TPDAsistan Hekim

Komitesi

ASİSTAN HEKİMKILAVUZU

ASİST

AN

HE

KİM

KIL

AV

UZU

Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları

2018

Gözden Geçirilmiş

2. Baskı

Türkiye Psikiyatri Derneği üyelerine ücretsiz olarak dağıtılır.

Türk

iye Psik

iyatri Dern

eği Yayın

larıT

PD

Asistan

Hek

im K

omitesi

ISBN: 978-605-65673-4-6

Türkiye Psikiyatri Derneği Asistan Hekim Kılavuzu, psikiyatri eğitimine yeni başlayan sizlere, derneğimiz ve asistanlık süreci hakkında bilgi vermek amacıyla

TPD Asistan Hekim Komitesi tarafından oluşturuldu. Hangi kitapları okumalıyım? Nöbet sonrası izin hakkım var mı? Kongrelere nasıl katılacağım? Peki terapi eğitimleri? Aklınızdan geçen pek çok sorunun yanıtını bu kılavuzda bulabilirsiniz. Kılavuzun, asistanlık sürecinize katkıda bulunması ve gelecekte,

hep birlikte üretebilmek umuduyla…

TPD Asistan Hekim Komitesi

“Bandrol uygulamasına ilişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin5’inci maddesinin ikinci fıkrası çerçevesinde bandrol taşıması zorunlu değildir.”

İlk Baskıyı Yayına Hazırlayanlar

Murat AÇAR

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunu. 2016 yılında Katip Çelebi Üniversitesi İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Anabilim Dalı’ndan uzmanlığını aldı. Halen Gaziantep Dr. Ersin Arslan Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde çalışmaktadır.

Alişan Burak YAŞAR

Sakarya Fen Lisesi ve Kocaeli üniversitesi Tıp Fakültesini bitirdi. İstanbul Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Bölümü’nden 2017 yılında uzmanlığını aldı. Halen Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde çalışmaktadır.

Gamze ERZİN

Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Kliniği’nde çalışmaktadır. 2014-2016 yılları arasında TPD Ankara Şube’de Genel sekreter olarak görev almıştır. ‘Psikeart’ ve ‘Pulbiber’ dergilerinde düzenli olarak yazıları yayımlanmaktadır.

TPD Asistan Hekim Kılavuzu© 2018 Türkiye Psikiyatri Derneği

Tanıtım için yapılacak alıntılar dışında Türkiye Psikiyatri Derneği’nin izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz.

ISBN: 978-605-65673-4-6

1. Baskı: Nisan 20162. Baskı: Nisan 2018 (Gözden Geçirilmiş)

İlk Baskıyı Yayına HazırlayanlarMurat Açar, Alişan Burak Yaşar, Gamze Erzin

Gözden Geçirilmiş Baskıyı Yayın Hazırlayanlar Barış Alpuğan, Alper Bülbül, Elif Çarpar, Merve Karakılıç, Deniz Oruç

Son OkumaErsin Soylu, Tolga Binbay (TPD PETEK Yayıncılık Kurulu)

Yayın HizmetleriBAYT Bilimsel Araştırmalar Basın Yayın ve Tanıtım Ltd. Şti., Ziya Gökalp Cad. 30/31, 06420 Kızılay, AnkaraTel: (0.312) 431 30 62www.bayt.com.tr

BaskıMiki Matbaacılık Ltd. Şti.Matbaacılar Sanayi Sitesi1516/1 Sk. No: 27, Yenimahalle / AnkaraTel: (0.312) 395 21 28

Baskı TarihiNisan 2018

TPD Asistan Hekim Kılavuzu

Gözden Geçirilmiş Baskıyı Yayına Hazırlayanlar

Barış ULPUĞAN

Alper BÜLBÜL

Elif ÇARPAR

Merve KARAKILIÇ

TÜRKİYE PSİKİYATRİ DERNEĞİ YAYINLARI

Bu kılavuz 2017 yılında Avrupa Psikiyatri Asistanları Birliği - European Federation of Psychiatric Trainees (EFPT) tarafından mükemmellik ödülüne layık görülmüştür.

v

İÇİNDEKİLER

Teşekkür vii

Hoş Geldin 1Deniz Ceylan, İzmir Ekonomi Üniversitesi

Merhaba 2Barış Alpuğan, Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, İstanbul

Asistanlığa Yeniden Başlasam... 5Gamze Erzin, Ankara Dışkapı Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Kliniği

İki Yakam Nasıl Bir Araya Gelir? 7Evrim Tellioğlu Can, İstinye Devlet Hastanesi, İstanbul

Beni de Amsterdam’a Götürür Müsünüz? 9Merve Karakılıç, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi

5 Soruda Asistan Hekim Komitesi 12Asistan Hekim Komitesi, Yönetim Kurulu

Çok Duyacağınız TPD Kısaltmaları 15Murat Açar, Gaziantep Ersin Arslan Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Neyi Nereden Öğrenebilirim? Psikiyatri Eğitiminde Kaynaklara Erişim 17Murat Açar, Gaziantep Ersin Arslan Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Asistan Hekimlerin Özlük Hakları 26Murat Açar, Gaziantep Ersin Arslan Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Tez Meselesi 34Deniz Ceylan, İzmir Ekonomi Üniversitesi Elif Çarpar, Erzurum Hınıs Devlet Hastanesi

ASİSTAN HEKİM KILAVUZUvi

Türkiye Psikiyatri Derneği Asistan Eğitimi için Neler Yapıyor? 39Evrim Tellioğlu Can, İstinye Devlet Hastanesi, İstanbul

Psikoterapi Eğitimi Nereden Alınır? 42Evrim Tellioğlu Can, İstinye Devlet Hastanesi, İstanbul Yücel Yılmaz, Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, İstanbul

Psikoterapiler Gözüyle Türkiye’deki Asistan Egitim Modelleri 47Alişan Burak Yaşar, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı, İstanbul

TPD ve Uluslararası Kongrelere Nasıl Katılır, Nasıl Burs Bulurum? 53Necip Çapraz, Medipol Üniversitesi, İstanbul

Bilimsel Poster Nasıl Hazırlanır? 54Ekin Sönmez, Zonguldak Çaycuma Devlet Hastanesi Evin Azizoğlu, Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul

Psikiyatri Eğitiminde Yurt Dışı Seçenekleri 62Elif Çarpar, Erzurum Hınıs Devlet Hastanesi

Cinsel Terapi Eğitimi Nereden Alınır? 71Alper Bülbül, Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul

Asistan Hekimin Adli Psikiyatri Rehberi 73Yasin Hasan Balcıoğlu, Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Adli Psikiyatri Kliniği, İstanbul

Asistanlık Bitince: Ya Sonra? 85Murat Açar, Gaziantep Ersin Arslan Eğitim ve Araştırma Hastanesi

vii

Kılavuzun hazırlanmasında bize her alanda destek veren TPD Merkez Yönetim Kurulu üyelerine,

Dizgi ve basımın her aşamasında desteğini esirgemeyen TPD PETEK Yayıncılık Kurulu adına Tolga Binbay’a,

Ve ülkemizin dört bir yanında, zor koşullarda sağlık hizmet vermeye çalışan asistan hekim arkadaşlarımıza sonsuz teşekkürlerimizle…

TEŞEKKÜR

ASİSTAN HEKİM KILAVUZU 1

Hoş Geldin,Deniz Ceylan, İzmir Ekonomi Üniversitesi

Tıp fakültesi bitmiş, uzmanlık sınavı kazanılmış, psikiyatri kliniğinin kapısından girilmiş. Kimse yüzüne bakmadı mı? Bir de ilk günden hasta verdiler demek? Masanın bir ucunda sen, bir ucunda hasta oturuyor. Hasta bir şeyler anlatıyor, senin aklında deli sorular. Şimdi hastaya nediyeceksin?

Seminer saatine adını yazmışlar değil mi? Makale su-nacaksın, seminer sunacaksın, gece nöbet tutacaksın… Kime soru soracağını bilmiyor olabilirsin, neyi nereden öğreneceğini bilmiyor olabilirsin… Kime danışsan, kim-den öğrensen?

Sevgili meslektaşım (evet artık meslektaşız :-); bu çaresizliği yaşayan ilk kişi değilsin, sonuncu da olmaya-caksın. Hem bak biz varız, tanışalım biz Asistan Hekim Komitesi’yiz.

En iyi asistanlık koşullarında, nitelikli ve standardize edilmiş bir uzmanlık eğitimine ulaşılmasını sağlamak için Türkiye Psikiyatri Derneği Asistan Hekim Komitesinde bir araya geldik. Birlikte düşünüyor, ortak sorunlarımıza çözümler üretiyoruz.

Düşündük ki, asistanlığın ilk gününde elimizde bir kılavuz olsaydı, asistanlık daha rahat, daha verimli geçer-di. Bu yüzden deneyimlerimizi birleştirerek bu kılavuzu yazdık.

Umarız bu kılavuz asistanlıkta hayatta kalmana yar-dımcı olur. Eksikleri var biliyoruz, o eksikleri aklında tu-tup bir sonraki kılavuza yazmanı umut ediyoruz.

ASİSTAN HEKİM KILAVUZU2

MerhabaBarış Alpuğan, Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul

Elimde tahta bavulum, Haydarpaşa Garı’nın merdi-venlerinden denize doğru bakıyorum.

Aklımda binbir soru, düşünce. Onca yolu teptikten sonra geldim işte, buradayım. O sonuncu zorlu eşiği de atladım. Rahat bir nefes alıyorum galiba derken…Neden sanki her şey yeni başlıyormuş gibi hissediyorum? Burası neresi? Düşündüğüm, düşlediğim gibi mi acaba? Ne yöne gideceğim şimdi? Yolun sonu nereye çıkacak? Ne olacak şimdi bana? Ve daha bir sürüsü…

O merdivenlerdeki heyecan, merak ve endişeden daha az değildir herhalde psikiyatriye başladığımda hissettik-lerim. Çünkü yabancısı olan insanın filmlerden, kitap-lardan öğrendiği İstanbul aslında bir nebze de zihninde tamamladığı ve yarattığı kendi İstanbul’u değil midir? Psikiyatri de benim için biraz böyleydi. Tabi bunun böyle olduğunu başlarken bilmiyordum.

Psikiyatri bana göre fakültede iken hakkında en az şey bildiğimiz branşlardan biri. Muayenesinden bulgu-ların kavramsallaştırılmasına, her bir insan kadar ayrı hikayenin oluşundan tek enstrümanın hekimin ‘kendi’si oluşuna kadar… Deneyimlemeden edindiğimiz her bilgi muallak. Asistanlığa başlayana kadar da tam olarak anla-şılmıyor psikiyatrinin ne olduğu. Hoş, başladıktan sonra da anlamak zaman alıyormuş.

Sanırım bu yüzden sanki her şey yeni başlıyormuş gibi hissediyordum.Yeni de başlıyordu zira.

Bakırköy’e başladığımda serviste geçirdiğim ilk gün-lerde hissettiğim tam bir kafa karışıklığıydı. Kitaplarda

ASİSTAN HEKİM KILAVUZU 3

okuduğum hastalar karşımda. Onları muayene etmek, onlarla konuşmak durumundayım. Hastayla baş başa-yım. Tedavileri, sağaltımları, takipleri... Hastaya ne sora-cağım şimdi? Evet, şimdi ne desem. Çok dağıldı konu, nasıl toparlasam…

Hadi muayeneyi yavaştan öğrenmeye başladım, has-tayı yönlendirebiliyorum. Hangi kaynakları okusam? Nereden ne çalışsam? Kongreler hem öğretici hem keyif-li geçiyormuş. Bu kongrelere nasıl gidilir? Nereden burs bulurum? Nasıl başvurulur? Bilimsel çalışma nasıl yapılır? Psikoterapiler var bir de. Eğitimlere nerede başlayacağım?

Şimdi bakınca daha iyi anlıyorum, o dönemde basba-yağı kaygılıydım.

Derken yavaş yavaş diğer asistanlarla tanışmaya baş-ladım. (Tanışmaya başladım diyorum çünkü Bakırköy’de herkesi tanımak bir anda olacak şey değil. Kalabalık bir aile.) Benimle aynı yollardan geçen, belki de aynı soruları soran, kıdem nedir bilmeyen, çalışmak kadar eğlenmeyi de bilen o güzel insanlarla. Rahat ve içten bir ortamın içinde buldum kendimi. Bir o kadar da üretken ve ça-lışkan. Kaygımın azaldığını hissediyordum. İstediğim yerdeydim.

Ve Bakırköy’ün ağaçları, kedileri ve köpekleri... Hatta papağanları. Burayı bir hastaneden daha fazlası yapıyordu.

Şunu da gördüm ki birçok iş önlenebilir bir yoğunlu-ğa ve tüm olumsuzluklara rağmen yapılıyordu. Ama yapı-lıyordu. Keşke daha kolay olsaydı tabi.

Ve zaman kaybetmeden Türkiye Psikiyatri Derneği’ne üye oldum. Yeni bir asistan olarak derneğin bana düşün-dürdüğü ilk şey burasının da bir okul olduğuydu. Üstelik tüm ülke çapında bir iletişim ağı oluşturmayı başarmış, tüm hekimleri ve asistanları bir araya getiren bir çatı.

ASİSTAN HEKİM KILAVUZU4

Sorunları ve dahası çözümleri ortaklaştıran, eğitim ala-nında var olan eksiklikleri kapatmak için çabalayan ve da-yanışmanın hissedildiği bir yer. Ve burayı bu kadar canlı tutan üretken insanların olduğu bir yer tabi ki.

Öğrenci kalmanın ve hayata her daim acemi bir ruh ile bakabilmenin gerekliliğine inanan bir asistan hekim olarak burada olmak keyif ve heyecan verici.

Merhaba.

ASİSTAN HEKİM KILAVUZU 5

Asistanlığa Yeniden Başlasam... Gamze Erzin, Ankara Dışkapı Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Kliniği, Çiçeği burnunda uzman!

Tıp fakültesini bitirdiniz, psikiyatri ihtisasını seçtiniz, öncelikle hoş geldiniz. Peki şimdi ne yapacağız?

İlk yapmanız gereken ‘Ne? Nerede? Nasıl bir psikiyat-rist olmalıyım?’ gibi sorularla hastanenize alışabilmek. İlk başladığınız dönemde serviste yatan şizofreni ve bipolar bozukluk hastaları dışında başka psikiyatrik bozukluklara sahip kişilerle karşılaşmamış olmak sizi hayal kırıklığına uğratabilir ama siz yılmayın, sabredin. Öncelikle asistan-lığa başlar başlamaz elinize en güncel psikiyatri kitabını alın ve gördüğünüz, görmediğiniz her hasta için kitabı iki üç ayda bitirmeye gayret ederek okuyun. Bu servise uyum sağlamanızı kolaylaştırırken, psikiyatrinin de aslın-da soyut bölüm olmadığını görmenizi sağladığından sizi rahatlatacaktır.

Biyopsikososyal yaklaşım ile ele alınan psikiyatrik bozukluklar için diyelim ki biyolojik kısmını okuyarak, olan tıbbi bilgilerinize en yenisini katarak halletiniz. Peki psikolojik yönü? Asistanlığınızın altıncı ayından itibaren psikanalitik tanı, bilişsel davranışçı terapi gibi terapi ki-taplarını okumaya başlayabilirsiniz. Birinci yılınızda da artık bu terapilerle ilgili kurslara başlayıp, teorik ve sü-pervizyon eğitimleriyle iyi bir psikiyatrist olma yolunda ilerleyebilirsiniz. Ayrıca psikanalize ilginiz ve yeterince zamanınız varsa, asistanlık divana yatmak için oldukça uygun bir dönem.

Hastaların değil ama kendi sosyal tecrübelerimize gelecek olursak; benim sosyalleşme sürecim dernek ile oldu. Öncelikle bir arkadaşımın beni bir film gösterimine çağırmasıyla başlayan dernek ile tanışma ve derneğe üye

ASİSTAN HEKİM KILAVUZU6

olma sürecim, Asistan Hekim Komitesi ve TPD Ankara Şubesi’nde görev almam ile devam etti. Şimdi ise TPD Merkez Yönetim Kurulu’nda Asistan Hekim Sekreteri olmaktan büyük bir gurur duyuyorum. Birçok psikiyat-ristle tanışmam, onlardan ilham almam, kariyerime nasıl yön vereceğim ile ilgili birçok soruya cevap vermemi sağ-ladı. Benimle aynı sıkıntıları çeken birçok meslektaşımla tanışmak, genç psikiyatrist yalnızlığından beni kurtardı. Hangi eğitime katılmanın daha faydalı olacağından, han-gi kitapları okumanın gerekliliğine kadar birçok şeyi de-neyimle aktaran bir arkadaş grubu kurmamız, her zaman güvende hissetmemi sağladı. Bu yüzden şimdiki aklım olsa asistanlığımın ilk gününden itibaren derneğe üye olur, kendime en yakın çalışma birimine aktif olarak ka-tılırdım. Asistanlığının başındaki arkadaşlarımızı Asistan Hekim Komitesi’ne, uzmanlığının ilk iki yılından sonra (uzmanlığının ilk gününden itibaren de mümkün) ise Genç Psikiyatristler Komitesi’ne bekleriz. Daha yapılacak çok iş, görülecek çok şey, başarılacak çok proje var.

Sevgiler…

ASİSTAN HEKİM KILAVUZU 7

İki Yakam Nasıl Bir Araya Gelir?Evrim Tellioğlu Can, , İstinye Devlet Hastanesi, İstanbul

İki yakanız asistanlık sürecinde pek bir araya gelme-yecek! Deneyimlenmiş çok etkili çözüm önerileri yaz-mak isterdim ama bulamadım, bulabileni de duymadım. Asistanlığa ek olarak bir ya da birkaç işte daha çalışmak tek seçenek gibi gözüküyor. Devlet memuru iken başka işte çalışmak da yasal olmadığı için ayrıntılarını nasıl an-latabilirim diye düşünüyorum! Tabi üniversitede eğitim alan bir asistan hekim iseniz işiniz daha da zor, eğitim araştırma ve dal hastanelerinde döner sermaye farkı nede-ni ile kısmen de olsa ve her ay birbirini tutmasa da daha rahat olacağınız kesin. Ama son yıllarda ek ödemelerdeki düşme sebebi ile bu fark da ortadan kalkmak üzere.

Kira ve kişisel masrafları bir kenara koyarsak eğer asistanlık sürecinde eğitim kurumunuzda verilmeyen ve dışarıdan almanız gereken bir eğitim talebiniz varsa iş-ler daha da zor. Mesela psikoterapi eğitimleri. Hangisi? Bilişsel Davranışçı Terapiler’in teorik eğitim ve süperviz-yonunu tamamlamak demek en az 2-3 maaş demek. Eğer psikanalitik yönelimli bir temel teorik eğitim almak isti-yorsanız maddi olarak işiniz daha kolay olsa da daha fazla zaman ayırmanız gereken bir süreç sizi bekliyor! Zaman ise kendinize kalan kısıtlı zamandan...

Kendiniz için psikanalize ya da psikoterapiye mi baş-ladınız? Haftada 1-4 gün arası iş çıkışı zamanınız doldu demektir. Sıkı bir bütçe planlaması yaparak analize mi geçtiniz? Analiz öncesi veya sonrası vitrinlere bakmadan yürümeye başlayabilirsiniz!

Ek iş olarak neler bulabilirsiniz? Yabancı diliniz var ise çeviri yapabilirsiniz. Bu hem psikiyatri ile ilgili alanlarda hem de psikiyatri dışı alanlarda olabilir. Yasal bir sorun

ASİSTAN HEKİM KILAVUZU8

da yok. Bazı kliniklerde tutmayı düşündüğünüz psikiyat-ri/pratisyen nöbeti ya da mesai sonrası başka kliniklerde çalışmak “yasal” değil. O yüzden buradan size bunu öne-remiyoruz! Klinik nöbetlerini ve kullanamadığınız nöbet ertesi izinleri de düşünürsek oldukça yorucu olacaktır. Yine büyükşehirlerdeki imkanlar ne yazık ki diğer şehirler için geçerli değil.

Ya da siz en iyisi masrafı azaltın! Okul hayatımız bo-yunca hep bizimle olan havuz problemlerini düşünün! Alışverişten feragat ve masrafsız tatillerden çok şey kaza-nabilirsiniz?! Ve merak etmeyin bu sürecin sonunda bir muhasebeci kadar iyi hesap yapıyor olacaksınız!