The Albanian in London 25th of May 2013

7/28/2019 The Albanian in London 25th of May 2013

1/24

VITI I 9 I BOTIMIT www.thealbanian.co.uk

[email protected] Tel: 02082169527LONDON 25 MAJ

Drgo para online*moneygram.co.uk

*Prnjlistt plotttarifavet transferimitn internetjulutemvizitonimoneygram.co.uk.MoneyGramInternationalLimitedshteautorizuardheekontrolluarngaAutoritetie ShrbimitFinanciar.MoneyGramdheGlobijanmarkatMoneyGram.Tgjithamarkat etjerajanpronepronarvettyreprkats.2012MoneyGram.T gjithat drejtat erezervuara.

BASHA NDERON N LONDRPERSONALITETE BRITANIKE

AmbasadoriGreievci dor-zon kredencialet

n Irland

Presidentja Jahjaga moripjes n Konferencn Ndr-lombtare pr Gruan, Paqen

dhe Sigurin

faqe 2

faqe 9

faqe 14

Leksion pr polifoninshqiptare nga Dr Eckehard

Pistrick faqe 9

A DO T NDAHET SKOCIANGA BRITANIA E MADHE ?

page 10

9 vjet The AlbanianNderohen me

mime Rita Oradhe Prince

Mohsin Ali Khan

of Hyderabad

Ofrojme

mundesifantastikeper biznesme Kinen

dheVietnamin

Ne kemizyrat tona ne keto vende dhe ofrojme mundesiper hapjen e bizneseve te reja qe nga tregeti

mallerash, konfeksione, elekronike etj.Na kontaktoni dhe ne ju ndihmojme

Unit 2, The Cromwell Centre,24-30 Minerva Road London NW10 6HJ

Tel: 0208 961 8765

BASHA, NDEROHET SI QYTETAR I LIR I LONDRS


2/24

Aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 2

DREJTOR: PETRIT KUAnA

Kryeredaktor: BASHKIM METALIA

REDAKSIA

Akil Koci, Daut Dauti,

Arbe MaajEmauel Bajra

Pravera Smith,

Blerim Ciroka,

Claire Fletcher,

Flori Slatia,

Kastriot Dervishi,

Jei Myftari,

Agim Shabai,

Aila Hoxha,

Shefit Domi,

Web-desig Shefdomi.com

www.thealbaia.co.uk [email protected]

Tel/fax:02082169527

Ambasadori i Kosovs nLondr, Lirim Greievci, sotka dorzuar letrat kredencialete Presidenti i Irlands, Michael D Hig-gins, me akt u zyrtarizua emrimi i

tij ambasador jorezident n kt vend.

Ceremonia shtetrore n rezidencnpresidencale t Irlands, ras anUachtarin, prfshinte intonimin ehimnit t Kosovs nga OrkestraUshtarake, rivistn e Gards Ushtarakedhe paraqitjen solemne para presiden-tit Higgins, gjat s cils AmbasadoriGreievci i prcolli mesazhet e

przemrta t Presidentes Jahjaga pr

presidentin dhe popullin e Irlands.

Pas dorzimit t kredencialeve, Am-basadori Greievci pati edhe nj takimt veant me Presidentin Higgins. Me

kt rast, Ambasadori Greievci faln-deroi Irlandn pr mbshtetjen q e kadhn dhe po vazhdon ta jap prKosovn, veanrisht n procesin e in-tegrimeve evropiane. Ai u zotua se siambasador jorezident i Kosovs, do t

punoj me prkushtim q ti kultivojtutje raportet e mira n mes t dyvendeve.

Presidenti Higgins, duke i prcjellur

urimet e tij pr presidenten Jahjaga dhepopullin e Kosovs, tha se Irlanda dota prkrah Kosovn e pavarur nrrugn drejt Bashkimit Evropian. Ai

poashtu prshndeti marrveshjen e ar-

ritur n dialogun n mes t Kosovsdhe Serbis.

N kuadr t vizits s tij n Irland,Ambasadori Greievci pati takime mezyrtar t lart n Minsitrin e Jashtmet Irlands, duke prfshir SekretarinGjeneral, David Cooney, dhe drejtore-shn e Departamentit pr Evrop,Anne Barrington.

Ambasadori Greievci dorzonkredencialet n Irland

Nj person, q paraprakisht mendohet seishte ushtar i forcave t armatosura bri-tanike, u masakrua me thik dhe arm t

tjera t ftohta n mes t dits n nj rrug t Lon-drs.

Ngjarja q tronditi kalimtart dhe gjithopinionin publik britanik, ndodhi rreth ors 14:00me orn lokale. Dshmitar nga vendi i ngjarjesthan se kishin par dy persona t armatosur methika dhe kama, q iu vrsuln barbarisht nj t riuduke e goditur at dhjetra her n trup, ndrsa nfund i kan prer edhe kokn. Policia mbrriti nvendngjarje, dhe qlloi me arm ndaj dy autorveq u plagosn.

Kalimtart than se ata nuk u prpoqnt arratiseshin pas aktit barbar. Nj dshmitar tha

pr Associated Press se dy personat, pasi kanmasakruar viktimn e tyre, kan qendruar t prg-

jakur n vend duke u krkuar kalimtarve q tu

bnin foto dhe filmime.Aktualisht dy personat, ende t paidenti-

fikuar, ndodhen n spital, njri prej tyre n gjendjet rnd.

Burime t pakonfirmuara, t cituara ngaBBC, than se gjat sulmit jan dgjuar thirrjetAllahu Ekber, q supozon se sulmi mund t jetnj form e re e sulmeve terroriste t ekstremistveislamik. Ministrja e Brendshme, Theresa Maythrriti n nj mbledhje urgjente Komitetin e S ig-uris pr t diskutuar pr rastin n fjal. BBC thot

Komiteti do t njihet me raportimin eplot t policis metropolitane dhe t shrbimevesekrete, pr t vlersuar dhe kategorizuar sulminsi sulm terrorist apo si nj ngjarje horror me motivet tjera.

Arbe Maaj

Sulm barbar n LondrTre persoa ja arrestuar ga policia bri-

taike, se ka dihmuar t dyshuarit pr

vrasje e shqiptarit Xhem Krasiqi, jug t

Aglis, disa dit m par.

T arrestuarit, megjithat, nuk jan personatkryesor t dyshuar pr vrasjen e 31-vjearitKrasniqi, puntor skele me banim n zonn eKentit. Njri prej t arrestuarve sht 26 vjedhe dhe dy t tjert jan 30-vjear, por nukdihet nse jan shqiptar ose jo.

Prej disa ditsh, policia britanikesht vn n krkim t dy vllezrve shqiptar,Edmond dhe Albert Nela, n lidhje me vrasjen eXhem Krasniqit, prpara disa ditsh n qytetin

bregdetar Hove, n jug t Anglis.Vllai i Krasniqit dhe nipi i tij, po ashtu jan ql-luar me arm zjarri, por kan mundur ti mbije-tojn sulmit.

Dedektivt kan publikuar n median

angleze fotot e t dyshuarve. Policia beson sevrasja mund t jet e lidhur me nj mosmar-

rveshje mes dy familjeve. Polica e Sussex ika krkuar ndihm edhe Top-Channel, si dhetr medias britanike, n apelin drejtuar shqip-tarve q jetojn n Britani.

Policia ka botuar edhe njoftime tprkthyera n shqip, pr shqiptart e Britanis.Duke iu adresuar komunitetit shqiptar, shefi i

policis s qytetit Brighton dhe Hove, SimonNelson, tha se ne e respektojm faktin, q ko-muniteti shqiptar sht krenar dhe i lidhur, dukekrkuar ndihmn e njri-tjetrit n koh tvshtira.

Por, policia angleze ka paralajmruar,q publiku t mos u afrohet dy vllezrve, q

jan ende n krkim. Ndrkoh q jan njoftuart gjitha portet dhe pikat e kalimit kufitar, pr tfrenuar largimin nga Britania t dy vllezrve tdyshuar pr kt vrasje. Arbe Maaj

Vrasja e shqiptarit, tre t arrestuar

Ambasada e Republiks s Shqiprisn Mbretrin e Bashkuar

Embassy of the Republic of Albania33 St. Georges DriveLondon SW1V 4DG

Tel. +44 (0) 20 7828 8897Fax +44 (0) 20 7828 8869

E-mail: [email protected]://www.albanianembassy.co.uk

To contact the Albanian Embassy for emergency cases onlyplease call: 07518662630

Ambasada e Republiks s Kosovsn Mbretrin e BashkuarEmbassy of the Republic of Kosovo

100 Pall MallLondon SW1Y 5NQ

Tel.: +44(0) 207 659 6140+44 (0) 207 659 6134

Fax.: +44(0) 207 659 6137Email: [email protected]


3/24

TRANSPORT MALLRASH

ANGLI-SHQIPERI-KOSOVESHERBIM I SHPEJTE DHE I SAKTE

NA KONTAKTONI

TEL:07737 597 000

07507 444 654

[email protected]

Address 61 Birkenhead StreetLondon, WC1H 8BB

Telephone +44 20 7843 4344Fax +44 20 7843 4334

E-mail [email protected] CG LAW 37912 KINGS CROSS

www.cg-law.co.uk

Pr shtje emergjencieapo prfaqsim ligjor n

STACIONET E POLICISkontaktoni Xhemilin

24/7

07958679888Personal InjuryCG LAW IS ABLE

TO PROVIDELEGAL ADVICE IN

PERSONALINJURY CASES INAREAS SUCH AS:Accidents atwork, Road Traf-fic AccidentsSerious Injury ClaimsIndustrial Disease ClaimsMotorcycle Accident ClaimsVictims of Abuse Holiday ClaimsCriminal Injuries Trips and Slips

ImmigrationImmigration Law is so complex, it is es-

sential you engage the services of an ex-

perienced

immigration lawyer. CG Law

protects the rights of non EU nationals

who are having

problems entering or settling in the UK. This can be for

a number of reasons such as:

coming into the UK to work / bringing family over to the UK/ marrying or living

here with a partner / setting up their own/ business here / studying in the UK /

working here illegally/ being forced to return to your country of origin / Being

detained under the Immigration Law / claiming asylum

We also work with European Nationals who experience/ problems exercising

their right to free movement within Europe.

At CG Law, we are fully knowledgeable with all UK Border Agency legislation and

any changes made to the immigration rules. We can offer a wide range

of Immigration Law services including:

Making an application to the UK Border Agency/ Help businesses apply

for overseas workers/ Student visa applications / Business Immigration

Legal advice before immigration court / Deportation cases

Citizenship and nationality applications/ Children immigration cases- checking a

childs immigration/ status, seeking asylum, human rights cases and abandoned

children are all typical cases for CG Law.

CRIMINAL & REGULATORY WORKCG Law has a highly experienced team of criminaldefence lawyers who effectively handle cases involving investigations

by organisations such as:Serious Fraud Office / Her Majestys Revenue and Customs,Police Fraud Squads / the Crown Prosecution Service /Information Commissioners Office/ Environmental HealthCG LAW PRACTICE IN A WIDE RANGE OF AREAS INCLUDING:

Fraud / Corruption/ Offences under the Companies Act/Tax Evasion / Money Laundering / Insider dealing/Business crime / Terrorism / International Crime

NO WINNO FEE

Nse dshironi t kontaktoni n shqip telefononi Venera : Mob:07904014153


4/24

Speciale www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 4

Dy gzime n nj di. Kshtundodhi n mbrmjen e 16Majit n nj nga sallat mprestigjioze t Londrs n O2; TheAlbanian kishte ditlindjen e 9-t dhe

promovimi i 100 Shqiptart e Bri-tanis. Nderuan me pjesmarrjen etyre Ambasadori i Republiks sShqipris n Mbretrin e Bashkuarshklqesia e tij z.Mal Berisha, zv/Am-

basadori i Kosovs z.BejtullahDestani, miq shqiptaro britanik, pr-faqsues t shoqatave shqiptare n Bri-tani si dhe pjesa drrmuese e 100shqiptarve t przgjedhur.

Ishin prgatitur shum sur-priza dhe nn modelimin e z.EmanuelBajra gjithka kaloi kndshm, pasi s

pari miqt dhe t ftuarit ishin tepr spe-cial, q nga ata q u bn pjes e mi-sionit t The Albanian dhe deri tekm t rinjt q kontribuojn n kul-tivimin e vlerave shqiptare.

Fjaln e hapjes e mbajti drej-tori i gazets Z.Petrit Kuana i cili vurin dukje karakterin shumdimensionalt gazaets duke br nj rezyme t

puns s prpjekjeve q u bn n kto

9 vjet. The Albanian nuk ishte thjeshtnj mjet informimi, nuk ishte thjeshtnj gazet ku mrgimtart t gjenin atolajme dhe informacione q mbase nukmund ti gjenin n ndonj media tjetrt shkruar apo elektronike.Z.Kuana solli n vmendjen e pub-likut momentet e para kur s bashkume gazetar dhe aktivist t tjerkishin vendosur themelimin e The Al-

banin.Historia e gazetaris

shqiptare n Britani, nuk mund t ishtenxitse, pasi ishim gazeta e shtat dhekurrsesi nuk dshironim q t ishim

tentative e shtat. E morm kt rrugkur ishim ndr komunitetet e vetme nBritanin e Madhe q nuk kishim njtribun ku t dgjohej zri yn. Ishinkoh t zymta q nisnin q n rrug-timin e mngjesit kur nnat kur I pr-cillnin fmijt e tyre pr n shkoll i

porositnin q t mos thonin se ishinshqiptar, sepse kshtu na qenksh mmir, pr tu fshehur nga imazhi gatikrejt i zi q ekzistonte pr shqiptart,kur nuk mund t flitej pr integrim apo

integrim me dinjitet sesa pr gjendjeemergjence e mrgimtarve shqiptart Britanis. Gjithsesi udhtimi ynnse mund t guxojm ta prmbledhimn pak rreshta mund t prshkruhet sinnt vjet prpjekje, prkushtim, de-votshmri; nnt vjet sfid pse jo nntvite sukses theksoi z. Kuana

Drejtori i The Albanianvuri n dukje nj fakt interesant.Mund ti kemi hyr n hak gazetaris

pasi q n momentet e para kemi ven-dosur q t mos publiko-

jm kronik t zez, pore pam t domosdoshm

marrjen e ktij vendimipr shkak t rrethanavedhe kushteve n t cilat ugjendm

T drejtosh njgazet n emigracionsht nj ndr eksperien-cat m fantastiket, kugazeta jo vetm qshndrrohet n vetvete nshkoll gazetarie, por erealizon m s miri mi-sionin shumdimen-sional.Ishim gazeta evetme dhe kishim

prgjegjsin e madhe tprfaqsimit, porndonse shqiptart n

MB, jan n nj massimbolike krahasuar mekomunitetet e tjera q ar-rijn miliona, jemi krenar

q renditemi ndr gazetat prestigjiozet komuniteteve n Britani. Sot gazeta

printohet n 20 mij kopje dhe shprn-dahet FALAS npr t gjith Britanindhe kjo nuk sht shifr marketingu,

por do lexues sht dshmitar se nukka vend q nuk shkon gazeta

Mes duartrokitjesh t zjarrta u ftua prnj fjal prshndetse ambasadoriMal Berisha. N fjaln e tij z.Berishaka prgzuar stafin e The Albanian pr

punn e br n kto nnt vite. Kjogazet pr t vite ka qe zri i

bashkatdhetarve ta. Aty ka

gjetur vetvete mijra shqiptar ga

tra trojet toa etike q ja ve-

dosur Britai e Madhe. Aty

bashkatdhetart ka shprehur

malli, breg, shqetsimi pr at-

dheu. Ata ka gjetur edhe gzimi

dhe kreari pr arritjet e ktyre

t viteve t kombit shqiptar. Aty

ka gjetur edhe udht sesi t ite-

grohe kt ved kaq t zhvilluar

edhe kur ka patur pak johje dhe

dijei pr t. The Albaia sot shko

thuajse do shtpi shqiptari,

do bizes dhe do zyr.

Ambasada shqiptare

Lodr sht kreare pr pu q

ka br kjo gazet dhe uk do t

resht s bashkpuuari me t, pr

t mir e bashksis shqiptaro-bri-

taike, pr j iformim korrekt e t

vrtet, pr t mbajtur gjall dje-

jat e dashuris pr atdheu dhe

kombi to.

Ambasada e kosidero

gazet edhe si j mjet t fuqishm

pr edukimi patriotik t bashkatd-

hetarve ta. Shkrimet e

akademikve ta rreth historis s

kombit dhe vearisht lidhjet his-

torike midis popullit shqiptar dheBritais s Madhe luaj j rol

shum t madh kt edukim.

Sote ju i paraqitt audiecs edhe

j botim special me emrat e 100

shqiptaro britaikve m t dal-

luar Britai e Madhe. nj

botim i till sht j gur kilometrik

histori e shqiptarve t Bri-

tais s Madhe.

nse sot ai botim duket si

dika e thjesht, esr ai do t prf-

shihet dokumetet m t rd-

sishme historike t gjedjes t

cil shqiptart e Britais ja sot.

Do desha me kt rast, tju prgzoj

edhe j her dhe tu falderoj

emr t Ambasads Shqiptare

Lodr pr pu e jashtzako-

Publikimi i 100 Shqiptart eBritanis ishte nj obligim pr ne simedia, n shenj falnderimi pr tgjith ata q kan kontribuar dhevazhdojn t kontribuojn prshtjen kombtare dhe komu-nitetin, q nga ata q u shndrruann ambasador n ato momente kurnuk kishim ambasad n Londr,deri tek t tjert q me kontributin etyre po kultivojn sidomos tek brezii ri, vlerat m t mira q na karakter-izojn si komb, e deri tek prfaq-

suesit e brezit t ri q poshndrrohen n modele t brezit tri britanik dhe m gjer, q prfaq-sohen denjsisht nga e talentuaraRita Ora.

Petrit Kuana, drejtor The Albanain


5/24

Speciale www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 5

I dashur Petrit

T dashur botues, menaxher dhe bashkpuntor t Gazets The Albanian,

t Londrs

Mbrm ne patm knaqsin t festojm 9 vjetorin e gazets The Albanian. Kjo

gazet pr nnt vjet ka qen zri i bashkatdhetarve tan. Aty kan gjetur vetveten

mijra shqiptar nga tr trojet tona etnike q jan vendosur n Britanin eMadhe. Aty bashkatdhetart kan gjetur mallin, bregn, shqetsimin pr atd-

heun. Ata kan gjetur edhe gzimin dhe krenarin pr arritjet, n kto nnt vjet,

t kombit shqiptar. Aty shpesh kan gjetur edhe mallin pr familjet q kan ln

pas. Aty kan gjetur edhe udht sesi t ajn n kt vend kaq t zhvilluar duke

patur aq pak njohje dhe dijeni pr t. The Albanian sot arrin thuajse n do

shtpi shqiptari, n do biznes dhe n do zyr.

Ambasada shqiptare n Londr sht krenare pr punn q ka br kjo gazet dhe

nuk do t resht s bashkpunuari me ju, pr t mirn e bashksis shqiptaro-bri-

tanike, pr nj informim korrekt e t vrtet, pr t mbajtur gjall ndjenjat e

dashuris pr atdheun dhe kombin ton. Ambasada e konsideron gazetn edhe si

nj mjet t fuqishm pr edukimin patriotik t bashkatdhetarve tan. Shkrimet eakademikve tan rreth historis s kombit ton dhe veanrisht, lidhjet historike

midis popullit shqiptar dhe Britanis s Madhe, luajn nj rol shum t madh n

kt edukim.

Mbrm ju i paraqitt audiencs edhe nj botim special me emrat e 100 shqiptaro

britanikve m t dalluar n Britanin e Madhe. Nj botim i till sht nj gur

kilometrik n historin e shqiptarve t Britanis s Madhe. Nse sot ai botim

duket si dika e thjesht, nesr ai do t prfshihet n dokumentet m t rndsishme

historike t gjendjes n t ciln shqiptart e Britanis jan sot.

Do desha me kt rast, tju prgzoj edhe nj her dhe tju falnderoj n emr t

Ambasads Shqiptare n Londr pr punn e jashtzakonshme q bni. Puna juaj

e sotme do t duket shum her m e vyer pr brezat q vijn.Me respekt Mal Berisha

MESAZH NGA AMBASADORI I JASHTZAKONSHM DHEFUQIPLOT I RSH N MBRETRIN E BASHKUAR, Z. MAL

BERISHA ME RASTIN E 9 VJETORIT T THEMELIMIT T GAZETSTHE ALBANIAN DHE PROMOVIMIT T

100 SHQIPTART E BRITANIS

shme q bi. Pua juaj e sotme do t

duket shum her m e vyer pr brezat

q vij.Zv/Ambasadori I republiks s Kosovsz.Bejtullah Destani n fjaln e tij ka

prgzuar stafin e gazets duke i uruar edhem shum ditlindje t tjera gazets.

sht kthyer tashm n tradit q n doprvjetor The Albanian ndan mime pr njshqiptar dhe nj britanik dhe ksaj radhezgjedhja ishte tepr e veant.

mimi i gazets pr kt vit iu dha

ambasadores s shklqyer shqiptare

jo vetm Britai por edhe bot,

asaj q u shdrrua j model

frymzimi jo vetm pr t rijt

shqiptar por pr cdo t ri a e

kd bots, t taletuars Rita Ora e

cila me kreari deklaro gjithadej

se sht shqiptare. Ky mimi ju

dorzua pridrve t shklqyer t

saj Vera dhe Besik Sahatiu q e

edukua me edukat dhe kultur

e rrjve t saj shqiptare.

mimi The Albanian 2013 (pr t huajt) iudha Prince Mohsin Ali Khan of Hyderabad,

pr kontributin e dhn n ndihm t shqip-tarve t Britanis dhe prpjekjet e vazh-dueshme para gjat dhe pas lufts sKosovs n lobimet e vazhdueshme prnjohjen e pavarsis s Kosovs.

Nprmjet disa videove u shfaqn sekuencat puns s ksaj gazete, ku theksi u vu n

projektin e fundit ; promovimin e librit t100 shqiptarve t Britanis. Drejtori igazets n lidhje me przgjedhjen u shprehse sht nj pun m shum se 1-vjeare

dhe vuri theksin n vshtirsin e przg-jedhjes pasi kishin ardhur t paktn 100sygjerime, por theksoi dy kriteret, kon-tributin pr shtjen shqiptare dhe komu-nitetin.

Z.Kuana tha se pr arsye tndryshme disa persona nuk gjenden n kt

prmbledhje dhe shprehu bindjen se n t

ardhmen do t ln mnjan mrit apoinatet dhe do t jen n edicionet eardhshme, dhe t ln mnjan konfliktetmes tyre.

Projekti i ardhshm do t

jet Udhtimi im ku do

t prfshihe t gjith ata

q ja kthyer shem-

bull, model t suksesit t

shqiptarve t Britais.Ky aktivitet u shoqrua me numra tshklqyer koreografik t interpretuar ngagrupet e talentuara t valleve t ShpresaProgramme dhe shoqats Nn TerezaMe duartrokitje t zjarrta u prit edhe inter-

pretimi me violin i Ana Musliut.n fud Ambasadori Berisha

premtoi se j t ardhme t

afrt, 100 shqiptarve t przg-

jedhur ga The Albaia do tu

rezervohet j pritje e groht

ambietet e ambasads shqiptare

Lodr.

Veprimtari t tjera jan planifikuar pr tuzhvilluar prej bashksis shqiptare n

bashkpunim me Ambasadn Shqiptare nLondr.


6/24

AA Driving SchoolInstruktori Shqiptar Artan Jakupi ne sherbimin tuaj

Menyra me e lehte per te marre patenten angleze

Na kontaktoniper ofertat e funditJu ndihmojne nese deshironi te beheni instruktor

Kontaktoni Artanin

07769628835

E vetmja autoshkolle qe perdor instruktoreqe jane te kualifikuar plotesisht

nGA DAUT DAUTI

Ka koh q organizataekonomike dhe politike e qua-jtur Unioni Evropian, ngjuhn shqipe gabimisht quhetBashkimi Europian. Ky prdorim igabuar sht br pothuaj i zakonshmdhe gjithnj e m shum vrehet mbi-zotrimi i ksaj shprehje t gabuarkundrejt asaj t drejt.

Lansimi i shpejt i shprehjesBashkim Europian, n vend tUnion Evropian, sht br nga ata(zakonisht nga mediat) q nuk ajnkokn pr krijimin e domethnieve tgabuara politike dhe juridike. Shkur-timisht, Unioni Evropian nuk shtBashkim Europian as pr arsye tthjesht kuptimore dhe gramatikore.Fjala Union nuk prkthehet siBashkim, kurse n Fjalorin e GjuhsShqipe (1980) kontinenti pr t cilin ekemi fjaln quhet Evrop e jo Europ.

Por, arsyeja kryesore pr taquajtur kt organizat UnionEvropian qndron n rolin dhedomethnien q shprehja union ka

pasur gjat historis n fushn politikedhe juridike t zhvillimit t shteteve.Fjala union (n gramatik sht emr)ka hyr n prdorim n gjuhn anglezedhe franceze n mesjet, duke ardhurnga latinishtja: Union - unio: q n

shqip d.m.th. nj, t qent nj apo tbrit nj.Prkundr domethnies q shprehja

union kishte n prkthim, kjo fjal nuku prdor kurr si e prkthyer nanglisht, frngjisht dhe gjuh tjeraevropiane, por u prdor gjithmon fjalaorigjinale - union. Arsyeja ishte sefjalt dhe shprehjet tjera t gjuhs la-tine q hynin n prdorim t ktyregjuhve, kur ato kishin kuptim politikdhe juridik, nuk prktheheshin. Kjosht arsyeja q pjesa politike dhe ju-

ridike e gjuhve t cilat fliten sot nEvrop, dominohen nga latinishtja dhe

pjesrisht nga greqishtja.

Ktu kemi t bjm meshum fjal t cilat askush nuk ka ten-tuar ti prkthej. Si do t prkthehej,ta zm, fjala: federat, konfederat,demokraci, burokraci, ministri dhe mi-

jra fjal t tjera. Nuk p rkthehet asfjala union edhe pse mund ti dihetkuptimi i prafrt.

Fjala union, si u pa m lart, sht

fjal e latin-ishtes, por nisi t

prdoret srishn mesjet pasiq kishte nevojq me te t shp-

jegoheshin disa

bashksi t rejaapo realitete treja politike q ukrijuan nEvrop. Fjalasht prUnionin Per-sonal dheUnionin Real.

Unioni Personalkrijohej si mar-rveshje kur njapo m shumshtete tndryshme qev-

eriseshin nga i njjti sovran (zakonishtmbreti), por q kufijt, ligjet dhe in-

teresat tjera t ktyre shtetevembeteshin si m par. Raste t ktillaka pasur shum n bot, por sot nEvrop rasti i Andorrs e ilustron ktshembull.Unioni Real sht kur nj apo mshum shtete bashkojn disa institu-cione duke i shkrir n nj. Ktu shi-het q nuk kemi t bjm me unifikimt shtetit n aspektin politik e as ju-

ridik. Por, sht e qart q ky Union(Real) ka prejardhje nga Unioni Per-sonal.

Origjinn e UnionitEvropian nuk duhet krkuar n dy llo-

jet e unioneve q u prmendn mlart, pasi q kjo organizat tani m

sht pranuar si bashksi sui generis.Por, trashgimia juridike ka luajturrolin e vet duke ndikuar q organizatan fjal t quhet Union Evropian.Ekziston edhe arsyeja politike qUnioni Evropian nuk sht BashkimEvropian. Shtetet antare t UnionitEvropian jan marr vesh q vetmdisa funksione apo karakteristikashtetrore ti bashkojn dhe n ato pikat qeverisen nga Brukseli. Nse shtetetantare merren vesh q nga ky vend tushtrohet edhe Politika e Jashtme ePrbashkt, Mbrojtja e Jashtme dhe eBrendshme (ushtria dhe policia) e pr-

bashkt, sistemi i prbashkt monetardhe t gjitha funksionet tjera q ka njshtet, ather Unioni Evropian mund

t quhet Bashkim Evropian. Mund tquhet Bashkimi Evropian apo Evropae Bashkuar pr arsye se do t jet e tilldhe do t funksionoj si nj shtet i

bashkuar, si jan Shtetet e Bashkuarat Ameriks, apo si ishte BashkimiSovjetik. Deri ather, kjo bashksi

politike dhe ekonomike, duhet t quhetUnion Evropian e jo Bashkim Eu-ropian.

aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 6

UNIONI EVROPIAN, JO BASHKIMI EUROPIAN


7/24

I prshtatshm pr ttransferuar para online

0800 026 0535

g jat g jithkohs...

Hapur

Parat tuaja merren n Shqipridhe Kosov n vetm 10 minuta*

Drgoonline sot nmoneygram.co.uk*


8/24


Lord Mayor i Londrs, AldermanRoger Gifford, i cili sht Lordii 685-t n detyr, ka nderuarKryetarin e Bashkis s Tirans, z.Lulzim Basha me titullin Qytetar i Liri Londrs (Youngest Freeman of Lon-don). Ky akt ishte simbol i rndsisq ka forcimi i lidhjeve ekonomike e

politike, edhe ashtu t shklqyera,midis Britanis s Madhe e Shqipris.Ceremonia e dhnies s titullit u zhvil-lua me 23 maj 2013, n Londr, n

Mansion House, rezidenca zyrtare eLord Mayor, ku zhvillohen disa ngaceremonit m prestigjioze shtetroree mbretrore.

N kt ceremoni tradicionale, mornpjes Ambasadori i Republiks sShqipris, z. Mal Berisha dhe stafi iAmbasads, diplomat, drejtuesit e or-ganizatave shqiptare n Londr, miq

britanik t Shqipris, antar tShoqats Anglo Shqiptare, etj. Gjatceremonis, z. Basha lexoiDeklaratn e Qytetarit t Lir dhennshkroi Librin q kan firmosur m

par figura t shquara q jan nderuarme t njejtin titull. Z. Basha iu dorzua

pllaka e njohur si Liria e Londrs kujan gdhendur mjeshtrisht Rregullat

e qytetit t cilat jan formuluar q nshekullin XVIII.

Ai u prshndet m pas nga LordMayor si Qytetar i Londrs. Dikursimbol i Londrs si superfuqiekonomike mesjetare, sot ky titulldshmon pr partneritetin ton. Dyqytete, qindra milje larg, ndajn njmiqsi t madhe dhe nj vizion t pr-

bashkt, q fokusohet mbi Evropn u shpreh Lord Mayor n fjaln e tij.

Kryebashkiaku Basha e ka konsideruarmarrjen e ktij titulli si nj privilegj prt por edhe pr kryeqytetin shqiptar.

S pari sht nj nder i madh, jo

vetm pr mua si kryetar i Bashkispor pr qytetin dhe Bashkin e Tiransdhe e konsideroj si nj prgjegjsi tmadhe pasi vet marrja e ktij titullidshmon pr nj shkall t re t njohjesdhe vlersimit pr kryeqytetin ton, prTirann por edhe pr Shqiprin eshqiptart u shpreh Basha.

Pr Kryebashkiakun Basha, kjo shtnj mundsi e madhe pr kryeqytetinshqiptar, pr t trhequr investitor trndsishm q operojn n Londr.

N kt pikpamje, vmendja qqyteti i Tirans ka marr sot prmesksaj ceremonie sht nj kapital imuar pr t drejtuar syt e kapitalit

britanik dhe n fakt kapitalit botror qi thot City of London, shtpia e vet,

tek Tirana, tek mundsit q Tiranaofron, mundsit q Shqipria ofron

pr investime n sektor t rnd-sishm t ekonomis, me potenciale t

jashtzakonshme dhe mundsi tjashtzakonshme dhe natyrisht prmesinvestimeve, zhvillimit ekonomik ekrijimit t vendeve t puns si nj pri-oritet kryesor imi si kryebashkiak theksoi Basha.

Dhnia e titullit t Liris s Londrssht nj nga ceremonit m t vjetraq i kan mbijetuar historis shekulloret ktij qyteti. Ky titull, i dhn prher t par n vitin 1237, mbetetakoma sot nj simbol i gjall i krye-qytetit britanik.

Ceremonia u ndoq nga nj drekzyrtare ku morn pjes Kryetari iBashkis dhe znj. Aurela Basha, Am-

basadort e Shqipris, Kosovs, Malitt Zi, Sllovenis, Bosnie Hercegov-ins, El Salvadorit dhe Lituanis, an-tar t Dhoms s Lordve, i Deleguari

pr Britanin dhe Irlandn i Urdhrit tKostandinit, z. Anthony Bailey, OBEdhe bashkshortja e tij PrinceshaMarie-Therese von Hohenberg e Aus-tris, zv/Kryetarja e Bashkis s Lon-drs, Lady Borwick AM, Konsujt e

Nderit t Republiks s Shqipris nOxfordshire zonja Bryony Bethel dhe

Northamptonshire z. John Van Ween,antar t Kshillit bashkiak, si dhefigura t njohura t komunitetit shqip-tar n Britani e miq britanik tShqipris nga bota e biznesit, fi-nancs, kulturs, fes, politiks.

Z. Basha ishte gjithashtu i ftuar nderi idarks zyrtare t organizuar nga LordMayor of the City of London n pal-latin historik Guildhall, ku dhe iu uruazyrtarisht mirseardhja si Qytetar iLir i Londrs. N kt dark mbajtnfjaln e tyre Mario Draghi, Presidenti iBanks Qendrore Evropiane dhe Min-istri britanik pr Evropn David Lid-ington. Pjes e axhends s ktijevenimenti ishte edhe koncerti ku uluajt simfonia Nr. 9 e Beethovenit nKatedralen e Shn Palit.

Gjat qndrimit n kryeqytetin bri-tanik, z.Basha mori pjes edhe n njdark, n Hotel Corinthian, ku t ftuarishin disa antar t kabinetit qeveritar

dhe shum deputet t Parlamentit bri-

tanik. Po ashtu ai u prit n nj takimnga drejtoresha pr Evropn n Min-istrin e Jashtme, znj. Jill Morris si dhenga Drejtoresha e Marrdhnieve

Ndrkombtare t Partis Konserva-tore t Kryeministrit David Cameron,znj Philippa Broom.

Lida Rragami (British Telekom)

sht krenari kombtare, jo shqiptarepor kombtare e gjith shqiptarve nBallkan. Duhet sot t ken krenar prkt titull q kryebashkiaku i Tiranska marr nga Lord Mayor City Coor-

porationVictoria Lore Peta Kosulle e

nderit e Shqipris Oksford:

Mendoj se kjo tregon rrugtimin egjat q ka prshkuar Shqipria gjatktyre viteve. Un e kam vizituarShqiprin n 1991. Transformimisht i jashtzakonshm dhe mendoj se

kjo sht nj tjetr pik kye n mar-rdhniet britaniko-shqiptare. Merndsi ishte edhe takimi e suksesshmq pati Kryeministri Berisha meKryeministrin Kameron, n fundin evitit e shkuar. Un mendoj gjithashtuse miqve t kahershm t Shqipris asq u shkonte ndr mend se t tilla gjramund t ndodhnin prpara 20 vjetsh.Esht vrtet nj dit e mrekul-

lueshme. Jan pr tu vlersuar arritjetpersonale t zotit Basha si Ministr iJashtm dhe Kryetar i Bashkis, poashtu edhe pr punn e rndsishme q

ka br n Kosov. Pra, un mendoj sekjo duhet t jet nj dit e veant edhe

pr tPrparim Rama arkitekt:

Normal q ndihem shum shum kre-nar, t gjith t pranishmit mburren mezotin Basha!Lord Bates:

Kjo sht nj ceremoni historike. Ajozhvillohet prej 500 apo 600 vjetsh.sht gjithashtu nder i madh pr njkryetar bashkie t nj vendi t huaj qi jepet ky mim. Un mendoj se shti merituar nga Kryetari Basha

JOnATHAn BAILEY OBE (urd-

hri i Peradoris dh gambretresha)

sht nj fakt shum i rndsishmpor m shum sht fakti se kryetari iBashkis Basha sht shqiptari i parq e merr mimin e qytetarit t lir tqytetit t Londrs. Un mendoj sesht nder si pr kryetarin personalisht,ashtu edhe pr qytetin e Tirans poredhe pr Shqiprin

Baroess Borwick nkryetarja e

Bashkis s Lodrs:

Mendoj se ceremonia ishte vrtet eshklqyer dhe tregon rndsin q ka

pr t dy vendet interesat q t dyvendet ndajn sa i prket biznesit, kul-turs apo fushave e mundsive t tjera,ndaj mendoj se jemi shum krenar tmirpresim kryebashkiakun e Tirans,

pjestarin m t ri Qytetarit t Lir tLondrs dhe duke shpresuar q ai tshijoj qndrimin n Londr pasi men-doj se ka pun t tjera dhe evente ttjera sociale q e presin, n emr tKryetarit t Bashkis s Londrs ne

jemi shum t knaqur ta mirpresimat n Qytetar i Lir t Londrs

KRYETARI I BASHKIS S TIRANS Z. LULZIMBASHA, NDEROHET SI QYTETAR I LIR I LONDRS


9/24


N

23 maj 2013, Kryetari i Bashkis sTirans Z. Basha gjat vizits s tij n

Londr bri nj vizit edhe n Am-basadn Shqiptare. N nj ceremoni zyrtare ainderoi me medaljen Mirnjohja e Tirans, ish-Lordin Mayor of the City of London, Sir GavynArthur dhe Delegatin e Urdhrit t Kostandinit prBritanin e Madhe dhe Irlandn, Sh.T. z. AnthonyBailey, OBE pr kontributin e tyre t vazh-dueshm n forcimin e marrdhnieve shqiptaro-

britanike n fushn politike, ekonomike dhe tbashkjetess ndrfetare.

Gjat ceremonis s organizuar mekt rast Ambasadori i Republiks s Shqiprisn Londr Z. Mal Berisha falenderoi te pranish-mit n kt ceremoni dhe i dha fjaln kryetarit tBashkis s Tirans Z. Lulzim Basha.

Z. Basha n prani t Sir Gavril Arthur i cili ishteveshur n uniform ceremoniale, Z. Anthony Bai-

ley dhe t nj grupi bashkatdhetarsh dhe miqshanglez u dorzoi personaliteteve britanikemedaljen e Mirnjohjes, si dhe simbolin e krye-qytetit shqiptar, Sahatin e Tirans q shnonteorn lokale t Tirans dhe t Londrs.

N fjaln e tij Z. Basha tha se ky sht nj mo-ment i rndsishm n udhtimin e gjat prforcimin e marrdhnieve midis dy kombeve dhedy popujve tan. N vijim, Kryetari i Bashkis sTirans Z. Basha lexoi tekstin e ktyre mirnjo-hjeve n t cilat thuhej:

Medalja Mirnjohja e Tirans i jepet Sir ArthurGavyn, GCFO, n shenj mirnjohje t meritavet tij personale dhe kontributit q ka dhn npr-mjet zyrs s tij t lart publike n forcimin e lid-

hjeve ekonomike dhe politike ndrmjet qytetit tTirans dhe qytetit t Londrs si dhe n nderim tkontributit t tij n forcimin e marrdhnieveshqiptaro-britanike gjat vitit t 100 Vjetorit tPavarsis s Shqipris. Po ashtu ai lexoi edhetekstin e Mirnjohjes q i dorzoi Shklqesis stij Z. Anthony John James Bailey, OBE, GCSS,n njohjen e meritave t tij personale pr forcimine lidhjeve ekonomike dhe politike, ndr-fetare e

bamirse ndrmjet autoriteteve vendore dhe pop-ujve t qyteteve t Tirans dhe t Londrs si dhe

pr kontributin e tij t madh n vite pr forcimine mtejshm t marrdhnieve shqiptaro-bri-tanike.

Nj medalje e till ju dorzua n zyrn e tij edheLord Mayor of the City of London, t nderuarit

Alderman Michael Roger Gifford me motiva-cionin:

N njohje t meritave t tij personale dhe t Ko-

rporates s City of London n forcimin dhe rrit-jen e mtejshme t marrdhnieve ekonomikedhe politike ndrmjet qytetit t Tirans dhe qytetitt Londrs. Kjo certifikat tregon nje vlersim tmadh t kontributit tuaj gjat vitit t 100 vjetoritt Pavarsis s Shqiperis dhe sht nje vlersimi lart q qyteti i Tirans ka pr institucionin tuajdhe pr Korporatn e City of London, si dhe prkontributin e prbashkt n forcimin e marrd-hnieve reciproke ndrmjet dy kombeve, ndrm-

jet dy popujve tan.

Takimet e shumta dhe veprimtarit e organizuaragjat vizits s Z. Basha n Londr ngjalln in-teres t veant, jo vetm tek bashksia shqip-taro-britanike por edhe tek qarqe t larta t ksajshoqrie si dhe t medias. Gazeta Daily Telegraph

e ka pasqyruar at n nj informacion t posamt dats 24 Maj 2013.1

1 Daily Telegraph, 24 Maj, 2013, faqe 42.

BASHA NDERON N LONDRPERSONALITETE BRITANIKE

M 22 maj 2013, n Am-basadn Shqiptare nLondr, EckehardPistrick,[1] lektor n Etnomusikologjinga Universiteti i Martin Luther Halle,mbajti nj leksion mbi kngn poli-fonike shqiptare. Aktiviteti u organizuan bashkpunim me Shoqatn Anglo-Shqiptare.

Dr Erich Pistick prezantoi historin ekngs polifonike dhe solli shembuj t

ndryshm nga studimi i tij pr polifon-in n Shqipri. Iso-polifonia shtpjes e identitetit t Shqipris jugoredhe sht e pranishme n do ngjarje

shoqrore, nga ato m t lumturat, t

tilla si dasma dhe festime familjare,deri tek ato m t dhimbshmet si atomortore me vajtimet e zgjatura. Aigjithashtu shfaqi nj prmbledhje nga

filmi i tij dokumentar Polifonia

zrat e harruar t Shqipris fitues imimit n Festivalin Ndrkombtar tFilmit Malor, tetor 2012.

N vitin 2005, UNESCO shpalli i so-polifonin nj kryevepr etrashgimis gojore dhe jomateriale tnjerzimit. Iso-polifonia, ky zhanr ikngs popullore shqiptare, sht pr-shkruar si nje kompleks tjetr i ksaj

bote, q manifestohet nprmjet fuqiss zrit t njeriut, dhe q mban peshnemocionale prej shekujsh krenarie,varfrie dhe shtypje. Iso-polifonia i

perket kryesisht rajoneve t Shqiperiss Jugut si dhe amris.

Dr Pisctick shpjegoi nga pikpamja

etno-kulturore se ka dy grupe t mdhat iso-polifonis me tiparet e tyrekarakteristike: njera prfshin dy zra

dhe tre-zra, ndrsa n zonn e

Laberis prbhet nga dy, tre dhekatr-zra.Deri disa koh m par, iso-

polifonia kndohej me antart efamiljes, por numri i grupeve t famil-

jeve ka qen n rnie. Gjat periudhskomuniste, knga polifonike ishteinkurajuar nga qeveria dhe prdorejedhe pr propagand politike, si sht

br me muzikn popullore n

prgjithsi. Sot n Shqipri, duke pasurparasysh situatn, Organizata pr Rua-jtjen dhe Zhvillimin e Gjirokastrs(GCDO), sht prpjekur pr t gjeturnj zgjidhje. Sfida sht q t bjkngn polifonike pjes t programitmsimor si pjes e identitetit t vendit.

Leksion pr polifonin shqiptarenga Dr Eckehard Pistrick


10/24

speciale www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 10

Me datn 15 Maj 2013, n mjediset eUniversity College of London, Schoolof Slavonic and East European Studies(SSEES), Shoqata Anglo Shqiptare organizoinj takim me Ambasadorin e Jashtzakonshmdhe Fuqiplot t Mbretris s Bashkuar n Re-

publikn e Shqipris, Shkelqsin e tij Z.Nicholas Cannon. N kt takim merrte pjesedhe Ambasadori i Jashtzakonshm dhe Fuqi-

plot i RSh n Mbretrin e Bashkuar, z. MalBerisha si dhe stafi i Ambasads Shqiptare nLondr.

Ishin po ashtu t pranishm Presidenti i Nderit iShoqats Prof. Noel Malcolm, Kryetari i shoqatsStephen Nash, zv/Drejtori i SSEES, Prof SlavoRadosevic, antar t shoqats, studiues, ish-gaze-tar t BBC s, aktivist dhe dashamirs bri-tanik dhe shqiptar me banim n Londr.

Takimin e hapi Prof. Slavo Radosevic,

i cili ia dha fjaln Ambasadorit shqiptarz. Mal Berisha. Z. Berisha nga ana e tijprshendeti dhe falenderoi am-basadorin britanik n Tiran pr punne mrekullueshme q bn e dha nj

pamje t prgjithshme t situats para-elektorale n Shqipri. Ai theksoi se sit-

uata sht krejtnormale, e qet dhe nnj mjedis trsishtdemokratik dhe katr cilsit e njfushate t nj vendime demokraci tashmt pjekur ku sundonargumenti dhe pro-grami i do partie prt bindur elektoratin mbi drejts-in e ketyre programeve qtashm po iu paraqiten zgjed-hsve.

N fjaln e tij, Ambasadori Can-non nnvizoi faktin se situataelektorale n Shqipri sht e

ndezur, me emocionet e natyrshme dhe me prem-timet elektorale q jan cilsi e do fushate t

till. Ambasadori britanik dha nje pamje t qartt skens politike, koalicioneve elektorale, partivet pavarura, lidershipit aktual, programeve elek-torale, mediave, organizimit t zgjedhjeve dhe

perspektivs europiane t Shqipris.

Ai theksoi se Britania e Madhe sht nj ved mik

i Shqipris e se do t vazhdoj t mbshtesivendin ton n procesin e integrimit n

Bashkimin Europian.

Biseda u ndoq me shum interes nga t pranish-mit dhe u shoqrua nga nj varg pyetjesh intere-sante, t cilave ambasadori iu prgjigj me shumkompetenc.

AMBASADORI BRITANIK NICHOLAS CANNONN UNIVERSITY COLLEGE OF LONDON

nGA EMAnUEL BAJRA

Viti 2014 do t jet vit vendimtar prSkocin dhe t ardhmen e Britanis sMadhe. Pikrisht n shtator t 2014skocezt do t vendosin nprmjet t

nj referendumi gjith-popullor mbi tardhmen e tyre n union ose jasht saj.Kam privilegjin t punoj me shumSkocez t cilt ndajn mendimin (shum prej tyre ) se kjo sht nj ref-erendum pr ti knaqur epshet e Par-tis Nacionale t Skocis t AlexSalomond ( kryetarit t saj ) , prderisaklasa puntore e ktyre Skotlandezvemendojn se domosdoshmrish Skociaduhet t bhet shtet i pavarur ngaaparatura shtetrore e Britanis sMadhe , ndrsa klasa menaxheriale ,elita dhe biznesi mendojn ndryshe,ata mendojn se nj ndarje e Skocisdo t jet nj hap i gabuar ekonomik-isht dhe politikisht.Skocia prej t gjitha pjesve integralet Unionit te mbretrive Britanike,

sht territori organizativ m i pasurii organizuari dhe me nj popullsi gatim t shkolluarn n t gjith UnioninEvropian.

T ardhurat pr kok banori jan m tmdhat n Evropn Perndimore(28000), resurset natyrore jan ngam t pasurat n t gjith gadishullinBritanik duke prfshir edhe pellgunSkandinav s bashku me Islandn,Greenlanden dhe Kanadan. Skociagzon nj mas t zgjeruar t au-tonomis politike dhe ekonomike. Ajo

posedon kod t veant t takss,menaxhim t buxhetit kombtar siedhe prcakton politikat lokale nnivel t avancuar si jan pr shembull

taksat lokale, vet-qeverisje lokale,politikat infrastrukturore, t ndrtimit,posedimeve pronsore, gjykatave,policis si edhe organizimit legjislativ

n nivel provincial.Skocia po ashtu prfiton nj nivel tkonsiderueshm t "rebates", prfitimmonetar nga Westminster ose qeveriaqendrore n Londr prpos asaj , ajo kafuqi vendim-marrjeje n ndarjen e pr-fitimeve nga resurset e nafts e gazit si

benefektorja-prfituesja m e madhjane Union.

T gjitha elementet e nj shteti vet-funksional Skocia sot i knaq. Pormegjithat tensionet politike t rrymsnacionaliste Galike tashm jan ngriturgradualisht. Ndjehet nj er ndryshimin mnyrn se si perceptohen aspektet

politike t q everisjes brenda unionit.

Menjher pasi q Partia KonservatoreAngleze ndrmori masa t ashpra t re-duktimeve ekonomike-fiskale n dyvitet e fundit, kto masa ndikuan pashmangshm n mnyrn se si okulo-het politika Skoceze brenda unionit.Me nj popullsi prgjithsisht aktiveekonomikisht. Skocia u ndje se podiskriminohet n masn sa shum prejreduktimeve t ndihmave sociale, pen-sioneve si edhe vjeljes s taksave ms shumti arritn t ken impakt n

pjesn perndimore dhe at lindore tSkocis ( pjes mbshtetse t PartisLaburiste). Elektorati i dikurshmLaburist tani i ka kthyer shpinn ksaj

partie dhe n mas t madhe iu sht

bashkangjitur SNP-s ose ( Partis Na-cionale t Skocis).

Ky trend i zhvillimeve prpos efektithistorik dhe ekonomik brenda unionit ,

posedon edhe at social. Nj pjes eSkocezve mendojn se ata nuk mar-rin ( n prqindje ) pjes q i takon nga

pasuria e ndar baras prej Unionit. Prshembull , Bizneset Skoceze jan gatim t taksuarat n nivel unioni se sa q

jan bizneset e Irlands apo Uellsit.Por kundr-argumenti n kt messht m i fort se argumenti pasi q

Bizneset Skoceze jan pr 10. miliardam t pasura dhe fitim-prurse se saato q zhvillojn aktivitetin e tyre nIrland ose Uells. Pastaj, Londra ndan

prgjegjsit biznesore dhe aktivitetetfiliale e industriale t (input-output)me Edinburghun dhe Glasgow dhe nmas shum m t vogl me Cardiffose Belfast.

Pra, ekzistojn aspekte t humbjes dheprfitimit nga t cilat Unioni shrbehetme prezencn e Skocis dhe Anglis

brenda sistemit konstituiv Britanik.Nj shtje tjetr q vlen t prmendetktu sht edhe ndrlidhja q i bhetn mnyr automatike dy problemevekryesore brenda unionit . Nj sht

Sovrani ( n kt rast Mbretresha dhepushteti i saj ) dhe e dyta sht eardhmja n Evrop.Skocezt nacionalist mendojn se pr

t dytn sht e leht - me ndarjen ngaBritania ata automatikisht do t i

bashkngjiten Unionit Evropian dhedo ta adaptojn Euron si valut mon-etare t tyren ( Pa marr parasysh se kjombetet e pa realizuar dhe vshtir qBE do ta pranoj Skocin pa kritere ) ,

prderisa pr t paren ata mendojn sedo t humbin shum nga pasuria his-torike q kan pasur privilegjin ta k-naqin me pranimin e MbretrisAngleze t Windsor si pushtet t tyrin( Turizmi).

Megjithat askush nuk do t mundet tmohoj meritat e ekzistencs s ktijshteti t ri me t gjitha kompleksitetete saj, por n ann tjetr askush nukmundet po ashtu t mohoj se nj dit

potenciali pr ndarje dhe ndryshimi it ardhmes s prbashkt brenda njUnioni Britanik do t mund t jet njrealitet m shum i hidhur pr Sko-cezt sa pr Anglezt, kta t fundittashm e kan ndar mendjen q nseSkocia do t ndahet - Udha e mbar ithon, prderisa ata jan t angazhuart jen populli m euro-skeptik nEvrop dhe krkojn dita-dits ne-gocimin e marrdhnies s tyre meEvropn.

Kush thot se ve Ballkani di t hajvetveten prderisa t tjert ve vzh-gojn?

A DO T NDAHET SKOCIA

NGA BRITANIA E MADHE ?


11/24

speciale www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 11

Ne kete fund dhe fillim te stinesse pranveres ne Londer,mbeten edhe pak jave ngambyllja e sezonit akademik per shkol-lat shqipe te shoqates Nene Tereza.Me punen e tyre te mire, keto shkollakane mundur te terheqin ne ambjentete tyre nje numer tej mase te madh nx-enesish, te cilet me deshire te madhemesojne dhe studiojne aty ne shqip dhezhvillojne aktivitete nga me te ndrysh-

met sportive, kulturore dhe festive.Duke qendruar tek ak-tivitetet, nje numer te madh te till e, kjoshoqate ka zhvilluar dhe eshte ftuar temarre pjese, duke e prezantuar vetenne menyre prestigjoze.

Nje nder me te rendesish-mit, ishte dhe ai i organizuar para pakditesh tek Maystream School (ParkView Academy), ku e ftuar nderi ishtedhe znj. Sheila Peacock (The Major ofHaringey). Grupi i nxenesve te zgjed-hur nga Kursi i Vallezimit te shkollesshqipe, performoi duke percjelle njecopez folklori shqiptar.

Kostumet popullore tradi-cionale te alternuara me motive tehuazuara nga treva te ndryshme te

Shqiperise, me qellim per te deftuarlarmine e shijes artistike te popullittone, bene efektin e duhur mbreselenesnder te pranishmit e shumte.

Vallet edhe keto te alter-nuara me elemente te pergjithshme ngatreva te ndryshme, te interpretuara nemenyre te shkelqyer nga Grupi i Val-leve te nxenesve te shkolles shqipe teshoqates Nene Tereza, qe jane dhekrenaria e kesaj shkolle, impresionuanne mase te pranishmit.

E ftuara e nderit znj. SheilaPeacock (The Major of Haringey), eemocionuar nuk e fshehu kureshtjen esaj per te mesuar me shume rreth tra-

ditave dhe shijeve artistike populloreshqiptare. Ajo gjithashtu, duke falen-deruar perfaqesuesit e shoqates NeneTereza per pjesmarrjen, u shpreh mefjalet me te mira per punen, qe kjoshoqate ka bere me keta femije, dukemarre parasysh paraqitjen e tyre nekete aktivitet.

Megjithese me kryesori, kyaktivitet nuk ishte i vetmi, ku kjoshoqate ka marre pjese gjate koheve tefundit. Nje tjeter i tille ishte dhe ai qegazeta The Albania, gazeta kryesoree shqiptareve ne Londer, organizoi merastin e nente vjetorit te publikimit tesaj. Edhe ketu Grupi i Valleve teshoqates Nene Tereza moren pjesedhe u paraqiten denjesisht.

Per tu permendur eshte dheftesa per pjesmarrje ne aktivitetin ezhvilluar nga Hornsey Ataturk Or-ganisation, me te cilen kjo shoqategezon nje partnership shume tengushte.

Kryetari i shoqatesNeneTereza z. Esat Brace, nje nder figuratkryesore perfaqesuese te komunitetitshqiptar ne Londer, si dhe i njohur sinje bashkepunetor i ngushte i tele-vizionit dhe mediave shqiptare ketu,

personalisht ka qene i ftuar dhe kamarre pjese ne keto aktivitete dhe neshume te tjera si keto, si perfaqesues ishoqates, i komunitetit shqiptar, si dhei mediave shqiptare.

Duke i kerkuar nje mesazh

permbylles ai citoi fjalet:Kurr nuk kemi t drejt t quhemikomb i qytetruar, sado q t msojm

gjuh t huaja, sepse kombi nukqytetrohet vetm me msimin egjuhve t huaja, por me msimin e

gjuhs s vet,,Gjuha Shqipe sht i vetmi

mjet i ndriimit dhe i prparimit

moral.Ajo sht nj gjuh e fuqishmedhe e bukur, q duhet t jet krenaria efolsve t saj dhe nj mjet i shenjt pr

zhvillimin kulturor dhe intelektual tkombit t vjetr shqiptar,

SHEILA PEACOCK (THE MAJOR OFHARINGEY) FALENDERON NENE TEREZEN


12/24

EUFURNITURELTD

WHOLESALEANDRETAIL

Wesupplymajorhightstreetsand

stores

Offerarange

ofdifferentfurniturefromalloverthewo

rldatgreatretailprices


13/24

Ofrojm

emundesifantastikeperbiznesmeKinen

dheVietnamin

Nekemizyrattonaneketovendedheofrojmemundesiperhapjen

ebizneseveterejaqengatregetimallerash,k

onfeksione,e

lekronikeetj.

NakontaktonidhenejundihmojmeUnit

2,T

heCromwellCentre,

24-30MinervaR

oadLondonNW106HJTel:02089618765TRANSPORTIFALASKUDOQTJENINLONDR


14/24


Presidentja e Republiks sKosovs, zonja Atifete Jahjaga,mori pjes n konferencn prgruan, paqen dhe sigurin, nn orga-nizimin e Georgetown University dheq po mbahet n Londr t Britanis sMadhe.

Presidentja Jahjaga mbajti fjal si pan-eliste e par n panelin Agjenda e reglobale pr gruan, paqen dhe sigurin,

s bashku me ambasadoren amerikaneMelane Verveer, drejtore ekzekutive eInstitutit t Georgetown pr gruan,

paqen dhe sigurin, MonicaMcWilliams, ish komisionere e lart eKomisionit pr t drejtat e njeriut n Ir-landn e Veriut, dhe Nancy Pelosi, ud-hheqse e demokratve n Kongresine SHBA-s.

Duke folur pr kontributin e gruas nprfundimin e lufts dhe pas saj nndrtimin e nj Kosove m paqsore,t sigurt dhe t prparuar, PresidentjaJahjaga dha nj pasqyr t angazhimitt gruas n Kosov gjat periudhs slufts dhe angazhimit t saj pr tmbrojtur familjen dhe pr ta siguruarekzistencn e saj. Ajo tha se grat nKosov kan qen pjes e rezistencss vazhdueshme dhe viktimat m tmdha gjat ksaj periudhe t luftskur mijra gra u prdhunuan.

Por ajo tha se ato kan arritur q tndihmojn mbijetesn e familjeve ttyre dhe me prkushtimin e tyre atondihmuan n ndrtimin e nj Kosovedemokratike.

Presidentja Jahjaga theksoi se gratjan t prkushtuara pr drejtsin meqllim t parandalimit t prsritjes skrimeve; ato kan dokumentuar krimete lufts t cilat krijuan bazn pr inter-venimin ndrkombtar n Kosov dhe

pr ngritjen e padive dhe t dnimeve

pr krime t udhheqsve kryesor tcilt planifikuan gjenocidin.

Pas lufts grat n Kosov u bn urabashkpunimi ndrmjet komuniteteveq u ndan nga konflikti. Ato u prfsh-in n shrbimin publik, n jetn poli-tike dhe kishin nj ndikim t madh nhartimin e politikave t balancuara qiu prshtatn nevojave t secilit komu-nitet dhe qytetar pavarsisht prkat-sis etnike, tha Presidentja Jahjaga.

Ajo theksoi se pjesmarrja e gruas njetn publike nuk sht vetm nj edrejt morale, por kjo sht edhe nj

pjekuri politike dhe ekonomike. Presi-

dentja Jahjaga theksoi se n periudhne tranzicionit, pjesmarrja e gruas n

parlament prmes kuots prej 30 prqind sht nj domosdoshmri dhe kjoe ndihmon shoqrin n ndrtimindemokratik t saj.

Duke folur pr rolin e gruas n ndr-timin e paqes dhe n siguri presidentjaJahjaga theksoi se ai sht i rnd-sishm n veanti n ndrtimin e poli-tikave gjithprfshirse dhe t

balancuara.

Ndrtimi i paqes arrihet me ndrtimine institucioneve demokratike, zhvil-limin ekonomik t vendit dhe qn-

drueshmrin sociale t shoqris.Koncepti i siguris duhet t shihet

prtej prizmit t lufts dhe paqes dukeu shikuar si garantim i t drejtave tnjeriut t do qytetari. Siguria e gruassht siguri e fmijs, e familjes dhegjith shoqris, tha Presidentja Jah-

jaga.

Ajo theksoi gjithashtu se n SamitinNdrkombtar t Gruas t mbajturvitin e kaluar n Prishtin, nn orga-nizimin e Presidentes, jan adresuar

shtje q sot jan sfida globale prgruan, t cilat jan mishruar n plat-formn e prbashkt t emruar siParimet e Prishtins. N kt doku-

ment, q sht miratuar edhe n Ku-vendin e Kosovs, bhet thirrje pr

pjesmarrje m t madhe politike,demokratizim t partive politike,fuqizim ekonomik t gruas dhe adres-imin e t drejts s prons.

Presidentja Jahjaga, e prfundoiparaqitjen e saj duke theksuar se njshoqri nuk mund t jet e prparuardhe e zhvilluar nse gruaja nuk sht

plotsisht e barabart.

Ajo gjat diskutimit n panel u prgjigjedhe n disa pyetje t pjesmarrsve tkonferencs. Presidentja Jahjagagjithashtu ndoqi edhe punimet e pan-

elit ku folse kryesore ishte ish-sekre-tarja amerikane e shtetit, MadelineAlbright.

Konferenca ndrkombtare e George-town pr gruan, paqen e sigurin q pombahet n Londr sht tradicionaledhe mbledh nj numr personaliteteshnga e gjith bota si dhe trajton shtjet rndsishme pr forcimin e rolit tgruas n shoqri.

Presidentja Jahjaga morri pjes n KonferencnNdrlombtare pr Gruan, Paqen dhe Sigurin

Aprbn lajm kur nj shqiptar i ardhur vetm pak para pak vitesh n Mbretrin eBashkuar, si refugjat (me skaf apo maune), pa ditur t thot as mirmngjesi apokam uri, ka arritur n vetm pak vite t kthehet n modelin e njeriut t suksesshm.

N vetm pak vite ka arritur jo vetm t punsohet apo t punsoj bashkatdhetart e tij , port punsoj edhe britanikt...(pa harruar q jan shqiptar). Raste t tilla jan vrtet tshumta dhe ne do t prpihemi q n do edicion t sjellim modele t tilla, duke besuar se dot mund t realizojm nj nga dimensionet e misionit ton . Besojm se publikimi i profilevet tilla, do t jet nj proces sinteze, q do t shndrrohen n nj fanar q ndriojn rrugn edrit-shkurtrve, atyre q u ka humbur rruga n oborr, dhe q nuk mund t shohin jo m largsesa nj der kazinoje apo tavolins s kafeve t strzgjatura, ku bisedat nuk mbarojn as-njher, sidomos ato pr politikn. Jeni t lutur t na sugjeroni shembuj dhe modele t suk-sesshm shqiptarsh n Britani. THE ALBANIAN

U

mim


15/24

PUNTO

-Nese deshironi te kaloni nje

darke te paharrueshme

-Nese deshironi te shijoni njekuzhine te mrekullueshme

BAR RESAURANT PUNTO

-Vend ideal per te gjitha

festat tuaja familjare, ditelindje,

fejesa martesa etj, deri ne 100

veta

-Ejani dhe binduni se nuk do

te gjeni vend m fantastik

TEL: 02087404767

112 ASKEW ROAD SHEPERS BUSHLONDON W12 9 BL


16/24

nGA PROF. JAMES PETTIFER

(OXFORD UnIVERSITY)

- Historia sht se si e e shohim

vete t kaluar. n periudh

post-komuiste trazicio

Shqipri dhe gjetiu Ballka, ajo

ka qe j tem e diskutueshme

dhe e rdsishme jo m pak se sa

ajo ishte komuizm, apo sis-

temet e mparshme politike. Istitu-

cioet drkombtare perdimore,

si Bashkimi Europia, ka br fi-acime dhe ja agazhuar pr at

q ka qe kosideruar si 'moder-

izim' i historis komuiste t 'rreme'

ose t 'shtrembruar'i.

Arsyeja pse un i hyra ktijstudimi ishte se n realitetsht shnuar nj ndryshimshum i kufizuar n drejtim t shkrimitndrnacional t historis q nga viti1990, dhe se shum shkrime historike

post-komuniste shqiptare qndrojn nkornizat intelektuale n lidhje me iden-titetin kombtar, kryesisht n gjuhsidhe arkeologji, q u zhvilluan n peri-udhn komuniste. Pr m tepr, disaaspekte t t shkruarit pas viteve1990

kan mishruar n t vrtet fuqishmkonceptimet mbarshqiptare, prshkak t 'ndreqjes' s historive t Bal-lit Kombtar n Kosov dhe ish-Maqe-donin jugosllave Perndimore /Republika e Maqedonis, t ndrydhuranga sistemet arsimore titiste dhe en-veriste. Rndsia e Ushtris lirimtaret Kosovs n arritjen e pavarsis sKosovs n vitin 2008 ka t ngjar t

prforcoj analizn e tr aditave parti-zane dhe jozyrtare ushtarake n histo-riografin shqiptare t Kosovs.

sht e rndsishme q t sjellim ndrmend se historia shqiptare politike,ekonomike dhe ushtarake gjithmonka qen pak e njohur jasht vendit, nt vrtet mund t thuhet se pr peri-udha t gjata vshtir se mund tthuhet se kan ekzistuar kto njohuri.Studimet e huaja jan prqendruargjithmon n historin kulturore,gjuhn dhe letrsin, nga prkthimetdhe tekstet letrare t bots veneciane tBuzaut dhe pasardhsve t tij ndaj hu-lumtimeve shkencore t helenizmitaustriak nga Johannes von Hahn nshekullin XIXii. Lexuesit anglez ngjysmn e dyt t shekullit XIX mundt ken msuar pr Sknderbeun nga

poezia e Henri Uadsuorth Longfellout(Henry Wadsworth Longfellow), ashtusi pesdhjet vjet m par Bajroni kish

prcaktuar nj imazh t Shqipris nveprn e tij. Nuk do t kishte qen emundur pr ta q, n t njjtn koh, t

shkonin n ndonj librari n Londrapo Nju Jork dhe t blinin nj histori tShqipris, t do lloji, qoft ky njlibr i mir apo i keq.

N shumicn e ksaj tradite kulturore,figura e Sknderbeut, ikona kombtaree shekullit t pesmbdhjet ka qengjithmon qendrore, duke mishruarimazhin heroik t rezistencs m tspikatur popullore shqiptare kundr

pushtimit osman. Para tij n gojdhnakishte vetm shtypje, disfata, misterdhe pasiguri. Kta faktor negativ urishfaqn pas vdekjes s tij, me ven-dosjen e qindra vjetve t sundimitosman. Pas Sknderbeut, shqiptart u'zhdukn' n Perandorin Osmane, pr

t'u rishfaqur n traditn letrare anglezen periudhn romantike nprmjet Ba-jronit dhe prshkrimeve n poezit e tijn oborrin e Ali Pash Tepelens. N

Franc, nj autor si Pukvili

(Pouqueville) kreu t njjtin rol. Pasrnies s Ali Pashs ndodhi nj tjetreklips i shkurtr, dhe pastaj historiashqiptare 'filloi prsri' t flas, n kt

perceptim, n periudhn e Rilindjes tmesit t shekullit t nntmbdhjet q

prkon me riprtritj en e ndjenjavekombtare me formimin e Lidhjeve tPrizrenit dhe t Pejs, pas vitit 1878.Kongresi i Berlinit pa mbrritjen eshtjes shqiptare n stadin diplomatikeuropian. Nj brez pas saj erdhi shfaqjae ngadalt dhe e pasigurt e shtetit t rikombtar shqiptar pas rnies s sis-temit otoman iii.

Pas pavarsis n vitin 1912 dhe dsh-timit t aspiratse pr bashkimin kom-

btar t shqiptarve n konferencat embajtura para Lufts s Par Botrore,historia shqiptare u prfshi n kriznrajonale q gllabroi Ballkanin gjatdhe pas konfliktit botror. Mbijetesa ekombit ishte problematike dhe paangazhimin e Shteteve t Bashkuara

pr nj shtet t pavarur shqiptar nperiudhn e negociatave t Traktatit tVersajs, kishte t ngjar q ky territort ishte ndar midis Greqis dhe Ser-

bis. Historia e periudhs midisluftrave sht e njohur mir, memonarkin e brisht zogiste q poglltitej nga Italia fashiste e Musolinitn vitet 1930.iv fardo interpre-timesh q jan br pr at periudh,n kuptimin e atmosfers s

prgjithshme t historiografis, duhetthn se imazhet heroike ishin t pakta.Vetm n historin e Kosovs kanzen vend episode t tilla dhe ktuflitet pr martirizimin, me figura t tillasi Bajram Curri dhe Hasan Prishtina, tcilt luftuan pr nacionalizmin shqip-tar parimor, duke humbur jetn e tyren rrethana poshtruese dhe t vshtira.

Por me Luftn e Dyt Botrore, push-timi nga forcat e Boshtit i Shqiprisdhe Kosovs siguruan nj terren kudiskutimi tradicional i rezistencsheroike ndaj pushtimit kombtar mundt rifillonte. Ushtria komuniste parti-zane u prshtat me sukses ndaj in-stinkteve natyrore t pjess m tmadhe t shqiptarve kundr forcave

t Boshtit, duke zhdukur forcat e tjerat rezistencs, dhe bri nj rezistenct shquar ushtarake n vitet 1943-1944

pr lirimin e kombit. Duke vepruarkshtu, natyrshm kryen edhe nj luftcivile kundr nacionalistve jo komu-nist t bazuar kryesisht n veri t ven-dit, disa nga t cilt, si familja Kryeziukishin qen patriot dhe q nuk kishin

bashkpunuar me forcat e Boshtit.

Ushtari partizan si individ u b herouniversal, ndrsa nga ana tjetr vetPartia Komuniste prvetsoi heroiken,

pasqyrimin e nj kombi t vogl dhe tshtypur q gjeti srish forcn, pr tluftuar kundr pengesave t mdha tforcave t huaja, dhe pr t'i kaprcyer

ato. Por ndrsa partizant padyshim qdominuan forcat e rezistencs nShqipri, dhe triumfuan, n Kosovdhe amri dhe n trevat me shumic

shqiptare n at q u b Republika So-cialiste e Maqedonis n kuadr t Ju-gosllavis s dyt, historit n ktovende t ndryshme ishin shum tndryshme. N amri / Threspoti nGreqin veri-perndimore popullsia embetur shqipfolse u dbua ose u vran vitin 1944 mbi bazn e

bashkpunimit t pretenduar me forcate Boshtit nga milicia e djatht e

Napoleon Zervs, ndrsa n Kosovdhe n Maqedonin Perndimorevetm shum pak shqiptar etnikkishin qen aktiv me partizant titist.Shumica kishin qen t lidhur melvizjen nacionaliste t pavarur t Bal-lit Kombtar e cila u mund dhe u ar-ratis. Kishet partizan am, sithekson Enver Hoxha n librin e tijmbi marrdhniet shqiptaro-greke "Dy

popuj miq", por ata ishin t pakt nnumr dhe n situatn kaotikeushtarake n Epir ndrsa fuqia eBoshtit mori fund, am t tjer luftuann ushtrin e rezistencs komunisteELAS dhe disa me Ushtrin Komu-niste Demokratike n fazat e mvon-shme t Lufts Civile greke. Numri ivogl i lufttarve partizan shqiptart Kosovs, m i shquari ndr t cilt,Fadil Hoxha u b m von udhheqsi Lidhjes s Komunistve n Kosov,kishte pr t kaprcyer trashgimin evshtir t pjesmarrjes shqiptare nKosov n Divizionin SS nazist 'Skn-derbeg', i cili ishte prdorur kundr

partizanve malazez n fazn e funditt Lufts s Dyt Botrore. N Kosov

lideri m i aft ushtarak i partizanveshqiptar etnik, Kolonel Qemal Brov-ina u radhit n vitin 1948 me ata qishin n favor t linjs ruse dhe ai u ar-restua nga policia sekrete e Titos dhe u

burgos n kampin e puns Goli Otokn Adriatik.v

N vitin 1945, komunistt shqiptartrashguan kt histori t vshtir.viKjo ishte nj histori e pranis kultur-ore dhe letrare n Perndim, si dhe nj

prani antropologjike e hulumtimeve tudhtarve t hershm si Mary EdithDurham, ashtu si historia mbizotruesee Serbis n botn anglisht-folse ishte(dhe mbetet) ushtarake, 'roje te porta'si tregon titulli i librit t midisluftrave t R.G. Laffan.vii Ajo kishteqen paraprir nga vepra t shumta,

pak a shum libra propagandistik mbimarrdhniet britaniko-serbe n peri-

udhn e Lufts s Par Botrore. Njtitull domethns sht ai "Serbia -Parajsa e t varfrit" i Herbert Vi-vian.viii Vshtirsit e periudhs sZogut dhe rnia e kombit nn shtypjene Italis fashiste t Musolinit i shtuanvshtirsit pr historiant. Kishte pakhistori t 'mir' pr t'u rrfyer nshekullin e njzet pas Shpalljes sPavarsis n Vlor n vitin 1912. Nkuptimin e ndarjes me periudha, keminj shekull t nntmbdhjet t shtrirdhe shum 't gjat' n historinshqiptare, duke filluar nga rreth 1810-a dhe prhapja e njohjes s Ali Pashs,deri n shpalljen e pavarsis n Vlor,e cila u fitua vetm n shekullin enjzet m 1912. Pr studiuesit bri-tanik t fokusuar mbi origjinn dhezhvillimin e idealit kombtar jugosllav,

periudha e ringjalljes kombtareshqiptare, Rilindja dhe Pavarsia, nukdha nj figur t vetme heroike t'babait themelues' pr t'u krahasuar meVuk Karaxhiin n historin kulturoreserbe. Heronjt shqiptar t Kosovsishin lufttar, aktivist, si Isa Boletinidhe Hasan Prishtina, sikurse kishteqen n t vrtet edhe Sknderbeu.Shkrimet e historianit t madh prusianLeopold von Ranke krijoi nj model tngjashm t perceptimeve n botngjermanike, ku studimi i tij prshfaqejn serbe dhe malazeze nga bottotomane dhe veneciane n gjysmn edyt t shekullit t 18-t, krijuan kre-dencialet 'heroike' t ktyre kombsivesi faktor kryesor n Ballkanin pas

Napoleonit.ix

N vitet e pas Traktatit t Versajs dhemarrjes s pushtetit nga Ahmet Zogu (icili m von u b Mbret), pak shkrimet konsiderueshme historike u prod-huan n Shqipri. Tradita historikeishte ende kryesisht gojore, kjo ndod-hte m s shumti edhe ne Jugosllavine sapo-krijuar. Ishte koha e veprs mekrijime t zgjedhura t folklorit epik tLordit Albert, Milman Parry-i e ttjerve, ndrkoh q veprat epike itejkalonin kufijt kufijt bashkkohort kombit, sikurse tregon przgjedhja eParry-t pr kufijt aktual shqiptaro-malzez dhe serb. Kto krijimeepike ishin n nj kuptim real, historiae etnosit n kndvshtrimin Rankeian.Shtys themelore e qeveris s re ko-muniste pas vitit 1945 ishte pr ta vnhistorin, ashtu si dhe pjest e tjera t

shoqris, n baza "shkencore". Kjo

bhej pr t kombinuar me fushatatkundr analfabetizmit masiv - paravitit 1939 vetm nj pjes e vogl e

popullsis mund t lexonin dhe shkru-anin, ndrsa arsimi i mesm dhe i lartnuk mund t imagjinoheshin jashtdisa qyteteve m t zhvilluara si Koradhe Shkodra, madje n nj far maseedhe n kryeqytetin Tiran.

N zonat rurale dhe malore, analfabet-izmi ishte thuajse masiv. Kjo fushatkundr analfabetizmit bri q tdukeshin disa prparime t ndjeshmedrejt modernitetit n disa fusha. Nzhvillimin e arsimit t lart, pas vitit1955, n disiplinn kryesore t his-toris s lasht t arkeologjis ishin

shnuar prparime. Ata u ngritn mbiprpjekjet e paralufts t arkeologvet huaj si Ugolini n Butrint dhe LeonRey n Apolloni, t cilat u morn pr-sipr nga nj brez i ri i studiuesish ven-das, si Hasan Ceka. Ky hulumtim u

prqendrua n objektivin e prforcimitt origjins ilire t popullit shqiptar, sidhe t filless s tyre.x Pra, n shummnyra, kjo shnoi sjelljen e shtjeve

bashkkohore kombtare n traditnintelektuale shqiptare. Puna ndoshtamund t krahasohet me vendosjen egurve t themelit pr nj ndrtes tmadhe, q kishte t bnte me ndrtimine nj historie n vazhdimsi t ak-tivitetit dhe arritjeve shqiptare. Ilirtishin kooptuar n 'idealin heroik' t ko-

munizmit n t tashmen shqiptare, megjith implikimet e zakonshme t njetnosi q luftonte kolonizimin e

jashtm nga Greqia dhe Roma. Por sig-urisht, dihet pak pr shum aspekte tshoqris ilire, pasi ata fare pak gjrat shkruara kan ln pas. Kshtu atakan kontribuar ndjeshm n brjenheroike, por pjesrisht mitike - timazhit t s kaluars shqiptare, ndrsadisa figura t shquara t bots klasikedhe at para-klasike, si mbreti Pirro iEpirit, ishin quajtur proto-shqiptar.

Pirro sht simbolikisht i rndsishm,pasi e kaluara e tij ishte e l idhur merezistencn ndaj pushtimit t huaj dhembrojtjen e territorit t vendit, nj temkryesore politike kjo pr komunistt

shqiptar gjat gjith periudhs ssundimit t tyre nga viti 1945 deri n1990. Regjimi komunist mund tthuhet se ka pasur disa suksese tvrteta n kt drejtim, ndrsa arsimishqiptar deri n ditt e sotme i ka pran-uar kto 'zbulime', si pjes e urtsis s

pranuar kombtare dhe q sht tr-sisht e pakundrshtueshme. Rrfimi ikomunistve ka vazhduar t mbetet njrrfim kombtar edhe gjat viteve tgjata t qeveris s djatht t Dr. SaliBerishs n periudhn post-komuniste.sht ndoshta domethnse se statujae madhe e Partizanit heroik q sim-

bolizon lirimin e qytetit ka mbijetuarn qendr t Tirans gjat periudhs sBerishs, pa shqetsim, ndrkoh q

pothuajse t gjitha monumentet e kri-juara gjithandej n kohn e Partis sPuns jan shkatrruar, duke prfshiredhe t gjitha statujat e vet Enver

forum www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 16

SI SHT MANIPULUAR HISTORIA ESHQIPTARVE NDR DEKADA


17/24


Hoxhs. Partizant me imazhin e tyreheroik vendor kan mbetur t nguliturn nj mnyr t ndershme n shkrimethistorike si dhe n artin publik historikdhe praktikn ikonografike. Polemikate forta mbi prpjekjet e qeveris s

par Berisha ndrmjet viteve 1992 dhe1996 pr t modernizuar mozaikun n

pjesn ballore t Muzeut Kombtar nTiran kushtuar Lufts s DytBotrore e ilustrojn m s miri ktsituat. Kjo sigurisht nuk sht e

vrtet pr periudha t tjera t historiskombtare, si demonstrohet me njpamje nnmuese nga autori i shquarIsmail Kadare pr t gjith periudhnosmane t historis shqiptare. Kur nvitin 1996 qeveria turke pagoi prngritjen e nj statuje n qendr tTirans, pr nj Pasha t shquar qkishte kontribuar n themelimin eqytetit osman, kshilli i qytetit u kri-tikua gjersisht pse e lejoi at.

N Kosov dhe n ish-Re-publikn Jugosllave t Maqedonis sit-uata me shkrimet historike ka qenmjaft e ndryshme. N kto hapsira qnga viti 1990, historia e periudhs sLufts s Dyt Botrore ka ndryshuartrsisht, kshtu q n nj qytet trndsishm si Tetova, ekziston vetm

ai rrfim q mund t quhet 'ballist' dhen msimdhnie npr shkolla dhe ntekstet e reja, si dhe n studimet ven-dore t bra koht e fundit nga histori-ant shqiptar t Maqedonis,

pothuajse pa prjashtim mishrojntregimin ballist. N Gostivar dhe ntreva t tjera perndimore t FYROM-it/Republiks s Maqedonis statujat

partizane jan dhunuar dhe shkatrruarshpesh gjersisht. Tradita partizanektu, ashtu si n pjesn m t madhe tKosovs, sht par nga shqiptart si'sllavokomuniste', ku raca, etnia dhenj opinion marksist jan shkrir nnj. N prdorimin e ktij termi, na-cionalistt shqiptar mbi t Djathtn

politike duken t pavetdi jshm pasi

ata jan duke prdorur nj term qsht shpikur n Greqin nacional-shoviniste t Metaxas; transferimi ikuptimit nga zbulimet arkeologjikerreth Iliris s lasht te shkrimet his-torike ka qen i vshtir.

N qendr t praktiks ko-muniste ishte krkimi pr histori t'mir' kombtare, si tregohet m lart.'Mir' domethn 'heroike'. Historia elasht ishin transformuar nga arke-ologt nga 'keq' - imperializmi i lashtgrek dhe pushtimi romak - n 'mir' kukishte tani nj shfaqje t bots indig-

jene 'ilire' - edhe pse lidhja e sakt meshqiptart moderne sht e meziduk-shme pr disa. Por antikiteti i von dhe

periudha mesjetare ishin shpesh t pan-johura, me vetm prcaktimin e njpopulli shqiptar n njfar mnyre.Periudha e Sknderbeut u pasua nga eashtuquajtura 'zgjedha osmane'. Arke-ologjia shkencore ishte ndoshtatrashgimia m e qndrueshme e peri-udhs s hershme komuniste. Ajondryshoi ekuilibrin e gjith rrfimit, sisht provuar bota klasike n Shqipri,ku lavdia greke dhe romake n njqendr si Butrinti sht ndrtuar nfakt fizikisht mbi muret e lashta ilire.Kjo i kujtonte Enver Hoxhs dhe

bashkpuntorve t tij se Shqipriaishte e rrethuar nga fqinj armiqsor,sidomos Greqia, e cila shpesh krkont denigroj trashgimin e lasht iliredhe kjo ishte dhe ende sht e lidhurme disa mendje ekstremiste greke pr

ambiciet irredentiste pr t aneksuarpjes t Shqipris jugore. Nse e kalu-ara e lasht ishte edhe ilire, si edhe

greke dhe romake, Shqipria ishte me sigurt si nj shtet. Kshtu, kur histo-ria nacionaliste e kombeve t tjera tBallkanit si Kroacia ishte ngriturgjithashtu mbi 'Ilirianizmin', diku tjetrai ishte pjes e nj narrative t shekul-lit t nntmbdhjet, q m von umodifikua ndjeshm dhe aspektet ilireose u zbehn, ose u braktisn krejt-sisht nga periudha e Traktatit t Ver-sajs, n Shqipri nuk ishte ndrtuarashtu si duhej mbi baza racionale deri

pas vitit 1945. Ndrsa arkeologjia,ndryshe nga gjuhsia, sht gjithashtunj tem gjersisht popullore studiminga akademit dhe universitetet ehuaja, ndrsa lidhjet me diskutimet

popullore mbi ndrtimin e identitetitkombtar n rrug gjuhsore nuk jan

br. Ka me qindra programe n tele-vizionet europiane dhe amerikane dovit t frymzuara nga zbulimet arke-ologjike, por pak ose asnj nuk ka q tlidhet me shkencat gjuhsore.

Si u kaprcyen kto boshllqe dhepengesa? Historia q jepej n shkolladhe tekstet msimore ishin nj problem

parsor. N munges t nj universitetifunksional n Tiran pr disa vjet pas1945-s, shtjet e msimdhnies s

historis n arsimin e lart ishteurgjente. Pas shkputjes me Titon nvitin 1948, imazhet pozitive t ju-gosllavizmit, n kuptimin m t gjer,u hoqn nga programet msimore.Gjithsesi, nj dimension 'grek', ishteruajtur. Zbulimet arkeologjike tregoninse ishte e pamundur t lije pas dorerolin e kolonizimit klasik grek n sjell-

jen e urbanizmit dhe 'qytetrimit ' ntrevat jugore shqiptare. Por ndoshta mi rndsishm ishte roli i shqiptarven Luftn greke t Pavarsis. Kjo

prodhoi imazhe heroike pr t rinjt epjesmarrjes shqiptare (udhheqjashqiptare n disa vende, si n ishujtHidra dhe Spetses, ose pjes t Epirit

jugor) n luftn pr pavarsin greke si

edhe n luftn e gjat anti-osmane.Imazhet ishin gjithashtu tradicionalishtt prshtatshme si, fjala vjen, pr luftne burrave (apo grave, si ishte rasti iBubulins, heroin detare arvanitasen ishullin e Spetses n Gjirin e Sa-ronikut) q me arm n dor luftuankundr nj okupatori t huaj. Pr Hox-hn dhe komunistt kjo ishte nj his-tori shum e dobishme. Heroikja kishtehyr n tregimin modern nacionalist.Megjithat, edhe n kt periudh ka

pasur vshtirsi. Figura e tmerrshme eAli Pashs paraqet probleme pr histo-riografin shqiptare. Ai ishte padyshim'shqiptar' n kulturn e tij t

prgjithshme, por ai ishte gjithashtunj epirot q fliste mir greqisht dheishte nj tiran autoritar dhe shtyps i

popullit. Edhe n vitet 1990 ishte emundur t shihje vendbanimet e brak-tisura n Shqiprin jugore q kurrnuk qen rindrtuar pas luftrave midis

bejlerve n periudhn e sundimit t tijdhe zhvillimet e mvonshme kaotike.

N pedagogjin hoxhiste u prshtat njmetod shum autoritare, nga 'lart

posht' e 'ndrimit' kombtar. Nj for-mat me 'pyetje dhe prgjigje' ishte mi-ratuar n msimdhnien e historis nshkolla, t cilat nxnsit i msonin pr-mendsh. Kishte prgjigje 'e drejt' dhe'gabim' n t gjitha problemet his-torike, ndrsa nuk ishte inkurajuar de-

bati i bazuar n dshmi. Debati narsimin e lart ishte gjithashtu i rrall,

edhe n Universitetin e Tirans, pasi aiu krijua, ndrsa hulumtimet objektivehistorike, prvese n arkeologji, nuk

ekzistonin. Prgjigjet ishin shpesh tkufizuara sa dhe pyetjet, ndrsa disaaspekte t teksteve shkollore t his-toris n fillim t periudhs komunistekan nj cilsi fetare q mund t shihetm shum si nj kundrmim i msimitfetar se sa msimdhnie normale e his-toris. Kjo, sigurisht, mund t vrehetse nuk ishte e re n kulturn shqiptare,apo nj produkt i prioriteteve mark-siste-leniniste apo politiks enveriste.Thnia e famshme e nacionalistve t

shekullit t nntmbdhjet se 'Feja eshqiptarit sht Shqiptaria' e prm-bledh kt mjeshtrisht. T kuptuarit estudimit historik sht kshtu n nj-far kuptimi hegelian, me shpalosjen enj shpirti kombtar shqiptar, i cili kangjyrime t ndryshme fetare. Arke-ologjia u b teologjia praktike e his-toris kombtare. Me gjuhsin, ishtevendimtar krijimi shkencrisht ithemeleve ilire t tablos kombtare.

Ajo sht gjithashtu nj per-spektiv thellsisht elitiste, sepsefryma kombtare mund t jet n zem-rn e t gjithve, por jo edhe n aftsite tyre intelektuale. Ndrmjetsit e ar-simuar ishin t domosdoshm. Paravitit 1945 ata thuajse nuk ekzistonin.

N periudhn zogiste, edukimi shkol-

lor kishte qen i kufizuar pr elitnvogl urbane, kryesisht n Tiran,Shkodr, Kor dhe Elbasan. Nnregjimin e Hoxhs, u ndrmor njfushat masive arsimimi e prhapur nt gjith vendin, duke ndjekur nshum mnyra at q kish ndodhur nRusi pas revolucionit bolshevik, apon Kin pas vitit 1949. N aspektin et kuptuarit popullor t historis, tra-dita gojore mbeti shum e rnd-sishme, si kudo n Ballkan, kshtu qfmijt e vegjl n shkoll msonin sesi t shkruanin fjalt e kngve qkishin msuar tashm n prehrin egjysheve t tyre. Nj rrfim i unifikuardhe i zhvilluar i historis kulturore dhegjuhsore ishte nj thirrje m shum

pr t prforcuar ndrgjegjen kom-btare dhe pr t mbuluar problemet et kaluars politike dhe ushtarake. Porsigurisht kjo tradit gojore ishte ajo e'shqiptarve', jo e 'Shqipris' s pasvitit 1912 . Partia e Puns e Shqiprisu b ndrmjetsja q interpretoifrymn historike kombtare pas vitit1945, dhe q nuk do t duronte dotkundrshtime pr interpretimet q

bnte, por mbijetesa e tradits smadhe historike gojore do t zbustekuptimin e rolit t tyre, pr, fjala vjen,figura t tilla si Sknderbeu dhe IsaBoletini q ishin heronj t gjith shqip-tarve, sikurse tregon statuja madhsh-tore e ktij t fundit, q u ngrit n

periudhn komuniste n qytetinprgjithsisht anti-komunist verior tShkodrs.

Kshtu mendimi i intelektualve ko-munist pas vitit 1945 n shumshtje historike dhe kulturore ishte i

padallueshm nga ai i shumics snjerzve, ndonse shum njerz nuk e

plqyen instalimin e komunizmit. Kjomund t ndihmoj pr t shpjeguar seat q kan shprehur shum vzhguest huaj pr mbijetesn e diktatursHoxha m shum se sa pritej, n peri-udhn e krizs s prgjithshme tregjimeve komuniste t Europs Lin-dore n vitet 1980, q kulmoi mernien dramatike t viteve 1989-1990.Ajo gjithashtu ndihmon pr t shp-

jeguar vshtirsit q ekzistojn ende

n historiografin kombtare. Komu-nistt nuk kishin asnj problem me his-torin kulturore; n fakt ata e kan

prdorur at me zgjuarsi pr qllimete tyre. Ajo u plotsua shpejt nga histo-ria ushtarake e cila pas viteve 1950 sh-

pejt u b shum e rndsishme. Kjogjithashu reflektoi nj ngushtim t

pikpamjeve, nj refuzim tmbarshqiptarizmit n prkufizimin eshtjes kombtare. Pr Partin ePuns, historia ushtarake, thuajse ek-skluzivisht ajo e partizanve n Luftne Dyt Botrore ngushtoi fokusin mbiShqiprin dhe prjashtoi pr-

fundimisht Kosovn dhe shqiptart etjer fqinj n nj mas t jashtza-konshme, kshtu q n botimet emvonshme t historis zyrtare t Par-tis s Puns s Shqipris nuk pr-mendej Kosova. Historia e shqiptarven Ballkan n prgjithsi u ngushtuadhe u zhvendos n historin e vetmShqipris. Rrfimi ishte dominuargjithmon nga luftrat vendore dherezistenca ndaj sundimit t huaj, sido-mos atij osman, natyrisht. Rezistencakomuniste partizane ndaj pushtimit tBoshtit n Luftn e Dyt Botrore ishte

par si trashgimtarja e vetmelegjitime e ksaj tradite. Megjithat,ajo nuk mund t jet nj zvendsim

pr nj histori koherente kombtare qmbulon periudhat shum m t her-

shme dhe, mbi t gjitha, prvojn his-torike t shqiptarve gjat shekullit tnjzet, t cilt deri n Luftrat Bal-lkanike (1912-1913) kishin jetuar s

bashku n sistemin osman pa nd arjenga kufijt e rinj shtetror. N tekstetkomuniste, ka pasur shum, shummangsi.

far ishte ln jasht ql-limisht, si periudha me disa nga aspek-tet jo 'heroike'? Kjo ishte nj periudhmadhore. Kjo sht periudha e an-tikitetit t von dhe Bizantit. Hoxhadhe bashkpuntort e tij ndiheshin ko-mod me botn arkaike dhe antikitetinklasik, si u tregua m lart, ndrsaorigjina 'ilire' e disa perandorve tvon romak ishte gjithashtu e do-

bishme. Por pastaj doln vshtirsit.Bizanti ishte nj entitet i pakndshmpr nacionalistt shqiptar dhe intelek-tualt marksist. Kjo ishte nj peran-dori transnacionale me greqishten sigjuh e saj kryesore, kristianizmiortodoks jo vetm ishte fe kryesore,

por edhe q mishronte n thelbin e vetstrukturat shtetrore si dhe aparatinideologjik t shtetit. N Bizant, pasard-hsit e ilirve n antikitetin e von dhen periudhn e hershme mesjetare,

proto-shqiptart , jan praktikisht tpadukshm. Njohurit moderne bizan-tine q shpesh theksojn kontradiktatdhe diversitetin brenda Bizantit dhe m

pak prqendrohen n rolin e gjuhsgreke nuk jan ende evidente. Edhe

pse fjala "shqiptar" shfaqet pr her tpar n nj kronik bizantine, ne dimpak pr kta njerz t cilt me tvrtet ishin. Vepra prej dijetari e AlainDucellier n Franc dhe historian tshumt n Shqipri e kan ndryshuartani kt, por zbulimet e tij nuk ishinn dispozicion t historianve shqip-tar deri pas viteve 1960. shtgjithashtu e vrtet se Ducellier ishtenj nga themeluesit e historis s Adri-atikut, po aq sa dhe historis sShqipris. Shqipria e tij dhe shqip-tart jan nj popull bregdetar, mshum se nj popull malsor, dhe kjosht e rndsishme n diskutimin edisa shtjeve q prfshijn formimindhe ndrtimin e identitetit kombtarmodern. shtja qendrore me Bizantin

pas vitit 1945 pr intelektualt shqip-tar ishte ajo "greke" n nj kuptimshum t veant, kur roli i

trashgimis ortodokse t besimtarvekryesisht jugor ishte e vshtir pr t'utrajtuar pr Hoxhn dhe Partin ePuns. Shum besimtar ortodokskishin luftuar si shqiptar patriotkundr pushtuesve t Boshtit dhe disakishin qen heronj dhe heroina parti-zane. Shum familje jugore prfshininsi antar t familjes q ishin prak-tikues t besimit ortodoks dhegjithashtu antar t Partis s Puns.Ata erdhn nga pjesa e vetme e

Shqipris, n jug, ku kishtembshtetje aktive dhe t rndsishmepopullore pr komunizmin, ndryshesidomos nga katolikt t prqendruarn qytetin e Shkodrs dhe n veri-

perndim t vendit. Disa antar t mi-noritetit grek ishin br edhekomunist aktiv, si n nivel lokal nzonn e minoritetit n jug-perndim,ndrsa disa edhe n organet m t lartat Partis s Puns. Por vet Greqiann qeverin e saj monarkiste pas pr-fundimit t Lufts Civile n vitin 1949ishte nj armik kryesor i Shqipris,ndrsa teknikisht ekzistonte njgjendje lufte midis dy vendeve (dhevazhdon ende n kohn e ktijshkrimi). Shqipria kishte strehuarrefugjatt grek pas disfats s

Ushtris Demokratike n vitin 1949, sidhe kishte dhn n forma t ndryshmendihmash praktike, ndrkoh q kon-flikti i Lufts Civile ishte n zhvillim esipr. Refugjatt am kishin vrshuarn jug t Shqipris pas vitit 1944 dhen popullatn e prgjithshme ata kanmbetur n kujtes si nj nga aktet m tkqija t nacionalizmit dhe irreden-tizmit grek.xi

Periudhat e tjera prodhuan pak historit dobishme, nga pikpamja e en-veristve, por kjo nuk ndali prodhimine koncepteve historike, vlera e t cilavesht e dyshimt. Mbretrit feudale(n qoft se kjo nuk sht nj fjal edal mode) t Arbrit sigurisht kan

ekzistuar, por n at kuptim q ataishin shqiptar (ose 'Mbretri', ose'Feudale') shpesh sht e paqart. Kon-cepti rrjedh nga statusi kanonik ishkrimeve t George Ostrogorskit (dheshum t tjera europiano-lindore) nhistorin shqiptare t ksaj periudhe.xiiHistoriant zyrtar t periudhs sHoxhs, Arben Puto dhe StefanaqPollo i bazojn pikpamjet e tyre t

periudhs n ato t Ostrogorskit dhe nnj mnyr t veant jokritike. N

periudhn osmane historia e elitsshqiptare nn Perandori, me asimil-imin e tyre efektiv dhe prdorimin egjuhs turke, do t thot se historia etyre sht pjes e asaj bote osmane,ndrkoh q n trojet shqiptare pjesam e madhe e prodhimit letrarmbshtetet jashtzakonisht n traditngojore dhe praktike.

Kshtu historiografiashqiptare n periudhn aktuale sht

prballur me shum shtje t pazgjid-hura, ndoshta m e rndsishmja qn-dron n paqartsin rreth asaj se sa larghistoria e shqiptarve brenda kufijve tshtetit aktual me t vrtet sht e

pavarur nga ajo e shqiptarve farefis-nor n shtetet fqinje dhe me historinm t gjer t shteteve fqinje n

prgjithsi.xiii Vendet ballkanike janmarr shum m gjat se qeverit ko-muniste pr t zgjidhur kto shtjekomplekse nga sa mund t pritej, ashtusi sht harxhuar m shum se samund t pritej n vitet 1990 pr rajonin

n ecjen drejt demokracive t qn-drueshme e t pavarura.


18/24

dossier www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 18


19/24

english faqe 23dossier www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 19


20/24


nga Prof. dr. sc. Akil Mark Koci

Evolucioni i letrsis n gjuhnshqipe n Kosov, pr nj kohrelativisht t shkurtr, ndodhi nnj shkall prmasash mesatare, dhe

brenda vete sintetizoi krijimin e ktijzhanri letrar ndr m t vshtirt, si prnga trajtimi i temave, pr nga gjersia,e po ashtu edhe pr nga fuqizimi i rolitt subjektit artistik, gj q medoemosshpinte edhe nga prgjegjsia krijuese.Ky evoluim pleks n vete edhe ele-

mente t tjera t rritjes e t forcimitgradual t vlerave humane, estetikedhe filozofike t artit, sepse duke nd-

jekur konceptet e saja, s'ka sesi t mosshquhet e t mos theksohet se n ro-manet e autorve t Kosovs t zgjid-hen pr trajtim tema t larmishme t

jets bashkkohore ose nga e kaluarakosovare.

N kt tem t shkurtr shqyrtimi nukmund ti trajtojm tra ato elementekye q e kan prcjell gjith at kri-

jimtari, q sot paraqet nj humus tmadh dhe t gjer pr nga cilsia,eksperienca, e q vinin nga dobia util-itare duke na sjell knaqsi sh-

pirtrore q gjithnj prftohet ngaperceptimi i bukuris si element par-

sor i knaqsis estetike. Kto ele-

mente i ndeshim te disa autor, kursete romanet e Rexhai Surroit spikatvlera humane, estetike por edhe ajofilozofike si burim frymzimi edhe pr

artin me t ciln sht marr ky krijuesi spikatur i letrsis si art i kultivuar.

Kjo baz e trajtimit filozofik-letrar , embshtetur n kto tri elemente q itheksuam n kt vshtrim, paraqetedhe bazn mbi t ciln strukturohenvlerat, funksionet, metodat dhe mnyrae krijimit t autorit. Dhe e gjith kjo,

pa dyshim, do ta forcoj edhe tezn se"njeriun mund ta shptoj vetm arti"!

Nuk sht e rastit pse mu kto ele-mente i zgjodhm pr ti studiuar. Nromanet e tij autori jo vetm linjat rr-fimtare, por edhe gjith struktura tem-atike e hulumtimit t ciln e kandjekur, e mbshtet mbi traditn eletrsis iluministe, por ai kt tradit ezhvillon dhe e pasuron m gjuh t re

proze e me koncepte t reja. Dhe kto

elemente t reja n romanet e t ija kanvler t veant. Edhe sikur t duam tgjejm ndonj t met t vogl n ra-

port me kto q folm m sipr, ta pret

mendja se nuk do t zbulonim asgj qi demanton thniet tona.

Thurjen e subjekteve n romanet e tijanuk e karakterizon vetm drama. Tgjitha romanet e tij i prshkon nj at-mosfer dramatike e lirike si imagji-nonim poetik, pikrisht duke i trajtuartemat nga universi Kosovar me tgjitha hieroglift jetsor t saja. Ainuk i ikn tjetrsimit t njeriut nga jetae prditshme, prkundrazi ai i hulum-ton, i zbulon imazhet e shfaqura q

priren duke mos prfillur aspektet eshumta e sidomos at gnoseologjik sinjohs jo vetm i dukurive estetike, hu-mane estetike, por edhe filozofike sisinteza n kushtet e reja shoqrore.Dhe, pr nga karakteri letrar kto ele-

mente paraqesin lajtmotivin e ngjar-

jeve q i trajton pr bukuri. Rrfimi iromaneve t tija, iu afrohet kulmeve

proceduese s romaneve moderne

shqiptare, edhe pse ato jan krijuargjat gjysms s dyt t shekullit tkaluar, si begati nga aspekti rrfimtar,semantik dhe estetik. Romanet e tija

jan t balancuara mir, jo vetm artis-tikisht, por edhe tematikisht, sepse sishkrimtar dhe krijues ka qen i pran-ishm prher n skenn e athershmeletrare n Kosov dhe m gjer. Ndaj,nuk sht pr tu habitur se romanetBesniku dhe Dashunija dhe urrejtja,

por edhe t t jerat, kan qen aktualedhe shum t lexuara jo vetm psemungonte nj literatur e till, por edhe

pr arsye se n at koh poetika e t sh-prehurit paraqiste krijime me efekt tmadh rrfimi e meditimi. Uniteti tem-atik i ruajtur n romanet e tija nuk

paraqiste vetm nj ligjrim subjektiv,por sill te edhe nj shklqim me dritshum t pastr, si sublime nmjeshtrin supreme. Si pledoaje etill, sipas Frederik Shelingut (1775-1854), "....vepra artistike prfaqsonnj objekt t qet dhe paqsor, pa ten-sione dhe kontradikta, far ekzistojnqysh n origjinn e krijimit artistik".

N romanet e tija ai shfaq nj qndrimt veant duke e konsideruar artin josi procedim imituese, por si krijim qsillte, pr at koh, modele t reja qnuk i kemi vrejtur deri ather n ktgjini t artit n Kosov. Romanet eRexhai Surroit paraqisnin realitetinshqiptar t tranzicionit duke kundruar

personazhet si nismtare t nj kohe t

re. Pra, ishte ky realiteti q zinte vend

qendror n romanet e tija dhe person-azhet nuk jetonin n koht e kaluara,

por krijonin nj jet t re dhe, s kn-

dejmi, bhen pjes e nj shekulli t ri.

N kt pik bhen tepr tkuptueshme romanet e tija, sepse ato ika n dor nj rini mrekullisht e vetdi-

jshme pr ngjarjet q po ndodhin dukeu br me krah t vetdijes s sigurtdhe me nj aftsi t prsosur krijuese.Ato nuk kan nxitur jo vetm rinin eathershme, por edhe t moshuarit pasleximit dhe studimit t ktyre veprave

bnin dialog mes vete pr t ardhmen,kuptohet, n mundsit e tyre t per-ceptimit t ngjarjeve dhe nuk kundr-shtonin prpjekjet e tyre, por

prkundrazi ata i nxitnin edhe mshum q t vazhdonin n rrugn e fil-luar. Sipas cilsis dhe tipareve q

kan t bjn me cilsit e shkrimeven kto vepra, personalisht e veoja ro-manin Besniku, sepse trajton realitetine drams jetsore shqiptare si pro-cedim i nj zakoni t pa kanonizuar, t

prangosur, se pa mashkull - djal nukka zhvillim t familjes, por ka njshkatrrim si form me perceptime siform substancial i zhvillimit dhe i

protagonistve t romanit. Pr ktofenomene ose m mir ti quajm tri-ada: humanizmin, estetikn dhe filo-zofin n romanet e Rexhai Surroit, q

paraqesin teza, antiteza dhe sinteza,mund t flasim me or t tra, por tikthehemi romanit Besniku dhe ti hu-lumtojm kto situata shoqrore n t.

IMAZHET HUMANE, ESTETIKE DHEFILOZOFIKE N ROMANET E REXHAI SURROIT

Ministri i Diaspors, IbrahimMakolli, me krkes tKomisionit parlamentar prpun t jashtme t Kuvendit t Repub-liks s Kosovs raportoi para ktijkomisioni. Ai i paraqiti punt dhe ob-

jektivat q ka realizuar Ministria e Di-aspors pr periudhn kohore janar maj 2013.

Para komisionit parlamentar, ministriMakolli tha: Tashm jemi n fazn fi-nale t hartimit t Strategjis s dias-

pors 2013 2018, pas nj puneintensive, n bashkpunim me institu-cionet e vendit dhe ato ndrkombtare,ekspertt, si dhe pas konsultave pub-like q jan mbajtur n shumicn evendeve ku sht e koncentruar mshum diaspora. Po ashtu, me koh ka

prfunduar hartimi i Koncept-doku-mentit pr regjistrin e mrgats, i cilika ofruar tri modalitete t realizimit tktij procesi: nprmjet forms sdrejtprdrejt (online), regjistrimitfizik dhe nprmjet konsullatave tKosovs npr bot.

Ndr objektivat q jan realizuar gjatksaj kohe sa i prket msimit plot-

sues n diaspor sht edhe organizimii konferencs pr institucionalizimin emsimit plotsues n diaspor, n

bashkpunim me MASHT-in, Min-istrin e Arsimit t Shqipris. Jan

drguar mbi 6 mij libra dhe lektyrapr fmijt tan n diaspor, si dhejan organizuar ekskursione nprKosov dhe n trojet shqiptare pr

fmijt nga diaspora, theksoi m tutjeministri Makolli.

Ai tha se n shkurt sht hapur Qendrae par kulturore n diaspor, prkat-sisht n Stamboll. Kt vit jemi duke

punuar q ti hapim kto qendra edhen Zvicr, SHBA, si dhe jemi n pro-

cedur pr t hapur n Gjermani dhe nFranc, u shpreh ministri Makolli.

Ndrkaq, sa i prket prkrahjes s in-

vestimeve nga diaspora, ministriMakolli potencoi se gjat ksaj peri-udhe jan organizuar konferenca dhetryeza me biznese nga diaspora, pr t

par nga af r nevojat dhe krkesat etyre jo vetm n inkurajimin e tyre prt br biznes n Kosov, por edhe prt ndihmuar n krijimin e bazs l igjore

pr shtjen e politikave fiskale etj.

N fund, antart e komisionit parla-mentar pr pun t jashtme t Kuven-dit t Kosovs e falnderuan ministrinMakolli pr korrektsin dhe gatish-mrin pr t raportuar pr punn e

br. Ata i parashtruan pyetje lidhurme problemet, me t cilat po bal-lafaqohet mrgata jon, si policat e sig-urimit, shtja e dokumenteve etj.Antart e komisionit parla

The Albanian in London 25th of May 2013

Documents

Transcript of The Albanian in London 25th of May 2013