Tax Guide I FInal - Economists.geeconomists.ge/pdf/29geo.pdf · 2014-12-30 · saqarTvelos...
Transcript of Tax Guide I FInal - Economists.geeconomists.ge/pdf/29geo.pdf · 2014-12-30 · saqarTvelos...
winasityvaoba
gzamkvlevi `gadasaxadebi da sagadasaxado sistema~ SemuSavebulia sagadasasaxado kanonmdeblobaze dayrdnobiT da warmoadgens sagadasaxado kodeqsis ganmartebas. gzamkvlevi gankuTvnilia gadasaxadis gadamxdeli fizikuri da iuridiuli pirebisTvis. gzamkvlevSi detaluradaa ganxiluli gadasaxadis saxeebi, maTi gadaxdisa da gaangariSebis wesi, gadaxdis vadebi, sagadasaxado urTierTobaSi monawile subieqtis ufleba-movaleobebi da pasuxismgebloba, sagadasaxado valdebulebis uzrunvelyofis RonisZiebebi, kontrolisa da sagadasaxado davasTan dakavSirebuli procedurebi da sxva. amasTan, gzamkvlevSi mocemulia gadasaxadebis deklaraciebis formebi da miTiTebebulia sagadasaxado sakiTxebTan dakavSirebuli Sesabamisi instruqciebi, wesebi da sxva dokumentebi. gzamkvlevi `gadasaxadebi da sagadasaxado sistema” momzadebulia saqarTvelos axalgazrda ekonomistTa asociaciis mier `saerTaSoriso iuridiuli TanamSromlobis centri”-is (holandia) mxardaWeriT, finansTa saministrosa da sagadasaxado departamentis warmomadgenelTa aqtiuri monawileobiT. gzamkvlevi warmoadgens sagadasaxado kodeqsis ganmartebebs da dazReuli ar aris Secdomebisgan. yvela dasabuTebuli da saqmiani SeniSvna mxedvelobaSi iqneba miRebuli. gzamkvlevi momzadebulia saqarTvelos normatiuli aqtebis safuZvelze 2006 wlis 1 ivnisis mdgomareobiT. gisurvebT warmatebebs.
2
Sinaarsi
sagadasaxado kanonmdebloba da sistema ............................................................................... 5 sagadasaxado regulireba da kanonmdebloba ....................................................................................... 5 sakanonmdeblo aqtebi ..................................................................................................................................................... 7 sagadasaxado sistema ...................................................................................................................................................... 14
vadebi .......................................................................................................................................................................... 14
saqmianobis saxeebi ....................................................................................................................................... 16 ekonomikuri saqmianoba ............................................................................................................................................... 16
momsaxurebis gaweva an/da saqonlis miwodeba ......................................................... 17 arasamewarmeo ekonomikuri saqmianoba ........................................................................ 21
araekonomikuri saqmianoba ..................................................................................................................................... 21 saqvelmoqmedo saqmianoba .................................................................................................... 21 religiuri saqmianoba ............................................................................................................. 22
Semosavlis miRebis wyaroebi ........................................................................................................... 23
fizikuri pirebi, sawarmoebi da organizaciebi ......................................................... 24 fizikuri pirebi ................................................................................................................................................................... 24 sawarmo .......................................................................................................................................................................................... 26 organizacia ............................................................................................................................................................................. 30
gadasaxadis gadamxdeli da sagadasaxado agenti ........................................................ 33
sagadasaxado organos funqciebi, uflebebi da movaleobebi ...................... 36
sagadasaxado valdebuleba, Sesrulebis wesi da vadebi ...................................... 39
`sagadasaxado moTxovna~ da `gadasaxadis gadamxdelis moTxovna~ ....... 48
sagadasaxado angariSgeba ...................................................................................................................... 50
sakontrolo-salaro aparatebi .................................................................................................... 54 pasuxismgebloba sakontrolo-salaro aparatebis gamoyenebis wesebis darRvevaze .................................................................................................................................................................................. 57
gadasaxadebis cneba, saxeebi, SemoReba, Secvla, gauqmeba .................................. 58
saSemosavlo da mogebis gadasaxadi ......................................................................................... 59 saSemosavlo gadasaxadi ............................................................................................................................................. 59
xelfasis saxiT miRebuli Semosavlebi ........................................................................ 60 ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavali .................................................... 62 sxva Semosavlebi ........................................................................................................................ 62
3
saSemosavlo gadasaxadisgan gaTavisufleba ...................................................................................... 63 mogebis gadasaxadi............................................................................................................................................................ 67 erToblivi Semosavali ............................................................................................................................................... 69
ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavali .................................................... 69 sxva Semosavlebi ........................................................................................................................ 69
mogebis gadasaxadisgan gaTavisufleba ..................................................................................................... 70 gamoqviTvebi da zarali saSemosavlo da mogebis gadasaxadebisTvis ................. 71
saamortizacio anaricxebi .................................................................................................. 72 zarali .............................................................................................................................................. 76
saerTaSoriso dabegvra .............................................................................................................................................. 76 gadasaxadis dabegvra gadaxdis wyarosTan ............................................................................................ 77 sagadasaxado aRricxvis wesebi ........................................................................................................................... 78 gadasaxadebis administrirebis wesebi ....................................................................................................... 86
damatebuli Rirebulebis gadasaxadi ........................................................................................ 90 savaldebulo registracia dRg-s gadamxdelad ................................................................................. 91 nebayoflobiTi registracia dRg-s gadamxdelad .......................................................................... 91 gadasaxadisgan gaTavisufleba ............................................................................................................................ 95 nulovani ganakveTiT dabegvra .......................................................................................................................... 99 dasabegri operaciis dro ....................................................................................................................................... 100 ukudabegvra .............................................................................................................................................................................. 102 Sereuli operaciebi ...................................................................................................................................................... 103 dRg-s CasaTvleli Tanxa ........................................................................................................................................... 103
aqcizi ....................................................................................................................................................................... 107 aqcizisgan gaTavisufleba ...................................................................................................................................... 113 deklaraciis wardgena .................................................................................................................................................. 114
socialuri gadasaxadi ............................................................................................................................ 116 socialuri gadasaxadisgan gaTavisufleba .......................................................................................... 117
qonebis gadasaxadi ...................................................................................................................................... 118 gadasaxadis ganakveTebi ............................................................................................................................................. 119 qonebis gadasaxadisgan gaTavisufleba ................................................................................................... 123 gadasaxadis gamoangariSebis wesi ................................................................................................................. 126
saTamaSo biznesis gadasaxadi ........................................................................................................ 129 gadasaxadis ganakveTebi ............................................................................................................................................ 129 angariSgeba da gadaxdis wesi ............................................................................................................................. 130
4
sagadasaxado valdebulebis Sesrulebis uzrunvelyofis RonisZiebebi.......................................................................................................................................................................................... 131
sagadasaxado giravnoba/ipoTeka .................................................................................................................... 132 mesame piris mflobelobaSi arsebul qonebaze gadaxdevinebis miqceva ........... 133 qonebaze yadaRis dadeba ........................................................................................................................................... 135 yadaRadadebuli qonebis realizacia ........................................................................................................ 138 sabanko angariSidan gadasaxadis, sauravisa da jarimis Tanxebis Camowera ............................................................................................................................................................................................................... 140 gadasaxadis gadamxdelis/sagadasaxado agentis an sxva valdebuli piris salarodan naRdi fuladi saxsrebis amoReba.................................................................................... 141 crumagieri mflobeloba .......................................................................................................................................... 141
sagadasaxado kontroli ...................................................................................................................... 142 mimdinare kontrolis procedurebi ........................................................................................................... 144 gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze dakvirvebis sagadasaxado kontrolis procedurebi ........................................................................................................................................ 147
qronometraJi ............................................................................................................................. 148 saqonlisa da momsaxurebis sakontrolo Sesyidva ............................................. 149 daTvalereba ................................................................................................................................ 149 inventarizacia .......................................................................................................................... 149
sagadasaxado Semowmeba ............................................................................................................................................ 150 kameraluri sagadasaxado Semowmeba ............................................................................ 151 gasvliTi sagadasaxado Semowmeba ................................................................................. 151
sagadasaxado samarTaldarRveva da pasuxismgebloba .......................................... 159 sagadasaxado samarTaldaRvevaTa saxeebi da pasuxismgebloba ................................... 161
sagadasaxado dava ........................................................................................................................................ 168 davis gadawyveta finansTa saministros sistemaSi .................................................................. 169
davis gadawyveta sagadasaxado organoSi ................................................................. 170 davis gadawyveta sagadasaxado departamentSi ...................................................... 173 davis gadawyveta davebis ganxilvis sabWoSi .......................................................... 175
sagadasaxado davis ganxilva sasamarTlos mier ........................................................................ 176
terminebi ............................................................................................................................................................... 177
d a n a r T i .................................................................................................................................................... 183
5
sagadasaxado kanonmdebloba da sistema
sagadasaxado regulireba da kanonmdebloba
saqarTvelos sagadasaxado kodeqsi gansazRvravs sagadasaxado sistemis formirebisa da funqcionirebis wesebsa da zogad principebs, gadasaxadis saxeebsa da ganakveTebs, aseve maTi dawesebis, SemoRebis, Secvlis, gauqmebisa da gadaxdis wesebs. kodeqsi gansazRvravs sagadasaxado kontrolisa da samarTaldarRvevis saxeebs, sagadasaxado organoebisa da maTi Tanamdebobis pirTa aramarTlzomieri qmedebis gasaCivrebis wessa da pirobebs. sagadasaxado kodeqsi aseve aregulirebs sagadasaxado urTierTobisas wamoWrili sadao sakiTxebis gadawyvetis wessa da pirobebs.
sabaJo gadasaxadebisa da mosakreblebis gadaxdas aregulirebs
sabaJo kanonmdebloba. sagadasaxado kanonmdebloba Tavis mxriv sagadasaxado kodeqsis garda sxva kanonebsa da normatiul aqtebs moicavs, romlebic garkveuli ierarqiiT arian warmodgenilni (ix. sqema # 1). kerZod, sagadasaxado kanonmdebloba Sedgeba saqarTvelos konstituciis, saqarTvelos teritoriaze moqmedi saerTaSoriso xelSekrulebebis, sagadasaxado kodeqsisa da kanonqvemdebare normatiuli aqtebisgan (brZaneba, brZanebuleba, dadgenileba).
sagadasaxado kanonmdeblobis ierarqia
sqema # 1
sagadasaxado kodeqssa da sxva kanons Soris winaaRmdegobis arsebobis SemTxvevaSi upiratesoba eniWeba sagadasaxado kodeqss.
konstitucia
saerTaSoriso SeTanxmebebi
sagadasaxado kodeqsi
sxva kanoni
kanonqvemdebare normatiuli aqti
6
sagadasaxado kanonmdeblobis sxvadasxva ierarqiul doneze myof kanonebs Soris winaaRmdegobis SemTxvevaSi, upiratesoba eniWeba zemdgom kanons.
Tu gadasaxadis dasabegrad am kodeqsisa da sxva sferos kanonis debulebebs Soris warmoiSoba Seusabamoba, maSin gamoiyeneba am kodeqsis debulebebi.
sagadasaxado kodeqsi mkacrad gansazRvravs gadasaxadebiT dabegvrisas mxolod ZalaSi Sesuli normatiuli aqtebis gamoyenebas, romlebic moqmedebs an moqmedebda uSualod sagadasaxado valdebulebis warmoSobis dRisaTvis, miuxedavad imisa, gadasaxadis gadaxdis momentSi Secvlilia Tu ara Sesabamisi normatiuli aqti1. (magaliTi: pirma miiRo Semosavali 12 seqtembers, xolo 13 seqtembers ZalaSi Sevida sagadasaxado kodeqsSi Setanili cvlileba, romlis safuZvelzec saSemosavlo gadasaxadi Semcirda 18%-dan 12%-mde. aRniSnuli piri saSemosavlo gadasaxads gadaixdis 18%-iani ganakveTiT). sagadasaxado procedurebis ganxorcielebasTan dakavSirebul instruqciebs adgens finansTa ministri da gamoscems kanonqvemdebare normatiul aqtebs, xolo finansTa saministros sagadasaxado departamentis Tavmjdomare amtkicebs Sida instruqciebs, meTodebsa da miTiTebebs, romliTac Semdgom xelmZRvaneloben sagadasaxado organoebi gadasaxadebis akrefisa da biujetSi mobilizebis dros.
sakanonmdeblo normatiuli aqtebi ZalaSi Sedis misi gamoqveynebidan meTxuTmete dRes, Tu ar aris miTiTebuli misi ZalaSi Sesvlis konkretuli TariRi.
normatiul aqts, romelic adgens an amZimebs pasuxismgeblobas, ukuZala ar aqvs2.
akrZalulia arasagadasaxado kanonmdeblobiT iseTi sakiTxebis regulireba, romlebic dakavSirebulia gadasaxadebiT dabegvrasTan, garda:
administraciul samarTaldarRvevaTa Sesaxeb debulebebi, romlebsac aregulirebs saqarTvelos administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsi;
gadasaxadebTan dakavSirebul danaSaulebriv debulebebs, romlebsac aregulirebs sisxlis samarTlis kodeqsi;
sabaJo kanonmdebloba;
`sagadasaxado davalianebis da saxelmwifo sesxebis restruqturizaciis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni;
da sxva.
1 garda binebis privatizaciisa (sagadasaxado kodeqsis 168-e da 282-e muxlebi). 2 saqarTvelos kanoni `normatiuli aqtebis Sesaxeb~ muxli 47 punqti.
7
sakanonmdeblo aqtebi
sagadasaxado procedurebs da maTTan dakavSirebul sakiTxebs aregulirebs sagadasaxado kodeqsi, sxva kanonebi da kanonqvemdebare aqtebi (ix. cxrili # 1, 2, 3).
ZiriTadi kanonebi
dasaxeleba dokumentis nomeri
TariRi
moRebis ZalaSi Sesvlis
saqarTvelos sagadasaxado kodeqsi 692 22.12.2004 01.01.2005
saqarTvelos kanoni `mewarmeTa Sesaxeb" ___ 19.02.1999 19.02.1999
saqarTvelos kanoni `navTobisa da gazis Sesaxeb"
1892-IIs 16.04.1999 16.04.1999
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi 786 26.06.1997 25.11.1997
saqarTvelos kanoni latariebis, azartuli da sxva momgebiani TamaSobebis mowyobis Sesaxeb
1180 25.03.2005 25.03.2005
saqarTvelos zogad administraciuli kodeqsi
2181-IIs 25.06.1999 01.01.2000
saqarTvelos sabaJo kodeqsi 1101-Is 14.11.1997 14.11.1997
saqarTvelos administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsi
___ 01.08.2000 01.08.2000
saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi 2352-rs 23.09.1999 01.01.2000
cxrili # 1
ZiriTadi dadgenilebebi
dasaxeleba dokumentis nomeri
TariRi
miRebis ZalaSi Sesvlis
~amnistiisa da aradeklarirebuli sagadasaxado valdebulebebisa da qonebis legalizaciis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoniT gaTvaliswinebuli dafaruli qonebis (Semosavlis) deklarireba-legalizaciis zogierTi RonisZiebebis Sesaxeb saqarTvelos mTavrobis 2005 wlis 26 Tebervlis #34 dadgenilebis Sesrulebis uzrunvelyofis Taobaze
184 23.03.2005 23.03.2005
~biujetebis Semosulobebis aRricxva-angariSgebisa da angariSsworebis ganxorcielebisa da biujetSi zedmetad an SecdomiT gadaxdili Semosulobis Tanxis dabrunebis, aRricxvisa da angariSgebis Sesaxeb~…
45 14.03.2005 14.03.2005
8
dasaxeleba dokumentis nomeri
TariRi
miRebis ZalaSi Sesvlis
~saqarTveloSi arsebuli diplomatiuri statusis mqone saerTaSoriso organizaciebis mier saqarTvelos moqalaqeebisaTvis gadaxdili anazRaurebis dabegvris wesis~ damtkicebis Sesaxeb
44 11.03.2005 11.03.2005
~amnistiisa da aradeklarirebuli sagadasaxado valdebulebebisa da qonebis legalizaciis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoniT gaTvaliswinebuli dafaruli qonebis (Semosavlis) deklarireba-legalizaciis zogierTi RonisZiebebis Sesaxeb…
34 26.02.2005 26.02.2005
gadasaxadis gadamxdelis yadaRadadebuli qonebis realizaciis wesis damtkicebis Sesaxeb
10 25.01.2005 25.01.2005
sagadasaxado davalianebis mqone gadasaxadis gadamxdelis qonebaze yadaRis dadebis, yadaRadadebuli qonebis amoRebisa da Senaxvis wesebis damtkicebis Sesaxeb
14 25.01.2005 25.01.2005
cxrili # 2
ZiriTadi brZanebebi da instruqciebi
dasaxeleba mimRebi organo
dokumentis nomeri
TariRi
miRebis ZalaSi Sesvlis
`gadasaxadis gadamxdelis/sagadasaxado agentis an sxva valdebuli piris salarodan naRdi fuladi saxsrebis amoRebis wesis~ damtkicebis Sesaxeb
finansTa saministro
300 04.05.2005 04.05.2005
qonebis gadasaxadis gamoangariSebisa da gadaxdis wesis Sesaxeb instruqciis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
279 22.04.2005 22.04.2005
saSemosavlo gadasaxadis wliuri deklaraciis formis da Sevsebis wesis Sesaxeb instruqciis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
249 12.04.2005
12.04.2005
mogebis gadasaxadis wliuri deklaraciis formis da Sevsebis wesis Sesaxeb instruqciis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
247 12.04.2005
12.04.2005
9
dasaxeleba mimRebi organo
dokumentis nomeri
TariRi
miRebis ZalaSi Sesvlis
sagadasaxado kodeqsis 168-e muxlis pirveli nawilis `l~ da `m~ qvepunqtiT gansazRvruli saqmianobidan miRebuli Semosavlebis yovelkvartluri deklaraciis Sevsebis wesis Sesaxeb
finansTa saministro
248 12.04.2005
12.04.2005
sakontrolo-salaro aparatebis gamoyenebis amsaxveli yovelTviuri angariSis sagadasaxado organoSi wardgenis wesis damtkicebis Sesaxeb
finansTa saministro
147 17.03.2005
17.03.2005
`organizaciisaTvis saqvelmoqmedo organizaciis statusis miniWebis wesis da reestris warmoebis Sesaxeb~ instruqciis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
149 17.03.2005
17.03.2005
`organizaciisaTvis saqvelmoqmedo organizaciis statusis miniWebis wesis da reestris warmoebis Sesaxeb instruqciis damtkicebis Taobaze~ saqarTvelos finansTa ministris 2005 wlis 17 martis # 149 brZanebaSi cvlilebis Setanis Taobaze
finansTa saministro
370 30.06.2005
30.06.2005
biujetis Semosulobebis saxazino kodebis damtkicebis Sesaxeb
finansTa saministro
136 15.03.2005
15.03.2005
`sasaqonlo zednadebis gamoweris da gamoyenebis Sesaxeb~ instruqciis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
86 14.02.2005
14.02.2005
aqcizis deklaraciis formisa da misi Sevsebis wesis Sesaxeb instruqciis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
77 11.02.2005
11.02.2005
`biujetis Semosulobebis saxazino kodebis damtkicebis Sesaxeb~ saqarTvelos finansTa ministris 2005 wlis 15 martis # 136 brZanebaSi damatebebis Setanis Sesaxeb
finansTa saministro
1273 26.12.2005
26.12.2005
`biujetis Semosulobebis saxazino kodebis damtkicebis Sesaxeb~
finansTa saministro
136 15.03.2005
16.03.2005
10
dasaxeleba mimRebi organo
dokumentis nomeri
TariRi
miRebis ZalaSi Sesvlis
`biujetis Semosulobebis saxazino kodebis damtkicebis Sesaxeb~ saqarTvelos finansTa ministris 2005 wlis 15 martis # 136 brZanebaSi damatebebis Setanis Sesaxeb
finansTa saministro
1273 26.12.2005
26.12.2005
`biujetis Semosulobebis saxazino kodebis damtkicebis Sesaxeb~ saqarTvelos finansTa ministris 2005 wlis 15 martis # 136 brZanebaSi damatebebis Setanis Sesaxeb
finansTa saministro
338 19.05.2005
27.05.2005
`gadasaxadis gadamxdelTa sagadasaxado aRricxvis (registraciis) wesis Sesaxeb~ instruqciis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
27 18.01.2005
25.01.2005
`gadasaxadis gadamxdelTa sagadasaxado aRricxvis (registraciis) wesis Sesaxeb~ instruqciis damtkicebis Taobaze saqarTvelos finansTa ministris 2005 wlis 18 ianvris #27 brZanebaSi cvlilebisa da damatebis Setanis Taobaze
finansTa saministro
852 06.09.2005
06.09.2005
`gadasaxadis gadamxdelTa sagadasaxado aRricxvis (registraciis) wesis Sesaxeb~ instruqciis damtkicebis Taobaze saqarTvelos finansTa ministris 2005 wlis 18 ianvris #27 brZanebaSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis Taobaze
finansTa saministro
476 27.06.2005
27.06.2005
dRg-iT dasabegr operaciebze kompiuteruli wesiT amobeWdili specialuri sagadasaxado angariS-faqturis SemoRebis Sesaxeb
finansTa saministro
558 20.07.2005
20.07.2005
`socialuri gadasaxadis wliuri deklaraciis formis da misi Sevsebis wesis Sesaxeb~ instruqciis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
479 27.06.2005
27.06.2005
`gadasaxadis gadamxdelis mier mis saqmianobasTan dakavSirebuli struqturuli cvlilebebis Taobaze sagadasaxado organoSi cnobis warmodgenis wesis~ damtkicebis Sesaxeb
finansTa saministro
477 20.06.2005
20.06.2005
11
dasaxeleba mimRebi organo
dokumentis nomeri
TariRi
miRebis ZalaSi Sesvlis
`saqarTvelos aqcizuri markebis aRricxvis, realizaciisa da kontrolis wesis Sesaxeb~ debulebis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
404 10.06.2005 10.06.2005
`navTobproduqtebis miwodebis aRricxvisa da dabegvris kontrolis RonisZiebaTa Sesaxeb~ instruqciis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
87 14.02.2005 17.02.2005
nedli navTobisa da misi gadamuSavebiT miRebuli saqonlis, misarTebis, gamxsnelebis, naxSirwyalbadebis, Txevadi gazisa da sapoxi saSualebebis (garda nedli navTobisa, romelic gadaadgildeba milsadeniT, transportiT an tranzitis sabaJo reJimiT), Tambaqos nawarmis saqonlis aRricxvis, winaswari operaciebisa da aqcizuri saqonlis baraTis gacemis instruqciis Taobaze
finansTa saministro
3 10.01.2005 10.01.2005
`damatebuli Rirebulebis gadasaxadis gadamxdelTa registraciis wesis Sesaxeb~ instruqciis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
25 18.01.2005 25.01.2005
damatebuli Rirebulebis gadasaxadis deklaraciis formisa da misi Sevsebis wesis Sesaxeb instruqciis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
57 03.02.2005 07.02.2005
bunebrivi resurebiT sargeblobisTvis mosakreblis gaangariSebis formis damtkicebis Sesaxeb
finansTa saministro
31 21.01.2005 26.01.2005
aqcizis deklaraciis formisa da misi Sevsebis wesis Sesaxeb instruqciis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
77 11.02.2005 16.02.2005
`sagadasaxado angariS-faqturis (m.S. koreqtirebis) gamowerisa da wardgenis Sesaxeb~ instruqciis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
84 14.02.2005 17.02.2005
`sasaqonlo zednadebis gamowerisa da gamoyenebis Sesaxeb~ instruqciis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
86 14.02.2005 17.02.2005
12
dasaxeleba mimRebi organo
dokumentis nomeri
TariRi
miRebis ZalaSi Sesvlis
gadasaxadebis mixedviT vadagadacilebuli sagadasaxado davalianebis uimedo sagadasaxado davalianebad aRiarebis da Camoweris Sesaxeb instruqciis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
148 17.03.2005 22.03.2005
satvirTo-sabaJo deklaraciis forma #2-is Sevsebis wesis damtkicebis Sesaxeb
finansTa saministro
218 07.03.2006 10.04.2006
daqiravebulisaTvis gadaxdili samivlinebo xarjebis normebis gansazRvris Sesaxeb
finansTa saministro
220 10.03.2006 10.03.2006
fizikuri piris sabaJo deklaraciis Sesaxeb
finansTa saministro
221 18.10.2005 24.10.2005
sagadasaxado saidumloebis Semcveli informaciis Senaxvis reJimis daSvebis wesis Sesxeb instruqciis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
301 24.05.2005 13.05.2005
mkacri aRricxvis formebis (dokumentebis) nusxis, mkacri aRricxvis formebis (dokumentebis) registraciis wesisa da mkacri aRricxvis formebis dokumentebis registraciis Jurnalis formis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
669 02.08.2005 03.08.2005
`socialuri gadasaxadis yovelTviuri deklaraciis formisa da misi Sevsebis wesis Sesaxeb instruqciis~ damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
893 31.12.2004 01.01.2005
saTamaSo biznesis gadasaxadis deklaraciis Sevsebisa da wardgenis wesis damtkicebis Sesaxeb
finansTa saministro
894 31.12.2004 01.01.2005
saTamaSo biznesis gadasaxadis gadaxdis niSnebis eskizis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
895 31.12.2004 01.01.2005
saTamaSo biznesis gadasaxadis gadaxdis niSnebis SeZenis, registraciis, damagrebisa da dazianebuli niSnebis Secvlisa da umoqmedo dabegvris obieqtebis daluqvis wesebis damtkicebis Sesaxeb
finansTa saministro
896 31.12.2004 01.01.2005
alkoholiani sasmelebis, ludisa da Tambaqos nawarmis aqcizuri markebiT niSandebis wesis Sesaxeb
finansTa saministro
897 31.12.2004 01.01.2005
13
dasaxeleba mimRebi organo
dokumentis nomeri
TariRi
miRebis ZalaSi Sesvlis
fizikur pirebze gadaxdili Tanxebisa da dakavebuli saSemosvlo gadasaxadis yovelTviuri gaangariSebis formisa da gaangariSebis Sevsebis wesis Sesaxeb instruqciis damtkicebis Taobaze
finansTa saministro
898 31.12.2004 31.12.2004
fizikuri piris mier materialuri aqtivebis realizaciiT, memkvidreobiT an CuqebiT miRebuli Semosavlebis deklarirebis wesis Sesaxeb
finansTa saministro
900 31.12.2004 01.01.2005
ukudabegvris wesiT daricxuli dRg-is biujetSi gadaxdis da angariSgebis wardgenis wesis damtkicebis Sesaxeb
finansTa saministro
901 31.12.2004 01.01.2005
aqcizuri markebis ferebisa da maTze datanili numeraciis ganmsazRvreli sistemis Sesaxeb
finansTa saministro
707 02.11.2004 12.11.2004
saqarTvelos saxelmwifo sagadasaxado departamentis 1999 wlis 8 noembris # 263 brZanebaSi `aqcizuri markebis nominaluri Rirebulebis damtkicebis Sesaxeb~ cvlilebebisa da damatebis Setanis Taobaze
finansTa saministro
171 03.04.2003 07.07.2004
Semosavlebisa da xarjebis aRricxvis gamartivebuli sistemis SemoRebis Taobaze
finansTa saministro
899 31.12.2004 01.01.2005
`gadamxdelTa ekonomikur saqmianobaze qronometraJis Catarebis wesis Sesaxeb~ instruqciis Taobaze
sagadasaxado departamenti
226 08.09.1999 08.09.1999
aqcizuri markis nominaluri Rirebulebis damtkicebis Sesaxeb
sagadasaxado departamenti 263-a 03.04.2003 03.04.2003
`saSemosavlo gadasaxadis gamoangariSebisa da gadaxdis wesis Sesaxeb~ instruqciis cvlilebis Taobaze
sagadasaxado departamenti 91 28.05.1999 28.05.1999
`saSemosavlo gadasaxadis gamoangariSebisa da gadaxdis wesis Sesaxeb~ instruqciaSi cvlilebebisa da damatebis Setanis Taobaze
sagadasaxado departamenti 27 05.02.1999 05.02.1999
cxrili # 3
14
sagadasaxado sistema
sagadasaxado sistema moicavs gadasaxadebTan dakavSirebul mraval sakiTxs, romlebic dajgufebulia da warmodgenilia rogorc sagadasaxado sistemis Semadgeneli oTxi ZiriTadi elementi (ix. sqema # 2).
sagadasaxado sistema
sqema # 2
vadebi
sagadasaxado kanonmdeblobiT vada SeiZleba ganisazRvros ramdenime saxiT: 1. konkretuli kalendaruli TariRiT (magaliTi: 2006 wlis 24 agvisto) 2. drois monakveTiT (magaliTi: weli, Tve, dRe)
vada, romelic gamoiangariSeba wliT, mTavrdeba vadis bolo wlis Sesabamis Tvesa da ricxvSi (magaliTi: Tu sawarmos sagadasaxado valis dasafarad mieca 1 weli da brZaneba gaformda 2006 wlis 3 dekembers, valis dafarvis vada iqneba 2007 wlis 3 dekemberi);
vada, romelic gaiangariSeba TviT, mTavrdeba vadis bolo Tvis Sesabamis ricxvSi (magaliTi: Tu sawarmos sagadasaxado valis dasafarad mieca 1 Tve da brZaneba gaformda 2006 wlis 18 marts, valis dafarvis vada iqneba amave wlis 19 aprili).
3. garemoebaze miTiTebiT, romelic aucileblad unda dadges (magaliTi: Tu piris wliuri brunva ekonomikuri saqmianobis
sagadasaxado
sistema
gadasaxadebis daweseba, SemoReba
Secvla, gauqmeba
sagadasaxado urTierTobebSi
monawileTa uflebamova-leobebi da
pasuxismgebloba
sagadasaxado kontroli, formebi,
meTodebi da wesebi
sagadasaxado davebis
gasaCivreba da gadawyvetis wesi
15
ganxorcielebis procesSi gadaaWarbebs 100 000 lars, igi valdebulia 2 dRis vadaSi dadges aRricxvaze dRg-s gadamxdelad).
kodeqsiT dadgenili vadis aTvla iwyeba Sesabamisi moqmedebis
ganxorcielebis momdevno dRidan. moqmedeba, romlis ganxorcielebisaTvis dadgenilia vada SeiZleba ganxorcieldes am vadis bolo samuSao dRis damTavrebamde, garda iseTi SemTxvevisa, rodesac dasaSvebia moqmedebis ganxorcieleba sabanko gadaricxviT an dazRveuli safosto gzavniliT.
Tu sabanko gadaricxva an dazRveuli fostis gagzavna moxda vadis bolo dRis 24 saaTamde, vada CaiTvleba daculad.
Tu vadis bolo dRe emTxveva arasamuSao dRes, vada grZeldeba Semdeg samuSao dRemde.
`sagadasaxado moTxovnis~ da `gadasaxadis gadamxdelis moTxovnis~ wardgenaze xandazmulobis vada aris 6 weli, romlis aTvlac xdeba Sesabamisi valdebulebis warmoSobis kalendaruli wlis dasrulebidan. (magaliTi: gadasaxadis gadamxdelma zedmetad gadaixada gadasaxadi 2006 wlis 24 agvistos. am SemTxvevaSi xandazmulobis vadis aTvla daiwyeba 2007 wlis 1 ianvridan. gadamxdels ufleba aqvs moiTxovos zedmetad gadaxdili Tanxis ukan dabruneba 2013 wlis 1 ianvramde).
sagadasaxado organos ufleba ar aqvs moiTxovos iseTi sagadasaxado valdebulebis Sesruleba, romlis `xandazmulobis vada~ gasulia, iseve rogorc gadasaxadis gadamxdels ar SeuZlia sagadasaxado organos mosTxovos `gadasaxadis gadamxdelis moTxovnis~ Sesruleba am vadis gasvlis Semdeg.
dauSvebelia sagadasaxado davis dawyeba (rogorc sagadasaxado
organoebis, aseve gadasaxadis gadamxdelis mxridan) Tu sadao sakiTxis ganxorcielebidan gasulia `xandazmulobis vada~.
16
saqmianobis saxeebi
saqarTvelos sagadasaxado kodeqsi saqmianobis saxeebis diferenciacias axdens sqema # 3-is mixedviT.
saqmianobis saxeebi
sqema # 3
ekonomikuri saqmianoba
ekonomikuri saqmianobis mcneba moicavs yvela im saqmianobas, romelic xorcieldeba mogebis, Semosavlis an kompensaciis miRebisTvis, miuxedavad aseTi saqmianobis Sedegebisa.
ekonomikuri saqmianoba SeiZleba iyos samewarmeo da arasamewarmeo.
samewarmeo saqmianobad miiCneva marTlzomieri da araerTjeradi saqmianoba, romelic miznad isaxavs mogebis an Semosavlis miRebas. garda amisa, sagadasaxado kodeqsis miznebisTvis samewarmeo saqmianobad SeiZleba CaiTvalos iseT saqmianoba, romelic xorcieldeba savaWro garigebebis an sxva sameurneo operaciebis saxiT (maT Soris fasiani
saqmianobis saxeebi
araekonomikuri ekonomikuri
samewarmeo arasamewarmeo
saxelmwifo xelisuflebis da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebis saqmianoba, romelic dakavSirebulia kanonmdeblobiT
miniWebuli funqciebis SesarulebasTan
religiuri saqvelmoqmedo
17
qaRaldebis an sxva qonebis SeZena da realizacia), Tu arsebobs erT-erTi Semdegi piroba: 1. aseTi saqmianoba xorcieldeba sistematurad da ganmaxorcielebeli
piris profesiuli saqmianobaa; 2. aseTi operaciebi xorcieldeba savaWro an saSuamavlo saqmianobis
farglebSi; 3. gamyidvelis mier xdeba miwodebuli saqonlis Tu gaweuli
momsaxurebis realizacia.
fizikuri piris mier uZravi qonebis ijariT gadacema ar ganekuTvneba samewarmeo ekonomikur saqmianobas.
momsaxurebis gaweva an/da saqonlis miwodeba
saqonlis miwodeba gulisxmobs piris mier sxva pirisTvis saqonelze sakuTrebis uflebis gadacemas sasyidliT (maT Soris, saqonlis realizacia, gacvla, xelfasis an naturaluri formiT anazRaureba) an usasyidlod. sagadasaxado kodeqsis miznebisaTvis saqonlis miwodebas an momsaxurebis gawevas uTanabrdeba gadasaxadis gadamxdelis mier saqonlis/momsaxurebis gamoyeneba sakuTari moxmarebisaTvis, garda im SemTxvevisa roca saqonlis/momsaxurebis Rirebuleba ar miekuTvneba warmoebis, mimoqcevis an administraciul xarjs. momsaxurebis gawevad iTvleba sxva pirisTvis misive nebiT, kompensaciis sanacvlod an usasyidlod iseTi moqmedebis Sesruleba, romelic ar aris saqonlis miwodeba. momsaxurebas ganekuTvneba Semdegi saqmianoba:
samSeneblo-samontaJo, saremonto da sarestavracio;
sacdel-sakonstruqtoro da geologiur-saZiebo;
satransporto, maT Soris gazis, navTobis, navTobproduqtebis, eleqtro da Tboenergiis transportireba;
qonebis ijariT, lizingiT an qiriT gadacema;
saSuamavlo da personalis SerCevasTan dakavSirebuli saqmianoba;
patentebis, mowmobebis, licenziebis, savaWro niSnebis, momsaxurebis niSnebis, inteleqtualuri sakuTrebisa da sxva piradi araqonebrivi uflebebis gamoyenebze uflebis gadacema;
valdebulebis Sesruleba _ ar miiRos an dauSvas raime moqmedeba (situaciebi);
kavSirgabmulobis, sayofacxovrebo, sabinao-komunaluri, sareklemo, sainovacio, finansuri, sadazRvevo, sakonsultacio, iuridiuli, buRaltruli, auditoruli, marketinguli, monacemTa damuSavebisa da sainformcio uzrunvelyofis momsaxureba;
saqonlis sarealizaciod momzadebis momsaxureba (partiis danawileba, gasagzavnad formireba, daxasiaTeba, SefuTva, gadafuTva, Camosxma);
saqonlis an saqonlis Senaxvisa da dacvis momsaxureba;
damkveTis nedleuliT (masaliT) saqonlis an sxva qonebis warmoeba, maT Soris nedleulis/saqonlis warmoeba, damzadeba, gadamuSaveba,
18
damuSaveba an aRniSnuli nedleulis (masalis) sxvagvari transformacia, romlis procesSi rogorc nedleulis (masalis), ise saboloo produqtis mesakuTre aris piri, romelmac miawoda nedleuli (masalebi) da fuladi an naturaluri formiT aanazRaura am nedleuliT (masaliT) saqonlis warmoebasTan dakavSirebuli momsaxurebis Rirebuleba (miuxedavad imisa, warmoebisas mwarmoebelma gamoiyena Tu ara sakuTari nedleuli (masala), makompleqteblebi an sxva komponentebi, romelTa Rirebulebac CaiTvala aseT warmoebasTan dakavSirebuli momsaxurebis RirebulebaSi);
satransporto tvirTebis momsaxureba (saeqspeditoro, CatvirTva, gadmotvirTva, gadatvirTva);
sazRvao gemebis momsaxureba (saporto da saporto flotis gemebis momsaxureba);
sahaero xomaldebis momsaxureba (saqarTvelos aeroportebSi, sahaero da kosmosur sivrceSi gaweuli aeronavigaciis momsaxureba);
sxva momsaxureba. momsaxurebis erT-erTi saxeobaa finansuri momsaxureba, romelic aerTianebs mraval safinanso operacias. finansuri momsaxurebis saxeobebia: kreditebis (sesxebis) gacema; kreditebze (sesxebze), sakredito (sasesxo) garantiebsa da fulad-sakredito (fulad-sasesxo) operaciebze uzrunvelyofis saSualebebis gacema, maT Soris, piris mier gacemuli kreditebis (sesxebis) da sakredito (sasesxo) garantiebis marTva; operaciebi, romlebic dakavSirebulia klientebis depozitebisa da angariSebis momsaxurebasTan, angariSsworebebTan, fulad gzavnilebTan, sasesxo valdebulebebTan da sagadamxdelo instrumentebTan. finansuri momsaxureba gulisxmobs agreTve: sawesdebo kapitalSi wilis, aqciebis, obligaciebis, sertifikatebis, Tamasuqebis, Cekebisa da sxva fasiani qaRaldebis mimoqcevasTan dakavSirebul operaciebs da maT momsaxurebas; warmoebul da sinTezur finansur instrumentebTan, forvardul SeTanxmebebTan, ofcionebsa da sxva msgavs instrumentebTan dakavSirebul operaciebsa da maT momsaxurebas; sainvesticio fondebis marTvasTan dakavSirebul momsaxurebas; dazRvevisa da gadazRvevis operaciebsa da gadaxdis kanonieri saSualebebis (valutis, fulis, banknotebis (garda numizmatikuri mizniT gamoyenebulisa)) mimoqcevasTan dakavSirebuli operaciebs, garda sainkasacio momsaxurebisa. lizingi aris momsaxurebis erT-erTi saxeoba igive finansuri ijara. lizingis xelSekrulebiT erTi piri gadascems meores sargeblobaSi raime konkretul qonebas xelSekrulebaSi gaTvaliswinebuli vadiT. lizingis mimRebi valdebulia gadaixados am qonebiT sargeblobis safasuri periodulad. Tu piri lizingiT gascems amortizacias daqvemdebarebul ZiriTad saSualebas operacia iTvleba saqonlis miwodebad, xolo saijaro gadasaxdeli Sedgeba bass-is mixedviT diskontirebis gziT gamoyofili ZiriTadi Tanxisa da procentebisagan.
19
imisaTvis, rom qonebis ijariT gacema iyos lizingi, igi aucileblad unda akmayofilebdes 4 ZiriTadi kriteriumidan erT-erTs:
ijaris vadis gasvlisas mis mimRebs ufleba hqondes sabolood gamoisyidos konkretuli qoneba fiqsirebul an ijaris xelSekrulebaSi miTiTebul fasad;
ijaris vada unda aRematebodes ZiriTad saSualebaTa ekonomikuri samsaxuris vadis 75 %-s;
ijariT aRebuli qonebis narCeni Rirebuleba vadis dasrulebisas unda iyos 20%-ze naklebi vidre vadis dasawyisSi;
minimaluri saijaro gadasaxdelis mimdinare diskontirebuli Rirebuleba lizingis mTliani periodisTvis unda iyos qonebis sabazro Rirebulebis minimum 90%, garda ijarisa, romlis vadis dasawyisic modis qonebis sargeblobis vadis bolo 25%-ze.
saijaro gadasaxdelis mimdinare diskontirebuli Rirebulebis gansazRvrisaTvis gamoyenebuli sabaziso saprocento ganakveTi ar unda aRematebodes kreditisTvis (sesxisTvis) am kodeqsiT dadgenil 24%-s, romelic ixdeba Sesabamisi periodis proporciulad (ix. sagadasaxado kodeqsi, muxli 179). lizingis periodi moicavs drois monakveTs, romlis drosac ijaris mimRebs xelSekrulebis Sesabamisad ufleba aqvs ganaaxlos lizingi. lizingis xelSekrulebis periodSi ijariT aRebuli qoneba unda aisaxos misi mimRebis balansze, rac mas saSualebas miscems ganaxorcielos am qonebasTan dakavSirebuli saamortizacio da ZiriTadi saSualebebis remontis xarjebis gamoqviTvebi. gadasaxadebiT dabegvris miznebisaTvis saqonlis/momsaxurebis fasis gansazRvris principebi gadasaxadebiT dabegvris miznebisaTvis gamoiyeneba garigebaSi dokumenturad dadasturebuli saqonlis/momsaxurebis faqtobrivi fasi, Tu sagadasaxado kodeqsiT ar aris gaTvaliswinebuli sabazro fasis an sxva Rirebulebis gamoyeneba. saqonlis/momsaxurebis bazarze identuri (xolo misi ararsebobis SemTxvevaSi – msgavsi) saqonlis/momsaxurebis moTxovnisa da miwodebis urTierTzemoqmedebis Sedegad da Sesabamis bazarze im pirebs Soris dadebuli garigebis safuZvelze, romlebic ar arian urTierTdamokidebuli pirebi, am bazarze Camoyalibebuli fasi iTvleba saqonlis/momsaxurebis sabazro fasad.
urTierTdamokidebul pirebs Soris garigeba mxedvelobaSi miiReba mxolod im pirobiT, rom maTi urTierTdamokidebuleba gavlenas ar moaxdens aseTi garigebis Sedegebze.
sabazro fasi ganisazRvreba bazarze saqonlis/momsaxurebis miwodebis momentisTvis (xolo aseTis ararsebobis SemTxvevaSi – realizaciis
20
momentis uaxloesi dRisTvis, romelic ara umetes 30 dRiT win uswrebs an mohyveba aseTi saqonlis/momsaxurebis realizaciis moments) identur (msgavs) saqonelze/momsaxurebaze dadebuli garigebis, maT Soris, saerTaSoriso da sxva birJebze dafiqsirebuli fasebis Sesaxeb informaciis, safuZvelze. saqonlis/momsaxurebis bazrad iTvleba am saqonlis/momsaxurebis mimoqcevis sfero, romelic ganisazRvreba gamyidvelis/myidvelis SesaZleblobiT, mniSvnelovani danaxarjis gareSe gayidos/SeiZinos saqoneli/momsaxureba gamyidvelisaTvis/myidvelisaTvis uaxloes teritoriaze saqarTveloSi an mis farglebs gareT. Tu saqonlis/momsaxurebis bazarze identur (msgavs) saqonelze/momsaxurebaze dadebuli garigeba an am bazarze aseTi saqonlis/momsaxurebis miwodeba ar arsebobs, saqonlis/momsaxurebis sabazro fasi ganisazRvreba im fasebiT, romlebic Camoyalibebulia identur (msgavs) saqonelze/momsaxurebaze dadebuli garigebis safuZvelze, saqonlis/ momsaxurebis realizaciis momentis uaxloesi dRisTvis, romelic ara umetes 30 dRiT win uswrebs an mohyveba aseTi saqonlis/momsaxurebis realizaciis moments. Tu SeuZlebelia aRniSnul debulebaTa gamoyeneba, maSin saqonlis/momsaxurebis sabazro fasi ganisazRvreba danaxarjebis, Semdgomi realizaciis fasis an misaRebi sargeblis gansazRvris meTodebiT. saqonlis/momsaxurebis sabazro fasis gansazRvrisas gamoiyeneba saqonlis/momsaxurebis sabazro fasebis Sesaxeb informaciis oficialuri wyaroebi, aRmasrulebeli xelisuflebis Sesabamisi organoebis sainformacio baza, sagadasaxado organoebisaTvis gadasaxadis gadamxdelTa mier miwodebuli informacia da sxva sarwmuno informacia.
saqonlis/momsaxurebis sabazro fasi SeiZleba iyos sabiTumo da sacalo.
saqonlis/momsaxurebis gacvlis (barteruli) operacia saqonlis/momsaxurebis mimwodebeli TiToeuli mxarisaTvis iTvleba saqonlis/momsaxurebis sabazro fasiT realizaciad, xolo saqonlis/momsaxurebis TiToeuli mimRebisaTvis – saqonlis/momsaxurebis imave sabazro fasiT SeZenad. sagadasaxado organos ufross/mis moadgiles ufleba aqvs gamoitanos motivirebuli werilobiTi gadawyvetileba gadasaxadebiT dabegvris miznebisaTvis sabazro fasis gamoyenebis Sesaxeb, Tu:
garigeba ganxorcielda urTierTdamokidebul pirebs Soris, garda im SemTxvevisa, rodesac maTi urTierTdamokidebuleba gavlenas ar axdens aseTi garigebis Sedegebze;
sagadasaxado organo asabuTebs, rom garigebis monawileebs Soris gacxadebuli fasi gansxvavdeba faqtobrivi fasisgan.
21
arasamewarmeo ekonomikuri saqmianoba
rac Seexeba arasamewarmeo ekonomikur saqmianobas, mas miekuTvneba iseTi saqmianobebi rogoricaa:
piris mier sxva pirisaTvis qonebis, maT Soris fuladi saxsrebis droebiT sargeblobaSi gadacema garkveuli safasuris sanacvlod misi Semdgomi gayidvis an gasxvisebis uflebis gareSe;
daqiravebiT muSaoba;
fuladi saxsrebis ganTavseba bankebsa da sxva sakredito dawesebulebebSi;
qonebis ijariT gadacema (Tu igi ar wamoadgens samewarmeo saqmianobas);
qonebis marTva mindobilobiT;
fizikuri piris mier saxelovnebo, samecniero, sakonsultacio da sxva msgavsi saqmianobebi.
sagadasaxado kodeqsis miznebisaTvis arasamewarmeo ekonomikur saqmianobasTan gaTanabrebulia sawarmos sawesdebo kapitalSi wilis, fasiani qaRaldebis, sapaio sainvesticio fondSi pais, obligaciebisa da sxva savalo valdebulebis SeZena/realizacia, aseve gamyidvelis sakuTrebaSi arsebuli saavtoro an sxva analogiuri uflebis realizacia.
aRniSnuli saqmianobebi ar unda atarebdes samewarmeo saqmianobis xasiaTs.
araekonomikuri saqmianoba
arsebobs saqmianobis iseTi saxeebi, romlebic ar ganekuTvnebian ekonomikur saqmianobas. esenia: religiuri, saqvelmoqmedo, xelisuflebisa da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebis funqciebTan dakavSirebuli saqmianoba.
Tu saxelmwifo an/da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebis saqmianoba xorcieldeba xelSekrulebis safuZvelze anazRaurebis sanacvlod, aseTi tipis saqmianoba ganekuTvneba ekonomikur saqmianobas.
saqvelmoqmedo saqmianoba
saqvelmoqmedo saqmianoba gulisxmobs nebayoflobiT da uangarod daxmarebis gawevas uSualod an mesame piris meSveobiT im pirebisTvis, romlebic am daxmarebas saWiroeben, maT Soris:
fizikuri pirebi, romlebic saWiroeben socialur dacvas, adaptaciasa da samedicino daxmarebas;
22
xelmokle fizikuri pirebi, invalidebi, moxucebi, oboli bavSvebi, marCenaldakargulebi, ltolvilebi, devnilebi, avadmyofebi, mravalSviliani ojaxebi da maTi wevrebi;
omis, SeiaraRebuli konfliqtebis, avariebis, stiqiuri ubedurebebis, katastrofebis, epidemiebis an/da epizootiebis Sedegad dazaralebuli fizikuri pirebi;
bavSvTa, moxucTa da invalidTa momvleli an momsaxure organizaciebi (bavSvTa saxlebi, skola-internatebi, moxucTa TavSesafarebi, ufaso sasadiloebi, samedicino da sareabilitacio centrebi da sxva msgavsi dawesebulebebi);
religiuri da saqvelmoqmedo organizaciebi;
gansakuTrebuli niWiT dajildovebuli fizikuri pirebi;
sasjelaRsrulebis dawesebulebebi - maTSi moTavsebul pirTa movlisa da samedicino momsaxurebis gaumjobesebis mizniT;
is organizaciebi, romlebic axorcieleben sazogadoebisaTvis sasargeblo saqmianobas Semdeg sferoebSi: adamianis uflebebis dacva, demokratiisa da samoqalaqo sazogadoebis ganviTareba, garemos dacva, ganaTleba, mecniereba, janmrTelobisa da socialuri dacva, kultura, xelovneba, fizikuri aRzrda da samoyvarulo sporti.
Tu zemoT CamoTvlili saqmianoba ganxorcielebulia: saxelmwifo xelisuflebis an/da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organos mier; sawarmos, politikuri partiis an arCevnebSi monawile sxva saarCevno subieqtis mxardasaWerad; fizikuri piris mier naTesavis mimarT, xolo iuridiuli piris mier _ misi mmarTvelobiTi organos xelmZRvanelobis an maTi naTesavebis mimarT; sponsoris mier, igi ar ganixileba rogorc saqvelmoqmedo saqmianoba.
religiuri saqmianoba
religiur saqmianobas axorcieleben registrirebuli religiuri organizaciebi, romelTa mizania aRmsareblobisa da sarwmunoebis gavrceleba Semdegi gzebiT, rogoricaa:
religiuri wes-Cveulebebis, ceremoniebis, locvebis an sxva sakulto moqmedebaTa organizeba da Catareba;
morwmuneTaTvis SesaZleblobis micema, gamoiyenon samlocvelo Senobebi an saritualo nagebobebi religiur moTxovnilebaTa rogorc erToblivad, ise individualurad dasakmayofileblad;
religiuri delegaciebis, momlocvelebis, sxvadasxva konfesiebis warmomadgenlobis miRebisa da gamgzavrebis, erovnuli da saerTaSoriso religiuri TaTbirebis, yrilobebis, seminarebis organizeba; aRniSnul RinisZiebaTa Catarebis periodSi monawileebis sastumroTi, kvebiT, transportiTa da kulturuli momsaxurebiT uzrunvelyofa;
23
monastrebis, samonastro eklesiebis, sasuliero-saswavlo dawesebulebebis Senaxva, am dawesebulebebis moswavleTa da msmenelTa swavleba, saqvelmoqmedo organizaciebis Senaxva.
religiur saqmianobas uTanabrdeba im sawarmoTa saqmianoba,
romlebic gamoscemen religiur literaturas an awarmoeben religiuri daniSnulebis nivTebs da axorcieleben maT realizacias, xolo aseTi saqmianobiT miRebuli fuladi saxsrebi gamoiyeneba religiuri saqmianobis gansaxorcieleblad.
Semosavlis miRebis wyaroebi
sagadasaxado kodeqsis miznebisaTvis dabegvras eqvemdebareba saqarTveloSi arsebuli wyarodan miRebuli Semosavali, romelsac ganekuTvneba:
daqiravebiT muSaobis Sedegad miRebuli Semosavali;
saqarTveloSi momsaxurebis gaweviT an saqonlis realizaciiT miRebuli Semosavali;
im ekonomikuri saqmianobidan miRebuli Semosavali, romelsac axocielebs ararezidenti piris mudmivi dawesebuleba;
rezidenti iuridiuli pirisgan miRebuli dividendebi an partnioruli wilis gayidviT miRebuli Semosavali, agerTve mis mier gadaxdili pensia;
saqarTveloSi arsebuli da ekonomikuri saqmianobisaTvis gamoyenebuli uZravi qonebiT miRebuli Semosavali, maT Soris, aseT qonebaSi partnioris wilis realizaciiT miRebuli Semosavali;
im sawarmos aqciebis an partnioris wilis miwodebiT miRebuli Semosavali, romlis aqtivebis Rirebulebis 50 procentze meti pirdapir an arapirdapir iqmneba saqarTveloSi arsebuli uZravi qonebis Rirebulebidan;
rezidenti an ararezidenti pirisgan (romelsac aqvs mudmivi warmomadgenloba) procentiT miRebuli Semosavali;
saqarTveloSi arsebuli an gamoyenebuli qonebidan roialtis formiT miRebuli Semosavlebi;
moZravi qonebis ijariT an/da sxva saxelSekrulebo sargeblobis uflebis gadacemiT miRebuli Semosavali;
rezidentis mier qonebis realizaciiT miRebuli sxva Semosavali, romelic ar aris dakavSirebuli samewarmeo saqmianobasTan;
sadazRvevo Senatanebis saxiT miRebuli Semosavali;
Tu sagadasaxado wlis ganmavlobaSi realizebuli ZiriTad saSualebaTa jgufis Tanxa metia wlis bolos jgufis RirebulebiT balansze, maSin aRniSnuli nameti CaiTvleba Semosavlad (magaliTi: sawarmos ZiriTad saSualebebs wlis bolosaTvis balansze ericxeboda 15 000 lari. wlis damTavrebamde sawarmom moaxdina ZiriTad saSualebaTa realizacia 22 000 larad. maSin 22 aTas lars
24
gamoakldeba 15 000 lari da miRebuli sxvaoba - 7 000 lari sagadasaxado kodeqsis miznebisTvis CaiTvleba sawarmos Semosavlad);
saqarTvelosa da ucxo qveynebs Soris saerTaSoriso gadazidvebSi satransporto momsaxurebiT an saerTaSoriso kavSirgabmulobaSi telesakomunikacio momsaxurebiT miRebuli Semosavali;
sxva Semosavali.
saqarTveloSi miRebuli Semosavlis gansazRvra xdeba mxolod zemoT CamoTvlili punqtebis mixedviT da yuradReba ar eqceva Semosavlis miRebis adgils.
adre gamoqviTuli xarjebis, zaralisa da uimedo valebis anazRaurebiT miRebuli Tanxa im wlis Semosavlad iTvleba, romelSic moxda misi anazRaureba.
fizikuri pirebi, sawarmoebi da organizaciebi
fizikuri pirebi
saqarTvelos sagadasaxado kodeqsis miznebisTvis fizikur pirebad iTvlebian:
saqarTvelos moqalaqeebi;
ucxo qveynis moqalaqeebi;
moqalaqeobis armqone pirebi.
fizikuri piri iTvleba saqarTvelos rezidentad, Tu igi faqtobrivad imyofeba saqarTvelos teritoriaze aranakleb 183 dRisa nebismieri uwyveti 12 kalendaruli Tvis periodSi, romelic mTavrdeba mocemul sagadasaxado wels.
saqarTvelos teritoriaze faqtobrivad yofnis drod iTvleba is dro, romlis ganmavlobaSic piri imyofeba saqarTvelos teritoriaze an mis farglebs gareT saqarTvelos saxelmwifo samsaxurSi. am dros mieTvleba dro, roca fizikuri piri specialurad gavida saqarTvelos farglebs gareT samkurnalod, dasasveneblad, mivlinebiT an saswavleblad.
saqarTveloSi faqtobrivad yofnis dros ar ganekuTveneba iseTi SemTxvevebi roca, piri saqarTvelos terotoriaze imyofeboda:
diplomatiuri an sakonsulo statusiT an aseTi piris ojaxis wevri;
rogorc saqarTvelos saerTaSoriso xelSekrulebis Sesabamisad moqmedi saerTaSoriso organizaciis TanamSromeli an rogorc saqarTveloSi ucxo qveynis samsaxurSi myofi piri, misi ojaxis wevri (garda saqarTvelos moqalaqeebisa);
erTi ucxo qveynidan meoreSi gadaadgilebisas saqarTvelos teritoriis gavliT;
samkurnalod an dasasveneblad.
25
saqarTvelos teritoriaze faqtobrivad yofnis dRed iTvleba dRe, romlis ganmavlobaSic fizikuri piri imyofeba saqarTveloSi, miuxedavad misi yofnis xangrZlivobisa. rezidentebisa da ararezidentebis statusi dgindeba yoveli sagadasaxado periodisaTvis.
is dReebi, romelTa mixedviTac fizikuri piri wina sagadasaxado
periodSi CaiTvala rezidentad, aRar gaiTvaliswineba momdevno sagadasaxado periodSi rezidentobis dadgenisas.
fizikuri piris sacxovrebel adgilad iTvleba adgili, romelsac igi irCevs sacxovreblad an sadac imyofeba faqtobrivad, amasTan arasrulwlovanisTvis _ mSoblebis, xolo sameurveo an samzrunvelo pirisTvis _ meurvis an mzrunvelis sacxovrebeli adgili. samxedro mosamsaxuris an mudmivad gadaadgilebaSi myofi fizikuri piris sacxovrebel adgilad iTvleba adgili, sadac igi cxovrobs an registrirebulia dadgenili wesiT.
Tu fizikur pirs aqvs ramdenime sacxovrebeli, maSin mis sacxovrebel adgils da faqtobrivad yofnis adgils gansazRvravs sagadasaxado organo masTan SeTanxmebiT.
fizikuri piris faqtobrivad yofnis adgilad SeiZleba
CaiTvalos adgili, sadac igi droebiT cxovrobs.
mewarme fizikuri piri SeiZleba iyos individualuri sawarmo (individualuri mewarme, rogorc individualuri sawarmos mflobeli aris fizikuri piri, romlis samewarmeo saqmianobisTvis aucilebelia sawarmos wesiT mowyobili organizacia, mowesrigebuli sakaso da sabuRaltro saqme. samarTlebriv urTierTobebSi igi gamodis Tavisi saxeliT3) an fizikuri piri, romelic axorcielebs kanoniT gansazRvrul arasamewarmeo saqmianobas (saxelovnebo, samecniero, samedicino, arqiteqturuli, saadvokato an sanotaro, saaudito, sakonsultacio (maT Soris sagadasaxado konsultacia), sasoflo-sameurneo an satyeo-sameurneo saqmianoba4).
mewarme fizikuri piris saqmianobis adgilad iTvleba misi ekonomikuri saqmianobis adgili.
fizikuri piris mier ekonomikuri saqmianobis ganxorcieleba
registraciis, licenziis an nebarTvis aRebis dadgenili wesis darRveviT, ar aris dabegvris mizniT misi mewarme fizikur pirad arcnobis safuZveli.
3 saqarTvelos kanoni `mewarmeTa Sesaxeb~ muxli 2 punqti 2. 4 saqarTvelos kanoni `mewarmeTa Sesaxeb~ muxli 1 punqti 2.
26
sawarmo
sagadasaxado kodeqsis mixedviT sawarmod iTvleba iseTi subieqtebi, romlebic axorcieleben ekonomikur saqmianobas an Seqmnili arian amgvari saqmianobis ganxorcielebis mizniT, maT miekuTvnebian:
iuridiuli pirebi (solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba, SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba, komandituri sazogadoeba, saaqcio sazogadoeba da kooperativi);
ucxo qveynis kanonmdeblobis Sesabamisad Seqmnili korporaciebi, kompaniebi, firmebi (miuxedavad imisa, aqvT Tu ara iuridiuli piris statusi), aseve ucxouri sawarmos mudmivi dawesebulebebi;
sxva gaerTianebebi, amxanagobebi da sxva msgavsi warmonaqmnebi.
sawarmos ar ganekuTvneba individualuri sawarmo.
saqarTvelos sawarmod iTvleba sawarmo, romlis marTvis an/da saqmianobis adgili saqarTveloSia. sxva danarCeni sawarmoebi iTvleba ucxour sawarmoebad.
sawarmos saqmianobis adgili sawarmos saqmianobis adgilis gansazRvrisas sagadasaxado organos mier mxedvelobaSi miiReba gansazRvruli garemoebebi (ix. sqema # 4).
sawarmos saqmianobis adgilis gansazRvra
sqema # 4
sawarmos saqmianobis adgilad iTvleba zemoT CamoTvlili garemoebebidan pirveli, xolo misi ararsebobis SemTxvevaSi rigiT Semdgomi da a.S. gaerTianebebis, amxanagobebis an sxva msgavsi warmonaqmnebis saqmianobis adgilad iTvleba xelSekrulebis monawile im piris saqmianobis adgili, romelsac erToblivi xelSekrulebiT akisria sawarmos marTva.
saxelmwifo registraciis adgili
iuridiuli misamarTi
ZiriTadi saqmianobis ganxorcielebis adgili
sawarmos marTvis adgili
27
Tu xelSekrulebiT gansazRvruli ar aris erToblivi
saqmianobis mmarTveli piri, maSin am gaerTianebis saqmianobis adgilad iTvleba xelSekrulebaSi monawile saqarTvelos sawarmos saqmianobis adgili aseTis arsebobis SemTxvevaSi.
TuU xelSekrulebaSi mxolod rezidenti fizikuri pirebi
monawileoben da isini erTad uZRvebian saerTo saqmes, maSin am sawarmos saqmianobis adgili ganisazRvreba monawileTa mier miwodebuli monacemebis safuZvelze, xolo aseTi monacemebis ararsebobis an saeWvo monacemebis wardgenis SemTxvevaSi _ sagadasaxado organoSi arsebuli monacemebis safuZvelze.
gaerTianebebis, amxanagobebis an sxva msgavsi warmonaqmnebis
gadasaxadebTan dakavSirebuli sakiTxebis marTva unda daekisros xelSekrulebis monawile saqarTvelos sawarmos an rezident fizikur pirs (aseTis arsebobis SemTxvevaSi), miuxedavad imisa, vin marTavs sawarmos saqmeebs.
sawarmos marTvis adgili sawarmos marTvis adgilis gansazRvrisas sagadasaxado organos mier mxedvelobaSi miiReba gansazRvruli garemoebebi (ix. sqema # 5).
sawarmos marTvis adgilis gansazRvra
sqema #5 sawarmos marTvis adgilad iTvleba is adgili saidanac sawarmos direqtorati an sxva mmarTvelobiTi organo axorcielebs Tavis funqciebs sawarmos sadamfuZneblo dokumentebis (wesdeba, debuleba, xelSekruleba) Sesabamisad. sayuradReboa, rom marTvis adgilis
sawarmos marTvis adgili
sawarmos faqtobrivi marTvis adgili
mmarTveli sawarmos saqmianobis adgili/mmarTveli fizikuri piris sacxovrebeli adgili
sawarmos mmarTveli organos saqmianobis adgili
28
dadgenisas gamoiyeneba mxolod es wesi da mxedvelobaSi ar miiReba sawarmos umaRlesi makontrlebeli organoebisa (mag.: sameTvalyureo sabWo, aqcionerTa kreba da sxva) da sawarmos Semosavlebis miRebis adgilebi. sawarmos marTvis adgilad iTvleba sawarmos mmarTvelobiTi organos (administracia, direqcia, gamgeoba, centraluri buRalteria an msgavsi organo) saqmianobis adgili im SemTxvevaSi Tu:
sawarmos ar gaaCnia mmarTvelobiTi organo;
mmarTvelobiT organos ar gaaCnia saqmianobis mudmivi adgili;
mmarTveli uSualod ar axorcielebs sawarmos marTvas. Tu sawarmos marTavs sxva sawarmo an fizikuri piri, maSin marTvis adgilad iTvleba mmarTveli sawarmos saqmianobis adgili, mmarTveli fizikuri piris SemTxvevaSi ki am piris sacxovrebeli adgili. mniSvnelovania imis gaTvaliswineba, rom aRniSnuli wesi moqmedebs miuxedavad imisa mmarTvelobas sxva sawarmo an fizikuri piri axorcielebs xelSekrulebis an gadawyvetilebis safuZvelze Tu faqtobrivad.
gaerTianebebis, amxanagobebisa da sxva msgavsi warmonaqmnebis
marTvis adgilad iTvleba misi saqmianobis adgili.
mudmivi dawesebuleba
saqarTveloSi funqcionireben ucxouri sawarmoebi, romlebsac gaaCniaT mudmivi dawesebulebebi. ucxouri sawarmos an/da ararezidenti fizikuri piris mudmiv dawesebulebad iTvleba is adgili, romlis meSveobiTac es piri nawilobriv an mTlianad axorcielebs samewarmeo saqmiaobas, garda iseTi SemTxvevebisa, rodesac adgili aqvs saqarTvelos teritoriaze sawarmoebis fasiani qaRaldebis, kapitalis wilis an sxva raime sakuTrebis flobis faqts. mudmiv dawesebulebas uTanabrdeba:
samSeneblo moedani, samontaJo an saamwyobo obieqti da maTTan dakavSirebuli sakontrolo saqmianobis ganxorcieleba;
danadgari an konstruqcia, saburRi danadgari an xomaldi, romlebic gamoiyeneba bunebrivi resursebis dasazverad, agreTve maTTan dakavSirebuli sakontrolo saqmianobis ganxorcieleba;
mudmivi baza, sadac ararezidenti fizikuri piri axorcielebs samewarmeo saqmianobas;
ucxouri sawarmos marTvis adgili, filiali, warmomadgenloba, ganyofileba, biuro, ofisi, saagento, saamqro, sabado, karieri, bunebrivi resursebis mopovebis sxva adgili, nebismieri sxva qvedanayofi an am sawarmos saqmianobis sxva adgili.
aRniSnuli debulebebi ar vrceldeba „navTobisa da gazis
Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT gansazRvruli navTobisa da gazis operaciebis ganxorcielebisas ararezidenti qvekontraqtorebis mier momsaxurebis gawevaze.
29
ucxouri sawarmos mudmiv dawesebulebad iTvleba agreTve am sawarmos saxeliT an/da misi interesebis Sesabamisad moqmedi sxva piris mier sawarmos 3 Tveze meti xniT marTva, garda iseTi SemTxvevebisa, rodesac ucxouri sawarmo an ararezidenti fizikuri piri saqarTveloSi samewarmeo saqmianobas axorcielebs kanonmdeblobiT gansazRvruli profesiuli statusis mqone Suamavlis, agentis an brokeris meSveobiT. aRniSnuli piri ar aris uflebamosili awarmoos molaparakebebi an xeli moaweros raime dokumentebs ucxouri sawarmos an ararezidenti fizikuri piris saxeliT. mudmiv dawesebulebas agreTve ar warmoSobs ucxouri sawarmos da ararezidenti fizikuri piris mier mxolod:
erToblivi saqmianobis xelSekrulebis dadebis faqti, romelic mTlianad an nawilobriv xorcieldeba saqarTvelos teritoriaze;
saqarTvelos teritoriaze arsebul sxva sawarmoSi an organizaciaSi TanamSromlis mivlinebis faqti, Tu igi moqmedebs mxolod im sawarmos saxeliT da icavs im sawarmos interesebs, sadac igi miavlines;
saqarTvelos sawarmos an organizaciis kontrolirebis faqti;
saqarTvelos teritoriaze arsebuli dawesebulebis gamoyeneba saqonlisa da maragebis (sxva piris mier misi gadamuSavebis mizniT) Senaxvis, aseve saqonlis demonstraciis, Sesyidvis, informaciis Segrovebis, damxmare xasiaTis sxva saqmianobebis ganxorcielebis, sesxis gacemis, saqonlis miwodebasTan an teqnikuri xasiaTis momsaxurebis gawevasTan dakavSirebuli xelSekrulebebis momzadebis an/da xelmoweris mizniT.
saqarTveloSi ucxouri sawarmos an ararezidenti fizikuri piris mudmivi dawesebulebis registraciias axdens sagadasaxado organo, romelic awarmoebs Sesabamis reestrs. registraciisa da reestris warmoebis wess adgens saqarTvelos finansTa ministri.
mudmivi dawesebulebis registraciisTvis ar gadaixdevineba saxelmwifo baJi, mosakrebeli an sxva gadasaxdeli.
saqarTveloSi mudmiv dawesebulebad iTvleba piri zemoxsenebuli registraciis, Sesabamisi uflebamosilebis mindobis an warmomadgenlobiTi saqmianobis ganxorcielebis momentidan.
30
organizacia
organizaciebi SeiZleba iyos: sazogadoebrivi an religiuri gaerTianebebi, fondebi, kavSirebi, saqarTvelos an ucxo qveynis kanonmdeblobis Sesabamisad moqmedi arasamewarmeo iuridiuli pirebi, sabiujeto organizaciebi, korporaciebi, sajaro samarTlis iuridiuli pirebi da saerTaSoriso organizaciebi.
organizaciis saqmianobisa da marTvis adgilis gansazRvra, aseve misi saqarTvelos an ucxouri organizaciisTvis mikuTvneba xdeba imave wesiT, romelic dadgenilia sawarmosTvis. (ix. gv. 26-27).
Tu organizacia axorcielebs ekonomikur saqmianobas, maSin misi qonebis da saqmianobis nawili, romelsac am miznebisTvis iyenebs, CaiTvleba sawarmos qonebad da saqmianobad, xolo im nawilSi sadac amis gamijvna SeuZlebelia, am gaangariSebisTvis gamoiyeneba organizaciis mier miRebul SemosavalSi ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavlis xvedriTi wili. saqvelmoqmedo organizacia saqvelmoqmedo organizacia aris organizacia, romelsac gaaCnia saqvelmoqmedo saqmianobis ganxorcielebis 1 wliani gamocdileba da registrirebulia kanonmdeblobiT dadgenili wesiT. saqvelmoqmedo organizacia SesaZloa aseve axorcielebdes damatebiT ekonomikur saqmianobas, romelic aucileblad unda emsaxurebodes mis ZiriTad miznebs.
saqvelmoqmedo oragnizaciis statusis miniWebas axorcielebs sagadasaxado organo adgilsamyofelis mixedviT (ix. finansTa ministris brZaneba # 149).
saqvelmoqmedo organizaciis statusis miniWeba xdeba Sesabamisi werilobiTi gancxadebis wardgenis safuZvelze, romelSic mieTiTeba saqvelmoqmedo organizaciis:
saxelwodeba;
organizaciul-samarTlebrivi forma;
ZiriTadi miznebi;
ukanaskneli wlis saqmianobis mimarTulebebi;
xelmZRvaneli organosa da filialis misamarTebi.
gancxadebas Tan unda daerTos:
organizaciis wesdebis asli;
samoqalaqo registraciis asli;
ukanaskneli wlis saqmianobis angariSi, romelic unda Seicavdes misi saqmianobis aRweras;
damoukidebeli auditoris mier dadasturebuli ukanaskneli wlis finansuri dokumentebi.
31
Sesabamis sagadasaxado organoSi gancxadebisa da TandarTuli dokumentebis wardgenidan 1 Tvis vadaSi uflebamosili organo iRebs gadawyvetilebas saqvelmoqmedo organizaciis statusis miniWebis Sesaxeb (ix. sqema # 6).
Tu dadgenil vadaSi gadawyvetileba ar iqna miRebuli statusi CaiTvleba miniWebulad.
saqvmelmoqmedo organizaciis statusi mieniWeba uvadod.
saqvelmoqmedo organizaciis statusis miniWeba
sqema # 6 statusis miniWebis Semdgom organizacias gadaecema statusis damadasturebeli mowmoba, romelSic aRiniSneba:
organizaciis saxelwodeba;
organizaciul-samarTlebrivi forma;
statusi;
xelmZRvaneli organos misamarTi;
statusis miniWebis TariRi;
statusis saidentifikacio nomeri. statusis miniWebisTanave saqvelmoqmedo organizacia valdebulia yoveli wlis 1 aprilamde sagadasaxado organos warudginos bolo wlis: saqmianobis programuli angariSi, finansuri angariSi da damoukidebeli auditoris mier dadasturebuli finansuri dokumentebi.
sagadasaxado organos mier motivirebuli gadawyvetilebis
miReba
gancxadebis miRebidan 1 TveSi
gancxadebisa da masze TandarTuli masalebis wardgena
sagadasaxado organoSi
saqvelmoqmedo organizaciis statusis ZalaSi Sesvla
statusis miniWebisTanave
32
finansuri da programuli angariSebi unda gamoqveyndes da xelmisawvdomi iyos yvela dainteresebuli pirisTvis.
dauSvebelia saqvelmoqmedo organizaciis mogebisa da aqtivebis
ganawileba organizaciis wevrebs, damfuZneblebs, gamgeobisa da kuratoriumis wevrebs Soris.
saqvelmoqmedo organizaciis likvidaciis SemTxvevaSi uflebamosili organos an piris gadawyvetilebiT qoneba gadaecema msgavsi miznebis mqone saqvelmoqmedo organizacias, xolo aseTis ar arsebobis SemTxvevaSi _ sxva saqvelmoqmedo organizacias. saxelmwifo qonebis safuZvelze Seqmnili saqvelmoqmedo organizaciis statusis mqone sajaro samarTlis iuridiuli piris likvidaciis SemTxvevaSi qoneba gadadis saxelmwifo sakuTrebaSi.
saqvelmoqmedo organizaciis statusis CamorTmevas axdens
saqarTvelos finansTa ministri sagadasaxado oraganos wardginebiT.
saqvelmoqmedo organizaciis statusi uqmdeba organizaciis iniciativiT an CamorTmevis SemTxvevaSi. CamorTmevis mizezi SesaZloa iyos saqvelmoqmedo organizaciis mier kanoniT dadgenili moTxovnebis darRveva an misTvis samoqalaqo registraciis Sewyveta. saqvelmoqmedo organizacias ufleba aqvs CamorTmeuli statusis aRdgenis Taobaze gancxadeba Seitanos statusis CamorTmevis mizezis aRmofxvridan ara nakleb 1 wlis gasvlis Semdeg.
statusis CamorTmevis SemTxvevaSi saqvelmoqmedo organizacia valdebulia daabrunos statusidan gamomdinare sagadasaxado SeRavaTebiT miRebuli sargeblis is nawili, romelic dakavSirebulia moTxovnebis darRvevasTan.
saqarTvelos finansTa saministro awarmoebs saqvelmoqmedo organizaciebis erTian reestrs. reestrSi Seitaneba Semdegi monacemebi:
organizaciis saxelwodeba;
xelmZRvaneli organos, filialebisa da warmomadgenlobebis misamarTebi;
ZiriTadi miznebi;
statusis miniWebis TariRi;
mmarTvelobis umaRlesi organos yvela wevris vinaoba da misamarTebi.
aRniSnuli monacemebis cvlilebis SemTxvevaSi saqvelmoqmedo organizacia valdebulia cvlilebis Sesaxeb werilobiT acnobos sagadasaxado organos cvlilebidan ara ugvianes 1 Tvis vadaSi.
saqvelmoqmedo organizaciebis erTiani reestri xelmisawvdomi
unda iyos nebismieri dainteresebuli pirisTvis.
33
gadasaxadis gadamxdeli da sagadasaxado agenti
gadasaxadis gadamxdeli aris piri, romelic valdebulia gadaixados sagadasaxado kodeqsiT dadgenili gadasaxadebi, xolo sagadasaxado agenti aris piri, romelmac kodeqsiT dadgenili wesiT da dadgenil SemTxvevebSi unda Seasrulos gadamxdelis sagadasaxado valdebuleba (magaliTi: fizikurma pirma SromiTi xelSekruleba gaaforma Sps `nike~-sTan, mas ganesazRvra xelfasi TveSi 300 laris odenobiT. Sps-m fizikur pirs unda daukavos da biujetSi gadaixados saSemosavlo gadasaxadi 12% - 36 lari da xelze unda gasces 264 lari. am SemTxvevaSi gadasaxadis gadamxdeli aris fizikuri piri, xolo sagadasaxado agenti _ Sps `nike~).
sagadasaxado kodeqsis miznebisTvis sagadasaxado agenti Tavisi uflebebiTa da movaleobebiT gaTanabrebulia gadasaxadis gadamxdelTan.
gadasaxadis gadamxels gaaCnia rogorc uflebebi, aseve movaleobebi. gadasaxadis gadamxdels ufleba aqvs:
sagadasaxado organoebisgan miiRos informacia sagadasaxado kanonmdeblobiT dadgenil sakiTxebze da misi gamoyenebis Taobaze, gaecnos mis Sesaxeb sagadasaxado organoSi arsebul informacias;
piradad an warmomadgenlis meSveobiT daicvas sakuTari interesebi sagadasaxado organoSi;
gadasaxadis gadamxdels ufleba aqvs sagadasaxado urTierTobebis nebismier dros Secvalos Tavisi warmomadgeneli.
isargeblos sagadasaxado SeRavaTebiT an gaTavisufldes gadasaxadisagan sagadasaxado kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;
droulad daibrunos an/da CaiTvalos sxva gadasaxadebis valdebulebaTa angariSSi zedmetad gadaxdili an/da zedmetad amoRebuli gadasaxadis an/da sanqciis Tanxa;
daeswros mis mimarT ganxorcielebul gasvliT sagadasaxado Semowmebas; miiRos Semowmebis aqtisa da sagadasaxado organos gadawyvetilebis dedani an damowmebuli asli da `sagadasaxado moTxovna~, aseve waradginos axsna-ganmartebebi Catarebuli Semowmebis, gadasaxadebis gamoangariSebisa da gadaxdis Sesaxeb;
gaasaCivros rogorc wardgenili `sagadasaxado moTxovna~, aseve sagadasaxado organos Tanamdebobis pirTa gadawyvetilebebi;
moiTxovos kuTvnili sagadasaxado pasuxismgeblobis zomis gamoyeneba, Semsubuqeba an ganTavisufleba, agreTve sagadasaxado organoTa Tanamdebobis pirebis mier kanonmdeblobis dacva masTan dakavSirebul moqmedebaTa ganxorcielebisas;
sagadasaxado organoebs mosTxovos sagadasadaxo saidumloebis dacva, aseve ar Seasrulos sagadasaxado organoebis iseTi moTxovnebi, romlebic ewinaaRmdegeba sagadasaxado kanonmdeblobas;
kanoniT moiTxovos da miiRos sagadasaxado organoTa da maTi Tanamdebobis pirTa ukanono gadawyvetilebebis an qmedebebis Sedegad
34
miyenebuli zianis anazRaureba;
sagadasaxado organos warmomadgenlis garda aravis warudginos misi gadasaxadebis gamoangariSebasTan da gadaxdasTan dakavSirebuli dokumentebi, garda iseTi SemTxvevebisa roca uflebamosileba gadacemuli aqvT sxva organoebs.
gadasaxadis gadamxdeli valdebulia:
Seasrulos sagadasaxado valdebulebebi sagadasaxado kanonmdeblobiT dadgenili wesiTa da pirobebiT;
dadgenili wesiT aRricxvaze dadges Sesabamis sagadasaxado organoSi da sagadasaxado organos warudginos sagadasaxado deklaraciebi, gaangariSebebi, cnobebi da buRaltruli angariSgeba im gadasaxadebze, romelTa mimarTac igi iTvleba gadasaxadis gadamxdelad;
gadasaxadebis gamoangariSebisa da gadaxdis mizniT dadgenili wesiT aRricxos Semosavlebi, xarjebi da gadasaxadebiT dabegvris obieqtebi da uzrunvelyos am dokumentebis Senaxva 6 wlis vadiT;
sagadasaxado Semowmebis Catarebisas an sagadasaxado kodeqsiT gaTvaliswinebul sxva SemTxvevebSi sagadasaxado organoebsa da maTi Tanamdebobis pirebs warudginos gadasaxadebis gamosaangariSeblad da gadasaxdelad saWiro dokumentebi (cnobebi);
Seasrulos sagadasaxado organoebisa da maTi Tanamdebobis pirTa kanonieri moTxovnebi sagadasaxado kanonmdeblobis gamovlenili darRvevebis aRmofxvrasTan dakavSirebiT, agreTve xeli ar SeuSalos am Tanamdebobis pirebs samsaxurebrivi uflebamosilebis ganxorcielebisas;
ganacxados sagadasaxado SeRavaTebiT sargeblobis an gadasaxadebisagan gaTavisuflebis Sesaxeb da sagadasaxado organos an agents warudginos SeRavaTebiT sargeblobis uflebis damadasturebeli dokumentebi;
5 dRis vadaSi Sesabamis sagadasaxado organos warudginos cnobebi bankebSi da sabanko operaciebis ganmaxorcielebel sxva organizaciebSi sabanko an sxva angariSebis gaxsnis Sesaxeb;
saqarTvelos sawarmoebi, organizaciebi da mewarme fizikuri pirebi waradgenen informacias rogorc saqarTveloSi, ise saqarTvelos farglebs gareT gaxsnili angariSebis Sesaxeb, xolo ucxouri sawarmoebi da organizaciebi – mxolod saqarTveloSi gaxsnili angariSebisa da im angariSebis Sesaxeb, romlebiTac isini axorcieleben ekonomikur saqmianobas saqarTveloSi.
10 dRis vadaSi finansTa ministris mier damtkicebuli wesiT Sesabamis sagadasaxado organos warudginos informacia sawarmos qvedanayofebis registraciis, reorganizaciis an likvidaciis, sawarmos gakotrebulad gamocxadebis, likvidaciis an reorganizaciisa da saqmianobis adgilis, marTvis adgilis an ekonomikuri saqmianobis ganxorcielebis adgilis Secvlis Sesaxeb;
35
Seasrulos sagadasaxado kanonmdeblobiT dadgenili sxva valdebulebebi.
rogorc gadasaxadis gadamxdeli, aseve sagadasaxado agenti kodeqsis mixedviT valdebulia:
sworad da droulad gamoiangariSos, gadasaxadis gadamxdels daukavos, Sesabamis biujetebSi gadaricxos saTanado gadasaxadebi da Sesabamisad awarmoos maTi aRricxva;
Sesabamis sagadasaxado organos warudginos gadasaxadebis gamoangariSebis, dakavebisa da gadaxdis sisworis kontrolis gansaxorcieleblad aucilebeli dokumentebi;
Seasrulos sagadasaxado kanonmdeblobiT dadgenili sxva valdebulebebi.
kanoni iTvaliswinebs pasuxismgeblobas gadasaxadis gadamxdelis an/da sagadasaxado agentis mier misTvis dakisrebuli valdebulebis Seusruleblobis an arajerovnad SesrulebisaTvis (ix. gv. 159, pasuxismgeblobis Tavi).
gadasaxadis gadamxdels/sagadasaxado agents an sxva valdebul pirs (SemdgomSi gadasaxadis gadamxdeli) ufleba aqvs sagadasaxado urTierTobebSi monawileoba miiRos kanonieri an uflebamosili warmomadgenlis mier.
sagadasaxado urTierTobebSi gadasaxadis gadamxdelis piradad monawileoba uflebas ar arTmevs mas, hyavdes warmomadgeneli da piriqiT Tu pirs hyavs warmomadgeneli, es uflebas ar arTmevs mas, piradad miiRos monawileoba sagadasaxado urTierTobebSi.
gadasaxadis gadamxdelis warmomadgenlis sagadasaxado urTierTobebTan dakavSirebuli kanonieri qmedeba, iTvleba TviT am piris qmedebad.
gadasaxadis gadamxdelis mier sagadasaxado organosTvis gasagzavni nebismieri dokumenti Sedgenili unda iyos werilobiTi formiT, xelmowerili unda iyos misi kanonieri an uflebamosili warmomadgenlis mier da damowmebuli unda iyos beWdiT (aseTis arsebobis SemTxvevaSi). adresats unda gadaeces dokumentis dedani an damowmebuli asli.
`gadasaxadis gadamxdelis moTxovna~, sagadasaxado deklaracia, Sesagebeli, sxva dokumenti an werili gadacemulad iTvleba, Tu igi gaigzavna dazRveuli safosto gzavniliT an Cabarda uSualod sagadasaxado organoSi.
dazRveuli safosto gzavnilis SemTxvevaSi dokumentis/werilis gadacemis TariRad iTvleba sagadasaxado organos mier safosto gzavnilis miRebis TariRi, xolo Tu dokumentis/werilis gadacemisTvis dadgenilia vada _ dazRveuli safosto gzavnilis gagzavnis TariRi.
36
sagadasaxado organos funqciebi, uflebebi da movaleobebi
saqarTvelos sagadasaxado organoebis erTiani, centralizebuli sistema Sedgeba saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamentisa da masSi Semavali sagadasaxado inspeqciebisagan.
saqarTvelos finansTa ministri uflebamosilia calkeul SemTxvevebSi gansakuTrebuli niSnis mixedviT Seqmnas sagadasaxado inspeqcia, romelic uflebamosilia Tavisi saqmianoba ganaxorcielos saqarTvelos mTel teritoriaze.
saqarTvelos sagadasaxado organoebis ZiriTadi funqciaa sakuTari kompetenciis farglebSi ganaxorcielos sagadasaxado kanonmdeblobis dacvasa da Sesrulebaze kontrolis uzrunvelyofa, gadamxdels droulad miawodos informacia kanonmdeblobis SecvlasTan da mis ufelebamosilebebTan dakavSirebiT da ganaxorcielos gadasaxadebis administrireba.
saqarTveloSi sagadasaxado kontrols axorcieleben mxolod sagadasaxado organoebi Tu sagadasaxado kodeqsiT aseTi uflebamosileba miniWebuli ar aqvT sxva organoebs.
sagadasaxado organo uflebamosilia:
Seamowmos gadasaxadis gadamxdelis ekonomikur saqmianobasTan dakavSirebuli finansuri dokumentebi, sabuRaltro wigni, angariSi, xarjTaRricxva, finansuri saxsrebi, fasiani qaRaldebi da sxva faseulobani, gaangariSebebi, deklaraciebi, gadasaxadebis gaangariSebisa da gadaxdis sxva dokumentebi;
gadasaxadis gadamxdelisgan an/da misi warmomadgenlisgan miiRos gadasaxadebis gamoangariSebasTan da gadaxdasTan dakavSirebuli dokumentebi (an maTi aslebi), agreTve werilobiTi da sityvieri ganmartebebi sagadasaxado Semowmebis dros wamoWril sakiTxebze;
gamoikvlios sawarmoebis, organizaciebisa da mewarme fizikuri pirebis sawarmoo, sasawyobo, savaWro da sxva saTavsebi, ganaxorcielos kontroli da darRvevis aRmoCenis SemTxvevaSi Sesabamisi pirebis mimarT gaataros saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili pasuxismgeblobis zomebi;
sagadasaxado kanonmdeblobis darRvevis faqtebze Seadginos administraciul samarTaldarRvevaTa oqmebi, miiRos dadgenilebebi administraciuli saxdelebis dakisrebis Sesaxeb; gamoiyenos sanqciebi, sagadasaxado valdebulebis Sesrulebis uzrunvelyofis RonisZiebebiT dadgenil vadaSi amoiRos gadauxdeli gadasaxadi an/da sanqciebis saxiT dakisrebuli Tanxa;
sagadasaxado organoSi gamoiZaxos gadasaxadis gadamxdeli an agenti (an warmomadgeneli Tu mas aqvs saaRricxvo dokumentacia an/da gadasaxadis gadamxdelis dabegvrasTan dakavSirebuli informacia);
damoukideblad gansazRvros gadasaxadis gadamxdelis sagadasaxado valdebulebis moculoba arsebuli informaciiT an Sedarebis meTodiT (sxva amgvari gadasaxadis gadamxdelebis Sesaxeb informaciis analizis safuZvelze), Tu gadasaxadis gadamxdeli ar
37
waradgens sagadasaxado kontrolis gansaxorcieleblad saWiro saaRricxvo dokumentacias an dadgenili wesis darRveviT awarmoebs buRalterias, agreTve am kodeqsiT gaTvaliswinebul sxva SemTxvevebSi;
gadasaxadebis administrirebis mizniT moiwvios specialistebi an eqspertebi;
samsaxurebrivi miznebisTvis saxelmwifo da adgilobrivi TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis organoebisagan usasyidlod miiRos monacemebi, cnobebi, dokumentebi da sxva saWiro informacia.
sagadasaxado organo valdebulia:
daicvas da imoqmedos sagadasaxado kanonmdeblobis Sesabamisad, monawileoba miiRos saxelmwifo sagadasaxado politikis gatarebaSi, daicvas saxelmwifos interesebi da gadasaxadis gadamxdelTa uflebebi;
gaakontrolos gadasaxadebis gamoangariSebis siswore, sisrule da droulad gadaxda, Caataros sagadasaxado Semowmebebi da gadasaxadis gadamxdels gaacnos misi uflebebi da valdebulebebi;
ganaxorcielos daricxuli da biujetebSi gadaxdili gadasaxadebisa da gadasaxadis gadamxdelTa drouli aRricxva da Seadginos angariSgeba gadaxdili gadasaxadebis Sesaxeb;
gadasaxadis gadamxdels daubrunos daricxul TanxasTan SedarebiT zedmetad gadaxdili Tanxebi, daicvas gadasaxadis gadamxdelis Sesaxeb informaciis saidumloeba;
SeimuSaos deklaraciebisa da gadasaxadis gamoangariSebasTan da gadaxdasTan dakavSirebuli sxva dokumentebis formebi da uzrunvelyos gadasaxadis gadamxdelisTvis informaciis miwodeba;
ganaxorcielos sagadasaxado kanonmdeblobis darRvevis faqtebis Seswavla, analizi da Sefaseba da dasaxos Sesabamisi RonisZiebebi sagadasaxado samarTaldarRvevaTa gamomwvevi mizezebisa da pirobebis aRmosafxvrelad, gamoavlinos fizikuri da iuridiuli pirebi, romlebic Tavs arideben gadasaxadis gadaxdas, awarmoos sagadasaxado samarTaldarRvevaTa saqmeebi da gamoiyenos pasuxismgeblobis zomebi;
miiRos sagadasaxado kanonmdeblobis darRvevis faqtebze gancxadebebi, Setyobinebebi da sxva informacia da kanoniT dadgenili wesiT Seamowmos isini;
awarmoos momxmareblebTan naRdi fuliT angariSsworebisTvis dasaSvebi sakontrolo-salaro aparatebis modelebis saxelmwifo reestri, ganaxorcielos registracia, daluqva da akontrolos sakontrolo-salaro aparatebis gamoyenebis wesebis dacva;
dadgenili wesiT ganixilos gadasaxadis gadamxdelis werilebi, saCivrebi da SekiTxvebi, saWiroebis SemTxvevaSi usasyidlod miawodos mas informacia moqmedi gadasaxadebis, maTi gamoangariSebisa, gadaxdis wesis, gadasaxadis gadamxdelis uflebebisa da valdebulebebis Sesaxeb, dauyovnebliv daadasturos gadasaxadis gadamxdelis mier uSualod gadacemuli werilebisa da am kodeqsiT gaTvaliswinebuli sxva dokumentebis miReba;
38
Caataros ganmartebiTi muSaoba sagadasaxado kanonmdeblobis gamoyenebasTan dakavSirebiT, gamosces meToduri da instruqciuli miTiTebebi, saxelmZRvaneloebi, broSurebi da masobrivi informaciis saSualebebSi gamoaqveynos konsultaciebi da ganmartebebi;
sagadasaxado kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli wesiTa da dadgenil vadebSi gadasces (gaugzavnos) gadasaxadis gadamxdels sagadasaxado Semowmebis aqtebi, agreTve sagadasaxado organoebis sxva gadawyvetilebebi da Setyobinebebi;
gadasaxadis gadamxdels warudginos „sagadasaxado moTxovna“, xolo misi Seusruleblobis an arajerovnad Sesrulebis SemTxvevaSi miiRos Sesabamisi zomebi misi Sesrulebis uzrunvelsayofad;
gadasaxadis gadamxdelis Sesabamisi moTxovnis miRebidan ara ugvianes 10 kalendaruli dRisa, gadasces mas amonaweri moTxovnaSi miTiTebul periodSi misi sagadasaxado valdebulebebis cvlilebebisa da Sesrulebis mdgomareobis Sesaxeb.
sagadasaxado organos TanamSromels ekrZaleba masze dakisrebuli valdebulebis an misTvis miniWebuli uflebamosilebis sxva TanamSromlisaTvis gadacema.
sagadasaxado organoebis TanamSromlebis ukanono qmedebiT miyenebuli ziani anazRaurdeba saxelmwifo biujetidan saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad da aseve misi samsaxureobrivi movaleobis arajerovnad Sesruleba iwvevs kanonmdeblobiT dadgenili pasuxismgeblobis dakisrebas.
sagadasaxado kodeqsi sagadasaxado organos TanamSromlebs uyenebs garkveul SezRudvebs profesiul valdebulebaTa Sesrulebis procesSi. kerZod, sagadasaxado organos TanamSromels ekrZaleba profesiuli valdebulebebis Sesruleba im gadasaxadis gadamxdelis mimarT, romelic aris misi naTesavi an romlis mimarTac mas an mis naTesavs gaaCnia finansuri interesi.
sagadasaxado organos arc erT Setyobinebas ar aqvs savaldebulo iuridiuli Zala Tu igi ar akmayofilebs Semdeg moTxovnebs: unda iyos Sedgenili werilobiTi formiT, xelmowerili unda iyos xelmZRvanelis an uflebamosili Tanamdebobis piris mier saxelisa da gvaris miTiTebiT da damowmebuli unda iyos beWdiT (aseTis arsebobis SemTxvevaSi).
gadasaxadis gadamxdels unda Cabardes dokumentis dedani.
dokumenti igzavneba dazRveuli safosto gzavniliT an pirdapir gadaecema adresats.
sagadasaxado organos SeuZlia gadasaxdis gadamxdels gaugzavnos werilobiTi ganmarteba, romelic gamoxatavs sagadasaxado organos pozicias piris mier Sesrulebuli an Sesasrulebeli operaciisas kanonmdeblobis gamoyenebis Sesaxeb.
werilobiTi ganmarteba atarebs mxolod rekomendaciul xasiaTs da ar gaaCnia iuridiuli Zala.
39
sagadasaxado valdebuleba, Sesrulebis wesi da vadebi
sagadasaxado valdebulebad iTvleba gadasaxadis gadamxdelis valdebuleba gadaixados kodeqsiT dawesebuli da SemoRebuli saerTo-saxelmwifoebrivi da adgilobrivi gadasaxadebi.
gadasaxadis gadamxdels sagadasaxado valdebuleba ekisreba im garemoebaTa warmoqmnis momentidan, romelic iTvaliswinebs gadasaxadis gadaxdas.
pirs sagadasaxado valdebuleba warmoeqmneba im dasabegri
Semosavalis an operaciis mimarTac, romlis kanoniereba sadavoa, garda im SemTxvevebisa, roca sasamarTlos gadawyvetilebiT Semosavali srulad eqvemdebareba biujetis sasargeblod amoRebas.
sagadasaxado valdebulebis Sesrulebad iTvleba dadgenil vadaSi gadasaxadis Tanxis gadaxda da igi sruldeba dakisrebuli arasagadasaxado xasiaTis valdebulebisgan damoukideblad. gadasaxadis gadamxdeli damoukideblad axorcielebs konkretuli saangariSo periodisTvis gadasaxdeli Tanxis gaangariSebas dabegvris obieqtis, ganakveTebis da SeRavaTebis gaTvaliswinebiT, Tumca arsebobs SemTxvevebi, rodesac gadasaxadis gaangariSeba SesaZloa daekisros sagadasaxado organos, sagadasaxado agents an sxva valdebul pirs. sagadasaxado valdebulebis Sesruleba ekisreba gadasaxadis gadamxdels, Tumca kodeqsiT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi gadasaxadis, gadaxda SesaZloa sagadasaxado agents an sxva valdebul pirs daekisros.
piri sagadasaxado valdebulebis Sesrulebaze pasuxs agebs mTeli Tavisi kuTvnili qonebiT da ekrZaleba valdebulebis Sesrulebaze calmxrivad uaris Tqma an misi Sesrulebis wesis Secvla.
gaerTianebebis, amxanagobebisa da sxva msgavsi warmonaqmnebis
sawarmos sagadasaxado valdebulebas (maT Soris, sanqciebs) solidarulad asruleben am sawarmos monawileebi.
gadasaxadebis dadgenil vadaSi gadaxdis uzrunvelsayofad deklaraciebisa da sxva saWiro dokumentebis wardgenisas „navTobisa da gazis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis Sesabamisad, sagadasaxado valdebulebebis Sesruleba SeiZleba daekisros im mxares, romelic iRebs mogebas saxelmwifos kuTvnili navTobisa da gazis wilidan. sagadasaxado valdebulebis Sesruleba SesaZloa ganxorcieldes rogorc sabanko operaciebis, aseve uSualod sagadasaxado organos
40
salaroSi gadaxdis meSveobiT. Tu valdebuli piri gadasaxadis/sanqciis Tanxas ixdis sabanko sistemis saSualebiT, gadasaxadi biujetSi gadaxdilad iTvleba Sesabamis angariSze Tanxis Caricxvis SemTxvevaSi. (magaliTi: kompanias gadasaxdeli aqvs dRg-s Tanxa 5000 lari 15 ivnisisTvis. 16 da 17 ivnisi arasamuSao dReebia. kompaniam sakuTari angariSidan gadasaxadis Tanxis gadaricxvis Sesaxeb banks davaleba misca 15 ivniss. bankma gadaricxvis operacia Seasrula davalebis miRebis momdevno samuSao dRes - 19 ivniss (kodeqsi avaldebulebs bankebs gadasaxadis gadamxdelis sagadasaxado davaleba Seasrulos davalebis miRebidan ara ugvianes momdevno samuSao dRisa) da gadaxdili Tanxa Sesabamis biujetze Cairicxeba 19 ivniss. am SemTxvevaSi 19 ivnisi CaiTvleba gadaxdis TariRad da kompanias daekisreba sauravi gadasaxadis gadaxdis 2 dRiT dagvianebisaTvis, miuxedavad imisa, rom sagadasaxado Tanxis gadaricxvis davaleba kompaniam gadaxdis vadis amowurvamde gasca). ucxouri valutiT ganxorcielebuli dasabegri operacia gadaiangariSeba larebSi:
operaciis dRisTvis saqarTvelos erovnuli bankis oficialuri kursiT;
laris mimarT ucxouri valutis gamoqveynebuli kursiT, operaciis dRisTvis saqarTvelos erovnuli bankis oficialuri kursis ararsebobis SemTxvevaSi (maT Soris sxva qveynebSi gamoqveynebuli kursiT im valutis mimarT, romelzedac arsebobs laris gacvlis oficialuri kursi).
saqarTvelos teritoriaze saqonlis Semotanis dros aqcizisa da dRg-is Tanxis gansazRvrisas ucxouri valuta larebSi gadaiangariSeba satvirTo-sabaJo deklaraciis registraciis dRisTvis arsebuli saqarTvelos erovnuli bankis oficialuri kursiT. sawarmos/organizaciis likvidaciisas mis sagadasaxado valdebulebebs faravs salikvidacio komisia sawarmos fuladi saxsrebiT an/da am sawarmos/organizaciis qonebis realizaciiT miRebuli saxsrebiT, xolo filialis likvidaciisas _ valdebulebebi ekisreba im sawarmos/organizacias, romlis SemadgenlobaSic igi Sedioda.
sawarmos/organizaciis likvidaciisas sagadasaxado valdebuleba (maT Soris, sanqciebi) sruldeba likvidaciis dawyebidan ara ugvianes erTi Tvisa.
obieqturi garemoebebis arsebobis SemTxvevaSi, sagadasaxado organos ufross an mis moadgiles ufleba aqvs gaagrZelos sagadasaxado valdebulebis (maT Soris, sanqciebis) Sesrulebis vada, romelic ar unda aRematebodes or Tves.
sagadasaxado valdebulebis Sesrulebis vadis gagrZeleba ar aCerebs masze sauravis daricxvas.
41
sawarmos/organizaciis likvidaciisas zedmetad gadaxdil gadasaxadis Tanxas sagadasaxado organoebi CaTvlian sxva gadasaxadebis (maT Soris, sanqciebis) gadaxdis angariSSi davalianebis saerTo Tanxis proporciulad an ubruneben sawarmos/organizaciis salikvidacio komisias (sawarmos monawileebs). (magaliTi: likvidaciis procesSi myof sawarmos sagadasaxado davalianebebia: dRg-s _ 80 000 lari da socialuris _ 20 000 lari. organizacias mogebis gadasaxadSi aqvs zedmetoba 10 000 lari. es Tanxa darCenili valis proporciulad gadanawildeba _ 8 000 lariT Semcirdeba dRg-s vali, xolo 2 000 lariT _ socialuri gadasaxadis vali).
Tu sawarmos/organizaciis likvidacia/reorganizacia ganxorcielda kalendaruli wlis dasrulebamde, misTvis ukanaskneli sagadasaxado periodia drois monakveTi wlis dasawyisidan likvidaciis dasrulebamde, xolo Tu dafuZnebuli iyo likvidaciis wina wlis 30 noembris Semdeg, sagadasaxado periodia dro dafuZnebidan likvidaciamde (magaliTi: Tu saaqcio sazogadoeba `elene” dafuZnda 2004 wlis 14 Tebervals, xolo misi likvidacia moxda 2005 wlis 29 oqtombers, ukanaskneli sagadasaxado periodi iqneba periodi 2005 wlis 1 ianvridan 29 oqtombramde, xolo Tu saaqcio sazogadoeba `koki” dafuZnda 2004 wlis 6 dekembers da likvidacia moxda 2005 wlis 29 oqtombers, maSin misi ukanaskneli sagadasaxado periodi iqneba 2004 wlis 6 dekembridan 2005 wlis 29 oqtombramde).
reorganizebuli sawarmos/organizaciis sagadasaxado valdebulebebs asrulebs misi uflebamonacvle (uflebamonacvleebi), miuxedavad imisa cnobili iyo Tu ara misTvis am valdebulebebis arsebobis faqti. uflebamonacvle valdebulia reorganizaciis damTavrebamde gadaixados am sawarmos valdebulebaze daricxuli sauravi da jarimebi. ramdenime uflebamonacvlis arsebobis SemTxvevaSi valdebuleb nawildeba miRebuli qonebis wilis proporciulad.
uflebamonacvlis mier reorganizaciisas sagadasaxado valdebulebis SesrulebisTvis dadgenili vadebi ar icvleba.
sawarmos/organizaciis reorganizaciisas mis uflebamonacvled iTvleba:
Serwymisas _ Serwymis Sedegad Seqmnili sawarmo, organizacia;
mierTebisas _ sawarmo/organizacia, romelsac miuerTda es sawarmo/organizacia;
gayofisas _ gayofis Sedegad warmoqmnili sawarmoebi, organizaciebi;
organizaciul-samarTlebrivi formis Secvlisas _ reorganizaciis Sedegad Seqmnili sawarmo/organizacia;
gamoyofisas _ reorganizebul sawarmos/organizacias ar uCndeba uflebamonacvle.
42
erTi an ramdenime sawarmos/organizaciis gamoyofa miznad ar unda isaxavdes sagadasaxado valdebulebisagan Tavis aridebas. winaaRmdeg SemTxvevaSi Tavdapirvel da gamoyofil sawarmoebs waredginebaT gadasaxdeli gadasaxadis Tanxisa da Sesabamisi sanqciebis Tanxis gadaxdis moTxovna.
sawarmos/organizaciis reorganizaciamde zedmetad gadaxdili
gadasaxadis Tanxas sagadasaxado organo CaTvlis am reorganizebuli sawarmos/organizaciis gadasaxdeli sxva gadasaxadebis angariSSi saerTo Tanxis proporciulad an daubrunebs sawarmos uflebamonacvles.
sagadasaxado valdebuleba SesaZloa aseve hqondeT fizikur pirebsac, romelTa gardacvalebis, ugzo-ukvlod dakargvis an qmeduunarod gamocxadebis SemTxvevaSi am valdebulebas asruleben sxva pirebi. gardacvlili piris sagadasaxado valdebulebas asrulebs misi memkvidre/memkvidreebi miRebuli qonebis farglebSi wilis proporciulad (memkvidreobis miRebis dRidan). sagadasaxado organo valdebulia memkvidres gagugzavnos Setyobineba gardacvlili piris davalianebisa da am valdebulebis Sesrulebis wesis Sesaxeb. memkvidris ararsebobis an memkvidris mier memkvidreobis miRebaze uaris Tqmis SemTxvevaSi, an Tu gardacvlili fizikuri piris sagadasaxado valdebulebis moculoba aRemateba memkvidreobiT miRebuli qonebis Rirebulebas, sagadasaxado valdebulebis darCenili davalianebis Tanxa iTvleba uimedo valad. sasamarTlos mier ugzo-ukvlod dakargulad aRiarebuli piris sagadasaxado valdebulebis Sesruleba, sanqciebisa da jarimebis gadaxda ugzo-ukvlod dakarguli piris qonebis (fuladi saxsrebis) xarjze ekisreba pirs, romelsac meurveobisa da mzrunvelobis organos mier miniWebuli aqvs 3 Tvis ganmvalobaSi am piris qonebis marTvis ufleba. sagadasaxado organo valdebulia ugzo-ukvlod dakarguli piris qonebis mmarTvel pirs gaugzavnos Setyobineba am piris sagadasaxado davalianebisa da am valdebulebis Sesrulebis wesis Sesaxeb. meurve, qmeduunaro piris qonebis xarjze, asrulebs qmeduunaro piris sagadasaxado valdebulebas da ixdis piris qmeduunarod aRiarebis dRisaTvis ricxuli sanqciebis Tanxas. Tu qoneba arasakmarisia sagadasaxado davalianebisa da sanqciebis dasafaravad, gadauxdeli darCenili Tanxa iTvleba uimedo valad.
piris ugzo-ukvlod dakargulad an qmeduunarod aRiarebis
gauqmebis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebis dRidan ganaxldeba adre Camowerili sagadasaxado valdebulebis moqmedeba, sauravis daricxva da jarimebis dakisreba.
43
sagadasaxado periodi aris drois monakveTi, romelic gansazRvravs gadasaxadis gadamxdelisTvis Tanxis gadaxdis periods konkretuli gadasaxadis mimarT. sagadasaxado periodi SeiZleba daiyos ramdenime saangariSo periodad, romelTa mixedviTac gadamxdeli ixdis mimdinare gadasaxdelebs (magaliTi: qonebis gadasaxadis sagadsaxado periods Seadgens 1 weli, romelic dayofilia or saangariSo periodad da am gadasaxadis gadamxdels yovel 6 TveSi erTxel ekisreba mimdinare gadasaxdelebis gadaxda mTliani gadasaxdeli Tanxis 50%-is odenobiT).
Tu saqarTvelos sawarmo iZens ucxouri sawarmos statuss an piriqiT, maSin sagadasaxado periodi iyofa 2 nawilad da gaangariSeba xdeba mocemul periodSi arsebuli statusis mixedviT.
Tu sawarmo/organizacia dafuZnda pirvel dekembramde, misTvis sagadasaxado periodia dafuZnebis dRidan wlis bolomde, xolo Tu dafuZnda pirveli dekembridan 31 dekembris CaTvliT, maSin misi sagadasaxado periodia dafuZnebis dRidan Semdegi wlis bolomde.
es wesi ar gamoiyeneba im gadasaxadebis mimarT, romelTa sagadasaxado periodi gamoiangariSeba TveebiT an kvartlebiT.
kalendaruli wlis dawyebis Semdeg SeZenili an/da realizebuli (gasxvisebuli an ganadgurebuli) dasabegri qonebis am wlis sagadasaxado periodi ganisazRvreba gadasaxadis gadamxdelis sakuTrebaSi qonebis faqtobrivad yofnis droiT. gadasaxadebis gadaxdisas aucilebelia rogorc vadebis, aseve gadaxdis wesebis dacvac. TiToeuli gadasaxadis/mimdinare gadasaxdelebisTvis dgindeba vada da maTi gadaxdis wesi.
Tu sagadasaxado kodeqsSi ar aris miTiTebuli gadaxdis vada, gadaxda xorcieldeba deklaraciis wardgenisaTvis dadgenil vadebSi an `sagadasaxado moTxovnis~ miRebidan 15 kalendaruli dRis vadaSi.
gadasaxadis gadaxda xorcieldeba larebSi naRdi da unaRdo angariSsworebiT sabanko dawesebulebis meSveobiT.
gadasaxadis Tanxebis daricxva gulisxmobs konkretuli sagadasaxado periodisaTvis gadasaxadis gadamxdelis kuTvnili gadasaxadis Tanxis aRricxvas sagadasaxado organoSi. daricxva SeiZleba iyos SesworebiTi da savaraudo.
SesworebiTi daricxvis SemTxvevaSi uqmdeba savaraudo daricxva. sagadasaxado organos ufleba aqvs ganaxorcielos gadasaxadis gadamxdelis kuTvnili sagadasaxado valdebulebis daricxva Semdegi wyaroebis safuZvelze:
44
gadasaxadis gadamxdelis sagadasaxado deklaraciebi;
sawarmos/organizaciis an mewarme pizikuri piris mier, romelic gaweuli momsaxurebis Rirebulebas unazRaurebs saidentifikacio nomris armqone pirs, an romelic dakavebulia saTamaSo biznesiT da sxva pirs uxdis mogebas, yoveli Tvis 15 ricxvamde wardgenili informacia gadaxdili Tanxebis Sesaxeb;
Semowmebis masalebi da sxva saTanado informacia, romelic cnobilia sagadasaxado organosTvis.
gadasaxadis gadamxdelis mier saWiro informaciis warudgenlobis SemTxvevaSi sagadasaxado organos ufleba aqvs daaricxos mas gadasaxadi mis xelTarsebuli informaciis safuZvelze da gaugzavnos `sagadasaxado moTxovna~.
sagadasaxado organom gadasaxadi unda daaricxos gadasaxadis gadamxdels da gaugzavnos mas „sagadasaxado moTxovna“ Tu sagadasaxado kanonmdebloba ar moiTxovs gadasaxadis gadaxdas deklaraciis wardgenasTan erTad an sagadasaxado organo daaskvnis, rom adrindeli daricxva ganxorcielda SecdomiT. Tu gadasaxadis gadaxda dakavSirebulia sagadasaxado deklaraciis SevsebasTan, deklaraciis Sevseba ganixileba, rogorc:
am gadasaxadis daricxva;
„sagadasaxado moTxovna“ da sagadasaxado kanonmdeblobiT dadgenil vadebSi Sesasrulebeli valdebuleba.
daricxuli gadasaxadis gadaxda xorcieldeba:
„sagadasaxado moTxovnaSi“ miTiTebuli daricxvis adgilis mixedviT.
sagadasaxado kanonmdeblobaSi miTiTebuli adgilis mixedviT, Tu saWiro ar aris „sagadasaxado moTxovna“.
gadasaxadis gadamxdeli fizikuri piris sacxovrebeli adgilis an sawarmos/organizaciis, mewarme fizikuri piris sagadasaxado aRricxvis adgilis mixedviT, Tu sagadasaxado kanonmdeblobaSi adgili miTiTebuli ar aris.
sagadasaxado aRricxvis adgilis mixedviT, Tu gadaxdas asrulebs sagadasaxado agenti.
arsebobs SemTxvevebi, rodesac gadasaxadis gadamxdelis mier xdeba Tanxis zedmetad gadaxda. aseT SemTxvevaSi `gadasaxadis gadamxdelis moTxovnis~ safuZvelze sagadasaxado organo:
gadasaxadis gadamxdels CauTvlis zedmetad gadaxdil Tanxas momavali sagadasaxado valdebulebis angariSSi;
Tanxas gadaitans saxelmwifo xazinis biujetis Semosulobebis erTian angariSze gadasaxadis gadamxdelis sxva gadasaxadebis gadaxdis angariSebSi.
Tu gadasaxadebisa da sanqciebis gadaxdili Tanxebis jami aRemateba daricxuli gadasaxadebisa da sanqciebis Tanxebis jams, gadasaxadis gadamxdelis moTxovnis SemTxvevaSi sagadasaxado organo moTxovnidan
45
ara ugvianes 3 Tvisa gadasaxadis gadamxdels ubrunebs darCenil Tanxas saxelmwifo xazinis biujetis Semosulobebis erTiani angariSis sagadasaxado Semosavlis zedmetad gadaxdili Tanxis dabrunebis qveangariSidan masze ricxuli naSTis farglebSi. zedmetad gadaxdili Tanxis sxva gadasaxadebis valdebulebaTa angariSze gadatanis SemTxvevaSi, gadasaxadis gadamxdels egzavneba Setyobineba, Tu romeli gadasaxadis angariSze iqna gadatanili aRniSnuli Tanxa.
dauSvebelia gadasaxadis gadamxdelis mier biujetSi zedmetad gadaxdili Tanxa gadavides sxva piris davalianebis dafarvis angariSSi.
gadasaxadis gadamxdelis mier biujetSi Caricxul sagadasaxado Semosavlebs aRricxaven sagadasaxado organoebi gadasaxadis gadamxdelis piradi aRricxvis baraTze, sadac asaxaven sagadasaxado valdebulebebis daricxul da gadaxdil gadasaxadis Tanxebs. biujetis davalianebaTa dafarva xdeba Semdegi TanmimdevrobiT (ix. sqema # 7): jer ifareba gadasaxadis ZiriTadi Tanxa, Semdeg finansuri sanqciis saxiT daricxuli jarimis Tanxa da sauravis Tanxa.
biujetis davalianebaTa dafarva
sqema # 7 SesaZloa sagadasaxado valdebulebis Sesrulebis vada Seicvalos, rac gulisxmobs gadasaxadis an misi nawilis gadaxdis dadgenili vadis gagrZelebas garkveuli droiT.
mimdinare gadasaxadis gadaxdis vadis gagrZelebis SemTxvevaSi ar Cerdeba sauravis daricxva.
gadasaxadis ZiriTadi Tanxis dafarva
daricxuli jarimis Tanxis gadaxda
daricxuli sauravis Tanxis gadaxda
46
sagadasaxado valdebulebis Sesrulebis vadis gagrZelebis SemTxvevaSi sagadasaxado valdebulebis dafarvaze ideba xelSekruleba da ganisazRvreba dafarvis grafiki. sagadasaxado davalianebis gadaxdis vadis gagrZelebis Taobaze gadasaxadis gadamxdelis dasabuTebuli werilobiTi gancxadebis miRebis Semdeg sagadasaxado valdebulebebis dafarvis gadavadebisa da grafikis gansazRvris ufleba aqvs (ix. sqema # 8):
sagadasaxado inspeqciis ufross, Tu gadasavadebeli Tanxa ar aRemateba 50 000 lars, xolo gadavadebis periodi – 3 Tves;
saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamentis Tavmjdomares, Tu gadasavadebeli Tanxa 50 000 larze metia da ar aRemateba 250 000 lars, xolo gadavadebis periodi ar aRemateba 6 Tves.
sagadasaxado valdebulebis dafarvis gadavadebisa da Sesabamisi
grafikis gansazRvris uflebamosili pirebi
sqema # 8 davalianebis gadavadebis periodSi gadasaxadis gadamxdelis qonebaze vrceldeba sagadasaxado ipoTekis/giravnobis ufleba da ar gamoiyeneba sagadasaxado valdebulebebis Sesrulebis uzrunvelyofis sxva RonisZiebebi. vadagadacilebuli sagadasaxado valdebulebis dafarvis pirobebis darRvevisas an/da Seusruleblobisas sagadasaxado organo valdebulia gadasaxadis gadamxdelis mimarT gamoiyenos sagadasaxado valdebulebis Sesrulebis uzrunvelyofis RonisZiebebi. sagadasaxado valdebulebis Sesrulebis vada ar SeiZleba Seicvalos, Tu arsebobs Semdegi garemoebebidan erT-erTi:
gadsaxadis gadamxdelis mimarT dawyebulia sisxlis samarTlebrivi devna sagadasaxado kanonmdeblobis darRvevis gamo;
gadasavadebeli Tanxa ar aRemateba 50 000 lars, gadavadebis periodi – 3 Tve
gadasavadebeli Tanxa ar aRemateba 250 000 lars, gadavadebis periodi – 6 Tve
sadagadasaxado inspeqciis ufrosi
sagadasaxado departamentis Tavmjdomare
47
mimdinareobs sagadasaxado samarTaldarRvevis an administraciuli samarTaldarRvebis saqmis warmoeba gadasaxadis gadamxdelis mier sagadasaxado kanonmdeblobis darRvevis gamo;
arsebobs safuZveli imisa, rom Seusrulebeli sagadasaxado valdebulebis arsebobisas gadasaxadis gadamxdeli isargeblebs aseTi cvlilebiT da gadamalavs Tavis fulad saxsrebs an/da sxva qonebas an piri apirebs sacxovreblad sxva saxelmwifoSi gadasvlas (am SemTxvevaSi sagadasaxado organos uari SeiZleba gasaCivrdes sasamarTloSi).
zemoT CamoTvlili garemoebebis arsebobisas sagadasaxado valdebulebis Sesrulebis vadis SecvlasTan dakavSirebuli nebismieri gadawyvetileba Tu garigeba iTvleba baTilad. aseT SemTxvevaSi gadawyvetilebis mimRebi piri valdebulia gadawyvetilebis miRebis momentidan 3 dRis vadaSi werilobiTi Setyobineba gaugzavnos gadasaxadis gadamxdels da Sesabamis sagadasaxado organos. gadavadeba wydeba sagadasaxado organos mier gansazRvruli vadis amowurvis Semdgom an vadamde Tu:
gadasaxadis gadamxdelma mTlianad gadaixada gadavadebuli Tanxa da daricxuli sauravi;
gadasaxadis gadamxdelma daarRvia gadavadebis pirobebi. gadavadebis vadaze adre Sewyvetis SemTxvevaSi gadawyvetilebis mimRebi gadasaxadis gadamxdels ugzavnis aRniSnul gadawyvetilebas misi miRebidan 5 dRis vadaSi, xolo asls _ Sesabamis sagadasaxado organos. sagadasaxado kodeqsis Sesabamisad garkveuli kategoriis fizikuri da iuridiuli pirebi ganTavisuflebulni arian gadasaxadebis gadaxdisagan an sargebloben SeRavaTebiT.
akrZalulia individualuri xasiaTis sagadasaxado SeRavaTebis daweseba da calkeuli pirebis gaTavisufleba gadasaxadebisgan.
gadasaxadis gadamxdels ufleba aqvs gamoiyenos misTvis gankuTvnili SeRavaTi/ganTavisufleba Sesabamisi samarTlebrivi safuZvlis warmoSobidan mTeli moqmedebis periodis ganmavlobaSi. gadasaxadis gadamxdelebi gadaxdasTan dakavSirebul operaciebs aRnxorcieleben bankebis an sabanko operaciaTa Semsrulebeli sxva organizaciebis mier, romlebic valdebulni arian Seasrulon gadamxdelis davalebebi da sagadasaxado organos gadawyvetilebebi (sainkaso davalebebi) maTi miRebidan ara ugvianes momdevno saoperacio dRisa.
sainkaso davalebis momsaxureba xorcieldeba gadasaxadis gadamxdelis xarjze, imave fasad, rogorc gadasaxadis gadamxdelis sagadasaxado davalebis Sesruleba.
48
gadasaxadis gadamxdelis angariSze fuladi saxsrebis arsebobisas banksa ufleba ara aqvs Seaferxos gadasaxadis gadamxdelis sagadaxado davaleba an sagadasaxado organos sainkaso davaleba. Tu banks miRebuli aqvs sainkaso davaleba, magram gadamxdelis angariSze ar aris Tanxa an aris arasakmarisi odenobiT, davalebis Sesruleba angariSze fuladi saxsrebis Caricxvis Sesabamisad, ara ugvianes yoveli aseTi Caricxvis dRis momdevno saoperacio dRisa. gadasaxadis gadamxdelis angariSze fuladi saxsrebis arsebobisas bankis mier miRebuli sagadasaxado an sainkaso davalebis droulad Seusrulebloba ar iwvevs bankisTvis sauravis daricxvas dadgenili wesiT.
bankis mier miRebuli sagadasaxado davalebis droulad
Seusruleblobis SemTxvevaSi gadasaxadis gadamxdel pirs sauravi ar daericxebaT.
gadasaxadis gadamxdelis momsaxure bankis mier gadasaxadis Tanxebis biujetSi Caricxvis dadgenili wesis darRveva warmoadgens bankisa da calkeul saxeobaTa sabanko operaciebis ganmaxorcielebeli organizaciebis, maTi Tanamdebobis pirebis sagadasaxado samarTaldarRvevisaTvis pasuxisgebaSi micemis safuZvels.
`sagadasaxado moTxovna~ da `gadasaxadis gadamxdelis moTxovna~
sagadasaxado organos `sagadasaxado moTxovnis~ (ix. danarTi # 1), xolo gadasaxadis gadamxdels `gadasaxadis gadamxdelis moTxovnis~ (ix. danarTi # 2) safuZvelze erTmaneTis mimarT garkveuli moTxovnebis wardgenis ufleba gaaCniaT. `sagadasaxado moTxovna” aris sagadasaxado organos administraciuli aqti, romelic waredgineba gadasaxadis gadamxdels da romlis Sesrulebac savaldebuloa. `sagadasaxado moTxovnis” wardgenis safuZvelia:
im gadasaxadis daricxvis valdebuleba, romelTa gaangariSebac evaleba sagadasaxado organos;
gadasaxadis gadamxdelis mier sagadasaxado deklaraciis warudgenloba, wardgena vadis darRveviT an deklaraciaSi araswori monacemebis Setana;
gadasaxadis gadamxdelis deklarirebuli gadasaxadis gadauxdeloba, dagvianebiT gadaxda an/da arasrulad gadaxda;
am SemTxvevaSi pirs `sagadasaxado moTxovna~ unda waredginos
darRvevebis aRmoCenidan ara ugvianes 5 samuSao dRisa.
49
sagadasaxado kontroliT gamovlenili sagadasaxado samarTaldarRveva.
`sagadasaxado moTxovnaSi~ unda aRiniSnos:
sagadasaxado organos dasaxeleba da misamarTi;
„sagadasaxado moTxovnis“ gagzavnis (gadacemis) TariRi;
gadasaxadis gadamxdelis rekvizitebi (saxeli da gvari/dasaxeleba, misamarTi);
gadasaxadis gadamxdelis saidentifikacio nomeri (aseTis arsebobis SemTxvevaSi);
moTxovnis wardgenis safuZveli, sagadasaxado kanonmdeblobis aqtis im normaze miTiTebiT, romlis Tanaxmadac moxda gadasaxadis daricxva an romelic darRveulia gadasaxadis gadamxdelis mier;
moTxovnis Sinaarsi (dabegvris obieqti, daricxuli gadasaxadis, sauravisa da jarimis odenoba, am moTxovnis Sesrulebis vada, gadaxdis wesi);
gadasaxadis gadamxdelis uflebebi da valdebulebebi (maT Soris, „sagadasaxado moTxovnis“ gasaCivrebis wesi);
moTxovnis Sesrulebis uzrunvelyofis RonisZiebebi, romlebic gamoiyeneba gadasaxadis gadamxdelis mimarT am moTxovnis Seusruleblobis SemTxvevaSi.
`sagadasaxado moTxovna” SeiZleba gasaCivrdes dadgenili wesiT
(ix. gv. 168, sagadasaxado davis Tavi), romlis pirvel etaps warmoadgens sagadasaxado organosTvis gadasaxadis gadamxdelis mier Sesageblis gagzavna `sagadasaxado moTxovnis” miRebidan 15 kalendaruli dRis vadaSi.
Tu `sagadasaxado moTxovnis” wardgena moxda sagadasaxado kontroliT gamovlenili sagadasaxado samarTaldarRvevis safuZvelze gadasaxadis gadamxdelma `sagadasaxado moTxovna” unda Seasrulos misi miRebidan 15 kalendaruli dRis vadaSi, xolo deklarirebuli gadasaxadis gadauxdelobis, dagvianebiT gadaxdis an/da arasrulad gadaxdis SemTxvevaSi _ 5 dRis vadaSi. Tu gadasaxadis gadamxdelma moTxovnaSi miTiTebul vadaSi ar gadaixada daricxuli gadasaxadis Tanxa (miuxedavad imisa gagzavnilia Tu ara Sesagebli an Setyobineba), mis mimarT SeiZleba gamoyenebul iqnes sagadasaxado valdebulebis Sesrulebis uzrunvelyofis RonisZiebebi.
Tu sagadasaxado moTxovnaze gadasaxadis gadamxdeli ar waradgens Sesagebels an werilobiT Setyobinebas es faqti ganixileba, rogorc sagadasaxado valdebulebis aRiareba.
„sagadasaxado moTxovna“ wydeba misi SesrulebiT an gauqmebiT. `sagadasaxado moTxovna“ Sesrulebulad iTvleba gadasaxadis gadamxdelis mier „sagadasaxado moTxovnaSi“ aRniSnuli Tanxis sruli
50
moculobiT gadaxdis, xolo gauqmebulad _ gamgzavnis uaris an sarCelis safuZvelze ukanonod cnobis momentidan.
„gadasaxadis gadamxdelis moTxovna“ aris gadasaxadis gadamxdelis mier sagadasaxado organosTvis wardgenili moTxovna Tanxis CaTvlis an dabrunebis mizniT, romlis Sesrulebac savaldebuloa. „gadasaxadis gadamxdelis moTxovnaSi“ unda aRiniSnos:
sagadasaxado organos dasaxeleba da misamarTi;
moTxovnis gagzavnis (gadacemis) TariRi;
gadasaxadis gadamxdelis rekvizitebi (saxeli da gvari/dasaxeleba, saidentifikacio nomeri (aseTis arsebobis SemTxvevaSi), misamarTi);
moTxovnis wardgenis safuZvlebi;
moTxovnis Sinaarsi (dabegvris obieqti, daricxuli gadasaxadisa da sauravis odenoba, am moTxovnis Sesrulebis vada, gadaxdis wesi);
davis ganxilvis forma (saqarTvelos finansTa saministros sistemaSi an sasamarTloSi). „gadasaxadis gadamxdelis moTxovnas“ unda daerTos sabuTebi,
romelTa safuZvelzec moxda misi wardgena.
„gadasaxadis gadamxdelis moTxovna“ wydeba misi SesrulebiT an gauqmebiT. „gadasaxadis gadamxdelis moTxovna“ Sesrulebulad iTvleba finansTa saministros mier masSi aRniSnuli Tanxis sruli moculobiT gadaxdis, xolo gauqmebulad _ gamgzavnis uaris an sarCelis safuZvelze ukanonod cnobis momentidan.
„gadasaxadis gadamxdelis moTxovna“ finansTaA saministros mier unda Sesruldes misi miRebidan 6 Tvis vadaSi.
sagadasaxado angariSgeba
sagadasaxado angariSgeba gulisxmobs gadamxdelis mier warmoebuli yvela finansur da sagadasaxado urTierTobebTan dakavSirebuli operaciebis aRricxvas.
gadasaxadis gadamxdeli valdebulia awarmoos saaRricxvo dokumentacia im operaciebze, romlebic warmoSobs:
am piris sagadasaxado valdebulebas;
am piris mier gadasaxadis dakavebis valdebulebas;
am piris mier sagadasaxado dabegvrasTan dakavSirebiT monacemebis wardgenis valdebulebas.
sagadasaxado organosTvis warsadgeni saaRricxvo dokumentacia moicavs pirveladi dokumentebs (Cekebi, invoisi, sasaqonlo zednadebi da a.S.), buRaltruli aRricxvis registrebsa da yvela iseTi dokuments,
51
romelTa safuZvelzec dgindeba dabegvris obieqtebi da sagadasaxado valdebulebebi.
pirvelad sagadasaxado dokumentad miiCneva werilobiTi sabuTi, romelSic unda aRiniSnos:
dokumentis dasaxeleba;
dokumentis Sedgenis TariRi;
dokumentis nomeri, romlis ganmeoreba akrZalulia;
sameurneo operaciis monawile mxareTa rekvizitebi: fizikuri piris SemTxvevaSi – saxeli da gvari, saidentifikacio
nomeri (aseTis arsebobis SemTxvevaSi), sacxovrebeli adgilis misamarTi, piradobis damadasturebeli dokumentis nomeri, gamcemi organos dasaxeleba da gacemis TariRi;
sxva piris SemTxvevaSi – piris sruli dasaxeleba, misi misamarTi da saidentifikacio nomeri;
sameurneo operaciis Sinaarsi;
gadacemuli saqonlis/momsaxurebis dasaxeleba (sruli CamonaTvali), misi odenoba da zomis erTeuli (Tu SesaZlebelia misi odenobisa da zomis gansazRvra);
gadacemuli saqonlis/momsaxurebis Rirebuleba;
aqcizur saqonelze aqcizisa da dRg-s Tanxa, xolo dRg-iT dasabegr araaqcizur saqonelze/momsaxurebaze _ mxolod dRg-s Tanxa;
sameurneo operaciis monawile mxareTa an maTi uflebamosili warmomadgenlebis saxeli, gvari da xelmowera.
pirveladi sagadasaxado dokumenti dgeba aranakleb 2 identur egzemplarad, romelTagan erTi rCeba pirs, romelmac Seadgina da gasca aRniSnuli dokumenti, xolo meore gadaecema da inaxeba im pirTan, romlisTvisac gankuTvnilia es dokumenti.
Tu gadasaxadis gadamxdelis saaRricxvo da sxva dokumentebi Sedgenilia ucxour enaze da isini gaugebaria sagadasaxado organosTvis, maSin am ukanasknels SeuZlia moiTxovos maTi Targmna saxelmwifo enaze.
Tu gadasaxadis gadamxdeli saaRricxvo dokumentacias awarmoebs eleqtronuli sainformacio teqnologiebis saSualebiT, igi valdebulia, sagadasaxado kontrolis ganxorcielebis farglebSi, sagadasaxado organos moTxovnisTanave warudginos saaRricxvo dokumentis qaRaldze amobeWdili asli.
gadasaxadis gadamxdeli valdebulia Seinaxos is saaRricxvo dokumentacia, romelTa xandazmulobis vada (6 weli) ar gasula.
zogierTi saxis saqmianobis ganmaxorcielebel gadasaxadis gadamxdels, Tu aseTi saqmianobisaTvis am kodeqsiT gaTvaliswinebulia dabegvris gansxvavebuli pirobebi, saqarTvelos finansTa ministrma SeiZleba daudginos zogierTi saxis saqmianobasTan dakavSirebuli Semosavlebisa da xarjebis gancalkevebulad aRricxvis valdebuleba.
52
zogierTi saxis saqmianobasTan dakavSirebuli Semosavlebi da xarjebi dadasturebul unda iqnes saaRricxvo dokumentaciiT.
gadasaxadis gadamxdeli valdebulia sagadasaxado deklaracia warudginos sagadasaxado organos kodeqsiT dadgenil SemTxvevebsa da vadebSi (ix. cxrili # 4). deklaraciis wardgena xdeba gadasaxadis gadamxdelis aRricxvis adgilis mixedviT. saqarTvelos finansTa ministris mier dadgenil SemTxvevebSi sagadasaxado deklaracia SeiZleba wardgenil iqnes informaciis magnituri matarebliT (disketa, kompaqt-diski da sxva) an eleqtronuli fostiT, rac aseTi informaciis kompiuteruli damuSavebis SesaZleblobas iZleva.
sagadasaxado deklaraciebi
# gadasaxadis saxe deklaraciis saxe wardgenis vada danarTi
1 saSemosavlo gadasaxadi
saSemosavlo gadasaxadis wliuri deklaracia
saangariSo wlis momdevno wlis 1 aprilamde
danarTi #3
168-e muxlis 1 nawilis `l~ da `m~ qvepunqtebiT gaTvaliswinebuli saqmianobidan miRebuli Semosavlebis yovelkvartluri deklaracia
saangariSo kvartlis momdevno Tvis 15 ricxvisTvis
danarTi #4
fizikur pirebze gadaxdili Tanxebis da dakavebuli saSemosavlo gadasaxadis yovelTviuri gaangariSeba
saangariSo Tvis momdevno Tvis 15 ricxvamde
danarTi #5
fizikuri piris mier materialuri aqtivebis realizaciiT, memkvidreobiT an CuqebiT miRebuli Semosavlebis deklaracia
gansazRvrulia 217-e muxlis 8,9,10 da 11 punqtebiT
danarTi #6
2
mogebis gadasaxadi
mogebis gadasaxadis wliuri deklaracia
saangariSo wlis momdevno wlis 1 aprilamde
danarTi #7
3
damatebuli Rirebulebis gadasaxadi
damatebuli Rirebulebis gadasaxadis yovelTviuri deklaracia
saangariSo Tvis momdevno Tvis 15 ricxvamde
danarTi #8
4 aqcizi
aqcizis yovelTviuri deklaracia
saangariSo Tvis momdevno Tvis 15 ricxvamde
danarTi #9
5 socialuri gadasaxadi
socialuri gadasaxadis wliuri deklaracia
gansazRvrulia 217-e muxlis 8,9,10 da 11 punqtebiT
danarTi #10
socialuri gadasaxadis yovelTviuri deklaracia
saangariSo Tvis momdevno Tvis 15 ricxvamde
danarTi #11
53
# gadasaxadis saxe deklaraciis saxe wardgenis vada danarTi
6 qonebis gadasaxadi
fizikuri piris sakuTrebaSi arsebul uZrav qonebaze (garda ekonomikuri saqmianobisaTvis gamoyenebul qonebisa da miwisa) qonebis gadasaxadis wliuri deklaracia
saangariSo wlis 1 ivnisamde
danarTi #12
ekonomikuri saqmianobisaTvis gamoyenebul qonebaze (garda miwisa) qonebis gadasaxadis gaangariSeba
saangariSo wlis 1 aprilamde
danarTi #13
7
saTamaSo biznesis
gadasaxadi
saTamaSo biznesis yovelTviuri deklaracia
saangariSo Tvis momdevno Tvis 15 ricxvamde
danarTi #14
cxrili # 4
sagadasaxado deklaracias xels awers gadasaxadis gadamxdeli an/da misi kanonieri an uflebamosili warmomadgeneli. gadasaxadis gadamxdels ufleba aqvs piradad waradginos sagadasaxado deklaracia sagadasaxado organoSi an gagzavnos dazRveuli safosto gzavniliT.
sagadasaxado organos ufleba ara aqvs uari ganacxados sagadasaxado deklaraciis miRebaze da igi valdebulia aRniSnuli deklaraciis aslze dausvas beWedi da miuTiTos misi miRebis TariRi.
Tu gadasaxadis gadamxdeli socialuri, saSemosavlo, qonebis an mogebis gadasaxadis deklaraciis wardgenis vadis gasvlamde werilobiT mimarTavs sagadasaxado organos vadis gagrZelebis Taobaze da gadaixdis im droisaTvis mosalodnel gadasaxadsac, deklaraciis wardgenis vada avtomaturad gagrZeldeba 3 TviT.
sagadasaxado deklaraciis wardgenis vadis gagrZeleba ar
aCerebs gadauxdel gadasaxadze sauravis daricxvas.
Tu gadasaxadis gadamxdeli mis mier wardgenil sagadasaxado deklaraciaSi aRmoaCens Secdomas, romelic iwvevs sagadasaxado valdebulebis cvlilebas (Semcirebas an gazrdas), igi valdebulia sagadasaxado deklaraciaSi Seitanos Sesabamisi cvlileba an/da damateba.
Tu Secvlili sagadasaxado deklaracia sagadasaxado organos waredgineba vadis amowurvamde, igi CaiTvleba Tavdapirvelad wardgenilad.
54
sakontrolo-salaro aparatebi
ekonomikuri saqmianobis ganmaxorcielebeli pirebi valdebulni arian saqonlis/momsaxurebis miwodebis dros momxmareblebTan naRdi fuliT angariSsworebisas gamoiyenen sakontrolo-salaro aparatebi.
sakontrolo-salaro aparatebis gamoyenebisgan gaTavisufleba aparatebis gamoyenebis valdebulebisgan Tavisufldebian:
pirebi momxmareblebTan angariSsworebis im nawilSi, sadac gamoiyeneba naRdi fuliT angariSsworebis faqtis damadasturebeli mkacri aRricxvis dokumenti;
fizikuri pirebi, romlebic ar iyeneben daqiravebul pirTa Sromas da axdenen pirad an saojaxo meurneobaSi miRebuli soflis meurneobis produqciis an misgan warmoebuli (gadamuSavebuli) saqonlis realizacias – saqmianobis am nawilSi;
ekonomikuri saqmianobis ganmaxorcielebeli fizikuri pirebi, romlebsac am kodeqsiT ar aqvT sagadasaxado organoSi mewarme fizikur pirebad registraciis valdebuleba;
pirebi, romlebic saqonlis/momsaxurebis miwodebas da naRdi fulis miRebas axorcieleben momxmareblebis teritoriaze (saxlebSi, organizaciebSi, sawarmoebSi) – saqmianobis am nawilSi, CekTan gaTanabrebuli dokumentis gacemis pirobiT;
pirebi, romlebic saqonlis/momsaxurebis miwodebas da naRdi fulis miRebas axorcieleben avtomatizebuli an meqanikuri mowyobilobebis meSveobiT – saqmianobis am nawilSi;
mewarme fizikuri pirebi, romlebic axorcieleben quCaSi datarebis formiT wvril sacalo vaWrobas, gazeTebisa da Jurnalebis gayidvas quCaSi dadgmuli stendebidan/magidebidan – saqmianobis am nawilSi;
2007 wlis 1 ianvramde pirebi, romlebic gazeTebisa da Jurnalebis gayidvas axorcieleben specializebuli jixurebidan – saqmianobis am nawilSi;
pirebi, romlebic axorcieleben saqarTvelos sapatriarqos mier religiuri daniSnulebiT gamoyenebuli nivTebis (jvrebi, xatebi, sanTlebi da a.S) realizacias _ saqmianobis am nawilSi.
is mewarme fizikur pirebi, romlebic ar iyeneben daqiravebul pirTa Sromas da damoukideblad axorcieleben mxolod „ekonomikuri saqmianobis saxeebis erovnuli klasifikatoris“ (NACE) Sesabamisad gansazRvruli calkeuli kategoriis ekonomikuri saqmianobidan erT-erTs (ix. cxrili # 5):
55
N
saqmianobis saxe
farTobis maqsimaluri odenoba m2
1 2 3
seqcia A
1 01.41.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli momsaxureba: – sasoflo-sameurneo produqciis moyvana, romelic xorcieldeba traqtorebiT an kombainebiT
seqcia D
2 17.51.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli: – xaliCebisa da orxovisebri nawarmis warmoeba
20
3 17.72.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli: – puloverebisa da analogiuri nawarmis warmoeba
15
4 18.22.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli: – zeda tansacmlis warmoeba, garda modelebis demonstrirebisa da Cvenebisa
10 5 18.23.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli:
– sacvlebis warmoeba
10 6 18.24.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli:
– Tavsaburavebis warmoeba
10 7 18.24.9 qveklasiT gaTvaliswinebuli:
– danarCeni tansacmlisa da aqsesuarebis warmoeba
10 8 20.51.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli:
– xis sxvadasxva nawarmis warmoeba – tansacmlisa da Tavsaburavebis xis sakidebis warmoeba; – xis saojaxo nivTebisa da samzareulos sakuTnoebis warmoeba
20
9 26.21.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli: – faifurisa da qaSanuris sameurneo-sayofacxovrebo nakeTobebis warmoeba
20
10 28.75.2 qveklasiT gaTvaliswinebuli: – sameurneo-sayofacxovrebo WurWlis da inventaris warmoeba
20
11 36.30 klasiT gaTvaliswinebuli: – musikaluri instrumentebis warmoeba – akordeonebisa da analogiuri sakravebis, maT Soris tuCis garmonikebis warmoeba; – sasule musikaluri instrumentebis warmoeba instrumentebis warmoeba
15
12 36.62. klasiT gaTvaliswinebuli: – cocxebisa da jagrisebis warmoeba
10
seqcia G
13 50.20 klasiT gaTvaliswinebuli: – avtomobilebis teqnikuri momsaxureba da remonti
40
56
N
saqmianobis saxe
farTobis maqsimaluri odenoba m2
14 52.7 klasiT gaTvaliswinebuli: – sayofacxovrebo saqonlisa da piradi moxmarebis sagnebis remonti – sayofacxovrebo saqonlisa da piradi moxmarebis sagnebis remonti, Tu is xorcieldeba am sagnebis warmoebis, sabiTumo da sacalo vaWrobisagan damoukideblad, Tu remonti xorcieldeba saqmianobis sxva saxeobebTan erTad, maSin igi ganekuTvneba sacalo da sabiTumo vaWrobis an am saqonlis warmoebis Sesabamis dajgufebebs
20
15 52.71 klasiT gaTvaliswinebuli: – fexsacmlisa da tyavis nawarmis remonti
20
16 52.72 klasiT gaTvaliswinebuli: – sayofacxovrebo eleqtronuli nawarmis remonti
20
17 52.73 klasiT gaTvaliswinebuli: – saaTebisa da saiuveliro nawarmis remonti
2
18 52.74.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli: – tansacmlis gadakeTeba da remonti
10
19 52.74.9 klasiT gaTvaliswinebuli: – sayofacxovrebo saqonlisa da piradi moxmarebis sagnebis remonti
20
seqcia H
20 55.23.0 qveklasiT – sxva sacxovrebeli adgilebi– gaTvaliswinebuli: – sacxovrebeli adgilebis mokle vadiT gadacema soflis saxlebSi (SalebSi), kotejebSi da binebSi
60
seqcia K
21 74.85.0 qveklasiT gaTvaliswinebuli: – samdivno da TargmniTi momsaxurebis gaweva
5
22 93.01.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli: – TeTreulisa da sxva safeiqro nawarmis recxva da damuSaveba
20
23 93.02.0 qveklasiT gaTvaliswinebuli: – Tmis dabana, Sesworeba da kreWa, dawyoba, SeRebva, Seferadeba, daxveva, gasworeba da analogiuri samuSaoebi mamakacebisTvis da qalebisaTvis, agreTve gaparsva da wveris Sesworeba
20
24 95.0 klasiT gaTvaliswinebuli: – Sinameurneobis gaZRolasTan dakavSirebuli momsaxureba
cxrili # 5
sakontrolo-salaro aparatebis gamoyenebisas piri valdebulia:
daicvas saqarTvelos kanonmdeblobiT sakontrolo-salaro aparatebis eqspluataciis (gamoyenebis) wesebi;
saqonlis/momsaxurebis miwodebis Rirebulebis naRdi fuliT anazRaurebisas momxmarebelze gasces sakontrolo-salaro aparatis mier amobeWdili Ceki (im SemTxvevis garda, roca gaicema CekTan
57
gaTanabrebuli dokumenti), romelic adasturebs naRdi fulis gadaxdis faqts.
sakontrolo-salaro aparatebis gamoyenebisas, piri sagadasaxado organos yovelTviurad warudgens sakontrolo-salaro aparatebis gamoyenebis amsaxvel yovelTviur angariSs (ix. finansTa ministris brZaneba # 147).
sakontrolo-salaro aparatebis mimarT wayenebul teqnikur moTxovnebs, eqspluataciis, saxelmwifo reestris warmoebis, sagadasaxado organoSi registraciis da sakontrolo-salaro aparatebis daluqvis, CekTan gaTanabrebuli dokumentis warmoebis, registraciis wesebs da salaros CekSi Sesatan aucilebel rekvizitebs adgens saqarTvelos finansTa ministri
sakontrolo-salaro aparatebis gamoyenebisas momxmarebelTa uflebebis dacvis uzrunvelyofis mizniT ekonomikuri saqmianobis ganmaxorcielebeli pirebis mier gasayidi saqonlis/momsaxurebis fasi unda gamocxaddes mxolod erovnul valutaSi, xolo fasis maCveneblebi (preiskurantebi) gamoikras momxmareblisTvis TvalsaCino adgilas.
pasuxismgebloba sakontrolo-salaro aparatebis gamoyenebis wesebis darRvevaze
# darRveva jarima
1 sakontrolo-salaro aparatebis gareSe
muSaoba 500 lari
2 sakontrolo-salaro aparatebis gareSe muSaobis ganmeorebiT Cadena
5 000 lari
3 sakontrolo-salaro aparatebis gareSe muSaobis xelaxali Cadena
yovel Semdgom gameorebaze 10 000 lari
4 sakontrolo-salaro aparatebis gamouyenebloba
500 lari
5 sakontrolo-salaro aparatebis gamouyenebloba Cadenili ganmeorebiT
1 500 lari
6 sakontrolo-salaro aparatebis gamouyeneblobis xelaxali Cadena
yovel Semdgom gameorebaze 2 500 lari
7 dadebuli luqis ganzrax moxsna, fiskalur mexsierebaze zemoqmedeba
3 000 lari
8 dadebuli luqis ganzrax moxsna, fiskalur mexsierebaze zemoqmedebis ganmeorebiT Cadena
yovel Semdgom gameorebaze 15 000 lari
9 avtogasamarT sadgurebze madozirebeli da mricxveli meqanizmebis sagadasaxado organos luqebis gareSe muSaoba
1 500 lari
58
# darRveva jarima
10 avtogasamarT sadgurebze madozirebeli da mricxveli meqanizmebis sagadasaxado organos luqebis gareSe xelaxali muSaoba
yovel Semdgom gameorebaze 15 000 lari
11 CekSi faqtobrivad gadaxdilze naklebi Tanxis Cveneba
ara umtes 200 larisa
cxrili # 6
luqis moxsnisas an/da sakontrolo-salaro aparatebis fiskalur mexsierebaSi SeRwevisas, aseve CekSi faqtobrivad gadaxdilze naklebi Tanxis CvenebisaTvis piri jarimisgan Tavisufldeba, Tu igi sakontrolo-salaro aparatis dazianebis Taobaze Setyobinebas gaugzavnis sagadasaxado organos dazianebis dafiqsirebidan ara ugvianes meore samuSao dRisa.
piri vadebulia sakontrolo-salaro aparatis dazianebis aRmofxvramde SeaCeros saqonlis/momsaxurebis miwodebis dros momxmareblebTan fuliT angariSsworeba.
gadasaxadebis cneba, saxeebi, SemoReba, Secvla, gauqmeba
gadasaxadi aris sagadasaxado kodeqsiT dadgenili savaldebulo, upirobo, fuladi Senatani saqarTvelos saxelmwifo, aWarisa da afxazeTis avtonomiuri respublikebisa da adgilobriv biujetebSi, romelsac gadasaxadis gadamxdeli ixdis misi araekvivalenturi, usasyidlo, aucilebeli xasiaTidan gamomdinare. gadasaxadis analogi ar arsebobs anu dauSvebelia misi sxva nivTiT Canacvleba.
arsebobs ori saxis gadasaxadi5: saerTo-saxelmwifoebrivi da adgilobrivi.
gadasaxadis saxeebi da ganakveTebi
# gadasaxadis dasaxeleba gadasaxadis saxe ganakveTi 1 saSemosavlo gadasaxadi saerTo-saxelmwifoebrivi 12% 2 mogebis gadasaxadi saerTo-saxelmwifoebrivi 20% 3 dRg saerTo-saxelmwifoebrivi 18% 4 aqcizi saerTo-saxelmwifoebrivi diferencirebuli 5 socialuri gadasaxadi saerTo-saxelmwifoebrivi 20% 6 qonebis gadasaxadi adgilobrivi ara umetes 1% 7 saTamaSo biznesis
gadasaxadi adgilobrivi diferencirebuli
cxrili # 7
5 gadasaxadi aseve iyofa pirdapir da arapirdapir gadasaxadebad (ix. gverdi 178).
59
dauSvebelia sagadasaxado kodeqsiT dadgenili gadasaxadebis garda, (garda sabaJo gadasaxadisa) vinmesTvis sxva saxis gadasaxadebis gadaxdevineba.
dauSvebelia sagadasaxado organos mier gadasaxadis gadamxdelisTvis gadasaxadis mis dadgenil vadaze adre gadaxdevineba.
rac Seexeba gadasaxadebis dawesebis, SemoRebis, Secvlisa da gauqmebis wesebs, saerTo-saxelmwifoebrivi da adgilobrivi gadasaxadebis daweseba, Secvla an gauqmeba xdeba sagadsaxado kodeqsSi saTanado cvlilebebisa da damatebebis SetaniT. adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiT organoebs ufleba aqvT SemoiRon mxolod sagadasaxaxo kodeqsiT dawesebuli adgilobrivi gadasaxadebi kodeqsiT dadgenili zRvruli ganakveTebis farglebSi. adgilobrivi gadasaxadebis SemoReba, gadaxdis pirobebis Secvla an SemoRebuli gadasaxadebis gauqmeba xdeba Sesabamisi adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organos normatiuli aqtiT.
gadasaxadis gadamxdelze daricxuli gadasaxadi aris vali saxelmwifos winaSe, romelic biujetSi unda iqnes gadaxdili.
saSemosavlo da mogebis gadasaxadi
saSemosavlo gadasaxadi
saSemosavlo gadasaxadis gadamxdelia:
rezidenti fizikuri piri;
ararezidenti fizikuri piri, romelic Semosavals iRebs saqarTveloSi arsebuli wyarodan (ix. gv. 23, saqarTveloSi arsebuli wyarodan miRebuli Semosavlebi).
saSemosavlo gadasaxadiT dabegvris obieqtia rezidenti fizikuri piris dasabegri Semosavali, romelic ganisazRvreba, rogorc sxvaoba kalendaruli wlis ganmavlobaSi miRebul erTobliv Semosavalsa da am periodisTvis gaTvaliswinebul gamoqviTvebs daqvemdebarebul xarjebs Soris. saqarTveloSi arsebuli mudmivi dawesebulebis meSveobiT saqmianobis ganmaxorcielebeli ararezidenti fizikuri piris saSemosavlo gadasaxadiT dabegvris obieqtia dasabegri Semosavali, romelic aseve ganisazRvreba, rogorc sxvaoba kalendaruli wlis ganmavlobaSi mudmiv dawesebulebasTan dakavSirebul saqarTveloSi arsebuli wyarodan miRebul erTobliv Semosavalsa da am periodisTvis gaTvaliswinebul gamoqviTvebs daqvemdebarebul xarjebs Soris.
60
ararezidenti fizikuri piris erToblivi Semosavali, romelic dakavSirebuli ar aris mis mudmiv dawesebulebasTan, ibegreba gadaxdis wyarosTan gamoqviTvebis gareSe (dividendi, procenti, xelfasis saxiT miRebuli Semosavali, da sxva. (ix. sagadasaxado kodeqsi, muxli 197). ararezidenti fizikuri piri, romelic Semosavals iRebs qonebis realizaciiT, warmoadgens saSemosavlo gadasaxadis gadamxdels kalendaruli wlis ganmavlobaSi saqarTveloSi arsebuli wyarodan miRebuli erToblivi Semosavlidan, romelic mcirdeba am periodisTvis aseTi Semosavlis miRebasTan dakavSirebuli gamoqviTvebis TanxebiT.
qonebis realizaciiT miRebul Semosavlebs ganekuTvneba:
rezidenti iuridiuli piris Cveulebrivi aqciebis an partnioris wilis realizaciiT miRebuli nameti;
roialtis realizaciiT miRebuli nameti;
saqarTvelos teritoriaze arsebuli moZravi qonebis ijariT an ekonomikuri saqmianobisTvis gamoyenebuli uZravi qonebis realizaciiT miRebuli nameti;
sxva qonebis realizaciiT miRebuli nameti. erToblivi Semosavali
rezidentis erToblivi Semosavali aris mis mier saqarTveloSi da saqarTvelos farglebs gareT miRebuli Semosavlebis jami, xolo ararezidentis erToblivi Semosavali _ saqarTveloSi arsebuli wyaroebidan miRebuli Semosavali (ix. gv. 23).
erTobliv Semosavals ganekuTvneba nebismieri formiT an/da saqmianobiT miRebuli yvela Semosavali, kerZod:
xelfasis saxiT miRebuli Semosavlebi;
ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavlebi, romlebic dakavSirebuli ar aris daqiravebiT muSaobasTan;
sxva Semosavlebi, romlebic dakavSirebuli ar aris daqiravebiT muSaobasTan da ekonomikur saqmianobasTan.
xelfasis saxiT miRebuli Semosavlebi
xelfasis saxiT miRebuli Semosavlebi SesaZloa iyos fizikuri piris mier daqiravebiT muSaobis Sedegad miRebuli nebismieri sazRauri an sargebeli, maT Soris, wina samuSao adgilidan pensiis an sxva saxiT miRebuli Semosavali, an Semosavali momavali samuSao adgilidan. sargeblis Rirebulebis Tanxa (moicavs aqcizs, dRg-s da sxva gadasaxads, romelic unda gadaixados daqiravebulma) aris daqiravebulis mier gansazRvruli odenobiT miRebuli sargebelisa da gadaxdili Tanxis sxvaoba.
61
daqiravebulis mier gansazRvruli odenobiT miRebul sargebelSi igulisxmeba:
nebismieri saxeobis avtomobilis piradi sargeblobisTvis gamoyenebisas – Sesabamisi sagadasaxado wlis dasawyisisTvis am avtomobilis sabalanso Rirebulebis 0,1 procenti daqiravebulis mier avtomobilis kerZo sargeblobis mizniT gamoyenebis yoveli dRisaTvis; (magaliTi: Tu daqiravebiT momuSave fizikuri piri sargeblobs avtomanqaniT 30 dRis ganmavlobaSi da avtomanqanis sabalanso Rirebulabaa 5 000 lari, maSin man miiRo sargebeli yoveldRiurad 5 lari (5000-is 0.1 procenti), rac 30 dReSi Seadgens 150 lars (5 X 30). aRniSnuli Tanxa emateba fizikuri piris Sromis anazRaurebas da ibegreba saSemosavlo gadasaxadiT (12%));
saqarTvelos erovnuli bankis mier gamoqveynebul saSualo sabazro ganakveTze dabali saprocento ganakveTiT sesxis miRebisas – sabazro ganakveTiT gadasaxdeli procentis Sesabamisi Tanxa (magaliTi: Tu fizikuri piri aiRebs sesxs 10 000 laris odenobiT TveSi 3%-iani ganakveTiT da am dros saqarTvelos erovnuli bankis mier gamoqveynebuli saSualo sabazro ganakveTi Seadgens 5%, iTvleba, rom fizikurma pirma miiRo sargebeli 2%-iT dabali saprocento ganakveTiT sesxis aRebiT (5% erovnuli bankis procenti – 3% aRebuli sesxis procenti), sadac sargeblis Rirebuleba Seadgens 10 000 laris 2% anu 200 lars yovelTviurad);
damqiraveblis mier daqiravebulisTvis saqonlis/momsaxurebis miwodebisas an kompensaciis gareSe gadacemisas – aseTi saqonlis/momsaxurebis sabazro fasi. (magaliTi: Tu damqiravebelma daqiravebuls (TanamSromels) gauwia momsaxureoba (mag. daufinansa mkurnaloba, Seaswavla ucxo ena da sxva), an usasyidlod gadasca (aCuqa) saqoneli. am SemTxvevaSi daqiravebiT momuSave fizikurma pirma miiRo sargebeli gaweuli momsaxureobis an gadacemuli (naCuqari) saqonlis sabazro Rirebulebis (fasis) odenobiT);
damqiraveblis mier daqiravebulisTvis sacxovreblis sargeblobaSi gadacemisas – saijaro qiris wliuri sabazro Rirebuleba (Sesabamisi periodis proporciulad);
damqiraveblis mier daqiravebulisTvis an mis kmayofaze myofTaTvis ganaTlebis misaRebad daxmarebis gawevisas (daqiravebulis valdebulebaTa SesrulebasTan uSualod dakavSirebuli momzadebis programis CauTvlelad) – damqiraveblis mier ganaTlebis misaRebad gaweuli daxmarebis Rirebuleba (magaliTi: Tu damqiravebeli (sawarmo, organizacia da a.S.) daqiravebiT momuSave fizikur pirs (organizaciis TanamSromels) daufinansebs swavlas kvalifikacis amaRlebis mizniT, rac uSualod dakavSirebuli da saWiroa misi samsaxureobrivi movaleobebis Sesrulebis xarisxis asamaRleblad, gadaxdili Tanxebi ar CaiTvleba sargeblad da Sesabamisad CairTveba organizaciis TanamSromlis xelfasSi);
damqiraveblis mier daqiravebulisTvis xarjebis anazRaurebisas – anazRaurebis Tanxa;
damqiraveblis mier daqiravebulisTvis valis an valdebulebis patiebisas – valis an valdebulebis Tanxa;
62
damqiraveblis mier daqiravebulisTvis sicocxlisa da janmrTelobis dazRvevis SemTxvevaSi sadazRvevo premiis an sxva Tanxis gadaxdisas – damqiraveblis mier gadaxdili sadazRvevo premiis an sxva Tanxis moculoba;
sxva SemTxvevaSi – sargeblis sabazro fasi.
xelfasis saxiT miRebul Semosavals ar ganekuTvneba daqiravebulisaTvis gadaxdili warmomadgenlobiTi xarjebis anazRaureba, aseve saqarTvelos finansTa saministros mier gansazRvruli normis farglebSi samivlinebo xarjebis anazRaureba (ix. finansTa ministris brZaneba # 220).
ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavali
ekonomikuri saqmianobiT miRebul Semosavlebs, romlebic dakavSirebuli ar aris daqiravebiT muSaobasTan, ganekuTvneba samewarmeo da arasamewarmeo ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavlebi.
samewarmeo ekonomikuri saqmianobiT miRebul Semosavlebs miekuTvneba:
saqonlis/momsaxurebis miwodebiT miRebuli Semosavlebi;
samewarmeo saqmianobisTvis gamoyenebuli aqtivebis realizaciiT miRebuli nameti Semosavali;
samewarmeo saqmianobis SezRudvis an sawarmos daxurvis Sedegad miRebuli Semosavlebi;
ZiriTad saSualebaTa realizaciiT miRebuli Tanxebi, romlebic SemosavalSi Seitaneba rogorc erToblivi Semosavali;
kompensirebuli gamoqviTvebi;
sxva samewarmeo saqmianobiT miRebuli Semosavlebi.
arasamewarmeo ekonomikuri saqmianobiT miRebul Semosavlebia:
procentebis saxiT miRebuli Semosavlebi, dividendebi, roialti;
valebis CamoweriT miRebuli Semosavlebi;
aqtivebis realizaciiT miRebuli nameti Semosavali, samewarmeo saqmianobis Sedegad miRebuli nameti Semosavlis garda;
qonebis lizingiT, uzufruqtiT, ijariT, qiriT an sxva amgvari formiT gacemiT miRebuli Semosavlebi;
sxva ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavali, garda samewarmeo saqmianobidan da xelfasis saxiT miRebuli Semosavlebisa.
sxva Semosavlebi
sxva Semosavlebs, romlebic ar aris dakavSirebuli daqiravebiT muSaobasTan da ekonomikur saqmianobasTan, ganekuTvneba nebismieri Semosavali an sargebeli. piris mier sxva pirisagan qonebis an sargeblis miRebis SemTxvevaSi, erTobliv SemosavlebSi Sesatani qonebis an sargeblis Rirebuleba aris
63
sxvaoba gansazRvruli odenobiT miRebul sargebelsa da gadaxdil Tanxas Soris. (ix. sagadasaxado kodeqsi, muxli 174, punqti 2)
fizikuri piri, romelic axorcielebs ekonomikur saqmianobas (garda daqiravebiT muSaobisa) gamoqviTvebs awarmoebs kodeqsiT dadgenili wesiT. (ix. gv. 71)
fizikuri piris amxanagobebSi da sxva analogiur warmonaqmnebSi monawileobis SemTxvevaSi fizikuri piris erTobliv SemosavalSi unda CairTos misi wilis proporciuli Semosavali amxanagobis dasabegr mogebaSi (SemosavalSi).
fizikuri piris dasabegri Semosavali ibegreba 12 procentiT.
saSemosavlo gadasaxadisgan gaTavisufleba
saSemosavlo gadasaxadiT dabegvrisgan Tavisufldeba fizikur pirTa Semdegi Semosavlebi:
ararezidentis mier saqarTvelos teritoriaze ucxoeTis diplomatiur da masTan gaTanabrebul dawesebulebebSi daqiravebiT muSaobiT miRebuli Semosavlebi;
fizikuri piris mier miRebuli granti, saxelmwifo pensia, saxelmwifo kompensacia, saxelmwifo akademiuri stipendia, magrovebadi da dabrunebadi xasiaTis arasaxelmwifo sapensio sqemidan miRebuli pensia ganxorcielebuli Senatanebis odenobiT, saxelmwifo stipendia, saxelmwifo biujetSi an avtonomiuri respublikebis an adgilobriv biujetebSi gaTvaliswinebuli asignebebiT gamoyofili daxmareba an erTjeradi ganacemi (maT Soris, olimpiur TamaSebSi, msoflios an/da evropis CempionatebSi gamarjvebisaTvis an/da saprizo adgilebis dakavebisaTvis sportsmenebis da maTi mwvrTnelebis mier miRebuli fuladi da sxva saxis jildoebi);
olimpiur TamaSebSi, msoflios an/da evropis CempionatebSi gamarjvebisaTvis an/da saprizo adgilebis dakavebisaTvis sportsmenebis da maTi mwvrTnelebis mier miRebuli fuladi da sxva saxis jildoebi;
alimenti;
ganqorwinebis safuZvelze fizikuri piris mier miRebuli qonebis Rirebuleba (Semosavali);
fizikuri piris mier 2 welze meti vadiT sakuTrebaSi arsebuli materialuri aqtivebis realizaciiT miRebuli nameti, garda am piris mier samewarmeo saqmianobis farglebSi materialuri aqtivebis realizaciiT miRebuli nametisa;
sagadasaxado wlis ganmavlobaSi I da II rigis memkvidreebis mier qonebis CuqebiT an memkvidreobiT miReba;
sagadasaxado wlis ganmavlobaSi III da IV rigis memkvidreebis mier 150 000 laramde Rirebulebis qonebis CuqebiT an memkvidreobiT miReba;
64
sagadasaxado wlis ganmavlobaSi fizikuri pirisagan 1000 laramde Rirebulebis qonebis CuqebiT miReba;
fizikuri pirisTvis (donorisaTvis) gaRebuli sisxlis sakompensacio kvebisaTvis gacemuli Tanxa;
im mewarme fizikur pirTa Semosavali, romlebic ar iyeneben daqiravebul pirTa Sromas da damoukideblad axorcieleben mxolod „ekonomikuri saqmianobis saxeebis erovnuli klasifikatoris“ (NACE) Sesabamisad gansazRvruli calkeuli kategoriis ekonomikuri saqmianobidan erT-erTs (ix. finansTa ministris brZaneba # 248) (ix. cxrili # 8):
N
saqmianobis saxe
farTobis maqsimaluri odenoba m2
1 2 3
seqcia A
1 01.41.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli momsaxureba: – sasoflo-sameurneo produqciis moyvana, romelic zorcieldeba traqtorebiT an kombainebiT
seqcia D
2 17.51.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli: – xaliCebisa da orxovisebri nawarmis warmoeba
20
3 17.72.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli: – puloverebisa da analogiuri nawarmis warmoeba
15
4 18.22.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli: – zeda tansacmlis warmoeba, garda modelebis demonstrirebisa da Cvenebisa
10 5 18.23.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli:
– sacvlebis warmoeba
10 6 18.24.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli:
– Tavsaburavebis warmoeba
10 7 18.24.9 qveklasiT gaTvaliswinebuli:
– danarCeni tansacmlisa da aqsesuarebis warmoeba
10 8 20.51.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli:
– xis sxvadasxva nawarmis warmoeba – tansacmlisa da Tavsaburavebis xis sakidebis warmoeba; – xis saojaxo nivTebisa da samzareulos sakuTnoebis warmoeba
20
9 26.21.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli: – faifurisa da qaSanuris sameurneo-sayofacxovrebo nakeTobebis warmoeba
20
10 28.75.2 qveklasiT gaTvaliswinebuli: – sameurneo-sayofacxovrebo WurWlis da inventaris warmoeba
20
11 36.30 klasiT gaTvaliswinebuli: – musikaluri instrumentebis warmoeba – akordeonebisa da analogiuri sakravebis, maT Soris tuCis garmonikebis warmoeba; – sasule musikaluri instrumentebis warmoeba instrumentebis warmoeba
15
12 36.62. klasiT gaTvaliswinebuli: – cocxebisa da jagrisebis warmoeba
10
65
N
saqmianobis saxe
farTobis maqsimaluri odenoba m2
seqcia G
13 50.20 klasiT gaTvaliswinebuli: – avtomobilebis teqnikuri momsaxureba da remonti
40
14 52.7 klasiT gaTvaliswinebuli: – sayofacxovrebo saqonlisa da piradi moxmarebis sagnebis remonti – sayofacxovrebo saqonlisa da piradi moxmarebis sagnebis remonti, Tu is xorcieldeba am sagnebis warmoebis, sabiTumo da sacalo vaWrobisagan damoukideblad, Tu remonti xorcieldeba saqmianobis sxva saxeobebTan erTad, maSin igi ganekuTvneba sacalo da sabiTumo vaWrobis an am saqonlis warmoebis Sesabamis dajgufebebs
20
15 52.71 klasiT gaTvaliswinebuli: – fexsacmlisa da tyavis nawarmis remonti
20
16 52.72 klasiT gaTvaliswinebuli: – sayofacxovrebo eleqtronuli nawarmis remonti
20
17 52.73 klasiT gaTvaliswinebuli: – saaTebisa da saiuveliro nawarmis remonti
2
18 52.74.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli: – tansacmlis gadakeTeba da remonti
10
19 52.74.9 klasiT gaTvaliswinebuli: – sayofacxovrebo saqonlisa da piradi moxmarebis sagnebis remonti
20
seqcia H
20 55.23.0 qveklasiT – sxva sacxovrebeli adgilebi– gaTvaliswinebuli: – sacxovrebeli adgilebis mokle vadiT gadacema soflis saxlebSi (SalebSi), kotejebSi da binebSi
60
seqcia K
21 74.85.0 qveklasiT gaTvaliswinebuli: – samdivno da TargmniTi momsaxurebis gaweva
5
22 93.01.1 qveklasiT gaTvaliswinebuli: – TeTreulisa da sxva safeiqro nawarmis recxva da damuSaveba
20
23 93.02.0 qveklasiT gaTvaliswinebuli: – Tmis dabana, Sesworeba da kreWa, dawyoba, SeRebva, Seferadeba, daxveva, gasworeba da analogiuri samuSaoebi mamakacebisTvis da qalebisaTvis, agreTve gaparsva da wveris Sesworeba
20
24 95.0 klasiT gaTvaliswinebuli: – Sinameurneobis gaZRolasTan dakavSirebuli momsaxureba
cxrili # 8
2007 wlis 1 ianvramde sasoflo-sameurneo warmoebaSi dasaqmebuli fizikuri piris mier saqarTveloSi warmoebuli soflis meurneobis produqciis samrewvelo gadamuSavebamde (sasaqonlo kodis Secvlamde) pirveladi miwodebiT miRebuli Semosavali, Tu
66
kalendaruli wlis ganmavlobaSi am fizikuri piris mier am miwodebiT miRebuli erToblivi Semosavali ar aRemateba 100 000 lars (ix. finansTa ministris brZaneba # 248).
privatizebis wesiT (usasyidlod), aseve miwisZvriTa da sxva stiqiuri movlenebis Sedegad dazaralebulebis mier dazianebuli binebis sanacvlod imave dasaxlebul punqtSi an ekomigrantebis mier sxva dasaxlebul punqtSi usasyidlod miRebuli binebis Rirebuleba.
saqarTvelos teritoriaze arsebul ucxoeTis diplomatiur misiebSi, maTTan gaTanabrebul dawesebulebebsa da diplomatiuri statusis mqone saerTaSoriso organizaciebSi daqiravebiT momuSave saqarTvelos moqalaqeebi (rezidenti fizikuri pirebi) Tavisufldebian saSemosavlo gadasaxadisgan am organizaciebSi 2005 wlis 1 ianvramde miRebul Semosavlebze. saqarTvelos teritoriaze arsebul ucxoeTis diplomatiur misiebSi, maTTan gaTanabrebul dawesebulebebsa da diplomatiuri statusis mqone saerTaSoriso organizaciebSi daqiravebiT momuSave saqarTvelos moqalaqeebs (rezident fizikur pirebs) ar daekisrebaT sagadasaxado, administraciuli an sxvagvari pasuxismgebloba aRniSnul organizaciebSi 2005 wlis 1 ianvramde daqiravebiT miRebul Semosavlebze saSemosavlo gadasaxadis gadauxdelobisa da sagadasaxado deklaraciis warudgenlobisTvis.
saSemosavlo gadasaxadiT ar ibegreba Semdeg fizikur pirTa Semosavali: #
piri kalendaruli wlis ganmavlobaSi miRebuli Semosavali
1 bavSvobidan SezRuduli SesaZleblobis mqone piris, mxedvelobis gamo I da II jgufis SezRuduli SesaZleblobis mqone piri
3 000 laramde
2 meore msoflio omisa da saqarTvelos teritoriuli mTlianobisaTvis brZolebis monawile saqarTvelos moqalaqe
3 000 laramde
3 piri, romelsac miniWebuli aqvs „qarTvlis dedis“ sapatio wodeba
3 000 laramde
4 martoxela deda 3 000 laramde 5 piri, romelmac iSvila bavSvi (Svilad ayvanidan 1
wlis ganmavlobaSi) 3 000 laramde
6 piri, romelmac aRsazrdelad (Svilobilad) aiyvana bavSvi
3 000 laramde
7 I da II jgufis SezRuduli SesaZleblobis mqone piris mier kalendaruli wlis ganmavlobaSi miRebuli dasabegri Semosavali
1 500 laramde
8 maRalmTian regionebSi mcxovrebi mravalSviliani (sami da meti Svili) piri
3 000 laramde
9 maRalmTian regionebSi mcxovrebi, erTi - an orSviliani piri
1 500 laramde
cxrili #9
67
(magaliTi: martoxela dedis Semosavalma wlis ganmavlobaSi Seadgina 8500 lari. mas am Semosavlidan daebegreba 5500 lari (8500 – 3000 (gadasaxadisgan ganTavisuflebuli Tanxa) = 5500).
Tu saSemosavlo gadasaxadis gadamxdels warmoeqmneba zemoaRniSnul cxrilSi gaTvaliswinebuli erTze meti SeRavaTis ufleba, masze gavrceldeba maTgan erTi, umaRlesi SeRavaTi.
mogebis gadasaxadi
mogebis gadasaxadis gadamxdelia:
saqarTvelos sawarmo;
ucxouri sawarmo, romelic saqarTveloSi saqmianobas axorcielebs mudmivi dawesebulebis meSveobiT an/da Semosavals iRebs saqarTveloSi arsebuli wyarodan.
amxanagoba da sxva analogiuri warmonaqmni ar warmoadgens
mogebis gadasaxadis gadamxdels. am SemTxvevaSi gadamxdelebi arian maTi Tanamflobelebi.6
saqarTveloSi ekonomikuri saqmianobis ganmaxorcielebeli ucxouri piri, romelic ar aris fizikuri piri, ganixileba rogorc saqarTvelos sawarmo Tu igi ar daasabuTebs Tavis Tanamflobelobas.
saqarTvelos sawarmos mogebis gadasaxadiT dabegvris obieqtia dasabegri mogeba, romelic ganisazRvreba, rogorc gadasaxadis gadamxdelis erTobliv Semosavalsa da kodeqsiT gaTvaliswinebuli gamoqviTvebs daqvemdebarebul xarjebs Soris sxvaoba. ucxouri sawarmo (garda saaviacio transportiT mgzavrTa saerTaSoriso gadayvanisa da tvirTebis saerTaSoriso gadatanis ganmaxorcieleblisa), romelic saqarTveloSi axorcielebs saqmianobas mudmivi dawesebulebis meSveobiT, warmoadgens mogebis gadasaxadis gadamxdels mudmiv dawesebulebasTan dakavSirebuli saqarTveloSi arsebuli wyarodan miRebuli erToblivi Semosavlis mixedviT, romelic mcirdeba gamoqviTvebis TanxebiT. saaviacio transportiT mgzavrTa saerTaSoriso gadayvanisa da tvirTebis saerTaSoriso gadatanis ganmaxorcielebeli ucxouri sawarmos, romelic saqarTveloSi axorcielebs saqmianobas mudmivi dawesebulebis meSveobiT, dasabegri mogeba ganisazRvreba saqarTveloSi
6 amxanagobebis da sxva analogiuri warmonaqmnebis SemTxvevaSi maT mier miRebuli mogeba (Semosavali) nawildeba mis Tanamflobelebs Soris wilis proporciulad. Tanamflobelebi (iuridiuli an fizikuri pirebi) miRebul mogebas (Semosavals) CarTaven maT erTobliv SemosavalSi.
68
mudmivi dawesebulebis meSveobiT kalendaruli wlis ganmavlobaSi saqarTveloSi arsebuli wyarodan miRebuli Semosavlis mixedviT, romelic iyofa mis mier saqarTvelosa da saqarTvelos farglebs gareT sagadasaxado wlis ganmavlobaSi miRebul erTobliv (mTlian) Semosavalze da mravldeba aRniSnuli sawarmos saqarTveloSi da mis farglebs gareT miRebul dasabegr mogebaze.
ucxouri sawarmosTvis, romelic saqarTveloSi mudmivi dawesebulebis meSveobiT, saqarTveloSi arsebuli wyarodan iRebs Semosavals, dasabegri mogeba ganisazRvreba Semdegi formuliT:
X = (Y : Z) x C
sadac: X _ dasabegri mogeba (saqarTveloSi) Y _ mudmivi dawesebulebis meSveobiT saqarTveloSi arsebuli wyarodan
miRebuli Semosavli; Z _ saqarTvelosa da saqarTvelos farglebs gareT miRebuli erToblivi
(mTliani Semosavali;
C _ dasabegri mogeba (saqarTveloSi da saqarTvelos farglebs gareT)
ucxouri sawarmos erToblivi Semosavali, romelic dakavSirebuli ar aris mis mudmiv dawesebulebasTan, gadasaxadiT ibegreba gadaxdis wyarosTan gamoqviTvebis gareSe, garda iseTi SemTxvevebisa, roca ucxouri sawarmo iRebs qonebis realizaciiT miRebul qvemoT CamoTvlil Semosavlebs da warmoadgens mogebis gadasaxadis gadamxdels kalendaruli wlis ganmavlobaSi saqarTveloSi arsebuli wyarodan miRebuli erToblivi Semosavlidan, romelic mcirdeba am periodisTvis aseTi Semosavlis miRebasTan dakavSirebuli gamoqviTvebis TanxebiT. qonebis realizaciiT miRebuli Semosavlebia:
rezidenti iuridiuli piris Cveulebrivi aqciebis an partnioris wilis realizaciiT miRebuli nameti;
roialtis realizaciiT miRebuli nameti;
saqarTveloSi gamoyenebuli moZravi qonebis ijariT an/da sxva saxelSekrulebo sargeblobis uflebis gadacemiT miRebuli Semosavali;
saqarTveloSi arsebuli da ekonomikuri saqmianobisTvis gamoyenebuli uZravi qonebiT miRebuli Semosavali, maT Soris, aseT qonebaSi partnioris wilis realizaciiT miRebuli Semosavali;
sxva qonebis realizaciiT miRebuli nameti.
69
erToblivi Semosavali
rezidentis erToblivi Semosavali aris mis mier saqarTveloSi da saqarTvelos farglebs gareT miRebuli Semosavlebis jami, xolo ararezidentis SemTxvevaSi erToblivi Semosavali Sedgeba saqarTveloSi arsebuli wyaroebidan miRebuli Semosavlebisgan. erTobliv Semosavals ganekuTvneba nebismieri formiT an/da saqmianobiT miRebuli yvela Semosavali, kerZod:
xelfasis saxiT miRebuli Semosavlebi;
ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavlebi, romlebic dakavSirebuli ar aris daqiravebiT muSaobasTan;
sxva Semosavlebi, romlebic dakavSirebuli ar aris daqiravebiT muSaobasTan da ekonomikur saqmianobasTan.
ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavali
ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavlebi, romlebic dakavSirebuli ar aris daqiravebiT muSaobasTan, ganekuTvneba samewarmeo da arasamewarmeo ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavali. samewarmeo ekonomikuri saqmianobiT miRebul Semosavlebs miekuTvneba:
saqonlis/momsaxurebis miwodebiT miRebuli Semosavlebi;
samewarmeo saqmianobisTvis gamoyenebuli aqtivebis realizaciiT miRebuli nameti Semosavali;
samewarmeo saqmianobis SezRudvis an sawarmos daxurvis Sedegad miRebuli Semosavlebi;
ZiriTad saSualebaTa realizaciiT miRebuli Tanxebi, romlebic SemosavalSi Seitaneba rogorc erToblivi Semosavali;
kompensirebuli gamoqviTvebi;
sxva samewarmeo saqmianobiT miRebuli Semosavlebi. arasamewarmeo ekonomikuri saqmianobiT miRebul Semosavlebia:
procentebis saxiT miRebuli Semosavlebi, dividendebi, roialti;
valebis CamoweriT miRebuli Semosavlebi;
aqtivebis realizaciiT miRebuli nameti Semosavali, samewarmeo saqmianobis Sedegad miRebuli nameti Semosavlis garda;
qonebis lizingiT, uzufruqtiT, ijariT, qiriT an sxva amgvari formiT qonebis gacemiT miRebuli Semosavlebi;
sxva ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavali, garda samewarmeo saqmianobidan da xelfasis saxiT miRebuli Semosavlebisa.
sxva Semosavlebi
sxva Semosavlebs, romlebic ar arian dakavSirebulni daqiravebiT muSaobasTan da ekonomikur saqmianobasTan, ganekuTvneba nebismieri
70
Semosavali an sargebeli, garda sawarmos partniorTa Senatanebisa, romlebic zrdian am sawarmos wminda aqtivs. piris mier sxva pirisgan qonebis an sargeblis miRebis SemTxvevaSi, erTobliv SemosavlebSi Sesatani qonebis an sargeblis Rirebuleba aris sxvaoba gansazRvruli odenobiT miRebul sargebelsa da gadaxdil Tanxas Soris.
iuridiuli piris amxanagobebSi da sxva analogiur warmonaqmnebSi monawileobis SemTxvevaSi iuridiuli piris erTobliv SemosavalSi unda CairTos misi wilis proporciuli mogeba (Semosavali) amxanagobis dasabegr mogebaSi (SemosavalSi).
„navTobisa da gazis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT
gansazRvruli „arsebuli xelSekrulebebis“ ganxorcielebis Sedegad navTobisa da gazis operaciebiT miRebuli mogeba ibegreba 10 procentiani ganakveTiT, Tu es xelSekrulebebi dadebulia 1998 wlis 1 ianvramde.
sawarmos dasabegri mogeba ibegreba 20 procentiT.
mogebis gadasaxadisgan gaTavisufleba
mogebis gadasaxadiT dabegvrisgan Tavisufldeba:
sabiujeto, saerTaSoriso an/da saqvelmoqmedo organizaciebis mogeba, ekonomikuri saqmianobiT miRebuli mogebis garda;
organizaciis mier miRebuli grantebi, sawevro Senatanebi da Semowirulobebi;
saqarTvelos erovnuli bankis mogeba;
saqarTvelos sapatriarqos mier religiuri daniSnulebiT gamoyenebuli jvrebis, sanTlebis, xatebis, wignebisa da kalendrebis realizaciiT miRebuli mogeba;
samedicino dawesebulebebis samedicino saqmianobidan miRebuli mogebis is nawili, romelic moxmardeba reinvestirebas (dawesebulebis reabilitacia, teqnikuri bazis uzrunvelyofa) da TanamSromelTa materialur waxalisebas;
2007 wlis 1 ianvramde sasoflo-sameurneo warmoebaSi dasaqmebuli piris mier saqarTveloSi warmoebuli soflis meurneobis produqciis samrewvelo gadamuSavebamde (sasaqonlo kodis Secvlamde) pirveladi miwodebiT miRebuli mogeba, Tu kalendaruli wlis ganmavlobaSi am piris mier miRebuli erToblivi Semosavali ar aRemateba 100 000 lars da aseve 2007 wlis 1 ianvramde sasoflo-sameurneo saqmianobidan miRebuli mogebis is nawili, romlis reinvestirebac xdeba am saqmianobis farglebSi;
2007 wlis 1 ianvramde Jurnal-gazeTebis miwodebiT an/da Jurnal-gazeTebiT sareklamo momsaxurebis gaweviT miRebuli mogeba.
71
gamoqviTvebi da zarali saSemosavlo da mogebis gadasaxadebisTvis
erToblivi Semosavlidan gamoiqviTeba yvela xarji, romlebic dakavSirebulia am Semosavlebis miRebasTan, garda:
ZiriTad saSualebaTa SeZenis, dadgmis, mSeneblobis, montaJis, warmoebis da sxva kapitalizebadi xarjebisa, Tu gadasaxadis gadamxdeli ar iyenebs ZiriTadi saSualebebis eqspluataciaSi Sesvlis wels maTi Rirebulebis srulad gamoqviTvis uflebas (ix. sagadasaxado kodeqsi, muxli 183, punqti 13);
im xarjebisa, romlebic ar eqvemdebareba gamoqviTvas;
xarjebisa, romlebic dakavSirebuli ar aris ekonomikur saqmianobasTan;
erToblivi Semosavlidan gamoiqviTeba sawarmos mier saqvelmoqmedo organizaciebze gacemuli Sewirulobis Tanxa, magram ara umetes erToblivi Semosavlidan gaTvaliswinebuli gamoqviTvebis Semdeg darCenili Tanxis 8 procentisa.
garTobaze gaweuli xarjebi, Tu gadasaxadis gadamxdeli ar eweva garTobiTi xasiaTis samewarmeo saqmianobas;
fizikuri piris mier piradi moxmarebisaTvis gaweuli xarjebi, latariebidan, kazinoebidan (samorineebidan), azartuli an sxva momgebiani TamaSobebidan miRebul mogebebTan dakavSirebuli xarjebi an xelfasis saxiT Semosavlis miRebasTan dakavSirebuli xarjebi;
mogebis gadasaxadis an saSemosavlo gadasaxadis gadaxdisagan ganTavisuflebuli Semosavlebis miRebasTan dakavSirebuli xarjebi.
sawarmos mier kreditisTvis (sesxisTvis) gadaxdili an/da gadasaxdeli (aRricxvis meTodis gamoyenebis mixedviT) procentebi eqvemdebareba gamoqviTvas ara umetes kreditis (sesxis) wliuri 24 procentis farglebSi, Sesabamisi periodis proporciulad. (magaliTi: daricxis meTodiT momuSave pirma 2005 wlis 1 ivlisi aiRo 20 000 laris krediti wliur 23 procentad, Sesabamisi procentis yovelTviuri gadaxdiT. 2005 wels mas ufleba aqvs, gamoqviTos 2318 lari (20 000 x 0.23 / 365 x 184) _ 1 ivlisidan 31 dekembramde arsebuli 184 dRisTvis, miuxedavad imisa, faqtobrivad ra Tanxa hqonda mas gadaxdili (maT Soris winswrebiTac) 31 dekembris mdgomareobiT vTqvaT 700 an 1300 lari). xolo im sawarmoSi, romlis wilis (aqciebis) 20 procentze meti pirdapir an arapirdapir ekuTvnis mogebis gadasaxadisagan ganTavisuflebul iuridiul pirebs, gamosaqviTi procentebis Tanxa ar unda aRematebodes gadamxdelis mier procentis saxiT miRebuli nebismieri Semosavlisa da nebadarTuli gamoqviTvebiT (procentebis gamoqviTvebis garda) Semcirebuli erToblivi Semosavlebis Tanxebis jamis 50 procents. (magaliTi: sawarmoSi 25 % ekuTvnis kavSirs, romelic ar eweva ekonomikur saqmianobas. sagadasaxado wlis ganmavlobaSi sawarmos mier miRebuli erToblivi Semosavali (procentebiT miRebuli Semosavlis garda) Seadgens 500 000 lars. daSvebuli gamoqviTvebi
72
(kreditisaTvis gadaxdili procentebis gareSe) 140 000 laria. procentebiT miRebuli Semosavali Seadgens 50 000 laris, xolo zemoaRniSnuli 24 %-is gaTvaliswinebiT kreditisaTvis gadaxdili procentebi Seadgens 220 000 lars. am pirobidan gamomdinare sawarmos kreditisTvis gadaxdili procentebis saxiT SeuZlia gamoqviTos mxolod 200 000 lari [(50 000 + 500 000 – 150 000) x 50%]. gadasaxadis gadamxdels ufleba aqvs gamoqviTos realizebul saqonelTan da momsaxurebasTan dakavSirebuli uimedo valebi, romelTa mixedviT misaRebi Semosavlebi wina saangariSo periodebSi Setanili iyo ekonomikuri saqmianobiT miRebul erTobliv SemosavalSi.
uimedo valebis gamoqviTva daiSveba mxolod im SemTxvevaSi, Tu davalianeba Camowerilia da asaxulia gadasaxadis gadamxdelis sabuRaltro angariSgebaSi.
iuridiul pirs, romelic sadazRvevo saqmianobas eweva, ufleba aqvs sarezervo fondebSi gadaricxuli Tanxa gamoqviTos saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili normebiT. bankebi sesxebis SesaZlo danakargebis rezervebis gamoqviTvas axdenen saeWvo valebis rezervebis Seqmnis Sesaxeb saqarTvelos erovnuli bankis mier dadgenili wesiT. gamoqviTvas eqvemdebareba aseve erToblivi Semosavlis miRebasTan dakavSirebuli samecniero-kvleviTi, saproeqto da sacdel-sakonstruqtoro momsaxurebis xarjebi, garda ZiriTad saSualebaTa SeZenis, dadgmisa da sxva kapitalizebadi xarjebisa.
saamortizacio anaricxebi
ekonomikuri saqmianobisTvis gamoyenebul ZiriTad saSualebaTa saamortizacio anaricxebi gamoiqviTeba qvemoT CamoTvlili pirobebis mixedviT. amortizacia ar ericxeba miwas, xelovnebis nimuSebs, samuzeumo eqsponatebs, istoriuli mniSvnelobis mqone obieqtebs (garda Senoba-nagebobebisa), muSa da produqtiul pirutyvs da sxva araamortizebad aqtivebs. amasTan, amortizacia ar ericxeba 1 000 laramde Rirebulebis ZiriTad saSualebebs da igi mTlianad gamoiqviTeba erToblivi Semosavlidan im saangariSo wels, rodesac maTi SeZena an Seqmna moxda. ZiriTadi saSualebebi, romlebic eqvemdebareba amortizacias iyofa Semdeg jgufebad (ix. cxrili # 10):
73
jgufis nomeri
ZiriTadi saSualebebi amortizaciis norma,%
1 msubuqi avtomobilebi; avtosatraqtoro teqnika gzebze gamosayeneblad; aveji ofisisaTvis; saavtomobilo transportis moZravi Semadgenloba; satvirTo avtomobilebi, avtobusebi, specialuri avtomobilebi da avtomisabmelebi; manqanebi da mowyobiloba mrewvelobis yvela dargisaTvis, samsxmelo warmoebisaTvis; samWedlo-sawnexi mowyobiloba; samSeneblo mowyobiloba; sasoflo-sameurneo manqanebi da mowyobiloba
20
2 specialuri instrumentebi, inventari da mowyobiloba; kompiuterebi, monacemTa damuSavebis periferiuli mowyobilobebi da aRWurviloba; eleqtronuli mowyobiloba
20
3 sarkinigzo, sazRvao da samdinaro satransporto saSualebebi; Zalovani manqanebi da mowyobiloba; Tboteqnikuri mowyobiloba, turbinuli mowyobiloba, eleqtroZravebi da dizel-generatorebi, eleqtrogadacemisa da kavSirgabmulobis mowyobilobebi; milsadenebi
8
4 Senobebi, nagebobebi 5 5 amortizebadi aqtivebi, romlebic Setanili ar aris
sxva jgufebSi 15
cxrili # 10
TiToeuli jgufis saamortizacio anaricxebis odenoba gamoiangariSeba sagadasaxado wlis bolos jgufis RirebulebiTi balansidan zemoaRniSnuli normebis Sesabamisad (ix. cxrili # 10).
Senobebsa da nagebobebs amortizacia daericxeba TiToeul nagebobaze cal-calke, romelic ganixileba rogorc calke jgufi.
sagadasaxado wlis bolosTvis jgufis RirebulebiTi balansia Semdegi wesiT gansazRvruli Tanxa: saangariSos wina sagadasaxado wlis bolosTvis jgufis RirebulebiTi balansi mcirdeba saangariSos wina sagadasaxado wels daricxuli amortizaciis TanxiT da warmoebuli gamoqviTvebiT (Tu jgufis RirebulebiTi balansis Tanxa wlis bolosTvis 1 000 larze naklebia, jgufis RirebulebiTi balansis Tanxa eqvemdebareba srulad gamoqviTvas, xolo Tu jgufis yvela ZiriTadi saSualeba realizebuli an likvidirebulia, jgufis RirebulebiTi balansis Tanxa wlis bolosTvis eqvemdebareba erToblivi Semosavlidan gamoqviTvas), romelsac emateba saangariSo sagadasaxado wlis ganmavlobaSi jgufisaTvis damatebul ZiriTad saSualebaTa Rirebuleba, agreTve saangariSo sagadasaxado wlis ganmavlobaSi ZiriTad saSualebebze gaweuli remontis xarjebi zRvruli donis zemoT da akldeba saangariSo sagadasaxado wlis ganmavlobaSi jgufis ZiriTad saSualebaTa realizaciis Tanxebi (ix. sagadasaxado kodeqsi, muxli 183, punqti 6).
74
* Tu jgufis RirebulebiTi balansis Tanxa wlis bolosTvis 1 000 larze naklebia, jgufis RirebulebiTi balansis Tanxa eqvemdebareba srulad gamoqviTvas, xolo Tu jgufis yvela ZiriTadi saSualeba realizebuli an likvidirebulia, jgufis RirebulebiTi balansis Tanxa wlis bolosTvis eqvemdebareba erToblivi Semosavlidan gamoqviTvas.
Tu sagadasaxado wlis ganmavlobaSi jgufis ZiriTad saSualebaTa realizaciis Tanxa aRemateba jgufis RirebulebiT balanss wlis bolosaTvis, maSin nameti Tanxa CaiTvleba erTobliv SemosavalSi da jgufis RirebulebiTi balansi nuls gautoldeba.
gadasaxadis gadamxdelebs ufleba aqvT amortizacias
daqvemdebarebuli ZiriTadi saSualebebis meore da mesame jgufze gamoiyenon daCqarebuli amortizaciis norma, magram ara umetes Sesabamisi normebis ormagi odenobisa.
lizingis sagnis mimRebisaTvis lizingis sagnis sabalanso Rirebulebas Seadgens qonebis mimRebis valdebulebis saerTo Tanxidan bass-is mixedviT diskontirebis gziT gamoyofili ZiriTadi Tanxa. salizingo xelSekrulebis vadaze adre Sewyvetis SemTxvevaSi lizingis sagani arsebuli sabalanso RirebulebiT ubrundeba mis gamcems. lizingis mimRebis saprocento xarji eqvemdebareba misi erToblivi Semosavlidan gamoqviTvas (24% farglebSi), xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli gadaxdebis proporciulad. Sesyiduli, lizingiT miRebuli an gadasaxadis gadamxdelis mier warmoebuli ZiriTadi saSualebebis mimarT gadasaxadis gadamxdels ufleba aqvs srulad gamoqviTos am aqtivebis Sesyidvis (warmoebis) Rirebuleba, lizingis SemTxvevaSi salizingo gadasaxdelebis diskontirebuli Rirebuleba, im sagadasaxado wels, romelSic ZiriTadi saSualebebi eqspluataciaSi Sevida. aRniSnuli ZiriTadi saSualebebi ar Seitaneba jgufis RirebulebiT balansSi; maTi miwodebisas (lizingis SemTxvevaSi dabrunebisas, Tu gaTvaliswinebuli iyo gamosyidva)
jgufis RirebulebiTi
balansi =
saangariSos wina sagadasaxado wlis bolosTvis jgufis
RirebulebiTi balansi _
saangariSos wina sagadasaxado wels
daricxuli amortizaciis Tanxa da warmoebuli
gamoqviTvebi*
+
saangariSo sagadasaxado wlis
ganmavlobaSi jgufisaTvis damatebul ZiriTad saSualebaTa
Rirebuleba
+
saangariSo sagadasaxado wlis
ganmavlobaSi ZiriTad saSualebebze gaweuli
remontis xarjebi zRvruli donis zemoT
_
saangariSo sagadasaxado wlis
ganmavlobaSi jgufis ZiriTad saSualebaTa
realizaciis Tanxebi
75
miRebuli an misaRebi Tanxebi, xolo aseTis ararsebobisas – sabazro Rirebuleba dRg-s gareSe eqvemdebareba erTobliv SemosavalSi CarTvas. am uflebis gamoyenebis SemTxvevaSi, gadasaxadis gadamxdeli valdebulia igive meTodi gamoiyenos yvela SemdgomSi Sesyiduli (warmoebuli), lizingiT miRebuli ZiriTadi saSualebebis mimarT.
zemoaRniSnuli normis gamoyenebis SemTxvevaSi gadasaxadis gadamxdels ufleba ara aqvs arCeuli gamoqviTvis norma Secvalos 5 wlis ganmavlobaSi.
saamortizacio (ix. cxrili # 10) jgufSi Semaval ZiriTad saSualebaTa remontis xarjebis gamoqviTva daiSveba yovelwliurad, wlis bolosaTvis jgufis RirebulebiTi balansis 5 procentamde odenobiT. Tanxa, romelic aRemateba zRvrul dones, zrdis jgufis RirebulebiT balanss.
ekonomikuri saqmianobis ganmaxorcielebel pirebs ufleba aqvT gamoqviTon warmomadgenlobiTi xarjebi ara umetes sagadasaxado wlis ganmavlobaSi miRebuli erToblivi Semosavlis 1 procentisa.
gamoqviTvas eqvemdebareba aseve dazRvevis xelSekrulebis safuZvelze damzRvevTa an/da dazRveulTa mier gadaxdili an/da gadasaxdeli (aRricxvis meTodis gamoyenebis mixedviT) ekonomikur saqmianobasTan dakavSirebuli sadazRvevo Senatanebi, garda magrovebadi da dabrunebadi xasiaTis xelSekrulebaTa mixedviT gadaxdili sadazRvevo Senatanebisa. geologiuri kvlevebisa da bunebrivi resursebis mopovebis mosamzadebeli momsaxurebis xarjebi gamoiqviTeba erToblivi Semosavlidan saamortizacio anaricxebis saxiT, cxril # 10-is pirveli jgufis ZiriTad saSualebaTa amortizaciis normis mixedviT jgufis RirebulebiTi balansis mixedviT da aRiricxeba calke jgufad. es moTxovnebi ar vrceldeba im aramaterialuri aqtivebis xarjebze, romlebic gaweulia gadasaxadis gadamxdelis mier bunebrivi resursebis geologiuri kvlevis, damuSavebis an eqspluataciis uflebis SeZenasTan dakavSirebiT, garda im aramaterialuri aqtivebisa, romelTa sasargeblo gamoyenebis vadis dadgena da saangariSo periodis proporciulad gamoqviTva SesaZlebelia. „navTobisa da gazis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis Sesabamisad, produqciis wilobrivi ganawilebis xelSekrulebis mixedviT ganxorcielebuli geologiuri kvlevebis, bunebrivi resursebis mopovebis mosamzadebeli momsaxurebisa da burRvis xarjebi gamoiqviTeba xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli normebis Sesabamisad. rac Seexeba aramaterialuri aqtivebis xarjebs, isini gamoiqviTeba saamortizacio anaricxebis saxiT, maTi sasargeblo gamoyenebis vadis
76
ganmavlobaSi, saangariSo periodis proporciulad. Tu SeuZlebelia aramaterialuri aqtivebis sasargeblo gamoyenebis vadis gansazRvra, amortizaciis norma ganisazRvreba cxril # 10-is me-5 jgufis ZiriTad saSualebaTa amortizaciis normis mixedviT.
aramaterialuri aqtivebi aRiricxeba calke jgufad. amortizacias daqvemdebarebuli aramaterialuri aqtivebis RirebulebaSi ar Seitaneba maTi SeZenis an warmoebis xarjebi, Tu isini ukve gamoqviTuli iyo gadasaxadis gadamxdelis dasabegri mogebis (Semosavlis) gamoangariSebisas. gadasaxadebisa da jarimebis gamoqviTvis SemTxvevaSi warmoiSoba Semdegi SezRudvebi: ar gamoiqviTeba mogebis gadasaxadi da saSemosavlo gadasaxadi, romlebic gadaxdilia an gadasaxdelia saqarTveloSi an sxva saxelmwifoSi da aseve ar gamoiqviTeba biujetSi Setanili an Sesatani sanqciebis Tanxebi.
zarali
mewarme fizikuri piris mier qonebis realizaciiT miRebuli zaralis kompensacia xdeba aseTi qonebis realizaciiT miRebuli Rirebulebis nametiT. Tu zaralis kompensacia SeuZlebelia imave wels, maSin igi gadaitaneba 5 wlamde vadiT da misi kompensacia moxdeba aseTi qonebis realizaciiT miRebuli Rirebulebis nametiT. mewarme fizikuri piris mimarT gaTvaliswinebuli daqviTvebis gadameteba ekonomikuri saqmianobiT miRebul erTobliv Semosavalze, romelic ar aris dakavSirebuli daqiravebiT muSaobasTan, ar gamoiqviTeba am piris mier miRebuli xelfasis xarjze. igi gadaitaneba 5 wlamde vadiT da daifareba momavali periodebis saqmianobiT miRebuli erToblivi Semosavlis xarjze, romelic dakavSirebuli ar aris daqiravebiT muSaobasTan. iuridiuli piris mimarT gaTvaliswinebuli gamoqviTvebis gadameteba erTobliv Semosavalze gadaitaneba 5 wlamde vadiT da daifareba momavali periodebis erToblivi Semosavlebis xarjze.
saerTaSoriso dabegvra
Semosavalze, romelic miRebuli ar aris saqarTveloSi arsebuli wyarodan, saqarTvelos farglebs gareT gadaxdili saSemosavlo gadasaxadis an mogebis gadasaxadis Tanxebi CaiTvleba saqarTveloSi gadasaxadis gadaxdisas.
aRniSnuli CaTvlili Tanxebis odenoba ar unda aRematebodes gadasaxadebis im Tanxebs, romlebic daricxuli iqneboda
77
saqarTveloSi am Semosavalze an mogebaze saqarTveloSi moqmedi wesiTa da ganakveTebiT.
Tu rezidents pirdapir an arapirdapir ekuTvnis wilis 10 procentze meti an xmis uflebis mqone wilis 10 procentze meti iseT ucxour sawarmoSi, romelic, Tavis mxriv, Semosavals iRebs SeRavaTiani dabegvris mqone qveyanaSi, am Semosavlis nawili aRniSnuli wilis Sesabamisad CairTveba rezidentis erTobliv SemosavalSi. ucxo saxelmwifo ganixileba SeRavaTiani dabegvris mqone saxelmwifod, Tu am qveyanaSi gadasaxadis ganakveTi 1/3-iT dabalia, vidre sagadasaxado kodeqsiT gansazRvruli ganakveTi, an Tu moqmedebs finansuri informaciis an kompaniebis Sesaxeb informaciis konfidencialobis Taobaze kanonebi, romlebic iZleva qonebis an Semosavlis faqtobrivi mflobelis Sesaxeb saidumloebis dacvis garantiebs.
gadasaxadis dabegvra gadaxdis wyarosTan
saqarTvelos sawarmos mier fizikuri pirisTvis an ucxouri sawarmosTvis gadaxdili dividendebi ibegreba gadaxdis wyarosTan. sawarmoebis (garda individualuri sawarmosi) mier miRebuli dividendebi gadaxdis wyarosTan ar ibegreba da dividendis mimRebi sawarmos mier erTobliv SemosavalSi ar CairTveba, xolo rezidenti fizikuri piris mier miRebuli dividendebi – ibegreba gadaxdis wyarosTan da aseTi Semosavali Semdgom dabegvras ar eqvemdebareba.
dividendi ibegreba 10-procentiani ganakveTiT. rac Seexeba procentebs, ararezidentis mudmivi dawesebulebis, rezidentis mier an maTi saxeliT gadaxdili procentebi ibegreba gadaxdis wyarosTan gadasaxdeli Tanxis 10-procentiani ganakveTiT, Tu Semosavlis wyaro saqarTveloSia.
rezidenti bankebisTvis kreditze (sesxebze) gadaxdili procentebi ar ibegreba gadaxdis wyarosTan.
fizikuri piris mier miRebuli procentebi, romlebic daibegra
gadaxdis wyarosTan, Semdgom dabegvras ar eqvemdebareba. rezident iuridiul pirs, romlis mogebac eqvemdebareba dabegvras da romelmac miiRo saqarTveloSi gadaxdis wyarosTan adre dabegrili procentebi, ufleba aqvs CaTvalos gadaxdis wyarosTan biujetSi gadaxdili gadasaxadis Tanxa, Tu arsebobs gadaxdis damadasturebeli sabuTi. ararezidentis mier saqarTveloSi arsebuli wyarodan miRebuli Semosavali, romelic ar miekuTvneba ararezidentis mudmiv
78
dawesebulebas saqarTveloSi, ibegreba gadaxdis wyarosTan Semdegi ganakveTebiT:
dividendebi _ 10%;
procentebi _ 10%;
sawarmos, iuridiuli piris an/da mewarme fizikuri piris mier riskis dazRvevisa da gadazRvevis safuZvelze, salizingo, saerTaSoriso kavSirgabmulobis telesakomunikacio momsaxurebisaTvis da saerTaSoriso gadazidvebis satransporto momsaxurebisaTvis gadaxdili Tanxebi – 4 procentiT. aRniSnuli ganakveTiT ibegreba agreTve ,,navTobisa da gazis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT gansazRvruli navTobisa da gazis operaciebis ganxorcielebisas ararezidenti qvekontraqtorebis mier miRebuli Semosavali;
gadaxdili sxva Tanxebi, romlebic am kodeqsiT iTvleba saqarTveloSi arsebuli wyarodan miRebul Semosavlad – 10 procentiT;
xelfasis saxiT miRebuli Semosavali 12%-iani ganakveTiT.
gadasaxdelebi, romlebic gadaixdeba saqarTveloSi ararezidentis mudmivi dawesebulebis mier an misi saxeliT, iTvleba saqarTvelos sawarmos mier gadaxdilad.
sagadasaxado aRricxvis wesebi
gadasaxadis gadamxdeli valdebulia sworad da droulad aRricxos Semosavlebi da xarjebi dokumenturad dadasturebul monacemTa safuZvelze gaTvaliswinebuli meTodebis gamoyenebiT da miakuTvnos im saangariSo periods, romelSic moxda maTi miReba da gaweva imgvarad, rom cxadad aisaxos dasabegri Semosavali (mogeba). gadasaxadis gadamxdelis mier Semosavlebisa da xarjebis aRsaricxavad gamoiyeneba sakaso an daricxvis meTodi, imis mixedviT, Tu romel meTods iyenebs buRaltruli aRricxvisaTvis.
sagadasaxado wlad iTvleba kalendaruli weli. gadasaxadis gadamxdeli valdebulia srulad aRricxos mis saqmianobasTan dakavSirebuli yvela operacia, raTa garantirebuli iyos kontroli maT dawyebaze, mimdinareobasa da dasrulebaze. amasTan, aRricxvis pirvelad dokumentebSi srulad da garkveviT unda iyos asaxuli sameurneo operaciis Sinaarsi, sagani, Tanxa, sameurneo operaciaSi monawile mxareebis dasaxeleba. ekonomikuri saqmianobisaTvis qveynis SigniT saqonlis miwodebis SemTxvevaSi (garda specialuri dRg-s angariS-faqturebis mixedviT ganxorcielebuli miwodebisa, romlebic moicavs zednadebiT gaTvaliswinebul rekvizitebs) savaldebuloa sasaqonlo zednadebi gamoiweros saqarTvelos finansTa ministris mier dadgenili formiTa da wesiT (ix. finansTa ministris brZaneba # 86), romlis gareSe akrZalulia saqonlis transportireba, Senaxva da realizacia.
79
dasabegri Semosavali (mogeba) unda ganisazRvros imave meTodiT, romelsac gadasaxadis gadamxdeli iyenebs buRaltruli aRricxvisTvis. amasTan, Semosavlis (mogebis) koreqtireba xdeba mxolod sagadasaxado kodeqsis moTxovnebis Sesabamisad. Tu kodeqsiT gaTvaliswinebuli gamoqviTvebis mixedviT gadasaxadis gadamxdelis buRaltruli aRricxvis monacemebi da dadgenili zRvruli normebi gansxvavdeba erTmaneTisagan, maSin dasabegri obieqtis gansazRvris mizniT pirma unda uzrunvelyos gamoqviTvebis sagadasaxado aRricxva. gadasaxadis gadamxdelma aRricxva unda awarmoos sagadasaxado miznebisaTvis aRricxvis sakaso an daricxvis meTodiT, im pirobiT, rom igi erT meTods gamoiyenebs sagadasaxado wlis ganmavlobaSi.
Tu gadasaxadis gadamxdeli aRricxvas awarmoebs daricxvis meTodis gamoyenebiT, Semosavlebis miRebis momentad CaiTvleba saqonlis/momsaxurebis miwodebis momenti.
fizikur pirs ufleba aqvs awarmoos daricxvis meTodiT
aRricxva mxolod samewarmeo saqmianobiT miRebuli Semosavlis mixedviT.
gadasaxadis gadamxdelis mier aRricxvis meTodis nebismieri aspeqtis Secvlisas dasabegri Semosavlis (mogebis) koreqtireba unda moxdes aseTi Secvlis wels, imis gaTvaliswinebiT, rom dasabegri Semosavlis (mogebis) gansazRvrasTan dakavSirebuli arc erTi elementi ar iqneba gamotovebuli an orjer CarTuli. Tu gadasaxadis gadamxdeli arafuladi formiT iRebs Semosavlebs an eweva xarjebs, aseTi Semosavlebis miRebis an xarjebis gawevis momenti ganisazRvreba im wesiT, ra wesiTac ganisazRvreba fuladi formiT Semosavlebis miRebis an xarjebis gawevis momenti. gadasaxadis gadamxdelma, romelic iyenebs aRricxvis sakaso meTods, Semosavlebi unda aRricxos maTi miRebis an gamoyenebisa da gankargvis uflebis mopovebis momentis da xarjebis daqviTva moaxdinos ganaRdebis Semdeg (aRniSnuli ar exeba amortizacias daqvemdebarebul ZiriTad saSualebebs). naRdi fuliT angariSsworebisas Semosavlebis miRebis momentad iTvleba naRdi fulis miRebis momenti, xolo unaRdo wesiT angariSsworebisas – fuladi saxsrebis Caricxva bankSi gadasaxadis gadamxdelis saangariSsworebo angariSze an sxva angariSze, romlis gankargvis an romlidanac am saxsrebis miRebis ufleba aqvs. gadasaxadis gadamxdelis finansur valdebulebaTa gauqmebis an dafarvis SemTxvevaSi, kerZod, urTierTCaTvlis dros, Semosavlebis miRebis momentad iTvleba am valdebulebaTa gauqmebis an dafarvis momenti.
80
finansuri valdebulebebis uzrunvelyofis mizniT gadasaxadis gadamxdelis mier aRebul Tamasuqze (an sxva savalo valdebulebebze) Semosavlebis miRebis momentad iTvleba Tamasuqis (an sxva savalo valdebulebebis) sxva pirisaTvis miwodebis momenti, magram ara ugvianes gasanaRdeblad wardgenis uaxloesi SesaZlebeli momentisa. aRricxvis sakaso meTodis gamoyenebisas xarjebis gawevis momentad iTvleba gadasaxadis gadamxdelis mier xarjebis faqtobrivad gawevis momenti, garda gadasaxadis gadamxdelis winaSe finansur valdebulebaTa gauqmebis an dafarvis SemTxvevaSi, kerZod, urTierTCaTvlis dros, rodesac xarjebis gawevis momentad iTvleba am valdebulebaTa gauqmebis an dafarvis momenti.
naRdi fuliT angariSsworebisas gadasaxadis gadamxdelis mier xarjis gawevis momentad iTvleba naRdi fulis gadaxdis momenti, xolo unaRdo wesiT angariSsworebisas – bankis mier gadasaxadis gadamxdelis sabanko an sxva angariSidan Tanxebis Camoweris momenti.
savalo valdebulebis an qonebis ijariT gadacemasTan dakavSirebuli gadasaxdelebis mimarT, Tu savalo valdebuleba an ijaris xelSekrulebis vada moicavs ramdenime saangariSo periods, faqtobrivad gadaxdili procentis (ijaris) Tanxa, romelic gamoiqviTeba sagadasaxado wlis ganmavlobaSi, warmoadgens procentis (ijaris) im Tanxas, romelic gamoiangariSeba TiToeul saangariSo periodSi daricxuli an dasaricxi Tanxis mixedviT. gadasaxadis gadamxdelis mier aRricxvaSi daricxvis meTodis gamoyenebisas Semosavlebi da xarjebi aRiricxeba gadasaxadis gadamxdelis mier am Semosavlebis miRebis uflebis mopovebis da aseTi xarjebis aRiarebis momentis mixedviT, Semosavlebis faqtobrivad miRebisa da xarjebis gawevis momentis miuxedavad. gadasaxadis gadamxdelis mier Semosavlebis (maT Soris, sajarimo sanqciebis) miRebis ufleba mopovebulad iTvleba, Tu Sesabamisi Tanxa eqvemdebareba gadasaxadis gadamxdelisaTvis gadaxdas, an Tu man Seasrula garigebiT (xelSekrulebiT) gaTvaliswinebuli yvela valdebuleba. Tu gadasaxadis gadamxdeli eweva momsaxurebas, aRniSnuli ufleba iTvleba mopovebulad mis mier garigebiT (xelSekrulebiT) gaTvaliswinebuli momsaxurebis gawevis damTavrebis momentSi. Tu gadasaxadis gadamxdeli iRebs an ufleba aqvs miiRos Semosavali procentis saxiT an qonebis ijariT gadacemiT, Semosavlis miRebis ufleba mopovebulad iTvleba savalo valdebulebis an ijaris xelSekrulebis vadis gasvlis momentSi. Tu savalo valdebulebis an ijaris xelSekrulebis vada gadasaxadis gadaxdis TvalsazrisiT moicavs ramdenime saangariSo periods, maSin Semosavali saangariSo periodebs Soris nawildeba TiToeul saangariSo periodSi daricxuli an dasaricxi Tanxis mixedviT.
81
gadasaxadis gadamxdelis mier aRricxvaSi daricxvis meTodis gamoyenebisas garigebasTan (xelSekrulebasTan) dakavSirebuli xarjebis gawevis momentad iTvleba momenti, roca Sesrulebulia yvela Semdegi piroba:
SesaZlebelia gadasaxadis gadamxdelis mier finansuri valdebulebis aRebis calsaxad miCneva;
finansuri valdebulebis odenoba SeiZleba Sefasdes sakmarisi sizustiT; finansur valdebulebaSi igulisxmeba garigebis (xelSekrulebis) Sedegad aRebuli valdebuleba, romlis Sesrulebis ZaliTac garigebis (xelSekrulebis) meore monawilem unda miuTiTos valdebulebis Sesabamisi Semosavali fuladi an sxva formiT.
garigebis (xelSekrulebis) yvela monawilem faqtobrivad Seasrula Tavisi valdebuleba am garigebis (xelSekrulebis) mixedviT da saTanado anazRaureba eqvemdebareba aucilebel gadaxdas.
gamonaklisia is SemTxvevebi, rodesac savalo valdebulebis procentis an ijariT gacemuli qonebidan gadasaxdelis gadaxdisas xarjebis gawevis momentad iTvleba savalo valdebulebis an ijaris xelSekrulebis vadis gasvlis momenti. Tu savalo valdebulebis an ijaris xelSekrulebis vada gadasaxadis gadaxdis TvalsazrisiT moicavs ramdenime saangariSo periods, xarjebi saangariSo periodebs Soris nawildeba maTi daricxvebis Sesabamisad. Tanamflobelobis SemTxvevaSi dasabegri mogeba (Semosavali) miekuTvneba maT mflobelebs wilis Sesabamisad da CairTveba maT erTobliv SemosavalSi. Tu gadasaxadis gadamxdeli aRricxvas axdens daricxvis meTodiT, maSin gaTvaliswinebuli unda iqnes Semosavlebi da gamoqviTvebi grZelvadiani kontraqtebis mixedviT, sagadasaxado wlis ganmavlobaSi proporciulad, maTi faqtobrivi Sesrulebis Sesabamisad. grZelvadiani kontraqtis mixedviT Sesrulebis moculoba ganisazRvreba sagadasaxado wlis bolomde gaweuli xarjebis SepirispirebiT kontraqtiT gaTvaliswinebul erTobliv xarjebTan. grZelvadian kontraqtSi igulisxmeba kontraqti warmoebaze, dadgmaze, mSeneblobaze an Sesabamisi momsaxurebis gawevaze, romelic ar damTavrebula im sagadasaxado wels, romelSic daiwyo kontraqtiT (garda im kontraqtisa, romlis dasrulebac mosalodnelia kontraqtiT gaTvaliswinebuli momsaxurebis dawyebidan 6 Tvis ganmavlobaSi) gaTvaliswinebuli momsaxureba. gadasaxadis gadamxdeli valdebulia sasaqonlo-materialuri faseulobis SemadgenlobaSi Seitanos Tavis sakuTrebaSi arsebuli damuSavebuli an nawilobriv damuSavebuli saqoneli, misi adgilmdebareobis miuxedavad, kerZod, nedleuli an/da masalebi (garda
82
kapitalizebadi xarjebisa), romlebic SeZenilia Semdgomi realizaciisaTvis an saqonlis warmoebisaTvis/momsaxurebis gawevisaTvis.
dasabegri Semosavlis gansazRvrisas saangariSo periodis dasawyisisaTvis arsebuli sasaqonlo-materialuri faseulobis Rirebuleba akldeba, xolo saangariSo periodis bolosaTvis arsebuli sasaqonlo-materialuri faseulobis Rirebuleba emateba erTobliv Semosavals.
sasaqonlo-materialuri faseulobis aRricxvisas gadasaxadis gadamxdeli valdebulia warmoebuli an SeZenili saqonlis Rirebuleba aRricxvaSi asaxos am saqonlis warmoebaze gaweuli xarjebis (garda saamortizacio anaricxebisa) an SeZenis fasad. amasTan, gadasaxadis gadamxdelis mier saqonlis RirebulebaSi Seitaneba misi Senaxvisa da transportirebis xarjebi. sasaqonlo-materialuri faseulobis aRricxvisas gadasaxadis gadamxdels ufleba aqvs defeqturi an moZvelebuli da modidan gamosuli saqoneli, romlis realizaciac SeuZlebelia mis warmoebaze gaweul xarjebze an SeZenis fassze met fasad, Seafasos am saqonlis SesaZlo sarealizacio fasiT. Tu gadasaxadis gadamxdeli ar axdens Tavis sakuTrebaSi arsebuli saqonlis individualur aRricxvas, am saqonlis realizaciisas gadasaxadis gadamxdels ufleba aqvs sasaqonlo-materialuri faseulobis aRsaricxad gamoiyenos erT-erTi meTodi:
meTodi Fifo, romlis mixedviTac saangariSo periodSi pirvel rigSi realizebulad iTvleba is saqoneli, romelic saangariSo periodis dasawyisisaTvis mikuTvnebulia sasaqonlo-materialur faseulobas, xolo Semdeg realizebulad – is saqoneli, romelic warmoebulia (SeZenilia) saangariSo periodis manZilze (ganmavlobaSi) misi warmoebis (SeZenis) drois mixedviT;
meTodi Lifo, romlis mixedviTac saangariSo periodSi pirvel rigSi realizebulad iTvleba ukanasknelad warmoebuli (SeZenili) saqoneli;
saSualo Sewonili Sefasebis meTodi. adre gamoqviTuli xarjebis, zaralisa da uimedo valebis anazRaurebiT miRebuli Tanxa im wlis Semosavlad iTvleba, romelSic moxda misi anazRaureba.
Tu xdeba winaswar gamoqviTuli rezervebis Semcireba, Semcirebuli Tanxa Seitaneba erTobliv SemosavalSi.
aqtivebis miwodebisas miRebuli mogeba aris dadebiTi sxvaoba
maTi miwodebiT miRebul Semosavlebsa da am aqtivebis Rirebulebas Soris.
83
aqtivebis miwodebiT miRebuli zarali aris uaryofiTi sxvaoba maTi miwodebiT miRebul Semosavlebsa da am aqtivebis Rirebulebas Soris.
zemoT aRniSnuli ar gamoiyeneba im aqtivebis mimarT, romlebic eqvemdebareba jgufuri meTodiT amortizacias. aqtivebis usasyidlod an TviTRirebulebaze naklebi fasiT miwodebisas mimwodebeli piris mogeba ganisazRvreba, rogorc dadebiTi sxvaoba miwodebuli aqtivebis sabazro fassa da aqtivebis Rirebulebas Soris. aqtivebis RirebulebaSi Seitaneba maTi SeZenis, warmoebis, mSeneblobis, montaJisa da dadgmis xarjebi (danaxarjebi), agreTve sxva xarjebi (danaxarjebi), romlebic zrdis maT Rirebulebas, garda gadaxdili mosakreblisa an/da sabaJo gadasaxadisa.
aqtivebis mxolod nawilis miwodebis SemTxvevaSi aqtivebis Rirebuleba miwodebis momentSi nawildeba darCenil da miwodebul nawilebs Soris.
dasabegri Semosavlis gansazRvrisas aranairi mogeba an zarali mxedvelobaSi ar miiReba, Tu xdeba:
aqtivebis gadacema meuRleebs Soris (gadacemuli aqtivebis Rirebulebad iTvleba garigebis momentSi mocemuli aqtivis Rirebuleba gadamcemi mxarisaTvis);
aqtivebis gadacema yofil meuRleebs Soris ganqorwinebis dros;
aqtivebis aranebayoflobiTi ganadgureba an CamorTmeva, Tu xdeba misgan miRebuli Semosavlebis reinvestireba msgavsi xasiaTis aqtivSi ganadgurebis an CamorTmevis ganxorcielebis wlis momdevno 2 wlis dasrulebamde. aRniSnuli Sesacvleli aqtivebis Rirebuleba ganisazRvreba Semcvleli aqtivebis Rirebulebis gaTvaliswinebiT ganadgurebis an CamorTmevis momentisaTvis.
es moTxovnebi ar vrceldeba im aqtivebze, romlebic eqvemdebareba amortizacias jgufuri meTodiT, garda im SemTxvevebisa, rodesac erTdroulad xdeba jgufis yvela aqtivis gadacema. iuridiuli piris likvidacia niSnavs 50 procentis an meti wilis mflobeli partniori piris (pirTa) gasvlas am sawarmodan/organizaciidan, Tu Sedegad ar xdeba misi reorganizacia gadasaxadebisgan Tavis aridebis mizniT. Tu xdeba iuridiuli piris likvidacia da partnior iuridiul pirs gadaecema misi wilis proporciuli (Sesabamisi) aqtivi da amasTan, partniori iuridiuli piri likvidaciamde flobda 50 procents an mets am iuridiul pirSi, maSin:
aseTi gadacema ar iTvleba aqtivebis realizaciad (miwodebad) likvidirebuli iuridiuli piris mier;
84
partniorisaTvis misi wilis proporciiT (wilis Sesabamisi) gadacemuli aqtivis Rirebuleba igivea, rac am aqtivis Rirebuleba likvidirebuli iuridiuli pirisaTvis gadacemamde;
aqtivebis ganawileba ar warmoadgens dividends;
mogeba da zarali ar miiReba mxedvelobaSi likvidirebul iuridiul pirSi partnioris wilis gauqmebisas.
es pirobebi gamoiyeneba mxolod im SemTxvevaSi, Tu sagadasaxado organo daamtkicebs, rom likvidaciis mizani ar aris gadasaxadebis gadaxdisgan Tavis arideba da ar vrceldeba im aqtivebze, romelic eqvemdebareba amortizacias jgufuri meTodiT, garda im SemTxvevisa, roca erTdroulad xdeba amortizaciis erTi normis mixedviT dajgufebuli jgufis yvela aqtivis gadacema. amortizaciis erTi normis mixedviT dajgufebuli jgufebis yvela aqtivis gadacemis SemTxvevaSi maTi mimRebisaTvis aqtivebis Rirebulebad iTvleba gadacemis momentisaTvis jgufebis RirebulebiTi balansi, xolo Tu gadaecema amortizaciis erTze meti normis mixedviT dajgufebuli jgufebis yvela aqtivi, miRebuli RirebulebiTi balansi jgufebis aqtivebs Soris gadanawildeba gadacemis momentisaTvis maTi sabazro fasis proporciulad. piris (pirTa) mier iuridiuli pirisaTvis masSi 50 procenti an meti wilis (aqciebis) sanacvlod aqtivebis gadacema (davalianebiT an mis gareSe) ar warmoadgens aqtivebis miwodebas. am SemTxvevaSi mimRebi mxarisaTvis aqtivebis Rirebuleba igivea, rac mimwodebeli mxarisaTvis maTi Rirebuleba gadacemis momentisaTvis.
gacvlis Sedegad miRebuli partnioris wilis Rirebuleba tolia gadacemuli aqtivebis Rirebulebisa, gadacemuli (Sesabamisi) davalianebis gamoklebiT.
mocemuli moTxovnebi ar vrceldeba im aqtivebze, romlebic eqvemdebareba amortizacias jgufuri meTodiT, garda im SemTxvevisa, roca erTdroulad xdeba amortizaciis erTi normis mixedviT dajgufebuli jgufis yvela aqtivis gadacema. amortizaciis erTi normis mixedviT dajgufebuli jgufebis yvela aqtivis gadacemis SemTxvevaSi maTi mimRebi aqtivebis Rirebulebad iRebs gadacemis momentisaTvis jgufis RirebulebiT balanss, xolo Tu gadaecema amortizaciis erTze meti normis mixedviT dajgufebuli jgufebis yvela aqtivi, miRebuli RirebulebiTi balansi jgufebis aqtivebs Soris gadanawildeba gadacemis momentisaTvis maTi sabazro fasis proporciulad, da gadamcemi mxare sanacvlod miRebuli partnioris wilis (aqciebis) Rirebulebad iRebs jgufis (jgufebis) RirebulebiT balanss gadacemis momentisaTvis.
85
es pirobebi ar vrceldeba uflebrivi naklis mqone aqtivebis gadamcemze, Tu davalianeba aRemateba gadacemuli aqtivebis Rirebulebas. reorganizaciis mxare iuridiuli piris an iuridiul pirTa mflobelobaSi arsebuli qonebisa da wilis (aqciebis) Rirebuleba tolia am qonebisa da wilis (aqciebis) Rirebulebisa reorganizaciis ganxorcielebis win.
qonebis an wilis (aqciebis) gadacema reorganizaciis mxare iuridiul pirebs Soris, ar iTvleba qonebis realizaciad.
reorganizaciis mxare rezident iuridiul pirSi wilis (aqciebis) nebismieri gacvla wilze (aqciebze) sxva msgavs iuridiul pirSi, romelic agreTve warmoadgens mocemuli operaciis mxares, ar iTvleba wilis (aqciebis) realizaciad. gacvlili wilis (aqciebis) Rirebuleba, tolia wilis (aqciebis) Tavdapirveli Rirebulebisa. wilTa ganawileba im iuridiuli piris statusis mqone sawarmos an organizaciaSi, romelic reorganizaciis damtkicebuli operaciebis mxarea, rac warmoSobs msgavs uflebas sxva sawarmoSi/organizaciaSi, romelic aseve am operaciebis mxarea, ar warmoadgens dividends. aRniSnuli Tavdapirveli wilis (aqciebis) Rirebuleba eqvemdebareba gasanawilebel wilze (aqciebze) mikuTvnebas im koeficientis gamoyenebiT, romelic ganisazRvreba, rogorc Tanafardoba gasanawilebeli wilis (aqciebis) Rirebulebasa da Tavdapirveli wilis Rirebulebas Soris ganawilebis Semdeg. Tu sagadasaxado organo daamtkicebs, rom Serwymis, SeZenis, mierTebis an gayofis operaciebis mizani ar aris gadasaxadebis gadaxdisagan Tavis arideba, reorganizacia moicavs:
ori an meti iuridiuli piris Serwymas;
xmis uflebis mqone 50 procentis an meti wilisa da rezidenti iuridiuli piris partnioris wilis saerTo moculobis Rirebulebis 50 procentis an metis SeZenas an mierTebas mxolod SeZenis an mierTebis operaciaSi partnior mxareTa msgavsi uflebebiT, wilis (aqciebis) sanacvlod;
rezidenti iuridiuli piris aqtivebis 50 procentis da metis SeZenas sxva rezidenti iuridiuli piris mier xmis uflebis mqone wilis (aqciebis) sanacvlod, dividendebTan mimarTebiT privilegirebuli uflebis gareSe;
rezidenti iuridiuli piris gayofas or an met rezident iuridiul pirad.
reorganizaciis mxared miiCneva rezidenti iuridiuli piri,
romelic pirdapir aris CarTuli reorganizaciaSi, da rezidenti iuridiuli piri, romelic uSualod flobs an ekuTvnis reorganizaciaSi pirdapir CarTul rezident iuridiul pirs.
86
iuridiul pirze sakuTrebis ufleba niSnavs am iuridiuli piris statusis mqone sawarmoSi/organizaciaSi xmis uflebis mqone wilis (aqciebis) 50 procentis an metis da yvela sxva wilis (aqciebis) Rirebulebis 50 procentis an metis flobas.
aRniSnuli moTxovnebi ar vrceldeba im aqtivebze, romlebic eqvemdebareba amortizacias jgufuri meTodiT, garda im SemTxvevisa, roca erTdroulad xdeba amortizaciis erTi normis mixedviT dajgufebuli jgufis yvela aqtivis gadacema. aRniSnuli amortizaciis erTi normis mixedviT dajgufebuli jgufebis yvela aqtivis SemTxvevaSi maTi mimRebi aqtivebis Rirebulebad Tvlis gadacemis momentisaTvis jgufis RirebulebiT balanss, xolo Tu gadaecema amortizaciis erTze meti normis mixedviT dajgufebuli jgufebis yvela aqtivi, miRebuli RirebulebiTi balansi jgufebis aqtivebs Soris gadanawildeba gadacemis momentisaTvis maTi sabazro fasis proporciulad da gadamcemi mxare sanacvlod miRebuli partnioris (aqcioneris, komplementaris, komanditis da sxva aseTi tipis piris) wilis (aqciebis) Rirebulebad Tvlis jgufebis RirebulebiT balanss gadacemis momentisaTvis.
Tu wina sagadasaxado welTan SedarebiT iuridiul pirSi icvlebian 50 procenti an meti xmis uflebiani wilis (aqciebis) mqone partniorebi, uqmdeba zaralis, gamoqviTvisa da kreditebis Semdgom periodSi gadatanis SesaZlebloba im sagadasaxado wlis dasawyisidan, romelSic moxda es cvlileba, garda im SemTxvevisa, roca cvlilebis momdevno 3 wlis ganmavlobaSi iuridiuli piri agrZelebs imave ekonomikur saqmianobas.
gadasaxadebis administrirebis wesebi
saSemosavlo gadasaxadisa (ix. finansTa ministris brZaneba # 249) da mogebis gadasaxadis (ix. finansTa ministris brZaneba # 247) Sesaxeb deklaracias sagadasaxado organos sagadasaxado aRricxvis adgilis mixedviT saangariSo wlis momdevno wlis 1 aprilamde warudgenen:
rezidenti fizikuri pirebi, romelTa Semosavlebic ar ibegreba saqarTveloSi arsebul gadaxdis wyarosTan;
rezidenti fizikuri pirebi, romelTac fuladi saxsrebi aqvT angariSze ucxoeTSi;
saqarTvelos sawarmoebi;
ararezidenti fizikuri pirebi da ucxouri sawarmoebi, romlebic Semosavlebs iReben saqarTveloSi arsebuli wyarodan da romlebic ar ibegrebian gadasaxadis wyarosTan;
rezidenti fizikuri pirebi, romelTa mier kalendaruli wlis ganmavlobaSi miRebuli erToblivi Semosavali aRemateba 35 000 lars.
is fizikuri pirebi vinc ganTavisuflebulni arian gadasaxadebis gadaxdisgan valdebulni arian awarmoon Semosavlebisa da xarjebis
87
gamartivebuli aRricxva da sagadasaxado aRricxvis adgilis mixedviT sagadasaxado organos yovelkvartalurad, kvartlis momdevno Tvis 15 ricxvisaTvis warudginon deklaracia saqarTvelos finansTa ministris mier dadgenili formiT. amasTan, tansacmlis da aqsesuarebis mwarmoebel fizikur pirebs gansazRvruli gaangariSebis wardgena sagadasaxado organoSi ar evalebaT.
gadasaxadis gadamxdeli, saqarTveloSi ekonomikuri saqmianobis Sewyvetisas, sagadasaxado organos 30 dRis vadaSi warudgens deklaracias erToblivi Semosavlebisa da gamoqviTvebis Sesaxeb.
iuridiuli piris likvidaciis Sesaxeb salikvidacio komisia an gadasaxadis gadamxdeli dauyovnebliv werilobiT acnobebs sagadasaxado organos. iuridiuli piris likvidaciis Taobaze gadawyvetilebis miRebidan 15 dRis vadaSi salikvidacio komisia valdebulia warudginos deklaracia sagadasaxado organos.
fizikur pirs, romelic ar aris valdebuli waradginos deklaracia, SeuZlia waradginos igi gadasaxadis gadaangariSebisa da anazRaurebis moTxovniT.
im ararezidents (sawarmo, iuridiuli piri an/da mewarme fizikuri piri), romelic iRebs Semosavals riskis dazRvevisa da gadazRvevis safuZvelze, salizingo, saerTaSoriso kavSirgabmulobis telesakomunikacio momsaxurebisaTvis da saerTaSoriso gadazidvebis satransporto momsaxurebisaTvis, agreTve gadaxdili sxva Tanxebi, romlebic sagadasaxado kodeqsiT iTvleba saqarTveloSi arsebuli wyarodan miRebul Semosavlad da ibegreba gadaxdis wyarosTan, ufleba aqvs deklaracia waradginos dakavebuli gadasaxadis dabrunebis moTxovniT. deklaracia wardgenili unda iqnes saangariSo wlis momdevno wlis 1 aprilamde.
aseTi gadasaxadis gadamxdeli ibegreba imave wesiT, rogoriTac daibegreboda es Semosavali, igi dakavSirebuli rom yofiliyo gadasaxadis gadamxdelis saqarTveloSi arsebul mudmiv dawesebulebasTan. aseT SemosavalTan dakavSirebuli gadasaxadis gadamxdelis xarjebi gamoiqviTeba mudmivi dawesebulebisaTvis dadgenili wesiT, magram gadasaxadi ar unda aRematebodes saamortizacio gamosaqviT Tanxas.
piri yovelTviurad, saangariSo Tvis momdevno Tvis 15 ricxvamde, saqarTvelos finansTa ministris mier dadgenili wesiTa da formiT waradgens gaangariSebebs saangariSo Tvis mixedviT gacemuli Sromis anazRaurebis Tanxebisa da dakavebuli gadasaxadis Sesaxeb (ix. finansTa ministris brZaneba # 898).
fizikuri piris mier 2 wlamde sakuTrebaSi arsebuli materialuri aqtivis realizaciisas (garda samewarmeo saqmianobis farglebSi aqtivebis an/da fasiani qaRaldebis realizaciisa), agreTve sagadasaxado wlis ganmavlobaSi 1000 laris da meti Rirebulebis qonebis saCuqrad
88
miRebisas (garda I da II rigis memkvidreebis mier maTTvis qonebis Cuqebisa da am muxlis me-10 nawilSi aRniSnuli SemTxvevisa) saSemosavlo gadasaxadi gadaxdas eqvemdebareba aqtivis gadacemidan ara ugvianes me-3 dRisa, ris Sesaxebac aRniSnuli fizikuri piri sagadasaxado organos warudgens deklaracias (ix. finansTa ministris brZaneba # 900).
fizikuri piris sakuTrebaSi arsebuli da ekonomikuri saqmianobisTvis gamoyenebuli materialuri aqtivis realizacias (garda fasiani qaRaldebis realizaciisa), agreTve qonebis saCuqrad miRebisas (garda I da II rigis memkvidreebis mier maTTvis qonebis Cuqebisa da am muxlis me-11 nawilSi aRniSnuli SemTxvevisa), maregistrirebeli piri momavali mesakuTris sakuTrebis uflebis registracias axdens mxolod sagadasaxado organos mier materialuri aqtivis realizatori fizikur pirisTvis an qonebis saCuqrad mimRebi fizikuri pirisTvis micemuli cnobis safuZvelze, romliTac dasturdeba sagadasaxado valdebulebis Sesruleba an misgan ganTavisufleba.
am SemTxvevaSi, maregistrirebeli piri momavali mesakuTris sakuTrebis uflebis registracias axdens mxolod sagadasaxado organos mier Semosavlis mimRebi fizikuri pirisTvis micemuli cnobis safuZvelze, romliTac dasturdeba sagadasaxado valdebulebis warmoSoba an misgan ganTavisufleba.
sagadasaxado wlis ganmavlobaSi III da IV rigis memkvidreebis mier 150 000 laris da meti Rirebulebis qonebis CuqebiT an/da memkvidreobiT miRebis SemTxvevaSi saSemosavlo gadasaxadi gadaxdas eqvemdebareba qonebis (Semosavlis) miRebidan ara ugvianes 2 kalendaruli wlis ganmavlobaSi yoveli 5 Tvis Semdgomi Tvis 15 ricxvisaTvis Tanabar nawilebad, ris Sesaxebac aRniSnuli fizikuri piri sagadasaxado organos warudgens deklaracias.
saqarTveloSi arsebuli diplomatiuri statusis mqone saerTaSoriso organizaciebis mier saqarTvelos moqalaqeebze gadaxdili anazRaurebis dabegvris wesi ganisazRvreba saqarTvelos mTavrobis mier.
gadaxdis wyarosTan gadasaxadis dakaveba evaleba sagadasaxado agents, romelic aris iuridiuli piri, sawarmo/organizacia an mewarme fizikuri piri, kerZod:
piri, romelic sazRaurs uxdis daqiravebuls;
piri, romelic pirs uxdis pensias, garda im pensiebisa, romlebic gaicema saxelmwifo socialuri uzrunvelyofis sistemaSi;
piri, romelic ixdis dividendebs da procentebs rogorc ararezidenti;
sawarmo/organizacia an mewarme fizikur piri, romelic gaweuli momsaxurebis Rirebulebas unazRaurebs fizikur pirs, romelsac ar gaaCnia gadasaxadis gadamxdelis saidentifikacio nomeri am kodeqsiT dadgenili wesiT;
89
piri, romelic dakavebulia saTamaSo biznesiT da fizikur pirs uxdis mogebebs;
piri, romelic pirs uxdis stipendias, garda saxelmwifo stipendiisa.
pasuxismgebloba gadasaxadebis dakavebisa da maTi biujetSi gadaricxvisaTvis ekisreba Semosavlis gadamxdel pirs. gadasaxadis Tanxis daukaveblobis SemTxvevaSi Semosavlis gadamxdeli piri valdebulia biujetSi Seitanos daukavebeli gadasaxadis Tanxa faqtobrivad gadaxdili anazRaurebis Sesabamisad da masTan dakavSirebuli sanqciebi. Semosavlis gadamxdelis saxeliT gadasaxadisa da sanqciebis Tanxa SeiZleba gadaixados Semosavlis mimRebma.
piri, romelic axdens gadaxdis wyarosTan gadasaxadis dakavebas, valdebulia:
biujetSi gadaricxos gadasaxadi pirebisaTvis Tanxis gadaxdisTanave;
xelfasis gadaxdisas Semosavlis mimReb fizikur pirs misi moTxovnisamebr misces cnoba am piris gvarisa da saxelis, Semosavlis Tanxisa da saxeobis, agreTve dakavebuli gadasaxadis (Tu gadasaxadi dakavebuli iyo) Tanxis miTiTebiT;
sagadasaxado wlis damTavrebidan 30 dRis vadaSi sagadasaxado organos warudginos, agreTve am muxlis pirveli nawilis Tanaxmad Semosavlis mimReb pirs, misi moTxovnisamebr gaugzavnos cnoba am piris saregistracio nomris, misi dasaxelebis an gvarisa da saxelis, sacxovrebeli adgilis misamarTis, saangariSo wlisaTvis Semosavlis saerTo Tanxisa da dakavebuli gadasaxadis saerTo Tanxis miTiTebiT.
sawarmos/organizaciis an mewarme fizikur piris mier daqiravebuli piri, da aseve iseTi piri, romlebic saTamaSo biznesiT iReben mogebas valdebulia yovelTviurad, saangariSos momdevno Tvis 15 ricxvisaTvis sagadasaxado organos warudginos informacia gadaxdili Tanxebis Sesaxeb, saqarTvelos finansTa ministris mier dadgenili wesiT.
sagadasaxado agentis mier dakavebuli saSemosavlo gadasaxadi gadaixdeba daqiravebulis faqtobrivi saqmianobis Sesabamis adgilobriv biujetSi, xolo saqarTvelos farglebs gareT muSaobis SemTxvevaSi – sagadasaxado agentis sagadasaxado aRricxvis mixedviT.
sawarmoebi/organizaciebi an mewarme fizikuri pirebi, romlebic axorcieleben ekonomikur saqmianobas, valdebulni arian mimdinare gadasaxdelebis Tanxebi biujetSi Seitanon gasuli sagadasaxado wlis wliuri gadasaxadis mixedviT, Semdegi odenobiT:
ara ugvianes 15 maisisa – 25%;
ara ugvianes 15 ivlisisa – 25%;
ara ugvianes 15 seqtemberisa – 25%;
ara ugvianes 15 dekemberisa – 25%.
90
gadasaxadis gadamxdeli, romelsac gasuli sagadasaxado wlis ganmavlobaSi ar gaaCnda dasabegri Semosavali (mogeba), mimdinare gadasaxadebs ar ixdis.
Tu gadasaxadis gadamxdelis mimdinare sagadasaxado wlis mosalodneli dasabegri Semosavali (mogeba) aranakleb 50%-iT mcirdeba gasuli sagadasaxado wlis SemosavalTan SedarebiT, mas ufleba aqvs Seamciros an saerTod ar gadaixados mimdinare gadasaxdelebis Tanxebi. amasTan, im SemTxvevaSi, Tu warmodgenili faqtobrivi wliuri Sedegebis mixedviT ar dasturdeba mosalodneli Semosavlis aranakleb 50 procentiT Semcireba da gadasaxadis gadamxdels saangariSo wlis ganmavlobaSi sruli odenobiT ar gadauxdia mimdinare gadasaxdelebi, maSin man unda gadaixados sauravi am kodeqsis Sesabamisad, mimdinare gadasaxdelebis gadaxdis vadebis dadgenili TariRebidan sagadasaxado deklaraciis wardgenis TariRamde arsebul drois monakveTSi.
mimdinare gadasaxdelTa biujetSi Caricxuli Tanxebi gadasaxadis gadamxdels CaeTvleba sagadasaxado wlis mixedviT daricxul gadasaxadSi.
damatebuli Rirebulebis gadasaxadi
damatebuli Rirebulebis gadasaxadis (dRg) gadamxdelad iTvleba piri, romelic registrirebulia an valdebulia gatardes registraciaSi dRg-is gadamxdelad. dRg-s gadamxdelad registraciis wess gansazRvravs saqarTvelos finansTa ministri (ix. finansTa ministris brZaneba # 25).
dRg-s miznebisTvis saqonels ar ganekuTvneba fuli da miwa.
momsaxurebis gawevas ar miekuTvneba iseTi momsaxureba, romelic dRg-s miznebisTvis gulisxmobs fulze an miwaze sakuTrebis uflebis gadacemas an daqiravebiT muSaobas.
piri, romelic ar aris dRg-is gadamxdeli, magram axorcielebs
saqonlis dasabegr imports saqarTveloSi, dRg-is gadamxdelad iTvleba mxolod am importze.
ararezidenti, romelic eweva momsaxurebas saqarTveloSi dRg-is gadamxdelad registraciisa da mudmivi dawesebulebis gareSe, dRg-is gadamxdelad iTvleba am momsaxurebaze da eqvemdebareba ukudabegvras. (ix. gv. 102) (ix. sagadasaxado kodeqsi muxli 241).
dRg-is ganakveTi Seadgens dasabegri brunvis an dasabegri importis 18 procents.
dRg-s saangariSo periodad iTvleba kalendaruli Tve.
91
savaldebulo registracia dRg-s gadamxdelad
piri valdebulia gatardes dRg-is gadamxdelad registraciaSi, Tu:
eweva ekonomikur saqmianobas da nebismieri uwyveti 12 kalendaruli Tvis ganmavlobaSi mis mier ganxorcielebuli dRg-iT dasabegri operaciebis saerTo Tanxa aRemateba 100 000 lars; man am momentis dadgomidan ara ugvianes 2 samuSao dRisa sagadasaxado organoSi unda waradginos gancxadeba dRg-s gadamxdelad registraciisaTvis;
ekonomikuri saqmianobis farglebSi axorcielebs aqcizuri saqonlis warmoebas an/da imports, igi unda gatardes registraciaSi aqcizuri saqonlis miwodebamde.
dRg-s gadamxdelad ararezidentis savaldebulo registraciis
mizniT, misi dasabegri operaciebis saerTo Tanxis gansazRvrisas, mxedvelobaSi miiReba mxolod saqarTveloSi mudmivi dawesebulebis meSveobiT ganxorcielebuli saqonlis miwodeba da momsaxurebis gaweva.
piri, romlis dRg-Ti dasabegri operaciebis saerTo Tanxa gadaaWarbebs 100 000 lars da valdebulia gatardes registraciaSi, igi dRg-s gadamxdelad iTvleba registraciisaTvis sagadasaxado organoSi gancxadebis wardgenis valdebulebis momdevno dRidan.
Tu sagadasaxado organo gamoavlens dRg-s gadamxdelad savaldebulo wesiT araregistrirebul pirs, sakuTari iniciativiT axdens am piris registracias.
sawarmos reorganizaciisas, Tu piri an reorganizaciis erTi mxare mainc warmoadgens dRg-s gadamxdels, reorganizaciis Sedegad Seqmnili piri valdebulia waradginos gancxadeba registraciisaTvis dasabegri operaciebis ganxorcielebamde, magram reorganizaciis dasrulebidan ara ugvianes 10 dRisa. iuridiuli piris dafuZnebisas, Tu sawesdebo (saemisio) kapitalSi dRg-s gadamxdelis mier Sesatani (aqciebis fasis gadaxda) ganxorcielebulia saqonlis formiT, axalSeqmnili iuridiuli piri valdebulia waradginos gancxadeba dRg-s gadamxdelad registraciisaTvis dasabegri operaciebis ganxorcielebamde, magram Seqmnidan ara ugvianes 10 dRisa.
nebayoflobiTi registracia dRg-s gadamxdelad
pirs, romelic ar aris valdebuli gatardes registraciaSi dRg-s gadamxdelad, SeuZlia nebayoflobiT mimarTos sagadasaxado organos registraciis moTxovniT da gadasaxadis gadamxdelad iTvleba sagadasaxado sertifikatis gacemis Tvis momdevno Tvis pirveli ricxvidan.
92
sagadasaxado organo valdebulia piri gaataros dRg-is gadamxdelTa reestrSi da misces mas saqarTvelos finansTa ministris mier dadgenili formis saregistracio sertifikati gancxadebis wardgenidan ara ugvianes momdevno dRisa.
dRg-s gadamxdelad registrirebuli piri valdebulia gamoiyenos gadasaxadis gadamxdelis saidentifikacio nomeri da sertifikatis nomeri yvela angariS-faqturaSi da sagadasaxado organosTvis wardgenil yvela deklaraciasa da oficialur SetyobinebaSi.
dRg-s gadamxdelad registracia uqmdeba:
dRg-is gadamxdelis, maT Soris, saqarTveloSi ararezidentis mudmivi dawesebulebis likvidaciis an gardacvalebisas;
Sesabamis sagadasaxado organosTvis gadasaxadis gadamxdelis mimarTvis safuZvelze dRg-s gadamxdelad registraciis gauqmebis moTxovniT ukanaskneli registraciis TariRidan 2 wlis gasvlis Semdeg, Tu mis mier bolo 12 kalendaruli Tvis ganmavlobaSi ganxorcielebuli dasabegri operaciebis saerTo Tanxa dRg-s gareSe ar aRemateba 100 000 lars.
registraciis gauqmeba ZalaSi Sedis moTxovniT mimarTvis an/da
dRg-s gadamxdelad registraciis gauqmebis valdebulebis warmoSobis Tvis momdevno Tvis pirveli ricxvidan.
dRg-iT dabegvris obieqtia dasabegri operacia da dasabegri importi. dRg-iT dasabegri operaciebia:
saqarTvelos teritoriaze ganxorcielebuli saqonlis/momsaxurebis miwodeba, maT Soris, usasyidlod (garda kodeqsiT gaTavisuflebuli miwodebisa) (ix. sagadasaxado kodeqsi, muxli 239 da 240);
dRg-Ti SeZenili saqonlis/momsaxurebis gamoyeneba araekonomikuri saqmianobisTvis, Tu am saqonelze/momsaxurebaze gadamxdelma miiRo dRg-s CaTvla;
gadamxdelis mier saqonlis/momsaxurebis miwodeba Tavisi TanamSromlebisTvis kompensaciiT an mis gareSe;
dRg-s gadamxdelad registraciis gauqmebis SemTxvevaSi saqonlis naSTi, romelzedac gadamxdels miRebuli an misaRebi aqvs CaTvla (naSTi ganixileba rogorc dRg-s dasabegri miwodeba);
saqonlis eqsporti. dasabegr operaciad ar iTvleba:
aqtivebis miwodeba sawarmos reorganizaciis SemTxvevaSi;
aqtivebis miwodeba Sesatanis saxiT sxva sawarmos sawesdebo da saemisio kapitalSi.
sabrunavi (mravaljeradi gamoyenebisaTvis gamiznuli)
dasabrunebeli taris Rirebuleba ar Seitaneba gadasaxadiT dasabegr TanxaSi, garda sacalo vaWrobisa, sadac dasabegri
93
brunva mcirdeba im TanxiT, romelsac gamyidveli uxdis momxmarebels taris dabrunebis dros. Tu aRniSnuli tara saqonlis miwodebidan 90 dRis ganmavlobaSi ar dabrunda, igi CaiTvleba realizebulad da daibegreba dadgenili wesiT.
dRg-s gadamxdelis mier sawarmos yvela aqtivis an am sawarmos damoukideblad moqmedi qvedanayofis miwodeba erTi operaciis farglebSi dRg-s meore gadamxdelisaTvis ar iTvleba dRg-Ti dasabegr operaciad. garda im SemTxvevebisa, Tu mimwodebeli da mimRebi mxareebi miwodebidan 15 dRis ganmavlobaSi werilobiT ar atyobineben sagadasaxado organos aseTi miwodebis Sesaxeb. dasabegri operaciis Tanxa ganisazRvreba dRg-is gadamxdelis mier miRebuli an misaRebi kompensaciis Tanxis mixedviT (gadasaxadebis, mosakreblebisa da sxva gadasaxdelebis CaTvliT) dRg-is gareSe. dasabegri operaciis Tanxa ganisazRvreba saqonlis/momsaxurebis sabazro fasiT (gadasaxadebis, mosakreblebisa da sxva gadasaxdelebis CaTvliT) dRg-is gareSe:
Tu dRg-is gadamxdeli dasabegri operaciis sanacvlod iRebs an ufleba aqvs miiRos saqoneli/momsaxureba;
Tu saqoneli/momsaxureba gamoiyeneba araekonomikuri saqmianobisaTvis, romelzedac pirs miRebuli aqvs CaTvla, an gadasaxadis gadamxdeli saqonels/momsaxurebas miawodebs Tavis TanamSromlebs;
Tu sagadasaxado organos ufrosi/misi moadgile gamoitans gadawyvetilebas sabazro fasis gamoyenebis Sesaxeb (ix. sagadasaxado kodeqsi, muxli 22, punqti 10);
saqonlis/momsaxurebis kompensaciis gareSe miwodebis SemTxvevaSi. saerTaSoriso kavSirgabmulobis momsaxurebis gawevisas dasabegri operaciis Tanxa ganisazRvreba, rogorc sxvaoba kavSirgabmulobis organizaciebis mier momsaxurebis gawevidan miRebul an misaReb kompensaciis Tanxasa (dRg-is gareSe) da am momsaxurebisaTvis ucxouri organizaciebisaTvis gadaricxul an gadasaricx Tanxebs Soris.
dRg-is gadamxdelad registraciis gauqmebis SemTxvevaSi dasabegri operaciis Tanxa ganisazRvreba registraciis gauqmebis momentSi arsebuli im saqonlis sabalanso naSTiT, romelzedac gadamxdels dRg aqvs CaTvlili an CasaTvleli.
dasabegri operaciis Tanxis koreqtireba xdeba im SemTxvevaSi, Tu:
gauqmebulia dasabegri operacia;
Secvlilia dasabegri operaciis saxe;
fasebis Semcirebis an sxva mizeziT Secvlilia operaciaze adre SeTanxmebuli kompensaciis Tanxa;
saqoneli/momsaxureba srulad an nawilobriv ubrundeba dRg-is gadamxdels.
94
zemoT CamoTvlili erT-erTi pirobis dadgomisas dasabegri operaciis Tanxa koreqtirdeba, Tu gadamxdelis mier:
sagadasaxado inspeqciaSi wardgenilia dRg-s angariS-faqtura, romelSic dRg-s Tanxa aRniSnulia arasworad;
dRg-s deklaraciaSi arasworad aris aRniSnuli dRg-s Tanxa.
dasabegri operaciis koreqtireba xdeba im SemTxvevaSic, Tu miwodebul saqonelze/momsaxurebaze gamyidvelma gamowera da dadgenili wesiT myidvels Caabara koreqtirebis sagadasaxado angariS-faqtura.
koreqtirebis sagadasaxado angariS-faqtura aris saqarTvelos finansTa ministris mier dadgenili formis dokumenti, romliTac dasturdeba dasabegri operaciis koreqtireba (ix. finansTa ministris brZaneba # 84). dasabegri operaciis koreqtirebis SemTxvevaSi, roca gadasaxdeli dRg-s Tanxa aRemateba gadasaxadis gadamxdelis mier faqtobrivad naCveneb Tanxas, nameti Tanxa ganixileba rogorc im saangariSo periodSi gadasaxdeli dRg, romel periodSic moxda koreqtireba da es Tanxa emateba saangariSo periodSi dasabegri brunvidan biujetSi Sesatan dRg-s Tanxas (magaliTi: Sps `milers~ agvistoSi gadasaxdeli aqvs dRg-s Tanxa 15 000 laris odenobiT. amave TveSi moxda TebervalSi ganxorcielebuli operaciis koreqtireba (koreqtirebamde am operaciaze kompanias ukve srulad gadaxdili hqonda dRg-s Tanxa), ris safuZvelzec am operaciaze gadasaxdeli dRg-s Tanxa gazrda 10 000 lariT. es Tanxa daemateba mimdinare gadasaxdel dRg-s agvistoSi da “milers” sul dasafari eqneba dRg 25 000 laris odenobiT) dasabegri Tanxis koreqtirebis SemTxvevaSi, roca angariS-faqturaSi an deklaraciaSi naCvenebi Tanxa aRemateba gadasaxdel dRg-s, nameti TanxiT mcirdeba im saangariSo periodSi gadasaxdeli dRg, romel periodSic moxda koreqtireba da es Tanxa akldeba saangariSo periodSi dasabegri brunvidan biujetSi Sesatan dRg-s Tanxas. dasabegri importis Tanxa tolia saqarTvelos sabaJo kanonmdeblobiT gansazRvruli saqonlis sabaJo Rirebulebisa da saqarTveloSi saqonlis importisas gadasaxdeli gadasaxadebisa da mosakreblebis Tanxebis jamisa, saqarTveloSi gadasaxdeli dRg-s CauTvlelad.
momsaxurebis Rirebuleba, romelic damxmare xasiaTisaa saqonlis importis mimarT, Seitaneba dasabegri importis TanxaSi dRg-is gareSe.
95
gadasaxadisgan gaTavisufleba
dRg-sgan gaTavisuflebulia saqonlis/momsaxurebis miwodebis an/da importis Semdegi saxeebi:
finansuri momsaxurebis gaweva;
erovnuli da ucxouri valutis (garda numizmatikuri miznebiT gamosayeneblad gaTvaliswinebulis) da fasiani qaRaldebis miwodeba an/da importi;
saqarTvelos erovnuli bankisaTvis gadasacemi oqros importi;
saqarTvelos finansTa saministros aqcizuri markebis miwodeba an/da importi;
ganZeulobis, CamorTmeuli an/da upatrono saqonlis, agreTve saxelmwifosaTvis memkvidreobiT miRebuli saqonlis miwodeba an/da importi, romelTa realizaciiT miRebuli Semosavlebi Seitaneba biujetSi;
saxelmwifo qonebis miwodeba privatizaciis programis mixedviT;
stiqiuri ubedurebis, avariisa da katastrofis likvidaciis, humanitaruli daxmarebis mizniT saqarTvelos saxelmwifo an/da sazogadoebrivi organizaciebisaTvis gadacemuli saqonlis an/da grantebis Sesaxeb xelSekrulebebiT gaTvaliswinebuli saqonlis importi grantis gamcemi an mimRebi piris mier; momsaxurebis gaweva xelSekrulebis safuZvelze, romelTac zemoaRniSnuli miznebisaTvis afinansebs ucxouri organizacia da romelTa erT-erT monawile mxares warmoadgens saqarTvelos aRmasrulebeli xelisuflebis Sesabamisi organo. am qvepunqtis miznisaTvis xelSekrulebiT momsaxurebis gawevis wess gansazRvravs saqarTvelos mTavroba;
fizikur pirTa mier saqonlis importi im limitze naklebi odenobiT, romelic dadgenilia sabaJo gadasaxadisgan gaTavisuflebisTvis;
„navTobisa da gazis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT gaTvaliswinebuli navTobisa da gazis operaciebis sawarmoeblad gankuTvnili mowyobiloba-danadgarebis, satransporto saSualebebis, saTadarigo nawilebisa da masalebis importi, agreTve zemoaRniSnuli kanoniT gansazRvruli xelSekrulebebis an/da navTobisa da gazis operaciebis sawarmoeblad gacemuli licenziebis Sesabamisad investorebisa da saoperacio kompaniebisaTvis navTobisa da gazis operaciebis gansaxorcieleblad saqonlis/momsaxurebis miwodeba;
saqarTvelos sapatriarqos mier jvris, sanTlis, xatis, wignis, kalendrisa da sxva saRvTismsaxuro sagnebis miwodeba, romlebic gamoiyeneba mxolod religiuri mizniT; saqarTvelos sapatriarqos dakveTiT taZrebisa da eklesiebis mSenebloba, restavracia da moxatva, agreTve msoflio memkvidreobis saganZuris nusxaSi Setanili saqarTvelos istoriisa da kulturis Zeglebis dacvisa da aRdgenis saxelmwifo programebiT gaTvaliswinebuli sarekonstruqcio, sarestavracio da sakonservacio samuSaoebi da arqeologiuri gaTxrebi;
96
saqonlis tranziti, reimporti da droebiT Semotana. saqarTvelos sabaJo teritoriaze saqonlis droebiT Semotanisas (garda sagadasaxado kodeqsis 230-e muxlis pirveli nawilis „S“ qvepunqtiT gansazRvruli saqonlis, gemebis, sahaero safreni saSualebebis droebiT Semotanisa, saqarTvelos sabaJo kodeqsis 42-e muxlis me-4 nawilis moTxovnebis Sesabamisad gansazRvruli saqonlis droebiT Semotanisa da saqarTvelos saerTaSoriso xelSekrulebebiT gaTvaliswinebuli valdebulebebis (baqo-Tbilisi-jeihanis da baqo-Tbilisi-erzrumis milsadenebis mSenebloba) Sesrulebis uzrunvelsayofad saqarTveloSi saqonlis droebiT Semotanisa), agreTve saqarTvelos sabaJo kodeqsis 42-e muxlis me-4 nawilis moTxovnebis Sesabamisad gansazRvruli im saqonlis droebiT Semotanisas, romelsac gaugrZelda saqarTvelos sabaJo teritoriaze droebiT yofnis vada, gadaixdevineba dRg an sabaJo organos mier daitoveba sabanko garantia, xolo saqarTvelodan aRniSnuli saqonlis gatanisas gadasaxadis gadamxdels ubrundeba dRg-is gadaxdili Tanxa an uqmdeba sabanko garantia faqtobrivad gatanili saqonlis Rirebulebis mixedviT;
reeqsportisaTvis gankuTvnili saqonlis importi. saqarTvelos sabaJo teritoriaze Semotanisas reeqsportisaTvis gankuTvnil saqonelze gadaixdevineba dRg an sabaJo organos mier daitoveba sabanko garantia an Sesabamisi Rirebulebis Semotanili saqoneli garantiis saxiT, xolo saqarTvelodan aRniSnuli saqonlis gatanisas uqmdeba sabanko garantia, gadasaxadis gadamxdels sabaJo organos mier ubrundeba dRg-is gadaxdili Tanxa an garantiis saxiT datovebuli saqoneli faqtobrivad gatanili saqonlis Rirebulebis mixedviT;
saeqsporto produqciis dasamzadeblad gankuTvnili nedleulisa da naxevarfabrikatebis, agreTve tara-SesafuTi masalis importi faqtobrivad eqsportirebuli mza produqciis moculobis farglebSi. aRniSnuli nedleulis, naxevarfabrikatebisa da tara-SesafuTi masalis saqarTvelos teritoriaze Semotanisas xdeba dRg-is gadaxdevineba an sabanko garantiis datoveba, xolo saqarTvelodan mza produqciis gatanisas gadasaxadis gadamxdels sabaJo organos mier ubrundeba dRg-is gadaxdili Tanxa an uqmdeba sabanko garantia faqtobrivad eqsportirebuli mza produqciis moculobis mixedviT;
saqarTvelos ararezidentebis mier dafuZnebuli im sanaosno (gemTmflobeli) sawarmoebis mier samuSaos Sesruleba an momsaxurebis gaweva, romlebic saqarTvelos teritoriaze ar ewevian samewarmeo saqmianobas da romelTa gemic (gemebic) dacuravs saqarTvelos saxelmwifo almiT;
sagareo-ekonomikuri saqmianobis sasaqonlo nomenklaturis 0102 10, 0103 10 000, 0104 10 100, 0104 20 100, 0105 11, 0511 10 000, 0602 10, 2503 00, 2803 00, 3101 00 000, 3103, 3104, 3105, 3808 10, 3808 20 (garda 3808 20 100-isa), 3808 30 kodebiT gaTvaliswinebuli saqonlis importi, agreTve am kodebiT gaTvaliswinebuli saqonlis miwodeba;
97
sagareo-ekonomikuri saqmianobis sasaqonlo nomenklaturis 0407 00, 0602 90 100, 0713 31 100, 0713 32 100, 0713 33 100, 0713 39 100, 1001 90 910, 1003 00 100, 1206 00 100, 1209 21 000, 1209 23, 1209 91, 2833 25 000, 3808 20 100 kodebiT gaTvaliswinebuli saqonlis importi saqarTvelos finansTa saministrosa da saqarTvelos soflis meurneobis saministros mier damtkicebuli yovelwliuri kvotebis mixedviT, agreTve am kodebiT gaTvaliswinebuli saqonlis miwodeba;
saxelmwifo regulirebadi fasebiTa da tarifebiT saqalaqo da Sigaraionul marSrutebze samgzavro transportiT (garda taqsisa) momsaxureba;
saganmanaTleblo dawesebulebaTa mier gaweuli ganaTlebis momsaxureba, samecniero da saganmanaTleblo saqmianobisaTvis gamoTvliTi teqnikis, xelsawyo-danadgarebisa da qimiuri reaqtivebis importi;
dakrZalvasTan dakavSirebuli ritualuri (maT Soris, avtotransportiT) momsaxureba;
samedicino momsaxureba, upatrono bavSvTa saxlebSi bavSvTa movla-patronobis, avadmyofTa, invalidTa an/da Rrmad moxucebulTa movla-patronobis momsaxureba an/da jandacvis saxelmwifo programebiT gaTvaliswinebuli RonisZiebebi;
sagareo-ekonomikuri saqmianobis sasaqonlo nomenklaturis 4901, 4902, 4903 00 000 da 4904 00 000 kodebSi miTiTebuli saqonlis (wignebis, Jurnal-gazeTebis) miwodeba, importi, realizaciis momsaxurebis, beWdvis momsaxurebis an/da Jurnal-gazeTebis mier sareklamo momsaxurebis gaweva. sagareo-ekonomikuri saqmianobis sasaqonlo nomenklaturis 4820 20 000 kodSi miTiTebuli saqonlis (rveulebis) miwodeba. sagareo-ekonomikuri saqmianobis sasaqonlo nomenklaturis 4801 00, 4802 52 200 an/da 4810 21 000 kodebSi aRniSnuli saqonlis importi;
16 wlamde asakis fizikuri piris saxelovnebo da sasporto swavlebis momsaxureba, agreTve skolamdel dawesebulebebSi bavSvTa movla-patronobis momsaxureba;
sagareo-ekonomikuri saqmianobis sasaqonlo nomenklaturis 1211 10 000, 1211 20 000, 1301 10 000, 1301 20 000, 1504 20, 1515 30, 1520 da 1702 11 000 kodebSi miTiTebuli saqonlis, 28-e da 29-e jgufebSi warmodgenili samkurnalo (farmacevtuli) nedleulisa da substanciebis, 30-e jgufiT gaTvaliswinebuli farmacevtuli produqciis (garda saReWi rezinisa), maT Soris, vaqcinebis, 3912 12 000, 3912 31 000, 7010 10 000, 7010 94 790 da 9602 00 000 (Jelatinis kafsulebi) kodebSi aRniSnuli saqonlis miwodeba an/da importi;
sagareo-ekonomikuri saqmianobis sasaqonlo nomenklaturis 8419 20 000, 9001 30 000, 9001 40, 9001 50, 9018-9022, 9025 11 910 da 940290000 kodebSi aRniSnuli saqonlis, 8713 da 8714 20 000 kodebSi miTiTebuli invalidTa etlebis, iodirebuli marilis, rentgenis firebis, insulinis Spricebis (nemsebis), sadiagnostiko test-sistemebis glukometrebis (romelTa test-sistemebi registrirebulia saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros mier) miwodeba an/da importi;
98
im saqonlis importi an/da droebiT Semotana, romelic gankuTvnilia ucxoeTis diplomatiur da masTan gaTanabrebul warmomadgenlobaTa oficialuri sargeblobisaTvis, am warmomadgenlobaTa diplomatiuri da administraciul-teqnikuri personalis (maTTan mcxovreb ojaxis wevrTa CaTvliT) piradi sargeblobisaTvis, im saxiT, ra saxiTac aseTi gaTavisufleba gaTvaliswinebulia Sesabamisi saerTaSoriso SeTanxmebebiT, romelTa monawilec aris saqarTvelo; ucxoeTSi saqarTvelos diplomatiur warmomadgenlobaTa qonebis importi; piradi moxmarebis sagnebisa da sayofacxovrebo nivTebis importi da droebiT Semotana, romlebic gankuTvnilia navTobisa da gazis Zebna-Ziebisa da mopovebis samuSaoebSi dasaqmebuli ucxo qveynis moqalaqeebis (maTTan mcxovreb ojaxis wevrTa CaTvliT) piradi sargeblobisaTvis;
sasoflo-sameurneo warmoebaSi dasaqmebuli piris mier soflis meurneobis produqciis pirveladi miwodeba mis samrewvelo gadamuSavebamde (sasaqonlo kodis Secvlamde);
Cvil bavSvTa kvebis produqtebis an/da bavSvTa higienis nawarmis miwodeba an/da importi, romlebic sabiTumo da sacalo wesiT miwodebisas markirebulia aseTad;
diabeturi puris miwodeba an/da importi, romelic sabiTumo da sacalo wesiT miwodebisas markirebulia aseTad;
sagareo-ekonomikuri saqmianobis sasaqonlo nomenklaturis 8701 90 110 – 8701 90 500 kodebSi aRniSnuli traqtorisaTvis gankuTvnili sagareo-ekonomikuri saqmianobis sasaqonlo nomenklaturis 8706 00 190, 8706 00 990, 8707 90 100, 8707 90 900, 8708 10 900, 8708 29 100, 8708 29 900, 8708 31 100, 8708 31 910, 8708 31 990, 8708 39 100, 8708 39 900, 8708 40 100, 8708 40 900, 8708 50 900, 8708 60 100, 8708 60 910, 8708 60 990, 8708 70 100, 8708 80 100, 8708 80 900, 8708 91 100, 8708 91 900, 8708 92 100, 8708 92 900, 8708 93 100, 8708 93 900, 8708 94 100, 8708 94 900, 8708 99 100, 8708 99 300, 8708 99 500, 8708 99 920 da 8708 99 980 kodebSi aRniSnuli Sasis, Zaris, nawilebisa da mowyobilobebis, agreTve sagareo-ekonomikuri saqmianobis sasaqonlo nomenklaturis 8432 90 da 8433 90 000 kodebSi miTiTebuli saqonlis importi;
sagareo-ekonomikuri saqmianobis sasaqonlo nomenklaturis 8703 kodSi aRniSnuli msubuqi avtomobilis importi an/da miwodeba.
eleqtroenergetikuli seqtoris reabilitaciisaTvis saqarTvelos parlamentis mier ratificirebuli saqarTvelos saerTaSoriso xelSekrulebebiT ucxoeTis saxelmwifoebis an/da saerTaSoriso organizaciebis mier gacemuli SeRavaTiani kreditiT dafinansebuli saqonls importi an/da samSeneblo-samontaJo, saremonto, sarestavracio, sacdel-sakonstruqtoro an/da geologiur-saZiebo momsaxurebis gaweva;
eleqtroenergiis warmoebisaTvis (Tboeleqtro-sadgurebisaTvis) bunebrivi airis importi an/da miwodeba.
dRg-sgan gaTavisufleba erTiania saqarTvelos mTel teritoriaze da moqmedebs mxolod saqarTvelos farglebSi saqonlis/momsaxurebis miwodebis dros.
99
nulovani ganakveTiT dabegvra
dRg-s nulovani ganakveTiT ibegreba:
tvirTebis saerTaSoriso gadazidvisa da mgzavrTa saerTaSoriso gadayvanis momsaxurebis miwodeba da maTTan dakavSirebuli momsaxurebis miwodeba:
saerTaSoriso gadazidvebisas tvirTis, mgzavris an/da satransporto saSualebis gagzavnasTan/miRebasTan dakavSirebiT aeroportebis, navsadgurebis, sarkinigzo da saavtomobilo vagzlebis mier gaweuli momsaxureba;
saerTaSoriso gadazidvebis aero- an sazRvao sanavigacio, sadispeCero an/da sainformacio momsaxureba;
tvirTebis saerTaSoriso gadazidvebis saeqspeditoro momsaxureba;
saerTaSoriso gadazidvebis tvirTisa da bargis dokumentaciis momzadebis, inspeqtirebis, daTvalierebis, satransporto damuSavebis (maT Soris, datvirTvisa da gadmotvirTvis) transportirebisaTvis SefuTvisa da Senaxvis momsaxureba;
mgzavrTa saerTaSoriso gadayvanis samgzavro bileTebis realizaciis momsaxureba (2005 wlis 1 ianvridan 2006 wlis 1 ivnisamde);
aeroportebisa da navsadgurebis sabaJo kontrolis zonaSi mgzavrTa momsaxureba, romlis Rirebuleba Sedis saerTaSoriso gadayvanis samgzavro bileTis fasSi;
navsadgurebSi agentirebis momsaxureba.
zemoaRniSnul SemTxvevebSi dRg-s nulovani ganakveTis gamoyenebisTvis warsadgeni dokumentebis nusxas gansazRvravs finansTa ministri.
saqonlis eqsporti;
saqonlis/momsaxurebis miwodeba, romelic gankuTvnilia ucxoeTis diplomatiur da masTan gaTanabrebul warmomadgenlobaTa oficialuri sargeblobisaTvis, am warmomadgenlobaTa da diplomatiuri misiis wevrebis (maTTan mcxovreb ojaxis wevrTa CaTvliT) piradi sargeblobisTvis;
Tu romelime ucxo qveyanaSi saqarTvelos diplomatiuri
warmomadgenlobis mimarT gamoiyeneba gansxvavebuli dabegvris reJimi, maSin am qveynis diplomatiuri warmomadgenlobisTvis miwodebul saqonelze/momsaxurebaze gamoiyeneba analogiuri dabegvris reJimi. aseTi qveynebis CamonaTvali da dabegvris wesi ganisazRvreba saqarTvelos mTavrobis dadgenilebiT.
saqarTvelos erovnuli bankisaTvis oqros miwodeba;
turoperatorebis mier saqarTvelos teritoriaze ucxoeli turistebis organizebuli Semoyvana da maTTvis turistuli momsaxurebis paketis miwodeba;
100
ucxouri sawarmos, ucxouri organizaciis an/da sxva saxelmwifos dakveTiT, xelSekrulebis safuZvelze (garemontebuli ZiriTadi saSualebebis ukan dabrunebis valdebulebiT) saqarTvelos teritoriaze ZiriTadi saSualebebis saremonto momsaxureba;
2007 wlis 1 ianvramde eleqtroenergiis gadacema, dispetCerizacia, warmoeba da miwodeba, garda eleqtroenergiis momxmareblisTvis miwodebisa (maT Soris, sxva momxmareblebisaTvis Semdgomi miwodebis mizniT).
saerTaSoriso saaviacio reisebis gansaxorcieleblad bortze miwodebuli saaviacio sawvavi, sapoxi da sxva damxmare saSualebebi;
saerTaSoriso saaviacio reisebisTvis gankuTvnili saaviacio sawvavis, sapoxi da sxva damxmare saSualebebis saqarTvelos teritoriaze importisas gadaixdevineba dRg an sabaJo organos mier daitoveba sabanko garantia, xolo importiors ubrundeba dRg-is gadaxdili Tanxa an uqmdeba sabanko garantia bortze faqtobrivad miwodebuli am saqonlis moculobis mixedviT.
saqonlis eqsportis mimarT dRg-is nulovani ganakveTis gamoyeneba dasaSvebia mxolod im saangariSo periodisaTvis, rodesac gadasaxadis gadamxdeli sagadasaxado organoSi waradgens Semdeg dokumentebs:
rezidentis mier ucxoel pirTan dadebul xelSekrulebas, romelic iTvaliswinebs saqonlis eqsports;
satvirTo-sabaJo deklaracias saqonlis eqsportis reJimSi gaSvebis Sesaxeb (ix. finansTa ministris brZaneba # 218).
dasabegri operaciis dro
dasabegri operaciis ganxorcielebis drod iTvleba:
saqonlis/momsaxurebis miwodebis momenti;
saqonlis miwodebisas, romelsac Tan axlavs gadatvirTva – saqonlis gadatvirTvis momenti.
Tu saqonlis (eleqtro- an Tboenergiis, gazis an wylis) miwodeba xdeba regularulad an uwyvetad, saqonlis miwodeba Sesrulebulad iTvleba am operaciis nebismieri nawilisTvis yoveli sagadasaxado angariS-faqturis gamoweris an gadaxdis momentSi, magram ara ugvianes saangariSo Tvis bolo samuSao dRisa. Tu momsaxurebis gaweva xdeba regularulad an uwyvetad, momsaxurebis gaweva Sesrulebulad iTvleba am operaciis nebismieri nawilisaTvis yoveli sagadasaxado angariS-faqturis gamoweris an gadaxdis momentSi, magram ara ugvianes saangariSo Tvis bolo samuSao dRisa.
araekonomikuri saqmianobisTvis dRg-Ti SeZenili iseTi saqonlis/momsaxurebis gamoyenebisas, romlebzedac pirs
101
CaTvlili aqvs dRg, dasabegri operaciis ganxorcielebis drod CaiTvleba saqonlis/momsaxurebis gamoyenebis dawyebis momenti.
gadamxdelis mier saqonlis/momsaxurebis miwodebisas Tavisi TanamSromlebisaTvis kompensaciiT an mis gareSe, dasabegri operaciis ganxorcielebis momentad iTvleba TanamSromelTaTvis saqonlis/momsaxurebis miwodebis dro. dRg-is gadamxdelad registraciis gauqmebis ZalaSi Sesvlis dRisaTvis gadasaxadis gadamxdelTan arsebul saqonlis naSTze dasabegri operaciis ganxorcielebis drod iTvleba registraciis gauqmebis ZalaSi Sesvlis dRis wina dRe. dRg-is gadamxdelis mier qonebis ijariT gadacemisas dasabegri operaciis ganxorcielebis drod iTvleba ijaris xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli saijaro momsaxurebis Rirebulebis gadaxdis vadebi, magram ara ugvianes saangariSo Tvis bolo samuSao dRisa. importis dro saqonlis importi xorcieldeba maSin, rodesac saqoneli sabaJo kanonmdeblobis mixedviT ibegreba sabaJo gadasaxadiT, xolo Tu saqoneli gaTavisuflebulia sabaJo gadasaxadisgan, saqonlis importi xorcieldeba maSin, roca masze unda gadaxdiliyo sabaJo gadasaxadi, es saqoneli gaTavisuflebuli rom ar yofiliyo sabaJo gadasaxadisgan. saqonlis miwodebis adgili Tu saqonlis miwodeba moiTxovs transportirebas, maSin saqonlis miwodebis adgilad iTvleba saqonlis adgilsamyofeli transportirebis dawyebisas. sxva SemTxvevaSi saqonlis miwodebis adgilad iTvleba saqonlis gadacemis adgili. eleqtro- an Tboenergiis, gazis an wylis miwodebis adgilad iTvleba saqonlis miRebis adgili. saqarTvelodan eqsportis SemTxvevaSi am saqonlis miwodebis adgilad iTvleba saqarTvelo. momsaxurebis gawevis adgili momsaxurebis gawevis adgilad iTvleba:
uZravi qonebis adgilmdebareoba, Tu momsaxureba dakavSirebulia uSualod am qonebasTan;
momsaxurebis faqtobrivad ganxorcielebis adgili, Tu igi dakavSirebulia moZrav qonebasTan;
momsaxurebis faqtobrivad gawevis adgili, Tu igi xorcieldeba kulturis, xelovnebis, ganaTlebis, turizmis, dasvenebis, fizikuri kulturisa da sportis sferoSi;
102
tvirTebis gadatanis an mgzavrTa gadayvanis adgilsamyofeli transportirebis dawyebisas, Tu momsaxureba dakavSirebulia am gadazidvebTan.
saqarTvelos farglebs gareT gadasaxadis gadamxdelis mier mgzavrTa gadayvanasa da tvirTebis gadatanasTan dakavSirebuli momsaxureba iTvleba saqarTvelos teritoriaze ganxorcielebulad.
momsaxurebis mimRebi piris mier am momsaxurebis ekonomikuri sargeblis miRebis adgili, Tu am momsaxurebis mimReb da gamwev pirTa adgilsamyofeli sxvadasxva saxelmwifoSia. am qvepunqtis debulebebi gamoiyeneba Semdegi momsaxurebis mimarT:
patentebis, licenziebis, savaWro markebis, saavtoro uflebebis an sxva analogiuri aramaterialuri aqtivis sakuTrebaSi gadacema an daTmoba;
sakonsultacio, iuridiuli, sabuRaltro, sainJineringo, agreTve informaciis damuSavebisa da sxva analogiuri momsaxureba;
personaliT uzrunvelyofa;
moZravi qonebis ijariT gadacema (garda satransporto saSualebebisa);
xelSekrulebis ZiriTadi monawile piris (sawarmos an fizikuri piris) saxeliT moqmedi agentis mier am nawiliT gaTvaliswinebuli momsaxureba;
im piris ekonomikuri saqmianobis ganxorcielebis adgili, romelic eweva momsaxurebas.
Tu momsaxurebis gawevis adgili zemoT aRweril ramdenime
adgils emTxveva, maSin momsaxurebis gawevis adgili ganisazRvreba momsaxurebis aRmweri rigiT pirveli punqtis mixedviT.
ukudabegvra
dRg-is gadamxdelad araregistrirebuli ararezidenti piris mier sagadasaxado agentisTvis saqarTvelos teritoriaze gaweul momsaxurebaze vrceldeba ukudabegvra.
ukudabegvris miznebisTvis sagadasaxado agentad iTvleba nebismieri gadasaxadis gadamxdeli rezidenti, romelsac aqvs saidentifikacio nomeri.
am dros sagadasaxado agenti awarmoebs dRg-is daricxvas
ararezidentisaTvis gasacem Tanxaze.
103
Tu sagadasaxado agenti registrirebulia dRg-is gadamxdelad, man daricxuli dRg unda gadaixados dRg-is Sesaxeb im Tvis deklaraciis wardgenis dros, romelSic moxda momsaxurebis gaweva. daricxuli dRg-is biujetSi gadaxdis damadasturebeli dokumenti iTvleba sagadasaxado angariS-faqturad. Tu sagadasaxado agenti ar aris registrirebuli dRg-is gadamxdelad, man daricxuli dRg unda gadaixados saqarTvelos finansTa ministris mier dadgenili wesiT, momsaxurebis gawevis Tvis momdevno Tvis 15 ricxvamde. sagadasaxado agenti sagadasaxado organoSi waradgens angariSgebas saqarTvelos finansTa ministris mier dadgenili wesiT.
Sereuli operaciebi
saqonlis/momsaxurebis miwodeba, romelic ZiriTadi saqonlis/momsaxurebis miwodebis mimarT damxmare xasiaTisaa, iTvleba am saqonlis momsaxurebis nawilad. isTi momsaxurebis gaweva, romelic damxmare xasiaTisaa saqonlis importis mimarT, iTvleba am saqonlis importis nawilad.
dasabegri da gaTavisuflebuli saqonlis/momsaxurebis erTad miwodeba ganixileba, rogorc dasabegri da gaTavisuflebuli saqonlis/momsaxurebis miwodebis cal-calke operaciebi.
saqonlis/momsaxurebis miwodeba piris mier, romelic aris sxva piris agenti, ganixileba rogorc am sxva piris operaciebi, garda agentis mier im pirisTvis gaweuli momsaxurebisa, romlis agenticaa. aRniSnuli ar exeba saqarTveloSi ararezidentis mier rezidenti agentis meSveobiT saqonlis miwodebas, roca ararezidenti ar aris registrirebuli dRg-s gadamxdelad saqarTveloSi. am SemTxvevaSi dRg-iT dabegvris mizniT miwodeba iTvleba agentis mier ganxorcielebulad.
dasabegri brunva aris saangariSo periodSi ganxorcielebuli dasabegri operaciebis Tanxis jami.
dasabegri brunvidan biujetSi Sesatani dRg-s Tanxa
ganisazRvreba, rogorc sxvaoba dasabegr brunvaze daricxuli dRg-is Tanxasa da CasaTvleli dRg-s Tanxebs Soris.
dRg-s CasaTvleli Tanxa
dRg-s CaTvlis ufleba aqvs dRg-is gadamxdelad registrirebul pirs. CasaTvleli dRg-s Tanxa aris gadasaxadis Tanxa, romelic gadaxdilia an gadasaxdelia gamowerili sagadasaxado angariS-faqturebis an/da
104
sabaJo deklaraciebis mixedviT dasabegr operaciebze an/da dasabegr importze, Tu saqoneli/momsaxureba gamoiyeneba an gamoyenebuli iqneba gadasaxadis gadamxdelis ekonomikuri saqmianobisTvis. Tu dRg-is gadamxdelis mier wardgenili sagadasaxado angariS-faqturebis an/da sabaJo deklaraciebis mixedviT gadaxdili an/da gadasaxdeli dRg nawilobriv gaTvaliswinebulia gadamxdelis ekonomikuri saqmianobisTvis, nawilobriv ki – sxva miznebisTvis, dRg-s CasaTvleli Tanxa ganisazRvreba mxolod ekonomikuri saqmianobisaTvis gamoyenebuli an gamosayenebeli saqonlis/momsaxurebis Rirebulebis Sesabamisad. Tu SeuZlebelia aseTi gamijvna, dRg-s CaTvla iwarmoeba proporciulad. dRg-s CaTvla ar warmoebs:
msubuq avtomobilebze, garda im pirebis mier SeZenili msubuqi avtomobilebisa, romelTa ZiriTadi saqmianobaa msubuqi avtomobilebis yidva-gayidva, lizingiT gacema, gaqiraveba, aseve garda im SemTxvevisa, Tu am piris Semosavlebi mxolod avtomobiliT momsaxurebazea damokidebuli;
saqvelmoqmedo an socialuri mizniT gasarTobi RonisZiebebisTvis an warmomadgenlobiTi xarjebisas gadaxdil dRg-s Tanxebze;
im saqonelze/momsaxurebaze gadaxdil dRg-ze, romelic gamoiyeneba mxolod dRg-sgan gaTavisuflebuli saqonlis/momsaxurebis sawarmoeblad, miuxedavad imisa, gaTvaliswinebulia Tu ara misi Semdgomi miwodeba;
im sagadasaxado angariS-faqturebiT, romlebic ar iZleva saqonlis/momsaxurebis gamyidvelis identificirebis saSualebas.
dRg-s CaTvla ar warmoebs im sagadasaxado angariS-faqturebiT, romlebic ar aris warmodgenili myidvelis (CaTvlis mimRebis) mier dRg-s saangariSo periodis damTavrebidan ara ugvianes 45 dRisa.
Tu dRg-s gadamxdels aqvs dasabegri da kodeqsis Tanaxmad dRg-sgan gaTavisuflebuli operaciebi, maSin dRg-s CasaTvleli Tanxa ganisazRvreba mxolod dasabegr operaciebSi gamoyenebuli saqonlis/momsaxurebis Rirebulebis Sesabamisad. Tu SeuZlebelia aseTi gamijvna, dRg-s CasaTvleli Tanxa ganisazRvreba saerTo brunvis TanxaSi dasabegri brunvis xvedriTi wonis mixedviT, romelic gamoiangariSeba saangariSo Tvis saerTo brunvaSi dasabegri brunvis xvedriTi wonis safuZvelze. aseT SemTxvevaSi xvedriTi wonis mixedviT gansazRvruli dRg-s CasaTvleli Tanxis dazusteba warmoebs mimdinare sagadasaxado wlis dekembris Tvis deklaraciaSi wliuri dasabegri da gaTavisuflebuli brunvebis xvedriTi wonis mixedviT.
dRg-s gadamxdelad registrirebuli piri valdebulia saqonlis/momsaxurebis mimRebis moTxovnisas, dasabegri operaciis ganxorcielebidan ara ugvianes meore dRisa,
105
gamoweros sagadasaxado angariS-faqtura da warudginos igi mimRebs, miuxedavad imisa, aris Tu ara es ukanaskneli gadasaxadis gadamxdeli.
sagadasaxado angariS-faqtura aris saqarTvelos finansTa ministris mier dadgenili formis mkacri aRricxvis dokumenti, romliTac dasturdeba dRg-Ti dasabegri operaciis ganxorcielebis faqti (ix. finansTa ministris brZaneba # 84).
dauSvebelia saqonlis/momsaxurebis mimwodeblis mier, arasworad Sevsebuli sagadasaxado angariS-faqturis wardgena, romelic Sesabamisi Tvis dRg-s deklaraciasTan erTad waredgineba sagadasaxado organos misi gauqmebis mizniT.
saqarTvelos finansTa ministrs ufleba aqvs calkeul saqonelze/momsaxurebaze, agreTve calkeuli kategoriis myidvelebisTvis, SemoiRos gansxvavebuli formis specialuri sagadasaxado angariS-faqtura da gansazRvros misi gacemis, aRricxvisa da gamoyenebis wesi. dRg-is im gadamxdelebisTvis, romlebic TavianT saqmianobasTan dakavSirebuli yvela sameurneo operaciis buRaltrul aRricxvas axdenen kompiuteruli sistemebisa da programebis gamoyenebiT da romelTa mier momsaxurebis gaweva an eleqtro- da Tboenergiis, gazisa da wylis miwodeba xdeba regularulad an uwyvetad, momxmarebelTa farTo wrisTvis, SesaZlebelia SemoRebul iqnes kompiuteruli wesiT amobeWdili sagadasaxado angariS-faqtura, romelic myidvels waredgineba saangariSo periodSi ganxorcielebuli miwodebebis mixedviT da romlis numeraciisa da CaTvlebSi gamoyenebis wess gansazRvravs saqarTvelos finansTa ministri. dRg-s gadamxdeli valdebulia:
registraciis adgilis mixedviT sagadasaxado organoSi waradginos dRg-s deklaracia yovel saangariSo periodze ara ugvianes am periodis momdevno Tvis 15 ricxvisa (ix. finansTa ministris brZaneba # 57).
yovel saangariSo periodze deklaraciis warsadgenad dadgenil vadaSi gadaixados dRg.
zemoT aRniSnuli valdebulebebi ar vrceldeba im pirze,
romelic gadasaxadis gadamxdelad iTvleba mxolod saqonlis importisas an/da ukudabegvrisas.
dasabegr importze dRg-s daricxvasa da gadaxdevinebas
awarmoeben sabaJo organoebi. saangariSo periodSi, dRg-s gadamxdelis mier ganxorcielebuli saqonlis eqsportisas an/da amortizacias daqvemdebarebuli ZiriTadi
106
saSualebebis SeZenisas an/da importisas, agreTve ZiriTadi saSualebebis warmoebisTvis SeZenil saqonelze CasaTvleli dRg-s Tanxis gadameteba daricxul dRg-s Tanxaze ubrundeba gadasaxadis gadamxdels sagadasaxado organoSi gancxadebis wardgenidan 1 Tvis ganmavlobaSi.
dRg-s sxva gadamxdelebs CasaTvleli Tanxis gadameteba saangariSo periodSi daricxul dRg-s Tanxaze CaeTvlebaT dRg-s momavali periodebis gadasaxdelebSi an ubrundebaT 6 Tvis Semdeg.
sagadasaxado organos mier dRg-s gadamxdelisTvis Tanxis SecdomiT dabrunebis SemTxvevaSi sagadasaxado organos SeuZlia moiTxovos am Tanxis dabruneba dRg-s gadaxdevinebis wesiT.
Tu sagadasaxado SemowmebiT dadginda, rom ganxorcielda usaqonlo operaciebi an fiqtiuri garigebebi, maSin am angariS-faqturebis mixedviT myidvelisTvis dRg-s CaTvla uqmdeba. aRniSnuli debuleba vrceldeba grantiT SeZenil saqonelze/momsaxurebazec.
grantis mimReb pirs7, romelic yidulobs grantis xelSekrulebis pirobebiT gaTvaliswinebul saqonels an/da amave sawyisebze iRebs momsaxurebas, ufleba aqvs CaiTvalos an daibrunos am saqonlisTvis/momsaxurebisTvis gadaxdili dRg 1 Tvis vadaSi sagadasaxado organoSi angariS-faqturis an ukudabegvrisas gadaxdili dRg-s gadaxdis damadasturebeli dokumentis wardgenis safuZvelze.
dRg-is CaTvla an dabruneba xdeba mxolod im SemTxvevaSi, Tu gancxadeba sagadasaxado organos waredgineba dasabegri operaciis ganxorcielebidan 3 TveSi.
7 „grantebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis me-4 muxlis Sesabamisad grantis mimRebi SeiZleba iyos: saqarTvelos saxelmwifo saqarTvelos prezidentis mier uflebamosili organos (organizaciis) saxiT; saqarTvelos saxelmwifo xelisuflebisa da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organo; saqarTvelos rezidenti an ararezidenti arasamewarmeo iuridiuli piri, misi warmomadgenloba, filiali, ganyofileba; saqarTvelos moqalaqe.
107
aqcizi
aqcizis gadamxdelia piri, romelic:
awarmoebs aqcizur saqonels saqarTveloSi _ Tavis mier warmoebul saqonelze;
axorcielebs aqcizuri saqonlis imports saqarTveloSi _ Tavis mier ganxorcielebul importze;
axorcielebs aqcizuri saqonlis eqsports _ Tavis mier ganxorcielebul eqsportze;
axorcielebs bunebrivi airovani kondensatis Aan/da bunebrivi airis miwodebas avtosatransporto saSualebebisaTvis _ aseT miwodebaze.
damkveTis nedleuliT saqarTveloSi warmoebul saqonelze
aqcizis gadamxdelad iTvleba saqonlis mwarmoebeli (gadamamuSavebeli).
aqciziT dabegvris obieqtia dasabegri operacia da saqarTveloSi aqcizuri saqonlis importi. aqciziT dasabegri operaciebia:
mwarmoeblis mier saqarTveloSi warmoebuli aqcizuri saqonlis miwodeba an/da sawyobidan sarealizaciod gatana;
mwarmoeblis mier damkveTis nedleuliT saqarTveloSi warmoebuli aqcizuri saqonlis gadacema damkveTisaTvis;
sakuTari warmoebis aqcizuri saqonlis gamoyeneba araaqcizuri saqonlis warmoebisaTvis;
aqcizuri saqonlis eqsporti;
bunebrivi airovani kondensatis an/da bunebrivi airis miwodeba avtosatransporto saSualebebisTvis.
dasabegri operaciisa da importis moculoba (Tanxa) ganisazRvreba:
saqarTveloSi warmoebuli saqonlisTvis (garda Savi an/da feradi liTonebis jarTis, alkoholuri sasmelebis, navTobproduqtebis, Tambaqos nawarmis msubuqi avtomobilebisa da bunebrivi airovani kondensatis an/da bunebrivi airis) – im Tanxis (aqcizisa da dRg-s gareSe) mixedviT, romelic unda mieRo an miiRo gadasaxadis gadamxdelma damkveTisgan an sxva pirisgan, magram aranakleb saqonlis sabiTumo sabazro fasisa (aqcizisa da dRg-is gareSe). gadasaxadis gadamxdelis mier sacalo sabazro fasiT gayiduli saqonlis mimarT dasabegri operaciis Tanxa ganisazRvreba sabiTumo sabazro fasis (dRg-sa da aqcizis gareSe) mixedviT;
saqarTveloSi saqonlis importisas (garda alkoholuri sasmelebis, navTobproduqtebis, Tambaqos nawarmis msubuqi avtomobilebisa da bunebrivi airovani kondensatis an/da bunebrivi airis) – sabaJo kanonmdeblobiT gansazRvruli saqonlis sabaJo Rirebulebisa da saqarTveloSi saqonlis importisas gadasaxdeli mosakreblebisa da gadasaxadebis Tanxis (aqcizisa da dRg-is gareSe) jamiT;
Savi an/da feradi liTonebis jarTisTvis – jarTis woniT;
alkoholuri sasmelebisTvis –sasmelis moculobiT;
108
Tambaqos nawarmisTvis – nawarmis raodenobiT;
navTobproduqtebisTvis – produqtis woniT;
msubuqi avtomobilebisTvis – Zravis moculobiT;
bunebrivi airovani kondensatisTvis an/da bunebrivi airisTvis. dasabegri operaciisa da dasabegri importis drod iTvleba:
saqarTveloSi warmoebuli aqcizuri saqonlis miwodebisas an/da sawyobidan sarealizaciod gatanisas _ moqmedebis ganxorcielebis momenti;
damkveTis nedleuliT saqarTveloSi warmoebuli aqcizuri saqonlis gadacemisas damkveTisTvis _ gadacemis momenti;
aqcizuri saqonlis importisas _ importis ganxorcielebis dro;
araaqcizuri saqonlis warmoebisaTvis sakuTari warmoebis aqcizuri saqonlis gamoyenebisas _ saqonlis gamoyenebis dawyebis dro;
aqcizuri saqonlis eqsportisas _ eqsportis ganxorcielebis dro;
avtosatransporto saSualebebisTvis bunebrivi airovani kondensatis an/da bunebrivi airis miwodebisas _ saqonlis miwodebis momenti.
aqcizuri saqoneli ibegreba Semdegi ganakveTebiT (ix. cxrili # 11):
N
saqonlis dasaxeleba
saqonlis nomenklaturis
kodi
zomis
erTeuli
aqcizis ganakveTi
1 2 3 4 5
1 cqriala da SuSxuna Rvinoebi (maT Soris, Sampanuri)
2204 10 2204 21 100 2204 29 100
1 litri
0,70 lari
2 Semagrebuli Rvinoebi: Camosxmuli Camosasxmeli
2204 21 870 2204 21 990 2204 29 870 2204 29 990
1 litri
1,20 lari 0,70 lari
3
vermuti da sxva naturaluri Rvinoebi, romlebsac damatebuli aqvT mcenareuli an aromatuli eqstraqtebi
2205
1 litri
2,50 lari
4 yurZnis naturaluri Rvinoebi, romlebic ar Sedis am cxrilis pirvel da me-2 nawilebSi: Camosxmuli Camosasxmeli
2204
1 litri
0,40 lari 0,10 lari
5 sxva daduRebuli sasmelebi (vaSlis sidri, peri, Taflis sasmeli); daduRebuli sasmelebis narevi da daduRebuli sasmelebisa da ualkoholo sasmelebis narevi, romlebic am cxrilSi sxva adgilas ar aris dasaxelebuli
2206 00
1 litri
2,50 lari
109
N
saqonlis dasaxeleba
saqonlis nomenklaturis
kodi
zomis
erTeuli
aqcizis ganakveTi
1 2 3 4 5 6 eTilis spirti 2207 1 litri 1,30 lari 7 spirtiani sasmelebi, romlebic
miRebulia yurZnis Rvinis an WaWis distilaciiT
2208 20
1 litri
2,30 lari
8 viski 2208 30 1 litri 2,50 lari 9 romi da tafia 2208 40 1 litri 2,50 lari 10 jini da Rviis nayeni 2208 50 1 litri 2,50 lari 11 arayi 2208 60 1 litri 1,50 lari 12 liqiori da tkbili nayeni 2208 70 1 litri 2,30 lari 13 sxva spirtiani sasmelebi 2208 90 1 litri 2,50 lari 14 ludi 2203 00 1 litri 0,20 lari
15 a) Tambaqos nawarmis (Tambaqos nedleulis garda) importi: - sigara da sigarebi gadaWrili boloebiT, romlebic Seicavs Tambaqos - sigarela (wvrili sigarebi), romlebic Seicavs Tambaqos - filtriani sigareti - yvela danarCeni ufiltro sigareti da papirosi - samrewvelo damzadebis sxva Tambaqo da Tambaqos samrewvelo Semcvlelebi, Tambaqo "homogenizebuli" an "aRdgenili", Tambaqos eqstratebi da esenciebi; b. adgilobrivi warmoebis Tambaqos nawarmi (Tambaqos nedleulis garda): - sigara, sigarebi gadaWrili boloebiT, romlebic Seicaven Tambaqos - sigarela (wvrili sigarebi) romlebic Seicaven Tambaqos - filtriani sigareti - yvela danarCeni ufiltro sigareti da papirosi - samrewvelo damzadebis sxva Tambaqo da Tambaqos samrewvelo Semcvlelebi, Tambaqo „homogenizebuli“ an „aRdgenili“, Tambaqos eqstratebi da esenciebi
2402 10 2402 10 2402 20
2402 20
2403 (garda 2403 10 900, 2403 99 900)
2402 10 2402 10 2402 20
2402 20
2403 (garda 2403 10 900, 2403 99 900)
1 Reri 20 Reri 20 Reri
20 Reri
1 kg
1 Reri 20 Reri 20 Reri
20 Reri
1 kg
0,90 lari 1,00 lari 0,60 lari
0,15 lari
20 lari
0,70 lari 0,80 lari 0,40 lari
0,10 lari
20 lari
110
N
saqonlis dasaxeleba
saqonlis nomenklaturis
kodi
zomis
erTeuli
aqcizis ganakveTi
1 2 3 4 5
16 msubuqi avtomobilebi (dasabegri operaciis ganxorcielebis welsa da msubuqi avtomobilis gamoSvebis wels Soris sxvaobis mixedviT, xolo importis SemTxvevaSi – sabaJo deklaraciis registraciis welsa da msubuqi avtomobilis gamoSvebis wels Soris sxvaobis mixedviT): a) 1 wlamde b) 1 wlis g) 2 wlis d) 3 wlis e) 4 wlis v) 5 wlis z) 6 wlis T) 7 wlis i) 8 wlis k) 9 wlis l) 10 wlis m) 11 wlis n) 12 wlis o) 13 wlis p)14 wlis J) 14 welze meti
8703
Zravis moculobis 1 sm3
1,5 lari 1,5 lari 1,4 lari 1,3 lari 1,2 lari 1,0 lari 0,7 lari 0,5 lari 0,5 lari 0,5 lari 0,5 lari 0,5 lari 0,5 lari 0,6 lari 0,7 lari 0,8 lari
17 bunebrivi airovani kondensati da bunebrivi airi, garda milsadenisa
2709 00 100 2711 11 000 2711 21 000
1000m3
80 lari
18 navTobis distilatebi: msubuqi saSualo mZime
2710 00 110- 2710 00 390; 2710 00 410- 2710 00 590; 2710 00 610- 2710 00 690
1 tona
1 tona
1 tona
250 lari
220 lari
150 lari
19 zeTebi da qvanaxSiris fisebisagan maRal temperaturaze gamoxdili sxva produqtebi, romlebSic aromatuli Semadgeneli nawilebis masa aRemateba araaromatulebis masas (garda am kodebSi aRniSnuli naftalinisa da kreozotuli zeTebisa, romlebic gamoiyeneba xis Spalebis (sasaqonlo kodi 4406 10) gasaJRenTad da naxSirbadis (sasaqonlo jgufis kodi 2803) misaRebad
2707 (garda 2707 10 100 - 2707 60 000; 2707 91 000; 2707 99 910)
1 tona
350 lari
111
N
saqonlis dasaxeleba
saqonlis nomenklaturis
kodi
zomis
erTeuli
aqcizis ganakveTi
1 2 3 4 5
20 navTobis airebi da airisebri naxSirwyalbadebi
2711 12 2711 13 2711 14 000 2711 19 000
1 tona 120 lari
21 bitumovani mineralebisagan miRe- buli navTobi da navTob- produqtebi, nedli navTobis garda; produqtebi, sxva adgilas dausa- xelebeli, bitumovani minerale- bisagan miRebuli navTobis an navTobproduqtebis 70 mas.% an meti SemcvelobiT, amasTan, es produqtebi warmoadgenen Ziri- Tad Semadgenlebs (garda am kodebSi aRniSnuli navTobis msubuqi, saSualo da mZime distilatebisa da mazuTisa)
2710 00 (garda 2710 00 110- 2710 00 690 da 2710 00 710- 2710 00 780)
1 tona
400 lari
22 pirolizis Txevadi produqti 3911 90 100
3911 90 900
1 tona
400 lari
23 misarTi, gamxsneli, antidetonatori
2707 10 100- 2707 60 000 (garda 2707 40 000); 2712 20 000; 2902 11 100- 2902 30 900; 2905 11 000- 2905 16 900; 3811 11 100- 3811 90 000; 3814 00 100; 3814 00 900;
1 tona
400 lari
24
aramineraluri zeTebi
3403 11 000 3403 19 100 3403 19 910 3403 19 990 3403 91 000 3403 99 100 3403 99 900
1 tona
400 lari
25 Savi an/da feradi liTonebis jarTis eqsporti
1 tona
25 lari
cxrili # 11
saqonlis importisas an/da Savi an/da feradi liTonebis
eqsportisas aqcizis gadaxdevinebas axorcieleben sabaJo
112
organoebi sabaJo gadasaxadisaTvis miRebuli procedurebis Sesabamisad.
aqcizuri saqonlis eqsporti ibegreba nulovani ganakveTiT,
garda Savi an/da feradi liTonebis eqsportisa. nulovani ganakveTis gamoyeneba dasaSvebia mxolod im saangariSo periodisTvis, romlisTvisac gadasaxadis gadamxdeli sagadasaxado organoSi waradgens Semdeg dokumentebs:
sagadasaxado angariS-faqturas da sagadasaxado angariS-faqturaSi aRniSnuli aqcizis Tanxis momwodeblisaTvis gadaxdis damadasturebel dokuments;
rezidentis mier ucxoel pirTan dadebul xelSekrulebas, romelic iTvaliswinebs saqonlis eqsports;
satvirTo-sabaJo deklaracias saqonlis eqsportis reJimSi gaSvebis Sesaxeb.
pirs, romelic axorcielebs dasabegr operacias (maT Soris aqcizuri saqonlis eqsports), ufleba aqvs miiRos sagadasaxado CaTvla miwodebuli (maT Soris gadacemuli, sawyobidan sarealizaciod gatanili, eqsportirebuli) aqcizuri saqonlis sawarmoeblad gamoyenebul sxva aqcizur saqonelze (nedleulze) gadaxdili an gadasaxdeli odenobiT, an daibrunos aqcizi. CaTvlis an dabrunebis analogiuri wesi gamoiyeneba aqcizuri saqonlis sawarmoeblad mwarmoeblis mier importirebul sxva aqcizur saqonelze (nedleulze). nebadarTulia gadaxdili aqcizis CaTvla an dabruneba im aqcizur saqonelze, romelic gamoiyeneba:
nimuSebis saxiT analizis Catarebis an warmoebis procesSi aucilebeli SemowmebisTvis;
mecnieruli kvlevisTvis;
saavadmyofoebsa da afTiaqebSi samedicino miznebisTvis. aqcizis CaTvla an dabruneba xorcieldeba mwarmoeblis mier angariS-faqturis an/da sabaJo deklaraciis wardgenis SemTxvevaSi, rac adasturebs myidvelis mier aqcizis gadaxdas saqonlis (nedleulis) mwarmoeblisTvis an/da aqcizuri saqonlis (nedleulis) importisas. Tu aqcizuri saqonlidan (nedleulidan) erTdroulad iwarmoeba sxva aqcizuri da araaqcizuri saqoneli, CaTvla ganxorcieldeba warmoebuli aqcizuri saqonlis raodenobis proporciulad, magram ara umetes aseT aqcizur saqonelze gamoangariSebuli aqcizisa.
aqcizi gadaxdas eqvemdebareba dasabegri operaciis ganxorcielebis Tvis momdevno Tvis 15 ricxvisTvis.
Tu gadasaxadis gadamxdels romelime periodisTvis aqvs aqcizis vadagadacilebuli davalianeba, maSin am davalianebis warmoqmnis
113
momentidan misi dafarvis momentamde mas ekrZaleba saqonlis miwodeba (sawyobidan gatana) masze aqcizis gadauxdelad.
am SemTxvevaSi dasabegri operaciis ganxorcielebisas aqcizi gadaixdeba operaciis ganxorcielebis momentSi.
saqarTvelos teritoriaze aqcizuri markebiT markirebas daqvemdebarebuli nawarmis mwarmoeblebi da importiorebi (deklarantebi) aqcizuri markis SeZenisas ixdian aqcizs da markebis nominalur Rirebulebas sruli odenobiT. nominalis Rirebuleba ganisazRvreba saqarTvelos finansTa ministris brZanebiT (ix finansTa ministris brZaneba # 171).
aqcizisgan gaTavisufleba
aqcizisgan gaTavisuflebulia:
fizikuri piris mier sakuTari moxmarebisTvis warmoebuli alkoholuri sasmelebi;
fizikuri piris mier 2 litri alkoholuri sasmelisa da 200 Reri sigaretis importi;
saqarTveloSi avtosatransporto saSualebiT Semomsvleli piris avtosatransporto saSualebis im standartul avzSi arsebuli sawvavi, romelic Zravis kvebis sistemasTan konstruqciulad da teqnologiurad aris dakavSirebuli;
aqcizuri saqonlis tranziti da droebiT Semotana saqarTvelos
sabaJo teritoriaze. saqarTvelos sabaJo teritoriaze aqcizuri saqonlis droebiT Semotanisas (garda saqarTvelos sabaJo kodeqsis 42-e muxlis me-4 nawilis moTxovnebis Sesabamisad gansazRvruli aqcizuri saqonlis droebiT Semotanisa, agreTve im msubuqi avtomobilebis droebiT Semotanisa, romlebic gankuTvnilia ucxoeTis diplomatiur da masTan gaTanabrebul warmomadgenlobaTa oficialuri sargeblobisaTvis, am warmomadgenlobaTa diplomatiuri da administraciul-teqnikuri personalis (maTTan mcxovreb ojaxis wevrTa CaTvliT) piradi sargeblobisaTvis, im saxiT, ra saxiTac aseTi gaTavisufleba gaTvaliswinebulia Sesabamisi saerTaSoriso SeTanxmebebiT, romelTa monawilec aris saqarTvelo, da msubuqi avtomobilebis droebiT Semotanisa, romlebic gankuTvnilia navTobisa da gazis Zebna-Ziebisa da mopovebis samuSaoebis da saqarTvelos saerTaSoriso xelSekrulebebiT gaTvaliswinebuli valdebulebebis (baqo-Tbilisi-jeihanis da baqo-Tbilisi-erzrumis milsadenebis mSeneblobaSi) Sesrulebis uzrunvelsayofad;
saaviacio reisebis gansaxorcieleblad bortze misawodebeli saaviacio sawvavis importi sabaJo organoebisaTvis sabanko garantiis wardgenis safuZvelze;
114
„navTobisa da gazis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT gansazRvruli navTobisa da gazis operaciebis gansaxorcieleblad navTobproduqtebis importi an/da miwodeba;
misarTis, gamxsnelisa da detonatoris importi, Tu igi ar gamoiyeneba aqcizuri saqonlis warmoebisTvis. aRniSnuli saqonlis importisas gadaixdevineba aqcizi, xolo im dokumentaciis wardgenis Semdeg, romelic adasturebs saqonlis gamouyeneblobas aqcizuri saqonlis warmoebisTvis, gadasaxadis gadamxdels sabaJo organoebi ubruneben aqcizis gadaxdil Tanxas.
deklaraciis wardgena
aqcizuri saqonlis mwarmoebelma da avtosatransporto saSualebebisTvis bunebriv airovani kondensatis an/da bunebrivi airis mimwodebelma yoveli saangariSo Tvis mixedviT momdevno Tvis 15 ricxvisTvis unda waradginos deklaracia Catarebuli dasabegri operaciebis aRniSvniT, saqarTvelos finansTa ministris mier dadgenili wesiTa da formiT (ix. finansTa ministris brZaneba # 77).
aqcizis gadamxdelma deklaraciaSi unda Seitanos ganacxadi CaTvlis Taobaze (aseTis arsebobis SemTxvevaSi).
piri, romelic ar aris aqcizis gadamxdeli, magram ufleba aqvs miiRos CaTvla, waradgens gancxadebas kompensaciis misaRebad aseTi uflebis warmoSobidan 3 Tvis ganmavlobaSi.
aqciziT dasabegri operaciis (garda eqsportisa) an importis ganxorcielebamde aqcizuri markebis savaldebulo darTvas eqvemdebareba (ix. finansTa ministris brZaneba # 404):
alkoholiani sasmelebi (maT Soris ludi), romlebSic alkoholis Semcveloba aRemateba 1,15 graduss (garda 50 gramsa da masze naklebi tevadobis, agreTve 10 litrze meti moculobis WurWelSi Camosxmulisa, agreTve fizikuri piris mier 2 litramde alkoholuri sasmelis importisas);
Tambaqos nawarmi (garda mosawevi (Cibuxis) Tambaqosi, agreTve fizikuri piris mier 200 Rermade Tambaqos nawarmis importisas).
akrZalulia:
aqcizuri markebiT niSandebis gareSe markirebas daqvemdebarebuli saqonliT dasabegri operaciis (garda eqsportisa) an/da importis ganxorcieleba;
Camosasxmeli an/da 10 litrze meti moculobis WurWelSi Camosxmuli alkoholuri sasmelebis (garda ludisa da Rvinisa) sacalo qselSi miwodeba.
115
2006 wlis 15 maisamde gacemuli aqcizuri markebi da maT SesaZenad gadaxdili Tanxebi (aqcizi da nominalis Rirebuleba) ukan dabrunebas an gaangariSebas ar eqvemdebareba, xolo aseTi aqcizuri markebiT markirebuli Tambaqos nawarmis importi an/da miwodeba ganxorcieldes 2005 welis moqmedi kanonmdeblobis Sesabamisad.
markirebas daqvemdebarebuli aqcizuri saqonlis niSandeba xdeba saqarTvelos finansTa ministris mier dadgenili wesiT (ix. finansTa ministris brZaneba # 897). sagadasaxado an/da sabaJo organoebi dadgenili wesiT axdenen aqcizuri markis gareSe sabaJo wesebis darRveviT Semotanili an gasayidad miRebuli aqcizuri markebiT niSandebas daqvemdebarebuli saqonlis CamorTmevas.
CamorTmevis momentidan saqoneli iTvleba saxelmwifo sakuTrebad da misi realizacia an ganadgureba xdeba saqarTvelos finansTa ministris mier dadgenili wesiT (ix. finansTa ministris brZaneba # 248).
aqcizuri markebis danaklisi, nebismieri formiT (dakargva, ganadgureba da sxva SemTxvevebi, forsmaJoruli SemTxvevebis garda), ganixileba importioris mier Sesabamisi odenobis saqonlis importad da miwodebad, xolo adgilobrivi mwarmoeblebis mxridan saqonlis miwodebad da ibegreba saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad. importiorebis mier aqcizuri markebis miRebidan 6 TveSi saqonlis importis ganuxorcieleblobis SemTxvevaSi aqcizuri markebi eqvemdebareba ukan dabrunebas. eqvsTviani periodis gasvlidan meore dResve aqcizuri markebis daubrunebloba CaiTvleba aqcizuri markebiT niSandebas daqvemdebarebuli saqonlis importad da qveynis SigniT miwodebad da Sesabamisad daibegreba gadasaxadebiT, xolo Semdeg periodSi, daubrunebeli aqcizuri markebiT markirebuli saqonlis importisas, moxdeba gadasaxdelad daricxuli gadasaxadebis gadaangariSeba faqtobrivad ganxorcielebuli importis odenobis proporciulad.
dauSvebelia mewarme subieqtis mier aqcizuri markebis sxva pirisTvis gadacema, garda im SemTxvevisa, rodesac aqcizuri saqonlis importioris mier aqcizuri markebi gadaecema importirebuli aqcizuri saqonlis mwarmoebels.
aqcizuri saqonlis realizaciisas aqcizis gadamxdeli valdebulia saqonlis mimRebs moTxovnis SemTxvevaSi gamouweros da gadasces sagadasaxado angariS-faqtura.
116
socialuri gadasaxadi
socialuri gadasaxadis gadamxdelad iTvlebian:
damqiravebeli;
sawarmo/organizacia an mewarme fizikuri piri, romelic saqarTveloSi gaweul momsaxurebas unazRaurebs sagadasaxado organoSi gadamxdelad araregistrirebul fizikur pirebs;
mewarme fizikuri pirebi, amxanagobis wevri fizikuri pirebi (Tanamflobelebi), romlebic saqarTveloSi ewevian ekonomikur saqmianobas.
damqiraveblis SemTxvevaSi socialuri gadasaxadiT dabegvris obieqtia xelfasi (ix. sagadasaxado kodeqsi muxli 174). xolo sawarmos/organizaciis an mewarme fizikuri piris SemTxvevaSi, romelic saqarTveloSi gaweul momsaxurebas unazRaurebs sagadasaxado organoSi gadamxdelad araregistrirebul fizikur pirebs _ momsaxurebis gawevisaTvis gadaxdili sazRauri an sargebeli.
dabegvris obieqts ar warmoadgens anazRaureba, romelic ar Sedis xelfasis saxiT miRebul SemosavalSi.
mewarme fizikuri pirebisTvis da amxanagobis wevri fizikuri pirebisTvis (TanamflobelebisTvis), romlebic saqarTveloSi ewevian ekonomikur saqmianobas, socialuri gadasaxadiT dabegvris obieqtia samewarmeo saqmianobiT miRebuli da „mewarmeTa Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT gansazRvruli saqmianobiT8 miRebuli dasabegri Semosavali, romelic ganisazRvreba saSemosavlo gadasaxadis Sesaxeb kodeqsiT gaTvaliswinebul debulebaTa Sesabamisad.
socialuri gadasaxadis ganakveTi Seadgens dabegvris obieqtis 20 procents.
damqiraveblis da sawarmo/organizaciis SemTxvevaSi socialuri gadasaxadi gadaixdeba daqiravebulisTvis xelfasis an Sromis sxva anazRaurebis gacemisTanave, xolo, Tu xelfasebi gaicema bankis saSualebiT _ damqiravebeli Sromis asanazRaureblad Tanxebis moTxovnasTan erTad bankSi waradgens sagadasaxado davalebas gadasaxadis gadaricxvis Taobaze. gadasaxadis gadamxdelis mier sagadasaxado davalebis wardgenis gareSe banki xelfasis Tanxas ar gascems.
8 `mewarmeTa Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis pirveli muxlis me-2 punqti: `samewarmeo saqmianobad ar CaiTvleba fizikuri pirebis saxelovnebo, samecniero, samedicino, arqiteqturuli, saadvokato da sanotaro, saaudito, sakonsultacio (maT Soris sagadasaxado konsultantTa), sasoflo-sameurneo an satyeo-sameurneo saqmianoba; sasoflo-sameurneo da satyeo-sameurneo warmoebebi SeiZleba arsebobdes 2.1 muxlSi gaTvaliswinebuli organizaciul-samarTlebrivi formiT, Tu maTi mflobeli registraciaSi gatardeba. registracia savaldebuloa, Tu warmoebaSi mudmivad dasaqmebulia mflobelis ojaxis arawevri xuTi piri mainc~.
117
gadasaxadis gadamxdelis mier socialuri gadasaxadi
gamoiangariSeba yoveli saangariSo Tvis momdevno Tvis 15 ricxvisaTvis da sagadasaxado organoebs waredgineba deklaracia.
mewarme fizikuri pirebi, amxanagobis wevri fizikuri pirebi (Tanamflobelebi) socialur gadasaxads ixdian saSemosavlo gadasaxadis mimdinare gadasaxdelebisTvis dadgenil vadebSi da Sesabamisi proporciiT. socialuri gadasaxadis mimdinare gadasaxdelebi ganisazRvreba gasuli saangariSo wlis deklaraciis mixedviT, Semdegi odenobiT:
ara ugvianes 15 maisisa – 25%;
ara ugvianes 15 ivlisisa – 25%;
ara ugvianes 15 seqtemberisa – 25%;
ara ugvianes 15 dekemberisa – 25%.
sagadasaxado deklaraciis wardgena xdeba saSemosavlo gadasaxadis deklaraciasTan erTad (ix. finansTa ministris brZaneba # 893).
socialuri gadasaxadisgan gaTavisufleba
socialuri gadasaxadisgan gaTavisuflebulia:
sasamarTlos gadawyvetilebiT sasjelis aRsrulebis dawesebulebebSi moTavsebul pirTaTvis gadaxdili Tanxebi;
Sromisunarianobis droebiT dakargvis SemTxvevaSi saxelmwifo biujetidan miRebuli anazRaureba;
grantiT miRebuli saxsrebidan grantis mimRebi organizaciis mier gacemuli anazRaureba;
diplomatiur da sakonsulo dawesebulebebSi daqiravebiT momuSave im pirTa Semosavali, romlebic ar arian saqarTvelos moqalaqeni;
saqarTvelos im ararezidentis mier daqiravebiT muSaobiT miRebuli Semosavali, romelic sagadasaxado wlis ganmavlobaSi saqarTvelos teritoriaze imyofeba 90 dReze naklebi xniT, Tu es Semosavali gaicema saqarTvelos ararezidenti damqiraveblis mier an misi saxeliT da ara ararezidentis mudmivi dawesebulebis mier; agreTve „navTobisa da gazis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT gansazRvruli navTobisa da gazis operaciebis sawarmoeblad daqiravebul ucxo qveynis moqalaqeTa Semosavali;
saSemosavlo gadasaxadisgan gaTavisuflebuli mewarme fizikur pirTa da sasoflo-sameurmeo warmoebaSi dasaqmebul fizikur pirTa Semosavali (ix. sagadasaxado kodeqsi, muxli 168, punqti 1, „l“ da „m“ qvepunqtebi);
2007 wlis 1 ianvramde sasoflo-sameurneo warmoebaSi dasaqmebuli da saqarTveloSi warmoebuli soflis meurneobis produqciis
118
samrewvelo gadamuSavebamde (sasaqonlo kodis Secvlamde) pirveladi miwodebiT dakavebuli piris mier aRniSnul saqmianobaSi daqiravebulisaTvis gadaxdili anazRaureba, Tu kalendaruli wlis ganmavlobaSi damqiraveblis mier am miwodebiT miRebuli erToblivi Semosavali ar aRemateba 100 000 lars.
saqarTvelos teritoriaze arsebul ucxoeTis diplomatiur misiebSi, maTTan gaTanabrebul dawesebulebebsa da diplomatiuri statusis mqone saerTaSoriso organizaciebSi daqiravebiT momuSave saqarTvelos moqalaqeebi (rezidenti fizikuri pirebi) Tavisufldebian socialuri gadasaxadisagan am organizaciebSi 2005 wlis 1 ianvramde miRebul Semosavlebze. saqarTvelos teritoriaze arsebul ucxoeTis diplomatiur misiebSi, maTTan gaTanabrebul dawesebulebebsa da diplomatiuri statusis mqone saerTaSoriso organizaciebSi daqiravebiT momuSave saqarTvelos moqalaqeebs (rezident fizikur pirebs) ar daekisrebaT sagadasaxado, administraciuli an sxvagvari pasuxismgebloba aRniSnul organizaciebSi 2005 wlis 1 ianvramde daqiravebiT miRebul Semosavlebze socialuri gadasaxadis gadauxdelobisa da sagadasaxado deklaraciis warudgenlobisTvis.
qonebis gadasaxadi
qonebis gadasaxadis gadamxdelia piri (agreTve lizingiT sagnis mflobeli piri), romelsac saqarTvelos teritoriaze:
sakuTrebaSi aqvs am gadasaxadiT dabegvris obieqti;
kanoniT gaTvaliswinebul sargeblobaSi an faqtobriv mflobelobaSi aqvs saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli miwa (faqtobriv mflobelobaSi igulisxmeba miwis faqtobrivi floba an miwiT sargebloba, garda saqarTvelos kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli miwis flobisa da miwiT kanonieri sargeblobisa).
dabegvris obieqtia qoneba, garda miwisa:
saqarTvelos sawarmosaTvis _ balansze ricxuli ZiriTadi saSualebebi, daumontaJebeli mowyobilobebi, daumTavrebeli kapitaluri dabandebani da aramaterialuri aqtivebi;
ucxouri sawarmosaTvis _ saqarTvelos teritoriaze ricxuli qoneba;
organizaciebisaTvis _ balansze ricxuli qoneba an qonebis nawili, romelic gamoiyeneba ekonomikuri saqmianobisaTvis;
saqarTvelos an ucxouri sawarmosaTvis, organizaciisaTvis an/da fizikuri pirisaTvis _ sakuTrebaSi arsebuli miwa da kodeqsiT gaTvaliswinebul sargeblobaSi an faqtobriv mflobelobaSi saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli miwa;
fizikuri pirisaTvis _ sakuTrebaSi arsebuli qoneba.
119
fizikuri piris sakuTrebaSi arsebuli qonebaa:
uZravi qoneba (Senoba-nagebobebi an maTi nawili), garda ekonomikuri saqmianobisTvis gamoyenebuli qonebisa;
ekonomikuri saqmianobisTvis gamoyenebuli qoneba;
saqarTveloSi registrirebuli msubuqi avtomobilebi (sagareo-ekonomikuri saqmianobis sasaqonlo nomenklaturis 8703 kodiT gaTvaliswinebuli saqoneli);
saqarTveloSi registrirebuli iaxtebi (katarRebi), TviTmfrinavebi, Sveulmfrenebi.
gadasaxadis ganakveTebi
saqarTvelos sawarmosTvis, ucxouri sawarmosTvis/organizaciebisTvis dabegvris obieqtebze gadasaxadis ganakveTi ganisazRvreba saSualo wliuri sabalanso narCeni Rirebulebis (gamoiangariSeba wlis dasawyisisa da wlis bolosaTvis aqtivebis saSualo Rirebulebis mixedviT) ara umetes 1 procentis odenobiT. fizikuri piris mier ekonomikuri saqmianobisTvis gamoyenebul qonebaze gadasaxadis ganakveTi ganisazRvreba qonebis Rirebulebis ara umetes 1 procentis odenobiT (gamoiangariSeba aqtivis Rirebulebisa da amortizaciis normebis gaTvaliswinebiT) (ix. sagadasaxado kodeqsi, muxli 211 da 183-is me-3 nawili).
fizikuri piris sakuTrebaSi arsebul uZrav qonebaze (Senoba-nagebobebi an maTi nawili) gadasaxadis ganakveTi diferencirebulia gadasaxadis gadamxdelis ojaxis mier kalendaruli wlis ganmavlobaSi miRebuli Semosavlebis mixedviT da ganisazRvreba Semdegi odenobiT (ix. cxrili # 12):
kalendaruli wlis ganmavlobaSi 40 000 laridan 60 000 laramde Semosavlis mqone ojaxebisaTvis – uZravi qonebis sabazro Rirebulebis aranakleb 0,05 procentisa da ara umetes 0,2 procentisa;
kalendaruli wlis ganmavlobaSi 60 000 laridan 100 000 laramde Semosavlis mqone ojaxebisaTvis – uZravi qonebis sabazro Rirebulebis aranakleb 0,2 procentisa da ara umetes 0,4 procentisa;
kalendaruli wlis ganmavlobaSi 100 000 lari da meti Semosavlis mqone ojaxebisaTvis – uZravi qonebis sabazro Rirebulebis aranakleb 0,4 procentisa da ara umetes 0,8 procentisa.
120
fizikuri piris uZravi qonbaze gadasaxadis ganakveTebi
# Semosavlebi kalendaruli wlis
ganmavlobaSi ganakveTi
1 40 000 laridan 60 000 laramde uZravi qonebis sabazro Rirebulebis aranakleb 0,05 procentisa da ara umetes 0,2 procenti
2 60 000 laridan 100 000 laramde uZravi qonebis sabazro Rirebulebis aranakleb 0,2 procentisa da ara umetes 0,4 procenti
3 100 000 lari da meti uZravi qonebis sabazro Rirebulebis aranakleb 0,4 procentisa da ara umetes 0,8 procenti
cxrili # 12
fizikuri piris sakuTrebaSi arsebul saqarTveloSi registrirebul msubuq avtomobilebze gadasaxadis ganakveTi diferencirebulia msubuqi avtomobilis saxeobebis Zravis moculobis da xnovanebis mixedviT (ix. cxrili # 13) da Seadgens ara umetes:
N
msubuqi avtomobilis saxeoba Zravis moculobis mixedviT
msubuqi avtomobilis xnovaneba
gadasaxadis odenoba (larebSi)
1 2000 sm3-mde (CaTvliT) moculobis Zravis mqone msubuqi avtomobili
1 wlamde (CaTvliT)
50
1-dan 3 wlamde (CaTvliT) 40 3-dan 4 wlamde (CaTvliT) 30 4-dan 5 wlamde (CaTvliT) 20 5-dan 6 wlamde (CaTvliT) 10 6 welze meti 5
2 2000 sm3-dan 3000 sm3-mde (CaTvliT) moculobis Zravis mqone msubuqi avtomobili
1 wlamde (CaTvliT)
150
1-dan 3 wlamde (CaTvliT) 130 3-dan 4 wlamde (CaTvliT) 110 4-dan 5 wlamde (CaTvliT) 80 5-dan 6 wlamde (CaTvliT) 25 6 welze meti 5
3 3000 sm3-ze meti moculobis Zravis mqone msubuqi avtomobili
1 wlamde (CaTvliT)
300
1-dan 3 wlamde (CaTvliT) 250
3-dan 4 wlamde (CaTvliT) 200 4-dan 5 wlamde (CaTvliT) 100 5-dan 6 wlamde (CaTvliT) 50 6 welze meti 5
cxrili # 13
121
fizikuri piris sakuTrebaSi arsebul saqarTveloSi registrirebul iaxtebze (katarRebze), TviTmfrinavebsa da Sveulmfrenebze gadasaxadis ganakveTebi diferencirebulia satransporto saSualebis saxeobebisa da Zravis simZlavris mixedviT (ix. cxrili # 14):
satransporto saSualebis saxeoba
sagareo-ekonomikuri saqmianobis sasaqonlo nomenklaturis kodi
gadasaxadis ganakveTi Zravis 1 cxenis Zalaze weliwadSi
1. iaxta (katarRa)
890310900
890392100
890392990
890399990
aranakleb 3 larisa da ara umetes 7 larisa
2. TviTmfrinavi
8802 20 8802 30 8802 40
aranakleb 2 larisa da ara umetes 5 larisa
3. Sveulmfreni
8802 11 8802 12
aranakleb 2 larisa da ara umetes 5 larisa
cxrili # 14
saqarTvelos an ucxouri sawarmosTvis/organizaciisTvis an/da fizikuri pirisTvis sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwaze qonebis gadasaxadis sabaziso ganakveTi diferencirebulia administraciul-teritoriuli erTeulebisa da miwis xarisxis mixedviT da dgindeba weliwadSi erT heqtarze gaangariSebiT, larebSi:
saqalaqo (sadabo) administraciuli erTeulis farglebis gareT arsebuli saxnavi da mravalwliani nargavebiT dakavebuli miwebisTvis (ix.cxrili # 15):
administraciuli erTeulis dasaxeleba
sabaziso ganakveTi (lari/ha)
miwis xarisxi kargi mwiri
1. Tbilisi, marneuli 57 31 2. bolnisi, gardabani 52 27 3. rusTavi 51 27 4. baTumi, gagra, gali, gudauTa, gulrifSi, 51 27 5. qobuleTi, xelvaCauri, gurjaani, dedofliswyaro
44 24
6. Telavi, lagodexi, siRnaRi 43 22 7. yvareli, gori, mcxeTa, axmeta, dmanisi, eredvi 39 21 8. kaspi, TeTriwyaro, samtredia 38 20
122
administraciuli erTeulis dasaxeleba
sabaziso ganakveTi (lari/ha)
miwis xarisxi kargi mwiri
9. sagarejo, qareli, xaSuri 36 20 10. qurTa, walka 34 19 11. abaSa, zugdidi 34 18 12. axalqalaqi, axalcixe, 34 19 13. martvili, senaki, xobi, foTi 33 17 14. ninowminda 33 17 15. axalgori, vani, zestafoni, lanCxuTi, ozurgeTi 30 15 16. baRdaTi, Terjola, xoni, quTaisi 28 15 17. walenjixa, wyaltubo, Cxorowyu 24 13 18. saCxere, cageri, cxinvali 22 12 19. ambrolauri, duSeTi, TianeTi, adigeni, borjomi 18 11 20. aspinZa, tyibuli, xulo, qeda 17 9 21. Suaxevi, xaragauli, WiaTura, lentexi, oni, Coxatauri, mestia, yazbegi, java
13 8
cxrili # 15
bunebrivi saTibebisa da saZovrebisaTvis (ix. cxrili # 16):
administraciuli erTeulis dasaxeleba
sabaziso ganakveTi (lari/ha)
saTibebi saZovrebi gakulturebuli saTibebi saZovrebi
1. abaSa, axalqalaqi, gori, baTumi, bolnisi, gagra, gali, gardabani, gudauTa, gulrifSi, gurjaani, dedofliswyaro, dmanisi, zugdidi, Tbilisi, TeTriwyaro, Telavi, lago- dexi, lanCxuTi, marneuli, mcxeTa, ninowminda, ozurgeTi, oCamCire, rusTavi, samtredia, senaki, siRnaRi, soxumi, quTaisi, qobuleTi, yvareli, walka, wyaltubo, xelvaCauri, xobi, foTi
6
3
8
4
2. adigeni, aspinZa, axalgori, baRdaTi, borjomi, vani, zestafoni, Terjola, TianeTi, kaspi, martvili, sagarejo, saCxere, tyibuli, qareli, qeda, Suaxevi, Coxatauri, Cxorowyu, walenjixa, xaragauli, xaSuri, xoni, xulo, axalcixe
4
2
7
3
3. ambrolauri, axmeta, duSeTi, lentexi, mestia, oni, yazbegi, cageri, cxinvali, WiaTura, java
2,5 1,5 4 2
cxrili # 16
123
sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwaze qonebis gadasaxadis sabaziso ganakveTebi konkretuli miwis nakveTisTvis miwis xarisxisa da adgilmdebareobis gaTvaliswinebiT, SeiZleba gadidebul an Semcirebul iqnes ara umetes 50 procentiT.
saqarTvelos an ucxouri sawarmosTvis/organizaciisTvis an/da
fizikuri pirisTvis arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwaze gadasaxadis sabaziso ganakveTi dgindeba weliwadSi miwis erT kvadratul metrze qonebis ara umetes 0,24 laris odenobiT.
bunebrivi saTibebisa da saZovrebisaTvis dadgenili ganakveTiT
ibegreba bunebrivi resursebiT mosargeble pirisTvis Sesabamisi licenziis gacemis safuZvelze gamoyofili saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli miwa.
qonebis gadasaxadisgan gaTavisufleba
qonebis gadasaxadisgan gaTavisuflebulia:
uZravi qonebis (Senoba-nagebobebis an maTi nawilis) mesakuTre fizikuri pirebi, romlis ojaxis mier kalendaruli wlis ganmavlobaSi miRebuli Semosavali ar aRemateba 40 000 lars;
2007 wlis 1 ianvramde Jurnal-gazeTebis sagamomcemlo saqmianobiT dakavebuli pirebis balansze arsebuli da am saqmianobaSi uSualod gamoyenebuli qoneba;
miwis is farTobebi, romlebic uSualod aris dakavebuli sarkinigzo transportis ZiriTadi saqmianobisTvis, maT Soris liandagebisa da saliandago distanciebis, savagono da salokomotivo depoebis, rkinigzis funqcionirebisTvis aucilebeli Senoba-nagebobebisa da komunikaciebis, sarkinigzo kodeqsiT gansazRvruli gasxvisebis zolisa da damcavi zonis mier, garda samedicino, kulturul-sayofacxovrebo, savaWro, sportul da uSualod rkinigzis funqcionirebasTan kavSirSi armyofi obieqtebis mier dakavebuli miwebisa. agreTve miwis gadasaxadisagan ar Tavisufldeba rkinigzis vagzlis Senobis qveS arsebuli miwis farTobebi;
bunebis dacvisa da saxanZro usafrTxoebisaTvis gamoyenebuli qoneba, garda miwisa;
mimosvlis gzebi, sakomunikacio da eleqtrogadamcemi xazebi;
saqarTvelos standartizaciis, metrologiisa da sertifikaciis saxelmwifo departamentis teritoriuli organoebis saetalono da sastendo mowyobilobebi;
organizaciis qoneba, garda miwisa da ekonomikuri saqmianobisaTvis gamoyenebuli qonebisa;
„navTobisa da gazis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT gansazRvruli navTobisa da gazis operaciebis sawarmoeblad gamoyenebuli qoneba;
saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli miwis nakveTis is nawili, romelic gadacemuli aqvs sabiujeto organizacias, garda samewarmeo saqmianobisaTvis gamoyenebuli miwebisa;
124
bunebisa da istoriuli Zeglebis dacvis organizaciebis miwis farTobebi, romlebzedac ganlagebulia saxelmwifos mier istoriul, kulturul an/da arqiteqturul Zeglebad miCneuli nagebobebi, Tu isini ar gamoiyeneba samewarmeo saqmianobisaTvis, romelSic ar igulisxmeba Sesasvleli bileTebis realizacia;
bunebrivi parkebiT, botanikuri da dendrologiuri baRebiT, kulturisa da dasvenebis municipaluri parkebiT an/da sasaflaoebiT, zoologiuri baRebiT an/da parkebiT, okeaneriumebiT, skverebiT, xeivnebiT, daculi teritoriebiT, satyeo organizaciebiT, agreTve Ria sauwyebo parkebiT, baRebiT da tye-baRebiT dakavebuli miwebi, garda am teritoriaze ekonomikuri saqmianobisaTvis gamoyenebuli nakveTebisa;
qalaqis wyalsacavebiT da maTi akvatoriebiT dakavebuli is miwebi, romlebic gamoiyeneba satransporto da miwisqveSa komunikaciebisaTvis da ar gamoiyeneba sasoflo-sameurneo produqciis warmoebisa da ekonomikuri saqmianobisaTvis;
hidrometeorologiuri centrebis, garemos dabinZurebis kontrolis sadgurebisa da danadgarebis funqcionirebisaTvis gamoyenebuli miwebi;
sasmeli wyliT mosaxleobis momaragebisaTvis, eleqtrosadgurebisa da samelioracio sistemebisa da maTi funqcionirebisaTvis gankuTvnili wyalsacavebiT dakavebuli miwebi da am obieqtebis sanitariul-dacviTi da teqnikuri zonebi;
„navTobisa da gazis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT gansazRvruli navTobisa da gazis operaciebis (saqmianobis) sawarmoeblad gamoyenebuli miwis nakveTebi, Tu isini sxva mizniT ar gamoiyeneba;
saqarTvelos gemebis saxelmwifo reestrSi registrirebuli da saqarTvelos saxelmwifo almiT mcuravi gemebi, garda fizikuri piris sakuTrebaSi arsebuli saqarTveloSi dadgenili wesiT registrirebuli iaxtebis (katarRebis), TviTmfrinavebisa da Sveulmfrenebisa;
sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis nakveTebi, romelTa nayofieri fenac sanaxevrod an metadaa dazianebuli stiqiis Sedegad;
qurTis, eredvisa da TiRvis Temebi, soflebi avnevi da nuli – droebiT, konfliqtis mogvarebamde da ekonomikuri situaciis mowesrigebamde;
saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli da gamouyenebeli saTibebi, saZovrebi, sarekultivacio da samarago sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwebi;
is miwebi, romlebic gamoiyeneba aerodromebis, aeroportebis, vertodromebisa da aeronavigaciis usafrTxoebis zonebad da miwisqveSa komunikaciebisaTvis, agreTve navsadgurebisaTvis perspeqtiuli ganviTarebis mizniT damagrebuli miwis nakveTebi, Tu isini ar gamoiyeneba ekonomikuri saqmianobisaTvis;
125
fizikuri da iuridiuli pirebi, romlebmac miiRes axalasaTvisebeli sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwebi – miRebidan 5 wlis ganmavlobaSi;
nasoflarebis teritoriaze, agreTve gansaxlebis saxelmwifo RonisZiebaTa Sesabamisad dasaxlebul moqalaqeTa ojaxebi – dasaxlebidan 5 wlis ganmavlobaSi;
2004 wlis 1 martis mdgomareobiT fizikuri piris sakuTrebaSi arsebuli, 5 heqtramde farTobis sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis nakveTebi;
„miwebis melioraciis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis Sesabamisad sajaro samarTlis iuridiuli pirisaTvis uzufruqtis xelSekrulebiT gadacemuli saxelmwifo sakuTrebis samelioracio infrastruqtura, agreTve 2014 wlis 1 ianvramde „miwebis melioraciis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT gansazRvruli samelioracio asociaciebisaTvis gadacemuli, maTi momsaxurebis teritoriaze arsebuli samelioracio infrastruqtura;
meore msoflio omis invalidebi da maTTan gaTanabrebuli pirebi –privatizaciis wesiT miRebul miwis nakveTebze;
„maRalmTiani regionebis socialur-ekonomikuri da kulturuli ganviTarebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT gansazRvruli, kavkasionis qedis samxreT ferdobze ganlagebuli raionebisa da aWara-guriis mTianeTis soflebis, Temebisa da dabebis mcxovrebni – mocemul teritoriebze arsebul miwis nakveTebze. samxreT saqarTvelos maRalmTian regionebSi mcxovrebT mocemul teritoriebze arsebul miwis nakveTebze miwis gadasaxadi umcirdebaT 50 procentiT;
samedicino saqmianobisaTvis gamoyenebuli samedicino dawesebulebaTa qoneba, garda miwisa;
samedicino dawesebulebebze damagrebuli miwis nakveTebi, Tu isini ar gamoiyeneba arasamedicino ekonomikuri saqmianobisaTvis;
samecniero-kvleviTi, saswavlo, sacdel-saseleqcio, eqsperimentuli, jiSTa gamocdis miwis is nakveTebi, romlebic gamoiyeneba samecniero da saswavlo miznebisaTvis da romlebzedac samuSaoebi finansdeba biujetidan;
miwis nakveTebi, romlebic gamoiyeneba usinaTloebis, yru-munjebis, gonebrivad CamorCenili da fizikurad ganuviTarebeli bavSvebis, omis veteranTa sazogadoebebis, moxucebulTa da bavSvTa saxlebis, mozardTa socialuri adaptaciisa da SromiTi reabilitaciis centrebis mier TavianTi ZiriTadi funqciebis SesrulebisaTvis da finansdeba biujetidan; miwis nakveTebi, gamoyenebuli bavSvTa saxlebis, specialuri skola-internatebis, bavSvTa soflebisa da sabavSvo baRebis mier, romlebic usasyidlod ewevian bavSvTa movla-aRzrdas da maTTvis ganaTlebis micemas, Tu isini ar gamoiyeneba ekonomikuri saqmianobisaTvis;
sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis nakveTebi, romlebzedac moweuli mosavlis naxevarze metic ganadgurda stiqiis (qariSxali, setyva, gvalva, wyaldidoba) da sxva forsmaJoruli SemTxvevebis
126
Sedegad. miwis gadasaxadisagan gaTavisuflebis safuZvelia adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organos gadawyvetileba, romelic miiReba saqarTvelos soflis meurneobis saministros Sesabamis teritoriul organosTan SeTanxmebiT. komisiis daskvna dgeba orjer – stiqiis damTavrebis momentidan 2 kviris vadaSi da mosavlis aRebis win;
samonadireo meurneobebis mier dakavebuli miwebi.
dadgenili sagadasaxado SeRavaTebi ar vrceldeba im SemTxvevebze, rodesac SeRavaTebis mqone fizikuri an iuridiuli piri mis sakuTrebaSi, mflobelobaSi an sargeblobaSi arsebul miwis nakveTs (an mis nawils) an/da Senoba-nagebobebs (an maT nawils) ijariT gadascems sxva fizikur an iuridiul pirs.
SeRavaTi ar vrceldeba wlis ganmavlobaSi 40 000 lars qvemoT
Semosavlebis mqone im pirebze, romlebic qonebas iyeneben ekonomikuri saqmianobisaTvis.
gadasaxadis gamoangariSebis wesi
gadasaxadi gamoiangariSeba (ix. finansTa ministris brZaneba # 279):
fizikuri piris sakuTrebaSi arsebul saqarTveloSi registrirebul uZrav qonebaze _ gadmxdelis mier;
fizikuri piris sakuTrebaSi arsebul saqarTveloSi registrirebul msubuq avtomobilebze _ sagadasaxado organoebis mier, risTvisac Sinagan saqmeTa saministro valdebulia yoveli saangariSo wlis 1 aprilamde sagadasaxado departaments warudginos monacemebi dabegvris obieqtisa da maTi mesakuTreebis Sesaxeb;
fizikuri piris sakuTrebaSi arsebul saqarTveloSi registrirebul iaxtebze (katarRebze), TviTmfrinavebsa da Sveulmfrenebze _ sagadasaxado organoebis mier, risTvisac sahaero an/da sazRvao administraciebs evalebaT yoveli saangariSo wlis 1 ivnisamde sagadasaxado departaments warudginon monacemebi dabegvris obieqtisa da maTi mesakuTreebis Sesaxeb;
sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwaze _ gadasaxadis ganakveTis gamravlebiT miwis nakveTis farTobze (heqtrebSi);
arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwaze _ gadasaxadis sabaziso ganakveTis gamravlebiT miwis farTobsa da teritoriul koeficientze, romelic diferencirebulia miwis adgilmdebareobisa da zonis mixedviT.
zonis sazRvrebis dadgena da miwis gadasaxadis teritoriuli koeficientis diferencireba xdeba teritoriis eqspertuli socialur-ekonomikuri Sefasebis safuZvelze, dasaxlebuli punqtis ganaSenianebis gegmis an sxva qalaqTmSeneblobiTi dokumentebis monacemTa gaTvaliswinebiT, romelsac amtkicebs adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebi saqarTvelos aRmasrulebeli xelisuflebis Sesabamisi samsaxurebis wardginebiT.
127
fizikuri piris sakuTrebaSi arsebul uZrav qonebaze (Senoba-nagebobebze an maT nawilze) sacxovrebeli adgilis mixedviT sagadasaxado organo saangariSo wlis 1 maisamde fizikur pirs Sesavsebad ugzavnis qonebis gadasaxadis deklaraciis formas, romelsac fizikuri piri avsebs da waradgens Sesabamis sagadasaxado organoSi saangariSo wlis 1 ivnisamde. fizikuri piri gadasaxads ixdis qonebis adgilsamyoflis mixedviT, or Tanabar nawilad, ara ugvianes saangariSo wlis 15 ivlisisa da 15 noembrisa. 2007 wlis 1 ianvramde fizikuri piris sakuTrebaSi arsebul saqarTveloSi registrirebul msubuq avtomobilebze gamoangariSebuli gadasaxadis Tanxis Sesaxeb sagadasaxado organoebi gadasaxadis gadamxdelebs warudgenen sagadasaxado Setyobinebas ara ugvianes saangariSo wlis 1 agvistosi, xolo gadasaxadis gadaxda xdeba ara ugvianes 15 noembrisa. 2007 wlis 1 ianvridan msubuq avtomobilebze gadasaxadi gadaixdevineba yovelwliurad satransporto saSualebis registraciis, xelaxali registraciis (Tu satransporto saSualebis wina mesakuTres mocemuli wlis gadasaxadi ara aqvs gadaxdili) an yovelwliuri teqnikuri daTvalierebis dros.
registracia, xelaxali registracia an teqnikuri daTvaliereba ar unda ganxorcieldes gadasaxadis gadaxdis damadasturebeli dokumentis wardgenis gareSe.
rac Seexeba fizikuri piris sakuTrebaSi arsebul saqarTveloSi registrirebul iaxtebs (katarRebs), TviTmfrinavebsa da Sveulmfrenebs _ gamoangariSebul gadasaxadis Tanxis Sesaxeb sagadasaxado organoebi gadasaxadis gadamxdelebs warudgenen „sagadasaxado moTxovnas“ ara ugvianes saangariSo wlis 1 agvistosi, xolo gadasaxadis gadaxda xdeba ara ugvianes 15 noembrisa. saqarTvelos an ucxouri sawarmosTvis/organizaciebisTvis gadasaxadiT dabegvris obieqtze da fizikuri pirisTvis ekonomikuri saqmianobisTvis gamoyenebuli qonebaze (garda miwisa) gadasaxadi gadaixdevineba dasabegri qonebis adgilsamyoflis mixedviT mimdinare gadasaxdelebis saxiT da biujetSi Cairicxeba Tanabar nawilebad yovelkvartalurad, ara ugvianes kvartalis momdevno Tvis 15 ricxvisa. mimdinare gadasaxdelebis saxiT biujetSi Caricxuli Tanxebi CaiTvleba saangariSo wlis mixedviT gamoangariSebuli gadasaxadis Tanxad.
Tu gadasaxadis gadamxdeli arsebobs (funqcionirebs) mxolod arasruli kalendaruli wlis ganmavlobaSi, igi gadasaxads ixdis am periodis proporciulad.
saqarTvelos an ucxouri sawarmosTvis/organizaciebisTvis gadasaxadiT dabegvris obieqtze da fizikuri pirisTvis ekonomikuri saqmianobisTvis gamoyenebuli qonebaze (garda miwisa) gadasaxadis gadamxdeli
128
gaangariSebas qonebis gadasaxadis Sesaxeb gasuli wlis mixedviT sagadasaxado organoebs warudgens saangariSo wlis 1 aprilamde. miwaze qonebis gadasaxadis gadamxdelebis aRricxva da gadasaxadis daricxva warmoebs yovelwliurad 1 martis mdgomareobiT.
1 martis Semdeg saxelmwifo sakuTrebaSi ricxuli miwebis Sesyidvis an ijariT aRebis SemTxvevaSi pirs sagadasaxado valdebuleba daekisreba wlis bolomde darCenili drois proporciulad.
qonebis gadasaxadiT dasabegri miwis farTobi moicavs Senoba-
nagebobebiT dakavebul, aseve maTi funqcionirebisTvis aucilebel miwis nakveTebsa da Senoba-nagebobebis sanitariul-teqnikur zonas.
sagadasaxado organoebi miwaze daricxuli qonebis gadasaxadis Sesaxeb „sagadasaxado moTxovnas“ gadamxdelebs gadasaxadis gamoangariSebisaTvis saWiro informaciis CvenebiT abareben saangariSo wlis 1 ivnisamde. miwaze qonebis gadasaxadis daricxvis safuZvelia miwis sakuTrebis damadasturebeli dokumenti an ijaris (qiravnobis) xelSekruleba an sxva dokumenti, romelic adasturebs miwaze sargeblobis uflebas, aseve saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli miwis faqtobrivi mflobeloba. miwaze qonebis gadasaxadi pirs daericxeba miwis sakuTrebis an sargeblobis uflebis warmoSobis, xolo saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli miwis faqtobrivi mflobelobis SemTxvevaSi – faqtobriv mflobelad gaxdomis Tvis momdevno Tvidan.
sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwaze qonebis gadasaxadi gadaixdeba saangariSo wlis 15 noembramde, xolo arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwaze qonebis gadasaxadi gadaixdeba or Tanabar nawilad, 15 agvistomde da 15 noembramde.
Senoba-nagebobebiT dakavebul miwis nakveTze, romelic ramdenime piris sakuTrebaSia, gadasaxadi gadaixdeba cal-calke nagebobisaTvis, TiToeuli piris TanasakuTrebaSi arsebuli farTobis proporciulad. qonebaze sakuTrebis registracia (garda qonebaze saxelmwifo, adgilobrivi TviTmmarTvelobis da im sawarmoTa sakuTrebis uflebis registraciisa, romlis wilis/aqciebis 50%-ze meti saxelmwifo da adgilobrivi TviTmmarTvelobis sakuTrebaSia) xorcieldeba mxolod sagadasaxado organos cnobis safuZvelze, romliTac dasturdeba qonebis gadasaxadis gadaxdis an sagadasaxado valdebulebis ararsebobis faqti.
129
saTamaSo biznesis gadasaxadi
saTamaSo biznesis gadasaxadis gadamxdelad iTvlebian pirebi, romlebic ewevian samewarmeo saqmianobas latariebiT, kazinoebiT (samorineebiT), azartuli da sxva saTamaSo biznesiT da aseTi saqmianoba kanonmdeblobis Sesabamisad eqvemdebareba nebarTvas an/da licenzirebas. saTamaSo biznesis gadasaxadiT dabegvris obieqtia:
latariis bileTebis realizaciidan miRebuli amonagebi;
azartuli da momgebiani TamaSebisaTvis gamoyenebuli saTamaSo magidebi, saTamaSo aparatebi;
totalizatoris, bingos, lotos salaroebi (specialurad mowyobili adgili, sadac molaris an/da specialuri aparatis an sxva saSualebiT xorcieldeba fsonis miReba an/da mogebis gacema);
wamaxalisebeli gaTamaSebis saprizo fondi;
sistemur-eleqtronuli formis TamaSoba.
gadasaxadis ganakveTebi
saTamaSo biznesis gadasaxadis ganakveTebis diferencireba xdeba saTamaSo biznesis saxeobis mixedviT da ganisazRvreba (ix. cxrili # 17):
latariebis mowyobaze –bileTebis realizaciidan miRebuli amonagebis ara umetes 20 procentisa;
kazinos (samorines) TiToeul saTamaSo magidaze – TveSi 5 000-dan 10 000 laramde;
TiToeul saTamaSo aparatze – TveSi 50-dan 200 laramde;
totalizatoris, bingos, lotos TiToeul salaroze – TveSi 300-dan 600 laramde;
TiToeul wamaxalisebel gaTamaSebaze – saprizo fondis 10 procenti;
sistemur-eleqtronuli formis TamaSobaze – TveSi 2000-dan 10 000 laramde.
saTamaSo biznesis saxeebi da ganakveTebi
# saTamaSo
biznesis saxe erTeuli ganakveTi
1 latariebis mowyoba _
bileTebis realizaciidan miRebuli amonagebis ara umetes 20 procentisa
2 kazino TiToeul saTamaSo magidaze
TveSi 5 000-dan 10 000 laramde
3 saTamaSo aparatebi
TiToeul saTamaSo aparatze
TveSi 50-dan 200 laramde
130
# saTamaSo biznesis saxe
erTeuli ganakveTi
4 totalizatori, bingo, loto
TiToeul salaroze
TveSi 300-dan 600 laramde
5 wamaxalisebeli gaTamaSeba
TiToeul wamaxalisebel gaTamaSebaze
saprizo fondis 10 procenti
6 sistemur-eleqtronuli formis TamaSoba
_
TveSi 2000-dan 10 000 laramde
cxrili # 17
angariSgeba da gadaxdis wesi
wamaxalisebeli gaTamaSebisa da latariis momwyobi (organizatorebi) valdebulia adgilobriv sagadasaxado organoebSi yovelTviurad waradginos saqarTvelos finansTa ministris mier damtkicebuli formis deklaracia da gadaixados gadasaxadi ara ugvianes saangariSo Tvis momdevno Tvis 15 ricxvisa (ix. finansTa ministris brZaneba # 894). wamaxalisebeli gaTamaSebis momwyobi (organizatori) piris yovelTviuri gadasaxadis odenoba ganisazRvreba saangariSo TveSi gaTamaSebuli saprizo fondis mixedviT. amasTan, wamaxalisebeli gaTamaSebis bolo saangariSo TveSi gadasaxadis odenoba ganisazRvreba saprizo fondis narCeni RirebulebiT (TanxiT).
kazinos (samorines) magidebis, saTamaSo aparatebisa da totalizatoris, bingos, lotos salaroebis mowyobisas TamaSebis organizatorebi saTamaSo biznesis gadasaxads ixdian gadasaxadis gadaxdis niSnebis SeZenisas (ix. finansTa ministris brZaneba # 896).
gadasaxadis gadaxdis niSanSi igulisxmeba TamaSebis mowyobis dros saTamaSo magidebsa da saTamaSo aparatebze, totalizatoris, bingos, lotos salaroebze misamagrebeli niSani, romelic adasturebs gadasaxadis gadaxdas da TamaSebis momwyobis uflebas TamaSebis mowyobis adgilebze saTamaSo magidebisa da saTamaSo aparatebis dadgmasa da totalizatoris, bingos, lotos salaroebis mowyobaze. gadasaxadis gadaxdis niSani unda Seicavdes:
kods, romlis ganmeoreba akrZalulia;
gadasaxadiT dabegvris periods;
gansxvavebul fers saTamaSo biznesis saxeobis mixedviT.
131
TamaSebis momwyobi (organizatori) gadasaxadis gadaxdis niSans iZens dabegvris obieqtis faqtobrivi ganTavsebis teritoriaze moqmedi gadasaxadis ganakveTis mixedviT Sesabamis sagadasaxado inspeqciaSi, saangariSo periodis dawyebamde. gadasaxadis gadaxdis niSani registraciaSi tardeba Sesabamis sagadasaxado inspeqciaSi, TamaSebis momwyobis (organizatoris) saxelze.
TamaSebis momwyobebi (organizatorebi) gadasaxadis gadaxdis niSans amagreben saTamaSo magidebze, saTamaSo aparatebsa da totalizatoris, bingos, lotos salaroebis TvalsaCino adgilas, TamaSebis dawyebis pirvel dRes da xsnian yoveli saangariSo Tvis bolo samuSao dRes.
gadasaxadis gadaxdis niSnebis SeZenis, registraciis, damagrebisa da dazianebuli niSnebis Secvlis, agreTve umoqmedo dabegvris obieqtebis daluqvis wesebs adgens saqarTvelos finansTa ministri.
sagadasaxado valdebulebis Sesrulebis uzrunvelyofis RonisZiebebi
gadasaxadis gadamxdelis mier sagadasaxado valdebulebis arajerovnad Sesrulebis SemTxvevaSi SesaZlebelia mis mimarT gamoyenebuli iqnes sagadasaxado valdebulebis uzrunvelyofis Semdegi RonisZiebebi, romelTa rigiTobas konkretuli situaciidan gamomdinare irCevs sagadasaxado organo:
sagadasaxado ipoTeka/giravnoba;
mesame piris mflobelobaSi arsebul qonebaze gadaxdevinebis miqceva
qonebaze yadaRis dadeba (ix. saqarTvelos mTavrobis dadgenileba # 14);
yadaRadadebuli qonebis realizacia (ix. saqarTvelos mTavrobis dadgenileba # 10);
sabanko angariSebidan gadasaxadis, sauravisa da jarimis Tanxebis Camowera
gadamxdelis salarodan naRdi fuladi saxsrebis amoReba (ix. finansTa ministris brZaneba # 300);
sxva RonisZiebebi.
sagadasaxado valdebulebaTa uzrunvelyofis RonisZiebebi ar gamoiyeneba fasiani qaRaldebis bazris Sesaxeb saqarTvelos kanonis Sesabamisad emitentis saxeliT moqmedi sabrokero kompaniis mflobelobaSi arsebuli emitentis fasiani qaRaldebisa da fasiani qaRaldebis SesaZenad miRebuli fuladi saxsrebis mimarT.
132
sagadasaxado giravnoba/ipoTeka
sagadasaxado valdebulebis uzrunvelyofis RonisZiebis erT-erT saxes warmoadgens sagadasaxado giravnobis/ipoTekis ufleba, romelic warmoiSoba sagadasaxado davalianebaze sagadasaxado davis dawyebisTanave an/da aRiarebul sagadasaxado valdebulebasTan erTad. es ufleba vrceldeba sagadasaxado davalianebis moculobis farglebSi gadasaxadis gadamxdelis sakuTrebaSi arsebul nebismier qonebaze (maT Soris im qonebazec, romelic SeZenilia sagadasaxado davalianebis warmoqmnis Semdeg).
Setyobineba giravnobis/ipoTekis uflebis warmoSobis Sesaxeb egzavneba gadasaxadis gadamxdels sagadasaxado davalianebis warmoSobidan ara umetes 15 dRisa.
amave vadaSi Setyobineba registraciisTvis egzavneba maregistrirebel organos, romelic valdebulia Setyobinebis miRebidan ara ugvianes momdevno dRisa registraciaSi gaataros sagadasaxado giravnobis/ipoTekis ufleba. gadasaxadis gadamxdelis gakotrebis saqmiswarmoebisas an restruqturizaciis reJimSi yofnisas sagadasaxado giravnobis vada ganisazRvreba xandazmulobis vadis (6 weli), gakotrebis saqmiswarmoebis an restruqturizaciis reJimSi yofnis mTeli vadisa da damatebiTi orwliani vadis jamiT (magaliTi: sawarmo/organizacia restuqturizaciis reJimSi imyofeboda weliwad naxevris ganmavlobaSi, am SemTxvevaSi garavnobis vada iqneba 9,5 weli (6 + 1,5 + 2 = 9,5).
gakotrebis saqmiswarmoebis an restruqturizaciis reJimis dasrulebis Semdeg sagadasaxado giravnobis/ipoTekis ufleba gamoiyeneba imave wesiT, rogoric gamoiyeneboda gakotrebis saqmis warmoebis an restruqturizaciis reJimis dawyebamde.
sagadasaxado giravnobis/ipoTekis ufleba ar gamoiyeneba im mflobelis mimarT, romlis uflebac warmoiSva sagadasaxado giravnobis/ipoTekis registraciamde. rodesac sagadasaxado organo yidis giravnobas/ipoTekas daqvemdebarebul qonebas ZalaSi rCeba sagadasaxado uflebis registraciamde registrirebuli sxva giravnobis/ipoTekis uflebebi.
Tu sagadasaxado giravnobiT/ipoTekiT uflebis gauqmebis gareSe qoneba gaiyideba an raime gziT gadaecema sxva mflobels aRniSnuli ufleba gavrceldeba am qonebaze axali mflobelis mimarT.
axali mflobelis nebismieri sxva ipoTekis/giravnobis uflebas eqneba umciresi Zala im sagadasaxado ipoTekis/giravnobis uflebis mimarT, romelic arsebobda gayidvamde an gadacemamde.
133
sagadasaxado giravnobas/ipoTekas daqvemdebarebuli qonebis gadacemis xelSewyobis mizniT, saxelmwifos ufleba aqvs gaauqmos giravnoba/ipoTeka, Tu:
sagadasaxado organo qonebis sanacvlod miiRebs moTxovnil Tanxas;
CaTvlis, rom amgvari qmedeba saxelmwifos strategiul interess warmoadgens.
aseT SemTxvevaSi sagadasaxado organo gascems cnobas qonebis sagadasaxado giravnobiT/ipoTekiT datvirTvisgan ganTavisuflebis Sesaxeb.
sagadasaxado giravnobis/ipoTekis ufleba gauqmebulad iTvleba davalianebis dafarvis an sagadasaxado giravnobis/ipoTekis uflebis xandazmulobis vadis gasvlis SemTxvevaSi.
mesame piris mflobelobaSi arsebul qonebaze gadaxdevinebis miqceva
Tu sasamarTlos gadawyvetilebiT dadgenilia an mesame piris mier aRiarebulia, rom gadasaxadis gadamxdelis qoneba an qonebrivi uflebebi raime formiT mesame piris droebiT mflobelobaSia, maSin gadasaxadis gadamxdelis TanxmobiT da sagadasaxado organos moTxovniT mesame pirma, gadasaxadis gadamxdelis aRebuli da Seusrulebeli valdebulebebi (ara umetes aRiarebuli sagadasaxado davalianebisa) unda Seasrulos sagadasaxado organos mimarT.
mesame piris mier moTxovnis srulad an nawilobriv SesrulebisTanave gadasaxadis gadamxdelis sagadasaxado valdebuleba Sesabamisad uqmdeba an mcirdeba (magaliTi: gadasaxadis gadamxdels sagadasaxado organos mimarT aqvs gadasaxdeli 20 000 lari da am gadamxdels gaqiravebuli Senobidan misaRebi aqvs 15 000 lari saijaro qiris saxiT. am pirs, romelmac gadasaxadis gadamxdelisgan Senoba iqirava, SeiZleba daudges valdebuleba, rom gadasaxdeli 15 000 lari gadauxados ara gamqiravebels, aramed pirdapir sagadasaxado organos. gadsaxadis gadamxdelis sagadasaxado davalianeba am SemTxvevaSi Semcirdeba 5 000 laramde. amavdroulad Semcirdeba mesame piris valdebuleba gadasaxadis gadamxdelis mimarT (15 000 lariT)).
Tu gadasaxadis gadamxdelma sagadasaxado organos ganucxada, rom misi qoneba an/da qonebrivi uflebebi mesame piris droebiT mflobelobaSia, magram ar warudgina amis damadasturebeli dokumentacia, sagadasaxado organo mimarTavs mesame pirs am informaciis dadasturebis moTxovniT. mesame piri valdebulia, moTxovnis miRebidan 10 dRis vadaSi sagadasaxado organos acnobos ra qoneba da qonebrivi uflebebia mis mflobelobaSi an uaryos aRniSnuli informacia.
mesame piris mier moTxovnili informaciis warudgenlobis, dagvianebiT wardgenis an mcdari informaciis wardgenis SemTxvevaSi mas daekisreba kodeqsiT gaTvaliswinebuli jarima.
134
sagadasaxado organos ufross/mis moadgiles ufleba aqvs, miiRos gadawyvetileba mesame piris mflobelobaSi arsebul qonebaze gadaxdevinebis miqcevis Sesaxeb da warudginos mas „sagadasaxado moTxovna“, rac gulisxmobs:
am piris davaldebulebas moTxovnis miRebidan 15 dRis vadaSi uSualod sagadasaxado organos gadauxados masSi aRniSnuli Tanxa an gadasces mflobelobaSi arsebuli gadasaxadis gadamxdelis qoneba;
15 dRis vadaSi „sagadasaxado moTxovnis“ Seusruleblobis SemTxvevaSi am piris sabanko angariSidan sainkaso davalebiT kuTvnili Tanxis Camoweras.
„sagadasaxado moTxovnas“ unda daerTos gadasaxadis gadamxdelis Tanxmoba mesame piris mflobelobaSi arsebul qonebaze gadaxdevinebis miqcevis Sesaxeb.
mesame pirisTvis gagzavnil „sagadasaxado moTxovnaSi“ unda aRiniSnos:
sagadasaxado organos dasaxeleba da misamarTi;
„sagadasaxado moTxovnis“ gagzavnis (gadacemis) TariRi;
mesame piris da gadasaxadis gadamxdelis rekvizitebi (saxeli da gvari/dasaxeleba, misamarTi);
„sagadasaxado moTxovnis“ wardgenis safuZveli;
moTxovnis Sinaarsi (maT Soris, mesame piris davalianebis odenoba gadasaxadis gadamxdelis mimarT, mesame pirisagan moTxovnili Tanxis odenoba da mesame piris mflobelobaSi arsebuli im qonebis miTiTeba, romelic aris gadasaxadis gadamxdelis sakuTreba, am moTxovnis Sesrulebis vada, gadaxdis wesi);
moTxovnis miRebisas mesame piris uflebebi da valdebulebebi (maT Soris, „sagadasaxado moTxovnis“ gasaCivrebis wesi);
moTxovnis Sesrulebis uzrunvelyofis RonisZiebebi, romlebic gamoiyeneba mesame piris mimarT am moTxovnis Seusruleblobis SemTxvevaSi.
mesame pirs, romelmac Seasrula sagadasaxado organos aRniSnuli moTxovnebi, maTi Sesrulebis momentidan gadasaxadis gadamxdelis winaSe exsneba valdebuleba sagadasaxado organosTvis gadacemuli qonebis an masze uflebis Rirebulebis odenobiT, agreTve Tavisufldeba gadasaxadis gadamxdelis winaSe im danakargebTan da zaralTan dakavSirebuli pasuxismgeblobisgan, romlebic SeiZleba mohyoloda am moTxovnaTa Sesrulebas.
135
qonebaze yadaRis dadeba
sagadasaxado organo uflebamosilia, sasamarTlos gadawyvetilebis gareSe aRiarebuli sagadasaxado davalianebis moculobis farglebSi daados yadaRa gadasaxadis gadamxdelis sakuTrebaSi arsebul nebismieri saxis qonebas, maT Soris, moZrav, uZrav da aramaterialur qonebas. qonebaze yadaRis dadeba moicavs gadasaxadis gadamxdelis qonebis aRweras, am qonebis gankargvis akrZalvas, magram ara Cveulebrivi sawarmoo mizniT gamoyenebas (garda realizaciisaTvis gaTvaliswinebuli saqonlisa) da sarealizaciod gankuTvnili saqonlis Sesanaxad gadacemas.
qonebaze yadaRis dadebis SemTxvevaSi gadasaxadis gadamxdels ara aqvs qonebis nebismieri saxiT gankargvis ufleba sagadasaxado organos werilobiTi Tanxmobis gareSe, isic mxolod im pirobiT, rom uzrunvelyofili iyos amis Sedegad amonagebi Tanxis Setana sagadasaxado davalianebis dasafaravad.
qonebaze yadaRis dadeba warmoadgens administraciul aqts, romelic formdeba sagadasaxado organos ufrosis/misi moadgilis brZanebiT da ZalaSi Sedis movalisaTvis kanoniT dadgenili wesiT gacnobisTanave.
sagadasaxado organom qonebaze yadaRis dadebis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebis Taobaze werilobiT unda acnobos movales yadaRis dadebamde sul cota 30 dRiT adre. garda im SemTxvevisa, rodesac gadasaxadis gadaxdevinebas safrTxe emuqreba.
nivTze yadaRis dadebis an gauqmebis Sesaxeb aqti dauyovnebliv egzavneba sajaro reestris erovnuli saagentos Sesabamis saregistracio samsaxurs.
qonebaze yadaRis dadebis Sesaxeb SetyobinebaSi aRniSnuli unda iyos:
movalis rekvizitebi (saxeli da gvari/dasaxeleba, misamarTi), gadasaxadis gadamxdelis saidentifikacio nomeri (aseTis arsebobis SemTxvevaSi);
misi gagzavnis TariRi;
gadauxdeli aRiarebuli gadasaxadebis saxeebi, periodi da odenoba;
aRiarebuli sagadasaxado valdebulebis jamuri odenoba 30-dRiani periodis dasrulebisaTvis (daricxuli sanqciebis CaTvliT) da aRiarebuli sagadasaxado davalianebis moculoba.
sagadasaxado organos warmomadgeneli aRiarebuli sagadasaxado davalianebis farglebSi yadaRadadebul nivTebs aRnusxavs qonebaze yadaRis dadebis (aRweris) aqtSi.
qonebaze yadaRis dadebis (aRweris) aqtSi unda aRiniSnos:
misi Sedgenis dro da adgili;
136
yadaRis dadebis Sesaxeb gadawyvetilebis mimRebi sagadasaxado organos dasaxeleba, sagadasaxado organos warmomadgenlis saxeli, gvari da is pirebi, romlebic daeswren aqtis Sedgenas;
movalis rekvizitebi (saxeli da gvari/dasaxeleba, misamarTi), gadasaxadis gadamxdelis saidentifikacio nomeri (aseTis arsebobis SemTxvevaSi);
masSi Setanili TiToeuli sagnis dasaxeleba, ganmasxvavebeli niSnebi (wona, metraJi, cveTa da sxva), Sefaseba da mTeli qonebis Rirebuleba;
sagani an/da sadgomi, romelic dailuqa, da masze dadebuli luqebis raodenoba da aRweriloba;
im piris dasaxeleba, visac Sesanaxad gadaeca qoneba da misi misamarTi, Tu Senaxva TviT movales ar daevala;
rom movalesa da qonebis Semnaxvels ganemartaT maTi movaleoba qonebis SenaxvisaTvis da pasuxismgeblobis sakiTxi gadacemuli qonebis gaflangvis, gasxvisebis an gadamalvisaTvis;
rom movalesa da sxva pirebs ganemartaT sagadasaxado organos moqmedebaTa gasaCivrebis wesi;
sagadasaxado organos warmomadgenlis an/da movalis SeniSvnebi.
qonebaze yadaRis dadebis (aRweris) aqts xels aweren sagadasaxado organos warmomadgeneli, qonebis Semnaxveli, movale da sxva pirebi, romlebic eswrebodnen yadaRis dadebas. Tu am pirebma uari Tqves aqtis xelmoweraze, aqtSi keTdeba Sesabamisi aRniSvna.
fasiani qaRaldebi an/da fasiani nivTebi Sesanaxad amoiReba sagadasaxado inspeqciis warmomadgenlis mier saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT, Tu arsebobs yadaRadadebuli nivTebis xelyofis saSiSroeba. Tu es nivTebi rCeba movalesTan, maSin yadaRis dadeba xdeba daluqviT.
Tu movalis qonebaze yadaRis dadebisas mesame pirebi ganacxadeben am qonebaze Tavis uflebebs, qoneba mainc Seitaneba aRweris siaSi, magram gakeTdeba saTanado aRniSvna.
qonebaze yadaRis dadebis (aRweris) aqtSi unda aRiniSnos TiToeuli yadaRadadebuli nivTis sabazro fasi.
yadaRadadebuli nivTebi fasdeba sagadasaxado organos warmomadgenlis mier sabazro RirebulebiT, Tu yadaRadadebuli qonebis Sefasebisas sagadasaxado organos warmomadgeneli ver Seafasebs calkeul sagnebs, moiwveva eqsperti an auditi.
aRiarebuli sagadasaxdo davalianebis arsebobisas Tu sagadasaxado organos sakmarisi safuZveli aqvs miiCnios, rom gadasaxadis gadaxdevinebas safrTxe emuqreba, mas ufleba aqvs, moiTxovos gadasaxadis dauyovnebliv gadaxda da misi gadauxdelobis SemTxvevaSi yadaRa daados movalis qonebas (30 dRiT adre Setyobinebis gagzavnis
137
gareSe). aseT SemTxvevaSi sagadasaxado organom yadaRis dadebidan 72 saaTSi sasamarTlos unda warudginos Suamdgomloba movalis qonebaze yadaRis dadebis dadasturebis Sesaxeb. sasamarTlo valdebulia momdevno 72 saaTis ganmavlobaSi miiRos gadawyvetileba Suamdgomlobis srulad an nawilobrivi dakmayofilebis Taobaze an uaryofis Sesaxeb.
Tu sagadasaxado davalianeba ar aris aRiarebuli da sagadasaxado organos sakmarisi safuZveli aqvs miiCnios, rom gadasaxadis gadaxdevinebas safrTxe emuqreba, mas ufleba aqvs, moiTxovos gadasaxadis dauyovnebliv gadaxda da misi gadauxdelobis SemTxvevaSi yadaRa daados movalis qonebas sagadasaxado davalianebisas arsebuli giravnobis/ipoTekis uflebis farglebSi. aseT SemTxvevaSi sagadasaxado organom yadaRis dadebidan 72 saaTSi sasamarTlos unda warudginos Suamdgomloba sagadasaxado giravnobiT/ipoTekiT movalis qonebis datvirTvis Taobaze (Tu movales aqvs Sesabamisi qoneba) an/da qonebaze yadaRis dadebis dadasturebis Sesaxeb (Tu movales ara aqvs giravnobiT/ipoTekiT dasatvirTi qoneba an misi Rirebuleba arasakmarisia sagadasaxado davalianebis dasafaravad).
Tu 72 saaTSi sagadasaxado organo sasamarTloSi ar waradgens Suamdgomlobas an momdevno 72 saaTSi sasamarTlo ar miiRebs gadawyvetilebas yadaRis dadebis dadasturebis Sesaxeb, yadaRa moxsnilad CaiTvleba.
sagadasaxado organom mxolod im SemTxvevaSi SeiZleba miiCnios, rom gadasaxadis gadaxdevinebas safrTxe emuqreba, Tu:
gadasaxadis gadamxdeli malavs qonebas, romelic SeiZleba gamoyenebul iqnes sagadasaxado valdebulebis dasafaravad;
gadasaxadis gadamxdeli emzadeba qveynis dasatoveblad ise, rom ar asrulebs sagadasaxado valdebulebebs da ar axorcielebs aranair qmedebas valis dafarvis mizniT;
gadasaxadis gadamxdeli cdilobs gamocxaddes gakotrebulad;
arsebobs gadasaxadis gadamxdelis mier namdvili an TvalTmaqcuri garigebiT qonebis gasxvisebis realuri saSiSroeba, romelic gaaZnelebs an SeuZlebels gaxdis mis mier sagadasaxado valdebulebaTa Sesrulebis uzrunvelyofas;
gadasaxadis gadamxdels, romelsac ericxeba vadagadacilebuli aRiarebuli sagadasaxado davalianeba, sakuTrebaSi aqvs 10 000 larze meti da ar faravs davalianebas.
sagadasaxado organos mier qonebaze dadebuli yadaRa moxsnilad iTvleba aRiarebuli sagadasaxado davalianebis srulad dafarvisTanave.
138
yadaRadadebuli qonebis realizacia
movalis yadaRadadebuli qonebis realizacias axorcielebs sagadasaxado organo sasamarTlos gadawyvetilebis safuZvelze Ria auqcionis wesiT.
auqcionis Catarebis drosa da adgils gansazRvravs Sesabamisi sagadasaxado organo, ris Sesaxebac igi auqcionis Catarebamde 30 dRiT adre akeTebs gancxadebas. gancxadebaSi unda aRiniSnos:
auqcionis Catarebis dro da adgili;
qonebis mesakuTris rekvizitebi (saxeli da gvari/dasaxeleba, misamarTi);
gasayidi qonebis dasaxeleba (qonebis mokle aRwera);
qonebis sawyisi fasi, romelic yadaRis dadebis (aRweris) aqtSi miTiTebuli yadaRadadebuli nivTis sabazro fasia;
rom mesame pirebi, romelTac aqvT uflebebi am qonebaze, valdebulni arian, am uflebaTa damadasturebeli mtkicebulebani waradginon auqcionis dawyebamde;
auqcionis pirobebi.
gancxadeba unda gamoikras sagadasaxado organoSi gancxadebebis dafaze da gavrceldes masobrivi informaciis saSualebiT.
auqcionis Catarebis Sesaxeb informaciis gamoqveynebis Semdeg yvela dainteresebul fizikur da iuridiul pirs sagadasaxado organosTan SeTanxmebiT ufleba aqvs winaswar gaecnos auqcionze gasayidad gamotanil qonebas
auqcionSi monawileobis msurveli piri valdebulia auqcionis dawyebamde xazinis sadepozito qveangariSze winaswar Seitanos auqcionze gasayidad gamotanili im nivTis sawyisi Rirebulebis 2 procenti, romlis SeZenasac apirebs, rac gamarjvebis SemTxvevaSi CaiTvleba gadaxdili Tanxis angariSSi.
auqcions atarebs Sesabamisi sagadasaxado organos warmomadgeneli. igi auqcions gaxsnilad acxadebs da sTavazobs sawyiss fass. auqcioni grZeldeba manam, sanam sxva SemoTavazeba aRar iqneba. Sesabamisi sagadasaxado organos warmomadgenelma unda gamoacxados piri, romelmac auqcionis saboloo fasi SesTavaza, ris Semdegac auqcioni dasrulebulad cxaddeba.
pirebs, romlebmac ver gaimarjves auqcionSi, gadaxdili Tanxa ubrundebaT auqcionis dasrulebidan 5 dRis vadaSi.
piri, romlis SemoTavazebuli fasi miRebuli iqneba auqcionze da romelic Seisyidis CamorTmeul qonebas, valdebulia dauyovnebliv gadaixados Tavis mier SemoTavazebuli fasis aranakleb naxevari an 5000
139
lari umciresi Tanxis mixedviT, xolo Tanxis darCenili nawili unda daifaros realizaciidan 14 kalendaruli dRis ganmavlobaSi.
Tanxis srulad dafarvamde myidvels ar gaaCnia qonebaze sakuTrebis ufleba.
auqcionze qonebis SesyidvisaTvis gadaxdili Tanxebi Seitaneba xazinis sadepozito qveangariSze, saidanac amoRebasTan, Senaxvasa da realizaciasTan dakavSirebuli xarjebis ekvivalenturi TanxebiT xorcieldeba aRniSnuli xarjebis dafarva, xolo darCenili Tanxebi iricxeba biujetis Sesabamis angariSze. Tanxis srulad gadaxdisTanave myidvels eZleva sertifikati gayidvisa da qonebis flobis (gankargvis) Sesaxeb. am sertifikatiT myidvels gadaecema sakuTrebis ufleba, romelzedac vrceldeba arasagadasaxado giravnobis ufleba, romelic arsebobda qonebis gayidvamde da aRemateboda im sagadasaxado giravnobis uflebas, romelmac gamoiwvia qonebaze yadaRis dadeba. myidvelma dauyovnebliv unda gamoitanos qoneba sawyobidan an sacavidan, sadac sagadasaxado departamenti inaxavda mas. myidvelis sakuTrebis ufleba ZalaSi Sedis Tanxis saxelmwifosaTvis srulad gadaxdisTanave.
Tu myidveli ver SeZlebs auqcionze Sesyiduli qonebis Rirebulebis dadgenil vadaSi srulad gadaxdas, is kargavs yovelgvar uflebas aRniSnul qonebaze da mis mier qonebis SeZenis mizniT ukve gadaxdil Tanxaze (maT Soris, depozitze ganTavsebul Tanxaze). am SemTxvevaSi gadaxdili TanxiT daifareba is gadasaxadebi, romelTa dafarvis mizniTac Tavis droze ganxorcielda qonebis realizacia.
Tu myidveli ver SeZlebs auqcionze Sesyiduli qonebis Rirebulebis dadgenili wesiT gadaxdas, saxelmwifo (sagadasaxado organo) uflebamosilia:
auqcionis Catarebis Sesaxeb xelaxali gancxadebis gamoqveynebidan 30 dRis Semdeg qoneba xelmeored gaitanos ganmeorebiT auqcionze gasayidad;
moxsnas qonebaze yadaRa da daubrunos igi gadasaxadis gadamxdels mflobelobisa da gankargvis uflebiT.
yadaRadadebuli malfuWebadi saqonlis realizacia SeiZleba ganxorcieldes dauyovnebliv.
malfuWebad saqonlad iTvleba mxolod is saqoneli, romlis Senaxvis vadis gasvlamde darCenilia 10 dReze naklebi. malfuWebadi saqonlis gayidvis SemTxvevaSi gadasaxadis gadamxdelis sxva kreditorebs auqcionis Catarebis TariRidan 60 dRis vadaSi ufleba aqvT mimarTon sagadasaxado organos xelmZRvanels administraciuli sarCeliT, rom maTac hqondaT registrirebuli giravnobis ufleba gayidul malfuWebad saqonelze sagadasaxado giravnobis registraciis TariRze ufro adre. aseTi sarCelis miRebis Semdeg sagadasaxado organos xelmZRvaneli
140
valdebulia administraciuli sarCeli ganixilos 30 dRis vadaSi. sagadasaxado organos xelmZRvanelis mier mosarCelis sasargeblod sarCelis gadawyvetis SemTxvevaSi sagadasaxado organo gadauxdis mosarCeles malfuWebadi saqonlis gayidvis Sedegad miRebuli Tanxis mTlian odenobas an moTxovnil Tanxas, umciresi Tanxis mixedviT.
qonebis gayidvis Sedegad miRebuli SemosavliT pirvel rigSi unda daifaros:
qonebis amoRebasTan, Senaxvasa da realizaciasTan dakavSirebuli xarjebi;
gadasaxadis Tanxebi;
jarimisa da sauravis Tanxebi.
qonebis gayidvis Sedegad miRebuli SemosavliT pirvel rigSi dafaruli Tanxebis Semdeg darCenili saxsrebi 5 sabanko dRis vadaSi unda daubrundes gadasaxadis gadamxdels.
maregistrirebeli organoebi, auqcionze qonebis myidvelis mier sertifikatis wardgenis SemTxvevaSi, valdebulni arian saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT registraciaSi gaataron qonebis axali mesakuTre, romelic daikavebs Zveli mesakuTris adgils da gaxdeba sakuTrebis gadacemis momentSi arsebul nivTTan dakavSirebuli samarTlebrivi urTierTobis monawile.
Tu gadasaxadis gadamxdeli auqcionis Catarebamde uzrunvelyofs sagadasaxado valdebulebebisa da sagadasaxado organos mier auqcionis organizebisaTvis ukve gaweuli xarjebis dafarvas an auqcionis Catarebamde sagadasaxado organosa da gadasaxadis gadamxdels Soris daideba sagadasaxado davalianebis gadavadebis Sesaxeb werilobiTi SeTanxmeba, yadaRadadebuli qonebis realizacia Sewydeba.
sabanko angariSidan gadasaxadis, sauravisa da jarimis Tanxebis Camowera
Tu gadasaxadis gadamxdeli ar Seasrulebs sagadasaxado valdebulebas misi SesrulebisaTvis sagadasaxado kanonmdeblobiT dadgenili vadis gasvlidan 10 dReSi, maSin sagadasaxado organos ufleba aqvs, aRiarebuli sagadasaxado davalianebis farglebSi, misi sabanko angariSidan sainkaso davalebiT Camoweros gadasaxadis, sauravisa da jarimis Tanxebi da Caricxos isini Sesabamis biujetebSi.
gadawyvetilebas gadasaxadis gadamxdelis sabanko angariSidan gadasaxadis, sauravisa da jarimis Tanxebis Camoweris Sesaxeb iRebs sagadasaxado organos ufrosi/misi moadgile brZanebiT, romelsac kodeqsiT dadgenili wesiT gadascems movales da im sabanko dawesebulebas, romelSic movales gaxsnili aqvs sabanko angariSi. sagadasaxado organos sainkaso davalebaSi unda mieTiTos gadasaxadis
141
gadamxdelis is sabanko angariSebi, saidanac unda ganxorcieldes gadasaxadis, sauravisa da jarimis Tanxebis gadaricxva da gadasaricxi Tanxis odenoba.
sagadasaxado organos sainkaso davaleba gadasaxadis, sauravisa da jarimis Tanxebis Sesabamis biujetebSi Caricxvis Sesaxeb sabanko dawesebulebam unda Seasrulos upirobod.
gadasaxadis gadamxdelis/sagadasaxado agentis an sxva valdebuli piris salarodan naRdi fuladi saxsrebis amoReba
Tu aRiarebuli sagadasaxado davalianebis dasafarad arasakmarisia sabanko angariSebidan Camowerili Tanxebi da sagadasaxado organos mier gatarebuli RonisZieba, maSin sagadasaxado organos ufleba aqvs mosamarTlis brZanebis gareSe ganaxorcielos gadasaxadis gadamxdelis salaros seifidan an sxva saTavsidan (garda fizikuri piris sacxovrebeli binisa) arsebuli naRdi fuladi saxsrebis (maT Soris, ucxouri valutis) amoReba aRiarebuli sagadasaxado davalianebis dafarvisaTvis aucilebeli odenobiT.
naRdi fuladi saxsrebis amoRebis wess gansazRvravs saqarTvelos finansTa ministri (ix. finansTa ministris brZaneba # 300).
movalis salarodan an sxva saTavsidan amoRebuli naRdi fuladi saxsrebi imave dRes unda iqnes Setanili sabanko dawesebulebaSi Sesabamisi biujetebis angariSze Caricxvis mizniT. Tu aRniSnuli fuladi saxsrebis Setana sabanko dawesebulebaSi imave dRes SeuZlebelia, isini Setanil unda iqnes sabanko dawesebulebaSi uaxloes (momdevno) samuSao dRes.
crumagieri mflobeloba
pirebi warmoadgenen erTimeoris crumagier pirebs, Tu sasamarTlo daadgens, rom praqtikulad SeuZlebelia gadasaxadis gadamxdelis gansxvaveba sxva pirisagan imis gamo, rom es ukanaskneli gamoyenebulia gadasaxadebisagan Tavis asarideblad. aseT SemTxvevaSi, Tu gadasaxadis gadamxdels aqvs Seusrulebeli, vadagadacilebuli sagadasaxado valdebuleba, sagadasaxado organos ufleba aqvs crumagieri piris mimarT gaataros sagadasaxado valdebulebis Sesrulebis uzrunvelyofis RonisZiebebi.
SesaZloa ganxorcieldes vadagadacilebuli sagadasaxado davalianebis Camowera. vadagadacilebuli sagadasaxado davalianebebi Camoiwereba, Tu:
igi aRiardeba uimedo sagadasaxado davalianebad (ix. finansTa ministris brZaneba # 148).
142
Sewydeba sagadasaxado valdebulebebi piris gardacvalebis, ugzo-ukvlod dakargvis an qmeduunarobis gamo an sagadasaxado kanonmdeblobis sxva aqtebis safuZvelze.
vadagadacilebuli sagadasaxado davalianebis Camosawerad saqarTvelos finansTa saministrosTan Seqmnilia vadagadacilebuli sagadasaxado da sasesxo davalianebebis restruqturizaciis mizanSewonilobis sakiTxis Semswavleli komisia, romlis daskvnis safuZvelze saqarTvelos finansTa ministris brZanebiT xdeba vadagadacilebuli uimedo davalianebis Camowera.
Tu piri, romelsac Camoewera uimedo sagadasaxado davalianeba, agrZelebs ekonomikur saqmianobas an/da dadginda, rom mas aqvs qoneba, maSin am piris mimarT ganaxldeba adre Camowerili sagadasaxado valdebulebis moqmedeba, sauravis daricxva da jarimis dakisreba.
sagadasaxado kontroli
sagadasaxado kontrolTan dakavSirebuli debulebebi gamoiyeneba yvela gadasaxadis da gadasaxadis gadamxdelis mimarT, Tu sagadasaxado kanonmdeblobiT sxva ram ar aris gaTvaliswinebuli.
sagadasaxado kontrols axorcielebs mxolod sagadasaxado organo, xolo sabaJo kanonmdeblobiT gansazRvrul SemTxvevebSi _ sabaJo organo.
sagadsaxado kontroli moicavs (ix. sqema # 9):
mimdinare kontrolis procedurebs
- gadasaxadis gadamxdelTa aRrixva;
- gadasaxadis gadamxdelisgan informaciis wardgenis moTxovna;
- zogadi anlitikuri procedurebi.
gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze dakvirvebas
- qronometraJi;
- sakontrolo Sesyidva;
- inventarizacia;
- daTvaliereba.
sagadasaxado Semowmebas
- kameraluri;
- gasvliTi.
sagadasaxado kontroli
143
sqema # 9
sagadasaxado kontrolis procedurebma gonivrul farglebSi ar unda daarRvios gadasaxadis gadamxdelis saqmianobis Cveuli ritmi da ar gaaCeros misi saqmianoba.
sxva makontrolebel da samarTaldamcav organoebs ekrZalebaT gadasaxadis gadamxdelis saqmianobis sagadasaxado kontroli. aucileblobis SemTxvevaSi kontroli SesaZloa ganxorcieldes operatiul-samZebro saqmianobis ganmaxorcielebeli organos TxovniT, risTvisac sagadasaxado organo mosamarTlis brZanebiT moipovebs sagadasaxado kontrolis uflebas.
mosamarTle sakiTxs ganixilavs erTpirovnulad, daxurul sxdomaze, mxareTa monawileobis gareSe.
gas
vliT
i
mimdinare kontrolis procedurebi
gad
asax
adis
gad
amxdel
Ta aR
ric
xva
sagadasaxado kontroli
gadasaxadis gadamxdelis
saqmianobaze dakvirveba
sagadasaxado Semowmeba
gad
amxdel
isgan
inf
ormacii
s
war
dgenis
moTxovna
zogad
i anlit
ikuri
proced
ureb
i
qrono
metraJi
sakont
rolo S
esyidva
invent
ariz
acia
daT
valiereb
a
kameral
uri
gas
vliT
i
144
sagadasaxado organo uflebamosilia gadasaxadis gadamxdelis mimarT gamoiyenos sagadasaxado kontrolis formebi da meTodebi mxolod mosamarTlis brZanebis safuZvelze, garda:
mimdinare kontrolis procedurebisa;
gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze dakvirvebis procedurebisa (amasTan, araaqcizuri saqonlis mflobel pirs mosamarTlis brZanebis gareSe kalendaruli wlis ganmavlobaSi inventarizacia SeiZleba Cautardes ara umetes 3-jer);
kameraluri sagadasaxado Semowmebisa;
gegmuri gasvliTi sagadasaxado Semowmebisa;
im sakontrolo gasvliTi sagadasaxado Semowmebisa, romelic dakavSirebulia sawarmos/organizaciis reorganizaciasTan an likvidaciasTan;
gadaudebeli sakontrolo gasvliTi sagadasaxado Semowmeba. mosamarTle gadasaxadis gadamxdelis sagadasaxado Semowmebis Sesaxeb brZanebas gascems im SemTxvevaSi, Tu sagadasaxado organo mas warudgens informacias dasabuTebuli da safuZvliani eWviT gadasaxadis gadamxdelis mier sagadasaxado kanonmdeblobis moTxovnaTa darRvevis faqtebis Sesaxeb.
Tu mosamarTle ar gascems brZanebas gadasaxadis gadamxdelis saqmianobis sagadasaxado Semowmebis Sesaxeb, gadasaxadis gadamxdelis aRniSnuli Semowmeba ar Catardeba.
sagadasaxado organo uflebamosilia ganaxorcielos sagadasaxado Semowmeba mxolod im sakiTxTan dakavSirebiT, romlis Sesaxebac arsebobs mosamarTlis brZaneba.
mosamarTlis brZanebis gareSe akrZalulia gadasaxadis gadamxdelis saqmianobis ukve Semowmebuli periodis Semowmeba.
mimdinare kontrolis procedurebi
mimdinare sagadasaxado kontrolis erT-erTi saxeobaa gadasaxadis gadamxdelTa aRricxva. registraciidan an ekonomikuri saqmianobis dawyebidan 10 dRis vadaSi, sawarmo/organizacia, mewarme fizikuri piri an profesiuli saqmianobiT dakavebuli pirebi9 sagadasaxado aRricxvaze ayvanisTvis, xolo sxva fizikuri piri saidentifikacio nomris misaRebad, mimdinare gadasaxadebis gadaxdis an sagadasaxado deklaraciis wardgenis vadamde aranakleb 10 dRiT adre, valdebulia gancxadebiT mimarTos Sesabamis sagadasaxado organos. sawarmo/organizacia (garda ucxouri sawarmos mudmivi dawesebulebisa) sagadasaxado aRricxvaze dadgomis mizniT sagadasaxado organoSi
9 `mewarmeTa Sesaxeb~ kanonis pirveli muxlis meore punqti.
145
waradgenil gancxadebas Tan unda daurTos saxelmwifo registraciis mowmobis, sadamfuZneblo da saxelmwifo registraciisTvis savaldebulo sxva dokumentebis notariulad damowmebuli aslebi. mewarme fizikuri piris SemTxevaSi saxelmwifo registracia da gadasaxadis gadamxdelad daregistrireba erTdroulad xdeba. amisaTvis mewarme fizikuri piri Sesabamis sagadasaxado organoSi waradgens gancxadebas gadamxdelad daregistrirebis Sesaxeb da `mewarmeTa Sesaxeb~ saqarTvelos kanoniT gansazRvrul dokumentebs saxelmwifo registraciis mizniT (ix. samoqalaqo kodeqsi, muxli 5, sawarmoTa registracia).
sagadasaxado organo valdebulia gadasaxadis gadamxdelis gancxadebis wardgenidan 5 dRis vadaSi mianiWos mas saidentifikacio nomeri da gadasces gadasaxadis gadamxdelis mowmoba.
saaRricxvo monacemebis safuZvelze finansTa saministros sagadasaxado departamenti awarmoebs gadasaxadis gadamxdelTa erTian saxelmwifo reestrs.
gadasaxadis gadamxedelis Sesaxeb identificirebuli informacia iTvleba sagadasaxado saidumloebad gadasaxadis gadamxdelis aRricxvaze ayvanis momentidan.
mimdinare sagadasaxado kontrolis erT-erTi saxeobaa aseve gadasaxadis gadamxdelisagan informaciis moTxovna. sagadasaxado organos uflebamosil Tanamdebobis pirs, sagadasaxado organos ufrosis/misi moadgilis werilobiTi brZanebis safuZvelze (sadac konkretulad unda mieTiTos warsadgeni saaRricxvo dokumentaciis an/da dabegvrasTan dakavSirebuli informaciis CamonaTvali da maTi wardgenis gonivruli vada), ufleba aqvs moiTxovos gadasaxadis gadamxdelisagan saaRricxvo dokumentaciis an/da dabegvrasTan dakavSirebuli informaciis wardgena.
aRniSnuli dokumentebis aslebis damowmebas axorcielebs gadasaxadis gadamxdeli.
sagadasaxado organosTvis informaciis wardgena SesaZloa gaxorcieldes bankis an sabanko operaciebis calkeul saxeobaTa Semsrulebeli sxva organizaciis mier, romelic valdebulia:
mewarme fizikur pirs an/da sawarmos/organizacias gauxsnas sabanko an/da sxva angariSi mxolod gadasaxadis gadamxdelis saidentifikacio nomris miniWebis damadasturebeli dokumentis wardgenis Semdeg, garda ucxouri sawarmosaTvis sabanko angariSis gaxsnisas;
3 dRis vadaSi acnobos Sesabamis sagadasaxado organos gadasaxadis gadamxdelisaTvis aRniSnuli angariSis gaxsnis Sesaxeb da sagadasaxado organos mier am informaciis miRebamde gadasaxadis gadamxdelis angariSidan ar ganaxorcielos gasavlis operaciebi;
146
gadasaxadis gadamxdelis angariSidan ar ganaxorcielos gasavlis operaciebi dokumentebSi gadasaxadis gadamxdelis saidentifikacio nomris miTiTebis gareSe.
ucxouri sawarmosTvis angariSis gaxsnisas bankis an sabanko operaciebis calkeul saxeobaTa Semsrulebeli sxva organizacia valdebulia aRniSnulis Taobaze 3 dRis vadaSi acnobos saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departaments, romlis mier informaciis miRebamde ucxouri sawarmos angariSidan ar ganaxorcielos gasavlis operaciebi da ucxouri sawarmos mier miwodebuli informaciis safuZvelze saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departaments warudginos informacia saidentifikacio nomris an/da mudmivi dawesebulebis faqtobrivi misamarTis Sesaxeb aseTis arsebobis an wardgenis SemTxvevaSi. sagadasaxado organos gadasaxadis odenobis dadgenis mizniT ufleba aqvs gadasaxadis gadamxdels gadasaxadi daaricxos arsebuli masalebis safuZvelze Sesabamisi faqtebisa da garemoebebis gaTvaliswinebiT, pirdapiri da arapirdapiri meTodebis gamoyenebiT (aqtivebis sididis, saoperacio Semosavlebisa da xarjebis gaTvaliswinebiT, agreTve sxva msgavsi informaciis analizis safuZvelze) Tu:
gadasaxadis gadamxdeli ar axorcielebs buRaltrul aRricxvas kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli formiTa da wesiT;
gadasaxadis gadamxdeli saerTod ar axorcielebs buRaltrul aRricxvas;
saaRricxvo dokumentacia dakarguli an/da ganadgurebulia, ris gamoc SeuZlebelia dabegvris obieqtis, dabegvrasTan dakavSirebuli obieqtisa da sagadasaxado valdebulebebis gansazRvra.
Tu raime Tanxa gamoiyeneba konkretuli piris interesebisTvis,
CaiTvleba, rom es Tanxa miRebuli aqvs am pirs.
urTierTdamokidebul pirebs Soris garigebisas Semosavlebi da xarjebi ise unda ganawildes, rogorc damoukidebel pirebs Soris dadebuli garigebis dros.
barteruli operaciis Rirebulebis Semcirebulad Cvenebisas sagadasaxado organo axorcielebs dabegvris obieqtis koreqtirebas sabazro fasebiT da gadasaxadis xelaxal gamoangariSebas sagadasaxado samarTaldarRvevisaTvis gansazRvruli sanqciebis gaTvaliswinebiT. sagadasaxado valdebulebis gansazRvris mizniT sagadasaxado organos ufleba aqvs:
mxedvelobaSi ar miiRos sameurneo operaciebi, romlebsac ara aqvs arsebiTi ekonomikuri gavlena;
sameurneo operaciis formisa da Sinaarsis gaTvaliswinebiT Secvalos misi klasifikacia, Tu operaciis forma ar Seesabameba mis Sinaarss.
147
mimdinare sagadasaxado kontrolis kidev erTi saxeobaa zogadi analitikuri procedurebi, romlis mixedviTac xdeba gadasaxadis gadamxdelisagan miRebuli informaciis ganzogadeba, statistikuri da sxva informaciis Sekreba, maTi SedarebiTi da krebsiTi analizi da am analizis safuZvelze sagadasaxado Semowmebisa da administrirebis RonisZiebebis dagegmva da optimizacia, maT Soris:
Semosavlebisa da gadasaxadiT dasabegri sxva obieqtebis Sesaxeb informaciis Segroveba;
sagadasaxado valdebulebaTa mixedviT davalianebis warmoSobis mizezebis Seswavla;
sagadasaxado SeRavaTebiT mosargeble gadasaxadis gadamxdelis mier sagadasaxado valdebulebaTa Sesrulebis analizi;
sagadasaxado kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli aRricxvis formebis gamoyeneba.
sagadasaxado organos mier Catarebuli zogadi analitikuri
procedurebis Sedegebi aisaxeba mimdinare kontrolis Sesaxeb gaformebul cnobaSi.
piri, romelic saqonlis/momsaxurebis realizacias axorcielebs upiratesad naRdi angariSsworebiT, gadasaxadis gadaxdisas iyenebs saqarTvelos finansTa ministris mier dadgenili Semosavlebisa da xarjebis aRricxvis gamartivebul wesebs (ix. finansTa ministris brZaneba # 899). es wesebi ar vrceldeba im gadasaxadis gadamxdelze, romelic mogebisa da saSemosavlo gadasaxadebis miznebidan gamomdinare, valdebulia ganaxorcielos an nebayoflobiT axorcielebs buRaltrul aRricxvas daricxvis meTodiT, agreTve im pirze, romelic registrirebulia dRg-is gadamxdelad.
gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze dakvirvebis sagadasaxado kontrolis procedurebi
gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze dakvirveba xorcieldeba sagadasaxado organos uflebamosili Tanamdebobis piris, sagadasaxado organos ufrosis/misi moadgilis motivirebuli brZanebis safuZvelze, gadasaxadis gadamxdelis winaswari Setyobinebis gareSe. brZanebaSi unda mieTiTos:
dakvirvebis procedurebis Catarebis periodi (misi dawyebisa da damTavrebis vadebi);
procedurebis ganmaxorcielebeli sagadasaxado organos uflebamosil pirTa CamonaTvali.
gadasaxadi gadamxdelis saqmianobaze dakvirvebis procedurebis Casatareblad sagadasaxado organos uflebamosilma pirma gadasaxadis gadamxdels unda warudginos:
148
piradobis damadasturebeli mowmoba;
sagadasaxado organos ufrosis/misi moadgilis brZaneba gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze dakvirvebis sagadasaxado kontrolis procedurebis Catarebis Sesaxeb;
am procedurebis Catarebis programa;
gadasaxadis gadamxdelis uflebebis ganmartebiTi baraTi.
gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze dakvirvebis ganxorcieleba dasaSvebia mxolod gadamxdelis samuSao saaTebSi an/da faqtobrivi muSaobis dros.
gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze dakvirvebis procedurebs
unda eswrebodes gadasaxadis gadamxdeli an misi warmomadgeneli, xolo saWiroebis SemTxvevaSi _ mowveuli specialistic.
gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze dakvirvebis sagadasaxado kontrolis procedurebis Sedegebze dgeba oqmi, romelsac xels aweren sagadasaxdo kontrolis ganmaxorcielebeli sagadasaxado organos uflebamosili Tanamdebobis piri, gadasaxadis gadamxeli an misi warmomadgeneli, aseve mowveuli specialisti (misi monawileobis SemTxvevaSi).
gadasaxadis gadamxdelis an misi warmomadgenlis mier oqmze xelis moweraze uaris SemTxvevaSi oqmSi keTdeba Sesabamisi Canaweri.
qronometraJi
gadasaxadis gadamxdelis Semosavlebis, saqonlis/momsaxurebis miwodebis zusti moculobisa da daqiravebul fizikur pirTa raodenobis dadgenis mizniT sagadasaxado organos ufleba aqvs gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze awarmoos dakvirveba da qronometraJis wesiT (ix. sagadasaxado departamentis Tavmjdomaris brZaneba # 226) am saqmianobis gamokvleva. qronometraJi tardeba samuSao dRis ganmavlobaSi gadasaxadis gadamxdelis mier warmoebuli an/da miwodebuli saqonlis/momsaxurebis moculobis Sesaxeb uwyveti Canawerebis warmoebiT. saWiroebis SemTxvevaSi, sagadasaxado organos uflebamosil pirs ufleba aqvs daayenos mricxvelebi da sxva sazomi xelsawyoebi da qronometraJis Catarebis yoveli dRis bolos awarmoos maTi maCveneblebis registracia.
qronometraJi tardeba kalendaruli Tvis manZilze aranakleb 7 dRis ganmavlobaSi sagadasaxado organos aranakleb 2 uflebamosili TanamSromlis mier.
149
sagadasaxado organom saWiroebis SemTxvevaSi SeiZleba gaagrZelos qronometraJi momdevno TveSi da gadasaxadis gadamxdelis ekonomikuri saqmianobis obieqtze dakvirvebis mizniT SemoiRos sagadasaxado saguSago.
qronometraJis Catarebisas sagadasaxado organos warmomadgenlebs ufleba ar aqvT moiTxovon gadasaxadis gadamxdelis saaRricxvo dokumentaciis an dabegvrasTan dakavSirebuli sxva informaciis wardgena.
saqonlisa da momsaxurebis sakontrolo Sesyidva
sagadasaxado organos ufleba aqvs gadasaxadis gadamxdelis mier miRebuli Semosavlebis realuri moculobis dadgenis mizniT ganaxorcielos saqonlis/momsaxurebis sakontrolo Sesyidva an/da daadginos saqonlis/momsaxurebis fasi sakontrolo Sesyidvis SeTavazebiT (misi moxmarebis miznis gareSe).
daTvalereba
sagadasaxado kontrolis ganxorcielebis mizniT sagadasaxado organos uflebamosil Tanamdebobis pirs ufleba aqvs ganaxorcielos gadasaxadis gadamxdelis teritoriebisa da Senoba-nagebobebis daTvaliereba, garda fizikuri piris sacxovrebeli binisa.
fizikuri piris sacxovrebeli binis daTvaliereba dasaSvebia mxolod sasamarTlos gadawyvetilebiT.
daTvalierebis procedurebi moicavs gadasaxadis gadamxdelis teritoriebisa da Senoba-nagebobebis gare da Sida sivrcis vizualur daTvalierebas. daTvalierebis procedurebis Catarebisas akrZalulia gadasaxadis gadamxdelis dokumentaciisa da sasaqonlo-materialuri faseulobebis Semowmeba, aseve misgan sityvieri da werilobiTi axsna-ganmartebis moTxovna.
daTvalierebis procedura ar moicavs seifis, karadis, ujrisa da sxva msgavsi saTavsis SigTavsis vizualur daTvalierebasa da Semowmebas.
inventarizacia
inventarizaciis Catarebisas sagadasaxado organos ufrosi sasamarTlos gadawyvetilebis gareSe gamoscems brZanebas aqcizuri saqonlis mflobeli piris sasaqonlo-materialuri faseulobis inventarizaciis Catarebis Sesaxeb. inventarizaciis gonivrul vadaSi Catarebis mizniT gadasaxadis gadamxdelis xelmZRvanelis (direqtoris) mier iqmneba sainventarizacio
150
komisia, romelSic unda Sevidnen pirebi, romlebic kargad icnoben sainventarizcio qonebas, ician misi fasi da pirveladi aRricxva.
sainventarizacio komisia valdebulia srulad da droulad aRricxos sasaqonlo-materialuri faseulobebi warmoebisa da maTi Senaxvis adgilze, aRricxvis Sedegebi Seadaros buRaltruli aRricxvis Sesabamis monacemebs da Seitanos isini sasaqonlo-materialuri faseulobebis aRweris oqmSi.
araaqcizuri saqonlis mflobeli piris sasaqonlo-materialuri faseulobis inventarizaciis brZaneba SeiZleba gaices kalendaruli wlis ganmavlobaSi ara umetes 3-jer.
sagadasaxado inspeqciis uflebamosil pirebs ufleba aqvT sasamarTlos gadawyvetilebis gareSe inpeqciis samoqmedo teritoriaze ganaxorcielon sakontrolo-salaro aparatebis gamoyenebis wesebis dacvis kontroli.
sagadasaxado Semowmeba
sagadasaxado kontrolis erT-erT meqanizms warmoadgens sagadasaxado Semowmeba, romelic SeiZleba iyos kameraluri da gasvliTi. gasvliTi sagadasaxado Semowmeba (ix. sqema # 10) iyofa gegmur, sakontrolo da gadaudebel sagadasaxado Semowmebad.
sagadasaxado Semowmeba
sqema # 10
sagadasaxado Semowmeba
kameraluri gasvliTi
gadaudebeli sakontrolo
sakontrolo
gegmiuri
151
kameraluri sagadasaxado Semowmeba
kameraluri sagadasaxado Semowmebis safuZvelze, gadasaxadis gadamxdelis saqmianobis adgilze gausvlelad da gadamxdelis mier wardgenili informaciis analizis saSualebiT, dgindeba gadasaxadis gadamxdelis mier sagadasaxado valdebulebis Sesrulebis Sesabamisoba kodeqsiT dadgenil moTxovnebTan. kameraluri Semowmeba tardeba sagadasaxado organos xelmZRvanelis/misi moadgilis werilobiTi brZanebis safuZvelze sagadasaxado organos uflebamosili Tanamdebobis piris mier. kameraluri sagadasaxado Semowmebis Casatareblad sagadasaxado organos uflebamosil Tanamdebobis pirs ufleba aqvs gadasaxadis gadamxdels mosTxovos axsna-ganmartebebis, saaRricxvo dokumentaciis an/da dabegvrasTan dakavSirebuli sxva informaciis wardgena.
aRniSnul dokumentebSi, kameraluri Semowmebis Sedegad gamovlenili Secdomebis Sesaxeb ecnobeba gadasaxadis gadamxdels, romelmac dokumentebSi unda Seitanos Sesabamisi Sesworebebi.
Tu kameraluri Semowmebis Sedegad gamovlenili Secdomebi iwvevs gadasaxadis Tanxis cvlilebas (Semcirebas an gazrdas), maSin sagadasaxado organos uflebmosili Tanamdebobis piri adgens sagadasaxado Semowmebis aqts da xels awers masze, romelsac amtkicebs sagadasaxado organos ufrosi/misi moadgile. kameraluri sagadasaxado Semowmebis Sedegad gadasaxadis daricxuli Tanxis Sesaxeb gadasaxadis gadamxdels egzavneba `sagadasaxado moTxovna~.
gasvliTi sagadasaxado Semowmeba
gasvliTi sagadasaxado Semowmeba iTvaliswinebs gadasaxadis gadamxdelis saqmianobis adgilze gadasaxadebis gaangariSebasTan dakavSirebuli dokumentaciis srul an SerCeviT Semowmebas, romelic SeiZleba moicavdes gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze dakvirvebis sagadasaxado kontrolis procedurebsac. gasvliTi sagadasaxado Semowmebis daniSvnis Sesaxeb brZanebas unda daerTos procesSi Sesasrulebel im moqmedebaTa CamonaTvali, romlebic Semowmebis programiTaa gaTvaliswinebuli.
gasvliTi sagadasaxado Semowmeba dasaSvebia mxolod
gadasaxadis gadamxdelis samuSao saaTebSi an/da faqtobrivi muSaobis dros.
152
gasvliTi sagadasaxado Semowmebis Catarebis Sesaxeb gadwyvetilebis miRebis Semdeg iqmneba sagadasaxado Semowmebis jgufi, romelic valdebulia gadasaxadis gadamxdels warudginos:
jgufis wevrTa piradobis damadasturebeli mowmobebi;
sagadasaxado organos ufrosis/misi moadgilis brZaneba sagadasaxado Semowmebis jgufis Seqmnis Sesaxeb;
Semowmebis programa;
gadasaxadis gadamxdelis uflebebis ganmartebiTi baraTi;
sakontrolo gasvliTi sagadasaxado Semowmebisas – mosamarTlis braZaneba, xolo Tu aseTi Semowmeba dakavSirebulia sawarmos/organizaciis reorganizaciaTan an likvidaciasTan – sagadasaxado organos ufrosis/misi moadgilis brZaneba;
gegmuri da gadaudebeli sakontrolo gasvliTi Semowmebisas - sagadasaxado organos ufrosis/misi moadgilis brZaneba.
gadasaxadis gadamxdeli valdebulia gasvliTi sagadasaxado
Semowmebisas Semowmebis jgufs Seuqmnas iseTi samuSao pirobebi, rogoric Cveulebriv arsebobs gadasaxadis gadamxdelTan.
gadasaxadis gadamxdeli Semowmebis jgufis mier pirobebis dacvis da saTanado dokumentaciis wardgenis Semdeg valdebulia Semowmebis jgufi dauyovnebliv dauSvas Tavis teritoriaze an/da Senoba-nagebobebSi.
sagadasaxado organos Tanamdebobis piris teritoriaze an/da Senoba-nagebobebSi dauSvebloba iTvleba sagadasaxado samarTaldarRvevad da iwvevs pasuxismgeblobas kanonmdeblobiT dadgenili wesiT (ix. gv 159, pasuxismgeblobis Tavi).
gadasaxadis gadamxdelis mier Semowmebis jgufis teritoriaze an/da Senoba-nagebobebSi dauSveblobis SemTxvevaSi sagadasaxado organos Tanamdebobis piri adgens aqts, romelsac xels awers Semmowmebeli da gadasaxadis gadamxdeli.
Tu sagadasaxado organos uflebamosili Tanamdebobis piri CaTvlis, rom sagadasaxado samarTaldarRvevis damadasturebuli dokumentebi SeiZleba ganadgurdes, damalul iqnes, Seswordes an Seicvalos, igi uflebamosilia moiTxovos da miiRos sagadasaxado valdebulebasTan dakavSirebuli saaRricxvo dokumentaciis an/da dabegvrasTan dakavSirebuli informaciis gadasaxadis gadamxdelis mier damowmebuli asli. gadasaxadis gadamxdelis mier aRniSnuli valdebulebis Seusruleblobis SemTxvevaSi sagadasaxado organos Tanamdebobis piri uflebamosilia amoiRos aRniSnuli dokumentis an sxva masalis dedani. amis Taobaze man unda Seadginos aRniSnuli dokumentis an sxva masalis amoRebis aqti, romlis erTi egzemplari gadaecema gadasaxadis gadamxdels, gadaiRos aRniSnuli dokumentis an sxva masalis asli da 5 dRis vadaSi dedani daubrunos gadasaxadis gadamxdels.
153
rogorc gegmuri ise sakontrolo gasvliTi sagadasaxado
Semowmeba SeiZleba gagrZeldes ara umetes 2 Tvisa. aucileblobis SemTxvevaSi sagadasaxado organos ufross ufleba aqvs es vada gaagrZelos ara umetes 1 TviT.
gegmuri gasvliTi sagadasaxado Semowmeba
gasvliTi Semowmebis erT-erTi saxea gegmuri gasvliTi sagadasaxado Semowmeba, romelic tardeba sagadasaxado organos ufrosis/misi moadgilis gadawyvetilebiT, ris Sesaxebac gadasaxadis gadmxdels 10 dRiT adre egzavneba Setyobineba. SetyobinebaSi unda mieTiTos gegmuri gasvliTi sagadasaxado Semowmebis safuZveli da sagani, aseve Semowmebis Catarebis savaraudo dro.
gegmuri gasvliTi sagadasaxado Semowmeba tardeba kalendaruli wlis ganmavlobaSi ara umetes erTxel.
sakontrolo da gadaudebeli sakontrolo gasvliTi sagadasaxado Semowmeba
sakontrolo gasvliTi sagadasaxado Semowmebis Casatareblad sasamarTlosTvis mimarTvis da gadaudebeli gasvliTi sakontrolo Semowmebis Catarebis Sesaxeb gadawyvetilebas iRebs sagadasaxado organos ufrosi/misi moadgile, Tu:
bolo sagadasaxado Semowmebisas gamovlinda gadasaxadis gadamxdelis mier sagadasaxado valdebulebaTa mniSvnelovani darRvevis faqtebi an arsebobs sxva faqtebi, romlebic adasturebs aseTi darRvevebis SemTxvevebs;
arsebobs sando informacia, romelic eWvqveS ayenebs gadasaxadis gadamxdelis finansuri da materialuri saSualebebis warmoSobas;
arsebobs sando informacia qonebis an gadasaxadiT dasabegri sxva obieqtis dokumenturad daudasturebeli matebis Sesaxeb;
sagadasaxado organoSi wardgenili sagadasaxado deklaraciebiT da sxva dokumentebiT ar dasturdeba dabegvris obieqtebisa da gamoangariSebuli gadasaxadebis realoba;
wardgenili ar aris sagadasaxado deklaracia an gadasaxadis gamosaangariSeblad an/da gadasaxdelad saWiro dokumentebi;
sawarmom/organizaciam Seicvala organizaciul-samarTlebrivi forma.
sakontrolo da gadaudebeli sakontrolo gasvliTi
sagadasaxado Semowmeba tardeba werilobiTi Setyobinebis gareSe.
gadaudebeli sakontrolo Semowmebis aucilebloba dgeba Tu sagadasaxado organo CaTvlis, rom gadasaxadis gadamxdeli gegmavs, Tavi aaridos sagadasaxado valdebulebaTa Sesrulebas saqarTvelodan gasvliT, aqtivebis sxva pirisaTvis gadacemiT, sagadasaxado
154
samarTaldarRvevis damadasturebuli dokumentebis ganadgurebiT, damalviT, SesworebiT an SecvliT an/da sxva RonisZiebebis gatarebiT. gadaudebeli sakontrolo gasvliTi sagadasaxado Semowmebis dawyebidan 48 saaTis ganmavlobaSi sagadasaxado organo valdebulia mimarTos sasamarTlos da miiRos misgan nebarTva sagadasaxado Semowmebis Catarebis Sesaxeb. sasamarTlos nebarTvis miRebamde sagadasaxado Semowmebis jgufis wevrebs ufleba ara aqvT daiwyon gadaudebeli sakontrolo gasvliTi sagadasaxado Semowmebis procedurebi. maT ufleba aqvT mxolod daluqon gadasaxadis gadamxdelis is sagadasaxado dokumentebi da sasaqonlo-materialuri faseulobebi, romlebic aucilebelia sakontrolo gasvliTi sagadasaxado Semowmebis CatarebisaTvis. Tu sagadasaxado Semowmebisas wamoWrili sakiTxebi moiTxovs specialur codnas mecnierebaSi, xelovnebaSi, teqnikaSi an sxva sferoSi, sagadasaxado organos ufrosis/misi moadgilis brZanebiT iniSneba eqspertiza. eqsperts ufleba aqvs gaecnos eqspertizis saganTan dakavSirebul Semowmebis masalebs da daayenos Suamdgomloba damatebiTi masalebis wardgenis Sesaxeb. Tu eqspertisTvis wardgenili masalebi arasakmarisia an Tu dasmuli sakiTxebi scdeba eqspertis specialuri codnis farglebs, eqspertma SeiZleba uari Tqvas daskvnis gacemaze.
sagadasaxado organos Tanamdebobis piri valdebulia gadasaxadis gadamxdels gaacnos dadgenleba eqspertizis Catarebis Sesaxeb, ganumartos misi uflebebi da Seadginos Sesabamisi oqmi.
eqsperti Tavisi saxeliT iZleva werilobiT daskvnas, romelSic aRiniSneba mis mier Catarebuli gamokvlevebi, gamotnili daskvnebi da dasmul kiTxvebze dasabuTebuli pasuxebi. Tu eqspertizis Catarebisas dadginda saqmisTvis mniSvnelobis mqone garemoebebi, eqsperts ufleba aqvs aRniSnuli garemoebebi CarTos mis mier gamotanil daskvnaSi. eqspertis daskvna, aseve daskvnis gacemis SeuZleblobis SemTxvevaSi gancxadeba waredgineba gadasaxadis gadamxdels. gadasaxadis gadamxdels ufleba aqvs:
eqspertizis daniSvnisa da Catarebisas waradginos damatebiTi sakiTxebi da miiRos maT Sesaxeb eqspertis daskvna;
daeswros eqspertizas da ganmartebebi misces eqsperts;
gaecnos eqspertis daskvnas;
misces axsna-ganmartebebi eqspertizis daskvnasTan dakavSirebiT;
moiTxovos eqspertisTvis damatebiTi kiTxvebis dasma;
moiTxovos damatebiTi an/da ganmeorebiTi eqspertizis daniSvna sakuTar xarjze.
155
damatebiTi eqspertiza iniSneba daskvnis arasakmarisi sicxadisa
da sisrulis SemTxvevaSi da misi Catareba evaleba imave an sxva eqsperts, xolo ganmeorebiTi eqspertiza tardeba, Tu eqspertis daskvna dausabuTebelia an misi siswore saeWvoa, romlis Catarebac evaleba sxva eqsperts.
saWiroebis SemTxvevaSi SeiZleba mowveul iqnes specialisti, romelsac aqvs saWiro codna, Cvevebi da dainteresebuli ar aris saqmis SedegiT. specialisti an/da eqsperti valdebulia uari Tqvas miwvevaze Tu mas aqvs piradi an sxva saxis motivaciiT gamowveuli interesTa konfliqti an/da dainteresebulia sagadasaxado kontrolis procedurebis SedegiT.
eqspertis an/da specialistis mier dakisrebuli movaleobis Seusrulebloba an arajerovnad Sesruleba iwvevs pasuxismgeblobas kanonmdeblobiT dadgenili wesiT.
sagadasaxado samarTaldarRvevis gamovlenisas (garda sagadasaxado Semowmebis dros gamovlenili samarTaldarRvevebisa) da sagadasaxado kodeqsiT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi, sagadasaxado inspeqciaSi an samarTaldarRvevis aRmoCenis adgilze sagadasaxado inspeqciis uflebamosili piri adgens oqms saxelmwifo enaze. oqmSi unda aRiniSnos:
misi dasaxeleba;
konkretuli moqmedebis Catarebis adgili da TariRi;
moqmedebis dawyebisa da dasrulebis dro;
oqmis Semdgeni pirisa da im piris (pirebis) Tanamdeboba da gvari, romelmac Caatara sakontrolo moqmedeba;
moqmedebis monawileTa saxeli da gvari, xolo saWiroebis SemTxvevaSi – maTi misamarTi;
moqmedebis Sinaarsi da misi Catarebis Tanamimdevroba;
moqmedebis ganxorcielebisas gamovlenil saqmesTan dakavSirebuli arsebiTi faqtebi da garemoebebi.
oqmi gasacnobad waredgineba sagadasaxado kontrolis procedurebSi monawile yvela pirs. aRniSnul pirebs ufleba aqvT gamoTqvan SeniSvnebi, romlebic aisaxeba oqmSi. oqms xels aweren sagadasaxado inspeqciis uflebamosili piri da gadasaxadis gadamxdeli an misi warmomadgeneli (maTi adgilze yofnis SemTxvevaSi), agreTve mowveuli specialisti an sxva piri, Tu isini monawileoben sagadasaxado kontrolis procedurebSi. gadasaxadis gadamxdelis an misi warmomadgenlis mier oqmis xelmoweraze uaris Tqmis an maTi adgilze aryofnis SemTxvevaSi oqmSi keTdeba Sesabamisi Canaweri.
156
sagadasaxado Semowmebis Sedegebis Sesaxeb dgeba aqti, romelSic unda aRiniSnos:
aqtis Sedgenis TariRi da adgili (dasaxlebuli punqtis dasaxeleba);
Semmowmebel pirTa vinaoba da Tanamdeboba;
Semowmebis formaluri safuZveli (sagadasaxado organos xelmZRvanelis/misi moadgilis brZaneba an sasamarTlos gadawyvetileba (TariRi da nomeri);
Semowmebis vada da programa;
Sesamowmebeli subieqtis vinaoba (dasaxeleba), saidentifikacio nomeri, sasamarTlo da sagadasaxado registraciis TariRebi da nomrebi, sxva rekvizitebi (saWiroebis SemTxvevaSi);
Sesamowmebeli subieqtisaTvis misi uflebebisa da valdebulebebis Sesaxeb ganmartebiTi baraTis Cabarebis faqti (gasvliTi sagadasaxado Semowmebisas);
Sesamowmebeli subieqtis mxridan Semowmebis monawile pirTa (direqtori (xelmZRvaneli), buRalteri, auditori, advokati da sxva) vinaoba da Tanamdeboba (gasvliTi sagadasaxado Semowmebisas);
Semowmebis faqtobrivi safuZvlebi da maTi dasabuTeba;
Semowmebis Sedegebis Semowmebis programis TiToeuli punqtis mixedviT – gadasaxadis gadamxdelis mimarT moTxovnebisa da valdebulebebis warmoSobis zusti TariRebi (Tu amis dadgena SesaZlebelia), gadasaxadis odenoba, sauravebisa da jarimebis gaangariSeba, jamurad gadasaxdeli an misaRebi Tanxa, im dokumentebis rekvizitebi (saWiroebis SemTxvevaSi – aslebi), romlebiTac dasturdeba am moTxovnebisa da valdebulebebis warmoSoba; aqtis danarTebis Sinaarsi;
is sakiTxebi, romelsac ar eTanxmeba gadasaxadis gadamxdeli (gasvliTi sagadasaxado Semowmebisas);
mTlianad gadasaxdeli an misaRebi Tanxa – ZiriTadi valdebuleba, jarima, sauravi.
sagadasaxado Semowmebis aqts xels aweren:
sagadasaxado organos mxridan – sagadasaxado Semowmebis jgufis wevrebi;
gadasaxadis gadamxdelis mxridan: direqtori (xelmZRvaneli), buRalteri, agreTve auditori da advokati, Tu isini monawileobas iRebdnen sagadasaxado Semowmebis procesSi. Tu gadasaxadis gadamxdelis mxarem uari ganacxada xelis moweraze (gasvliTi sagadasaxado Semowmebisas), aqtSi keTdeba Sesabamisi Canaweri.
Tu sagadasaxado Semowmebis specifika moiTxovs Semowmebis
Catarebas ramdenime etapad, yoveli etapis Semdeg dgeba Sualeduri aqti.
sagadasaxado Semowmebis masalebis ganxilvis Sedegebze sagadasaxado organos ufrosi/misi moadgile iRebs gadasaxadebisa da sagadasaxado
157
sanqciebis Tanxis daricxvis Sesaxeb an damatebiTi RonisZiebebis Catarebis Sesaxeb gadawyvetilebas. gamotanili gadawyvetilebis safuZvelze gadasaxadis gadamxdels egzavneba `sagadsaxdao moTxovna~ gadasaxadis vadagadacilebuli davalianebis, sagadasaxado sanqciebis Tanxis gadaxdisa da gamovlenili darRvevis aRmofxvris Sesaxeb. sagadasaxado Semowmebis Sedegad danaSaulis niSnebis aRmoCenis SemTxvevaSi masalebi dauyovnebliv gadaegzavneba Sesabamis sagamoZiebo organos. Tu sagadsaxado kanonmdeblobis darRvevisaTvis mewarme fizikuri piri an sawarmos/organizaciis Tanamdebobis piri eqvemdebareba administraciul pasuxisgebaSi micemas, sagadasaxado Semowmebis ganmaxorcielebeli sagadasaxado organos uflebamosili Tanamdebobis piri adgens oqms administraciuli samarTaldarRvevis Sesaxeb. administraciuli saqmis warmoeba da administraciuli saxdelis gamoyeneba warmoebs sagadasaxado organoebis mier saqarTvelos administraciuli samarTaldarRvevaTa kodeqsis Sesabamisad.
sagadasaxado samarTaldarRvevis aRmoCenis SemTxvevaSi sisxlissamarTlebrivi devna ar daiwyeba, Tu sagadasaxado Semowmebis Sedegebze `sagadasaxado moTxovnis~ miRebidan 45 samuSao dRis vadaSi daifareba damatebiT gadasaxdelad dakisrebuli gadasaxadis ZiriTadi Tanxa.
sagadasaxado saidumloebas miekuTvneba (ix. fininasTa ministris brZaneba # 301) gadsaxadis gadamxdelis Sesaxeb yvela saxis informacia, garda:
dRg-s gadamxdelis dasaxelebis da misamarTisa;
gadasaxadis gadamxelis saidentifikacio nomris Sesaxeb informaciisa;
sawarmos sawesdebo kapitlis Sesaxeb informaciisa. sagadasaxado organo, misi Tanamdebobis piri, mowveuli specialisti an/da eqsperti valdebulia daicvas gadasaxadis gadamxdelis Sesaxeb monacemTa saidumloeba, romelic misTvis cnobili gaxda samsaxurebrivi movaleobis Sesrulebisas. mas ufleba aqvs calkeuli gadasaxadis gadamxdelis Sesaxeb identificirebuli informacia gadasces mxolod Semdeg pirebs:
saqarTvelos finansTa saministros sistemis TanamSromlebs da saqarTvelos finansTa saministrosTan arsebuli davebis ganxilvis sabWos wevrebs – am ukanasknelTa mier samsaxurebrivi movaleobis Sesrulebis mizniT;
samarTaldamcav organoebs – mosamarTlis brZanebis safuZvelze im pirTa Sesaxeb, romlebic kanoniT idevnebian sagadasaxado samarTaldarRvevebisaTvis;
158
sasamarTlos – gadasaxadis gadamxdelis sagadasaxado valdebulebebis an pasuxismgeblobis gansazRvris mizniT sasamarTlos warmoebaSi arsebul saqmesTan dakavSirebiT;
sxva saxelmwifoebis sagadasaxado organoebs – saerTaSoriso xelSekrulebaTa Sesabamisad;
sasamarTlos aRmasruleblebs – sagadasaxado davasTan dakavSirebiT miRebuli gadawyvetilebis aRsrulebis procesSi.
sagadasaxado organos TanamSromlebi valdebulni arian daicvan informaciis saidumloeba, romelic maTTvis cnobili gaxda samsaxurebrivi movaleobis Sesrulebis dros da gamoiyenon mxolod im miznT, ris gamoc maTTvis nebadarTulia am informaciis gacema. pirs, romelmac miiRo saidumlo informacia, ufleba ar aqvs gaaxmauros am informaciis saidumloeba da valdebulia misi amsaxveli dokumentebi daubrunos sagadasaxado organos, garda kanoniT dadgenili SemTxvevebisa. sagadasaxado saidumloebis gaxmaurebad iTvleba sagadasaxado organos Tanamdebobis piris, mowveuli specialistis an/da eqspertis mier Tavisi movaleobebis Sesrulebisas gadasaxadis gadamxdelis Sesaxeb miRebuli informaciis gamoyeneba piradi miznebisaTvis an misi gadacema sxva pirisaTvis.
es debulebebi ar gamoiyeneba gamosaqveyneblad gankuTvnili wliuri angariSebis mimarT.
sagadasaxado organoebSi arsebuli sagadasaxado saidumloebis Semcvel informacias aqvs Senaxvisa da damuSavebis specialuri reJimi. sagadasaxado saidumloebis Semcvel informaciasTan SeiZleba daSvebul iqnen mxolod saqarTvelos finansTa ministris mier gansazRvruli Tanamdebobis pirebi. sagadasaxado saidumloebis informaciis Semcveli dokumentebis dakargva an aseTi informaciis gaxmaureba iwvevs pasuxismgeblobas saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad. gadasaxadis gadamxdelis werilobiTi nebarTvis SemTxvevaSi gadasaxadis gadamxdelis Sesaxeb informacia SeiZleba gadaeces sxva pirs.
cnobebi gadasaxadis gadamxdelis Sesaxeb misi aRricxvaze ayvanis momentidan iTvleba sagadasaxado saidumloebad.
159
sagadasaxado samarTaldarRveva da pasuxismgebloba
sagadasaxado samarTaldarRveva aris gadasaxadis gadamxdelis marTlsawinaaRmdego qmedeba (moqmedeba an umoqmedoba), romlisTvisac sagadasaxado kodeqsiT gaTvaliswinebulia pasuxismgebloba. marTlsawinaaRmdego qmedebisTvis pasuxismgebloba ekisrebaT sawarmoebs/organizaciebs da fizikur pirebs mxolod sagadasaxado kodeqsiT dadgenil safuZvelze da wesiT, Tu fizikuri piris mier Cadenili samarTaldarRveva ar iwvevs sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobas.
dauSvebelia erT sagadasaxado samarTaldarRvevaze ganmeorebiTi pasuxismgeblobis dakisreba.
sagadasaxado samarTaldarRvevis gamo sawarmos/organizaciis mimarT sagadasaxado sanqciis gamoyeneba ar aTavisuflebs mis Tanamdebobis pirebs, Sesabamisi safuZvlebis arsebobisas, saqarTvelos kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli administraciuli, sisxlissamarTlebrivi an sxva pasuxismgeblobisagan.
gadasaxadis gadamxdelis mimarT sagadasaxado sanqciis gamoyeneba ar aTavisuflebs mas kuTvnili gadasaxadebisa da sauravis gadaxdis valdebulebisgan.
sagadasaxado sanqcia aris pasuxismgeblobis zoma piris mier Cadenili sagadasaxado samarTaldarRvevisaTvis. sagadasaxado sanqciebi gamoiyeneba sauravisa da fuladi jarimis saxiT. sagadasaxado samarTaldarRvevaTa erTobliobisas sagadasaxado sanqcia gamoiyeneba TiToeuli samarTaldarRvevisaTvis cal-calke. amasTan, ufro mkacri sanqcia ar STanTqavs naklebad mkacr sanqcias.
sagadasaxado sanqcias sauravi ar ericxeba. sagadasaxado samarTaldarRvevisTvis sanqcia ar ekisrebaT (garda im gadasaxdelebisa, romelTa mimarTac pirs ekisreba sagadasaxado agentis funqcia):
saqonlis/momsaxurebis mimwodeblebs – „saqarTvelos saxelmwifo biujetis Sesaxeb“ Sesabamisi wlis saqarTvelos kanoniT da teritoriuli erTeulebis biujetebiT gaTvaliswinebuli asignebebis safuZvelze „saxelmwifo Sesyidvebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis dacviT miwodebuli saqonlis/gaweuli momsaxurebis Rirebulebis Semsyidveli organizaciis mier aunazRaureblobis gamo warmoqmnil sabiujeto valdebulebebze, maTi Rirebulebis faqtobrivi dafinansebis odenobisa da miwodebuli saqonlis/gaweuli momsaxurebis saerTo moculobaSi xvedriTi wilis proporciulad;
160
saqarTvelos parlamentis mier ratificirebuli saerTaSoriso xelSekrulebebiT gansazRvruli proeqtebis (maT Soris, proeqtis mosamzadebeli etapis) ganmaxorcielebel sajaro samarTlis iuridiul pirebs, romlebTanac saqarTvelos finansTa saministros dadebuli aqvs „proeqtis ganxorcielebis uflebamosilebis Sesaxeb“ xelSekruleba – am proeqtebis farglebSi warmoSobil sagadasaxado valdebulebebze. zemoaRniSnuli proeqtebis ganmaxorcielebeli sajaro samarTlis iuridiuli pirebis nusxas amtkicebs saqarTvelos finansTa ministri.
gadasaxadis gadamxdels Sesworebuli, arasworad naCvenebi
informaciis mimarT jarima ar daekisreba, Tu man sagadasaxado organos Sesworebuli sagadasaxao deklaracia an gaangariSeba warudgina gasvliTi sagadasaxado Semowmebis Catarebis Sesaxeb informaciis miRebamde.
sagadasaxado saqmes awarmoeben sagadasaxado organoebi da TavianTi kompetenciis farglebSi ganixilaven da iReben Sesabamis gadawyvetilebebs. sagadasaxado inspeqciis uflebamosili Tanamdebobis piri sagadasaxado samarTaldarRvevis gamovlenisas (garda sagadasaxado Semowmebis Catarebis dros gamovlenili samarTaldarRvevisa) adgens sagadasaxado samarTladarRvevis oqms (ix. gv. 155), xolo sagadasaxado Semowmebisas samarTaldarRvevis gamovlenis SemTxvevaSi - aqts (ix. gv. 156). sagadasaxado samarTaldarRvevis oqmis an aqtis Sedgenidan 30 dRis vadaSi saqmis ganxilvis masalebze dayrdnobiT sagadasaxado inspeqciis ufrosi/moadgile saqmeze iRebs gadawyvetilebas, romelic formdeba brZanebiT. brZaneba unda Seicavdes:
brZanebis gamomcemi sagadasaxado inspeqciis dasaxelebas;
sagadasaxado inspeqciis ufrosis/moadgilis saxels, gvars da xelmoweras;
brZanebis gamocemis TariRsa da adgils;
sagadasaxado inspeqciis saregistracio nomers;
Tu sanqcia gamoiyeneba – sagadasaxado kanonmdeblobis normas, romlis safuZvelzedac gamoiyeneba gadasaxadis gadamxdelis/sxva valdebuli piris mimarT sagadasaxado samarTaldarRvevisaTvis gaTvaliswinebuli sanqcia. amasTanave, im SemTxvevaSi, Tu oqmSi arasworad aris miTiTebuli is norma, romlis safuZvelzedac gamoiyeneba sanqcia, brZanebaSi unda aisaxos Sesabamisi normebi da maT safuZvelze gaangariSebuli Tanxebi (Tu aucilebelia Tanxis koreqtireba);
saqmis ganxilvisas dadgenil garemoebaTa gadmocemas;
Tu sanqcia gamoiyeneba – gamosayenebeli sanqciis odenobas;
miRebuli gadawyvetilebis Sinaarss;
Tu sanqcia ar gamoiyeneba – sanqciis gamouyeneblobis dasabuTebas.
vadis darRveviT gamocemul brZanebas iuridiuli Zala ar aqvs.
161
gadasaxadis gadamxdels, romlis mimarTac gamotanilia gadawyvetileba, werilobiT unda ecnobos am gadawyvetilebis Sesaxeb, xolo sagadasaxado sanqciis gamoyenebis SemTxvevaSi waredginos „sagadasaxado moTxovna“.
sagadasaxado samarTaldarRvevis saqmeze sagadasaxado organos mier miRebuli dadgenileba an sxva gadawyvetileba SeiZleba gaasaCivros gadasaxadis gadamxdelma, misma kanonierma an uflebamosilma warmomadgenelma kodeqsiT dadgenili wesiT (ix. gv 168, sagadasaxado davis Tavi).
sagadasaxado samarTaldaRvevaTa saxeebi da pasuxismgebloba
Tu gadasaxadis Tanxa ar aris gadaxdili dadgenil vadaSi, gadasaxadis gadamxdeli valdebulia gadaixados Sesabamisi sauravi. sauravis gadaxda xorcieldeba sagadasaxado davalianebis Tanxaze danamatis saxiT, miuxedavad gadamxdelis mimarT gatarebuli sxva RonisZiebebisa.
sauravi Seadgens sagadasaxado davalianebis 0,07 procents TiToeuli vadagadacilebuli dRisaTvis da misi daricxva xorcieldeba sagadasaxado davalianebis warmoqmnis momdevno dRidan „sagadasaxado moTxovnis“ wardgenis an warudgenlobis miuxedavad.
Tu sauravis daricxvis valdebulebis dadgomis Semdeg gadasaxadis gadamxdeli gadaixdis gadasaxadis ZiriTadi Tanxis nawils, gadaxdis momdevno dRidan grZeldeba sauravis daricxva sagadasaxado davalianebis darCenil nawilze. (magaliTi: sawarmos masze daricxuli 100 000 laris gadaxdis vada iwureboda 30 aprils. 15 maiss sawarmom gadaixada 60 000 lari. 16 maisidan sawarmos sauravi daericxeba ara 100, aramed darCenili 40 aTas larze).
gakotrebis saqmis warmoebis gaxsnis, reabilitaciis an sagakotrebo morigebis damtkicebis Sesaxeb ganCinebis ZalaSi Sesvlidan Sesabamisi reJimis dasrulebamde, sawarmos am reJimebis dawyebamde arsebul vadagadacilebul sagadasaxado davalianebebze sauravi ar daericxeba.
162
sagadasaxado organoebSi gadasaxadis gadamxdelad aRricxvaze dadgomis wesis darRveva
samarTaldarRvevis erT-erTi saxeobaa sagadasaxado organoebSi gadasaxadis gadamxdelad aRricxvaze dadgomis wesis darRveva, romlisTvisac sagadasaxado kodeqsi adgens Sesabamis jarimebs (ix. cxrili # 18).
gadasaxadis gadamxdelad aRricxvaze dadgomis wesis darRveva
# darRveva periodi jarima
1 ekonomikuri saqmianoba sagadasaxado organoSi aRricxvis gareSe
Semosavlis 10 %, aranakleb 100 lari
2 ekonomikuri saqmianoba aRricxvaze dadgomis Sesaxeb gancxadebis wardgenis vadis amowurvidan
90 dReze met xans
Semosavlis 20 %, aranakleb 1 000 lari
3 ekonomikuri saqmianoba aRricxvaze dadgomis Sesaxeb gancxadebis wardgenis vadis amowurvidan
180 dReze met xans
Semosavlis 50 %, aranakleb 5 000 lari
cxrili # 18
sagadasaxado deklaraciis dagvianebiT wardgena
gadasaxadis gadamxdelis mier dadgenil vadaSi sagadasaxado organoSi sagadasaxado deklaraciis wardgenis vadis darRveva, iwvevs dajarimebas am deklaraciis safuZvelze dasaricxi Tanxis 5 procentis odenobiT, magram aranakleb 200 larisa, yovel dagvianebul srul (arasrul) sagadasaxado Tveze. vadis amowurvidan erT welze meti xniT deklaraciis warudgenloba, Tu aseTi moqmedebis Sedegad gadauxdeli gadasaxadis Tanxa aRemateba 25 000 lars, iTvleba gadasaxadebis gadaxdisagan Tavis aridebad da iwvevs pasuxismgeblobas saqarTvelos sisxlis samarTlis kanonmdeblobis Sesabamisad.
sisxlisamarTlebrivi devna ar daiwyeba, Tu `sagadasaxado moTxovnis~ miRebidan 45 samuSao dRis vadaSi daifareba damatebiT gadasaxdelad dakisrebuli gadasaxadebis ZiriTadi Tanxa.
163
gadasaxadebis Semcireba
sagadasaxado deklaraciaSi an/da gaangariSebebSi gadasaxadis odenobis Semcireba iwvevs dajarimebas Semdegi odenobebiT (ix. cxrili # 19):
gadasaxadebis Semcireba
# Semcirebuli gadasaxadis Tanxis
odenoba jarima
1 15 000 laramde Semcirebuli Tanxis 25%
2 15 000-dan 25 000 laramde Semcirebuli Tanxis 50%
25 000 lari Semcirebuli Tanxis 75%
3 25 000-ze meti sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba
cxrili # 19
sisxlissamarTlebrivi devna ar daiwyeba, Tu `sagadasaxado
moTxovnis~ miRebidan 45 samuSao dRis vadaSi daifareba damatebiT gadasaxdelad dakisrebuli gadasaxadebis ZiriTadi Tanxa.
sagadasaxado kodeqsi aseve gansazRvravs sanqciebis odenobebs Semdegi samarTaldarRvevisTvis (ix. cxrili # 20):
# samarTaldarRveva sanqcia
1 sagadasaxado organos Tanamdebobis pirisaTvis winaaRmdegobis gaweva
100 lari
2 yadaRadadebuli qonebis mflobelobis, sargeblobis an/da gankargvis wesis darRveva
3 000 lari
3 sagadasaxado organosaTvis saaRricxvo dokumentaciis an/da dabegvrasTan dakavSirebuli informaciis warudgenloba, masze uari an wardgenisagan Tavis arideba
200 lari
4 gadasaxis arasworad CaTvla an dabruneba
CasaTvleli an dasabrunebeli Tanxis 300 %
164
# samarTaldarRveva sanqcia
5 Semosavlebisa da xarjebis, agreTve gadasaxadiT dasabegri sxva obieqtebis aRricxvis wesis darRveva (erT sagadasaxado periodSi)
1 000 lari
6 Semosavlebisa da xarjebis, agreTve gadasaxadiT dasabegri sxva obieqtebis aRricxvis wesis darRveva (erT sagadasaxado periodze meti xnis ganmavlobaSi)
3 000 lari
7 Semosavlebisa da xarjebis, agreTve gadasaxadiT dasabegri sxva obieqtebis aRricxvis wesis darRveva, romelmac sagadasaxado bazis Semcireba gamoiwvia
gadauxdeli gadasaxadis Tanxis 10 %, aranakleb 3 000 lari.
8 gadaxdis wyarosTan gadasaxadis daukavebloba
daukavebeli Tanxis 10 %
9 xelfasze dasakavebeli gadasaxadis daukavebloba
minimaluri xelfasis 50-magi odenoba
10. sxva jarimebi 100 lari
cxrili # 20
Semosavlebisa da xarjebis da gadasaxadebiT dasabegri sxva obieqtebis aRricxvis wesis darRvevad iTvleba pirveladi dokumentebis, sasaqonlo zednadebebis (dRg-is sagadasaxado angariS-faqturebis), sabuRaltro aRricxvis registrebis uqonloba, an dadgenili wesis darRveviT maTi warmoeba, aseve saTamaSo biznesis gadasaxadis gadaxdis niSnis an/da daluqvis gareSe Sesabamisi dabegvris obieqtis arseboba, agreTve buRaltruli aRricxvis angariSebze da angariSgebaSi gadasaxadis gadamxdelis sameurneo operaciebis, fuladi saxsrebis, materialuri faseulobebis, aramaterialuri aqtivebisa da finansuri dabandebebis sistematurad (kalendaruli wlis ganmavlobaSi orjer da metjer) aradroulad an arasworad asaxva.
165
dRg-isaTvis gaTvaliswinebuli moTxovnebis darRveva
# samarTaldarRveva jarima 1 dRg-s gadamxdelad registraciis
gareSe funqcionireba gadasaxdeli dRg-s 100 %
2 dRg-s sagadasaxado angariSfaqturis arasworad Sevseba
angariSfaqturis mixedviT dRg-s Tanxis 100 %
3 myidvelisTvis angariSfaqturis miucemloba
operaciis mixedviT dRg-s Tanxis 100 %
4 sagadasaxado angariSfaqturis arasruli Sevseba
200 lari
cxrili # 21
gadasaxadis gadaricxvis Taobaze sagadasaxado organos sainkaso davalebisa da gadasaxadis gadamxdelis sagadasaxado davalebis Sesrulebis vadis darRveva
bankebisa da sabanko operaciebis calkeul saxeobaTa Semsrulebeli sxva organizaciebis mier biujetSi gadasaxadis gadaricxvis Taobaze sagadasaxado organos sainkaso davalebis an gadasaxadis gadamxdelis sagadasaxado davalebis dadgenil vadaSi Seusrulebloba, agreTve gadasaxadis gadamxdelisaTvis sagadasaxado davalebis Seusruleblad dabruneba iwvevs dajarimebas sagadasaxado davalianebaSi (sainkaso davalebaSi) miTiTebuli Tanxis 2 procentis odenobiT yoveli dagvianebuli dRisaTvis. bankebis mier gadasaxadis gadamxdelisaTvis angariSis gaxsnis wesis darRveva da gadasaxadis gadamxdelis angariSebze operaciebis SeCerebis Sesaxeb sagadasaxado organos gadawyvetilebis Seusrulebloba
bankebis da sxva msgavsi dawesebulebebis mier gadasaxadis gadamxdelisaTvis angariSis gaxsna im dokumentebis wardgenis gareSe, romliTac dasturdeba sagadasaxdo organos mier gadasaxadis gadamxdelisTvis saidentifikacio nomris miniWebis faqti, aseve gadasaxadis gadamxdelis angariSze sagadasaxado organos gadawyvetilebis arsebobisas operaciebis SeCerebis Sesaxeb am gadasaxadis gadamxdelisTvis axali angariSis gaxsna iwvevs dajarimebas gadasaxadis gadamxdelis angariSze Sesrulebuli gasavlis operaciebis Tanxis 10 procentis odenobiT, magram aranakleb 500 larisa. bankebis an sxva msgavsi organizaciebis mier gadasaxadis gadamxdelis angariSebis gaxsnis an daxurvis Sesaxeb sagadasaxado organoSi dadgenil vadaSi informaciis warudgenloba iwvevs dajarimebas 300 laris odenobiT TiToeul angariSze. bankebis mier sagadasaxado organos gadawyvetilebis Seusrulebloba gadasaxadis gadamxdelis angariSebze operaciebis SeCerebis Sesaxeb iwvevs dajarimebas im Tanxis 20 procentis odenobiT, romelic
166
gadasaxadis gadamxdelis davalebis Sesabamisad gadairicxa sxva pirze, magram ara umetes davalianebis Tanxis odenobisa. bankebis mier sagadasaxado organosgan werilobiTi nebarTvis miuReblad gadasaxadis gadamxdelis uzrunvelyofis sadepozito angariSze arsebuli Tanxis gankargva iwvevs dajarimebas gankarguli Tanxis 100 procentis odenobiT. bankebis da sabanko operaciebis calkeul saxeobaTa Semsrulebeli sxva organizaciebis mier gadasaxadis gadamxdelis/sagadasaxado agentis sabanko an/da sxva angariSebis gaxsnis an daxurvis Sesaxeb sagadasaxado organoSi sagadasaxado kanonmdeblobiT dadgenil vadebSi informaciis warudgenloba, – iwvevs dajarimebas 300 laris odenobiT TiToeul angariSze. bankebis da sabanko operaciebis calkeul saxeobaTa Semsrulebeli sxva organizaciebis mier gadasaxadis gadamxdelis/sagadasaxado agentis angariSebze operaciebis SeCerebis Sesaxeb sagadasaxado organos gadawyvetilebis Seusrulebloba – iwvevs dajarimebas im Tanxis 20 procentis odenobiT, romelic gadasaxadis gadamxdelis/sagadasaxado agentis davalebis Sesabamisad gadairicxa sxva pirebze, magram ara umetes davalianebis Tanxis odenobisa. bankis mier sagadasaxado organosagan werilobiTi nebarTvis miuReblad gadasaxadis gadamxdelis uzrunvelyofis sadepozito angariSze arsebuli Tanxis gankargva, – iwvevs dajarimebas gankarguli Tanxis 100 procentis odenobiT. dokumentebis gareSe transportireba da aRuricxavoba
gadasaxadis gadamxdels daekisreba jarima sasaqonlo zednadebis an Semotanili saqonlis Rirebulebis sabazro fasiT dRg-is gareSe (xolo aqcizis gadamxdels – aqcizisa da dRg-is gareSe) Semdeg SemTxvevebSi:
ekonomikuri saqmianobisaTvis SeZenili an miwodebuli saqonlis (garda soflis meurneobis pirveladi produqciisa) sasaqonlo zednadebis (maT Soris Sesabamis SemTxvevebSi gamartivebuli zednadebis) gareSe transportirebisas;
sxva qveynidan saqarTvelos sabaJo teritoriaze sabaJo kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli dokumentebis gareSe saqonlis Semotanisas/transportirebisas.
saqarTvelos finansTa saministros organoebs ufleba aqvT jarimis Tanxis gadaxdevinebamde an daujarimeblobis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebamde ganaxorcielon aseTi wesiT transportirebul (gadazidul) saqonelze yadaRis dadeba da Sesabamisi pirisaTvis Sesanaxad gadacema.
sasaqonlo zednadebis gareSe transportireba moicavs sasaqonlo zednadebis arasrulad Sevsebis SemTxvevebsac.
167
sasaqonlo zednadebi (garda gamartivebuli zednadebisa) arasruladaa Sevsebuli, Tu masSi ar aris asaxuli qvemoT CamoTvlidan erT-erTi:
dokumentis Sedgenis TariRi da nomeri;
sameurneo operaciis monawile mxareTa dasaxeleba, saidentifikacio nomeri (aragadamxdeli fizikuri piris SemTxvevaSi – gvari, saxeli, piradobis damadasturebeli dokumentis nomeri);
informacia tvirTis gadamzidvelis Sesaxeb (satransporto saSualebis saxe, marka da saxelmwifo registraciis nomeri);
informacia saqonlis Sesaxeb (saqonlis dasaxeleba da raodenoba);
transportirebis (gadazidvis) dawyebisa da damTavrebis adgilebi, misamarTebis CvenebiT;
tvirTis gamyidvelis an/da tvirTis gamgzavnis xelmowera tvirTis gadamzidvelisaTvis Cabarebis Sesaxeb;
tvirTis gadamzidvelis xelmowera tvirTis miRebis Sesaxeb. sameurneo operaciis damTavrebidan ara ugvianes 45 dRisa, sabuRaltro dokumentebSi aRuricxavi an/da sasaqonlo zednadebis gareSe sasaqonlo-materialuri faseulobebis gamovlenis SemTxvevaSi, (xolo sxva qveynidan saqarTvelos sabaJo teritoriaze Semotanisas – sabaJo kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli dokumentebis gareSe sasaqonlo-materialuri faseulobis gamovlenis SemTxvevaSi) gadasaxadis gadamxdels daekisreba sabazro fasebiT dRg-is gareSe gamovlenili sasaqonlo-materialuri faseulobis Rirebulebis Sesabamisi Tanxis (xolo aqcizis gadamxdels – aqcizisa da dRg-is gareSe) gadaxda.
aRniSnuli jarima unda gadaixados im gadasaxadis gadamxdelma, romlis teritoriazedac aRmoCndeba sxva piris mflobelobaSi arsebuli sasaqonlo-materialuri faseuloba.
sasaqonlo-materialuri faseulobis gamovlenad CaiTvleba saqonlis rogorc fizikuri, ise dokumentebis (maT Soris, sagadasaxado organosaTvis cnobili sxva saTanado informaciis) mixedviT gamovlena.
sasaqonlo-materialuri faseuloba aRuricxavad ar CaiTvleba da gadasaxadis gadamxdelze sanqcia ar gavrceldeba im SemTxvevaSi, Tu misi realizaciis, gadacemis an sxva saxiT gamoyenebis Sesaxeb informacia CarTulia gadasaxadis gadamxdelis sagadasaxado deklaraciaSi.
sasaqonlo-materialuri faseulobis danaklisi ganixileba misi aRmoCenis momentSi naRdi angariSsworebiT sabazro fasebiT (aqcizisa da dRg-is gareSe) ganxorcielebul miwodebad da daibegreba Sesabamisi gadasaxadebiT.
168
sagadasaxado dava
sagadasaxado davis materialuri safuZvelia sagadasaxado organos an gadasaxadis gadamxdelis mier sagadasaxado kodeqsiT dadgenili valdebulebebis darRveva, xolo _ formaluri safuZvelia:
sagadasaxado organos mier „gadasaxadis gadamxdelis moTxovnis“ Sesrulebaze uari da Sesabamisi werilobiTi Sesageblis wardgena an gansazRvrul vadaSi misi warudgenloba;
sagadasaxado organos mier gadasaxadis gadamxdelisTvis „sagadasaxado moTxovnis“ wardgena.
aRniSnuli safuZvlebis arsebobisas gadasaxadis gadamxdels ufleba aqvs sadavo sakiTxi gaasaCivros da airCios sagadasaxado davis gadawyvetis forma.
sagadasaxado davis gadawyvetis formebia (ix. sqema # 11):
davis gadawyveta ganxilvis wesiT saqarTvelos finansTa saministros sistemaSi;
davis gadawyveta sasamarTlos mier.
sagadasaxado dava
sqema # 11
davebis gadawyvta saqarTvelos finansTa saministros sistemaSi
sagadasaxado organo, sadac piri registrirebulia gadasaxadis
gadamxdelad
saqarTvelos finansTa saminisros sagadasaxado
departamenti
saqarTvelos finansTa saministrosTan arsebuli davebis ganxilvis sabWo
davis ganxilva
davis gadawyveta sasamarTlos mier
169
gadasaxadis gadamxdeli valdebulia davis gadawyvetis formis arCevis Sesaxeb acnobos sagadasaxado organos:
`gadasaxadis gadamxdelis moTxovnaSi~ miTiTebiT;
`sagadasaxado moTxovnaze~ sapasuxod gagzavnil SesagebelSi miTiTebiT;
werilobiTi SetyobinebiT, Tu `sagadasaxado moTxovnis~ sapasuxod davis dawyebas apirebs sasamarTloSi gasaCivrebiT.
gadasaxadis gadamxdels ufleba ar aqvs Secvalos `gadasaxadis
gadamxdelis moTxovnaSi~, SesagebelSi an werilobiT SetyobinebaSi miTiTebuli davis gadawyvetis forma.
sagadasaxado davis dawyebis TariRad iTvleba:
sagadasaxado organos mier gadasaxadis gadamxdelis Sesageblis gagzavnis TariRi, xolo Sesageblis gaugzavnelobis SemTxvevaSi – misi gagzavnis vadis bolo dRe;
gadasaxadis gadamxdelis mier sagadasaxado Sesageblis an Setyobinebis gagzavnis TariRi.
davis gadawyveta finansTa saministros sistemaSi
saqarTvelos finansTa saministros sistemaSi sagadasaxado davis ganxilvis mizania mxareTa davis swrafad da samarTlianad gadawyveta. davis gadawyveta saqarTvelos finansTa saministros sistemaSi Sedgeba 3 etapisagan: 1. davis gadawyveta im sagadasaxado organoSi, sadac piri
registrirebulia gadasaxadis gadamxdelad; 2. davis gadawyveta saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado
departamentSi; 3. davis gadawyveta saqarTvelos finansTa saministrosTan arsebul
davebis ganxilvis sabWoSi.
Tu gadasaxadis gadamxdelma davis gadawyvetis formad airCia misi gadawyveta saqarTvelos finansTa saministros sistemaSi, mas ufleba aqvs davis gadawyvetis nebismier etapze miRebuli gadawyvetileba gaasaCivros sasamarTloSi imave vadaSi, ra vadac aqvs mas gadawyvetilebis finansTa saministros sistemaSi gasaCivrebisTvis.
170
davis gadawyveta sagadasaxado organoSi
Tu sagadasaxado organo uars acxadebs `gadasaxadis gadamxdelis moTxovnis~ Sesrulebaze, igi valdebulia `gadasaxadis gadamxdelis moTxovnis~ miRebidan 15 kalendaruli dRis vadaSi moTxovnis warmdgen pirs gaugzavnos werilobiTi Sesagebeli.
15 kalendaruli dRis vadaSi Sesageblis gaugzavneloba niSnavs `gadasaxadis gadamxdelis moTxovnis~ Sesrulebaze uars.
sagadasaxado organos SesagebelSi unda aRiniSnos:
gadasaxadis gadamxdelis/sagadasaxado agentis an sxva valdebuli piris vinaoba (saxeli da gvari, dasaxeleba), gadasaxadis gadamxdelis saidentifikacio nomeri (aseTis arsebobis SemTxvevaSi), misamarTi;
sagadasaxado organos dasaxeleba da zusti misamarTi, sakontaqto saSualebebi (telefoni, faqsi, eleqtronuli fosta);
„gadasaxadis gadamxdelis moTxovnis“ miRebis TariRi da moTxovnis sagani;
Sesageblis gagzavnis (gadacemis) TariRi;
„gadasaxadis gadamxdelis moTxovnis“ Sesrulebaze uaris samarTlebrivi da faqtobrivi safuZvlebi;
SesageblisaTvis darTul mtkicebulebaTa CamonaTvali.
sagadasaxado organos Sesagebels xels awers sagadasaxado organos xelmZRvaneli/misi moadgile.
Tu gadasaxadis gadamxdeli uars acxadebs `sagadasaxado moTxovnis~ Sesrulebaze, igi valdebulia `sagadasaxado moTxovnis~ miRebidan 15 kalendaruli dRis vadaSi sagadasaxado organos gaugzavnos werilobiTi Sesagebeli an Setyobineba.
gadasaxadis gadamxdelis mier Sesageblis gaugzavneloba iTvleba `sagadasaxado moTxovnis~ aRiarebad da igi mieqceva aRsasruleblad.
gadasaxadi gadamxdelis SesagebelSi unda aRiniSnos:
sagadasaxado organos dasaxeleba da misamarTi;
gadasaxadis gadamxdelis/sagadasaxado agentis an sxva valdebuli piris vinaoba (saxeli da gvari; dasaxeleba), gadasaxadis gadamxdelis saidentifikacio nomeri (aseTis arsebobis SemTxvevaSi), misamarTi da sakontaqto saSualebebi (telefoni, faqsi, eleqtronuli fosta);
„sagadasaxado moTxovnis“ miRebis TariRi da moTxovnis sagani;
„sagadasaxado moTxovnis“ Sesrulebaze uaris samarTlebrivi da faqtobrivi safuZvlebi;
SesageblisaTvis darTul mtkicebulebaTa CamonaTvali;
171
davis gagrZelebis SemTxvevaSi misi gadawyvetis forma (saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamentis an sasamarTlos mier).
Sesageblis wardgena, romelSic miTiTebuli ar aris davis gadawyvetis forma uTanabrdeba Sesageblis warudgenlobas.
gadasaxadis gadamxdelis werilobiT SetyobinebaSi davis gadawyvetis formad sasamarTlos arCevis Sesaxeb, unda aRiniSnos:
sagadasaxado organos dasaxeleba da misamarTi;
gadasaxadis gadamxdelis/sagadasaxado agentis an sxva valdebuli piris vinaoba (saxeli da gvari, dasaxeleba), gadasaxadis gadamxdelis saidentifikacio nomeri (aseTis arsebobis SemTxvevaSi), misamarTi da sakontaqto saSualebebi (telefoni, faqsi, eleqtronuli fosta);
„sagadasaxado moTxovnis“ miRebis TariRi da moTxovnis sagani. Sesageblis yvela gverdi unda dainomros da Sesageblis boloSi, xelis moweramde sityvierad mieTiTos Sevsebuli furclebis saerTo raodenoba. modave mxare valdebulia xeli moaweros Sesageblis yvela gverdze.
Sesagebels unda daerTos yvela mtkicebuleba, romelsac igi emyareba.
sadavo Tanxisa da masze daricxuli sauravis, iseve, rogorc
Sesabamisi jarimis gadaxdis valdebuleba SeCerebulad iTvleba sagadasaxado davis dawyebis dRidan davis dasrulebamde, Tumca grZeldeba masze sauravis daricxva.
gadasaxadis gadamxdeli, „sagadasaxado moTxovnis“ gasaCivrebis SemTxvevaSi, misi miRebidan 15 kalendaruli dRis vadaSi „sagadasaxado moTxovnis“ Sesrulebis uzrunvelsayofad valdebulia sagadasaxado organos warudginos sabanko garantia an/da bankSi sadepozito angariSze saTanado Tanxis Setanis cnoba (gadasaxadis gadamxdels am Tanxis gankargvis ufleba ara aqvs bankisaTvis Sesabamisi sagadasaxado organos mier werilobiTi nebarTvis gacemis gareSe) an/da finansuri riskebis dazRvevis polisi an/da Tavisi qoneba sagadasaxado giravnobiT/ipoTekiT dasatvirTad.
wardgenili garantiebis saerTo Rirebuleba ar unda iyos gadasaxadis gadamxelis sadavo sagadasaxado davalianebaze naklebi.
sagadasaxado giravnobiT/ipoTekiT dasatvirTad wardgenili qonebis Rirebulebas adgens sagadasaxado organos uflebamosili piri, ris Semdegac sajaro reestrs registraciisaTvis ugzavnis sagadasaxado giravnobis/ipoTekis xelSekrulebas. sajaro reestri valdebulia
172
Setyobinebis miRebidan ara ugvianes meore dRisa registraciaSi gaataros es ufleba. Tu gadasaxadis gadamxdeli 15 kalendaruli dRis vadaSi sagadasaxado organos ar warudgens aRniSnul uzrunvelyofis garantiebs, sagadasaxado organos ufleba aqvs, sasamarTlos gadawyvetilebis gareSe gamoiyenos „sagadasaxado moTxovnis“ Sesrulebis uzrunvelyofis Semdegi RonisZiebebi (sadavo sagadasaxado davalianebis moculobis farglebSi, xolo, Tu wardgenilia nawilobrivi uzrunvelyofis garantia, im farglebSi, rac sakmarisia sadavo sagadasaxado davalianebis moculobis Sesavsebad):
yadaRa daados mis sabanko angariSebs;
yadaRa daados mis nebismieri saxis qonebas (maT Soris, moZrav, uZrav da aramaterialur qonebas).
Tu sagadasaxado dava gadawydeba gadasaxadis gadamxdelis sasargeblod, maSin uqmdeba mis mier wardgenili uzrunvelyofis garantiebi, sagadasaxado organos mier dadebuli yadaRa CaiTvleba moxsnilad, xolo sagadasaxado giravnobis/ipoTekis ufleba _ gauqmebulad. winaaRmdeg SemTxvevaSi _ gadasaxadis gadamxdels sagadasaxado valdebulebis warmoSobis dRidan daekisreba sadavo gadasaxadisa da Sesabamisi sagadasaxado sanqciebis Tanxis gadaxda. gadasaxadis gadamxdels ufleba aqvs dava gaagrZelos `gadasaxadis gadamxdelis moTxovnaSi~ aRniSnuli formiT sagadasaxado organosgan Sesageblis miRebidan 5 dRis vadaSi, xolo Sesageblis 15 kalendaruli dRis ganmavlobaSi miuReblobis SemTxvevaSi _ am vadis amowurvidan ara ugvianes 5 dRisa.
aRniSnul vadaSi sagadasaxado davis gaugrZelebloba iTvleba davaze uaris Tqmad.
sagadasaxado organos xelmZRvaneli/misi moadgile valdebulia gadasaxadis gadamxdelis Sesageblis miRebidan 10 dRis vadaSi ganixilos igi da gamosces motivirebuli brZaneba Sesageblis dakmayofilebis (davis Sewyvetis), nawilobriv dakmayofilebis an dakmayofilebaze uaris Tqmis Sesaxeb da ara ugvianes brZanebis gamocemidan me-3 dRisa gaugzavnos igi Sesageblis warmdgens. sagadasaxado organoSi dava ganixileba momCivnis an/da misi kanonieri an uflebamosili warmomadgenlis monawileobiT.
ganxilvis daniSnul dros momCivnis an/da misi kanonieri an uflebamosili warmomadgenlis gamoucxadeblobis SemTxvevaSi dava ganixileba mis gareSe.
Sesageblis nawilobriv dakmayofilebis an mis dakmayofilebaze uaris Sesaxeb gadawyvetilebis miRebis SemTxvevaSi sagadasaxado organo valdebulia, ara ugvianes brZanebis gamocemidan me-3 dRisa saqarTvelos
173
finansTa saministros sagadasaxado departaments gadasces „sagadasaxado moTxovna“ da Sesagebeli TandarTuli mtkicebulebebiT, xolo gadasaxadis gadamxdels brZanebasTan erTad gaugzavnos Sesworebuli „sagadasaxado moTxovna“ (Tu moxda misi Sesworeba) da damatebiTi mtkicebulebebi (maTi arsebobis SemTxvevaSi).
Tu sagadasaxado organo SesageblisTvis dadgenil vadaSi (10 dReSi) ar gamoscems an gadasaxadis gadamxdels ar gaugzavnis zemoaRniSnul brZanebas, amgvari qmedeba „gadasaxadis gadamxdelis moTxovnis“ Sesrulebaze uars niSnavs.
sagadasaxado organos brZaneba, Sesagebeli an kanoniT dadgenil vadaSi maTi miuRebloba SeiZleba gasaCivrdes ara ugvianes 5 dRisa:
saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamentSi, Tu mis SesagebelSi an „gadasaxadis gadamxdelis moTxovnaSi“ ase iyo aRniSnuli (am SemTxvevaSi man wardgenil saCivars unda daurTos, sagadasaxado organosaTvis wardgenili yvela masalis asli da damatebiTi mtkicebulebebi, maTi arsebobis SemTxvevaSi);
sasamarTloSi, Tu mis SesagebelSi ase iyo aRniSnuli.
Tu gadasaxadis gadamxdeli dadgenil vadaSi ar gaasaCivrebs:
sagadasaxado organos xelmZRvanelis/misi moadgilis brZanebas an Sesagebels, „sagadasaxado moTxovna“ aRiarebulad CaiTvleba da igi mieqceva aRsasruleblad, xolo „gadasaxadis gadamxdelis moTxovna“ CaiTvleba gauqmebulad;
sagadasaxado organos uars (Tu man droulad ar miiRo sagadasaxado organos gadawyvetileba), „sagadasaxado moTxovna“ aRiarebulad CaiTvleba da igi mieqceva aRsasruleblad, xolo „gadasaxadis gadamxdelis moTxovna“ CaiTvleba gauqmebulad.
davis gadawyveta sagadasaxado departamentSi
saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamenti valdebulia saCivris miRebidan 15 dRis vadaSi ganixilos da miiRos gadawyvetileba saCivris dakmayofilebis (davis Sewyvetis Sesaxeb), saCivris nawilobriv dakmayofilebis an mis dakmayofilebaze uaris Sesaxeb da ara ugvianes gadawyvetilebis miRebidan me-3 dRisa gaugzavnos igi momCivans da im sagadasaxado organos, romlis gadawyvetilebac iyo gasaCivrebuli.
saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamentSi dava ganixileba momCivanis an/da misi kanonieri an uflebamosili warmomadgenlis (warmomadgenlebis) monawileobiT. ganxilvisTvis daniSnul dros momCivanis an/da misi kanonieri an uflebamosili warmomadgenlis gamoucxadeblobis SemTxvevaSi dava ganixileba mis gareSe.
174
davis ganxilvis safuZvelze saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamenti uflebamosilia:
gaauqmos sagadasaxado organos gadawyvetileba;
gaauqmos sagadasaxado organos gadawyvetileba da miiRos axali gadawyvetileba;
ar daakmayofilos saCivari.
saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamentis gadawyvetilebaSi aRniSnuli unda iyos:
gadawyvetilebis miRebis dro da adgili, gadawyvetilebis mimReb pirTa vinaoba, momCivnisa da sagadasaxado organos dasaxeleba, romlis gadawyvetilebac iyo gasaCivrebuli, da davis sagani;
saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamentis mier dadgenili garemoebani, mtkicebulebani, romelTa safuZvelzedac moxda ama Tu im mtkicebulebis uaryofa, normatiuli aqtebi da maTi normebi, romlebiTac xelmZRvanelobda igi;
saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamentis daskvna saCivris dakmayofilebis, nawilobriv dakmayofilebis an mis dakmayofilebaze uaris Sesaxeb;
saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamentis gadawyvetilebis gasaCivrebis vada da wesi.
gadawyvetilebas xeli unda moawerios saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamentis uflebamosilma Tanamdebobis pirma. saCivris nawilobriv dakmayofilebis an mis dakmayofilebaze uaris Sesaxeb gadawyvetilebis miRebis SemTxvevaSi saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamenti valdebulia, ara ugvianes gadawyvetilebis miRebidan 3 dRisa sabWos gadasces saqmis yvela masala Tavis gadawyvetilebasTan erTad, xolo gadasaxadis gadamxdels gadawyvetilebasTan erTad gaugzavnos Sesworebuli „sagadasaxado moTxovna“ (Tu moxda misi Sesworeba) da damatebiTi mtkicebulebebi (Tu arsebobs isini).
Tu saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamenti dadgenil vadaSi ar miiRebs zemoaRniSnul gadwyvetilebas an gadasaxadis gadamxdels ar gaugzavnis mas, amgvari qmedeba saCivris dakmayofilebaze uars niSnavs.
gadasaxadis gadamxdels ufleba aqvs saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamentis gadawyvetileba (am gadawyvetilebisa da TandarTuli dokumentebis miRebidan 5 dRis vadaSi), agreTve sagadasaxado organos uari, Tu man am gansazRvrul vadaSi ar miiRo es gadawyvetileba (am vadis amowurvidan 5 dRis vadaSi), gaasaCivros:
sabWoSi, Tu mis saCivarSi ase iyo aRniSnuli (am SemTxvevaSi man wardgenil saCivars unda daurTos saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamentisaTvis wardgenili yvela
175
masalis asli da damatebiTi mtkicebulebebi, maTi arsebobis SemTxvevaSi);
sasamarTloSi, Tu mis saCivarSi ase iyo aRniSnuli (aseT SemTxvevaSi mopasuxea is sagadasaxado organo, romelsac gadasaxadis gadamxdelma gaugzavna `gadasaxadis gadamxdelis moTxovna~ an Sesagebeli).
Tu gadasaxadis gadamxdeli kodeqsiT dadgenil vadaSi ar gaasaCivrebs:
saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamentis gadawyvetilebas, igi aRiarebulad CaiTvleba da mieqceva aRsasruleblad;
saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamentis uars (Tu man droulad ar miiRo departamentis gadawyvetileba), saCivari gauqmebulad CaiTvleba da gasaCivrebuli gadawyvetileba mieqceva aRsasruleblad.
davis gadawyveta davebis ganxilvis sabWoSi
sabWo davas ixilavs saCivris miRebidan 15 dRis vadaSi Tavis sxdomaze, romelsac Tavmjdomareobs saqarTvelos finansTa ministri an mis mier sabWos wevrTagan daniSnuli piri. sxdomis reglaments gansazRvravs sabWo. sabWos gadawyvetileba miiReba sxdomaze damswreTa xmebis umravlesobiT, romelic formdeba werilobiT.
dauSvebelia sabWos sxdomaze xmis micemisgan Tavis Sekaveba.
sabWoSi dava ganixileba momCivnis an/da misi kanonieri an uflebamosili warmomadgenlis (warmomadgenlebis) monawileobiT. ganxilvisTvis daniSnul dros momCivnis an/da misi kanonieri an uflebamosili warmomadgenlis gamoucxadeblobis SemTxvevaSi dava ganixileba mis gareSe.
davis ganxilvis safuZvelze sabWo uflebamosilia:
gaauqmos sagadasaxado organos an/da saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamentis gadawyvetileba;
gaauqmos sagadasaxado organos an/da saqarTvelos finansTa saministros sagadasaxado departamentis gadawyvetileba da miiRos axali gadawyvetileba;
ar daakmayofilos saCivari. sabWos gadawyvetilebaSi aRniSnuli unda iyos:
gadawyvetilebis miRebis dro da adgili, gadawyvetilebis mimReb pirTa vinaoba, momCivnisa da sagadasaxado organos dasaxeleba, romlis gadawyvetilebac iyo gasaCivrebuli, da davis sagani;
sabWos mier dadgenili garemoebani, mtkicebulebani, romelTa safuZvelzedac moxda ama Tu im mtkicebulebis uaryofa, normatiuli aqtebi da maTi normebi, romlebiTac xelmZRvanelobda igi;
176
sabWos daskvna saCivris dakmayofilebis, nawilobriv dakmayofilebis an mis dakmayofilebaze uaris Sesaxeb;
sabWos gadawyvetilebis gasaCivrebis vada da wesi. sabWos wevrs (rogorc gadawyvetilebis momxres, ise mowinaaRmdeges) ufleba aqvs gadawyvetilebas daurTos gansxvavebuli mosazreba. sabWo valdebulia gadawyvetilebis damowmebuli asli ara ugvianes 5 dRisa gaugzavnos an piradad Caabaros mxareebs an maT warmomadgenlebs.
Tu sabWo dadgenil vadaSi ar miiRebs zemoaRniSnul gadawyvetilebas an gadasaxadis gadamxdels ar gaugzavnis mas, amgvari qmedeba saCivris dakmayofilebaze uars niSnavs.
sabWos gadawyvetileba ZalaSi Sedis:
momCivanis mier am gadawyvetilebis miRebidan me-10 kalendarul dRes, Tu man am vadaSi ar gaasaCivra igi;
sabWos mier saqmis ganxilvisaTvis 15 kalendaruli dRis amowurvidan me-10 dRes, Tu momCivanma am vadaSi ar miiRo sabWos gadawyvetileba da amave vadaSi ar gaasaCivra sabWos uari.
gadasaxadis gadamxdels ufleba aqvs gaasaCivros sabWos gadawyvetileba sasamarTloSi. aseT SemTxvevaSi mopasuxea is sagadasaxado organo, romelsac gadasaxadis gadamxdelma gaugzavna `gadasaxadis gadamxdelis moTxovna~ an Sesagebeli.
sagadasaxado davis ganxilva sasamarTlos mier
gadasaxadis gadamxdelis mier sasamarTloSi wardgenili saCivari ganixileba da gadawyvetileba miiReba saqarTvelos administraciuli saproceso kanonmdeblobiT dadgenili wesiT (ix. saproceso kodeqsi, Tavi 8).
177
terminebi
piri _ yvela fizikuri da iuridiuli piri, romelsac gansazRvravs samoqalaqo kodeqsi da aseve yvela sawarmo an organizacia, romelsac gansazRvravs sagadasaxado kodeqsi.
gadasaxadis gadamxdelis saidentifikacio nomeri -sagadasaxado organos mier pirisTvis gadasaxadis gadamxdelad daregistrirebisas mikuTvnebuli Sesabamisi kodi, romliTac igi sargeblobs sagadasaxado urTierTobebSi. gadamxdelis saidentifikacio nomeri mudmivia da dauSvebelia misi Secvla an ganmeoreba.
saaRricxvo dokumentacia _ iseTi pirveladi dokumentebi (Cekebi, invoisi, sasaqonlo zednadebi da a.S.), buRaltruli aRricxvis registrebi da yvela iseTi dokumenti, romelTa safuZvelzec dgindeba dabegvris obieqtebi da sagadasaxado valdebulebebi.
gadasaxadebis administrireba _ im meTodebis, formebisa da wesebis erToblioba, romelTa safuZvelzec sagadasaxado organo aregulirebs gadasaxadebTan dakavSirebul sakiTxebs (gaangariSeba, kontroli, gadasaxadis gadamxdelTa/sagadasaxado agentTa aRricxva, valdebulebebis Sesrulebis uzrunvelyofa da a.S.).
dasabegri qonebis adgilsamyofeli _ uZravi qonebis SemTxvevaSi misi faqtobrivad mdebareobis adgili, moZravi qonebis SemTxvevaSi _ registraciis adgili, xolo aseTis ararsebobisas misi faqtobrivad mdebareobis adgili. rezidenti _ fizikuri an iuridiuli piri (saqarTvelos sawarmo an organizacia), romelic nebismieri uwyveti 12 kalendaruli Tvis ganmavlobaSi 183 dReze met xans imyofeba saqarTvelos teritoriaze.
ararezidenti _ piri, romelic ar aris rezidenti. ojaxi _ erTad mcxovrebi meuRleebi, mSoblebi, Svilebi (gerebi), da-Zma, bebia da babua, romlebic ewevian saerTo meurneobas.
naTesavebi _ ojaxis wevrebi, aRmavali da damavali Stos naTesavebi, dis qmari (Zmis coli), mSoblebis debi (Zmebi) da agreTve pirebi, romlebic xangrZlivi meurveobis Sedegad erTmaneTTan dakavSirebulni arian, rogorc mSoblebi da Svilebi.
partniori – `mewarmeTa Sesaxeb~ kanonis Sesabamisad piri, romelTanac gadasaxadis gadamxdeli eweva ekonomikur saqmianobas. eseni SeiZleba iyvnen aqcionerebi, komanditebi, komplementarebi da mepaieebi. urTierTdamokidebuli pirebi _ pirebi, romelTa gansakuTrebulma urTierTobebma SesaZloa gavlena iqonios maTi da maT mier warmodgenili pirebis saqmianobis pirobebsa da ekonomikur Sedegebze
178
(mag.: naTesavebi, piris mier sxva sawarmos kontroli, sawarmos filialebi da sxva) (ix. sagadasaxado kodeqsi, muxli 23).
saemisio kapitali _ sawamos mier aqciebis pirveladi ganTavsebidan miRebul an misaReb Tanxas da aqciebis nominalur Rirebulebas Soris sxvaoba. aseve samewarmeo sazogadoebis dafuZnebisas arafuladi Sesatanis Rirebulebis metoba daTqmul Tanxaze.
dividendi _ mogebis nawili, romelic nawildeba iuridiuli piris partniorebs Soris sameurneo wlebis Sedegebis mixedviT, aseve iuridiuli piris aqciebis gamosyidvisas qonebis ganawilebiT miRebuli Semosavali, garda sawesdebo da saemisio kapitalis qonebis an/da im qonebis rac adre Seitana partniorma.
procenti _ kreditebTan, depozitebTan, anabrebTan, obligaciebTan da sxva savalo valdebulebebTan dakavSirebuli gadasaxdeli, aseve diskontis saxiT miRebuli Semosavali da arasaxelmwifo sapensio fondidan miRebuli procenti.
roialti _ gadasaxadi, romelsac piri ixdis konkretuli faseulobis droebiT gamoyenebisaTvis (mag.: sasargeblo wiaRiseulis mopovebis sargeblobis uflebis safasuri, patentis gamoyenebis safasuri, nou-hauTi miRebuli Semosavali da sxva). arapirdapiri gadasaxadi _ gadasaxadi (dRg, aqcizi), romelsac ixdis momxmarebeli saqonlis an momsaxurebis fasze danamatis saxiT, Tumca gadasaxadis uSualod biujetSi gadaxdas axorcielebs am saqonlis mimwodebeli an/da momsaxurebis gamwevi.
saerTaSoriso gadazidva _ nebismieri saxis satransporto saSualebiT tranzitis an eqsportis sabaJo reJimSi moqceuli an importamde (saqonlis Tavisufal mimoqcevaSi gaSvebamde) tvirTebis gadazidva, agreTve ori qveynis gagzavnisa da daniSnulebis punqtebs Soris Sesabamisi satransporto saSualebiT mgzavrTa gadayvana.
saqoneli _ materialuri an aramaterialuri qoneba (maT Soris eleqtro da Tboenergia, gazi da wyali), romelic gamiznulia gayidvisaTvis (dRg-s miznebisTvis saqonels ar ganekuTvneba fuli da miwa) (ix. sagadasaxado kodeqsi, muxli 17). identuri saqoneli _ sxvadasxva saqoneli, romelTac gaaCniaT erTnairi fizikuri maxasiaTeblebi: xarisxi, reputacia bazarze, warmoSobis qveyana da mwarmoebeli. magaliTad: ori sxvadasxva kompaniis mier warmoebuli erTnairi xarisxis karaqi, CaiTvleba identur saqonlad.
msgavsi saqoneli _ sxvadasxva araidenturi saqoneli, romelTac gaaCniaT msgavsi maxasiaTeblebi da komponentebi, ris gamoc isini SeiZleba iyvnen komerciulad urTierTSemcvlelni.
179
saqonlis eqsporti _ saqonlis gatana saqarTvelos sabaJo teritoriis gareT misi amave teritoriaze Semotanis valdebulebis gareSe.
saqonlis importi _ saqonlis Semotana da mudmivad datoveba saqarTvelos teritoriaze, misi gatanis valdebulebis gareSe.
sagareo ekonomikuri saqmianobis sasaqonlo nomenklatura _ saqonlis harmonizebuli sistema, sadac yvela produqts miniWebuli aqvs unikaluri kodi da satarifo ganakveTi.
uimedo sagadasaxado davalianeba _ iseTi vadagadacilebuli sagadasaxado davalianeba (maT Soris dakisrebuli sanqciebi), romlis amoRebisTvis gatarebuli sagadasaxado valdebulebis Sesrulebis uzrunvelyofis RonisZiebebis Sedegad dadginda, rom gadamxdels ar gaaCnia sakmarisi qoneba an/da aqtivebi am gadasaxadis dasafaravad.
uimedo vali _ saqonlis an/da momsaxurebis realizaciis Sedegad gadasaxadis gadamxdelis mier aRiarebuli moTxovna an misi nawili, romelic ar iqna anazRaurebuli mimdinare sagadasaxado wlis bolomde.
aRiarebuli zedmetad gadaxdili Tanxa _ calkeuli gadasaxadebis mixedviT zedmetad gadaxdili Tanxa, romelic gamovlenilia sagadasaxado organos mier, dadasturebulia an gadasaxadis gadamxdelis moTxovnis safuZvelze an finansTa saministrosTan arsebuli davebis ganxilvis sabWos gadawyvetilebiT, agreTve Tu igi warmoSobilia sasamarTlos kanonier ZalaSi Sesuli gadawyvetilebis safuZvelze.
aRiarebuli sagadasaxado valdebuleba _ gadasaxadi an/da sanqcia, romelic warmoSobilia gadamxdelis mier wardgenili deklaraciis, `sagadasaxado moTxovnis~, romelsac gadasaxadis gadamxdeli eTanxmeba an romlis gasaCivrebis vada gasulia an sasamarTlos kanonier ZalaSi Sesuli gadawyvetilebis safuZvelze. sagadasaxado davalianeba _ sxvaoba gadasaxadis gadamxdelis mTlian sagadasaxado valdebulebasa da calkeuli gadasaxadebis mixedviT zedmetad gadaxdili Tanxebis jams Soris (magaliTi: piris sagadasaxado valdebuleba dRg-Si Seadgens 15 000 lars, zedmetad gadaxdili saSemosavlo gadasaxadi iyo 1000 lari, xolo zedmetad gadaxdili mogebis gadasaxadi ki _ 2500 lari. maSin gadasaxadis gadamxdelis sagadasaxado davalianeba iqneba 11 500 lari (15 000 - 1000 - 2 500 = 11 500)).
inventarizacia _ arsebuli sasaqonlo-mterialuri faseulobebis Sedareba buRaltrul CanawerebSi arsebul maCveneblebTan.
danaklisi _ inventarizaciis Sedegad gamovlenili sasaqonlo-materialuri faseulobebis nakleboba. iseT faseulobaTa naklebobis aRmoCenisas, romelTa inventarizacia fizikurad SeuZlebelia (mag.: gazi, wyali, Tboenergia) da ver dgindeba debitori an/da mimTvisebeli,
180
danaklisad CaiTvleba sxvaoba SeZenil da realizebul sasaqonlo-materialur faseulobas Soris. Tu uflebamosili organos mier dadgenilia danakargis maqsimaluri zRvruli odenoba, danaklisad CaiTvleba am odenobaze meti nakleboba (magaliTi: Tu puris sacxobis danaklisis dasaSvebi odenobaa 1 tomara yovel 25 tomara fqvilze da mas 25 tomara fqvilze danaklisi aRmoaCnda 3 tomara fqvili, maSin mis danaklisad CaiTvleba 2 tomara).
aramaterialuri aqtivi _ arafuladi aqtivi, romelsac fizikuri forma ar gaaCnia da romelsac piri iyenebs xangrZlivi periodis ganmavlobaSi ekonomikuri saqmianobisTvis. aramaterialuri aqtivebia: patenti, saavtoro ufleba, savaWro niSani, gudvili, kompiuteruli programa, licenzia, ijaris ufleba, franCizi, sabadoebis damuSavebis ufleba, importisa da eqsportis specialuri uflebebi.
materialuri aqtivi _ yvela is aqtivi, romelic ar ganixileba rogorc aramaterialuri aqtivi.
wminda aqtivebi _ sxvaoba piris aqtivebsa da mis valdebulebebs Soris.
qoneba _ yvela is nivTi da aramaterialuri sikeTe, romlis SeZena, floba, gankargva da sargebloba SeuZliaT pirebs.
sasaqonlo-materialuri faseulobebi _ piris mier sameurneo saqmianobis procesSi gamoyenebuli nedleuli, masalebi, naxevarfabrikatebi, marag-nawilebi, tara da mza produqcia.
ekonomikuri samsaxuris vada _ periodi, romlis ganmavlobaSic piris mflobelobaSi arsebuli aqtivi gamosayeneblad vargisia.
sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwa _ miwis yvela is nakveTi, romlis gamoyeneba kanonmdeblobiT nebadarTulia sasoflo-sameurneo daniSnulebiT (mag.: saxnav-saTesi, mravalwliani nargavebi, saZovrebi, sakarmidamo da saagarako nakveTebi, mrewvelobis, transportis, kavSirgabmulobis, energetikis, daculi teritoriebisa da sxva arasasoflo-sameurneo miwebis is nakveTebi, romlebic gamoiyeneba am mizniT, samelioracio qselebiT dakavebuli miwebi, memcenareobisa da mecxoveleobis produqciis warmoebisaTvis saWiro miwis nakveTebi da a.S.).
arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwa _ miwa, romelic ar aris sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwa. kalendaruli weli – drois monakveTi 1 ianvridan 31 dekembris CaTvliT, xolo axlad daregistrirebuli gadasaxadis gadamxdelisTvis – registraciis pirvel wels daregistrirebis TariRidan imave wlis 31 dekembris CaTvliT.
weli (garda kalendaruli wlisa) – drois monakveTi, romelic Sedgeba nebismieri uwyveti 12 kalendaruli Tvisgan.
181
ZiriTadi saSualeba _ materialuri aqtivi, romelsac piri 1 welze meti xniT iyenebs sxvadasxva ekonomikuri miznebisTvis.
araamortizebadi ZiriTadi saSualeba – ZiriTadi saSualeba, romelic eqspluataciis dros ar kargavs Tavis Rirebulebas (mag.: miwa).
warmomadgenlobiTi xarji _ piris mier ekonomikuri saqmianobis farglebSi gaweuli xarji, romelic moicavs:
piris saxeliT gamarTuli RonisZiebebis (prezentaciebi, miRebebi) xarjebs;
saeqskursio da kulturul-sanaxaobiTi RonisZiebebis xarjebs;
stumrebis momsaxurebis uzrunvelyofis xarjebs. maT Soris sakonsulo momsaxurebis xarjebs, aeroportSi daxvedris da gacilebis xarjebs, satransporto da sastumro momsaxurebis xarjebs da sxva.
kompensacia _ piris mier gaweuli momsaxurebis, xarjebis an danaklisis anazRaurebis mizniT miRebuli qoneba, gasamrjelo, sargebeli, safasuri, sazRauri an jildo.
mimdinare saeqspluatacio xarjebi _ ZiriTadi saSualebebis mwarmoeblurobis aRdgenis an SenarCunebis mizniT gaweuli xarjebi.
ZiriTadi saSualebebis remontis xarjebi _ xarjebi, romlebic gaweulia ZiriTadi saSualebebis mwarmoeblobis donis asamaRleblad da maTi eqspluataciis vadis gaxangrZlivebisTvis.
daxli an arastacionaluri savaWro adgili _ piris bazris/bazrobis teritoriaze saqonlis miwodebisTvis daqiravebuli adgili, romlis farTobs da safasurs gansazRvravs am bazris/bazrobis xelmZRvaneli. buRaltruli aRricxvis saerTaSoriso standartebi (bass) _ buRaltruli aRricxvis saerTaSoriso standartebis komisiis mier damtkicebuli da saqarTvelos parlamentTan arsebuli buRaltruli aRricxvis standartebis komisiis dadgenilebiT samoqmedod SemoRebuli standartebi.
`sagadasaxado moTxovna~ _ sagadasaxado organos mier gadasaxadis gadamxdelisTvis wardgenili administraciuli aqti, romlis mixedviTac gadamxdeli valdebulia gadaixados Sesabamisi gadasaxadi.
`gadasaxadis gadamxdelis moTxovna~ _ gadasaxadis gadamxdelis mier sagadasaxado organosTvis wardgenili moTxovna Tanxis CaTvlis an dabrunebis mizniT. daqiravebiT muSaoba _ fizikuri piris mier sxva piris interesebisTvis dakisrebuli valdebulebis Sesruleba garkveuli anazRaurebis sanacvlod (ix. sagadasaxado kodeqsi, muxli 16).
182
sabiujeto organizacia _ mxarjavi dawesebuleba an mas daqvemdebarebuli erTeuli, romelic axorcielebs sakuTari biujetis proeqtis momzadebas, Sesrulebas da angariSis wardgenas dadgenili normebisa da wesebis Sesabamisad.
forvarduli garigeba10 _ sabirJo garigeba, romelic ideba rogorc realur saqoneleze, ise gansazRvrul vadaSi (momavalSi) dasamzadebel saqonelze xelSekrulebis dadebisas SeTanxmebuli da xelSekrulebaSi miTiTebuli fasis mixedviT.
ofciuri garigeba3 _ momavalSi kontraqtebis dadebis uflebis yidvasTan dakavSirebuli garigeba, romlis Tanaxmadac erT-erT mxares kontraqtis dadgenili fasiT drois gansazRvrul monakveTSi eniWeba saqonlis yidva-gayidvis ufleba.
sagadasaxado deklaracia _ gadasaxadis gadamxdelis/sagadasaxado agentis an sxva valdebuli piris werilobiT angariSgeba miRebuli Semosavlebis, gaweuli xarjebis, Semosavlis wyaroebis, gadasaxadiT dasabegri sxva obieqtebis, sagadasaxado SeRavaTebis, gamoangariSebuli gadasaxadis Tanxis an/da gadasaxadis gamoangariSebasa da gadaxdasTan dakavSirebuli sxva monacemebis Sesaxeb.
sagadasaxado gaangariSeba _ piris mier yovelTviurad, saangariSo Tvis momdevno Tvis 15 ricxvamde gacemuli Sromis anazRaurebis Tanxebisa da dakavebuli gadasaxadebis Sesaxeb warsadgeni gaangariSeba.
sakontrolo-salaro aparati _ fiskaluri mexsierebis mqone, teqnikurad gamarTuli, qarTulenovani, sagadasaxado organoSi registrirebuli da saTanado wesiT daluquli saaRricxvo aparatebi, romelic unda iyos Setanili saxelmwifo reestrSi.
sagadasaxado giravnoba/ipoTeka _ saxelmwifos ufleba, sagadasaxado valdebulebis Sesruleba uzrunvelyos sagadasaxado davalianebis mqone gadasaxadis gadamxdelis/sagadasaxado agentis, sxva valdebuli piris qonebidan.
Tanamflobeloba _ iuridiuli piris dafuZnebis gareSe erTze meti piris sakuTrebis bazaze amxanagobis an sxva warmonaqmnebis erToblivi floba.
sponsori _ fizikuri da iuridiuli piris mier sxva fizikuri da iuridiuli piris saqmianobaSi wvlilis Setana (fuladi saxsrebis, qonebis, inteleqtualuri moRvaweobis Sedegebis, momsaxurebis gawevis da gaweuli momsaxurebis, samuSaos Sesrulebis saxiT) aseTi piris mier warmoebuli saqonlis reklamis gavrcelebis pirobiT.
10 `sasaqonlo birJebisa da sabirJo vaWrobis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis me-2 muxli
183
d a n a r T i
184
danarTi #1
`sagadasaxado moTxovna~ _____________________________________________sagadasaxado inspeqcia misamarTi ____________________________________________________ (sagadasaxado inspeqciis dasaxeleba) sagadasaxado moTxovna # _______________________________________ `_______~ `________________________~ 200 w. (ricxvi) (Tve) gadamxdelis/sagadasaxado agentis an sxva valdebuli piris rekvizitebi _________________________________________________________________
(gvari, saxeli/dasaxeleba) saidentifikacio nomeri misamarTi _________________________________________________________________ sagadasaxado kodeqsis___________________________________safuZvelze (mieTiTeba sagadasaxado kanonmdeblobis is norma romlis safuZvelzec moxda daricxva) gadasaxdelad dagerixcaT:
gadasaxadis dasaxeleba
gadasaxadis ZiriTadi Tanxa
jarima sauravi
sul eqvemdebareba gadaxdas araugvianes
SeniSvna
sul
185
wlis `_____~ mdgomareobiT Tqvenze ricxuli sagadasaxado davalianeba Seadgens
gadasaxadis dasaxeleba
gadasaxadis ZiriTadi Tanxa
jarima sauravi
zedmetoba SeniSvna
sul
gadasaxadis gadaxdis adgili da wesi: ______________________________ am moTxovnis Seusruleblobis SemTxvevaSi Tqvens mimarT gamoyenebuli iqneba sagadasaxado kodeqsis 84-e muxliT gaTvaliswinebuli sagadasaxado valdebulebebis Sesrulebis uzrunvelyofis RonisZiebebi. Tqveni uflebebi da valdebulebebi gansazRvrulia sagadasaxado kodeqsis 39-42 muxlebiT. `sagadasaxado moTxovna~ SeiZleba gasaCivredes sagadasaxado kodeqsis VIII kariT dadgenili wesiT `sagadasaxado moTxovnis miRebidan 15 kalendaruli dRis vadaSi, sagadasaxado inspeqciaSi werilobiTi Sesageblis wardgenis gziT. agreTve, arbitraJSi an sasamarTloSi kanonmdeblobiT dadgenili wesiT. sagadasaxado inspeqciis ufrosi ___________________________________
186
danarTi #2 `gadasaxadis gadamxdelis moTxovna~
sagadasaxado inspeqciis dasaxeleba da misamarTi ____________________ _________________________________________________________________ gadamxdelis/sagadasaxado agentis an sxva valdebuli piris rekvizitebi _________________________________________________________________
(saxeli, gvari/dasaxeleba)
saidentifikacio nomeri ___________________________________________ misamarTi ________________________________________________________ gacnobebT, rom piradi aRricxvis baraTze mericxeva zedmetad
gadaxdili Tanxa, sul___________laris odenobiT. maT Soris
____________gadasaxadze __________lari da a.S.
gTxovT sagadasaxado kodeqsis 71-e muxlis Sesabamisad,
____________gadasaxadze arsebuli zedmetad gadaxdili Tanxidan
___________ lari gadamitanoT _____________ gadasaxadze (damibrunoT
Cems angariSsworebis angariSze: banki _________________________,
bankis kodi ________________, a/a ___________________)
davis ganxilvis forma ____________________________________________ (saqarTvelos finansTa saministros sistemaSi an sasamarTloSi) moTxovnas Tan erTvis Sedarebis aqti da sxva sabuTebi, romlebic
adasturoben zedmetobis arsebobas.
xelmowera ________________________________ b.a. `______~ _______________________ 200 w.
187
danarTi #3
ÂÓÍ
ÂÅÄÒÃÉ
ÄÊÏÍÏÌÉÊÖÒÉ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓ (NACE) ÊÏÃÉ
ÓÀÛÄÌÏÓÀÅËÏ ÂÀÃÀÓÀáÀÃÉÓ ßËÉÖÒÉ ÃÄÊËÀÒÀÝÉÀ
I.
ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ßÄËÉ ßÀÒÄÃÂÉÍÄÁÀ __________________________________________________________ (ÓÀÂÀÃÀÓÀáÀÃÏ ÏÒÂÀÍÏÓ ÃÀÓÀáÄËÄÁÀ) _____________________________________________________________________
(ÂÀÃÀÌáÃÄËÉÓ ÂÅÀÒÉ, ÓÀáÄËÉ)
_____________________________________________________________________ (ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ,ÁÉÍÀ, ÊÏÒÐÖÓÉ, ØÖÜÀ,ØÀËÀØÉ/ÒÀÉÏÍÉ) ÓÀÊÏÍÔÀØÔÏ ÔÄËÄ×ÏÍÉ
ÌÏÝÄÌÖËÉ ÃÄÊËÀÒÀÝÉÀ ÛÄÃÂÄÍÉËÉÀ
×ÖÒÝÄËÆÄ
ÈÍÃÀÒÈÖËÉ ÃÀÌÀÃÀÓÔÖÒÄÁÄËÉ ÃÏÊÖÌÄÍÔÄÁÉ
ÂÅÄÒÃÉ
_____________________________________________________________________
ÃÄÊËÀÒÀÝÉÀÛÉ ÌÏÝÄÌÖËÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÖÔÚÖÀÒÏÁÀÓÀ ÃÀ ÓÉÓÒÖËÄÓ ÅÀÃÀÓÔÖÒÄÁ
ÂÀÃÀÌáÃÄËÉÓ _______________________ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ (áÄËÌÏßÄÒÀ) (ÈÀÒÉÙÉ)
II. ÉÅÓÄÁÀ ÓÀÂÀÃÀÓÀáÀÃÏ ÏÒÂÀÍÏÓ ÌÉÄÒ
ÀÙÍÉÛÅÍÀ ÃÄÊËÀÒÀÝÉÉÓ ßÀÒÌÏÃÂÄÍÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ: ÃÄÊËÀÒÀÝÉÀ ßÀÒÌÏÃÂÄÍÉËÉÀ ×ÏÓÔÉÈ ______ ÐÉÒÀÃÀà _______
ÌÏÝÄÌÖËÉ ÃÄÊËÀÒÀÝÉÀ ÛÄÃÂÄÍÉËÉÀ
×ÖÒÝÄËÆÄ
ÈÍÃÀÒÈÖËÉ ÃÀÌÀÃÀÓÔÖÒÄÁÄËÉ ÃÏÊÖÌÄÍÔÄÁÉ
ÂÅÄÒÃÉ
ßÀÒÌÏÃÂÄÍÉÓ ÈÀÒÉÙÉ __ __ ___ ___ ___ ___ ÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÉÓ ÍÏÌÄÒÉ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ _________________ _______________ (ÓÀáÄËÉ ÂÅÀÒÉ) (áÄËÌÏßÄÒÀ)
188
ÂÓÍ ÂÅÄÒÃÉ
III. ÓÀÛÄÌÏÓÀÅËÏ ÂÀÃÀÓÀáÀÃÉÓ ÂÀÀÍÂÀÒÉÛÄÁÀ
ÄÒÈÏÁËÉÅÉ ÛÄÌÏÓÀÅÀËÉ (ÖãÒÀ 2+3+4-5+6) 1 áÄË×ÀÓÉÓ ÓÀáÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÛÄÌÏÓÀÅËÄÁÉ (ÃÀÍÀÒÈÉ N2-ÉÓ ÐÉÒÅÄËÉ ÓÔÒ.)
2
ÛÄÌÏÓÀÅÀËÉ ÄÊÏÍÏÌÉÊÖÒÉ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÃÀÍ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÃÀÊÀÅÛÉÒÄÁÖËÉ ÀÒ ÀÒÉÓ ÃÀØÉÒÀÅÄÁÉÈ ÌÖÛÀÏÁÀÓÈÀÍ (ÃÀÍÀÒÈÉ N2-ÉÓ ÓÔÒ.13)
3
ÓáÅÀ ÛÄÌÏÓÀÅÀËÉ, ÒÏÌÄËÉÝ ÃÀÊÀÅÛÉÒÄÁÖËÉ ÀÒ ÀÒÉÓ ÃÀØÉÒÀÅÄÁÉÈ ÌÖÛÀÏÁÀÓÈÀÍ ÃÀ ÄÊÏÍÏÌÉÊÖÒ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÀÓÈÀÍ (ÃÀÍÀÒÈÉ N2-ÉÓ ÓÔÒ.28)
4
ÓÀßÚÉÓÉ ÓÀÓÀØÏÍËÏ ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ×ÀÓÄÖËÏÁÀ 5 ÓÀÁÏËÏÏ ÓÀÓÀØÏÍËÏ ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ×ÀÓÄÖËÏÁÀ 6 ÂÀÌÏØÅÉÈÅÄÁÉ ÄÒÈÏÁËÉÅÉ ÛÄÌÏÓÀÅËÉÃÀÍ: (ãÀÌÉ ÖãÒÀ 8-ÃÀÍ 19-ÉÓ ÜÀÈÅËÉÈ)
7
áÄË×ÀÓÉÓ ÓÀáÉÈ ÂÀÍÀÝÄÌÄÁÉ 8 ÛÄÞÄÍÉËÉ ÓÀØÏÍÄËÉ, ÌÀÓÀËÄÁÉ ÃÀ ÍÄÃËÄÖËÉ 9 ÄË-ÄÍÄÒÂÉÀ 10 ÀÌÏÒÔÉÆÀÝÉÀ (ÃÀÍÀÒÈÉ N3) 11 ÛÄÓÚÉÃÖËÉ, ËÉÆÉÍÂÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÀÍ ÓÀÊÖÈÀÒÉ ßÀÒÌÏÄÁÉÓ ÞÉÒÉÈÀÃÉ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉ
12
ÞÉÒÉÈÀà ÓÀÛÖÀËÄÁÀÈÀ ÒÄÌÏÍÔÉ 13 ÊÒÄÃÉÔÉÓÀÈÅÉÓ ÂÀÃÀáÃÉËÉ ÐÒÏÝÄÍÔÄÁÉ 14 áÀÒãÄÁÉ ÖÉÌÄÃÏ ÅÀËÄÁÆÄ 15 ÓÀÃÀÆÙÅÄÅÏ áÀÒãÄÁÉ 16 ßÀÒÌÏÌÀÃÂÄÍËÏÁÉÈÉ áÀÒãÄÁÉ 17 ÛÄÞÄÍÉËÉ ÌÏÌÓÀáÖÒÄÁÀ ÂÀÒÃÀ ÓáÅÀ ÓÔÒÉØÏÍÄÁÛÉ ÀÓÀáÖËÉÓÀ
18
ÂÀÌÏØÅÉÈÅÀÓ ÃÀØÅÄÌÃÄÁÀÒÄÁÖËÉ ÓáÅÀ áÀÒãÄÁÉ (ÃÀÍÀÒÈÉ N2-ÉÓ ÓÔÒ.33)
19
ÓÏÝÉÀËÖÒÉ ÂÀÃÀÓÀáÀÃÉ 20 ÂÀÌÏØÅÉÈÅÄÁÉ ÓÖË (ÖãÒÀ 7+20) 21 ÛÄÌÏÓÀÅÀËÉ áÀÒãÄÁÉÓ ÂÀÌÏÊËÄÁÉÈ(ÖãÒÀ 1-21) 22 ßÉÍÀ ßËÄÁÉÓ ÆÀÒÀËÉÓ ÂÀÌÏØÅÉÈÅÀ 23 ÓÀÂÀÃÀÓÀáÀÃÏ ÛÄÙÀÅÀÈÉ 24ÃÀÓÀÁÄÂÒÉ ÛÄÌÏÓÀÅÀËÉ (ÖãÒÀ 22-23-24) 25 ÓÀÛÄÌÏÓÀÅËÏ ÂÀÃÀÓÀáÀÃÉ ÃÀÓÀÁÄÂÒ ÛÄÌÏÓÀÅÀËÆÄ 26 ÂÀÃÀáÃÉÓ ßÚÀÒÏÓÈÀÍ ÃÀÊÀÅÄÁÖËÉ ÃÀ ÂÀÃÀáÃÉËÉ ÂÀÃÀÓÀáÀÃÉ, ÂÀÒÃÀ Ó.Ê. 195-Ä ÃÀ 196-Ä ÌÖáËÄÁÉÓ ÌÉáÄÃÅÉÈ ÃÀÊÀÅÄÁÖËÉ ÂÀÃÀÓÀáÀÃÉÓ ÈÀÍáÉÓÀ.
27
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ×ÀÒÂËÄÁÓ ÂÀÒÄÈ ÂÀÃÀáÃÉËÉ ÂÀÃÀÓÀáÀÃÉÓ ÈÀÍáÀ
28
ÂÀÃÀáÃÉËÉ ÌÉÌÃÉÍÀÒÄ ÂÀÃÀÓÀáÃÄËÄÁÉ: 29
189
ÓÀÂÀÃÀÓÀáÀÃÏ ÃÀÅÀËÄÁÉÓ N
ÈÀÒÉÙÉ ÈÀÍáÀ
ÂÀÃÀáÃÉËÉ ÂÀÃÀÓÀáÀÃÄÁÉÓ ãÀÌÉ (ÖãÒÀ .27+28+29) 30ÂÀÃÀÓÀáÃÄËÉ ÈÀÍáÀ ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ÐÄÒÉÏÃÉÓÀÈÅÉÓ (ÖãÒÀ 26-30)
31
ÆÄÃÌÄÔÀà ÂÀÃÀáÃÉËÉ ÈÀÍáÀ ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ÐÄÒÉÏÃÛÉ (ÖãÒÀ 30-26)
32
ÂÀÀÍÂÀÒÉÛÄÁÉÓ ÖÔÚÖÀÒÏÁÀÓÀ ÃÀ ÓÉÓÒÖËÄÓ ÅÀÃÀÓÔÖÒÄÁ
ÂÀÃÀÌáÃÄËÉÓ ------------------------- -------------------- --- --- ---- ---- ---- -- (ÓÀáÄËÉ, ÂÅÀÒÉ) (áÄËÌÏßÄÒÀ) ÈÀÒÉÙÉ
ÃÀÍÀÒÈÉ 2
ÄÒÈÏÁËÉÅÉ ÛÄÌÏÓÀÅÀËÉ ÃÀ ÂÀÌÏØÅÉÈÅÀÓ ÃÀØÅÄÌÃÄÁÀÒÄÁÖËÉ ÓáÅÀ áÀÒãÄÁÉ
N ÃÀÓÀáÄËÄÁÀ ÈÀÍáÀ 1 2 3 1 áÄË×ÀÓÉÓ ÓÀáÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÛÄÌÏÓÀÅËÄÁÉ (ÓÔÒ.2+3) 2 áÄË×ÀÓÉÓ ÓÀáÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÓÀÆÙÀÖÒÉ 3 ÃÀØÉÒÀÅÄÁÉÈ ÌÖÛÀÏÁÉÓ ÛÄÃÄÂÀà ÌÉÙÄÁÖËÉ ÓÀÒÂÄÁÄËÉ (ãÀÌÉ
ÓÔÒ.4-ÃÀÍ ÓÔÒ.12-ÉÓ ÜÀÈÅËÉÈ)
4 ÃÀÌØÉÒÀÅÄÁËÉÓ ÀÅÔÏÌÏÁÉËÉÓ ÐÉÒÀÃÉ ÓÀÒÂÄÁËÏÁÉÓÀÈÅÉÓ ÂÌÏÚÄÍÄÁÀ
5 ÓÀÁÀÆÒÏ ÂÀÍÀÊÅÄÈÆÄ ÃÀÁÀËÉ ÂÀÍÀÊÅÄÈÉÈ ÓÄÓáÉÓ ÌÉÙÄÁÀ 6 ÃÀÌØÉÒÀÅÄÁËÉÓÀÂÀÍ ÊÏÌÐÄÍÓÀÝÉÉÓ ÂÀÒÄÛÄ ÓÀØÏÍËÉÓ
(ÌÏÌÓÀáÖÒÄÁÉÓ) ÌÉÙÄÁÀ
7 ÃÀÌØÉÒÀÅÄÁËÉÓ ÌÉÄÒ ÃÀØÉÒÅÄÁÖËÉÓÀÈÅÉÓ ÓÀÝáÏÅÒÄÁËÉÓ ÓÀÒÂÄÁËÏÁÀÛÉ ÂÀÃÀÝÄÌÀ
8 ÃÀÌØÉÒÀÅÄÁËÉÓ ÌÉÄÒ ÃÀØÉÒÀÅÄÁÖËÉÓ ÀÍ ÌÉÓ ÊÌÀÚÏ×ÀÆÄ ÌÚÏ×ÈÀÈÅÉÓ ÂÀÍÀÈËÄÁÉÓ ÌÉÓÀÙÄÁÀà ÃÀáÌÀÒÄÁÉÓ ÂÀßÄÅÀ
9 ÃÀØÉÒÀÅÄÁÖËÉÓÀÈÅÉÓ áÀÒãÄÁÉÓ ÀÍÀÆÙÀÖÒÄÁÀ 10 ÃÀØÉÒÀÅÄÁÖËÉÓÀÈÅÉÖÓ ÅÀËÉÓ ÀÍ ÅÀËÃÄÁÖËÄÁÉÓ ÐÀÔÉÄÁÀ 11 ÃÀØÉÒÀÅÄÁÖËÉÓ ÓÉÝÉÝáËÉÓ ÀÍ ãÀÍÌÒÈÄËÏÁÉÓ ÃÀÆÙÅÄÅÀ 12 ÓáÅÀ ÓÀÒÂÄÁÄËÉ ÃÀÊÀÅÛÉÒÄÁÖËÉ ÃÀØÉÒÀÅÄÁÉÈ ÌÖÛÀÏÁÀÓÈÀÍ 13 ÛÄÌÏÓÀÅÀËÉ ÄÊÏÍÏÌÉÊÖÒÉ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÃÀÍ ÒÏÌÄË;ÉÝ
ÃÀÊÀÅÓÉÒÄÁÖËÉ ÀÒÀ ÀÒÉÓ ÃÀØÉÒÀÅÄÁÉÈ ÌÖÛÀÏÁÀÓÈÍ (ãÀÌÉÌÉ ÓÔÒ-14-ÃÀÍ ÓÔÒ-27-ÉÓ ÜÀÈÅËÉÈ)
14 ÓÀØÏÍËÉÓ (ÌÏÌÓÀáÖÒÄÁÉÓ) ÌÉßÏÃÄÁÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÛÄÌÏÓÀÅËÄÁÉ, ÌÀÈ ÛÏÒÉÓ ÓÀØÏÍËÉÓ (ÌÏÌÓÀáÖÒÄÁÉÓ) ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÀ ÓÀÊÖÈÀÒÉ ÌÏáÌÀÒÄÁÉÓÀÈÅÉÓ, ÈÖ ÀÌ ÓÀØÏÍËÉÓ (ÌÏÌÓÀáÖÒÄÁÉÓ) ÙÉÒÄÁÖËÄÁÀ ÀÒ ÌÉÄÊÖÈÅÍÄÁÀ ßÀÒÌÏÄÁÉÓÀ ÃÀ ÌÏÌÏØÝÄÅÉÓ áÀÒãÄÁÓ
190
15 ÄÊÏÍÏÌÉÊÖÒÉ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓÀÈÅÉÓ ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÖËÉ ÀØÔÉÅÄÁÉÓ ÒÄÀËÉÆÀÝÉÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÍÀÌÄÔÉ ÛÄÌÏÓÀÅËÄÁÉ
16 ÓÀÌÄßÀÒÌÄÏ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓ ÛÄÆÙÖÃÅÉÓ ÀÍ ÓÀßÀÒÌÏÓ ÃÀáÖÒÅÉÓ ÛÄÃÄÂÀà ÌÉÙÄÁÖËÉ ÛÄÌÏÓÀÅËÄÁÉ
17 ÞÉÒÉÈÀà ÓÀÛÖÀËÄÁÀÈÀ ÃÀ ÀÒÀÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÉÓ ÒÄÀËÉÆÀÝÉÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÈÀÍáÄÁÉ, ÒÏÌÄËÉÝ ÛÄÌÏÓÀÅÀËÛÉ ÛÄÉÔÀÍÄÁÀ ÓÀÂÀÃÀÓÀáÀÃÏ ÊÏÃÄØÓÉÓ 183-Ä ÌÖáËÉÓ ÌÄ-7 ÍÀßÉËÉÓ ÌÉáÄÃÅÉÈ
18 ÞÉÒÉÈÀà ÓÀÛÖÀËÄÁÀÈÀ ÌÉßÏÃÄÁÉÈ (ËÉÆÉÍÂÉÓ ÓÀÂÍÉÓ ÃÀÁÒÖÍÄÁÉÈ) ÌÉÙÄÁÖËÉ ÀÍ ÌÉÓÀÙÄÁÉ ÈÀÍáÄÁÉ
19 ÊÏÌÐÄÍÓÉÒÄÁÖËÉ ÂÀÌÏØÅÉÈÅÄÁÉ 20 ÌÉÙÄÁÖËÉ ÃÉÅÉÃÄÍÃÄÁÉ ÃÀ ÐÒÏÝÄÍÔÄÁÉ ÒÏÌËÄÁÉÝ ÀÒ
ÃÀÉÁÄÂÒÄÁÀ ÂÀÃÀáÃÉÓ ßÚÀÒÏÓÈÀÍ
21 ÒÏÉÀËÔÉ 22 ÅÀËÄÁÉÓ ÜÀÌÏßÄÒÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÛÄÌÏÓÀÅËÄÁÉ 23 ØÏÍÄÁÉÓ ËÉÆÉÍÂÉÈ, ÖÆÖÒ×ÒÖØÔÉÈ, ÉãÀÒÉÈ, ØÉÒÉÈ ÀÍ ÓáÅÀ
ÀÌÃÀÂÅÀÒÉ ×ÏÒÌÉÓ ÂÀÝÄÌÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÛÄÌÏÓÀÅËÄÁÉ
24 ÓáÅÀÏÁÀ ÓÀÁÀÆÒÏ ×ÀÓÓÀ ÃÀ ÀØÔÉÅÄÁÉÓ ÒÄÀËÉÆÀÝÉÉÓ ×ÀÓÓ ÛÏÒÉÓ ÀØÔÉÅÄÁÉÓ ÖÓÀÓÚÉÃËÏà ÀÍ ÈÅÉÈÙÉÒÄÁÖËÄÁÀÆÄ ÍÀÊËÄÁÉ ×ÀÓÉÈ ÌÉßÏÃÄÁÉÓÀÓ
25 ÀØÝÉÆÖÒÉ ÌÀÒÊÄÁÉÓ ÃÀÍÀÊËÉÓÉÓ ÃÀ/ÀÍ ÉÌÐÏÒÔÉÏÒÄÁÉÓ ÌÉÄÒ ÀØÝÉÆÖÒÉ ÌÀÒÊÄÁÉÓ ÌÉÙÄÁÉÃÀÍ 6 ÈÅÄÛÉ ÉÌÐÏÒÔÉÓ ÂÀÍÖáÏÒÝÉÄËÄÁËÏÁÀ
26 ÓÀØÏÍËÉÓ ÃÀÍÀÊËÉÓÉ 27 ÓáÅÀ ÛÄÌÏÓÀÅËÄÁÉ ÄÊÏÍÏÌÉÊÖÒÉ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÃÀÍ: ÃÀÓÀáÄËÄÁÀ ÈÀÍáÀ 28 ÛÄÌÏÓÀÅÀËÉ, ÒÏÌÄËÉÝ ÃÀÊÀÅÛÉÒÄÁÖËÉ ÀÒ ÀÒÉÓ ÄÊÏÍÏÌÉÊÖÒ
ÓÀØÌÉÀÍÏÁÀÓÈÀÍ ÃÀ ÃÀØÉÒÀÅÄÁÉÈ ÌÖÛÀÏÁÀÓÈÀÍ (ÓÔÒ. 29+30+31+32)
29 ÓÀÈÀÌÀÛÏ ÁÉÆÍÄÓÉÃÀÍ ×ÖËÀÃÉ , ÍÉÅÈÌÏÂÄÁÄÁÉÓ ÃÀ ÓáÅÀ ÀÍÀËÏÂÉÖÒÉ ÓÀáÉÓ ÛÄÌÏÓÀÅËÄÁÉ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÀÒ ÃÀÉÁÄÂÒÀ ÂÀÃÀáÃÉÓ ßÚÀÒÏÓÈÀÍ
30 ÖÓÀÓÚÉÃËÏÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ØÏÍÄÁÀ 31 ÀØÔÉÅÄÁÉÓ ÒÄÀËÉÆÀÝÉÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÍÀÌÄÔÉ ÛÄÌÏÓÀÅËÄÁÉ,
ÒÏÌËÄÁÉÝ ÀÒ ÚÏ×ÉËÀ ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÖËÉ ÄÊÏÍÏÌÉÊÖÒÉ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓÀÈÅÉÓ
32 ÍÄÁÉÓÌÉÄÒÉ ÛÄÌÏÓÀÅÀËÉ (ÓÀÒÂÄÁÄËÉ), ÂÀÒÃÀ ÃÀÍÀÒÈÉÓ ÓáÅÀ ÓÔÒÉØÏÍÄÁÉÈ ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÖËÉÓÀ:
ÃÀÓÀáÄËÄÁÀ ÈÀÍáÀ 33 ÓáÅÀ ÂÀÌÏØÅÉÈÅÄÁÉ: (ÓÔÒ. 34+35+36+37) 34 ÁÉÖãÄÔÉÓ ÊÖÈÅÍÉËÉ ÂÀÃÀÓÀáÀÃÄÁÉ, ÀÓÄÅÄ ÓÀãÀÒÉÌÏ ÓÀÍØÝÉÄÁÉ,
ÒÏÌËÄÁÉÝ ÄØÅÄÌÃÄÁÀÒÄÁÀ ÂÀÌÏØÅÉÈÅÀÓ.
35 ÂÀÌÏØÅÉÈÅÀÓ ÃÀØÅÄÌÃÄÁÀÒÄÁÖËÉ ÀÌÏÒÔÉÆÀÝÉÉÓ ÈÀÍáÀ (ÃÀÍÀÒÈÉ N3)
36 ËÉÆÉÍÂÉÓ ÓÀÂÍÉÓ ÌÉÌÙÄÁÉÓ ÓÀÐÒÏÝÄÍÔÏ áÀÒãÉ 37 ÃÀÍÀáÀÒãÉ ÞÉÒÉÈÀà ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÆÄ, ÒÏÌÄËÈÀ ÄÒÈÄÖËÉÓ
ÙÉÒÄÁÖËÄÁÀ ÀÒ ÀÙÄÌÀÔÄÁÀ 1000 ËÀÒÓ.
191
ÃÀÍÀÒÈÉ 3
ÍÀßÉËÉI. ÓÀÀÌÏÒÉÔÀÆÉÏ ÀÍÀÒÉÝáÄÁÉ ÃÀ ÂÀÌÏØÅÉÈÅÄÁÉ ×ÉÆÉÊÖÒÉ ÐÉÒÉÓ ÓÀÊÖÈÒÄÁÀÛÉ ÒÉÝáÖËÉ (ÂÀÒÃÀ ËÉÆÉÍÂÉÓ ÓÀÂÍÉÓÀ) ÞÉÒÉÈÀÃÉ
ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÌÉáÄÃÅÉÈ ÃÀÓÀáÄËÄÁÀ ãÂÖ×ÉÓ ÍÏÌÄÒÉ ãÀÌÉ 1 2 3 4 5 1 ãÂÖ×ÉÓ ÙÉÒÄÁÖËÄÁÉÈÉ ÁÀËÀÍÓÉ
ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏÓ ßÉÍÀ ßËÉÓ ÁÏËÏÓ
2 ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏÓ ßÉÍÀ ßÄËÓ ÃÀÒÉÝáÖËÉ ÀÌÏÒÔÉÆÀÝÉÉÓ ÈÀÍáÀ
3 ÃÀÌÀÔÄÁÖËÉ ÞÉÒÉÈÀÃÉ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÙÉÒÄÁÖËÄÁÀ
4 ÒÄÀËÉÆÄÁÖËÉ ÞÉÒÉÈÀÃÉ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉ 5 ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ßÄËÓ ÞÉÒÉÈÀÃÉ
ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÒÄÌÏÍÔÉÓ áÀÒãÄÁÉ ÆÙÅÒÖËÉ ÏÃÄÍÏÁÉÓ ÆÄÌÏÈ
6 ãÂÖ×ÉÓ ÙÉÒÄÁÖËÄÁÉÈÉ ÁÀËÀÍÓÉ ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ßËÉÓ ÁÏËÏÓ
7 ÀÌÏÒÔÉÆÀÝÉÉÓ ÍÏÒÌÀ(%) 20% 5% 15% X 8 ÀÌÏÒÔÉÆÀÝÉÉÓ ÈÀÍáÀ 9 ÄÒÈÏÁËÉÅ ÛÄÌÏÓÀÅÀËÆÄ
ÃÀÓÀÌÀÔÄÁÄËÉ ÈÀÍáÀ (ãÀÌÉ ÂÀÃÀÉÔÀÍÄÁÀ ÃÀÍÀÒÈÉ N 2-ÉÓ ÓÔÒ.17-ÛÉ)
10 ÄÒÈÏÁËÉÅÉ ÛÄÌÏÓÀÅËÉÃÀÍ ÂÀÌÏÓÀØÅÉÈÉ ÈÀÍáÀ (ãÀÌÉ ÀÉÓÀáÄÁÀ ÃÀÍÀÒÈÉ N2-ÉÓ ÓÔÒ. 35-ÛÉ)
ÍÀßÉËÉII. ÓÀÀÌÏÒÉÔÀÆÉÏ ÀÍÀÒÉÝáÄÁÉ ÃÀ ÂÀÌÏØÅÉÈÅÄÁÉ ËÉÆÉÍÂÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ
ÞÉÒÉÈÀÃÉ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÌÉáÄÃÅÉÈ ÃÀÓÀáÄËÄÁÀ ãÂÖ×ÉÓ ÍÏÌÄÒÉ ãÀÌÉ 1 2 3 4 5 1 ËÉÆÉÍÂÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÞÉÒÉÈÀÃÉ
ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÙÉÒÄÁÖËÄÁÀ ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏÓ ßÉÍÀ ßËÉÓ ÁÏËÏÓ
2 ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏÓ ßÉÍÀ ßÄËÓ ÃÀÒÉÝáÖËÉ ÀÌÏÒÔÉÆÀÝÉÉÓ ÈÀÍáÀ
3 ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏÓ ßÄËÓ ËÉÆÉÍÂÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÞÉÒÉÈÀÃÉ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÙÉÒÄÁÖËÄÁÀ
4 ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ßÄËÓ ËÉÆÉÍÂÉÓ ÂÀÌÝÄÌÉÓÀÈÅÉÓ ÃÀÁÒÖÍÄÁÖËÉ ÞÉÒÉÈÀÃÉ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÙÉÒÄÁÖËÄÁÀ
5 ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏÓ ßÉÍÀ ßÄËÓ ÞÉÒÉÈÀÃÉ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÒÄÌÏÍÔÉÓ áÀÒãÄÁÉÓ
192
ÆÙÅÒÖË ÏÃÄÍÏÁÀÆÄ ÂÀÃÀÌÄÔÄÁÀ6 ËÉÆÉÍÂÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÞÉÒÉÈÀÃÉ
ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÙÉÒÄÁÖËÄÁÀ ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ßËÉÓ ÁÏËÏÓ
7 ËÉÆÉÍÂÉÓ ÓÀÂÍÉÓ ÀÌÏÒÔÉÆÀÝÉÉÓ ÍÏÒÌÀ(%)
20% 5% 15% X
8 ËÉÆÉÍÂÉÓ ÓÀÂÍÉÓ ÀÌÏÒÔÉÆÀÝÉÉÓ ÈÀÍáÀ 9 ÄÒÈÏÁËÉÅÉ ÛÄÌÏÓÀÅËÉÃÀÍ
ÂÀÌÏÓÀØÅÉÈÉ ÈÀÍáÀ (ãÀÌÉ ÀÉÓÀáÄÁÀ ÃÀÍÀÒÈÉ N2-ÉÓ ÓÔÒ. 35-ÛÉ)
ÍÀßÉËÉIII. ÓÀÀÌÏÒÉÔÀÆÉÏ ÀÍÀÒÉÝáÄÁÉ ÃÀ ÂÀÌÏØÅÉÈÅÄÁÉ ÓÀßÀÒÌÏÓ
ÓÀÊÖÈÒÄÁÀÛÉ ÒÉÝáÖËÉ ÀÒÀÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÄÁÉÓ ÌÉáÄÃÅÉÈ ÒÏÌÄËÈÀ ÓÀÓÀÒÂÄÁËÏ ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÉÓ ÅÀÃÀ ÀÒ ÀÒÉÓ ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÖËÉ
ÃÀÓÀáÄËÄÁÀ ËÀÒÉ 1 ãÂÖ×ÉÓ ÙÉÒÄÁÖËÄÁÉÈÉ ÁÀËÀÍÓÉ ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏÓ ßÉÍÀ ßËÉÓ ÁÏËÏÓ 2 ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏÓ ßÉÍÀ ßÄËÓ ÃÀÒÉÝáÖËÉ ÀÌÏÒÔÉÆÀÝÉÉÓ ÈÀÍáÀ 3 ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ßÄËÓ ÃÀÌÀÔÄÁÖËÉ (ÛÄÞÄÍÉËÉ, ßÀÒÌÏÄÁÖËÉ)
ÀÒÀÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÉÓ ÙÉÒÄÁÖËÄÁÀ
4 ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ßÄËÓ ÒÄÀËÉÆÄÁÖËÉ ÀÒÀÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÄÁÉÓ ÙÉÒÄÁÖËÄÁÀ
5 ãÂÖ×ÉÓ ÙÉÒÄÁÖËÄÁÉÈÉ ÁÀËÀÍÓÉ ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ßËÉÓ ÁÏËÏÓ 6 ÀÌÏÒÔÉÆÀÝÉÉÓ ÈÀÍáÀ (ÓÔÒ.5X15%) 7 ÄÒÈÏÁËÉÅ ÛÄÌÏÓÀÅÀËÆÄ ÃÀÓÀÌÀÔÄÁÄËÉ ÈÀÍáÀ (ÂÀÃÀÉÔÀÍÄÁÀ
ÃÀÍÀÒÈÉ N 2-ÉÓ ÓÔÒ. 17-ÛÉ)
8 ÄÒÈÏÁËÉÅÉ ÛÄÌÏÓÀÅËÉÃÀÍ ÂÀÌÏÓÀØÅÉÈÉ ÈÀÍáÀ (ÀÉÓÀáÄÁÀ ÃÀÍÀÒÈÉ N2-ÉÓ ÓÔÒ. 35-ÛÉ)
ÍÀßÉËÉIV. ÓÀÀÌÏÒÉÔÀÆÉÏ ÀÍÀÒÉÝáÄÁÉ ÃÀ ÂÀÌÏØÅÉÈÅÄÁÉ ÓÀßÀÒÌÏÓ
ÓÀÊÖÈÒÄÁÀÛÉ ÒÉÝáÖËÉ ÀÒÀÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÄÁÉÓ ÌÉáÄÃÅÉÈ ÒÏÌÄËÈÀ ÓÀÓÀÒÂÄÁËÏ ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÉÓ ÅÀÃÀ ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÖËÉÀ
ÀÒÀÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÉÓ ÃÀÓÀáÄËÄÁÀ ÃÀ ÀÙßÄÒÉËÏÁÀ
ÛÄÞÄÍÉÓ ÀÍ ßÀÒÌÏÄÁÉÓ
ÓÀÓÀÒÂÄÁËÏ ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÉÓ ÅÀÃÀ (ßÄËÉ)
ÂÀÌÏØÅÉÈÖËÉÀ ßÉÍÀ ÐÄÒÉÏÃÄÁÉÓ ÌÉáÄÃÅÉÈ (ËÀÒÉ)
ÓÀÀÌÏÒÔÉ ÆÀÝÉÏ ÀÍÀÒÉÝáÉ
ÈÀÒÉÙÉ ÈÀÍáÀ (ËÀÒÉ)
1 2 3 4 5 6
2
3
4
5
ÓÖË:
193
danarTi #4
ÓÀÂÀÃÀÓÀáÀÃÏ ÊÏÃÄØÓÉÓ 168-Ä ÌÖáËÉÓ ÐÉÒÅÄËÉ ÍÀßÉËÉÓ “Ë” ÃÀ “Ì” ØÅÄÐÖÍØÔÄÁÉÈ ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÖËÉ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÃÀÍ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÛÄÌÏÓÀÅËÄÁÉÓ ÚÏÅÄËÊÅÀÒÔÀËÖÒÉ
Ã Ä Ê Ë À Ò À Ý É À
I ÍÀßÉËÉ
ÓÀÉÃÄÍÔÉ×ÉÊÀÝÉÏ ÍÏÌÄÒÉ ÂÅÄÒÃÉ ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ßÄËÉ ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ÊÅÀÒÔÀËÉ ___ ÃÄÊËÀÒÀÝÉÉÓ ÓÀáÄ ___ / ___ ßÀÒÄÃÂÉÍÄÁÀ ------------------------------------------------------------------------------------------------- (ÓÀÂÀÃÀÓÀáÀÃÏ ÏÒÂÀÍÏÓ ÃÀÓÀáÄËÄÁÀ) -------------------------------------------------------------------------------------------------- (ÂÀÃÀÌáÃÄËÉÓ ÂÅÀÒÉ, ÓÀáÄËÉ)
-------------------------------------------------------------------------------------------------- ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ: ØÀËÀØÉ/ÒÀÉÏÍÉ,ÁÉÍÀ, ÊÏÒÐÖÓÉ, ØÖÜÀ, ÓÀÊÏÍÔÀØÔÏ ÔÄËÄ×ÏÍÉ
II ÍÀßÉËÉ
ÃÄÊËÀÒÀÝÉÀÛÉ ÌÏÝÄÌÖËÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÖÔÚÖÀÒÏÁÀÓÀ ÃÀ ÓÉÓÒÖËÄÓ ÅÀÃÀÓÔÖÒÄÁ:
ÂÀÃÀÌáÃÄËÉ ---------------------- ------------------- ------------- ------- --------- (ÓÀáÄËÉ ÂÅÀÒÉ) (áÄËÌÏßÄÒÀ) (ÈÀÒÉÙÉ) (ÈÅÄ) (ßÄËÉ)
ÌÀÜÅÄÍÄÁËÄÁÉ ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ÊÅÀÒÔÀËÉ
ßËÉÓ ÃÀÓÀßÚÉÓÉÃÀÍ
áÄË×ÀÓÉÓ ÓÀáÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÛÄÌÏÓÀÅÀËÉ 1 2
ÓÀØÏÍËÉÓ (ÌÏÌÓÀáÖÒÄÁÉÓ) ÌÉßÏÃÄÁÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÛÄÌÏÓÀÅËÄÁÉ (ÖãÒÀ 3=5+7+9+11+13)
3 4
ÛÄÌÏÓÀÅËÄÁÉ ÓÏ×ËÉÓ ÌÄÖÒÍÄÏÁÉÓ ÐÒÏÃÖØÝÉÉÓ ÐÉÒÅÄËÀÃÉ ÌÉßÏÃÄÁÉÈ (ÓÀÌÒÄßÅÄËÏ ÂÀÃÀÌÖÛÀÅÄÁÀÌÃÄ)
5 6
ÛÄÌÏÓÀÅËÄÁÉ ÓÀÂÀÃÀÓÀáÀÃÏ ÊÏÃÄØÓÉÓ 168-Ä ÌÖáËÉÓ ,,Ë" ØÅÄÐÖÍØÔÛÉ ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÖËÉ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÃÀÍ:
ÓÀØÌÉÀ-ÍÏÁÉÓ ÃÀÓ-ÀáÄËÄÁÀ
ÓÀØÌÉÀ-ÍÏÁÉÓ ÊÏÃÉ
ÃÀÊÀÅÄÁÖ-ËÉ ×ÀÒÈÉ ÊÅ.Ì.
7
8
9 10 11 12 ÓÀØÏÍËÉÓ (ÌÏÌÓÀáÖÒÄÁÉÓ) ÌÉßÏÃÄÁÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÛÄÌÏÓÀÅËÄÁÉ, ÒÏÌÄËÉÝ ÀÒ ÀÒÉÓ ÀÓÀáÖËÉ ÃÄÊËÀÒÀÝÉÉÓ ÓáÅÀ ÖãÒÄÁÛÉ
13
14
ÃÀØÉÒÀÅÄÁÉÈ ÌÏÌÖÛÀÅÄ ÐÉÒÄÁÆÄ áÄË×ÀÓÉÓ ÓÀáÉÈ ÂÀÝÄÌÖËÉ ÈÀÍáÄÁÉ, ÌÀÈ ÛÏÒÉÓ ÀÒÀ×ÖËÀÃÉ ×ÏÒÌÉÈ
15
16
ÃÀØÉÒÀÅÄÁÉÈ ÌÏÌÖÛÀÅÄ ×ÉÆÉÊÖÒ ÐÉÒÈÀ ÒÀÏÃÄÍÏÁÀ (ÊÀÝÉ) 17
194
danarTi #5
×ÉÆÉÊÖÒ ÐÉÒÄÁÆÄ ÂÀÃÀáÃÉËÉ ÈÀÍáÄÁÉÓ ÃÀ ÃÀÊÀÅÄÁÖËÉ ÓÀÛÄÌÏÓÀÅËÏ ÂÀÃÀÓÀáÀÃÉÓ ÚÏÅÄËÈÅÉÖÒÉ
ÂÀÀÍÂÀÒÉÛÄÁÀ
I ÍÀßÉËÉ
ÓÀÉÃÄÍÔÉ×ÉÊÀÝÉÏ ÍÏÌÄÒÉ ÂÅÄÒÃÉ ÄÊÏÍÏÌÉÊÖÒÉ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓ ÊÏÃÉ (NACE) __ __ __ __ __ ÂÀÀÍÂÀÒÉÛÄÁÉÓ ÓÀáÄ __ / __ ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ÈÅÉÓ ÍÏÌÄÒÉ ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ßÄËÉ ßÀÒÄÃÂÉÍÄÁÀ __________________________________________________________ (ÓÀÂÀÃÀÓÀáÀÃÏ ÏÒÂÀÍÏÓ ÃÀÓÀáÄËÄÁÀ) ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÓÀßÀÒÌÏ (ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÀ) __ ÉÍÃÉÅÉÃÖÀËÖÒÉ ÓÀßÀÒÌÏ ___ ÖÝáÏÖÒÉ ÓÀßÀÒÌÏÓ (ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÉÓ) ÂÀÍÚÏ×ÉËÄÁÀ __ ÓáÅÀ ÓÀßÀÒÌÏ ___ (ÓÀàÉÒÏ ÀÙÍÉÛÅÍÀ X) ____________________________________________________________ (ÂÀÃÀÌáÃÄËÉÓ ÓÒÖËÉ ÃÀÓÀáÄËÄÁÀ / ÉÍÃÌÄßÀÒÌÉÓ ÂÅÀÒÉ, ÓÀáÄËÉ) _____________________________________________________________ ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ: ØÀËÀØÉ / ÒÀÉÏÍÉ, ÁÉÍÀ, ÊÏÒÐÖÓÉ, ØÖÜÀ, ÓÀÊÏÍÔÀØÔÏ ÔÄËÄ×ÏÍÉ ÃÄÊËÀÒÀÝÉÀ ÛÄÃÂÄÍÉËÉÀ __ __ ×ÖÒÝÄËÆÄ. ÈÀÍÃÀÒÈÖËÉ ÃÏÊÖÌÄÍÔÄÁÉ __ __
I ÍÀßÉËÉ
à À Ó À á Ä Ë Ä Á À
ÈÅÄ
(ËÀÒÉ) ßËÉÓ
ÃÀÓÀßÚÉ- ÓÉÃÀÍ
(ËÀÒÉ)
ÛÄÍÉÛÅÍÀ
1 2 3 4 ÃÀØÉÒÀÅÄÁÉÈ ÌÏÌÖÛÀÅÄ ×ÉÆÉÊÖÒ ÐÉÒÄÁÆÄ ×ÖËÀÃÉ ×ÏÒÌÉÈ áÄË×ÀÓÉÓ (ÓÀÒÂÄÁËÉÓ) ÓÀáÉÈ ÂÀÝÄÌÖËÉ ÀÍÀÆÒÀÖÒÄÁÀ, ÐÄÍÓÉÀ, ÓÔÉÐÄÍÃÉÀ, ÃÀáÌÀÒÄÁÀ ÃÀ ÓáÅÀ;
1
ÓÀÒÂÄÁÄËÉ ÀÒÀ×ÖËÀÃÉ ×ÏÒÌÉÈ (ÃÀØÉÒÀÅÄÁÉÈ ÌÏÌÖÛÀÅÄÆÄ);
2
ÂÀÝÄÌÖËÉ ÀÍÀÆÙÀÖÒÄÁÀ, ÒÏÌÄËÆÄÝ ÅÒÝÄËÃÄÁÀ ÓÀÂÀÃÀÓÀáÀÃÏ ÛÄÙÀÅÀÈÉ:
3
ÓÀÂÀÃÀÓÀáÀÃÏ ÏÒÂÀÍÏÛÉ ÀÒÀÒÄÂÉÓÔÒÉÒÄÁÖË ×ÉÆÉÊÖÒ ÐÉÒÄÁÆÄ ÂÀßÄÖËÉ ÌÏÌÓÀáÖÒÄÁÉÓÀÈÅÉÓ ÂÀÝÄÌÖËÉ
4
195
ÓÀ×ÀÓÖÒÉ ÀÍ ÓÀÒÂÄÁÄËÉ, ÂÀÒÃÀ ÌÄ-6-7 ÓÔÒÉØÏÍÄÁÛÉ ÀÓÀáÖËÉÓÀ; ÓÀÈÀÌÀÛÏ ÁÉÆÍÄÓÉÓ ÌÏÌßÚÏÁÈÀ ÌÉÄÒ ×ÉÆÉÊÖÒ ÐÉÒÄÁÆÄ ÌÏÂÄÁÉÓ ÓÀáÉÈ ÂÀÍÀÝÄÌÄÁÉ;
5
×ÉÆÉÊÖÒ ÐÉÒÄÁÆÄ ÂÀÝÄÌÖËÉ ÃÉÅÉÃÄÍÃÄÁÉ ÃÀ ÐÒÏÝÄÍÔÄÁÉ ÂÀÒÃÀ ÌÄ-7 ÓÔÒÉØÏÍÛÉ ÀÓÀáÖËÉÓÀ:
6
ÌÖÃÌÉÅÉ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÀÒÌØÏÍÄ ÀÒÀÒÄÆÉÃÄÍÔÉ ×ÉÆÉÊÖÒÉ ÐÉÒÄÁÉÓÀÈÅÉÓ ÂÀÃÀáÃÉËÉ ÈÀÍáÀ, ÓÖË:
7
ÌÀÈ ÛÏÒÉÓ ÈÀÍáÀ, ÒÏÌÄËÉÝ ÉÁÄÂÒÄÁÀ:
10%-ÀÍÉ ÂÀÍÀÊÅÄÈÉÈ
8
4%-ÀÍÉ ÂÀÍÀÊÅÄÈÉÈ
9
10 ÃÀÓÀÊÀÅÄÁÄËÉ ÓÀÛÄÌÏÓÀÅËÏ ÂÀÃÀÓÀáÀÃÉ (ÓÔÒ.1 + ÓÔÒ.2 –ÓÔÒ.3 + ÓÔÒ.4 + ÓÔÒ.5)X12% + ÓÔÒ.6X10% + ÓÔÒ.8X10%+ÓÔÒ.9X4% + ÓÔÒ.10XÂÀÍÓáÅÀÅÄÁÖË ÂÀÍÀÊÅÄÈÆÄ;
11
ÓÀÂÀÃÀÓÀáÀÃÏ ÏÒÂÀÍÏÛÉ ÒÄÂÉÓÔÒÉÒÄÁÖË ×ÉÆÉÊÖÒ ÐÉÒÄÁÆÄ ÌÏÌÓÀáÖÒÄÁÉÓÀÈÅÉÓ ÂÀÝÄÌÖËÉ ÀÍÀÆÙÀÖÒÄÁÀ, ÒÏÌÄËÉÝ ÀÒ ÉÁÄÂÒÄÁÀ ÂÀÃÀáÃÉÓ ßÚÀÒÏÓÈÀÍ;
12
×ÉÆÉÊÖÒ ÐÉÒÄÁÆÄ ÂÀÝÄÌÖËÉ ÃÀáÌÀÒÄÁÀ, ÓÀÒÂÄÁÄËÉ (ØÅÄËÌÏØÌÄÃÄÁÀ), ÌÀÈ ÛÏÒÉÓ ÀÒÀ×ÖËÀÃÉ ×ÏÒÌÉÈ;
13
II ÍÀßÉËÉ ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ÈÅÄÛÉ áÄË×ÀÓÉÓÀ ÃÀ ÓáÅÀ ÓÀáÉÈ ÂÀÝÄÌÖËÉ ÈÀÍáÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ
É Í × Ï Ò Ì À Ý É À
ÈÀÍáÉÓ ÂÀÝÄÌÉÓ ÈÀÒÉÙÉ
ÂÀÝÄÌÖËÉ ÈÀÍáÉÓ ÓÀáÄ (áÄË×ÀÓÉ, ÃÉÅÉÃÄÍÃÉ, ÐÒÏÝÄÍÔÉ ÃÀ ÓáÅÀ)
ÈÀÍáÀ (ËÀÒÉ)
ÃÀÓÀÊÀÅÄÁÄËÉ ÓÀÛÄÌÏÓÀÅËÏ ÂÀÃÀÓÀáÀÃÄÁÉ (ËÀÒÉ)
1 2 3 4 ÓÖË:
196
III ÍÀßÉËÉ ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ÈÅÄÛÉ ÓÀÂÀÃÀÓÀáÀÃÏ ÏÒÂÀÍÏÛÉ ÀÒÀÒÄÂÉÓÒÔÒÉÒÄÁÖËÉ ×ÉÆÉÊÖÒÉ ÐÉÒÄÁÉÓÀÈÅÉÓ ÌÏÌÓÀáÖÒÄÁÉÓ ÙÉÒÄÁÖËÄÁÉÓ ÀÍÀÆÙÀÖÒÄÁÉÓ ÃÀ ÓáÅÀ ÂÀÍÀÝÄÌÄÁÉÓ
ÛÄÓÀáÄÁ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ
N ÂÅÀÒÉ ÓÀáÄËÉ ÌÀÌÉÓ ÓÀáÄËÉ
ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ
ÐÉÒÀÃÏÁÉÓÌÏßÌÏÁÉÓ ÍÏÌÄÒÉ
ÌÏÌÓÀáÖÒÄÁÉÓ ÓÀáÄ
ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ÈÅÄÛÉ ÂÀÝÄÌÖËÉ ÀÍÀÆÙÀÖ ÒÄÁÀ
1 2 3 4 5 6 ÓÖË X X X X
ÝÍÏÁÉÓÀÈÅÉÓ:
ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÏ ÈÅÄÛÉ ÂÀÌÏÛÅÄÁÖËÉ ÐÒÏÃÖØÝÉÉÓ (ÌÏÌÓÀáÖÒÄÁÉÓ, ÛÄÓÒÖËÄÁÖËÉ ÓÀÌÖÛÀÏÓ) ÙÉÒÄÁÖËÄÁÀ (ËÀÒÉ)
1
ÐÉÒÈÀ ÒÉÝáÏÅÍÏÁÀ, ÒÏÌËÄÁÆÄÝ ÓÀÀÍÂÀÒÉÛÉ ÈÅÄÛÉ áÄË×ÀÓÉÓ ÓÀáÉÈ (ÓÔÒ. 1) ÂÀÝÄÌÖËÉÀ ÀÍÀÆÙÀÖÒÄÁÀ (ÊÀÝÉ)
2
ÓÀÂÃÀÓÀáÀÃÏ ÏÒÂÀÍÏÛÉ ÀÒÀÒÄÂÉÓÒÔÉÒÄÁÖË ×ÉÆÉÊÖÒ ÐÉÒÈÀ ÒÉÝáÏÅÍÏÁÀ, ÒÏÌËÄÁÆÄÝ ÂÀßÄÖËÉ ÌÏÌÓÀáÖÒÄÁÉÓÀÈÅÉÓ (ÓÔÒ. 2) ÂÀÝÄÌÖËÉÀ ÀÍÀÆÙÀÖÒÄÁÀ
3
ÌÀØÓÉÌÀËÖÒÉ áÄË×ÀÓÉÓ ÏÃÄÍÏÁÀ (ËÀÒÉ) 4 ÌÉÍÉÌÀËÖÒÉ áÄË×ÀÓÉÓ ÏÃÄÍÏÁÀ (ËÀÒÉ) 5
ÂÀÀÍÂÀÒÉÛÄÁÀÛÉ ÌÏÝÄÌÖËÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÖÔÚÖÀÒÏÁÀÓÀ ÃÀ ÓÉÓÒÖËÄÓ ÅÀÃÀÓÔÖÒÄÁ: ÂÀÃÀÌáÃÄËÉ ______________________ _____________ __ __ __ __ __ (ÓÀáÄËÉ ÂÅÀÒÉ) (áÄËÌÏßÄÒÀ)
IV ÍÀßÉËÉ
ÉÅÓÄÁÀ ÓÀÂÀÃÀÓÀáÀÃÏ ÏÒÂÀÍÏÓ ÌÉÄÒ ÀÙÍÉÛÅÍÀ ÃÄÊËÀÒÀÝÉÉÓ ßÀÒÌÏÃÂÄÍÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ:
ÃÄÊËÀÒÀÝÉÀ ßÀÒÌÏÃÂÄÍÉËÉÀ ×ÏÓÔÉÈ __ ÐÉÒÀÃÀà ___ ÌÏÝÄÌÖËÉ ÃÄÊËÀÒÀÝÉÀ ÛÄÃÂÄÍÉËÉÀ ___ ___ ___ ×ÖÒÝÄËÆÄ ×ÖÒÝÄËÆÄ. ÈÀÍÃÀÒÈÖËÉ ÃÏÊÖÌÄÍÔÄÁÉ __ __ __ ÂÅÄÒÃÆÄ ßÀÒÌÏÃÂÄÍÉÓ ÈÀÒÉÙÉ __ __ __ __ __ __ __ __ ÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÉÓ ÍÏÌÄÒÉ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ _________________________ _____________________ (ÓÀáÄËÉ ÂÅÀÒÉ) (áÄËÌÏßÄÒÀ)
197
danarTi #6
×ÉÆÉÊÖÒÉ ÐÉÒÉÓ ÌÉÄÒ ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÄÁÉÓ ÒÄÀËÉÆÀÝÉÉÈ, ÌÄÌÊÅÉÃÒÄÏÁÉÈ ÀÍ ÜÖØÄÁÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÛÄÌÏÓÀÅËÄÁÉÓ
Ã Ä Ê Ë À Ò À Ý É À
1 ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÄÁÉÓ ÒÄÀËÉÆÀÔÏÒÉÓ (ÜÖØÄÁÉÈ, ÌÄÌÊÅÉÃÒÄÏÁÉÈ ÌÉÌÙÄÁÉÓ)
ÓÀáÄËÉ, ÂÅÀÒÉ, ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ 2
ÒÄÀËÉÆÄÁÖËÉ (ÜÖØÄÁÉÈ, ÌÄÌÊÅÉÃÒÄÏÁÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ) ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÄÁÉÓ ÃÀÓÀáÄËÄÁÀ
3 ÒÄÀËÉÆÄÁÖËÉ (ÜÖØÄÁÉÈ, ÌÄÌÊÅÉÃÒÄÏÁÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ) ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÄÁÉÓ
ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ (ÀÃÂÉËÓÀÌÚÏ×ÄËÉ) ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÉÓ ÂÀÃÀÝÄÌÉÓ ÓÀáÄ
1 _ ÒÄÀËÉÆÀÝÉÀ 2 _ ÌÄÌÊÅÉÃÒÄÏÁÀ 3 _ ÜÖØÄÁÀ
4
ÒÄÀËÉÆÀÔÏÒÉÓ ÌÉÄÒ ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒ ÀØÔÉÅÄÁÆÄ ÓÀÊÖÈÒÄÁÉÓ ßÀÒÌÏÛÏÁÉÓ ÈÀÒÉÙÉ (ßÄËÉ, ÈÅÄ, ÒÉÝáÅÉ)
5
ÂÀÃÀÓÀÝÄÌ ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒ ÀØÔÉÅÆÄ ÓÀÊÖÈÒÄÁÉÓ ßÀÒÌÏÛÏÁÉÓ ÓÀ×ÖÞÅÄËÉ
6
7 ØÏÍÄÁÉÓ ÌÄÌÊÅÉÃÒÄÏÁÉÈ (ÜÖØÄÁÉÈ) ÌÉÙÄÁÉÓ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ ÍÀÈÄÓÀÖÒÉ ÊÀÅÛÉÒÉ ØÏÍÄÁÉÓ ÌÄÓÀÊÖÈÒÄÓÈÀÍ
8
ÃÀÓÀáÄËÄÁÀ ÒÄÀËÉÆÄÁÖËÉ (ÜÖØÄÁÉÈ, ÌÄÌÊÅÉÃÒÄÏÁÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ) ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÉÓ ×ÀÓÉ (ÙÉÒÄÁÖËÄÁÀ)
(ËÀÒÉ)
9
ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÉÓ ÛÄÞÄÍÀÆÄ, ßÀÒÌÏÄÁÀÆÄ, ÜÖØÄÁÀÓÈÀÍ, ÌÄÌÊÅÉÃÒÄÏÁÉÓ ÌÉÙÄÁÀÓÈÀÍ, ÃÀÊÀÅÛÉÒÄÁÖËÉ áÀÒãÄÁÉ
10
ÌÉÌÃÉÍÀÒÄ ÊÀËÄÍÃÀÒÖËÉ ßËÉÓ ÂÀÍÅËÉË ÐÄÒÉÏÃÛÉ ×ÉÆÉÊÖÒÉ ÐÉÒÉÓÀÂÀÍ ÜÖØÄÁÉÈ (ÌÄÌÊÅÉÃÒÄÏÁÉÈ) ÌÉÙÄÁÖËÉ ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÄÁÉ (ÂÀÒÃÀ I ÃÀ II ÒÉÂÉÓ ÌÄÌÊÅÉÃÒÄÄÁÉÓÀÂÀÍ ÌÉÙÄÁÖËÉ ØÏÍÄÁÉÓÀ)
11
ÌÀÈ ÛÏÒÉÓ III ÃÀ IV ÒÉÂÉÓ ÌÄÌÊÅÉÃÒÄÄÁÉÓÀÂÀÍ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÄÁÉ
12
ÓáÅÀ ×ÉÆÉÊÖÒÉ ÐÉÒÉÓÀÂÀÍ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÄÁÉ
13
ÛÄÙÀÅÀÈÄÁÉ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÓÀÂÀÃÀÓÀáÀÃÏ ÊÏÃÄØÓÉÓ 168-Ä ÌÖáËÉÓ ---------- ÍÀßÉË(ÄÁ)ÉÓ ÈÀÍÀáÌÀÃ
14
ÃÀÓÀÁÄÂÒÉ ÛÄÌÏÓÀÅÀËÉ 15 ÂÀÃÀÓÀáÃÄËÉ ÂÀÃÀÓÀáÀÃÉÓ ÈÀÍáÀ 16 ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÉÓ ×ÀØÔÏÁÒÉÅÀà ÂÀÃÀÝÄÌÉÓ ÈÀÒÉÙÉ (ßÄËÉ, ÈÅÄ, ÒÉÝáÅÉ)
17
198
ÃÀÒÉÝáÖËÉ ÂÀÃÀÓÀáÀÃÉÓ ÂÀÃÀáÃÉÓ ÅÀÃÀ ÓÀÂÀÃÀÓÀáÀÃÏ ÊÏÃÄØÓÉÓ 217-Ä ÌÖáËÉÓ ÌÄ-7 ÃÀ ÌÄ-9 ÍÀßÉËÄÁÉÓ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÉÈ
18 ÓÀÅÀÃÏ
ÈÀÍ áÀ
ÛÄÍÉÛÅÍÀ: _ ÃÄÊËÀÒÀÝÉÀ ÓÀÂÀÃÀÓÀáÀÃÏ ÏÒÂÀÍÏÓ ßÀÒÄÃÂÉÍÄÁÀ ×ÉÆÉÊÖÒÉ ÐÉÒÉÓ ÓÀÝáÏÅÒÄÁÄËÉ ÀÃÂÉËÉÓ ÌÉáÄÃÅÉÈ ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÉÓ ÌÉÙÄÁÉÃÀÍ ÀÒÀ ÖÂÅÉÀÍÄÓ ÌÄÓÀÌÄ ÃÙÉÓÀ; _ ÃÄÊËÀÒÀÝÉÉÓ ÛÄÅÓÄÁÀ ÀÒ ÄÅÀËÄÁÀÈ ÐÉÒÄÁÓ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÄÁÉÓ ÒÄÀËÉÆÀÝÉÀÓ ÀáÏÒÝÉÄËÄÁÄÍ ÓÀÌÄßÀÒÌÄÏ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓ ×ÀÒÂËÄÁÛÉ.
ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÉÓ ÒÄÀËÉÆÀÔÏÒÉÓ (ÜÖØÄÁÉÈ, ÌÄÌÊÅÉÃÒÄÏÁÉÈ ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÀØÔÉÅÉÓ ÌÉÌÙÄÁÉÓ) áÄËÉÓ ÌÏßÄÒÀ /- - - - - - / ÈÀÒÉÙÉ - - - - - - - - - - - -
199
danarTi #7
200
201
202
203
204
danarTi #8
205
206
207
208
209
danarTi #9
210
211
212
213
danarTi #10
214
215
216
danarTi #11
217
218
danarTi #12
219
220
danarTi #13
221
222
danarTi #14
223