TRUØNG TRÒ TYØ-NI66.254.41.11/.../PDF/LuatTrungTriTyNi_ThichDongMinh_Tap01_Quyen_01.pdf- môùi...

TAÄP I – QUYEÅN MOÄT 67 68 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU

Thaønh kính ñaûnh leã Ñöùc Theá Toân

Ngaøi laø baäc ÖÙNG CUÙNG

Ñaáng CHAÙNH BIEÁN TRI

TRUØNG TRÒ TYØ-NI

SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU

QUYEÅN MOÄT

Sa-moân TRÍ HUÙC töï NGAÃU ÍCH, ngöôøi COÅ NGOÂ1 soaïn taäp, giaûi thích

Vieät dòch: Sa-moân THÍCH ÑOÃNG MlNH

Nhuaän vaên vaø chuù thích: Sa-moân THÍCH ÑÖÙC THAÉNG

Toaøn vaên boä Luaät naøy chia laøm hai phaàn, ñeà

muïc vaø giaûi thích baûn vaên.

PHAÀN ÑAÀU LAØ ÑEÀ MUÏC

TÖÙ PHAÀN GIÔÙI BOÅN - Giaûi thích ñeà muïc cuûa boä

Luaät naøy laø phoûng theo giôùi Phaïm voõng nghóa sôù,

löôïc thuaät theo ba lôùp huyeàn nghóa :

– Giaûi thích teân goïi.

– Trình baøy baûn theå.

– Ñònh lieäu vaán ñeà giaûn ñôn.

1 Coå Ngoâ: laø huyeän Ngoâ xöa, nay laø thaønh phoá Toâ Chaâu tænh Giang

Toâ.

A. GIAÛI THÍCH TEÂN GOÏI:

Chia laøm ba:

Noùi roõ Töù phaàn giôùi boån.

Ruùt ra töø boä Luaät naøo.

Giaûi thích söï nghóa taäp yeáu.

I. TÖÙ PHAÀN GIÔÙI BOÅN LAØ GÌ?

Luaät Töù Phaàn Giôùi Kinh cuûa Tyø-kheo.

Boä Luaät naøy ruùt ra töø boä luaät Ñaøm-voâ-đöùc.

Tieáng Phaïn goïi laø Ñaøm-voâ-đöùc, Hoa dòch laø Phaùp

Maät.

Boä Luaät naøy coù 4 phaàn:

Phaàn thöù nhaát, thuyeát minh vieäc cuûa Tyø-

kheo.

Phaàn thöù hai, thuyeát minh vieäc cuûa Tyø-kheo-

ni vaø phaùp thoï giôùi, phaùp thuyeát giôùi.

Phaàn thöù ba, thuyeát minh caùc phaùp An cö vaø

töï töù...

Phaàn thöù tö, thuyeát minh caùc phaùp phoøng xaù

vaø taïp phaùp...

Giôùi boån naøy thuoäc phaàn thöù nhaát. Ñöùc Nhö Lai

nhaân söï vieäc maø keát thaønh giôùi kinh.

II. RUÙT RA TÖØ BOÄ LUAÄT NAØO?


Ruùt ra töø nhieàu boä Luaät, trong ñoù coù thoâng vaø

bieät.

Thoâng nghóa laø taát caû ñeàu goïi laø Luaät. Bieät chæ

cho Taêng kyø, Nguõ phaàn v.v... Chuùng ñöôïc ruùt ra töø

söï quan heä cuûa Kinh saùch soá muïc maø goïi teân. Tyø-ni

hay Tyø-naïi-da, phieân aâm töø tieáng Phaïn, Hoa dòch

laø Thieän trò cuõng dòch laø Ñieàu phuïc, hay laø Dieät,

goïi chung laø Luaät, luaät laø phaùp vaäy.

Kinh Giôùi nhaân duyeân noùi:

Chöõ ‚Tyø‛ ngoân ngöõ nhaø Taàn goïi laø ‚Khöû‛, ‚Naïi-

da‛ goïi laø ‚Chôn‛, nghóa laø loaïi boû bao nhieâu caùi sai

quaáy ñeå coøn laïi caùi chôn, cho neân goïi laø chôn. Haøng

phuïc taâm naøy, chaám döùt taâm naøy, nhaãn nhuïc

khoâng ñeå taâm naøy sinh khôûi, neân goïi laø chôn.

Haøng phuïc laø giôùi, chaám döùt laø ñònh, nhaãn laø tueä.

Neâu leân moät phaùp laø goàm thaâu caû ba moân Voâ laäu

hoïc. Neáu khoâng coù giôùi thieän thì ñònh tueä khoâng

phaùt khôûi. Giôùi phaùp naøy coù ba loaïi:

- Luaät nghi giôùi, cuõng goïi laø Ba-la-ñeà-moäc-xoa

giôùi.

- Ñònh coäng giôùi, cuõng goïi laø Thieàn giôùi.

- Ñaïo coäng giôùi, cuõng goïi laø Voâ laäu giôùi.

1) Luaät nghi giôùi: Luaät laø ngaên ngöøa vaø ñình

chæ; Nghi laø hình nghi, noù coù khaû naêng ñình chæ caùc

vieäc aùc, theå hieän nôi thaân goïi laø giôùi, cuõng goïi laø

oai nghi. Oai laø thanh baïch trang nghieâm khaû

kính. Nghi laø pheùp taéc ñaùng laøm moâ phaïm, cuõng

goïi laø ñieàu ngöï, töùc laø höôùng daãn taâm laøm ñieàu

laønh. Ba-la-ñeà-moäc-xoa: Hoa dòch laø baûo giaûi thoaùt,

cuõng dòch laø bieät bieät giaûi thoaùt, vì noù coù khaû naêng

baûo ñaûm haønh giaû ra khoûi bieån sanh töû. Hôn nöõa,

tuøy theo söï giöõ gìn khoâng phaïm giôùi naøo ñoù thì ôû

nôi ñoù coù söï giaûi thoaùt, töùc chæ cho 250 hoïc xöù, vaø

tuøy luaät oai nghi.

2) Ñònh coäng giôùi: Ñònh laø vaéng laëng, khi vaøo

ñònh töï nhieân ñieàu phuïc taâm thieän, chaän ñöùng caùc

ñieàu aùc.

3) Ñaïo coäng giôùi: Ñaïo coù khaû naêng thoâng suoát,

sau khi chôn taâm ñöôïc phaùt khôûi, töï noù khoâng huûy

phaïm, nhö ngöôøi chöùng ñöôïc sô quaû, khi caøy ñaát thì

loaøi truøng xa lìa boán taác, ñoù laø caùi söùc cuûa Ñaïo coäng

giôùi.

Hai phaùp giôùi naøy chæ cho caùi duïng thaéng dieäu

treân baûn taâm, chuùng coù khaû naêng phaùt sanh giôùi,

hôn nöõa Ñaïo, Ñònh vaø Luaät nghi, caû ba cuøng phaùt

khôûi neân goïi laø coäng. Taïng Tyø-ni naøy chính laø noùi

roõ luaät nghi, nhöng nhieáp caû Ñònh vaø Ñaïo.

Do coâng ñöùc trì tònh giôùi neân thieàn ñònh, trí tueä

môùi phaùt sanh. Nhö vaäy, Luaät nghi laø nhaân, Ñònh,

Ñaïo laø quaû. Hoaëc do thieàn ñònh vaø söùc cuûa Voâ laäu

maø taùnh nghieäp, giaù nghieäp ñeàu thanh tònh, cho

neân Moäc-xoa laø quaû, Ñònh, Ñaïo laø duyeân.


Luaän Taùt-baø-ña noùi: Giôùi Ba-la-ñeà-moäc-xoa naøy

neáu Phaät xuaát theá thì coù, Phaät khoâng xuaát theá thì

khoâng, nhöng Thieàn giôùi, Voâ laäu giôùi luùc naøo cuõng

coù. Giôùi Ba-la-ñeà-moäc-xoa töø nôi lôøi daïy maø coù ñöôïc;

coøn Thieàn, Voâ laäu giôùi khoâng töø nôi lôøi daïy maø coù

ñöôïc. Cho neân luaän aáy noùi: Giôùi Ba-la-ñeà-moäc-xoa

chæ ñeä töû Phaät môùi coù, coøn Thieàn giôùi thì ngoaïi ñaïo

cuõng coù.

Luaän raèng: khaû naêng duy trì Phaät phaùp, goàm caû

baûy chuùng ôû theá gian, ñaïo quaû ba thöøa noái tieáp

nhau khoâng döùt ñoaïn, ñeàu duøng Ba-la-ñeà-moäc-xoa

laøm caên baûn. Thieàn vaø Voâ laäu giôùi thì khoâng vaäy.

Do ñoù, trong ba giôùi noù laø hôn heát.

Luaän Thieän kieán cuõng noùi:

Tyø-ni taïng laø maïng soáng cuûa Phaät phaùp. Tyø-ni

taïng coù maët, Phaät phaùp cuõng coù maët. Ñoù laø löôïc

giaûi nghóa teân chung.

Keá ñeán teân rieâng chæ cho luaät Taêng kyø, Nguõ

phaàn, Taùt-baø-ña, Thaät tuïng, Thieän kieán, kinh Giôùi

nhaân duyeân, luaän Tyø-ni maãu v.v... Taïi sao laïi duøng

caùc boä Luaät naøy? Xeùt theo kinh Xaù-lôïi-phaát hoûi

Phaät, Ñöùc Phaät töï huyeàn kyù raèng: Sau khi phaùp

dieät, chaùu Vua Thaâu-kha (A-duïc) laø Phaát-sa-maät-ña-

la, moät vò vua ñöùc tính hieàn löông ñaõ chaán höng

Phaät phaùp2. Khi aáy, caùc Tyø-kheo tham ñaém theo

danh khen, raát öa tranh luaän, sao cheùp söûa ñoåi giôùi

luaät cuûa Nhö Lai, theâm bôùt gia giaûm. Ñoái vôùi nhöõng

gì ngaøi Ca-dieáp kieát taäp, hoï chia laøm töøng phe

nhoùm rieâng, cuøng nhau noùi phaûi noùi quaáy. Hoï yeâu

caàu nhaø vua phaùn quyeát. Vua taäp hoïp hai boä laïi, ruùt

thaêm. Soá ngöôøi thuû cöïu nhieàu goïi laø Ma-ha Taêng

kyø; soá ngöôøi theo chuû thuyeát môùi thì ít, maø laø baäc

Thöôïng toïa, goïi laø Tha-tyø-la, töùc Thöôïng toïa boä. Veà

sau do söï tranh luaän laïi chia laøm nhieàu boä, trong

thôøi gian ba boán traêm naêm, sau khi Phaät dieät ñoä,

laàn löôït phaân chia thaønh nhieàu giaùo phaùi. Nhö vaäy

truyeàn maõi veà sau, phaûi coù, quaáy coù. Ngoaøi ra chæ coù

5 boä, theo sôû tröôøng cuûa mình, duøng saéc phuïc ñeå

noùi leân ñieàu ñoù.

a) Boä Ma-ha Taêng kyø, sieâng hoïc kinh ñieån,

truyeàn giaûng chôn nghóa, theo choã ôû cuûa mình neân

maëc aùo maøu vaøng.

b) Boä Ñaøm-voâ-cuùc-ña-ca (töùc laø Ñaøm-voâ-ñöùc)

thoâng suoát yù nghóa cuûa giaùo lyù, môû baøy höôùng daãn

vieäc lôïl ích, neâu leân ñieåm thuø thaéng, neân maëc aùo

maøu ñoû.

2 Ñoaïn naøy ngaøi Trí Huùc vieát goïn laïi theo yù rieâng (Truøng trò

tyø-ni söï nghóa taäp yeáu 1, tr. 351b01, Vaïn ‘Tuïc taïng’ 40n719).

Trong nguyeân vaên coù chuùt sai khaùc, xem ‚Xaù-lôïi-phaát vaán

kinh‛, tr. 900a15, Ñaïi (Ñaïi Chaùnh) 24n1465.


c) Boä Taùt-baø-đa, roãng khoâng, maãn ñaït, duøng

phaùp höôùng daãn ñeå giaùo hoùa, neân maëc aùo maøu ñen.

d) Boä Ca-dieáp-di, sieâng naêng maïnh meõ, nhieáp

hoä chuùng sanh, neân maëc aùo maøu lam.

e) Boä Di-sa-taéc, tö duy thieàn quaùn ñeán choã vi

dieäu, cöùu xeùt ñeán choã taän cuøng u maät, neân maëc aùo

maøu xanh.

Ma-ha Taêng kyø yù vò thuaàn chaùnh, coøn caùc boä

kia cuõng nhö trang bò theâm cam loà. Nhö chö thieân

khi uoáng thì chæ uoáng cam loà, loaïi boû nöôùc thöôøng,

coøn ngöôøi ñôøi khi uoáng thì cam loà vaø nöôùc ñeàu

duøng, coù khi tieâu heát beänh, coù khi laïi sanh beänh.

Ngöôøi ñoïc tuïng cuõng nhö vaäy, ngöôøi nhieàu trí hueä

coù khaû naêng thuû xaû, coøn keû ngu si khoâng theå phaân

bieät ñöôïc.

Laïi xeùt, trong taäp Phieân dòch danh nghóa ghi

raèng:

Ñöùc Theá Toân thaønh ñaïo 38 naêm, moät hoâm ñeán

thaønh Vöông Xaù thoï trai, khi thoï trai xong, Ngaøi

baûo La Vaân röûa baùt (La-vaân laø La-haàu-la, phieân

dòch laø phuù chöôùng ‘ngăn che’, ôû trong thai 6 naêm

laø con cuûa Taát-ñaït-ña)3 ruûi tay laøm beå caùi baùt thaønh

5 maûnh. Phaät daïy: Ñoù laø ñieàm baùo sau khi Ta dieät

ñoä, trong khoaûng 500 naêm ñaàu, caùc Tyø-kheo chia

3 Phieân dòch danh nghóa taäp 1, tr. 1064a05, Ñaïi 54n2131.

Taïng luaät thaønh naêm boä. Sau quaû laø nhö vaäy. Naêm

boä laø:

1) Ñaøm-voâ-đöùc boä.

2) Taùt-baø-ña boä, Hoa dòch laø Thuyeát nhaát theá

höõu. Teân cuûa luaät laø Thaäp Tuïng.

3) Ca-dieáp-di boä, Hoa dòch laø Truøng khoâng quaùn.

Chæ coù moät quyeån kinh Giaûi thoaùt giôùi boån

truyeàn ñeán Trung Hoa maø thoâi.

4) Di-sa-taéc boä, Hoa dòch laø Baát tröôùc höõu voâ

quaùn. Teân luaät laø Nguõ phaàn.

5) Baø-ta-phuù-la boä. Hoa dòch laø Ñoäc töû. Boä naøy

khoâng truyeàn ñeán nöôùc Trung Hoa.

Naêm boä laø bieät, Ma-ha Taêng kyø laø toång. Chung

laïi laø saùu boä.

Laïi xeùt, Nam haûi kyù qui truyeän4 coù noùi:

Söï löu truyeàn cuûa caùc boä phaùi, sanh khôûi khoâng

ñoàng nhau. Söï töông thöøa beân Taây Vöùc ñaïi cöông

chæ coù 4:

1) Thaùnh Ñaïi chuùng boä, chia ra thaønh baûy boä.

2) Thaùnh Thöôïng toïa boä, chia ra thaønh ba boä.

3) Thaùnh Caên baûn thuyeát nhaát thieát höõu boä,

chia ra laøm 4 boä.

4) Thaùnh Chaùnh löôïng boä, chia ra laøm 4 boä.

4 Nam haûi kyù qui noäi phaùp truyeän 1, tr.205a25, Ñaïi 54n2125.


Trong thôøi gian ñoù, vaán ñeà phaân chia ñaõ xuaát

hieän hay coøn aån khuaát, rieâng teân goïi töøng boä

khoâng phaûi laø moät, nôi ñaây khoâng phieàn ñeå thuaät

laïi.

Höõu boä chia ra laøm ba boä khaùc nhau:

1) Phaùp hoä boä.

2) Hoùa ñòa boä.

3) Ca-nhieáp-tì (Ca-dieáp-di) boä.

Thaäp tuïng, Töù phaàn, phaàn nhieàu gaàn vôùi kinh,

vaø laáy ñoù laøm ñeà muïc, song Thaäp tuïng chính laø

Caên baûn höõu boä.

Vua Taàn-baø-sa-la naèm moäng thaáy moät thôùt luïa

bò xeù thaønh 18 mieáng, moät caây tröôïng baèng vaøng bò

chaët thaønh 18 ñoaïn. Nhaø vua sôï, ñeán hoûi Phaät,

Phaät daïy: ‚Hôn 100 naêm sau, khi Ta dieät ñoä, coù vua

A-thaâu-ca, oai löïc ôû coõi Thieäm-boä, khi aáy caùc Bí-soâ

ñem giaùo phaùp cuûa Ta chia thaønh 18 boä. Nhöng

phaùp moân giaûi thoaùt thì chæ coù moät. Ñaây töùc laø

ñieàm baùo tröôùc, vieäc ñoù vua chôù neân lo.‛ Nhöõng gì

vöøa trình baøy ñeàu khaùc nhau khoâng ñoàng bôûi caùch

Phaät quaù xa, cho neân söï truyeàn thöøa coù theå bò sai

laïc. Nay neáu caâu neä nôi daáu veát dò ñoàng thì söï maâu

thuaãn naûy sanh, khoâng phaûi laø ít. Nhöng neáu ta

naém laáy yù nghóa thì seõ coù ñieàu hay toát tieän duïng.

Tuy Thaùnh taâm khoù löôøng nhöng söï so saùnh coù theå

y cöù vaøo ñöôïc. Mieãn naém ñöôïc yù nghóa thì söï vieäc

khoâng phaûi nhoïc nhaèn ñeå giaûi quyeát. Phaàn nguyeân

uûy cuûa caùc Boä ñaõ noùi xong.

III. GIAÛI THÍCH VEÀ SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU

Söï laø duyeân khôûi ñeå cheá giôùi.

Nghóa laø tuøy theo toäi phaïm naëng nheï, kieát toäi

saùm hoái.

Yeáu töùc laø vaên cuûa Luaät nghi phaàn nhieàu phieàn

phöùc nay chæ laáy choã coát yeáu.

Taäp laø tuy rieâng toân luaät Töù phaàn, nhöng vaãn

tham khaûo vaø duïng laáy nghóa cuûa caùc Boä phaùi. Taïi

sao chæ rieâng toân luaät Töù phaàn? Vì 250 giôùi töôùng,

khoâng theå theâm bôùt ñöôïc vaø vì ñaõ nhieàu ñôøi löu

haønh. Taïi sao phaûi tham khaûo duøng nghóa cuûa caùc

boä khaùc? Vì ‚Sö‛ï laø khi noùi roõ, coù khi noùi löôïc.

‚Nghóa‛ laø coù sôû tröôøng, sôû ñoaûn, neân khoâng ngaïi gì

vieäc laøm saùng toû cho nhau.

Phaàn giaûi thích teân goïi xong.

B. TRÌNH BAØY BAÛN THEÅ

1) Tröôùc heát bieän minh danh töø “Voâ taùc”:

Ngaøi Thieân Thai ñaïi sö noùi: ‚Giôùi theå khoâng

phaùt thì thoâi, phaùt khôûi thì thuoäc veà taùnh‛. Cuõng

trong höôùng aáy, Khaùnh Coâng giaûi thích ‚Voâ taùc giaû

saéc‛ nhö sau: ‚Giôùi theå naøy khoâng phaùt khôûi thì

thoâi, neáu phaùt khôûi thì hoaøn toaøn thuoäc veà taùnh‛.

Taùnh vaø tu keát hôïp vôùi nhau maø thaønh (giôùi theå)


chaéc chaén coù voâ taùc giaû saéc. Voâ taùc moät khi phaùt

khôûi, töï noù ngaên ñieàu aùc vaø laøm ñieàu laønh. Cho neân

sau khi phaùt khôûi roài khoâng heà phaùt khôûi laïi, neân

goïi laø voâ taùc.

Noùi voâ taùc giaû saéc, laø chæ cho 11 saéc phaùp,

chuùng coù giaû vaø thaät neân phaùp xöù laø nôi dung

nhieáp caùc saéc. ÔÛ ñoù chæ coù ñònh quaû saéc goïi laø thaät

saéc, coøn Bieåu, voâ bieåu saéc ñeàu goïi laø giaû saéc. Hai

giôùi thieän vaø aùc ñeàu coù bieåu vaø voâ bieåu; bieåu chæ cho

taùc, voâ bieåu chæ cho voâ taùc.

Nay giaûi thích thieän giôùi: Khi quyø goái moät caùch

chí thaønh goïi laø thaân bieåu. Ba laàn noùi leân söï xin

giôùi, goïi laø ngöõ bieåu. Chuùng Taêng hoøa hôïp ñoàng

nhoùm hoïp nôi giôùi tröôøng cuõng goïi laø thaân bieåu.

Baïch töù yeát-ma cuõng goïi laø ngöõ bieåu. Do ñaây, khi

taùc phaùp nhaän ñöôïc giôùi theå thanh tònh cuûa Tyø-

kheo thì ñoù laø caûnh sôû duyeân cuûa yù, töï noù haèng

ñöôïc hai phaùp thieän ‚chæ vaø haønh‛. Cho neân noùi sau

khi phaùt khôûi roài khoâng heà phaùt laïi, goïi ñoù laø voâ

taùc giaû saéc vaäy.

Voâ taùc giôùi theå naøy, khi Yeát-ma laàn thöù ba xong

lieàn ñöôïc. Khi aáy, ñoái vôùi taát caû nam nöõ ñöôïc caùi

saéc thaùi khoâng daâm. Ñoái vôùi taát caû höõu tình, phi

tình ñöôïc caùi saéc thaùi khoâng troäm caép. Ñoái vôùi taát

caû loaøi höõu tình ñöôïc caùi saéc thaùi khoâng gieát haïi.

Ñoái vôùi taát caû loaøi höõu tình ñöôïc caùi saéc thaùi khoâng

khi cuoáng. Cho ñeán ñoái vôùi taát caû ñaát ñai ñöôïc caùi

saéc thaùi khoâng ñaøo bôùi. Ñoái vôùi taát caû coû caây ñöôïc

saéc thaùi khoâng phaù hoaïi. Ñoái vôùi taát caû röôïu ñöôïc

caùi saéc thaùi khoâng uoáng. Nhö vaäy 250 giôùi phaùp

moãi moãi ñeàu hieän höõu khaép caû phaùp giôùi. Cho neân

trong kinh Xuaát gia coâng ñöùc, noùi roõ coâng ñöùc trì

giôùi moät ngaøy moâït ñeâm khoâng theå cuøng taän. Chính

laø do thieän vi dieäu cuûa giôùi naøy bieán khaép, vaø laáy

phaùp giôùi laøm caûnh sôû duyeân.

Nhö vaäy thì voâ taùc giôùi theå laø Phaùp xöù saéc, laø

Voâ laäu saéc. Thaønh thaät luaän goïi laø ‚phi saéc phi taâm

hoäi tuï‛, vì noù ngaên taâm khoâng coøn coù ñaéc thaát, quaû

khoâng coøn coù baát thieän, maø chuùng laø hai moùn naïn

vaäy.

(Boä Nghóa sôù noùi: Hoûi ñeà voâ taùc giaû saéc, kinh

luaän cuøng nhau thuyeát minh, keû noùi coù, ngöôøi noùi

khoâng. Moät chuû thuyeát cho raèng chæ theà khoâng laøm

aùc, töùc goïi laø thoï giôùi hoaøn toaøn khoâng coù caùi saéc

voâ taùc. Neáu trong nhaân rieâng coù caùi baát thieän, cuøng

nhau laøm caùi nhaân thaønh Phaät, thì nôi Phaät ñòa

cuõng phaûi rieâng coù caùi thieän naøy cuøng laøm Phaät

quaû. ÔÛ ñaây vì caùi quaû khoâng coù bất thieän, neân söï

trôû ngaïi ñoái vôùi giôùi, chính laø saéc phaùp, vì Tieåu

thöøa, voïng cho voâ taùc laø thaät saéc ôû ngoaøi taâm. Moät

chuû thuyeát cho raèng: Kinh luaän Ñaïi, Tieåu thöøa ñeàu

coù ñeà caäp ñeán voâ taùc. Coù theå duøng thaéng taâm laøm

giôùi, thì khi phaùt taâm lieàn ñaéc giôùi. Neáu vaäy thì taïi


sao coù baûy thöù ngaên ngaïi, khoâng theå ñaéc giôùi? Hôn

nöõa, neáu hoaøn toaøn khoâng coù voâ taùc, thì taïi sao khi

phaïm troïng toäi lieàn goïi laø maát giôùi? Do taâm khoâng

coù ñaéc thaát neân söï trôû ngaïi ñoái vôùi giôùi, chính laø

taâm phaùp. Thaønh thaät luaän laäp “phi saéc phi taâm

hoäi tuï” vôùi muïc ñích laø duøng hai caùi naøy ñeå ngaên

hai naïn treân. Xöa nay, caùc Luaät sö ñeàu döïa vaøo ñoù

maø duïng nghóa. Neáu Ñaïi thöøa thuyeát minh giôùi laø

giaû saéc, nöông vaøo Boån sö, moät khi thoï laõnh giôùi

phaùp cho ñeán chöùng quaû Boà-ñeà, tuøy theo Ñònh coäng

giôùi, Ñaïo coäng giôùi maø theà tu caùc thieän, theä nguyeän

ñoä haøm thức (hữu tình), cuõng duøng caùi khaû naêng

lôùn maïnh cuûa taâm naøy. Rieâng phaùt khôûi thieän giôùi

ñeå laøm caûnh sôû duyeân cho haønh giaû, chaám döùt caùc

ñieàu aùc.)

Thaät söï laø do taâm caûm maø ñöôïc, neân möôïn saéc

ñeå tieâu bieåu thoâi. Cho neân Ñaïi thöøa noùi: Yeát-ma laàn

thöù nhaát thaønh töïu, vì do nghieäp löïc cuûa taâm maø

dieäu thieän giôùi phaùp trong möôøi phöông, theá giôùi

thaûy ñeàu chaán ñoäng. Yeát-ma laàn thöù hai thaønh töïu,

thì dieäu thieän giôùi phaùp trong möôøi phöông theá

giôùi, ôû giöõa hö khoâng nhö maây, nhö baûo caùi (lọng

baùu) bao truøm treân ñaûnh ngöôøi thoï giôùi. Yeát-ma laàn

thöù ba thaønh töïu, thì dieäu thieän giôùi phaùp trong

möôøi phöông theá giôùi, töø ñaûnh moân cuûa ngöôøi thoï

giôùi, troâi chaûy vaøo trong thaân taâm, sung maõn

chaùnh baùo, bao truøm caû ñôøi vò lai, luoân luoân laø haït

gioáng Phaät. Tuy trong Taïng Tyø-ni khoâng noùi vieäc

naøy, nhöng cuõng noùi raèng: ‚Yeát-ma thaønh töïu goïi laø

ñaéc xöù sôû‛. Neân bieát höõu laäu nguõ uaån, saéc thaân laø

choã nöông. Voâ laäu nguõ uaån, giôùi thaân laø choã nöông.

Höõu laäu saéc thaân töø tinh cha huyeát meï hoøa hôïp maø

thaønh laø saéc xöù giaû saéc; coøn Voâ laäu giôùi thaân töø

Tam sö Thaát chöùng yeát-ma maø ñöôïc, ñoù laø phaùp xöù

giaû saéc. Sôû dó, Hoøa thöôïng goïi laø löïc sanh, vì chính

töø caùi khaû naêng naøy sanh ra giôùi thaân, neân duøng

nghóa ñoù maø goïi teân vaäy.

Ñöôïc giôùi thaân naøy, lieàn ñoàng vôùi Taêng baûo,

thöôøng khieán cho Thieân long toân phuïng, quyû thaàn

khaâm phuïc tuaân theo. Neáu taâm khoâng vui soáng vôùi

ñaïo thì goïi laø giôùi luy (giôùi yeáu keùm). Neáu höôùng

ñeán ngöôøi naøo noùi xaû giôùi thì goïi laø hoaøn giôùi. Neáu

khoâng coù caùi voâ taùc giôùi theå naøy, thì thieän thaàn döïa

vaøo ñaâu maø quyù kính, laøm sao goïi laø yeáu keùm, laøm

sao goïi laø xaû giôùi?

Hoûi: - Ñaõ laø yeáu keùm, coù xaû laïi coù phaù, vaäy taïi

sao goïi laø nhaäm vaän chæ, haønh?

Ñaùp: - Thí nhö caàu, ñoø coù coâng naêng ñöa ngöôøi

qua soâng, ao gieáng coù coâng naêng cho nöôùc duøng.

Neáu nhö phaù boû caàu ñoø, laáp baèng ao gieáng thì coâng

naêng kia lieàn maát. Neáu khoâng nhö vaäy, thì luùc naøo

cuõng söû duïng ñöôïc, khoûi ñôïi phaûi laøm laïi, cho neân

goïi laø voâ taùc.


2) Thuyeát minh chæ vaø haønh:

Ñaây laø hai phaùp haønh.

Nhö Baùch luaän noùi:

Döùt ñieàu aùc khoâng laøm goïi laø chæ, tin thoï tu taäp

goïi laø haønh.

Phaät giaùo tuy bao la, nhöng hai chöõ ‚chæ vaø

haønh‛ thaâu nhieáp caû.

Nay noùi veà giôùi thieän, neáu khoâng phaùt khôûi thì

thoâi, coøn phaùt khôûi thì chaän ñöùng ngay caùc ñieàu aùc,

ñoù laø nghóa chöõ ‚chæ‛. Vaø töø ñoù tieán leân thöïc hieän

ñieàu laønh, ñoù laø nghóa chöõ ‚haønh‛. Chaän ñöùng ñieàu

aùc töø caên Tuøy phieàn naõo, khôûi leân thaân, khaåu thaát

chi laø nhaân aùc, trong ba ñöôøng chòu khoå khoác laø

quaû aùc.

Thaäp cuù nghóa seõ giaûi baøy ñaày ñuû ôû sau.

Moãi khi caùc Tyø-kheo kieát giôùi, coù khaû naêng

khieán cho ngöôøi thoï trì, khi nhaân aùc ñaõ tröø, quaû aùc

seõ tieâu heát, ñoù laø ‚phaït aùc‛. Tieán leân nhieáp trì caùc

caên, khoâng cho nieäm taùn loaïn, thöôøng nhaát taâm tu

taäp caùc phaùp laønh, nhaäm vaän caûm ñöôïc hoa baùo coõi

nhôn thieân, cho ñeán khi ñaït ñeán thaät quaû xuaát theá

giaûi thoaùt, ñoù laø nghóa ‚taán thuù‛. Phaàn trình baøy veà

baûn theå ñaõ xong.

C. ÑÒNH LIEÄU VAÁN ÑEÀ GIAÛN ÑÔN:

Chia laøm hai:

- Ñoái vôùi Ñaïi thöøa thì bieän choã ñöôïc (ñaéc) vaø boû

(xaû)

- Ñöùng treân giaùo töôùng thì bieän choã caïn vaø saâu.

1) Bieän choã ñöôïc vaø boû:

Ñaïi thöøa chuù troïng noäi nhaân, Tieåu thöøa chuù

troïng ngoaïi duyeân. Vì chuù troïng noäi nhaân cho neân

caàn phaûi phaùt taâm Boà-ñeà môùi coù theå thoï giôùi ñöôïc.

Neáu ôû trong taâm baát thieän, voâ kyù khoâng phaùt khôûi

voâ taùc, ngaøn daëm tìm thaày khoâng coù, thì cho pheùp

ñoái tröôùc Phaät töôïng töï thoï. Vì chuù troïng ngoaïi

duyeân neân caàn phaûi coù Sö, Taêng, Giôùi, Phaùp, moïi

vieäc hôïp laïi ñeå cheá. Neáu caùc duyeân coù moät caùi naøo

khoâng ñuû thì khoâng ñaéc giôùi, coøn caùc duyeân ñaày ñuû

thì caû ba taâm ñeàu ñaéc giôùi (thieän, baát thieän, voâ kyù

ñeàu phaùt khôûi).

Hôn nöõa, Ñaïi thöøa sau khi ñöôïc giôùi thaúng ñeán

thaønh Phaät, Tieåu thöøa chæ ñaéc giôùi trong moät ñôøi

thoâi.

Ñaïi thöøa thì thöôïng phaåm trieàn, phaïm thaäp

troïng, vaø thoái thaát taâm ñaïi Boà-ñeà thì goïi laø maát

giôùi. Tieåu thöøa phaïm töù troïng caám thì goïi laø maát

giôùi. Neáu loøng khoâng vui soáng vôùi ñaïo, ñeán tröôùc

moät ngöôøi ñeå xaû thì goïi laø hoaøn giôùi.

Ñaïi thöøa sau khi maát giôùi, neáu thaáy ñöôïc haûo

töôùng thì cho pheùp thoï giôùi laïi. Tieåu thöøa maát giôùi

roài, döùt khoaùt khoâng cho thoï giôùi laïi. Tröôøng hôïp

tuyeät ñoái khoâng che giaáu thì cuõng chæ coù theå cho


Yeát-ma döõ hoïc. (Trong phaùp trò toäi coù thuyeát minh

vaán ñeà naøy). Tröôøng hôïp coù xaû giôùi môùi cho pheùp

thoï laïi, coøn ñuû ba phen hoaøn tuïc, thì môùi khoâng

cho thoï laïi.

Hoûi: - Giaûi thích giôùi theå döïa vaøo Ñaïi thöøa ñeå

trình baøy choã ñöôïc boû, nhöng laïi phaân ra coù ñaïi coù

tieåu, laøm sao cho toâng chæ nghóa lyù cuûa noù khoâng

traùi nhau?

Ñaùp: - Vì y vaøo Ñaïi thöøa ñeå giaûi thích voâ taùc

neân khoâng traùi vôùi theå phaùp. Ñoái vôùi ñaïi tieåu ñeå

trình baøy choã ñöôïc boû thì khoâng laøm huûy hoaïi phaùp

töôùng, neáu traùi vôùi theå phaùp, thì töôùng khoâng coù

choã nöông töïa, laøm hoaïi phaùp töôùng thì theå khoâng

do ñaâu hieån hieän. Cho neân sau khi khai hieån cuûa

kinh Phaùp hoa, thì phaàn phoø trì giôùi luaät thuoäc veà

kinh Nieát-baøn. Pheùp taéc cuûa Tyø-ni khoâng heà coù

thay ñoåi moät maûy may. Chính bieát nghóa ‚thöôøng‛

ôû ñaây neân môùi goïi laø nhieäm maàu tuyeät ñaõi, do doù

toâng chæ nghóa lyù ñeàu thaønh, nghó suy coù theå hieåu

ñöôïc.

Laïi hoûi: - Ñaïi thöøa ñaõ chuù troïng noäi nhaân, thôøi

nay, Luaät sö cho ngöôøi thoï Boà-taùt giôùi, vaäy coù theå

bieát noäi nhaân cuûa hoï chôn thaät khoâng? Giaû nhö

khoâng chôn thaät thì coù goïi laø ñaéc giôùi hay khoâng?

Neáu khoâng ñaéc giôùi, thì daàu coù phaïm thaäp troïng ñi

nöõa, laïi coù theå duøng thaäp troïng ñeå ñònh toäi kia

ñöôïc sao?

Ñaùp: - Trong vaên Di-laëc boà-taùt yeát-ma, coù trình

baøy roõ vaán ñeà quaùn saùt ñöông cô. Neáu khoâng bieát

caùi noäi nhaân kia, sai quaáy töông truyeàn cho thoï thì

khoâng traùnh khoûi caùi toäi khoâng hieåu roõ maø laøm

thaày. Song ngöôøi thoï giôùi kia trong taâm baát thieän,

voâ kyù, tuy khoâng phaùt khôûi giôùi nhöng maø ñaõ laïm

nhaän caùi teân Boà-taùt, töï mình caàn phaûi y theo luaät

quaùn xeùt toäi kia, khoâng ñoàng vôùi khoâng ñaéc giôùi.

Roát cuoäc xeáp vaøo haïng taëc truù vaäy.

2) Bieän minh choã caïn, saâu:

Ñaây laø thuoäc veà giaùo phaùp cuûa vò ‚laïc‛ (sữa

ñoâng) tröôùc heát höôùng daãn ngöôøi phaøm phu vaøo coõi

Thaùnh. Neáu coù theå duøng 5 vò ñeå dung thoâng, cuõng

coù theå duøng töù giaùo ñeå giaûi thích.

Ñoái vôùi taát caû caám giôùi, kieân coá chaáp trì, haèng

xa lìa heä phöôïc, töùc laø phaùp cuûa ‚Taïng giaùo‛. Neáu

ñaït ñeán toäi nhö beänh huyeãn, giôùi nhö thuoác huyeãn,

trì phaïm voán khoâng, thaân taâm thanh tònh, töùc laø

phaùp cuûa ‚Thoâng giaùo‛. Neáu tin theo trung ñaïo, töùc

duøng giôùi naøy, ñoaïn kieán tö hoaëc, keá ñeán nhaäp vaøo

ñôøi laøm vieäc lôïi ích cho chuùng sanh, sau ngoä nhaäp

trung ñaïo, töùc laø phaùp cuûa ‚Bieät giaùo‛. Neáu goïi giôùi

laø phaùp giôùi thì taát caû phaùp ñeàu höôùng veà giôùi,

höôùng naøy laø truï nôi bí taøng cuûa giôùi. Trong moãi

moät giôùi thaáy roõ Phaät taùnh, töùc 1aø phaùp cuûa ‚Vieân

giaùo‛.


Laïi nöõa, đöùc Nhö Lai duøng Töù taát-ñaøn, ñeå laäp ra

giôùi phaùp naøy. Tuøy thuaän theá gian, baûo hoä chuùng

sanh, khieán cho hoï hoan hyû, töùc ‚Theá giôùi taát-ñaøn‛.

Sanh thieän töùc laø ‚Vò nhôn taát-ñaøn‛. Dieät aùc töùc laø

‚Ñoái trò taát-ñaøn‛. Hay khieán cho Chaùnh phaùp cöûu

truï, töùc laø ‚Ñeä nhaát nghóa taát-ñaøn‛.

Laïi nöõa, sau khi laõnh thoï, khai hieån thì giôùi

naøy chæ laø Nhaát thöøa, khoâng thuoäc ba giaùo tröôùc.

Cho neân kinh Phaùp hoa noùi: ‚Sau khi caùc đöùc Phaät

dieät ñoä, neáu ngöôøi naøo coù taâm thieän thaønh töïu,

haïng ngöôøi nhö vaäy ñeàu thaønh Phaät ñaïo‛. Laïi noùi

raèng: ‚Vieäc laøm cuûa caùc ngöôi laø ñaïo cuûa Boà-taùt

vaäy‛.

Laïi nöõa, tröôùc khi chöa khai hieån, Tyø-kheo Ñaïi

thöøa cuõng phaûi ñoàng hoïc. Cho neân trong kinh Boà-

taùt giôùi boån noùi: ‚Neáu Boà-taùt ñoái vôùi Taïng Ba-la-ñeà-

moäc-xoa cuûa Nhö Lai maø kieán laäp Tyø-ni thì ngaên

ñöôïc toäi. Boà-taùt neân hoä trì chuùng sanh khieán ngöôøi

chöa tin thì tin, tin roài thì taêng tröôûng ñoàng nhö

Thanh vaên hoïc. Taïi sao vaäy? Thanh vaên laø töï ñoä,

nhöng cuõng khoâng xa lìa ñoä tha, huoáng chi Boà-taùt

ñoä sanh laø ñeä nhaát‛.

Laïi noùi raèng: Neáu Boà-taùt thaáy nhö vaäy, thuyeát

nhö vaäy, vaø noùi: ‚Boà-taùt khoâng nghe kinh phaùp cuûa

Thanh vaên, khoâng thoï, khoâng hoïc, nhöng taïi sao

Boà-taùt duøng phaùp cuûa Thanh vaên maø laøm‛. Nhö vaäy

goïi laø phaïm, phaïm raát nhieàu, nhö vaäy laø phaïm toäi

khôûi nhieãm oâ. Than oâi!

Luaät naøy toaøn vaên chia laøm hai, phaàn moät giaûi

thích ñeà muïc roài.


PHAÀN HAI CHAÙNH VAÊN

Chia laøm ba:

Tröôùc heát noùi veà töïa cuûa giôùi.

Thöù hai laø lieät keâ caùc giôùi töôùng.

Thöù ba laø khuyeán, keát, hoài höôùng.

Phaàn ñaàu chia laøm boán:

Baøi keä khen ngôïi.

Hoûi ñaùp khaûi baïch.

Noùi töïa cuûa giôùi kinh.

Keát thuùc hoûi.

Muïc moät laïi chia laøm saùu:

Quay veà vôùi Tam Baûo.

Baûo chuùng hoïp ñeå nghe.

Thaày troø truyeàn thoï.

Duøng duï khuyeân ñöøng phaù giôùi.

Trình baøy giôùi ñieàu ñang noùi.

Khen giôùi laø hôn heát ñeå keát thuùc.

A. BAØI KEÄ KHEN NGÔÏI

I. NAY NOÙI VEÀ PHAÀN QUY KÍNH

Cuùi ñaàu leã chö Phaät,

Toân phaùp Tyø-kheo Taêng.

Tröôùc khi taùc phaùp, phaûi leã kính Tam baûo, ñeå

caàu söï gia bò. Cuùi ñaàu laø thaân nghieäp thaønh kính,

khi ‚thaân‛ thaønh kính thì ‚mieäng‛ xöng danh hieäu

coâng ñöùc, ‚taâm‛ chæ coù quaùn töôûng, töùc laø ba nghieäp

cuùng döôøng.

Phaät, Phaùp, Taêng goïi laø Tam baûo, ñaùng toân

troïng.

- Phaät nghóa laø giaùc. Töï giaùc, giaùc tha, giaùc

haïnh vieân maõn, cho neân goïi laø Phaät.

- Phaùp nghóa laø quyõ trì, laø töï noù coù tính chaát

cuûa noù, vaø khi chuùng ta tieáp xuùc thì khaùi nieäm veà

noù khoâng nhaàm caùi khaùc. (Nhaäm trì töï taùnh, quyõ

sanh vaät giaûi), cho neân goïi laø Phaùp.

- Tyø-kheo goàm coù ba nghóa:

1) Khaát só: xa lìa phaùp soáng taø maïng, vôùi moät

chieác bình baùt nuoâi thaân, xaû boû söï nhô nhôùp vì ngu

si, ba hueä töï trong saùng.

2) Boá ma: khi vöøa thoï giôùi Cuï tuùc, yeát-ma thaønh

töïu, chö thaàn lieàn noùi lôùn raèng: Nôi ñaây, luùc naøy coù

ngöôøi con trai (con gaùi) laønh ñaõ thoï giôùi Cuï tuùc, seõ

laøm cho chö Thieân maïnh theâm, Tu-la (A-tu-la) toån

giaûm. Nhö vaäy, caùc thieân thaàn ñi giöõa hö khoâng

nghe ñöôïc, laàn löôït lôùn tieáng xöôùng reo, chæ trong

giaây laùt, thaáu ñeán Phaïm thieân, ma Ba-tuaàn hoảng

sôï. Cho neân goïi laø ma sôï (Boá ma).

3) Phaù aùc: laø ngöôøi tu Boà-ñeà phaàn, ñoaïn kieán tö

hoaëc.


Trong khi tu haønh, ñaày ñuû ba nghóa, cho neân

trong quaû chöùng, theo ñoù ñöôïc danh hieäu Ứng cuùng,

Voâ sanh, Saùt taëc cuõng goïi laø A-la-haùn.

Laïi nöõa, Tyø-kheo laø Tröø caån. Laøm ruoäng phöôùc

cho ñôøi, môû ñaïi phaùp thí, cho neân goïi laø Tröø caån.

Taêng, goïi ñuû laø Taêng-giaø. Trung Hoa dòch laø

Hoøa hieäp chuùng. Ñoù laø danh xöng daønh cho boán vò

Tyø-kheo trôû leân.

Hoøa hieäp coù hai nghóa:

1) Lyù hoøa, laø ñoàng chöùng quaû Traïch dieät.

2) Söï hoøa, coù 6 nghóa:

Giôùi hoøa ñoàng tu.

Kieán hoøa ñoàng giaûi.

Thaân hoøa ñoàng truï.

Lôïi hoøa ñoàng quaân.

Khaåu hoøa voâ traùnh.

YÙ hoøa ñoàng duyeät.

Laïi nöõa, luaät Thaäp tuïng noùi coù 5 loaïi Taêng:

Taêng khoâng bieát taøm quyù, töùc laø caùc Tyø-kheo

phaù giôùi.

Taêng nhuï döông5, laø caùc Tyø-kheo taäp hôïp ôû

moät choã, khoâng bieát Boá-taùt, khoâng bieát Yeát-ma Boá-

taùt, khoâng bieát thuyeát giôùi, khoâng bieát phaùp hoäi.

5 Nhuï döông 羺羊: Keû phaøm phu ñoän caên, khoâng coù trí tueä,

nhö loaøi deâ caâm.

Taêng bieät chuùng, laø caùc Tyø-kheo trong moät

cöông giôùi, laøm caùc phaùp Yeát-ma rieâng reõ.

Taêng thanh tònh, laø caùc Tyø-kheo phaøm phu

giöõ giôùi vaø phaøm phu thaéng giaû (thaát hieàn).

Taêng chôn thaät, laø caùc Tyø-kheo höõu hoïc vaø voâ

hoïc.

Trong ñaây noùi kính leã laø kính leã hai haïng Taêng

sau. Vì chôn thaät Taêng, coù khaû naêng laøm cho

Chaùnh phaùp thaéng nghóa cöûu truï. Vì Taêng thanh

tònh, coù khaû naêng khieán cho Chaùnh phaùp nôi theá

tuïc cöûu truï.

Ba haïng Taêng tröôùc coù khaû naêng laøm caùc Yeát-

ma phi phaùp, khieán cho Chaùnh phaùp bò phaù hoaïi,

cho neân khoâng phaûi haïng ngöôøi ñeå ta leã laïy.

Laïi nöõa, coù Truï trì Tam baûo, Nhaát thieát Tam

baûo. Truï trì, töùc laø khi Phaät taïi theá, ñaéc ñaïo döôùi

caây thoï vuông laø Phaät baûo, phaùp Töù ñeá laø Phaùp

baûo, naêm vò Tyø-kheo laø Taêng baûo. Sau khi Phaät

dieät ñoä, caùc töôïng baèng kim loaïi, baèng goã, baèng

ñaát, baèng giaáy coù maøu saéc laø Phaät baûo, kinh saùch

ba taïng Thaùnh giaùo laø Phaùp baûo, keû caïo ñaàu nhuoäm

aùo keá thöøa ñaïo phaùp laø Taêng Baûo. Ba moùn naøy

khoâng chaám döùt ôû ñôøi neân goïi laø Truï trì Tam baûo.

Song, taát caû töôïng ñoàng vôùi chôn thaân, kinh

ñieån hieän coù töùc laø Phaùp thaân xaù-lôïi, phaøm Taêng


hieän coù cuõng coù theå gaùnh vaùc Chaùnh phaùp, laøm

ruoäng phöôùc cho ñôøi, vì theá cuõng ñeàu neân kính leã.

Laïi nöõa, caùc đöùc Phaät laø chæ cho taát caû caùc vò

Ñaïi sö hieän toïa ñaïo traøng trong möôøi phöông. Bôûi

vì giaùc theå cuûa vò aáy bieán khaép, tuy ôû phöông khaùc,

nhöng hoï coù theå laøm ngöôøi baïn laønh giuùp ñôõ ôû coõi

naøy, töùc chæ chung cho taát caû ñöùc Theá Toân tuaàn töï

xuaát hieän trong ba ñôøi. Do giaùc taùnh thöôøng taïi, tuy

ôû ñôøi quaù khöù, vò lai maø coù theå ñoái vôùi ñôøi hieän taïi

cuõng duõ loøng caûm öùng. Phaùp vaø Taêng cuõng theá.

Nhaát theå laø duøng trí hueä thaät töôùng bieát roõ caùc

phaùp khoâng phaûi khoâng, khoâng phaûi coù; cuõng coù

cuõng khoâng, caû hai ñeàu maát, caû hai ñeàu chieáu soi.

Ba trí vieân giaùc goïi laø Phaät baûo. Giaùc hueä cuøng vôùi

lyù, söï hoøa hieäp goïi laø Taêng baûo.

Laïi nöõa, moät nieäm hieän tieàn, voán ñuû Ba ñeá, vì

meâ khoâng bieát, chính ñoù laø Phaùp baûo. Duøng caùi trí

bieát ñöôïc Ba ñeá laø Phaät baûo. Ba ñeá, ba trí hieäp

nhau ñoù laø Taêng baûo. Phaät, Phaùp, Taêng laø neâu roõ

nghóa moät theå Tam baûo.

Laïi nöõa, noùi leã laø khoâng ngoaøi moät theå maø coù

truï trì, cuõng khoâng lìa töôùng truï trì maø coù moät theå.

Neáu khoâng roõ caùi lyù moät theå maø haønh leã kính, chæ

ñöôïc söï thieän, khoâng goïi laø chôn leã. Bôûi vì leã laø

nghóa cuûa theå. Chöa ñaït ñöôïc caùi theå Ba luaân6 laø

vaéng laëng, khoâng phaûi laø nghóa cuûa theå vaäy.

6 Ba luaân: ngöôøi leã, ñoái töôïng ñöôïc leã, vaø söï leã.

Neáu lìa töôùng truï trì maø baøn nhaát theå, thì rôi

vaøo aùc thuù, khoâng goïi laø ñaït lyù. Ñem lyù ñaët ra

ngoaøi söï, chöa bieát toaøn söï töùc laø lyù, chaúng phaûi laø

nghóa ‚moät‛ vaäy.

Noùi Phaät, Phaùp, Taêng chính laø neâu leân ñieàu

chaúng phaûi moät, chaúng phaûi ba, nhöng laø ba, laø

moät. Ñoù laø toân chæ söï lyù, haønh boá vieân dung.

II. BAÛO CHUÙNG HOÏP ÑEÅ NGHE

Nay dieãn phaùp Tyø-ni

Ñeå Chaùnh phaùp tröôøng toàn.

Giôùi nhö bieån khoâng bôø

Nhö baùu caàu khoâng chaùn.

Muoán hoä taøi saûn Thaùnh,

Chuùng hoïp nghe toâi tuïng.

Muoán tröø Boán toäi khí,

Vaø dieät toäi Taêng taøn,

Ngaên Ba möôi xaû ñoïa,

Chuùng hoïp nghe toâi tuïng.

Dieãn laø rao giaûng cuøng khaép.

Phaùp Tyø-ni laø nghóa nhö phaàn thích danh (giải

tích danh từ) ñaõ noùi.

Chaùnh phaùp laø Thaùnh ñaïo xuaát theá. Chaùnh

phaùp ôû ñôøi thì giaùo, haïnh, quaû caû ba ñeàu ñaày ñuû.

Luaät naøy thì giôùi thaân thaønh töïu, ñònh, hueä phaùt

sinh. Ñaïi Sa-moân quaû do ñaây ñöôïc, khieán cho

Chaùnh phaùp cöûu truï.


Nöûa baøi keä naøy thuyeát minh nghóa nhieáp chuùng

sanh.

Nhö bieån khoâng bôø: Trong Thuyeát giôùi Kieàn-đoä

noùi raèng: Nöôùc bieån coù taùm phaùp ñaëc bieät, cho neân

loaøi A-tu-la thích ôû.

Taát caû soâng ngoøi ñeàu chaûy veà nôi ñoù.

Thuûy trieàu leân khoâng maát giôùi haïn.

Soâng lôùn nhoû khi nhaäp vaøo beå thì maát caùi

teân

cuõ cuûa noù.

Caùc soâng vaø möa lôùn ñeàu quy veà bieån maø

khoâng

theâm bôùt.

Ñoàng moät vò maën.

Khoâng chaáp nhaän thaây cheát.

Saûn sinh nhieàu traân baûo.

Nhöõng vaät coù thaân hình lôùn ôû nôi ñoù.

Trong giaùo phaùp cuûa Nhö Lai cuõng coù taùm kyø

ñaëc, khieán caùc ñeä töû moät khi gaëp ñöôïc roài, töï mình

vui soáng trong ñoù:

Caùc ñeä töû cuûa Ta, laàn löôït hoïc giôùi, ñeàu quy

veà

phaùp cuûa Ta, ôû nôi ñoù hoïc caùc phaùp laønh.

Caùc ñeä töû cuûa Ta, truï ôû trong giôùi, ñeán cheát

khoâng phaïm.

Boán gioøng hoï boû nhaø ñeán ôû vôùi nhau ñeàu

xöng

laø Sa-moân.

ÔÛ trong phaùp Ta, vôùi loøng tin kieân coá, boû nhaø

hoïc ñaïo, vaøo trong cöông giôùi Nieát-baøn, maø coõi

Nieát-baøn khoâng theâm khoâng bôùt.

Ñoàng moät vò laø giaûi thoaùt.

Phaïm giôùi aùc phaùp, tuy ngoài trong chuùng,

maø thöôøng xa lìa Taêng chuùng. Chuùng Taêng cuõng xa

lìa keû ñoù.

Hieän höõu nhieàu Phaùp baûo, nhö Töù nieäm xöù,

cho ñeán taùm Thaùnh ñaïo.

Thoï höôûng thaân lôùn nhö Töù höôùng, Töù quaû.

Laïi nöõa, khi môùi thoï giôùi, töùc ñoái vôùi khaép phaùp

giôùi ñöôïc saéc thaùi khoâng daâm, khoâng troäm, khoâng

saùt... Nhö vaäy cho ñeán 250 giôùi, 3.000 oai nghi,

80.000 teá haïnh, ñeàu thanh tònh giôùi saéc, khaép caû

phaùp giôùi.

Laïi nöõa, töø ñoù trong moãi nieäm, nhaäm vaän thaønh

töïu, giôùi phaùp thieän saéc, khaép caû phaùp giôùi, khoâng

cuøng taän. Cho neân goïi laø nhö bieån khoâng bôø vaäy.

Nhö baùu caàu khoâng chaùn: Baùu laø vua chaâu Nhö

yù. Thöù baùu naøy ôû trong moãi nieäm, coù khaû naêng möa

ñaày coõi Dieâm-phuø-ñeà, ñaày ñuû taát caû söï vui, maø theå

cuûa noù troïn khoâng toån giaûm. Giôùi cuõng nhö vaäy, ôû

trong moãi nieäm, sanh taát caû nieäm xöù nhö, Chaùnh

caàn, Nhö yù, Caên löïc, Giaùc ñaïo, caùc phaùp, cho ñeán


Tam thöøa vaø taát caû Thaùnh quaû maø giôùi theå khoâng

bieán ñoåi.

Hôn nöõa, giôùi naøy caøng hoïc caøng thaáy caùi tinh

ba cuûa noù, caøng tu caøng ñöôïc caùi thieän lôïi. Cho neân

noùi raèng nhö baùu caàu khoâng chaùn.

Taøi saûn Thaùnh löôïc coù 7 chuûng loaïi: Tín, Giôùi,

Vaên, Xaû, Hueä, Taøm vaø Quyù.

Noùi roäng coù: Luïc ñoä, Vaïn haïnh, Thaäp löïc, Töù voâ

sôû uùy, Baùch baùt tam-muoäi, Thaäp baùt baát coäng phaùp

v.v... Caùc phaùp taøi naøy do giôùi maø ñöôïc giöõ gìn.

Giôùi nhö binh gioûi töôùng maïnh, cuõng nhö thaønh

chaéc, haøo saâu, cuõng nhö hieán chöông, pheùp taéc,

cuõng nhö vua Chuyeån luaân coù ñaïi thaàn chuû kho

taøng, gìn giöõ bieân cöông khoâng ñeå bò xaâm löôïc, ñeà

phoøng keû gian taëc, khoâng ñeå bò cöôùp troäm, chænh lyù

moät caùch an oån, khoâng cho huûy hoaïi. Xuaát, naïp,

thuû, giöõ, khieán ñöôïc taêng tröôûng. Nghóa chöõ ‚hoä‛ laø

vaäy.

Moät baøi keä naøy thuyeát minh nghóa cuûa nhieáp

thieän phaùp. Tröø khí, dieät taøn, ngaên xaû ñoïa, thuyeát

minh nghóa cuûa Nhieáp luaät nghi. Khí v.v... trình

baøy ôû vaên sau.

Hoûi: - Teân goïi cuûa Ba tuï, khoâng coäng vôùi tieåu

giaùo, ñaâu ñöôïc öôùc theo nôi ñaây maø phaùn ñònh ñeå

giaûi thích?

Ñaùp: - Khi chöa khai hieån thì coù thöïc maø khoâng

coù danh, khi ñaõ khai hieån thì danh vaø thöïc ñeàu coù.

Ba nghóa roõ raøng ñaâu coù chuyeän öôùc theo nôi ñaây

maø phaùn ñònh ñeå giaûi thích.

III. THAÀY TROØ TRUYEÀN THOÏ

Tyø-baø-thi, Thöùc-khí

Tyø-xaù, Caâu-löu-toân.

Caâu-na-haøm-maâu-ni,

Ca-dieáp, Thích-ca-vaên7,

Caùc Ñaïi ñöùc Theá Toân,

Vì toâi daïy söï naøy,

Toâi nay muoán nhaéc roõ,

Caùc Ngaøi thaûy cuøng nghe.

Tyø-baø-thi, hoaëc goïi laø Duy-veä, Hoa dịch Thaéng

Quaùn. Thöùc-khí, hoaëc goïi laø Thi-khí, Hoa dòch laø

Hoûa. Tyø-xaù-phuø, hoaëc goïi laø Tuøy-dieáp, hoaëc goïi laø

Tuøy-dieáp-la, Hoa dòch laø Bieán Nhaát Thieát Töï Taïi.

Ba ñöùc Theá Toân naøy xuaát hieän ôû nôi cuoái kieáp

trang nghieâm. Caâu-löu-toân, hoaëc goïi laø Caâu-laâu-

taàn, Hoa dòch laø Kim Tòch, hay dòch laø Kim Tieân.

Ca-dieáp, hoaëc goïi laø Ca-dieáp-ba, Hoa dòch laø AÅm

Quang. Thích-ca-vaên hoaëc goïi laø Thích-ca Maâu-ni,

Trung Hoa dòch laø Naêng Nhôn, laïi dòch laø Naêng

7 Thích-ca-vaên: teân goïi taét nhöng khoâng ñuùng cuûa Thích-ca

Maâu-ni.


Nhôn Tòch Maëc. Boán ñöùc Nhö Lai naøy, giai ñoaïn

ñaàu cuûa Hieàn kieáp, thöù töï ra ñôøi.

Sôû dó choã naøo cuõng noùi ñeán baûy ñöùc Phaät naøy

vì:

Moät laø ôû trong 100 tieåu kieáp, ngöôøi vaø trôøi ôû

coõi Tònh Cö ñaõ töøng thaáy.

Hai laø Boån sö tu nghieäp haûo töôùng, baét ñaàu töø

khi ñöùc Phaät Tyø-baø-thi.

Theá Toân coù 10 hieäu ñaày ñuû, chín coõi ñeàu toân

ngöôõng. Ñaïi ñöùc laø nhaân troøn quaû ñaày, ngöôøi ñôøi

khoâng theå baèng ñöôïc.

Tyø-kheo cuõng coù theå goïi chung laø Ñaïi ñöùc, bôûi vì

coù quaûng ñaïi ñöùc haïnh vaäy.

‚Söï naøy‛ laø chæ cho 4 troïng toäi, 13 Taêng taøn,

cho ñeán tuøy luaät caùc hoïc xöù.

‚Thieän thuyeát‛ laø noùi roõ, noùi ñuùng nhö phaùp,

vaø hoøa hieäp.

‚Thaûy cuøng nghe‛ laø ngöôøi môùi thoï giôùi cho

ñeán ngöôøi 100 haï ñeàu taäp hôïp laïi ñeå nghe, töø töïa

cuûa giôùi cho ñeán keä cuûa kinh.

IV. DUØNG DUÏ KHUYEÂN ÑÖØNG PHAÙ GIÔÙI

Ví nhö ngöôøi queø chaân,

Khoâng theå ñi ñaâu ñöôïc.

Ngöôøi phaù giôùi cuõng vaäy,

Khoâng theå sanh trôøi, ngöôøi.

Muoán ñöôïc sanh leân trôøi,

Hoaëc sanh vaøo coõi ngöôøi,

Thöôøng phaûi giöõ chaân giôùi,

Ñöøng ñeå bò thöông toån.

Nhö xe vaøo ñöôøng hieåm,

Lo hö choát gaõy truïc,

Phaù giôùi cuõng nhö vaäy

Khi cheát loøng sôï haõi.

Hai baøi keä tröôùc khuyeân raên vaán ñeà trôû ngaïi

sanh vaøo coõi laønh. Moät baøi keä sau khuyeân raên vaán

ñeà sau khi cheát ñoïa vaøo ñöôøng aùc. Sanh töû duï nhö

ñöôøng hieåm.

Giôùi phaùp duï nhö choát truïc cuûa xe. Huûy giôùi thì

khi cheát töôùng cuûa ñöôøng aùc hieän ra, nhö trong

ñöôøng hieåm hö choát gaõy truïc. Tröôùc sau khoâng

nhaàm laãn, sôï seät khuûng khieáp.

Phaåm Haïnh nguyeän noùi:

Ñoùng chaët taát caû caùc cöûa cuûa ñöôøng aùc, môû

toang cöûa chính vaøo coõi nhôn thieân, Nieát-baøn. Coâng

naêng cuûa giôùi thaät söï laø nhö vaäy.

Song, trong luaät Caên baûn noùi:

Hoaëc an vui nôi theá gian, hoaëc caàu veà thieân

thöôïng, caàn phaûi tu phaïm haïnh. Ñöôïc sanh vaøo coõi

ngöôøi, trôøi taïm thoï khoaùi laïc, ngöôøi ñoù sau khi

maïng chung ñoïa vaøo ñòa nguïc, cho neân caàn caàu veà

Nieát-baøn phải tu phaïm haïnh. Ñöøng vui caùi vui cuûa

nhôn, thieân ñeå roài phaûi chòu khoå.


Luaän Nhieáp noùi:

Ñöôøng hieåm coù hai:

Sanh leân coõi trôøi.

Sanh vaøo ñöôøng aùc.

Tuy sanh leân coõi trôøi, thoï caùc thöù vui ñeïp, sau

khi baùo heát, laïi ñoïa vaøo ñöôøng aùc. Cho neân coõi trôøi,

ngöôøi khoâng phaûi laø nôi caàn mong caàu.

Baøi keä thöù hai noùi nhö vaäy, löôïc coù hai nghóa:

a) Chaân giôùi caàn giöõ gìn, khoâng neân phaù huûy.

Phaù huûy thì nhôn thieân coøn khoâng coù phaàn huoáng

laø Nieát-baøn.

b) Nhieáp thoï haïng ngöôøi thaáp keùm, noùi Nieát-

baøn thì sôï maø noùi coõi trôøi ngöôøi thì vui. Cho neân

tröôùc caàn khuyeán duï, sau môùi khieán cho hoï vaøo trí

Phaät.

Hôn nöõa, caên cöù vaøo söï ñeå noùi, neáu trì giôùi

khoâng bò phaù huûy, daàu khoâng coù ñònh hueä, quyeát

ñònh cuõng khoâng maát thoï thaân nôi coõi nhôn thieân.

Laïi nöõa, neân bieát, duøng caùi chaân ñeå duï cho giôùi

thì khoâng nôi naøo chaúng ñeán ñöôïc. Neáu muoán sieâu

thoaùt leân phaåm treân cuûa ñaøi sen, hay muoán thöøa söï

möôøi phöông caùc ñöùc Phaät, hoaëc muoán nghieâm tònh

voâ bieân coõi Phaät, hay muoán nhaäp vaøo huyeàn moân

cuûa phaùp giôùi, ñaâu khoâng duøng giôùi naøy laøm phöông

tieän ñaàu tieân.

V. TRÌNH BAØY HOÏC XÖÙ SEÕ NOÙI

Nhö ngöôøi töï soi kieáng

Ñeïp xaáu sanh vui, buoàn.

Thuyeát giôùi cuõng nhö vaäy,

Veïn, hoûng sanh möøng, lo.

Nhö hai traän xaùp chieán,

Gan, nhaùt coù tieán thoái.

Thuyeát giôùi cuõng nhö vaäy

Tònh, nhieãm sanh vui, sôï.

Vui buoàn thuoäc yù, lo sôï hieän nôi thaân haønh.

Giôùi ñöôïc hoaøn toaøn saïch thì beân trong khoâng hoå

vôùi mình, beân ngoaøi khoâng theïn vôùi ngöôøi, cho neân

taâm vui laø thaân an. Giôùi bò phaù huûy nhô nhôùp thì

beân trong coù tyø veát ñoái vôùi mình, beân ngoaøi bò nhôùp

nhuùa ñoái vôùi Taêng, cho neân oâm loøng lo sôï chuùng

vaäy.

VI. KHEN GIÔÙI LAØ HÔN HEÁT ÑEÅ KEÁT THUÙC

Theá gian vua laø lôùn,

Soâng ngoøi beå roäng hôn.

Caùc sao, traêng saùng nhaát,

Caùc Thaùnh, Phaät treân heát.

Trong taát caû caùc luaät,

Giôùi kinh laø toái thöôïng.

Nhö Lai laäp caám giôùi,

Nöûa thaùng tuïng moät laàn.


Thoï giôùi naøy goïi laø Ñaïi Sa-moân. Chöõ ‚ñaïi‛ tieáng

Phaïn goïi laø Ma-ha, goàm coù ba nghóa:

1) Lôùn, lôùn hôn heát trong coõi trôøi, ngöôøi.

2) Nhieàu, coù nhieàu phöôùc hueä.

3) Hôn, vöôït hôn caùc ngoaïi ñaïo.

Caâu ñaàu duøng ngoâi vò lôùn ñeå khen. Caâu thöù hai

duøng soá nhieàu ñeå khen. Caâu thöù ba duøng vaán ñeà

troäi hôn ñeå khen. Caâu thöù tö duøng ví duï chung ñeå

khen.

Nöûa baøi keä döôùi, chính duøng phaùp ñeå hieäp. Chæ

coù Giôùi kinh naøy laø hôn, neân thoï Giôùi naøy cuõng

thaønh hôn heát.

Taát caû caùc Luaät, nghóa laø theá gian vaø ngoaïi ñaïo

cuõng ñeàu coù luaät.

Laïi nöõa, naêm giôùi, taùm giôùi, möôøi giôùi, cuõng

khoâng baèng giôùi Tyø-kheo. Giôùi Tyø-kheo laø hôn heát.

Hôn nöõa, thieàn giôùi, voâ taän giôùi, cuõng khoâng

baèng Ba-la-ñeà-moäc-xoa giôùi. Noù laø cöông lónh cuûa

Phaät phaùp.

Laïi nöõa, Tam taïng 12 boä cuõng chæ coù Giôùi kinh

laø hôn heát. Neáu khoâng kieân trì caám giôùi, daàu hieän

tieàn coù thieàn ñònh ña trí ñi nöõa cuõng thaønh nghieäp

cuûa ma. Vì vaäy neân luaät Caên baûn noùi: ‚Phaät daïy ba

taïng giaùo, phaùp Tyø-naïi-da laø ñöùng ñaàu‛.

Laïi nöõa, caâu thöù nhaát duøng duï ñeå khen ‚giaùo‛

cuûa kinh, chæ coù ñöùc Nhö Lai töï noùi. Caâu thöù hai,

duøng duï ñeå khen “haïnh‛ cuûa kinh, taát caû phaùp ñeàu

höôùng veà giôùi. Caâu thöù ba, duøng duï ñeå khen ‚lyù‛

cuûa kinh, giôùi theå voâ taùc, maùt meû nhö maët traêng,

nhaân nôi trì phaïm coù ñaày vaø khuyeát, nhöng söï thaät

khoâng coù taêng giaûm. Caâu thöù tö, duøng duï ñeå khen

‚quaû‛ cuûa kinh, khoâng nhöõng chæ thaønh quaû cuûa

Thanh vaên maø coøn thaønh töïu ñaïo quaû cuûa Nhö Lai.

Hoûi: Voâ taùc giôùi theå töø nôi Thaày maø ñöôïc. Neáu

phaïm thieân ban ñaàu, tuy hoaøn toaøn khoâng coù taâm

che giaáu, cuõng chæ cho ‚döõ hoïc‛ maø thoâi, khoâng

duøng vaøo vieäc cuûa Taêng. Neáu duøng caùi theå cuûa maët

traêng duï cho theå voâ taùc, thì cuøng vôùi baûn taùnh coù gì

phaân bieät? Neáu töø nôi Thaày thoï maø ñöôïc, goïi laø voâ

taùc, nhö vaäy coù theâm bôùt ö?

Ñaùp: Voâ taùc laø caùi theå cuûa ñöông theå. Baûn

taùnh thanh tònh laø caùi thuoäc sôû y. Voâ taùc thuoäc veà

tu, baûn taùnh thuoäc veà tònh. Voâ taùc laø söï, baûn taùnh

laø lyù. Theå cuûa voâ taùc laø toân, theå cuûa baûn taùnh laø

theå. Song, toân cuøng vôùi theå khoâng phaûi moät, khoâng

phaûi hai. Thaáu trieät nôi toân maø ngoä ñöôïc theå. Ngu

muoäi nôi theå maø meâ luoân caû toân. Nay ñaõ duøng maët

traêng ñeå duï maø khen lyù cuûa kinh, chính laø chæ caùi

theå cuûa voâ taùc giôùi sôû y. Neân bieát, ñöôïc hay maát laø

do vaán ñeà ñaày hay khuyeát, chöù khoâng theå goïi taùnh

coù taêng coù giaûm.

Laïi nöõa, töø caâu: ‚Ví nhö ngöôøi queø chaân‛ cho

ñeán caâu ‚Giôùi kinh laø toái thöôïng‛, ñaày ñuû 4 loaïi


Taát-ñaøn: Môû ñöôøng coõi trôøi ngöôøi, ñoùng cöûa neûo thuù

döõ laø ‚Theá giôùi taát-ñaøn‛. Hai ví duï soi kieáng laø ‚vò

nhaân‛ vaø ‚ñoái trò‛ hai taát-ñaøn, tuøy theo ñoù ñeå ñöôïc

hai moùn ích lôïi sanh thieän, dieät aùc. Giôùi duï cho caùi

hôn heát, töùc ‚Ñeä nhaát nghóa taát-ñaøn‛. Theå cuûa giôùi

naøy laø tònh Phaùp thaân.

Nhö Lai laäp caám giôùi: Trong coõi ñaïi thieân,

Phaät laø Phaùp chuû. Luaät do Phaät cheá, vaø chæ coù Phaät

cheá laäp, ngoaøi ra caùc vò döôùi chæ coù theå y thöøa. Bôûi

vì chæ coù haïnh quaû vieân maõn cuûa ñöùc Nhö Lai môùi

thaáu trieät ñöôïc nghieäp taùnh nheï naëng cuûa chuùng

sanh, coøn baäc Ñaúng giaùc trôû xuoáng khoâng theå laøm

ñöôïc.

Hoûi: - Kheá kinh coù theå do 5 haïng ngöôøi noùi8.

Rieâng Tyø-ni thì chæ coù đöùc Phaät môùi ñuû thaåm quyeàn

noùi, cuõng gioáng nhö vaán ñeà leã nhaïc, chinh phaït...

chæ coù thieân töû ra leänh chö haàu môùi voøng tay cuùi

ñaàu nghe theo. Nay Ñaïi minh luaät do thieân töû cheá,

vaên voõ baù quan ñeàu ñöôïc xem. Vaäy thì, taïi sao

Phaùp cuûa Tyø-kheo, chæ cho Tyø-kheo hoïc taäp, maø

khoâng cho Sa-di, baïch y xem?

Ñaùp: - Luaät chæ do Phaät cheá, laø ñeå trình baøy caùi

phaùp toân quyù cuûa ñaïo. Song khoâng phaûi chæ coù phaùp

cuûa Taêng môùi goïi laø luaät, maø naêm giôùi, möôøi giôùi,

8 5 haïng ngöôøi noùi: Phaät phaùp coù theå coù 5 haïng ngöôøi noùi

ñöôïc: 1. Töø mieäng Phaät noùi; 2. Ñeä töû cuûa Phaät noùi; 3. Tieân

nhôn noùi; 4. Chö thieân noùi; 5. Hoùa ngöôøi noùi.

Boà-taùt giôùi ñeàu goïi laø luaät caû. Nhöõng thöù luaät ñoù,

phoå bieán cho caû 7 chuùng, cuõng nhö ñaïi luaät, ban

haønh chung cho thieân haï. Coøn ñoái vôùi giôùi phaùp cuûa

Tyø-kheo, cuõng nhö saùch bí maät trong noäi phuû, chæ

daønh caùc quan coù troïng traùch môùi ñöôïc xem. Chaúng

phaûi thöù daân ñöôïc pheùp döï vaøo ñeå nghe.

Caâu ‚nöûa thaùng tuïng moät laàn‛ laø chæ cho hai

phaàn cuûa thaùng coù traêng vaø khoâng traêng, tieâu bieåu

cho hai nghieäp thieän vaø aùc. Baïch laø muoán cho

traéng trong, haéc laø muoán cho heát toäi.

Laïi nöõa, baïch laø tieâu bieåu cho Trí ñöùc, haéc laø

tieâu bieåu cho Ñoaïn ñöùc. Trong khi thuyeát giôùi töï

moãi ngöôøi xeùt laáy.

Cho neân luaät Thaäp tuïng noùi raèng:

Phaùp Boá-taùt vaøo nöûa thaùng, nöûa thaùng caùc Tyø-

kheo hoøa hôïp moät choã, töï caân nhaéc laáy mình, ngaøy

laøm toäi gì, ñeâm laøm toäi gì, töø ngaøy thuyeát giôùi tröôùc

ñeán nay, coù laøm toäi gì khoâng? Neáu coù toäi phaûi ñeán

ngöôøi ñoàng taâm, Tyø-kheo tònh giôùi, nhö phaùp saùm

hoái. Neáu khoâng gaëp ñöôïc Tyø-kheo tònh giôùi, neân

nghó, sau naøy ta gaëp, seõ nhö phaùp saùm hoái. Nhôø

vaäy an truï trong thieän phaùp, xa lìa phaùp baát thieän.

Caên baûn taïp söï noùi:

Ta baûo caùc thaày moãi nöûa thaùng, noùi Ba-la-ñeà-

moäc-xoa. Neân bieát ñaây laø Ñaïi sö cuûa caùc thaày, laø


choã nöông töïa cuûa caùc thaày. Neáu Ta ôû ñôøi, khoâng coù

khaùc vaäy.

PHUÏ:

Phaàn thöù tö9 noùi coù 5 phaùp goïi laø trì luaät:

1) Bieát phaïm. 2) Bieát khoâng phaïm.

3) Bieát toäi nheï 4) Bieát toäi naëng.

5) Roäng tuïng 2 boä luaät.

Laïi coù 5 phaùp, 4 phaùp tröôùc nhö treân, phaùp thöù

5 laø: truï nôi Tyø-ni, khoâng bò lay ñoäng.

Laïi coù 5 phaùp, 4 phaùp tröôùc nhö treân, phaùp thöù

5 laø: Söï tranh caûi khôûi leân coù theå dieät tröø.

Ngöôøi trì Luaät coù 5 coâng ñöùc:

1) Giôùi phaàn beàn vöõng.

2) Nhieáp phuïc ñöôïc oaùn thuø.

3) ÔÛ trong chuùng, quyeát ñoaùn khoâng sôï seät.

4) Neáu coù nghi hoái, coù theå khai giaûi.

5) Khieán Chaùnh phaùp beàn vöõng.

Laïi noùi raèng coù 5 phaùp khieán Chaùnh phaùp mau

hoaïi dieät:

1) Khoâng laéng nghe thoï tuïng, öa queân nhaàm

laãn. Vaên khoâng ñaày ñuû maø daïy ngöôøi khaùc. Vaên ñaõ

khoâng ñuû nghóa lyù phaûi khuyeát.

9 Töù phaàn luaät 59, phần thöù tö Tyø-ni taêng nhaát (phần năm

phaùp), tr. 1004b17, Ñaïi 22n1428.

2) Laø ngöôøi hôn heát, baäc Thöôïng toïa trong

Taêng, caû nöôùc toân troïng, maø khoâng trì giôùi, chæ tu

caùc phaùp khoâng laønh, buoâng lung xaû boû giôùi haïnh,

khoâng sieâng naêng tinh taán. Khieán cho caùc Tyø-kheo

nieân thieáu haäu sanh, baét chöôùc caùi haïnh ñoù.

3) Ña vaên trì phaùp, trì luaät, trì ma-di, maø khoâng

duøng nhöõng gì mình bieát ñeå daïy cho chuùng, ñeå roài

oâm noù qua ñôøi.

(Trì phaùp laø bieát Tu-ña-la-taïng, nhö A-nan...

Trì Luaät laø bieát taïng Tyø-ni, nhö Öu-ba-ly... Trì-ma-

di nghóa laø kheùo leùo vaán ñeà daïy doã, ñöùng ñaàu veà

traùch nhieäm huyeàn cô, nhö Ma-ha Ca-dieáp...).10

4) Coù haïng Tyø-kheo khoù coù theå giaùo duïc, khoâng

nhaän lôøi hay, khoâng theå nhaãn nhuïc, caùc thieän Tyø-

kheo khaùc lieàn boû khoâng daïy hoï.

5) Öa ñaáu tranh, maéng chöûi laãn nhau, hai beân

tranh nhau baèng lôøi noùi, buoâng lôøi ra nhö göôm

nhö kieám, tranh caõi hôn thua.

Neáu ngöôïc laïi 5 ñieàu treân thì khieán cho Chaùnh

phaùp ñöôïc laâu beàn.

Laïi nöõa, sau khi Nhö Lai dieät ñoä, neáu Tyø-kheo

khoâng kính Phaät, Phaùp, Taêng vaø giôùi ñònh thì

Chaùnh phaùp mau tieâu dieät. Hoaëc xuaát gia trong

10 Ñoaïn trong ngoaëc naøy nguyeân chaùnh vaên Töù phaàn luaät

khoâng coù, ngaøi Trí Huùc phuï chuù theâm. Töù phaàn luaät 59, phaàn

thöù tö Tyø-ni taêng nhaát, tr. 1006b26, Ñaïi 22n1428.


phaùp luaät, khoâng heát loøng vì ngöôøi noùi phaùp, khoâng

heát loøng vì ngöôøi nghe phaùp nhôù giöõ. Duø coù kieân

trì, khoâng hay tö duy nghóa thuù, khoâng bieát nghóa,

cuõng khoâng theå tu haønh nhö phaùp. Khoâng töï lôïi,

cuõng khoâng lôïi cho ai. Vì nhaân duyeân nhö vaäy,

khieán Chaùnh phaùp mau tieâu dieät.

Ngöôïc laïi nhöõng ñieàu treân, Chaùnh phaùp ñöôïc

laâu beàn.

Luaät Ma-ha Taêng kyø noùi:

Neáu coù keû Thieän nam töû naøo giaøu loøng tin,

muoán ñöôïc 5 vieäc lôïi ích, neân taän taâm thoï trì luaät

naøy. Naêm ñieàu lôïi ích laø:

1) Kieán laäp Phaät phaùp.

2) Khieán Chaùnh phaùp laâu beàn.

3) Khoâng coù nghi hoái, thænh vaán ngöôøi khaùc.

4) Coù caùc Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni phaïm toäi sôï seät,

laøm choã nöông töïa an uûi cho hoï.

5) Ñi du hoùa khaép nôi khoâng heà bò trôû ngaïi.

Taát caû ñeàu phaûi heát mình thoï trì luaät naøy.

Laïi nöõa, ngaøi Ñaïi Ca-dieáp baûo caùc Tyø-kheo

raèng: ‚Vaán ñeà phaân chia xaù-lôïi cuûa Theá Toân chaúng

phaûi vieäc laøm cuûa chuùng ta. Quoác vöông, Tröôûng

giaû, Baø-la-moân, chuùng cö só, ngöôøi caàu phöôùc töï hoï

seõ lo vieäc phaân chia xaù-lôïi ñeå cuùng döôøng. Vieäc cuûa

chuùng ta laø kieát taäp Phaùp taïng, ñöøng ñeå cho phaùp

cuûa Phaät mau tieâu dieät‛.

Luaät Thaäp tuïng noùi:

Neáu Tyø-kheo naøo bieát Boá-taùt, bieát Yeát-ma Boá-

taùt, bieát thuyeát Ba-la-ñeà-moäc-xoa, bieát nhoùm hoïp,

thì neân cung caáp cuùng döôøng cho ho ï. Taïi sao vaäy?

Vì khi khoâng coù Phaät, ngöôøi naøy thay theá vaäy.

Laïi noùi, tuøy theo caùc Tyø-kheo thanh tònh khoâng

phaù hoaïi Chaùnh phaùp, khi thuyeát giôùi, goïi laø phaùp

truï theá.

Laïi noùi: Trì luaät coù 5 ñieàu lôïi:

1) Bieát phaùp xuaát gia.

2) Bieát Yeát-ma.

3) Bieát oai nghi.

4) Bieát y chæ.

5) Bieát trôû ngaïi ñaïo hay khoâng.

Caên baûn ni-đaø-na noùi:

Coù Bænh phaùp Yeát-ma, coù nhö phaùp thi haønh thì

goïi laø Chaùnh phaùp truï theá. Khoâng nhö vaäy, thì goïi

laø Chaùnh phaùp hoaïi dieät.

Phaät Baûo caùc Tyø-kheo: ‚Caùc thaày neáu duøng loøng

tin, xuaát gia, tinh caàu Nieát-baøn, tu tònh haïnh, caùc

Bí-soâ nhö vaäy maëc y phuïc ñaùng giaù öùc kim tieàn,

phoøng xaù nghæ ngôi, giaù ñaùng 500 kim tieàn, aên

uoáng ñaày ñuû 100 moùn myõ vò, caùc vieäc nhö vaäy Nhö

Lai ñeàu cho pheùp thoï duïng, caùc vò aáy ñeàu kham

naêng thoï duïng ñöôïc.


Neáu coù Bí-soâ phaù huûy troïng giôùi, ôû trong truù xöù

cuûa Taêng cho ñeán moät mieáng aên cuõng khoâng tieâu

ñöôïc. Trong ñaát Giaø-lam khoâng coù moät choã ñeå böôùc

moät baøn chaân, cho moät Tyø-kheo phaù giôùi.

Caùc oâng neân bieát ngöôøi phaù giôùi coù 10 ñieàu maát

maùt toäi loãi:

1) Töï bieát mình laø ngöôøi aùc phaù giôùi.

2) Ngöôøi khaùc cuõng bieát mình nhö vaäy.

3) Thieân thaàn khoâng lui tôùi giuùp ñôõ.

4) Baäc ñoàng phaïm haïnh, ngöôøi laønh bieát

phaùp ñeàu khinh reû.

5) Tieáng vang toäi aùc nghe khaép boán phöông.

6) Ñieàu chöa chöùng khoâng chöùng ñöôïc.

7) Phaùp ñaõ chöùng, thaûy ñeàu thoái thaát.

8) Nhöõng gì ñaõ nghe ñeàu bò queân heát.

9) Sau khi maïng chung taâm sanh hoái haän vì

khoâng yeân taâm, hoang mang lo sôï.

10) Sau khi boû maïng soáng naøy sanh vaøo

ñòa nguïc.

Laïi caùc Bí-soâ, neân bieát coù 5 loaïi thoï duïng:

1) Nhö chuû thoï duïng, töùc laø vò A-la-haùn,

tröø heát ba ñoäc.

2) Nhö thoï duïng cuûa cha meï, töùc laø caùc hoïc

nhôn, coøn coù caùc hoaëc nghieäp.

3) Ñöôïc pheùp thoï duïng, töùc laø baäc thuaàn

thieän dò sanh, thanh tònh giôùi, sieâng tu thieàn tuïng,

khoâng heà bieáng nhaùc.

4) Thoï duïng nhö ngöôøi maéc nôï. Nghóa laø tuy

coù phoøng caám giôùi maø khoâng sieâng tu giaùc phaåm

thieän phaùp.

5) Thoï duïng nhö keû troäm. Nghóa laø ñoái vôùi 4

troïng caám, tuøy phaïm moät toäi naøo.

Cho neân caùc thaày neân tu hoïc.

Thieän kieán tyø-baø-sa noùi:

Thieän nam töû haûo taâm xuaát gia, Luaät taïng laø

cha meï. Taïi sao vaäy? Bôûi Luaät taïng cho ngöôøi xuaát

gia ñöôïc giôùi Cuï tuùc, daïy hoïc oai nghi, y chæ nôi

Luaät taïng.

Töï thaân trì giôùi coù khaû naêng ñoaïn nghi hoaëc

cho ngöôøi, neáu vaøo trong Taêng khoâng coù sôï seät.

Neáu coù phaïm toäi y luaät quaùn xeùt, khieán cho Chaùnh

phaùp cöûu truï.

Ngöôøi trì giôùi luaät töùc laø nguoàn goác cuûa coâng

ñöùc. Nhaân nôi coäi goác cho neân nhieáp laõnh caùc phaùp

laønh.

Boä Nam haûi kyù qui noùi:

Luaät Ñaïi thöøa, Tieåu thöøa khoâng khaùc11

, ñeàu cheá

Naêm thieân, thoâng tu Boán ñeá. Neáu leã Boá-taùt, ñoïc

11 Ñoaïn naøy ngaøi Trí Huùc löôïc bôùt (Truøng trò tyø-ni söï nghóa

taäp yeáu 1, tr. 356c28, Vaïn 40n719). Nam haûi kyù qui noäi phaùp

truyeän 1, tr. 205c10, Ñaïi 54n2125: Nguyeân vaên ‚Ñaïi tieåu thöøa

taïp haønh, khaûo kyø trí daõ taéc luaät kieåm baát thuø

大小乘雜行,考其致也則律撿不殊 …‛ phaùp haønh cuûa Ñaïi thöøa vaø


kinh Ñaïi thöøa goïi laø ñaïi. Khoâng thöïc haønh ñieàu

naøy goïi laø tieåu. Coù choã noùi: Ñaïi thöøa khoâng ra

ngoaøi hai thöù: Trung quaùn, Du-giaø.

Trung quaùn thì Tuïc ñeá coù, Chôn ñeá khoâng, theå

cuûa noù nhö huyeãn.

Du-giaø thì beân ngoaøi khoâng, beân trong coù, moïi

vieäc ñeàu Duy thöùc. Ñaây ñeàu tuaân theo Phaät cheá,

phaûi, quaáy ñeàu hôïp vôùi Nieát-baøn, ñaâu coù chôn, ñaâu

coù nguïy. Chuû yù laø ôû choã ñoaïn heát caùc phieàn naõo, teá

ñoä chuùng sanh. Ñaâu phaûi muoán roäng ñeå ñeán noãi

phaân vaân, laïi theâm nhuõng taïp veà vaán ñeà kieát cheá.

Y theo ñoù maø tu haønh thì ñuû ñieàu kieän ñeán bôø beân

kia. Ngöôïc laïi ñeàu phaûi ñaém chìm nôi beán sanh töû.

Beân Taây Truùc ñeàu song haønh, lyù khoâng choáng

traùi… Laïi noùi: Phao noåi khoâng bò luûng laø boån taâm

cuûa Boà-taùt. Ñöøng khinh caùi loãi nhoû, ñeå roài laïi phaûi

coù tieáng keâu cöùu sau cuøng. Lyù hieäp caû ñaïi laãn tieåu

ñeå tu, môùi thuaän theo lôøi daïy cuûa ñöùc Töø Toân.

Ngöøa caùi loãi nhoû, quaùn ñaïi khoâng, nhieáp vaät,

laéng loøng, nhö vaäy laøm gì coù loãi. Chæ sôï töï mình

meâ, roài laïi meâ ngöôøi, theo giaùo lyù taïm trình baøy ôû

moät khía caïnh ñoái vôùi phaùp Khoâng roài tin Luaät

ñieån quaù ö troáng roãng (cho laø khoâng coù) thì sao

thaáy ñöôïc söï phoùng tuùng, bieáng nhaùc cuûa mình!

tieåu thöøa xen laïi, nhöng khaûo xeùt hai boä phaùi ñoù thì veà luaät

kieåm chöùng khoâng khaùc…

Tri moân caûnh huaán noùi:

Luaät cheá Tyø-kheo, naêm haï veà tröôùc, chuyeân tinh

Luaät boä, neáu ñaït ñöôïc vaán ñeà trì phaïm, bieän baïch

ñöôïc vieäc cuûa Tyø-kheo, thì sau ñoù môùi hoïc taäp kinh

luaän.

Thôøi nay, vöôït thöù lôùp maø hoïc, vieäc laøm ñaõ maát

thöù töï laøm sao vaøo ñaïo ñöôïc? Ñaïi Thaùnh quôû traùch,

troïn khoâng phaûi laø ñeä töû cuûa Phaät vaäy.

Vaû laïi, vöøa môùi thaám nhuaàn giôùi phaåm, lieàn cho

nghe Thaùnh giaùo, tham thieàn. Neáp soáng cuûa Tyø-

kheo khoâng heà hieåu bieát. Huoáng chi khinh khi giôùi

luaät, huûy baùng Tyø-ni, bieám nheû keû hoïc luaät cho laø

Tieåu thöøa, noùi ngöôøi trì giôùi laø chaáp töôùng. Cöù maõi

buoâng lung theo traàn tuïc, phoùng tuùng theo thoùi ngu

aùc ham aên ngon maëc ñeïp, töï goïi laø thöùc thôøi, haønh

daâm noä khí laïi xöng laø ñaït ñaïo, chöa hieåu ñöôïc toân

chæ cuûa Thaùnh, ngoä nhaäp chôn thöøa.

Vaû laïi, neáu giôùi ñaõ khinh, taïi sao oâng ñaêng ñaøn

thoï giôùi? Luaät aét huûy baùng, taïi sao laïi caïo toùc

nhuoäm y? Nhö vaäy, khinh giôùi töùc laø töï khinh, huûy

luaät laïi thaønh töï huûy. Voïng tình deã quen, chí ñaïo

khoù hoïc. Vaán ñeà baït tuïc sieâu quaàn, vaïn phaàn khoâng

coù moät. Xin roõ lôøi Thaùnh daïy, sao laïi khoâng theo?

Laïi noùi: Phaät phaùp - Hai baûo ñeàu nhôø Taêng

hoằng, Taêng baûo toàn taïi laø nöông vaøo giôùi, ngoaøi

giôùi ra khoâng bieát laáy gì ñeå thaønh laäp. Cho neân

trong kinh Hoa nghieâm noùi: ‚Thoï trì ñaày ñuû oai


nghi, giaùo phaùp, khieán cho ngoâi Tam baûo khoâng bò

ñöùt ñoaïn‛.

Qui Sôn caûnh saùch noùi:

Phaùp tòch Tyø-ni chöa töøng böôùc ñeán, lieãu nghóa

Thöôïng thöøa ñaâu hay phaân bieät.

BIEÄN MINH:

Hoûi: - Haïng ngöôøi ham thòt röôïu, haønh daâm noä

khí, khoâng ñuû ñeå baøn ñeán, neáu nhö khoâng phaïm

troïng caám, caên baûn khoâng söùt meû. Töø ñaây nghe

giaùo phaùp, tham thieàn, chuyeân caàu Thöôïng thöøa laïi

coù loãi gì? Ñaâu caàn phaûi ñôïi ñeán söï töôùng vuïn vaët

môùi hieäp vôùi lôøi daïy cuûa Phaät? Haïng ngöôøi boû ñaïi

höôùng tieåu, khoâng taäp hoïc Phaät cuøng caùc giôùi ñieàu

cuûa Phaät, vaäy thoâng ôû choã naøo?

Ñaùp: - Neáu laø keû thöôïng caên lôïi trí coù khaû naêng

ñaït ñöôïc phaùp nghóa thì Luaät nghi laø giaùo laø thieàn,

ñaâu theå coi laø söï töôùng vuïn vaët maø rieâng tìm caàu

Thöôïng thöøa. Neáu laø haïng trung vaø haï, söï töôùng

coøn chöa bieát, laøm sao coù khaû naêng xa caàu thieàn

giaùo? ‚Cuûi khoâng thaáy maø mong tìm sôïi loâng tô‛12

laø ñaây vaäy.

12 Haùn: Taân baát kieán nhi duïc saùt thu haøo 薪不見而欲察秋毫.

‚Thu haøo‛: Coù moät loaøi chim loâng caùnh cuûa chuùng ñeán muøa

thu môùi moïc, do loâng nhoû vaø mòn neân goïi laø thu haøo. Nghóa

boùng caâu naøy: Vieäc deã chöa laøm ñöôïc sao laøm ñöôïc vieäc khoù.

Keû boû ñaïi theo tieåu, loøng mong caàu töï lôïi, khoâng

taäp hoïc theo Phaät, goïi laø keû thoái maát taâm Boà-ñeà;

naêm ñöùc cuûa Sa-di coøn noùi: ‚Chæ caàu Ñaïi thöøa vì ñoä

ngöôøi vaäy‛, huoáng laø giôùi phaùp cuûa Tyø-kheo ñaâu

phaûi laø Tieåu thöøa maø cho laø khoâng taäp hoïc theo

Phaät ö?

Phaàn ñaàu trình baøy veà baøi keä khen ngôïi xong.

TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU

HEÁT QUYEÅN THÖÙ NHAÁT

TRUØNG TRÒ TYØ-NI66.254.41.11/.../PDF/LuatTrungTriTyNi_ThichDongMinh_Tap01_Quyen_01.pdf- môùi...

Documents

Transcript of TRUØNG TRÒ TYØ-NI66.254.41.11/.../PDF/LuatTrungTriTyNi_ThichDongMinh_Tap01_Quyen_01.pdf- môùi...