Tập tính dinh dưỡng ở động vật

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM TP.HCM

KHOA SINH HỌC

Đề số 5:Những hiểu biết về tập tính dinh dƣỡng và kiếm ăn

Tuesday, October 22, 2013 1

1.Mai Hữu Phƣơng K37.301.081

2.Ngô Thị Hoài Diễm K37.301.011

3.Nguyễn Thanh Nhƣ K37.301.075

4.Từ Bảo Ngân K37.301.066



NGUỒN THỨC ĂN

CÁC HÌNH THỨC SĂN BẮT MỒI

KHẢ NĂNG TIÊU HÓA THỨC ĂN VÀ TÍCH TRỮ DINH DƢỠNG

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG

• Để tồn tại và phát triển tất cả mọi sinh vật trong sinh giới đều cần đến năng lƣợng cho mọi hoạt động

• Nguồn thức ăn của động vật rất phong phú, đa dạng. Bao gồm thực vật, các động vật khác, mùn bã hữu cơ…

• Trong quá trình tồn tại và phát triển mỗi loài động vật đã chọn cho mình một loại thức ăn thích hợp có thể đáp ứng đƣợc các nhu cầu trong cuộc sống của chúng. Cụ thể chia thành các nhóm sau:

NGUỒN THỨC ĂN


• Nhóm ăn thực vật

Nhóm ăn cỏ: Ngựa, bò, dê, cừu, thỏ…

Capybara có răng cửa to để gặm cỏ ngắn còn lại sau mùa khô



Nhóm ăn cành lá, vỏ cây: Hƣơu cao cổ, Voi, Hải ly, Thỏ rừng, Lƣời…Nhóm ăn quả: Khỉ, Voọc, Nhím, Chuột sóc…Nhóm ăn hạt: Chuột, Chim, Sóc… Nhóm ăn rễ: Chuột túi, Chuột ăn rễ…Nhóm ăn nƣớc mật và phấn hoa: Chim ruồi, Ong, Chuột Possum…

• Nhóm ăn động vật :+ Thức ăn động: thức ăn của nhóm này là các động vật còn sống.

Ví dụ: hổ, báo, sƣ tử, sói… ăn thịt các động vật ăn có khác nhƣ hƣơu, nai, linh dƣơng, trâu rừng…; hay các loài cá voi, cá heo ăn các loại cá khác nhỏ hơn; rắn ăn chuột, chim ăn sâu,…


+ Thức ăn tĩnh: gồm những động vật đã chết, trứng, phân,…

Ví dụ: kền kền, quạ ăn xác chết các loại động vật khác, rắn ăn trứng, bọ hung ăn các mùn bã hữu cơ (phân các loài động vật khác), nhện hút dịch trong cơ thể con mồi chết do chúng bị dính vào tơ nhện…


• Nhóm ăn tạp: là những động vật mà thức ăn của chúng có cả động vật và thực vật.

Ví dụ: heo, mèo, vịt, thằn lằn,…

• Nhóm ăn thức ăn đã đƣợc tiêu hóa:Ví dụ: muỗi cái hút máu ngƣời, muỗi

đực hút nhựa cây; bọ chét sống kí sinh hút các động vật khác nhƣ chó, mèo; ve sầu hút nhựa cây; bọ rầy hút nhựa cây lúa…



- Đặc biệt, một số loài chỉ ăn một vài loài thức ăn nhất định (ăn chuyên)

Gấu có túi châu Úc chỉ ăn lá cây Bạch đàn

Gấu trúc chuyên ăn lá tre, trúc


Mỗi loài động vật sẽ có những hình thức săn bắt mồi khác

nhau=> Sự đa dạng về hình thức săn mồi ở giới động vật


Một số hình thức bắt mồi tiêu biểu

Thông qua các cơ quan cảm giác,

giác quan phát hiện con mồi

• Bạch tuộc có đôi mắt tinh, dùng

tua quấn có các giác bám để túm

lấy con mồi

ĐỘNG VẬT CÓ HỆ

THẦN KINH CHƢA

PHÁT TRIỂN


• Nhện giăng tơ để con mồi rơi

vào bẫy rồi dùng tơ quấn chặt

con mồi tiêm vào đó dịch tiêu

hoá làm cơ thể con mồi hoá

lỏng sau đó hút lấy dịch lỏng


CÁ - Phát hiện con mồi => đớp trực tiếp con mồi: hầu hết

các loài cá


• Cá chình có cơ quan phát ra dòng điện cao thế

CÁ - Phát hiện con mồi=>dùng nọc độc, điện để giết chết

con mồi=>ăn mồi

• Cá Đuối phóng nọc độc làm tê liệt con mồi


LƢỠNG CƢ

• Loài cá Cóc lƣỡi ngắn, bắt mồi bằng hàm,

thƣờng nằm dƣới đáy nƣớc và ngoạm tất

cả thức ăn tiếp xúc với miệng

• Cóc nhà bắt mồi bằng cách rình ở một chỗ

nhất định trong khu vực ở và dùng lƣỡi để

phóng ra bắt mồi


• Các loài ếch nhái có chi

dài, lƣỡi dài có thể phóng ra để

bắt mồi dƣới nƣớc hay trên cạn

hay dùng chân để bắt và giữ

mồi


• Các loài thằn lằn, kì nhông thƣờng có lƣỡi dài có

thể phóng ra để bắt mồi ở khoảng cách xa hơn

lƣỡng cƣ

BÒ SÁT


Cá sấu giả vờ ngủ để đánh lừa đánh

lừa con mồi rồi bất chợt lao ra và bắt

con mồi


• Các loài rắn dùng nọc độc để làm tê liệt

hoặc giết chết con mồi sau đó nuốt chửng

con mồi

• Một số loài rắn lớn, trăn dùng thân và đuôi

để siết chặt con mồi đến chết và nuốt chửng

con mồi

BÒ SÁT


Phát hiện mồi chủ yếu bằng thính giác và thị giác

• Các loài gà, chim sẻ: mổ và ăn trực tiếp các loại

thức ăn tìm đƣợc trên mặt đất, trên cây

CHIM


• Chim ruồi vỗ cánh liên tục để

giữ thăng bằng và dùng mỏ để

hút mật hoa

• Chim gõ kiến dùng mỏ gõ vào cành

cây để kiến chui ra hay đƣa mỏ vào

hốc cây để mổ


Chim bói cá

quan sát con

mồi dƣới

nƣớc và lao

thẳng xuống

nƣớc để bắt

mồi


Các loài Cốc biển, chim Cổ rắn, Chim Cánh cụt lặn sâu xuống nƣớc đuổi theo

cá để bắt

Một số loài chim ở tầng nƣớc mặt nhƣ Bồ nông hợp thành đàn và kiếm ăn tập

thể. Xếp thành một hàng ngang ở khúc sông hẹp và vòng tròn trên mặt nƣớc

rộng để dồn mồi


• Đại bàng, chim Ƣng, Diều hâu bay

lƣợn, quan sát con mồi từ trên cao =>

lao xuống dùng chân gắp lấy mồi

• Mòng biển, Cốc biển cƣớp thức ăn từ

các loài chim khác

…


• Thú ăn kiến có mỏm dài hình

ống, có giác bám, lƣỡi dài thò

ra ngoài để bắt mồi

• Tê tê là thú ăn sâu bọ, dùng

lƣỡi thò qua lỗ miệng phóng

tới các hang, hốc, khe nhỏ

của tổ kiến để bắt mồi

THÚ


Mèo, Báo, Hổ thực hiện rình và

vồ mồi

Chó sói thì không rình mồi


Linh cẩu, sƣ tử, chó sói thƣờng săn mồi theo bầy đàn


DỰ TRỮ THỨC ĂN

Loài Kiến có bản năng che giấu thức ăn trong các phòng của tổ

Đặc biệt, Kiến còn có tập tính chủ động tạo nguồn thức ăn: trồng nấm


Chim Bổ hạt (Nucifraga

Columbiana) dự trữ

30.000 hạt thông trong

hàng ngàn hốc cây kín trên

một vùng khoảng 35 km2


Sóc tích trữ quả thông trên

hốc cây, gài nấm trên cành

cây

Báo tha mồi lên cành

cây để dành ăn dần


Rắn có thể ăn một con rắn khác dài

hơn nó

Con rắn hổ mang hoàng gia lao ra

tấn công con mồi sau đó ép toàn bộ

cơ thể của nó nhƣ một chiếc đàn

accordeon bị dồn lại để đè con mồi.

Ở mỗi loài khác nhau sẽ có những

khả năng tiêu hóa thức ăn khác

nhau


Ăn cả xương con mồi

Loài rắn có khả năng hấp thụ canxi từ

xƣơng những con mồi của mình. Xƣơng

động vật cũng làm cho bữa ăn của chúng

bổ dƣỡng hơn.


Trăn Burmese

Chúng ăn rất thất thƣờng nhƣng lại không

bỏ sót thứ gì của con mồi, từ xƣơng cho đến

tất cả mọi thứ.

Những con non thƣờng ăn mỗi tuần một lần,

các con trƣởng thành lại ăn một lần một

tháng, và thậm chí có thể không ăn trong

nhiều tháng liền trong điều kiện bình thƣờng


Theo các nhà nghiên

cứu, con trăn phải mất

tới 132 giờ để tiêu hóa

hoàn toàn một con

chuột. Theo quan

sát, từng phần cơ thể con

chuột biến mất. Cùng

lúc đó, ruột con trăn mở

rộng, túi mật co lại và

nhịp tim tăng lên 25%. Hình ảnh chụp CT cho thấy con chuột đang bị tiêu

hóa trong ruột trăn.


Hình thức tiêu hóa mồi của

mối:

Mối nhai rồi nuốt gỗ nhƣng

mối không tiêu hóa gỗ đƣợc.

Gỗ vào dạ dày rồi nhờ các vi

sinh vật cộng sinh trong ruột

mối tiêu hóa gỗ.


Rùa Galápagos

Chúng có khả năng chịu đựng

tuyệt vời trong điều kiện khí hậu

khá khắt nghiệt và có thể sống sót

đến 1 năm mà không cần ăn hay

uống gì. Khi có điều kiện, chúng

sẽ ăn bất cứ thứ gì, từ xƣơng

rồng, trái cây, cỏ tới lá cây, …


Loài gấu đen Mỹ có thể sống hàng

tháng trời trong mùa ngủ đông mà

không cần bất cứ nguồn cung cấp

thực phẩm nào. Chúng cứ nằm im và

ngủ trong khoảng 100 ngày mà

không cần ăn, uống, bài tiết hay

thậm chí là không thay đổi tƣ thể

ngủ.


Lạc đà

Một khả năng tuyệt vời khác là

chúng có thể nhịn ăn và nhịn

uống trong một thời gian dài mà

vẫn hoạt động tốt.

Chúng có thể sống hơn 1 tuần mà

không cần nƣớc và vài tháng

không cần tới thức ăn.


Cá sấu

Giữa những chuyến săn mồi,

các con cá sấu trƣởng thành có

thể nhịn từ 3 đến 4 tháng,

hoặc thậm chí có trƣờng hợp

đã đƣợc ghi nhận là sống sót

suốt cả năm mà không cần ăn

uống gì.


Cá hồi

Loài cá này phải nhịn đói và lặn lội bơi ngƣợc

dòng hàng trăm hoặc thậm chí hàng ngàn dặm

để đẻ trứng.

Để chuẩn bị cho chuyến đi, chúng sẽ ăn thật

no trƣớc khi khởi hành, sau đó chúng có thể di

chuyển liên tục trong 9 tháng mà không cần ăn

gì thêm.


Sói

Một con sói chỉ cần khoảng 1 kg

thức ăn/ngày để tồn tại, tuy

nhiên, khi săn đƣợc một con mồi

nó sẽ ăn no hết mức có thể (đến 9

kg) vì không biết chắc khi nào nó

mới đƣợc ăn bữa tiếp theo.


Gián

Chúng có thể sống đến 2 tuần

mà không cần nƣớc, và có thể

nhịn ăn cả tháng trời mà

không chết vì đói.


Rùa con ăn liên tục Thằn lằn nhỏ có thể săn bắt suốt ngày


Mối, kiến, ong và các loại côn trùng có

tập tính xã hội khác tiêu hóa thức ăn tập

thể

Bất kỳ một mẩu thức ăn, dù là nhỏ xíu

cũng đều không tiêu hóa hết ở ruột 1 con

mối. Các sản phẩm tiêu hóa tập thể đƣợc

phân phát cho tất cả thành viên của tổ.


YẾU TỐ BÊN NGOÀI

- Nguồn thức ăn

- Môi trƣờng

YẾU TỐ BÊN TRONG

- Độ tuổi

- Giới tính

- Sinh sản


Tùy vào từng loài động vật mà chúng có những thời điểm kiếm ăn khác nhau. Có

loài kiếm ăn vào BAN NGÀY, nhƣng có loài lại kiếm ăn vào BAN ĐÊM

- Đa số các loài động vật kiếm ăn vào ngày, một số khác để lẫn trốn kẻ thù

hoặc tránh điều kiện môi trƣờng không thuận lợi nên chúng thƣờng ra ngoài

kiếm ăn vào ban đêm thƣờng là các loài gặm nhấm, côn trùng, lƣỡng cƣ và bò

sát



Ở những loài gặm nhấm nhƣ chuột, ban ngày chúng thƣờng chui rúc trong hang

để lẫn trốn kẻ thù, khi màn đêm buông xuống chúng mới ra ngoài để tìm kiếm

thức ăn


Ở Lƣỡng cƣ, thức ăn của chúng

chủ yếu là côn trùng (thƣờng

hoạt động về đêm), đồng thời,

vào chiều tối, độ ẩm không khí

thích hợp cho hoạt động của nó


Gián hoạt động mạnh về ban

đêm, còn ban ngày tìm nơi ẩm

thấp và tối tăm nhƣ hốc tƣờng,

khe kẽ tủ, hộc ngăn kéo, đƣờng

dẫn rác, các hệ thống thông gió

khu nhà ở cao tầng... để trú ẩn


Mắt của dơi rất yếu và không chịu đƣợc ánh

sáng mạnh, do đó chúng thƣờng hay ra

ngoài kiếm ăn vào ban đêm.

Tuy thị giác kém nhƣng chúng vẫn tránh

đƣợc những chƣớng ngại vật nhờ có bộ phận

đặc biệt phát ra sóng siêu âm.


- Một số khác lại do con mồi của chúng thƣờng hoạt động về đêm nhƣ:

Cú, Rắn…

- Những loài này thƣờng có cấu tạo chuyên biệt để có thể kiếm ăn trong điều

kiện thiếu ánh sáng

Ở Cú mèo, thính giác của nó rất nhạy, có thể cảm nhận

sóng âm thanh cao tần

Đêm tối, độ cảm nhận ánh sáng của nó cao gấp 100 lần

của con ngƣời

=> Bất kỳ con mồi nào cũng không thoát khỏi tầm mắt

của nó



Tùy thuộc vào độ tuổi mà ở động vật có những loại thức ăn hay dinh dƣỡng

khác nhauThú non cần loại thức ăn để phát triển bộ xƣơng; thú đang lớn lại đòi hỏi thức

ăn để phát triển cơ bắp; thú trƣởng thành cần tích lũy mỡ


Kangaroo con sau khi sinh bò đến túi của mẹ

để bú rồi ở đó trong khoảng 8 tháng. Sau khi ra

ngoài, chúng vẫn phải bú sữa mẹ đến một tuổi.

Sau đó chúng có thể ăn những loại thức ăn

khác nhƣ: nấm, sâu bọ…


Ở con non, tập tính tìm kiếm thức ăn của chúng chƣa phát triển đầy đủ.

Chim non chƣa thể tìm kiếm thức ăn đƣợc, chúng sẽ đƣợc bố mẹ nuôi cho tới

khi đủ lông, đủ cánh và biết bay. Sau đó chúng đã có khả năng tự tìm thức ăn

cho mình


Ở một số loài, con đực và con cái sẽ ăn những loại thức ăn khác nhau.

Muỗi đực chỉ hút nhựa cây còn

Muỗi cái có thể hút máu động vật


Nhu cầu dinh dƣỡng cũng khác nhau trong thời kỳ sinh sản của động

vật

Thức ăn chính của Muỗi cái là

nhựa cây nhƣng đến thời kỳ tạo

trứng (trƣớc khi thụ tinh) nó hút

máu động vật để tạo trứng tốt nhất


Câu 1: Loài động vật nào sau đây không thực hiện rình mồi mà kiên trì

rƣợt đuổi con mồi

A. Sƣ tử

B. Chồn mác

C. Chó sói

D. Báo


Câu 2: Muỗi cái hút máu vào thời kỳ nào?

A. Suốt đời

B. Trƣớc khi thụ tinh

C. Sau khi thụ tinh

D. Cả 3 đều sai


Câu 3: Những loài đông vật nào sau đây có khả năng nhịn đói đƣợc lâu?

A. Cá sấu, Trăn, Gấu

B. Hƣơu, Nai, Heo

C. Cá sấu, Nai, Rùa

D. Rùa, Báo, Gà


Câu 4: Nhóm động vật nào sau đây ăn thức ăn đã đƣợc tiêu hóa?

A. Muỗi, Bò chét, Đỉa

B. Kền Kền, Đỉa, Ve chó

C. Gà, Hổ, Vắt

D. Chim non, Kền Kền, Bò chét


Câu 5: Loài động vật nào sau đây không chỉ dùng mũi mà dung toàn bộ cơ

thể để “đánh hơi” con mồi?

A. Cá heo

B. Cá voi

C. Cá mập

D. Cá Nhà táng


TÀI LIỆU THAM KHẢO1. Lê Vũ Khôi – Lê Nguyên Ngật, 2012, Giáo trình tập tính học động vật. NXB Giáo dục Việt Nam

2. PGS. TS. Vũ Quang Mạnh – TS. Trịnh Nguyên Giao, 2005, Hỏi đáp về tập tính động vật. NXB Giáo dục Việt

Nam

3. Đào Văn Tiến, 1987, Tập tính học là gì?. NXB Khoa học và Kỹ thuật

4. Www.thuviensinhhoc.com

5. Www.doc.edu.vn

6. Www.tailieu.vn

7. Www.violet.vn

8. http://vi.mushclubvn.com

9. http://www.bachkhoatrithuc.vn

10. http://vi.wikipedia.org

11. http://www.sinhhocvietnam.com

12. http://www.sinhhocvietnam.com/forum/showthread.php?t=1790

13. http://www.youtube.com

http://www.thuviensinhhoc.com/

http://www.doc.edu.vn/

http://www.tailieu.vn/

http://www.violet.vn/

http://vi.mushclubvn.com/

http://www.bachkhoatrithuc.vn/

http://www.bachkhoatrithuc.vn/

http://vi.wikipedia.org/

http://vi.wikipedia.org/

http://www.sinhhocvietnam.com/

http://www.sinhhocvietnam.com/

http://www.sinhhocvietnam.com/forum/showthread.php?t=1790

http://www.sinhhocvietnam.com/forum/showthread.php?t=1790

http://www.youtube.com/

http://www.youtube.com/

CẢM ƠN THẦY VÀ CÁC

BẠN ĐÃ CHÚ Ý LẮNG

NGHE

Tập tính dinh dưỡng ở động vật

Documents

Transcript of Tập tính dinh dưỡng ở động vật