Anlayış (acar söz) Ənənəvi

qiymətləndirmə

Müasir

qiymətləndirmə

1.Obyektlər, məqsədlər

2. Funksiyalar

3. Növlər

3. Xüsusiyyətlər

4. Meyarlar, göstəricilər

5. Metodlar, vasitələr

Anlayış (acar söz) Ənənəvi qiymətləndirmə Müasir qiymətləndirmə1.Obyektlər, məqsədlər Bilik, bacarıq, vərdiş. Biliklərin

inkişafına yönəlmiş. Reallıqda əsasən bilik səviyyəsi qiymətləndirilirdi

Bilik, bacarıq, vərdiş, dəyərlər. Şəxsiyyətin inkişafına yönəlmiş. Şagirdin nailiyyəti (qazanılan dəyərlər) qiymətləndirilir, inkişafı sistemli şəklidə izlənilir.

2. Funksiyalar Qiymətləndirmə şagirdə qiymət yazmaq kimi qəbul olunurdu, şagird yalnız qiymət almaq xatirinə oxuyurdu. Tədris prosesinin yalnız müəyyən bir hissəsində tətbiq edilirdi.

Qiymətləndirmə təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə yönəldilir və onu idarə edən vacib amil kimi meydana çıxır. Tədris prosesinin bütün mərhələlərində tətbiq edilir.

3. Növlər Carı və yekun qiymətləndirmə Diaqnostik, formativ (holistik, analitik), summativ qiymətləndirmə.

3. Xüsusiyyətlər Daha formal, qeyri-dəqiq, müəllimin subyektiv rəyinə əsaslanırdı, sistemsiz.

Standart əsasında qurulur. Daha obyektiv, dəqiq, adekvat, sistemli.

4. Meyarlar, göstəricilər Mövzulara əsaslanan Qiymətləndirmə standartlarına əsaslanan

5. Metodlar, vasitələr Məhdud və qeyri-çevik (şifahi cavab, yoxlama işləri, testlər)

Daha müxtəlif və çevik (müsahibə, söhbət, müşahidə, rubriklər, tapşırıqlar, valideynlərlə və digər fənn müəllimləri ilə əməkdaşlıq, şagirdlərin şifahi cavabları, şagirdlərin yazı işlərinin təhlili, test tapşırıqlarının nəticələri)

Müasir qiymətləndirmənin ənənəvi qiymətləndirmə ilə müqayisəsi

Qiymətləndirmə şagirdə qiymət yazmaq kimi qəbul olunurdu, şagird yalnız qiymət almaq xatirinə oxuyurdu.

Qiymətləndirmə təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə yönəlldilir və onu idarə edən vacib amil kimi meydana çıxır.

Cari qiymətləndirmə formalizmə gətirib çıxarırdı. Müəllimin subyektiv rəyinə əsaslanırdı.

Cari qiymətləndirilmənin aradan qaldırılması məzmun standartlarının bütövlükdə mənimsənilməsini və qiymətləndirmənin obyektivliyini təmin edir.

Tədris prosesinin yalnız müəyyən bir hissəsində tətbiq edilirdi.

Tədris prosesinin bütün mərhələlərində tətbiq edilir.

Əsasən bilik səviyyəsi qiymətləndirilirdi.

Şagirdin nailiyyəti (qazanılan dəyərər) qiymət-ləndirilir, inkişafı sistemli şəklidə izlənilir.

Qiymətləndirmə standartları mövcud deyildi.

Məzmun standartlarının mənimsənilməsi səviyyəsini ölçmək üçün qiymətləndirmə standartları müəyyənləşdirilmişdir.

Ənənəvi qiymətləndirmə Müasir qiymətləndirmə

Məktəbdaxili

Milli

Beynəlxalq

Müasir qiymətləndirmənin növləri

Summativ

Formativ

Diaqnostik

Məktəbdaxili qiymətləndirmənin növləri

Beynəlxalq qiymətləndirmə

Beynəlxalq standartlara əsaslanır.

Cəmiyyətdə inteqrasiya proseslərinin nəticəsidir.

Hər bir ölkənin vətəndaşına digər ölkədə təhsil almaq

imkani yaradır

Beynəlxalq və milli ekspertlər tərəfindən keçirilir

Milli qiymətləndirmə

Təhsil Nazirliyi tərəfindən keçirilir

Bütün pillələr və səviyyələr üzrə təlim nəticələrinin səviyyəsini müəyyən etmək məqsədi ilə aparılır

Müasir qiymətləndirmə siyasəti

“Azərbaycan Respublikasının ümumi təhsil sistemində QiymətləndirməKonsepsiyası”nın əsas istiqamətləri

Təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsi vəkeyfiyyətin idarə edilməsi müasir qiymətləndirmə siyasətinin əsası kimi

Milli Kurikulum və fənn kurikulumlarında qiymətləndirmə məsələləri

Diaqnostik qiymətləndirmə

Fənn üzrə təlimin hər hansı bir mərhələsində şagirdlərin ilkin bilik və bacarıq səviyyəsinin qiymətləndirilməsidir.• Şəraitə görə təlim məqsədləri və strategiyalarında çevik dəyişikliklər aparılmasına imkan yaradır.• Şagirdlərin maraq dairəsi, dünyagörüşü, yaşadığı mühit haqqında məlumat almağa imkan verir.

Formativ qiymətləndirmə

Təlim prosesinin hər hansı bir mərhələsi üçün müəyyən olunmuş nəticələr əsasında şagirdlərin bilik və bacarıqlarının formalaşma səviyyəsinin qiymətləndirilməsidir. Formativ qiymətləndirmə müəyyən edilmiş sxemlər üzrə aparılır.

• tədris prosesinin düzgün istiqamətləndirilməsini və səmərəliliyini təmin edir.

• şagirdlərin təlim ehtiyaclarının öyrənilməsinə imkan yaradır.

• şagirdlərin təlim sahəsində irəliləyişlərinin izlənilməsini təmin edir.

Summativ qiymətləndirmə

Təhsilin hər hansı mərhələsində (tədris vahidinin, yarımilin və ilin sonunda) şagirdlərin əldə etdikləri nailiyyətlərin qiymətləndirməsidir. Summativ qiymətləndirmə məzmun standartlarının mənimsəmə səviyyəsinin etibarlı göstəricisidir.

Summativ qiymətləndirmə

Tədrisvahidi

Summativ qiymətləndirmə

İl

YarımilMəzmun

standartları

DƏRSİN MÜŞAHİDƏSİ QEYD

1 Mövzu ilə əlaqədar şagirdlərin yaş və səviyyəsinə uyğun, idrak fəallığını təmin edən problemli şəraitin yaradılması

2 Mövzu ilə bağlı optimal iş formasının və müvafiq təlim metodların məqsədyönlü istifadəsi

3 Gözlənilən nəticəyə müvafiq olan, dəqiq ifadə olunan, müxtəlif təfəkkür növlərini (məntiqi, tənqidi, yaradıcı) inkişaf etdirən tapşırıqların verilməsi

4 Əyani vəsaitlərin və müxtəlif məlumat mənbələrinin istifadəsi

5 Şagirdlərin müstəgillik və təşəbbüskarlığına şərait yaradılması

6 Müzakirə zamanı əməkdaşlıq, dəstəkləyici mühitin yaradılması, bütün şagirdlərin müzakirəyə cəlb edilməsi

7 Dərsin tərbiyəedici və inkişafedici xarakterdə olması, müvafiq həyati bacarıqların aşılanması

8 Obyektiv , mövzuya və yaşa uyğun qiymətləndirilmə formasının seçilməsi

9 İKT-nin istifadəsi

10 Təlim vaxtının optimal bölüşdürülməsi və səmərəli istifadəsi

III gün

Qiymət-ləndirmə

Metod və vasitələri

Xüsusiy-yətləri

Keyfiyyət göstəri-ciləri

Nailiyyət səviyyə-ləri

Kəmiyyət göstəri-ciləriNövləri

Obyekti və məqsədi

Meyar və norma-tivlər

Rolu və vəzifələri

Rəğbətləndirmə Rubrikalar Təcrübə Portfolio

MüşahidəYaradıcı

tapşırıqlarYoxlama yazı işləri

İnşa

Test Müsahibə LayihəŞifahi sorğu

Yarış

METOD və VASİTƏLƏR

Şagirdin təlim nəticələrinin

qiymətləndirilməsi

Şagirdin irəliləyişlərinin

(qiymətlərinin)_ izlənməsi

Təlim prosesində qərarların qəbulu

Şagird tələbatlarının öyrənilməsi

Şagird fəaliyyətinin fasiləsiz

stimullaşdırılması

Kurikulumun qiymətləndiril

məsi

Mənimsə istiqamətində

hədəflərin təyin edilməsi

OBYEKTI və MƏQSƏDI

ROLU və VƏZIFƏLƏRI

Təlim məqsədlərinə nail olma dərəcəsi haqqında məlumat

vermək

Şagirdin bilik, bacarıq, vərdiş, dəyərlərini inkişaf səviyyəsini

müəyyən edir

Şagirdləri daha səylə çalışmağa

stimullaşdırır

Şagirdlərin yekun nailiyyətlərinin yekun qiyməti

İrəliləyiş dərəcəsi barədə bildirmək

(əksəlaqə)

MEYAR və NORMATIVLƏR

Fənnin tələblərinə uyğun

normativlər

Qiymətləndirmə standartlarına

uyğun meyarlar

Gözlənilən nəticəyə uyğun

meyarlar

Şagird fəaliyyətinə

uyğun meyarlar

Meyarların tələblərinə

müvafiq normativlər

KEYFIYYƏT GÖSTƏRICILƏRI

Mimika Jestlər

Sözlər Rəmzlər

NÖVLƏRI

Diaqnostik

Formativ

Summativ Milli

Beynəlxalq

XÜSUSIYYƏTLƏRI

ObyektivStandart əsasında qurulur

Dəqiq Adekvat

Sistemli

KƏMIYYƏT GÖSTƏRICILƏRI

Balla Rəqəmlə

Summativ

Qiymət-ləndirmə

Metod və vasitələri

Xüsusiy-yətləri

Keyfiyyət göstərici-ləri

Nailiyyət səviyyə-ləri

Kəmiyyət göstərici-ləri

Növləri

Obyekti və məqsədi

Meyar və norma-tivlər

Rolu və vəzifələri

Mimika Jestlər

Sözlər Rəmzlər

KEYFİYYƏT GÖSTƏRİCİLƏRİ

Diaqnostik Formativ

Summativ

NÖVLƏRİ

KƏMİYYƏT GÖSTƏRİCİLƏRİ

Balla Rəqəmlə

Summativ

Fənnin tələblərinə uyğun normativlər

Qiymətləndirmə standartlarına uyğun

meyarlar

Gözlənilən nəticəyə uyğun meyarlar

Şagird fəaliyyətinə uyğun meyarlar

Meyarların tələblərinə müvafiq

normativlər

Təlim məqsədlərinə nail olma dərəcəsi haqqında məlumat

vermək

Şagirdin bilik, bacarıq, vərdiş,

dəyərlərini inkişaf səviyyəsini müəyyən

edir

Şagirdləri daha səylə çalışmağa

stimullaşdırır

Şagirdlərin yekun nailiyyətlərinin yekun

qiyməti

İrəliləyiş dərəcəsi barədə bildirmək

(əksəlaqə)

ROLU və VƏZIFƏLƏRİ MEYAR və NORMATİVLƏR

Diaqnostik Formativ

Summativ

METOD və VASİTƏLƏRİ

Şagirdin təlim nəticələrinin

qiymətləndiril-məsi

Şagirdin irəliləyişlərinin (qiymətlərinin)

izlənməsi

Təlim prosesində qərarların

qəbulu

Şagird tələbatlarının öyrənilməsi

Şagird fəaliyyətinin

fasiləsiz stimullaşdırıl-

ması

Kurikulumun qiymətləndiril-

məsi

Mənimsə istiqamətində

hədəflərin təyin edilməsi

OBYEKTİ və MƏQSƏDİ

Məqsədi (obyekti)

Üsullar Vasitələr Fəaliyyət növləri

Məs., (Standart)

Əməkdaşlıq bacarığı

Müşahidə Müşahidə vərəqləri Tapşırığın cütlərdə yerinə yetirilməsi

Diaqnostik qiymətləndirmənin üsulları, vasitələri və fəaliyyət növləri

Qiymətləndirməüsulları

Tapşırıqlar(Fəaliyyət növləri)

Qiymətləndirmə meyarları

Məs., Söhbət

“Sən yay tətilini necə keçirdin, harada oldun?” mövzusu ətrafında şagirdlərlə söhbət aparmaq.

Nitqinin mükəmməl olması,

Söz ehtiyatının zəngin olması,

Danışarkən düzgün cümlə qurması,

Cümlələrin xüsusi intonasiya ilə deyilməsi

Diaqnostik qiymətləndirmənin üsulları, tapşırıqları (fəaliyyət növləri) və qiymətləndirmə meyarları

Məlumatların toplanması üçün qiymətləndirmə üsulları və vasitələrindən istifadə olunur:

Qiymətləndirmə üsulları sagirdlərin qiymətləndirilməsi üçün müəyyənləşdirilən priyomdur. Qiymətləndirmə vasitələri həmin üsulu həyata keçirmək üçün istifadə olunan alətlərdir. Qiymətləndirmənin növündən asılı olaraq üsul və vasitələr fərqli olur.

Məsələn, a) formativ qiymətləndirmə zamanı müəllimin məqsədi şagirdin riyazi məsələ həll etmək bacarığını yoxlamaqdırsa, onun istifadə edəcəyi üsul tapşırıqvermə, qiymətləndirmə vasitəsi isə riyazi çalışmalardır.b) müəllimin məqsədi şagirdin şifahi nitq bacarıqlarını qiymətləndirməkdirsə, onun istifadə edəcəyi üsul nəqletmə, qiymətləndirmə vasitəsi isə şifahi nitq bacarıqları üzrə müəllimin tərtib etdiyi qeydiyyat vərəqi ola bilər.

IV gün

Məqsədi (obyekti)

Üsullar Vasitələr Fəaliyyətlər növləri

(Standart) – Əməkdaşlıq bacarığı

Müşahidə Müşahidə vərəqləri

Tapşırığın cütlərdə yerinə yetirilməsi

Qiymətləndirmənin (diaqnostik, formativ, summativ) üsulları, vasitələri və fəaliyyət növləri

Üsullar Vasitələr Fəaliyyət növləri

Müşahidə Müşahidə vərəqləri Qrupda və ya cütlərdə hər hansı tapşırığı yerinə yetirirlər

Şifahi sual-cavab Şifahi nitq bacarıqları üzrə qeydiyyət vərəqi

Təqdimatlar hazırlayırlar

Tapşırıqvermə Çalışmalar Qrammatik tapşırıqları yerinə yetirirlər

Valideynlərlə və digər fənn

müəllimləri ilə əməkdaşlıq

Söhbət, sorğu vərəqi (şagirdin evdə və ya məktəbdəki fəaliyyəti ilə bağlı suallar yazılmış vərəq)

Sorğuların yazılı doldurulması və ya şifahi müzakirəsi

Oxu Dinləmə üzrə qeydiyyat vərəqiOxu üzrə qeydiyyat vərəqi

Ev tapşırığıları yerinə yetirilir

Yazı Yazı vərdişlərinin inkişafı üzrə qeydiyyat vərəqi

Yoxlama köçürmələr, İmlalar İfadədələrin yazırlar

Tədqiqat layihəsi Meyar cədvəli Müstəqil (yaradıcı) işi yerinə yetirilir

Rubrik Nailiyyət səviyyələri üzrə qiymətləndirilmə şkalası

Yoxlanılan bacarıq üzrə hər hansı fəaliyyət növünü həyata keçirirlər

Şifahi və yazılı təqdimat Meyar cədvəli Qrup işi və ya fərdi tədqiqatın təqdimatını hazırlayırlar

Test Test tapşırıqları Test tapşırıqlarını həll edirlər

Özünüqiymətləndirmə Özünüqiymətləndirmə vərəqləri

Özünüqiymətləndirmə vərəqlərin doldurulrlar

IV gün

№ QIYMƏTLƏNDIRMƏ ÜSULLARI

TAPŞIRIQLAR (Fəaliyyət növləri)

QİYMƏTLƏNDİRMƏ MEYARLARI

1 Söhbət «Sən yay tətilini necə keçirdin, harada oldun?» mövzusu ətrafında şagirdlərlə söhbət aparmaq. Bu zaman şagirdlərin cavabları əsasında müəllim qeydiyyatlar aparır.

Nitqinin mükəmməl olması,

Söz ehtiyatının zəngin olması,

Danışarkən düzgün cümlə qurması,

Cümlələrin xüsusi intonasiya ilə deyilməsi

Qiymətləndirmənin (diaqnostik, formativ, summativ) tapşırıqları (fəaliyyət növləri) və qiymətləndirmə meyarları

Qiymətləndirmə növləri

Tədris ilində nə zaman

aparılır (vaxtı və tezliyi)

Üsullar Fəaliyyətlər növləri

1. Diaqnostik İlin əvvəlində, ortasında, axırında

Söhbət, davranışın müşahidəsi, müsahibə, sorğu, rəsm və yazı işlərinin təhlili, özünüqiymətləndirmənin təhlili, müəllim və valideynlərdən əldə olunan məlumatların təhlili.

İmlalar, inşalar, şifahi cavablar və yazılı tapşırıqlar, oyunlar, rəsm çəkmə, müəllim və valideynlərlə əməkdaşlıq və s.

2.Formativ

3.Summativ

Rubriklər

meyar əsasında qiymətləndirmə şkalasıdır

Rubriklər holistik və analitik olaraq 2 növə ayrılır:

Holistik rubrik - şagirdin fəaliyyətinə verilən tələbləri meyarlar şəklində təsvir edir və onların nailiyyət səviyyələrini göstərir. Analitik rubrik - şagirdin fəaliyyətinə verilən tələblərdən irəli gələn meyarları bir neçə aspektə ayıraraq nailiyyət səviyyələrini müəyyən edir.

Şifahi təqdimat bacarıqlarının qiymətləndirilməsi üzrə holistik rubrik

Göstəricilər (səviyyə) Meyarlar Qeyd

4Təqdimat yaxşı təşkil olunub. Məzmun bütünlükdə əhatə olunub və həqiqətən şagirdlərin birgə əməyinin məhsuludur.

3Təqdimatın təşkili qənaətbəxşdir. Məzmun müəyyən qədər əhatə olunub və şagirdlərin onun üzərində birgə çalışdığı məlum olur.

2Təqdimatin təşkilatçılığı zəifdir. Məzmun bir qədər əhatə olunub və qrupun kollektiv işlədiyi az hiss olunur.

1Təqdimat qoyulmuş məzmunu əhatə etmir.Təqdimatın kollektiv işin nəticəsi olduğu hiss olunmur.

Şifahi təqdimat bacarıqlarının qiymətləndirilməsi üzrə analitik rubrik Cəmi

Aspektlər Göstəricilər

1 2 3 4

Təqdimatın

məzmunu

Təqdimatın məzmunu ilə bağlı məlumatı azdır və suallara cavab verməkdə çətinlik çəkir.

Məlumatlar qeyri müvafiqdir və yalnız bəsit sualları cavabalandıra bilir.

Məlumatlar məzmuna müvafiqdir, lakin bildiyini tətbiq edə bilmir.

Məzmunu ətraflı izah edir, tətbiq yollarını bilir və tətbiq edir.

Təqdimatın strukturu və

təşkili

Auditoriya təqdimatı çətin başa düşür, çünki məlumatların ardıcıllığı zəifdir.

Şagird məlumatları ötürərək təqdim etdiyi üçün auditoriya təqdimatı başa düşməkdə çətinlik çəkir.

Məlumatları auditoriyanın izləyə biləcəyi ardıcıllıqda verir.

Məlumatları auditoriyanın izləyə biləcəyi ardıcıllıqla və məntiqi şəkildə verir.

Sinif ilə göz təması

Mətni üzündən oxuyur və sinif ilə göz təması qurmur.

Mətni müntəzəm olaraq kağızdan oxuyur və sinif ilə göz təması qurmaqda çətinlik çəkir.

Kağızdan bəzi hallarda istifadə edir və əsasən sinif ilə göz təması qurur.

Mətnin məzmununu sərbəst danışır və davamlı olaraq sinif ilə göz təması qurur.

Təqdim etmə İfadələri yanlış tələffüz edir və səsi zəif eşidilir.

İfadələri yanlış tələffüz edir, auditoriya təqdimatı eşitməkdə çətinlik çəkir.

Aydın səs tonundan istifadə edir, ifadələri düzgün və dəqiq tələffüz edir.

YEKUN

Kommunikativ bacarıqlar; Refleksiya bacarığı; Müstəqil öyrənmə bacarığı; Əməkdaşlıq bacarığı; Diskusiya aparmaq bacarığı; Tədqiqat bacarığı.

sentyabr oktyabr noyabr dekabr yanvar fevral mart aprel may

Dəyər və ya keyfiyyət:……………………. (“+” və ya “--” işarəsi ilə qiymətləndirilir)

Şagirdlərin adı və soyadı

Meyar 1 Meyar 2 Meyar 3 Meyar 4

Cəmi:“+” =.....“--” =.....

1.

2.

Nəticə

Qiymətləndirmənin «keyfiyyət» üsulları

• yazı və yoxlama işlərində konstruktiv qeydlər;• «portfolio» sistemi;• verbal (sözlə);• qarşılıqlı qiymətləndirmə;• özünüqiymətləndirmə;• reytinqin çıxarılması;• rənglərlə qiymətləndirmə;• şəkillərlə qiymətləndirmə;• emosional münasibət yolu ilə qiymətləndirmə;• meyar cədvəli;• refleksiya.