DOI:10.29252/ijn.33.126.58

Iran Journal of Nursing (IJN)

Oct 2020: 58- 68 33, No. 126, Vol

The Relationship between Serum Levels of Oxidative Stress Biomarkers

and Dysmenorrhea, Dyspareunia and Pelvic Pain in Women with

Endometriosis

Leila Amini1, Maryam Shami2, Razieh Chegini3

Abstract Background & Aims: Endometriosis is a common disorder associated with an increased risk of cancers,

especially ovarian cancer. One of the most prevalent symptoms of this disease is pelvic pain, which is the major

complaint among patients during menstruation. While the pathophysiology of endometriosis and the mechanisms

responsible for its complications, namely pelvic pain and infertility, are not yet well understood, it seems that

oxidative stress plays an undeniable role in the pathogenesis of endometriosis. In other words, the production of

large amounts of inflammatory mediators by endometriosis tissue can explain and be responsible for the onset and

exacerbation of pelvic pain. There is an apparent imbalance between oxygen free radicals and antioxidants in the

endometrial tissue of diagnosed women. In addition, decreased total antioxidant capacity is observed in the

peritoneal fluid in women with endometriosis, which is indicative of inadequate antioxidant status. Even though

a significant relationship has been reported between symptoms of pelvic pain and indicators of peritoneal

oxidative stress in women with endometriosis in some studies, there are still conflicting theories about the

relationship between serum biomarkers of oxidative stress and endometriosis. With this background in mind, the

present study aimed to determine the relationship between serum levels of oxidative stress biomarkers and

dysmenorrhea, dyspareunia, and pelvic pain in women with endometriosis who referred to Sarem Fertility &

Infertility Research Center in Tehran, Iran in 2017.

Materials & Methods: This was a descriptive, correlational and cross-sectional study performed on 60 women

aged 15-49 years with symptoms of endometriosis. The inclusion criteria were diagnosis of endometriosis based

on clinical symptoms and laparoscopy, no current pelvic inflammation disease and adenomyosis, no smoking, or

alcohol and drug consumption, no chronic underlying diseases, and no psychological diseases (data were obtained

through self-report). Subjects were selected by convenience sampling, and written informed consent was obtained

from the participants prior to the study. Data were collected using a demographic characteristics questionnaire,

fertility profile questionnaire, endometriosis symptoms checklist, research laboratory information record sheet,

and visual analogue scale (VAS) for measuring pain. Following filling out the scales and questionnaires, 10 ccs

of the blood sample were taken from each of the volunteers under sterile conditions in citrate tubes and stored

after centrifugation at -20°C. Afterwards, blood samples were analyzed, and data analysis was carried out in SPSS

version 16 using Pearson’s correlation coefficient. In addition, a P-value of below 0.05 was considered statistically

significant.

Results: The mean age of the participants was 33.16 ± 5.41 years and the mean age of their spouses was 35.96 ±

8.62. Moreover, the subjects had a body mass index (BMI) of 25.92 ± 5.94 kg/m2, and most of them were

housewives (68.3%) and had an academic degree (51.7%). Based on VAS score range of 0-100, the mean score

of dysmenorrhea in the subjects was reported to be 50.76 ± 32.90, whereas their mean scores of dyspareunia and

pelvic pain were 23.70 ± 25.20 and 21.05 ± 23.49, respectively. Furthermore, most of the participants in the study

had no history of previous delivery (83.3%) and abortion (75%). Moreover, dysmenorrhea (96.7%), dyspareunia

(66.6%) and chronic pelvic pain (73.3%) were reported in most participants. The results of this study showed that

women participating in this study had ROS values of 5.77 ± 0.57 micromoles, TAC of 0.35 ± 0.12 micromoles

1. Nursing Care Research Center, Department of Midwifery, School of Nursing and Midwifery, Iran University of

Medical Sciences, Tehran, Iran 2. Sarem Fertility & Infertility Research Center, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran (Corresponding

author) Tel: +98214702 Email: m.shami@yahoo.com 3. Department of Midwifery, School of Nursing and Midwifery, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

و همکاران امینی لیلا ...ایسپارونید سمنوره،یدبا اکسیداتیو استرس بیومارکرهای سرمی ارتباط مقادیر

and MDA of 38.06 ± 24.9 micromoles. According to the results, there was a significant relationship between the

level of pelvic pain, dysmenorrhea and dyspareunia.

Conclusion: In this study, the majority of the participants suffered from pelvic pain, dysmenorrhea and

dyspareunia, which was not unexpected due to the fact that endometriosis is the main factor for these conditions.

The high prevalence of these pains has been reported in other studies as well. There is a theory that very small

recurrent bleeding in endometriosis lesions and subsequent inflammation may be responsible for menstrual

cramps. On the other hand, stretching of the uterosacral ligament, which contains endometriosis tissue, during

intercourse, as well as the proximity of nerve fibers to abnormal endometrial tissue, may explain the dyspareunia

created in these women. Immune system dysfunction due to endometriosis lesions can be another cause of pelvic

pain (e.g., endometriosis), which ultimately leads to neuropathic pains. These patients have also reported pelvic

pain caused by tissue degradation induced by immune processes. According to the results, there was no

relationship between the severity of dysmenorrhea, dyspareunia, and chronic pelvic pain with the number of

reactive oxygen species and the total antioxidant capacity of malondialdehyde in the participants. In a research,

Amreen et al. mentioned a significant association between glutathione peroxide levels and dysmenorrhea in

women with endometriosis. However, oxidative stress was only slightly exacerbated in the subjects. Moreover,

the decrease of antioxidants was insignificant in women with endometriosis and chronic pelvic pain, and even the

increase in the concentration of lipid peroxides, which occurs in peritoneal fluid, is not observed in the blood. The

results were indicative of no significant relationship between chronic leg pain and dyspareunia with levels of

oxidative stress biomarkers. It is generally believed that an increase in oxidative stress of those with dysmenorrhea

depends on oxygen-free radicals. However, no studies have clearly mentioned the existence and relationship of

oxygen-free radical balance and antioxidant systems with dysmenorrhea. Nonetheless, further studies are required

to investigate this issue. It is recommended that oxidative stress biomarkers in peritoneal fluid in women with

endometriosis be evaluated in future studies.

Keywords: Endometriosis, Oxidative Stress, Pelvic Pain, Dyspareunia, Dysmenorrhea

Conflict of Interest: No

How to Cite: Amini L, Shami M, Chegini R. The Relationship between Serum Levels of Oxidative Stress

Biomarkers and Dysmenorrhea, Dyspareunia and Pelvic Pain in Women with Endometriosis. Iran Journal

of Nursing. 2020; 33(126):58-68.

Received: 13 Jul 2020

Accepted: 12 Oct 2020

59

و همکاران امینی لیلا ...ایسپارونید سمنوره،یدبا اکسیداتیو استرس بیومارکرهای سرمی ارتباط مقادیر

لگنی ددرو ایسپارونید سمنوره،ید با اکسیداتیو استرس بیومارکرهای سرمی مقادیرارتباط

اندومتریوز با زنان

3چگینی ، راضیه2شامی مریم ،1امینی لیلا

چکیدهاز عواملی است یکیاسترس اکسیداتیو دیسمنوره، دیسپارونیا و درد لگنی همراه است. نظیر که با علایمی اختلالی شایع بوده اندومتریوز :زمينه و هدف

با دیسمنوره، اتیواکسید استرس بیومارکرهای سرمی مقادیرتعیین ارتباط مطالعه حاضر با هدف باشد.ارتباط داشته اندومتریوزبروز علایم باتواند میکه

انجام شد. اندومتریوز دارای زنان لگنی درد دیسپارونیا و

در کننده به بیمارستان صارم شهر تهرانمراجعه اندومتریوز مبتلا به هلأزن مت 60روی بر توصیفی همبستگی نوع از مطالعه مقطعی این :روش بررسی

آلدئید و ظرفیت آنتیمالون دیهای فعال اکسیژن، شامل گونهاسترس اکسیداتیو ی سنجش بیومارکرها براینمونه خون افراد . انجام شد 1396سال

نسخه SPSSافزارنرم در هاداده تحلیل و تجزیه برای بود.درد کش و خط باروریو فردی مشخصات فرمها ابزار گردآوری داده بررسی شد.اکسیدانی

.آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد ازو 16

درد میانگین و 25/23 ± 20/70 دیسپارونیا میانگین ،76/50 ± 90/32 دیداری آنالوگ مقیاس اساس بر مورد مطالعه زنان در دیسمنوره میانگین :هایافته

مالون و میکرومول 35/0 ± 12/0 اکسیدانی تامظرفیت آنتی میکرومول، 77/5 ± 57/0 اکسیژن فعالهای مقادیر گونه ،همچنین. بود 05/21 ± 49/23 لگنی

داری یافت نشد.یارتباط معن ،بود. بین هیچ یک از مقادیر مذکور با دیسمنوره، دیسپارونیا و درد لگنی میکرومول 06/38 ± 90/24 آلدئیددی

لا به اندومتریوز ان مبتدر زندرد لگنی دیسمنوره، دیسپارونیا وارتباطی بین بیومارکرهای سرمی استرس اکسیداتیو با در این مطالعه، :کلی گيرینتيجه

شود بررسی پیشنهاد می .است بیشتری مطالعات نیازمند هم هنوز ارتباط، این چگونگی کامل شناخت رسدمی نظر به وجود این با .وجود نداشت

بیومارکرهای استرس اکسیداتیو در مایع صفاقی زنان با اندومتریوز انجام شود.

نيا، دیسمنورهو، دیسپار، استرس اکسيداتيو، درد لگنیاندومتریوز :هاهواژ کلید

نداردتعارض منافع:

23/4/99تاریخ دریافت:

21/7/99تاریخ پذیرش:

ایران تهران، ایران، پزشکی علوم دانشگاه مامایی، و پرستاری دانشکده مامایی، گروه پرستاری، هایمراقبت تحقیقات مرکز. 1

021 -4702)نویسنده مسئول( شماره تماس: .ایران تهران، ایران، پزشکی علوم دانشگاه صارم، ناباروری و باروری تحقیقات مرکز. 2Email: m.shami@yahoo.com

ایران تهران، ایران، پزشکی علوم دانشگاه مامایی، و پرستاری دانشکده مامایی، گروه. 3

60

و همکاران امینی لیلا ...ایسپارونید سمنوره،یدبا اکسیداتیو استرس بیومارکرهای سرمی ارتباط مقادیر

مقدمه

نان سنین ز درصد 10 که ی استاختلال شایع اندومتریوز

را درگیر می درصد زنان نابارور 50حدود و باروری

ساله 25-35شدت را در زنان این بیماری بیشترین .(1)نماید

زنان با درد شدید حین قاعدگی، نسبت به در و (2)داشته

.(3)باشدمی تردیگر زنان، سه برابر شایع

درد قاعدگی، ناباروری، با علائم بالینی اندومتریوز

و ، یبوست، اسهال، نفخای و شکمیروده درد ،دیسپارونیا

درد لگنی از در این میان،. (4)همراه استو استفراغ هوعت

71حدود کهبوده اندومتریوزترین علائم بیماری شایع

. بیشتر این (5)نمایندمیرا تجربه آن ،از زنان مبتلادرصد

رنج میای به همراه قاعدگی دردهای لگنی دوره از بیماران

دچار نیز . این در حالی ست که برخی از بیمارانبرند

ادرار و فع دیا و ای، دیسپارونیا،دردهای لگنی غیر دوره

.(6)شوندمیمدفوع دردناک

های مسئول عوارض و مکانیسم اندومتریوزپاتوفیزیولوژی

نوزه درد لگنی و ناباروریدیسمنوره، دیسپارونیا، آن یعنی

های مختلفی برای و تئوری اندنشدهسایی به خوبی شنا

دو، که از این میان (7)باشندایجاد این بیماری مطرح می

شده هپذیرفت بیشتر اندمتریوز ایجاد علل مورد در توضیح

طریق از قاعدگی خون زدن پس شامل . این دو توضیحاند

و قاعدگی زمان در شکمی حفره داخل به رحمی هایلوله

عواملبا این وجود، . (8)باشندمی سلومیک متاپلازی تئوری

به ردف ابتلای استعداد افزایش در نیز ژنتیکی و محیطی

اگردر نهایت .(9)دننمایمی ءمهمی را ایفا نقش تریوزماندو

را آندومتریوز درد علت تواندنمی واحدی تئوریچه

استرس رسد نقشبه نظر می کن امروزهلی و دهد توضیح

ار نقشی غیر قابل انک آندومتریوز پاتوژنز در اکسیداتیو

های پیشنهاد تا جایی که امروزه، از میان تئوری .(10)باشد

اندومتریوز، استرس ژیولویزیپاتوف حیتوض یبرا شده

این بدان .(4)است شرویپ یهاهیاز نظر یکی ویداتیاکس

های التهابی توسط تولید مقادیر انبوه واسطه معناست که

مسئول ایجاد و تواند توضیح دهنده و می ،اندومتریوزبافت

.(21،11)باشددر زنان مبتلا شدت یافتن درد لگنی

های سبب رگ زائی در بافتاسترس اکسیداتیو

سطوح بالای آن سبب تغییر در وشده ی اندومتریوز

اندومتریوزبافت .(13)گرددعملکرد سیستم ایمنی بدن می

مانند یالتهاب یهااز حد واسطه شیب دیتول موجب

از طرفی، به نظر .(51،41)شودمی 2E و α2F نیپروستاگلاند

یک عدم تعادل واضح، آندومتر زنان مبتلا بافت رسد درمی

ها وجود بین رادیکالهای آزاد اکسیژن و آنتی اکسیدان

نیز اندومتریوزدر مایع صفاقی زنان مبتلا به . (61)دارد

از جمله کاهش ظرفیت یوضعیت آنتی اکسیدانی نامناسب

از آنجایی که .(71)شودمشاهده میتام آنتی اکسیدانی

شود، به نظر محسوب میاندومتریوز یک بیماری التهابی نیز

تحت القای استرس اکسیداتیو ، رسد که روند ایمنی فردمی

موجود در مایع صفاقی و ضایعات اندومتریوزی دچار

های ها و نوتروفیلگردد. ماکروفاژها، ائوزینوفیلاختلال می

های توانند سبب تولید رادیکالضایعات اندومتریوزی می

روند استرس هکنند آزاد اکسیژن شده و در عمل شروع

از طرفی، افزایش سطوح استرس . (18)اکسیداتیو باشند

سبب متقابلاّتواند مینیز خون فرد اکسیداتیو در گردش

ه سبب لأمسرشد بیشتر بافتهای اندومتریوزی شود و این

. (19)همچنان ادامه یابدمعیوب چرخه شود که این می

که رسدنظر می با وجود مطالعات انجام شده، این طور به

های صهای درد لگنی و شاخداری بین نشانهیارتباط معن

وجود زاندومتریودر زنان با استرس اکسیداتیو مایع صفاقی

، به نحوی که هر سه نشانه اصلی اندومتریوز یعنی (20)دارد

، درد لگنی و دیسمنوره را با فاکتورهای التهابی و ناباروری

رتبط مبتلا به اندومتریوز م وضعیت استرس اکسیداتیو زنان

اثرات القایی تواند در نتیجه . این رابطه می(21)انددانسته

های افزایش پرولیفراسیون سلول استرس اکسیداتیو در

اندومتریوزی، مشارکت در مسیرهای عصبی درد و افزایش

واسطه ماکروفاژها ی ایجاد شده بهالتهاب فاکتورهای

.(22)باشد

های استرس اند که شاخصگوناگونی نشان دادهمطالعات

TAC,Total)اکسیداتیو نظیر ظرفیت تام آنتی اکسیدانی

Antioxidant Capasity( مالون دی آلدئید ،)MDA,

61

و همکاران امینی لیلا ...ایسپارونید سمنوره،یدبا اکسیداتیو استرس بیومارکرهای سرمی ارتباط مقادیر

Malondialdehyde) های فعال اکسیژن و گونه

(ROS, Reactive Oxygen Species ) موجود در

تر شدن وضعیت التهابی مزمن به سبب وخیممایع صفاقی

، که این خود، در (32-52)شوندمی اندومتریوزوجود آمده در

با این وجود .(51)ؤثر استم این زنان شدت یافتن درد لگنی

استرس اکسیداتیو و سرمی در مورد ارتباط بیومارکرهای

عات مطالبیشتر . نظریات متناقضی وجود دارد اندومتریوز

اندومتریوزانجام شده در مورد روندهای التهابی مرتبط با

بر روی مایع صفاقی انجام شده و ، و استرس اکسیداتیو

مشخص نیست که بیومارکرهای استرس اکسیداتیو موجود

ایجاد و یا شدت یافتن در خون تا چه حد با روند

در علاوه بر این، .(62)تقیمی دارندارتباط مس اندومتریوز

اند که بین شدت علایم حالی که برخی مطالعات نشان داده

ی داریعنم و وضعیت استرس اکسیداتیو ارتباط اندومتریوز

این ارتباط را از مطالعات، ، برخی دیگر(17،24)وجود دارد

. بنابراین، انجام مطالعات بیشتر بر روی (82،72)اندید نکردهأیت

وضعیت بیومارکرهای استرس اکسیداتیو زنان مبتلا به

.(26)رسدضروری به نظر می اندومتریوز

وجود و و اهمیتی که شناختبا توجه به مطالب فوق

بین استرس اکسیداتیو و درد لگنی زنان ارتباط چگونگی

قاء بیماری و ارتروشن شدن فیزیوپاتولوژی این در مبتلا

و همچنین با توجه راهکارهای تشخیصی و درمانی آن دارد

های استرس به این که چگونگی ارتباط بین شاخص

اکسیداتیو و درد لگنی، دیسپارونیا و دیسمنوره زنان مبتلا

رحاض لذا مطالعهبه اندومتریوز، هنوز دچار تناقض است؛

داتیو ومارکرهای استرس اکسی ارتباطتعیین با هدف

درد لگنی در زنان مبتلا به دیسمنوره، دیسپارونیا و

مراجعه کننده به کلینیک زنان بیمارستان صارم اندومتریوز

.انجام شد 1396در سال شهر تهران

بررسی روش

60 بر رویاز نوع همبستگی توصیفی مقطعی این مطالعه

مراجعه کننده به اندومتریوز اله با علائمس 15-49زن

1396در سال بیمارستان صارم شهر تهرانکلینیک زنان

یین تع نه با توجه به مطالعات انجام شدهحجم نمو .انجام شد

:معیارهای ورود به پژوهش عبارت بودند از. (92،62)شد

تشخیص آندومتریوز بر اساس علایم بالینی و لاپاراسکوپی

یماریب قبلی بهعدم ابتلا فعلی یا ، موجود در پرونده بیمار

، سیگار نکردن مصرفو آدنومیوزیس، التهابی لگن های

ای مزمنهای زمینهبه بیماری مبتلا نبودن ،الکل و مخدرها

یا و ایمیون و دیابت ناتوان کننده همچون بیماری های اتو

.بیماریهای روانی شناخته شده به اظهار خود بیمار

ییدیه از أ، پس از کسب تگیرینمونهپژوهشگر به منظور

اخلاق کد )باکمیته اخلاق دانشگاه

IR.IUMS.REC.1394.25836 ) و اخذ معرفی نامه از

و هماهنگی با معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ایران

ه ب با ارائه معرفی نامه کتبیو پرستاری و مامایی دانشکده

ضمن و همراجعه نمود درمانگاه زنان بیمارستان صارم

معرفی خود و کسب اجازه از واحد تحقیقات و پژوهش

اطلاعات کافی در سلولی و مولکولی بیمارستان صارم،

مورد اهداف پژوهش و نحوه انجام کار را در اختیار زنان

و با کسب رضایت نامه کتبی دادداوطلب پژوهش قرار

گیری از افراد نمونهبه داوطلبان شرکت در پژوهش، آگاهانه

د.ش انجامدر دسترس به شکل واجد شرایط

ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه

چک ،ات فردی، پرسشنامه مشخصات باروریمشخص

گاهی آزمایش، برگه ثبت اطلاعات اندومتریوزلیست علایم

انیاکسیدآنتی ظرفیت اکسیژن، فعال های)گونه پژوهش

Visual ) بصری آنالوگ ابزار و آلدئید(دی مالون و تام

Analogue Scale /VAS )بوددرد سنجش برای.

پرسشنامه مشخصات فردی شامل )تاریخ، کد گروه، شماره

ح سط سطح تحصیلات، وزن، قد، پرونده، سن، سن همسر،

تحصیلات همسر، وضعیت اشتغال، وضعیت اشتغال

وضعیت اقتصادی( و پرسشنامه مشخصات همسر،

ان میز باروری شامل )تعداد زایمان، تعداد سقط، قاعدگی و

قاعدگی نامنظم، لکه بینی در بین دو ، خونریزی قاعدگی

حین قاعدگی، دفع لخته حین قاعدگی، شدت درد

. بود( درد روزمره لگنی، درد حین نزدیکی، قاعدگی

62

و همکاران امینی لیلا ...ایسپارونید سمنوره،یدبا اکسیداتیو استرس بیومارکرهای سرمی ارتباط مقادیر

باروری ازقاعدگی و مشخصات فردی،های پرسشنامه

اعضای محترم از نفر 10 اختیارجهت اعتبار محتوا در

گروه مامایی و بهداشت باروری قرار گرفته و هیئت علمی

د.یید شأپس از اصلاحات و اعمال نظر اساتید، روایی آن ت

ابزار مورد استفاده برای سنجش درد ابزار آنالوگ بصری

(VAS) بود .

ی مطالعه و پس از تکمیل ابزار مطالعه توسط در ابتدا

، تحتاز هر کدام از داوطلبان کنندگان در پژوهش،شرکت

استریل با سرنگسی سی نمونه خون 10 شرایط استریل

های لهدر لوآزمایشگاه بیمارستان صارم کارشناسان توسط

. سپس از آن جا که امکان انجام گرفته شدسیتراته

آزمایشات مورد نظر به شکل تک تک با استفاده از کیت

سانتریفیوژ های خونی نمونهمخصوص وجود نداشت،

ا جددر شرایط استریل سرم خون بیماران سپس شده و

درجه برای 20منفی در دمای های مخصوص تیوبو شده

عدب .گردیدهای استرس اکسیداتیو ذخیره سنجش بیومارکر

قرار سنجش مورد خونی هاینمونه گیری،نمونه پایان از

اکسیداتیو استرس بیومارکرهای سنجش هایکیت. گرفت

(MDA _TAC )و صارم بیمارستان آزمایشگاه توسط

خریداری طب پادگین شرکت از پژوهشی قرارداد طبق

خصوصی شرکت در ROS سنجش آزمایشات تمامی شد.

.گردید انجام آریا پژوهشی

شده و 16نسخه SPSSوارد ،اطلاعات پس از تکمیل

با آزمون آماری ضریب همبستگی پیرسون مورد سپس

به 05/0 کمتر از P . مقادیرتجزیه و تحلیل قرار گرفتند

داری در نظر گرفته شد.یمعنعنوان سطح

هایافته

اله مراجعه کننده به س 15-49زن 60این مطالعه بر روی

زنان یسن میانگینصارم انجام شد. بیمارستان زنان درمانگاه

میانگین و سال 16/33 ± 41/5 پژوهش در کننده شرکت

همچنین این .بود سال 96/35 ± 62/8 آنان همسران سنی

92/25 ± 94/5شاخص توده بدنی میانگین زنان دارای

با ( خانه دار %3/68)بیشتر آنها و کیلوگرم بر متر مربع

نمره میانگین. بودند( %7/51تحصیلات دانشگاهی )

دیسمنوره در زنان شرکت کننده در این پژوهش بر اساس

± 90/32 برابر با 100از صفر تا بصریمقیاس آنالوگ

و 70/23 ± 20/25 برابر با دیسپارونیانمره ، میانگین 76/50

جدول بود. 05/21 ± 49/23 برابر با درد لگنینمره میانگین

برخی مشخصات فردی شرکت کنندگان در 1شماره

دهدپژوهش را نشان می

ت فردی زنان مبتلا به اندومتریوز: مشخصا1جدول شماره

شرکت کننده در پژوهش

درصد تعداد متغير

سن )سال(

30> 16 8/26

34-30 22 6/36

≥35 22 6/36

ميزان تحصيلات

3/8 5 زیر دیپلم

40 24 دیپلم

7/51 31 دانشگاهی

شاخص توده بدنی

مترمربع( )کيلوگرم/

25> 31 7/51

30-25 17 3/28

30< 12 20

سن همسر )سال(

35> 25 7/41

40-35 21 35

≤ 40 14 3/23

ميزان تحصيلات

همسر

3/8 5 زیر دیپلم

7/31 19 دیپلم

60 36 دانشگاهی

وضعيت اقتصادی

5 3 نامطلوب

85 51 مطلوب نسبتاّ

10 6 مطلوب

همچنین مشخصات باروری و قاعدگی شرکت کنندگان در

نمایش داده شده است. 2پژوهش در جدول شماره

دهد بیشتر افراد شرکت همانطور که این جدول نشان می

( %75سقط )و (%3/83کننده در مطالعه سابقه زایمان قبلی )

درصد(، دیسپارونیا 7/96. همچنین دیسمنوره )نداشتند

افراد شرکت بیشتر ( در %3/73( و درد مزمن لگنی )6/66%)

.کننده در این مطالعه وجود داشت

63

و همکاران امینی لیلا ...ایسپارونید سمنوره،یدبا اکسیداتیو استرس بیومارکرهای سرمی ارتباط مقادیر

: مشخصات باروری و قاعدگی زنان شرکت کننده در پژوهش2جدول شماره

درصد تعداد متغير

3/83 50 ندارد زایمان

7/16 10 دارد

75 45 ندارد سقط

25 15 دارد

7/36 46 ندارد خونریزی زیاد قاعدگی

3/23 14 دارد

3/3 2 ندارد دیسمنوره

7/96 58 دارد

4/33 19 ندارد دیسپارونیا

6/66 41 دارد

7/26 16 ندارد درد مزمن لگنی

3/73 44 دارد

3/78 47 ندارد قاعدگی نامنظم

7/21 13 دارد

7/71 43 ندارد دو قاعدگیلکه بینی بین

3/28 17 دارد

7/21 13 ندارد قاعدگی حین لخته دفع

3/87 47 دارد

35 21 ندارد دیسمنوره جهت دارو مصرف

65 39 دارد

3/83 50 ندارد استراحت در منزل به علت درد لگنی

7/16 10 دارد

80 48 ندارد درد مزمن لگنی جهت دارو مصرف

20 12 دارد

نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد زنان شرکت کننده

77/5 ± 57/0به میزان ROSدر این پژوهش دارای مقادیر

میکرو مول و 35/0 ± 12/0به میزان TACمیکرو مول،

MDA اند. بودهمیکرو مول 06/38 ± 9/24به میزان

نشان دهنده ارتباط بین مقادیر این بیو 3 شماره جدول

مارکرها با درد لگنی زنان مبتلا به اندومتریوز شرکت کننده

در این پژوهش است.

ندومتریوز الگنی، دیسپارونیا و دیسمنوره زنان مبتلا به درد مارکرهای سرمی استرس اکسیداتیو با بیو مقادیر بین : ارتباط3جدول شماره

پژوهش در شرکت کننده

دیسمنوره درد مزمن لگنی دیسپارونيا متغيرها

r p r p r p

ROS (μM) 06/0 61/0 03/0 77/0 05/0- 662/0 TAC (μM) 05/0- 67/0 11/0 36/0 06/0- 590/0

MDA (μM) 07/0 55/0 20/0 11/0 06/0- 621/0

64

و همکاران امینی لیلا ...ایسپارونید سمنوره،یدبا اکسیداتیو استرس بیومارکرهای سرمی ارتباط مقادیر

گیریو نتیجه بحث

با که دهبویک بیماری پیچیده با پاتوژنز مبهم اندومتریوز

بل توجه دانش نسبت به این های قاپیشرفتوجود

ای از های آن در هالهبسیاری از جنبه ، هنوز هم(41)بیماری

مارکرهای ارتباط تعیین ابهام قرار دارد. هدف از این مطالعه

در گنیل درد و دیسپارونیا دیسمنوره، و اکسیداتیو استرس

حاضر ه العنتایج حاصل از مطبود. اندومتریوز به مبتلا زنان

افراد مورد مطالعه دارای دیسمنوره بیشتر نشان داد که

و درد مزمن لگنی درصد( 6/66درصد(، دیسپارونیا ) 7/96)

له دور از انتظار نبود چرا که أاین مس( بودند. 3/73)

یکی از علل اصلی دیسمنوره، دیسپارونیا و درد اندومتریوز

با دردی زاندومتریوبیشتر زنان مبتلا به بوده ولگنی در زنان

دست و پنجه نرم ،آنناشی از تسکین نیافته و عواقب

شیوع بالای این دردها، در مطالعات دیگر نیز .(30،31)کنندمی

در استرالیا و همکارانEvans مطالعه ید شده است. أیت

، اندومتریوزدرصد زنان با تشخیص 100نشان داد که

.(23)ارنددرصد آنان دیسپارونیا د 2/38دیسمنوره و

Schliep نشان در آمریکا در مطالعه خود نیز و همکاران

دارای اندومتریوزدرصد زنان با تشخیص 5/49دادند که

دیسپارونیا و دارای درصد 7/54دردهای دوره ای لگنی و

های همراه با قاعدگی کرامپ آنان دچار درصد 1/91

های بسیار این نظریه وجود دارد که خونریزی .(33)هستند

ی و التهاب ایجاد اندومتریوزکوچک عود کننده در ضایعات

مسئول ایجاد دردهای قاعدگی تواندمی ،شده متعاقب آن

. از طرفی، کشش لیگامان یوتروساکرالی که حاوی (43)باشد

ی است در طی نزدیکی و همچنین نزدیک اندومتریوزبافت

تواند یمنیز بودن فیبرهای عصبی به بافت آندومتر نابجا

ی ایجاد شده در این زنانتوجیه کننده دیسپارونیا

تواند در ایجاد دردهای له دیگری که میأمس. (63،53)باشد

تم ثر باشد، اختلال فعالیت سیسؤاز اندومتریوز ملگنی ناشی

ایمنی ناشی از ضایعات اندومتریوزی بوده که در نهایت می

ها و تواند با القای ماکروفاژها در ترشح سایتوکین

فاکتورهای رشد سبب ایجاد دردهای نوروپاتیک شود.

قا شده العلاوه بر این، دردهای لگنی ناشی از تخریب بافتی

بیشتر دیده ،هم در این بیمارانیندهای ایمنی آتوسط فر

.(22)شودمی

های این مطالعه نشان داد که میان شدت دیگر یافته

دردهای لگنی مزمن با مقادیر گونه دیسمنوره، دیسپارونیا و

( و ظرفیت آنتی اکسیدانی تام ROSهای واکنشی اکسیژن )

(TAC( و مالون دی آدئید )MDA سرم زنان شرکت )

اگر چه هنوز کننده در این مطالعه ارتباطی وجود ندارد.

و عوارض آن از قبیل اندومتریوزهای مسئول مکانیسم

بسیاری ، ولی(7)انددردهای لگنی به خوبی مشخص نشده

با وضعیت استرس اندومتریوزاز مطالعات ارتباط بین

خلاف بر. (37،3662،)اندرا نشان داده مایع صفاقیاکسیداتیو

و Amreenاین مطالعات و همسو با مطالعه حاضر،

اندومتریوززن مبتلا به 55بر روی ایمطالعه همکاران در

اکسایدپر گلوتاتیون میزان بین اگرچه دادند که نشان در هند

دارییمعن ارتباط اندومتریوز به مبتلا زنان در دیسمنوره با

دکیان فقط زنان این در اکسیداتیواسترس ولی دارد، وجود

ردد و اندومتریوز به مبتلا زنان در همچنین. شودمی تشدید

و نبوده داریمعن هااکسیدان آنتی کاهش نیز لگنی مزمن

ایعم که در پراکسایدها لیپید غلظت افزایش رخ داد حتی

. نیست ردیابیقابل خون در ،قابل مشاهده است صفاقی

یادیسپارون و مزمن لگنی درد بین که داد نشان مطالعه این

یمعن اطارتب اکسیداتیو استرس بیومارکرهای سطوح بانیز

با مطالعه نیز همکاران و Turhan .(26)ندارد وجود داری

که ندداد نشانترکیه دراندومتریوز زن مبتلا به 58بر روی

همراهی با در تواندمی اکسیداتیو استرس افزایش چه اگر

وربه ط ،زناناین در لهأمس این ولی افتد اتفاق دیسمنوره

که ای دیگر نشان دادمطالعه .(83)شودمشاهده نمی شایع

یسمنورهد بدون و با بیماران در اکسیداتیو استرس وضعیت

زنی دیسپارونیا مورد در لهأمس این. ندارد دارییمعن تفاوت

. (39)بود صادق

این عقیده وجود دارد که افزایش استرس اکسیداتیو در افراد

به افزایش ،ی که دیسمنوره دارنداندومتریوزمبتلا به

ز هنوبا این وجود .رادیکالهای آزاد اکسیژن بستگی دارد

وجود و چگونگی مرتبط بودنای در مورد هیچ مطالعه

65

و همکاران امینی لیلا ...ایسپارونید سمنوره،یدبا اکسیداتیو استرس بیومارکرهای سرمی ارتباط مقادیر

ا بهای آزاد اکسیژن و سیستم آنتی اکسیدانی رادیکالتعادل

از طرفی، .(31)دیسمنوره به وضوح اظهار نظر نکرده است

وضعیت بیومارکرهای استرس اکسیداتیو سرم می چه اگر

با این ؛تواند بازتابی از وضعیت آنها در مایع پریتوئن باشد

تر سنجش این بیومارکرها در مایع صفاقی دقیقوجود

ی غلظت بیومارکرهارسد چرا که به نظر می ؛خواهد بود

ندومتریوزازنان مبتلا به در مایع صفاقی استرس اکسیداتیو

استرس ،حقیقت در .(26)بالاتر از غلظت سرمی آنها باشد

مایع التهابی هایسلول دیگر و ماکروفاژها در اکسیداتیو

این از شده حاصل مواد سپس و شودمی ایجاد صفاقی

لهأمس این. شوندمی ریخته خون گردش داخل به یندآفر

اکسیداتیو استرس بیومارکرهای میزان که شودمی سبب

. (40)باشند متفاوت بیماران این در صفاقی مایع و خون

وجود استرس اکسیداتیو موضعی در محلی که خونریزی

تابعی از روزهای سیکل تواندمیحتی دهددر آن رخ می

بنابراین برخی محققین معتقد هستند . (19)باشد نیز قاعدگی

فقط و بوده بسیار موضعی، استرس اکسیداتیو رخ داد که

اتفاق می در آن که خونریزی باشدمی جایگاهی محدود به

ها در کل مایع صفاقی وردهآغلظت تام این فربنابراین و افتد

رسد که هنوز با این وجود، به نظر می. (04)یابدیافزایش نم

.(39)استله نیازمند مطالعات بیشتری أچگونگی این مس هم

هایی بود که سبب میدارای محدودیت حاضر انجام مطالعه

از جمله محدودیتگیری با مشکل مواجه شود. شد نمونه

به دلیل حجم نمونهمحدودیت بهتوان های این مطالعه می

واجد معیارهای کم تعداد بودن زنان مبتلا به اندومتریوز

ویید تشخیص بیماری توسط لاپاراسکوپی أورود و ت

از طرفی دیگر، . اشاره کرد دادن نمونه خون ،موافقت با

پردر دسترس نبودن و محدودیت منابع مالی و همچنین

مانع از ، های آزمایشگاهی مورد نظربودن تهیه کیت هزینه

.انجام مطالعه در ابعاد بزرگتر بود

نیب یارتباطنتایج این مطالعه نشان داد که اگرچه

سمنوره،یبا د ویداتیاسترس اکس یسرم یومارکرهایب

در زنان مبتلا به اندومتریوز وجود یو درد لگن ایسپارونید

چگونگی کامل شناخت رسدمی نظر به با این وجود ،ندارد

وردم بیومارکرهای سرمی و صفاقی مایع مقادیر بین ارتباط

به لامبت زنان لگنی درد و دیسپارونیا دیسمنوره، با مطالعه

ه نظر ب .است بیشتری مطالعات نیازمند هم هنوز اندومتریوز

ای جهت سنجش مقادیر این رسد انجام مطالعات مقایسهمی

بیومارکرها بین زنان مبتلا و غیرمبتلا به اندومتریوز که دچار

ر این بتواند ددرد لگنی، دیسمنوره و یا دیسپارونیا هستند

بررسی شودمی همچنین، پیشنهاد زمینه راه گشا باشد.

با انزن صفاقی مایع در اکسیداتیو استرس بیومارکرهای

.شود انجام اندومتریوز

ان نویسندگ سوی از منافع تضاد گونه هیچ: منافع تضاد

.است نشده گزارش

تقدیر و تشکر

-28-01-94پژوهشی با شماره این کار بخشی از طرح

که به طور مشترک بین دانشگاه علوم پزشکی ایران 25836

ین مأانجام و تمرکز تحقیقات باروری و ناباروری صارم و

مالی شده است.

تشکردانند که مراتب تقدیر و پژوهشگران بر خود لازم می

خود از پرسنل آزمایشگاه بیمارستان صارم و صمیمانه

همچنین زنان شرکت کننده در این پژوهش که بدون

.را اعلام نمایند ،همکاری آنان انجام این مطالعه ممکن نبود

66

و همکاران امینی لیلا ...ایسپارونید سمنوره،یدبا اکسیداتیو استرس بیومارکرهای سرمی ارتباط مقادیر

References 1- Shafrir AL, Farland LV, Shah DK, Harris HR, Kvaskoff M, Zondervan K, Missmer SA. Risk for

and consequences of endometriosis: a critical epidemiologic review. Best Pract Res Clin Obstet

Gynaecol. 2018;51:1-5.

2- Di Guardo F, Shah M, Cerana MC, Biondi A, Karaman E, Török P, Yela DA, Giampaolino P,

Marín-Buck A, Laganà AS. Management of women affected by endometriosis: Are we stepping

forward?. J Endometr Pelvic Pain Disord. 2019;11(2):77-84.

3- Singh S, Soliman AM, Rahal Y, Robert C, Defoy I, Nisbet P, Leyland N. Prevalence, symptomatic

burden, and diagnosis of endometriosis in Canada: cross-sectional survey of 30 000 women. J

Obstet Gynaecolo Can. 2020;42(7):829-38.

4- Ek M, Roth B, Ekström P, Valentin L, Bengtsson M, Ohlsson B. Gastrointestinal symptoms among

endometriosis patients—A case-cohort study. BMC women's health. 2015;15(1):1-0.

5- Warzecha D, Szymusik I, Wielgos M, Pietrzak B. The Impact of Endometriosis on the Quality of

Life and the Incidence of Depression—A Cohort Study. Int J Environm Res Public Health.

2020;17(10):3641.

6- Nezhat C, Vang N, Tanaka PP, Nezhat CH. Optimal management of endometriosis and pain.

Endomet Adolesc. 2020:195-204.

7- Santanam N, Kavtaradze N, Murphy A, Dominguez C, Parthasarathy S. Antioxidant

supplementation reduces endometriosis-related pelvic pain in humans. Transl Res.

2013;161(3):189-95.

8- Triolo O, Laganà AS, Sturlese E. Chronic pelvic pain in endometriosis: an overview. J Clin Med

Res. 2013;5(3):153-63.

9- Zubrzycka A, Zubrzycki M, Perdas E, Zubrzycka M. Genetic, epigenetic, and steroidogenic

modulation mechanisms in endometriosis. J Clin Medic. 2020;9(5):1309.

10- Scutiero G, Iannone P, Bernardi G, Bonaccorsi G, Spadaro S, Volta CA, Greco P, Nappi L.

Oxidative stress and endometriosis: a systematic review of the literature. Oxidat Medic Cellul

Longev. 2017 Oct;2017.

11- Agarwal A, Gupta S, Sekhon L, Shah R. Redox considerations in female reproductive function and

assisted reproduction: from molecular mechanisms to health implications. Antiox Redox Signal.

2008;10(8):1375-404.

12- Bulun SE, Cheng YH, Yin P, Imir G, Utsunomiya H, Attar E, Innes J, Kim JJ. Progesterone

resistance in endometriosis: link to failure to metabolize estradiol. Molec Cellular Endocrinol.

2006;248(1-2):94-103.

13- Park YB, Heo GM, Moon HK, Cho SJ, Shin YC, EOM KS, Kim CH, Lee JY, Mo EK, JUNG KS.

Pulmonary endometriosis resected by video‐assisted thoracoscopic surgery. Respirology.

2006;11(2):221-3.

14- Reis FM, Petraglia F, Taylor RN. Endometriosis: hormone regulation and clinical consequences

of chemotaxis and apoptosis. Human Reproduc Update. 2013;19(4):406-18.

15- De Ziegler D, Borghese B, Chapron C. Endometriosis and infertility: pathophysiology and

management. The Lancet. 2010;376(9742):730-8.

16- Jouhari S, Mohammadzadeh A, Soltanghoraee H, Mohammadi Z, Khazali S, Mirzadegan E,

Lakpour N, Fatemi F, Zafardoust S, Mohazzab A, Naderi MM. Effects of silymarin, cabergoline

and letrozole on rat model of endometriosis. Taiwanese J Obstetr Gynecol. 2018;57(6):830-5.

17- Szczepańska M, Koźlik J, Skrzypczak J, Mikołajczyk M. Oxidative stress may be a piece in the

endometriosis puzzle. Fertility and sterility. 2003;79(6):1288-93.

18- Baboo KD, Chen ZY, Zhang XM. Role of oxidative stress and antioxidant therapies in

endometriosis. Reproduc Developm Medic. 2019;3(3):170-6.

19- Jackson LW, Schisterman EF, Dey-Rao R, Browne R, Armstrong D. Oxidative stress and

endometriosis. . Human Reproduc. 2005;20(7):2014-20.

20- Santulli P, Chouzenoux S, Fiorese M, Marcellin L, Lemarechal H, Millischer AE, Batteux F,

Borderie D, Chapron C. Protein oxidative stress markers in peritoneal fluids of women with deep

infiltrating endometriosis are increased. Human Reproduction. 2015;30(1):49-60.

21- Augoulea A, Kindis A, Karopoulou E, Tsoltos N, Kaparos G, Tsakonas E, Panoulis K. Age at

Menarche and Oxidative Stress Markers in Women with Endometriosis. SN Comprehensive Clin

Medic. 2020;2(1):69-74.

67

و همکاران امینی لیلا ...ایسپارونید سمنوره،یدبا اکسیداتیو استرس بیومارکرهای سرمی ارتباط مقادیر

22- Wright KR. The role of oxidation-sensitive nociception and epigenetics in endometriosis-associated

pain. Theses, Dissertations and Capstones. 2017. 1103. http://mds.marshall.edu/etd/1103

23- Nasiri N, Moini A, Eftekhari-Yazdi P, Karimian L, Salman-Yazdi R, Arabipoor A. Oxidative stress

statues in serum and follicular fluid of women with endometriosis. Cell Journal (Yakhteh).

2017;18(4):582. [Persian]

24- Zhang Y, Li-Li MA, Qi-Rong LI. The role of PON-1 and MDA in the serum of patients with

endometriosis. Chin J Birth Health Hered. 2009;3:27-8.

25- Park S, Lim W, Bazer FW, Song G. Apigenin induces ROS‐dependent apoptosis and ER stress in

human endometriosis cells. J Cellulr Physiol. 2018;233(4):3055-65.

26- Amreen S, Kumar P, Gupta P, Rao P. Evaluation of oxidative stress and severity of endometriosis.

J Human Reprod Sci. 2019;12(1):40-6.

27- Polak G, Wertel I, Kozioł-Montewka M, Tarkowski R, Kotarski J. Investigation of glutathione

concentrations in peritoneal fluid from women with and without endometriosis. Eur J Obstet

Gynecol Reproduc Biol. 2003;109(2):206-8.

28- do Amaral VF, Bydlowski SP, Peranovich TC, Navarro PA, Subbiah MT, Ferriani RA. Lipid

peroxidation in the peritoneal fluid of infertile women with peritoneal endometriosis. Eur J Obstet

Gynecol Reproduc Biol. 2005;119(1):72-5.

29- Righarts A, Osborne L, Connor J, Gillett W. The prevalence and potential determinants of

dysmenorrhoea and other pelvic pain in women: a prospective study. BJOG: Int J Obstet Gynaecol.

2018;125(12):1532-9.

30- Van Langendonckt A, Casanas-Roux F, Donnez J. Oxidative stress and peritoneal endometriosis.

Fertil Steril. 2002;77(5):861-70.

31- Agarwal SK, Foster WG, Groessl EJ. Rethinking endometriosis care: applying the chronic care

model via a multidisciplinary program for the care of women with endometriosis. Int J Women's

Health. 2019;11:405.

32- Evans SF, Brooks TA, Esterman AJ, Hull ML, Rolan PE. The comorbidities of dysmenorrhea: a

clinical survey comparing symptom profile in women with and without endometriosis. J Pain

Research. 2018;11:3181.

33- Schliep KC, Mumford SL, Peterson CM, Chen Z, Johnstone EB, Sharp HT, Stanford JB, Hammoud

AO, Sun L, Buck Louis GM. Pain typology and incident endometriosis. Human Reprod.

2015;30(10):2427-38.

34- Fauconnier A, Fritel X, Chapron C. Endometriosis and pelvic pain: epidemiological evidence of

the relationship and implications. Gynecol Obstet Fertil. 2009;37(1):57-69.

35- Fauconnier A, Chapron C, Dubuisson JB, Vieira M, Dousset B, Bréart G. Relation between pain

symptoms and the anatomic location of deep infiltrating endometriosis. Fertil Steril.

2002;78(4):719-26.

36- Tulandi T, Felemban A, Chen MF. Nerve fibers and histopathology of endometriosis-harboring

peritoneum. J Am Assoc Gynecol Laparosc. 2001;8(1):95-8.

37- Montoya-Estrada A, Coria-García CF, Cruz-Orozco OP, Aguayo-González P, Torres-Ramos YD,

Flores-Herrera H, Hicks JJ, Medina-Navarro R, Guzmán-Grenfell AM. Increased systemic and

peritoneal oxidative stress biomarkers in endometriosis are not related to retrograde menstruation.

Redox Report. 2019;24(1):51-5.

38- Turhan N, Çelik H, Duvan Cİ, Onaran Y, Aydın M, Armutcu F. Investigation of oxidative balance

in patients with dysmenorrhea by multiple serum markers. J Turk German Gynecol Assoc.

2012;13(4):233‑6.

39- Wright KR, Mitchell B, Santanam N. Redox regulation of microRNAs in endometriosis-associated

pain. Redox Biology. 2017;12:956-66.

40- Bedaiwy MA, Falcone T. Peritoneal fluid environment in endometriosis. Minerva Ginecol.

2003;55(4):333-45.

68