Tim Hieu Ve Analytic Hierachy Process (AHP) Thong Qua Minh Hoa
10
mrbkiter Khoa CNTT – Trường ĐHBK TPHCM TÌM HIỂU VỀ ANALYTIC HIERACHY PROCESS THÔNG QUA MINH HỌA Trong đời sống chúng ta , đôi lúc thật khó khăn để quyết định một việc nào đó. Trong phát triển một phần mêm, thật khó khăn để chọn một kiến trúc phần mềm nào thích hợp mà dựa vào những thuộc tính về chất lượng. Đôi lúc ta phải quyết địn h dựa vào kinh nghiệm từ chính mình hay của người kh ác. Vì lý do này, để cho việc làm một quyết định theo một phương pháp khoa học hơn , một kỹ thuật làm quyết định đã được giới thiệu , đó là AHP (Analytic Hierachy Process). I- Giới thiệu về AHP : Hãy xem ví dụ sau : Ở đây là sự lựa chọn người lãnh đạo thích hợp nhất từ các ứng cử viên là Tom , Dick và Harry. Yếu tố xem xét là tuổi , kinh nghiệm, trình độ và uy tín. Nếu ta không có một phương pháp cụ thể thì việc lựa chọn rất là khó khăn. Nhưng khi áp dụng kỹ thuật AHP vào, ta có được các trọng số ưu tiên dành cho các ứng viên . Từ đây ta c ó thể thấy việc chọn Dick là thích hợp nhất cho vị trí lãnh đạo. Tiếp theo đó là Tom và cuối cùng là Harry. Vậy AHP là gì ?
Transcript of Tim Hieu Ve Analytic Hierachy Process (AHP) Thong Qua Minh Hoa
mrbkiter
TM HIU V ANALYTIC HIERACHY PROCESS THNG QUA MINH HATrong i sng chng ta , i lc tht kh khn quyt nh mt vic no . Trong pht trin mt phn mm, tht kh khn chn mt kin trc phn mm no thch hp m da vo nhng thuc tnh v cht lng. i lc ta phi quyt nh da vo kinh nghim t chnh mnh hay ca ngi khc. V l do ny, cho vic lm mt quyt nh theo mt phng php khoa hc hn , mt k thut lm quyt nh c gii thiu , l AHP (Analytic Hierachy Process).
I-
Gii thiu v AHP :Hy xem v d sau :
y l s la chn ngi lnh o thch hp nht t cc ng c vin l Tom , Dick v Harry. Yu t xem xt l tui , kinh nghim, trnh v uy tn. Nu ta khng c mt phng php c th th vic la chn rt l kh khn. Nhng khi p dng k thut AHP vo, ta c c cc trng s u tin dnh cho cc ng vin . T y ta c th thy vic chn Dick l thch hp nht cho v tr lnh o. Tip theo l Tom v cui cng l Harry. Vy AHP l g ?
Khoa CNTT Trng HBK TPHCM
mrbkiter AHP l mt k thut to quyt nh , n gip cung cp mt tng quan v th t sp xp ca nhng la chn thit k v nh vo n m ta tm c mt quyt nh cui cng hp l nht. AHP gip nhng ngi lm quyt nh tm thy ci g l hp l nht cho h v gip h vic hiu nhng vn ca mnh . Da vo ton hc v tm l hc , AHP c pht trin bi Saaty trong nm 1970 v c m rng v b sung cho n nay. AHP cung cp mt khung sn chnh xc cho cu trc mt vn cn gii quyt. AHP kt hp cht ch vi chun quyt nh v ngi lm quyt nh s dng phng php so snh theo cp (pairwise comparison) xc nh vic nh i qua li gia cc mc tiu.
II-
Qui trnh c bn ca AHP.
AHP c 3 phn on c bn : phn gii vn cn gii quyt , so snh s nh gi ca nhng phn t v tng hp u tin. Ta xem xt v d sau : Mt cng ty mun chn mt v tr m rng hot ng cng ty.Cng ty s dng AHP nhm xc nh v tr no thch hp xy dng nh my mi. Cng ty da vo 4 tiu ch :gi tr ti sn(Price) , khong cch gia cc nh cung cp (Distance) , cht lng lao ng(Labor) v chi ph lao ng (Wage). Cng ty c 3 v tr (location) A , B , C xem xt da vo 4 tiu ch trn.Ta s xem xt quy trnh ca AHP thng qua v d ny. 1. Phn gii vn cn gii quyt : AHP phn gii vn ra thnh cu trc cy phn cp . lm iu ny bn phi khm ph nhng kha cnh ca vn t tng qut n chi tit , biu din chng theo cy a nhnh . Phn t ti mc cao nht ca cy c gi l mc tiu (goal). Nhng phn t mc cui cng c gi l nhng s la chn (alternative). Ngoi ra cn mt nhm cc phn t lin quan n cc yu t hay tiu chun (criteria) lin kt gia nhng s la chn v mc tiu. Mt cy phn cp vi mc tiu nh , nhng s la chn l cc phn t l v cc phn t tiu chun thi gia. v d trn , ta s c 4 tiu ch l gi tr ti sn , khong cch gia cc nh cung cp,cht lng lao ng v chi ph lao ng. 3 s la chn l v tr A , B , C. y l cy phn cp AHP cho v d :
Khoa CNTT Trng HBK TPHCM
mrbkiter
V d v m hnh cy phn cp AHP.
2. So snh s nh gi ca nhng phn t. c th nh gi s quan trng ca mt phn t vi 1 phn t khc , ta cn mt mc thang o ch s quan trng hay mc vt tri ca mt phn t vi 1 phn t khc qua cc tiu chun hay tnh cht. V vy ngi ta a ra bng cc mc quan trng nh sau : Mc quan trng Quan trng nh nhau (Equal Importance) Quan trng bng nhau cho n va phi (weak or slight) Qun trong va phi (Moderate importance) Quan trng t va phi n hi quan trng hn (moderate pus) Hi quan trng hn (Strong importance) Hi quan trng cho n rt quan trng (strong plus) Rt quan trng (very strong importance) Rt quan trng cho n v cng quan trng(very , very Strong) V cng quan trng Gi tr s 1 2 3 4 5 6 7 8 9 c u tin mc cao nht c th Mt hot ng rt quan trng. Kinh nghim v s phn quyt c s u tin va phi cho mt hot ng. Kinh nghim v s phn quyt u tin mnh cho mt hot ng Gii thch 2 hot ng ng gp ngang nhau
Bng xp hng cc mc quan trng
Khoa CNTT Trng HBK TPHCM
mrbkiter
V d , nu mt phn t A quan trng hn phn t B v c nh gi mc 9 , khi B rt t quan trng vi A v c gi tr l 1 / 9. Bn cht ton hc ca AHP chnh l vic cu trc mt ma trn biu din mi lin kt ca cc gi tr ca tp phn t. Ma trn h tr rt cht ch cho vic tnh ton cc gi tr . ng vi mi phn t cha ta thit lp mt ma trn cho cc s so snh ca nhng phn t con ca n. v d trn , ta c 5 phn t c cc phn t con , l phn t mc tiu , gi c , khong cch , cht lng lo ng v chi ph lao ng . Ta thit lp cc ma trn cc ma trn cho tng phn t da vo bng xp hng cc mc quan trng nh sau: Gi c : Khong cch.
Cht lng lao ng :
Chi ph nhn cng :
Ngoi ra, ta c ma trn u tin cho cc tiu ch :
3. Tng hp u tin . Ta s dng nhng ma trn c c t bc 2 c th thit lp ra u tin (priority) ca cc phn t trong cy phn cp. u tin l mt s khng m chy t 0 n 1. Chng biu din s lin kt ca trng s trong tng phn t tng mc.Theo nh ngha, u tin ca mc tiu l 1. Tng u tin ca mt mc s l 1. v d trn , vi tng ma trn ta s ra c vecto v u tin cho cc nhn t trong ma trn .Ta s khng i vo chi tit ti sao li tnh ra c nh vy. Ma trn gi c : Vector u tin :
Ma trn khong cch :
Khoa CNTT Trng HBK TPHCM
mrbkiter
Ma trn cht lng lao ng :
Ma trn chi ph lao ng :
Ma trn u tin cho cc tiu ch .
Vector u tin ca cc tiu ch
T nhng vector u tin v gi c , v khong cch , cht lng lao ng v chi ph lao ng ta thit lp nn ma trn tiu ch nh sau :
Ta nhn ma trn u tin vi vector u tin ca cc tiu ch , khi s ra kt qu vector u tin ca cc la chn A , B , C.
By gi ta c y u tin ca cc phn t . Ta c cy phn cp c thit lp u tin trong v d trn nh sau :
Khoa CNTT Trng HBK TPHCM
mrbkiter
Cy phn cp c thit lp u tin
Nhn vo cy phn cp ta thy la chn v tr C l thch hp nht.
III-
Cc cng c lin quan n AHP .
AHP c th c chy bi s dng dng mt cng c dng bng tnh nh Excel.Ngoi ra cn c mt cng c c tnh h tr tt hn v trc quan hn l Expert Choice . y ta s xem xt Expert Choice version 11.5 . 1. Giao din Expert Choice version 11.5 . Khi bt u khi ng Expert Choice , giao din chng trnh hin ra nh sau :
Khoa CNTT Trng HBK TPHCM
mrbkiter
Trong hp thoi Welcome to Expert Choice , chn Create new model chn phng php l direct ri nhn OK . Lu m hnh vi 1 ci tn no . By gi ta xem xt cch s dng Expert Choice. 2. Cch s dng Expert Choice 11.5. Trong hp thoi Goal Description , ta nh vo l choose the best location ri nhn OK.
Bm vo Edit > Insert Child or Current Node , nhp vo Price , Distance , Labor v Wage.
Khoa CNTT Trng HBK TPHCM
mrbkiter
Ta c c mc u tin ca cy phn cp. Gi ta bt u so snh cc cp trong mc 1. Nhn mc Goal > Assessment > Pairwise . Ta chn tab 3:1 . Sau bt u nhp gi tr u tin mc 1 vo.
Ta ln lt nhp cc gi tr vo.
Khoa CNTT Trng HBK TPHCM
mrbkiter
Sau khi nhp xong cc gi tr , chn Assessment > Calculate hoc chn th Priorities devired from pairwise Comparisons . Mn hnh priority hin ra .
By gi ta nhp cc phng n. Bm Edit > Alternative . Nhp vo cc phng n A , B , C. Ta chn Go > DataGird.
Khoa CNTT Trng HBK TPHCM
mrbkiter Nhp chn tng ct mc tiu , bm Formula Type > Direct . Nhp gi tr vo cc tiu ch ta ra c bng sau :
Nhn vo bng ta thy ct total. Ct ny ch ra chn C l thch hp nht . N trng vi kt lun ta lm tay trn.
IV-
Kt lun.
Bi vit gii thiu s qua v AHP v cc qui trnh c bn khi p dng AHP to mt quyt nh. Sau gii thiu ngn cng c s dng AHP gip h tr to quyt nh. Bi vit tuy cn s si nhng s gip ngi c nm c nhng nim s khai v AHP cng nh cch s dng. Hin nay AHP ang c s dng rng ri v vn cn c tip tc pht trin.
V-
Tham kho.1. 2. 3. 4. 5. Wikipedia , http://en.wikipedia.org/wiki/Analytic_Hierarchy_Process . Hoang Pham, Software Reliability , USA. Geoff Coyle , The Analytic Hierarchy Process (AHP). Thmas L.Saaty , Decision making with the Analytic Hierarchy Process , USA. Liming Zhu , Tradeoff and Sensitivity Analysis in Software Architecture Evalution Using Analytic Hierarchy Process , Australia.
Khoa CNTT Trng HBK TPHCM
