T.C. Resmî Gazete

Tesis tar ih i : 7 Teşrinievvel 1336 - 1920

İdare ve yazı isleri için Başvekâlet Neşriyat ve Müdevvenat

Dairesi Müdürlüğüne müracaat olunur

7 E Y L Ü L 1942

P A Z A R T E S İ

K A R A R N A M E

Kararname No : 18542

Sılhhat ve İ ç t i m a i (Muavenet Veki l l iğ ince tek l i f ve Devlet Şû ra s ınca etkik edilerek 21, 28/7/1942 t a r ih l i ve 12306, 42/180/191/10156 say ı l ı ezkerelerle tevdi edi len i l iş ik (G ıda maddeler inin ve u m u m î s ıhha t i lg i lendiren eşya ve l evaz ımın hususi vas ı f l a r ın ı -gösteren Nizamname) •in mer'iyete k o n u l m a s ı ; İ c r a V e k i l l e r i 'Heyetinice 11 ağus tos 1942 arihinde kabul o l u n m u ş t u r .

ai/8/1942 REİSİCUMHUR

İSMET İNÖNÜ

Başvekil Adliye Vekili Millî Müdafaa Vekili Dahiliye Vekili

SARAÇOĞLU II.S.MENEMENCİOĞLU A.R.ARTUNKAL Dr.A.F.TUZER

riciye Vekil V.

.SARAÇOĞLU

ktisat Vekili

SİRRİ D AY

'.iruat Vekili

R. HATİPOĞLU

Maliye Vekili

F. AĞRALI

Maarif Vekili

YÜCEL

Nafıa Vekili

A. F. CEBESOY

Sıhha t T C İ ç t imai Muavenet V e k i l i

Dr. H. ALATAS

Münakalât Vekili

F. ENGİN

Gümrük ve İnhisarlar Vekili

R. KARADENİZ

Ticaret Vekili

Dr. B. UZ

Gıda maddelerinin ve umumî sıhhati ilgilendiren eşya ve levazımın hususi vasıflarını gösteren

nizamname

Madde 1 — Bütün g ı d a maddeler in in ve umumun k u l l a n m a s ı n a ahsus olup ta s ıhhi murakabeye tabi bulunan eşya ve levazımın haiz a c a ğ ı hususi vas ı f l a r ve b u n l a r ı n ne g i b i hallerde b o z u l m u ş , takl i t ve-ı tağş iş e d i l m i ş say ı lacağ ı bu nizamnamede tesbit ed i lmiş t i r . B u n l a r ı n , bu nizamnameye g ö r e tef t iş ve murakabesi U m u m î iHıfzıssıhha K a n u -ınun 181 inc i ve m ü t a a k ı p maddeleri h ü k ü m l e r i dairesinde yap i l ı r .

/ — Süt, pastörize süt, yoğurt, kaymak

M a d d e 2 — Süt , pas tör ize süt, y o ğ u r t ve k a y m a ğ ı n vasıf ve ş a r t l a n , rnumî Hıf zıssıhlha Kanununun >M i n c i maddesi h ü k m ü n e müs ten i t .öder in nevi ve vas ı f l a r ın ı ve süt ve m a m u l â t ı n m istihsaline ve sa t ı ş ına ahsus mahal ler in ve levaz ımın s ıhhi ş a r t l a r ın ı b i ld i ren talimatname)

de beyan edilen şekil ve surette o lacakt ı r . B u n l a r ı n (süt , pas tö r ize süt, y o ğ u r t ) k a p l a r ı üze r inde , tamamen mezkûr talimatnamede yaz ı l an tarz­da olmak üzere vas ı f l a r ın ı ve nevi ler ini gös te ren birer etiket buluna­cakt ı r .

Madde 3 — Süit, pas tö r ize süt , y o ğ u r t ve kaymaklar a şağ ıda yaz ı l ı hallerde, tağşiş ed i lmiş veya h i l e l i s ay ı l ı r :

a) İ s t i h sa l ed i ld iğ i h a y v a n ı n nevi y a n l ı ş gös te r i le rek , d iğer b i r h a y v a n ı n sütü diye sa t ı l an veya şekil ve m i k t a r ı ne olursa olsun iç ine su, buz, kar, ko l a ve sair maddeler i le, s ıhha te z a r a r l ı olmasa dahi, mu­hafazas ı iç in k imyev î maddeler k a t ı l m ı ş o lan süt ler ,

b) Her ne miktarda olursa olsun, k a y m a ğ ı tam veya ya r ı a l ı n m ı ş / o lduğu halde (halis süt) a d ı a l t ı n d a yahut k a y m a ğ ı tam a l ınmış bulun­duğu faalde (ya r ı k a y m a ğ ı a l ınmış süt)- adiyle sa t ı l an süt ler ,

e) Kesafet derecesi, sü t y a ğ ı nispeti, yağs ız ku ru madde m i k d a n , talimatnamesinde beyan edilen had ye nispetlere tevafuk e tmediğ i halde (halis süt) adiyle sa t ı lan süt ler ,

ıç) Terk ip ve vas ı f lar ı , talimatnamesine ıgöre, hal is sü t teki vasıf ve Işar t lan haiz b u l u n m ı y a n pas tör ize sütler ,

d) H a v i o l d u ğ u sü t yağı nispeti veya ku ru h u l â s a mik t a r ı , talimat­namesinde göster i len hadlerden aşağı o lan yahut nişasta , i ç yağ ı ve sair maddeler i le , s ı hha t e z a r a r l ı olmasa dahi, muhafazas ı içki k imyev i mad­deler ka t ı lm ı ş bulunan y o ğ u r t l a r veya talimatnamesinde yaz ı lan mik­tardan fazla tuzu havi olan torba yoğur t l a r ı ,

e) S ü t yağ ı nispetleri , talimatnamesinde gös te r i l en hadlerden a şağ ı o l an yahut k ıvamla r ın ı a r t ı r m a k iç in, s ıhhate za ra r l ı olmasa dahi, iç ine nişasta , ko l a ve sair maddeler veya yabanc ı y a ğ l a r ka t ı lmış bulunan kaymak, ince kaymak ve l ü l e kaymaklar.

If) İçer is ine nişasta iç yağı ve sair y a b a n c ı maddeler i le , s ıhha te za ra r l ı olmasa dahi, k ı v a m vermek veya muhafazas ı için k imyevi mad­deler k o n u l m u ş o lan kremalar,

Madde 4 — Süt, pastör ize süt, yoğur t -ve kaymaklar aşağ ıda yazı l ı hallerde, s ıhha te az veya çok zarar verecek derecede bozuk say ı l ı r :

a) Süt vas ı tas iy le hayvanlardan insanlara b u l a ş a n has t a l ı k l a r a tu­t u l m u ş yahut süte geçebi len arsenik, antimon, cıva, terementi ruhu, sa r ı sab ı r , iyod, s t r iknin ve m ü m a s i l i a lkaloidler ve bunlara benzer d iğe r i l âç la r i le, son ü ç gün içinde tedavi o lunan hayvanlann süt ler i ,

b) Göz i le g ö r ü l ü r derecede pis-ve k i r l i o lan veya b i r yerde du­runca y a r ı m saat iç inde dibinde Igöz i l e g ö r ü l ü r miktarda tortu yapan yahut k a n l ı veya i r i n l i bulunan süt ler ,

S A Y I : 5204

Sayfa: 3646 (Resmî Gazete) 7 EYLÜL 1942

c) Sıhhi şartları haiz olmıyan ahırlarda beslenen yahut belediye­nin veteriner murakabesi altında bulunmıyan veya hayvan sağlık zabı-tası kanunu ve* nizamnamesi hükümlerine göre muayyen zamanlarda muayene ve kontrol edilmiyen hayvanların sütleri,

ç) Sağım esnasında hayvanların idrar veya sair ifragatı yahut muzır ifrazatı karışmış olan sütler,

d) Fena kokan, rengi bozuk veya boyanmış olan, tadı acı veya ekşi bulunan, ısıtmak veya kaynatmak ile kösilen (pıhtılaşan) sütler,

e) Asidite derecesi (100 santimetre mikâbı sütün tadili için sarfı iktiza eden 1/4 normal kalevinin santimetre mikâb adedi) 8 i geçen sütler,

f) Sıhhi halleri, Belediye Kanunu bükümlerine göre kontrol edil-miyen yahut bulaşık bir hastalığı bulunan veya bulaşık bir hastalık mikrobunun hamili (tifo basili hamili gibi) olduğu bakteriyolojik mu­ayene ile sabit olup ta sanatını icradan men olunan yahut kanlı veya i r in l i yaraları veya cildî indifaları olan kimseler tarafından sağılan ya­hut satılan sütler,

g) Ağzı açık veya kapağı uygunsuz olan yahut bez parçası, ot Ve saman gibi şeyler ile veya sütü kirletecek ve fena koku verecek hangi bir şekilde kapatılmış bulunan kaplarda yahut talimatnamesinde yazılı veçhile temizlenmiş olmıyan k i r l i kaplar ve ölçekler içinde satılan ve saklanan veya gübre, süprüntü ve bu gibi k i r l i şeyler i le veya hasta in­sanlar ile bir arada nakledilen sütler ve pastörize sütler,

ğ) Hastalık yapan (patojen) mikropları, koli basili, streptokokları ihtiva eden veya bir santimetre mikâbında 40000 den fazla saprofit mik-rop bulunan pastörize sütler, (çocuklar ve hastalar için kullanılacağı etiketi üzerinde yazılı olarak hazırlanmış olan pastörize sütlerde, sapro-, fit mikrop adedi 10.000 den ziyade olmıyacaktır),

h) Sağıldıktan sonra, talimatnamesinde yazılan zaman içinde pas­törizasyona tabi .tutulmıyan yahut talimatnamesinde bildirilen kaplardan başka diğer kaplar için de perakende olarak veya satış yerlerinde 10 de­receden aşağı hararette muhafaza edilmiyerek veya pastörizasyon tarihi üzerinden talimatnamede gösterilen müddet «geçtikten sonra satılan pas-törize sütler,

i) Kalaysız kırmızı bakırdan, kalaysız prioçten,. çinkodan, kurşun dan, yüzde 10 dan fazla kurşunu havi maden halitasından terkibinde kur-şun bulunan sırlı topraktan yapılmış -yahut toprak veya k i r l i tahta veya paslanmış kaplar içinde saklanan ve satılan sütter, yoğurtlar, ve kay­maklar,

ı) Fazla ekşi; küflü,kükremiş (kızışmış) veya i y i tahammür etmi-yerek katılaşmamış olan yahut buzhanelerde paslı veya tahammülden ileri gelen gazdan hâsıl olma şişkinlik görülen teneke ve emsalikaplarda saklanan yoğurtlar,

j) Talimatnamesinde.beyan-edilen-şekilde sıhhi şartları haiz olmı­yan mahallerde ve kaplarda hazırlanan, saklanan ve satılan yoğurtlar Ve kaymaklar,

k) Tozlu ve topraklı olan, iplik ve kıl gibi iğrenç maddeleri ihtiva eden yoğurt, kaymak ve kremalar,

1) Hayvanların doğurmalarının 13 gün evvelinden, doğumlarından 7 gün sonraya kadar olan müddet içinde çağılan veya ağızı (kolostrom) havi bulunan sütler.

Madde 5 — Süt, pastörize süt, yoğurt ve kaymaklar aşağıda yazılı hallerde, sıhhati hafif veya ağır surette M â l edecek şekilde tağşiş edil­miş sayılır:

Muhafazası veya koyulaşması içip veya diğer bir maksatla, içine zehirli ve sıhhate zararlı b i r madde karıştırılan süt, pastörize süt, yo­ğurt ve kaymaklar.

II — Konserve sütler (teksif edilmiş, tâkim edilmiş, kurutulmuş sütler)

Madde 6 — Konserve sütler, 2 nci maddede zikredilen talimatna­mede gösterilen vasıf ve şartlarına uygun bulunan, halis sütten yahut kaymağı alınmış veya yan kaymağı alınmış sütlerden, içine bir şey katılmadan yahut âdi şeker (sakkaroz) veya diğer bir nevi şeker (laktoz gibi) ilâve edilerek teksif edilmek yahut yalnız hararette tâkim olun­mak veya usulü veçhile kurutulmak suretiyle yapılır. Kurutulmuş süt­ler, toz şeklinde veya parça (blok) halinde bulunur.

Madde 7 — Konserve sütlerin kabı üzerinde, yapıldığı sütün ve içine bir şey ilâve edilmiş ise bu katılan maddenin nevi ve miktarını

ve teksif suretiyle yapılmış ise teksif nispetini açık olarak gösteren bir etiket bulunacaktır. (Yarı kaymağı alınmış inek sütünden yapılmış lit­resine îgram şeker katılmış .... nispetinde teksif edilmiş süt konservesi) gibi

Aynı zamanda, bu etiketlerinin üzerinde, fabrikasının veya âmili­nin adı ve yeri de yazılı olacaktır.

Madde 8 — Kaymağı alınmamış sütten yapılmış toz veya parça halindeki kuru sütler, rutubetsiz madde üzerinden hesabedilmek üzere en az yüzde 25 nispetinde süt yağını havi olacak ve rutubet miktarı yüzde 5 i geçmiyecektir. Bunlardan yan yağlı olanlarda, rutubetsiz mad­de üzerinden en az yüzde 6 nispetinde süt yağı bulunacak ve rutubet derecesi yüzde 5 den fazla olmıyacaktır.

Mayi halindeki konserve sütlerden teksif suretiyle yapılanlarda, süt yağı ve diğer süt anasırı miktarı, etiketi üzerinde gösterilen teksif nispetine tekabül edecek derecede olmalı ve tâkim suretiyle yapılanların terkibi, imal edildikleri sütün nevine göre uygun b i r şekilde bulunmalı ve mütecanis (homojeneize edilmiş) bir halde olmalıdır.

Konserve sütlerin içine, muhafazası için kimyevi bir cisim yahut yabancı bir madde konulmuş olmamalı ve bunlardan şekerli olanlarda, sakkarin ve emsali suni tad verici maddeler bulunmamalıdır.

Madde 9 — Konserve sütlerin etiketinde ve kullanma tarzını gös­teren tarifesinde, anbalâjı içindeki maddenin safi gram olarak vezni ve ne kadar gram maddeye ne miktar gram su konulur ise, yapıldığı süt cinsinden ne kadar süt elde edileceği yazılı olmalıdır.

Madde 10 — Toz veya parça (blok) halindeki süt konserveleri, açıkta satılmayıp teneke kutu içinde veya kabili nüfuz olmıyan bir mad­deden anbalâj içerisinde bulunmalıdır.

Madde 11 — Kapalı tenekelerde satılan süt konserveleri (teksif veya tâkim edilmiş yahut kurutulmuş şekilde), b ir hafta müddetle 37 derecelik etüvde bırakıldığı halde hiçbir tagayyür göstermemelidir.

Madde 12 — Konserve sütler, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edil­miş veya hileli sayılır:

a) , Terkipleri, üzerlerinde mevcut etiketinde yazılı nevi ve vasıflara ve 2 nci maddede zikredilen talimatnamede gösterilen süt şartlanna uy­gun olmıyan,

b) Süt yağı miktarları -ve rutubet dereceleri, 8 inci maddede be­yan edilen nispetlere tevafuk etmiyen,

c) Vezni, tarifesinde yazılan miktardan noksan bulunan, ç ) İçine, sakkarin ve emsali cisimler veya yabancı maddeler ka­

tılmış olan.

Madde 13 —-Konserve sütler, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır:

a) B i r hafta müddetle 37 derecelik etüvde bırakıldıkta her hangi bir tagayyür gösteren,

b) Açıkta satılan toz veya parça şeklindeki süt tozlan.

Madde 14 — Muayene ve tahlil edilmek üzere laboratuvara gön­derilecek nümune miktarı süt için 150 gram, pastörize süt için mazbut kapaklı orijinaWbir şişe, yoğurt için 160 gram,, kaymaklar için 100 gram, süt konserveleri için mayi halinde olanlarından 250 gram miktarında olmak üzere orijinal ambalajlı bir kutu ve toz şeklinde bulunanlara-dan 100. gramdır.

III — Peynirler

Madde 15 — Halis sütten yahut kısmen veya tamamen yağı alın­mış sütten veya peynir imalini mütaakıp kazeomdan ayrılan peynir su­yundan yahut kremadan veya bunların mahlutundan, peynir mayası (lab) ile veya zararlı olmıyan b i r asid ile muamele edilmek suretiyle elde edilen taze yahut muhtelif kademelerde olgunlaştınlmış ve mahallî usul ve âdetlere göre bir şekil ve vasîf verilmiş, albüminli maddeler ile süt yağı ve diğer süt unsurlarından mürekkep gıdaya peynir denir. İnek sütünden başka manda, koyun Ve keçi sütlerinden de peynir yapı­lır.

'Madde 16 — Bütün peynirler, kendi hususiyetlerine göre müteamil olan adlarından başka, kuru madde üzerinden ihtiva ettikleri yağ mik­tarına nazaran aşağıdaki isimleri alırlar:

a) Tam yağlı peynir: kuru maddede veznen en az yüzde 42 süt yağını ihtiva eden peynirlerdir,

b) Yağlı peynir: kuru maddede veznen en az yüzde 35 süt yağını ihtiva eden peynirlerdir,

7 E Y L Ü L 1942 (Resmî Gazete) Sayfa : 3647

c) Y a n yağl ı peynir : kuru maddede veznen en az vu/de 25 sür yağın ı ihtiva eden peynirlerdir ,

ç ) A z yağl ı peynir : kuru maddede veznen en° az yüzde 15 cat yağı­n ı iht iva eden peynirlerdir ,

d) Yavan peynir : kuru maddede veznen yüzde 15 den az sut ya­ğını iht iva eden peynirlerdir .

Ticarete konulan peynir ler in üzer inde b i r etiket 'bulunacak " ; J U etikette, yukarda yazıl ı isimler, peynirin maruf olan a d ü e b ' r ' ' k î e ola­rak okunak l ı surette göster i lecekt ir . (Tam yağl ı kaşar p e j n ' r ı ) giCoı

Madde 17 —• K r e m a peynir ler i , kuru maddede ve'nen en az yüzde 50 süt yağın ı ve bunlardan hususi ambalaj iç inde sa t ı l an la r , kuru mad­dede veznen en az yüzde 45 süt yağ ın ı havi o lmal ıd ı r . B u hususi amba­laj l ı peynir ler in kuru maddesi, yüzde 55 ten aşağı o lmama l ıd ı r .

Madde 18 — Peyni r hamuruna saf' tuz, koku ve tad verici nebati maddeler, bahar, za ra r l ı o lmıyan nebati boyalar ve bazı hususi pey­nir ler için za r a r l ı o lmıyan küf ler konulabi l i r .

Madde 19 — Peynir ler , aşağıda yaz ı l ı hallerde, tağşiş edi lmiş veya h i l e l i say ı l ı r :

a) Üzer le r inde mevcut etiketinde yazıl ı ismine göre, ihtiva etmesi lâzım gelen süt yağı mik ta r ı , 16 nci maddede göster i len nispetlerden aşağı olanlar,

b) Süt yağı veya kuru madde mik ta r l a r ı , 17 nci maddede yazı lan nispetlerden aşağı olan krema peynirleri ,

c) tçer is ine nişasta , k i l , alçı , tebeşir, talk, binde 1 den fazla kü-herçi le , yabanc ı yağ la r , kalsyoım k lo rü r , muhafazas ı için kimyevi mad­deler, sodyom bikarbonat, parafin, vazelin ve bunlara benzer maddeler, baryom emlâh ı ka t ı lmış olanlar,

ıç) İç ine her hangi b i r maksatla maden î veya uzvi zehir l i b i r mad­de ka t ı lmış olan peynirler s ıhha t i hafif veya ağ ı r surette ihlâl edecek derecede 'tağşiş ed i lmiş sayı l ı r .

Madde 20 — Peyni r le r , a şağ ıda yazı l ı hallerde, s ıhha te az veya çok zarar verecek derecede bozuk s a y ı l ı r :

a) İçine, h a y v a n ı n idrar veya sair ifragat ve i f razat ı ka r ı şmış süt­ten y a p ı l m ı ş olanlar,

b) De r in t e h a l l ü l e u ğ r a y a r a k ptomain, lökomain , t o k s a l b ü m i n ve emsali maddeleri ihtiva edenler,

e) Şa rbon , tüberkü loz ve bunlar g ib i has ta l ık yapan (patojen) m i k r o p l a r ı havi bulunanlar ,

ç) K u n l l u veya akarienleri hav i 'olanlar, d) i y i temizlenerek tuz l anmış ve k u r u t u l m u ş o lmıyan deri ler için­

deki tu lum peynir ler i .

M a d d e '21 — Peynir lerden muayene ve tahl i l için, l ' âboratuvara gönde r i lmek üzere a l ınacak numune m i k t a r ı 200 g r a m d ı r . Bunlardan

:üçük k a l ı p şek l inde o lan lar k ı r ı l m a d a n t am olarak ve b ü y ü k k a l ı p ha­linde bulunanlar, d ış ve iç k ı s ı m l a r ı n d a n a l ınacak surette kesilerek gön­der i l i r . Ü z e r l e r i n d e kâğı t , kalay, a l ü m i n y o m varak var ise bunlar da numune i le beraber kes i l i r .

IV — Tereyağları

(Taze veya gün lük te reyağı , mutfak tereyağı veya e r i t i lmemiş sade yağ, e r i t i lmiş sade yağ )

Madde 22 — Sütten veya kremadan m û t a t ve maha l l î usuller veya mihaniki vas ı ta la r i le elde edilen ve içine h içb i r yabanc ı yağ kat ı lmı-yarak, sadece bir miktar su i le sütün tabii u n s u r l a r ı n ı ihtiva eden g ıda maddesine, u m u m î olarak ( te reyağ ı ) denir.

Hususi b i r it ina ile ç ıka r ı l a r ak ve içine h i ç b i r yabanc ı madde ilâ­ve edilmiyerek taze b i r halde ticareje konulan t e r eyağ ı (taze veya gün­lük tereyağı) adiyle sat ı l ı r . Bun la r hususi bir ambalaj içine de konu­l a b i l i r . (Paket te reyağı g ib i ) .

Asidi te derecesi 3 den fazla olan ve zahi r î ve u m u m î vas ı f la r ı ba­c ımından taze veya gün lük t e r e y a ğ m a tevafuk etmiyen i y i cins tereya-' î n a (mutfak tereyağı) veya (e r i t i lmemiş sade y a ğ ) denilir .

Er i t i lmek suretiyle suyundan ve d iğe r süt u n s u r l a r ı n d a n a y r ı l a r a k a t ı l ığa ç ıka r ı l an t e r e y a ğ m a (e r i t i lmiş sade yâğ ) denir.

M a d d e 23 — Taze veya gün lük tereyağı , en az yüzde 83 süt yağ ın ı htiva etmelidir. Mutfak t e reyağ ı veya e r i t i lmemiş sade yağ, en az yüzde J0 süt yağ ın ı iht iva etmelidir.

E r i t i lm i ş sade yağ , en az yüzde 98 sü t y a ğ ı n ı iht iva etmelidir .

Madde 24 — Taze veya g ü n l ü k t e reyağ ın ın 1 asidite' derecesi, 3 derf fazla olamaz.

Mutfak tereyağı, veya e r i t i lmemiş sade y a ğ - i l e e r i t i lmiş sade yağın asidite dereceleri, 10 dan fazla o lmıyacak t ı r .

Madde 25 — Taze veya gün lük te reyağ ı i l e ' e r i t i l m e m i ş ve erit i lmiş-s a d e ' y a ğ l a r ı n gö rünüşü , kokusu ve tadı* t a b i ı ' b i r ' halde" o lma l ıd ı r .

Madde 26 — T e r e y a ğ l a r ı n a , m u h a f a z a l a r ı iç in tuzdan b a ş k a d iğer bir madde ka r ı ş t ı r ı lmas ı yasakt ı r . Tuzlu t e r e y a ğ l a n n d a , tuz m i k t a r ı yüzde 7,5 u geçmemel i ve etiketleri üzer inde (tu^lu te reyağı ) yazıSr ya­zı lmış bu lunmal ıd ı r . .

Tuzsuz t e reyağ la r ı , yüzde 0,2 den fazla tuzu iht iva etmemelidir.

Madde 27 — Te reyağ l a r ı n ın asiditesiny tadil ' etmek- içlıi'» kimyevi 1

cisimler i lâvesi veya tayyar asid derecesini yükseltnfek için her 'hangi ' b i r madde ka t ı lmas ı yasak t ı r .

Madde 28 — Sa t ı l ığa ç ı k a r ı l a n ' tereyağları ' , - 22«-nci maddeae- yazı l ı t e reyağ ı nevi ler inin hangisinden ise, onun i smin i okunak l ı surette gös­teren b i r etiket veya a m b a l a j ı havi bu lunacak t ı r .

Madde 29 — İ nekden b a ş k a b i r h a y v a n ı n sü tünden ya"pılmiş tere­y a ğ l a r ı n ı n etiketinde veya ambala j ında ' , bunun o k u n a k l ı surette yazıl­mas ı mecburidir . (Manda veya koyun veya keçi t e r eyağ ı ) gibi".

Madde 30 — Te reyağ la r ı , aşağıda yazıl ı hallerde, tağşiş ed i lmiş veya h i l e l i s ay ı l ı r :

a) Üzer le r inde mevcut etiketinde yahut a m b a l a j ı n d a yaz ı l ı cins ve nevine uygun o lmıyan la r ,

b ) Terk ip le r indek i süt yağı mik ta r ı , 23 üncü maddede göster i len nispetlerden aşağı bulunanlar,

c) Asidi te dereceleri, 24 üncü maddede göster i len hallerden fazla bulunanlar,

ıç) iHaVi' o lduk la r ı tuz mik ta r ı , 26 ncT madde'de yazı lan hadlerden ziyade olanlar,

ıd) Asidi tes ini tadil etmek veya tayyar asid derecesini yükse l tmek iç in, k i m y e v i bir madde ka t ı lm ı ş olanlar,

e) Alçı , tebeşir, talk, yabanc ı yağ la r , madeni yağ la r , he r -ha r îg i -b i r nevi un, nişasta, patates, kabak ezmesi ve emsali yabanc ı maddeleri i h ­tiva edenler yahut ıfa.zla- 'f ireli bulunanlar.

Madde 31 — Te reyağ la r ı , a şağ ıda yazı l ı hallerde, s ıhha te az veya çök zarar verecek derecede"bozuk say ı l ı r :

a) Acı laşmış , t agayyü r e tmiş , küf lenmiş , bu lan t ı veren b i r koku peyda e tmiş olanlar,

b) Bakteri ko lon i le r in i , has ta l ık yapan m i k r o p l a r ı (patojen) havi o lan la r veya basta hayvan l a r ı n sü tünden ' y a p ı l m i ş bulunanlar .

Madde 32 — Te reyağ la r ı , a şaağ ıda yazılı halde, s ıhhat i hafif' veya ağ ı r surette ih lâ l edecek şekilde tağş iş ed i lmiş s ay ı l ı r :

i ç i n e , her hangi b i r maksadla, maden î veya uzvi zehir l i b i r mad­de ka r ı ş t ı r ı lmış olanlar.

Madde 33 — T e r e y a ğ l a n n d a n , muayene ve" tahl i l için l â b o r a t u v a r ı g ö n d e r i l m e k üzere a l ınacak numune, m ü m k ü n o ldukça hususi şiş i le ve muhtelif istikamette sokulmak suretiyle a l ın ı r . Ş iş b u l u n m a d ı ğ ı tak­dirde, yağın mütecan i s o lmamas ı dikkate a l ına rak , ona g ö r e k a b ı n muh­telif k ı s ım la r ından birer mikdar a l ı nmak suretile top lan ı r . 'Numune mik ta r ı 100 g r a m d ı r . V e passız teneke bir 1 ku t t i ' v eyâ temiz'b'ir cam ka­vanoz içinde olarak' gönder i l i r .

V — Margarin'

Madde 34 — Süt y a ğ ı n d a n başka , menşei hayvani olan d'iğer yağ la ı i le ser t leş t i r i lmiş veya sertleştillmemiş yağlar ın , 35 dereceden a'şağı hara­rette eriyen k ı s ımla r ı , usulüne göre ay r ı l a r ak Isüt̂ krema, lesitin, yu­murta sa r ı s ı g i b i sübyeleş t i r ic i (emüls i f ian) maddeler* i le b i r l i k t e süb-yeleş t i r i ld ikten sonra m ü m k ü n mertebe süra t l e soğu tmak suretiyle, kü­çük kristaller ( g r a n ü l l e r ) hal inde elde edilen've renk, k ıvam ve gö rünüş i t ibariyle t e reyağma benzeyen yağ l a r a (margarin) denir.

(Nebati yağ l a r ve maddeler i le yap ı l an margarine (nebati mar< a rin) de deni l i r .

M a d d e 35 — Margar in , aşağ ıda y a z ı l ı ' ş a r t l a n haiz o lacak t ı r : a) E n az yüzde 84 yağı ihtiva etmelidir, b) Asidi te derecesi,. 5 ten f a z l a ' o l m a m a l ı d ı r , c) İç inde, hayvan nesiçler i , nebat bakiyesi b u l u n m a m a l ı d ı r ,

Sayla ; 3648 (Resmî Gazete) 1 E Y L Ü L 1942

ıç) TUZSUZ margar in yüzde 0,2 den, tuzlu margarin yüzde 2 den faz­l a tuzu ih t iva etmemelidir. T u z l u margarinin etiketi üzer inde , t u z l j ol­duğu yazı l ı o lma l ıd ı r ,

d) Margar ine , en çok yüzde 5 e kadar nebati lesitin ka t ı lab i l i r ,

e) İç ine , i m a l i e snas ında , en az yüzde 5 ve en çok yüzde 10 nispe­tinde susam yağ ı k o n u l m a s ı mecburidir .

0 İ m a l i n d e k u l l a n ı l a n hayvani yağ la r ın , her tü r lü 'hastalık âmi l le ­rinden tecridi ve asidlerinin izalesi iç in , önce b i r tasfiye ameliyesi ge­ç i rmes i şar t t ı r .

Madde 36 — Asidi tes ini tadi l etmek veya tayyar asid derecesini yükse l tmek içtin, margarine 'kimyevi maddeler k o n u l m a s ı yasakt ı r .

Madde 37 — Margar in in ima l i esnas ında, y a ğ küt les in in sübyeleş-t i r i lmes i için, süt veya krema k u l l a n ı l d ı ğ ı takdirde, bu maddelerden margarinin terkibinde kalacak olan sü t y a ğ m m m i k t a r ı , yüzde 4 nispe­t in i geçmiyecekt i r .

Madde 38 — 5 ki logramdan aşağı veya 5 ki logram margar in i havi kutu, kova ve k ü ç ü k f ıçı g ib i k a p l a r ı n ve a m b a l a j l a r ı n göze ça rpacak b i r yerine, s i l i n ip bozu lmıyacak şeki lde ve yüksekl iğ i 1 santimetreden az olmayan k a l ı n harfler i le (margarin) kelimesi yaz ı lacakt ı r . 5 ki logram­dan faz la margar ini havi bu lunan kapla ra aynı suretle yazı lacak olan (margarin) kelimesinin harf ler in in yüksekl iğ i 2 santimetreden aşağı ol-mıyacak t ı r . A y n ı zamanda, margarin kap ve paketlerinde fabr ikas ın ın adı ve unvan ı da yazı l ı b u l u n a c a k t ı r .

Madde 39 — Marga r in hususi kaplar iç inde o l m ı y a r a k sa t ı ld ığ ı takdirde, b l o k şekl inde k a l ı p l ı o lmas ı l âz ımdı r . (Bunun da a n b a l a j ı n d a yahut etiketinde, gayet okunak l ı olarak (margarin) kel imesinin yazıl­m a s ı mecburidir .

Madde 40 — M a r g a r i n y a p ı l a n yerlerde, tereyağı yap ı lmas ı ve bu­l u n d u r u l m a s ı yasakt ı r .

Madde 41 — M a r g a r i n yapmak isteyen kimse, o maha l l in belediye-sLıe m ü r a c a a t l a , ima lâ thanes in in mevki in i b i ld i rmeye ve b i r i m a l â t def­teri tutmaya ive b u defteri a l âka l ı m e m u r l a r ı n kontroluna amade bulun­durmaya mecburdur. M a r g a r i n imalinde k u l l a n ı l a n ip t ida i maddeler ve bunun yap ı ld ığ ı yerler i le ima l şeki l ler i ve mevcut a lâ t ve edevat, bu memur lar t a r a f ı n d a n muntazaman muayene ve teftiş ed.lir .

Madde 42 — Margar in , a şağ ıda yazı l ı hallerde, tağşiş ed i lmiş veya h i l e l i s ay ı l ı r :

a) Y a ğ veya susam yağı mik t a r l a r ı , 35 inc i maddede gös te r i len nispetlerden aşağı olan,

b ) Tuz veya nebati lesi t in m i k d a r l a r ı , 35 inc i maddede yazı l ı had­lerden fazla bulunan,

c) 36 n c ı maddeye mugayir olarak, i ç ine k imyev i maddeler ka­t ı lmış olan,

ıç) Alç ı , tebeşir , talk, y a b a n c ı ve madeni yağ la r , un, nişas ta , pa­tates ve saire ezmesi ve emsali maddeleri ihtiva eden.

Madde 43 — Margar in , a şağ ıda yaz ı l ı hallerde, s ıhha te az veya çok zarar verecek derecede bozuk say ı l ı r :

a) ' İçinde hayvan nesiç ler i veya nebat a r t ık l a r ı bulunan,

b ) Asidi te derecesi 5 den fazla olan, c) 35 inc i maddenin f bendine göre tasfiye ameliyesi geç i rmemiş

bulunan,

ç ) Acı laŞmış , kü f l enmiş , t a g a y y ü r e tmiş olan veya fena kokan,

d ) 41 inc i madde h ü k m ü n e riayet edilmiyerek, imal edi ldiği mahal belediyeye b i l d i r i lm iyen ,

e) Bakteri ko lon i le r in i , ha s t a l ı k yapan (patojen) m i k r o p l a n ihti-ve eden,

Madde 44— M a r g a r i n , a ş ağ ıda yazı l ı halele, s ıhha t i hafif veya ağ ı r surette ih lâ l edecek şeki lde tağşiş ed i lmiş s ay ı l ı r :

İç ine, m a d e n î veya uzvi zeh i r l i her hangi b i r madde ka t ı lmış olan.

M a d d e 45 — Margar inden muayene ve tah l i l iç in lâboratuVara g ö n d e r i l m e k üzere , 33 ünoü maddede yazı l ı jantlar dairesinde olarak, a l ınacak numune m i k t a r ı 100 g r a m d ı r .

VI — Tereyağı ve margarinden maada diğer yenilen sulp yağlar

M a d d e 46 — E r i t i l m i ş iç yağ ı , e r i t i lmiş kuyruk, domuz yağı , koko (Hindis tan cevizi y a ğ ı ) ve bunun rafine edi lmiş şekli olan (vejetalin)

g i b i her hangi b i r hayvan veya nebatım adın ı t a ş ıyan yağ l a r , ünunbam-ran o hayvan veya neba t ın yağ ından ibaret o lmal ıd ı r .

M a y i y a ğ l a n n idrojen i le serti estirilmesi suretiyle y a p ı l a n sulp yağ la r , imal ed i ld ik le r i ip t idai maddelerin adiyle sat ı l ı r . Bunun için, b u n l a r ı n k a p l a r ı veya a m b a l a j l a r ı üzer inde , 38 ve 39 uncu maddelerde beyan edilen şekilde olarak, y a p ı l d ı k l a r ı ipt idai maddeleri açıkça gös­teren b i r yazı bu lunacak t ı r , ( l ıdrojenli pamuk yağı , id ro jen l i a raş id yer f ıs t ığ ıyağı) g ib i .

Madde 47 — Sulp yağ la r , aşağ ıda yazıl ı ş a r t l a n haiz o lacak t ı r :

a) Terkip ler indeki y a ğ miktar ı , yüzde 96 dan aşağı b u l u n m a m a l ı ­d ı r ,

b) Asidi te dereceleri, yüzde 5 den fazla o lmamal ıd ı r ,

ıc) T u z l u o l a n l a r ı n d a tuz m i k t a r ı ; y ü z d e 2 don ziyade bulunmt ıma­l ıdır ,

ıç) İç le r ine , en çok yüzde 5 nispetine kadar nebati lesitin konula­b i l i r ,

d) İ ç l e r inde , hayvan nesiçleri , nebat a r t ık l a r ı b u l u n m a m a l ı d ı r .

Madde 48 — Su lp yağ la ra , muhafaza için, tuzdan başka 'bir mad­de katı lmııyacaktır .

Madde 49 — Sulp yağ l a rda acıl ık, kuf, fena koku ve diğer her hangi b i r bozukluk bu lunmıyacak t ı r .

Madde 50 — Sulp yağ la r , aşağıda yaz ı l ı hallerde, tağşiş ed i lmiş veya h i l e l i say ı l ı r :

a) Y a ğ mik ta r ı , 4l7 nci maddede göster i len nispeten aşağı olan,

b) Tuz veya nebati lesitin mik ta r l a r ı , 47 nci maddede yazı l ı had­lerden fazla bulunan,

c) ilcine, her hangi b i r maksatla, kimyevi maddeler i lâve edi lmiş olan,

ç ) Alçı , tebeşir, talk, yabanc ı veya maden î yağ la r , un, nişasta, patates ve emsali ezmeler ve sair maddeleri havi bulunan.

Madde 51 — Sulp yağ la r , aşağ ıda yaz ı l ı hallerde s ıhhate az veya çok zarar Verecek derecede bozuk s a y ı l ı r :

a) Asidi te derecesi, yüzde 5 den faz la olan, b ) İ ç l e r inde , hayvan nesiçler i veya nebat a r t ı k l a r ı bulunan,

c) Ac ı , küf lü , fena kokulu veya diğer bir suretle bozuk olan,

ç ) Has ta l ık yapan (patojen) m i k r o p l a r ı , bakteri ko loni le r in i havi bulunan.

Madde 52 — Su lp yağlar , aşağ ıda yazıl ı halde s ıhhat i hafif veya ağ ı r surette ih lâ l edecek şeki lde tağş i ş ed i lm i ş say ı l ı r :

'İçine, zehir l i her hangi bir madde ka t ı lmış o lan.

Madde 53 — S u l p y a ğ l a r d a n , muayene ive tahlil için l â b o r a t u v a r a gönde r i lmek üzere, mütecan i s olarak a l ınacak numune miktar ı 100 gramdı r .

VII — Mayi nebati yemek yağları

Madde 54 — Baz ı neba t l a r ın yağl ı meyva veya t o h u m l a r ı n d a n ya­hut çek i rdek le r inden ç ıkar ı lan mayi y a ğ l a r (mayi yemek y a ğ l a r ı ) adile sa t ı l ı r . Bunla r ç ıka r ı ld ık la r ı neba t ın ad ın ı a l ı r l a r . (Susam yağı , pamuk yağ ı ) g ib i . (Zeytin yağı ) adı , yalnız zeytinden ç ıka r ı l an y a ğ a mahsus­tur.

Madde 55 — Zeytin yağı , asidite derecesine gö ıe , dör t sınıfa ay­r ı l ı r :

I - Süzme zeytin y a ğ ı : asidite derecesi 3 ü geçmiyen yağ la rd ı r ,

II - Eks t ra ekstra yemeklik zeytin y a ğ ı : asidite derecesi 6 yı geç­miyen yağ la rd ı r ,

III - Ekstra yemekl ik zeytin y a ğ ı : asidite derecesi 10u geçmiyen yağ la rd ı r ,

I V - Â d i yemeklik zeytin y a ğ ı : asidite derecesi 10 ile 15 a ras ında o lan y a ğ l a r d ı r .

(Bunlardan süzme, ekstra ekstra yemekl ik ve ekstra yemeklik olan­lar tabii koku ve lezzette olup yabanc ı maddelerden i l e r i gelen tortu­dan â r i bulunur.

Asidi te derecesi 15 den fazla olan yağ la r , yemeklik olarak satılan maz.

Yuka rda yazıl ı asidite derecesi, 100 gram zeytin yağ ın ın serbest asidlerinin t ad i l i iç in sarfedilen normal 1 ka lev in in santimetre m i k â p

7 E Y L Ü L ,1942 (Resmî Gazete) Sayfa : 3649

adedi olup, b u n l a r ı n tekabül ettiği asid oleik m i k t a r l a r ı aşağıdaki cet­velde (gösterilmiştir:

100 gram yağda serbest asid

oleik mik t a r ı ( + )

10,846 1,692 2,820 14,230 0,423

100 gram y a ğ a sarfolunan

normal kalevinin santimetre m i k â p

adedi

Süzme zeytin yağı 3 Ekstra ekstra yemeklik zeytin yağı 6 Ekstra yemeklik zey t inyağ ı 10 Â d i yemeklik zeytin y a ğ ı 15 Rafine zeytin yağı 11,5

( + )İBu sü tundak i rakamlar, zeytin y a ğ l a r ı n ı n ticaret ifadesiyle asidite derecelerini gös termektedi r .

M a d d e 56 — Her hangi b i r sebep tesirile bozu lmuş olan zeytin yağ l a r ı n ın , yenilmesinde İbir mahzur tevlid etmemek şar t iy le , bazı k im­yevi maddeler ile nnuaımele edilerek ve tasfiye ameliyelerine, tabi tutu­larak asidite 'derecelerini azaltmak Veya gidermek, koku ve renklerini a çmak caiz olup, bu suretle tasfiye ed i lmiş olan zeytin yağ l a r ı , ancak (rafine zeytin yağ ı ) adiyle sa t ı l ab i l i r .

Raf ine zeytin y a ğ l a r ı n ı n asidite derecesi 1,5 u (yukar ık i maddedeki cetvele göre , serbest asid oleik üze r inden hesabedildikte 0,423 ü) geçme­mel id i r .

Madde 57 — Zeytin y a ğ ı n d a n maada diğer nebati yağ la r ın asidite derecesi 10 u geçmiyecekt i r .

M a d d e 58 —Zeytin yağ ın ın ve diğer nebati y a ğ l a r ı n b o y a n m a s ı ve iç ler ine muha faza l a r ı için her hangi bir madde konu lmas ı yasakt ı r .

Madde 59 — K a p a l ı veya açık kaplarda sat ı lan butun nebati yağ­l a r ın k a p l a r ı üzer inde , 54, 95 ve 56 nci maddelerde beyan edilen şekil ve surette olarak, ad l a r ı n ı ve bunlardan zeytin yağ ın ın ayr ıca nevilerini gös teren , okunak l ı ve s i l i n ip bozulmaz b i r tarzda yazı l ı bir etiket bu­lunacakt ı r . (Ekstra yemeklik zeytin yağ ı , susam yağı ) g ib i .

Madde 60 — 'Nebati yağ la r , aşağ ıda yaz ı l ı hallerde, tağş iş edil­m i ş veya h i l e l i s ay ı l ı r :

a) . Et iket ler i ü z e r i n d e yazı l ı olan a d l a r ı n a göre , asidite derece­le r i , zeytin yağ ın ın muhtel if nevi ler i ve d iğe r nebati y a ğ l a r için 55, 56 ve 57 nc i maddelerde tesbit edilen hadlerden fazla bulunan,

b) D i ğ e r cins nebati veya m a d e n î mayi y a ğ l a r i le kar ı ş ık olan, c) i ç l e r ine , boya veya her hangi b i r madde ka t ı lmış bulunan,

Madde Öl — iNebati yağ l a r , aşağ ıda yaz ı l ı hallerde, s ıhhate az ve­ya çok zarar verecek derecede bozuk say ı l ı r :

a) Acı laşmış , küf lenmiş veya başka b i r suretle b o z u l m u ş bulunan, b ) H a s t a l ı k yapan ('patojen) m i k r o p l a r ı , bakteri koloni le r in i ih­

tiva eden.

Madde 62 — Nebat i yağ l a r , a şağ ıda yazı l ı halde, s ıhha t i haf i f veya ağır surette ih lâ l edecek şeki lde tağşiş ed i lmiş s ay ı l ı r :

İ ç l e r ine , her hangi b i r maksatla, zehir l i bir madde kat ı lmış bulu­nan.

Madde 63 — Nebati y a ğ l a r d a n muayene ve t ah l i l için lâboraıtuvara gönde r i lmek üzere a l ınacak numune mik ta r ı 250 g r a m d ı r . Y a ğ l a r tortu­lu o lduğu takdirde, numunenin tortu i le bir l ikte a l ınmas ı lâz ımdır .

Madde 64 — Te reyağ ı , margarin ve diğer hayvani ve nebati sulp veya mayi y a ğ l a r ı n , her hanıgi bir şeki lde b i rb i r iy le ka r ı ş t ı r ı l a r ak sa­t ı lması yasakt ı r . B u suretle kar ı ş ık olan yağ la r , tağşiş ed i lmiş ve h i l e l i sayı l ı r . 35 inc i maddeye göre , margar in in içine, muayyen nispette olarak konu lmas ı mecburi bulunan susam yağı , bundan har iç t i r .

VIII — Et ve et müstahzarları (pastırma, sucuk)

Madde 65 — Taze et ve müs t ahza r l a r ı , hayvan sağl ık zabı tas ı ni­zamnamesi ve etlerin teftiş talimatnamesi h ü k ü m l e r i n e gore muayene ed i lmiş ve işîbu talimatnamede beyan edilen şekil ,ve surette damgalan­mış olacakt ı r . Perakende et sa t ı lan mahallerde (kasap d ü k k â n l a r ı ) , et­ler m ü m k ü n o lduğu kadar guneŞe maruz b u l u n m ı y a n ve serin olan yer­lerde, iç ine sinek ve toz girmiyecek ve sair suretle te levvüs etmiyecek şeki lde mazbut ve halvadar dolaplarda ası l ı bir halde muhafaza edile­cek ve üzer ler inde hangi cins ve nevi hayvan ın eti o lduğunu gösteren

b i r etiket veya etlerin teftiş talimatnamesi veçhile b i r damga buluna­cakt ır . Haz ı r k ıyma halinde et satmak yasakt ı r .

Madde 66 — Taze etler, aşağ ıda yazı l ı hallerde, tağş iş ed i lmiş ve­ya h i l e l i s ay ı l ı r :

a) Üzer le r inde , talimatnamesine göre muayene damgas ı bu lunmı­yan veya mevcut damgas ı s i l ik ve okunmaz b i r halde olan,

Ib) Üzer le r inde , y u k a r ı k i maddede beyan edilen, hangi cins ve nevi hayvana ait o l d u ğ u n u 'gösteren etiket veya damga bulunmDyan.

Madde 67 — Et ler , a ş ağ ıda yazıl ı hallerde, s ıhhate az veya çok za­rar verecek derecede bcffiuk s a y ı l ı r :

a) H e r hangi bir suretle t agayyü r veya tefessüh etmiş bulunanlar,

b) H a z ı r b i r halde olarak sa t ı l an k ı y m a l a r .

Madde 68 — ( P a s t ı r m a ) ve (sucuk) g ib i et m ü s t a h z a r l a r ı n ı n , a l âka l ı s ıhha t ye veteriner dairelerince kontrol a l t ında bulunan hususi yerlerde y a p ı l m a s ı mecburidir .

Madde 69 — P a s t ı r m a l a r umumiyetle s îğır etinden yap ı l ı r . Sucuk­la r sığır , koyun, keçi ve domuz etlerinden ima l ed i ld iğ i g ib i deve ve etleri yenilen av ve k a n a t l ı h a y v a n l a r ı n etlerinden de y a p ı l a b i l i r .

P a s t ı r m a l a r ı n üzer ine , m a h a l l î t eamül le re uygun olarak çemen de­nilen madde sü rü l eb i l i r ve sucuklara s a r ımsak konu lab i l i r .

Madde 70 — f(Pastırma) veya (sucuk) y a p ı l a n yerler, a şağ ıda ya­zılı s ıhhî ş a r t l a r ı haiz o l acak t ı r :

B i n a l a r ı n ı n k â r g i r o lmas ı müreccah t ı r . P a s t ı r m a veya sucuk iş leni len mahal ler in t a b a n ı (zemini) ve yerden 2 metre yüksek l iğe kadar dıvar-l a r ı , k a b i l i nüfuz o l m ı y a n (mermer, mozaik, karosiman v. s.) maddeler­den yap ı lmı ş , y ı k a n a b i l i r b i r şek i lde b u l u n m a l ı ve d i y a r l a r ı n ı n daha y u k a r ı s ı beyaz b a d a n a l ı s ıva o lma l ıd ı r , i ş b u maha l l in tavanı k â r g i r veya beton olacak ve beyaz b a d a n a l ı b u l u n a c a k t ı r . D ı v a r l a r i le taban ve ta­van ın köşe ler i yuvarlak o lma l ıd ı r .

B i n a l a r ı n ı n iç inde, ça l ı ş an l a r ın soyunacağ ı ve iş gömlek le r in i gi­yeceği ay r ı b i r k ı s ım bulunacak ve bu k ı s ımda , ç a l ı ş a n l a r ı n say ıs ına g ö r e b i r veya b i r k a ç apdesane i le lavabo mevcut o lacak t ı r . B u k ı s ı m p a s t ı r m a veya sucuk iş leni len mahalden, temamen ayr ı b u l u n m a l ı ve ancak b i r k a p ı i l e i ş t i rak i o lma l ıd ı r . B u k ı smın da zemini, ayni suretle k a b i l i nüfuz o l m ı y a n maddelerden, y ı k a n a b i l i r b i r halde y a p ı l m ı ş bu­l u n m a l ı d ı r .

P a s t ı r m a veya sucuk iş leni len mahal ler in i ç inde bo l su ve t aban ın ­da y ı k a m a s u l a r ı n ı n a k ı p gideceği süzgeçli b i r delik b u l u n a c a k t ı r . 'Bu sular, bina haricinde üstü k a p a l ı b i r ç u k u r a veya mevcut ise u m u m î mecraya ver i l i r .

P a s t ı r m a veya sucuk y a p ı l a n mahal ler in içeris i , kâf i derecede ay­d ın l ık bulunacak ve b ü t ü n pencerelerine, sineklerin girmemesi için ince tel k a p l a n m ı ş o lacakt ı r .

P a s t ı r m a veya sucuk kurutma yeri , p a s t ı r m a veya sucuk yapma mahal l inden ay r ı bulunacak ve bu yer in de içer is ine sinek girmiyecek şeki lde tel i l e çevr i lmiş o lacakt ı r . V e bu suretle, kurutulmakta olan p a s t ı r m a veya sucuk sineklerin t emas ından her halde ko runacak t ı r .

Madde 71 — P a s t ı r m a veya sucuk ima l edilen yerlerde ça l ı şan la r , bu işe b a ş l a m a l a r ı n d a n önce, U m u m î Hıfz ı ss ıhha ve Belediye K a n u n ­l a r ı h ü k ü m l e r i n e göre , belediye veya h ü k ü m e t tabipleri t a r a f ı n d a n mua­yene olunarak, bu iş lerde ç a l ı ş m a l a r ı n a mâni , sar î b i r ha s t a l ı k l a r ı bu­l u n m a d ı ğ ı n a dair b i r vesika ( s ıhha t raporu) a l a c a k l a r d ı r .

Madde 72 — P a s t ı r m a veya sucuk y a p m a ğ a mahsus teknelerin ve m a s a l a r ı n mozaik, taş, karosimeıı veya çiniden y a p ı l m ı ş o lmas ı lâz ımdır .

Sucuk etini sa t ı r i l e k ı y m a k yasak olup makina i le k ıy ı l acak t ı r . K ı y m a m a k i n a l a r ı , her akşam sıcak soda l ı veya sabunlu su i le y ıkana­rak temizlenmeli ve üs t le r i ö r tü lü olarak b u l u n d u r u l m a l ı d ı r . D o l d u r m a mak ina la r ı da, ayni muameleye tabı o lmal ıd ı r . Tekneler, m a s a l a r ı ' e sair v a s ı t a l a r da sık sık s ıcak sabunlu veya soda l ı su i l e keza y ı k a n ı p temiz­lenecektir.

Madde 73 — Mezbahas ı o lan yerlerde, p a s t ı r m a veya sucuk yapı ­lacak etler, mezbahadan p a s t ı r m a veya sucuk ima l edilecek mahallere, tozdan ve sinekten mahfuz b i r şeki lde , k a p a l ı arabalar i le nakledi l i r .

Mezbaha b u l u n m ı y a n yerlerde, p a s t ı r m a veya sucuk yapmak için kesilecek h a y v a n l a r ı n i m a l â t h a n e i ç inde kesilmesi yasakt ı r . B u n l a r ı n kesi ldiği binalar ve içerisi , p a s t ı r m a veya sucuk y a p ı l a n yerler in bina­s ının ve iç in in tâbi o l d u ğ u s ıhhî ş a r t l a r a t âb id i r . Kes im yerlerinde g ü b r e b i r ik t i r i lmes i yasakt ı r . Kes i l en hayvanlar g ü n ü g ü n ü n e pa s t ı rma veya sucuk y a p ı l a n mahalle naklolunur . E t le r in k ıy ımı burada yap ı l ı r . Sakatat günü g ü n ü n e piyasaya ç ıkar ı l ı r . Sucuk için haz ı r l anacak bağ ı r -

Sayfa : 3650 (Resmî Gazete) 7 E Y L Ü L 1942

saklar, kesim yerinde temizlenip y ıkan ı r , ve ş i ş i r i le rek bağ lan ı r . V e pas­t ı r m a veya sucuk k u r u t u l m a ğ a mahsus yerde kurutulur . Her gün kesim ve iş bittikten sonra, kesim yerler inin t a b a n ı ve d u v a r l a r ı bol su i le yı­kan ı r .

Madde 74 — P a s t ı r m a veya sucuk yap ı l an .mahallerde, etlerin bü­t ü n m a n r p ü l â s y o n u , -vasıf lan 72 nei maddede beyan edilen teknelerde ve masalarda yap ı l ı r .

(Denkler, yerden en az 10 santimetre yüksekl ik te olmak üzere taş tan veya betondan sedler üs tüne konulur . Denkler üzer ine konulan tazyik koku (boyunduruk) deminden olacakt ı r . Et ler in her hangi 'bir sebeple yere temas ettirilmesi yasakt ı r .

Madde 75 — P a s t ı r m a veya sucuk y a p ı l a n yerlerde aynı zamanda kemik yağı ç ıka r ı lmak i s ten i l i r ise, ayr ıca , çeker ocaklı b i r k ı s ım yap­t ı r ı lmış o lma l ıd r . K a y n a m ı ş kemik 'suyunun aç ığa dökülmesi yasakt ı r . 'Bu k ı s m ı n içer i s in in sıhhi şa r t l a r ı , 70 inci maddede zikredilen esaslara tabidir.

Madde 76 — Sucuklara sakatat i lâvesi yasak t ı r .

M a d d e 77 — Alafranga sucak ve diğer et müstahzanlar ı imal edi len mahallerde, <ayrı b i r kaynama ve is lendirme yeni Ve buna mahsus tesisat b u l u n a c a k t ı r .

Madde. 78 — S u c u k l a r ı n her kanga l ı üze r inde , b ' lea ikvar i yapış­t ı r ı l m ı ş b i r etiket bulunacak ve b u etiketin üs tünde âmi l in in adı ve adresi i l e y a p ı l d ı ğ ı etin c insi yaz ı lmış o lacakt ı r .

Madde 79 — S u c u k l a r ı n ve 'çemen'lenmiiş pas t ı rmala r ın , içleri kâğı t veya bez vaihut ka lay veya t-en'eke b i r tabaka ile k a p l ı tahta s a n d ı k l a r a ambalaj edilerek sat ışa sevfcedilmesi ive b u n l a r ı n »satış mahallerinde toz-ıdan ve sinekten majhfuz ve Ihavalı yerlerde sak lanmas ı mecburidir .

Madde 80 — Sucuklara nişasta , un, patates, bulgur, ekmek içi gibi y a b a n c ı maddeler ka r ı ş t ı r ı lmas ı yasaktjr.

(Madde 81 — Sucuklara ve d i ğ e r et müs t ahza r l a r ı na , binde 2 y i geç­memek üzere küherç i l e konu lab i l i r .

Madde ~82 — P a s t ı r m a ve sucuklar, aşağ ıda v a z ı h hallerde, tağş iş -edilmiş veya h i l e l i s ay ı l ı r :

a) 69 uncu maddede beyan edilenlerden maada d iğer h a y v a n l a r ı n etlerinden y a p ı l a n pa s t ı rma ve sucuklar,

b) Ç e m e n i n e boya veya konu lmas ı mü teami l o lmıyan yabanc ı maddeler k a t ı l m ı ş bulunan pas t ı rma la r ,

ıc) İ ç ine sakatat kar ış t ı ra lmış olan sucuklar, ç) Üze r l e r inde mevcut etiketinde yaz ı l ı vas ı f lara uymıyan sucuklar, d) 80 nei maddede gös ter i len yabanc ı maddeler ka r ı ş t ı r ı lm ı ş olan

sucuklar.

Madde 83 — P a s t ı r m a ve sucuklar, aşağıda yazılı hallerde, s ıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sav ı l ı r :

a) 71 i n c i maddeye göre , sıbihî hailleri yerinde o lmıyan kimseler t a ra f ından y a p ı l a n pa s t ı rma ve sucuklar,

b) '81 inci maddede gös te r i len miktardan 'fazla kı iherçi leyi iht iva eden »pastırma ve sucuklar,

ic), K ü f l e n m i ş veya diğer her hangi b i r suretle t a g a y y ü r e t m i ş pas­t ı rma ve sucuklar.

Madde 84 — - P a s t ı r m a ve sucuklar, aşağıda yazıl ı hailde, s ıhha t i ha­f i f veya ağ ı r ısurette i h l â l edecek şeki lde tağşiş ed i lmiş s ay ı l ı r :

U z v i veya m a d e n î her hangi zehir l i b i r madde ka t ı lmış olan 'pas t ı rma ve sucuklar.

(Made 85 — P a s t ı r m a ve sucuklardan, muayene ve tahli l için, lâbo-ratuvaara -gönder i lmek üze re a l ınacak numune m i k t a r ı 150 g ramdı r .

ılK. — Et .konserveleri (kavurma) et hulâsaları, mütekâsif et suları

IMadde 86 — İEtler, k ü ç ü k veya büyük »parçalar ha l inde J olarak suda yabıft yağda , tuz ve b a z ı bahar i lâvesiyle p i ş i r i lmiş Ve k a v r u l m u ş şekil­de, kapa ' l ı veya açık kaplarda s a t i h ğ a ç ıkar ı lab i l i r . Bun la ra (et konser­vesi) Veya (kavurma) ödenir.

M a d d e 87 — (Konserve veya »kavurmaların terkibinde, en çok yüz­de 5 e kadar n i şa i maddeler bulunabi l i r .

Madde 88 — Taze etlerin, su i le k a y n a t ı l a r a k ve p ıh t ı l aşan mad­deleri a y r ı l a r a k elde edilen mayi in kes i f bir hale ge t i r i lmiş şekl ine (et hu l â sa s ı ) denir,

Madde 89 — Et hu lâ sa l a r ı , a şağ ıda yapılı vasıf lar ı haiz o l m a l ı d ı r : a) içinde, albumin bu lunmıyacak t ı r .

b) Eterde yüzde 1.5 dan fazla hulâsa vermiyerektir. c) Su mik t a r ı , yüzde 20 den fazla ol tnıyacakt ı r . ç) 80 derecelik alkolde, en az yüzde 55 kısım eriyecektir.

d) Azot mecmuu mik ta r ı , yüzde '10 dan az o lmıyacakl ı r , e) K ü l mik ta r ı , yüzde 55 i geçmiyeeekt i r , f) Kreat inin miktar ı , yüzde 5 den az o lmıyacakt ı r ,

g) Tuz mik ta r ı , yüzde 7,5 u geçmiyecekt ir .

Madde 90 — Et h u l â s a l a r ı n ı n hayvani yaP, I ız ve bahar ile kar ı ş ­t ı r ı l a rak elde edilen ve mikâp , tablet ve diğer şeki lde olarak, sulp »bir halde veya macun k ı v a m ı n d a bulunan nevine (mütekâsif el suyu) denir. Bunla rdan sulp halinde o lan la ı ın ın vezni 1 gramdan a/, olamaz.

Madde 91 — Mulekâsi f et su lar ı , aşağıda yazılı şa r t l a r ı haiz bu­l u n m a l ı d ı r :

a) Et h u l â s a s ı n d a n hâs ı l olan kreatinin mecmu miktar ı , kuru mad­de hesabiyle en az yüzde 0,4 o lmal ıd ı r . (ılîu miktar yu/de 5 kreatini havi et hu lâsas ın ın yüzde 8 ine tekabül eder),

b) Azot mecmuu miktar ı , en az yüzde 2,5 b u l u n m a l ı d ı r ,

c) Tuz mik ta r ı en çok yüzde 65 o lmal ıd ı r . ç) M a y i halinde o l an la r ında , en az yüzde 40 hu lâ sa b u l u n m a l ı d ı r .

Madde 92 — Mütekâs i f el su la r ına maya, nişasta, şeker, jelatin vo ure gibi maddelerin ilâvesi yasakt ı r .

Madde 93 — Et konserveleri (kavurma), et hu lâsa la r ı ve mütekâ­sif et su la r ı sığır , koyun, domuz ve etleri yenilen av ve kanat l ı (tavuk v. s.) h a y v a n l a r ı n etinden yap ı l ı r ve k a p l a r ı n ı n üzer inde, anıil'hıin adı ve adresi ile y a p ı l d ı k l a r ı etin cinsini ve istimal suretini gösteren bir eti­ket bulunur.

Madde 94 — Et konserveleri, el hu l â sa l a r ı ve mütekâsif et su la r ı , a şağ ıda yazıl ı hallerde, tağşiş edi lmiş »veya h i l e l i s ay ı l ı r :

a) Terkibinde, 87 nei maddede yazılan nisbetten fazla nişai madde­ler i ihtiva eden et konserveleri (kavurma),

Ib) 89 uncu maddede beyan edilen vasıf lar ın her 'hangi b i r in i haiz o lmıyan et hu l â sa l a r ı ,

c) 91 inc i maddede göster i len şa r t l a r ın her hangi b i r i n i huiz (bulun-m ı y a n veya 92 nei maddede zikredilen maddeleri havi olan mütekâsi f et su lar ı ,

ıç) 93 üncü maddede yaz ı l an la rdan maada h a y v a n l a r ı n eti i le ha­z ı r l anmış olan yahut k a p l a r ı n ı n üzer inde mevcut etiketinde (gösterilen vasfa u y m ı y a n et konserveleri, et hu lâ sa l a r ı vc mütekâsi f et sular ı .

Madde 95 — Et konserveleri (kavurma), et hu lâsah ı r ı ve mütekâ­sif et su la r ı , a şağ ıda yazı l ı hallerde, s ıhhate az veya çok /arar verecek derecede »bozuk say ı l ı r :

a) Küf lenmiş , ac ı laşmış , t agayyür e tmiş olan, fena kokan, et kon­serveleri (kavurma), et h u l â s a l a r ı ve mütekâsif et su lar ı ,

b) Tâk im ed i lmemiş bulunan et konservo'l'eri.

M a d d 96 — »Et konserveleri (kavurma), et hu l â sa l a r ı ve mütekâsif et su lar ı , a şağ ıda yazıl ı halde, s ıhhat i hafif veya ağ ı r suretle ihlâl ede­cek şeki lde tağşiş ed i lmiş say ı l ı r :

t ç le r ine , her hangi b i r maksatla, maden î veya uzvi zehirl i »bir mad­de1 ka t ı lm ı ş olanlar.

Madde 97 — Muayene ve tahlil için, l â b o r a t u v a r a g ö n d e r i l m e k üzere a l ınacak numune mik ta r ı et konservesi (kavurma) için 150 gram, et »hulâsası ve mütekâsif et suyu için 25 g ramdı r . Bunlardan kapa l ı kü­çük kutularda olanlar için birer ori j inal ambalaj a l ın ı r .

X — Balık salamurası, balık tuzlaması, tütsülenmiş balık, kuru, balk, kutu balığı, balık ezmesi, havyar, turama,

balık yumurtası

Madde 98 — ıButun vasıf lar ı tabii »bir halde olan la/e b a l ı k l a r ı n , az tuzlanarak veya tuzlu suya konularak haz ı r l anan nevine (salamura ba l ı k ) denil i r . (Lakerda) g i b i . Çok tuz lanmış ve Hız içinde i s l i f ed i lmiş bulunanlara (tuzlu ba l ık ) denir. Tuz land ık tan sonra, açık havuda s ıhhi ş a r t l a r a göre kurutulanlara (kuru b a l ı k ) denir. ( C i r o / V. s.) (gibi. Tuz­l a n ı p kurutulduktan sonra, hususi ocaklarda islenerek sa ra r t ı l an ve hu­susi koku verilenlere ( tü t sü lenmiş b a l ı k ) denir,

7 EYLÜL 1942 '(Resmî Gazete) Sayfa : 3651

Madde 99 — Y u k a n k i maddede zikrkedilen b a l ı k nevilerine, mu­hafaza için, tuzdan ve hususi talimatnamesinde cins ve nisbeti b i l d i r i l en muhafaza maddesinden b a ş k a maddeler ka t ı lmas ı yasakt ı r . Ancak tad vermek için nebati baharlar konulabi l i r .

Madde 100 — (Kutu b a l ı k l a r ı ) , tabii b i r halde bulunan taze bal ık­la r ın ahşası ç ıka r ı l a rak y ıkand ık tan sonra, ç iğ olarak veya h a ş l a n a r a k tuz ve bahar ka t ı l ıp , bu nizmnamede gös te r i l en vas ı f la r ına uygun mayi nebati yağ iç inde ve kapa l ı kutularda takim edilerek yapı l ı r .

Madde 101 — (Bal ık ezmeleri), kafa, kuyruk, kanat, bağ ı r sak ve k ı l ç ık l a r ından tamamen ayr ı lmış taze ba l ık la r , ç iğ olarak veya haşlan­dıktan sonra tuz, bahar ve zeytin yağı i lâvesiyle ezilerek yapı l ı r .

Madde 102 — Bal ık ezmelerine, tuzdan başka , k ıvam vermek veya muhafaza etmek için veyahut sair b i r maksatla b i r madde kar rş t ı r ı lmas ı yasakt ı r .

Madde 103 — Salamura, tuzlama ve kutu b a l ı k k l a r ı i le ezme ba­l ık lar ın k a p l a r ı üzerine, hangi b a l ı k t a n ve k i m i n t a ra f ından , nerede ya­p ı lmış o lduğunun yazı lması mecburidir.

Madde 104 — Mer s in ba l ığ ın ın ve nevi ler inin, tuz lanmış olarak ta­b i i halde olan veya nescinden âr i olarak yüzde 4 6 nispetinde tuz lanmış bulunan y u m u r t a l a r ı n a (havyar) denil i r . H a v y a r ı n rengi, menşe ' ine göre siyah veya k ı rmız ı olur .

Bazı nevi ta t l ı su b a l ı k l a r ı n ı n , y u m u r t a l a r ı n ı n ha l iy le ve siyah h a v y a r ı n i m a l i esası üze r ine ve hususi b i r tarzda, yüzde 4-6 nispetinde tuzlanarak h a z ı r l a n m ı ş sa r ı turuncu rek l i maddeye (tarama) denir. Bunlara , binde 2 nispetinde olmak üzere, kühe rç i l e konulab i l i r .

Madde 105 — K e f a l ve bu neviden d iğe r ba l ı k l a r ı n , y u m u r t a l ı k l a r ı keseleri i le b i r l ikde t u z l a n ı p kurutulduktan sonra, e r imiş balmumundan k a b i l i nüfuz o l m ı y a n b i r tabaka i le k a p l a n m ı ş olarak ticarete ç ıka r ı l an maddeye (ba l ık y u m u r t a s ı ) denir.

Madde 106 —• Havyar , tarama ve ba l ık y u m u r t a s ı fena kokulu , küflü,ekşi , acı veya d iğer b i r suretle b o z u l m u ş o l m a m a l ı d ı r . Bunla rdan h a v y a r ı n taneleri dolgun ve sıkı olup y a y ı l m ı ş ve ezi lmiş b i r halde bu­l u n m a m a l ı d ı r . V e serbest asit mik ta r ı , asid oleik hesabiyle, yüzde 0,6 yı geçmemel id i r .

Madde 107 — Bal ık müs tahza r l a r ı , havyar, tarama ve ba l ık yumur­tası, a şağ ıda yazı l ı hallerde, t ağş i ş ed i lmiş veya h i l e l i s ay ı l ı r :

a) Tuzdan ve hususi talimatnamesinde muhafaza maddesi olmak üzere göster i len nevi ve nispetten gay r ı olarak, muhafaza veya diğer bir maksatla i lâve ed i lmiş k imyevi b i r maddeyi ihtiva eden bal ık müs­tahza r l a r ı (salamura, tuzlama ive kutu ba l ık l a r ı . )

Ib) Tuzdan başka , her hanlgi k imyevi veya yabanc ı bir madde ka­t ı lmış b a l ı k ezmeleri,

c) Muhteviya t ı üzer le r inde mevcut etiketine uymıyan bal ık müs­t ahza r l a r ı (salamura, tuzlama, kutu ve ezme b a l ı k l a r ) ,

ç) İ ç ine tapyoka, sağu, nebati y a ğ l a r , mutekâs i f et suyu, boya, her hangi bir ezme ve sair yabanc ı maddeler ka t ı lmış olan havyar ve taramalar.

Madde 108 — Ba l ık müs tahza r l a r ı , havyar, tarama ve b a l ı k yumur­tası, aşağ ıda yaz ı l ı hallerde, s ıhha te az veya çok zarar verecek derecede bozuk s a y ı l ı r :

a) Küf lenmiş , ac ı laşmış veya her hangi b i r suretle tagayyure uğ­r a m ı ş bulunan, fena kokan salamura, tuzlama, kuru, tü tsü lenmiş , kutu ve ezme ba l ı k l a r ,

b) 106 nci maddede beyan edilen ıvasıf ve ş a r t l a r ı haiz o lmıyan havyar tarama ve b a l ı k yumur ta s ı ,

c) T â k i m ed i lmemiş o lan kutu ba l ı k l a r ı .

Madde 109 — Ba l ık müs t ahza r l a r ı , havyar, tarama ve b a l ı k yu­mur tas ı , aşağ ıda yazı l ı halde, s ıhhat i halfif veya ağ ı r surette ih lâ l ede­cek şekilde tağşiş ed i lmiş say ı l ı r :

İ ç le r ine , her hangi b i r maksadla, m a d e n î veya uzvi zehir l i b i r madde kat ı lmış olanlar.

Madde 110 — Muayene ve tahl i l için, l â b o r a t u v a r a g ö n d e r i l m e k üzere a l ınacak numune mik ta r ı salamura, tuzlama, kuru ve tü t sü lenmiş ba l ık l a r için 150 gram, ba l ık ezmesi, havyar, tarama ve ba l ık y u m u r t a s ı için 50 gram, kutu ba l ı ğ ı veya bunlardan tu lum ve sair ambalajlarda s a t ı l an l a rdan b i r kutu veya b i r or i j ina l amba l a jd ı r .

XI — Yumurta ve yumurta konserveleri

Madde 111 — Yaln ızca (iyumurta) tabirinden tavuk yumur tas ı an laş ı l ı r . Diğer h a y v a n l a r ı n y u m u r t a l a r ı , o hayvan ın adile satı l ır , ( ö r ­dek yumur t a s ı v. s.) g ib i .

Madde 1112 — (Taze yumurta) , kendine mahsus tabi i koku ve lez­zette olacak ve haricen kuru kuruya temizlenmekten başka h i ç b i r mua­mele g ö r m ü ş bu lunmıyacak t ı r . Sekiz günlük ten ziyade olan yumurtalar, tafce yumurta adile sa t ı lamaz.

(Gün lük yumurta) adı , b i r gun önce y u m u r t l a n m ı ş yumurtaya ve­r i l eb i l i r . Ticarette s a n d ı k l a r i l e sat ışa ç ı k a r ı l a n yumurtalar, taze yumur­ta adiyle sa t ı lamaz. Ki reç iç inde saklanan veya üzer ine si l ikat sü rü len yahut buzhanede saklanarak veya diğer b i r suretle muhafaza edilerek sat ı lan yumurtalar, ancak ne şek i lde muhafaza edi lmiş o l d u ğ u beyan edi­lerek sat ı l ı r . Perakende olarak sa t ı lan yumurtalar, mahallerinde en serin b i r yerde sak lanacak t ı r .

Madde 113 — Muhafaza ed i lmiş y u m u r t a l a r ı n , sand ık veya paket­le r i üzer inde , harf ler in in yüksekl iğ i 2 santimetreden aşağ ı 'olmamak üzere, muhafaza tarz ın ı ıgösteren bir etiket yap ı ş t ı r ı lmak mecburidir . (Ki reç le sak lanmış t ı r , 'buzhanede sak lanmış t r r ) g ib i .

M a d d e 114 — Ça t lak yumurtalar , içi b o z u l m a m ı ş ise, sa t ı l ab i l i r , iç i bozu lmuş veya içi lekeli ve içi k i r l i yumurtalar, ancak sanayide veya h a y v a n l a r ı n beslenmesinde k u l l a n ı l m a k üzere k ı r ı lmış olarak sa t ı l ı r .

Madde 115 — Gerek butun içinin ve gerek yalnız sa r ı s ın ın veya yalnılz beyaz ın ın kurutulmak suretiyle ima'l edilen (yumurta konserve tozu), y u m u r t a n ı n terkibinden hiç b i r g ıda maddesinin ç ı k a r ı l m a m a s ı veya har iç ten bir m'ad'de k a t ı l m a m a s ı ş a r t i y lb y a p ı l m i ş o lma l ıd ı r . Bun­l a r a m u h a f a z a l a r ı iç in , hususi talimatnamesinde gös ter i len nispette 'ol­mak üzere asid borik yahut yüzde 10 u geçmemek üze re tuz veya şeker konulabi l i r .

IMadde 116 — Sa r ı s ın ın içine boya mahlü'Meri ş ı r ınga etmek veya yumurt layan h a y v a n l a r ı suni olarak b o y a n m ı ş g ı d a l a r i le beslemek su­retiyle, yumurta s a r ı l a r ı n ı boyamak yasak t ı r .

Mad'de 117 — Y u m u r t a l a r ı n k a b u k l a r ı n ı n , harioen, z a r a r l ı olmayan nebati maddelerden ve hususi talimatnamesinde k u l l a n ı l m a s ı n a mü­saade edilen boyalardan g a y r ı maddeler i l e b o y a n m a s ı yasak t ı r .

Madde 118 —• Yumur ta yerine kaim olmak ve bunun yerine ku l la ­n ı l m a k üzere, ne şekil ve surette olursa olsun, her hangi yabanc ı müs­tahzar bir maddenin sa t ı lmas ı yasakt ı r .

Madde 119 — Yumurta lar , a ş a ğ ı d a yazıl ı haillerde, h i l e l i veya tağ­şiş ed i lmiş s a y ı l ı r :

a) Vas ı f l a r ı , 112 n c i maddede yaz ı l ı ş a r t l a r a uygun b u l u n m a d ı ğ ı halde taze ve g ü n l ü k adiyle s a t ı l an yumurtalar,

b) Vas ı f l a r ı , 115 inc i maddede beyan edilen ş a r t l a r a uygun b i r şek i lde o lmıyan veya z ikredi len maddede muhafaza için y a z ı l a n l a r d a n g a y r ı maddeler i lâve ed i lmiş bulunan konserve yumurta toz la r ı ,

c) S a r ı l a r ı , suni olarak b o y a n m ı ş o lan yumurtalar .

M a d d e U20 — Yumurta lar , a şağ ıda yazı l ı hallerde, s ıhha te az veya çok zarar verecek derecede bozuk s a y ı l ı r :

a) i Bbzulmıulş, kokmuış, k i r l e n m i ş o l a n yumurtalar , b ) K a b u k l a r ı , 117 rnci maddede tesbit edilen suretten g a y r ı b i r

şek i lde boyanmılş o lanlar , c) 118 inc i maddeye mugayir olarak, yumurta adiyle s a t ı l an müs ­

tahzar madldeler.

M a d d e 121 — Yumur ta l a r , a şağ ıda y a z ı k hailde, s ıhha t i haf i f veya a ğ ı r surette ih lâ l edecek derecede tağşiş e d i l m i ş s a y ı l ı r :

İç ine , a ğ ı r maden e m l â h ı veya arsenik m ü r e k k e b a t ı veya sa i r ze­h i r l i b i r madde k a t ı l m ı ş olan yumurta toz la r ı .

Madde 122 — Muayene ve tahli l için, l â b o r a t u v a r a g ö n d e r i l m e k 'üzere a l ınacak numune m i k t a r ı kabuk lu yumurtadan 10 adet ve yumurta t oz l a r ından a m b a l a j ı k ü ç ü k ise, 50 gramdan az olmamak üze re b i r o r i j i ­nal kutu, b ü y ü k ise 50 g r a m d ı r .

XII — Perhiz yiyecekleri

Madde 123 — Terkibindeki gıda unsur l a r ın ın , muayyen b i r tedavi m a k s a d ı iç in , aza l t ı lmas ı veya çoğal t ı lması suretiyle haz ı r l anan g ıda i maddelere (perhiz yiyecekleri) denir.

Madde 124 — Perhiz yiyeceklerine, i lâve edilen her nevi tad ver ic i ve besleyici maddelerin cins ve m i k d a r l a r ı ve bunlardan tuzsuz veya az tuzlu ad ı a l t ı nda sa t ı l an l a r ın ihtiva ettikleri tuz nispeti, a m b a l a j l a r ı üze­rinde gös te r i lmiş o lmal ıd ı r .

Sayfa : 3652 (Resmî

Madde 125 — 'Bir kaç maddeden ibaret olarak yap ı lm ı ş perhiz yiye­ceklerinde, terkibine giren gıda maddelerinin nevi ler i ve bu meyanda şeker veya tad ver ic i d iğer maddeler varsa, b u n l a r ı n da cins ve m i k t a r ı , a m b a l a j l a r ı üzer inde veya tarifesinde yazıl ı bu lunacak t ı r .

M a d d e 126 — Perhiz yiyeceklerinin a m b a l a j ı üzer inde , imal edenin veya sa t an ın ticari unlvanı ve adresi veya tescil ed i lmiş markas ı bulu­nacak t ı r .

Madde 127 — G lü ten ekmeklerinin a m b a l a j ı üzer inde , iht iva ettiği yağ, su ve idrat dö karbon nispetlerinin yaz ı lmış o lmas ı mecburidir .

Madde 128 — Perhiz yiyeceklerine, her ne suretle olursa olsun de-vai b i r vasıf veri lmesi yasakt ı r . Ancak mukavvi ha s sa l a r ı hakk ında tari­felerinde yaz ı l an veya (şeker h a s t a l a r ı n a mahsusdur) gibi r ek lâm mahi­yetini haiz o l m ı y a n k a y ı d l a r bundan müstesnadı r .

Madde 129 — i çer i s ine devai maddeler ka t ı lmış perhiz yiyecekleri , i spençiyar i ve t ıbbi m ü s t a h z a r sayı l ı r . V e 1262 sayı l ı i spençiyar i ve t ıbbi m ü s t a h z a r l a r kanunu h ü k ü m l e r i n e tabidir.

Madde 130 — Perhiz yiyecekleri , a şağ ıda yaz ı l ı hallerde, tağşiş edi lmiş veya h i l e l i s ay ı l ı r :

a) Muhtev iya t ı , a m b a l a j ı üzer indeki yazıya terkib, nevi veya mik-dar i t ibar iyle uymıyan ,

b) 128 inc i maddeye mugayir olarak, devai hassay ı haiz o l d u ğ u kayıt ve beyan edilen,

c) Yabanc ı maddeler ka t ı lmış olan.

Madde 131 — Perhiz yiyecekleri , a şağ ıda yazılı halde, s ıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk s a y ı l ı r :

Küf lü , k o k m u ş , ac ı l a şmış veya sair b i r suretle t egayyü r etmiş bulunan.

Madde 132 — Perhiz yiyecekleri , a şağ ıda yazılı halde, s ıhhat i haf i f 'veya ağ ı r surette ih lâ l edecek şeki lde tağş iş edi lmiş say ı l ı r :

i ç le r ine , her hangi bir maksatla, madenî veya uzvi zehir l i bir mad­de ka t ı lm ı ş olan. -

Madde 133 — Muayene ve tah l i l için, l â b o r a t u v a r a gönderi lmeıc üzere , a l ınacak numune m i k d a r ı 250 gramdan az olmamak üzere küçük ambalajlardan b i r veya i k i or i j inal kutu Veya paket ve b ü y ü k olan am­bala j lardan 250 g r a m l ı k b i r kutu veya pakettir.

XIII — Hazır sebze çorbalıkları ve salça

Madde 134' — U n l u ve hamur lu maddeler i le kuru sebze veya ye­n i lmeğe e lver iş l i mantar, tuz, biber, yağ ve bahar ka r ı ş t ı r ı l a r ak yapı l ­mış, çorba ihza r ına mahsus maddelere (haz ı r ço rba l ık ) adı ver i l i r .

Maldde 135 — Haz ı r sebze ço rba l ık l a r ın ın terkibinde, tuz m i k d a r ı yüzde 20 ve su mikda r ı yüzde 15 nispetini geçmemel id i r .

Madde 136 — Taze domates usaresinin teksif edilmesinden elde edilen, koyu ve hamur hal ine ge t i r i lmiş maddeye (domates ezmesi veya salças ı ) denir.

Domates ezmesinin terkibindeki tuz mik ta r ı yüzde 12 y i geçmiyecek ve domatesten başka diğer meyve veya sebze ezmelerini ve her hangi b i r yabanc ı maddeyi ve h içb i r b o y a y ı ihtiva etmiyecektir.

Madde 137 — H a z ı r ço rba l ık l a r ın a m b a l a j ı üzer inde , içindeki mad­delerin cins ve mik ta r ın ı , nas ı l ku l l an ı l acağ ın ı ve âmi l in in ad ın ı ve ad­resini gösteren bir etiket bu lunacak t ı r .

Madde 138 — H a z ı r ço rba l ı k l a r ve domates ezmesi, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edi lmiş veya h i l e l i s ay ı l ı r :

a) Ambalajı üzer inde mevcud etiketinde yazı lan terkibine uygun o l m ı y a n haz ı r ço rba l ık l a r ,

b) içer i s ine , domatesten başka her hangi bir sebze vdya meyve yaihut yabanc ı b i r madde ka t ı lmış veya boya k o n u l m u ş olan domates ezmesi.

Madde 139 — H a z ı r ço rba l ı k l a r ve domates ezmesi, aşağıda yazılı hallerde, s ıhha te az veya çok zarar verecek derecede bozuk say ı l ı r :

a) K o k m u ş , küf lenmiş , ac ımış veya diğer bir suretle tegayn'ur et­miş olanlar ,

b) i ç ine , yen i lmeğe elverişl i o lmıyan mantar k o n u l m u ş haz ı r seb­ze ç o r b a l ı k l a r ı .

M a d d e 140 — Haz ı r ç o r b a l ı k l a r ve domates ezmesi, aşağ ıda yazılı halde, s ıhha t i hafif veya ağ ı r surette ih lâ l edecek şekilde tağşiş edil­m i ş s ay ı l ı r ;

Gazete) ^ E Y L Ü L 1942

i ç l e r ine , uzvi veya maden î zehir l i bir madde ka t ı lmış bulunan­lar.

M a d d e 141 — Haz ı r ço rba l ık l a rdan ve domates sa lças ından , mu­ayene ve tahli l için l â b o r a t u v a r a gönde r i lmek üzere, a l ınacak numune mik ta r ı 150 gramdan az olmamak üzere kutu, küçük torba gib i amlbulâj-lar iç inde sa t ı l an la rdan bi rer ori j inal ambalaj ve açık sa t ı l an la r i le b ü y ü k ambalajlardan 150 g ramdı r .

XIV — Unlar, irmik, nişasta

Madde 142 — Muhte l i f cins h u b u b a t ı n ve kuru sebzelerin ayrı ayı ı öğü tü lmes iy le elde edilen (unlar) , istihsal edi ldikler i hububa t ın ve ku­ru sebzelerin adiyle sat ı l ı r . (Buğday unu, çavdar unu v. s.) g ib i .

Madde 143 — U n l a r ı n terkibinde, yüzde 5 i geçmemek ü /e re , za ra ı l ı b u l u n m ı y a n ve ay r ı lmas ı kab i l o lmıyan diğer cins hububat ve kuru sebze unu bulunabi l i r . Yalnız b u ğ d a y ununda, çavdar nispeti yüzde 10 a kadar o labi l i r .

Husus i ambalajlar içinde muhtelif isimler ile. sat ı lan hububat ve ku ru sebze un la r ı , en i y i cinsden ve iyice temizlenmiş olan iptidai mad­delerden y a p ı l m ı ş o l m a l ı ve bunlar , açık olarak sat ı lan nevilerinden daha yüksek vas ı f l a rda b u l u n m a l ı d ı r . B u kabi l unlarda, selüloz mik ta r ı yüzde 0,5 ten ve kül mik ta r ı yüzde 1,5 tan fazla o lmamal ıd ı r .

Madde 144 — U n l a r d a böcek, kurd, küf, za ra r l ı nebati tohumlar, maden î maddeler, destere talaşı ve sair yabanc ı c is imler bulunmaya­caktır .

Madde 145 — U n l a r ı , beyazlatmak için veya diğer her hangi bit maksatla, k imyevi maddeler i le muamele etmek yasaktır .

Madde 146 — i r i öğü tü lmüş ve kepek ve ince undan ayr ı lmış buğ­day m a h s u l ü n e ( i rmik) denir.

(Nişas ta ) b u ğ d a y , mıs ı r ve p i r inç g ib i hububattan veya patatesten usu lüne göre istihsal edi l i r . Sat ı l ığa ç ıkar ı lan nişas tanın üzer inde hangi maddeden yapı ld ığ ın ı gösteren bir etiket bu lunacak t ı r . (Ruğday nişas­t a s ı v. s.) g ib i .

M a d d e 147 — 143, 144 ve 145 inci maddeler hükümle r i i rmik ve n işas taya da şami ld i r .

Madde 148 — U n , i rmik ve nişasta, aşağ ıda yazıl ı hallerde, tağşiş ed i lmiş veya h i l e l i say ı l ı r :

a) 143 üncü maddede tesbit edilen nispetten fazla diğer hububat ve kuru sebze un l a r ı n ı havi bulunan hububat vc kuru sebze unlar ı veya mtezkûr maddede beyan edilen vasıf ve şa r t l a ra uygun ol miyar hususi amba la j l ı hububat ve kuru sebze un l a r ı ,

b) 145 inci maddeye mugayir olarak, kimyevi maddeler ile mua­mele edi lmiş olanlar,

c) Üze r inde movout etiketindeki yazısına uygun olmıyan nişasta lar,

ç) ' İçlerine, testlere tala'şı ve sair her hangi bir madde kar ış t ı r ı l mış bulunanlar.

Madde 149 — U n , i rmik ve nişasta , aşağıda yazılı halde, s ıhhat i az veya çok zarar verecek derecede bozuk say ı l ı r :

Kız ışmış , ekşimiş, ac ımış , küf lenmiş , böceklenmiş , ku r t l anmış , özi böcekler t a ra f ından yenmiş veya d iğer b i r suretle t agayyür e tmiş bu lunanlar yaihut zarar l ı nebat t o h u m l a r ı m ihtiva edenler.

Madde 1 5 0 — U n , i rmik ve nişasta , aşağ ıda yazılı halde, s ıhhat hafif veya ağ ı r surette ihlâl edecek şeki lde tağşiş edi lmiş say ı l ı r :

İç le r ine , her hangi bir maksatla, zehir l i maddeler kat ı lmış olanbu

Madde İ S İ — U n , i rmik ve n işas tadan, muayene ve tHhlil i ' ' in l âbo ra tuva ra g ö n d e r i l m e k üzere a l ınacak numune miktar ı 250 g r a m d ı r

XV — Ekmek, tazyik edilmiş maya, kabartma tozları, makama, şehriye, tarhana vc emsali maddeler

Madde 152 — Yalnız (ekmek) tabiri , buğday unu ile yapı l ını ' olan ekmeğe mahsustur. Diğer cins unlar ile yap ı l an ekmekler, o unıı• adiyle an ı l ı r . (.Çavdar ekmeği ,mıs ı r ekmeği) g ib i . 'Nispeti yüzde 10 ı geçmemek şar t iyle , ekmek ununa kat ı lan , ç avda r gibi ekmek y a p ı l a b i len diğer cins un la r ın ad la r ın ı zikrebmek mecburi deği ld i r .

(Çavda r ekmeği) adile sat ı lan ekmekte, yüzde 20 den fazla huğdu unu bulunamaz,

7 E Y L Ü L 1942 (Resmî Gazete)

Madde ]'53 — Ekmek imaline mahsus unlar i y i cisten olacak ve ekmek y a p m a ğ a elveriş l i vas ı f la rda bu lunacak t ı r . Her cins ekmeklere tuzdan ve mayadan veya maya vazifesini gören maddelerden başka c i ­simler ( şap , göztaşı , v. s.) i lâvesi yasakt ı r .

Ekmeğe konulan tuz mik ta r ı , yüzde 0,60 dan fazla o lmıyccakt ı r .

Madde 154 — Ekmek imalinde ku l l an ı l a cak b u ğ d a y ve çavdar un­la r ın ın vasıf lar ı aşağıda \ azılı hadlerde o l m a l ı d ı r :

Sayfa : 3653

B u ğ d a y unu

Ç a v d a r unu

% 13 % 10

% 14 % 10,5 (aızotlu maddeler)

Rutubet (en çok) K u r u gluten (en az) •(Glütenler kâfi derecede eles-t iki o lacak t ı r ) (Asididte (en ç o k ) , ( sü l für ik asid üzer inden) ı% 0.05 % 0.05 Selüloz (en çok) % 0,45 % 0,47 Nişas ta % 75 % 75,5 K ü l (en çok) % '1 % 1,50

(Bu kül ler , idroklor ik asitte er i t i ld iğ i zaman, b u ğ d a y d a 0,20 den ve ç a v d a r d a 0,30 dan fazla erimiyen kum k a l m a m a l ı d ı r . )

Madde 155 — Her m ı n t a k a n m i t iyadına , m a h s u l ü n ü n cins ve ne­vine ve iht iyacına tekalbül etmek üzere , yukark i maddede yazıl ı hadler dâh i l inde kalmak şar t iyle , 'bir" veya muhtelif cins ekmek çeşni ler i , ma­ha l l î (belediyelerince tertip edilerek ekmekler h u çeşni ler üze r inden ima l edil i r .

Madde 156 — Fevka lâde hallerde veya 154 üncü maddede yazı l ı vas ı f larda ekmeklik un tedariki m ü m k ü n o l m a d ı ğ ı takdirde, ekmek­l ik un l a r ın vas ı f lar ı ve terkipleri î c r a V e k i l l e r i Heyetinin müsaades iy le değiş t i r i lebi l i r .

Madde 157 — (Francala) denilen hâs ekmek ile (s imit) , (pide) ve saire g ib i m a h a l l î i t iyadlara uygun şekil ve «urette ihzar edilen ma-m u l â t için, m a h a l l î belediyelerince, 154 uncu maddede yazıl ı b u ğ d a y unu vas ı f lar ı dâh i l inde bulunmak ve cinsi ve gıdai k ıymet i daha yük­sek olmak üzere , muhtelif hali talar tertip olunur.

Madde 158 — Her cins ve nevi ekmeklik unlar ve ekmekler acı l ık , ekşi l ik , fena k o k u ve sair t a g a y y ü r d e n â r i olacak ve kurt , böcek, taş , toprak ve diğer maden î veya nebati yabanc ı maddeleri ihtiva etmiyecek-t ir . Ekmeklerde, 100 gram kuru maddede, b u ğ d a y ekmeğinde yüzde 0,30 dan ve çavdar ekmeğinde yüzde 0,10 dan fazla kum (silis) b u l u n m ı y a -cakt ır .

Madde 159 — Ekmek ve emsali m a m u l â t , i y i b i r surette p işmiş ola­cakt ı r . Bun la r ın terkibindeki su mik ta r ı , b u ğ d a y e k m e ğ i n d e - y ü z d e 37 den, çavdar ekmeğinde yüzde 42 den, francalada yüzde 36 dan, pidede yüzde 37 den ve simitte yüzde 24 ten fazla b u l u n m a m a l ı d ı r .

Evsaf ı 154. üncü maddede göster i len unlardan y a p ı l a n ekmeklerde, kül mik ta r ı , 100 gram kuru madde hesabiyle ve ekmeğe ' konulan tuzun tenzilinden sonra, b u ğ d a y ekmeğinde yüzde 1,1 den ve çavdar ekmeğin­de yüzde 2 den fazla o lmıyacakt ı r .

Madde 160 — Çinko veya galvanize saç yahut ku r şun levhalar i le k a p l a n m ı ş hamur teknelerinin k u l l a n ı l m a s ı yasakt ı r .

Madde 161 — (Tazyik ed i lmiş maya) tabirinden, suyunun b i r kıs­mı g ide r i lmi ş , yüksek kuvvette, müs t ahza r b i r t a h a m m ü r mayas ı an laş ı l ı r . B u şekil maya, yap ı şkan olmamak üzere, nemli , hamur k ıvamında veya gevrek b i r halde, sa r ı k ı r m ı z ı m t ı r a k renkte ve t a h a m m ü r mahsu l â t ı n ı an­d ı ran hafif ekşimsi kokuda, mütecan is b i r kü t leden ibaretir.

M a d d e 162 — T a z y i k e d i l m i ş maya, taze ve tabi î kuvvet ve faal i­yette oloıal ı , tefessüh veya herhangi b i r suretle tagayyur etmiş bulun­m a m a l ı ve nişasta veya maden î maddeleri ve yüzde 75 ten fazla suyu iht iva etmemelidir.

Madde 163 — ( B i r a m a y a s ı ) , m ü n h a s ı r a n bu nam i le sat ı l ı r . B i r a mayas ın ın , tazyik ed i lmiş maya i le k a r ı ş t ı r ı l m a s ı yasakt ı r .

Madde 164 —> (Hamur kabartma tozlar ı ) diye, arada maya olmak­sızın yalnızca , karbonit asid ç ı k a r m a k suretiyle hamuru kabartan müs ­tahzarlara denir. Hamur kabartma tozu olarak k u l l a n ı l a c a k maddeler, amonyom karbonat, amonyom bikarbonat ve am'onyom sukarbonat i le sud b i k a r b o n a t ı n fosfat asid, pirofosfat asid, t a r t a r ı , ıtartrik asid ve sitrik asid ıgibi za ra r s ı z asidllerim m ü r e k k e b a t i i l e o l a n m a h l u t l a r ı n d a n iba­rettik.

Madde 165 — H a m u r kabartma toz la r ı a l ü m i n y o m m ü r e k k e b a t ı n ı sodyom k a r b o n a t ı , potasyom k a r b o n a t ı , sü l fa t l a r ı , b i sü l fa t la r ı , sül f i t ler i oksalik asidi, sabunu yahud k i l , a lçı , tebeşi r g ib i m a d e n î c i s imler i veya yukar ık i maddede i s imle r i mezkûr olanlardan gay r ı d iğer fosfa t lar ı ihti­va etmiyeoektir.

Madde 166 — H a m u r kabartma toz la r ı gayet ince b i r halde o lma l ı ve b u n l a r ı n 100 g r a m ı en az 4500 santimetre m i k â b ı faal karbonik asid hâs ı l etmelidir. Bun la ra k u m ve emsali m a d e n î veya t ü r a b î maddeler katmak yasakt ı r . D o l g u maddesi olarak iç ine un veya n işas ta konula­b i l i r .

Hamur kabartma toz la r ın ın a m b a l a j ı üzer inde , f ab r ika s ın ın veya Iba/iinin ad ı ve //eri yphud ma ıkas ı i le ı r r a l tarihlerini gösteren b i r eti­ket bu lunacak t ı r .

Madde 167 — M a k a r n a , şehr iye , kuskus ve emsali hamurlu mad­deler, m ü n h a s ı r a n sert b u ğ d a y unundan veya bunun i rmiğ inden , usulü­ne göre y u ğ u r u l a r a k muayyen şeki l ler ver i l ip kurutulmak suretiyle ya­p ı l an müstahzar lar ıd ı r . B u n l a r ı n imalindte k u l l a n ı l a c a k ip t ida î maddeler bunlar için i şbu nizamnamede gös ter i len vasıf larlda o l m a l ı d ı r .

Madde 168 — Makarna , şehr iye ve kuskusa p i r inç , mıs ı r , çavdar , arpa ve diğer u n l a r ı n ve n i şan ın k o n u l m a s ı yasakt ı r .

Madde 169 — Yumur ta i le yap ı lmas ı mutat olan veya yumur t a l ı g ib i g ö r ü n e n y u m u r t a l ı makarna ve şehr iye ve d iğe r hamur kesmeleri i le pandispanya g ib i müs tahza r l a r ın , beher k i l o g r a m ı n d a en az 150 gram yumurta b u l u n m a l ı d ı r /

Madde 170 — Yağ l ı çörek ve b ö r e k g ib i yağ l ı hamur müs tahza r l a ­r ın ın imalinde ku l l an ı l an yağlar , b u nizamnamede tesbit edilen yemek­l ik yağ l a r ın b ü t ü n vas ı f la r ın ı haiz o lmal ıd ı r .

Madde 171 — Süt lü vasfı i le sa t ı lan hamar müs tahza r l a r ın ın , bu ni ­zamnamede gös te r i l en vas ı f l a rda bulunan süt veya sü t konservesi i le y u ğ u r u l m u ş o lmas ı şar t t ı r .

Madde 172 — Makarna ve emsali hamur müs tahza r l a r ı , ancak, hu­susi talimatnamesinde k u l l a n ı l m a s ı n a m ü s a a d e edilen maddeler i le bo­yanabi l i r . B u g ib i b o y a l ı o l a n l a r ı n a m b a l a j ı üzer inde , mezkûr talimat­namede beyan edilen şekil ve surette olarak, (boya l ıd ı r ) kel imesi kola> -ca görülebi lecek b ü y ü k l ü k t e ve okunak l ı b i r tarzda yaz ı l ı bu lunacak t ı ı

M a d d e 173 — Makarna ve şehr iye g ib i m ü s t a h z a r l a r ı n a b l a l â j l a r ı üzer inde, imal ed i ld ik le r i f ab r ikan ın ad ı ve yeri Veya m a r k a s ı yazı l ı ola­cakt ır .

Madde 174 — M u h t e l i f şekil ve vas ı f la rda olmak üzere şeker l i veya şekersiz, yağl ı veya yağsız, tuzlu yahut süt lü olarak (b isküvi ) adiyle y a p ı l a n m a m u l â t t a ku l l an ı l acak u n l a r ı n francala imaline mahsus olan b u ğ d a y unu vasıf ve ş a r t l a r ı n ı haiz o lmas ı ve bunlardan süt lü ve yağl ı b u l u n a n l a r ı n , bu nizamnamede tesbit edilen vas ı f l a rda olmak üzere, sut. süt yağı veya yemeklik sulb y a ğ l a r i le y a p ı l m a s ı şar t t ı r .

Madde 175 — Bisküvi ler in a m b a l a j ı üzer inde , muhtelif şek i l l e r ine göre , cins ve neviler ini ve markas ın ı gös te ren b i r etiket bu lunacak t ı r . •

Madde 176 — (Tarhana), m a h a l l î t eamül le re g ö r e un, yoğur t , b i ­ber ve tuz g ib i maddelerin y u ğ u r u l u p k u r u t u l m a s ı suretiyle y a p ı l a n b i r müs tahza rd ı r . T a r h a n a n ı n imalinde k u l l an ı l an ipt idai maddeler, bu nizamnamede yazıl ı vas ı f la r ına uygun* olacakt ı r .

Madde 177 — Ekmek ve emsali maddeler, tazyik ed i lmiş maya, ka­bartma tozlar ı , makarna ve sair hamur müs t ahza r l a r ı , b isküvi ve tarha­na aşağ ıda yazıl ı hallerde, tağşiş edi lmiş veya h i l e l i sayı l ı r .

a) B u ğ d a y ı n gayr ı , ekmek yap ı l ab i l en d iğer b i r undan yapı l ım ş o lduğu halde, bu unun cinsi b i ld i r i lmiyerek sadece (ekmek) adiyle satı­lan sair nevi ekmekler,

b) İç inde, yüzde 10 dan fazla olarak diğer cins un i le yap ı l r r ı s olan ekmekler veya yüzde 20 den fazla b u ğ d a y ununu ihtiva eden çavda r ekmeği ,

c) 145 inci maddeye mugayir olarak k imyevi cis imler ile muamele ed i lmiş veya 149 uncu maddede zikredilen bozuk unlar i le yap ı lmı ş b ı-lunan ekmekler,

ç) İçer i s ine taş, toprak, kum, testere talaşı , ekmek kı r ın t ı s ı ve sa r y a b a n c ı maddeler k a t ı l m ı ş olan yahut'158 inc i maddede yaz ı l an nispetten ziyade kumu ihtiva eden ekmekler,

d) Te rk ib i , 154 üncü maddede tesbit edilen, ekmeklik un vasıf la rina uygun o l m ı y a n undan yap ı lm ı ş olan ekmekler,

Sayfa : 3654 ' ( R e s m î Gazete) 7 E Y L Ü L 1912

e) İh t iva ettiği su veya kül mik ta r ı , 159 uncu maddede tâyin edi-ılen nispetlerden fazla bulunan yahut havi o lduğu tuz mik ta r ı , 153 üncü maddede yaz ı l an hadden ziyade olan ekmekler,

f) 162 ve 163 üncü maddelerde beyan edilen vasıf ve ş a r t l a r ı n a uygun o lmıyan , tazyik edi lmiş mayalar ve b i ra mayas ı ,

ıg) 165 inc i maddede göster i len k imyevi c is imler i ihtiva eden veya 166 ncı maddede yazı l ı vas ı f la r ına uygun b u l u n m ı y a n veya yabanc ı maddeler ka t ı lmış olan hamur kabartma tozlar ı ,

h ) Y a p ı l d ı k l a r ı ip t idai maddeler, 167 nei ı nadde veçhi le , nizamna­mede tesbit edilen hususi vas ı f l a r ına uygun o lmıyan veya iç ler ine , 168 inc i maddede zikredilen cinslerdeki unlar ve nişa ka t ı lmış bulunan ma­karna, şehr iye ve kuskus,

i) Terkibler inde yumurta, yağ ve süt bulunan muhtelif hamur müs­t a h z a r l a r ı n ı n işbu maddeleri , 169, 170 ve 171 inc i maddeler veçhi le , nizamnamede göster i len hususi vas ı f l a r ına uygun b u l u n m ı y a n l a r ,

ı) 172 nei maddede tâyin edilen şekil ve suret haricinde olarak b o y a n m ı ş olan makarna ve sair hamur müs t ahza r l a r ı ,

j ) İ m a l i n d e k u l l a n ı l m ı ş olan ip t ida i maddeler, 174 ü n c ü madde veçhile, nizamnamede yazı lan hususi vas ı f la r ına uygun b u l u n m ı y a n bis­küvi le r ,

k ) Y a p ı l m ı ş o lduğu ipt idai maddeler, 176 ncı madde veçhile, ni­zamnamedeki hususi vas ı f l a r ına uygun b u l u n m ı y a n tarhana.

Madde 178 —- Ekmek ve emsali maddeler, tazyik ed i lmiş maya, makarna ve sair hamur -müstahzarlar ı , b isküvi ve tarhana aşağ ıda ya­zılı hallerde, s ıhha te az veya çok zarar verecek derecede bozuk s a y ı l ı r :

a) Acı , ekşi, küf lü , fena koku lu veya d iğer b i r suretle t a g a y y ü r etmiş olan ekmek ve emsali maddeler ile d iğer her nevi hamur müs tah ­z a r l a r ı (makarna, şehr iye , kuskus, b isküvi , tarhana v. s.),

b) İç k ı smında , i y i b i r surette y u ğ u r u l m a m ı ş un t o p a k l a r ı bulu­nan veya tamaımiyle p i ş i r i lmemiş olan veya yap ı şkan b i r halde bulunan ekmekler,

c) İçe r i s inde böcek Veya kurd ö lüsü , fare tersi, hayvan gübres i , çuval döküntüsü , kıl , ip pa rças ı , tütün kı r ın t ıs ı g ib i iğrenç ve b u l a n t ı tevl id eden cis imler bulunan ekmek ve emsali maddeler,

-ç) İç le r inde , her ne suretle olursa olsun k u r ş u n yahut ç inko ma­denlerini ihtiva eden ekmekler ve d iğer her navi hamur müs tahza r l a r ı ,

d) Taze ve tabii kuvvet ve faaliyette o lmıyan , tefessüh veya sair suretle t agayyü r e tmiş bulunan tazyik ed i lmiş maya müs tahzar ı .

Madde 179 — Ekenek Ve emsali maddeler, tazyik ed i lmiş maya. kabartma toz la r ı , makarna ve diğer her nevi hamur müs t ahza r l a r ı ve b isküvi ler , aşağ ıda yazı l ı halde, s ıhha t i haf i f veya ağ ı r surette ih lâ l edecek şeki lde tağşiş ed i lmiş s ay ı l ı r :

' İçlerine, her hangi b i r maksatla, maden î veya uzvi zehi r l i b i r mad­de k a t ı l m ı ş olanlar .

Madde 180 — Muayene ve t ah l i l edilmek üzere l âbo ra tuva ra gön­derilecek numune mik ta r ı , ekmek ve emsalinden b i r aded, makarna ve d iğer hamur m ü s t a h z a r l a r ı n d a n ve tarhanadan 250 gram, bisküvi ve pasta g ib i y u m u r t a l ı , süt lü veya y a ğ l ı m ü s t a h z a r l a r d a n 100 gram, tazyik ed i lmiş maya ve kabartma toz l a r ından 100 gramdan az olmamak üzere birer or i j inal a m b a l a j d ı r .

XVI — Meyva, sebze, mevya ve sebze konserveleri

Madde 181 — H e r tür lü yaş veya kuru meyva ve sebzeler, kendi­lerine mahsus tabii koku ve lezzette, olgun, taze ve s a ğ l a m .olacaktır.

M a d d e 182 — Meyva ve sebzelerin muhafazas ı için saf a lko l , sir­ke, bahar, tuz ve şekerden gay r ı maddeler k u l l l a n ı l a m a z . K u r u mey-valar için, hususi talimatnamesinde nevi ve mik ta r ı göster i len muhafaza maddesi de ku l l an ı l ab i l i r .

Madde 183 — Meyva ve sebze konservelerinin k u t u l a r ı üze r inde , cins ve nevileri i le f a b r i k a s ı n ı n veya bayi in in ad ın ı ve yer in i gösteren bir etiket bulunur.

Madde 184 — Meyva Veya sebze konservelerinin k u t u l a r ı , şişkin o l m a m a l ı ve i ç le r inde s ıhha te za ra r l ı olan h i ç b i r maden ımürekkebatı b u l u n m a m a l ı d ı r .

Madde 185 — Sebze konserveleri, yeşil renk vermek için, b i r mik­tar b a k ı r sü l f a t ın ı hav i o lab i l i r . Ancak, bundan müteve l l i t maden î ba­

k ı r , süzü lmüş olarak, konserve sebzenin b i r k i l o g r a m ı n d a 100 mil igra­mı geçmemel id i r .

Madde 186 — Sirke veya salamura i le yap ı lmış tuışıı yahut diğer sebze konservelerini havi olan m a d e n î k a p l a r ı n içerisi , za ra r l ı bulun­m ı y a n ve kab i l i nüfuz oltmıyan bir vernik tabakas ı i le veya terkibinde k u r ş u n murekkelbatı mevcut b u l u n m ı y a n sağ lam b i r s ır (emay) i le k a p l a n m ı ş o lmal ıd ı r .

Madde 187 — M e y v a ve sebzeler ve bunlann konserveleri, aşağıda yaz ı l ı hallerde, tağşiş edi lmiş veya h i l e l i say ı l ı r :

182 nei maddede tesbit edilenlerden başka maddeler i le konserve ed i lmiş olan meyva ve sebzeler,

Madde 188 — M e y v a ve sebzeler ve konserveler, aşağ ıda yazı l ı hal­lerde, s ıhha te az veya çok zarar verecek derecede bozuk say ı l ı r :

a) Çürümüş , kokmuş , küf l enmiş ç imlenmiş , acımış, k u r t l a n m ı ş böcek lenmiş veya diğer her hangi bir suretle b o z u l m u ş olun yahut han ı b i r halde bulunan meyva ve sebzeler,

b) K u t u l a r ı şişkin bulunan veya iç inde za ra r l ı bir maden mürekke-b a t ı mevcut olan konserveler,

c) 185 inci maddede tâyin edilen nispetten fazla maden î bak ı r ı ih­tiva eden sebze konserveleri,

ç) 186 ncı maddede yazılı şeki lde o lmıyan madenî kaplar iç inde bulunan t u r ş u l a r ve konserve sebzeler.

Madde 189 — Meyva ve sebzeler ve konserveler, aşağ ıda yazıl ı hal­lerde, s ıhha t i haf i f veya ağı r surette ih lâ l edecek şeki lde tağşiş edi lmiş sayı l ı r .

Her ne maksatla olursa olsun, madenî veya uzvi zehir l i b i r madde i le muamele edi lmiş olan meyva ve sebzeler i l e içer is ine zehi r l i b i r cisim i lâve ed i lmiş bulunan konserveler.

Madde 190 — Muayene ve tahl i l edilmek üzere l âbora tuvara gön­derilecek numune m i k d a r ı , meyva ve sebzelerden 250 grarn, konserveler­den or i j inal bir kutu ve açık olarak sa t ı lan t u r şu l a rdan 230 g r amd ı r .

XVII - Bal

Madde 191 — (Bal) tabirinden, a r ı l a r d a n elde edilen bal anlaş ı l ı r . Balmumundan hücre le r iç inde bulunan ve hiç bir yabanc ı maddeyi ih­tiva etmiyen tabii ba la (petek ba l ı ) vc balmumundan, hangi bir usul ile, av r ı lmış olan bala ( süzü lmüş bal ) denir. -Bal gümeçle r in in güneşe ko­n u l m a s ı veya haf i fçe ıs ı t ı lması suretiyle yahut hususi cihazlar vasıltt-siyle elde edilen beyaz renkl i süzme bala (saf bal) ve gı imeçlerin par­ç a l a n a r a k kıl t o r b a l a ı a konulup s ık ı lması veya fazla hararette ısıtıl­mas ı ile hâsı l olan sarı veya k ı rmız ı e smer imt ı r ak renkl i süzme bala (kayna t ı lmı ş ba l ) veya (âd i bal) denir.

Madde 192 — Süzü lmüş bal , yüzde 22 den fazla suyu ve yüzde 0,3 den ziyade külü iht iva etmiyecek ve asidke derecesi 100 g r a m ı n d a 4 san­timetre mikâb normal ka leviy i geçmiyecoktir . B a l , kendine mahsus gö-. rünüş , koku ve lezzette olacak ve yabanc ı hiç bir maddeyi hav i bulu:ı-mıyacakt ı r .

Madde 193 — Tab i i ba l o lmadığ ı halde, görünüşü ve k ıvamı bala benzeyen şekerl i maddeler anoak (sun'i ba l ) adı a l t ında veya cins ve nevilerine göre (melas), ( ş u r u p ) ve sair namlar i le .satılabilir. Bunla ra tabii bal ka t ı lmış olsa dahi, yine (san'i bal) adiyle sat ı l ı r . Sun ' i bal, yüzde 22 den fazla suyu havi o lmamal ıd ı r . Menşei zikredilerek sa t ıhm bal lar mutlak surette tabii ba l olacakt ı r . (De l i bal) denilen ve az çok zehir l i olan ba l ın sa t ı lması yasakt ı r .

Madde 194 — Sun ' i b a l l a r ı n k a p l a r ı n ı n üzer inde, yüksek l iğ i 2 san­timetreden aşağı olmamak üzere, açık zemin üs tüne koyu renk ile ve okunak l ı b i r surette (sun'i bal) kel imesi yazı lmış bu lunacak t ı r .

Madde 195 — Bal la r , aşağ ıda yazı l ı hallerde, tağşiş edi lmiş veya b i l e l i s a y ı l ı r :

a) 192 nei maddede göster i len nispetlerden fazla suyu veya k ü l ü »ihtiva eden süzü lmüş ba l lar ,

b ) iç ine , yabanc ı maddeler ka t ı lmış olan ba l lar , c ) (Sun'i) o lduğu halde (tabii) diye sa t ı lan yah. ı l yüzde 22 den

fazla suyu havi bulunan sun' i ba l la r .

Madde 196 — Ba l l a r , aşağ ıda yazıl ı hallerde, s ıhha te az veya çok zarar verecek derecede bozuk say ı l ı r :

a) Asidi te derecesi, 192 nei maddede beyan edilen hadden fazla olanlar,

7 E Y L Ü L 1942 (Rpgmî Gazete) Savfa : 3655

lb) T e h a m m ü r e yuz tu tmuş, ekşimiş, şeker lenmiş veya sair b i r su­retle t agayyür etmiş bulunan bal lar ve sun'i bal lar ,

c) D e i i ba l denilen ba l la r .

Madde 197 — B a l l a r ve sun'i bal lar , a şağ ıda yazı l ı balde, s ıhhat i haf i f veya ağ ı r surette ih lâ l edecek şeki lde, tağşiş ed i lmiş say ı l ı r :

İ ç l e r ine , her hangi b i r maksatla, zehir l i b i r madde k o n u l m u ş olan.

Madde 198 — Muayene 've tah l i l edilmek için. l â b o r a t u v a r a gönde­rilmek üzere a l ınacak numune m i k d a r ı , gerek tabii ve gerek sun' i bal için 150 g ramdı r .

XVIII — Şeker, şekerleme, tatlı ve pastalar

Madde 199 — Yalnız (şeker) tabirinden, şeker kamış ından veya pancardan ç ıka r ı l an ve kimyevi ad ı (sakkaroz) olan madde anlaş ı l ı r , tabi i şekerin sar ımsı olan renginin beyaza tahvi l i için, içine, hususi ta­limatnamesinde k u l l a n ı l m a s ı n a m ü s a a d e edilen boyalardan cüzi mik-darda mavi boya i l âve edi lebi l i r .

Madde 200 — (Cl ikoz) veya (glikoz ş u r u b u ) tabirinden, nisai mad­delerin kimyevi veya hayati vas ı ta la r ile şeker lend i r i lmes inden hâs ı l olan ve şu rup k ıvamında veya sulp b i r şeki lde bulunan madde anlaş ı l ı r . Buna patika) veya (nişas ta ş u r u b u ) yahut (mıs ı r ş u r u b u ) da denir. Bunun terkibinde, glikozdan başka , dekstrin, maden î maddeler ve su bulunur. Cıda maddesi olarak sa t ı lan glikoz veya gl ikoz şu rubunun , b i r k i logra­m ı n d a 40 mi l i g r amı geçmemek üzere, sü l fü rö asid bulunabi l i r .

İMadde 201 — Her tür lü yiyecek ve içeceklerde, seker yerine (sakka-r in ) , ( d ü l s i n ) , (g lüs in ) g ib i sun'i tad veren maddelerin ku l l an ı lmas ı yasakt ı r .

Madde 202 — Şeker leme, ta t l ı ve pasta tabirinden, terkibler inin baş l ıca maddesini şeker teşkil eden m ü s t a h z a r l a r an laş ı l ı r .

M s d d p 203 — Şekerc i l 'k . pas tac ı l ık v tat l ıcı l ık mamulâ t ı , sıhha­te za ra r l ı o lmıyan esanslar i le k o k u l a n d m l a b i l i r ve h"susi taljmahname sinde gıda- maddelerinde k u l l a n ı l m a s ı n a m ü s a a d e edilen maddeler i l e boyanabi l i r ve b u n l a r ı n i hza r l a r ı nda , si tr ik asid ve tartrik asid gibi za­r a r l ı o l m ı y a n uzvi asidler ku l l an ı l ab i l i r . B u m ü s t a h z a r l a r ı n imalinde, her hangi b i r maden î asid k u l l a n ı l m a s ı yasak t ı r .

Madde 204 — Şeker leme , pasta ve t a t l ı l a r a verilen is imler , b u n l a r ı n bal veya süt yağ ı veya kaymak i le ihzar edi ld iği f i k r i n i ver i r şeki lde ise, bun l a r ı n tabii bal , süt yağ ı ve kaymak i le y a p ı l m ı ş o lmas ı l âz ımdı r . (Badem ezmesi) denilen müs t ahza r ın , m ü n h a s ı r a n ta t l ı badem ve şeker­

den ima l edilmesi şar t t ı r .

Madde 205 — H e r cins ve nevi şekerci l ik , ta t l ıc ı l ık ve pas tac ı l ık m a m u l â t ı n d a ku l l an ı l a cak esas maddeler veya iç ler ine konulacak mey-va, kakao, m a r m a l â t ve sair maddeler, bu nizamnamede bunlar için tây in ve tesbit edi len 'hususi vas ı f l a r ına uygun o l m a l ı d ı r .

Madde 206 — Şeker , gl ikoz, şeker leme, ta t l ı ve pastalar, a şağ ıda yazı l ı hallerde, tağşiş ed i lmiş veya h i l e l i say ı l ı r .

a) İç ler ine , her hangi b i r yabanc ı madde ka t ı lm ı ş olanlar , b) 201 inci maddede zikredi len suni tad veren maddeler i l e yap ı l ­

mış olan her tür lü yiyecek ve içecekler , c) C l i k o z i le ima l ed i lmiş o l d u ğ u halde, şeker i l e y a p ı l m ı ş diye

sa t ı l an her nevi ta t l ı m ü s t a h z a r l a r ,

ç ) İ hza r ında , 203 üncü maddeye mugayir olarak, s ıhha te za r a r l ı olan esanslar veya hususi talimatnamesinde istimaline m ü s a a d e edilen­lerden gayri boyalar yahud her hangi b i r m a d e n î asid k u l l a n ı l m ı ş bu­lunan şeker leme, ta t l ı ve pastalar,

d) 204 üncü maddeye uygun o lmıyan b i r şeki lde y a p ı l m ı ş olan şe­kerleme, ta t l ı ve pastalar i le badem ezmesi,

f) İşbu nizamnamede tâvin ve tesbit edilen hususi vas ı f la r ın ı haiz b u l u n m ı y a n ip t ida î maddelerden ima l ve ihzar ed i lmiş olan şeker leme, t a t l ı ve pastalar.

Madde 207 — Şeker, gl ikoz, şeker leme, ta t l ı ve pastalar, a şağ ıda yaz ı l ı hallerde, s ıhha te az veya çok zarar verecek derecede bozuk sa­y ı l ı r :

a) Ava rya o lmuş , t eha l lü l e tmiş , küf lenmiş , ekş imiş veya d iğe r b i r su­retle tegayyur e tmiş bulunan veya fena kokanlar,

b) Terkibinde, 200 üncü maddede beyan edilen nispetten fazla sül­fürö asidi iht iva eden gl ikoz.

adde 208 — Şeker , gl ikoz, şeker leme, tat l ı ve pastalar, aşağ ıda ya­zılı halde, s ıhha t i hafif veya ağ ı r surette ih lâ l edecek şeki lde tağşiş ed i lmiş s a y ı l ı r :

İ ç l e r i ne , her hangi b i r maksatla, maden î veya uzvî zehi r l i b i r madde ka t ı lmış olanlar .

Madde 209 — Muayene ve t ah l i l için l â b o r a t u v a r a gönde r i lmek üzere a l ınacak numune m i k t a r ı şeker, gl ikoz, şeker leme, tat l ı ve pasta­lardan 150 g r a m d ı r .

XIX — Reçel, marmelât, pelte, pektin, meyva usareleri ve şuruplar

Madde 210 — M e y v a l a r ı n veya b u n l a r ı n bazı k ı s ı m l a r ı n ı n yahud bazı çiçeklerin veya y a p r a k l a r ı n , m a h a l l î ihtiyatlara göre şeker veya

gl ikoz veya mütehavv i l şeker (inverti) i le k a y n a t ı l m a s ı n d a n hası l olan maddeye ( reçe l ) denir. Ezi lmiş m e y v a l a r ı n veya b u n l a r ı n bazı kısım­la r ın ın , şeker veya gl ikoz i le k a y n a t ı l m a s ı n d a n elde edilen maddeye ( m a r m e l â t ) denir. Reçel veya m a r m e l â t temamen veya kısmen kuru

meyva i le y a p ı l d ı ğ ı yahud imalinde, yüzde 25 nisbetini geçmemek üze re gl ikoz ku l l an ı l d ığ ı surette, bu cihetlerin etiketlerinde açık olarak b i l ­d i r i lmesi l âz ımdı r . Reçel ve m a r m e l â t l a r ı n terkibinde, sakkaroz hesa-b i le 100 gramda 65 gramdan aşağı nispette şeker ve üçte b i r nispetin­den az miktarda mevva b u l u n m ı y a c a k t ı r . Reçel , usaresi a l ı nmı ş meyva p o s a l a r ı i le ima l edilemez.

Madde 211 — M e y v a usaresinin şeker i l e p i ş i r i l e rek veya mevva-nın su i le k a y n a t ı l ı p şeker le de p i ş i r i l e rek koyuca b i r k ıvama getirilen maddeye (pelte) denir. Bazı m e y v a l a r ı n usaresinin, pelte k ıvamına ge­t ir i lmesi m ü m k ü n o lamad ığ ı surette, bunlara bir m'ktar taze elma veya ayva usaresi yahud pe l t e leş t i rme hassas ına mal ik d iğer meyva usare­ler i veya (pektin) denilen madde k a n s t ı r ı l a b i l i r . Peltede, şeker mik­ta r ı yüzde 50 nisbetinden aşağı o lmıyacak t ı r .

Madde 212 — (Pekt in) , elma cinsinden muhtel if meyvalar i le l i ­mon s ını f ına aid meyvalardan veva b u n l a r ı n usareleri ile k a b u k l a r ı n ­dan, mahsus usul i le y a p ı l a n ve pelte, reçel , ve m a r m e l â t l a r a k ıvam ver­m e ğ e yarayan, mayi veya toz halinde ve suda eriyen b i r maddedir.

Madde 213 — Pekt in , aşağıa yazı l ı vas ı f l a r ı haiz o l a c a k t ı r :

a) M a v i şekl inde o lanın ın veya yüzde 5 nisbetinde saf toz pektini havi m a h l u l ü n ü n rengi açık esmer b i r halde o l m a l ı , koyu esmer veya b u l a n ı k o l m a m a l ı ,

b) Toz şek l inde o l an ında , kü l m i k t a r ı yüzde 12 den fazla bulun­m a m a l ı ,

c) Nişas ta , jeloz, jelat in, zamk g i b i k o y u l a ş t ı r a n maddeler kat ı l ­mış o l m a m a l ı ,

ç) H u s u s î talimatnamesinde gös te r i l enden g a y r ı b i r muhafaza maddesi k o n u l m u ş o l m a m a l ı ve hiç b i r maden î asidi ihtiva etmemelidir.

Madde 214 — Gıda maddelerine k ı v a m vermek için k u l l a n ı l a n (jelatin), hususi surette tasfiye edi lmiş , kokudan âr i ve hemen lezzet­siz b i r halde o l m a l ı ve her tü r lü uzvî ve maden î zehir ler i havi bulun­m a m a l ı d ı r . Jelatine, husus î talimatnamesinde nevi ve m i k t a r ı gösteri­lenden maada hiç b i r muhafaza maddesi ka t ı lmış o l m a m a l ı ve keza hususi talimatnames'nde t ây in edilenlerden gay r ı b i r madde ile boyan­mış b u l u n m a m a l ı d ı r .

Madde 215 — Reçel , m a r m e l â t ve pelte imalinde, nişaî maddeler k u l l a n ı l m a s ı yasakt ı r .

Madde 216 — Taze m e y v a l a r ı n s ık ı lmas ından has ı l olan maddeye (meyva usaresi) veya meyva suyu denir, (elma suyu, koruk suyu, ş ı r a ) g ib i , K u r u üzüm ile y a p ı l a n şıra . kuru üzüm şı ras ı adile sat ı l ı r . Bu nevi ş ı raya , yap ı l ı r ken , taze üzümde bulunan m i k d a r ı geçmemek üzere, su ka t ı l ab i l i r .

Suyundan tecrid ed i lmiş olan meyva usaresine (teksif ed i lmiş meyva usaresi) denil i r .

M e y v a usareleri, ç ıka r ı ld ığ ı meyvadan b a ş k a d iğer b i r i s im i le sa t ı l amaz .

Madde 217 — (Meyva usaresi) adile ticarete konulan m ü s t a h z a r a su, asidler, esanslar ve maden î maddeler ka t ı lmas ı yasakt ı r . V e bunlara hususi talimatnamesinde gös ter i lenden maada diğer b i r muhafaza mad­desi konulamaz.

Madde 218 — Teksif ed i lmiş veya teksif ed i lmemiş meyva usare­ler in in iç inde, s ıcakta veya soğuk ta olarak, şekerin eriti lmesile elde edi­

len maddeye (meyva ş u r u b u ) denir. L i m o n s ın ı f ından olan m e y v a l a r ı n

Sayfa : 3656 (Resmî

ş u r u p l a r ı n a , b u n l a r ı n koku lu bulunan k a b u k l a r ı n d a n konulabi leceği g ib i portakal ş u r b u n a pek az m i k t a ı d a sitr ik asid ka t ı l ab i l i r .

M e y v a ş u r u p l a r ı n d a , şeker mik t a r ı yüzde 65 nispetinden aşağı olamaz.

M a d d e 219 — Reçel , m a r m e l â t , pelte ve ş u r u p l a r d a hususi tali­matnamesinde gös te r i l enden başka d iğer h i ç b i r muhafaza maddesi k u l l a n ı l a m a z . V e bunlar , ancak keza hususi talimatnamesinde beyan edilen şekil ve sü i t t e olmak şar t iy le , talimatnamede zikredi len madde­ler i l e boyanabi l i r .

Madde 220 — Reçel, ma rme lâ t , pelte, meyva usaresi ve ş u r u p l a r ı n şişe, kavanoz veya ku tu l a r ı üze r inde , ihzar ed i ld ik le r i meyvan ın cins ve nevini ve bunlardan reçel ve m a r m e l â t ı n gl ikoz i le imal edilenlerinin bununla yap ı ld ığ ın ı , âmi l l e r in in ad l a r ı ve mahaller i i le b i r l ik te gösteren b i r etiket b u l u n a c a k t ı r . V e pektinin a m b a l a j ı üzer inde , keza â m i l i n i n i smi ve maha l l i i le beraber, ku l lanma tarzı yaz ı lmış olacakt ı r .

Madde 221 — Reçel , m a r m e l â t , pelte, pekl in, jelatin, meyva usa­resi ve ş u r u p l a r , a şağ ıda yazı l ı hallerde, tağşiş ed i lmiş veya h i l e l i sayı­l ı r :

a) Te rk ib i erindeki şeker veya meyva mik t a r l a r ı , 210 uncu maddede göster i len hadlerden aşağ ı olan yahut m e z k û r maddede k o n u l m a s ı n a mü­saade edilen nisbetten fazla olarak gl ikoz bulunan veya temamen gl ikoz i le yap ı lmı ş olan reçel ve m a r m e l â t l a r ,

b) Usaresi a l ınmış meyva posa l a r ı i le yap ı lmı ş olan veya kuru meyva i le ima l o l u n d u k l a r ı halde, etiketlerinde, bu suretle yap ı lm ı ş bu­l u n d u k l a r ı yazı l ı o lmıyan reçel ve m a r m e l â t l a r .

c) Terkib ler indeki şeker m i k t a r l a r ı , 211 ve 218 inc i maddelerde göster i len nispetlerden aşağı bulunan yahut temamen veya k ısmen g l i ­koz i l e ihzar ed i lmiş olan pelte ve ş u r u p l a r ,

ç) Suni tad veren maddeler (sakkarin, v. s.) i le imal ed i lm i ş olan reçel , m a r m e l â t , pelte ve ş u r u p l a r ,

d) Y a p ı l d ı k l a r ı meyvan ın gay r ı d iğer b i r meyvanm adile sa t ı lan yahut yabanc ı her hangi b i r madde i le kar ış ık olan reçel, ma rme lâ t , pelte, meyva usaresi ve ş u r u p l a r ,

e) Nişa i maddeleri ihtiva eden reçel , m a r m e l â t ve pelteler, f) Meyva usaresi i l e ihzar edilmiyerek, her hanıgi bir esans ve asid

ile y a p ı l m ı ş bulunan ş u r u p l a r , g) 213 üncü maddede beyan edilen vas ı f l a ra uygun b u l u n m ı y a n

(pektin) 1er,

lı) 214 üncü maddede yaz ı lan ş a r t l a n haiz o lmıyan ı ' jelâtin) 1er,

i) Hususi talimatnamesinde tesbit edilenlerden maada d iğer mu­hafaza maddeleri i l âve ed i lmiş olan reçel , m a r m e l â t , pelte, pektin, jela­tin, meyva ussaresi ve ş u r u p l a r ,

j) Husus i talimatnamesinde zikredilenlerden b a ş k a d iğer boya mad­deleri i le b o y a n m ı ş olan reçel, ma rme lâ t , pelte ve ş u r u p l a r ,

k ) Muh tev iya t ı k a p l a r ı üze r inde mevcut etiketlerine uygun olmı­yan reçel , m a r m e l â t , pelte, meytva usaresi ve ş u r u p l a r .

Madde 222 — Reçel , m a r m e l â t , pelte, pektin, jelatin, meyva usaresi ve ş u r u p l a r , a şağ ıda yazı l ı hallerde, s ıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk s a y ı l ı r :

T a h a l l ü l e tmiş , kü f l enmiş , ekş imiş , fena b i r koku peyda etmiş veya d iğer b i r şeki lde t a g a y y ü r e tmiş bulunanlar.

Madde 223 — Reçel , m a r m e l â t , pelte, pektin, jelatin, meyva usare­si ve ş u r u p l a r , a şağ ıda yazı l ı halde, s ıhhat i hafif veya ağ ı r surette ih lâ l edecek şeki lde tağşiş ed i lmiş say ı l ı r :

i ç l e r ine , ne maksatla olursa olsun, zehir l i her hangi b i r madde ka­t ı lmış olanlar.

Madde 224 — Muayene ve tah l i l için, l â b o r a l u v a r a gönde r i lmek üze­re, a l ı nacak numune m i k t a r ı reçel , m a r m e l â t , pelte, pektin, jelatin, mey­va usaresi ve ş u r u p l a r d a n , 200 gramdan az olmamak üzere b i re r aded or i j ina l kap (şişe, kavanoz, kutu) ve bunlardan açık olarak s a t ı l an l a rdan 200 g r a m d ı r .

XX — Helvalar

Madde 225 — (Tahin h e l v a s ı ) , susamdan y a p ı l a n ve tahin denilen madde ve şeker in çöven denilen neba t ı n suyu i l e p i ş i r i lmes inden hâ s ı l o lan b i r m ü s t a h z a r d ı r . H e l v a n ı n terkibine ç ikola ta , f ıst ık ve badem gibi maddeler de i lâve edi lebi l i r .

Madde 226 —Tahin he lvas ı şeker (sakkaroz) i le yap ı l ı r . V e şekere

Gazete) 7 E Y L Ü L 1942

nispeti, üç te birden fazla olmamak üzere , helvaya şeker üç , beraber ola­rak gl ikoz da kat ı lab i l i r . B u suretle yap ı l an he lva l a r ın , k a b ı n ı n (kutu, karavana) üzer ine okunak l ı b i r şeki lde (glikoz i le yap ı lmış t ı r ) yazıs ını havi b i r etiket konu l acağ ı g ib i tezgâh üs tünde sa t ı l an ın ın da keza üze r inde okunak l ı ve s i l in ip bozu lmıyacak şekilde, aynı veçhile yazılı teneke veya mukavva gib i b i r maddeden yap ı lmı ş b i r yafta bu lunacak t ı r .

Madde 227 — Helvalara , suni tad veren maddelerin (sakkarin, v. s ) ka t ı lmas ı yasakt ı r .

Madde 228 — Tahin helvasının terkibinde, iç inde bulunan madde­lerde tabii olarak mevcut o lan miktardan fazla kül ve liira'bi veya made­nî h i ç b i r yabanc ı madde b u l u n m ı y a c a k t ı r .

Madde 229 — (Koz h e l v a s ı ) , k ı r ı lmış ve ay ık lanmış ceviz, f ındık veya f ıst ık g ib i yağl ı kuru meyvalar i le şekerin (sakkaroz) piş i r i lmesi suretiyle yaplan b i r müs tahza rd ı r .

Madde 230 — K o z he lvas ına , şeker (sakkaroz) dan b a ş k a diğer şe­kerler in (glikoz, v. s.) ka t ı lmas ı ve suni tad veren (sakkarin, v. s.) mad­delerin ve her tü r lü yabanc ı cisimlerin i lâvesi ya lak t ı r .

Madde 231 — Helvalar , aşağ ıda yazılı hallerde, tağşiş edi lmiş veya h i l e l i say l ı r :

a) 226 nci maddede k o n u l m a s ı n a m ü s a a d e edilen nisbeUen fazla olarak gl ikoz i lâve edi lmiş olan tahin helvası ,

b) Şeker in gay r ı d iğer g l ikoz gibi maddeler i le yap ı lmı ş olan veya suni tad veren cis imler ka t ı lmış bulunan tahin ve koz he lva la r ı ,

e) Yabanc ı maddeler ka t ı lmış olan tahin ve koz h e l v a l a r ı veya kül mik ta r ı fazla bulunan tahin he lvas ı .

Madde 232 — 222 ve 223 üncü maddeler, helvalar hakk ında da tat­b ik edil ir .

Madde 233 —> Helvalardan, muayene vc tahlil edilmek için, a l ına­cak numune mik ta r ı 200 g ramd ı r .

XXI — Pekmez ve bulama

Madde 234 — Ü z ü m ve emsali şekerl i meyvalar usaresinin, m a h a l l î usullere göre, k a y n a t ı l a r a k teksif edilmesinden hâsı l olan hususi renk ve kıvamdaki mayi maddeye (pekmez) denir. Pekmezin, daha ziyade b i r halde teksifiyle hamur k ıvamına getirilen şekl ine (bulama) denir.

Madde 235 — Pekmezin, 20 santigrad derecede izafi sikleti en aşa­ğı 1,3 olacak ve kü l mik ta r ı yüzde 3,5 bu lunacak t ı r .

Madde 236 — Pekmez ve bulamalara şeker, glikoz, sakkarin ve em­sali tatl ı maddeler i le muhafaza maddeleri yahut k ıvam veren veya vez­n in i a r t ı r m a k maksadiyle tü rab i ve sair yabanc ı maddelerin kat ı lması ya­saktır . Bulamada, imalinde ku l l an ı l an yumurta asar ı bulunabi l i r .

Madde 237 — Pekmez ve bulamalar, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edi lmiş veya h i l e l i s ay ı l ı r :

a) i za f i sikleti , 235 inc i maddede gösteri len hadden aşağı olan veya kül mik t a r ı mezkûr maddede yazıl ı nispete uymıyan pekmezler,

b) 236 nci maddede zikredilen muhtelif maddelerden b i r i i lâve edil­miş olan pekmez Ve bulamalar.

Madde 238 — 222 ve 223 üncü maddeler, pekmez ve bulamalar hak­k ında da tatibik olunur.

Madde 239 — Pekmez ve bulamalardan, muayene ve tahl i l edilmek için, a l ınacak numune miktar ı 200 g r a m d ı r .

XXII - Pestil

Madde 240 — E r i k , kayıs ı , dut ve bunlara benzer ta t l ı m a y h o ş meyva l a r ın ezmelerinin kabuk, çekirdek ve posa la r ın ın ay r ı lmas iy l e el­de edilen kesif usarelerinin güneş in harareti veya sair suretle koyulaş-t ı r ı l a r ak levha haline k o n u l m u ş şekl ine (pestil) denir. Pest i l , hangi mey-vadan y a p ı l m ı ş ise, o meyvan ın adiyle sat ı l ı l r . (Kayıs ı pesti l i v. s.) gibi .

Madde 241 — Pestiller, temiz mahallerde vc her tür lü kirlenmek­ten azade b i r şeki lde k u r u t u l m a l ı d ı r . Pestillere, sakkarin ve emsali suni tad veren maddeler i le yabanc ı maddeler ka r ı ş t ı r ı lmas ı yasakt ı r .

Madde 242 — Pestiller, aşağıda yazı l ı halde, tağşiş ed i lmiş veya h i l e l i s ay ı l ı r :

i ç le r ine , suni tad veren yahut yabancı her hangi b i r madde kar ı ş t ı ­r ı lmış olanlar.

Madde 243 — Pesti l ler , a ş ağ ıda yazı l ı hallerde, s ıhha te az veya çok zarar yerecek derecede bozuk say ı l ı r :

7 EYLÜL 1942

a) Küf lenmiş , acımış, kokmuş , k u r t l a n m ı ş , fare ve haşe re le r tara-ından kemi r i lmi ş veya d iğer şeki lde t a g a y y ü r e tmiş olanlar,

-b) Üze r l e r inde , temiz yerlerde Ve temiz b i r halde h a z ı r l a n m a m ı ş İmas ından i l e r i gelme k i r l i l i k bulunanlar .

Madde 244 — 223 üncü madde, pestiller h a k k ı n d a da cari olur.

XXIII — Su ve buz Madde 245 — (Memba suyu) namiyle sa t ı lan sular, s ıhhi vasıf ve

artlar a l t ında bended l lmi ş membalarin suyu o lmas ı mecburidir .

Memba su la r ın ın sahipleri veya müs tec i r le r i , s u l a r ı n ı satabilmek j in , s ıhhi murakabesi a l t ında b u l u n d u k l a r ı m a h a l l î belediyelerinden üsaade a l m a l a r ı lâz ımdır . 'Ve bunun için, bu su la r ın , 251 inc i madde-e beyan edilen fenn î Vasıflara tamamen malik o lması şar t t ı r . O lmad ığ ı ı kd i rde , b u .nam ile s a t ı l m a l a r ı n a m ü s a a d e edilemez.

Madde 246 — Memba su la r ın ın m e m b a l a r ı n d a , suyun te levvüsüne ı ân i olacak surette ve f enn î ş a r t l a r a uygun şeki lde (kaptaj) yap ı lmas ı e kaptaj yakininde, suyun kirlenmesine her veçhi le m â n i olacak tarzda i r hazine ile ş işeler i doldurma ve kapama tesisatı mevcut o lmas ı şart-r. (Bundan başka, ayn ı mahalde, su k a p l a r ı n ı n y ıkan ıp temizlenmesi

j in, ayr ıca hususi vas ı ta la r ın ve tesisat ın b u l u n m a s ı iktiza eder.

Madde 247 — Yuka r ık i maddede yazıl ı tesisat, belediyelerce gös-* î r i lecek şekil ve surette olmak üze re y a p ı l d ı k t a n ve b i r fen heyeti ta-afmdan tetkik ettirilerek, matluba muvaf ık o lduğu an laş ı ld ık tan sonra lâkalı lar 'a icabeden m ü s a a d e Verilir.

Madde 248 — Memba su la r ı , müş te r iye , membada doldurulup fca-at ı lmış ve m ü h ü r l e n m i ş o lan kaplar iç inde Verilir. 'Perakende olarak ü k k â n l a r d a bardak i le sa t ı lacak memba su lan , belediyelerin da imî ontroluna- tabidir.

Madde 249 — M e m b a su la r ın ın , kap la r iç inde b a ş k a b i r yere nak-:dilerek 'depo ed i l ip orada tekrar kaplara tevzi edilerek sa t ı lması ya-ıkt ır . Ancak, kaptaj tes isa t ın ın b u l u n d u ğ u yerden, s ıhh i ş a r t l a r ı tama-ıen haiz olan b ü y ü k kapla ra konulmak ve buradan, yine ayn ı şart-ırdaki nak i l vas ı t a l a r ı i le depo mahal l ine getirilerek orada b ü t ü n ;nnî ş a r t l a r ı haiz bulunan b i r depoda toplanmak ve burada, Şişeleri Dİdurma, kapama ve temizleme tertibat ve tes isa t ı vücuda 'getirilmek ır t iyle Ve belediyelerin muvafakat ve müsaades i a l ınmak suretiyle, una m ü s a a d e o lunabi l i r .

• Madde 250 — Yenilecek ve içilecek şeyler in h a z ı r l a n m a ve yapı l -as ında k u l l a n ı l a n sular, 251 inc i maddede yazı l ı , içme su la r ı vasıf la-nı haiz o l m a l ı d ı r . B u n l a r ı n , içmeye salih o lmıyan âdi sular i l e ihzar >. i m a l edilmesi yasak t ı r . B u gibi âdi sular i le h a z ı r l a n a n ve y a p ı l a n inilecek Ve içilecek şeyler , s ı hha t e az veya çok zarar verecek derece-• bozuk sayı l ı r .

Madde 251 — M e m b a su lan ve i ç m e su la r ı berrak, renksiz, koku-•z, lezzeti tabii o lma l ı ve amonyak, nitrit ve fosfatlardan â r i bulun-a h d ı r .

Memba su l a r ı nda , uzvi maddelere sarfolunan oksijen mik ta r ı , b i r rede 1 mil igramdan ve i çme su l a r ında 2 mi l ig ramdan fazla olmama-hr.

M a m b a ve i çme s u l a r ı n d a , ko l iba s i l i b u l u n m ı y a c a k t ı r . M e m b a ve içme s u l a r ı n d a ku r şun , arsenik, bak ı r veya b u n l a r ı n mü-

kkeba t ı b u l u n m ı y a c a k t ı r .

Memba su l a r ın ın , küçük veya b ü y ü k b ü t ü n k a p l a r ı n ı n (damacana, lon, şişe) üze r inde , sertlik derecelerinin kaç o lduğunu gösteren , oku-, k l ı b i r şeki lde ve göze ç a r p a c a k b i r surette yazı lmış , b i r etiket bulu-cakt ır .

Madde 252 — Memba su la r ın ın , âdi sular veya içme su la r ı ile kar ı ş ­ı lmas ı ve memba veya içme su l a r ın ın , ş ap ve sair k imyevi cisimler i le uamele edilerek suni olarak b e r r a k l a ş t ı r ı l m a s ı yasakt ı r .

Madde ¡253 — Sa r f ve is t ih lâk edilecek buzlar , şeffaf olacak ve göz ; gö rü leb i l en h i ç b i r yabanc ı maddeyi iht iva etmiyecek ve eritilerek uayene ve tah l i l ed i ld iğ i zaman, i çme suyunun fennî vas ı f la r ın ı haiz ıcakt ı r .

Madde 254. — Buz ima lâ thanes i mevcut o lan şeh i r ve kasabalarda, lecek ve yenilecek maddeler i l e d o ğ r u d a n d o ğ r u y a temas eder surette r k u l l a n ı l m a s ı yasakt ı r .

Madde 255 — M e m b a su la r ı ve buz, aşağ ıda yazı l ı hallerde, tağşiş ya takli t ed i lmiş veya h i l e l i sayı l ı r ?

Sayfa : 3657

a) M e m b a suyu namiyle sa t ı lmas ına m ü s a a d e ed i lmemiş o lduğu veya 245 inc i maddeye göre müsaades i a l ı n m a m ı ş b u l u n d u ğ u halde,, b u nam i l e sa t ı lan sular,

b) t ç m e suyu veya âdi su i le ka r ı ş t ı r ı lmı ş o lan memba sular ı veya memba suyu adiyle sa t ı lan âdi sular veya içme su lar ı ,

e) i ç i lmeye salih o lmıyan sular i le ima l ed i lmiş bulunan buzlar,

ç ) 248 inci maddeye mugayir olarak, açık kaplarda veya mühürsüz: b i r halde sa t ı l an veya 249 uncu maddeye ımühalif surette muameleye t ab i tu tu lmuş olan memba su la r ı ,

Madde 256 — M e m b a su la r ı Ve buz, a şağ ıda yazı l ı hallerde, sıhhate; az veya çok zarar verecek derecede bozuk s a y ı l ı r :

a) 251 inc i maddede beyan edilen fenn î vas ı f la r ı haiz o l m ı y a n mem­ba sular ı ,

b) Şaıp ve sair k imyev i c is imler i le be r rak laş t ı r ı lmış olarak sat ı lan sular,

e) 253 üncü maddede zikredilen vası f lara uygun o lmıyan buzlar .

Madde 257 — M e m b a s u l a r ı n d a n ve içme su l a r ı ndan a l ınacak nu­mune mik ta r ı , k imyevi t ah l i l için en az 2 litre ve bakteriyoloj ik muayene için 200 santimetre mikâb ıd ı r .

«Numuneler, i cab ına ve yerine göre , tamamen (kimyevi ve bakteriyo­loj ik t ah l i l l e r i yap ı l acak su numunelerinin, ne suretle a l ınacağ ına dair talimatname) de beyan ve tarif edilen usul veçhile a l ınacak ve l âbora ­tuvara, yine Ibu talimatnamede gös te r i len şekil Ve surette gönder i lecek­tir. K a p a l ı ş işeler iç inde m ü h ü r l ü olarak sa t ı lan memba s u l a r ı n d a n al ı ­nacak numuneler, yap ı l acak muayenenin kimyevi veya bakter iyoloj ik o lacağına gö re , yukarda yaz ı lan miktarlardan az olmamak üzere, kendi ş işeler i i l e b i r l ik te olarak a l ın ı r .

XXIV — Suni gazlı sular (gazoz, soda) Madde 258 — Sun i gaz l ı sular (gazoz, soda), sâf ve hıfz ıss ıhha

b a k ı m ı n d a n içmeye sa l ih sular i le yap ı l acak t ı r . B u n l a r ı n i m a l i için k u l ­l an ı l acak karbonik asid dahi sâf olacak ve istihsali e snas ında fennî b i r surette y ı k a n m ı ş ve temiz lenmiş bu lunacak t ı r .

Madde 259 — (İGazoz) imal inde ku l l an ı l acak sitr ik asid veya tar-trik asid sâf o lma l ı ve bunlar gazoz i m a l â t h a n e l e r i n d e , paket ve sair k a p l a r ı üze r inde i s imler i yazı l ı o lduğu halde, muhafaza edi lmel idi r .

Madde 260 — Gazozlara, yuka r ık i maddede yaz ı l ı asidlerden baş­ka, meyva ş u r u b u yahut l imon ş u r u b u veya ımeytva usaresi i le şeker i l âve edi l i r .

Gazozlarda ku l l an ı l acak şeker , sakkaroz şeker id i r . V e litresinde en az 80 gram m i k t a r ı n d a b u l u n a c a k t ı r .

A s i d mik ta r ı , binde 1,5 den aşağı olamaz.

Madde 261 — Gazozlara , sakkarin ve düls in g i b i suni tad ver ic i maddelerin veya saponin ve emsali k ö p ü k yapan maddelerin ka t ı lmas ı yasak t ı r .

Madde 262 — B i r meyvanm adiyle sa t ı l an gazozlar, o m e y v a n ı n ş u r u b u veya usaresi i le y a p ı l m ı ş o lacakt ı r , (kayıs ı l ı gazoz, vişnel i ga­zoz v. s. ) g ib i . Gazozlara, b i r esans i le koku ve r i lmiş ise, meyva a d ı n ı n y a n ı n a k o k u l u kel imesi i lâve edilecektir, ( l i m o n koku lu gazoz, v. s.) g ib i .

Madde 263 — Gazoz yapmaya mahsus toz, bonbon (şeker leme) ve emsali m ü s t a h z a r l a r ancak k a p a l ı ambalajlar iç inde sat ı l ı r . B u n l a r ı n terk ip ler i , gazoz la r ın te rk ib in in ayn ı olacak ve buna göre havi olduk­l a r ı maddeler, a m b a l a j l a r ı üzer inde okunak l ı surette yazı l ı b u l u n a c a k t ı r . B u m ü s t a h z a r l a r ı n istimalinde hâs ı l edecekleri koku, a m b a l a j l a r ı üze­rinde ya'zılı olan- maddelerin k o k u l a r ı n a muvaf ık o lmal ıd ı r . Bunlardan aç ık olarak s a t ı l a n l a r veya te rk ip le r i , gazozlar i ç in z ikredi len vasıf ve* şa r t l a r ı haiz olmayanlar yahut muh tev iya t ı , üze r l e r i nde mevcut etike­tine tevafuk etmiyenler tağş iş ed i lm i ş veya h i l e l i say ı l ı r .

Madde 264 — Gazoz la r ın ş işeler i üze r inde ve bunlardan toz ve sa­ire halinde o l an l a r ı n ın a m b a l a j ı üzer inde , imal ve ihza r l a r ında ku l lan ı ­lan maddelerin cins ve nev ' i i le f ab r ikas ın ın yer in i ve âmi l in in ad ın ı gös­teren b i r etiket b u l u n a c a k t ı r . B u n l a r ı n etiket, ambalaj veya her tür lü r e k l â m l a r ı üzer inde meyva ve d iğer nebat aksamı resimleri yapmak yasak t ı r .

Madde 265 — Sun i gazl ı s u l a r ı n ş işeler inin ağzı, kapsü l lü veya mihan ik i k a p a k l ı olacak ve b u n l a r ı n üze r inde bozulup silinmiyecek su­rette f ab r ikas ın ın veya âmi l i n in i smi ve u n v a n ı yazı l ı bu lunacak t ı r . Bu

(Resmî Gazete)

Sayfa: 3658 (Resim Gazete) 7 EYLÜL 1942

çeşit yazılı kapsüllerin veya mihaniki kapakların tedariki imkânı ol-mıyan hallerde, yukarıki maddede yazılı veçhile, yalnız şişelerin üze­rindeki etiket ile iktifa edilir.

Bilyalı şişeler kullanılması yasaktır. Madde 266 — Gazlı suların imaline mahsus alet ve cihazların, kar­

bonik asid veya gazlı su geçen boruları saf kalaydan veya kalaylanmış bakır yahud kalaylanmış pirinçten olacaktır. Bunların su ve karbonik asid ile temasa gelen diğer kısımları da, daima kalaylı bir halde bulu­nacaktır. Kalaylama yerine, gümüş kaplama da olabilir.

Madde 267— Gazlı suların imal edildiği mahaller her türlü sıh­hi şartlan haiz olmalı ve lüzumu olan suyun celbile kullanılan suların •harice sevk ve defi için muktazi tesisat ve mecra mevcut bulunmalıdır. Ayrıca şişelerin temizlenmesine mahsus tertibat olmalı ve zeminleri ka­bili nüfuz olmıyan maddeler ile döşenmiş bulunmalıdır.

Madde 268 — Gazlı suların fabrika veya imalâthanelerinin sahip­leri ve bunları toptan satanlar, fabrika ve ticarethanelerini kurmazdan ve açmazdan önce, mahallî belediyesine müracaat ederek müsaade al­mak mecburiyetindedir. Fabrika veya imalâthaneye yeniden bir makina konulacağı veya mevcut olanlarının her hangi birisinde tadilât yapıla­cağı hallerde de, yine ayni mercie haber verilerek izin alınmak lâ­zımdır.

Madde 269 — Suni gazlı sular, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edil­miş veya hileli sayılır:

a) Sıhhat bakımından içmeye salih olmıyan sular ile yahud saf olmıyan karbonik asit ile yapılmış olan gazozlar ve soda,

b) Sâf olmıyan sitrik asit veya tartrik asit ile imal "edilmiş ya­hut bunlardan gayrı diğer asitler ile yapılmış veya mezkûr asitlere başka asidler de katılmış olan gazozlar ve soda,

c) Suni tad veren maddeler yahud saponin gibi köpük yapan ci­simler ilâve edilmiş olan gazozlar,

ç) Şeker veya asit miktarları, 260 ıncı maddede gösterilen had-lerden aşağı bulunan gazozlar,

d) Bir meyvanın adiyle satıldığı halde, o meyvanın şurubu veya usaresi ile yapılmamış olan yahud etiketinde yazılı koku maddesini havi bulunmıyan gazozlar,

e) Şişelerinin kapakları, 265 inci maddede yazılan şekilde bulun­mıyan gazozlar ve soda,

Madde 270 — Suni gazlı sular, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır:

a) Küf, maya, bakteri veya sair yabancı maddeleri havi olan ya­hut tortulu veya diğer suretle tagayyür etmiş bulunan gazozlar ve soda

b) İmal edildiği cihazlar, 266 ncı maddede gösterilen fennî şart­lara uygun olmıyan gazozlar ve soda,

Madde 271 — Muayene ve tahlil için, lâboratuvara gönderilmek üzere alınacak numune miktarı gazoz ve sodadan iki aded orijinal şi­şedir.

X X V — Gazsız ve alkolsüz içkiler (şerbetler)

Madde 272 — Limon, portakal, turunç, vişne ve diğer bu gibi mey-vaların taze veya konserve usarelerinden yahud demirhindi, meyan kökü gibi bazı nebat aksamından veya bunların şuruplarından, su ve şeker ilâvesi suretiyle yapılan gazsız ve alkolsüz içkilere (şerbet) denir.

Madde 273 — Şerbetlere, mayhoşluk vermek üzere, asit ilâvesi icabettiği takdirde, yalnız sitrik asit veya tartrik asit kullanılabilir. Şerbetlerde, esas itibarimle muhafaza maddesi bulunamaz. Ancak şu­ruplardan veya konserve usarelerinden yapılanlarda, hususi talimatna­mesinde bunlar için gösterilen nevi ve nispete göre, muhafaza madde si mevcut olabilir. Şerbetlere konulacak şeker, münhasıran sakkaroz şe­keri olacak ve nispeti yüzde 10 dan aşağı bulunmıyacaktır.

Madde 274 — Şerbetlere suni esanslar katılması ve bunların her hangi bir suretle boyanması yasaktır.

Madde 275 — Şerbetler, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş ve­ya hileli sayılır:

a) Sitrik asit veya tartrik asitten gayrı diğer bir asit ilâve edilmiş olanlar,

b) 273 üncü maddede beyan edilen kayıt haricinde olarak, mu­hafaza maddesi katılmış olanlar veya mezkûr maddede gösterilen nis­

petten aşağı miktarda şekeri ihtiva edenler yahut sakkarozdan maada diğer şekerler veya suni tat veren maddeler konulmuş bulunanlar,

c) Suni esanslar ile yapılmış veya içme bunlar katılmış yahut bo­yalı olanlar,

ç) Yapıldığı meyvanın lübbünden gayrı tortuyu veya yabancı maddeleri ihtiva edenler yahut satıldığı meyva adından başka bir meyvadan yapılmış olanlar.

Madde 276 — Şerbetler, aşağıda yazılı hallerde,, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır:

a) Tahammür etmiş, küflenmiş veya diğer bir suretle tagayyür et­miş olanlar,

b) Kurşun, bakır, çinko gibi zararlı madenler mürekkebatını ih-tiva edenler.

Madde 277 — Şerbetler, aşağıda yazılı halde, sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş .sayılır :

İçine her hangi .zehirli bir madde katılmış olanlar. Madde 278 — Şerbetlerden, muayene ve tahlil edilmek- üzere alı­

nacak nümune miktarı yarım litredir.

X X V I — Dondurmalar

Madde 279 — Sütün içine salep ve şeker katılarak veya ayrıca yu­murta, kakao, kahve, vanilya, fındık, fıstık ve sair konulması mûtat olan maddeler ilâve edilerek yahut limon ve diğer. meyva usai lerinin içine şeker konularak veya şuruplarının yalnız olarak dondurulmasından hasıl olan müstahzara (dondurma) denir. Bunlardan yalnız süt, şeker ve salep ile yapılana (kaymaklı dondurma) denir. Diğerleri, terkiplerine giren meyvanın adile anılır, (vişneli dondurma, v. s.) gibi.

Madde 280 — Dondurmaların içine konulan bütün maddelerin, bu nizamnamede gösterilen hususi vasıflarını haiz bulunması ve kaymaklı dondurmaların, hususi talimatnamesinde tesbit edilen vasıf ve şartlarına uygun olan halis sütten yapılmış olması lâzımdır. Dondurmalara salep­ten maada nişasta ve nişalı maddelerin ve her hangi bir boya madde­sinin ilâve edilmesi ve sakkarozdan başka diğer şekerler ve suni tat veren maddeler konulması yasaktır.

Madde 281 — Dondurmalar, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır:

a) Bu nizamnameye göre tağşiş edilmiş veya hileli sayılan iptidai maddeler, sütler ve şuruplar ile yapılmış olanlar,

b) İçine nişasta veya diğer nişalı maddeler yahut sair yabancı maddeler katılmış bulunanlar,

c) Şekerden başka diğer maddeler veya suni tat veren cisimler, ile yapılmış veya karıştırılmış olanlar yahut her hangi bir suretle boyan­mış bulunanlar,

ç) Satıldığı meyva adından başka diğer bir meyvadan yapılmış olanlar.

Madde 282 — (Dondurmalar, aşağıda yazılı haller de, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır:

a) İşbu nizamnameye göre bozuk sayılan sütler ile ve aynı veçhile sayılan meyvalar veya şuruplar ile. imal edilenler,

b) Zararlı madenî veya uzvi cisimleri, hastalık yapan mikropları kolibasili ihtiva edenler.

Madde 283 — Dondurmalardan, muayene ve tahlil edilmek üzere, lâboratuvara gönderilmek için alınacak nümune miktarı 200 gramdır.

X X V I I — Kahve, çay, kakao ve çikolatalar

Madde 284 — Kahve ağacının, kabuğundan kamilen ve zarından hemen tamamen ayrılmış çekirdeklerine (çiğ kahve) veya (yeşil kahve) denir.

Madde 285 — Çiğ kahvede, yüzde 5 .den fazla fire (kahve kabuğu, siyah ve bozuk çekirdekler, yabancı maddeler) olmıyacaktır. Bu nispet­ten fazla fireli olanlar, ayıklanıp temizlenmedikçe, halile veya kavrul­muş olarak satılamaz. Kırık olan kahve çekirdekleri, ancak bu nam ile satılabilir.

Madde 286 — Su ile ıslanmış (avarya) veya diğer suretle tagayyür etmiş (Küflü, ekşi, fena kokulu, yumuşamış v. s.) yahut kemale ermemiş (ham kahvelerin veya suni kahvenin satılması yahut bu gibi bozuk kah­

velerin veya soya fasulyesi ve diğer kahveyi andıran maddelerin tabii vasıftaki kahvelere katılması yasaktır.

Madde 287 — Çiğ kahvenin tercihinde bulunacak kafein miktarı yüzde 1,4 den az olmamalı, ve rutubet derecesi yüzde 13 den, kül miktarı yüzde 5 ten, küldeki, klor miktarı yüzde 1 den fazla bulunmamalıdır. Kahvenin içindeki kafeinin ve suda münhal mürekkebatımn alınması yasaktır.

Madde 288 — Kahvenin kostik kaleviler veya türabi kaleviler ya­hut bunların karbonat, emlâhı, kalsyom sakkarat, amonyak, amonyom mürekkebatı, sülfür di oksid ile muamele edilmesi yasaktır.

Madde 289 — Kahvenin her hangi bir. madde ile boyanması ya­saktır.

Madde 290 — Çiğ kahvenin kavrulmuş olanına kavrumuş kahve) denir. Kavrulmuş kahve, yukarıki maddelerde yazılı vasıf ve şartlarda olan çiğ kahveden ihzar edilmiş olacaktır.

Madde 291 — Kavrulmuş kahvenin terkibinde bulunacak kafein miktarı yüzde 1,2 den az olmamalı ve rutubet derecesi yüzde 8 den fazla bulunmamalı ve yüzde 5 ten ziyade, fazla kavrularak kömürleşmiş ta­neleri ve yüzde 3 ten fazla, kahve kırığından gayrı diğer yabancı mad­deleri ihtiva etmemelidir.

Madde 292 — Kavrulmuş/ kahveyi şeker veya şekerli maddeler ya­hut reçine veya reçineli maddeler ile kaplamak (glasür) veya tanen veya tanenli maddeler yahut boraks veya her hangi bir yağ ile cilalamak (apretaj) yasaktır.

Madde 293 — (Çekilmiş veya döğülmüş kahve), kavrulmuş kahve­nin çekilmesinden viya dökülmesinden hâsıl olan toza denir.

Madde 294 — Çekilmiş, kahvenin ihtiva ettiği kafein miktarı yüzde 1,2 den az olmamalı ve şeker anıktan yüzde 2 den fazla bulunmamalıdır.

Madde 295 — Çekilmiş kahvenin rutubet derecesi yüzde 10 dan ve ihtiva ettiği kül miktarı yüzde 5,5 ten ziyade olmamalı ve suda münhal hülâsa miktarı yüzde 22 den aşağı bulunmamalıdır.

Madde 296 — Çekilmiş kahveye; kahve telvesi veya kahve kabuğu gibi kahve artıklarını yahut nohut, arpa; hindiba kökü, fındık kabuğu, incir çekirdeği, meşe palamutu ve sair nebati maddeler ve hububat veya meyva tozlarını ve diğer yabancı türabi veya madeni maddeleri katmak yahut bunları kahve ile karıştırıp mahlut kahve adiyle satmak veya vez­nini artırmak için her hangi bir madde ile, muamele etmek yahut kafein veya diğer unsurlarını almak (epüize) yasaktır.

Madde 297 —(Kafeinsiz veya kafeini az kahve), terkibindeki ka feini usulüne göre azaltılarak, bu suretle ihtiva ettiği kafein miktarı yüzde 0,2 y i geçmemesi fart olan kahveye denir. Bunlar, bu iki isimden başka bir, nam ile satılamaz, ve zikredilen nispetten fazla kafeini bulu­nan kahveler kafeinsiz veya kafeini az kahve ismiyle satılamıyacağı gibi böyle kahveler halis Kahve adiyle satılamaz.

Madde 298 — Kafeinsiz veya kafeini az kahvelerde, suda münhal hulâsa miktarı yüzde 20 den aşağı olmamalı ve rutubet derecesi yüzde 8 i geçmemeli ve kurşun, bakır, çinko gibi ağır madenleri ihtiva etme­melidir.

Madde 299 — Kahve yerine kullanılmak üzere, kavrularak çekilmiş veya döğülmüş olarak nohut, arpa, yulaf, hindiba kökü (şikore), incir çekirdeği gibi nişai veya şekerli maddeleri havi nebati müstahzarlar sa-tılabilir ise de, bunlar ancak hazırlandıkları maddelerin adiyle anılarak, kahve veya mahlut kahve namlariyle veya diğer bir isimle satılamaz. Bunlar, zikredilen maddelerin tabii vasıfları haiz olanlarından imal edilmeli ve yabancı maddeleri İhtiva etmemelidir.

Madde 300 — Kavrulmuş yahut çekilmiş veya kafeinsiz yahut ka­feini az kahvelerden Veya kahve yerine kullanılmak üzere satılan müs­tahzarlardan, hususi paket veya kutu içinde olanların ambalajları üze­rinde, cins ve nevi ve miktarları ile âmilinin veya bayiinin isim ve un­vanını gösteren ve harflerinin büyüklüğü en az yarım santimetre olan ve okunaklı bir şekilde bulunan, bir etiket mevcut olacağı gibi bunlar­dan çuval ve kavanoz gibi kaplarda olanların üzerinde de, harflerinin yüksekliği 2 santimetreden, aşağı olmamak üzere cins ve nevini bildiren bir etiket bulunacaktır.

Madde 301 — Kahveler, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş yahut tak­lit edilmiş veya hileli sayılır:

a) 285 inci maddede gösterilen nispetten fazla fireli olarak satılan yahut 286 ncı maddeye muhalif olarak içine bozuk kahveler veya suni kahve, soya fasulyesi ve bunlar gibi kahveye benzer maddeler katılmış olan çiğ kahveler,

b) Terkibindeki kafein miktarı 287 nci maddede gösterilen nispet­ten aşağı olan yahut rutubet derecesi, kül ve küldeki klor miktarları keza mezkür maddede yazılı hadlerden fazla bulunan veya kafeini veya diğer unsurları alınmış olan çiğ kahveler,

c) 288 inci maddede zikredilen kimyevi cisimler ile muamele edil­miş bulunan yahut boyalı olan çiğ kahveler,

ç) Terkibindeki kafein miktarı 291 inci maddede gösterilen nispet­ten az bulunan yahut rutubet derecesi veya kömürleşmiş çekirdek veya yabancı madde miktarları keza mezkûr maddede yazılan hadlerden fazla olan kavrulmuş kahveler,

d) 292 nci maddeye mugayir olarak her hangi bir madde ile kap­lanmış (glasür) veya cilalanmış (apretaj) olan kavrulmuş kahveler,

e) İçindeki kafein miktarı 294 üncü maddede yazılan hadden aşağı olan yahut ihtiva ettiği şeker miktarı keza mezkûr maddede gösterilen nispetten ziyade bulunan veya rutubet derecesi yahut ihtiva ettiği kül miktarı 295 inci maddede yazılan hadlerden fazla olan veya suda mün­hal hulâsa miktarı keza işbu maddede gösterilen nispetten az bulunan çekilmiş kahveler,

f) 296 ncı maddede beyan edilen yabancı maddeler katılmış bulu­nan yahut bunlar ile karıştırılarak mahlut namile satılan veya kafein yahut diğer unsurları alınmış olan çekilmiş kahveler,

g) Kafein miktarı 297 inci maddede gösterilen hadden fazla olan veya mezkûr maddede yazılı iki isimden gayrı diğer namlarla satılan yahut halis kahve adı altında satılan veya suda münhal hulâsa miktarı 298 inci maddede gösterilen hadden aşağı olan yahut rutubet derecesi keza mezkûr maddede yazılan nispetten fazla bulunan, (kafeinsiz veya kafeini az kahve) 1er,

h) Kahve veya mahlut kahve namlariyle veya hazırlandıktan mad­denin gayrı diğer bir isim ile satılan yahut içlerine yabancı maddeler katılmış olan, 299 uncu maddede yazılı (kahve yerine kullanılmaya mah­sus müstahzarlar),

i) Üzerlerinde mevcut etiketlerinde yazılı cins ve nevi ve miktarla­rına muhteviyatı tevafuk, etmiyen kavrulmuş veya çekilmiş yahut kafein­siz veya kafeini az kahveler ile kahve yerine kullanılmaya mahsus müs­tahzarlar.

Madde 302 — Kahveler, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır:

a) Su ile ıslanmış (avarya) olan veya küflü, ekşi, fena kokulu ya­hut diğer suretle tagayyür etmiş bulunan veya kemale ermemiş bir halde (ham) olarak hasad edilen çiğ kahveler,

b) Kurşun, bakır, çinko gibi ağır madenleri ihtiva eden kafeinsiz veya kafeini az kahveler.

Madde 303 — Kahveler, aşağıda yazılı halde, sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır:

içlerine her hangi bir maksatla madenî veya uzvi zehirli bir mad­de katılmış olanlar.

Madde 301 —*Muayene ve tahlil edilmek üzere, lâboratuvara gön­derilecek numune miktarı çiğ, kavrulmuş, çekilmiş, kafeinsiz veya kafe­ini az kahveler ile kehve yerine kullanılmıya mahsus müstahzarlardan 100 gramdır. Bunlardan paket ve kutu gibi küçük ambalajlarda olanlar­dan, 100 gramdan az olmamak üzere bir orijinal ambalaj alınır. Nümu­neler, rutubet almıyacak ve aynı zamanda kurumıyacak surette ambalaj yapılarak gönderilecektir.

Madde 305 — Çay (siyah çay ve yeşil çay) tabirinden, çay ağacı­nın, mensellerinde mûtat ameliyelere tabi tutularak mütenevvi surette ihzar edilen ve hariçten bir madde katılmıyarak halile ticarete konulan, tomurcukları ve körpe yaprakları anlaşılır. Çayda, menşeine göre, az çok yaprak saplarına da tesadüf edilebilir. Çay artıkları (parçalanmış çay yaprağı), ancak (kırıntı çay) namı altında satılabilir. Aslında çay olmayan nebatların yaprağını, çay diye satmak yasaktır.

Madde 306 — Çay, kullanılmak suretiyle veya diğer bir vasıta ile cevheri alınmış yahut bozulmuş (ıslak, çürük, küflü, v. s.) çay yap­raklarım ve yapıştıran bir madde (zamk, nişasta, v. s.) ile bir araya ge­tirilmiş çay artıklarını ihtiva etmiyecek ve içerisinde çaydan başka diğer nebati maddeleri veya veznini artırmak için katılmış madeni cisimleri ve sair yabancı maddeleri havi bulunmıyacaktır. Çayların her hangi bir maksatla boyanması da yasaktır.

Madde 307 — Çayda kafein miktarı yüzde 1,5 ten, tanen miktarı siyah çayda yüzde 7 den ve yeşil çayda yüzde 10 dan, suda münhal hulâsa

(Resmi Gazete) 7 EYLÜL 1942 Sayfa: 3659

Sayfa: 3660 (Resmî Gazete) 7 EYLÛL1942

miktarı siyah çayda yüzde 85 ten ve yeşil çayda yüzde 28 den aşağı ol-mıyacaktır.

Madde 308 — Çayda rutubet derecesi yüzde 12 den ve kül miktarı yüzde 8 den fazla bulunmıyacaktır.

Madde 309 — Çayların sandık, paket ve kutularının içerisine va­rak halinde veya sair şekilde konulan kalay gibi maddelerin terkibin­deki kurşun miktarı, işbu nizamnamede tesbit edilen nisbetten ziyade ol-mıyacağı gibi ambalajlarında, sıhhate zararlı olan madenî maddeler de kullanılmış bulunmıyacaktır.

Madde 310 — Kahve ambalajlarının üzerine etiket konulmasına ait 279 uncu maddede yazılı şartlar, çay hakkında da caridir.

Madde 311 — Çay, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş veya taklidedil-miş yahut hileli sayılır:

a) Çaydan gayrı diğer nebatın yapraklarından hazırlanarak çay diye satılanlar yahut çay kırıntısı (parçalanmış çay yapraklan, çay sap­lan ve sair çay döküntüsü) ile karıştırılarak satılanlar,

b) Her hangi bir suretle cevheri alınmış (epüize) olanlar veya 306 ncı maddede beyan edilen şekilde yapıştırılmış bulunanlar yahut ağırlığını çoğaltmak için madeni cisimler ile muamele edilmiş olanlar veya yabancı bir madde katılmış bulunanlar,

c) Her hangi bir madde ile boyanmış olanlar, ç) Terkibindeki kafein veya tanen yahut suda münhal hulâsa mik­

tarları, 307 nci maddede gösterilen nispetlerden aşağı bulunanlar, d) İhtiva ettiği rutubet ve kül miktarları, 308 inci maddede yazı­

lan hadlerden fazla olanlar, e) Muhteviyatı, üzerlerinde mevcut etiketinde gösterilen nevi ,ve

miktara tevafuk etmiyenler. Madde 312 — Çay, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok za­

rar verecek derecede bozuk sayılır: a) Islak (avarya), çürük, küflü, fena kokulu veya sair suretle ta­

gayyür etmiş olanlar, b) 309 uncu maddede beyan edilen surette kurşunlu kalay varak

ile sarılmış yahut ambalajı sıhhate zararlı olan maden maddeleri ile yapılmış bulunanlar.

Madde 313 — Muayene ve tahlil edilmek için, çaydan alınacak nü­mune miktarı 100 gramdır. Bundan paket ve kutu gibi küçük ambalaj içinde olanlardan, 100 gramdan az olmamak üzere bir orijinal ambalaj alınır.

Madde 314 — Kakao ağacının, kurutularak kavrulmuş veya kav­rulmamış olan çekirdeklerine (kakao) denir. Kakao kütlesinin, tadil edil-miyerek veya bir kısım yağı alınmış olarak, öğütülmesinden elde edilen müstahzara (kakao tozu) denir, (Kakao kütlesi) tabirinden, kurutulup temizlenmiş ve kavrularak mümkün olduğu kadar kabuk ve tohumların-dan ayıklanmış bulunan kakao çekirdeklerinin, ezilmesinden hâsıl olan müstahzar (pat dö kakao) anlaşılır.

Kalevi karbonatlar veya kalevi idroksid yahut su buharı ile mua­mele edilmiş olan kakao tozuna (münhal kakao) ve çikolata imalinde mutad olan usuller haricinde olarak ihzar edilen kakao tozu ile şeker mahlutuna (şekerli kakao) denir.

(Kakao yağı) tabirinden, kakao kütlesinin doğrudan doğruya veya münhal bir hale konularak, mihaniki surette sıkılmasından istihsal edi­len madde anlaşılır.

Madde 315 — Kakao tozu ve münhal kakao en az yüzde 16 kakao yağını havi olacak ve kabuk, tohum ve diğer maddeler ile mahlut bu­lunmıyacaktır. Toz kakao vanilya, vanilin ve sair aromatik maddeler ile kokulandırılabilir.

Madde 316— Münhal kakaoya konulan kalevi karbonat veya kalevi idroksid miktarı, potasyom karbonat hesabiyle, yağsız kuru kakao küt­lesinde yüzde 6 yı ve kül miktarı keza yağsız kuru kakao kütlesinde yüz­de 15,5 i geçmemelidir.

Madde 317 — Şekerli kakaoda, kakao yağı miktarı yüzde 5 ten az olmıyacak ve şeker miktarı yüzde 68 den fazla bulunmıyacaktır.

Madde 318 — Kakao kütlesi (pat dö kakao), en az yüzde 50 kakao yağını ihtiva edecek ve içinde yağsız kuru maddede yüzde 5 ten fazla kabuk ve tohum bulunmıyacaktır.

Madde 319 — Kakao yağının asidite derecesi 5 ten fazla olmama­lıdır.

a) , Kakao yağı miktarı, 315 inci maddede yazılan nispetten aşağı olan veya kabuk, tohum ve diğer maddeler ile mahlut bulunan yahut yabancı maddeler katılmış olan kakao tozu ve münhal kakaolar,

b) Terkibinde, 316 ncı maddede gösterilen nispetlerden fazla ka­levi karbonat veya kalevi idroksid yahut kül bulunan münhal kakao,

c) Kakao yağı miktarı, 317 nci maddede yazılan nispetten az olan veya içindeki şeker miktarı mezkûr maddede gösterilen hadden ziyade bulunan şekerli kakao,

ç) Kakao yağı miktarı, 318 inci maddede yazılan nispetten aşağı bulunan veya mezkûr maddede gösterilen hadden fazla kabuk ve tohumu havi olan kakao kütlesi

Madde 321 — Kakao müstahzarları, aşağıda yazılı hallerde, sıh­hate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır:

a) Küflenmiş, acımış, fena koku peyda etmiş veya diğer suretle tagayyür etmiş olanlar,

b) Asidite derecesi 219 uncu maddede yazılı nispetten fazla bulu­nan kakao yağı.

Madde 322 — Kakao müstahzarları, aşağıda yazılı halde, sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır:

içerisine, her ne maksatla olursa olsun, uzvi veya madenî her hangi zehirli bir madde katılmış olanlar.

a

Madde 323 — Kakao müstahzarlarından, muayene ve tahlil için lâboratuvara gönderilmek üzere, alınacak numune miktarı 200 gramdır. Kutu ve paket gibi küçük ambalaj içinde bulunanlardan, 200 gramdan az olmamak üzere bir orijinal ambalaj alınır.

Madde 324 — (Çikolata) veya (Çikolata tozu), mûtat usuller ile imal edilen ve hariçten ayrıca kakao yağı, vanilya veya vanilin gibi aromatik maddeler ilâve edilmiş veya edilmemiş olan, kakao tozu veya kakao kütlesi ile şeker mahlutundan mürekkep bir müstahzardır.

Madde 325 — Çikolata ve çikolata tozunda bulunan şeker, münha­sıran âdi şeker (sakkaroz) olacak ve miktarı yüzde 68 den fada bulun­mıyacaktır.

Madde Ş26 — Çikolata ve çikolata tozunda bulunan kakao yağı miktarı yüzde 16 dan aşağı olmıyacaktır. Ve içlerinde, kakao yağından gayri diğer her hangi bir yağ bulunmıyacaktır.

Madde 327 — Esasını kakao teşkil eden bütün müstahzarlarda, sâf nebati lesitin kullanılabilir. Ancak, miktarı, müstahzarın yüzde 0 3 ünü geçmemelidir.

Madde 320 — Kakao envai, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır:

Madde 328 — İçine fındık, badem, fıstık, meyva, süt yağı, bal ve saire karıştırılan çikolata ve kakaoların etiketinde, bu maddelerin isim-leri gösterilmelidir. Bunlardan yalnız fındık, badem ve fıstık için, nis-peti yüzde beşi geçmemek şartiyle, karışıtırldığı takdirde isimleri zikre-dilmiyebilir.

Zikredilen maddelerden müstahzarlara karıştırılacak miktar, yüzde 5 den aşağı ve yüzde 50 den yukarı olmıyacaktır.

Madde 329 — (Sütlüü çikolata) tabirinden kakao kütlesi, kakao yağı, şeker ve en az yüzde 15 nispetinde, süt anasırının mahlutu anlaşı­lır. Buna kokulu maddeler ve baharat ta ilâve edilebilir.

Madde 330 — Sütlü çikolatada bulunan süt anasırının (süt yağı, kuru hülâsa) ayrı ayrı miktarları, bunların, hususi talimatnamesinde gösterilen nispetlerine uygun bir halde olmalıdır.

Madde 331 — Sütlü çikolatada bulunan kakao ve kakao yağı mec­muu, en az yüzde 25 olacaktır.

Madde 332 — (Kaymaklı çikolata) en az yüzde 6,75 süt yağını ve yüzde 1,15 yağsız kum süt maddesini ve (iki kat kaymaklı çikolata) en az yüzde 9,75 süt yağını ve yüzde 1,65 yağsız kuru süt maddesini havi bulunan müstahzarlardır.

Madde 333 — İçindee fondan ve badem şekeri gibi maddeler bulu­nan ve dışı (kuvertür) denilen bir çikolata tabakası ile tamamen kaplı olan müstahzarlara, kaplama çikolata (fure) denir. Bu nevi çikolatada hariçteki çikolata tabakası ile içerisindeki madde birbirinden ayrı ola­rak bulunur.

Madde 334 — Çikolata kaplı müstazarlarda, çikolata kütlesi, müs­tahzara en az yüzde 30 unu teşkil etmelidir. Ve içindeki maddenin ne olduğu, etiketinde gösterilmelidir.

Madde 335 — Alkolü ve alkollü maddeleri (likör, konyak, v. s.) ihtiva eden çikolata ve kakao müstahzarlarının etiketinde, bunlara

.7 EYLÜL 1942 (Resmî Gazete) Sayfa : 3661 -

cinsi yaz ı lmal ıd ı r . B u nevi ç iko la t a l a rdak i a lko l nispeti, mutlak a lko l hesabiyle, m ü s t a h z a r ı n yüzde a l t ı s ın ı geçmemel id i r .

Madde 336 — Ç iko l a t a l a r ı n ve k a k a o l a r ı n a m b a l a j l a r ı üze r inde , âmi l in in veya bây i in in ad ın ı ve yerini gös te ren bir etiket bu lunacak t ı r . V e bunla r ambala j s ız olarak sat ı l ığa ç ıkar ı ld ığ ı takdirde, bu kay ı t doğ­rudan d o ğ r u y a m ü s t a h z a r ı n üze r inde yazı l ı o lacakt ı r .

i ş b u etiketlerde, aynı zamanda, 328 inc i maddede mezkûr maddelerin k a r ı ş t ı r ı l m a s ı hal inde b u n l a r ı n ad ı i l e sü t lü ve k a y m a k l ı olanlar ve ç ikola ta kap l ı ve a lko l lü b u l u n a n l a r ı n i ç le r indek i maddelerin ismi dahi beyan ve tasrih edilecektir.

Madde 337 — Ç iko la ta ve ç ikola ta toz la r ı , a şağ ıda yazı l ı hallerde tağşiş ed i lmiş veya h i l e l i s ay ı l ı r :

a) Sakkaroz şeker inden gay r ı d iğer b i r şeker veya suni tat verici maddeler i le ihzar ed i lmiş yahut âd i şekere bunlardan her hangi b i r i s i ka t ı lmak suretiyle imal edi lmiş olanlar,

b) i ç l e r ine , ç i k o l a t a l a r a i lâves i m û t a t ve m ü t e a m i l o lanlardan başka, maden î veya nebati her hangi b i r madde ka t ı lmış bulunanlar,

c) Terkipler indeki şeker mik ta r ı , 325 inci maddede yazı lan nispet­ten ziyade olanlar,

iç) Kakao y a ğ ı m ik t a r ı , 326 nci maddede gös ter i len hadden aşağı bulunanlar veya y a b a n c ı her hangi bir yağı havi olanlar .

d) 327 inci maddede zikredilen nispetten ziyade nebati lesit ini havi bulunanlar ,

e) İ ç l e r i ne , '328 inci maddede zikredilen maddelerden, keza Ibu maddede yaz ı l ı hadlere uygun o lmıyarak , k o n u l m u ş olanlar,

f) Terkipler indeki süt anas ı r ı 329 uncu maddede yazı l ı nispetten aşağı bulunan veya bu anas ı r ın ihtiva öttiği süt yağı ve yağsız kuru süt maddesi m i k t a r l a r ı 3'30 uncu maddede beyan edilen nispetlerine uygun o lmıyan yahut kakao Ve kakao yağ ı mecmuu 331 inc i maddede gösteri len nispetten az bulunan süt lü ç iko la ta la r ,

g) i ç le r indeki süt yağı veya yağsız kuru süt maddesi m i k t a r l a r ı 332 nc i maddede zikredilen nispetlerden aşağı olan yahut yağsız kuru süt maddesi m i k t a r l a r ı keza mezkûr maddede yazı l ı hadlerden fazla bulunan k a y m a k l ı ç iko la ta la r ,

h) ' ihtiva ettiği ç iko la ta küt les i (kuverl iür) , 334 üncü maddede gös ter i len nispetten az olan ç ikola ta k a p l ı (fure) m ü s t a h z a r l a r ,

i ) IhtiVa et t iğ i a lkol mik ta r ı , 335 nci maddede yazıl ı hadden ziya­de bulunan a lko l lü ç iko la t a l a r ,

j ) Muhteviya t ı a m b a l a j l a r ı üze r inde mevcut etiketine uygun o l ­mıyan ! ar.

Madde 338 — Çikolata ve ç iko la ta tozları , aşağıda yaz ı l ı hallerde, s ıhha te az veya ıçok zarar verecek derecede Ibozuk say ı l ı r :

'Küf lenmiş , acımış , fena. koku ıpeyda etmiş veya diğer b i r suretle t a g a y y ü r etmiş bulunanlar .

Madde 339 — Ç iko la ta ve ç iko la t a tozlar ı , a şağ ıda yaz ı l ı halde, s ıhhat i haf i f veya ğ ı r asurette ihlâl edecek şeki lde tağşiş edi lmiş say ı l ı r :

H e r ne maksatla o lursa olsun, içine madeni veya uzvi zehir l i b i r madde ka t ı lm ı ş bulunanlar .

Madde 340 — Ç iko la t a İve ç ikola ta tozundan, muayene ve tahl i l edilmek üzere, a l ınacak numune (miktarı 200 ıgramdan az olmamak üze­re kutu ve paket iç inde olanlardan b i r o r i j i na l amba l a jd ı r . Bunlardan ambala j s ı z »olarak sat ı l ığa ç ıkar ı lmış bulunanlardan 200 gram' mikta­r ı nda a l ın ı r .

XXVIII — Baharat

Madde 341 — (IBaharat) t âb i r inden , muhtelif n e b a t l a r ı n muayyen k ı s ımla r ında (tohum, çekirdek, meyva, çiçek, kabuk, kök, yaprak) mev­cut olup hususi ve keskin b i r koku ve lezzeti ihtiva eden ve yemeklere faz la tat vermek veya h a z m ı tembih etmek için k u l l a n ı l a n maddeler (hardal, kara biber, beyaz biber, k ı rmızı biber, k imyon, kekik, safran, anason, vanilya, karanf i l , t a rç ın , zencefil, sater, zerdeçav, raziyane. v. s.) anlaş ı l ı r .

Madde 342 — Baha r ı ihtiva eden nebat k ı s ımlar ı hal iyle veya öğütü le rek toz şek l inde o lmak uzeıe sat ı l ı r . ıBunlardan toz halinde o l an l a r ı ya ln ız bir cins ve neviden ibaret olarak ihzar edi ldiği g ib i b i r kaç cins ve neviden m ü r e k k e p olmak üzere k a r ı ş t ı r ı l a r a k dahi sat ı ­lab i l i r .

Madde 313 — B a h a r a t ı n tabi i koku ve lezzetini teşkil eden hususi maddesi hangi b i r suretle a l ınmış (epüize) o lmıyacak ve h içb i r mad­

de i le b o y a l ı b u l u n m ı y a c a k t ı r . ö ğ ü t ü l m ü ş olsun veya olmasın her çe­şit baharatta yabanc ı madde mevcut oknı/yacaktır .

Madde 344 — Toz şekl indeki baharata, şeker ve tuz gibi maden î ve­ya g a y r i m a d e n î c is imler in k a t ı l m a s ı yasakt ı r .

Madde 345 — ("Şekerli vani lya) tabirinden, şeker in en az yüzde 10 nispetinde kuru vani lya i le 'olan mahlutu ve (şeker l i vanil in) tabirin­den, şeker in en az yüzde 2 nispetinde vani l in i le olan mahlutu anlaşı l ı r .

Madde 346 — (Sofra h a r d a l ı ) tabirinden hardal unu, sirke (veya ş a r a p yahut su), şeker ve kokulu maddelerden m ü r e k k e p b i r mahlut an­laşı l ı r . Bunun içine tuz i lâve edi lebi leceği g i b i nispeti kuru maddede yüzde 10 u geçmemek üzere p i r inç unu da kat ı lab i l i r . B u suretle müs­tahzar hardal , cam veya porselen kaplar iç inde sa t ı lmal ıd ı r . 186 nci maddede beyan edilen şek i lde olmak şa r t iy l e maden î kaplarda da sa­t ı labi l i r .

Madde 347 — Sofra h a r d a l ı n ı n terkibinde, en az yüzde 0,8 nispe­tinde hardal ruhu mevcut o lma l ı ve tuz h a r i ç olarak yüzde 4,5 ten fazla kül b u l u n m a m a l ı d ı r .

Madde 348 — Sofra h a r d a l ı , Ibir k i l o g r a m ı n d a en çok 500 mi l ig ram m i k t a r ı n d a olmak üzere sü l fü r d i oks id i havi o labi l i r .

Madde 349 — Ku tu , paket, zarf ve kavanoz gib i ambalaj iç inde sa t ı lan b a h a r a t ı n k a p l a r ı üze r inde â m i l veya b â y i i n i n i smi ve yer i i le b i r cins ve neviden ibaret o lduğuna veya b i r k a ç cins ve neviden mü­rekkep b u l u n d u ğ u n a g ö r e ad l a r ı n ı açık olarak gösteren Ibir etiket bulu­nacak t ı r .

Madde 350 — Baharata, gerek bir maddeden ibaret olsun ve gerek b i r k a ç maddeden m ü r e k k e p olarak ihzar ve imal ed i lmiş bulunsun, terkiplerinin haricinde namlar verilemez.

Madde 331 — Baharat, aşağıda yaz ı l ı hallerde, t ağş i ş edi lmiş veya h i l e l i s ay ı l ı r :

a) T a b i i kokusu ve lezzeti, her hangi b i r suretle a l ınmış (epuize) olanlar ,

Ib) Her hangi b i r madde i le boyanmış bulunanlar,

c) Y a b a n c ı b i r madde i le mahlut olanlar, ç) İ ç indek i vani lya veya van i l in mik ta r l a r ı , 345 inc i maddede yazıl ı

hadlerden aşağı bulunan şeker l i vani lya ive şeker l i van i l in ,

d) Terk ib indeki hardal ruhu 347 nci maddede gösteri len nispetten az; olan veya k ü l ımikta/ ı keza mezkûr maddede b i ld i r i l en hadden fazla bulunan sofra h a r d a l ı ,

e) Muhtev iya t ı üzer inde mevcut etiketine uygun b u l u n m ı y a n l a r .

Madde 352 — Baharat, aşağ ıda yazı l ı hallerde, s ıhha te az veya çok zarar verecek derecede Ibozuk say ı l ı r :

a) Çürümüş , küflenmiş, k o k m u ş veya sair suretle t agayyür etmiş olanlar ,

b) '34)8 inc i maddede tesbit edilen nispe'lten faz la sullfur d i oksidi ihtiva eden sofra h a r d a l ı ,

c) Cam iveya porselenden gayr ı olan veya 186 nci maddede beyan edilen vas ı f l a r har ic indeki kaplarda bulunan sofra h a r d a l ı .

Madde 3'53 — Baharat, aşağ ıda yazılı halde, s ıhhat i hafif veya ağ ı r surette ih lâ l edecek şeki lde tağş i ş edi lmiş say ı l ı r :

İ ç l e r ine , her hangi zehir l i b i r madde ka t ı lmış olanlar.

Madde 354 — Baharattan, muayene ve tahli l edilmek üzere al ına­cak numune mik ta r ı '50 Igramlık b i r or i j inal ambalajdır. Safrandan 5 gram al ın ı r .

XXIX — Mutfak tuzu

M a d d e 355 — Mut fak tuzu (tuz) t âb i r inden , yenmeye mahsus o l a n sodyom k l o r ü r ve '(sofra tuzu) t âb i r inden , mutfak tuzunun Igayet ince b i r halde tdbellur e tmiş veya toz edi lmiş hususi şekli an laş ı l ı r .

M a d d e 356 — Mut fak tuzu, 3078 sayı l ı Tuz Kanununun 2 inc i mad­desinin b i r i nc i bendinde gös te r i len vas ı f l a rda o lacak t ı r .

XXX —• Sirke

Madde 357 — Ü z ü m , incir , elma, armut gibi şeker l i meyva la r ın , önce a lko l t a h a m m ü r ü n e ve sonra sirke t a h a m m ü r ü n e arzedilmesinden has ı l o l an maddeye r(sirke) denir.

Madde 358 — Aset ik asit veya sirke ruhu denilen kimyevî madde ile sirke y a p ı l m a s ı yahut bu maddenin tab i î sirkeye ka t ı lmas ı yasak t ı r .

*«vf« : 3662 İReemî Garete) 7 E Y L Ü L 1942

Madde 359 — Sirkede, t a h a m m ü r d e n müteve l l i t olmak üzere en az yüzde 4 nispetinde asetik asit mevcut olacak ve hacmen yüzde 1 den fazla a lko l b u l u n m ı y a c a k t ı r .

Madde 360 — S i rkenin b i r litresinde, şeker maddesi h a r i ç olmak üzere en az 10 gram hufâsa ve en az 1 gram kü l (maden î maddeler) bu-l u n a c a k t ı r .

Madde 361 — Sirkede, t a h a m m ü r d e n mütehass ı l asetik asidden başka d iğe r uzvi veya m a d e n î asidlerin b u l u n m a s ı ve içine biber ve sa­ir acı ve ekşi maddelerin k o n u l m a s ı ve her hangi bir madde ile boyan­ması yasakt ı r .

Madde 362 — Sirkede, muhafaza maddesi olarak, b i r litrede 450 m i l i g r a m ı geçmemek üzere , müt t eh i t ve serbest sül fürö asit bulunabi l i r .

Madde 363 — S i rke sâf o l m a l ı ve iç inde fazla miktarda kurt (an-g iü l ) ve gözle g ö r ü l e b i l i r derecede küf b u l u n m a m a l ı d ı r . A z miktarda kurt veya küfü havi olan sirkeler, süzü ldük ten sonra sa t ı l ab i l i r .

Madde 364 — Sirkede, her ik i s in in mecmuu, bir litrede 30 mi l igra­mı geçmemek şa r t iy l e demir ve b a k ı r bu lunabi l i r . Eser miktarda olmak üzere ç inko bu lunab i l i r ise de, diğeı z a r a r l ı maden î m ü r e k k e b a t eser halinde dahi b u l u n m ı y a c a k t ı r .

Madde 365 — Asetik asit m a h l û l ü i l e y a p ı l m a s ı mû ta t olan ve kü­çük veya b ü y ü k k a p a l ı kap la rda sa t ı lan tu r şu l a r , bu sjret le ihzar edile­b i l i r . Ancak, bunun için k u l l a n ı l a n asidin sâf o lmas ı ve odunun taktir i suretiyle istihsal ed i lmemiş b u l u n m a s ı ve m a h l û l u n nispeti vuzde 5 ten fazla o l m a m a s ı l âz ımdı r . Bunlardan sâf o lmıyan veya odundan istihsal e d i l m i ş asetik asit i le y a p ı l m ı ş o lan lar yahut ima l ed i ld iğ i asetik asit m a h l û l ü n ü n nispeti ,zikredilen hadden ziyade bulunanlar tağşiş ed i lm i ş veya h i l e l i say ı l ı r .

M a d d e 366 — Sirke, a şağ ıda yazıl ı hallerde, tağşiş ed i lmiş veya h i l e l i s a y ı l ı r :

a) Aset ik asit veya sirke ruhu denilen kimyevî madde i le y a p ı l m ı ş olanlar veya tabii sirkeye mezkûr madde ka t ı lm ı ş bulunanlar,

b) Terk ib indeki , t a h a m m ü r neticesi hası l o lma asetik asid mik ta r ı , 359 uncu maddede tesbit edilen nispetten aşağı bulunanlar ,

c) Terk ib indek i h u l â s a veya kül m i k t a ı l a r ı , 360 ıncı maddede b i l ­d i r i l en hadlerden az olanlar ,

ç) iç ine , t a h a m m ü r d e n mütehass ı l asetik asidden gay r ı olarak, d iğer uzvi veya m a d e n î b i r asit veya biber ve sair yabanc ı maddeler k a t ı l m ı ş o lanlar yahut her hangi b i r madde i le b o y a n m ı ş bulunanlar ,

Madde 367 — Sirke, a şağ ıda yaz ı l ı hallerde, s ıhha te az veya çok zarar verecek derecede bozuk s a y ı l ı r :

a) 362 nci maddede tespit edilen nispetten fazla s i l f ü r o asidi iht iva edenler veya bu cisimden maada d iğe r antiseptik b i r madde i lâve edil­m i ş olanlar ,

b) i ç inde , fazla miktarda kurt veya gözle gö rü leb i l i r derecede küf bulunanlar ,

c) Ziyade miktarda tortuyu veya muhati maddeleri havi olanlar yahut acı veya fena kokulu veya diğer suretle t a g a y y ü r e tmiş bulunan­lar ,

ç) 364 üncü maddede tesbit edilen hadden fazla demir ve b a k ı n havi olanlar yahut eser miktardan ziyade ç inkoyu veya eser miktarda z a r a r l ı m a d e n î m ü r e k k e b a t ı iht iva edenler.

Madde 368 — Sirke, a ş ağ ıda yaz ı l ı halde, s ıhha t i haf i f veya ağ ı r surette ih lâ l edecek şeki lde tağş iş ed i lmiş s a y ı l ı r :

i ç ine , her hangi b i r maksatla m a d e n î veya uzvi zehir l i b i r madde k a t ı l m ı ş olanlar .

Madde 369 — Sirkeden, muayene ve t ah l i l edilmek üzere a l ınacak numune m i k t a r ı 500 g r a m d ı r .

XXXI — Alkollü içkiler

( Ş a r a p , b i ra , r ak ı , konyak ve saire)

Madde 370 — Bü tün a lko l lü içk i le r in iht iva edecekleri a l k o l ü n cins ve derecesi, ispirto ve m e ş r u b a t ı k ü u l i y e i nh i sa r ı h a k k ı n d a k i 790 say ı l ı kanun mucibince G ü m r ü k ve İ n h i s a r l a r ve S ıhha t ve i ç t i m a i M u ­avenet Vekâ le t l e r i t a r a f ı ndan müş te reken tâyin olunur.

XXXII — Gıda maddelerinde kullanılmasına müsaade ^edilen boy\ajar ve !m\uhafaza edici maddeler

Madde 371 — G ı d a maddelerinde k u l l a n ı l a b i l e c e k boyalar ve mu­hafaza edici maddeler, U m u m î Hıfz ı ss ıhha Kanununun 188 inc i madde­

sine müs ten i t (yenecek ve içilecek şey l e r e ka t ı l ab i lecek boyalar i le mu­hafaza maddeleri h a k k ı n d a k i liste ve talimatname) h ü k ü m l e r i n e tabidir.

XXXIII — İçine yiyecek ve içilecek konulan kaplar ve bunların hazırlanma ve sairesinde kullanılan eşya

Madde 372 — Tamamen veya kısmen madenden yap ı lmış olan ye­mek ve mutfak t ak ımla r ın ın ve yiyecek ve içilecek maddelerin ihzar ve is t ih lâkine mahsus diğer b ü t ü n alet, cihaz ve eşyanın ve yine bun­la r ın istihsal, naki l ve muhafazas ında ku l l an ı l an k a p l a r ı n terkibinde, kurşun veya ç inko yahut yüzde 10 dan fazla k u r ş u n u havi bir halita b u l u n m ı y a c a k veya bunlar ile k a p l a n m ı ş o l m ı y a e a k ve bütün bu eşya ve malzeme arsenikten 'âri o lacakt ı r . K a d m i y u m ve ha l i t a l a r ı da, bu ma­denler meyan ındad ı r .

Madde 373 — Yuka r ık i maddede zikredilen eşya ve malzemeden, terkiplerinde ku r şun veya çinko yahut yüzde ondan fazla k u r ş u n u havi b i r hal i ta bulunan madenden yap ı lmı ş bulunanlar, ü / e r l e r i zarar l ı ol­mıyan b i r maden tabakası ile kap l ı olsalar dahi, aynı memtuıiyeto tabi­dirler.

Madde 374 — i ç ine , kuru olan ve teamülü hamızı b u l u n m ı y a n mad­deler konulanlar ha r i ç olmak üzere, d iğer yiyecek ve içileceklere mah­sus bü tün eşya ve kaplar , ıgalvanize ed i lmiş o lmıyaeak ve kadmiyum veya kadmiyum h a l i t a l a r ı i le k a p l a n m ı ş bu lunmıyacak t ı r .

Madde 375 — İç inden sirke, ş a r ap , bira gibi usidleri havi mayiler akan. madenden mamul c ihazlar ın (boru, sifon, musluk, v. s.) ve çocuk emzikler inin maden î olan k ı s ımla r ın ın terkiplerinde, yüzde 1 den fu/ la ku r şun bu lunmıyacak t ı r .

Madde 376 — i çer i s i , ç inko lu s a ç veya kadmiyumlu saç tabakan ile döşenmiş olan buz d o l a p l a r ı ( f r igor i f ik) , muhafaza için konulacak y i ­yecekler, mezkûr madenler i le temas etmemek üzere ku l l an ı l ab i l i r .

Madde 377 — Yuka r ık i maddelerde zikredilen eşya ve mulzemenin k a l a y l a n m a s ı n d a ku l l an ı l an kalay arsenikten âri olacak ve en az yüzde 97 nispetinde sâf k a l a y ı havi bu lunacak t ı r .

Madde 378 — tç i len su lar ın depo edi ld iğ i ve içinden geçdiği ha­zine ve mecralar ve keza içilen veya yenilen maddelerin h a z ı r l a n m a ve y a p ı l m a s ı n d a k u l l a n ı l a n a lkolün b u l u n d u ğ u ve içinden geçtiği depo, kap ve mecralar, ku r şundan veya ku r şunu havi bulunan demirden ma­m u l o lmıyacakt ı r . İçer is i ka lay tabakas ı i le k a p l ı bulunsa dahi, kurşun b o r u l a r ı n is t imal i yasakt ı r .

Madde 379 — 372 ve 375 inci maddelerde zikredilen bü tün eşya ve malzemenin yiyecek Ve içilecek maddeler ile temas eden k ıs ımlar ı , yüzde 10 dan fazla kur şunu havi bulunan lehim ile lehimlenmiyeecktir.

Madde 380 — Yiyecek ve içilecek maddelerin haz ı r l anma , muhafaza veya i s t ih lâk inde ku l l an ı l an emaye veya sırlı (vernikl i) madenî yahut t ü r ab i kaplar , arsenikten âr i olacak ve bu kaplar , yüzde 4 nispetindeki asetik asid m a h l û l ü i le ya r ım saat k a y n a t ı l m a k (veya âdi hararet de­recesinde 24 saat b ı r a k ı l m a k ) suretiyle muamele edildiği halde işbu mahl 'ûle k u r ş u n , çinko veya kadmiyum ıgeçmiyeccktir .

Cam, vernik ve emaye içerisine, izabe suretiyle ithal ed i lmiş olar boyalar için de, aynı h ü k ü m caridir.

Madde 381 — Yiyecek ve içilecek maddelerin haz ı r l anma , muhafu za veya is t ih lâkine mahsus t ak ımla r ın ve kap l a r ı n , 371 inci maddede balı sedilen talimatnamede istimaline müsaade edilen boyalardan başka , bar yum k a r b o n a t ı ve m ü n h a l baryum mürekkeba t ın ı havi o lmıyan baryum sülfa t ve lak d'ö baryum 1, kilom oksid , zincifre, bak ı r vc maden î boya olarak müs tamel bak ı r ha l i t a l a r ı i le boyanabil ir .

Tahta, maden veya benzeri bir maddeden yap ı lmış kap l a r ın dış ta r a f l a r ına sü rü len boyalar , arsenik ve kurşun mürekkeba t ından gayr ı di ğer maddelerden olabi l i r .

Madde 382 — Yenecek ve içilecek maddelerin k o n m a s ı n a mah.su: ş işeler in ve k a p l a r ı n içini temizlemek için ku l l an ı l an , madenden mamu saçma la r ku r şun veya arseniği havi o lmıyacakt ı r . (Bunun için cam v< emsali zarars ız maddelerden yap ı l an yuvarlak cisimler k u l l a n ı l ı r ) . K e za mezkûr maddeler i le temas eden k a p l a r ı n ve yemek t a k ı m l a r ı n ı n için temizlemek için, fırça yerine ku l l an ı l an maden î tel sünger le r b a k ı r veyı ç inko yahut bu i k i madenin ha l i t a l a r ı ndan mamul o l m ı y a c a ğ ı g ib i üzer bak ı r , p i r inç , ç inko veya ku r şun i le k a p l a n m ı ş demirden dahi y a p ı l ı m bu lunmıyacak t ı r . Bunlardan, is t imal i za ra r l ı bulunan mezkûr maden le ı den yap ı lm ı ş o lup ta, yenecek ve içilecek maddelere mahsus olanlarda! gayr ı d iğer k a p l a r ı temizlemek için sa t ı l acak la r ın üzer inde (yenecek v içilecek maddeler ile temas eden k a p l a r ı n temizl iğ inde ku l l an ı l amaz yazıs ın ı havi b i r etiket bu lunacak t ı r .

7 EYLÜL 1942 (Resmî Gazete) Sayfa : 3663

Madde 383 — Kahve, biber ve sair yenecek maddelerin öğütü lme­sine mahsus .küçük ve büyük cesamette değ i rmenle r in , öğüten k ı s ımla r ı ku r şun veya ku r şunu havi hal i ta lardan yap ı lm ı ş yahut bunlar ile kap­lanmış o lmıyacak t ı r .

Çocuk emzikler inin l â s t i k memelerinin (tefin), süt çekme aletleri­nin (teterel) keza lâstik aksamın ın ve lâst ikten y a p ı l m ı ş t apa la r ın , lâs­t ikleri k u r ş u n veya ç inkodan âr i bu lunacak t ı r .

Bazı içilecek maddelere mahsus şişeler in ve konserve kavanozlar ı ­nın ağ ız la r ına konulan lâstik h a l k a l a r ı n ve lâst ik k a p a k l a r ı n ve içeri­sinden ş a r a p , b i ra , gazoz, soda veya sirke g i b i içilen mayiler geçen lâs­tik b o r u l a r ı n , l â s t ik le r i k u r ş u n d a n âr i o lacakt ı r .

Lâstik yerine k u l l a n ı l m a k üzere imal edilen maddeler de aynı hük-ne tabidir.

•Lâstik borusu bulunan emzik le r in sa t ı lmas ı yasak t ı r . Madde 384 — Yenecek ve içilecek maddelere mahsus k a l a y l ı eşya

ve malzemenin k a l a y l a r ı i y i bir surette k a l a y l a n m ı ş o lma l ıd ı r .

Bak ı r veya p i r inç ten mamul bulunan ve ka lays ız olarak ku l l an ı l an eşya (kazan, havan, terazi, vezin, v. s.) temiz v e ' m ü c e l l â b i r halde o l ­mal ıd ı r .

Madde -385 — H a r d a l k o y m a ğ a mahsus m a d e n î ambalajlar, emaye veya 377 nei maddede beyan edilen vasıf taki ka lay i l e k a l a y l a n m ı ş ol-na l ıd ı r . iB.unlar, kalaydan, veya a l ü m i n y o m d a n da y a p ı l m ı ş o lab i l i r .

Madde 386 — 372 den 381 e kadar olan maddeler h ü k ü m l e r i , yene-ıek ve iç i lecekler in imal inde ve bunlar i le i l g i l i b i r s ana t ı n i c r a s ında çu l lan ı lan veya sat ı l ığa ç ı k a r ı l a n ve sa t ı lan sofra ve mutfak t ak ımla r ı •re sair k a p l a r için de car idir .

Madd'e 387 — Yenecek ve içilecek maddelerin k o n m a s ı n a , haz ı r l an ­masına, y a p ı l m a s ı n a , ç ı ka r ı lmas ına , m u h a f a z a s ı n a , nakline ve sairesine nahsus olan ve 372 den 386 ya kadar olan maddelerde tesbit edilen vasıf re ş a r t l a r a uygun b u l u n m ı y a n eşya, malzeme ve saire s ıhha te az veya ;ok zarar verecek derecede bozuk sayı l ı r .

XXXIV —: Gıda rriadd\elerinin ambalajına mahsus eşya ve malzeme

Madde 388 — G ı d a maddeler ini d o ğ r u d a n d o ğ r u y a s a r m a ğ a mah-us kâğı t la r , i ç indek i maddeye koku sindirmiyecek ve lezzetine dokun-nıyacak b i r vasıf ta Olmalı ve her t ü r l ü s ıhhi ş a r t l a n haiz hu lunmal ı ' d ı r . î-unun için, k u l l a n ı l m ı ş ve elden ele geçerek k i r l e n m i ş gazete ve sair latbu evrak veya üzeri yaz ı lmı ş her neVi k â ğ ı t l a r kul lamiamaz.

Madde 389 — Yenecek maddelerin a m b a l a j ı n d a müs t ame l kâğı t la-ın terkibinde arsenik, baryum, k u r ş u n , kadmiyum veya civa b u l u n m ı -acak ve barit ve zincifre h a r i ç olmak üzere , b u n l a r ı n d iğe r her hangi i r m ü r e k k e b i mevcut o lmıyacak t ı r . Bunla rdan barit b u l u n d u ğ u takdirde u cis im, kâğ ıd ın ağ ı r l ı ğ ın ı bariz surette a r t ı r a c a k derecede o lmıyacak t ı r .

re bu kâğ ı t l a r , 371 inc i maddede bahsedilen talimatnamede is t imaline l ü s a a d e edilen boyalardan maada h iç bir madde i le b o y a n m ı ş bulun-ı ıyacakt ı r .

Madde 390 — Y u k a r ı k i madde h ü k m ü , yenecek maddelerin doğ­udan o ğ r u y a a m b a l a j ı n a mahsus mukavva, kutu v e kese k â ğ ı t l a r ı n a da »mildir.

Madde-391 — Boyas ı ç ıkan kâğ ı t l a r a , d o ğ r u d a n d o ğ r u y a ekmek, asta, çörek , börek , şeker leme, helva, et ve et m ü s t a h z a r l a r ı , ba l ık , pey-i r , y a ğ ve benzerleri maddelerin s a r ı lmas ı veya b ö y l e k â ğ ı t l a r ı n f ı r ında iş i r i len hamur lu ve d iğer maddelerin a l t ına k o n u l m a s ı yasakt ı r .

Madde 392 — Gıda maddeler ini s a r m a ğ a veya k o y m a ğ a mahsus ı r a k l a r ve m a d e n î t üp le r , arsenikten â r i olacak ve terkiplerinde miktar­ı n mecmuu yüzde 1 den fazla ku r şun , antimon ve c iva b u l u n m ı y a c a k t ı r .

M a d d e 393 — Y a ğ ve et g ib i yağ l ı maddeleri sarmak ve koymak in k u l l a n ı l a n ve (pa r şömen kâğ ıd ı ) denilen kâğ ıd ın terkibinde mağnez-ım k i o r ü r hu l ıunmamal ı ye iht iva edeceği zarars ız k l o r ü r l e r mik ta r ı , utfak tuzu hesabiyle, yüzde 2 y i geçmemel id i r .

Madde 394 —< Yenecek ve iç i lecek maddelere mahsus ş işeler in ve »m kavanoz l a r ın ağz ına konulan m a d e n î kapsü l l e r , 377 nei maddede -yan edilen vası f taki ka lay i le l â y ı k ı veçhi le k a l a y l a n m ı ş veya a lümin-ım varak i le k a p l a n m ı ş o lma l ıd ı r . B u n l a r ı n yerine, g ı d a n ı n nevine göre lofan varak da ku l l an ı l ab i l i r .

Madde 395 — Yenecek ve içilecek n ı a d d e l e r e mahsus k a p l a r ı n ;;zma konulan m a d e n î k a p s ü l l e r ve mantar tapalar, b i r kere i s t imal ' i ld ikten sonra tekrar k u l l a n ı l a m a z ,

Madde 396 — Gıda maddeler inin a m b a l a j ı n d a is t imal olunan ve 388 den 395 e kadar olan maddelerde göster i len vasıf ve şa r t l a r ı haiz bu­lurum l y a n kâğı t , ku lu , kese kâğıdı , varak t ü p parşömen kâğıdı , kapsül ve tapalar s ıhhat için az veya çok za ra r l ı sayı l ı r .

Madd'e 397 — Muayene ve tahl i l için a l ı nacak numune mik ta r ı , ambalaj kâğ ıd ı , p a r ş ö m e n kâğ ıd ı ve v a r a k l a r ı n her bir inden i k i tabaka ve kese kâğıd ı , kutu ve k a p s ü l l e r i n her bir inden beş adeddir.

XXXV — Tuvalet levazımı Madde 398 —. 1262 sayı l ı İ spenç iya r i ve T ıbb î M ü s t a h z a r l a r K a n u ­

nu mucibince, işbu m ü s t a h z a r l a r d a n say ı l an ve mezkûr kanun h ü k ü m l e ­rine tabi bulunan saç su lar ı ve boya lan i le d i ş toz lan , su la r ı ve ma­cun la r ı , h a r i ç olmak üzere, diğer her nevi "tuvalet levazımı (yüze ve cilde sü rmeğe , dudak.ve t ı rnak b o y a m a ğ a , göze çekmeğe ve taharete mahsus krem, kreyon, pudra, düzgün, sü rme , pomata, losyon v. s.) arsenik, a n ­

t imon, k u r ş u n , civa, ç inko veya talyum m ü r e k k d b a t m d a n â r i o lacakt ı r .

Madde 399 — Tuvalet m ü s t a h z a r l a r ı n ı n terkibinde, 371 inc i mad­dede bahsedilen talimatnamede yazı l ı olan boyalardan başka d iğe r hiç. bir boya b u l u n m ı y a c a k t ı r .

M a d d e 400 — M a y i hal indeki tuvalet m ü s t a h z a r l a r ı n ı havi şişe­ler in m a d e n î olan d a m l a l ı k l ı ağ ız la r ı , ancak 377 nei maddede beyan edilen vasıf taki kalay i le iyice k a l a y l a n m ı ş veya za ra r l ı o lmıyan d iğer b i r maden i le k a p l a n m ı ş bulunmak şar t iy le , k u r ş u n d a n yap ı lm ı ş ola­b i l i r . • -

Madde 401 — C i l d i n taravet ve nezafetini muhafaza için is t imal edilen m ü s t a h z a r l a r ı n terkibinde, eter, benzin veya petrol eteri g i b i kolayca işt ial eden mayiler yahut klıore V e y a brome idriokarbür g ib i z a r a r l ı buharlar neşreden veya meti l ik a lkol aseton, nitrobenzin, ser ­best kalevi ler gibi cildden imtisas ederek zarar l ı tesirler »yapan mad­deler b u l u n m a m a l ı d ı r .

Madde 402 — 398 den 401 e kadar o lan maddelerde gös ter i len vasıf 've ş a r t l a r a uygun b u l u n m ı y a n tuvalet müs t ahza r l a r ı s ıhhat i ç in az V e y a Çok za ra r l ı sayıl ır .

Madde 403 — Tuvalet- l evaz ımından , muayene ve t ah l i l için al ına­cak numune mik ta r ı , o r i j ina l a m b a l a j ı i l e beraber olarak, her b i r inden i k i adettir.

XXXVI — Oyuncaklar

. Madde 404 — Ağız veya salya i le yahut yenecek v e içilecek mad­deler i le temas etmesi melhuz olan oyuncaklar ku r şun , ç inko, veya yüz­de 10 dan fazla k u r ş u n u havi maden ha l i t a s ından yap ı lmı ş b u l u n m ı ­yacakt ı r . V e arsenikten âr i o lacak t ı r .

Madde 405 — Oyuncaklarda ku l l an ı l an kalay, 377 nei maddede beyan edilen vasıf ta o lacakt ı r . Ve bunlarda k u l l a n ı l a n lehimde, yüzde 25 ten fazla k u r ş u n bu lunmıyacak t ı r .

Madde 406 — Üzeri emaye, lak ve ve rn ik l i olan oyuncaklar, yüzde 4 nispetindeki asetik asit m a h l û l ü i le y a r ı m saat k a y n a t ı l m a k (veya

âdi hararet derecesinde ¡24 saat b ı r ak ı lmak ) suretiyle muamele edildik­te, bu umahlû'le k u r ş u n V e y a ç inko terketmiyecektir.

Madde 407 — Oyuncaklar, 371 inc i maddede bahsedilen talimat­namede yazıl ı olanlardan başka bir boya ile b o y a n m ı ş o lmıyacak t ı r . Yalnız b u n l a r ı n , içleri , izabe suretiyle boyanmış o lan cam, vernik veya emaıy aksamı bu kay ıddan müs tesnadı r . Bundan başka , bunlardan m a ­denî olanlar, baryum karbonat ve m ü n h a l baryum m ü r e k k e b a t ı n d a n âr i olmak şar t iyle , bar i t l i l ak l a r ve baryum sülfat , k rom oksid, zincifre b a k ı r ve bak ı r h a l i t a l a r ı i le ve lâst ik o lan lar antimon ve kadmiyumun sül für le r i i l e ' v e yağl ı b o y a l ı ve ve rn ik l i bulunanlar ç inkonun suda gayr ı m ü n h a l mürekkeba t ı i le b o y a n m ı ş o labi l i r .

Oyuncak l a r ı n üzer ine konulan damga ve y a p ı l a n basma işler i ( l i toğ-ra f i ) , yalnız arsenik veya kursumu havi o lmıyan sair boyalar ile yap ı l ­mış o labi l i r .

M a d d e 408 — Lâst ikten y a p ı l m ı ş olan oyuncaklarda, k u r ş u n bu­lunmıyacak t ı r . JBu madde h ü k m ü , lâst ik yerine ka im olmak üzere imal edi lmiş v e b ö y l e İbir madde ü e y a p ı l m ı ş bulunan oyuncaklara d a ş a ­mild i r .

Madde 409 — A r m o n i k ve düdük gübi ağızla ça l ınan oyuncakla­r ın har ic î maden î aksamı v e t ab las ı , z a r a r l ı o lmıyan bir maden veya bir maden ha l i tas ı i le k a p l a n m ı ş olsa bi le , çinko veya ku r şunu ihtiva etmiyecektir.

Madde 410 — Aşağıda yazılı oyuncak ve oyuncak aksamı, 404 ün-cü maddenin birinci fıkrası hükmüne tâbi değildir.

Oynamak için yapılan asker ve sair şekilde heykel ve mücessem resimler (figürin), müzikli topaçlar, lokomotif ve otomobil tekerlekleri, makina ve motor volanları, lokomotif ve vagon tamponları, otomobil ve vagon kapıları tokmağı, makina model çekiçleri, gemi vantilatör ve toplan ve bunların benzeri oyuncak kabilinden olan şeyler.

Madde 441 — 404 ten 409 a kadar olan maddelerde zikredilen va­sıf ve şartlara uygun olmıyan oyuncaklar, sıhhat için az veya çok za­rarlı sayılır.

Madde 412 — Oyuncaklardan, muayene ve tahlil için alınacak numune miktarı küçüklerinden iki adet ve büyüklerinden bir adettir.

X X X V I I — Mum, sün'î nebatlar,duvar kâğıtları ve sabunlar

Madde 413 — Renkli mumlar, ne surette olursa olsun, antimon, arsenik, civa veya kurşunu havi cisimler ile boyanmış olmıyacaktır.

Madde 414 — Suni yaprak, çiçek ve meyvalar arsenikten âri bu­lunacaktır. Renkli duvar kâğıtları da, bu hükme tâbidir.

Madde 415 — Her nevi yağlardan, kostik kalevi cisimler ile pişi-rilmek suretiyle elde edilen ve koku vermek için içine bazı esanslar ilâvesi mutad olan tasabbun maddelerine (sabun) denir. Pişirilmeden soğukta dahi sabun imal edilebilir ise "de, bu takdirde tasabun fiilinin tam olması şarttır.

Madde 416 — Sabunlar, 371 inci maddede bahsedilen talimatna­mede mevcut boyalar ile beraber, münhal baryom emlahıni ve banyom karbonatı havi bulunmıyan baryom sülfat ve krom oksid, kadmyom sülfür, zincifre, kalay oksid, çinko oksid, çinko sülfür, bakır, çinko ve kalay veya bunların halitaları tozları ile de boyanabilir.

Madde 417 — Sert sabunların terkibinde, yüzde 28 den fazla su bulunmayacaktır. Potaslı yumuşak sabunlarda bu miktar, yüzde 40 a kadar olabilir.

Madde 418 — Sabunların içinde, »tasabbun etmemiş yağ bulunamaz ve alkolde erimiyen türabı ve diğer dolgu maddeler miktarı, yüzde 2 den ziyade olamaz.

Madde 419 — Umumiyetle sabunların terkibinde, serbest kalevi miktarı, (Na O H) hesabiyle, binde üçü geçmiyecektir. Tuvalet sabunu denilen sabunlarda, bu nisbet binde 1 den fazla olamaz.

Madde 420 — Her nevi sabunlarda, mitrobenzoI yahut sodyom pe­roksit veya buna müşabih bir tesire analik olan diğer peroksitler bulun­mıyacaktır.

Madde 421 —. Mumlar, suni nebatlar ve duvar kâğıtları, aşağıda yazılı hallerde, sıhhat için az veya çok zararlı sayılır:

a) 413 üncü maddede beyan edilen cisimler ite boyanmış olan mumlar,

b) Terkiplerinde, arsenik bulunan suni nebat (yaprak, çiçek, mey­va) ve renkli duvar kâğıtları.

Madde 422 — Sabunlar, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya bileli sayılır;

a) 417 nci maddede gösterilen nispetlerden fazla suyu ihtiva edenler,

b) Tasabbun etmemiş yağı hâvi olanlar veya 418 inci maddede ya­zılı miktardan ziyade türabi ve diğer dolgu maddelerini ihtiva edenler.

Madde 423 — Sabunlar, aşağıda yazılı hallerde, sıhhat için az veya çok zararlı sayılır:

a) 416 ncı maddede beyan edilen maddelerden gayn diğer cisimler ile boyanmış olanlar,

b) Serbest kalevi miktarı, 419 uncu maddede zikredilen nispetler­den fazla bulunanlar,

c) İçine, 420 inci maddede yazılı cisimler konulmuş olanlar. Madde 424 — Muayene ve tahlil edilmek için alınacak numune

miktarı sabunlardan 250 gram, mumlardan 100 gram, suni nebatlardan 2 aded ve duvar kâğıtlarından 1 metre murabbadır.

UMUMÎ HÜKÜMLER

Madde 425 — Bu nizamnamede geçen (asidite derecesi), mahalle-rinde ayrıca bir kayt ve sarahat bulunmadıkça, Türk kodeksinde beyan edildiği gibi, 100 gram maddede mevcut serbest asidi tadil etmek için sarfı iktiza eden normal kalevinin santimetre mikâb adedi demektir.

Madde 426 — Gıda maddelerinin, ültravyole şuaı ile (irradie) edilmek veya hususi bir muameleye tabi tutulmak suretiyle suni olarak, Vitamin ilâve edilmiş (vitaminize) yahut mevcut vitamini çoğaltılmış (ipervitaminize) bir halde satılığa arzedilebilmesi ve satılması, Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletinin müsaadesine bağlıdır. Bu suretle mü-sadesi alınmamış olan bu nevi gıda maddeleri, sıhhate az veya çok zarar vercek derecede bozuk savılır.

Madde 427 — Kokulan yanındaki eşyaya sinen sucuk, pastırma, petrol ve emsali maddeler süt, yağ, un ve ekmek gibi nazik gıdalar ite bir arada bulundurulamaz. Bu nevi maddeler ile yanyana bulunarak, bunlara kokusu kendilerine geçmiş olan gıdalar, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır

Madde 428 — Malûm ve muayyen gıda maddelerinin vazı'na mah­sus olan ve üzerlerinde buna dair alâmet bulunan kaplara (maden suyu veya memba sulan, gazoz, bira, şarap şişeleri, v. s.) madenî asitler, amonyak, dezenfektan cisimler, petrol ve benzin gibi sıhhate zararlı ve zehirli maddeler konularak satılığa çıkarılması, satılması ve böyle bir kap içinde bu gibi bir cismin donularak alıcıya verilmesi yasaktır.

Madde 429 — Gıda maddelerinin vaz'ına ve muhafazasına mahsus mahallerde bulunan zararlı hayvani tufeylâtı itlaf etmek için arsenik ve­ya mürekkebatı, potasyom siyanür, baryom silikosülfür, talyom emlâhı, istriknin gibi zehirli kimyevi cisimlerin istimali yasaktır. Bu gibi cisim­ler ile muamele edilmiş olan mahallerde mevcut gıda maddeleri, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır.

Madde 430 — Gıda maddeleri, malûm ve maruf olan cins ve nevi­lerine veya imallerinde kullanılan iptidai maddelere göre isimlendirilir ve bunun haricinde bir isim ile satılamaz. Ve bu isimler, perakende sa­tılmak üzere ihzar edilen paket, kutu, şişe ve saire halindeki ambalajlar ile keza perakende olarak açıkta satılanların kapları (çekme, torba, çu­val, şişe, kavanoz, v. s.) üzerinde, görülecek veçhile ve okunaklı surette gösterilir ve her hangi bir şekilde yapılan ilân ve reklâmlar ile tarife ve sair evrak üzerinde dahi açıkca yazılır. Ancak ekmek, yumurta, mey-va ve sebze gibi herkesce bilinen gıdalar, haklarında bu nizamnamede veya hususi talimatnamesinde bu hususta ayrıca bir kayıt mevcut değil ise, bu suretle üzerlerine isimlerinin yazılması mecburiyeti yoktur.

Madde 431 — Gıda maddelerinin üzerine konulan isimler, işaretler, tezyinler (vîgnette) ve yapılan ambalajlar ile bunların üzerindeki tari­feler, cins ve nevi, miktar ve vezin, menşe ve saire itibariyle,, alıcının aldanması ihtimalini tamamen bertaraf edecek şekil ve surette olmalıdır.

Madde 432 — Gıda maddelerinin ambalajları veya kaplan üzerin­de, alıcının aldanmasını mucip olacak alâmetler, tezyinler (vignette) veya markalar (tescil edilmiş olsunlar veya olmasınlar), kullanmak yasaktır. (Meselâ: margarin üzerinde inek resmi ve suni bal üzerinde an veya kovan resmi bulunmak gibi). Keza fantezi isimler, şirket un­vanları ve saire de (marka olarak tescil edilmiş olsalar dahi) aynı kay­da tabidir.

Madde 433 — Üzerlerinde, vezinlerinin gösterilmesi lâzım veya mutad olan gıda maddelerinin, bu vezinleri safi olarak itibar edilir. Bu gibi maddelerde hâsıl olacak fire miktarı, üzerlerinde yazılan adede nazaran, umumiyet itibariyle yüzde 3 ü geçmemek şartiyle nazara alınır.

Madde 434 — Gıda maddelerine, her hangi bir şifa hassasına ma­lik olduğu yahut terkibinde tabii olarak mevcut olan gıdai vasıfların fevkinde sıhhi bir tesiri haiz bulunduğu hakkında kayıt ve işaretlerde bulunmak yasaktır.

Madde 435 — 371 inci maddede istimaline müsaade edilen cisimler ile suni olarak boyanmış olan yahut kimyevi muhafaza maddelerini muhtevi bulanan gıda maddeleri, (sâf) veya (tabii), gibi vasıflar ile satılamaz.

Gıda maddelerinin yapılma, çıkarma, işleme, hazırlama, saklama, ambalaj, nakil ve satışında temizlik keyfiyetine lâyıkı veçhile itina olu­nacak ve bütün bu maddelere hariçten yabancı hiç bir cisim katılmış veya içlerinden her hangi bir gıda unsuru alınmış bulunmıyacaktır.

Madde 436 — Gıda maddeleri, 430, 431, 432, 433, 434 ve 435 İnci maddelerde beyan edilen şekil ve suretlere mugayir hal ve muamelelerde hileli sayılır.

Teftiş ve murakabe

Madde 437 — Gıda maddeleri ve bu nizamnamede münderiç bulu­nan eşya ve levazım, belediyeler tarafından ve belediye mevcut olmıyan yerlerde Sıhhat ve içtimai Muavenet Vekâleti sıhhi teşkilâtına mensup

(Resmi Gazete) Sayfa : 3664 7 EYLÜL 1942

memurlar tarafından, bu nizamname hükümlerine göre murakabe olu-nur.

Madde 438 — Murakabe ile muvazzaf makamlara mensup memur­lar veya bunlar tarafından gösterilecek mütehassıslar, umuma satılmağa mahsus yenilecek ve içilecek şeylerin istihsal, imal, ihzar ve veznedildiği veya ambalajları yapıldığı yahut satıldığı ve bu nizamnamede zikredilen eşya ve levazımın depo edildiği veya satıldığı mahalleri ve bu işlere mahsus âletleri ve vasıtaları, iş zamanları içinde olmak şartiyle, teftiş ederler. Ve bunlardan, muayene ve tahlil edilmek üzere, icabeden nümu­neleri alırlar veya isterler. Sokaklarda ve pazar yerlerinde seyyar olarak gıda maddeleri ve bu nizamnamede yazılı eşya ve levazımı satanlar dahi, teftişe tabidirler. Ve lüzumunda, bunlardan da nümune alınabilir. Ma­mul ve müstahzar olarak bulunan yiyecek ve içeceklerin, terkiplerine dâhil olan iptidai maddelerin dahi nümuneleri keza alınabilir.

Madde 439 — Yukarıki maddede beyan edilen mahallerin sahip­leri veya vekilleri veya bunlar namına işlere nezaret eden memurlar yahut umumî mahallerde gıda maddeleri ve bu nizamnamede zikredilen eşya ve levazımı satan seyyar esnaf, alâkalı memurların yapacağı teftiş­leri ve numune almalarını kolaylaştırmağa ve bunların istediği izahatı vermeğe mecburdurlar. Aynı zamanda, teftiş yapan memurların da, yaptıkları teftiş neticeleri hakkında, bağlı bulundukları makama vere­cekleri raporlar ile kanuna muhalif hallerin ihbarı hariç olmak üzere, teftişleri sırasında muttali oldukları malûmatı ve bazı gıda maddeleri­nin imal ve ihzar tarzına dair sanat esrarını ifşa eylemeleri memnudur.

Madde 440 — Muhtelif maddelere göre alınacak numune miktarı, nizmanamede yalnız bir nümune için gösterilmiş olup, nümuneler birisi lâboratuvara gönderilmek ve diğeri yerinde kalmak üzere iki aded ola­cağından, bunlar nizamnamede gösterilen miktarlarından bir misli fazla olarak alınır.

Madde 441 — Nümuneler, muayene edilecek her madde için iki aded olmak üzere, gayet temiz ve mazbut kaplar içine alınır. Ve ağız­ları sıkı bir surette kapatılıp üzeri ip veya sicim ile sağlam bir şekilde bağlanarak ve bu ipin veya sicimin düğümü üzerine hiç bir veçhile bo­zulup açılmıyacak surette, erimiş mühür mumu dökülerek teftiş olunan mahallin sahibi veya vekili ile teftişi yapan memur taraflarından bera­ber olarak mühürlenir* Ve üzerlerine, cins ve nevini, sahibinin adını ve yerini, alındığı tarihi, nümune kayıt defterinin sıra numarasını ve memur ile sahibinin veya vekilinin imzalarını havi ve silinip bozulmı-yacak bir şekilde yazılmış sağlam bir etiket yapıştırılır. Aynı zamanda, usulü veçhile bir zabıt varakası tanzim edilir. Bunun için, teftiş ile va­zifeli memurlar nezdinde bir (nümune kayıt defteri) bulunur. Ve tut­tukları zabıt varakalarının birer sureti dosyasında saklanır. Nümune sahibinin numune üzerindeki etikette ve zabıt varakasında yazılı adı ve yeri ile imzası açık ve okunaklı bulunacak ve birbirinin aynı olacaktır. Aynı maddeden ibaret olmak üzere, bir mahalden müteaddit nümuneler alındığı takdirde, bunların üzerine birer sıra numarası konularak bu numaralar hem rakam ve hem de yazı ile yazılır.

Madde 442 — Yukarıki maddeye göre alınan nümunelerden birisi, muayene için, mazbut ve muntazam b i r şekilde ambalajl ı olarak, zabıt varakası ile birlikte, alâkalı memurlar tarafından bağlı bulundukları makama günü gününe tevdi edilir. Ve bu makamlar tarafından, bir evrak île ve en seri vasıta ile lâboratuvara gönderilir. Muayenesi müstacel olanların evrakına, ayrıca (acele) kaydı dercedilir. Ve diğeri, sahibi ta­rafından alınarak, üstündeki mühürleri katiyen bozulmamak üzere iy i bir mahalde dikkatle saklanır.

Madde 443 — Yapılan lâboratuvar muayenesi neticesinde, nizam­namede beyan edilen vasıf ve şartlara mugayir bir halde olmadığı anla­şılan maddelerin, sahiplerine keyfiyet bildirilir. Bunlardan nizamnamede gösterilen vasıf ve şartlara uygun bir halde bulunmadığı anlaşılan ve nizamname hükümlerine göre, tağşiş edilmiş veya hileli yahut bozuk veya sıhhati ağır veya hafif surette Mâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayı­lanların, sahipleri hakkında kanuni takibat icra edilmek üzere, evrakı bu hususdaki laboratuvar raporu ile birlikte Cumhuriyet Müddeiumu­miliğine derhal tevdi olunur. Ve keyfiyet yine sahiplerine bildirilir. Bu muamele üzerine, sahipleri tarafından, lâboratuvaran verdiği rapora karşı, bir iddia ve itiraz varit olduğu tâikdirde, bunlar, yanlarında saklı olan diğer nümuneyi mahkemeye vererek, bunun üzerinde ikinci bir mu­ayenenin yapılmasını isteyebilirler.

Madde 444 — Yiyenin veya içenin sıhhatini hafif veya ağır surette ihlâl etmesine badi olacak veçhile, tağşiş veya taklit veya tağyir edilmiş olan yenilecek ve içilecek maddeler hakkında, Türk Ceza Kanununun 395 inci maddesi mucibince muamlee olunur.

Madde 445 — Safiyetinden şüphe edilerek, muayene edilmek üzere, nümune alman gıda maddelerinden, lüzum görülenlerin, nihayet bir hafta zarfında yapılacak tahlil neticesine kadar, satılmasına mümanaat olunur. Ve bu gibiler mühür altına alınabilir.

Madde 446 — Lâboratuvarlar, muayene ve tahlil ettikleri her gıda maddesinin, bu nizamnameye göre haiz olması lâzım gelen hususi va­sıflarım ve fennî şartlarını göz önünde bulundurarak, kendilerine gön-derilen nümunelerin muayenesini ona göre icra ve raporlarını o veçhile vazıh ve etraflı bir şekilde olmak üzere tanzim ederek, neticeyi en kısa bir zamanda bildirirler.

Lâboratuvarlar, muayene ettikleri nümunelerin artan kısımlarını, işin sonuna kadar ve bunlardan bozulmağa meyyal olanları bozuluncaya kadar, iy i bir yerde ve bozulmalarına mümkün mertebe mâni olacak bir şekil ve surette muhafaza ederler.

Madde 447 — Yenilecek ve içilecek şeylerin istihsal, imal, ihzar ve sairesine mahsus olup ta bu nizamnameye göre murakabeye tabi bulu­nan alât ve edevat, cihaz ve diğer sabit veya naildi mahzurlu yahut kül­fetli olan malzeme, alâkalı memurlar tarafından veya bunların göstere­ceği mütehassıslar marifetiyle, mahallerinde muayene edilir. Ve bunla­

rın vereceği fen raporları üzerine muamele yapılır. Bunlardan, labora-tuvarda muayene edilmesine lüzum ve zaruret görülenler, bu kayıttan hariç olup bu gibiler bir suretle lâboratuvara gönderilir.

Müteferrik hükümler

Madde 448 — Bu nizamname hükümleri, memleket içinde sarf ve istihlâk edilen maddelere şamil olup, bunlardan münhasıran ihraç malı olmak üzere tertip ve ihzar edilenler, bu gibiler hakkında cari olan hu­susî hükümlere tâbidir.

Madde 449 — İşbu nizamname hükümlerine muhalif hal ve hare­kette bulunanlar, Umumî Hıfzıssıhha Kanununun 296 ve 297 nci madde­leri delaletiyle Türk Ceza Kanununun 363, 396 ve 398 inci maddeleri mucibince ve bunlardan, fiilleri Türk Ceza Kanununa göre daha ağır cezayı istilzam edenler veya mezkûr kanunun diğer maddelerine temas eyliyenler, işbu kanun hükümleri dairesinde cezalandırılır.

Madde 450 — Bu nizamnamede, Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 190 ıncı maddesi hükmüne göre, hangi gıda maddelerinin veya kapları­nın üzerinde imâl edenlerin veya ticarete sevkedenlerin isimlerinin, vasıf ve nevilerinin, sıkletlerinin, yapıldıkları tarihin yazılacağı ve bu yazı­ların ne şekil ve surette olacağı gösterilenlerin, bu mecburiyete riayet etmiyen âmil veya bayileri hakkında, Umumî Hıfzıssıhha Kanununun 282 nci maddesine göre takibat yapılır.

Madde 451 — Gıda maddelerinin ihzar veya imâl ve muhafaza edildiği veya bunların ambalajı yapıldığı ve satıldığı mahallerden ve nakledildiği vasıtalardan; sıhhi şartları haiz olmıyanlar hakkında, Umumî Hıfzıssıhha Kanununun 191 inci maddesi hükmüne göre muame­le yapılır.

Madde 452 — Bu nizamname hükümlerine mugayir bulunan tali­matlar mülgadır.

Madde 453 — 1593 sayılı Umumî Hıfzıssıhha Kanununun 199 uncu maddesi mucibince tanzim ve Devlet Şûrasınca tetkik edilmiş olan bu nizamname hükümleri Resmî Gazetede basıldığı tarihten itibaren doksan gün sonra yürümeğe başlar.

Muvakkat Madde — Bu nizamnamenin 142, 15% 154, 155, 156, 157 ve 159 uncu maddeleri ile 143 üncü maddenin 1 inci ve 2 nci fıkraları, 153 maddenin 1 inci ve 3 üncü fıkraları, ile 148 inci maddenin a bendinin 1 inci fıkrası, 158 inci maddenin son fıkrası ve 177 nci maddenin a, b, d, e bendleri ve ç bendinin son fıkrası hükümlerinin tatbiki, Millî Korun­ma kanunu tatbik mevkiinde bulunduğu müddetçe İcra Vekilleri Heyeti karariyle tehir edilebilir.

Madde 454 — Bu nizamname hükümlerini İcra Vekilleri Heyeti yürütür.

No. Başlığı Düstur Tertip Cilt Sahife

1593 765 790

1234 1262 1580

11656

B u Nizamnamede ismi geçen mevzuat : Umumi Hıfzıssıhha Kanunu Türk Ceza Kanunu İspirto ve Meşrubatı Küuliye inhisarı hakkında

Hayvan Sağlık Zabıtası hakkında kanun İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu Belediye Kanunu Hayvan Sağlık Zabıtası Nizamnamesi

6/5/1930 13/3/1926

kanun 3/4/1936

14/5/1928 26/5/1928 14/4/1930 17/9/1931

3 3

3 3 3 3 3

11 7 7 9 9

11 12

324 850

1091 775 860 161

1143

1489 320

338 888 898

1471 1961

7 EYLÜL 1942 (Resmî Gazete)

Resmi Gazete

Sayı

Sayfa: 3665

Sayfa : 3666 (Resmî Gazete) 7 EYLÜL 1942

İ L Â N L A R

Naf ıa Vekâ l e t i nden :

Eksi l tmiye konulan iş

1 — Su İşler i Üçüncü Şube M ü d ü r l ü ğ ü bölges i iç inde A d a l a re­g ü l â t ö r ü i k m a l i inşaat ı tahmin edilen keşif bedeli fiat vahidi esası üze­rinden (834.131) l i r a (35) ku ruş tu r .

2 — Eksi l tme 14/9/1942 tarihine ras t l ıyan pazartesi gunu saat (15) te Ankara 'da Su İş ler i Reisl iği binası iç inde toplanan Su Eksiltme K o ­misyonu odas ında k a p a l ı zarf usuliyle yap ı lacak t ı r .

3 — İs tekl i ler eksiltme şar tnames i , mukavele projesi, Bay ınd ı r l ık İş ler i Genel Şa r tnames i , U m u m î Su İşleri fennî şa r tnames i i le hususi ve fennî ş a r t n a m e l e r i ve projeler i (41) l i r a (71) k u r u ş ka r ş ı l ığ ında Su İşler i Reis l iğ inden a labi l i r ler .

4 — Eksi l tmiye girebilmek için isteklilerin (37 115) l i ra (25) ku­ruş luk muvakkat teminat vermesi ve eksiltmenin yapı lacağı günden en az üç gün ev\el bir di lekçe i le N a f ı a Vekâlet ine m ü ı a c a a t ederek bu işe mahsus olmak üzere vesika a l m a l a r ı ve bu vesikayı gös termeler i şar t t ı r .

B u m ü d d e t iç inde vesika is teğinde b j l u n m ı y a n l a r eksiltmiye gi­remezler.

5 — İs tekl i ler in teklif m e k t u p l a r ı n ı ik inci maddede yazıl ı saatten b i r saat öncesine kadar Su İşler i Reis l iğ ine makbuz karş ı l ığ ında ver­meleri l âz ımdı r .

Postada olan gecikmeler kabul edilmez. 690/4-4

Yapı İş ler i İ lânı

1 — Eksi l tmiye konulan i ş : Jandarma Genel K o m u t a n l ı k Matbaa­sına i lâveten yap ı lacak harf eritme deposudur.

Keşif bedel i : 5178 l i r a 70 kuruş tu r . 2 — Eksi l tme 16/9/1912 ça r ş amba günü saat 15 te Nafıa Vekâlet i

Y a p ı ve İ m a r İş ler i Eksil tme Komisyonu odas ında açık eksiltme usuliyle yap ı l acak t ı r .

3 — Eksil tme şar tnames i ve buna mıı leferr i evrak Y a p ı ve İ m a r İş ler i Re is l iğ inde gö rü leb i l i r

4 — Eksi l tmeye girebilmek için is tekl i ler in usulü dairesinde (410.90) dör t yüz on l i r a doksan ku ruş luk muvakkat Leminat vermeleri lâz ımdır . 812/4-3

1 — Eksi l tmeye konulan iş : 'Hariciye Vekâ le t i b inas ında yap ı l acak tecrit, çat ı t ami r i ve saire iş ler idi r .

Keşilf bede l i : (7933) l i r a (40) kuruş tu r .

2 — Eksi l tme 22/9/1942 salı günü saat 15 te Naf ıa Vekâle t i Yap ı ve İmar İdler i Cksi lUne K o m i s y o n u odas ında açık eksiltmıe usuliyle ya­p ı lacak t ı r .

3 — 'Eksiltme şa r tnames i ive buna mıı'.eferri evrak Y a p ı ve i m a r iş­le r i ıReisliğinde görü leb i l i r .

4 — Eksil tmeye girebilmek için istekli lerin usulü dairesinde (595.01) beş yüz doksan beş l i ra İbir ku ruş luk muvakkat teımirat vermeleri lâ­z ımdır .

esi/i-i *

D E V L E T D E M İ R Y O L L A R I ü. M ü D ^ R L C C Ü N D E N

İkinci İ ş le tme Memur ve Müs tahdemin i için kumaşı ile astar ve kaza l in i idareden verilmek telâ, düğme, s ı rma, a lâmet i farika ve sair b ü t ü n h a r ç ve mas ra f l a r ı n ıü taahhide ait olmak ıİ7cıe diktirilecek tak­riben 1771 takım resmî elbise, 910 aded palto ve 1881 aded ka-ketin ima I i y es i işi k a p a l ı zarf usuliyle eksiltmiye konu lmuş tu r . Eksil tme 21 eylül 1942 tarihinde pazartesi günü saat 16 d.ı Ankpr,-» istasyonunda İkinci İş­letme b inas ında toplanacak komisyonda yap ı lacak t ı r Muhammen bedeli (24914,30) y i rmi dört bin dokuz yüz on dört l i ıa otu; ku ruş ve muvakkat teminat ı (1868,58) b in sekiz yüz a l tmış s>ekiz l i r a e l l i sekiz kuruş tu r . B u işe girmek ist iyenlerin kanun ve ş a r tnamen in tâyin ettiği vesaikle

muvakkat teminat ve teklif lerini ayn ı gün saat 15 e kadar Komisyon Reis l iğ ine vermeleri lâzımdır . Ş a r t n a m e ve mukavele projeleri Ankaru , İ zmi r ve Sirkeci İş letme M ü d ü r l ü k l e r i n d e n parasız a l ınab i l i r .

817/4- î

Muhammen bedeli (36000) l i r a olan 8000 adet traverstik meşe kalas 22/9/942 salı günü saat 15 te k a p a l ı zarf usulü ile At ıka ra ? da idare bina s ındâ toplanan Me ıkez 9 uncu Komisyonca sa t ına l ınacak l ı r :

ıRu işe girmek istiyenlerin (2700) l i ra l ık muvakkat tominat i le kamı nun tâyin ettiği ves ikalar ı ve tekl if ler ini aynı ıgün saat 14 de kadar ad: geçen Komisyon Reisl iğine vermeleri lâz ımdır .

Şa r t name le r paras ız olarak A n k a ı a ' d a Malzeme Dairesinden, H a y d a r p a ş a ' d a Tese l lüm ve sevk Sefliginde.il temin olunur.

859/1-1

Muhammen bedeli (7İ200O) l i r a olan muhtelif çinko hıvha 22/JI 1912 pe r şembe günü saat 15.30 daf kapa l ı zarf usulü ile Aııkara 'dı idare b inas ında toplanan Merkez 9 unou Komisyonca satın a l ınacakt ı r

ıBu işe girmek kcyenler in (1850) liıalı'k muvakkat teminat i k Kanunnun tâyin ettiği vesikaları ve teklif lerini ayni gün saat 11.31 a kadar adı geçen Komisyon Reisl iğine vermelileri llûzımdır.

Şa r t name le r (ti) l i ra mukabil inde Ankara 'da Me ıkez ve Haydar paşada , Havdarpasa veznelerinden temin olunur.

860/4,-]

Ankara Numune Hastanesi Baştababl iğ i ı ıden :

1 — Ankara Numune Hastahanesinin 1942 mal î yılı için a l acağ 1200 ton k ö m ü r ü n vagonlardan boşa l t ı lmas ı vc hastane dâh i l indek depoya veya gösteri lecek yere kadar naki l ve istif işi k a p a l ı zarf usuliyb eksiltmiye k o n u l m u ş ise de talip zuhur e tmediğ inden pazar l ık la eksijt mesi yap ı lacak t ı r .

2 — İşbu 1200 ton kömürün beher tonunun nakliyesi için tahmil edilen bedel 375 ku ruş olup muvakkat teminat 337 l i r a 50 kuruş tu r .

3 — İhales i 7/9/1942 pazartesi günü saat 15 tc hastanede yapı la çaktır .

4 — Ş a r t n a m e hergün hasta l ıanede görü leb i l i r .

5 — Ta l ip le r in banka mektubu veya malsand ığ ı makbuzlariyle uıu ayycıı oları gün ve saatta komisyona müracaa t l a r ı . 757/4-4

M . M . V . 3 numaralı Satın Alına Komisyonundan

Beherine 528 k u r u ş fiat tahmin edilen 60.000 aded k i l i m 16/9/194 ça r şamba günü saat 15 de pazar l ık la isteklisine ihale edilecektir. M u hammen bedeli 316.800 l i ra olup katî teminat ı 32.844 l i rad ı r . Şartnamesi hergün komisyonda 15 l i r a 84 k u r u ş karş ı l ığ ında a l ınab i l i r . İ s tekl i ler i be l l i gün ve satte M . M . Vekâlet i 3 numanl ı Sat ın A l m a Komisyonun gelmeleri.

866/4--'

Beher metresine 458 k u r u ş fiat tahmin edilen en az 40.000 en 'çok, 60.000 metre kışlık elbise kumaşı i le beher metresine 544 kuruş fiat tu'fı min edilen en az 20.000 en çok 60.000 metre kaputluk k u m a ş J6/9/1942 ça r şamba guniı saat 15.30 da paza r l ık l a sat ın a l ınacakt ı r .

Elb ise l ik kumaş ın muhammen bedeli 274.800 l i r a olup ka t î teminatı 29.484 l i radı r . Kaput luk kumaş ın muhammen bedeli 326.400 l i ra olup kat î teminat ı 34.412 l i radır . Bu k u m a ş l a r ı n her cinsi başka başka talip lere ihale edilebil ir . Şar tnames i 30 l i ra 6 ku ruş ka r ş ı l ı ğ ında 'her gün k o misvondan a l ınabi l i r . İ s tekl i ler in be l l i gün ve saatle M . M . Vekâleti 3 n u m a r a l ı Sat ın A m a Komisyonuna gelmeleri.

865/4-2

7 EYLÜL. 1942 (Resmî Ğacetel Sayfa : 3667

M . M . V . 1 numaralı Satın A l m a Komisyonundan

1 — 200 ton kuru soğanın kapa l ı zarf la eksiltmesi 24/9/912 saat 16 da A n k a r a L v . A . B i n a s ı n d a M . ' M . V . 1 'No. Sa. A l . K o . da yap ı l a ­cakt ı r .

2 — Muhammen bedeli 40.000 l i r a , i l k t emina t ı 3000 l i rad ı r . Şar tna­mesi 300 k u r u ş mukabil inde K o . dan a l ınab i l i r . Kanuna uygun teklif mek tup l a r ı saat 15 e kadar kabul edil i r .

875/4-1

1 — 500 ton balya s aman ın ın k a p a l ı zarfla eksiltmesi 24/9/1942 saat 15 te Anka ra L V . A . B i n a s ı n d a M . M . V . 1 No . Sa. A l . K o . da yapin lacakt ı r .

2 — Muhamen bedel i 35.000 liradır- İ lk ıteminatı 2625 l i radı r . Şaı t -namesi 263 kuruş mukabilinde K o . dan a l ınab i l i r . Kanuna uygun teklif m e k t u p l a r ı saat 14 e kadar kabul olunur

876/4-1 o

M . M . V . 2 numaralı Satın A l m a Komisyonundan

Muhammen bedeli 18031 l i r a olan i k i tipte ceman 5 aded sertlik ö lçme a p a r a t ı ve tefer ruat ı 10/9/1942 perşembe günü saat 15 te pazar­l ıkla satın a l ınacakt ı r . Kat î teminat ı 2704 l i rad ı r . Şa r tnames i her gün komisyonda görü leb i l i r . İs tekl i ler in mezkûr gun ve saatta M . M . V . 2 n u m a r a l ı Sat ın A l m a Komisyonuna gelmeleri

809/3-3

JBeher metresine 750 k u r u ş 'tahmin edilen ıfiatla 51 milimetre dış ve 45 milimetre iç kutrunda b o y l a r ı 4 metreden aşağı olmamak üzere 500 aded çelik çekme boru sa t ın a l ınacakt ı r . Paza r l ı ğ ı 17/9/1942 'perşembe günü saat 15 itedir. Kat î t emina t ı (2250) l i rad ı r . Şa r tnames i her gün komisyonda gö rü leb i l r . ' Tam amına ta l ip b u l u n m a d ı ğ ı takdirde bö lüne ­rek ay r ı a y r ı taliplere de ihale ounalbilr. Ta l ip l e r in mezkûr gün ve 'sa­atte M . M . V . 2 n u m a r l ı Saıtın A l m a Komisyonuna m ü r a c a a t l a r ı .

846/3-1

Beher kilosunun muhammen bedelli 150 k u r u ş olan 10 ton üsJtübeç 18/9/1942 cuma günü saat Iİ5 ite 'pazar l ık la sat ın a l ınacak t ı r . T a m a m ı n a al ip ç ıkmadığ ı takdirde b ö l ü n e r e k ayr ı ayr ı tal iplerden a l ınab i l i r . Şart­namesi her gün Komisyonda 'görülebi l i r . Ka t î teminat ı 2250 l i rad ı r . Ta l ip ­lerin mezkûr gün ve saatte M . M . V . 2 n u m a r a l ı Sat ın A l m a 'Komisyo-mna m ü r a c a a t l a r ı .

858/4-1

İM. M . V . 4 numaralı Satın Alma Komisyonundan

A n k a r a c iva r ında b i r aded garaj inşas ı k a p a l ı zarfla ihaleye konul-nuş tur . Keşif bedeli 59041 l i r a 32 k u r u ş o lup i l k teminat m i k t a r ı 4202

l i r a 07 k u r u ş t u r . İha les i 18/9/1942 cuma günü saat 11 de M . M . V . 4 nu­m a r a l ı Sa t ın A l m a Komisyonunda yap ı l acak t ı r . Ş a r t n a m e keşif ve pro­jesi 296 k u r u ş mukabi l inde her gün komisyondan a l ınab i l i r . İha l eye gi­rebilmek için ihale tarihinden üç gün evveline kadar inşaa t dairesinden vesika a l m a l a r ı ve bu işe benzer asgari- otuz b in l i r a l ı k b i r işi muvaffa­kiyetle i kma l ettiklerine dair resmî vesika ibraz etmeleri ve 2490 sayı l ı kanunun maddeleri a h k â m ı n a tevfikan h a z ı r l ı y a c a k l a n teklif mektup­l a r ı n ı ihale günü saat 10 a kadar Sa. A l . K o . makbuz mukabi l inde ver­meleri . 800/4-3

A n k a r a c ivar ında b i r pavyon inşası k a p a l ı zarfla ihaleye konul­muştur . Keşif bedeli 61786 l i r a 17 ku ruş olup i l k . t emina t ı 4340 l i radır , ihalesi 16/9/1942 ça r ş amba günü saat 11 de M . M . V . 4 n u m a r a l ı Sat ın alma Komisyonunda yapı lacak t ı r . Şa r tnames i proje ve teferruat ı her

gün 308 ku ruş mukabilinde komisyondan a l ınab i l i r . İ s tek l i le r in ihaleye girebilmek için bu işe benzer asgari otuz bin l i ra l ık b i r işi muvaffaki­yetle ikmal ettiklerine dair komisyona resmî vesika ibraz etmeleri ve ihale tarihinden asgari üç g ü n evveline kadar inşaa t dairesinden vesika a lma la r ı ve 2490 9ayılı kanunun maddeleri a h k â m ı n a tevfikan hazı r l ıya­

cak l an teklif m e k t u p l a r ı n ı ihale g ü n ve saatinden b i r saat evveline kadar makbuz karş ı l ığ ı 4 n u m a r a l ı Sat ın A l m a Komisyonuna vermeleri.

801/4-3

34.844 l i r a '25 k u r u ş keşif bedell i Ankara 'da harita deposu i lâvei inşaa t ı 22/9/1942 sal ı g ü n ü saat 11 de k a p a l ı zarfla ihale edilecektir. İ lk t emina t ı 2.613 l i r a 312 ku ruş tu r . Keşif ve şa r tnames i 175 k u r u ş bedel mukabi l i 'Harita Genel M ü d ü r l ü ğ ü n d e n ver i l i r . İ s tek l i l e r in 2.490 sayıl ı kanun a h k â m ı n a göre h a z ı r l ı y a c a k l a n teklif m e k t u p l a r ı n ı ihale günü saat 10 a kadar M . M - V . 4 n u m a r a l ı Sat ın A l m a Komisyonuna verme­ler i .

896/4-1 _ s

Karacasu C. M ü d d e i u m u m i l i ğ i n d e n :

Mi l l î K o r u n m a Kanununa muhal i f hareketten maznun Tavas T i l -k i l l i K ö y ü n d e n A l i oğlu H a l i l A y h a n h a k k ı n d a y a p ı l a n d u r u ş m a sonun­da :

S u ç l u n u n sabit o lan fiilden_ do lay ı Mi l l î K o r u n m a Kanununun 59 uncu maddesinin i k inc i f ık ras ına tevfikan üç ay hapis ve yüz l i r a ağ ı r para cezasiyle m a h k û m i y e t i n e dair Karacasu A s l i y e Ceza Hâk im­l iğ inden veri len 3 haziran 1942 ta r ih l i karar katiyet kesbe tmiş o lmakla 63 üncü madde mucibince keyfiyet i l ân olunur.

822

H ü k ü m e t e verdikler i hububat beyannamesinde ih t iyaç la r ı ayr ı l ­d ık tan sonra bakiyesini teslim etmemek suretiyle Mil l î K o r u n m a Kanu­nuna muhal i f hareketten dolayı maznunlar Karacasu 'yun K a r a c a ö r e n K ö y ü n d e n A l i oğlu A l i D e m i r ve A l i oğlu Mehmet A b a l ı ve Sü l eyman oğlu Mehmet Işık ve A l i oğlu 10 mart 1340 d o ğ u m l u Ahmet A l i Bozkurt ve Ahmet oğlu Mehmet Kavak ve Ö m e r oğlu Ahmet A ta l ay ve Hüsey in kızı fatma Teke h a k l a r ı n d a y a p ı l a n d u r u ş m a sonunda:

Suç lu l a r ın sabit olan f i i l inden do lay ı ve bunlardan A l i Bozkurt 'un Mi l l î K o r u n m a Kanununun 55 inc i maddesinin b i r inc i ve T ü r k Ceza Kanununun 56 ncı maddesi mucibince i k i ay on b e ş g ü n hapsine ve i k i yüz sekiz l i r a ağ ı r para cezasiyle tecziyesine ve d iğe r l e r in in ad ı geçen kanununun 55 inc i maddenin b i r inc i f ı k r a smca üçer ay hapis ve i k i yuz e l l i şer l i r a ağ ı r cezayı nakdi i le m a h k û m i y e t l e r i n e dair Karacasu A s l i y e Ceza H â k i m l i ğ i n c e verilen 2 temmuz 1942 t a r i h l i karar katiyet kesbetmiş o lmakla 63 uncü madde ahkâmınca keyfiyet i lân olunur. 821

Mi l l î K o r u n m a Kanununa muhal i f hareketten do lay ı suçlu Ka ra ­casu'yun Geyre K ö y ü n d e n Mehmet oğlu Ahmet Üna l h a k k ı n d a yap ı l an d u r u ş m a sonunda:

S u ç l u n u n sübu t bulan işbu s u ç u n d a n do lay ı Mi l l î K o r u n m a Kanu­nunun 55 inc i maddesinin b i r inc i f ı k ra s ına tevfikan üç ay m ü d d e t l e hepsine ve i k i yuz e l l i l i r a ağı r cezayi nakdi a l ı n m a s ı n a dair Karacasu A s l i y e Ceza H â k i m l i ğ i n d e n 2 temmuz 1942 tarihinde veri len karar kesbi katiyet etmekle kanunu m e z k û r u n 63 üncü maddesi mucibinoe keyfiyet i l ân olunur. 819

Mi l l î K o r u n m a Kanununa muhal i f hareketten suçlu E y m i r Köyün­den Ç a r d a k o ğ u l l a r ı n d a n Mehmet oğ lu İ b r a h i m Ç a r d a k ve ayn ı k ö y d e n Mehmet oğlu A l i K ü ç ü k h a k l a r ı n d a y a p ı l a n d u r u ş m a sonunda:

F i i l l e r i sabit o l d u ğ u n d a n Mil l î K o r u n m a Kanununun 55 inci mad­desinin b i r inc i f ık ras ı mucibince 250 şer l i r a ağ ı r para cezasiyle üçer ay müdde t l e hapislerine dair Karacasu As l iye Ceza Hâk iml iğ in in 2/7/1942 tarihinde verilen k a r a r ı kesbi katiyet etmiş o l d u ğ u n d a n kanunu mezkûrun 63 üncu maddesi a h k â m ı n c a keyfiyet i lân olunur. 841

H ü k ü m e t e verdikler i beyannamede ih t iyaç l a r ı ay r ı l d ık t an sonra faz las ın ı teslim etmemek suretiyle Mi l l î K o r u n m a Kanununa muhal i f hareketten suçlu Kepre K ö y ü n d e n E m i n Mustafa o ğ u l l a r ı n d a n A l i oğlu A l i H a s ı r c ı ve ayn ı köyden Mehmet oğlu Mustafa Barbaros ve bu köyden Ahmet oğ lu Hüsey in Güneş h a k l a r ı n d a y a p ı l a n d u r u ş m a sonunda:

S u ç l u l a r ı n suçu sabit o l d u ğ u n d a n Mi l l î K o r n m a Kanununun 55 inc i maddesinin b i r inc i f ıkras ı mucibince i k i yüz el l işer l i r a ağ ı r para ceza­siyle üçer ay hapislerine Ancak s u ç l u l a r d a n Hüsey in Güneş ' in ift iradan evvelce m a h k û m b u l u n d u ğ u n d a n T ü r k Ceza Kanununun 81 inc i maddesi a h k â m ı n c a veri len cezanın t e k e r r ü r ü mutlaktan do lay ı a l t ıda b i r i n in zammiyle i k i yüz doksan b i r l i r a a l tmış k u r u ş ağ ı r para cezasiyle ve üç ay on beş gün hapsine dair Karacasu A s l i y e Ceza H â k i m l i ğ i n d e n veri­len 23 may ı s 1942 t a r ih l i karar kesbi katiyet e tmiş o lmakla Mil l î K o ­runma Kanununun 63 üncü maddesi mucibince keyfiyet i lân olunur.

842

vSayıfd'8 3 6 6 8 (Resmî Gazete) 7 EYLÜL 1942

Türkiye Cumhuriyet Merke» Bankasında»:

A K T İ F

Kasa: Altın: Safi Klg. 74.616,476

Bankınot Ufaklık Dönüdeki muhabirler: Türk lirası

Hariçteki muhabirler: Altıa: Safi Klg. 23.948,013

Altına tahvili kabil serbest dövizler Diğer dövizler ve borçlu kliring bakiyeleri

Hazîne tahvilleri: Deruhte edilen evrakı nakdiye karşılığı Kanunun 6 • 8 inei maddelerine tevfikan Hazine tarafından vâki tediyat j Senedat cüzdanı: Tieari senetler

Esham ve tahvilât cüzdanı:

f Deruhte edilen evrakı nakdiye-A - •{ nin karşılığı esham ve tahvilât

İ (itibari kıymetle) B • Serbest esham ve tahvilât

Avanslar: Altın ve döviz üzerine avans Tahvilât üzerine avans Hazineye kısa vadeli avans Hazineye 3850 No: h kaauna göre açılan altın karşılıklı avans

Hissedarlar Muhtelif

YEKUN

29 Ağustos 1942 vaziyeti

Liri, Lira

104.954.043,09

7.537.589,-

212.083,81 112.703.715,90

456.922,36 456.922,36

33.684.796,38

54.414.806.47, 88.099.602,85

158.748.563,-

24.221.621,- 134.526.942,-

347.187.031,39 347.187.031,39

44.927.379,93

10.506.443,45 55.433.823,38

3.096,31

5.906.651,47

250.000.000,- 255.909.747,78

4.500.000,-12.856.842,33

1.011.674.627,99

P A S İ F

Sermaye İhtiyat akçesi:

Âdi ve fevkalâde Hususi

Tedavüldeki bankmotlar :

Deruhte edilen evrakı nakdiye

Kanunun 6 - 8 insi maddelerine tevfikan

Hazine tarafından vâki tediyat

Deruhte edilen evrakı nakdiye bakiyesi Karşılığı tamamen altın olarak ilâveten tedavüle vaz'edilea

Reeskont mukabili ilâveten ted. vaz'edi. Hazineye yapılan altın karşılıklı avans mukabili 3902 No. lı kanun mucibince ilâveten tedavüle vaz'edilen

Mevduat: Türk lirası Altın: Safi Klg. 377,422

3850 No. Iı kanuna göre Hazineye açılan avans mukabili tevdi olunan altınlar: Safi Klg. 55.541,930

Döviz taohhüdatı:

Altına tahvili kabil dövizler

Diğer dövizler re a lacakl ı k l i r ing bakiyeleri

Muhtelif

YEKÛN

1 temmuz 193S tarihinden itibaren t Iskonto haddi % 4 A]tın özerine avans % 3

Lira Lira

15.000.000,-

9.412.135,73

6.000.000,- 15 412.135,73

158.748.563,-

I 24.221.621.-

134.526.942,-

40.000.000,-

288.500.000,-

152.500.000,- 615.526.942,-

117.556.075,85

1.234.164,05 118.790.219.9C

78.124.167,90 78.124.167,90

27.284.101,42 27.284.101,4

141.537.041.0-

1.011.674.627,9'

874

Çorum A ğ ı r Ceza Mahkemesinden :

Ç o r u m ' u n Tepecik Mahal les inden Osman oğlu Hasan kar ı s ı Nazl ı L a z o ğ l u ' n u zor la k a ç ı r m a y a teşebbüs etmeklen maznun Ç o r u m ' u n Bür-h a n k â h y a mahallesinden K a v u k ç u o ğ u l l a r ı n d a n R ıza oğlu C a l i p Kavuk-ıçu'nun Çorum A ğ ı r Ceza Mahkemesince T. C. K . 430, 61 inci maddele­rine tevfikan b i r sene m ü d d e t l e ağ ı r hapsine dair veri len karar Mahke­meyi Temyizce tasdika ik t i ran e tmiş ve bu kerre mumai leyh Ga l ip K a -v u k ç u ' n u n vukubulan iadeyi muhakeme talebinin kabul iy le gös te rmiş o l d u ğ u del i l ler toplanarak (10) gün iç inde m ü t a l â a ve m ü l â h a z a l a r ı n ı n b i l d i r i l m e s i için n a m ı n a ç ıka r ı l an tebl iğ evrak ın ın mumaileyhin Ço-rum'dan ay r ı l a r ak nerede o lduğu b i l inememiş o l d u ğ u n d a n bahisle ia­de ed i lmiş o l d u ğ u n d a n keyfiyetin IResmî Gazete i le i lânen tebligat icra­s ına ve bu husustaki m ü t a l â a ve m ü l â h a z a l a r ı n ı bi ldirmesine malike-1

mece karar ve r i lmiş t i r .

l l lânın neşr i tarihinden itibaren (on) gün iç inde bu baptaki müta­l âa ve mü lâhazas ın ı b i ld i rmes i aksi takdirde b i l d i r m i ş o l d u ğ u n u n adde­di leceği teb l iğ m a k a m ı n a kaim olmak üzere i lân olunur. 814

Oltu C. M ü d d e i u m u m i l i ğ i n d e n :

İ h t i k â r d a n suçlu Oltu 'nun Ars lan P a ş a Mahal les inden Mehmet

oğlu Fefureden doğma 1327 doğumlu Bakka l A b d u r r a h m a n ' ı n Ol tu As­

liye Ceza Mahkemesinde 3005 sayı l ı kanuna tevfikan yap ı l an d u r u ş m a s ı

sonunda suçu sabit gö rü le rek hareketine temas eden 4180 sayı l ı kanunun

59/3 üncü maddesine göre beş l i r a ağı r para cezasiyle mahkûmiye t ine

ve yedi gun müdde t l e dükkân ın ın kapa t ı lmas ına ve bu m ü d d e t za r f ında

suç lunun ticaretten menine ve d ü k k â n d a bulunan i k i k i l o şeker le baki­

yeler inin t emamın ın müsaderes ine ve keza aynı kanunun 09 uncu mad­

desine gore hukmun kati kesbiyelinde hu lâsas ın ın neşi r ve h ü k ü m h u l â

sas ın ın b ü y ü k harflerle yaz ı la rak dükkânın ıgdze ça rpan yerlerine ya

p ı ş t ı r lmas ına mü teda i r ittihaz edilen 28/1/1912 tarih ve 202/29 sayı l ı ka

rar ka t i leşmekle keyfiyet i lân olunur.

686

B a w k l U l atari*! MalWau — A * u -

7 Eylül 1942 RESMİ GAZETE Sayı:5204

İÇİNDEKİLER

Kararname Sayfa

2/18542 Gıda Maddelerinin ve Umumî Sıhhati İlgilendiren Eşya ve Levazımın Hususi

Vasıflarını Gösteren Kararname 1

İlanlar 22