TỔNG HỢP VẬT LIỆU NANO TIO2 TỪ TITANIA THƯƠNG MẠI …tồn tại ở dạng tinh thể...

10
KHOA HC CÔNG NGHTẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ & THỰC PHẨM SỐ 08/2016 8 TNG HP VT LIU NANO TIO 2 TTITANIA THƯƠNG MẠI BNG PHƯƠNG PHÁP THY NHIT Nguyễn Hoàng Lương Ngọc, Đặng Thanh Phong Trường Đại hc Công nghip Thc Phm TP. HChí Minh Ngày gi bài: 04/11/2015 Ngày chp nhận đăng: 15/12/2015 TÓM TT Nano TiO 2 dng sợi được tng hp tbột titania thương mại bằng phương pháp thủy nhit, mu đượcphân hy bng dung dch NaOH 10M trong autoclave. Các tính chất đặc trưng của TiO 2 nano sợi được đánh giá bằng các phương pháp hóa lý hiện đại: nhiu xtia X (XRD), hp phđẳng nhit N 2 và xác định bmt riêng theo lý thuyết BET, kính hiển vi điện tquét (SEM) cho thy sn phẩm thu được có cấu trúc đơn pha anatase, dng si phân bđồng đều, kch thước si t10 - 20 nm, chiu dài khong 250 - 300 nm có bmt riêng được tăng cường đạt 71 m 2 /g. Vt liu TiO 2 nano si có hot tính quang hóa tốt, được kim chng bng quá trình mt màu dung dịch xanh metylen trong điều kin có chiếu bc xUV, ánh sáng mt tri và ngay cHalogen. Tkhóa: TiO 2 , si nano, hot tính xúc tác, vt liu composite SYNTHESIZE TITANIUM OXIDE NANOROD FROM COMMERICAL TITANIUM OXIDE BY HYDROTHERMAL METHOD ABSTRACT Titanium oxide nanorod was synthesized from commerical titanium oxide by hydrothermal method of 10 M NaOH solution in autoclave. The prepared samples were characterized by X-ray diffraction (XRD), scanning electron microscopy (SEM), and nitrogen adsorption measurements (BET). The results showed that anatase phase was dominant and its morphology consisted of uniform nanorod with 10 - 20 nm in scale,lengths of the TiO 2 nanorods were 250-300 nm, its surface area as high as 71 m 2 /g. TiO 2 nanorod exhibited excellent photo- calalytic activity for degradation of methylene blue under UV, sunlight and even halogen radition. Keywords: TiO 2 ; Nanorods; Photocatalytic activity; Composites. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Vt liu nano TiO 2 rt bền, không độc, các tính cht quang hc và sinh hc cho phép chúng được ng dụng trong lĩnh vực xlý môi trường, các cht ô nhim và dit khun. Đặc bit, TiO 2 dạng anatase kch thước nano có hot tính quang xúc tác rt mnh [8]. Dưới tác động ca tia tngoi vt liu nano TiO 2 slàm phát sinh các tác nhân ôxy hoá cc mạnh như H 2 O 2 , O 2- , OH - có thphân huhu hết các hp cht hữu cơ, kh thải độc hi, vi khun, rêu mc bám trên bmt vt liu thành nhng cht vô hại như CO 2 , H 2 O. Việc điều chế nano TiO 2 đi từ các nguyên liu titanium alkoxide thu được sn phm có cp hạt đồng đều, kch thước ht cnanomet, có khnăng xúc tác quang hóa tốt, làm mt màu xanh metylen, metyl đỏ, oxi hóa được phenol thành CO 2 và H 2 O. Tuy nhiên, do các nguyên liệu đầu rất đắt tiền đ hạn chế khnăng ứng dng ca sn phm vào thc tế. Gn đây, việc sdng các ngun nguyên liu: qung ilmenite (FeTiO 3 ) rutile (TiO 2 ), … trong tự nhiên để tng hp nano TiO 2 đ được các nhà khoa học quan tâm. Tuy nhiên, do đi từ qung nên vic xlý tp chất, đảm bảo độ tinh khiết ca vt liu khá phc phc tp [1], [5], [7]. Vic tng hp vt liu nano TiO 2 tbt TiO 2 công nghiệp có độ tinh khiết cao sgim được nhiều công đoạn xlý tp cht phc tạp, đảm bảo độ tinh khiết ca vt liu. Bài báo

Transcript of TỔNG HỢP VẬT LIỆU NANO TIO2 TỪ TITANIA THƯƠNG MẠI …tồn tại ở dạng tinh thể...

Page 1: TỔNG HỢP VẬT LIỆU NANO TIO2 TỪ TITANIA THƯƠNG MẠI …tồn tại ở dạng tinh thể anatase, phần lớn TiO 2 tồn tại ở dạng vô định hình hoặc vi

KHOA HỌC CÔNG NGHỆ

TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ & THỰC PHẨM SỐ 08/2016 8

TỔNG HỢP VẬT LIỆU NANO TIO2 TỪ TITANIA THƯƠNG MẠI BẰNG PHƯƠNG

PHÁP THỦY NHIỆT

Nguyễn Hoàng Lương Ngọc, Đặng Thanh Phong

Trường Đại học Công nghiệp Thực Phẩm TP. Hồ Chí Minh

Ngày gửi bài: 04/11/2015 Ngày chấp nhận đăng: 15/12/2015

TÓM TẮT

Nano TiO2dạng sợi được tổng hợp từ bột titania thương mại bằng phương pháp thủy nhiệt, mẫu

đượcphân hủy bằng dung dịch NaOH 10M trong autoclave. Các tính chất đặc trưng của TiO2 nano sợi được

đánh giá bằng các phương pháp hóa lý hiện đại: nhiễu xạ tia X (XRD), hấp phụ đẳng nhiệt N2 và xác định bề

mặt riêng theo lý thuyết BET, kính hiển vi điện tử quét (SEM) cho thấy sản phẩm thu được có cấu trúc đơn pha

anatase, dạng sợi phân bố đồng đều, kich thước sợi từ 10 - 20 nm, chiều dài khoảng 250 - 300 nm có bề mặt

riêng được tăng cường đạt 71 m2/g. Vật liệu TiO2nano sợi có hoạt tính quang hóa tốt, được kiểm chứng bằng

quá trình mất màu dung dịch xanh metylen trong điều kiện có chiếu bức xạ UV, ánh sáng mặt trời và ngay cả

Halogen.

Từ khóa: TiO2, sợi nano, hoạt tính xúc tác, vật liệu composite

SYNTHESIZE TITANIUM OXIDE NANOROD FROM COMMERICAL TITANIUM OXIDE BY

HYDROTHERMAL METHOD

ABSTRACT

Titanium oxide nanorod was synthesized from commerical titanium oxide by hydrothermal method of 10

M NaOH solution in autoclave. The prepared samples were characterized by X-ray diffraction (XRD), scanning

electron microscopy (SEM), and nitrogen adsorption measurements (BET). The results showed that anatase

phase was dominant and its morphology consisted of uniform nanorod with 10 - 20 nm in scale,lengths of the

TiO2 nanorods were 250-300 nm, its surface area as high as 71 m2/g. TiO2 nanorod exhibited excellent photo-

calalytic activity for degradation of methylene blue under UV, sunlight and even halogen radition.

Keywords: TiO2; Nanorods; Photocatalytic activity; Composites.

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Vật liệu nano TiO2 rất bền, không độc, các tính chất quang học và sinh học cho phép

chúng được ứng dụng trong lĩnh vực xử lý môi trường, các chất ô nhiễm và diệt khuẩn. Đặc

biệt, TiO2 dạng anatase kich thước nano có hoạt tính quang xúc tác rất mạnh [8]. Dưới tác

động của tia tử ngoại vật liệu nano TiO2 sẽ làm phát sinh các tác nhân ôxy hoá cực mạnh như

H2O2, O2-

, OH- có thể phân huỷ hầu hết các hợp chất hữu cơ, khi thải độc hại, vi khuẩn, rêu

mốc bám trên bề mặt vật liệu thành những chất vô hại như CO2, H2O.

Việc điều chế nano TiO2 đi từ các nguyên liệu titanium alkoxide thu được sản phẩm

có cấp hạt đồng đều, kich thước hạt cỡ nanomet, có khả năng xúc tác quang hóa tốt, làm mất

màu xanh metylen, metyl đỏ, oxi hóa được phenol thành CO2 và H2O. Tuy nhiên, do các

nguyên liệu đầu rất đắt tiền đa hạn chế khả năng ứng dụng của sản phẩm vào thực tế. Gần

đây, việc sử dụng các nguồn nguyên liệu: quặng ilmenite (FeTiO3) rutile (TiO2), … trong tự

nhiên để tổng hợp nano TiO2 đa được các nhà khoa học quan tâm. Tuy nhiên, do đi từ quặng

nên việc xử lý tạp chất, đảm bảo độ tinh khiết của vật liệu khá phức phức tạp [1], [5], [7].

Việc tổng hợp vật liệu nano TiO2 từ bột TiO2 công nghiệp có độ tinh khiết cao sẽ giảm

được nhiều công đoạn xử lý tạp chất phức tạp, đảm bảo độ tinh khiết của vật liệu. Bài báo

Page 2: TỔNG HỢP VẬT LIỆU NANO TIO2 TỪ TITANIA THƯƠNG MẠI …tồn tại ở dạng tinh thể anatase, phần lớn TiO 2 tồn tại ở dạng vô định hình hoặc vi

KHOA HỌC CÔNG NGHỆ

TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ & THỰC PHẨM SỐ 08/2016 9

này trình bày những kết quả nghiên cứu tổng hợp vật liệu từ bột titania công nghiệp bằng

phương pháp thủy nhiệt và khảo sát quá trình quang xúc tác của vật liệu thông qua quá trình

làm mất màu dung dịch xanh metylen.

2. THỰC NGHIỆM

Lấy một lượng xác định bột TiO2 cho vào bình teflon dung tích 200 ml, thêm vào 100

ml dung dịch NaOH có nồng thay đổi từ 5M ÷ 10M. Khuấy đều mẫu trên máy khuấy từ trong

2 giờ, tránh cho bột không bị vón cục. Tiến hành thủy nhiệt trong autoclave, quá trình thủy

nhiệt mẫu được thực hiện ở nhiệt độ 120 - 180oC, trong thời gian 12 - 24 giờ [2].

Sau khi thủy nhiệt, để nguội từ từ đến nhiệt độ phòng, hỗn hợp phản ứng thu được ở

dạng sol trắng, rửa gạn nhiều lần bằng nước cất để loại bỏ bớt lượng NaOH dư, trung hòa

bằng HCl 0,1M, tiếp tục rửa kết tủa bằng nước cất đến khi pH của dịch lọc hầu như trung

tính. Lọc kết tủa bằng máy hút chân không và sấy khô ở nhiệt độ 80oC trong 5 giờ đến khối

lượng không đổi. Sản phẩm được phân tán vào dung môi etanol, rung siêu âm trong 15 phút

với công suất 500W trên thiết bị Sonics & Materials (Mỹ). Mẫu được sấy khô cho bay hết

dung môi sau đó nung mẫu trong khoảng nhiệt độ 450 - 600oC trong thời gian 45 phút để thu

được sản phẩm nano TiO2.

Thành phần tinh thể của mẫu được xác định bằng nhiễu xạ tia X trên thiết bị D5005

(Siemens, Đức) với bức xạ CuKα (λ = 1, 5406 Å). Cấp hạt và hình dạng bên ngoài được quan

sát bằng hiển vi điện tử quét (SEM) JSM Jeol 5410LV (Nhật Bản).

Hoạt tính quang xúc tác của vật liệu được nghiên cứu thông qua quá trình phân hủy

xanh metylen trong điều kiện có chiếu bức xạ UV ( công suất đèn 20W). Mật độ quang của

dung dịch được đo trên thiết bị T89 UV/VIS spectrometer ở 665nm [9], [10].

3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN.

3.1. Thành phần pha và kích thước hạt của bột TiO2 thương mại

Hình 1 trình bày giản đồ XRD của bột TiO2 thương mại, mẫu ký hiệu là T0. Kết quả

cho thấy trên giản đồ xuất hiện các pic nhiễu xạ đặc trưng của anatase với cường độ bé ở các

góc nhiễu xạ 25,3o tương ứng với mặt (101), 37,8

o (004) và 48,05

o (200). Ngoài ra, trên giản

đồ xuất hiện rất nhiều pic nhiễu xạ có cường độ rất bé. Kết quả này cho thấy: ngoài một phần

tồn tại ở dạng tinh thể anatase, phần lớn TiO2 tồn tại ở dạng vô định hình hoặc vi tinh thể.

Hình thái và kich thước hạt của bột TiO2 thương mại được quan sát bằng hiển vi điện

tử quét (SEM) được trình bày ở hình 2. Kết quả cho thấy: hình thái của hạt TiO2 thương mại

có dạng hình cầu, kết tụ thành từng đám, kich thước hạt không đồng đều, dao động trong

khoảng từ 150 - 350 nm.

Page 3: TỔNG HỢP VẬT LIỆU NANO TIO2 TỪ TITANIA THƯƠNG MẠI …tồn tại ở dạng tinh thể anatase, phần lớn TiO 2 tồn tại ở dạng vô định hình hoặc vi

KHOA HỌC CÔNG NGHỆ

TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ & THỰC PHẨM SỐ 08/2016 10

Hình 1. Giản đồ XRD bột TiO2thương mại Hình 2. Ảnh SEM bột TiO2thương mại

3.2. Tổng hợp vật liệu nano TiO2 bằng phương pháp thủy nhiệt

3.2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp nano TiO2

Bảng 1. Điều kiện tổng hợp nano TiO2 ở nồng độ NaOH khác nhau

Ký hiệu

mẫu

Khối lượng

bột TiO2 (g)

Thể tích

NaOH (ml)

Nồng độ

NaOH (mol/l)

Nhiệt độ thủy

nhiệt (oC)

Thời gian thủy

nhiệt (giờ)

T-5M 2,0 100 5 180 24

T-10M 2,0 100 10 180 24

T-15M 2,0 100 15 180 24

Điều kiện tổng hợp nano TiO2 ở những nồng độ NaOH khác nhau được trình bày ở bảng

1, ở các nhiệt độ thủy nhiệt khác nhau được trình bày ở bảng 2, ở các thời gian thủy nhiệt khác

nhau được trình bày ở bảng 3.

Bảng 2. Điều kiện tổng hợp nano TiO2 ở các nhiệt độ thủy nhiệt khác nhau

Ký hiệu

mẫu

Khối lượng

bột TiO2 (g)

Thể tích

NaOH (ml)

Nồng độ

NaOH (mol/l)

Nhiệt độ thủy

nhiệt (oC)

Thời gian thủy

nhiệt (giờ)

T-120 2,0 100 10 120 24

T-150 2,0 100 10 150 24

T-180 2,0 100 10 180 24

Hình 3. Ảnh SEM của các mẫu nano TiO2 ở các nồng độ NaOH khác nhau

Bảng 3. Điều kiện tổng hợp nano TiO2 ở các thời gian thủy nhiệt khác nhau

Faculty of Chemistry, VNU, D8 ADVANCE-Bruker - M4.5

00-021-1272 (*) - Anatase, syn - TiO2 - Y: 106.67 % - d x by: 1. - WL: 1.5406 - Tetragonal - a 3.78520 - b 3.78520 - c 9.51390 - alpha 90.000 - beta 90.000 - gamma 90.000 - Body-centered - I41/amd (141) -

Operations: Smooth 0.060 | Import

1)

File: HungHue M45.raw - Type: Locked Coupled - Start: 20.000 ° - End: 80.000 ° - Step: 0.030 ° - Step time: 0.3 s - Temp.: 25 °C (Room) - Time Started: 12 s - 2-Theta: 20.000 ° - Theta: 10.000 ° - Chi: 0.00 °

Left Angle: 23.240 ° - Right Angle: 27.680 ° - Left Int.: 10.7 Cps - Right Int.: 8.97 Cps - Obs. Max: 25.086 ° - d (Obs. Max): 3.547 - Max Int.: 71.3 Cps - Net Height: 61.4 Cps - FWHM: 1.039 ° - Chord Mid.:

Lin

(C

ps)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

150

2-Theta - Scale

20 30 40 50 60 70 80

d=

3.5

22

d=

2.3

75

d=

1.9

05

d=

1.6

80

d=

1.4

77

d=

1.3

60

T-10M T-5M

T-15M

Page 4: TỔNG HỢP VẬT LIỆU NANO TIO2 TỪ TITANIA THƯƠNG MẠI …tồn tại ở dạng tinh thể anatase, phần lớn TiO 2 tồn tại ở dạng vô định hình hoặc vi

KHOA HỌC CÔNG NGHỆ

TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ & THỰC PHẨM SỐ 08/2016 11

Ký hiệu

mẫu

Khối lượng

bột TiO2 (g)

Thể tích

NaOH (ml)

Nồng độ

NaOH (mol/l)

Nhiệt độ thủy

nhiệt (oC)

Thời gian thủy

nhiệt (giờ)

T-12H 2,0 100 10 180 12

T-18H 2,0 100 10 180 18

T-24H 2,0 100 10 180 24

Khi tăng nồng độ NaOH lên 15M (T-15M), cấu trúc sợi nano bị phá vỡ, các hạt TiO2

kích thước lớn hơn và có xu hướng kết tụ thành từng đám, phân bố không đồng đều do sự vỡ

vụn của các sợi nano.

Hình 4. Ảnh SEM của các mẫu nano TiO2 ở các nhiệt độ thủy nhiệt khác nhau

Ảnh SEM ở hình 4 cho thấy: khi tăng dần nhiệt độ thủy nhiệt, hình thái của sản

phẩm chuyển từ dạng hạt sang dạng sợi khá rõ ràng. Mẫu T-120, sản phẩm tồn tại ở dạng

hạt với kich thước khoảng 50 - 55 nm kết tụ lại thành từng đám, hình thành các tấm mỏng.

Mẫu T-150: hình thái của sản phẩm tồn tại ở dạng sợi khá rõ ràng, tuy nhiên vẫn còn một

lượng lớn sản phẩm ở dạng hạt. Mẫu T-180: các sợi có cấu trúc đồng đều, chiều dài các sợi

nano lớn hơn so với mẫu T-150, kich thước khoảng 10-20 nm và chiều dài khoảng 250 –

300nm.

Với các thời gian thủy nhiệt khác nhau, hình thái sản phẩm thủy nhiệt cũng hoàn toàn

khác nhau. Ở mẫu T-12H: sản phẩm thu được là các sợi nano. kich thước không đồng đều,

đường kính các sợi khoảng 25 - 40 nm, Khi tăng thời gian thủy nhiệt lên thành 18 và 24 giờ

(T-18H và T-24H): sản phẩm thu được ở dạng sợi kich thước đồng đều hơn. Đặc biệt mẫu T-

24H bao gồm các sợi nano với độ phân tán cao, đường kính các sợi nano trong mẫu này

khoảng 10 - 20 nm, chiều dài khoảng 250 - 300 nm, phân bố đồng đều, bề mặt các sợi nano

nhẵn.

T-150

T-180

T-120

Page 5: TỔNG HỢP VẬT LIỆU NANO TIO2 TỪ TITANIA THƯƠNG MẠI …tồn tại ở dạng tinh thể anatase, phần lớn TiO 2 tồn tại ở dạng vô định hình hoặc vi

KHOA HỌC CÔNG NGHỆ

TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ & THỰC PHẨM SỐ 08/2016 12

Hình 5. Ảnh SEM của các mẫu nano TiO2 với các thời gian thủy nhiệt khác nhau

3.2.2. Đặc trưng vật liệu nano TiO2 tổng hợp

10 20 30 40 50 60 70

A: anatase

AA

T0

T600

C­êng ®

é n

hiÔ

u x

¹ (

cps)

Gãc nhiÔu x¹ (2)

T450

A

Hình 6. Giản đồ XRD của mẫu nano TiO2

nung ở các nhiệt độ khác nhau.

Hình 7. Đường đẳng nhiệt hấp phụ - khử

hấp phụ N2 mẫu T-10M

Hình 6 trình bày giản đồ XRD của các mẫu T450, T600 và T0. Có thể nhận thấy

thành phần pha của các mẫu T0 và T450 chủ yếu ở dạng vô định hình hoặc vi tinh thể. Các

pic nhiễu xạ đặc trưng của anatase đa xuất tại các góc nhiễu xạ 25,3o, 37,8

o và 48,05

o tuy

nhiên với cường độ bé. Khi tăng nhiệt độ nung lên 600oC, cường độ các pic nhiễu xạ đặc

trưng của anatase tăng lên rõ rệt. Điều này chứng tỏ khi nung vật liệu TiO2 ở 600oC đa

chuyển TiO2 từ dạng vô định hình thành dạng tinh thể anatase.

T-12H T-18H

T-24H

Page 6: TỔNG HỢP VẬT LIỆU NANO TIO2 TỪ TITANIA THƯƠNG MẠI …tồn tại ở dạng tinh thể anatase, phần lớn TiO 2 tồn tại ở dạng vô định hình hoặc vi

KHOA HỌC CÔNG NGHỆ

TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ & THỰC PHẨM SỐ 08/2016 13

Thể

tích

khí

hấp

phụ

Va

(cm3/

g)

Thể

tích

khí

hấp

phụ

Va

(cm3

/g)

Độ dày trung bình của lớp hấp phụ t Độ dày trung bình của lớp hấp phụ t

Hình 8. Đồ thị biểu diễn sự phụ

thuộc của độ dày trung bình của lớp

hấp phụ t và thể tích khí hấp phụ Va

Hình 9. Đồ thị biễu diễn sự phụ

thuộc tuyến tính của t và Va

Hình 7 trình giản đồ đường đẳng nhiệt hấp phụ - khử hấp phụ N2 ở -196oC của mẫu T-

10M cho thấy, theo phân loại của UIPAC, đường đẳng nhiệt hấp phụ - khử hấp phụ N2 của

mẫu T-10M thuộc loại IV đặc trưng cho vật liệu mao quản. Điểm ngưng tụ của hệ ở áp suất

P/Po khá cao kết hợp với dáng điệu, đường đẳng nhiệt có một vòng trễ kiểu H3, chứng tỏ vật

liệu thu được có mao quản trung bình bán tinh thể (2 - 50 nm), mao quản này là mao quản

giữa các sợi nano. Với vòng trễ trải dài từ áp suất tương đối 0,82 đến 1,0, vật liệu có mao

quản dạng hình khe.

Các thông số bề mặt của vật liệu được trình bày ở hình 8, hình 9 và bảng 4.

Bảng 4. Các thông số đặc trưng bề mặt của vật liệu nano TiO2

Thông số Ký hiệu Đơn vị Giá trị

Diện tích bề mặt BET SBET m2/g 71,0

Diện tích mao quản TB Spore m2/g 66,2

Diện tích vi mao quản Smic m2/g 4,8

Thể tích vi mao quản Vmic cm3/g 0,0015

Thể tích mao quản TB Vpore cm3/g 0,59

Đường kính mao quản TB Dpore Å 33

3.3. Hoạt tính quang xúc tác của vật liệu TiO2

Để nghiên cứu khả năng xúc tác quang hóa của nano TiO2 dưới bức xạ UV, bức xạ

mặt trời, đèn halogen, chuẩn bị một dãy mẫu khảo sát chứa dung dịch xanh metylen với bề

dày là 15cm có nồng độ 2,5 g/l, thêm vào mỗi mẫu 10 mg vật liệu nano TiO2 T-10M. Tiến

hành chiếu bức xạ, thời gian chiếu bức xạ thay đổi từ 10 - 50 phút cho mỗi mẫu với bề dày

dung dịch là 15cm. Mẫu M0 là dung dịch xanh metylen ban đầu không có nano TiO2, dùng

để so sánh. Mẫu khảo sát sau khi chiếu xạ được quay ly tâm (3000 vòng/phút) trong 10 phút

để tách huyền phù. Mật độ quang của dung dịch được ghi ở bước sóng 665 nm trên máy trắc

quang T80. Kết quả khảo sát khả năng xúc tác quang hóa của nano TiO2 dưới bức xạ UV

2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

0

50

100

150

200

250

300

350

400

§é dµy trung b×nh cña líp hÊp phô t

Th

Ó tÝc

h k

hÝ h

Êp

ph

ô V

a (

cm

3/g

)

Page 7: TỔNG HỢP VẬT LIỆU NANO TIO2 TỪ TITANIA THƯƠNG MẠI …tồn tại ở dạng tinh thể anatase, phần lớn TiO 2 tồn tại ở dạng vô định hình hoặc vi

KHOA HỌC CÔNG NGHỆ

TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ & THỰC PHẨM SỐ 08/2016 14

(đèn UV-20W), bức xạ mặt trời (thời gian giữa trưa 10h-12h, nắng gắt), bức xạ halogen (đèn

Halogen EGK JM-500W).

Bảng 5. Độ chuyển hóa xanh metylen của vật liệu T-10M dưới tác dụng của bức xạ UV

Kí hiệu

mẫu

V dung dịch xanh

metylen 2,5 mg/l (ml)

Khối lượng

bột TiO2 (mg)

Thời gian

(phút)

Độ hấp thụ

quang

Độ chuyển

hóa (%)

M0 100 10 0 0,804 -

M10UV 100 10 10 0,370 53,9

M20UV 100 10 20 0,262 67,4

M30UV 100 10 30 0,143 82,2

M40UV 100 10 40 0,092 88,6

M50UV 100 10 50 0,045 94,4

Mật

độ

quang

500 550 600 650 700 750 800

0.0

0.2

0.4

0.6

0.8

t ®

é q

ua

ng

B­íc sãng (nm)

M0

M10UV

M20UV

M40UV

M30UV

M50UV

Bước sóng (nm)

Hình 10. Phổ UV-Vis của xanh metylen với vật liệuT-

10M dưới tác dụng của bức xạ UV

Hình 11. Cường độ màu khảo sát của các mẫu theo thời

gian chiếu xạ UV

Kết quả cho thấy khi chiếu bức xạ UV, ánh sáng mặt trời thì độ hấp thụ quang của xanh

metylen giảm rất mạnh sau 10 phút. Khi tăng thời gian chiếu xạ, độ hấp thụ quang của dung

dịch càng giảm, mẫu sau khi chiếu xạ 50 phút dưới bức xạ UV độ chuyển hóa đạt trên 94%,

dưới ánh sáng mặt trời thì độ chuyển hóa đạt 91,9%.

Bảng 6. Độ chuyển hóa xanh metylen của nano TiO2 tổng hợp theo phương pháp bazơ

dưới tác dụng của bức xạ mặt trời

Kí hiệu mẫu V dung dịch xanh

metylen 2,5 mg/l

Khối lượng bột

TiO2 (mg)

Thời gian

(phút)

Độ hấp

thụ quang

Độ chuyển

hóa (%)

M0 M10UV M20UV M30UV M40UV M50UV

Page 8: TỔNG HỢP VẬT LIỆU NANO TIO2 TỪ TITANIA THƯƠNG MẠI …tồn tại ở dạng tinh thể anatase, phần lớn TiO 2 tồn tại ở dạng vô định hình hoặc vi

KHOA HỌC CÔNG NGHỆ

TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ & THỰC PHẨM SỐ 08/2016 15

(ml)

M0 100 10 0 0,804 -

M10UV-Vis 100 10 10 0,439 45,4

M20UV-Vis 100 10 20 0,277 65,5

M30UV-Vis 100 10 30 0,194 75,9

M40UV-Vis 100 10 40 0,138 87,3

M50UV-Vis 100 10 50 0,065 91,9

Mật

độ

quang

500 550 600 650 700 750 800

0.0

0.2

0.4

0.6

0.8 M0

M50UV-Vis

M40UV-Vis

M30UV-Vis

M20UV-Vis

t ®

é q

ua

ng

B­íc sãng (nm)

M10UV-Vis

Bước sóng (nm)

Hình 12. Phổ UV-Vis của xanh metylen với vật liệu T-10M

dưới bức xạ mặt trời

Từ hình 12 và bảng 6 nhận thấy rằng khi sử dụng ánh sáng mặt trời để chiếu xạ, sau

10 phút thì độ hấp thụ quang của xanh metylen giảm nhanh, độ chuyển hóa đạt gần 45%. Sau

thời gian 50 phút thì độ chuyển hóa đạt 91,9%. Chứng tỏ nano TiO2 tổng hợp bằng phương

pháp bazơ có hoạt tính quang xúc tác tốt dưới tác dụng của bức xạ mặt trời. Mặc dù ánh sáng

mặt trời chỉ chứa 5% bức xạ UV, nhưng độ chuyển hóa xanh metylen của TiO2 khi chiếu bức

xạ mặt trời đạt gần tương tự với bức xạ đèn UV.

Bảng 7. Độ chuyển hóa xanh metylen của vật liệu T-10M dưới của bức xạ Halogen

Kí hiệu

mẫu

V dung dịch xanh

metylen 2,5 mg/l

(ml)

Khối lượng bột

TiO2 (mg)

Thời gian

(phút)

Độ hấp thụ

quang

Độ chuyển

hóa (%)

M0 100 10 0 0,804 -

M10Hal 100 10 10 0,572 28,8

M20Hal 100 10 20 0,482 40,1

M30Hal 100 10 30 0,396 50,7

M40Hal 100 10 40 0,202 75,9

M50Hal 100 10 50 0,095 88,2

Page 9: TỔNG HỢP VẬT LIỆU NANO TIO2 TỪ TITANIA THƯƠNG MẠI …tồn tại ở dạng tinh thể anatase, phần lớn TiO 2 tồn tại ở dạng vô định hình hoặc vi

KHOA HỌC CÔNG NGHỆ

TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ & THỰC PHẨM SỐ 08/2016 16

Mật

độ

quang

500 550 600 650 700 750 800

0.0

0.2

0.4

0.6

0.8

M0

M50Hal

M40Hal

M30Hal

M20Hal

t ®

é q

ua

ng

B­íc sãng (nm)

M10Hal

Bước sóng (nm)

Hình 13. Phổ UV-Vis của xanh metylen với vật liệu T-10M

dưới bức xạ Halogen

Khi chiếu xạ đèn Halogen, độ chuyển hóa giảm chậm hơn so với bức xạ UV và ánh

sáng mặt trời. Sau khi chiếu xạ 50 phút, độ chuyển hóa đạt 88%. Như vậy, nano TiO2 tổng

hợp có hoạt tính quang hóa tốt dưới bức xạ UV và bức xạ mặt trời, tương đối tốt dưới bức xạ

halogen.

Hình 13 trình bày phổ UV-Vis của xanh metylen với xúc tác nano TiO2 tổng hợp khi

chiếu xạ bằng UV, ánh sáng mặt trời, đèn Halogen trong thời gian 10 phút.

Có thể thấy rằng, cùng một lượng xúc tác nano TiO2 và thời gian chiếu bức xạ như

nhau, độ chuyển hóa xanh metylen giảm dần theo trật tự UV > ánh sáng mặt trời > đèn

Halogen.

4.

KẾT LUẬN

Đa xác định được các điều kiện thích hợp để tổng hợp vật liệu TiO2 có cấu trúc nano

dạng sợi. Với nồng độ NaOH 10M, nhiệt độ thủy nhiệt 180oC trong autoclave, thời gian thủy

nhiệt là 24 giờ, sản phẩm thu được tồn tại ở dạng sợi phân bố đồng đều, kich thước sợi dao

động từ 10 - 20 nm, chiều dài khoảng 250 - 300 nm. Thành phần pha tinh thể của sản phẩm

Mật

độ

quang

500 550 600 650 700 750 800

0.0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

M10UV

M10UV-Vis

t ®

é q

ua

ng

B­íc sãng (nm)

M10Hal

Bước sóng (nm)

Hình 14. Phổ UV-Vis của xanh metylen với vật liệu T-10M

dưới tác dụng của 3 nguồn bức xạ khác nhau

Page 10: TỔNG HỢP VẬT LIỆU NANO TIO2 TỪ TITANIA THƯƠNG MẠI …tồn tại ở dạng tinh thể anatase, phần lớn TiO 2 tồn tại ở dạng vô định hình hoặc vi

KHOA HỌC CÔNG NGHỆ

TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ & THỰC PHẨM SỐ 08/2016 17

thu được sau khi nung ở 600oC trong 45 phút chủ yếu là anatase, diện tích bề mặt của sản

phẩm đạt 71 m2/g. Vật liệu nano TiO2 tổng hợp được được đều có khả năng xúc tác quang

hóa tốt làm mất màu dung dịch xanh metylen dưới bức xạ UV, ánh sáng mặt trời và ngay cả

Halogen.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]. C. C. Tsai, J. N. Nian, H. Teng, “Mesoporous nanotube aggregates obtained from

hydrothermally treating TiO2 with NaOH”, Applied surface science, 253, pp. 1898-1902,

2006.

[2]. H. Yu, J. Yu, B. Cheng, J. Lin, “Synthesis, characterization and photocatalytic activity of

mesoporous titania nanorod/titanate nanotube composites”, Journal of Hazardous Materials,

147, pp. 581–587, 2007

[3]. G. H. Du, K. Q. Chen, R. C. Che, Z. Y. Yuan, L. M. Peng, “Preparation and structure

analysis of titanium oxide nanotubes”, Appl. Phys. Lett., 79, pp. 3702-3704, 2001.

[4]. L.Xiong,Y.Yang,J.Mai,W.Sun,C.Zhang, D.Wei,Q.Chen,J.Ni, “Adsorption behavier of

methylen blue into titanate nanotubes”, Chemical Engneering Journal, 156, pp. 313-320,

2010.

[5]. L. Wu, J. C. Yu, X. Wang, L. Zhang, J. Yu, “Characterization of mesoporous

nanocrystalline TiO2 Photocatalytic synthesized via a solvothermal process at a low

temperature”, Tournal of Solid State Chemistry, 178, pp. 321-328, 2004.

[6]. S. Zhan, J. Yang, Y. Liu, N. Wang, J. Dai, H. Yu, X. Gao, Y. Li, “Mesoporous Fe2O3-

doped TiO2 nano structurer fibers with higher photocatalytic activity”, Journal of Colloid and

Interface Sicence, 355, pp. 328-333, 2011.

[7]. S. Kim , H. Park , C Kwak , M. Ji, M. Lee, J. Paik, B. Choi, “Characterization of pore

structure of mesoporous hydrogen titanium oxide hydrates”, Journal of Physics and

Chemistry of Solids, 69, pp. 1139-1141, 2008.

[8]. X. Chen, S. Mao, “Titanium dioxide nanomaterials: synthesis, properties, modifications,

and application”, Chem. Rev., 107, pp. 2891-2959, 2007.

[9]. W. Fumin, S. Zhansheng, G. Feng, J. Jinting, A. Motonari, J. Chin, “Morphology

Control of Anatase TiO2 by Surfactant - assisted Hydrothermal Method, Chin. J. Chem. Eng.,

15(5), pp. 754 – 759, 2007.

[10]. Y. Jiang, P. Zhang, Z. Liu, F. Xu, “The preparation of porous nano-TiO2 with high

activity and the discussion of the cooperation photocatalysis mechanism”, Materials

Chemistry and Physics, 99, pp. 498-504, 2005.