakadar devam etmitir.

2000 ylnda Yrd. Do. Dr. Grcan Polat bakanlnda Ege niversitesi, EdebiyatFakltesi Arkeoloji Blm retim yeleri ve rencilerinden oluan bir ekip tarafndan 28gn sren Antandros Yzey Aratrmas gerekletirilmitir. 2000 ylnda gerekletirilenyzey arat

Turkiye Arkeolojisi

Documents

Transcript of Turkiye Arkeolojisi