Tema versioni i pare

8/7/2019 Tema versioni i pare

1/57

Sigurimet ne Shqiperi dhe arsyet pse nuk ka shtrirje te shtresat e varfera Dhimitr Koa

Permbajtja

1. Njohuri te pergjithshme mbi sigurimet

2. Historiku i shoqerive siguruese ne Shqiperi

3. Problemet qe perballet tregu ne ditet esotme

4. Krahasimi me vendet e Rajonit

5. Analiza statistikore e kryer ndermjetdymbedhjete Prefekturave te Shqiperise

6. Analiza statistikore e anketimit ne Tirane

7. Faktoret qe pengojne perfshirjen eshtresave me te ardhura te uleta ne sigurime

8. Perfundimet

9. Literatura

Faqja 1


2/57


1. Njohuri te pergjithshme mbi sigurimet

a) Natyra ekonomike dhe funksionet e sigurimit Sigurimi sht mnyra pr t siguruar mbrojtje kundr humbjeve financiare q

rezultojn nga nj shumllojshmri perilesh. Me blerjen e policave te sigurimit,individt dhe bizneset mund t marrin kompensim pr humbjet pr shkak t aksidenteverrugore, vjedhje t pasuris, zjarrit, dmtime t stuhise, shpenzimet mjeksore, dhehumbje t t ardhurave pr shkak t paaftsis ose vdekjes. Demshperblimi per humbjetgjenerohet nga fondi i sigurimeve. Sigurimi sht i arsyeshem, kur ngjarjet e sigurimit(rreziqet) shkaktojne nevoj t konsiderueshme pr para.

Si nj kategori ekonomike nje siguracion paraqet marrdhnie ekonomike, duke prfshir format dhe metodat e krijimit t fondit t sigurimeve dhe prdorimin e tij ndemshperblimin per ngjarjet e siguruara dhe duke ndihmuar njerzit, kur disa ngjarjendodhin n jetn e tyre.

Kontrata e sigurimit sht nj letr e nnshkruar nga palt, ku prcaktohet rreziku,objekti i siguruar, rrethanat dhe periudha pr t ciln ai sigurohet, personi q e sigurondhe pjesa e rrezikut q ai pergatitet te pranoje.

b) Mrojtja nga risqet

Funksioni kryesor i sigurimeve sht q ato t veprojn si mekanizma pr transferimin e riskut. Por edhe pse e transferojn rrezikun ato nuk mund ta shmanginnj plagosje ose nj smundje, kshtu q ato mund ta mbrojn individin nga fatkeqsite jets. N nj mas t konsiderueshme mund t mbrohet ajo q zoteron personi,kryesisht pasuria edhe kjo nprmjet dmshprblimit. Streset mendore dhe fizike si dhesmundjet mund t paksohen n qoft se individi ka njohurit e nevojshme pr smundjet dhe merr masa parandaluese pr to.

Nj pasuri, por edhe nj individ me gjendje shndetsore t keqsuar mund tmbrohet n qoft se personi apo biznesi q prfaqson ai, blejn nj polic sigurimi, qt mbrojn pasurin nga faktort njerzore (vjedhje ose dmtime me dashje), kundrejtaksidenteve (zjarr ose prplasje automjetesh), ndaj stuhis dhe prmbytjeve ose ndajsmundjeve dhe paaftesis pr t punuar.

Mundesia pr t psuar nj humbje apo dm material lidhet me rritjen e numrit tincidenteve si dhe me mundsin e ndodhjes s tyre. Rritja e numrit t rreziqeve lidhetme nj numr t madh veorish individuale, mendore, fizike dhe pasurore t personitose kompanis.

Sigurimet mbrojn pasurin materiale duke i dhn zoteruesit t saj burimet pr tzvendsuar humbjen q i sht shkaktuar. Ato mbrojn nj person pr t cilin nevojitenshpenzime pr t'ia kthyer shndetin n gjndjen e tij normale ose pr t siguruar rehatin si invalid. Nga ana tjetr, sigurimet mbrojn edhe personat, t cilt nuk jan nmosh pr t punuar duke u siguruar t ardhura n formn e pensioneve, duke i

prfshir punonjesit n skemat e produktit t sigurimeve.

Faqja 2


3/57


Koncepti i mbrojtjes s sigurimeve sht nj marrveshje pr zhdmtim n para ose pr zvndsim pr t mbajtur pasurin e t siguruarit n t njejtat kushte edhe pasndodhjes s ngjarjes s siguruar.

T gjitha pasurit e nj pronari, si: toka, ndrtesat, pajisjet, llogarit bankare,veshjet, aksionet, autoveturat, patentat e produkteve q prodhohen pr her t par, sidhe vlerat q zotruesi prfiton nga prdorimi i pasuris s tij mund t sigurohen. Atomund t mbrohen ndaj nj rreziku t veant ose ndaj disa rreziqeve njhersh duke usiguruar kundrejt tij. Pr t'u siguruar e mbrojtur zotruesi do t shpenzoj vetm primine sigurimit, q duhet t'i paguaj nj shoqrie sigurimi.

c) Rasti ideal : Sigurimi i Drejte

Pr t sqaruar "Sa Sigurim duan individet" Jeffrey M. Perloff (2004) v n dukje semnyra se si funksionon sigurimi sht se nj person qe ka antipati riskun apo firm i jep para kompanin se sigurimit n gjendjen e mir te natyrs, dhe kompania esigurimeve transferon para te i siguruar n gjendjen e keqe te natyrs. Transaksionitlejon personin qe ka antipati riskun apo firm t zhvendose disa ose t gjitha rreziqetdrejt kompanis se sigurimit.

Pr shembull, z. X sht person qe ka antipati riskun. Ai dshiron t sigurojeshtpin e tij, e cila sht me vler 80 $ (mij). Ekziston nj probabilitet 25% qe shtpiae tij do t digjet vitin e ardhshm. N qoft se ndodh nj zjarr, shtpia do te kete vlervetm 40 $.

Kur nuk ka sigurim, vlera e pritur e shtpis s tij sht (1 / 4 * 40 $) + (3 / 4 * $ 80) = 70 $. Z. X prballet me nj sasi te larte risku. Varianca e vlers s shtpis s tij sht (1 / 4 * ($ 40 - $ 70) * ($ 40 - $ 70) + (3 / 4 * ($ 80 - $ 70) * ($ 80 - $ 70)) = 300 $

Devijimi standart eshte :3.17$300$ =

Tani t supozojm se nj kompani sigurimesh ofron nj bast t drejt, ose nj

sigurim t drejt, nj bast midis nj siguruesi dhe nj te siguruari n t cilen vlera e bastit per te siguruarin sht zero. Kompania e sigurimeve ofron z. X te tregtoje $ 1 ngjendjen e mir te natyrs (pa zjarr) pr $ 3 n gjendjen e keqe te natyrs (zjarri). Kysigurim sht nje bast i drejt pr shkak se vlera e pritshme e ktij sigurimi per z. Xsht zero:

(1 / 4 * $ 3) + (3 / 4 * (- $ 1) = 0 $ Meqenese z. X sht antipatik ndaj riskut, ai sigurohet plotsisht, duke bler

sigurim t mjaftueshem pr t eliminuar krejt rrezikun e tij. Me kt shum sigurimi, aika t njjtn sasi pasurie n dyja raste.

Faqja 3


4/57


Z. X i paguan kompanise se sigurimeve $ 10 n gjendje t mir t natyrs dhe merr 30 $ n gjendje t keqe. N gjendje t mir, ai ka nj shtpi me vler 80 $ minus 10 $ qeai i paguan kompanise se sigurimeve, pr nj pasuri neto prej 70 $. Nse ndodh zjarri, aika nj shtpi me vler 40 $ plus nj pages nga kompania e sigurimeve e 30 $, pr nj pasuri neto, prsri, 70 $.

Vlera e pritur e z. X me kete sigurim te drejt eshte $ 70, e njjt me vlern e pritur pa sigurim. Varianca qe ai ndesh bie nga $ 300 pa sigurim ne $ 0 me sigurim. Z. Xsht m mir me sigurim, sepse ai e ka t njjtn vler te pritur dhe nuk prballet measnj risk.

Jeffrey M. Perloff (2004) prshkruan se kur sigurimi i drejt ju ofrohet, njerzitantipatike ndaj riskut sigurohen plotsisht. Nse kompanit e sigurimit tarifojne mshum se sa mimi i sigurimit t drejt, individt blejne me pak sigurim.

Pr shkak se kompanit e sigurimit nuk ofrojn sigurim t drejt, shumica e

njerzve nuk jane te siguruar plotsisht. Nj kompani e sigurimi nuk mund t qndrojene treg, nse ajo ofron sigurim t drejt. Me sigurimin e drejt pagesat e pritura tekompanise se sigurimeve do t jet e barabarta me shumn qe kompania e sigurimevembledh. Pr shkak se kompania e sigurimeve ka shpenzime operative - shpenzimet pr mbajtjen e zyrave, format e printuara, punsimin e agjentve te shitjes, dhe kshtu meradh - nese nje firm sigurimi siguron sigurim t drejt do t humbase para. Primet ekompanive t sigurimit duhet t jet te larta mjaftueshem pr t mbuluar shpenzimet etyre operative, keshtu qe sigurimi sht m pak i drejt pr t siguruarin.

Sa mund t tarifojne kompanite e sigurimit pr sigurimin? Nj kompani monopolisigurimesh mund t'i ngarkoje nj shum deri n primin t rrezikut qe nj person sht igatshm t paguaje pr t shmangur riskun. Sa m shum antipatik ndaj riskut te jete njeindivid, m teper nje kompani sigurimi monopol ka per ta tarifuar. Nse ka shumkompani t sigurimit qe konkurrojn pr tregun, mimi i nj polic sigurimi sht m pak se maksimumi qe individt antipatik ndaj riskut jan t gatshm t paguajn, por perseri do jete mjaftueshmerisht e lart qe firma t mbuloje shpenzimet e saj operuese.

N shum vende n zhvillim, sigurimi nuk sht i prhapur dhe sht interesante

pr t hetuar arsyet e vazhdueshmerise se sigurimit te paket te te varfrit. Kshtu,shtja hulumtimit te ksaj teze sht si m posht:

Pse shumica e t varfrve n Shqipri jane me sigurim te paket ?

d) Risqet e Sigurueshme Pr fat t keq jo t gjitha risqet jan t sigurueshme. Q nj risk te jet i

sigurueshm duhet t plotesohen disa krkesa. Nga kndvshtrimi i siguruesit pr risqete sigurueshm krkohet q:

-Objektet t jen n sasi dhe cilsi q t lejojn nj prllogaritje te perafrt t probabilitetit t humbjes. Kshtu, n qoft se numri i objekteve sht i vogl, athersiguruesi do t jet subjekt i nj pasigurie t njjt me at t t siguruarit. Gjithashtu,cilsia e objekteve pr t'u siguruar duhet t jet e njjt n menyr q t formulohen

statistika ndihmse pr humbjet.- Humbja, duhet t jete aksidentale dhe jo e qellimshme.

Faqja 4


5/57


- Kur ndodh humbja duhet t jet e prcaktuesbme dhe e matshme.- Objektet e siguruara nuk duhet t jen subjekt i dmtimeve t rreme, pra, t

stimuluara. Nqa kndveshtrjmi i t siguruarit, risqet duhet t plotsojn dy kushte:- Humbja potenciale duhet t jet e madhe, aq sa t shkaktoje dem financiar.- Propabilitetii humbjes nuk duhet t jete shume i madh.Nj nga prirjet e te siquruarve sht t mos sigurohen ndaj humbje me propabilitet

t madh ndodhjeje, sepse kosto e transferimi do t ishte tepr e lart. Sa m emundshme t jet humbja, aq m e sigurt sht ndodhja e saj. Sa m e sigurt t jet kjondodhje, aq m i lart do t jet primi prkats.

Aleksandrov A. (1998) prshkruan karakteret e meposhtme t kategorisekonomike te sigurimit:

prania e marrdhnieve rishprndarese;prania e riskut te siguruar (dhe kriterin e vlersimit t tij);organizimin e komunitetit t sigurimit nga nenshkruesit dhe siguruesit;kombinime individuale dhe interesave t sigurimit dhe grupit;prgjegjsi t bashkuar e t gjitha nenshkruesve pr dmin;prhapje e kufizuar e dmit;rishprndarjen e dmtimit n hapsir dhe koh;kthimin e pagesave t sigurimit;vetmjaftueshmeri t veprimtarise siguruese

e) Mikrokredia, Mikrosigurimi dhe nensigurimi

sht e domosdoshme q s pari t sqarojme termat mikrofinanciare, mikrosigurimdhe nensigurim.Termi mikrofinanciar i referohet kredive dhe shrbimeve bankare pr t varferit. Ajo ushpik kur Banka Grameen Muhammed Yunus filloi dhnien e kredive te vogla (mikrokredi) t varfrve n Bangladesh n mesin e viteve shtatdhjet. Risit jan, prveshkalles se vogel ishte dhe dhenia e kredise t grupeve, qe garantonin pr njri-tjetrin,n vend te krkeses per kolateral. Per m teper kredit kan qen dhe ende u jepen nmnyr tipike grave. Fillimisht ideja e te dyjave, kreditimit t grave dhe t kreditimit pakolateral i beri ithtart e tij objekt tallje. Por ideja doli e suksesshme pr dy arsye:

- S pari, n shumicn e vendeve n zhvillim, grat ende kan nj rol varts nshoqri veanrisht n lidhje me shtjet financiare. Si pasoj, duke i dhn mikrokredit

pr grat sht par si nj mjet pr arritjen e fuqizimin te grave n shoqri.- S dyti, doli se grat e paguajne kredine e tyre ne menyre m t besueshme dhenuk jane doreleshuar ne shpenzimin e parave (Roth et al., 2007). N vend t ksaj,kredit u investuan n projekte me IRR t lart. Gjat viteve, mikrofinanca ka evoluar pr t'u br nj produkt i pjekur financiar me nj penetrim goxha te larte dhe mbulimine njerzve me te ardhura t ulta n shum vende n zhvillim. Mikrosigurimi, simikrokredia, kerkon zvogelim rigoroz te produkteve konvencionale financiare, n ktrast sigurimit. Pr fat t keq, "e vogla sht e ndryshme" nuk eshte vetm e vrtet pr shkencat natyrore, por edhe pr financen: Me reduktimin e produkteve t sigurimitkarakteristikat percaktuese ndryshojne. Sfidat dhe veantit qe kjo sjell jan prpunuar ne mijera studime. Nj nga shpresat e mdha mbi mikrosigurimin sht lejimi i qasjes

n sigurim pr ata q m par ishin t privuar nga do form formale e zhvendosjes seriskut .

Faqja 5


6/57


Nj individ sht referuar si i nensiguruar n qoft se niveli aktual i sigurimit shtm posht se niveli optimal. Ky i fundit sht prcaktuar si zvogelimi m i lart imundshm i atyre risqeve financiare personale duke u furnizuar me produkte tsigurimit. Ky prkufizim padyshim varet nga supozimi se primet e policave te sigurimit jan te drejta..

2. Historiku i shoqerive siguruese ne Shqiperia) Bazat Ligjore

Si do t'a theksojm edhe m von veprimtarit siguruese n vendin ton jan kryer edhe prpara vitit 1991 madje edhe prpara vitit 1944. Por n kt kapitull ne do t

flasim pr bazat ligjore t sigurimeve pas vitit 1991, vit i cili sht i lidhur me ndarjen eveprimtaris s sigurimeve nga arkat e kursimeve dhe krijimin e shoqris s parsiguruese, Instituti i Sigurimeve, q ende vazhdon t jet e vetmja shoqri siguruese mekapital publik.

Instituti i Sigurimeve (INSIG-u) u themelua n baz t ligjit Nr. 7461 dat 23. 7.1991. Por, duke filluar nga qershori i vitit 1999 n baz t ligjit Nr. 8081 date 7.03.1996"Pr veprimtarit e Sigurimeve dhe Risigurimeve", ai ka adaptuar formn e shoqrisanonime shtetrore dhe funksionon n prputhje me dispozitn prkatse t ligjit Nr.7638 dat 19.11. 1992. "Pr shoqrit tregtare".

Le t ndalemi pak m hollsisht n ligjin Nr. 8081 dat 7.03. 1996, pasi ky ligjaktualisht prbn aktin ligjor baz mbi t cilin ushtrojn veprimtarin siguruese jovetm INSIG-u por edhe t gjitha shoqrit e tjera private t sigurimeve t krijuara pasvitit 1998.

N kt ligj prcaktohen parimet dhe rregullat e prgjithshme q lidhen mesiprmarrjet n fushn e sigurimeve. Mbi bazn e dispozitave t prcaktuara n ktligj, shoqrit siguruese ushtrojn veprimtarin e si,gurimeve t drejtprdrejta q kan pr objekt prsonat apo jetn e tyre dhe pasurin apo dmet materiale, si edheveprimtarin q ka pr objekt risigurimet.

Fusha e zbatimit t ktij ligji, shtrihet pr siprmarrjet n sigurime dhe risigurimenga shoqrit vndase dhe t huaja, t cilat marrin prgjegjsin pr mbulimin erreziqeve, n baz t kontratave t lidhura prkatsisht me t siguruarin dhe siguruesit.

N kt ligj nuk prfshihen veprimtarit e Institutit t Sigurimeve Shoqrore,Institutit t Sigurimit t Kujdesit Shndetsor dhe Shoqrive, Shoqatave dhe enteve ttjera q bjn pjes n nj regjim sigurimesh, ndihmash apo prkrahjeje shoqrore,mbikqyrja e t cilave rregullohet me ligje t posame (neni 3).

Sipas ktij ligji, shoqrit siguruese vendase ose t huaja duhet t kufizojnveprimtarin e tyre vetm n veprimtari siguruese dhe risiguruese si dhe n operacionetq rrjedhin drejtprdrejt prej tyre. Nuk lejohet q ato t kryejn veprimtari t tjera tfardo lloji qofshin ato ( neni 5).

Gjithashtu, sipas ktij ligji (neni 6) nuk lejohet q e njjta shoqri sigurimesh tkryej sigurime pr jetn dhe pr pronn (jo jetn). Aktualisht vetm INSIG -u i kryent gjith kto lloje sigurimesh, pasi deri n vitin 1999 ka qn e vetmja shoqri

siguruese tek ne, prandaj i sht lejuar q t'i kryej t dy kto lloje veprimtarish (jetndhe jo jetn). Kompanit e tjera siguruese jan t liensuara dhe kryejn vetm

Faqja 6


7/57


veprimtari siguruese pr pronn, pra, pr jo jetn. N vende t tjera ka edhe shoqrisigurimesh q marrin n sigurim edhe jetn edhe jo jetn.

Tarifat e primeve t sigurimit sipas ligjit (neni 12) caktohen nga vet shoqria esigurimit, me prjashtim t primeve pr sigurimet e detyrueshme t pasuris ose prgjegjsis t cilat rregullohen me ligje t veanta (si sht prgjegjsia ndaj palvet treta pr sigurimin e automjeteve, kartoni jeshil pr mjetet q lvizin jasht venditetj., t cilat caktohen me urdhr t ministrit t Financave).

Shoqrit e Sigurimeve q merren me sigurimin e mjeteve motorrike krijojn njorganizim, q quhet Byro Motorrike, e cila i prfaqson kto shoqri n tregun e brendshm dhe n vndet e huaja si dhe kontrollon realizimin e detyrimeve q rrjedhinnga Konventat Ndrkombtare pr sigurim ndaj palve t treta dhe pr dmet eshkaktuara nga aksidentet automobilistike. Deri n tetor t vitit 2001 detyrat e byrosmotorrike i ka kryer lnstituti i Sigurimeve INSIG-sh.a. Nga kjo koh sht krijuar dhefunksionon m vete Byroja Shqiptare e Sigurimeve.

Shoqrit e Sigurimit e ushtrojn veprimtarin e tyre duke u mbshtetur edhe nmjaft akte t tjera ligjore si sht ligji Nr. 7641 dat 1.12. 1992 "Pr sigurimin edetyrueshm t mbajtsve t mjeteve motorrike pr prgjegjsin ndaj personave ttret", Kodi Civil i Republiks s Shqipris (kreu XXIII q bn fjal pr Sigurimet),disa dekrete t Kuvendit t Shqipris, Vendime t Kshillit t Ministrave, udhzime,urdhra dhe rregullore. Nj dokument i rndsishm ligjor q rregullon veprimtarin eINSIGut dhe Shoqrive Siguruese sht dhe Statuti i tyre pr t cilin do t flasim nnj paragraf t veant. Mbi bazn e ktyre ligjeve ushtrojn veprimtarin e tyre, nkushte t njjta t gjitha Shoqrit e Sigurimeve, qofshin kto me kapital publik apo privat ( neni 22 )

3. Problemet qe perballet tregu ne ditet e sotme

a) E dini se paguhet edhejeta?

Nj tjetr faktor q i bn potencialisht t kripura dmet nga aksidentet nShqipri sht numri i lart i viktimave dhe i t dmtuarve n prgjithsi nga aksidentetrrugore. Sipas statistikave zyrtare, n vitin 2009 ndodhn 1254 aksidente me t dmtuar n njerz. Nga kto aksidente, jan dmtuar 1728 persona, nga t cilt 384 kan humbur jetn. N kt shifr prfshihen vetm personat me dmtime t rnda, sepse vetm ataregjistrohen nga policia n rast aksidenti.

Mbi 50 aksidente ne dite te Spitali Ushtaraku paraqiten nga aksidentetautomobilistike sipas shefit te urgjences se traumatologjise zotit Myftar Torba .

Gjate muajve te veres ka rritje. Ardhja e emigranteve per pushime dhe shtimit televizjes me makine , zgjatet dita, njerezit shkojne neper plazhe e pishina . Nder shkaqetkryesore sipas tij mbetet dhe perdorimi i pijeve alkolike nga drejtuesit e makinave. Per fat te keq mosha mesatare qe perben pjesen me te madhe te te aksidentuarve eshte 35-40 vje, por nuk mungojne as 18 vjearet dhe me te vjetrit. Aksidente me makine po behen vertet shqetesuese theksoi Myftar Torba.

Sipas ktyre shifrave, n Shqipri vdekjet nga aksidentet jan 12 n 100 mij banor. Ndrkoh, n vendet e tjera, prfshi ato t rajonit, kjo shifr sht dy her m e

Faqja 7


8/57


ult. N Maqedoni vdekjet nga aksidentet jan vetm 5 n 100 mij banor, n Greqi 4n 100 mij banor, ndrsa n Itali 2.7 n 100 mij banor. N vendet e EuropsVeriore, si n Angli apo n Suedi, ky raport bie n 1 viktim pr 100 mij banor.

Por, a bn numri i madh i t dmtuarve q t paguhen m shum dme ngaaksidentet? Sigurisht q jo, shifrat q prmendm m lart flasin qart. Sipas ekspertvet sektorit t sigurimeve, dmi pr nj person t vdekur n aksident shkon mesatarisht30-35 mij euro. Nse do llogarisnim se vetm pr 50% t t vdekurve n aksidente prgjegjs jan drejtuesit e mjeteve t siguruara, shoqrit e sigurimit do t paguanin nvitin 2009 rreth 5.7 milion euro, ose 700 milion lek: e thn ndryshe 1.5 her vlern et gjitha dmeve t paguara pr sigurimin e brendshm motorik (TPL) gjat vitit 2009. N Shqipri, ndryshe nga t gjitha vendet e zhvilluara europiane raporti idmshprblimeve pr humbjet njerzore kundrejt atyre materiale vlersohet 15% me85% n nj koh q n vendet europiane ky raport sht t paktn 50% me 50%! Kjo e bn edhe m kritike gjendjen: n Shqipri paguhen rreth 600-700 mij euro pr njerzitnga rreth 4 milion euro q paguhen n nj vit pr dmet nga aksidentet automobilistike.Pa llogaritur n kt mes t dmtuarit ose t plagosurit, t cilt, sipas ligjit, do t sillningjithashtu shpenzime shum t mdha n dme pr kompanit e sigurimit. Kjo kategorit dmtuarish shpesh krkon shpenzime m t mdha se ata q vdesin n aksidente,sepse kan nevoj pr ndrhyrje kirurgjikale tepr t kushtueshme, si edhe pr kujdes siinvalid pr t gjith jetn.

Po pse realisht dmi m i madh, jeta , realisht paguhet pak nga shoqrit esigurimit? Sipas z.Demir Osmani, ekspert i siguris rrugore dhe kryetar i shoqats sSiguris Rrugore dhe Ambientit, ka dy shkaqe kryesore pse shoqrit e sigurimit nuk paguajn pr personat q dmtohen nga aksidentet.

Arsyeja e par sht se shum njerz, pr t mos thn shumica e tyre, nuk e dinse n dmet q kompanit e sigurimit duhet t paguajn n rast aksidentesh, prfshihetedhe jeta apo dmtimet fizike.

Arsyeja e dyt, sipas z.Osmani, sht edhe m shqetsuese: korrupsioni dhemanipulimet q ndodhin n vlersimin e aksidenteve. Shum shpesh kompanit esigurimit bjn mos q ekspertiza t nxjerr fajtor viktimat dhe jo prgjegjsit eaksidentit. N kt rast, shtja mbyllet. Z.Osmani thot se problemi i pagess sdmeve pr jetn dhe shndetin sht nj rast tipik q krkon rritjen e informacionit dhekulturs qytetare pr sigurimet. Shoqata e Siguris Rrugore, ve t tjerave, publikonshpesh edhe broshura pr kt qllim, me financimin e OJF-ve t ndryshme t huaja.Por institucioni q sht i ngarkuar me ligj pr mbrojtjen dhe informimin ekonsumatorit n kt sektor, AMF, bn pak pun sensibilizuese.

Z.Varuzhan Piranjani, ekspert i tregut dhe ish-drejtor i kompanis s sigurimeve

Insig, thot se nj arsye e rndsishme sht se marrja e nj dmshprblimi nga njshoqri sigurimesh krkon shum mund, prpjekje, koh t humbur si edhe n shumraste jo pak para pr ti shkuar shtjes deri n fund. Kt gj e tregojn proceset eshumta gjyqsore q ka ndaj kompanive t sigurimit, por q zor se gjenden n statistikate sigurimeve apo t ndonj kompanie dhe insitucionit q i mbikqyr ato. I trembur ngakto peripeci, shpesh konsumatori shqiptar merr at ka i japin shoqrit e sigurimeveose heq dor fare nga krkimi i saj.

b) Aksidentet, shumica drrmuese pr faj t drejtuesve

96% e aksidenteve n Shqipri ndodhin pr faj t njerzve. Sipas statistikave tPolicis Rrugore dhe Drejtoris s Shrbimeve t Transportit Rrugor, jan gabimet

Faqja 8


9/57


njerzore shkaku kryesor i aksidenteve automobilistike. Ndr prgjegjsit njerzore, t parat jan ato t drejtuesve t mjeteve. Pr faj t drejtuesve t mjeteve ndodhin 70% etotalit t aksidenteve, si pasoj e shkeljes prej tyre t rregullave t qarkullimit rrugor.Gjithnj sipas shifrave zyrtare, 20% e aksidenteve ndodhin pr faj t kmbsorve.Vetm 6% e aksidenteve ndodhin pr shkak t mungess s sinjalistiks apomirmbajtjes s rrugve. Teknikisht edhe kto prfshihen n aksidente q ndodhin pr shkak t gabimeve njerzore. Vetm 4% e aksidenteve ndodhin pr shkaqe madhoredhe q jan jasht mundsis pr tu parandaluar nga njerzit.

Ekspertt thon se jan pikrisht rrugt m t mira ato q shkaktojn numrin m tmadh t aksidenteve. Rrugt e asfaltuara mir, me pak kthesa, sjellin edhe numrin m tmadh t aksidenteve, ku shembulli tipik sht rruga Fush-Kruj Lezh. Sipasz.Demir Osmani, n kushte t tilla drejtuesit e mjeteve jan m t prirur pr t shkelur rregullat e qarkullimit rrugor, kryesisht duke kaluar kufijt e shpejtsis, apo duke kryer parakalime t gabuara. Megjithat, z.Osmani thot se kjo nuk i shfajson organetkompetente publike, pasi mungesa e sinjalistiks s plot sht nj nga problemet m tmdha t sistemit rrugor shqiptar. Problemet fillojn q nga vijzimi, mirmbajtja e deringa vendosja e tabelave rrugore.

Ndrsa z.Piranjani v n dukje se n vendet e zhvilluara europiane edhe shoqrit esigurimeve ndikojn shum n uljen e aksidenteve nprmjet disa mekanizmave tthjesht, t till si rritja e primit t sigurimit deri n dy her n vitin e ardhshm nsekryen ndonj aksident, mospagesa e dmshprblimit, nese nuk je i lidhur me rrip sigurieetj. Mekanizma t till q ndikojn shum n sensibilizimin e opinionit publik, pra, pr pasoj edhe t uljes s rasteve t dmtimeve nga aksidentet automobilistike.

c) T luash me zjarrin

Thuhet se me zjarrin e me ujin nuk bhet shaka. Por me sa duket, shqiptart endenuk jan shum t vetdijshm pr rreziqet q mund t vijn nga forcat e natyrs. Sipast dhnave zyrtare q raporton Autoriteti i Mbikqyrjes Financiare, vlera e primeve tshkruara bruto pr sigurimin nga zjarri dhe forcat e tjera t natyrs gjat vitit 2009 ishte517 milion lek, ose 9.36% t totalit. Ndonse n vler absolute tregu shnon nj rritjeme 35.6% krahasuar me vitin 2008, n peshn specifike t ktij sigurimi ndaj totalitrritja sht n nivele shum m modeste, me 0.36% m shum krahasuar me vitin emparshm.

Sipas shoqrive t sigurimit, kta tregues jan m pak se modest, duke marr nkonsiderat volumin potencial t ktij tregu. Madje, shoqrit e sigurimit bjn t ditur

se pjesa drrmuese e sigurimeve nga zjarri dhe forcat e tjera t natyrs bhet praktikishtn mnyr t detyruar nga bankat, pr bizneset q kan vendosur pronn e tyre sikolateral pr kredit e marra. Shoqrit llogarisin se n Shqipri gjenden efektivisht mbi300 mij shtpi banimi dhe jan t siguruara afrsisht 17 mij t tilla.

Sipas drejtorit t prgjithshm t shoqris Interalbanian, z.Bardhyl Minxhozi,rritja e numrit t apartamenteve dhe t bizneseve kto 10 vitet e fundit ka qen dhembetet n ritme shum t larta, ndrsa tendenca e rritjes pr sigurimet nga zjarri dherreziqet e tjera t prons mbetet relativisht e ult.

Megjithse shum shpesh dgjojm raste t rnies s zjarrit n apartamente dhe biznese, fare pak prej tyre jan t siguruara dhe, 'sht m e keqja, n raste t tilla ikrkohet shtetit pr t'u kompensuar pr dmet q ndodhin. Kjo do t thot se kjo shkall

e ult e sigurimeve t prons vjen kryesisht pr shkak t mentalitetit negativ dhe

Faqja 9


10/57


mosnjohjes s ktyre shrbimeve. N kushtet e ekonomis s tregut, duhet t paguashvet pr mbrojtjen e pasuris tnde, thot z.Minxhozi.

d) 40 euro pr t siguruar nj apartament

Pr sigurimin e pasuris nga zjarri dhe forcat e tjera t natyrs mimet jan nvarsi t disa faktorve dhe kompani t ndryshme zbatojn mime t ndryshme.

Por sidoqoft, kosto e sigurimit sht modeste n raport me dmet q mund tshkaktohen nga zjarri apo fatkeqsit e tjera natyrore.

N procesin e tarifimit t rreziqeve t prons ndikojn disa faktor q lidhen meshkalln e rrezikshmris s llojeve t ndryshme t prones, si p.sh., lloji i materialit t prons. Gjithashtu, mimi sht edhe n varsi t vendit ku ndodhet prona, t vlers n para t saj etj. Pr banesat mimi sht mesatarisht rreth 0.5 euro pr mij, q do tthot q nj apartament me vler 50 mij euro mund t kushtoj rreth 40 euro, prfshirTVSH-n! Pra, afrsisht sa pes karta telefoni, -thot z.Bardhyl Minxhozi.

Z.Ogert Shkrepa nga Kompania e Sigurimeve Sigal thot se mimet po ndikohenshum edhe nga konkurrenca midis kompanive, madje, sipas tij, n disa raste pr ktshkak mimet shkojn n nivele qesharake.

Gjithsesi, pavarsisht nga sa m sipr, mimet jan shum t arsyeshme dhe nuk jan kurrsesi nj barr q t justifikoj mossigurimin e prons. Ky sigurim kushton nga1 euro deri n 3 euro pr 1 mij euro t siguruara. Tarifa varet edhe nga kushtet embrojtjes nga zjarri, si dhe nga vendndodhja e objektit, thot z.Shkrepa.

Viti 2007 shnoi edhe nj rritje t fort t dmeve t paguara nga shoqrit esigurimit. Pr dmet nga zjarri dhe nga forcat e tjera t natyrs, gjat vitit 2007shoqrit e sigurimit paguan dme n vlern e 125 milion lekve, ose 318% m shumse n vitin 2006.

e) Sigurimi nga zjarri, tregu i bankave

Sipas shoqrive t sigurimit, numri m i madh i kontratave t sigurimit nga zjarri itakon individve, ndrsa vlera m e madhe e primeve bizneseve. Por shoqritnnvizojn se vetm nj pakic e sigurimeve nga zjarri jan realisht vullnetare.Kryesisht jan bankat, q u imponohen klientve q marrin kredi pr ta siguruar pasurin ndaj zjarrit dhe forcave t tjera t natyrs.

sht pr tu prmendur fakti se shumica e policave t sigurimit t prons, afrsisht

80% e tyre, jan lshuar pr individ apo firma q e kan t bllokuar pronn si kolateral pr kredin e marr n bank. Pra, sht banka ajo q i detyron individt t sigurojn pronn, n mnyr q kredia t jet e garantuar n rast t ndonj fatkeqsie natyrore apozjarri, -thot z.Shkrepa nga Sigal.

Kontributi i rndsishm i bankave n kt treg theksohet edhe nga drejtori i prgjithshm i Interalbanian. Nj rol t madh n popullarizimin" e sigurimeve ngazjarri po luajn bankat, t cilat sigurimin nga zjarri si rregull e kan si kusht pr dhniene kredive. N kt kontekst, edhe individt q marrin kredi pr shtpi, jan t detyruar t sigurojn banesat nga zjarri. Kjo do t ndihmoj n nj t ardhme t afrt pr shtimine ktij biznesi, -thot z.Minxhozi.

Faqja 10


11/57


f) Nuk din t blejn dhe nuk dim t shesim

N analizn e shoqrive t sigurimit, mentaliteti negativ i klientve dhe mungesa ekulturs s sigurimeve vullnetare sht pengesa kryesore pr zhvillimin e tregut tsigurimit nga zjarri dhe fatkeqsit e tjera natyrore, por pa mohuar se faji nuk qndron vetm nga njri krah.

Megjithat, kur nj produkt nuk shitet n masn e duhur, faji kryesor sht ishitsit. Kshtu, kompanit e sigurimeve, prve marketingut, kur shesin sht edomosdoshme t jen korrekte, sidomos kur ndodh nj ose disa raste zjarri dukedmshprblyer shpejt dhe me cilsi. Gjat vitit 2007, ne patm dy raste zjarri nmagazina n nj dit t vetme dhe i dmshprblyem n rreth 100 mij euro brenda dy-tre javsh. N kt mnyr, krijohet besimi reciprok midis kompanive dhe klientve,thot z. Bardhyl Minxhozi.

Ndrsa Shoqria Sigal vlerson se pr t nxitur rritjen e ktij tregu nevojitenndryshime ligjore dhe prfshirjen n skemn e sigurimeve t detyrueshme edhesigurimet e apartamenteve nga zjarri dhe rreziqet shtes.

Sipas z.Shkrepa, Shoqria Sigal ka n planet e saj fushata aktive marketingu pr t promovuar produktet e veta n kt fush.

Do t punojm nprmjet medias s shkruar dhe vizive, shprndarjes sfletpalosjeve pr ndrgjegjsimin e individve dhe subjekteve pr sigurimin e pronss tyre nga Zjarri dhe Katastrofat Natyrore. Vetm nprmjet sigurimit bhettransferimi i rreziqeve nga individt ose firmat te kompanit e sigurimit. Kjo i lejon tsiguruarit t punojn dhe t zhvillojn biznesin e tyre t qet. E vetmja humbje e pakthyeshme pr klientin sht primi i paguar, i cili sht fare i vogl po t krahasohetme shumn e dmit apo me shumn e fondeve rezerv pr t prballuar fatkeqsit. Ngaana tjetr, individt apo biznesment ndihen t lir t investojn kapitalet pa pasur frikn e ndonj dmtimi, sepse edhe po t ndodh kshtu, kompanit e sigurimit do tkthejn do gj n gjendjen e mparshme financiare- thot z.Shkrepa.

Ndrsa, sipas z.Minxhozi, Interalbanian pr vitin 2008 synon t rritet m shum nkt pjes t tregut, duke u prqendruar n nj marketing m efektiv, t thjesht dhe tkuptueshm pr rndsin q kan kto lloj sigurimesh pr klientt.

Faqja 11


12/57


4. Krahasimi me vendet e Rajonit

a) Shum aksidente, pak dme t paguara

Shqipria sht ndr vendet me normn m t lart t aksidenteve n Europ, por njkohsisht sht mes atyre vendeve ku paguhen m pak dme pr to

Shqipria sht nj ndr vendet me normn m t lart t aksidenteve dhe tdmtimeve nga aksidentet automobilistike n Europ. N raport me numrin e mjeteveq figurojn zyrtarisht t regjistruara dhe q, sipas Ministris s Transporteve, shtrreth 350 mij, n Shqipri ndodhin 20 aksidente pr do 10 mij mjete. Por realishtnorma e aksidenteve sht m e lart, pr arsyen e vetme se numri i mjeteve nqarkullim, sipas statistikave t trthorta t institucioneve, vlersohet t jet rreth 280

mij. Kjo bn q norma e aksidenteve t rritet n 25 pr 10 mij automjete. Ndrsa sipasshoqrive t sigurimit, vetm 220 mij automjete figurojn t siguruara: e thn ndryshevetm 220 mij qarkullojn me dokumentacion t rregullt. Po ta ndrtojm raportin mbikt shifr, n Shqipri ndodhin rreth 32 aksidente n 10 mij automjete t regjistruara.

Kto shifra jan disa her m t larta n raport me mesataren europiane, qvlersohet rreth 5 aksidente pr 10 mij mjete. Kjo shpeshtsi e lart aksidenteshlogjikisht t bn t mendosh se Shqipria duhet t ket nj raport t lart t pagess sdmeve pr aksidentet automobilistike nga shoqrit e sigurimit, kur dihet q sigurimi imakins pr prgjegjsi ndaj palve t treta sht i detyrueshm. Por n t vrtet nuk ndodh kshtu. Duke iu referuar t dhnave m t fundit t Autoritetit t MbikqyrjesFinanciare (AMF), deri n fund t muajit tetor t ktij vitit 2009, raporti mes dmevedhe primeve pr sigurimin e brendshm pr prgjegjsit motorike ndaj palve t tjera(TPL) sht m pak se 19.6%, ndrsa pr vitin 2007 rezultonte vetm 18.7%. Ky raportsht m i ult krahasuar me gjith vendet e rajonit (Tabela 1).

b) Raporti dme - prime n sigurimet motorrike:

Shqipri 22.8%Mesatarja BE: 75.8%

Ndrsa raporti dme - prime pr sigurimin e prgjegjsis motorike ndaj palve ttreta, duke prfshir edhe kartonin jeshil dhe policn kufitare, sht rreth 22.8%. Ktoshifra prfaqsojn nj diferenc shum t madhe krahasuar me mesataren e BashkimitEuropian, n raportin dme - prime n sigurimet motorike. Pr vitin 2006, ky raportishte n nivelin 75.8%, ose 3.3 her m i lart krahasuar me Shqiprin, sipas tdhnave nga AMF-ja. Po ti referohemi norms s kombinuar dme + shpenzime pr dme ndaj primeve, mesatarja europiane sht rreth 97.5%, ndrkoh q deri n vitin2001 ishte m e lart se 100%. Pr kt tregues t dyt n Shqipri nuk ekzistojn tdhna zyrtare.

Faqja 12


13/57


Grafik, Raporti mesatar dme prime pr vendet e BE (%)

T dhna t krahasuara pr tregun e sigurimeve n disa vende t Rajonit

Tardhuratngaprimet esigurimit(milioneuro)

Popullsia(milionbanor)

Dendsiae Sigurimeve(primet prfrym)-Euro

Penetrimii sigurimeve, %(Primet/PBB)

Shqipria (viti2009) 48 3.14 15.2 0.60%

Maqedonia 84 2 40.8 1.80%Bullgaria 615 7.4 83 2.90%Rumania 1,600 22 72 2.50%Serbia 520 10.1 45 2.00%Kosova 39 2 19 1.50%Kroacia 1,150 4.4 260 3.20%

Burimi: Autoritetet e sigurimeve t vendeve prkatse, mediat, t dhnat statistikore pr popullsin dhePBB-n t vendeve prkatse

*Pr Serbin, Kosovn, Kroacin dhe Shqiprin, t dhnat jan pr vitin 2009, shtetet e tjera pr 2008

Burimi: Autoritetet e sigurimeve t vendeve prkatse, mediat, t dhnat statistikore pr popullsin dhe PBB-n t vendeve prkatse

*Pr Serbin, Kosovn, Kroacin dhe Shqiprin, t dhnat jan pr vitin 2009, shtetet e tjera pr 2008

Faqja 13


14/57


5. Analiza statistikore e kryer ndermjetdymbedhjete Prefekturave te Shqiperise

a) Perhapja e sigurime ne Prefekturat e ndryshme te Shqiperise

Analize e meposhtme bazohet ne analizen e korelacionit midis dy variablave qevihen re ne treg , 1) te ardhurat totale te popullsise se prefektures dhe 2) primet totale te paguara ne sigurime sipas prefektures per jeten, jo-jeten dhe ne total.

Te dhenat jane marre nga Instat ne menyre te terthorte meqenese nuk ekziston njeinformacion mbi te ardhurat per fryme sipas prefekturave.

Duke supozuar qe shperndarja e perberjes se familjeve ne Shqiperi nuk eshte e

ndryshueshme ndermjet prefekturave mund te behet nje shperndarje e te ardhurave per fryme ne baze te te dhenave mbi familjet. Nga nje anketim qe eshte kryer nga Instat, eshte bere statistika e shperndarjes se

pajisjeve elektroshtepiake neper familje sipas rretheve, nga mund te nxiren te dhena per prefekturat. Ne baze te nje statistike te dyte po nga Instat te kryer ne Shqiperi eshtegjetur sasia e shpenzimeve qe ben nje familje sipas rretheve per pajisjeelektroshtepiake, nga mund te nxiren te dhenat per prefekturat.

Supozojme qe pajisjet kane te njejten jetegjatesi dhe nevoja per shpenzime per tizevendesuar eshte kostante ne te gjithe Shqiperine, gjithashtu supozojme qe shpenzimet behen per zevendesim pajisjesh dhe jo per shtimin e tyre. Gjithsesi edhe sikur te behej per shtimin e tyre ky fenomen do te qe nje fenomen qe mund te mendohet se nuk ka

ndikim ne analize sepse do te qe shume me i vogel se shpenzimet per zevendesimin etyre. Prej ketej arrijme ne perfundimin se mund te krijohet nje koeficent nga i cili nemund te shperndajme te ardhuren per fryme te Shqiperise sipas prefekturave perkatesedhe ta korelojme me te dhenat e Autoritetit te Mbikqyrjes Financiare per gjeografine e primeve te sigurimit dhe te marrim nje numer qe shpjegon, sipas rezultatit te mare ngaanaliza, ne nje sasi te madhe shperndarjen e primeve sipas prefekturave.

Menyra se si funksionon analiza eshte te tille: Nga te dhenat mbi shperndarjen e pajisjeve afatgjata sipas rretheve nxjerim te

dhenat per secilen prefekuture duke ditur rrethet qe permban secila prefekture dhe popullsine perkatese marim nje mesatare te ponderuar me popullsine e secilit rreth per secilen prefekture. Perqindja e marre me lart ponderohet me pas me peshat perkatese qene rastin tone jane cmimet e tregut te pajisjeve elektroshtepiake (supozohet se marrja ecmimeve aktuale nuk ka ndikim ne analize sepse zbatohet parimi kontabel qe thote qenje pajisje vlen sa vlera e saj e zevendesimit, pra mimi i tregut) duke na dhene njetabele vlerash qe mund te interpretohet si sasia totale e pajisjeve elektroshtepiake sipas prefekturave (nje statistike e re qe mund te kete vlera per studime sociale). Vlerat emarra konvertohen ne te dhenat e vitit 2009 duke bere nje konvertim ne baze tekoeficenteve te ndryshimit te numrit popullsise sipas prefekturave. Vlerat tashme tekorektuara kthehen ne vleren totale te shpenzimit, duke marre per baze perqindjen qe zeshpenzimi per elektroshtepiake sipas prefekturave. Supozojme se shpenzimet jane te barabarta me te ardhurat, meqenese nuk kemi arsye te themi se funksioni i kursimeveeshte i ndryshueshem ndermjet prefekturave. Duke i vendosur shenjen e barazimittashme kemi nje tabele vlerash (pa njesi) me te cilat mund te bejme shperndarjen e teardhurave per fryme sipas prefekturave. Nga te dhenat makroekonomike keta tregues

Faqja 14


15/57


gjenden lehte per vitin 2009. Prej ketej mund te ndertojme tabelen e te ardhrave te popullsise sipas prefekturave.

Tashme qe i kemi te gjitha te dhenat mund te analizojme shume thjeshte te dyvariablat nepermjet kovariances se tyre lineare. Nga vlerat e kovariances mund te themi mendimin se blerja e primeve varet nga te

ardhurat, eshte i drejte sepse me teper se 85 % ( 79.0 ) e te dhenave shpjegohet ngafunksioni linear .

Pra mund te themi se nje person ndikohet shume nga e ardhura e tij ne vendimet qelidhen me blerjen e produkteve te tregut te sigurimeve.

Faqja 15


16/57


6. Analiza statistikore e anketimit ne Tirane

Analiza te meposhtme statistikore behet mbi bazen e te dhenave te mbledhura ngaanketimi ne qytetin e Tiranes. Mendohet qe rezultatet qe dalin prej tij jane perfaqesuese per gjithe Shqiperine meqenese popullsia e Tiranes eshte nje popullsi heterogjene e perbere nga shtresa te ndryshme shoqerore dhe me origjine nga shumica e trevave teShqiperise. Anketimi eshte kryer ne disa zona te ndryshme te Tiranes gjate nje periudhenje javore me ane te zgjedhjeve rastesore.

Hipotezat e meposhtme jane bere mbi bazen e supozimeve :

shpenzimet e sigurimit te individeve jane te varur nga t ardhurat e tyrevjetore, gje qe u vertetua edhe nga Analiza me Lart

mendimi pozitiv reth sigurimit i individeve eshte n varsi t gjinis s tyremendimi pozitiv reth sigurimit i individeve eshte n varsi t moshs s tyremendimi pozitiv reth sigurimit i individeve eshte n varsi t edukimit t tyrePersoni i cili sht i siguruar eshte n varsi t t ardhurave t tyre

Pjesmarrja n kt statistike nga qyteti Tiranes prbhej nga 400 njerz, 378 prejtyre dhane prgjigje t plot pr pyetjen, dhe 22 prej tyre nuk pranuan t prgjigjen.Mosha e te intervistuarve ishte 18 vjec e lart. Numri i pyetjeve ishte 8 dhe ato ishin tgjitha pyetje te hapura. Pyetjeve n kete ankete ishin n lidhje me informacionin e teintervistuarve si mosha e tij, gjinija, arsimi, mesatarja e t ardhurave, mendimi i tyre pr shrbimet e sigurimit. Me kt informacion do t kemi mundsi pr t gjetur at pjes t popullsis qe din pr kompanit e sigurimit dhe faktort pse ata jan kundr shrbimeve te sigurimit. Kto jan arsyet prse jane zgjedhur keto hipoteza dhe qllimiyn sht pr t msuar nga dokumentet e mbledhura. Kemi analizuar marrdhniet eklientit t shrbimeve t sigurimit n grupin ton t par. Konsiderojm se pjesmarrsitsa m shum te perfshihen n procedurat e aplikimit aq m afr rezultatit jane merealitetin. Kotler (1997) prshkruan n teorin e tij se sht e mundur pr t marr njrezultat t mir edhe nese numri i pjesmarrsve sht m pak se 1% e popullsis ntrsi.

U ndertua pyetesori pr t mbledhur informacionin e meposhtem: FrekuencatA=GjiniaB = MoshaC = ArsimimiD = t ardhurat mujore t anketuaritE = A jeni i siguruar?F = A keni t ardhura t mjaftueshme pr t qene i siguruar?G = A eshte sigurimi i arsyeshem?H = A besoni n sigurim?

Faqja 16


17/57


Gjinia: mashkull: femr:Mosha: nga 18 deri 25

nga 26 deri 45nga 46 e lart

Niveli i arsimit i aritur: UniversitetShkolla e mesme

Te ardhurat mujore: nn 50 000 LEK me teper se 50 000 LEK

A perdorni sherbime sigurimeve? PoJo Nuk ka prgjigje

Nse, Jo, a jeni n gjendje t per te paguar pr shrbimet e sigurimit?

Po

Jo Nuk ka prgjigje

A besoni n Sigurimet? PoJoNuk ka prgjigje

A mendoni se sigurimi sht iarsyeshm?

Po

JoNuk ka prgjigje

Rezultatet e anketimi :

Gjinia e t anketuarve

Frekuenca PrqindjaTe

Vlefshmemashkull 248 65,6

femr 130 34,4Totali 378 100,0

Mosha e t anketuarve


Vlefshmenn 25 116 30,7

26-45 199 52,646-mbi 63 16,7Totali 378 100,0

Faqja 17


18/57


Arsimimi


Vlefshmei

diplomuar 228 60,3

shkollimte mesme 150 39,7Totali 378 100,0

Te ardhurat mujore t t intervistuarve


Vlefshmenen 50.000

Lek 318 84,1

mbi 50.000Lek 60 15,9

Totali 378 100,0

A jeni i siguruar?


VlefshmePo 23 6,1

Jo 355 93,9Totali 378 100,0

A keni t ardhura t mjaftueshme pr t siguruar?

Frekuenc PrqindjaI

vlefshmPo 57 15,1

Jo 321 84,9Total 378 100,0

A sht sigurimi i arsyeshem?


VlefshmePo

132 34,9Jo 181 47,9Nuk

ka prgjigje

65 17,2

Totali 378 100,0

Faqja 18


19/57


A besoni n sigurimet?

Frekuenca PrqindjaPo 78 20,6Jo 226 59,8

Nuk ka prgjigje 74 19,6Totali 378 100,0

Ne testuam qndrimin e te siguruarve per sigurimin me faktort demografike(gjinia, mosha, arsimi) me kriterin e kontrollit te hipotezave me shperndarjen Hi-katror X2 ). Programi Statistikor SPSS 14v sht prdorur pr t llogaritur marrdhniet midisvariablave.

Ho-Proporcioni i t intervistuarve q mendon se sigurimi sht i pavarur nga gjinia.H1-Proporcioni i t anketuarve t cilt mendonjne se sigurimi sht i varur nga

gjinia.

Tabela a). Tabela Permbledhese "A sht Sigurimi i arsyeshm? * Gjinite e teanketuarve "

Te anketuarit Totalimashkull femr

A

eshtesigurimi iarsyeshem?

Po Numri

87 45 132

% sigurimi tarsyeshem? 65,9% 34,1% 100,0%

% anketuarve 35,1% 34,6% 34,9%% Nga Totali 23,0% 11,9% 34,9%Tepric , 4 -, 4Std. Tepric , 0 -, 1Tepricat e

regulluara , 1 -, 1

Jo Numri 119 62 181% sigurimi tearsyeshem? 65,7% 34,3% 100,0%

% anketuarve 48,0% 47,7% 47,9%% Nga Totali 31,5% 16,4% 47,9%Tepric , 2 -, 2Std. Tepric , 0 , 0Tepricat e

regulluara , 1 -, 1

Nuk ka prgjigje

Numri42 23 65

Faqja 19


20/57


%sigurimit tearsyeshem? 64,6% 35,4% 100,0%

% anketuarve 16,9% 17,7% 17,2%% Nga Totali 11,1% 6,1% 17,2%Tepric -, 6 , 6Std. Tepric -, 1 , 1Tepricat e

regulluara -, 2 , 2

Total Numri 248 130 378% sigurimit te

arsyeshem 65,6% 34,4% 100,0%

% anketuarve 100,0% 100,0% 100,0%

% Nga Totali 65,6% 34,4% 100,0%

Figura 1. A sht sigurimi i arsyeshem? * gjinite e te anketuarve

Prova statistikore: Prdorni nj mostr Hi-katror pr t krahasuar shprndarjen evrejtur ndaj nj shprndarje te hipotetizuar.Testi Hi-katro sht prdorur pr shkak se prgjigjet jan t klasifikuar n kategori nominale dhe ka vrejtje t mjaftueshme.

Tabela b) Hi-katror Rezultatet e provave "A sht sigurimi i arsyeshem? * Gjinite ete anketuarve "

Faqja

Pa pergjigje jopo

A jane sigurimet e arsyeshme?

120

100

80

60

40

20

0

N u m r i

Grafiku

femer

meshkuj

Te anketuarit

20


21/57


Statistika Vlershkalle

lirije PHi-katror 0035 2 0983

Rezultatet e testimit jan dhn si vlere tabele Hi-katror me vlere (0,035) dheshkalln e liris (2) s bashku me vlern P (0,983).

Testimi i vleres kritike: Vlera e (c 2) me shkalln e liris (2) sht 13,82 pr a =0,01 .

Vendim: Vlera e llogaritur sht m i vogl se vlera kritike, kshtu q hipotezazero pranohet. Kjo do t thot qe neqoftese i anketuari mendon se sigurimi sht iarsyeshem kjo nuk varet nga gjinia e tij.

Ho-Proporcioni i t intervistuarve q mendon se sigurimi eshte i arsyeshem sht i pavarur nga mosha.

H1-Proporcioni i t intervistuarve q mendon se sigurimi sht i arsyeshem eshte ivarur nga mosha.

Tabela b) Permbledhese A eshte sigurimi i arsyeshem? * Mosha e t anketuarve

mosh t anketuarit Totalinn 25 26-45 46-mbisigurimi

sht iarsyeshem?

Po Numri 23 89 20 132%

sigurimieshte iarsyeshem?

17,4% 67,4% 15,2% 100,0%

%moshaanketuarve

19,8% 44,7% 31,7% 34,9%

% NgaTotali

6,1% 23,5% 5,3% 34,9%

Tepric -17,5 19,5 -2,0Std.

Tepric -2,8 2,3 -, 4

Totalete regulluara -4,1 4,2 -, 6

Jo numri 79 83 19 181%

sigurimieshte iarsyeshem

43,6% 45,9% 10,5% 100,0%

% 68,1% 41,7% 30,2% 47,9%

Faqja 21


22/57


moshasiguruarit

% NgaTotali 20,9% 22,0% 5,0% 47,9%

Tepric 23,5 -12,3 -11,2Std.

Tepric 3,1 -1,3 -2,0

Totalete regulluara 5,2 -2,5 -3,1

Nuk ka prgjigje

Numri 14 27 24 65%

sigurimieshte iarsyeshem?

21,5% 41,5% 36,9% 100,0%

%moshaanketuarit

12,1% 13,6% 38,1% 17,2%

% NgaTotali 3,7% 7,1% 6,3% 17,2%

Tepric -5,9 -7,2 13,2Std.

Tepric -1,3 -1,2 4,0

Totalete regulluara -1,8 -2,0 4,8

Total Numri 116 199 63 378%

sigurimieshte iarsyeshem

30,7% 52,6% 16,7% 100,0%

%moshaanketuarit

100,0%

100,0%

100,0% 100,0%

% NgaTotali 30,7% 52,6% 16,7% 100,0%

Faqja 22


23/57


Figura b) A sht sigurimi i arsyeshem? * Mosha e t anketuarve

Prova statistikore: Prdorni nj mostr Hi-katror pr t krahasuar shprndarjen e

vrejtur ndaj nj shprndarje te hipotetizuar.Testi Hi-katro sht prdorur pr shkak se prgjigjet jan t klasifikuar n kategori nominale dhe ka vrojtime t mjaftueshme.

Tabela c) Rezultatet e provs Hi-katror "A sht Sigurimi i arsyeshm? * Mosha e

t anketuarve " Statistika Vler Shkalle lirije P

Hi-katror 48147 4 0000Rezultatet e testimit jan dhn si vlera tabele te shperndarjes Hi-katror(x2) Vlera

(48,147) dhe shkalla e liris (4) s bashku me vlern P (0,000).Testi i vlers kritike: Vlera e (x2) me shkalln e liris (4) sht 18,46 pr a = 0,01 .Vendim: Llogaritja tregon se vlera e llogaritur sht m i madh se sa vlera kritike,

kshtu q hipoteza zero refuzohet. Nga kjo ne konkludojm se mosha e te anketuarveka rendesi ne vendimin e tyre ne lidhje me sigurimet .

Shumica e te anketuarve (67,4%) mosha e te cileve eshte 26-45 supozojne se

shrbimi i sigurimit sht i domosdoshm n jet. Ne mund t konkludojm se kjo pjese popullsis n mnyr aktive merr pjes n jetn sociale dhe t biznesit, prandajmendimi i tyre pr sigurim sht pozitiv. T anketuarit nn moshn 25 kan mendimnegativ pr sigurim. Ne mendojm se arsyet jan:

Sipas informatave zyrtare nuk ka nj lende mesimore t lidhur me sigurimin nshkolla dhe gjimnaze.

Sipas hulumtimit ton, njerezit e pa siguruar jane me teper (93,9%) se njerzit esiguruar (6,1%). Kjo mund t thot se nuk gjenden kushtet e tilla, pr t rinjt, qe tken mendimin e tyre n shoqri.

Ho-Proporcioni i t intervistuarve q mendon se sigurimi eshte i arsyeshem sht i pavarur nga arsimi;

Faqja

[a pergjigje jopo

A jane sigurimet e arsyeshme?

100

80

60

40

20

0

n u m r i

Grafiku

46-e lart

26-45

nen 25

Mosha e te anketuarve

23


24/57


H1-Proporcioni i t intervistuarve q mendon se sigurimi eshte i arsyeshem sht ivarur nga arsimi;

Tabela c) Permbledhese " A eshte Sigurimi i arsyeshm? * Arsimi "

Arsimi Total

I

diplomuar shkolln

e mesmesigurimi

sht iarsyeshem?

Po numri116 16 132

% sigurimi eshtei arsyeshem? 87,9% 12,1% 100,0%

% arsimit 50,9% 10,7% 34,9%% Nga Totali 30,7% 4,2% 34,9%Tepric 36,4 -36,4Std. Tepric 4,1 -5,0Tepricat e

regulluara 8,0 -8,0

Jo numri 76 105 181% sigurimi eshte

i arsyeshem? 42,0% 58,0% 100,0%

% arsimit 33,3% 70,0% 47,9%% Nga Totali 20,1% 27,8% 47,9%Tepric -33,2 33,2Std. Tepric -3,2 3,9Tepricat eregulluara -7,0 7,0

Nuk ka prgjigje

numri36 29 65

% sigurimi eshtei arsyeshem? 55,4% 44,6% 100,0%

% arsimit 15,8% 19,3% 17,2%% Nga Totali 9,5% 7,7% 17,2%Tepric -3,2 3,2Std. Tepric -, 5 , 6Tepricat e

regulluara -, 9 , 9

Total numri 228 150 378% sigurimi eshte

i arsyeshem? 60,3% 39,7% 100,0%

% arsimit 100,0% 100,0% 100,0%

% Nga Totali 60,3% 39,7% 100,0% Figura c). A sht sigurimi i arsyeshem? * Arsimi

Faqja 24


25/57


Testi statistikor: Prdorim nj mostr te tabeles Hi-katror 2) pr t krahasuar shprndarjen vrejtur me nj shprndarje te hipotetizuar .Shperndarja Hi-katror 2)sht prdorur pr shkak se prgjigjet jan t klasifikuar n kategori nominale, dhe kavrojtime t mjaftueshme.

Tabela d) HI-katror Rezultatet e provs "sht Sigurimi i arsyeshm? * Arsimi "

Statika Vler shkalle lirije PHi-

katror 67956 2 0000

Rezultatet e testimit jan dhn ne fillim si vlera tabele te Hi-katror (x2) Vlera(67,956) dhe shkalln e liris (2) s bashku me vlern P (0,000).

Vlera kritike e testuar: Vlera e (x2) me shkalln e liris (2) sht 13,82 pr a=0,01 .

Vendim : Vlera e llogaritur sht m e madhe se vlera kritike, kshtu q hipotezazero refuzohet. Nga kjo ne konkludojm se t anketuarit ndikohen nga arsimi nvendimin e tyre mbi sigurimet.

Shumica e t anketuarve (87,9%) me arsim t lart jane t mendimit se shrbimet esigurimit jan t nevojshme. Ne mendojm se arsyet jan:

Shumica e universiteteve kane disa lende t biznesit si lndt e detyruara.Shumica e studentve zakonisht prpiqen t fillojn biznesin e tyre ose jan t

angazhuar tashm n biznese t vogla, t mesme ose biznese t medha. Kjo shtarsyeja pse ata jan t interesuar me shum n sistemin ekonomik duke prfshir edhe

sistemin e sigurimeve.

Faqja

Pa pergjigje jopo

A jane sigurimet te arsyeshme?

120

100

80

60

40

20

0

N u m r i

Grafiku

Shkolle e mesmeShkolle e larte

arsimimi

25


26/57


H0-Pjesa e t anketuarve q sht e siguruar eshte e pavarur nga t ardhurat emjaftueshme pr te qene t siguruar.

H1-Pjesa e t anketuarve q sht e siguruar eshte e varur nga t ardhurat emjaftueshme pr te qene t siguruar.

Tabela e) Permbledhese "A jeni i siguruar? * A keni t ardhura t mjaftueshme pr tu siguruar? "

A keni t ardhura t

mjaftueshme pr tu siguruar? TotaliPo Jo

jeni tsiguruar?

Po numri 22 1 23

numri i

pritshem3,5 19,5 23,0

% A jeni tsiguruar? 95,7% 4,3% 100,0%

% a keni tardhura tmjaftueshme pr te qene isiguruar?

38,6% , 3% 6,1%

% NgaTotali 5,8% , 3% 6,1%

Tepric 18,5 -18,5Std. Tepric 10,0 -4,2Teprice e

regulluar 11,1 -11,1

Jo numri 35 320 355numri i

pritshem 53,5 301,5 355,0

% a jeni tsiguruar? 9,9% 90,1% 100,0%

% a keni tardhura t

mjaftueshme pr te qene isiguruar?

61,4% 99,7% 93,9%

% NgaTotali 9,3% 84,7% 93,9%

Tepric -18,5 18,5Std. Tepric -2,5 1,1tepricat e

regulluara -11,1 11,1

Total numri 57 321 378numri i

pritshem57,0 321,0 378,0

% a jeni t 15,1% 84,9% 100,0%

Faqja 26


27/57


siguruar?% a keni t

ardhura tmjaftueshme pr t qene isiguruar?

100,0% 100,0% 100,0%

% NgaTotali 15,1% 84,9% 100,0%

Figura e). "A jeni i siguruar? * A keni t ardhura t mjaftueshme pr t qene isiguruar? "

Tabela 2,31 Rezultatet e testit Hi-katror "A jeni i siguruar? * A keni t ardhura tmjaftueshme pr t qene i siguruar? "

Statistika Vlera shkalle lirije PHi-katror 124,157 1 0000

Rezultatet e testimit jan dhn ne fillim si vlera tabele te Hi-katror (x2) Vlera(124,157) dhe shkalln e liris (1) s bashku me vlern P (0,000).

Vlera kritike e testar: Vlera e (x2) me shkalln e liris (1) sht 10,83 pr a =0,01 .Vendim : Vlera e llogaritur sht m i madh se vlera kritike, kshtu q hipoteza

zero refuzohet. Kjo do t thot se mosperdorimi i shrbimit te sigurimit nga njerzit,varet nga mjaftueshmeria e te ardhurave te tyre pr tu siguruar.

Si perfundim nga analiza e anketes se mbledhur ne Tirane me pyetje te pergjithsmerreth anketuesve dhe mendimit te tyre mbi sigurimet arrijme ne perfundimet e

Faqja

jopo

A jeni te siguruar?

400

300

200

100

0

n u m r i

Grafiku

jopo

A keni te ardhura teMjftuesme?

27


28/57


meposhtme, po te marim si baze testimin e hipotezave me shperndarjen Hi-katror mevlera standarte :

Neqoftese personi mendon se sigurimi sht i arsyeshem kjo nuk varet ngagjinia e tij .

Mosha e individeve ka rendesi ne vendimin e tyre ne lidhje me sigurimet. Individet ndikohen nga arsimi n vendimin e tyre mbi sigurimet. Mosperdorimi i shrbimit te sigurimit nga njerzit varet nga mjaftueshmeria e te

ardhurave te tyre pr tu siguruar.

7. Faktoret qe pengojne perfshirjen e shtresave mete ardhura te uleta ne sigurime

"Nga katr miliard njerz sot n bote, t cilt jetojn me m pak se dy dollarn dit, m pak se dhjet million kan akses n sigurim. "

Churchill Craig, n Konferencn e Microinsurance n Tetor 2005, Mynih

Meqenese nga Analiza rezultoi se sasia e sigurimeve qe blen nje individ ka nje

varesi te larte nga te ardhurat e tij, do te qe e nevojshme qe te studionim se perse shtresae varfer e popullsise ka nje perqasje kaq te vogel ne tregun e sigurimeve. Si shihet dhenga Grafiket ku jane mbivendosur primet me te ardhurat per secilen prefekture, verehetqe perve prefektures se Tiranes pjesa tjeter e prefekturave kane nje perqindjeshpenzimesh disa here me te vogel per sigurimet. Kjo na on te mendojme se tregu kanje moseficence ne kete pjese te tij.

Per te gjetur perse shtresa e varfer e shqiptareve nuk jane te siguruar u ngriten kater hipoteza , te lidhura dhe me shkaqet qe parashtron shpesh dhe literatura, ne lidhje meshkaqet qe cojne ne moseficence te tregut nga te dy krahet , oferte e kerkese. Krahu iofertes u medua se nuk kishte eficence per keto tre arye :

1) Kosto me te larta transaksioni per produktet me prime te uleta2) Zgjedhja e keqe , rriku moral dhe mashtrimi eshte me i larte per personat me te

ardhura me te uleta3) Pamundesi shkallezimi te produkteve te sigurimit per personat e varfer

Kurse krahu i kerkeses kishte vec nje arsye te vetme qe e pengonte shtresen me teardhura te uleta qe te qasej prane ketij tregu:

4) Mungesa e antipatise ndaj riskut, mungesa e informacionit , racionalitetit dhemoskuptimi i produkteve te sigurimeve

Mbi bazen e ketyre arsyeve te mesiperme u ndertuan kater hipoteza.

Me radhe provojme hipotezat se tregu pr mikroinsurance popengohet nga (1)

Faqja 28


29/57


kostot e transaksionit, (2) przgjedhjes se keqe, rrezikut moraldhe mashtrimit,

(3) mungesa e shkallezimit, (4) mungesa e antipatise ndaj riskut,mungesa e informacionit , racionlitetit dhe moskuptimi i produktevete sigurimeve.

Hedhim poshte tre hipotezat e para dhe gjejme se siguruesit dhegrupet e perbashketa n bashkpunim mund t zvoglojn kostot etransaksionit, przgjedhjes se keqe, rrezikut moral dhe mashtrimit nnivele, t cilat e bjn mikrosiguracionet te realizueshme. M tej negjejm se produktet e ofruara aktualisht nga siguruesit shqiptar kanemundesine per t'u shkallzuar (me prjashtim t sigurimit shndetsor) dhe ofrojnreduktim te rreziku potencial ne menyre t ndjeshme per klientt me te ardhura tulta.Megjithat, ka prova se, megjithese jo e prirur pr rrezik,popullsia e synuar pr produkte mikrosigurimeve sht gjersisht epainformuar e disponueshmris se mikrosigurimeve, mungojnenjohurite financiare dhe t kuptuarit e koncepteve themelore tsigurimit, pengojne krkesn pr mikrosiguracion. hipoteza 4 nuk mundte hidhet poshte.

Q nga 1970, diskutimi akademik mbi pasigurine ka fituar vrull

dhe t dyinformacioni jo perfekt dhe dshtimet e tregut si rezultat i tij jan

prfshir n mikroekonomine bashkkohore.Edhe pse nuk janediskutuar gjersisht n tekstet akademike deri tani, pasiguria shtthemeli i teoris sigurimit.Dy supozimet kryesore n lidhje mekonsumatort jan br n teorin e pasiguris (Mas-Collel et al.,

1995).S pari, Teorema e dobise mendohet se ruhet. Ai thekson sefunksionet e dobise kan formn e pritur te dobise (Neumann-Morgenstern funksioni i dobise), agregati dobi sht i barabart meshumn e probabilitetin e ponderuar te dobise t do rezultati tmundshem. S dyti, individt jan supozuar te jene antipatike ndaj riskut.Prshkak t antipatise ndaj riskut, individi sht i gatshm pr ttregtuar risk pr siguri pr shkak se perfiton dobi shtes nga njprfundim i caktuar (Dionne, 2000).M n prgjithsi, nse mimi prsigurim sht i drejt, dmth primi barazohet me pagesn edmshprblimit qe pritet nga kompania e sigurimeve, individipreferon rezultat te caktuar mbi do vendim tjetr me variance jo-zero (Schlesinger, 2006). Prve ksaj, Mossiu ne teoremen (1968),shpjegon se n qoft se t gjitha supozimet paraprake t mbaj,individi sht i siguruar plotsisht.Loewenstein et al. (2001),argumenton se edhe n qoft se mimi nuk sht i drejt dmthkompania e sigurimit mban nj fitim, individi mund ende t zgjedhpr t'u siguruar pr shkak t prfitimeve jo-ekonomike te mundshme(p.sh. paqe e mendjes), nga t qenit i siguruar. Duke u mbeshtetur nsupozimin se politikat e sigurimit kan mime te drejta ekziston supozimi se siguruesitvet jan rrezik neutrale ndaj rrezikut ose jan n gjendje t diversifikojne ne gjendje te perkryer

rreziqet e ata jan t siguruar. Roth & Athreye (2005), thon sekompanit e sigurimeve jan me t vrtet risk neutrale ndaj

Faqja 29


30/57


mikrosigurimeve ekspozimet e lidhura me kto jan zvogeluar ngamadhsia e tyre ne portofolin e prgjithshm. M tej, disa rreziqe

jane sipas definicionit m diversifikuar se t tjert: nj shkall shumt lart e diversifikimit mund te arrihet pr sigurimin e jets dheaksidenteve, ndrsa policat qe mbrojne fermer nga stuhite apokatastrofat natyrore mbajn nj pjes t madhe t rrezikut tepadiversifikueshem .

Per tregun e mikrosigurimit mund te themi segjat gjith literaturs akademike qe eshte shqyrtuar, prcaktimi

m i thjesht pr mikrosiguacion sht "sigurim pr t varfr. Kjosht n

analogji me mikrokredine, e cila sht n fakt kredi pr t varfrit.N mnyr t ngjashme, Warren Brown (2001) prcaktonmikrosiguracionin si sigurim pr njerezit me te ardhura te uleta.Churchill et al. (2006), prforcojn kt pik duke deklaruar semikrosiguracioni dhe sigurimet konvencionale jan t ngjashme,prve se e fundit ka nj treg t synuar t prcaktuar qart: njerezitme te ardhura te uleta.Nuk ka pik t qart ndarje ndermjetmikrosigurimit dhe sigurimit konvencional.Mikrosigurimi shtdrejtuar kryesisht ndaj njerzve posht dhe n vijn e varfris,nganjher edhe pak mbi t.Prve adresimit ne njerz t ndryshm,mikrosiguracioni nuk sht n thelb e ndryshme nga sigurimikonvencional n lidhje me sigurimin e karakteristikavekryesore.Supozimet e njjta behen si m lart dhe mikrosigurimi sht

prekur edhe nga informacioni asimetrik dhe dshtimet e tregut siprzgjedhje e keqe dhe t rreziqeve morale.Prve ksaj, pr shkakt shkalls se saj mikrosiguracioni sht shum m i ekspozuar ndajkostove te transaksionit se sigurimet konvencionale (Morduch, 2002).

Ne Baze te punimeve te autoreve te ndyshem dhe hipotezave temeparshme, koncepti i mikrosigurimeve sht nj zhvillim i kohve tfundit n industrin financiare e cila ka evoluar m pak se dhjet vjetm par.Pr shkak t historin se shkurter te tij, shume literaturakademike n kete teme nuk sht as bollshme as epadiskutueshme.Aktualisht, mikrosigurimit shihet si hapi i ardhshm iintegrimit financiar t t varfrve pas programeve t mikrokredititduket se eshte br relativisht e mire vendosur.Ky seksion jep njpasqyr t hulumtimit t mparshm t mikrosiguracionit. Ne ktmnyr prqndrohemi n literatur prkatse q lidhet me krkimetmbi pyetjen ton.Si e till, ne kemi analizuar arsyet pr nensigurimine t varfrve.Pjesa m e madhe e literatures sht e bazuar ne rastestudimore dhe analizon prvojat me mikrosigurimin n vende tndryshme.Shumica e studimeve mbi mikrosiguracionin janprgatitur nga nj mori t organizatash q veprojn n bot dhe tgrupeve t puns.

Katr argumente t mdha pr nensigurimin e t varfrve mund

t identifikohet n literatur dhe jan diskutuar m poshte.Ne

Faqja 30


31/57


korespondence, rrjedhin katr hipoteza, bazuar n kto argumente,se pse t varfrit jan t nensiguruar.

1.) Kosto e transaksioneveArgumenti i vetem me i rendesishem qe gjendet ne literature per nensigurimin e

njerezve me te ardhura te ulta lidhet me kostot e transaksionit.Morduch (2002) epranon se kostot e transaksionit jan te tilla qe e pengojnemikrosigurimet nga t qenit i aplikuar nga kompanit e sigurimitkomercial.Ahuja et al. (2005) shkon nj hap m tej duke deklaruar sekjo munges e prballueshmris nga ana e kompanive te sigurimit,parandalon krkesn potenciale per t shprehur veten ntreg.Mikrosigurimi shkakton shpenzime me t larta t transaksionevese sigurimet konvencionale n pothuajse do faz t transaksionit tesigurimit.Shitja Sigurimi i t varfrve sht i kushtueshem pr shkakt sasis t madhe t kontratave me prim te ult.Servirja esigurimeve, trajtimi dhe kontrollin i deklarimeve dhe t paguarit ngaprfitimet jane po te gjitha me te kushtueshme (McCord, 2002).Kostote transaksionit duhet t ulen pr t br sigurimin e prballueshem.N mnyr q t jen n gjendje t japin mikrosigurim n nj shkallt madhe, zgjedhja e kanalit t shprndarjes t duhur shtvendimtare (Churchill, 2006).Katr modele te ndryshme tshprndarjes t sigurimit jan prshkruar n literatur: S pari,siguruesi mund t shprndaj policat vet.Kjo m pas sht referuarsi kanali i drejtprdrejt i shitjes. S dyti, grupet e perbashket qembajne pergjegjesi per njeri-tjetrin mund t krijohen dhe te ndertojneskemat e sigurimeve per llogari te tyre, ata jan m t shumtn e

kohs qe vepron n kuadrin e rregullatorve sepse kjo e fundit nuk doqe grupet te marrin persiper rreziqet te tepruar. S treti, Fondet eperbashketa mund t japin siguri gjithashtu.Ata jan zakonisht tedrejtuar nga menaxhere n mnyr profesionale, t rregulluara nepronsi te anetareve dhe t ofrojn prparsine e t vepruarit afrpopullit. S katrti, jane organizimet e komunitetit qe mund t ofrojnsigurim.Ata jan n pronsi te antare, t parregulluara dhe nga vetenatyra e tyre shum afr klientve (Roth et al., 2007). Pr qllime tanalizs son, diskutohet modeli i par dhe pastaj t prqndrohet nnj kombinim te t dyjave, i pari me modelin e dyt, i ashtuquajturimodeli partner-agjent .Duke diskutuar modelin partner-agjent nemendojme se si mund te funksiononte nese grupet e perbashketa dote siguronin pran zones ku ka familje te varfra produktet esigurimit.

Shumica e literaturs prqndrohet n kostot e transaksioneveme te cilat perballet siguruesi. Kjo kundershton faktin se personat esiguruar perballojne kosto te transaksioneve t konsiderueshme.Ne tdiskutojme mbi kostot e transaksionit t t dyja palve t prfshira, tsiguruesit si dhe t te siguruarit.

Roli qendror i kostove e transaksionit n mikrosigurime on nformulimin e hipotezes se pare e cila diskutohet ketu.

Faqja 31


32/57


Hipoteza 1: Kostot e transaksionit jan proporcionalishtm t larta pr mikrosigurimin se per sigurimetkonvencionale.

1.) Zgjedhja e keqe, rreziku moral dhe mashtrimi

Zgjedhja e keqe i referohet problemit te sistemi te informacionitapriori asimetrik. Akerlof (1970) prdor analogjin e tregjeve pr makinat e prdorura pr t ilustruar se me pasiguri dhe asimetri informacioni, tregu nuk shkondomosdoshmrisht ne shperndarje jo-eficente te burimeve.Zgjedhja e keqe dherreziku moral jan t menjanuar nga projektimi i polices se sigurimit et till q stimujt jan t theksuara tashm q nga fillimi.Shembujtprfshijn bashkesigurimin t cilat do t bjn nj police t caktuar joterheqese pr mbajtsit e sigurimit t rrezikshem.N qoft separandalimi nga dizajni nuk sht i mundshm, i siguruari si dhesiguruesi do t prpiqet t zvogloj przgjedhjen e keqe dukesinjalizuar dhe perzjedhjen, prkatsisht (Jehle et al., 2001).RrezikuMoral sht nj problem i veprimit t fsheht dhe formalisht sht pjes e teorise principal-agjent.Ajo i referohet veprimeve t passhitjes e shkaktuar ngaparimi i paaftsis pr t vzhguar agjentet ne veprimet etyre.Prandaj, drejtuesi ka pr t hartuar nj skem nxitje n mnyrq agjenti i merr masat e duhura (Jehle et al., 2001).Mashtrim, dmthme dashje duke shkaktuar dme apo duke pretenduar dmin q nukka ndodhur , adresohet m mir nga monitorimi.Ndrsa rreziku moral

mund t ndodhi pr shkak t nj ndryshimi jo t ndrgjegjshm nsjellje, mashtrimin gjithmon ndodh me paramendim.Pr thjeshtsi,pavarsisht se mashtrimi gjithmone eshte nj dshtim i tregut nkuptimin e ngusht, ne e trajtojn at si t till pr qllim t ktijseksioni.

Ndrsa kto dshtime t tregut jan gjithashtu t prhapura nsiguracionet konvencionale, ata mund t jen m t rndsishme tmikrosigurimet, duke penguar tregun e mikrosigurimeve ngazhvillimi. Kerkimet e mparshme sugjeronin q pr lloje te caktuarat sigurimeve, kto dshtime t tregut jan vrtet t dmshme.Saher q, kto dshtime t tregut nuk mund t shmangen qe nedizenjim, mjete te tilla si sinjalizimi dhe kontrolli do t perdoren gjeq on n kosto transaksioni.Pr shkak se kto kan tendenc trritet n koston absolute e jo si proporcione t primit, skemat neshkall te vogel jan ato t goditurat m fort.Megjithat, ka disamnyra t reja rreth dy problemeve: Sigurimi ne grupe po bhetgjithnje e m shum popullor dhe bashk-pagesat si dhe periudha eproves dhe perjashtimi nga viti i pare nuk jan t rralla (Churchill etal., 2003).Demtime tipike pr shkak t sjelljes te pakujdesshmeprjashtohen gjithashtu.Sipas Herrera et al. (2004), problemi shtmjaft i vogl n sigurimin e jets dhe t aksidenteve sepse pretendon

qe vdekja eshte e leht pr ta verifikuar dhe shuma e sigurruar nuk

Faqja 32


33/57


sht mjaft e larte per te rezultuar sjellje te pamatur.Mommens(2006) analizon rastin e sigurimit te dritherave

N bujqsi, shpenzimet e monitorimit jan shum t larta nmnyr q sigurimi nuk sht n gjendje pr t t treguar nj bujk temir nga nj bujk te keq prpara shitjes s sigurimit (przgjedhjakeqe).Pr m tepr, kostot e larta te monitorimit ndalojne siguruesint kontrolloje n rast se fermeri ende kujdeset pr fushn ne menyret prshtatshme pas marrjes s sigurimit.N sigurim shndetsor,zgjedhja keqe, reziku moral dhe mashtrimi jan edhe m tdmshme.Njerzit mund t inkurajohen pr prdorimin e tepruar tsistemit shndetsor, ose presin nj koh t gjat pr t krkuartrajtim mjeksor n rastin e sigurimit t smundjeve kritike (Churchillet al., 2006).N kt studim, ne duam t hetojme shkalln n t cilnprzgjedhje e keqe, rreziku moral dhe mashtrimi jan prgjegjs prnensigurimin e t varfrve. Si pasoj hipoteza tjetr sht si mposht.

Hipoteza 2: Mikrosigurimi sht i ekspozuar ndaj

problemeve me te renda te przgjedhjes se keqe, riskut moraldhe mashtrimit se sa sht sigurimi konvencional.

1.)Shkallezimi

Edhe pse nuk jan etiketuar n mnyr eksplicite problem

shkallezimi, kerkimet e mparshme tregojne se nuk mund t jet emundur pr t siguruar disa lloje policash mikrosiguracioneshspecifike pr shkak t pamundsis pr t paksuar primin dheprfitimet pr nj nivel q sht e prballueshme pr t varfrit.Dykushte duhet t t plotsohen pr mikrosigurimet qe tshkallzohen.Primi duhet t jen i lidhura direkt me t perfitimin dheperfitimi nga ana e tij t ket lidhje disi me t ardhurat e personit(Churchill et al., 2003).Kushti i par sht i drejt per drejte. Nsesupozohet mimi i drejt, kushti duhet t ruhet automatikisht.Kushti idyt, megjithat, sht m i komplikuar dhe varet nga lloji isigurimit.Ndrsa Sigurimi i jets mund t shkallezohet n nivele temikrosigurimeve lehtesisht (prfitimi t varet nga t ardhurat),sigurimi shndetsor sht ndoshta polica m e komplikuar esigurimit pr zvogluar (prfitimet jan pothuajse te pa varura nga tardhurat q ata kan pr t mbuluar nj semundje t caktuar).

N literatur, problemi shkallezimit trajtohet shpesh s bashku meinformacionin asimetrik dhe problemet e kostos se transaksionit.Nkt tez, ne duam t shikojm n t gjitha tre efektet ve e ve.

Keshtu qe hipoteza e tret formulohet si m posht: Hipoteza 3: Produktet konvencionale te sigurimit nuk

mund t zvogelohen n masn nevojshme pr sigurimin emikrosigurise

Faqja 33


34/57


1.) Antipatia ndaj riskut, informacionit, kuptimi dhe tearsyetuarit

Krahu i krkesa pr mikrosigurim sht kryesisht i paeksploruar.Shumica e studimeve jan mjaft

cilsore n natyr dhe jo n baz t mostrave reprezentative.Kerkimet e meparshme jepin

arsye t ndryshme pr nensigurim te t varfrit: S pari,mekanizma alternativ zvoglimi joformal risku

si vet sigurimi dhe sigurimet komunale prmenden. Ajo sht enjohur, megjithat, kto mekanizma jan n thelb t paqndrueshmedhe t mbulojn vetm ndikim t ngjarjeve t vogla pr shkak trreziqeve ideosinkretik (Churchill et al., 2006).S dyti, mungesa einformacionit dhe t kuptuarit duket se eshte nje faktore prcaktues imadh ne reduktimin e sigurimit t krkess efektive (Manje et al.,2002).Kjo prfshin ndermjet e faktorve t tjer t mosbesimit ndajkompanise se sigurimeve pr shkak t prvojave t kqija ose fjalesse keqe, paaftsia pr t dalluar ndrmjet t llojeve te sigurimit, sidhe shpresa q t merrni parat mbrapa n fund t polices.S treti,injoranca n lidhje me produktet e sigurimit dhe rreziqet n jet, jan

prdorur pr t shpjeguar (pjeserisht) nensigurimin (Roth et al.,2007).Ne duam t shtoni nj diskutim mbi racionalitetin n kt pikdhe t argumentojn se njerzit mund t mendojn dhe t veprojnme racionalitet te kufizuar apo iracionale madje n situata tcaktuara e cila shkakton qe krkesa t bjeri me poshte asaj q mundt jet. Prej ketej mund te ngrejme hipotezen e katert: Hipoteza 4: Klientet esigurimeve konvensionale ndryshojne ndaj atyre te mikrosigurimeve ndaj antipatisendaj riskut, mungeses se informacionit , racionalitetit dhe moskuptimi i produkteve tesigurimeve duke shkaktuar nje renie efektive ne kerkese

Argumentimi pr vertetetesine apo jo per secilen hipoteze:

1.) Kosto t transaksioneve Hipoteza 1: Kostot e transaksionit jan proporcionalisht m t

larta pr mikrosigurimin se per sigurimet konvencionale.

N vijim kemi shqyrtuar nse kostot e transaksionit jan arsyejapse produktet e sigurimit nuk u jan ofruar t varfrve.

S pari, llojet e ndryshme t kostove te transaksionit percaktohen.

Faqja 34


35/57


S dyti, vleresohet nse ato jan proporcionalisht m t ulta prmikrosigurimet se pr sigurimin konvencionale n modelin e shitjesse drejtprdrejt.

S treti, model partner-agjent sht futur pr t treguar se sikostot e transaksionit n mikrosigurime mund t ulet pr t refuzuarn fund t fundit hipotezn 1.N kontekstin e microsigurimeve, kostote transaksionit jan t perbra nga kostot e kompanit e sigurimeve,si

edhe kostot e individeve te siguruar. Kostot e transaksionit tsiguruesit prfshijn (1) edukimin e klientve te keq informuar n vlerat emarrjes s produkteve t sigurimit t reduktuar pasigurite financiare ne jetn e tyre, (2)tregimin e kujdesit pr shkak t shqyrtimit dhe t parandalimit te przgjedhjes se keqe,rreziku moral dhe mashtrimit dhe m n fund (3) sherbimit per kontratat ekzistuese tsigurimit p.sh.mbledhjen dhe pagesn e parave.Klientt, gjithashtu,psojn kosto transaksioni kryesisht pr shkak t (4) kryerjes seinformimit mbi produktet e sigurimit t ndryshme t para kontrats,(5) krkesat e permbushjes se dokumentacionit t vendosura ngasiguruesi dhe (6), shpenzimet lidhur me shkmbimin e parave,sidomos duke paguat primet vjetore ose mujore tsiguruesit.Diskutuhen gjasht kostot e prmendura m sipr dheanalizohet shkalln n t ciln ato ndryshojn kur t produktet esigurimit jan zvogluar pr permbushjen e krkesave t tvarfrve.Kjo sht br pr t dy kanalet e ndryshme te shprndarjeste mikrosigurimit: S pari, ne shikojm n kostot e transaksionit nqoft se siguruesit e ofrojne sigurimin direkt pr t varfrit.S dyti,analizohen shpenzimet n modelin e ashtuquajtur partner-agjent.

Modeli Shitjet e drejtprdrejt (kompania e sigurimeve shetsigurimit direkt pr t varfrit)

Kostot e transaksionit pr kompanine e t sigurimit:(1)Klientet e varfr jan mesatarisht m pak te ditur mbi ceshtjet

financiare ata t pasur. Si pasoj, agjenti i sigurimeve duhet t kalojm shum koh pr do klient duke cuar ne rritjen kostove tetransaksionit pr kompanin e sigurimit.Megjithat, paga e agjentit tsigurimit n zonat rurale sht m e ult, n kete mnyr sht e paqartnse kostot e transaksionit n terma absolute riten apo ulen.Megjithat, pr shkakt shkalls se ulet konsiderueshme t primit dhe per t mbuluarkostot e transaksionit prbjn nj pjes m t madhe t primit.(2)Monitorimi para-kontraktueal kujdesi ne zgjedhje jane format mt medha t kostove te transaksionit q lidhen me asymmetrine einformacion.Kompania e sigurimeve kryesisht transferon ktoshpenzime pr t te klientet duke imponuar krkesa specifike perdokumentacionin n varsi t llojit t sigurimit.Megjithat, ajo duhett mbajn koston e mbledhjes dhe prpunimit t ktyredokumentave.Kto dokumente jan mbledhur n zyrat qendrore tkompanive t sigurimit n mnyr qe kostot e prpunimit ndoshta te

jen t njjta pavarsisht nga madhsia e polices.Pr kt arsye,

kostot e transaksionit jan m t larta si prqindje t primeve. Sipasoj, kompanit e sigurimit mund t jet te prirura pr t

Faqja 35


36/57


zhvendosur nj pjes te kostove te tyre te monitorimit te policave teprimit t ult nga para-kontrat t post-kontrata (Churchill et al.,2006).Kjo redukton kostot e disi dhe ne presim q kostot etransaksionit t jen t krahasueshme me sigurimin konvencionale nterma relative.

(3) N prgjithsi, kostoja e mbledhjes s primeve dhe pagesn et holla n rast tngjarjet negative duhet t jet relativisht konstante dhe e pavarur

nga madhsia e primeve.Sidoqoft, dy faktort e kostos dhe t sigurimit dallojn

mikrosigurimin nga sigurimet konvencionale: S pari,klientt rurale kryesisht nuk kan llogari bankare keshtu q

sigurimi ose ka nevoj pr nj prani lokale ose ka pr t drguar njagjent pr t mbledhur dhe t jap t holla.N zonat urbane meklientt e pasur, e gjith kjo behet nprmjet llogarive bankare.Sdyti, primet produktet e ult shpesh kane frekuenca te ult tepagess duke reduktuar kostot e transaksionit.Pr politikat me primete lart, pagesat kan m shum gjasa t bhet n bazamujore.Prmbledhtazi, kostot e transaksionit t mbledhjes se primevedhe pagesave t prfitojn ka gjasa t jet m i lart prmikrosigurimet n terma absolute dhe relative.

Kostot e transaksionit pr klientin:(4) Klientve rurale, prve pr atyre shum naiv, kryejn

hulumtimin e tyre paraprak. Ata psojne kosto ne krkim t policave,ne t kuptuarit e kuptimit te kontrats dhe ne vlersimin e kontrats

dhe pasojat e saj.sht e pamundur q t vlersojn nse shpenzimet jan m t larta ose m e ult sesa pr sigurim konvencionale prshkak se prsri dy efekte t kundrta mund te kompensojne njri-tjetrin (shpenzuar m shum koh me kosto oportune tevogel).Megjithat, kostot relative te transaksioneve do t jen m tlarta pr mikrosigurimet n krahasim me t sigurimin konvencionale.(5) Prve shpenzimeve t prshkruara m lart, krkesat edokumentacionit t prcaktuar nga siguruesi do t thot gjithashtukosto te transaksioneve t rndsishme pr klientt.Plotsimi iformularve te aplikimit dhe formave te pretendimit mund t bhetn pak minuta nga nj person i shkolluar me prvoj n shtjetfinanciare.Pr t varfrin mesatar rurale, megjithat, kjo ndoshtaprfshin krkesen e kshillave te nj personi te besuar me njohuri nkt shtje.Prsri, kostot oportune duhet t jet krahasuar me kohe shpenzuar per te plotsuar dhe per t marr formulart.N termaabsolut, sht e paqart nse kostot e transaksionit jan m tlarta. Megjithat, sht e arsyeshme t supozojm q kostot etransaksionit per plotsimin e krkesave te dokumentacionit jandukshm m t mdha pr policat me prim m t ult. (6) N fund tklientit prballet me kosto t transaksionit e pagimit t primeve tekompania e sigurimeve.Shumica e klientve nuk kan llogari bankare

n mnyr q klienti ka pr t sjell para pr te zyra lokale endrmarrjes s sigurimeve nse agjenti nuk vjen t'i marri vete.Pr

Faqja 36


37/57


shkak t pagesave t primit vjetor, kjo pjes kostos se transaksionitper klientt duhet t jet i vogl, por perseri eshte m e larte se nsigurimin konvencionale n terma absolute dhe relative.Si tregohetn nj baz cilsore, zvogelimi i policave te sigurimit nuk do t thotautomatikisht se kosto transaksionit zvoglohet n proporcion.

Kostot e transaksionit si nj prqindje e primit rriten, duke i brm pak terheqese mikrosigurimet.

7.1.2 Modeli partnere-agjent (kompania e sigurimeve shet

sigurimit t varfrve me ndihmn e grupet e perbashketandrmjets) Kostot e transaksionit pr kompani t sigurimit:

(1) N modelin partner-agjent, edukimi i klientit dhe i gjithprocesi i shitjes jan marr prsipr nga ana e grupeve teperbashketa (Churchill et al., 2006).N kthim, sigurimi i paguan njkomision si prqindje e primit grupit.Grupi jo vetm q ka themelestafin e nevojshme n vend, ajo gjithashtu ka shum prvoj meklientel dhe rregullisht organizon trajnime arsimore pr t varfritpr t prmirsuar arsimin e tyre (financiar).Shtimi i nj modul tkursit t sigurimit do t jet m e leht dhe me efikasitet ne kosto prt edukuar klientt. Kjo redukton kostot e transaksionit te kompanisese sigurimeve ne menyre t konsiderueshme dhe e bn t gjithprocesin e shitjes m efikas. N kt model, ne presim koston etransaksionit t t gjithe kompanive t sigurimit ulin shpenzimet esigurimit konvencionale. (2) Nn modelin partner-agjent grupet bjne tgjitha monitorimet para-kontraktuale.Grupet kane avantazhe t

konsiderueshme n zhvillimin e kujdesit t duhur nepermjemonitorimit.Organizata ka stafit ne fush q ndrvepron ngusht mepopullin dhe n kt mnyr sht n gjendje pr t zvogluarhendekun midis informacionit t siguruesit dhe klientit.Kjo reduktonprzgjedhje e keqe dhe problemet e rezikut moral, si dhe temashtrimit. Prve zvoglimin te hendekut te informatave, stafilehtsisht mund t mbledh aplikimet dhe formulart e demeve tekonstatuar per t'i drguar prsri te kompania e sigurimeve. T gjithakompanit e sigurimit mund te mbajne post analizen e kujdesit nzyrat qendrore n mnyr q t parandaluar mashtrimin. Si rjedhim,kujdes ne monitorim dhe t procesit t dokumentacionit bhet mefikas dhe kostot e transaksionit t sigurimit jan m t ulta nterma absolut dhe t krahasueshme n terma n relative mesigurimin e konvencionale.

Organizata disburson te klientet demshperblimet e sigurimeve.Lvrimin kryesisht prfshin ndrveprim personale t stafit mekrkuesi, por m t shumtn e kohs, gjithsesi qe t dy jetojn n tnjjtin fshat. Si nj pjes e primit, kostot e transaksionit q lidhen membledhjen jan m t vogla n kuptimin absolut dhe relativ dhekostot e lvrimin jan pak m t larta n terma relative sesa prsigurim konvencionale. Si prfundim, kostot e transaksioneve kan

gjasa t jen afrsisht t barabart.

Faqja 37


38/57


Kostot e transaksionit pr klientin: (4) Modeli i-partneri agjentredukton kostot e transaksionit q lidhen me njohurite per shitjet nt paktn dy mnyra. S pari, duke monitoruar dhe zgjedhur skematme te pershtatshme t sigurimit pr t varferit grupimi siguron q tevarferit t marri mbrojtjen qe kan nevoj me kosto t ult. Dysupozime duhet t plotsohen pr sa me siper: Klientt duhet t ketnj ekspozim t ngjashem ndaj rrezikut , kjo duket se eshte njesupozim i arsyeshme seps antart e grupit priren pr t pasurprejardhje t ngjashme.Pr m tepr, klientt duhet t besimit tegrupimet si ndrmjets pr t zgjedhur produktet e arsyeshme pr ta.

S dyti, si shumica e grupimeve duhet te kene modulet e trajnimit trregullt pr edukimin reth sigurimeve.Kostot e transaksioneve t klientve

jan m t ulta pr shkak se ata duhet t shpenzojn m pak kohne kujdesje monitorimi duke pr t marr nj produkt m t mir mbimesatare. (5)Ne permbushjen e kerkesave te dokumentacionitdokumentacionit mund te ndihmoje stafi i grupimeve q mund tofroj prvoja se si veprohet pr t marr dokumente tcaktuara.Ndrsa siguruesi mund t bj t njjtn detyr, stafi igrupimeve mund t jet m i prshtatshm pr t'u marr me klienttsi ata sepse kan gjasa t njohin dhe te besojne e stafintashm.Problemet q lidhen me policat e sigurimit mund tdiskutohen. Kjo redukton kostot e transaksionit me

klientin n terma absolut. N afat t afrm, shpenzimet ndoshta jan t krahasueshme. (6) Kostot e transaksioneve pr shkak ttransferimit t parave jan ulur pr klientt.Si t tilla t holla mund tmblidhen dhe n disa raste edhe t jepet gjat takimeve t rregullta.

Nj sigurues ka te ngjare t drgoj nj nga agjentt e tij te dera edo klienti. Ne permbledhim se kostot e transaksionit t transferimitt parave jan m t ulta n terma absolut dhe pr t barabarta nterma relative.

Ndrsa kostot e transaksionit jane t ndryshme pr lloje tsigurimeve t ndryshme, ne duam t theksojm se arsyetimi me lartilustron shembullin e sigurimit t jets. Sigurimi i llojeve t tjera mundt devijojn nga kjo analiz.

7.1.3 PrmbledhjeN seksionin e msiprm kemi shqyrtuar faktin nse kostot e

transaksionit jan t prshtatshme pr t shpjeguar pse t varfrit jant nensiguruar.Dallohen gjasht lloje t ndryshme t kostove tetransaksionit shkaktuara nga siguruesit ose klientt .N modelin eshitve te drejtprdrejta, ne kemi treguar se secili nga kto shpenzimen zvogelohet nga pak (shpesh me shum m pak) se proporcionime te cilen zvogelohenprimet kur polica sht zvogluar.Si pasoj, kostote transaksionit prbjn nj pjese m e madhe te shpenzimeve totalesa m shum nj polic sigurimi zvogelohet.Ne nuk mund t prcaktojme efektin perfundimtar per shkak te shum t panjohurave.Kjo sht n

prputhje me rezultatet e Murdoch (2002) dhe McCord (2002), te ciletshprehen q pjesa n rritje e kostos se transaksionit q lidhet me

Faqja 38


39/57


politikat e sigurimit t vogla mund t pengoj nj treg pr mikrosigurimet.Ky nuksht fundi i tregimit, megjithat.Nje tjetr hap do te ishte q ttregohet se si kostot e transaksionit mund t ulet n mnyr tkonsiderueshme kur siguruesit dhe grupet e perbashketabashkpunojn me an t modelit partner-agjent.N diskutimin epotencialit pr reduktimin e shpenzimeve t do lloj kostosh stransaksionit tregohet se ne menyre cilsore se nga meritat e modelitt bashkpunimit, kostot e transaksionit mund t ulet mjaft prsigurimin ne menyre qe t ofrohet n nj shkall m t vogl, iprshtatshm pr nevojat e t varfrve.Pr kt arsye, ne kemirefuzuar hipotezn 1 dhe arrijn n prfundimin se kostot etransaksionit nuk jan arsyeja kryesore pr nensigurimin e tvarfrve.

2.) Zgjedhja e keqe, rreziku moral dhe mashtrimi Hipoteza 2: Mikrosigurimi sht i ekspozuar ndaj problemeve me

te renda te przgjedhjes se keqe, riskut moral dhe mashtrim se sasht sigurimi konvencional.

Si me lart do hetohet nse przgjedhja keqe, rreziku morale dhe mashtrimi jandukshm m t rndsishme n mikrosigurime se n sigurimin ekonvencionale.N kt pjese diskutohen me radhe sigurimet e llojevet ndryshme n lidhje me dshtimet e tregut n mikrosigurime nkrahasim me t sigurimin e rregullt.Analiza e prfshin (1) sigurimit t

jets dhe teaksidenteve, sigurimin e ndrmarrjeve e cila prbhetnga (2) banesa dhe prmbajtja, (3) kafshve dhe (4) ndaj motit dhe

te te korrave(5) Sigurimi shndetsor. 7.2.1 Sigurimi i jetes dhe aksidenteve

T gjitha policat e sigurimit qe u vezhguan ne tregun e sigurimevene Shqipri (ndoshta dhe gjetk) mbulojne vdekjen dhe aksidente tojn n aftsi t kufizuara. Implikimet pr przgjedhje te keqe janmjaft t qart. Klientt q ndihen t rrezikur ndaj aksidenteve shtmbi mesataren, p.sh. puntort e ndrtimit ose punetoret ne minierakan m shum gjasa q t marrin sigurim. Gjithashtu, familjet mtepr do t paguajne prime pr antart m t vjetr ose te semure,n prgjithsi per dike qe ka te ngjare t vdes s shpejti. Ky shtnj problem i t gjith siguruesit e jets jan duke u prballur. Spaku pes masa per parandalimin e przgjedhjes se mund tidentifikohet, asnj prej t cilave tregon se pr sigurimin e jetsdshtimet e tregut jan nj problem n thelb m t madh permikrosigurimet n krahasim mr sigurimet konvencionale. S pari,perjashtimi i t moshuarve sht nj mnyr pr

Tema versioni i pare

Documents

Transcript of Tema versioni i pare