VERLEN BLGLER : Giri gc Giri mil devri =Pgiri = 2 kW = ng = 1430 devir/dakika

evrim oran toplam = top = 1,25 Dili modllerinin hesaplanmas ve dililerin boyutlandrlmas : 2 kw g ileten sertletirilmi konik dili ark iftinde ; ng = 1430 dev / dak i = 1,25 pinyon malzemesi = 20 Mn Cr 5 ark malzemesi = 20 Mn Cr 5 Dili kutusunda iyi yatakl malzemeler semente edilip sertletirilmi. k devrinin bulunmas ;i = n1 n2 n2 = 1430 = 1144 dev / dak 1,25

BALANGI N SELEN BLGLER : Konik dililerin malzemesi : 20MnCr5 (Sementasyon elii) Konik dililerin verimi Rulmanl yataklarn verimi Bylece, toplam verim = toplam

= =

(1,2) =

0,97

y

= 0,97 alnd.(1,2) .

=

y

= 0,97 . 0,97 = 0,9409 bulundu.

DL SAYILARININ HESABI : evrim oranlarna gre izelgeden di saylarn seimi;

Z 1 =36 di seildi Z 2 = . Z1 = 1.25 . 36 = 45 ditop

G HESABI : Giri gc PG = 2 kW k gc P = PG . = 2 . 0,9409 = 1,8818 kWTop

Toplam redktr deki g kayb ise : PG = 2 1,8818 = 0,1182 kW P DNDRME MOMENTLER HESABI : Dndrme momentlerini bulmamz iin ilk nce millerin dn hz bulunur; Giri mil hz = ng = 1430 dev/dak k mil hz = n = 1144 dev/dak arkn istenilen deerden uzakl ise ;

n

1144 1144 1144 = %0

=n

= 0

Dndrme momentleri ; Giri mili gcn kW ve dn hzn dev/dak olarak alrsakM M d = 9740 P n = 9740 2 = 13,622 N .m d1 1430 P. (1, 2.0,97 M = 9740 = 16 ,517 N .m = 9740 2 ) d2 1144 n

Mil ve dililer boyutlandrlrken muhtemel maksimum burulma momentini bulmak iin bu momentler S emniyet kat says ile arplacaktr. Emniyet darbe faktr S = 1,25 tercih edilmitir. ( Az darbeli ortamlarda alan elektrik motoru iin ). MODL HESAPLARI; Konik dz dili formllerine uygun hesaplanacaktr. Bir dili arkn m ve z deerleri bilindii takdirde, dier btn lleri hesaplanabilir.Burada m deerinin (yani modln) hesaplanabilmesi iin bir takm seimler yapmamz gerekecek.

2

Eksenler aras a = 90 olduundan : = 1 + 2 z 1 36 = 0,8 45

tan 1 = z

2

=

1 2

= 3839'35" = 90-3839'35"

= 5120'24" 2 Edeer di saylar: z 36 1 z = = 46,15 = e1 cos 0,780 1 z e2 = 45 2 = 72,11 = cos 0,624 z

2 Edeer di saylar form faktrnn seiminde kullanlacaktr. Genilik says ( ) : Genilik says modle gre ( m), apa gre ( d), yada adma gre ( t), verilebilir.Burada modle gre seim yaplacaktr.Hassas ilenmi ve iki taraftan yataklanm dililerde m = 18 20 arasnda seilmesi uygundur. m = 18 seildi. Form faktr (Kf ) : Ze 12 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 Kf 3,7 3,33 3,23 3,15 3,08 3,0 2,98 2,95 2,90 2,86 2,82 2,78 2,73 2,70 Ze 27 28 29 30 35 40 45 50 65 70 80 90 100 Kf 2,67 2,64 2,62 2,60 2,51 2,45 2,41 2,37 2,29 2,28 2,25 2,23 2,21 2,20 x = 0 iin z = 46,15 olmas durumunda tablodan baklarak bulunur. e1 Kf = 2,41 bulundu. Kavrama oran ( ) : Kavrama oran 1,1 1,4 arasnda alnmas tavsiye edilir.Eer sistemin daha emniyetli almasn istiyorsak kk alnmasnda fayda vardr. = 1,1 seildi. (Normal Mekanizma)

3

Malzeme : Dililerin malzemesi olarak 20MnCr5 seilmiti.Bu malzemenin deerleri aada verilmitir. 2 k = 700 N/mm ( Kopma mukavemeti ) 2 HB = 2230 N/mm ( Brinel sertlik deeri ) 5 2 E = 2,1 . 10 N/mm ( Elastisite katsays ) 2 d = 440 N/mm ( Tam deiken mukavemet deeri - d 0.55. k ) K = 1,5 ( Di kknde entik faktr ) Kd = 1.15 (evre hz 12 m/s tahmin edildi,hassas iilik) 2 em = d / K = 293,3 N/mm 2 em = (0,2 0,4) . Hb = 0,25 . 2230 = 557,5 N/mm Bylece di kk mukavemetine ve di yzeyi ezilmesine gre modlleri hesaplamak iin gereken tm deerler seilmi oldu. F - ) Dinamik Yk Faktr evre hz V = . n1. d1 / 60 12 m/s tahmin edildi , hassas iilik Kd = 1.15 seildi. Di kk mukavemetine gre modl : 2.S.M d1.(1 m.sin )K f 1 .K d = 2 Z . m 1 . . em 2.1,25.13622.(1 18.0,624).2,41.1,15 2 36 .18.1,1.293,3

= 0,504mm

m1 =

3

3

Di yzeyi ezilmesine gre modl : 2.S.M d1 .E.Kd

itop + 1 itop2

m1 =

3

z1

1,25 + 1 5 2.1,25.13622.2,1.10 .1,15 1,25 . =3

2

.

m

. .

em

36 .18.1,1.557,5

2

2

= 1,22mm

m > 0,504 m < 1,22 m =2 olarak seilir. (Modl deeri aadaki standart tablodan seildi) Standart Modl Deerleri 1 1,25 1,5 (1,75) 2,5 (3,25) (2,75) (3,5) 2 (2,25) 3 (3,75) 4 (4,5) 5 (5,5) 6 (6,5) (7) 8 (9) (10) (11) 12 (13) (14) (15) (16) (18) (20) (22) (25) (28) (32) (36) 40

Bulunan bu m deerini yzey ezilmesi asndan ve eilmeden tr di dibi krlmas asndan kontrol etmek gerekir.

4

Eilmeden tr di dibi krlmas asndan kontrol : evre kuvveti F = 2 . S .Md1 / d1 bantsyla bulunabilir.Burada d1 yuvarlanma dairesi apdr ve d1 = m . z1 bantsyla bulunabilir. d1 = 2 . 36 = 72mm F = 2 . 1,25 . 13622 / 72 473 N alnabilir. F emax = Kd . Kf em olmal.Burada b = m. . .b

m

. m = 18 . 2 = 36mm dir.

473 2 emax = = 16,55 293,3 N/mm olduundan 2.1,1.36 1,15.2,41. EMNYETLDR

Yzey ezilmesi asndan kontrol : Yzey ezilmesi asndan kontrol yapmak iin hertz bantsna baklr. Kd .F itop + 1 itop b.d 1 0,35.E bantsndan bulunabilir ( Dili arklarn em

max = Km . K . K .

olmaldr.

Burada, malzeme katsays Km = malzemesi ayn seildii iin ) Yuvarlanma noktas katsays K = seilmiti. Di uzunluk katsays K = Km = 271 N/mm K = 1,76 K = 0,95 alnabilir.2

1

sin .cos bantsndan bulunabilir.Burada = 20

1

bantsndan bulunabilir. = 1,1 alnmt.Bu durumda :

.

max

= 271 . 1,76 . 0.95

1,15.473 1

1,25 + = 278,48 557,5 N/mm olduu iin2

EMNYETLDR.

1,25 36.72

5

BRNC KADEME DL ARKLARIN BOYUTLARI : Elemann Ad Modl Adm Merkez A Yuvarlama Dairesi ap Di st Dairesi ap Di Dibi Dairesi ap Di Ba Ykseklii Di Dibi Ykseklii Di Tam Ykseklii Forml m t = m. = D o12 Pinyon(z1 = 36) 2 mm 6,28 mm = 3839'35" 1 72 mm12

evrilen(z2 = 45) 2 mm 6,28 mm = 5120'24" 2 90 mm 92.496mm 87,08 mm 2 mm 2,33 mm 4,33 mm

+ = 90 1 2 = m.z 12

Da12 = Do12 + 2.m. cos

75,12 mm12

D f 12 = Do12 2.(m + c).cos h1 = m h2 = 7 6.m h = h1 + h 2

68,358 mm 2 mm 2,33 mm 4,33 mm

6

Koni Boyu

Di Boyu Di Ba As Di Dibi As Eksenle Di Dibi Arasndaki A Eksenle Di st Arasndaki A J Boyu i Boyu G Boyu F Boyu

2.sin (birinci dili iin 1 hesap yeterli) b= m.m h1 R h tan F = 2 R 12 = 12 F tan K = = +K

R=

D 01

57,69 mm

57,69 mm

36 mm 157'32" 216'55" 3620'49" 4038'43"

36 mm 157'32" 216'55" 491'38" 5319'32"

12

12

J 12 =

D a12

2 tan

43,80 mm12

34,43 mm 13,24mm 12 mm 36,48 mm

i12 = J . R bR 12 G12 = F12 D012

16,83mm

10,8 mm 15 + 6 45,60 mm = R. cos 12 Gbek ap Mil apnn ki Katdr.

D KUVVETLER VE BUNLARDAN TR YATAKLARDAK TEPKLER : Di kuvvetleri ve yataklara gelen tepkileri hesaplamak iin aada sembolleri ile gsterilen kuvvetleri hesaplamamz gerekir.Kuvvetler ark numaralar ile birlikte belirtileceklerdir. Fz = Di kuvveti, Fr = Radyal kuvvet, Fa = Eksenel kuvvet, Fn = Normal kuvvet, F = evresel (Teetsel) kuvvet Kat dzlemi x-y dzlemi olarak seilmitir. Gerektiinde, bu dzlemde z dorultusundaki kuvvetler ynlerine gre (+) veya (-) iaretleri temsil edilecektir.

7

Konik dililerde kuvvetlerin gsterimi :

1. Milde oluan kuvvetlerin gsterilmesi

2. Milde oluan kuvvetlerin gsterilmesi

8

arklarn birbirlerine uyguladklar evresel kuvvetler : 2.S.M d 1 d1=

F12 = -F21 =

=

2.1,25.13622 = 472,98 N 72

Radyal ve eksenel kuvvetlerin hesab : Konik arklardan birindeki radyal kuvvet, dieri iin eksenel kuvvet olmaktadr. ( = 90 olduu iin) Fr1 = -Fa2 = F21 .tg . cos1 = 472,98 . tg20. Cos38 = 135,65 N Fa1 = -Fr2 = F12 .tg . cos2 = 472,98 . tg20. Cos51 = 108 N

YATAKLARA GELEN KUVVETLER : 1. Mil, A - B yataklarna gelen kuvvetler : (x y) dzleminde (FAy , FBy ) Yataklar aras uzaklk 60 mm, dili arkn uzakl 30 mm olmas uygun grld(arkn boyutlar ve konstrksiyon gerei). MA = 0 = FBy . 60 + Fa1 . 36 - Fr1 . 90 = 0 (135,65.90) (108.36) = 138,67N FBy = 60 Fy = 0 = FAy + Fr1 - FBy = 0 FAy = - Fr1 - FBy = 138,67-135,65=3,025 N

Kesme kuvvetleri diyagram ve Eilme momenti diyagram : A yata kesiti FAy kesiti = FAy = 3,025 N MeA = 0 B yata kesiti FBy kesiti = FAy FBy = 3,025-138,67 = -135,64 N MeB = FAy . 60 = 3,025. 60 = 181,5 N.mm = Memax 3. kesit(Fr1 in etkiledii nokta) Fr1 kesiti = - Fr1 = - 135,64 N

9

(x z) dzleminde : MA = 0 = - FBz . 60 + F21 .90 = 0 472,98 .90 = 709,47 N FBz = 60 Fz = 0 = FAz + F21 FBz = 0 FAz = - F21 + FBz = 709,47 472,98 = 236,49 N

Kesme kuvvetleri diyagram ve Eilme momenti diyagram : A yata kesiti FAz kesiti = FAz = 236,49 N MeA = 0 B yata kesiti FBz kesiti = FAz FBz = 236,49 -709,47 = - 472,98 N MeB = FAz . 60 = 236,49 . 60 = 14189,4 N.mm = Memax A ve B yatana gelen bileke kuvvetler : FAr =

FAy + FAz2 = 3,025 2 + 236,49 2 = 236,50N2

FBr = FBy 2 + FBz2 = 138,67 2 + 709,47 2 = 722,89N Bu kuvvetler radyal dorultuda olup eksenel kuvvetle birlikte yatak seiminde kullanlacaklardr. Mil, C ve D yataklarna gelen kuvvetler : (x y) dzleminde (FCy , FDy ) Yatak ve ark arasndaki uzaklklar arkn boyutlar gerei 30 mm, 90 mm, olarak belirlendi. Yataklar aras toplam uzaklk 120 mm dir. MC = 0 = FDy . 120 - Fa2 . 45 + Fr2 . 30= 0 (135,29.45) + (108.30) FDy= = 77,733N 120 Fy = 0 = -FCy + Fr2 - FDy = 0 FCy = Fr2 - FDy = 108 60,822 = 30,267 N

10

Kesme kuvvetleri diyagram ve Eilme momenti diyagram : C yata kesiti FCy kesiti = FCy = 30,267 N MeC = 0

2. kesit (Fr2 in etkiledii nokta) Fr2 kesiti = FCy Fr2 = 30,267 - 108 = -77,733 N Mer2 = FCy .30 = 30,267. 30 = 908,01 N.mm D yata kesiti FDy kesiti = -FDy = - 77,733 N MeD = 0 (x z) dzleminde( FCz , FDz ) : MC = 0 = F12 .30 FDz . 90 = 0 472,98.30 = -157,66N FDz = 90 Fz = 0 = - FCz + F12 - FDz = 0 FCz = + F12 - FDz = 472,98 -157,66 = 315,32 N Kesme kuvvetleri diyagram ve Eilme momenti diyagram : C yata kesiti FCz kesiti = FCz = 315,32 N MeC = 0 2. kesit (F12 in etkiledii nokta) F12 kesiti = FCz F12 = 315,32 -472,98 = -157,66N Me12 = FCz . 30 = 315,32. 30 = 17025 N.mm = Memax C ve D yatana gelen bileke kuvvetler : FCr = F 2 + F 2 = 30,267 2 + Cy Cz 2 315,322 2

= 316,76 N

FDr = FDy + FDz = 77,733 2 + 157,66 2 = 175,78 N

11

MLLERN MUKAVEMET KONTROLLER : 1. Giri mili, srekli mukavemet asndan kontrol : Malzeme : Mil malzemesi olarak Fe 70 seildi.(Talanm)

1.mildeki bileke eilme momenti ve burulma momenti : Me1 = Memax1 = M 2 + M 2 ey1 ez1 = (181,5 ) + (14189,4 ) = 14190.56 N.mm2 2

(maksimum moment B yatanda ortaya kmaktadr.) Mdmax = S . Md1 = 1,25 . 13622 = 17027,5 N.mm alnd.(S = alma emniyet katsays) Mil ap iin n hesap : Smil=8,5 alnd(millerde emniyet katsays byk seilmelidir.) em

=

AK

/ Smil = 260 / 8,5 = 30,58 N / mm alnd.

2

Milin sadece burulmann balad giri ksm iin; d>3

16.M dmax = . em

3

16.17027,5 = 14,15 mm 3,14.30,58

A rulmannn oturaca ap d= 17 mm alnd. Rulmanl yataklarla yataklanacak millerin 5 mm nin katlar eklinde kademelendirilmesi kolaylk salar (Bkz.Mak.Elem.Cilt1) Bu durumda birinci mil ekildeki gibi llendirilir. En tehlikeli kesit olan (dilinin oturaca ap) fatura kava, srekli mukavemet asndan kontrol edilecektir.

12

Fatura Kavann Srekli Mukavemet Kontrol : Kesit basya, burulmaya ve dinamik eilmeye zorlanmaktadr. Kesit alan A = . 17 / 4 = 226.86 mm2 2

Kesit eilme diren momenti We = . 17 / 32 = 482,08 mm3

3

3

Kesit burulma diren momenti Wb = . 17 / 16 = 964.17 mm Statik bas gerilmesi = Fa1 /A = 108 / 226,86 = 0,476 N/mm

3

Statik burulma gerilmesi = Mdmax / Wb = 17027,5 / 964,17 = 17,66 N/mm Dinamik eilme gerilmesi ~ 14190,56 2 ~ = 29,43 N/mm = = e 482,08 Me We Statik edeer gerilme e = Dinamik edeer gerilme =2

2

+ 3

2

0,476 + 3.(17,66) = 30,59N/mm

2

2

2

e e

e 2

= Ortalama gerilme m = e st gerilme tg = /

+0=

= 29,43 N/mm

2

= 30,59N/mm

2

= e+

m

= 29,43 + 30,59 = 60,02N/mm0

2

m=

60,02 / 30,59 = 1,96 = 62D

Tam deiken mukavemet deeri ap bykl faktr Kb = 0,98

370 k = 700 N/mm

2

Yzey przll faktr Ky = 0,935 ( k ve talanm yzey iin) K = 1 + q(Kt 1 ) Teorik gerilme ylmas(entik) faktr Kt = 2,10 (D/d = 20/17 =1,17,r/d =1,5/17=0,088 iin) entik hassasiyeti q = 0,79 (r = 1,5mm Fe 70 ve k

= 700 N/mm)iin cetvelden seildi.

entik faktr K = q(Kt -1)+1 = 0,79.(2,10-1)+1 = 1,65 bulunur. D *

=

D

. Kb . Ky / K = 370 . 0,98 . 0,935 / 1,65 = 205,473 N/mmD *

2

Emniyet Koulu : = 60,02 N/mm <

= 205,473 N/mm Fatura Kava Kesiti

EMNYETLdir.

13

Deformasyon kontrolu: Eilme asndan (x-y) dzleminde; Fr1 den tr mil ucundaki maksimum sehim F .b2 .L = r r1 yr 3.E.I = Fr1 = 135,65N , b= 36mm , L= 90mm , E= 210000 N/mm , I= . d /64 d= 17mm. 135,65.36 .90 = 0,00612 mm 3,14.174 3.210000. 64 Fa1 den tr mil ucundaki maksimum sehim r = y a = =a 2 4

Fa1 .ra1 .b(2L + b) 6.E.I

Fa1 = 108 N , ra1 = d1 /2 = 36 , b= 36mm , L= 90mm , E= 210000 N/mm , I= . d /64 d= 17mm. a= 108.36.36.(2.90 + 36) = 0,00585 mm 3,14.17 4 6.210000. 644

y max = y = r - a = 0,00612 0,00585 = 0,00027 mm

(x-z) dzleminde ; Sadece F21 var. F21 .b 2 .L z max = z 3.E.I = F21 = 472,98 N , b= 36mm , L= 90mm , E= 210000 N/mm , d= 17mm I= . d /64 = 472,98.36 .90 = 0,0213 mm 3,14.174 3.210000. 642 4

z

14

Bileke pay (Toplam ekil deitirme) = + =max y z2 2

(0,00027) + (0,0213) = 0,0213mm 2

2

Msaade edilen maksimum sehim max /L 1 / olmaldr (Bkz.mak.Elm.I). 3000 2,13.10-4

< 3,3.10 olduu iin eilme deformasyonu asndan EMNYETLDR dir.

4

Burulma deformasyonu asndan ; max = M d1 . em G.I p

Md1 = 13622 N.mm , G = 81000 , = 160mm , E= 210000 N/mm , d= 17mm Ip = . d /32 =max4

em

olmal = 0,00328rad

max

13622.160 3,14.17 81000. 32

4

Milin 1000 mm boyu iin max

em = (1/4)

0

= 0,00436 rad

em

, 160 mm iin 0,00069 rad bulunur.4 = 3,2.10 < em 4 = 6,9.10 olduu iin burulma deformasyonu asndan EMNYETLDR dir.

2 . k mili, srekli mukavemet asndan kontrol : Malzeme : Mil malzemesi olarak Fe 70 seildi.(Talanm)

15

2.mildeki bileke eilme momenti ve burulma momenti : C ve D de yataklanacak olan k miline z2 ark yataklanacaktr. z2 nin baland kesitte; Me2 =2 2 M ey2 + M ez2 =

(908,01) + (17025) = 17049,19 N.mm2 2

Memax = Me2 Mdmax = S . Md2 = 1,25 . 16517 = 20646,25 N.mm alnd.(S = alma emniyet katsays) Mil ap iin n hesap : Smil=11 alnd(millerde emniyet katsays byk seilmelidir.) em = AK / Smil = 260 / 11 = 23,63 N / mm alnd. Milin sadece burulmann balad giri ksm iin; d>3

2

16.M dmax = . em

3

16.20646,25 =16,45mm 3,14.23,63

Montaj kurallar ve entik etkileri gz nne alnarak mile ekil verildi. ark ve yataklarn oturaca aplar d= 25mm alnd. Fatura st ap ise 30mm uygun grld. En tehlikeli kesit olan (dilinin oturaca ap) z2 kesitinin, srekli mukavemet asndan kontrol edilecektir Kama Yuvasnn Bulunduu z2 Kesitin Srekli Mukavemet Kontrol : Kesit dinamik eilmeye ve statik burulmaya zorlanmaktadr. Kesit alan A = . 25 / 4 = 490,625 mm2 2

Kesit eilme diren momenti We = . 25 / 32 = 1533,20 mm3

3

3

Kesit burulma diren momenti Wb = . 25 / 16 =3066,40 mm

3

Statik burulma gerilmesi = Mdmax / Wb = 20646,25 / 3066,40 = 6,733 N/mm Dinamik eilme gerilmesi ~ 17049,19 2 ~ = 11,12 N/mm = = e 1533,20 Me We Statik edeer gerilme e = Dinamik edeer gerilme + 3 =e e 2 2

2

0 + 3.(6,733) = 11,66N/mm 22

e 2

= Ortalama gerilme m = e

+0=

= 11,12N/mm

2

= 11,66N/mm

2

st gerilme tg = /

= e+

m

= 11,12 + 11,66 = 22,78 N/mm = 620

2

m=

22,78 / 11,66= 1,95

16

Tam deiken mukavemet deeri 2 N/mm ap bykl faktr Kb = 0,90

D

370

k

= 700

Yzey przll faktr Ky = 0,93 ( iin) K = 1 + q(Kt 1 )

k

ve talanm yzey

Teorik gerilme ylmas(entik) faktr Kt = 2,04 (D/d = 30/25 =1,2 , r/d = 2,5/25=0,1 iin) entik hassasiyeti q = 0,80 (r = 2,5mm Fe 70 ve k

= 700 N/mm)iin cetvelden

seildi. entik faktr K = q(Kt -1)+1 = 0,80.(2,04-1)+1 = 1,832 bulunur. D = 2 N/mm* D

. Kb . Ky / K = 370 . 0,90 . 0,93 / 1,832 = 169,04 = 22,78 N/mm < *

Emniyet Koulu : Kesiti

D

= 169,04 N/mm Fatura Kava EMNYETLdir.

9 . KAMALARIN BOYUTLANDIRILMASI : Sistemdeki btn kamalar iin malzeme Fe 60 seildi.Kamalar mil ve diliden daha yumuak alnd iin ezilme kontrolleri sadece kama asndan yaplacaktr.

= 380 N / mm 2 AK = 220 N / mm 2 em em = AK / S = 120 N / mm 2 em = AK / Sk = 40 N / mmAK

2

17

1. giri milini z1 arkna balayan paralel yzl (A-tip) kama : Mil ap d = 17 mm iin kama genilii ve ykseklii b= 6mm h = 6mm , t1 = 3,5 mm, t2=2,8mm okundu.Kamay ezilmeye ve kesmeye zorlayan kuvvet ;mil evresindeki evre kuvvetidir. F = 2 . S . Md1 / d = 2 .1,25 . 13622 / 17 = 2003,23 N Kesilmeye gre kama boyunun belirlenmesi : = F olmaldr. = alnp l ekilirse.l F / ( b . ) alnr.

em

em

em

b.l L 2003,23 / 6 . 40 = 8,34 mm z1 arknn gbek genilii (39 mm) de gznne alnarak standart bir boy olarak l = 25 mm alnd. Ezilme kontrol : = F / l .t2 = 2003,23 / 25 . 2,8 = 28,61 N / mm < EMNYETLDR.2 em

=120 N/mm olduu iin

2

2. k milini z2 arkna balayan paralel yzl (A-tip) kama : Mil ap d = 25 mm iin kama genilii b=8 mm , h =7mm , t1 = 4 mm, t2 = 3,3 mm okundu.Kamay ezilmeye ve kesmeye zorlayan kuvvet ;mil evresindeki evre kuvvetidir. F = 2 . S . Md2 / d = 2 . 1,25 . 16517 / 25 = 1651,7 N Kesilmeye gre kama boyunun belirlenmesi : = F olmaldr. = alnp l ekilirse.l F / ( b . ) alnr.

em

em

em

b.l L 1651,7 / 8 . 40 = 5,16 mm arkn gbek genilii (35 mm) de gznne alnarak standart bir boy olarak l = 27 mm alnd. Ezilme kontrol : = F / l .t2 = 1651,7 / 27 . 3,3 = 18,53 N / mm < EMNYETLDR.2 em

=120 N/mm olduu iin

2

10 . RULMANLI YATAKLARIN SELMES :1 . MLN ( GR MLNN) YATAKLANMASI :

Eksenel yk A yatana tatlacaktr. B yata sadece radyal yk tayacaktr. A Yatann Tipi : Her iki ynde eksenel yk alabilen tek sra sabit bilyeli, rulman seildi.

18

Yatak byklnn seilmesi : Yatan oturaca mil ap 17 mm stenen mr Lh = 20000 i saati seildi. Milin hz n1 = 1430d/dak. Yataa gelen (bileke) radyal yk Fr = FAr = 236,50 N Yataa gelen eksenel yk Fa =108 N (Fa / Fr = 108 / 236,50 = 0,45) > (e= 0,51)deerine eit olduundan X= 1, Y= 1,7alnacaktr. Edeer yk : F =X . Fr + Y . Fa = 1 . 236,50 + 1,7 . 108 = 420,1 N stenen mrn milyon devir olarak karl L = 60 . n . Lh / 1000000 = 1716 milyon devir. Yk emniyet derecesi C/F = 5,8 (n1 ve istenen Lh iin cetvelden seildi ) C = 5,8 . 420,1 = 2436,58 N Mil ap 17 mm olan ve dinamik yk katsays gerekenden daha byk olan C= 19600 N) 4303 numaral yatak seildi.(FAG Rulman Katalou sf:19) B Yatann Tipi : Her iki ynde eksenel yk alabilen tek sra sabit bilyeli, rulman seildi Yatak byklnn seilmesi : Yatan oturaca mil ap 17mm stenen mr Lh = 20000 i saati seildi. Milin hz n1 = 1430dev/dak. Yataa gelen (bileke) radyal yk Fr = FBr = 722,89N Yataa gelen eksenel yk Fa =0 FAG Rulman Katolou sayfa den seilecektir. Edeer yk : F = Fr = 722,89N stenen mrn milyon devir olarak karl L = 60 . n . Lh / 1000000 = 1716 milyon devir. Yk emniyet derecesi C/F = 7,8 (n1 ve istenen Lh iin cetvelden seildi ) C = 7,8 . 722,89 = 5638,54N Mil ap 17 mm olan ve dinamik yk says (C= 14600N) olan 4203 numaral yatak Seildi.(FAG Rulman Katalou sf:19) 2 . IKI MLNN YATAKLANMASI : Eksenel yk C yatana tatlacak, D yata ise radyal yk alacaktr. FCr = FCy + FCz = 30,267 2 + 2 315,322 2

= 316,76 N

C yatann seimi : Yatak byklnn seilmesi : Her iki ynde eksenel yk alabilen tek sra bilyeli rulman seildi. Yatan oturaca mil ap 25 mm stenen mr Lh = 20000 i saati seildi. Milin hz n1 = 1144d/dak. Yataa gelen (bileke) radyal yk Fr = FCr = 316,76 N Yataa gelen eksenel yk Fa = 108N (Fa / Fr = 108 / 316,76=(0,340) > (e= 0,33)deerine kk olduundan

19

X= 1, Y= 1,9 alnacaktr. Edeer yk : F =X . Fr + Y . Fa = 1 . 316,76 + 1,9 . 108 = 521,96 N stenen mrn milyon devir olarak karl L = 60 . n . Lh / 1000000 = 1372,8 milyon devir. Yk emniyet derecesi C/F = 6,1 (n2 ve istenen Lh iin cetvelden seildi ) C = 6,1 . 521,96= 3183,95 N Mil ap 25 mm olan ve dinamik yk katsays gerekenden daha byk olan (C= 10000 N) olan 6005 numaral yatak seildi. (FAG Rulman Katalou sf:7) D yatann seimi : Her iki ynde eksenel yk alabilen tek sra bilyeli rulman seildi.Bu yatakta da sadece radyal yk vardr. FDr = FDy + FDz = 77,733 2 + 157,66 2 = 175,78 N2 2

Yatak byklnn seilmesi: Mil ap = 25mm Yataa gelen (bileke) radyal yk Fr = FDr = 175,78 N Yataa gelen eksenel yk Fa =0 Edeer yk : F = Fr = 175,78 N stenen mr Lh = 20000 i saati seildi.Milin hz n2 = 1144 d/dak idi. Yk emniyet derecesi C/F = 4,65 ( n2 ve istenen Lh iin cetvelden seildi ) C = 4,65 . 175,78 = 817,37 N ap 25 mm olan ve dinamik yk katsays gerekenden daha byk olan ( C = 7200 ) olan 16005 numaral yatak seildi. (FAG Rulman Katalou sf:6)

20

KAYNAKA:

2) Makina Elemanlar 1 ders notlar Makina Elemanlar 2 ders notlar 3) Makina Elemanlar 1.cilt 2002-2003ders notlar Makina Elemanlar 2. cilt 4) Makina Elemanlarnn Projelendirilmesi 4) Teknik Resim 1 ve 2 cilt 5) Makine Elemanlar Cilt 2 ve 3 6) Fag Rulman Katalou 7) http://www.a305teyim.co m

(r. Gr. Abdurahman KAYALAR) (Prof. Dr. Mustafa AKKURT) (Mak.Mh. Ahmet AHAN) (.Zeki EN) (Prof. Dr. zdemir BENGSU )

21