Şenol Tunç ODTÜ Endüstri Müh. Bilgis. Y.Müh.

MMO Enerji Çalışma grubu Üyesi

21. Yüzyıl İçin Planlama Seminerleri

Enerjide Ne Yapmalı, Nasıl Yapmalı?

Türkiye İçin Güneş Enerjisi Politikası

13 Mayıs 2016 Siyasal Bilgiler Fakültesi, Mülkiye Şeref Salonu, Cebeci, ANKARA

21. Yüzyıl İçin Planlama Enerjide Ne Yapmalı, Nasıl Yapmalı?

3

MW

(%40-55) Yıl

(%15-30) Yıl

(%3-7) Yıl (%5-10) Yıl

(%15-20) Yıl

Karşılanabilir Max. Puant Türkiye’nin Klasik Elektrik Üretim Eğrisi

Saatler

Elektrik Üretiminde kaynaklar

Hidro İhracat %0 - %2

Doğalgaz

Diğer

Taş K. +İthal Kömür

Linyit

Baz Yük

Dengeleme

DURUMUMUZ :

Son 30 yıl (1983-2012) : % 7,47

Son 20 Yıl (1993-2012): % 6,68

Son 11 yıl (2002-2012) : % 6,11

Data Ref: www.teias.gov.tr

Logaritmik Skalada Türkiye’nin Yıllık Elektrik Enerjisi Tüketim Artışı

Tedbirli bir varsayımla yıllık tüketim artış hızı yıllık %6,11 olur ise; - 2023 yılında talebimiz 438.572,9 MWh - 2030 yılında talebimiz 704.842,8 MWh

olacaktır (2014: 257,22, 2015: 264.000 MWh)

Eğer Türkiye’nin geçtiğimiz 30 yıllık talep artış hızının (%7,47) uzun dönemde devam edeceğini varsayarsak, - 2023 yılında talebimiz 498.140 MWh - 2030 yılında talebimiz 886.440 MWh olacaktır.

YILLIK ilave Kapasite İht.: 50.000’nin %5’i : 2.500 (~ 1989) 100.000’nin %5’i : 5.000 300.000’nin %5’i : 15.000 (Max. 2018)

Ne yapmak lazım ?

Elektrik; - Ucuz olsun - Sürekli olsun

- Mümkün olduğunca dışa bağımlı olmayalım (Özgür olalım)

- Kaynaklarımızı ve üretimimizi hem OPERASYONEL hem MALİ anlamda Verimli yönetelim

- Çevreyi de az kirletelim

Yeterince Böyle değilsek

MEV

ZUAT

Bu konuda Güneş’in yeri

- 2008: Nisan: GEPA Yayınlandı. Güneş Potansiyelimizin adı konuldu ( > 500.000 MW Kapasite )

- 2012: YE Kanunu R.Gazetede Yayınlandı. Toplam 600 MW kurulabilir (600/70.000 = ~%0,85 güneş olsun ).

Bir GES Max. 50 MW olabilir. Zorunlu Teşvik Uygulaması ve Zorunlu Yarışma Yönetmelikler, Tebliğler yok ama yapılacak, + ölçüm saçmalığı

- 2013: Ön Lisans başvuruları alındı. Lisanssız Üretim başvuruları başladı.

- 2015: Ön-lisans yarışmaları tamamlandı - 2016: Lisans alan: 12,9 MW, 12,9 / 600 = %2.15

İşletmeye alınan: Yok. Lisanssız Başvuru top.: ~4500 adet (~3.700 MW), İşletmede: ~450 MW (450/73.200= %0,6)

Yatıırımcının 8 Yıllık ‘Solar Survivor’ Özeti : (www.epdk.gov.tr)

TÜRKİYE GES Potansiyeli Sadece 38,5 Paralel ve altını alalım

Saha Adedi

Toplam Büyüklük Dönüm (1 d=1.000 m2)

Karşılık GES Kurulu Gücü (1 MW=20 d)

TOPLAM 4.684 5.992.500 d 299.625 MW

(TM: Max. 35 km, OG: Max.20 km ile :)

Saha Adedi

Toplam Büyüklük Dönüm (1 d=1.000 m2)

Karşılık GES Kurulu Gücü (1 MW=20 d)

TOPLAM ~35.000 ~11.500.000 d 575.000 MW

(Mevcut TM ler ve Hat limiti olmaksızın Min. 450 TWh/Yıl (1500 MWh-Yıl/MW)

860 TWh/Yıl (1500 MWh-Yıl/MW)

2015 TR Elektrik Tüketimi = ~264 TWh

- Değerler Proje Enerji Ltd.’in hesabıdır (2011), resmi değildir. - Arazi envanteri ilgili Bakanlıkların Merkezi V.Tabanlarındaki nitelik bilgilerinden elde edilmiştir.

2016 Nisan: 1 MW santral Yatırımı Maliyeti: ~ 1.100.000 $ ( herşey dahil, iyi kalite ) 1 MW işletmede satış değeri : ~ 1.500.000 $ 1 MW yıllık vergi öncesi karı : ~ 200.000 $ - 20 sene sonra : ~150.000-160.000 $ (tamamen ithal mlz. ile brüt elektrik satış fiyatı: 133 $ / MWh) Yatırım Ekonomik ve Teknik Ömrü: ~20-25 yıl Ölçek arttıkça

maliyet düşer.

2009 Ocak’tan beri İzmir’den Van’a çıkmadığımız tepe gitmediğimiz yayla kalmadı, kadastro ,tapu, m.emlak, tarım, belediye v.s. birimi kalmadı

GES Potansiyelini bir başka açıdan daha tasdikleyelim. TÜRKİYE’nin güneşle su ısıtmada durumuna karşı GES’lerde durumu ?

Güneş’le elektrik üretiminde birim kurulu güç (kW) veya üretim maliyeti (kWh) Fiyatları da ters orantılı bir grafik izlemektedir.

Dünya Güneşe Yatırım yapıyor….

CSP sistemlerde de ölçek daha küçük ama benzer görüntü vardır

2015: 200 küsur GW

GES’te Türkiye: ~ 0,45 GW. 0,45 /200 = ~ % 0,2 (Binde 2)

Global %0,9’un toplamının binde 2 siyiz.

2011’de ~% 0,5 idi

2014 Yılı (www.ren21.net) Dünya Yenilenebilirde ne durumda ?

• Almanya Puant zamanı Elektriğin > %50 sini güneşten karşılar hale geldi. Özgürlük

• Gerek yüksek güçte Santrallerde ısı depolayarak (CSP) gerekse ufak sistemlerde Akü+ısı depo sistemleriyle stabil elektrik üretimi hızla artacak, maliyetler hızla düşecek.

Dünya Güneşte ne durumda ?

Birim: TWh

Dünyanın Yıllık Enerji Tüketimi

Dalga Jeotermal

HİDRO

Biyokütle

DİĞER TEK.

RÜZGAR

D.Gaz

Petrol

Uranyum

KÖMÜR

Yenilenebilir Kaynakların Yıllık Kullanılabilir Potansiyeli,Fosil kaynakların ise bilinen toplam rezerv kapasitesi gösterilmektedir.

A Fundamental Look At Energy Reserves For The Planet, LEA/SHC Solar Update, Richard Perez & Marc Perez,2009

Dünyamızın Enerji kaynaklarına Temel Bakış Güneş her yerde vardır, sahibi yoktur.

Stabildir, her gün bilinen anlarda doğar ve batar.

Depolanabilir ve güneş enerjisi olmadığı saatlerde de kullanılabilir.

Elektrik Üretim Maliyeti, DÜNYADA tüm kaynakların fiyatının altına inene kadar sürekli düşecek olan ve daha sonra da düşecek olan tek kaynaktır..

Kullanılmayan Potansiyel sadece bizde değil, ancak biz yol almıyoruz …

http://www.ez2c.de/ml/solar_land_area/index.html

Şekilde görülen noktaların kapladığı alanlara gelen güneş enerjisininin sadece %16 güneş – enerji verimliliği ile kullanılması durumunda 27,134 Mtoe / Yıl (tonne of oil equivalent ), yani dünyanın yıllık TÜM enerji tüketiminin İKİ KATI karşılanabilmektedir.

Sadece Çöllerde büyük ölçek kurulsa bile : (conflict of interest min.da)

PROJE ENERJi Mühendislik Sistemleri Üretim Danışmanlık ve Ticaret

GÜNEŞ her yerde var. Sahibi yok. Her gün doğuşu ve batışı belli.

Ne Yapmalı : ?

Ne Yapmalı : ?

Cevap : YAPMALI Sürekli Elektrik için Daha özgür olmak için Daha ucuz elektrik tüketmek için Daha temiz olmak için İstihdam yaratmak için – Özellikle Yerli İmalat

• Güneş Enerjisini Depolamak • Yer önceliklerini belirlemek planlamak • Mümkün mertebe tüketim noktasında üretim • GES elektrik üretimini tahmin etmek • ….

(Sadece Güneş için sorarsak)

Mevzuat Anahtar Alandı

ARGE

Güneş E. Santrali, ARGE

GES Yatırımı

Termik santral gibi kesintisiz stabil üretim

7 X 24 Sürekli Elektrik

Depolama

Isı D

epo

lu C

SP

Dep

o g

iriş

çık

ışı:

< %

1 E

ner

ji Ka

ybı

Depolama : GES lerde geleceğin oyun değiştirici konusudur.

550-1200 derecede saklanan ısı enerjisi 30 yıl ekonomik ömür 1 gündeki ısı kaybı ~ 0,6 C

110 MW GES (Nevada, ABD. 75.000 Evi 7 x 24 besler güçte)

MWx ölçekli batarya

kWx ölçekli evsel batarya

MWx ölçekli Bina Altı Isı deposu

Tesla Powerwall, powerpack 6.4 kWh storage : 3000 $ ~20 yılda geri ödüyor 5-10 Yılda bu maliyetler 1/10’a kadar düşecektir.

Buzdolabı: 1,6 Kwh /gün Çamaşır mak: 2,3 kWh / kullanım. ……

DINLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM

Şenol Tunç