T079 pbdtk-boluat9daitangkinh.org/images/dtk-pdf/T079 pbdtk-boluat9.pdf · 2016. 7. 15. · Title:...

LINH SƠN PHÁP BẢO ĐẠI TẠNG KINH

LINH SÔN PHAÙP BAÛO ÑAÏI TAÏNG KINH

TAÄP 79

CAÊN BAÛN THUYEÁT NHAÁT THIEÁT HÖÕU BOÄ

TYØ NAÏI DA DÖÔÏC SÖÏ SOÁ 1448

( QUYEÅN 1 18 )

HOÄI VAÊN HOÙA GIAÙO DUÏC LINH SÔN ÑAØI BAÉC XUAÁT BAÛN

www.daitangkinh.org

LINH SƠN PHÁP BẢO ĐẠI TẠNG KINH

SOÁ 1448

CAÊN BAÛN THUYEÁT NHAÁT THIEÁT HÖÕU BOÄ TYØ NAÏI DA DÖÔÏC SÖÏ

Haùn dòch : Tam taïng Phaùp sö Nghóa Tònh ñôøi Ñöôøng

QUYEÅN 1

Nhieáp tuïng 1 : Khai cho duøng caùc thuoác, Daàu, môõ trò bònh gheû, Thuoác chöõa maét, phong ñieân, Taát laân baø ta vv…

Phaät ôû trong vöôøn Caáp-coâ-ñoäc thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù laø vaøo muøa thu, caùc Bí-soâ nhieãm bònh thaân theå vaøng voû, oám yeáu, tieàu tuïy khoâng coù söùc löïc, Theá toân tuy bieát nhöng vaãn hoûi A-nan-ñaø nguyeân do, A-nan- ñaø baïch Phaät: “caùc Bí-soâ nhieãm thôøi tieát muøa thu bò bònh neân thaân theå

vaøng voû …”, Phaät noùi: “do bònh khoå naøy, nay ta khai cho caùc Bí-soâ uoáng duøng caùc loaïi thuoác”. Tuy Phaät khai cho duøng caùc loaïi thuoác nhöng caùc Bí-soâ ñuùng thôøi môùi uoáng duøng, phi thôøi thì khoâng neân vaãn oám yeáu nhö

cuõ, Theá toân laïi hoûi A-nan-ñaø nguyeân do, A-nan-ñaø baïch Phaät: “vì caùc Bí-soâ chæ duøng thuoác ñuùng thôøi coøn phi thôøi thì khoâng neân vaãn oám yeáu nhö cuõ”, Phaät noùi: “nay ta khai cho caùc Bí-soâ ñöôïc duøng 4 loaïi thuoác : 1 laø Thôøi döôïc, 2 laø Caùnh döôïc, 3 laø Thaát nhaät döôïc, 4 laø Taän thoï döôïc.”

1 – Thôøi döôïc : nhö buùn (mieán, mì, nui … ), baùnh boät, nguõ coác ( xoâi, baép …), thòt (caù), côm. Nhöõng moùn aên naøy ñeàu laø ñuùng thôøi môùi aên.

2 – Caùnh döôïc ( phi thôøi döôïc ): 8 loaïi nöôùc uoáng

4 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

a – Chieâu giaû töông : Chieâu giaû laø teân cuûa 1 loaïi caây ôû AÁn ñoä, cuõng goïi laø Ñieân trôù leâ, traùi gioáng nhö traùi boà keát nhung coù muøi vò nhö traùi mô, lôùn chöøng 2 ngoùn tay, daøi khoaûng 3, 4 taác, ngöôøi ñöông thôøi eùp laáy nöôùc uoáng.

b – Mao giaû töông : töùc laø nöôùc eùp töø traùi chuoái vôùi 1 ít boät hoà tieâu.

c – Coâ laïc ca töông : nöôùc eùp töø traùi Coâ laïc ca, muøi vò nhö nöôùc traùi taùo chua.

d – A thuyeát tha töông : nöôùc eùp töø traùi A thuyeát tha. e – OÂ ñaøm baït la töông : gioáng nhö traùi maän, eùp laáy nöôùc duøng. f – Baùt loã saùi töông : gioáng nhö traùi anh aùo, eùp laáy nöôùc duøng. i – Mieät laät truïy töông : gioáng nhö traùi nho, eùp laáy nöôùc duøng. j – Khaùt thoï la töông : caáy gioáng nhö caây Laâu lö, traùi gioáng nhö

traùi taøo nhoû, eùp laáy nöôùc duøng. Khi duøng caùc loaïi nöôùc uoáng naøy phaûi röûa tay saïch, loïc löôït roài

môùi duøng. Noäi nhieáp tuïng : Traùi döaø, traùi chuoái vaø taùo chua,

Traùi A thuyeát tha, OÂ baït la, Anh aùo, boà ñaøo, khaùt thoï la, 8 loaïi nöôùc uoáng naøy neân bieát.

3 - Thaát nhaät döôïc : nhö toâ, daàu, ñöôøng, maät, ñöôøng pheøn ñöôïc caát duøng trong voøng baûy ngaøy.

4 - Taän thoï döôïc : thuoác thuoäc loaïi cuû (reã), coïng (caønh, thaân caây), laù, hoa, quaû ñöôïc caát duøng trò bònh troïn ñôøi. Laïi coù 5 loaïi thuoác nhöïa caây, 5 loaïi thuoác tro, 5 loaïi thuoác muoái, 5 loaïi thuoác saùp.

a - Thuoác thuoäc loaïi cuû ( reã ) : nhö höông phuï töû, xöông boà, göøng vaøng, göøng soáng, baïch phuï töû vaø caùc loaïi töông tôï ñeàu ñöôïc tuøy yù duøng laøm thuoác.

b - Thuoác thuoäc loaïi coïng (caønh, thaân caây) : nhö caïy chieân ñaøn, daây saén, caây traéc baù dieäp, caây thieân moäc höông, daây baát töû, tieåu baùch vaø caùc loaïi töông tôï ñeàu ñöôïc tuøy yù duøng laøm thuoác.

c - Thuoác thuoäc loaïi laù : nhö laù Toan thaùi baø xa ca (Trung Hoa khoâng coù ), laù Nhaâm baø (laù xoan), laù Cao xa ñaéc chæ (Trung Hoa khoâng coù) vaø caùc loaïi töông tôï ñeàu ñöôïc tuøy yù duøng laøm thuoác.

d - Thuoäc thuoäc loaïi hoa : nhö hoa Baù xaù ca, hoa Nhaâm baø, hoa Ñaø ñaéc keâ, hoa sen… vaø caùc loaïi hoa khaùc ñeàu ñöôïc tuøy yù duøng laøm thuoác.

e - Thuoác thuoäc loaïi quaû : nhö quaû Ha leâ laëc, quaû Am-ma-laëc, quaû Bí eá ñaéc chæ, quaû taát baùt vaø caùc loaïi quaû khaùc ñeài ñöôïc tuøy yù duøng laøm

SOÁ 1448 - CAÊN BAÛN THUYEÁT NHAÁT THIEÁT HÖÕU BOÄ TYØ NAÏI DA DÖÔÏC SÖÏ, Quyeån 1 5

thuoác. f - 5 loaïi thuoác nhöïa: nhöïa caây A nguïy, nhöïa caây OÂ khang, nhöïa

caây Töû khoaùng, nhöïa saùp ong vaøng, nhöïa caây Höông an taát. i - 5 loaïi thuoác tro: tro luùa gaïo, tro haït meø, tro boät gaïo, tro coû Ngöu

taát, tro laù caây Baø xa. j - 5 loaïi thuoác muoái: muoái ñen, muoái ñoû, muoái ñaù traéng, muoái laøm

töø ruoäng muoái, muoái bieån. g - 5 loaïi thuoác saùp: caây A-ma-la, caây Xoan, caây Thieäm boä, caây

Thi-lôïi-sa, caây Cao-thieâm-baïc-ca. Trong 5 loaïi döôïc naøy, Thôøi döôïc laø loaïi döôïc duøng ñuùng thôøi ;

neáu ñem Caùnh döôïc, Thaát nhaät döôïc, Taän thoï döôïc ñieàu hoøa vôùi Thôøi döôïc thì chæ duøng ñuùng thôøi, khoâng ñöôïc duøng phi thôøi. Neáu ñem Caùnh döôïc, Thaát nhaät döôïc, Taän thoï döôïc ñieàu hoøa vôùi Caùnh döôïc thì neân duøng vaøo canh 1, qua canh 1 thì khoâng ñöôïc duøng. Neáu ñem Thaát nhaät döôïc ñieàu hoøa vôùi Taän thoï döôïc thì ñöôïc duøng trong baûy ngaøy, quaù baûy ngaøy khoâng ñöôïc duøng. Neáu laø taän thoï döôïc ñieàu hoøa vôùi Taän thoï döôïc thì ñöôïc caát duøng troïn ñôøi, nhöng 4 loaïi döôïc naøy neáu ñieàu hoøa vôùi nhau thì ñöôïc mieãn cöôõng duøng, khi khoâng bònh vaø khi bònh laønh thì khoâng ñöôïc duøng hoaëc ñem cho ñoàng phaïm haïnh. Neân thoï trì nhö sau : röûa tay saïch roài nhaän laáy loaïi döôïc caàn duøng, ñoái tröôùc 1 Bí-soâ taùc phaùp thoï trì : Cuï thoï nhôù nghó, toâi Bí-soâ teân , vì coù bònh duyeân xin ñöôïc thoï trì loaïi Taän thoï döôïc naøy ñeå uoáng duøng. ( ba laàn ) Thaát nhaät döôïc hoaëc Caùnh döôïc cuõng taùc phaùp nhö vaäy.

Duyeân khôûi ôû thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù coù moät Bí-soâ maéc bònh phong ñeán thaày thuoác hoûi phöông thuoác trò bònh, thaày thuoác noùi: “haõy duøng môõ ñoäng vaät thì bònh seõ khoûi”, Bí-soâ noùi: “toâi laøm sao coù theå duøng môõ ñoäng vaät ñöôïc”, thaày thuoác noùi: “tröø loaïi thuoác naøy ra, caùc loaïi thuoác khaùc khoâng theå trò laønh”, caùc Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “Bí-soâ coù bònh, neáu thaày thuoác noùi: tröø loaïi thuoác naøy ra, caùc loaïi thuoác khaùc khoâng theå trò laønh”, thì haõy duøng môõ”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ khoâng bieát duøng loaïi môõ gì neân trôû laïi hoûi thaày thuoác, thaày thuoác noùi: “Ñaïi sö laø baäc Nhaát thieát trí, thaày neân ñeán hoûi thì seõ bieát”, caùc Bí-soâ ñeán hoûi Phaät, Phaät noùi: “coù 5 loaïi môõ : 1) laø môõ caù, 2) laø môõ lôïn bieån, 3) laø môõ caù giao, 4) laø môõ gaáu, 5) laø môõ heo. Naêm loaïi môõ naøy neáu naáu phi thôøi, löôït phi thôøi, thoï phi thôøi, caát giöõ phi thôøi thì khoâng neân duøng. Neáu naáu ñuùng thôøi, löôït phi thôøi, thoï phi thôøi, caát giöõ phi thôøi thì khoâng neân duøng. Neáu naáu vaø löôït ñuùng thôøi, thoï vaø caát giöõ phi thôøi thì khoâng neân duøng. Neáu naáu, löôït vaø thoï ñuùng thôøi maø caát giöõ phi thôøi thì khoâng

6 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

neân duøng. Neáu thoï, löôït, thoï vaø caát giöõ ñeàu ñuùng thôøi thì neân duøng nhö caùch duøng daàu, töùc laø chæ caát duøng trong baûy ngaøy, quaù baûy ngaøy thì khoâng neân duøng.” Luùc ñoù Bí-soâ bònh nhôøi duøng môõ neân bònh ñöôïc laønh, sau khi laønh bònh lieàn ñem môõ coøn dö quaêng boû. Sau ñoù coù Bí-soâ khaùc cuõng maéc bònh Phong lieàn ñeán choã thaày thuoác phöông thuoác trò bònh, thaày thuoác chæ tìm ñeán Bí-soâ maéc bònh tröôùc ñoù ñeå xin, Bí-soâ naøy lieàn ñeán choã Bí-soâ hoûi xin môõ dö, Bí-soâ noùi: “toâi ñaõ ñem vaát boû roài”, Bí-soâ naøy noùi: “thaày thaät khoâng toát, ñaõ laøm vieäc khoâng neân laøm”, caùc Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “thuoác duøng coøn dö khoâng neân vaát boû, neân thaâu caát, neáu coù Bí-soâ naøo caàn ñeán xin thì neân cho ; neáu khoâng coù ai ñeán xin thì neân mang ñeán trong phoøng chöùa thuoác ñeå caát giöõ, sau naøy ai coù caàn thì ñeán ñoù hoûi xin ñeå duøng ; neáu laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

Sau ñoù laïi coù moät Bí-soâ treân thaân moïc gheû lieàn ñeán choã thaày thuoác hoûi phöông thuoác trò gheû, thaáy thuoác noùi: “Thaùnh giaû neân duøng loaïi thuoác saùp (boâi trôn) thì bònh seõ khoûi”, Bí-soâ noùi: “toâi haù laø ngöôøi ñam meâ duïc laïc hay sao?”, thaày thuoác noùi: “tröø loaïi thuoác naøy ra, caùc loaïi thuoác khaùc khoâng theå trò laønh”, Bí-soâ laïi hoûi: “caàn duøng laoïi thuoác saùp gì ?”, thaày thuoác noùi: “Ñaïi sö laø baäc Nhaát thieát trí, thaày neân ñeán hoûi thì seõ bieát”, caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “coù 5 loaïi thuoác saùp : 1) laø yeâm moät la, 2) laø nhaâm baø, 3) laø thieäm boä, 4) laø daï hôïp, 5) laø caâu xa ma. 5) loaïi caây thuoác naøy hoaëc voû caây hay laù caây ñem giaõ naùt, chöng caùch thuûy roài thoa treân gheû”. Sau khi thoa, thaân laïi moïc gheû nöõa, Phaät baûo neân laøm thuoác boät, caùc Bí-soâ giaõ thuoác öôùt laøm thaønh vieân, khoâng theå thaønh boät, Phaät noùi: “khoâng neân giaõ thuoác öôùt, haõy phôi cho khoâ”, caùc Bí-soâ phôi thuoác ngoaøi trôøi naéng gaét neân thuoác maát coâng hieäu, Phaät noùi: “khoâng neân phôi ngoaøi trôøi naéng gaét”, caùc Bí-soâ laïi phôi trong maùt neân khi thoa thuoác dính y, Phaät noùi: “haõy phôi luùc trôøi naéng nheï”. Bí- soâ sau khi thoa thuoác lieàn ñi taém, thuoác rôi xuoáng heát khoâng coøn coâng hieäu, Phaät noùi: “haõy duøng tay khoâ thoa cho thuoác thaám vaøo da, sau ñoù môùi taém”, caùc Bí-soâ y theo lôøi daïy bònh ñöôïc laønh, sau khi bònh laønh lieàn ñem vaát boû thuoác dö. Sau ñoù coù Bí-soâ khaùc cuõng bò gheû gioáng nhö theá lieàn ñeán thaày thuoác hoûi phöông thuoác trò, thaày thuoác chæ tìm ñeán hoûi thuoác nôi Bí-soâ ñaõ maéc bònh tröôùc, Bí-soâ naøy lieán ñeán choã Bí-soâ tröôùc hoûi xin thuoác, Bí-soâ tröôùc noùi laø ñaõ vaát boû roài, Bí-soâ naøy noùi: “sao khoâng caát giöõ maø laïi vaát boû nhö theá ?”, Bí-soâ naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “thuoác duøng coøn dö khoâng neân vaát boû, neân thaâu caát, neáu coù Bí-soâ naøo caàn ñeán xin thì neân cho ; neáu khoâng coù ai ñeán xin thì neân mang ñeán trong phoøng


chöùa thuoác ñeå caát giöõ, sau naøy ai coù caàn thì ñeán ñoù hoûi xin ñeå duøng; neáu laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

Duyeân khôûi ôû thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù coù Bí-soâ bò ñau maét lieàn ñeán thaày thuoác hoûi phöông thuoác trò bònh, thaáy thuoác noùi: “Thaùnh giaû haõy duøng loaïi thuoác An thieän na thì bònh seõ khoûi”, Bí-soâ noùi: “toâi haù laø ngöôøi AÙi duïc hay sao?”, thaày thuoác noùi: “tröø loaïi thuoác naøy ra, caùc loaïi thuoác khaùc khoâng theå trò laønh”, Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu thaày thuoác noùi: tröø loaïi thuoác naøy ra, caùc loaïi thuoác khaùc khoâng theå trò laønh, thì haõy duøng loaïi thuoác An thieän na”, Bí-soâ khoâng bieát neân duøng loaïi An thieän na gì, ñeán hoûi thaày thuoác, thaày thuoác noùi: “Ñaïi sö laø baäc Nhaát thieát trí, thaày neân ñeán hoûi thì seõ bieát”, Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “coù 5 loaïi An thieän na : 1) laø hoa An thieän na, 2) laø muû An thieän na, 3) laø boät An thieän na, 4) laø vieân An thieän na, 5) laø ñaù An thieän na. 5 loaïi naøy ñeàu duøng ñeå chöõa bònh maét”, Bí-soâ duøng thuoác xong bònh ñöôïc laønh lieàn ñem vaát boû thuoác coøn dö. Sau ñoù laïi coù Bí-soâ ñau maét, ñeán thaày thuoác hoûi phöông thuoác trò, thaày thuoác chæ tìm ñeán hoûi xin thuoác nôi Bí-soâ bò ñau maét tröôùc, Bí-soâ naøy ñeán hoûi xin thì Bí-soâ tröôùc noùi laø ñaõ vaát boû roài, Bí-soâ naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “thuoác duøng coøn dö khoâng neân vaát boû, neân thaâu caát, neáu coù Bí-soâ naøo caàn ñeán xin thì neân cho; neáu khoâng coù ai ñeán xin thì neân mang ñeán trong phoøng chöùa thuoác ñeå caát giöõ, sau naøy ai coù caàn thì ñeán ñoù hoûi xin ñeå duøng; neáu laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

Duyeân xöù gioáng nhö tröôùc, luùc ñoù coù Bí-soâ Taây yeát la maéc bònh phong ñieân, ñi lang thang khaép nôi, caùc Baø-la-moân cö só thaáy lieàn hoûi laø con cuûa ai, coù ngöôøi noùi: “ñoù laø con cuûa cö só , do ngöôøi naøy coâ ñoäc neân môùi ñeán trong giaùo phaùp cuûa Sa moân Thích töû xuaát gia, neáu khoâng xuaát gia thì hoï haøng thaân thích coù theå trò bònh phong ñieân cho oâng ta”, caùc Bí-soâ nghe bieát ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “caùc Bí-soâ neân ñeán hoûi thaày thuoác phöông thuoác trò bònh phong ñieân”, Bí-soâ lieàn ñeán thaày thuoác hoûi, thaày thuoác noùi: “haõy cho aên thòt töôi soáng thì bònh seõ khoûi”, Bí-soâ noùi: “Bí-soâ aáy haù laïi aên thòt töôi soáng hay sao?”, thaày thuoác noùi: “tröø loaïi thuoác naøy ra, caùc loaïi thuoác khaùc khoâng theå trò laønh”, Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu thaày thuoác noùi: tröø loaïi thuoác naøy ra, caùc loaïi thuoác khaùc khoâng theå trò laønh, thì haõy cho Bí-soâ aáy aên thòt töôi soáng”, caùc Bí-soâ ñem thòt töôi soáng cho Bí-soâ bònh aên, Bí-soâ bònh nhìn thaáy thòt töôi soáng neân khoâng chòu aên, Phaät baûo neân bòt maét laïi roài cho aên, caùc Bí-soâ y lôøi laøm theo, Bí-soâ bònh aên xong khi môû khaên bòt maét thaáy tay dính maùu lieàn noân möûa ra heát, Phaät noùi: “khoâng neân môû khaên

8 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

bòt maét ra lieàn, ñôïi röûa tay saïch roài ñem thöùc aên thôm ngon khaùc ñeán tröôùc maét môùi môû khaên bòt maét ra baûo Bí-soâ bònh aên thöùc aên thôm ngon ñoù bònh seõ ñöôïc laønh”. Khoâng ngôø sau khi khoûi bònh Bí-soâ naøy thöôøng nhôù nghó ñeán loaïi thuoác aáy, caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu bònh ñaõ khoûi thì neân thuaän haønh nhö tröôùc kia khoâng coù bònh, naáu laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

Duyeân khôûi ôû thaønh Vöông xaù, luùc ñoù cuï thoï Taát laân ñaø baø ta môùi xuaát gia coù nhieàu bònh, caùc Bí-soâ ñeán thaêm hoûi söùc khoûe lieàn ñaùp laø baát an vì thöôøng coù bònh, caùc Bí-soâ hoûi: “tröôùc kia thaày thöôøng duøng loaïi thuoác gì ?”, ñaùp: “tröôùc kia toâi thöôøng mang theo moät chieác tuùi ñöïng ñuû loaïi thuoác, caàn loaïi naøo thì duøng loaïi aáy”, caùc Bí-soâ hoûi: “sao nay laïi khoâng duøng nhö theá”, ñaùp laø Phaät chöa khai cho duøng, caùc Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “nay ta khai cho caùc Bí-soâ caát giöõ tuùi ñöïng thuoác”, caùc Bí-soâ chöùa ñuû loaïi thuoác khoâng chöùa heát, Phaät noùi neân laøm daây coät, caùc Bí-soâ laøm daây coät tuùi thuoác treân coïc ngaø voi laâu ngaøy thuoác hö raõ, Phaät noùi: “haõy phôi cho khoâ”, caùc Bí-soâ phôi thuoác ngoaøi trôøi naéng gaét neân thuoác maát coâng hieäu, Phaät noùi: “khoâng neân phôi ngoaøi trôøi naéng gaét”, caùc Bí-soâ laïi phôi trong maùt, thuoác laïi hö raõ, Phaät noùi: “haõy phôi luùc trôøi naéng nheï”, gaëp trôøi möa gioù Bí-soâ khoâng daùm thu caát, Phaät noùi: neân baûo cö só hay Caàu tòch thu caát, neáu khoâng coù ai thì Bí-soâ töï thu caát, phaàn bò möa öôùt neân boû, phaàn khoâng dính öôùt thì caát giöõ duøng, vì bònh duyeân neân khai cho duøng, neáu khoâng coù bònh duyeân thì khoâng ñöôïc duøng”.

Duyeân khôûi ôû thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù cuï thoï Hieät ly phaït ña trong taát caû thôøi ñeàu khoâng thích tìm caàu, neân caùc Bí-soâ ñeàu goïi Hieät ly phaït ña laø ngöôøi ít mong caàu. Sau ñoù vaøo 1 buoåi saùng Hieät ly phaït ña ñaép y mang baùt vaøo thaønh theo thöù lôùp khaát thöïc, chôït nghe tieáng eùp mía lieàn ñi ñeán xem thì thaáy hoï ñang laøm ñöôøng taùn baèng caùch troän boät gaïo vaøo trong ñöôøng. Bí-soâ noùi vôùi ngöôøi laøm ñöôøng: “chôù coù troän boät vaøo trong ñöôøng”, ngöôøi laøm ñöôøng noùi: “coøn coù vaät khaùc troän vaøo ñeå laøm ñuôøng taùn hay sao?”, ñaùp: “toâi khoâng bieát, chæ laø vì chuùng toâi xem ñöôøng taùn laø loaïi phi thôøi döôïc, cho neân oâng chôù troän boät vaøo trong ñöôøng”, ngöôøi laøm ñöôøng noùi: “laø thôøi döôïc hay phi thôøi döôïc cuõng vaäy, ngoaøi caùch naøy ra khoâng coøn caùch naøo laøm ñöôøng taùn caû”, Bí-soâ nghe roài lieàn boû ñi. Sau ñoù ôû trong chuùng ñöôïc chia ñöôøng taùn duøng phi thôøi, Bí-soâ naøy nghi khoâng daùm aên, ñeä töû hoûi nguyeân do, ñaùp: “vì trong ñaây coù hoøa troän thôøi döôïc”, ñeä töû nghe roài cuõng khoâng daùm aên, caùc Bí-soâ thaáy lieàn hoûi nguyeân do, ñeä töû ñaùp: “thaày toâi noùi trong ñaây coù hoøa troän


thôøi döôïc”, caùc Bí-soâ nghe roài cuõng khoâng daùm aên, caùc Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “khoâng vì lyù do ñoù maø thaønh nhieãm vì caùch laøm phaûi nhö theá, neáu xuaát xöù laø tònh thì ñöôïc duøng, chôù coù nghi”. Hoâm khaùc, Hieät ly phaït ña cuõng vaøo thaønh khaát thöïc ñeán tröôùc phoá Höông thaønh, thaáy ngöôøi laøm ñöôøng ñang voø vieân ñöôøng taùn baèng caùch laáy boät xoa vaøo tay ñeå voø vieân, voø vieân naøy xong laïi laáy boät xoa vaøo tay ñeå voø tieáp vieân khaùc. Bí-soâ thaáy roài lieàn noùi: “tay ñaõ dính boät ñöøng coù caàm ñöôøng vì ñaây laø loaïi phi thôøi döôïc”, ngöôøi laøm ñöôøng noùi: “Thaùnh giaû, coù ai lieân tuïc duøng nöôùc röûa tay roài môùi voø vieân ñöôøng hay khoâng?”. Bí- soâ naøy sau ñoù khoâng daùm aên ñöôøng taùn phi thôøi, caùc ñeä töû cuõng khoâng aên … gioáng nhö treân, caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu caên baûn thaønh nhieãm thì khoâng neân aên, neáu theå voán tònh thì aên khoâng phaïm”.

Duyeân khôûi ôû thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù cuï thoï Xaù-lôïi-töû maéc bònh phong, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân thaáy roài lieàn suy nghó: “ta ñaõ töøng nuoâi bònh cho Xaù-lôïi-töû nhöng khoâng hoûi thaày thuoác phöông thuoác trò, nay ta neân ñeán hoûi”, nghó roài lieàn ñeán hoûi thaày thuoác, thaày thuoác noùi: “xeùt theo bònh traïng thì neân duøng giaám muoái thì bònh seõ ñöôïc laønh”. Sau khi xin ñöôïc giaám, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân muoán xin muoái, cuï thoï Taát laân ñaø baø ta noùi: “tröôùc ñaây toâi coù caát giöõ muoái trong caùi söøng ñeå duøng troïn ñôøi, neáu Theá toân khai cho duøng giaám muoái thì toâi seõ cho muoái”, Xaù-lôïi-töû nghe roài noùi vôùi Ñaïi Muïc-kieàn-lieân: “toâi nghi laø neáu ñem loaïi Taän thoï döôïc hoøa troän vôùi loaïi Thôøi döôïc thì khoâng ñöôïc duøng phi thôøi”. Ñaïi Muïc- kieàn-lieân baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu ñem Caùnh döôïc, Thaát nhaät döôïc, Taän thoï döôïc ñieàu hoøa vôùi Thôøi döôïc thì chæ duøng ñuùng thôøi, khoâng ñöôïc duøng phi thôøi. Neáu ñem Caùnh döôïc, Thaát nhaät döôïc, Taän thoï döôïc ñieàu hoøa vôùi Caùnh döôïc thì neân duøng theo thôøi haïn cuûa Caùnh döôïc, neáu quaù thôøi haïn thì khoâng ñöôïc duøng. Neáu ñem Thaát nhaät döôïc ñieàu hoøa vôùi Taän thoï döôïc thì ñöôïc duøng trong baûy ngaøy, quaù baûy ngaøy khoâng ñöôïc duøng. Neáu laø taän thoï döôïc ñieàu hoøa vôùi Taän thoï döôïc thì ñöôïc caát duøng troïn ñôøi. Neáu ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

Luùc ñoù Theá toân töø nöôùc Ñòch mieâu du haønh ñeán röøng Thi loäc choã Tieân nhôn ñoïa xöù thaønh Baø-la-neâ-tö, trong thaønh naøy coù moät tröôûng giaû teân laø Ñaïi quaân giaøu coù, vôï teân laø Ñaïi quaân nöõ. Tröôûng giaû naøy kính tín Tam baûo öa thích hieàn thieän, nghe tin Phaät ñeán trong thaønh naøy lieàn suy nghó: “Theá toân chính laø Ñaïi sö cuûa ta, tuy ta thöôøng cuùng döôøng nhöng chöa ñaày ñuû, nay ta neân ñem tö taøi ñaõ coù cuøng döôøng Theá toân”, nghó roài lieàn ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho tröôûng giaû ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng.

10 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Tröôûng giaû nghe phaùp xong hoan hæ baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân cuøng ñaïi chuùng thoï con thænh ba thaùng haï an cö cuùng döôøng töù söï”, Phaät im laëng nhaän lôøi, Tröôûng giaû bieát Phaät nhaän lôøi vui möøng ñaûnh leã roài ra veà. Suoát trong ba thaùng an cö tröôûng giaû cuùng döôøng töù söï ñaày ñuû khoâng ñeå thieáu thoán, moãi ngaøy vaøo saùng sôùm tröôûng giaû ñeán ñaûnh leã Phaät roài ñi thaêm caùc Bí-soâ bònh. Luùc ñoù coù 1 Bí-soâ bònh, thaày thuoác baûo phaûi duøng canh thòt bònh môùi ñöôïc laønh, tröôûng giaû nghe roài lieàn veá nhaø baûo vôï : “Hieàn thuû, coù 1 Bí-soâ bònh thaày thuoác baûo phaûi duøng canh thòt bònh môùi ñöôïc laønh. Naøng haõy naáu moùn canh ñoù ñem daâng cho Bí-soâ bònh”, vôï tröôûng giaû sai ngöôøi haàu mang tieàn ñeán loø moå mua thòt, khoâng may ngaøy hoâm ñoù quoác vöông sanh con neân caám gieát moå, neáu ai vi phaïm seõ trò toäi naëng, cho neân duø coù mua thòt vôùi giaù cao cuõng khoâng mua ñöôïc. Ngöôøi haàu trôû veà baùo laïi, vôï tröôûng giaû suy nghó: “trong ba thaùng vôï choàng ta nguyeän cuùng döôøng töù söï ñaày ñuû, neáu khoâng coù moùn canh thòt naøy thì Bí- soâ bònh kia seõ qua ñôøi, ta seõ coù loãi”, nghó roài lieàn vaøo trong phoøng caàm dao beùn caét thòt nôi ñuøi ñöa cho ngöôøi haàu naáu canh thòt daâng cho Bí-soâ bònh aên. Ngöôøi haàu vaâng lôøi naáu canh thòt ñem cho Bí-soâ bònh aên, Bí-soâ aên xong lieàn laønh bònh maø vaãn khoâng bieát thòt trong canh laø thòt nôi thaân cuûa vôï tröôûng giaû, Bí-soâ suy nghó: “ta thoï cuùng döôøng naøy thì khoâng neân naèm khoâng, ta phaûi ñaéc nhöõng phaùp chöa ñaéc, chöùng nhöõng phaùp chöa chöùng, hieåu nhöõng phaùp chöa hieåu”, nghó roài ñoan thaân chaùnh nieäm, taâm yù tòch nhieân, khoâng bao laâu sau phieàn naõo ñoán tröø chöùng ñöôïc quaû A-la-haùn, ñaày ñuû 3 Minh 6 Thoâng vaø 8 Giaûi thoaùt, hieåu roõ “ sanh töû ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc laøm ñaõ xong, khoâng thoï thaân sau ”, thoaùt ly ba coõi nhö dao caét muøi thôm, khoâng sinh saân haän, xem vaøng nhö ñaát khoâng khaùc, ñaùng ñöôïc chö thieân Ñeá thích, Phaïm vöông cuùng döôøng. Saùng sôùm hoâm sau Phaät ñaép y mang baùt cuøng Ñaïi chuùng ñeán nhaø tröôûng giaû, ngoài vaøo choã ngoài roài hoûi tröôûng giaû: “vôï cuûa oâng ñang ôû ñaâu ?”, ñaùp laø ñang ôû trong phoøng. Luùc ñoù nhôø oai löïc khoâng theå nghó baøn cuûa Phaät khieán cho nôi bò caét thòt ñöôïc laønh laën nhö cuõ, vôï tröôûng giaû sanh taâm hoan hæ lieàn böôùc ra khoûi phoøng ñeán ñaûnh leã Phaät roài ngoài moät beân, Phaät hoûi: “vì nguyeân nhaân gì maø ôû trong ñöôøng hieåm sanh töû coâ coù theå phaùt taâm haïnh Boà-taùt ?”, vôï tröôûng giaû chaép tay noùi keä:

“Luaân hoài trong sanh töû, Thaân naøy deã coù ñöôïc, Trong traêm ngaøn öùc kieáp, Khoù gaëp caûnh toân thaéng”.

Luùc ñoù tröôûng giaû ñem caùc moùn aên thôm ngon daâng cuùng Phaät vaø


ñaïi chuùng, sau ñoù ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho tröôûng giaû ñöôïc lôïi hæ roài trôû veà truù xöù, taäp hoïp caùc Bí-soâ baûo raèng: “ai aên thòt ngöôøi thì bò moïi ngöôøi cheâ traùch. Trong caùc thöù thòt thì aên thòt ngöôøi laø ñaùng bò cheâ traùch nhaát, cho neân caùc Bí- soâ khoâng ñöôïc aên thòt ngöôøi, neáu aên thòt ngöôøi thì phaïm Toát thoå la ñeå. Nay ta noùi veà haønh phaùp cuûa vò thöôïng toøa trong chuùng : heã ñeán giôø aên, neáu coù ngöôøi mang thòt ñeán daâng cuùng, vò thöôïng toïa neân hoûi laø thòt gì, neáu thöôïng toøa giaø bònh khoâng nhôù hoûi thì vò thöôïng toøa thöù 2 neân hoûi, neáu thöôïng toøa khoâng hoûi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ coù nghi thænh hoûi Phaät: “vôï tröôûng giaû ñaïi quaân caét thòt treân thaân cuùng döôøng Bí-soâ neân Bí-soâ ñöôïc laønh bònh, trong loøng phaán chaán sieâng tu khoâng giaùn ñoaïn neân döùt heát caùc laäu hoaëc. Sau khi bieát ñöôïc laø ñaõ aên thòt ngöôøi bò moïi ngöôøi cheâ traùch, ñoái vôùi phaùp Phaät coù traùi, ñaùng quôû traùch vì sao Bí-soâ laïi ñöôïc laäu taän ?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “khoâng phaûi chæ ñôøi naøy Bí-soâ nhaän ngöôøi nöõ kia cuùng döôøng maø trong voâ löôïng kieáp ñôøi quaù khöù, ngöôøi nöõ ñoù cuõng ñaõ ñem thòt treân thaân cuùng döôøng Bí-soâ ñoù. Quaù khöù nhôø ngöôøi nöõ kia cuùng döôøng maø chöùng ñöôïc naêm Thoâng, ngaøy nay laïi ñöôïc ñaày ñuû 6 thoâng vaø ñöôïc Laäu taän. Caùc thaày laéng nghe: Thuôû xöa trong thaønh Baø-la-neâ-tö coù moät tröôûng giaû giaøu coù, tín thuaän vaø troïng nhaân nghóa, vôï tröôûng giaû cuõng vaäy. Luùc ñoù coù moät Baø-la-moân thoâng minh hieåu roäng, coù 500 ñeä töû vaây quanh ñeå hoïc Minh luaän, tröôûng giaû tín kính neân thænh Baø-la-moân vaø caùc ñeä töû veà nhaø cuùng döôøng troïn ñôøi, moãi saùng tröôûng giaû ñeàu ñeán thaêm vieáng, thaáy coù moät ngöôøi ñeä töû bònh khoå lieàn ñeán hoûi thaày thuoác phöông thuoác trò, thaày thuoác baûo neân cho aên canh thòt. Tröôûng giaû lieàn trôû veà baûo vôï : “coù moät ngöôøi ñeä töû cuûa Baø-la-moân bònh, thaày thuoác baûo phaûi duøng canh thòt bònh môùi ñöôïc laønh. Naøng haõy naáu moùn canh ñoù ñem daâng cho Bí-soâ bònh”, vôï tröôûng giaû sai ngöôøi haàu mang tieàn ñeán loø moå mua thòt, khoâng may ngaøy hoâm ñoù hoaøng haäu sanh con neân caám gieát moå, neáu ai vi phaïm seõ trò toäi naëng, cho neân duø coù mua thòt vôùi giaù cao cuõng khoâng mua ñöôïc. Ngöôøi haàu trôû veà baùo laïi, vôï tröôûng giaû suy nghó: “ vôï choàng ta thænh Baø-la-moân vaø caùc ñeä töû cuùng döôøng, neáu khoâng coù moùn canh thòt naøy thì ngöôøi ñeä töû bònh kia seõ qua ñôøi, ta seõ coù loãi”, nghó roài lieàn vaøo trong phoøng caàm dao beùn caét thòt nôi ñuøi ñöa cho ngöôøi haàu naáu canh thòt ñöa cho ngöôøi bònh aên. Ngöôøi bònh aên xong lieàn laønh bònh, bònh khoûi roài lieàn suy nghó: “hoâm nay nhaø vua caám gieát moå, khoâng bieát thòt naøy töø ñaâu maø coù, chaéc laø vôï cuûa tröôûng giaû töï caét thòt cuûa mình naáu canh cho ta aên. , ta phaûi ñaéc nhöõng phaùp chöa ñaéc, chöùng nhöõng phaùp chöa chöùng, hieåu nhöõng phaùp

12 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

chöa hieåu”, nghó roài lieàn sieâng naêng tinh taán, khoâng bao laâu sau chöùng ñöôïc naêm thoâng.

Naøy caùc Bí-soâ, vôï tröôûng giaû thuôû xöa chính laø vôï tröôûng giaû ngaøy nay; ngöôøi ñeä töû bònh ngaøy xöa chính laø Bí-soâ bònh ngaøy nay. Quaù khöù nhôø ngöôøi nöõ naøy caét thòt cuùng döôøng maø chöùng ñöôïc naêm thoâng, ngaøy nay cuõng nhôø ngöôøi nöõ naøy caét thòt cuùng döôøng maø ñöôïc laäu taän. Naøy caùc Bí-soâ, heã taïo nghieäp ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc ñen ; taïo nghieäp traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc traéng, taïo nghieäp ñen traéng xen taïp thì ñöôïc quaû baùo xen taïp. Cho neân caùc thaày neân boû nghieäp ñen vaø nghieäp xen taïp, neân tu nghieäp thuaàn traéng.”

Luùc ñoù ôû thaønh Thaát-la-phieät, vua Thaéng quang vua nöôùc Kieàu- taùt-la coù con voi chieán baäc nhaát boãng bò bònh dòch cheát, laïi gaëp luùc maát muøa ñoùi keùm neân daân chuùng ñeàu aên thòt voi. Saùng sôùm hoâm ñoù Luïc chuùng Bí-soâ vaøo thaønh theo thöù lôùp khaát thöïc ñeán tröôùc nhaø 1 tröôûng giaû, trong nhaø tröôûng giaû ñang naáu thòt voi, muøi thôm boác ra neân Luïc chuùng lieàn böôùc vaøo trong nhaø xin, vôï tröôûng giaû noùi khoâng coù thöùc aên, Luïc chuùng hoûi: “naáu moùn aên gì maø muøi thôm boác ra nhö theá ?”, vôï tröôûng giaû noùi: “ñoù laø thòt voi, caùc vò aên thòt voi ñöôïc hay sao?”, Luïc chuùng noùi: “chuùng toâi döïa vaøo thí chuû, neáu thí chuû aên thòt voi thì chuùng toâi cuõng aên thòt voi”, vôï tröôûng giaû nghe roài lieàn mang thòt voi ra cuùng döôøng. Luïc chuùng nhaän ñaày baùt roài mang ñi, caùc Bí-soâ khaùc thaáy lieàn hoûi: “thaày xin ñöôïc moùn gì maø ñöïng ñaày baùt nhö theá ?”, ñaùp laø thòt voi, lieàn hoûi: “thaày haù aên caû thòt voi hay sao?”, ñaùp: “luùc naøy maát muøa ñoùi keùm, khoâng aên haù chòu cheát ñoùi hay sao?”, caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “Trôøi roàng, döôïc xoa, phi nhôn, quoác vöông, ñaïi thaàn ñeàu cung kính Bí-soâ, ví sao Bí- soâ laïi aên thòt voi cuûa vua. Neáu vua nghe bieát ñöôïc seõ nghó raèng: do caùc Bí-soâ aên thòt voi neân con voi chieán baäc nhaát cuûa ta môùi cheát, vua seõ cheâ traùch caùc Bí-soâ, vì theá caùc Bí-soâ khoâng neân aên thòt voi, ai aên seõ phaïm toäi Vieät phaùp. Thòt voi ñaõ nhö theá thì thòt ngöïa cuõng theá”.

Phaät ôû truù xöù gaàn beân ao Yeát giaø thaønh Chieâm ba, trong ao coù con roàng chuùa teân laø Chieâm beä ña tín taâm, moãi thaùng vaøo ngaøy 14 vaø moàng 1 roàng ra khoûi cung bieán thaønh hình ngöôøi ñeán choã Bí-soâ thoï 8 hoïc xöù, sau ñoù ñeán choã vaéng veû hieän laïi nguyeân hình, khoâng laøm toån haïi caùc chuùng sanh khaùc. Gaëp luùc maát muøa ñoùi keùm neân daân chuùng ñeán caét xeû thaân roàng mang veà aên, luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ vaøo thaønh theo thöù lôùp khaát thöïc ñeán tröôùc nhaø 1 tröôûng giaû, trong nhaø tröôûng giaû ñang naáu thòt roàng, muøi thôm boác ra neân Luïc chuùng lieàn böôùc vaøo trong nhaø xin, vôï tröôûng giaû noùi khoâng coù thöùc aên, Luïc chuùng hoûi: “naáu moùn aên gì maø muøi


thôm boác ra nhö theá ?”, vôï tröôûng giaû noùi: “ñoù laø thòt roàng, caùc vò aên thòt roàng ñöôïc hay sao?”, Luïc chuùng noùi: “chuùng toâi döïa vaøo thí chuû, neáu thí chuû aên thòt roàng thì chuùng toâi cuõng aên thòt roàng”, vôï tröôûng giaû nghe roài lieàn mang thòt roàng ra cuùng döôøng. Do daân chuùng ñeán laáy thòt roàng ngaøy moät nhieàu hôn neân roàng vôï suy nghó: “do caùc Bí-soâ aên thòt roàng neân moïi ngöôøi caøng aên nhieàu hôn, choàng ta bieát chöøng naøo môùi thoaùt ly noåi khoå, ta neân ñem vieäc naøy baïch Phaät”, ñôïi ñeán khi ñeâm xuoáng, roàng vôï ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài ngoài moät beân, aùnh saùng nôi thaân roàng chieáu saùng khaép bôø ao Yeát giaø, roàng chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, choàng con coù tín taâm, moãi thaùng vaøo ngaøy 14 vaø moàng 1 roàng ra khoûi cung bieán thaønh hình ngöôøi ñeán choã Bí-soâ thoï 8 hoïc xöù, sau ñoù ñeán choã vaéng veû hieän laïi nguyeân hình, khoâng laøm toån haïi caùc chuùng sanh khaùc. Gaëp luùc maát muøa ñoùi keùm neân daân chuùng ñeán caét xeû thaân roàng mang veà aên, caùc Bí-soâ cuõng aên thòt roàng, nhö vaäy ñeán luùc naøo choàng con môùi heát khoå. Cuùi xin Theá toân töø bi thöông xoùt cheá ngaên caùc Bí-soâ ñöøng aên thòt roàng”, Phaät nghe roài lieàn im laëng, bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi roàng vôï lieàn ra veà. Saùng hoâm sau, Phaät ñeán trong ñaïi chuùng baûo caùc Bí-soâ: “ñeâm qua coù roàng vôï cuûa vua roàng Chieâm beä ña ñeán choã ta baïch raèng: Theá toân, choàng con coù tín taâm, moãi thaùng vaøo ngaøy 14 vaø moàng 1 roàng ra khoûi cung bieán thaønh hình ngöôøi ñeán choã Bí-soâ thoï 8 hoïc xöù, sau ñoù ñeán choã vaéng veû hieän laïi nguyeân hình, khoâng laøm toån haïi caùc chuùng sanh khaùc. Gaëp luùc maát muøa ñoùi keùm neân daân chuùng ñeán caét xeû thaân roàng mang veà aên, caùc Bí-soâ cuõng aên thòt roàng, nhö vaäy bieát chöøng naøo choàng con môùi heát khoå. Cuùi xin Theá toân cheá ngaên caùc Bí-soâ ñöøng aên thòt roàng. Vì thöông xoùt roàng neân ta nhaän lôøi, töø nay caùc Bí-soâ khoâng neân aên thòt roàng. Ngöôøi aên thòt roàng thì trôøi roàng ñeàu cheâ traùch khinh reõ, laøm tieâu maát phaùp laønh khoâng phaûi laø Thích ca töû. Neáu Bí-soâ naøo aên thòt roàng thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

14 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


QUYEÅN 2

Phaät ôû nöôùc Ma-kieät-ñaø du haønh ñeán vöôøn Truùc laâm beân ao Yeát

lan ñaïc ca thaønh Vöông xaù, luùc ñoù vua AÛnh thaéng nghe tin Phaät du haønh ñeán nöôùc mình lieàn suy nghó: “tröôùc ñaây ta coù nguyeän thöôøng cuùng Phaät nhöng chöa töøng thænh Phaät an cö ba thaùng, nay ta neân thænh Phaät vaø Taêng an cö ba thaùng cuùng döôøng töù söï vaø sai Y vöông Thò-phöôïc-ca caáp thuoác trò bònh”, nghó roài vua AÛnh thaéng lieàn cuøng quaàn thaàn ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho vua ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Vua lueàn rôøi khoûi choã ngoài chaép tay baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân thoï con thænh an cö ba thaùng trong cung, con seõ ñem tö taøi ñaõ coù cuùng döôøng töù söï vaø baûo Y vöông Thò-phöôïc-ca caáp thuoác trò bònh cho Taêng”, Phaät im laëng nhaän lôøi, vua bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi neân ñaûnh leã Phaät roài ra veà. Trôû veà cung vua lieàn ra lònh chuaån bò moïi thöù ñeå cuùng döôøng Phaät vaø Taêng trong ba thaùng haï. Luùc ñoù vua Thaéng quang nghe tin vua AÛnh thaéng thænh Phaät vaø Taêng vaøo trong cung cuùng döôøng ba thaùng haï lieàn suy nghó: “oâng aáy laø vua nöôùc lôùn coøn cuùng döôøng Phaät vaø taêng nhö theá, ta cuõng laø vua nöôùc lôùn, neáu Theá toân ñeán nöôùc ta, ta cuõng seõ ñem tö taøi cuùng döôøng vaø baûo thaày thuoác A-ñeá-da trò bònh”. Sau khi an cö ba thaùng ôû thaønh Vöông xaù xong, Theá toân ñaép y mang baùt cuøng ñaïi chuùng du haønh ñeán thaønh Thaát-la-phieät truï ôû trong vöôøn Caáp-coâ-ñoäc, vua Thaéng quang nghe tin naøy lieàn ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho vua ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Vua rôøi khoûi choã ngoài chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, cuùi xin Theá toân thoï con thænh an cö ba thaùng cuùng döôøng töù söï vaø baûo thaày thuoác A-ñeá-da trò bònh cho Taêng”, Phaät im laëng nhaän lôøi, vua ñaûnh leã Phaät roài ra veà. Veà ñeán trong cung lieàn ra lònh chuaån bò moïi thöù cuùng döôøng vaø baûo thaày thuoác A-ñeá-da caáp thuoác trò bònh cho Taêng, moãi saùng vua Thaéng quang


ñeàu ñeán trong Tyø-ha-la ñaûnh leã Phaät vaø ñi thaêm caùc Bí-soâ. Luùc ñoù vua thaáy coù 1 Bí-soâ maéc bònh Tró thaân theå vaøng voû, oám yeáu, tieàu tuïy khoâng coù söùc löïc lieàn hoûi caên bònh roài baûo thaày thuoác A-ñeá-da ñeán chöõa bònh cho Bí-soâ, nhöng thaày thuoác naøy voán khoâng tín kính Tam baûo neân khoâng chòu chöõa trò. Sau ñoù vua gaëp laïi Bí-soâ bònh thaáy vaãn oám yeáu nhö cuõ neân hoûi roõ nguyeân do, vua nghe roài lieàn noåi giaän ra lònh baét thaày thuoác ñeán hoûi raèng: “tröôùc ñaây Ta baûo ngöôi chöõa bònh cho Bí-soâ, taïi sao ngöôi khoâng chòu chöõa trò, neáu ngöôi khoâng chöõa laønh bònh cho Bí-soâ Ta seõ töôùc quan vò cuûa ngöôi”, thaày thuoác naøy nghe vua quôû traùch nhö vaäy lieàn oâm giaän Bí-soâ bònh noùi raèng: “haù chaúng phaûi do oâng ta maø vua muoán ñoaït quan vò cuûa ta hay sao”. Thaày thuoác lieàn daãn Bí-soâ bònh ra ngoaøi tinh xaù troùi tay chaân laïi ñeå caét Tró, Bí-soâ bònh bò böùc baùch ñau ñôùn neân gaøo to: “con gaëp naïn khoå sao Theá toân ñaïi töø bi khoâng thöông xoùt”. Thöôøng phaùp cuûa chö Phaät laø trong taát caû thôøi khoâng vieäc gì maø khoâng bieát, do taâm löïc ñaïi bi Phaät ñi ñeán choã Bí-soâ bònh, vöøa thaáy Phaät ñeán thaày thuoác lieàn truùt giaän noùi raèng: “keû ti tieän kia, haõy ñeán xem haï boä cuûa ñeä töû ngöôi nhö theá naøo”, Phaät nghe lôøi naøy lieàn boû ñi. Veà ñeán truù xöù traûi toøa ngoài roài móm cöôøi, töø trong mieäng phoùng ra haøo quang 5 saéc chieáu xuoáng hay chieáu leân, neáu chieáu xuoáng thì chieáu ñeán nguïc Voâ giaùn vaø caùc nguïc khaùc khieán cho chuùng sanh trong ñaây ñang bò ñoát noùng lieàn ñöôïc maùt meû, ñang bò laïnh coùng lieàn ñöôïc aám aùp. Hoï caûm thaáy an laïc lieàn suy nghó: “ta vaø moïi ngöôøi töø caûnh khoå ñòa nguïc cheát ñi, ñöôïc sanh vaøo coõi khaùc chaêng?”. Theá Toân sau khi laøm cho caùc höõu tình kia sanh tín taâm lieàn hieän nhieàu töôùng khaùc nöõa, thaáy nhöõng töôùng naøy hoï lieàn suy nghó: “chuùng ta khoâng phaûi cheát ôû ñaây sanh veà coõi kia, maø laø do söùc oai thaàn cuûa Ñaïi Thaùnh ñaõ khieán thaân taâm chuùng ta hieän ñöôïc an laïc”. Ñaõ sanh tín kính thì coù theå dieät caùc khoå, ôû coõi nhôn thieân ñöôïc thoï thaân thaéng dieäu, thaønh chôn phaùp khí thaáy ñöôïc lyù chôn ñeá. Neáu haøo quang chieáu leân thì ñeán coõi trôøi Saéc cöùu caùnh, trong haøo quang dieãn noùi caùc phaùp khoå, khoâng, voâ thöôøng, voâ ngaõ… vaø noùi keä:

“Ngöôøi phaûi nghe Phaät daïy Doác caàu ñaïo xuaát ly Phaù ñöôïc quaân sanh töû Nhö voi phaù nhaø tranh. ÔÛ trong phaùp luaät Phaät Duõng tieán thöôøng tu hoïc Xa lìa ñöôøng sanh töû Bôø meù khoå khoâng coøn”.

16 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Haøo quang naøy sau khi chieáu khaép ba ngaøn Ñaïi thieân theá giôùi lieàn trôû veà choã Phaät, neáu Theá Toân noùi vieäc quaù khöù thì haøo quang trôû vaøo phía sau löng, neáu noùi vieäc vò lai thì haøo quang trôû vaøo phía tröôùc ngöïc, neáu noùi vieäc ñòa nguïc thì haøo quang trôû vaøo phía döôùi chaân, neáu noùi vieäc baøng sanh thì haøo quang trôû vaøo phía goùt chaân, neáu noùi vieäc ngaï quyû thì haøo quang trôû vaøo phía ngoùn chaân, neáu noùi vieäc loaøi ngöôøi thì haøo quang trôû vaøo ñaàu goái, neáu vieäc cuûa Löïc luaân vöông thì haøo quang trôû vaøo loøng baøn tay traùi, neáu noùi vieäc cuûa Chuyeån luaân vöông thì haøo quang trôû vaøo loøng baøn tay phaûi, neáu noùi vieäc coõi trôøi thì haøo quang trôû vaøo roán, neáu noùi vieäc cuûa Thanh vaên thì haøo quang trôû vaøo mieäng, neáu noùi vieäc cuûa Ñoäc giaùc thì haøo quang trôû vaøo phía giöõa hai chaân maøy, neáu noùi vieäc cuûa ñaïo quaû Chaùnh ñaúng chaùnh giaùc thì haøo quang trôû vaøo phía treân ñaûnh ñaàu. Luùc ñoù aùnh saùng nhieãu quanh Phaät ba voøng vaøo vaøo trong mieäng Phaät, cuï thoï A-nan-ñaø baïch Phaät: “Theá Toân Nhö Lai ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc vui veû móm cöôøi chaúng phaûi laø khoâng coù nhôn duyeân”, lieàn noùi keä thænh Phaät:

“Töø mieäng Phaät phoùng haøo quang vi dieäu, Chieáu khaép Ñaïi thieân khoâng phaûi moät töôùng, Chieáu khaép caû 10 phöông caùc quoác ñoä, Nhö maët trôøi chieáu saùng khaép hö khoâng. Phaät laø nhaân toái thaéng cuûa chuùng sanh, Coù theå tröø kieâu maïn vaø lo buoàn. Khoâng nhaân duyeân, kim khaåu khoâng môû lôøi, Mieäng móm cöôøi aét noùi vieäc kyø laï. Con laëng leõ quan saùt ñaáng Maâu Ni, Ai muoán nghe, Phaät noùi cho nghe, Nhö sö töû vöông roáng tieáng vi dieäu, Cuùi xin Phaät quyeát nghi cho chuùng con, Phaät nhö Dieäu sôn vöông trong bieån caû, Neáu khoâng nhaân duyeân, Phaät khoâng dao ñoäng, Töï taïi töø bi, mieäng Phaät hieän móm cöôøi, Noùi nhaân duyeân cho ngöôøi ñang khao khaùt”. Theá Toân baûo A-nan-ñaø: “Ñuùng vaäy A-nan-ñaø, khoâng phaûi khoâng

coù nhaân duyeân maø Nhö Lai ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc mieäng hieän móm cöôøi. Thaày thuoác A-ñeá-da töï haïi mình vì ñaõ maéng Phaät laø keû ti tieän. Ta nhôù töø ñôøi vua Ñaïi tam maït ña ñeán nay, ta chöa töøng bò maéng chöûi nhö theá, vaäy maø nay thaày thuoác A-ñeá-da duøng lôøi aùc maéng Ta, do nghieäp aùc naøy baûy ngaøy sau oâng ta seõ hoäc maùu maø cheát vaø bò ñoïa vaøo ñòa nguïc chòu


khoå laâu daøi. Vì theá naøy caùc Bí-soâ, khoâng neân nhôø thaày thuoác khoâng coù tín taâm nhö thaày thuoác A-ñeá-da trò bònh. Bònh Tró coù hai caùch chöõa: Moät laø duøng chuù thuaät, hai laø duøng thuoác, neáu Bí-soâ bònh naøo nhôø thaày thuoác nhö thaày thuoác A-ñeá-da trò bònh thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Luùc ñoù caùc ñaïi thaàn taâu vua: “thaày thuoác A-ñeá-da maéng Phaät laø keû ti tieän vaø coá yù laøm cho Bí-soâ bònh cheát”, vua nghe roài lieàn töùc giaän ra lònh xöû traûm, ñaïi thaàn taâu: “Ñaïi vöông, A-ñeá-da ñaõ laø ngöôøi cheát caàn gì gieát nöõa, Theá toân ñaõ döï kyù baûy ngaøy sau oâng ta seõ hoäc maùu maø cheát vaø bò ñoïa vaøo ñòa nguïc”, vua noùi: “neáu vaäy haõy ñuoåi haén ra khoûi nöôùc”. Sau khi bò ñuoåi ra khoûi nöôùc, A-ñeá-da ñi ñeán thaønh Sa keâ ña laïi cuõng bò ñuoåi ra khoûi nöôùc, ñi ñeán thaønh Baø-la-neâ-tö cuõng bò ñuoåi ra khoûi nöôùc, laàn löôït ñi ñeán caùc thaønh nhö Pheä-xaù-ly, Vöông xaù, Chieâm ba cuõng ñeàu bò ñuoåi, cuoái cuøng ñeán ngoài döôùi moät goác caây, cho ñeán soâng suoái ao hoà naøo cuõng bò thieän thaàn xua ñuoåi, luùc ñoù oâng ta suy nghó: “loaøi daõ can coøn coù choã ñeå döøng nghæ, coøn ta thì khoâng coù, cho ñeán moät goác caây cuõng khoâng dung naïp ta”, suy nghó roài buoàn böïc trong loøng hoäc maùu ra maø cheát vaø bò ñoïa vaøo ñòa nguïc A tyø. Luùc ñoù Theá toân noùi keä:

“Ngöôøi naøo ôû theá gian, Mieäng noùi ra lôøi aùc, Laø duøng dao buùa beùn, Töï chaët ñöùt thaân mình. Khen ngôõi nhöõng keû aùc, Cheâ bai ngöôøi hieàn thieän, Mieäng sanh caùc toäi loãi, Khoâng chieâu caûm quaû vui. Côø baïc tuy maát lôïi, Loãi aáy cuõng coøn nheï, Huûy nhuïc Phaät Theá toân, Toäi naøy heát söùc naëng. Ai duøng lôøi ñoäc aùc, Huûy baùng caùc vò Thaùnh, Seõ ñoïa nguïc An boä, Traûi qua traêm ngaøn naêm, Laïi do lôøi aùc maéng, Huûy baùng caùc vò Thaùnh, Ñoïa vaøo nguïc Thanh baøo, Boán vaïn hai ngaøn naêm”.

Phaät ôû trong nöôùc Ñòch mieâu du haønh ñeán moät thoân vaø nghæ ñeâm

18 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

trong moät truù xöù cuõ nhöng tröôùc ñaây chöa keát giôùi, ñeâm ñoù Theá toân boãng phaùt bònh phong, cuï thoï A-nan-ñaø suy nghó: “ta thöôøng haàu haï Theá toân, nay Theá toân phaùt bònh, ta neân ñeán hoûi thaày thuoác phöông thuoác trò bònh”, nghó roài lieàn ñeán hoûi thaày thuoác, thaày thuoác noùi: “Thaùnh giaû haõy duøng toâ naáu vôùi ba loaïi thuoác saùp cho Theá toân uoáng thì bònh seõ khoûi”. Sau khi ñieàu hoøa caùc thöù thuoác aáy vaø naáu xong, A-nan-ñaø ñem daâng cho Theá toân uoáng, Theá toân hoûi A-nan-ñaø laø thuoác gì, A-nan-ñaø ñem vieäc treân baïch Phaät, Phaät hoûi: “thaày naáu ôû ñaâu?”, ñaùp laø naáu trong giôùi, Phaät hoûi laø ai naáu, ñaùp laø töï naáu, Phaät noùi: “naøy A-nan-ñaø, neáu naáu trong giôùi, caát chöùa qua ñeâm trong giôùi thì khoâng neân duøng ; neáu naáu trong giôùi, caát qua ñeâm ngoaøi giôùi thì khoâng neân duøng ; neáu naáu ngoaøi giôùi, caát qua ñeâm trong giôùi thì khoâng neân duøng ; neáu naáu ngoaøi giôùi, caát qua ñeâm ngoaøi giôùi thì ñöôïc duøng. Laïi nöõa naøy A-nan-ñaø, Bí-soâ töï laáy taát caû loaïi thuoác vaø töï naáu thì khoâng neân duøng; neáu ôû ngoaøi giôùi tìm Caàu tòch hay Baïch y naáu thì Bí-soâ ñöôïc duøng”.

Phaät ôû taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù coù moät tröôûng giaû ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho tröôûng giaû ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Tröôûng giaû rôøi khoûi choã ngoài chaép tay baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân vaø chuùng Bí-soâ ngaøy mai ñeán nhaø con thoï thöïc”, Phaät im laëng nhaän lôøi. Saùng hoâm sau tröôûng giaû traûi toøa ngoài, saép ñaët moïi thöù xong lieàn sai söù ñeán baïch Phaät: “ñeán giôø thoï thöïc, xin Phaät bieát thôøi”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ vaâng lôøi Phaät daïy ñaép y mang baùt ñeán nhaø tröôûng giaû thoï thænh thöïc, Phaät khoâng ñi thoï thænh thöïc maø sai ngöôøi ñi laáy thöùc aên veà, do coù 5 duyeân : Moät laø caàn yeân tónh, hai laø noùi phaùp cho chö thieân, ba laø thaêm nom ngöôøi bònh, boán laø xem xeùt phu cuï cuûa taêng, 5 laø cheá hoïc xöù cho caùc Bí-soâ. Trong tröôøng hôïp naøy Phaät vì muoán cheá giôùi neân khoâng ñi thoï thænh thöïc maø baûo A-nan-ñaø laáy thöùc aên mang veà. Luùc ñoù ôû nhaø tröôûng giaû, côm doïn leân hôi soáng, A- nan-ñaø suy nghó: “côm naøy hôi soáng, Theá toân laøm sao aên ñöôïc, Theá toân laïi maéc bònh phong neáu aên côm naøy, bònh seõ naëng theâm. Neáu ta khoâng thoï thì Theá toân chöa khai, ta neân thoï mang veà naáu laïi cho chín ñeå Theá toân duøng, nhaân ñaây Theá toân seõ tuøy khai”, nghó roài A-nan-ñaø mang côm soáng veà truù xöù, sau khi naáu laïi cho chín roài môùi mang ñeán cho Phaät aên, Phaät hoûi: “naøy A-nan-ñaø, côm naøy vôùi côm maø caùc Bí-soâ ñaõ aên coù khaùc nhau khoâng?”, ñaùp: “coù khaùc vì côm maø caùc Bí-soâ ñaõ aên hôi soáng”, Phaät hoûi: “côm naøy nhaän töø ñaâu?”, A-nan-ñaø ñem vieäc treân baïch Phaät, Phaät noùi: “laønh thay A-nan-ñaø, Ta chöa noùi maø thaày ñaõ bieát thôøi. Töø nay Ta khai cho caùc Bí-soâ neáu thoï côm soáng thì neân naáu laïi cho chín roài môùi


aên”. Luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ xin gaïo ñeå naáu côm, caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu côm naáu hai phaàn chín moät phaàn soáng thì khai cho töï naáu laïi maø aên; neáu rau ñaäu, caù thòt naáu ñaõ ñoåi maøu, thoï roài thì khai cho töï naáu laïi maø aên; neáu laø caùc loaïi nöôùc uoáng nhö söõa ñaõ naáu soâi ba laàn, thoï roài thì khai cho töï naáu laïi maø uoáng ñeàu khoâng phaïm. Nhöng neáu laø gaïo, rau ñaâu soáng, caù thòt chöa ñoåi maøu, söõa chöa soâi ba laàn neáu töï naáu ñeå aên thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

Phaät ôû trong vöôøn Caáp-coâ-ñoäc thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù ôû trong thaønh Thaâu-ba-la-ca coù moät tröôûng giaû teân laø Töï taïi giaøu coù, nhieàu quyeán thuoäc, cöôùi con gaùi cuûa moät tröôûng giaû quyù toäc laøm vôï, cuøng soáng raát haïnh phuùc. Khoâng bao laâu sau ngöôøi vôï coù thai, ñuû ngaøy thaùng sanh ñöôïc moät beù trai, traûi qua 2moät ngaøy tröôûng giaû môû tieäc aên möøng vaø nhôø thaân toäc ñaët teân cho beù, thaân toäc noùi: “ñaõ laø con cuûa tröôûng giaû Töï taïi thì neân ñaët teân laø An laïc”. Thôøi gian sau ngöôøi vôï laïi sanh theâm beù trai thöù hai ñaët teân laø Thuû hoä, beù trai thöù ba ñaët teân laø Hoan hæ. Sau ñoù tröôûng giaû boãng maéc bònh naèm lieät giöôøng, taùnh tình cuõng trôû neân coäc caèn cau coù, thöôøng hay maéng chöûi ngöôøi thaân neân vôï con ñeàu traùnh xa, khoâng chaêm soùc cho oâng nöõa. Luùc ñoù ñöùa tôù gaùi trong nhaø suy nghó: “tröôûng giaû naøy laø chuû cuûa ta, thöôøng ngaøy lo toan traêm vieäc, cung caáp côm aùo cho chuùng ta, nay laâm troïng bònh vôï con khoâng coù chaêm soùc, ta khoâng chaêm soùc laø ñieàu khoâng neân”. Nghó roài lieàn ñeán choã thaày thuoác noùi raèng: “hieàn thuû coù bieát tröôûng giaû Töï taïi khoâng?”, thaày thuoác noùi: “toâi coù bieát oâng aáy, khoâng bieát hieän nay oâng aáy theá naøo?”, ñöùa tôù gaùi noùi: “hieän nay oâng aáy laâm troïng bònh, vôï con khoâng coù chaêm soùc, oâng coù theå keâ toa thuoác cho oâng aáy khoâng?”, thaày thuoác noùi: “neáu vôï con oâng aáy khoâng coù chaêm soùc thì ai chaêm soùc cho oâng aáy ?”, ñöùa tôù gaùi noùi: “toâi seõ chaêm soùc cho oâng aáy, nay oâng aáy khoâng coù ngöôøi thaân, toâi cuõng khoâng coù tieàn nhieàu, xin oâng choïn loaïi thuoác reõ tieàn cho oâng aáy uoáng”. Sau ñoù ñöùa tôù gaùi leùn laáy troäm ít taøi vaät cuûa vôï con oâng tröôûng giaû vaø giaûm bôùt chi tieâu cuûa mình ñeå mua thuoác veà cho tröôûng giaû uoáng, khoâng bao laâu sau bònh ñöôïc laønh, tröôûng giaû suy nghó: “ta mang bònh khoå maø vôï con khoâng coù chaêm soùc, ta ñöôïc soáng coøn laø nhôø ôn cuûa ñöùa tôù gaùi, ta ñaâu theå khoâng baùo ñaùp”. Nghó roài lieàn noùi vôùi ñöùa tôù gaùi: “hieàn thuû, toâi mang bònh khoå vôï con khoâng chaêm soùc, nhôø hieàn thuû lo thuoác thang chaêm soùc neân ñöôïc soáng coøn. Vaäy hieàn thuû muoán gì toâi seõ laøm cho ñöôïc toaïi nguyeän”. Tôù gaùi noùi: “neáu ñaïi gia ñoái vôùi toâi coù yeâu meán rieâng thì xin haõy cuøng toâi giao hoan”. Tröôûng giaû noùi: “caàn gì phaûi laøm vieäc giao hoan naøy, toâi seõ cho hieàn thuû 500 kim tieàn vaø giaûi phoùng kieáp noâ

20 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

leä haï tieän cho hieàn thuû”. Tôù gaùi noùi: “Ñaïi gia, tuy toâi mong ñöôïc thoaùt khoûi kieáp noâ leä haï tieän, nhöng toâi laïi mong muoán ñöôïc cuøng oâng giao hoan”. Tröôûng giaû noùi: “neáu hieàn thuû muoán theá thì cöù theo yù nguyeän cuûa hieàn thuû. Khi naøo nguyeät kyø qua, thaân thanh tònh thì haõy ñeán baùo cho toâi bieát”. Thôøi gian sau, khi nguyeät kyø qua, thaân thanh tònh, ngöôøi tôù gaùi lieàn ñeán baùo cho tröôûng giaû bieát, tröôûng giaû lieàn cuøng ngöôøi tôù gaùi giao hoan. Khoâng bao laâu sau, ngöôøi tôù gaùi mang thai, khi coâ mang thai taát caû kho taøng cuûa tröôûng giaû ñaày traøn. Ñuû ngaøy thaùng sanh ñöôïc moät beù trai dung maïo ñoan nghieâm, beù trai naøy vöøa sanh ra thì cuûa caûi trong nhaø taêng theâm. Sau ñoù tröôûng giaû môû tieäc aên möøng vaø nhôø thaân toäc ñaët teân, thaân toäc noùi neân ñaët teân laø Vieân maõn. Tröôûng giaû giao beù trai cho taùm baø vuù nuoâi: hai baø lo vieäc buù môùm, hai baø lo vieäc boàng giöõ, hai baø lo vieäc taém röûa, hai baø cuøng vui ñuøa, neân beù mau lôùn nhö boâng sen leân khoûi maët nöôùc, ñeán khi tröôûng thaønh hoïc thoâng caùc moân hoïc vaø caùc moân kyõ ngheä, laïi coøn coù theå daïy cho ngöôøi khaùc. Luùc ñoù ba ngöôøi con trai lôùn cuûa tröôûng giaû ñeàu ñaõ cöôùi vôï, chìm ñaém trong duïc laïc boû beâ gia nghieäp, tröôûng giaû thaáy vaäy neân ngoài choáng caèm lo nghó vôùi daùng veû öu saàu. Ba ngöôøi con thaáy cha nhö vaäy lieàn hoûi nguyeân do, tröôûng giaû noùi: “caùc con bieát khoâng, ngaøy xöa cha kieám ñöôïc 10 vaïn tieàn vaøng roài môùi cöôùi vôï, cho ñeán ngaøy nay ta vaãn töï kieám soáng. Caùc con vöøa cöôùi vôï xong lieàn ñam meâ duïc laïc, gia nghieäp ñaõ coù aét seõ tieâu taùn, ta lo sau khi ta cheát caùc con do ñaâu soáng coøn”. Luùc ñoù ngöôøi con thöù moät côûi boâng tai baùu ñang ñeo xuoáng vaø thay vaøo baèng ñoâi boâng tai goã, theà raèng: “neáu con khoâng theå buoân ban kieám lôøi ñöôïc 10 tieàn vaøng thì troïn ñôøi khoâng ñeo boâng tai baùu nöõa”; ngöôøi con thöù hai cuõng côûi boâng tai baùu xuoáng vaø thay vaøo baèng ñoâi boâng tai ñoàng ñoû ; ngöôøi con thöù ba cuõng côûi boâng tai baùu xuoáng vaø thay vaøo baèng ñoâi boâng tai thieác. Do nhaân duyeân naøy neân ngöôøi con ñaàu voán teân laø An laïc, nay ñöôïc goïi laø Boâng tai goã; ngöôøi con thöù hai voán teân laø Thuû hoä, nay ñöôïc goïi laø Boâng tai ñoàng; ngöôøi con thöù ba voán teân laø Hoan hæ, nay ñöôïc goïi laø Boâng tai thieác. Caû ba ngöôøi con ñeàu ñem haøng hoùa vöôït bieån mua baùn kieám lôøi, ngöôøi con thöù tö thaáy vaäy cuõng muoán vöôït bieån mua baùn kieám lôøi nhö caùc anh, tröôûng giaû noùi: “coøn nhoû chöa ñuû söùc vöôït bieån, con haõy ôû laïi coi ngoù haøng hoùa trong phoá chôï”. Thôøi gian sau ba ngöôøi con trai lôùn trôû veà vôùi nhieàu taøi vaät ñaõ kieám ñöôïc ñöa cho cha xem, moãi ngöôøi ñeàu kieám ñöôïc soá tieàn 10 vaïn tieàn vaøng nhö ñaõ theà vôùi cha. Luùc ñoù Vieân maõn cuõng muoán cha mình xem taøi vaät maø mình ñaõ kieám ñöôïc trong phoá chôï, ngöôøi cha noùi: “con khoâng ñi xa thì soá tieàn kieám coù laø bao maø xem xeùt”, Vieân maõn


noùi: “con tuy khoâng ñi xa nhöng xin cha haõy xem xeùt”, ngöôøi cha mieãn cöôõng xem xeùt, khoâng ngôø soá tieàn caäu uùt kieám ñöôïc laïi gaáp boäi caùc anh, ngöôøi cha vui möøng suy nghó: “con uùt coù phöôùc ñöùc lôùn, tuy khoâng ñi xa nhöng laïi thu ñöôïc nhieàu tieàn taøi nhö vaäy”. Thôøi gian sau ngöôøi cha laâm bònh lieàn suy nghó: “sau khi ta maát, caùc con aét seõ chia reõ, ta neân tính keá tröôùc”, nghó roài lieàn baûo caùc con: “caùc con haõy mang cuûi ñeán ñaây”, khi cuûi ñöôïc mang ñeán, ngöôøi cha noùi: “caùc con haõy cuøng ñoát ñoáng cuûi”, sau khi ñoáng cuûi ñöôïc ñoát leân, ngöôøi cha noùi: “caùc con haõy phaân chia ñoáng cuûi ñang chaùy vaø mang ñi”, sau khi phaân chia, moãi ngöôøi mang cuûi ñi thì ñoáng cuûi lieàn taét, ngöôøi cha noùi: “caùc con thaáy khoâng?”, ñaùp thaáy, ngöôøi cha lieàn noùi keä:

“Ñoáng löûa döïa nhau neân röïc saùng, Neáu ñem phaân taùn lieàn bò taét, Anh em chung soáng cuõng nhö vaäy, Neáu chia reõ aét bò tieâu dieät”.

Caùc con neân bieát, sau khi ta maát caùc con khoâng neân nghe theo lôøi vôï maø chia reõ nhau.

“Neáu nghe lôøi vôï, nhaø lieàn tan, Ngöôøi tænh nghe goïi, taâm thoâi thuùc, Nöôùc bò phaù ñeàu do quan xaáu, Do quaù tham neân caét aân tình.”

Noùi keä xong, ngöôøi cha baûo ngöôøi con trai lôùn ôû laïi, coøn taát caû ra ngoaøi, noùi raèng: “sau khi ta cheát, con laø con tröôûng neân soáng cuøng em uùt, chôù coù chia lìa, cuûa caûi coù theå boû nhöng khoâng ñöôïc boû rôi em uùt, vì sao, vì em uùt cuûa con coù phöôùc ñöùc lôùn”, lieàn noùi keä:

“Tích tuï ñeàu tieâu taùn, Cao ngaát aét rôi rôùt, Hoäi hoïp aét bieät ly, Coù maïng ñeáu phaûi cheát”.

Noùi keä xong lieàn qua ñôøi, caùc con lo tang leã roài ñöa xaùc cha ñeán trong röøng thaây cheát hoûa thieâu, sau ñoù baøn vôùi nhau: “khi cha coøn soáng, moïi thöù caàn duøng ñeàu do cha cung caáp ; nay cha maát, chuùng ta neân hoïp löïc buoân baùn caàu lôïi laøm cho gia nghieäp ngaøy caøng höng thònh”, ngöôøi em uùt laø Vieân maõn cuõng muoán cuøng ñi, ngöôøi anh caû noùi: “em neân ôû laïi ñaây mua baùn vaø troâng coi gia nghieäp, coøn caùc anh mua baùn ôû phöông xa”, noùi xong cuøng chia tay nhau, moãi ngöôøi ñeàu mang theo haøng hoùa ñeán phöông xa mua baùn, Vieân maõn ôû laïi nhaø troâng coi gia nghieäp. Luùc ñoù ba ngöôøi chò daâu ñeàu sai ngöôøi haàu ñeán choã chuù uùt xin nhöõng vaät

22 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

duïng caàn thieát, gaëp luùc chuù uùt tieáp khaùch haøng laâu, ngöôøi haàu khoâng theå gaëp ñöôïc, chò daâu caû hoûi ngöôøi haàu nguyeân do roài noùi: “con cuûa tôù gaùi laøm gia chuû thì chuùng ta laøm sao an oån ñöôïc”, noùi roài baûo ngöôøi haàu canh chöøng khi naøo vaéng khaùch thì ñeán xin, laàn naøy ñeán ñuùng luùc khoâng coù khaùch haøng neân nhaän ñöôïc ñuû thöù vaät duïng mang veà. Hai ngöôøi haàu cuûa hai chò daâu keá ñeán xin vaät duïng cuõng gaëp tröôøng hôïp nhö chò daâu caû khoâng xin ñöôïc lieàn, laïi thaáy ngöôøi haàu cuûa chò daâu caû nhaän ñöôïc ñuû thöù vaät duïng mang veà lieàn hoûi vì sao, ngöôøi haàu cuûa chò caû noùi: “vì xin ñuùng luùc chuù uùt khoâng coù tieáp khaùch haøng neân toâi nhaän ñöôïc caùc thöù vaät duïng mau”. Hai ngöôøi haàu naøy sau ñoù thöôøng ñi theo ngöôøi haàu cuûa chò daâu caû canh ñuùng luùc chuù uùt khoâng coù tieáp khaùch haøng ñeå nhaän ñöôïc caùc vaät duïng mau, hai ngöôøi chò daâu keá hoûi nguyeân do, hai ngöôøi haàu noùi roõ söï vieäc, hai ngöôøi chò daâu keá oâm loøng oaùn giaän noùi raèng: “con cuûa tôù gaùi laøm sao troâng coi gia nghieäp chu ñaùo ñöôïc”. Thôøi gian sau, ba ngöôøi anh trôû veà vôùi nhieàu taøi lôïi, ngöôøi anh caû hoûi vôï: “chuù uùt coi ngoù gia nghieäp, cung caáp moïi thöù coù chu ñaùo khoâng?”, ñaùp laø raát chu ñaùo. Luùc ñoù hai ngöôøi anh keá hoûi vôï thì hai ngöôøi vôï naøy ñeàu noùi: “con cuûa tôù gaùi coi ngoù gia ngieäp thì laøm sao chu ñaùo ñöôïc”, hai ngöôøi choàng nghe roài lieàn suy nghó: “taát caû phuï nöõ ñeàu hay tranh chaáp, neáu nghe lôøi hoï anh em seõ chia lìa”. Thôøi gian sau, ñuùng luùc chuù uùt môû kho luïa ca thi thì con cuûa ngöôøi anh caû ñeán, chuù uùt lieàn choïn moät xaáp vaûi toát cho noù. Hai ngöôøi chò daâu keá thaáy vaäy lieàn sai con mình ñeán xin, khoâng may chuù uùt ñaõ ñoùng kho luïa Ca thi vaø ñang môû kho vaûi khaùc xaáu hôn, thaáy hai chaùu ñeán chuù uùt lieàn ñöa cho moãi chaùu moät xaáp vaûi mang veà. Hai ngöôøi chò daâu keá thaáy cho con mình vaûi xaáu lieàn noùi vôùi choàng: “anh thaáy khoâng, con cuûa anh caû ñöôïc luïa Ca thi, coøn con chuùng ta chæ ñöôïc vaûi xaáu”, ngöôøi choàng suy nghó: “con anh caû ñeán ñuùng luùc kho luïa Ca thi ñang môû, con con chuùng ta ñeán luùc kho khaùc ñang môû”. Thôøi gian sau, chuù uùt ñang môû kho ñöôøng pheøn thì con cuûa anh caû ñeán, chuù uùt lieàn cho noù moät tuùi ñöôøng pheøn; hai chò daâu keá thaáy vaäy lieàn sai con ñeán xin, khoâng may kho ñöôøng pheøn ñaõ ñoùng, gaëp luùc chuù uùt ñang môû kho ñöôøng caùt neân chuù uùt ñöa cho moãi chaùu moät tuùi ñöôøng caùt mang veà. Hai ngöôøi chò daâu keá thaáy vaäy lieàn noùi vôùi choàng: “anh thaáy khoâng, con cuûa anh caû ñöôïc ñöôøng pheøn, con chuùng ta chæ ñöôïc ñöôøng caùt”, nghe vôï gieøm pha chaâm chích maõi nhö theá neân hai ngöôøi anh keá ñeàu muoán chia taøi saûn ra ôû rieâng, hai ngöôøi baøn vôùi nhau: “neáu phaân chia thì ñoà vaät trong nhaø vaø ruoäng vöôøn ôû ngoaøi laø moät phaàn; ñoà vaät trong kho vaø haøng hoùa mua baùn ôû ngoaøi laø moät phaàn; Vieân maõn laø moät phaàn. Neáu anh caû nhaän


ruoäng vöôøn vaø ñoà vaät trong nhaø thì chuùng ta nhaän ñoà vaät trong kho vaø haøng hoùa mua baùn beân ngoaøi; ngöôïc laïi neáu anh caû nhaän vaät trong kho vaø haøng hoùa beân ngoaøi thì chuùng ta nhaän ñoà vaät trong nhaø vaø ruoäng vöôøn beân ngoaøi. Phaân chia nhö theá ñeå trò phaït Vieân maõn, khieán cho noù chòu khoå sôû”. Baøn tính xong caû hai ñeán choã ngöôøi anh caû noùi roõ söï vieäc, ngöôøi anh caû noùi: “gia nghieäp tan naùt ñeàu do nghe lôøi vôï, caùc em haõy suy nghó laïi”, hai ngöôøi em keá noùi laø ñaõ quyeát yù roài, ngöôøi anh caû noùi: neáu vaäy haõy môøi ngöôøi ñoaùn söï ñeán”, hai ngöôøi em keá noùi: chuùng em ñaõ baøn tính kyõ roài, khoâng caàn môøi ngöôøi ñoaùn söï”, lieàn noùi roõ söï phaân chia taøi saûn nhö ñaõ tính ôû treân, ngöôøi anh caû hoûi: “Vieân maõn khoâng ñöïoc chia phaàn hay sao?”, hai ngöôøi em keá noùi: “noù laø con cuûa ñöùa tôù gaùi laøm sao coù phaàn ñöôïc, nhöng chuùng toâi ñaõ xeáp noù vaøo trong soá cuûa caûi trong nhaø, neáu anh thöông thì nhaän noù”, ngöôøi anh suy nghó: “khi laâm cha coù daën ta ñöøng boû rôi noù, cuûa caûi coù theå boû nhöng ñöùa em uùt khoâng neân boû”, nghó roài ngöôøi anh noùi: “nhö lôøi em ñaõ noùi thì anh nhaän Vieân maõn”. Sau khi phaân chia gia saûn xong, ngöôøi ñöôïc chia nhaø lieàn ñuoåi chò daâu ra, noùi laø nhaø ñaõ ñöôïc chia; ngöôøi ñöôïc chia kho ñoà vaät lieàn ñeán kho ñuoåi Vieân maõn ra noùi laø ñaõ ñöôïc chia. Luùc ñoù chò daâu caû cuøng Vieân maõn ra ngoaøi tìm ñeán nhaø ngöôøi quen, nhöõng ñöùa con cuûa chò daâu caû ñoùi buïng keâu khoùc, chò daâu baûo Vieân maõn cho chuùng thöùc aên, Vieân maõn baûo ñöa tieàn, chò daâu noùi: “chuù duøng öùc tieàn vaøng ñeå mua baùn, laáy moät ít tieàn mua thöùc aên cho chuùng khoâng ñöôïc sao?”, ñaùp: “toâi ñaâu bieát tröôùc coù vieäc phaân chia gia saûn naøy, neáu bieát tröôùc toâi ñaõ caát giaáu voâ löôïng öùc tieàn vaøng ô choã khaùc”. Chò daâu caû ñaønh phaûi moùc tieàn ñöa cho Vieân maõn ñi mua ít thöùc aên, Vieân maõn caàm tieàn ñi vaøo chôï boãng gaëp moät ngöôøi gaùnh cuûi ñi baùn, nhìn thaáy trong gaùnh cuûi coù loaïi goã quyù ôû trong bieån goïi laø Ngöu ñaàu chieân ñaøn, lieàn hoûi ngöôøi baùn cuûi “anh baùn gaùnh cuûi naøy bao nhieâu?”, ñaùp: “chæ caàn 500 tieàn”, Vieân maõn noùi: “toâi seõ ñöa cho anh 500 tieàn”, noùi xong ruùt laáy caây Chieân ñaøn trong gaùnh cuûi ra ñi vaøo trong chôï cöa thaønh boán khuùc, phaàn boät vuïn Chieân ñaøn ñem baùn ñöôïc moät ngaøn tieàn lieàn trôû laïi giao cho ngöôøi baùn cuûi 500 tieàn roài baûo ngöôøi gaùnh cuûi gaùnh ñeán ñöa cho chò daâu, noùi laø Vieân maõn baûo gaùnh tôùi. Ngöôøi aáy y theo lôøi gaùnh tôùi choã chò daâu, chò daâu thaáy gaùnh cuûi ñaám ngöïc keâu leân: “Vieân maõn sao maø ngaây daïi nhö theá, cuûa caûi vöøa bò phaân taùn thì trí hueä cuõng khoâng coøn. Toâi baûo mua thöùc aên laïi ñi mua cuûi maø khoâng coù thöùc aên gì ñeå naáu caû”.

24 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


QUYEÅN 3

Luùc ñoù vua nöôùc Thaâu-ba-laëc-ca bò bònh noùng soát naèm meâ man,

thaày thuoác baûo phaûi duøng boät Ngöu ñaàu chieân ñaøn thoa leân ngöôøi, vua lieàn ra lònh ñaïi thaàn tìm mua, ñaïi thaàn ñeán choã Vieân maõn hoûi coù Ngöu ñaàu chieân ñaøn khoâng, ñaùp laø coù chuùt ít roài hoûi caàn bao nhieâu, ñaïi thaàn noùi caàn mua moät ngaøn tieàn. Sau khi mua ñöôïc boät Ngöu ñaàu chieân ñaøn, ñaïi thaàn ñem veà thoa leân ngöôøi cuûa vua, vua khoûi bònh roài lieàn suy nghó: “trong kho cuûa vua khoâng coù Ngöu ñaàu chieân ñaøn thì khoâng xöùng goïi laø vua”, nghó roài lieàn hoûi ñaïi thaàn ñaõ mua ñöôïc töø ñaâu, ñaïi thaàn ñaùp laø mua töø choã Vieân maõn, vua lieàn cho goïi Vieân maõn ñeán, Vieân maõn suy nghó: “vua cho goïi ta aét laø vì Ngöu ñaàu chieân ñaøn”, nghó roài lieàn laáy ba khuùc Chieân ñaøn boû vaøo trong mình coøn moät khuùc caàm treân tay ñi ñeán choã vua, vua hoûi: “anh coù Ngöu ñaàu chieân ñaøn phaûi khoâng?”, Vieân maõn lieàn ñöa khuùc Chieân ñaøn cho vua xem, vua hoûi trò giaù bao nhieâu, ñaùp laø moät öùc tieàn vaøng, vua laïi hoûi con nöõa hay khoâng, ñaùp laø coøn ba khuùc, vua lieàn baûo ñaïi thaàn ñöa cho Vieân maõn boán öùc tieàn vaøng, Vieân maõn taâu: “thaàn xin nhaän tieàn cuûa ba khuùc Chieân ñaøn naøy coøn khuùc kia xin daâng vua”, vua lieàn ñöa cho Vieân maõn ba öùc tieàn vaøng roài noùi: “khanh caàn gì ta seõ ban cho”, Vieân maõn noùi: “neáu vua hoan hæ thì thaàn chæ xin moät ñieàu laø ñöôïc soáng trong nöôùc cuûa vua maø khoâng bò laán hieáp khinh khi”, vua lieàn baûo caùc ñaïi thaàn: “töø nay caùc khanh coù theå quaûn thuùc caùc vöông töû, khoâng neân quaûn thuùc Vieân maõn”, Vieân maõn lieàn caùo töø ra veà.

Luùc ñoù caùc thöông nhôn trong thaønh nghe tin coù 500 thöông khaùch töø bieån ñang ñi ñeán nöôùc Thaâu-ba-laëc-ca lieàn baøn vôùi nhau: “caùc thöông khaùch naøy ñeán chuùng ta phaûi cuøng nhau mua baùn, khoâng ñöôïc mua baùn moät mình”, moät ngöôøi noùi neân môøi Vieân maõn tôùi, ngöôøi khaùc noùi: “Vieân maõn nay ñaõ ngheøo xaùc, môøi ñeán laøm gì”. Luùc ñoù Vieân maõn ra khoûi thaønh cuõng hay tin coù 500 thöông khaùch töø bieån vöøa ñeán ñaây lieàn ñi ñeán


gaëp hoï hoûi: “hoâm nay caùc vò mang nhöõng moùn haøng gì ñeán”, caùc thöông khaùch keå ra nhöõng moùn haøng ñöôïc mang ñeán, Vieân maõn hoûi taát caû trò giaù bao nhieâu, caùc thöông khaùch noùi: “thöông chuû ñaõ thöøa bieát giaù caû roài coøn hoûi laøm gì?”, Vieân maõn noùi: “vì hoâm nay toâi mua haøng moät mình neân phaûi hoûi, khoâng theå töï mình ñònh giaù”, caùc thöông khaùch noùi toång coäng trò giaù laø 18 öùc tieàn vaøng, Vieân maõn noùi: “toâi baèng loøng mua heát, caùc anh nhaän tröôùc ba öùc tieàn vaøng naøy, soá vaøng coøn laïi sau khi baùn haøng xong toâi seõ giao ñuû”, caùc thöông khaùch baèng loøng, Vieân maõn giao tieàn vöøa nhaän ñöôïc töø vua roài töï tay nieâm phong ñoùng daáu caùc moùn haøng ñaõ mua, ñeå ôû choã caùc thöông khaùch roài ñi. Sau ñoù caùc thöông nhôn trong thaønh ñeán choã caùc thöông khaùch hoûi: “hoâm nay coù nhöõng moùn haøng gì?”, caùc thöông khaùch keå ra, caùc thöông nhôn noùi: “nhöõng moùn haøng nhö theá trong kho chuùng toâi ñeàu ñaõ coù roài”, caùc thöông khaùch noùi: “baát keå trong kho caùc oâng coù hay khoâng thì nhöõng moùn haøng naøy chuùng toâi ñeàu ñaõ baùn heát roài”, caùc thöông nhôn hoûi ñaõ baùn cho ai, ñaùp laø baùn cho Vieân maõn, laïi hoûi baùn vôùi giaù bao nhieâu, ñaùp: “giaù maø chuùng toâi baùn cho Vieân maõn sôï caùc oâng khoâng mua noåi”, laïi hoûi: “caùc oâng ñaõ nhaän ñöôïc bao nhieâu tieân töø Vieân maõn?”, ñaùp laø ba öùc tieàn vaøng, caùc thöông nhôn noùi: “Vieân maõn ñaõ thaâu heát haøng hoùa cuûa caùc anh em”. Luùc ñoù caùc thöông nhôn cho goïi Vieân maõn ñeán hoûi raèng: “tröôùc ñaây chuùng ta coù giao öôùc khoâng ñöôïc mua haøng hoùa moät mình, phaûi cuøng nhau ñònh giaù roài chia nhau, tai sao anh boäi öôùc?”, Vieân maõn noùi: “caùc oâng laäp giao öôùc sao khoâng baùo cho anh em chuùng toâi, giao öôùc ñoù khoâng lieân quan tôùi toâi”, caùc thöông nhôn khoâng xeùt ñuùng sai, eùp buoäc Vieân maõn phaûi noäp phaït 60 Ca-lôïi-sa-ba-noa (moät Ca-lôïi-sa-ba-noa baèng 400 tieàn vaøng). Vieân maõn chöa kòp thaâu tieàn haøng neân khoâng coù tieàn noäp phaït, caùc thöông nhôn baét Vieân maõn phôi naéng, söù giaû cuûa vua ñi tuaàn troâng thaáy beøn taâu vua bieát, vua lieàn cho goïi Vieân maõn vaø caùc thöông nhôn ñeán hoûi nguyeân do, caùc thöông nhôn noùi laø vì Vieân maõn boäi öôùc, Vieân maõn taâu vua: “caùc thöông nhôn naøy laäp giao öôùc khoâng coù baùo cho thaàn bieát”, vua hoûi coù baùo cho bieát hay khoâng, caùc thöông nhôn ñaùp laø khoâng coù, vua nghe roài lieàn thaû cho ñi. Sau ñoù vua nöôùc Thaâu-ba-laëc-ca caàn moät soá haøng hoùa neân goïi caùc thöông nhôn ñeán noùi raèng: “nay ta caàn moät soá haøng nhö , caùc khanh haõy mang ñeán ñaây”, caùc thöông nhôn noùi: “soá haøng hoùa vua ñang caàn hieän coù ôû choã Vieân maõn”, vua noùi: “tröôùc ñaây ta coù ra lònh khoâng quaûn thuùc Vieân maõn neân khoâng theå theo ñoøi anh ta, caùc khanh ñeán choã Vieân maõn hoûi mua vaø mang ñeán ñaây”, caùc thöông nhôn cho môøi Vieân maõn ñeán nhöng Vieân maõn khoâng chòu ñeán, caùc

26 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

thöông nhôn ñaønh phaûi ñeán choã Vieân maõn, Vieân maõn toû ra cao ngaïo vaøi ngaøy sau môùi chòu ra tieáp, caùc thöông nhôn noùi: “chuùng toâi hieän ñang caàn moät soá haøng hoùa nhö , xin haõy ñeå giaù voán cho chuùng toâi”, Vieân maõn noùi: “toâi buoân baùn laø ñeå kieám lôøi, neáu ñeå giaù voán thì sao goïi laø thöông chuû”, caùc thöông nhôn noùi: “neáu vaäy haõy ñeå cho chuùng toâi vôùi giaù lôøi gaáp ñoâi”, Vieân maõn suy nghó: “hoï ñeàu laø thöông chuû, ta phaûi kính troïng hoï, nay ñöôïc lôøi gaáp ñoâi, ta neân chaáp nhaän”, suy nghó roài lieàn chaáp nhaän baùn soá haøng hoùa ñoù vôùi giaù 15 öùc tieàn vaøng ñeå traû nôï cho caùc thöông khaùch, soá haøng hoùa coøn laïi ñeå trong kho. Sau ñoù Vieân maõn suy nghó: “soá haøng hoa naøy nhö söông buoåi sôùm, laøm sao coù theå chöùa ñaày bình, ta neân vaøo bieån tìm chaâu baùu”, nghó roài lieàn cho ngöôøi ñaùnh troáng thoâng baùo cho caùc thöông nhôn trong thaønh bieát: “thöông chuû Vieân maõn saép vaøo bieån tìm chaâu baùu, ai cuøng ñi vôùi thöông chuû thì khoâng phaûi traû tieàn thueá ñi ñöôøng. Neáu ai muoán cuøng ñi thì chuaån bò haønh trang vaø haõy mang haøng hoùa ñeán ñeå cuøng ñi”. Luùc ñoù coù 500 thöông nhôn mang haønh trang vaø haøng hoùa ñeán cuøng ñi vôùi Vieân maõn vaøo bieån tìm ñöôïc nhieàu chaâu baùu vaø cuøng trôû veà an oån, nhö vaäy cho ñeán saùu laàn neân danh tieáng ñoàn vang xa. Sau ñoù coù caùc thöông nhôn ôû thaønh Thaát-la-phieät mang haøng hoùa ñeán nöôùc Thaâu-ba-laëc-ca, sau khi döøng nghæ roài ñeán choã Vieân maõn noùi muoán cuøng vaøo bieån, Vieân maõn noùi: “caùc vò coù nghe ngöôøi naøo vaøo bieån ñaõ saùu laàn ñöôïc an oån trôû veà maø coøn muoán ñi nöõa hay khoâng?”, caùc thöông nhôn noùi: “chuùng toâi töø xa ñeán ñaây laø muoán nöông theo anh vaøo bieån ñöôïc an oån trôû veà, neáu anh khoâng ñi thì chuùng toâi cuõng khoâng daùm ñi”, Vieân maõn nghe roài lieàn suy nghó: “tuy ta khoâng muoán tìm caàu nöõa nhung vì muoán laøm lôïi cho hoï neân phaûi vaøo bieån laàn nöõa”, nghó roài lieàn baèng loøng cuøng caùc thöông nhôn naøy vaøo bieån. Suoát treân ñöôøng ñi nghe caùc thöông nhôn naøy tuïng caùc kinh chuù vôùi aâm thanh trong treûo neân Vieân maõn khen laø ca vònh hay, caùc thöông nhôn noùi: “ñoù khoâng phaûi laø ca vònh maø laø tuïng kinh chuù”, Vieân maõn hoûi laø kinh chuù gì, ñaùp laø lôøi Phaät daïy, Vieân maõn vöøa nghe danh töø Phaät, toaøn thaân lieàn chaán ñoäng hoûi Phaät laø ai, caùc thöông nhôn noùi: “coù sa moân Kieàu-ñaùp-ma thuoäc doøng hoï Thích ca töø boû vöông vò xuaát gia tu chöùng ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà-ñeà, goïi laø Phaät”, Vieân maõn laïi hoûi Phaät ñang ôû ñaâu, ñaùp laø ñang ôû trong vöôøn Caáp-coâ-ñoäc röøng Theä ña thaønh Thaát-la- phieät, Vieân maõn nghe roài ghi nhôù trong loøng. Chuyeán ñi naøy Vieân maõn cuõng cuøng caùc thöông nhôn trôû veà an oån, luùc ñoù ngöôøi anh caû suy nghó: “Vieân maõn vöôïy bieån nhieàu laàn khoå cöïc, nay ñeán luùc cöôùi vôï cho chuù aáy”, nghó roài ngöôøi anh caû noùi vôùi Vieân maõn: “em thích con gaùi cuûa


thöông chuû hay tröôûng giaû naøo, anh seõ hoûi cöôùi cho em”, Vieân maõn noùi: “em khoâng thích laáy vôï, xin anh cho em xuaát gia”, anh caû noùi: “tröôùc kia chuùng ta ngheøo thieáu sao em khoâng xöaát gia, nay trôû neân giaøu coù sao em laïi muoán xuaát gia?”, Vieân maõn noùi: “khi ngheøo thieáu khoâng theå xuaát gia, nay giaøu coù môùi xuaát gia”. Anh caû thaáy Vieân maõn ñaõ quyeát yù neân baèng loøng cho Vieân maõn xuaát gia, Vieân maõn noùi: “vaøo bieån caû coù nhieàu tai naïn nguy hieåm, ngöôøi vaøo bieån nhieàu nhöng trôû veà thì ít, anh nhaát ñònh khoâng neân vaøo bieån caû. Nhöõng taøi baûo maø em coù ñöôïc laø do phöôùc ñöùc chöù khoâng phaûi do löøa ñaûo, taøi baûo maø anh hai vaø anh ba coù ñöôïc ñeàu laø khoâng trong saïch. Sau khi em xuaát gia neáu hai anh aáy trôû laïi xin soáng chung thì anh chôù chaáp nhaän”. Noùi xong Vieân maõn daãn theo moät ngöôøi haàu ñi ñeán thaønh Thaát-la-phieät, ôû trong moät khu röøng roài baûo ngöôøi haàu ñeán baùo vôùi tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc laø thuông chuû Vieân maõn ñang ôû trong röøng muoán gaëp tröôûng giaû. Tröôûng giaû nghe roài lieàn hoûi ngöôøi haàu: “thöông chuû mang theo nhöõng vaät gì ñeán ñaây?”, ngöôøi haàu ñaùp: “chæ daãn theo moät mình toâi, ngoaøi ra khoâng coù mang vaät gì caû”, tröôûng giaû suy nghó: “ngöôøi naøy coù phöôùc ñöùc lôùn, ta khoâng neân ñeå vaøo thaønh nhö theá, phaûi ñem theo voi ngöïa vaø noâ boäc ra ñoùn oâng aáy”. Sau khi ñoùn Vieân maõn veà nhaø, tröôûng giaû ñem nöôùc thôm cho taém goäi roài ñaõi aên uoáng, ñôïi aên xong môùi hoûi Vieân maõn: “thöông chuû hoâm nay ñeán coù vieäc gì?”, ñaùp: “tröôûng giaû, hoâm nay toâi muoán ñöôïc ôû trong phaùp luaät kheùo giaûng noùi cuûa Nhö lai xuaát gia thoï vieân cuï, thaønh taùnh Bí-soâ”. Tröôûng giaû lieàn nghieâm trang khen ngôïi: “thaät hi höõu, Tam baûo xuaát hieän ôû theá gian, oâng coù theå xuaát gia laø hieám coù ; oâng coù nhieàu taøi baûo vaø quyeán thuoäc, coù theå xaû boû ñeå xuaát gia laïi caøng hieám coù hôn”, noùi roài lieàn daãn thöông chuû ñeán gaëp Phaät. Luùc ñoù Phaät ñang thuyeát phaùp cho voâ löôïng traêm ngaøn Bí-soâ, töø xa thaáy tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc daãn Vieân maõn ñeán lieàn baûo caùc Bí-soâ: “tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc mang haït chaâu voâ giaù ñeán daâng cho ta, ôû trong phaät phaùp khoâng ai ñoä chuùng sanh nhieàu hôn ngöôøi naøy”. Tröôûng giaû cuøng Vieân maõn ñeán ñaûnh leã Phaät roài baïch Phaät: “Theá toân, thöông chuû Vieân maõn nguyeän ñöôïc ôû trong phaùp luaät kheùo giaûng noùi naøy xuaát gia thoï vieân cuï, Thaùnh taùnh Bí-soâ, ôû choã Theá toân tu taäp phaïm haïnh. Cuùi xin Theá toân cho Vieân maõn xuaát gia”. Phaät im laëng nhaän lôøi roài baûo Vieân maõn: “Thieân lai Bí-soâ, gaéng tu phaïm haïnh”, Phaät vöøa noùi xong, raâu toùc Vieân maõn töï ruïng, thaân maëc ca-sa nhö ñaõ töøng caïo toùc, traûi qua baûy ngaøy ñaày ñuû oai nghi nhö Bí-soâ 100 tuoåi haï, Phaät noùi keä:

“Theá toân goïi “Thieän lai”,

28 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Toùc ruïng, ñuû y baùt, Caùc caên ñeàu tòch tónh, Thaønh töïu theo yù nieäm”.

Luùc ñoù cuï thoï Vieân maõn ñaûnh leã Phaät roài baïch raèng: “cuùi xin Theá toân noùi phaùp yeáu ñeå con ñöôïc nghe töø Phaät, sau ñoù con seõ moät mình ôû nôi yeân tónh, khoâng phoùng daät, sieâng naêng tu taäp ñeå ñöôïc an laïc truï. Ñoù laø nguyeân nhaân hoâm nay con boû nhaø chaùnh tín xuaát gia, caïo boû raâu toùc, maëc aùo ca-sa, tu taäp phaïm haïnh, ôû trong hieän phaùp chöùng ñöôïc trí hueä thaàn thoâng, hieåu roõ “sanh töû ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc laøm ñaõ xong, khoâng thoï thaân sau”. Phaät khen: “laønh thay, thaày seõ ñöôïc nghe phaùp yeáu cho ñeán khoâng coøn thoï thaân sau nhö lôøi thaày ñaõ thænh. Naøy Vieân maõn, haõy laéng nghe vaø ghi nhôù kyõ: Ñaõ coù nhaõn thöùc phaân bieät ñoái vôùi saéc, saéc saùng ñaùng yeâu laø ñieàu yù öa thích, töông öng vôùi duïc laøm ngöôøi tham ñaém. Caùc duïc nhö theá, Bí-soâ thaáy roài lieàn khôûi laïc duïc, khen ngôïi, ñaém tröôùc, öa thích ; do öa thích neân khôûi taâm tham, do taâm tham hoøa hôïp vôùi duïc laïc, do hæ tham töông öng neân xa lìa Nieát-baøn. Naøy Vieân maõn, ñaõ coù nhó thöùc phaân bieät aâm thanh, tyû thöùc nhaän bieát höông thôm, thieät thöùc nhaän bieát muøi vò, thaân thöùc nhaän bieát xuùc chaïm, taâm thöùc nhaän bieát phaùp, saéc saùng ñaùng yeâu… gioáng nhö ñoaïn vaên treân cho ñeán xa lìa Nieát-baøn. Naøy Vieân maõn, ai coù maétbieát roõ veà saéc, saéc saùng ñaùng yeâu…, neáu khoâng ñaém nhieãm thì gaàn vôùi Nieát-baøn. Nay ta ñaõ noùi phaùp yeáu, thaày muoán ñeán truï nôi naøo?”. Vieân maõn ñaùp: “con ñaõ nghe hieåu nghóa cuûa phaùp yeáu, nay con muoán ñeán truï ôû nöôùc Thaâu-na-baùt-la- ñaéc-giaø”, Phaät noùi: “ngöôøi ôû nöôùc aáy hung baïo, thoâ loã, noùng naûy coäc caèn vaø ñoäc aùc. Neáu hoï chöûi maéng thaày baèng nhöõng lôøi coäc caèn thoâ loã, laêng nhuïc phæ baùng thaày tröôùc moïi ngöôøi thì thaày nghó sao?”, ñaùp: “neáu hoï chöûi maéng con…, con seõ nghó laø hoï coøn hieàn laønh vì ñaõ khoâng duøng gaäy goäc, gaïch ñaù… ñaùnh neùm con”, Phaät noùi: “neáu hoï duøng gaäy goäc, gaïch ñaù… ñaùnh neùm thaày thì thaày nghó sao?”, ñaùp: “neáu hoï duøng gaäy goäc… con seõ nghó laø hoï vaãn con hieàn laønh vì ñaõ khoâng duøng ñao kieám laøm haïi con”, Phaät noùi: “neáu hoï duøng ñao kieám laøm haïi thaày thì thaày nghó sao?”, ñaùp: “con seõ nghó laø hoï vaãn coøn hieàn laønh vì ñaõ khoâng gieát cheát con”, Phaät noùi: “neáu hoï gieát cheát thaày thì thaày nghó sao?”, ñaùp: “con seõ nghó: “coù ñeä töû Thanh vaên cuûa Phaät coøn nhaøm chaùn baùo thaân chòu caùc khoå naõo, trong loøng hoå theïn neân ñaõ duøng dao cho ñeán caùc phöông tieän ñeå töï ñoaïn maïng soáng. Ngöôøi trong nöôùc aáy neáu ñoaïn maïng con töùc laø giuùp con lìa ñöôïc thaân caáu ueá naøy khoâng chòu caùc khoå naõo nöõa”. Phaät khen: “laønh thay, thaày ñaõ thaønh töïu yù nhu hoøa nhaãn nhuïc nhö vaäy


thì ñöôïc ñeán nöôùc ñoù. Thaày cöù ñi vaø seõ vöôït qua khoå naõo, cuõng neân ñoä ngöôøi khaùc; thaày seõ ñöôïc giaûi thoaùt, cuõng neân giaûi thoaùt cho ngöôøi khaùc; thaày seõ ñöôïc an oån vaø cuõng laøm cho ngöôøi khaùc an oån; thaày seõ ñöôïc Nieát-baøn vaø cuõng laøm cho ngöôøi khaùc ñöôïc Nieát-baøn”, nghe Phaät daïy xong, Vieân maõn vui möøng ñaûnh leã Phaät roài lui ra. Luùc ñoù Vieân maõn nghæ ñeâm ôû trong vöôøn Caáp-coâ-ñoäc, saùng hoâm sau ñaép y mang baùt vaøo thaønh khaát thöïc, aên xong thu xeáp ngoïa cuï giao traû roài du haønh ñeán nöôùc Thaâu-na-baùt-la-ñaéc-giaø. Treân ñöôøng ñi gaëp moät ngöôøi thôï saên caàm cung teân ñi saên baén, thôï saên naøy thaáy Vieân maõn lieàn suy nghó: “ta ñònh ñi saên maø gaëp Sa moân troïc ñaàu laø khoâng may maén”, nghó roài lieàn laép cung teân muoán baén Vieân maõn, Vieân maõn lieàn veùn aùo baøy buïng ra noùi: “Hieàn thuû haõy baén vaøo buïng naøy”, roài noùi keä:

“Chim ôû hö khoâng, nai ôû röøng, Vì tìm mieáng aên vöôøng baãy löôùi, Höõu tình caâm ñao kieám ñaâm ñaùnh, Cheùm gieát laãn nhau ñeán dieät vong. Ngaï quyû bò ñoùi khaùt böùc baùch, AÊn saét noùng, uoáng nöôùc ñoàng soâi. Ta töø laâu do caùi buïng naøy, Maø phaûi luaân hoài chòu khoå naõo”.

Thôï saên nghe keä roài lieàn suy nghó: “ngöôøi xuaát gia naøy tu haïnh nhaãn nhuïc thaønh töïu, leõ naøo ta nôû haïi ngöôøi nhö vaäy hay sao”, nghó roài lieàn khôûi tín taâm. Luùc ñoù Vieân maõn lieàn noùi dieäu phaùp cho oâng ta nghe, khieán oâng ta quy y Tam baûo thoï trì naêm hoïc xöù ; sau ñoù ñoä theâm 500 ngöôøi nam trôû thaønh OÂ-ba-saùch-ca vaø 500 ngöôøi nöõ trôû thaønh OÂ-ba-tö- ca. Hoï xaây 500 Tyø-ha-la ôû trong thaønh aáy vaø cung caáp voâ soá giöôøng daây, giöôøng caây, ngoïa cuï lôùn nhoû thænh Vieân maõn ôû ñoù an cö ba thaùng. Sau ba thaùng Vieân maõn Bí-soâ ñoaïn tröø caùc phieàn naõo, chöùng A-la-haùn, ba minh, saùu thoâng, ñuû taùm giaûi thoaùt, ñöôïc nhö thaät tri: sanh töû ñaõ heát, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc neân laøm ñaõ laøm xong, khoâng coøn thoï thaân sau. Taâm khoâng chöôùng ngaïi nhö tay naém hö khoâng, nhö dao caét muøi thôm, yeâu gheùt khoâng khôûi, xem vaøng vaø ñaát nhö nhau khoâng khaùc, taát caû danh lôïi ñeàu xaû boû, Thích Phaïm chö thieân thaûy ñeàu cung kính.

Luùc ñoù hai anh keá cuûa Vieân maõn tieâu heát cuûa caûi tìm ñeán choã ngöôøi anh caû noùi raèng: “keû voâ töôùng baàn cuøng aáy ñaõ ra khoûi nhaø ta, ba anh em chuùng ta haõy cuøng soáng chung nhö tröôùc ñaây”, anh caû hoûi: “ai laø keû voâ töôùng?”, ñaùp laø Vieân maõn, anh caû noùi: “Vieân maõn coù thaéng phöôùc sao noùi laø voâ töôùng, khi coøn ôû nhaø thaéng töôùng ñaõ hieän roõ, khoâng phaûi

30 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

laø keû voâ töôùng”, hai ngöôøi em noùi: “duø voâ töôùng hay khoâng voâ töôùng thì cuõng ñaõ ñi roài, ba anh em chuùng ta neân cuøng soáng chung vôùi nhau”, anh caû noùi: “cuûa caûi caùc em kieám ñöôïc laø phi phaùp, cuûa caûi cuûa ta kieám ñöôïc laø nhö phaùp, laøm sao ôû chung vôùi nhau ñöôïc”, hai ngöôøi em noùi: “cuûa caûi cuûa anh coù ñöôïc laø do con cuûa tôù gaùi vaøo bieån caû kieám ñöôïc ñem cho anh, anh ñöôïc cuûa caûi naøy neân khen ngôïi noù, cheâ bai chuùng toâi. Neáu anh coù khaû naêng thì haõy vaøo bieån tìm chaâu baùu”, ngöôøi anh nghe lôøi naøy lieàn noåi giaän noùi: “ta seõ vaøo bieån”. Ngöôøi anh treân ñöôøng ra bieån tìm chaâu baùu gaëp phaûi gioù baõo thoåi giaït ñeán moät hoøn ñaûo, treân ñaûo toaøn laø caây Ngöu ñaàu chieân ñaøn, caùc thöông nhôn ñi chung thaáy roài noùi vôùi nhau: “tröôùc ñaây chuùng ta coù nghe noùi ñeán caây Ngöu ñaàu chieân ñaøn, nay môùi ñöôïc thaáy. Cuûa quyù naøy do Döôïc xoa Ñaïi töï taïi coi giöõ, nhaân luùc Döôïc xoa khoâng coù ôû ñaây, chuùng ta neân ñoàng taâm chaët laáy mau”, noùi roài 500 thöông nhôn vôùi 500 buùa rìu ñoàng loaït ñoán chaët caây. Luùc ñoù coù moät döôïc xoa teân laø Taùc hæ voäi chaïy ñeán baùo cho Döôïc xoa Ñaïi töï taïi bieát, Döôïc xoa naøy nghe roài noåi giaän lieàn duøng thaàn löïc noåi gioù baõo vaø nöông hö khoâng ñi ñeán. Luùc ñoù caùc thöông nhôn thaáy gioù baõo keùo tôùi heát söùc kinh sôï, moãi ngöôøi nghó ñeán vò trôøi maø mình tín ngöôõng roài noùi keä:

“Thaàn nöôùc, gioù töï taïi, Chö tieân, trôøi Ñeá thích, Chuùng Long vöông, Döôïc xoa, Caùc thaàn A-tu-la, Con ñang gaëp nguy hieåm, Cuùi xin caùc toân thaàn, Cöùu con khoûi tai aùch, Heát söùc ñaùng sôï naøy, Xin thænh caàu Ñeá thích, Hoaëc laø Ñaïi phaïm thieân, Thaàn caây vaø thaàn ñaát, Ngöôøi haõy neân cöùu giuùp, Con ñang gaëp gioù quyû, Cuùi xin haõy cöùu ñoä”.

Luùc ñoù ngöôøi anh caû naøy ñöùng im laëng khoâng nieäm thieân thaàn, caùc thöông nhôn lieàn hoûi taïi sao, lieàn ñaùp: “tröôùc ñaây Vieân maõn em toâi coù daën toâi khoâng neân vaøo bieån, toâi vì traùi lôøi neân gaëp naïn naøy, toâi bieát phaûi laøm sao”, caùc thöông nhôn noùi: “Thaùnh giaû Vieân maõn coù phöôùc ñöùc lôùn, chuùng ta neân quy y caàu cöùu ñoä”, noùi roài ñoàng loaït nieäm nam moâ Thaùnh giaû Vieân maõn. Luùc ñoù coù moät thieân nöõ voán quy kính cuï thoï Vieân maõn,


nghe thaáy caùc thöông nhôn nieäm nhö vaäy lieàn ñeán baùo cho Vieân maõn bieát, Vieân maõn nghe roài lieàn sanh öùc nieäm vaø nhaäp ñònh Nhö thò, do ñònh löïc neân aån thaân ôû nöôùc Thaâu-na-baùt-la ñaéc giaø roài hieän thaân ngoài treân coät buoàm cuûa chieác thuyeàn ngöôøi anh caû, khieán cho gioù baõo quay trôû laïi gioáng nhö gaëp nuùi Tu di ngaên chaän, khoâng laøm cho thuyeàn bò hoaïi. Luùc ñoù Döôïc xoa Ñaïi töï taïi quaùn thaáy cuï thoï Vieân maõn ngoài treân coät buoàm lieàn hoûi: “Thaùnh giaû vì sao xuùc naõo toâi ?”, ñaùp: “toâi ñaâu coù xuùc naõo, neáu toâi khoâng coù ñöôïc coâng ñöùc löïc thì anh toâi ñaõ bò haïi cheát roài vaø toâi chæ coù caùi danh roãng maø thoâi”, Döôïc xoa noùi: “toâi coù boån phaän coi giöõ Ngöu ñaàu chieân ñaøn naøy cho Kim luaân Thaùnh vöông”, Vieân maõn hoûi: “Phaät vôùi Luaân vöông, ai toân quyù hôn?”, Döôïc xoa hoûi: “Phaät ñaõ xuaát theá roài sao?”, ñaùp laø ñaõ xuaát theá, Döôïc xoa noùi: “neáu vaäy thì maëc tình chaát cho ñaày”. Luùc ñoù caùc thöông nhôn nghe ñöôïc lôøi naøy môùi tænh hoàn laïi lieàn ñoái vôùi Vieân maõn khôûi taâm toân kính, hoï chaát Ngöu ñaàu chieân ñaøn ñaáy thuyeàn chôû ñeán nöôùc Thaâu-na-baùt-la-ñaéc-giaø, Vieân maõn noùi vôùi anh: “neáu gaëp naïn ôû bieån caû xöng nieäm danh hieäu ai caàu cöùu ñoä maø ñöôïc cöùu ñoä thì cuûa caûi thu ñöôïc ñeàu thuoäc veà vò aáy, Ngöu ñaàu chieân ñaøn naøy toâi laáy ñeå xaây caát moät Tyø-ha-la, coøn chaâu baùu kieám ñöôïc anh haõy ñem chia cho caùc thöông nhôn”. Ngöôøi anh laøm theo lôøi Vieân maõn baûo, luùc ñoù Vieân maõn keâu goïi caùc thôï gioûi ñeán thöông löôïng veà tieàn coâng xaây caát Tyø-ha-la, noùi raèng: “caùc oâng muoán moãi ngaøy nhaän ñöôïc 500 tieàn hay nhaän moät nhuùm boät Ngöu ñaàu chieân ñaøn?”, caùc ngöôøi thôï ñoàng ñaùp laø muoán nhaän moät nhuùm boät Ngöu ñaàu chieân ñaøn. Sau khi thöông löôïng xong hoï baét tay vaøo vieäc, khoâng bao laâu sau Tyø-ha-la ñöôïc hoaøn thaønh, Vieân maõn sau khi traû coâng cho caùc ngöôøi thôï xong, caùc boät vuïn Ngöu ñaàu chieân ñaøn coøn laïi ñeàu nghieàn naùt ñeå ñaép neàn. Luùc ñoù caùc anh em cuûa Vieân maõn ñaõ hoøa thuaän laïi vaø cuøng khôûi taâm tín kính muoán phuïng thænh Phaät vaø Taêng ñeán cuùng döôøng, lieàn hoûi Vieân maõn Phaät ñang ôû ñaâu, ñaùp laø ñang ôû taïi thaønh Thaát-la-phieät, laïi hoûi caùch ñaây bao xa, ñaùp laø khoaûng hôn traêm daëm, laïi hoûi: “chuùng toâi ñeán gaëp ñöùc vua taâu vieäc thænh Phaät vaø taêng ñeán ñaây cuùng döôøng coù ñöôïc khoâng?”, ñaùp ñöôïc, caùc anh cuûa Vieân maõn lieàn ñeán choã ñöùc vua taâu roõ moïi vieäc vaø yeâu caàu ñöùc vua giuùp ñôõ, vua noùi: “caùc khanh tuøy yù laøm, Ta seõ hoã trôï vieäc cuùng döôøng naøy”. Luùc ñoù Vieân maõn bay leân laàu cao quyø goái ñoát höông, raûi hoa vaø röôùi nöôùc tònh, voïng veà röøng Theä ña noùi keä cung thænh Phaät vaø Taêng:

“Giôùi tònh, trí hueä dieäu, Bieát ñöôïc ngöôøi quy y,

32 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Giuùp ngöôøi khoâng choã nöông, Xin nhaän lôøi con thænh”.

Noùi keä xong, do thaàn löïc cuûa Phaät, hoa raûi naøy hoïp thaønh moät caùi loïng bay thaúng ñeán röøng Theä ña che treân ñaûnh Phaät; cuõng do thaàn löïc cuûa Phaät höông ñaõ ñoát tuï laïi thaønh maây ôû treân hö khoâng vaø nöôùc tònh ñaõ röôùi tuï laïi thaønh caây Pheä löu ly bay ñeán röøng Theä ña. Luùc ñoù cuï thoï A-nan-ñaø thaáy töôùng laønh naøy lieàn chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, töôùng laønh thænh Phaät vaø Taêng naøy töø nôi naøo ñeán?”, Phaät noùi: “töø nöôùc Thaâu- na-baùt-la-ñaéc-giaø ñeán”, laïi hoûi caùch nôi ñaây bao xa, Phaät noùi: “khoaûng hôn 1 traêm daëm, thaày haõy ñi thoâng baùo cho caùc Bí-soâ: ngaøy mai ai nhaän lôøi thænh cuûa cuï thoï Vieân maõn ñi ñeán nöôùc Thaâu-na-baùt-la-ñaéc-giaø thoï thöïc thì ñeán laáy theû”. A-nan-ñaø vaâng lôøi Phaät ñi thoâng baùo vaø saùng hoâm sau ñi phaùt theû, Phaät nhaän theû tröôùc, keá ñeán caùc Bí-soâ tröôûng laõo ñeàu nhaän theû, luùc ñoù tröôûng laõo Boàn chaåm vieân maõn cuõng muoán laáy theû, A- nan-ñaø lieàn noùi keä:

“Cuï thoï, thaày neân bieát, Chaúng phaûi vua taùt la, Chaúng phaûi doøng Toâ ñaït, Vaø phu nhaân Loäc maãu, Maø laàn thieát cuùng naøy, Taïi Thaâu-ba-laëc-ca, Caùch ñaây hôn traêm daëm, Coù thaàn thoâng môùi ñi, Khoâng coù thì ôû laïi”.

Tröôûng laõo naøy tuy coù trí hueä nhöng chöa ñöôïc thaàn thoâng, nghe lôøi naøy lieàn suy nghó: “tuy ta ñaõ ñoaïn phieàn naõo nhöng chöa ñöôïc thaàn thoâng thì khoâng theå ñi”, nghó roài lieàn phaùt ñaïi tinh taán vaø ñöôïc thaàn thoâng. Luùc ñoù A-nan-ñaø ñaõ phaùt theû ñeán vò tröôûng laõo thöù ba, trong khoaûnh khaéc vò naøy chöa nhaän theû thì tröôûng laõo Boàn chaåm vieân maõn duøng thaàn löïc duoãi caùnh ta ra nhaän theû roài noùi keä:

“Khoâng nhôø dung nhan ñöôïc thaàn thoâng, Cuõng khoâng nhôø ña vaên bieän taøi, Chæ nhôø söùc giôùi tueä tòch tónh, Thaân tuy giaø bònh cuõng chöùng ñöôïc”.

Luùc ñoù Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Boàn chaåm vieân maõn ôû trong caùc Bí- soâ Thanh vaên laø ngöôøi thöù moät duøng thaàn thoâng nhaän theû, tröôûng laõo laø ngöôøi ñaùng ñöôïc khen ngôïi vì nhôø thöù lôùp phaùt theû maø chöùng ñöôïc luïc thoâng”, ñôïi phaùt theû xong, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “tröôùc ñaây Ta coù noùi


raèng: caùc Bí-soâ neáu laøm vieäc thieän thì neân che giaáu, neáu lôõ phaïm loãi thì neân phaùt loà. Nay ôû trong thaønh kia coù nhieàu ngoaïi ñaïo, caùc thaày neân hieän thaàn thoâng ñeå ñi ñeán ñoù thoï Vieân maõn thænh thöïc”.

Luùc ñoù ôû nöôùc Thaâu-na-baùt-la-ñaéc-giaø, nhaø vua ra lònh queùt doïn trang hoaøng khaép trong thaønh, duøng nöôùc thôm Chieân ñaøn röôùi ñaát, ñoát caùc loaïi höông thôm, treo côø phöôùn, raûi hoa. ÔÛ 18 cöûa thaønh, vua vaø quaàn thaàn ñöùng ôû cöûa thaønh lôùn, 17 cöûa thaønh coøn laïi laø 17 vò vöông töû ñöùng vôùi caùc moùn cuùng döôøng ñeå nghinh ñoùn Phaät vaø Taêng, ba anh em Vieân maõn cuøng ñöùng beân nhaø vua cho ñeán khi thaáy 5 Bí-soâ thoï söï duøng thaàn thoâng löïc ñeán goàm coù: Moät vò coi ngoù rau caûi, moät vò coi ngoù thöùc aên chuaån bò naáu, moät vò coi ngoù nöôùc saïch duøng ñeå naáu, moät vò coi ngoù caùc moùn aên ñöôïc naáu xong, Luùc ñoù nhaø vua thaáy 5 vò naøy ñeán töø trong hö khoâng lieàn hoûi Vieân maõn coù phaûi laø theá toân khoâng, Vieân maõn ñaùp: “ñaây laø 5 Bí-soâ thoï söï ñi ñeán tröôùc ñeå coi ngoù moïi vieäc cuùng döôøng, Theá toân vaø caùc vò tröôûng laõo ñeàu chöa ñeán”, vua laïi hoûi: “vì sao Theá toân chöa ñeán?”, ñaùp: “ngöôøi coi ngoù coâng vieäc ñeán tröôùc, Theá toân ñeán sau”, luùc ñoù coù OÂ-ba-saùch-ca noùi keä:

“Sö töû, hoå, voi, roàng vaø boø, Duøng vaät baùu trang trí choã ngoài, Hoaëc coù côø baùu vaø nuùi baùu, Caây baùu, xe baùu ñuû maøu saéc, Coù ngöôøi côõi maây trong hö khoâng, Phoùng aùnh saùng chieáu dieäu trang nghieâm, Duøng thaàn thoâng löïcnöông hö khoâng, Hoan hæ ñeán trong thaønh aáp naøy, Coù ngöôøi töø maët ñaát voït leân, Coù ngöôøi töø hö khoâng hieän xuoáng, Coù ngöôøi tónh toïa trong hö khoâng, Thaàn bieán aáy khoâng theå nghó baøn”.

Luùc ñoù ôû thaønh Thaát-la-phieät, Phaät ngoài trong phoøng ñoan thaân chaùnh nieäm, ñöa chaân böôùc xuoáng ñaát khieán cho ñaïi ñòa chaán ñoäng saùu caùch:

1. Laø ñoäng, ñoäng khaép nôi, ñoäng khaép caùc nôi. 2. Laø kích ñoäng, kích ñoäng khaép nôi, kích ñoäng khaép caùc nôi. 3. Laø hieän ôû Ñoâng, aån ôû Taây. 4. Laø hieän ôû Taây, aån ôû Ñoâng. 5. Laø hieän ôû Nam, aån ôû Baéc. 6. Laø hieän ôû Baéc, aån ôû Nam. ÔÛ nöôùc Thaâu-na-baùt-la-ñaéc-giaø, nhaø

34 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

vua nghe tieáng chaán ñoäng lieàn hoûi Vieân maõn, Vieân maõn ñaùp: “do Phaät böôùc chaân xuoáng ñaát neân ñaïi ñòa chaán ñoäng saùu caùch nhö treân”. Luùc ñoù Phaät phoùng ra aùnh saùng maøu hoaøng kim chieáu ñeán khieán cho maët ñaát ôû nöôùc Thaâu-na-baùt-la-ñaéc-giaø bieán thaønh ñaát hoaøng kim, nhaø vua thaáy roài vui möøng hoûi Vieân maõn, Vieân maõn noùi: “do Phaät phoùng aùnh saùng chieáu ñeán neân maët ñaát bieán thaønh hoaøng kim”. Luùc ñoù Phaät cuøng 500 A-la-haùn chuaån bò nöông thaàn thoâng löïc ñi ñeán nöôùc Thaâu-na-baùt- la-ñaéc-giaø, do Phaät ñaõ töï ñieàu phuïc neân ñieàu phuïc vaây quanh, do ñaõ töï tòch tónh neân tòch tónh vaây quanh, do ñaõ töï giaûi thoaùt neân giaûi thoaùt vaây quanh, do ñaõ töï an oån neân an oån vaây quanh, do ñaõ töï thieän thuaän neân thieän thuaän vaây quanh, do töï ñaõ laø A-la-haùn neân A-la-haùn vaây quanh, do ñaõ töï lìa duïc neân lìa duïc vaây quanh, do ñaõ töï ñoan nghieâm neân ñoan nghieâm vaây quanh. Luùc ñoù coù thieân nöõ caàm nhaùnh caây Baïc-caâu-la laøm loïng ñi sau che cho Phaät, Phaät quaùn bieát yù nhaïo tuøy mieân giôùi taùnh sai bieät cuûa thieân nöõ, xöùng caên cô noùi phaùp khieán cho thieân nöõ sau khi nghe phaùp lieàn chöùng ñöôïc quaû Döï löu. Sau ñoù laïi coù 500 OÂ-ba-tö-ca thaáy Phaät coù 32 töôùng toát, 80 veû ñeïp vôùi aùnh saùng chieáu dieäu trang nghieâm… lieàn sanh taâm hoan hæ, Phaät quaùn bieát yù nhaïo tuøy mieân cuûa hoï, öùng cô noùi phaùp khieán cho hoï sau khi nghe phaùp lieàn chöùng ñöôïc quaû Döï löu. Khi ñöôïc chöùng quaû, hoï baïch Phaät raèng: “Theá toân, nhôø Phaät khai ngoä khieán chuùng con ñöôïc Kieán ñeá chöùng quaû, ñieàu naøy khoâng phaûi do cha meï… cho ñeán sa moân, Baø-la-moân coù theå laøm ñöôïc. Theá toân laø baäc ñaïi thieän tri thöùc ñaõ cöùu vôùt chuùng con ra khoûi ba coõi, heát khoå sanh töû, ñöôïc ñaïo Nieát-baøn, laøm caïn bieån maùu, vöôït khoûi nuùi xöông, nuùi thaân kieán töø voâ thæ ñeán nay ñeáu bò phaù tan baèng chaøy trí Kim cang, chöùng ñöôïc Sô quaû. Nay con xin quy y Tam baûo, töø hoâm nay cho ñeán troïn ñôøi thoï trì naêm hoïc xöù, cuùi xin Theá toân chöùng bieát con laø OÂ-ba-tö-ca. Theá toân, chuùng con nay neân tu nghieäp gì ñeå cuùng döôøng?”, Phaät duøng thaàn bieán löïc laáy toùc vaø moùng tay ñöa cho hoï ñeå hoï xaây thaùp thôø, thieân thaàn ôû röøng Theä ña ñem moät caây loïng caém beân trong thaùp vaø nöông ôû trong thaùp ñeå cuùng döôøng, neân ngöôøi ñôøi goïi thaùp naøy laø thaùp Traïch thaàn.



QUYEÅN 4

Luùc ñoù phaät du haønh ñeán choã 500 vò tieân ñang ôû, nôi ñoù hoa quaû

toát töôi, thöùc aên uoáng ñaày ñuû nhöng caùc vò tieân naøy khoâng coù taâm xeûn tham, ai ñeán ñoù ñeàu ñöôïc tuøy tình aên hoa quaû. Phaät bieát ñaõ ñeán luùc ñieàu phuïc caùc vò tieân naøy neân duøng thaàn löïc laøm cho hoa quaû nôi aáy ñeàu rôi ruïng, doøng suoái trong maùt cuõng khoâ caïn, hoa coû ñeàu heùo uùa, maët ñaát töï nhieân nöùt neû. Caùc tieân nhôn thaáy roài lieàn ngoài choáng caèm öu saàu, Phaät ñeán hoûi nguyeân do, caùc tieân noùi: “vì Phaät laø baäc Löôõng tuùc thaéng phöôùc ñieàn ñeán neân choã chuùng toâi môùi bieán töôùng nhö theá”, Phaät hoûi: “caùc vò coù muoán caûnh trí nôi ñaây trôû laïi nhö cuõ hay khoâng?”, ñaùp laø raát muoán, Phaät lieàn thu nhieáp thaàn löïc khieán cho hoa quaû töôi toát vaø caûnh trí trôû laïi nhö cuõ, caùc tieân thaáy roài sanh taâm hi höõu quy kính Phaät, Phaät quaùn bieát yù nhaïo tuøy mieân cuûa hoï, öùng cô noùi phaùp khieán cho hoï sau khi nghe phaùp xong ñeàu chöùng quaû Baát hoaøn vaø ñöôïc thaàn thoâng. Luùc ñoù hoï ñeàu chaép tay baïch Phaät: Theá toân, chuùng con nguyeän ñöôïc ôû trong phaùp luaät kheùo giaûng noùi naøy xuaát gia thoï vieân cuï, Thaùnh taùnh Bí-soâ, ôû choã Theá toân tu taäp phaïm haïnh”. Phaät noùi: “Thieän lai Bí-soâ, haõy tu phaïm haïnh”, Phaät vöøa noùi xong, 500 vò tieân ñeàu raâu toùc töï ruïng, thaân maëc ca-sa nhö ñaõ töøng caïo toùc, traûi qua baûy ngaøy ñaày ñuû oai nghi nhö Bí-soâ 100 tuoåi haï, Phaät noùi keä:

“Theá toân goïi “Thieän lai”, Toùc ruïng, ñuû y baùt, Caùc caên ñeàu tòch tónh, Thaønh töïu theo yù nieäm”.

Caùc Bí-soâ naøy nhôø chuyeân taâm tu taäp ñoaïn tröø caùc phieàn naõo, chöùng A-la-haùn, ba minh, saùu thoâng, ñuû taùm giaûi thoaùt, ñöôïc nhö thaät trí: sanh töû ñaõ heát, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc neân laøm ñaõ laøm xong, khoâng coøn thoï thaân sau. Taâm khoâng chöôùng ngaïi nhö tay naém hö khoâng, nhö dao

36 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

caét muøi thôm, yeâu gheùt khoâng khôûi, xem vaøng vaø ñaát nhö nhau khoâng khaùc, taát caû danh lôïi ñeàu xaû boû, Thích Phaïm chö thieân thaûy ñeàu cung kính. Luùc ñoù coù moät vò tieân laø giaùo thoï cuûa caùc tieân kia baïch Phaät raèng: “Theá toân, tröôùc kia con duøng hình daùng tieân nhôn löa doái ngöôøi ñôøi khieán hoï ñoïa ba ñöôøng aùc, xin cho con ñieàu phuïc hoï tröôùc roài môùi xuaát gia”, Phaät cuøng 500 vò tieân ñaõ xuaát gia vaø caùc Bí-soâ duøng thaàn thoâng löïc nöông hö khoâng taïo thaønh hình baùn nguyeät ñi ñeán nuùi Xöû sôn. Vò tieân giaùo thoï naøy troâng thaáy Phaät ñuû 32 töôùng toát, 80 veû ñeïp, aùnh saùng chieáu dieäu trang nghieâm lieàn suy nghó: “ta mau xuoáng nuùi ñeå gaëp Theá toân, neáu ñôïi sau khi ñieàu phuïc mình vaø ngöôøi xong thì khoâng coøn gaëp ñöôïc nöõa, ta phaûi nhaûy xuoáng nuùi ñeå ñeán kòp choã Theá toân”, nghó roài lieàn nhaûy xuoáng nuùi. Thöôøng phaùp cuûa Phaät laø ñöôïc nieäm khoâng queân, vöøa thaáy vò tieân giaùo thoï nhaûy xuoáng nui, Phaät lieàn duøng thaàn löïc ñoùn laáy, roài quaùn theo yù nhaïo tuøy mieân cuûa tieân nhôn naøy, öùng cô noùi phaùp khieán cho vò tieân naøy sau khi nghe phaùp xong lieàn chöùng quaû Baát hoaøn vaø ñöôïc thaàn thoâng. Ñöôïc chöùng quaû roài vò tieân naøy baïch Phaät: Theá toân, con nguyeän ñöôïc ôû trong phaùp luaät kheùo giaûng noùi naøy xuaát gia thoï vieân cuï, Thaùnh taùnh Bí-soâ, ôû choã Theá toân tu taäp phaïm haïnh”. Phaät noùi: “Thieän lai Bí- soâ, haõy tu phaïm haïnh”, Phaät vöøa noùi xong, raâu toùc cuûa tieân nhôn naøy töï ruïng, thaân maëc ca-sa nhö ñaõ töøng caïo toùc, traûi qua baûy ngaøy ñaày ñuû oai nghi nhö Bí-soâ 100 tuoåi haï, Phaät noùi keä:


Luùc ñoù Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Bí-soâ naøy ôû trong chuùng Thanh vaên cuûa ta laø baäc thöôïng thuû veà tin hieåu ta, ñöôïc goïi laø Bí-soâ maëc aùo voû caây”.

Luùc ñoù Phaät cuøng 1000 Bí-soâ vaây quanh duøng thaàn thoâng ñi ñeán thaønh Toâ-ba-la, Phaät suy nghó “neáu ta töø cöûa ñi vaøo thì nhöõng ngöôøi ñöùng ôû cöûa thaønh seõ sanh nieäm khaùc, ta neân duøng thaàn löïc nöông hö khoâng maø vaøo”, nghó roài Phaät duøng thaàn löïc nöông hö khoâng hieän xuoáng trong thaønh Toâ-ba-la. Vua cuøng ba anh em Vieân maõn vaø 17 vöông töû cuøng voâ löôïng traêm ngaøn daân chuùng ñoàng ñeán choã Phaät. Phaät vaø ñaïi chuùng ñeán trong Tyø-ha-la vöøa ñöôïc xaáy caát xong baèng Chieân ñaøn. Moïi ngöôøi beân ngoaøi thaáy Phaät vaøo trong khoâng trôû ra nöõa neân muoán phaù Tyø-ha-la, Phaät suy nghó: “neáu Tyø-ha-la bò phaù thì phöôùc ñöùc cuûa thí chuû maát heát, ta neân duøng thaàn löïc bieán noù thaønh thuûy tinh”, Khi Tyø-ha-la bieán thaønh


thuûy tinh trong ngoaøi ñeàu trong suoát, moïi ngöôøi beân ngoaøi ñeàu nhìn thaáy ñöôïc Phaät, luùc ñoù Phaät quaùn theo yù nhaïo tuøy mieân giôùi taùnh sai bieät cuûa ñaïi chuùng xöùng vôùi caên cô noùi phaùp khieán cho voâ löôïng höõu tình hoaëc ñöôïc sanh caên laønh giaûi thoaùt phaàn, hoaëc vaøo trí hueä phaàn; hoaëc chöùng quaû döï löu, Nhaát lai, Baát lai, hoaëc xuaát gia cuoái cuøng chöùng quaû A-la- haùn; hoaëc phaùt taâm Thinh vaên Boà-ñeà, hoaëc phaùt taâm Ñoäc giaùc Boà-ñeà, hoaëc phaùt taâm voâ thöôïng Boà-ñeà, quy y Tam baûo. Luùc ñoù ba anhem cuûa Vieân maõn lo lieäu caùc thöù cuùng döôøng xong lieàn sai söù ñeán baïch Phaät bieát thôøi; cuøng luùc ñoù trong bieån caû coù hai long vöông moät teân laø Haéc giaû, moät teân laø Kieàu-ñaøm-ma, caû hai cuøng suy nghó: “Theá toân ñang noùi dieäu phaùp taïi thaønh Toâ-ba-la, chuùng ta neân ñeán ñoù nghe phaùp”, nghó roài moãi Long vöông cuøng vôùi 500 quyeán thuoäc cuûa mình, duøng oai löïc cuûa roàng hoùa ra 500 doøng soâng chaûy veà thaønh Toâ-ba-la. Luùc ñoù Phaät suy nghó: “neáu hai long vöông kia cuøng caùc quyeân thuoäc ñeán ñaây thì ñaát nöôùc naøy seõ bò chìm ngaäp vaø hö hoaïi”, nghó roài lieàn baûo Ñaïi Muïc-kieàn- lieân thoï thöïc tröôùc vì naêm lyù do: 1. Laø töø nôi xa ñeán. 2. Laø saép ñi ñeán nôi xa. 3. Laø coù ngöôøi bò bònh. 4. Laø vì thaêm ngöôøi bònh. 5. Laø ngöôøi thoï söï. Ñaïi Muïc-kieàn-lieân vaâng lôøi Phaät thoï thöïc tröôùc roài voäi ñeán choã Long vöông noùi raèng: “xin thöông xoùt daân chuùng thaønh Toâ-ba-la, chôù coù huûy hoaïi”, Long vöông noùi: “chuùng con ñeán vôùi taâm thieän, khoâng coù yù laøm haïi cho ñeán loaøi kieán huoáng chi laø laøm haïi daân chuùng thaønh Toâ-ba-la”, noùi roài ñeán choã Phaät, Phaät noùi dieäu phaùp khieán cho Long vöông quy y Tam baûo vaø thoï trì naêm hoïc xöù. Quy y roài Long vöông thænh Phaät thoï thöùc aên vaø thöùc uoáng cuûa mình cuùng döôøng tröôùc, Phaät suy nghó: “neáu ta nhaän nöôùc cuûa moät roàng thì soá löôïng roàng coøn laïi laø voâ haïn, ta neân laäp phöông tieän”, nghó roài Phaät baûo A-nan-ñaø: “500 Long vöông muoán daâng nöôùc cuùng döôøng, nhöng Ta khoâng theå nhaän rieâng töøng vò, thaày haõy mang bình baùt ra soâng muùc moät baùt nöôùc mang ñeán ñaây”, Muïc lieân vaâng lôøi Phaät ñi laáy nöôùc mang veà, Phaät nhaän laáy roài uoáng. Luùc ñoù Muïc lieân suy nghó: “Theá Toân coù daïy coâng lao cha meï ñoái vôùi con caùi raát lôùn, vì cha meï coù theå laøm ñöôïc nhöõng vieäc khoù laøm cho con nhö buù môùm, nuoâi döôõng daïy doã… Trong chaâu Thieäm boä naøy neáu coù ngöôøi con naøo moät beân vai coõng cha, moät beân vai coõng meï traûi qua 100 naêm cuõng khoâng thaáy moõi meät; hoaëc duøng ma ni, chôn chaâu… cung phuïng cho cha meï ñöôïc sung söôùng cuõng chöa theå goïi laø baùo ñöôïc aân. Neáu cha meï khoâng coù tín taâm khieán sanh chaùnh tín, neáu cha meï khoâng coù giôùi thì khieán cha meï thoï giôùi, neáu cha meï coù taùnh xan tham thì khieán che meï laøm vieäc hueä thí, cha meï khoâng coù trí hueä thì khieán phaùt sanh trí hueä…

38 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ngöôøi con naøo coù theå khuyeán duï cha meï ñöôïc an truï nhö theá môùi goïi laø baùo ñöôïc aân. Phaät ñaõ daïy nhö theá nhöng ta vaãn chöa laøm ñöôïc”, nghó roài lieàn nhaäp ñònh quaùn saùt xem ngöôøi meï ñaõ maát hieän thaùc sanh vaøo nôi naøo, beøn quaùn thaáy meï mình thaùc sanh ôû theá giôùi Ma-lôïi-chi, laïi quaùn ai coù theå ñeán ñoù duøng phaùp giaùo hoùa, beøn quaùn bieát chæ coù Phaät môùi laøm ñöôïc vieäc naøy, nhöõng ngöôøi khaùc ñeàu khoâng theå. Quaùn bieát roài lieàn ñeán baïch Phaät: “Theá toân, cha meï ñoái vôùi con caùi coù theå laøm nhöõng vieäc khoù laøm, meï con nay thaùc sanh ôû theá giôùi Ma-lôïi-chi, con quaùn thaáy khoâng ai khaùc coù theå ñeán ñoù duøng phaùp giaùo hoùa, cuùi xin Theá toân thöông xoùt”, Phaät noùi: “duøng thaàn löïc cuûa ai ñeå ñeán nôi ñoù?”, ñaùp: “cuùi xin Theá toân gia bò, duøng thaàn löïc cuûa con ñeå cuøng ñeán nôi ñoù”. Luùc ñoù Ñaïi Muïc- kieàn-lieân duøng thaàn löïc cuûa mình dôøi moät chaân ñaïp treân moät theá giôùi, moät chaân ñaïp treân nuùi Meâ loâ, traûi qua baûy ngaøy duøng oai löïc nhö vaäy môùi ñeán ñöôïc theá giôùi Ma-lôïi-chi. Thaáy Muïc lieân töø xa ñi ñeán, ngöôøi meï lieàn chaøo hoûi thaêm con, nhöõng ngöôøi ôû nôi ñoù nghe roài lieàn noùi vôùi nhau: “coâ gaùi naøy coøn nhoû sao laïi coù ngöôøi con giaø”, Muïc lieân nghe roài lieàn noùi vôùi moïi ngöôøi: “vò naøy laø ngöôøi meï ñaõ sanh ra toâi vaø ñaõ nuoâi döôõng toâi”. Luùc ñoù Phaät quaùn bieát yù nhaïo tuøy mieân giôùi taùnh sai bieät cuûa ngöôøi meï xöùng caên cô noùi boán ñeá lyù khieán baø ñöôïc Kieán ñeá chöùng quaû Döï löu. Chöùng quaû roài baø baïch Phaät: “Theá toân ñaõ laøm lôïi ích cho con, lôïi ích naøy khoâng phaûi do cha meï… cho ñeán sa moân, Baø-la-moân coù theå laøm ñöôïc. Theá toân laø baäc ñaïi thieän tri thöùc ñaõ cöùu vôùt con ra khoûi ba coõi, heát khoå sanh töû, ñöôïc ñaïo Nieát-baøn, laøm caïn bieån maùu, vöôït khoûi nuùi xöông, nuùi thaân kieán töø voâ thæ ñeán nay ñeáu bò phaù tan baèng chaøy trí Kim cang, chöùng ñöôïc Sô quaû”, lieàn noùi keä:

“Nhôø oai löïc Theá toân, Ñoùng kín cöûa ñöôøng aùc, Ñöôøng aùc nhieàu trôû ngaïi, Chæ baøy cöûa Nieát-baøn, Theá toân tröø toäi loãi, Khieán sanh maét trí hueä, Ñeán ñöôïc nguoàn trong saïch, Vöôït qua bôø bieån khoå, Theá toân thaày ngöôøi trôøi, Kheùo tröø giaø bònh cheát, Traêm ngaøn ñôøi khoù gaëp, Nay gaëp ñöôïc chöùng quaû”.

Noùi keä xong baïch Phaät: “nay con xin quy y Tam baûo laøm OÂ-ba-


tö-ca, nay con muoán cuùng döôøng Phaät vaø cuï thoï Muïc lieân”, Theá toân im laëng nhaän lôøi, baø lieàn daâng thöùc aên cuùng döôøng Phaät vaø Muïc lieân, Phaät thoï thöïc xong, noùi phaùp cho baø meï nghe, baûo Muïc lieân ñi röûa baùt xong roài trôû veà boån ñoä, Muïc lieân hoûi: “Theá toân, duøng thaàn löïc cuûa ai ñeå trôû veà boån ñoä?”, Phaät noùi: “duøng thaàn löïc cuûa ta”, Phaät vöøa noùi xong thì Phaät vaø Muïc lieân ñaõ ôû trong röøng Theä ña, Muïc lieân baïch Phaät: “Theá toân, thaät laø hi höõu, thaàn löïc naøy coù teân laø gì?”, Phaät noùi: “ñaây laø thaàn thoâng Toác nieäm”. Muïc lieân baïch Phaät: “tröôùc do con khoâng hieåu caûnh giôùi cuûa Phaät saâu xa nhö vaäy, neáu con ñaït ñöôïc caûnh giôùi naøy thì nhö trong moãi haït daàu meø, con ñeàu giaùo hoùa heát khieán ñöôïc ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh bieán tri. Nay con tuy chöùng quaû A-la-haùn nhöng vaãn khoâng theå ñaït ñöôïc haïnh Boà-ñeà naøy”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ ôû röøng Theä ña ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, Bí-soâ Vieân maõn ñaõ gieo troàng nghieäp nhaân gì maø mau chöùng quaû A-la-haùn, laïi do taïo nghieäp gì maø sanh trong nhaø giaøu sang, laïi do taïo nghieäp gì maø phaûi thaùc sanh trong buïng ngöôøi tôù gaùi?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Bí-soâ Vieân maõn ñaõ tích taäp caùc nghieäp, tö löông ñaéc ñaïo bieán duyeân nhö vaäy, tuy ôû trong luaân hoài maø laïi ñöôïc giaùc ngoä, töï laøm töï thoï, khoâng phaûi mình taïp nghieäp maø ñòa giôùi chòu; cuõng chaúng phaûi nöôùc gioù löûa chòu, maø chính mình töï chòu; cuõng chaúng phaûi uaån giôùi, luïc nhaäp giôùi chòu, nhö baøi keä:

“Duø traûi qua traêm kieáp, Nghieäp ñaõ taïo khoâng maát, Khi nhaân duyeân hoäi hoïp, Töï thoï laáy quaû baùo”.

Caùc thaày laéng nghe: Quaù khöù trong Hieàn kieáp khi con ngöôøi soáng thoï hai vaïn tuoåi coù

ñöùc Phaät ra ñôøi hieäu laø Ca-nhieáp-ba, Phaät coù ñuû 10 hieäu Nhö lai, Baïc giaø phaïm, ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc, Minh haïnh tuùc, Thieän theä, Theá gian giaûi, Voâ thöôïng só, Ñieàu ngöï tröôïng phu, Thieân nhôn sö, Phaät, Theá Toân ôû taïi thaønh Baø-la-neâ-tö. Luùc ñoù Vieân maõn xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa Phaät ñoù, thoâng suoát ba taïng vaø giöõ chöùc vuï coi ngoù coâng vieäc cuûa caùc Bí-soâ. Thôøi gian sau ñeán phieân moät vò A-la-haùn queùt doïn trong ngoaøi chuøa, vò naøy vöøa queùt doïn xong thì gioù thoåi bay raùc trôû laïi laøm dô ñaát, vò naøy suy nghó: “haõy ñôïi gioù laëng roài seõ queùt trôû laïi”. Khoâng ngôø chöa kòp queùt saïch laïi thì Vieân maõn thaáy ñaát dô cho laø chöa queùt neân noåi saân maéng: “ñöùa ñaày tôù naøo queùt doïn ôû ñaây?”, Vò A-la-haùn nghe roài lieàn suy nghó: “thaày aáy ñang giaän, mình neân im laëng, ñôïi nguoâi giaän roài seõ noùi

40 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

roõ”. Khi thaáy Vieân maõn ñaõ nguoâi giaän, vò A-la-haùn naøy ñeán noùi vôùi Vieân maõn :“thaày coù bieát toâi laø ngöôøi theá naøo khoâng?”, ñaùp: “thaày xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa Phaät Ca-nhieáp-ba, toâi cuõng vaäy”, vò A-la-haùn noùi: “tuy toâi cuøng xuaát gia vaø cuøng nghieäp xuaát gia, nhöng ñoái vôùi toâi vieäc neân laøm ñeàu ñaõ laøm xong vaø ñöôïc giaûi thoaùt. Thaày vaãn coøn bò raøng buoäc, khaåu nghieäp baát thieän, haõy saùm hoái ñeå toäi ñöôïc tieâu tröø”. Tam taïng Vieân maõn nghe roài lieàn saùm hoái, loãi naøy ñaùng leõ bò ñoïa ñòa nguïc, nhôø saùm hoái neân ñöôïc laøm ngöôøi nhöng vaãn phaûi töø buïng ñöùa tôù gaùi sanh ra ñeán nay ñaõ 500 ñôøi, ñôøi naøy tuy mang thaân sau cuøng cuõng vaãn töø thai cuûa ñöùa tôù gaùi sanh ra. Do quaù khöù tích taäp thieän nghieäp neân ñöôïc sanh trong nhaø giaøu sang, do sieâng naêng laøm vieäc cuûa taêng, ñoïc tuïng coù trí hueä hieåu roõ Uaån, xöù, giôùi nhaäp nhaân duyeân, xöù phi xöù neân nay ñöôïc xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa ta, ñoaïn tröø phieàn naõo chöùng quaû A-la-haùn.

Naøy caùc Bí-soâ, phaûi bieát quaû baùo töï laøm töï thoï, heã taïo nghieäp thuaàn ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc ñen; taïo nghieäp thuaàn traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc traéng, taïo nghieäp ñen traéng xen taïp thì caûm quaû dò thuïc xen taïp. Cho neân caùc thaày haõy xaû boû nghieäp thuaàn ñen vaø nghieäp ñen traéng xen taïp, neân tu nghieäp thuaàn traéng”. Caùc Bí-soâ nghe Phaät daïy roài lieàn tín thoï phuïng haønh.

Luùc ñoù ôû thaønh Vöông xaù coù hai long vöông moät teân laø Sôn, hai teân laø Dieäu, nhôø söùc oai thaàn cuûa hai long vöông naøy neân 500 suoái nöôùc, 500 ñaàm nöôùc trong vaø caùc ao hoà trong thaønh thöôøng chaûy khoâng döùt, möa thuaän gioù hoøa, nguõ coác toát töôi. Khi Theá toân ñieàu phuïc ñöôïc hai long vöông Nan-ñaø vaø OÂ-ba-nan-ñaø roài, moãi thaùng vaøo nhöõng ngaøy moàng 8, raèm. 23 vaø cuoái thaùng, hai long vöông naøy töø trong bieån caû bay leân nuùi Dieäu cao ñeán choã Phaät cuùng döôøng vaø nghe phaùp. Luùc ñoù hai long vöông Sôn vaø Dieäu thaáy hai long vöông naøy cuøng ñeán choã Phaät cuùng döôøng neân noùi vôùi nhau: “hai long vöông naøy töø nôi xa xoâi coøn ñeán thaønh naøy thöøa söï Theá toân vaø nghe phaùp, taïi sao chuùng ta ôû taïi thaønh naøy laïi khoâng ñeán kính leã, chuùng ta neân ñeán cuùng döôøng Theá toân”, noùi roài lieàn ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài ngoài moät beân, Theá toân lieàn noùi phaùp yeáu khieán cho hai long vöông naøy quy y Tam baûo vaø thoï trì naêm hoïc xöù. Töø ñoù veà sau thaân roàng vaø cuûa caûi ñeàu taêng thaïnh, ñöôïc taêng thaïnh roài hai roàng baøn vôùi nhau: “chuùng ta neân vaøo bieån caû cö truù ôû choã saâu roäng nhaát”, baøn xong lieàn ñeán baïch Phaät xin Phaät thöông xoùt chaáp thuaän cho vieäc vaøo bieån cö truù, Phaät nghe roài lieàn noùi: “vua Taàn-tyø-sa-la laø quoác chuû, hai ngöôi muoán ñi thì neân baùo cho Ñaïi vöông bieát”, hai roàng nghe


roài lieàn töø taï ra veà, noùi vôùi nhau: “nhö lôøi Phaät daïy thì hình nhö Phaät khoâng ñoàng yù, chuùng ta neân nöông ôû choã cuõ”. hai long vöông naøy neáu ban ñeâm ñeán yeát kieán Phaät thì giöõ nguyeân hình traïng, neáu ban ngaøy ñeán thì hoùa thaân cö só. Thôøi gian sau vaøo moät hoâm giöõa ban ngaøy hai long vöông hoùa thaân cö só ñeán choã Phaät nghe phaùp, cuøng luùc ñoù vua Taàn-tyø- sa-la cuõng ñeán choã Phaät. Vua yû vaøo doøng Saùt-ñeá-lî quaùn ñaûnh neân coáng cao ngaõ maïn, neáu muoán ñeán choã Phaät thì ra lònh taû höõu ñeán tröôùc baûo moïi ngöôøi raèng: neáu thaáy nhaø vua ñeán thì haõy ñöùng daäy cung kính. Ta höõu ñeán choã Phaät truyeàn khaåu duï, thaáy coù hai cö só beøn trôû laïi taâu vôùi nhaø vua, vua nghe roài lieàn suy nghó: “hai cö só laø ngöôøi soáng trong nöôùc ta, thaáy ta ñeán haù khoâng ñöùng daäy cung kính hay sao”, nghó roài lieàn ñeán choã Phaät. Luùc ñoù hai long vöông thaáy nhaø vua ñeán lieàn hoûi Phaät: “Theá toân, chuùng con neân kính phaùp hay kính nhaø vua?”, Phaät noùi: “chö Phaät Theá toân vaø A-la-haùn ñeàu toân kính phaùp”, lieàn noùi ba baøi keä:

“Nhö chö Phaät quaù khöù, Cho ñeán Phaät vò lai, Hieän taïi caùc Theá toân Ñaõ ñoaïn taát caû öu, Ñeàu cuøng toân kính phaùp. Noùi naêng vaø ñi ñöùng, Thöôøng trong taát caû thôøi, Ñeàu toân troïng chaùnh phaùp. Cho neân ngöôøi caàu ích, Mong muoán ñöôïc giaøu vui, Neân phaûi toân kính phaùp, Thöôøng nhôù lôøi Phaät daïy.”

Hai long vöông nghe Phaät daïy nhö vaäy neân khi thaáy nhaø vua ñeán khoâng ñöùng daäy kính leã, vua lieàn suy nghó: “hai tröôûng giaû naøy laø ngöôøi trong nöôùc ta, thaáy ta ñeán maø khoâng kính leã”, nghó roài lieàn noåi saân, khi ñeán ñaûnh leã Phaät, Phaät bieát taâm nhaø vua ñang saân neân noùi qua vieäc khaùc maø khoâng noùi phaùp, vua thaáy vaäy lieàn thænh Phaät noùi phaùp, Phaät noùi keä:

“Neáu taâm khoâng thanh tònh, Trong loøng coøn saân haän, Khoâng theå hieåu lôøi Phaät, Ñaõ noùi phaùp vi dieäu. Haøng phuïc taâm ñaáu tranh, Khoâng coù yù baát ñònh,

42 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Vaø tröø taâm phaãn haïi, Môùi hieåu ñöôïc phaùp maàu”.

Nhaø vua nghe keä roài lieàn suy nghó: “chính do hai cö só naøy neân Theá toân khoâng noùi phaùp cho ta nghe”, nghó roài lieàn ñaûnh leã Phaät ra veà, sau ñoù ra lònh cho taû höõu: “caùc ngöôi ñôïi hai cö só ôû beân Phaät, khi hoï caùo töø Phaät ra veà, caùc ngöôi neân baûo hoï raèng: Ñaïi vöông coù daïy hai ngöôøi phaûi mau ra khoûi nöôùc, khoâng neân ôû trong ñaát nöôùc cuûa Ñaïi vöông nöõa”. Taû höõu vaâng lònh ôû laïi ñôïi hai long vöông vaø noùi laïi lôøi cuûa nhaø vua, hai long vöông nghe roài lieàn noùi vôùi nhau: “ñaây laø ñieàu ta haèng mong muoán, lôøi nhaø vua noùi thaät hôïp yù chuùng ta”. Hai long vöông lieàn duøng oai löïc cuûa roàng hoùa ra doøng nöôùc luõ, chaûy qua caùc keânh ngoøi khe suoái roài chaûy vaøo soâng, caùc soâng laàn löôït chaûy ra bieån, töø ñoù trôû ñi thaân vaø tö taøi cuûa hai long vöông caøng taêng thaïnh, quyeán thuoäc caøng ñoâng. Sau khi hai roàng ra ñi, 500 suoái nöôùc ñeàu khoâ caïn, trôøi haïn haùn khoâng möa khieán cho nguõ coác maát muøa, daân chuùng lo buoàn. Vua Taàn-tyø-sa-la thaáy vieäc naøy roài lieàn suy nghó: “tröôùc ñaây trong thaønh Vöông xaù coù hai long vöông, nhôø oai löïc cuûa chuùng… gioáng nhö ñoaïn vaên treân, cho ñeán caâu taïi sao nay boãng nhieân soâng suoái ao hoà ñeàu caïn khoâ, trôøi haïn haùn khoâng möa khieán cho nguõ coác maát muøa. Phaûi chaêng hai long vöông naøy ñaõ qua ñôøi hoaëc ñaõ ñi ñeán nöôùc khaùc hoaëc coù keû chuù yeám nhieáp giöõ roàng hoaëc laø ñaõ bò chim Kim suùy ñieåu aên thòt. Theá toân laø baäc Nhaát thieát trí, ta neân ñeán hoûi Phaät nguyeân do”, nghó roài nhaø vua lieàn ñeán choã Phaät ñaûnh leã Phaät roài baïch hoûi nhö treân, Phaät noùi: “Ñaïi vöông neân bieát, chaúng phaûi hai roàng kia ñaõ qua ñôøi… cho ñeán chaúng phaûi bò chim Kim suùy ñieåu aên thòt, maø chính laø Ñaïi vöông ñaõ xua ñuoåi chuùng”. Vua noùi: “con khoâng nhôù laø ñaõ gaëp laàn naøo huoáng chi laø xua ñuoåi”, Phaät lieàn nhaéc cho vua nhôù: “luùc ñoù nhaø vua ñeán choã ta ñaõ gaëp hai cö só ñang ngoài beân ta nghe phaùp, khi ra veà nhaø vua ñaõ noùi gì vôùi söù giaû?”, vua noùi: “con baûo söù giaû noùi vôùi hoï laø ñöøng ôû trong nöôùc cuûa con nöõa”, Phaät noùi: “hai cö só ñoù laø hoùa thaân cuûa hai long vöông ñeán choã ta nghe phaùp yeáu”, vua lieàn hoûi: “hieän nay hoï ñaõ ñi ñaâu?”, Phaät noùi: “hoï ñaõ ra bieån caû”, vua nghe noùi roài maët hieän veû buoàn lo hoûi Phaät: “Theá toân, quoác giôùi cuûa con coù bò suy toån hay khoâng?”, Phaät noùi: “quoác giôùi cuûa nhaø vua chöa ñeán noãi suy toån, nhöng nhaø vua neân saùm taï hai long vöông kia”, vua noùi: “hoï ôû trong bieån caû con laøm sao gaëp ñeå saùm taï?”, Phaät noùi: “moãi thaùng vaøo boán ngaøy chay hoï thöôøng ñeán kính leã ta, ngaøy aáy vua neân ñeán ta seõ chæ ñeå nhaø vua saùm taï hoï”, vua hoûi: “khi saùm taï hoï, con coù leã döôùi chaân hoï khoâng?”, Phaät noùi: “nhaø vua chæ caàn duoãi tay phaûi ra noùi vôùi hoï raèng:


xin dung thöù cho toâi, xin ñöøng giaän lôøi noùi tröôùc kia. Hai long vöông nghe roâi seõ tha thöù cho nhaø vua”. Thôøi gian sau ñeán ngaøy Baûo saùi ñaø, hai long vöông ñeán choã Phaät, vua Taàn-tyø-sa-la cuõng ñeán, Theá toân hieän töôùng chæ cho vua bieát, vua lieàn nhö lôøi Phaät daïy saùm taï Long vöông vaø yeâu caàu hai long vöông trôû laïi, hai long vöông noùi: “chuùng toâi ñaõ ra bieån, thaân vaø tö taøi cuûa chuùng toâi caøng roäng lôùn khoâng theå trôû laïi trong ñaây ôû nhö tröôùc kia”, vua noùi: “neáu nhö vaäy thì nöôùc toâi seõ bò maát”, hai long vöông noùi: “nhaø vua chôù lo laéng, vua neân xaây hai Thaàn ñöôøng ôû ngoaøi thaønh, cöù saùu thaùng moät laàn ñem caùc moùn cuùng döôøng ñeán ñoù cuùng döôøng, chuùng toâi seõ ñeán, toâi seõ cho caùc quyeán thuoäc ôû ñoù ñeå uûng hoä quoác giôùi”. Nhaø vua nghe roài lieàn cho xaây hai Thaàn ñöôøng, hai long vöông cho quyeán thuoäc ôû laïi ñoù, tôùi ngaøy cuùng döôøng môùi ñeán thoï söï cuùng döôøng. Thôøi gian sau, quyeán thuoäc cuûa hai long vöông sanh kieâu maïn, roàng döõ ñöôïc dòp giaùng möa ñaù xuoáng, luùc ñoù trong thaønh coù moät Baø-la-moân thoâng thaïo chuù thuaät tröø möa ñaù, moãi khi thaáy saép coù möa ñaù oâng lieàn taùc phaùp tröø neân ngöôøi trong thaønh ñeàu phaân chia hoa lôïi ñaõ thu ñöôïc cho oâng. Luùc ñoù ôû nöôùc Nam Thieân truùc cuõng coù moät Baø-la-moân gioûi chuù thuaät tröø dieät möa ñaù, oâng nghe noùi ôû thaønh Ba-lôïi-ca thuoäc nöôùc Baéc Thieân truùc coù vò vua teân laø Sieâu quaân duøng chaùnh phaùp trò nöôùc, trong thaønh coù cung cuûa Long vöông Toân-ñaø-la. Long vöông naøy coù oai löïc lôùn vaø maïnh meõ neân oâng muoán ñi ñeán ñoù ñeå haøng phuïc roàng naøy. Thaày chuù thuaät naøy khi ñi ñeán thaønh Vöông xaù tôùi nhaø cuûa thaày chuù thuaät tröôùc ñaây, thaày treân trôøi maây giaêng nhö saép giaùng möa ñaù xuoáng maø thaày chuù thuaät ñoù cöù ñi tôùi ñi lui, ñi qua ñi laïi maõi neân hoûi vôï cuûa oâng thaày chuù thuaät ñoù: “vì sao choáng coâ cöù ñi qua ñi laïi maõi theá?”, ngöôøi vôï ñoù noùi: “laàn naøy maây giaêng naøy raát thaïnh, choàng toâi khoâng döùt tröø noåi”, Thaày chuù thuaät khaùch noùi: “neáu choàng coâ khoâng döùt tröø noåi thì toâi seõ döùt tröø”, ngöôøi vôï ñoù noùi: “neáu ñöôïc vaäy thì toát”. Thaày chuù thuaät khaùch lieàn laáy ít nöôùc chuù nguyeän roài raåy leân hö khoâng, maây lieàn tan. Luùc ñoù caùc Baø-la-moân cö só ôû thaønh Vöông xaù sanh taâm hi höõu, ñeàu ñem taøi vaät ñeán bieáu taëng, thaày chuù thuaät chæ thaày chuù thuaät khaùch noùi vôùi moïi ngöôøi: “laàn naøy maây giaêng raát thaïnh, toâi khoâng döùt tröø noåi, do thaày chuù thuaät khaùch naøy ñaõ laøm tan maây”, moïi ngöôøi lieàn ñöa taøi vaät bieáu taëng vaø noùi: “xin haõy ôû laïi ñaây, chuùng toâi seõ phaân chia hoa lôïi cho thaày”, thaày chuù thuaät khaùch noùi: “theo yù cuûa caùc vò”. Thaày chuù thuaät khaùch ôû laïi, sau ñoù laïi taùc phaùp laøm tan maây khieán cho möa ñaù döùt tröø, caùc Baø-la-moân cö só thaáy heát möa ñaù lieàn suy nghó: “do phöôùc ñöùc cuûa chuùng ta neân möa ñaù khoâng rôi xuoáng nöõa, chuùng ta caàn gì phaûi phaân chia hoa lôïi cho oâng ta

44 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

nöõa”, nghó roài lieàn khoâng chia cho hoa lôïi nöõa, thaày chuù thuaät khaùch oaùn haän, thu chuù phaùp roài boû ñi neân sau ñoù laïi coù möa ñaù. Moïi ngöôøi ñeán tìm thaày chuù thuaät khaùch, thaày chuù thuaät tröôùc noùi: “moïi ngöôøi khoâng chia hoa lôïi cho oâng ta nöõa neân ñaõ boû ñi roài”, moïi ngöôøi noùi: “neáu oâng ta trôû laïi thì haõy noùi cho chuùng toâi bieát”, thaày chuù thuaät tröôùc nhaän lôøi. Thaày chuù thuaät khaùch ñi daàn tôùi bieân giôùi thaønh Thaéng quaân, ñeán choã nhaø vua chuùc vua ñöôïc tröôøng thoï roài taâu raèng: “Ñaïi vöông, trong nöôùc cuûa vua coù Long vöông teân laø Toân-ñaø-la, trong cung roàng coù moät loaïi thuoác neáu uoâng vaøo seõ taêng theâm söùc maïnh, xin vua haõy chæ cng roâng cho thaàn, neáu laáy ñöôïc thuoác aáy, thaàn seõ chia cho Ñaïi vöông”, vua noùi: “naøy Baø- la-moân, roàng aáy raát hung döõ, chôù coù xuùc phaïm noù, noù seõ laøm haïi oâng”, Thaày chuù thuaät khaùch noùi: “toâi coù chuù löïc, cho duø khaép chaâu Thieäm boä naøy ñeàu laø roàng Toân-ñaø-la toâi vaãn ñieàu phuïc ñöôïc, huoáng chi chæ coù 1 roàng Toân-ñaø-la. Ñaïi vöông, trong nöôùc vua coù phaïm nhaân naøo ñaùng toäi cheát khoâng ?”, ñaùp coù, Thaày chuù thuaät khaùch noùi: “xin haõy cho ngöôøi aáy daãn toâi ñeán cung roàng chæ choã roàng ôû”, vua Thaéng quaân lieàn cho goïi töû toäi ñeàn vaø baûo daãn Thaày chuù thuaät khaùch ñeán cung roàng chæ choã roàng ôû. Ñeán nôi, Thaày chuù thuaät khaùch lieàn leûn vaøo trong cung roàng laáy thuoác ñöôïc roài voäi mang veà choã nhaø vua, chia bôùt thuoác cho vua roài trôû veà choã oû cuõ trong thaønh Vöông xaù, thaày chuù thuaät tröôùc kia thaáy roài lieàn baùo cho moïi ngöôøi trong thaønh bieát, hoï lieàn mang taøi vaät ñeán bieáu vaø aân caàn yeâu caàu oâng ôû laïi tröø möa ñaù, thaáy moïi ngöôøi aân caàn löi laïi neân oâng nhaän lôøi. Thöôøng tình cuûa con ngöôøi laø thích thaïnh boû suy, heã giaøu coù thì sanh kieáu ngaïo buoâng lung, luùc ñoù Thaày chuù thuaät khaùch cöôùi 1 coâ gaùi cuøng doøng toäc laøm vôï, khoâng bao laâu sau sanh moät con trai ñaët teân laø Tieåu sôn, sau ñoù laïi sanh theâm moät gaùi ñaët teân laø Ñieän quang. Caùc Baø- la-moân goïi Thaày chuù thuaät khaùch laø Toân-ñaø-la, goïi vôï cuûa oâng ta laø Chaán baïc, goïi vôï cuûa Tieåu sôn laø Thaéng luaân naõo. Luùc ñoù Thaày chuù thuaät khaùch suy nghó: “ta cöù taùc phaùp tröø möa ñaù maõi nhö theá raát laø meät nhoïc, ta neân taùc phaùp laøm cho döùt haún, khoâng cho sanh khôûi nöõa”, nghó roài lieàn taùc phaùp laøm cho möa ñaù vónh vieãn khoâng khôûi nöõa. Moïi ngöôøi trong thaønh thaáy vaäy lieàn noùi vôùi nhau: “do phöôùc ñöùc cuûa chuùng ta neân möa ñaù khoâng rôi xuoáng nöõa, chuùng ta caàn gì phaûi phaân chia hoa lôïi cho oâng ta nöõa”, baøn baïc xong, hoï lieàn ngöng vieäc chia hoa lôïi cho Thaày chuù thuaät khaùch nöõa. Thaày chuù thuaät khaùch voán xeûn chuù phaùp neân khoâng truyeàn daïy cho ai keå caû con mình, laïi do ñaém tröôùc laïc thuù, khoâng sieâng naêng luyeän taäp chuù thuaät nhö tröôùc kia, thuoác laáy ñöôïc töø trong cung roàng boû ñoù khoâng xem neân ñeàu hö hoaïi, thôøi gian sau muoán duøng cuõng


khoâng duøng ñöôïc nöõa, muoán taùc phaùp chuù thuaät cuõng khoâng nhôù caùch taùc phaùp. Thaày chuù thuaät khaùch oâm loøng oaùn daân moïi ngöôøi trong thaønh neân tìm ñeán caùc baäc thaày dò hoïc hoûi raèng: “coù caùch gì ñeå ñöôïc moïi söï mong caàu ñeàu nhö yù khoâng ?”, caùc vò aáy hoaëc noùi nhaûy vaøo löûa, hoaëc baûo uoáng thuoác ñoäc hoaëc baûo nhaûy töø treân cao xuoáng … ñeàu laø baûo xaû boû maïng soáng chôù khoâng chæ caùch. Thaày chuù thuaät khaùch tuaàn töï ñeán trong Truùc laâm hoûi caùc Bí-soâ nhö treân, Bí-soâ baûo neân xuaát gia, hoûi xuaát gia phaûi laøm vieäc gì, ñaùp laø suoát ñôøi tu phaïm haïnh, thieàn tö ñoïc tuïng… ñeå dieät tröø phieàn naõo… nhö theá thì ôû ñôøi vò lai moïi mong caàu seõ ñöôïc nhö yù. Thaày chuù thuaät khaùch noùi: “vieäc laøm naøy khoù quaù”, Bí-soâ noùi: “neáu khoâng laøm ñöôïc thì neân cuùng döôùng thöùc aên thöùc uoáng cho caùc tröôûng laõo Bí-soâ”, Thaày chuù thuaät khaùch noùi: “vieäc naøy cuõng khoù laøm, xin haõy chæ caùch khaùc”, Bí-soâ noùi: “neáu vaäy, haõy thænh boán vò Ñaïi Thanh vaên cuùng döôøng thöùc aên thöùc uoáng roài phaùt nguyeän seõ ñöôïc nhö yù, vì sao, vì boán ñaïi Thanh vaên gioáng nhö caùi bình quyù, ai caàu gì cuõng ñöôïc nhö yù”, Thaày chuù thuaät khaùch noùi: “vieäc naøy toâi laøm ñöôïc”, noùi roài lieàn thænh boán vò ñaïi Thanh vaên cuùng döôøng roài phaùt nguyeän: “nguyeän nhôø caên laønh cuùng döôøng naøy khieán cho Long vöông Toân-ñaø-la bieán maát khoûi cung roàng, con seõ sanh trong cung roáng aáy ñeå laøm toån haïi daân chuùng trong thaønh Vöông xaù”. Luùc ñoù ngöôøi vôï hoûi ngöôøi choàâng ñaõ phaùt nguyeän gì, sau khi nghe bieát roài noùi raèng: “toâi cuõng nguyeän theo laøm vôï oâng”, ngöôøi con trai noùi vôùi cha: “con cuõng nguyeän theo laøm con cuûa cha”, ngöôøi con gaùi noùi: “con cuõng nguyeän theo laøm con gaùi cuûa cha”, vôï cuûa ngöôøi con trai noùi vôùi choàng: “em cuõng nguyeän theo laøm vôï cuûa anh”. Sau khi cuøng phaùt nguyeän xong, caû nhaø ñeàu ñi nguû, ñeâm ñoù trôøi boãng giaùng xuoáng moät traän möa to laøm xoùi hoûng chaân töôøng ñoàng loaït suïp ñoå xuoáng ñeø cheát heát caû nhaø Thaày chuù thuaät khaùch. Do nguyeän löïc neân hoï sanh vaøo cung roàng xua ñuoåi long vöông Toân-ñaø-la roài soáng ôû ñaáy vôùi saùu vaïn quyeán thuoäc cuûa mình. Thaày chuù thuaät khaùch nay ñöôïc goïi laø Long vöông Toân-ñaø-la, vôï laø Chaân baïc, con trai laø Tieåu sôn, con gaùi laø Ñieän quang, vôï cuûa tieåu sôn laø Thaêng luaân. Thöôøng phaùp cuûa roàng laø khi sanh ra lieàn quaùn bieát laø do nguyeän löïc neân sanh trong cung roàng, laïi quaùn bieát laø muoán laøm toån haïi daân chuùng trong thaønh Vöông xaù neân môùi sanh trong cung roàng. Quaùn bieát roài lieàn suy nghó: “ñôïi luùa moïc töôi toát roài taøn phaù laøm cho hoï khoå sôû hay laù luùa chöa moïc maø taøn phaù thì hoï khoå, phaûi ñôïi luùa moïc xanh toát roài taøn phaù thì hoï seõ khoå sôû hôn”, nghó roài lieàn goïi caùc quyeán thuoäc ñeán nöôùc Ma-kieät-ñaø giaùng möa laønh khieán cho luùa moïc töôi toát. Ñôïi ñeán khi luùa ñaõ moïc xanh toát, Long

46 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

vöông Toân-ñaø-la cuøng saùu vaïn quyeán thuoäc giaùng xuoáng möa ñaù phaù hoaïi muøa maøng, sau ñoù giaùng theâm moät traän möùa lôùn laøm cho troâi heát goác luùa vaø thaân luùa khoâng coøn soùt. Luùc ñoù ngöôøi trong nöôùc Ma-kieät-ñaø noùi vôùi nhau: “roàng naøy cho ñeán cuoáng luùa cuõng khoâng ñeå soùt”, nhaân ñaây Long vöông Toân-ñaø-la ñöôïc goïi laø Long vöông Voâ ñaïo caùn.



QUYEÅN 5

Noäi nhieáp tuïng:

Vöông thaønh Na-lan-ñaø, BA-tra, Truùc tröôïng laâm, Caêng giaø, Thaéng phong sôn, Khieáu thanh, Pheä-xaù-ly.

Phaät ôû trong Truùc laâm beân ao Yeát-lan-ñaïc-ca thaønh Vöông xaù, luùc ñoù Thaùi töû Vò sanh oaùn bò Ñeà-baø-ñaït-ña kích ñoäng ñuû caùch, nghe theo lôøi lieàn gieát haïi vua cha laø ngöôøi thuaän chaùnh phaùp ñeå leân ngoâi vua. Vò vua naøy cuõng laøm caùc vieäc gaây toån haïi cho Phaät nhö thaû voi lôùn teân Hoä taøi, ngöïa döõ vaø choù döõ ñeå haïi Phaät. Nghe vieäc naøy roài baø meï laø Vy-ñeà- hi baûo con: “con chôù laøm vieäc khinh huûy Theá toân, Theá toân thöôøng sôï chuùng sanh laøm vieäc khinh huûy, e Phaät rôøi khoûi thaønh Vöông xaù thì ñaát nöôùc naøy seõ maát lôïi ích lôùn, vì nhôø oai löïc cuûa Theá toân neân daân chuùng ôû nöôùc An-giaø vaø Ma-kieät-ñaø ñöôïc lôïi hæ”, vua nghe roài lieàn töùc giaän noùi vôùi meï: “nhöõng nöôùc khaùc khoâng coù Nhö lai thì ñeàu bò tieâu dieät heát hay sao”, baø meï ñuû lôøi khuyeân can nhöng vua Vò sanh oaùn khoâng hoài taâm. Luùc ñoù Theá toân suy nghó: “Thaùi töû Vò sanh oaùn gaây voâ löôïng toäi, ta phaûi laøm cho ngöôøi naøy truï nôi Voâ caên tín, nhöng nay chöa ñuùng thôøi, ta neân ñeán thaønh Thaát-la-phieät”, nghó roài Phaät lieàn cuøng chuùng Thanh vaên du haønh ñeán thaønh Thaát-la-phieät truï ôû trong vöôøn Caáp-coâ-ñoäc röøng Theä ña. Caùc vua nöôùc laân bang nghe tin vua Vò sanh oaùn laøm vieäc khinh huûy Theá toân neân Theá toân ñaõ rôøi thaønh Vöông xaù ñi ñeán thaønh Thaát-la-phieät lieàn suy nghó: “vua nöôùc aáy ñaõ gieát haïi vua cha laø ngöôøi thuaän chaùnh phaùp, vaäy maø chöa bieát ñuû, nay laïi khinh huûy Theá toân laø baäc ñaùng ñöôïc trôøi ngöôøi cuùng döôøng, caùc nöôùc chuùng ta neân hoïp nhau laïi thaûo phaït töôùc ñoaït vöông vò cuûa vua aáy”, nghó roài caùc vua laàn löôït sai söù giaû ñeán thoâng baùo ñeå cuøng chuaån bò giaùp truï, chænh trang boán binh: töôïng binh,

48 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

maõ binh, xa binh vaø boä binh tieán ñaùnh thaønh Vöông xaù. Luùc ñoù Long vöông Voâ ñaïo caùn giaùng xuoáng moät traän möa ñaù toån laïi muøa maøng, laøm cho 500 soâng suoái ñeàu khoâ caïn, trôøi haïn haùn khieán cho daân chuùng ñoùi khaùt khoâng an oån. Vua Vò sanh oaùn trong loøng ñau khoå, phi nhaân ñöôïc dòp gaây ra caùc bònh dòch khieán ngöôøi bò bònh dòch cheát raát nhieàu, xe tang noái nhau chôû xaùc cheát ra khoûi thaønh, vua bò traêm thöù khoå naõo böùc baùch neân ngoài choáng caèm raàu ró, baø meï Vy-ñeà-hi thaáy vaäy lieàn baûo con: “ta ñaõ baûo con khoâng neân khinh huûy Theá toân, Phaät laø baäc Voâ sôû uùy, nhöng neáu bò khinh huûy thì seõ rôøi khoûi thaønh Vöông xaù. Phaät maø boû ñi thì trong nöôùc seõ hieän vieäc chaúng laønh, chính laø nhöõng vieäc ñang xaûy ra”, vua hoûi baø meï: “vaäy baây giôø con phaûi laøm sao?”, baø meï noùi: “con neân ñeán saùm hoái Theá toân”, vua noùi: “con thaät söï khoâng daùm ñeán gaëp Theá toân, chaéc laø Phaät ñang giaän traùch”, baø meï noùi: “con haù khoâng nghe: ñoái vôùi ngöôøi duøng Chieân ñaøn hay ngöôøi caàm dao buùa, Phaät ñeàu khoâng sanh nieäm khaùc. Neáu coù ngöôøi vôùi taâm tònh tín duøng Chieân ñaøn thoa, Nhö lai cuõng khoâng khôûi taâm hæ ñoái vôùi ngöôøi aáy. Neáu coù ngöôøi vôùi taâm saân haän caàm dao ñeán laøm haïi, Nhö lai cuõng khoâng khôûi taâm saân ñoái vôùi ngöôøi aáy”. Vua nghe roài lieàn baûo vò ñaïi thaàn: “khanh haõy mau ñeán choã Phaät vì Ta ñaûnh leã Phaät vaø thaêm hoûi Phaät coù ñöôïc khoûe maïnh an laïc khoâng; sau ñoù baïch Phaät raèng: neáu con coù toäi thì cha cuõng khoâng chaáp, cuùi xin Theá toân thöông xoùt trôû laïi thaønh Vöông xaù , neáu Phaät khoâng trôû laïi thì ñaát nöôùc seõ dieät vong”, vò ñaïi thaàn tuaân lònh vua ñi ñeán thaønh Thaát-la-phieät tôùi choã Phaät ñaûnh leã Phaät roài baïch laïi nhöõng lôøi vua Vò sanh oaùn ñaõ daën, Phaät im laëng nhaän lôøi, vò ñaïi thaàn thaáy Phaät ñaõ nhaän lôøi lieàn ñaûnh leã Phaät roài ra veà. Sau ñoù Phaät cuøng caùc Bí-soâ rôøi thaønh Thaát-la-phieät tuaàn töï du haønh ñeán nöôùc Ma-kieät-ñaø, do oai löïc cuûa Phaät, caùc vò thaàn phun nöôùc taùm coâng ñöùc laøm ñaày ao suoái, giaùng xuoáng möa ngoït vaø xua ñuoåi caùc bònh dòch. Vua caùc nöôùc laân bang cuõng ruùt binh trôû veà, daân chuùng buoân baùn trôû laïi, caùc thöông nhôn nöôùc ngoaøi cuõng ñeán giao dòch mua baùn trôû laïi, trong nöôùc thaùi bình neân daân chuùng ôû khaép ñöôøng phoá ñeàu ca ngôïi oai ñöùc cuûa Phaät, caùc ngoaïi ñaïo cuõng im laëng khuaát phuïc sanh taâm hoan hæ. Luùc ñoù vua Vò sanh oaùn hay tin Phaät ñaõ vaøo quoác giôùi vui möøng ra lònh caùc ñaïi thaàn: “ôû treân caùc ñöôøng phoá caùch Vöông thaønh hai daëm röôõi neân cho queùt doïn saïch seõ, röôùi nöôùc thôm Chieân ñaøn vaø trang hoaøng ñeïp ñeõ; trong thaønh Vöông xaù cho ñoát höông thôm vaø raûi hoa ñeå nghinh ñoùn Phaät”, caùc ñaïi thaàn tuaân lònh laøm theo lôøi vua, nhaø vua ñích thaân thoáng lónh boán binh ra ñoùn Phaät. Khi Phaät saép böôùc vaøo trong thaønh, chaân phaûi vöøa ñaïp leân ngöôõng cöûa thaønh thì maët ñaát chaán ñoäng


saùu caùch, chö thieân raûi hoa vaø thieân y cuùng döôøng Phaät. Khi Phaät vaøo trong thaønh, caùc töôùng kyø laï hieän ra nhö sau: caùc ñöôøng nhoû heïp boãng roäng lôùn ra, caùc caây nhoû boãng nhieân cao lôùn, voi ngöïa… caùc laoøi chim ñeàu caát tieâng keâu vui möøng, caùc loaïi khí vaät töï phaùt tieáng keâu, ngöôøi muø ñöôïc thaáy, ngöôøi ñieác ñöôïc nghe, ngöôøi caâm noùi ñöôïc, ngöôøi khoâng ñuû caùc caên lieàn ñöôïc ñaày ñuû, ngöôøi ñang say meâ ñeàu ñöôïc tænh, ngöôøi truùng ñoäc ñeàu ñöôïc khoûe maïnh laïi, ngöôøi oaùn thuø nhau ñeàu sanh taâm töø bi, ngöôøi mang thai sanh con khoâng thaáy ñau ñôùn, ngöôøi bò giam caàm ñeàu ñöôïc giaûi thoaùt, ngöôøi ngheøo thieáu ñöôïc cuûa caûi. Moät OÂ-ba-saùch-ca thaáy nhöõng vieäc naøy roài lieàn noùi keä:

“Theá toân ñeán nöôùc naøo, Nöôùc aáy khoâng coøn sôï, Ñoùi khaùt vaø quaân ñòch, Möa gioù ñöôïc ñieàu hoøa, Daân chuùng ñeàu tu phöôùc, An laïc khoâng lo buoàn, Traêm ngaøn vieäc kyø laï, Ñeàu thaønh töïu nôi ñaây”.

Luùc ñoù Phaät an uûi ñaïi chuùng trong thaønh Vöông xaù, khoâng ai laø khoâng ñöôïc lôïi ích roài ñeán Truùc laâm, vua Vò sanh oaùn ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho vua ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Vua nghe phaùp roài hoan hæ tín thoï, chaép tay baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân vaø chuùng Taêng thöông xoùt thoï con thænh ba thaùng cuùng döôøng töù söï ñaày ñuû”, Phaät im laëng nhaän lôøi, bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi nhaø vua ñaûnh leã Phaät ra veà. Veà ñeán trong cung nhaø vua lieàn ra lònh lo lieäu moïi thöù cuùng döôøng cho Phaät vaø Taêng trong ba thaùng khoâng ñeå thieáu thoán. Caùc thieân thaàn thaáy vaäy lieàn xua ñuoåi taát caû tai dòch qua ñeán thaønh Quaûng nghieâm khieán cho daân chuùng trong thaønh naøy ñeàu maéc bònh dòch cheát raát nhieàu… gioáng nhö ôû thaønh Vöông xaù tröôùc ñaây. Luùc ñoù trong thaønh Quaûng nghieâm coù moät Baø-la-moân teân laø Ñoâ-maït-la naèm moâng nghe thaáy Thieän thaàn noùi keä:

“Theá toân Ñieàu ngöï sö, Toái toân cuûa trôøi ngöôøi, Neáu ñi ñeán thaønh naøy, Thì tai haïi tieâu tan.”

Saùng hoâm sau Ñoâ-maït-la lieàn ñem vieäc trong moäng keå laïi cho caùc cö só, caùc Laät-coâ-tyø trong thaønh, moïi ngöôøi nghe roài noùi vôùi nhau: “neân laøm caùch naøo vaø sai ngöôøi naøo ñi thænh Phaät ñeán trong thaønh naøy an cö

50 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ba thaùng, chuùng ta cuùng döôøng caàu cho tai haïi tieâu tan”, noùi roài lieàn baûo Ñoâ-maït-la: “oâng haõy ñi thænh Theá toân, ngoaøi oâng ra khoâng ai coù theå laøm ñöôïc vieäc naøy”, Ñoâ-maït-la suy nghó: “ta ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài thaêm hoõi Phaät coù ñöôïc ít bònh, ít naõo, khoûe maïnh vaø an laïc khoâng. Caùc cö só ôû thaønh Quaûng nghieâm sai con ñeán thænh Phaät, cuùi xin Theá toân thöông xoùt daân chuùng thaønh Quaûng nghieâm, neáu Theá toân khoâng ñeán thì nhaân daân trong thaønh khoâng bao laâu nöõa seõ dieät vong”, nghó roài lieàn noùi: “vua Vò sanh oaùn raát hieáu saùt, taùnh hung baïo ñaõ gieát haïi nhieàu ngöôøi, neáu toâi ñeán nöôùc ñoù thænh Phaät aét seõ bò vua gieát”, caùc cö só noùi keä:

“Hai nöôùc laø oaùn ñòch, Khoâng baét giöõ söù giaû, Huoáng chi söù gaëp Phaät, Maø gieát haïi hay sao?”.

Luùc ñoù Ñoâ-maït-la laùm phaùp kieát töôøng roài ñi ñeán thaønh Vöông xaù, nghæ ngôi xong ñeán choã Phaät ñaûnh leã Phaät roài baïch Phaät: “caùc cö só thaønh Pheä-xaù-ly ñaûnh leã Theá toân vaø hoûi thaêm Theá toân coù ñöôïc ít bònh, ít naõo, ñöôïc an laïc khoâng?”, Phaät hoûi: “daân chuùng trong thaønh coù ñöôïc an oån khoâng?”, ñaùp: “cuùi xin Theá toân thöông xoùt daân chuùng thaønh Quaûng nghieâm, neáu Theá toân khoâng ñeán thì nhaân daân trong thaønh khoâng bao laâu nöõa seõ dieät vong, thaønh chæ coøn caùi teân roãng khoâng coøn ai ôû”, Theá toân noùi: “Ta vaø chuùng Thanh vaên ñaõ thoï vua thænh ôû ñaây an cö ba thaùng cuùng döôøng töù söï, oâng haõy gaëp vua taâu roõ vieäc naøy, neáu vua chaáp thuaän thì ta seõ ñeán trong thaønh ñoù”. Ñoâ-maït-la nghe Phaät noùi roài lieàn sai söù trôû veà nöôùc taâu cho vua roõ, vua nöôùc ñoù nghe roài lieàn baûo söù giaû: haõy baûo Ñoâ-maït-la ñeán choã vua Vò sanh oaùn thay maët ta thaêm hoûi vua nöôùc aáy coù ñöôïc ít bònh, ít naõo vaø an vui khoâng. Sau ñoù taâu vua nöôùc aáy raèng: xin Ñaïi vöông ñoàng yù cho Theá toân ñi ñeán thaønh Pheä-xaù-ly, neáu vua khoâng ñoàng yù cho Theá toân ñeán thì nhaân daân trong thaønh Pheä-xaù-ly khoâng bao laâu nöõa seõ dieät vong, thaønh chæ coøn caùi teân roãng khoâng coøn ai ôû”. Ñoâ- maït-la nghe roài lieàn suy nghó: “ta neân gaëp Ñaïi vöông tröôùc hay gaëp ñaïi thaàn tröôùc, xöa coù caâu: khoâng neân gaëp vua tröôùc, haõy gaëp ñaïi thaàn tröôùc vì neáu vua khoâng ñoàng yù thì ñaïi thaàn coù theå noùi giuùp”, nghó roài lieàn ñeán choã ñaïi thaàn tröôùc, ñaïi thaàn hoûi ñeán coù vieäc gì, lieàn ñaùp: “toâi ñeán ñeå thænh Nhö lai, nhöng phaûi ñöôïc vua ñoàng yù, xin oâng taâu giuùp”, ñaïi thaàn nhaän lôøi, Ñoâ-maït-la lieàn ñeán choã vua taâu raèng: “daân chuùng thaønh Pheä- xaù-ly thaêm hoûi Ñaïi vöông coù ñöôïc ít bònh, ít naõo vaø an vui khoâng?”, vua hoûi: “daân chuùng nöôùc aáy coù an oån khoâng?”, ñaùp: “cuùi xin Ñaïi vöông ñoàng yù cho Theá toân ñi ñeán thaønh Pheä-xaù-ly, vì neáu Theá toân khoâng ñeán


thì nhaân daân trong thaønh khoâng bao laâu nöõa seõ dieät vong, thaønh chæ coøn caùi teân roãng khoâng coøn ai ôû”, vua noùi: “tröôùc ñaây ta thöôøng suy nghó: mong cho thaønh Pheä-xaù-ly sôùm bò tieâu dieät”. Ñoâ-maït-la nghe vua noùi roài lieàn lui ra, luùc ñoù ñaïi thaàn taâu vua: “Ñaïi vöông, coù bao giôø Theá toân boû maëc moät höõu tình naøo chòu khoå khoâng?”, vua noùi khoâng coù, ñaïi thaàn noùi: “neáu khoâng coù maø Ñaïi vöông khoâng ñoàng yù töùc laø Ñaïi vöông ñaõ khoâng cung kính Theá toân. Duø Ñaïi vöông coù ñoàng yù hay khoâng, vì lôïi ích cho chuùng sanh Theá toân cuõng seõ ñi ñeán thaønh Pheä-xaù-ly”, vua noùi: “yù cuûa Phaät khoâng phaûi laø ñieàu maø ta bieát ñöôïc, khanh haõy goïi Ñoâ-maït-la ñeán ñaây”, ñaïi thaàn vaâng lònh goïi ñeán, vua baûo Ñoâ-maït-la: “ngöôi haõy laäp öôùc: neáu ngöôi coù theå cung kính cuùng döôøng Theá toân nhö ta thì ta seõ ñoàng yù lôøi caàu xin cuûa ngöôi”. Ñoâ-maït-la nghe vua noùi roài lieàn sai söù veà nöôùc baùo laïi, daân chuùng trong thaønh noùi vôùi söù giaû: “vua nöôùc ñoù chæ coù moät mình coøn coù theå cuùng döôøng, chuùng ta ñoâng ngöôøi haù khoâng theå cuùng döôøng ñaày ñuû hay sao?”, Ñoâ-maït-la nghe roài lieàn taâu laïi vôùi vua Vò sanh oaùn. Luùc ñoù vua Vò sanh oaùn ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài ngoài moät beân baïch Phaät: “Theá toân, con nguyeän troïn ñôøi coøn laïi cuùng döôøng Theá toân vaø chuùng Thanh vaên, nhöng vì lôïi ích caùc höõu tình neân ñoàng yù ñeå Theá toân ñeán nöôùc kia, cuùi xin Theá toân thoï con thænh thöïc moät ngaøy”, Phaät im laëng nhaän lôøi, vua bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi lieàn trôû veà cung ra lònh söûa soaïn caùc moùn aên thanh tònh cuùng döôøng ñaày ñuû, saùng sôùm sai söù ñeán baïch Phaät thôøi ñaùo. Phaät sau khi thoï thöïc xong, vua töï tay caàm bình vaøng roùt nöôùc cho Phaät roài baïch raèng: “cuùi xin Theá toân ñieàu phuïc Döôïc xoa vaø roàng döõ, Long vöông Voâ ñaïo caùn naøy ñaõ laøm toån haïi nöôùc con trong moät thôøi gian daøi neân khoâng oaùn maø thaønh oaùn, khoâng thuø maø thaønh thuø, khoâng nghòch maø thaønh nghòch. Luùa maï chöa moïc vaø ñaõ moïc ñeàu bò phaù hoaïi heát”, Phaät im laëng nhaän lôøi, chuù nguyeän cho vua roài trôû veà truù xöù baûo A-nan-ñaø: “thaày haõy cuøng ta ñi ñeán aáp Ba-traly”. Luùc ñoù Phaät cuøng A-nan-ñaø du haønh ñeán aáp Ba-traly truï ôû beân thaùp, daân chuùng trong laøng nghe tin ñeàu ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài ngoài moät beân, Phaät noùi: “caùc vò neân bieát, ngöôøi phoùng daät coù naêm loãi:

1. Laø coù Baø-la-moân, cö só do phoùng daät neân tranh chaáp laãn nhau, ñöa ñeán quan phaân xöû neân cuûa caûi ñeàu phaân taùn.

2. Laø laïi coù Baø-la-moân, cö só do phoùng daät neân tieáng xaáu lan khaép nôi.

3. Laø laïi coù Baø-la-moân, cö só do phoùng daät neân coáng cao ngaõ maïn, khi ñeán trong chuùng Saùt-ñeá-lî, Baø-la-moân, cö só, sa moân khoâng phaûi laø thöôïng thuû neân lo sôï luoàn cuùi ngöôøi.

52 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

4. Laø laïi coù Baø-la-moân, cö só do phoùng daät tranh chaáp neân khi saép qua ñôøi, taâm sanh hoái loãi.

5. Laø laïi coù Baø-la-moân, cö só thöôøng phoùng daät, do phoùng daät töï cao neân sau khi cheát ñoïa trong aùc ñaïo, sanh trong ñòa nguïc. Ngöôïc laïi, ngöôøi khoâng phoùng daät coù 5 lôïi ích:

1. Laø coù Baø-la-moân, cö só do khoâng phoùng daät, khoâng tranh chaáp laãn nhau, neân cuûa caûi khoâng maát maùt.

2. Laø laïi coù Baø-la-moân, cö só do khoâng phoùng daät neân tieáng toát lan khaép nôi.

3. Laø laïi coù Baø-la-moân, cö só do khoâng phoùng daät neân khoâng coáng cao ngaõ maïn, khi ñeán trong chuùng Saùt-ñeá-lî, Baø-la-moân, cö só, sa moân laø baäc thöôïng thuû neân khoâng lo sôï, vui veû du haønh.

4. Laø laïi coù Baø-la-moân, cö só do khoâng phoùng daät khoâng tranh chaáp neân khi saép qua ñôøi, khoâng coù hoái loãi.

5. Laø laïi coù Baø-la-moân, cö só, do khoâng phoùng daät neân sau khi cheát ñöôïc sanh leân trôøi. Cho neân caùc vò khoâng neân phoùng daät”. Caùc Baø-la-moân, cö só naøy nghe phaùp roài lieàn chaép tay cung kính baïch Phaät: “cuùi xin Nhö lai thöông xoùt, ñeâm nay nghæ laïi trong quaùn xaù cuûa chuùng con”, Theá toân im laëng nhaän lôøi. Luùc ñoù Baø-la-moân Haønh vuõ laø ñaïi thaàn cuûa nöôùc Ma-kieät-ñaø nghe tin Theá toân ñeán laøng Ba-traly truï ôû beân thaùp, laïi nghe daân chuùng trong laøng cuùng döôøng Theá toân, oâng lieàn ñi xe ngöïa maøu traéng, mang theo bình baùu, gaäy vaøng vaø 500 ñoàng töû ñeán yeát kieán Theá toân. Ñeán nôi, oâng xuoáng xe ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho Baø-la-moân ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Baø-la-moân chaép tay baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân vaø chuùng Bí-soâ thoï con thænh thöïc vaøo ngaøy mai ôû taïi nhaø con”, Phaät im laëng nhaän lôøi. Sau ñoù Phaät vaøo phoøng ngoài kieát giaø quaùn thaáy thieân thaàn Ñaïi oai löïc duøng daây ño ranh giôùi muoán xaây caát ñaïi thaønh, xeá chieàu Theá toân xuaát ñònh ñi ñeán choã caùc Bí-soâ hoûi A-nan-ñaø: “thaày khoâng nghe laøng Ba-traly muoán xaây caát ñaïi thaønh hay sao?”, ñaùp: “con coù nghe Baø-la-moân Haønh vuõ cuøng chö thieân trôøi Tam thaäp tam muoán xaây caát ñaïi thaønh”, Phaät noùi: “Ta ôû trong thaát nhaäp ñònh, duøng thieân nhaõn thanh tònh quaùn thaáy ôû laøng Ba-traly coù thieân thaàn Ñaïi oai ñöùc vaø caùc thieân thaàn nhoû cuøng daân chuùng ñeàu soáng thuaän theo giaùo phaùp cuûa thieân thaàn. Do coù caùc thieân thaàn soáng ôû ñoù neân bieát thaønh naøy seõ laø thaønh toái thöôïng, khoâng bò nöôùc ngoaøi xaâm laán, cuõng khoâng bò nöôùc löûa laøm haïi”. Luùc ñoù Baø-la-moân Haønh vuõ trôû veà ñeán nhaø lo söûa soaïn caùc moùn cuùng döôøng, saùng sôm sai söù ñeán choã Phaät baïch thôøi ñaùo... Sau khi


Phaät thoï thöïc xong, Baø-la-moân Haønh vuõ caàm bình vaøng roùt nöôùc vaø phaùt nguyeän: “con nguyeän ñem coâng ñöùc cuùng döôøng Phaät vaø Thaùnh chuùng hoâm nay, hoài höôùng cho caùc thieân thaàn soáng ôû laøng Ba-traly ñöôïc an laïc laâu daøi”. Phaät lieàn noùi keä:

“Ngöôøi naøo coù loøng tin, Cuùng döôøng cho chö thieân, Vaâng lôøi Ñaïi sö daïy, Laø ñöôïc Phaät ngôïi khen. Neáu ôû nôi choán naøo, Coù ngöôøi trí sinh soáng, Cuùng döôøng ngöôøi trì giôùi, Vaø noùi lôøi chuù nguyeän, Neân kính baäc ñaùng kính, Neân cuùng baäc ñaùng cuùng, Chö thieân hoä nhö con, Thöôøng ñöôïc soáng an vui”.

Theá toân noùi dieäu phaùp cho Baø-la-moân nghe ñöôïc lôïi hæ roài trôû veà boån xöù. Luùc ñoù Baø-la-moân ñaõ laøm xong nhöõng vieäc neân laøm lieàn chaùnh nieäm tö duy: “ôû choã Theá toân rôøi khoûi laøng Ba-traly, ta seõ xaây moät caùi coång cao goïi laø coång Kieàu-ñaùp-ma; con ñöôøng maø Theá toân ñi ñeán soâng Caêng giaø, ta seõ tu söûa laïi goïi laø ñöôøng Kieàu-ñaùp-ma”. Theá toân bieát ñöôïc taâm nieäm cuûa Baø-la-moân neân ñi ñöôøng giöõa ôû phía baéc laøng Ba-traly ñeå ra khoûi laøng ñi ñeán soâng Caêng giaø. Luùc ñoù vua Vò sanh oaùn suy nghó: “ta phaûi mang loïng ñeán cuùng döôøng Theá toân”, nghó roài lieàn mang loïng ñeán, coù taát caû laø 500 caây loïng che cho Theá toân. Cuøng luùc ñoù caùc Laät-coâ-tyø ôû thaønh Quaûng nghieâm suy nghó: “vua Vò sanh oaùn mang loïng ñeán cuùng döôøng Theá toân, chuùng ta cuõng neân cuùng döôøng”, nghó roài lieàn mang 500 caây loïng ñeán cuøng döôøng Theá toân. Luùc ñoù caùc Long vöông cuõng suy nghó: “vua vaø caùc Laät-coâ-tyø ñaõ cuùng döôøng, ta ñoïa trong ñöôøng aùc haù khoâng cuùng döôøng Theá toân hay sao?”, nghó roài lieàn mang 500 caây loïng ñeán cuùng döôøng Theá toân. Luùc ñoù chö thieân coõi trôøi Töù thieân vöông cuõng suy nghó: “nhöõng ngöôøi aáy khoâng thaáy roõ nhaân quaû baùo öùng coøn töï cuùng döôøng, chuùng ta bieát roõ nhaân quaû haù laïi khoâng cuùng döôøng hay sao?”, nghó roài lieàn mang 500 caây loïng ñeán cuùng döôøng Theá toân. Luùc ñoù chö thieân trôøi Tam thaäp tam cuõng suy nghó: “caùc vò trôøi ñoù ñeàu ñaõ cuùng döôøng, ta haù khoâng cuøng döôøng hay sao?”, nghó roài lieàn mang 500 caây loïng ñeán cuùng döôøng. Theá toân thaáy roài lieàn suy nghó: “ta phaûi taïo nhaân duyeân thuø thaéng cho trôøi ngöôøi khieán sanh loøng tin”, nghó roài lieàn hieän

54 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

thaàn löïc khieán cho moãi ngöôøi trong chuùng hoäi ñeàu nghó raèng chæ coù ta caàm loïng che cho Phaät. Hoài Phaät vöøa chöùng ñaïo quaû Chaùnh giaùc cuõng coù 2500 vò trôøi ngöôøi caàm loïng che cho Phaät. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân ñaõ taïo nghieäp gì maø khi chöùng Boà-ñeà coù ñeán 2500 vò thieân caàm loïng che cho Phaät?”, Phaät noùi: “caùc thaày neân bieát, quaù khö Ta ñaõ tích taäp tö löông laøm caùc nghieäp laønh… neân nay töï thaân thoï quaû. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa coù vua Chuyeån luaân teân laø Ñaïi thieän hieän, ñaày ñuû boán quaân löïc coù theå toài phuïc quaân ñòch ñöôïc thaéng lôïi. Vua duøng chaùnh phaùp cai trò laøm Phaùp vöông, vua coù ñuû baûy baùu, chæ thieáu moät ngöôøi con nöõa laø ñuû soá 1000, vua thöôøng daãn nhöõng ngöôøi con naøy ñi theo beân mình. Luùc ñoù caùc phu nhaân noùi vôùi nhau: “chuùng ta sanh con roài ñeàu phaûi xa caùch noù vì taùnh vua thöôøng hay daãn caùc con ñi theo beân mình. Chuùng ta cuøng laäp öôùc neáu ai mang thai khoâng ñöôïc baùo cho vua bieát”. Thôøi gian sau, coù moät phu nhaân mang thai, caùc phu nhaân ñem giaáu ôû nôi kín ñaùo khoâng cho vua thaáy. Ñuû ngaøy thaùng phu nhaân ñoù sanh moät beù trai dung maïo ñoan nghieâm ai cuõng yeâu meán, da maøu hoaøng kim, tay daøi quaù goái, traùn cao muõi thaúng…, ñöùa beù naøy töø khi sanh ra cho ñeán tröôûng thaønh caùc phu nhaân ñeàu yeâu thöông nhö con ruoät cuûa mình. Thôøi gian sau, ngöôøi con trai naøy cuøng caùc phu nhaân ôû treân laàu cao thaáy nhaø vua vôùi taùm vaïn quoác vöông vaây quanh vaø caùc ngöôøi con hoä veä hai beân, coù baûy baùu daãn ñöôøng, oai quang ngôøi saùng lieàn hoûi caùc baø meï: “ngöôøi ñoù laø ai”, baø meï ñaùp: “vò vua ñoù laø cha cuûa con”, laïi hoûi: “sau khi vua cha baêng haø, con coù ñöôïc keá vò khoâng?”, ñaùp: “neáu keå caû con thì nhaø vua ñaõ coù ñuû moät ngaøn ngöôøi con, sau khi vua cha baêng haø ngöôøi con lôùn nhaát seõ noái ngoâi, con laø con uùt khoâng ñöôïc keá vò”. Ngöôøi con nghe roài lieàn noùi: “neáu sau khi vua cha baêng haø, con laø con uùt khoâng ñöôïc noái ngoâi thì xin caùc meï cho con ñöôïc xuaát gia, vôùi loøng tin chaân chaùnh sau khi xuaát gia con seõ tinh taán tu phaïm haïnh”, caùc baø meï noùi: “chuùng ta ñeàu yeâu meán con, con chôù sanh taâm naøy”, ngöôøi con noùi: “con ñaõ laäp chí, xin caùc meï cho con xuaát gia”. Thaáy con quyeát chí nhö vaäy, caùc baø meï ñaønh phaûi ñoàng yù, noùi raèng: “con haõy cam keát vôùi chuùng ta laø neáu con chöùng ñaïo haõy trôû veà cho chuùng ta bieát”, ngöôøi con noùi: “xin vaâng lôøi meï”. Ngöôøi con naøy töø giaû caùc baø meï ñi ñeán choã tòch tónh, ngay nôi 37 phaåm phaùp Boà-ñeà phaàn, khoâng thaày töï ngoä chöùng quaû Ñoäc giaùc. Chöùng quaû roài lieàn nhôù ñeán lôøi ñaõ höùa vôùi caùc baø meï, vì muoán laøm lôïi ích cho caùc baø meï neân vò Ñoäc giaùc lieàn bay leân hö khoâng ñeán tröôùc caùc baø meï, thaân hieän thaàn bieán, treân thaân ra löûa, döôùi thaân ra nöôùc… roài trôû xuoáng ñaát. Phaøm


phu heã thaáy ñöôïc thaàn thoâng, taâm yù mau hoài chuyeån nhö caây ñaïi thoï bò ngaõ xuoáng ñaát, caùc baø meï naøy lieàn ñaûnh leã vaø noùi: “Thaùnh giaû ñaõ chöùng quaû ñöôïc thaàn thoâng nhö vaäy, nay Thaùnh giaû caàn thöùc aên, chuùng toâi caàu phöôùc, cuùi xin haõy ôû trong khu vöôøn naøy thoï chuùng toâi cuùng döôøng”, vò Ñoäc giaùc im laëng nhaän lôøi. Töø ñoù haèng ngaøy caùc baø meï laàn löôït cuùng döôøng thöôùc aên thöùc uoáng cho vò Ñoäc giaùc. Cho ñeán moät ngaøy vò Ñoäc giaùc suy nghó: “ñoái vôùi thaân huyeån hoùa naøy, vieäc caàn neân laøm ta ñeàu ñaõ laøm xong, nay ta neân nhaäp Voâ dö Nieát-baøn”, nghó roài lieàn nhö ngoãng chuùa em lieàn bay leân hö khoâng, thaân hieän thaàn bieán, treân thaân ra löûa, döôùi thaân ra nöôùc… hieän thaàn bieán xong lieàn nhaäp Voâ dö Nieát-baøn. Luùc ñoù caùc baø meï chaát cuûi thôm hoûa thieâu, duøng söõa röôùi taét, thu laáy xaù lôïi ñeå trong bình vaøng roài xaây thaùp thôø ôû trong vöôøn, duøng voøng xuyeán vaø caùc ñoà trang söùc ñeå trang nghieâm thaùp, beân treân thaùp treo côø phöôùn vaø loïng baùu. Thôøi gian sau vaøo moät muøa xuaân, trong vöôøn hoa toûa höông thôm ngaùt, chim hoùt líu lo, vua cuøng caùc phu nhaân vaø theå nöõ vaøo trong vöôøn daïo chôi, khi troâng thaáy thaùp vua lieàn hoûi ngöôøi giöõ vöôøn laø thaùp cuûa ai, lieàn ñaùp khoâng bieát, vua lieàn hoûi caùc phu nhaân nguoàn goác cuûa thaùp, caùc phu nhaân lo sôï taâu vua: “xin Ñaïi vöông ban cho voâ uùy môùi daùm noùi”, vua noùi: “ta ban cho voâ uùy, haõy noùi cho ta nghe”. Caùc phu nhôn lieàn ñem söï vieäc tröôùc kia keå laïi, vua nghe roài lieàn noùi: “caùc naøng thaät sai laàm, ngöôøi con aáy ñaõ öa thích ngoâi vua vì sao khoâng baùo cho Traãm bieát ñeå Traãm laäp leân laøm vua thoï quaùn ñaûnh. Noù laø ngöôøi coù oai ñöùc, tuy ñaõ nhaäp Nieát-baøn nhöng ta cuõng ñem muõ loïng baèng luïa naêm saéc ñaët treân thaùp”. Vì yeâu meán ngöôøi con naøy neân nhaø vua ñaõ ñaët nhöõng vaät aáy leân treân thaùp.

Naøy caùc Bí-soâ, vua Thieän hieän thuôû xöa chính laø thaân ta, xöa kia ta ñem loïng cuùng döôøng thaùp cuûa vò Ñoäc giaùc, nhôø phöôùc nghieäp naøy neân ta ñaõ ôû ngoâi Chuyeån luaân vöông traûi qua 2500 laàn. Laïi nhôø nghieäp naøy ngaøy nay khi chöùng ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh giaùc chö thieân vaø ngöôøi ñaõ caàm 2500 traêm caây loïng che cho Ta. Neáu ta khoâng chöùng quaû thuø thaéng thì seõ coøn ôû ngoâi Chuyeån luaân vöông theâm 2500 traêm laàn nöõa. Naøy caùc Bí-soâ, heã taïo nghieäp ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc ñen; taïo nghieäp traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc traéng… caùc thaày neân hoïc nhö theá”. Nghe Phaät daïy roài, caùc Bí-soâ ñeàu hoan hæ phuïng haønh.

56 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


QUYEÅN 6

Luùc ñoù vua Vò sanh oaùn nöôùc Ma-kieät-ñaø vaø caùc Laät-coâ-tyø ôû thaønh

Quaûng nghieâm ñeàu taïo caàu thuyeàn cho Phaät qua soâng, caùc roàng suy nghó: “ta ñoïa trong neûo aùc neân tu phöôùc nghieäp baèng caùch ngaång ñaàu leân noái nhau laøm caàu cho Phaät qua soâng Caêng giaø”, nghó roài lieàn cuøng ngaång ñaàu leân noâi nhau laøm caàu roàng. Luùc ñoù Phaät baûo caùc Bí-soâ: “treân ba chieác caàu naøy, caùc thaày muoán ñi qua caàu naøo tuøy yù. Ta cuøng A-nan- ñaø seõ ñi treân caàu roàng”, moät OÂ-ba-saùch-ca thaáy roài noùi keä:

“Ngöôøi trí vöôït bieån caû, Nöông thuyeàn khoâng laøm caàu, Ngöôøi ngu thöôøng laøm caàu, Nöông thuyeàn lôùn qua soâng. Theá toân ñaõ qua soâng, Baø-la-moân treân bôø, Thanh vaên nöông beø ñi, Bí-soâ muoán taém röûa, Choã naøo cuõng coù nöôùc, Caàn gì phaûi tìm gieáng, Ñoaïn tröø goác tham AÙi, Coøn caàu mong gì nöõa”.

Qua soâng Caêng giaø roài töø xa thaáy cao nguyeân, Phaät baûo A-nan-ñaø: “thaày coù thaáy cao nguyeân khoâng, muoán bieát nhaân duyeân, ta seõ noùi cho nghe”, ñaùp: “xin Theá toân khai thò”, Phaät noùi: “cao nguyeân naøy xöa kia laø nôi vua Ñaïi khieáu thanh taïo döïng caây phöôùn baùu cao moät ngaøn taàm ñöôïc trang trí toaøn vaøng vaø chaâu baùu. Döôùi caây phöôùn vua roäng laøm boá thí, laøm coâng ñöùc naøy xong lieàn quaêng phöôùn baùu naøy xuoáng soâng Caêng giaø, thaày coù muoán nhìn thaáy phöôùn baùu ñoù khoâng?”, ñaùp: “chính laø luùc con vaø caùc Bí soâ ñeàu muoán nhìn thaáy”, Phaät ñöa baøn tay thí voâ uùy traêm


phöôùc coù töôùng luaân chaïm vaøo ñaát, luùc ñoù caùc roàng suy nghó: “vì sao Theá toân chaïm tay vaøo ñaát”, lieàn bieát Theá toân muoán cho caùc Bí-soâ nhìn thaáy phöôùn baùu neân caùc roàng loâi phöôùn baùu ñoù leân khoûi maët ñaát cho caùc Bí-soâ nhìn thaáy, chæ rieâng coù Bí-soâ Baït-ñaø-ly öa thích yeân tónh ngoài nôi vaéng veû vaù y phaán taûo laø khoâng nhìn phöôùn baùu. Phaät baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày haõy mau nhìn phöôùn baùu vì khoâng bao laâu nöõa noù seõ aån maát”, khi phöôùn baùu aån maát caùc Bí-soâ baïch Phaät: “Theá toân, chuùng con ñeàu nhìn thaáy chæ rieâng coù Bí-soâ Baït-ñaø-ly öa thích yeân tónh ngoài nôi vaéng veû vaù y phaán taûo laø khoâng ñeán xem. Ñoù laø do vò aáy ñaõ lìa tham AÙi hay do tröôùc ñaây ñaõ töøng nhìn thaáy neân khoâng ñeán xem nöõa. Neáu vò aáy lìa duïc thì ôû ñaây cuõng coù ngöôøi lìa duïc, neáu ñaõ töøng thaáy thì thaáy ôû ñaâu?”, Phaät noùi: “caùc thaày neân bieát, vò aáy ñaõ lìa tham AÙi vaø cuõng ñaõ töøng nhìn thaáy phöôùn baùu naøy. Thuôû xöa coù vò vua teân laø Khieáu thanh laø baïn thaân cuûa vua trôøi Ñeá thích, vua vì khoâng coù con neân loøng thöôøng mong caàu, ngoài choáng caèm suy nghó: “ta coù nhieàu cuûa baùu, nhieàu baày toâi nhöng laïi khoâng coù con, sau khi ta cheát khoâng coù ngöôøi keá vò”, vua trôøi Ñeá thích hoûi roõ nguyeân do roài noùi: “xin chôù lo buoàn, khi caùc thieân töû cuûa toâi coù töôùng cheát hieän, toâi seõ khuyeán khích hoï xuoáng laøm con cuûa vua”. Thöôøng phaùp cuûa chö thieân neáu ai saép cheát thì coù naêm töôùng suy hieän:

1. Laø thieân y dô baån, 2. Laø hoa treân ñaàu heùo, 3. Laø mieäng thôû ra hoâi, 4. Laø döôùi hoâng ñoå moà hoâi, 5. Laø khoâng thích choã ngoài cuûa mình. Thôøi gian sau coù moät thieân töû ñaõ hieän töôùng suy, vua trôøi Ñeá

thích khuyeân: “Khanh neân thoï sanh vaøo buïng phu nhaân thöù nhaát cuûa vua Khieáu thanh”, thieân töû naøy noùi: “taát caû quoác ñeàu thöôøng gaây laàm loãi, neáu thaàn thoï sanh nôi ñoù seõ laøm vieäc aùc, traùi vôùi phaùp lyù vaø seõ ñoïa vaøo Voâ giaùn, neân thaàn khoâng muoán thoï sanh vaøo nôi aáy”, vua trôøi Ñeá thích noùi: “ta seõ gia bò cho khanh thöôøng tónh giaùc”, thieân töû naøy ñaùp: “Thieân chuû neân bieát, chö thieân phoùng daät ñaém tröôùc duïc laïc, laøm sao nhôù ñeán thaàn”, vua trôøi Ñeá thích noùi: “tuy laø nhö vaäy, nhöng ta höùa seõ giuùp khanh thöôøng tónh giaùc”. Thieân töû naøy nghe roài lieàn thaùc thai vaøo phu nhaân thöù nhaát cuûa vua Khieáu thanh, ngaøy phu nhaân mang thai, vua vaø moïi ngöôøi trong cung ñeàu vui möøng reo to. Ñuû ngaøy thaùng sanh moät beù trai dung maïo ñoan nghieâm… cho ñeán caâu vua Khieáu thanh yeâu caàu quyeán thuoäc ñaët teân cho beù, quyeán thuoäc noùi: “luùc Thaùi töû nhaäp thai, moïi ngöôøi ñeàu vui möøng reo to neân ñaët teân cho Thaùi töû laø Ñaïi khieáu thanh”.

58 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Thaùi töû Ñaïi khieáu thanh ñöôïc trao cho cho taùm baø vuù nuoâi döôõng: hai baø lo vieäc buù môùm, hai baø lo vieäc boàng giöõ, hai baø lo vieäc taém röûa, hai baø cuøng vui ñuøa vaø ñöôïc nuoâi baèng caùc thöùc aên ngon boå döôõng neân mau lôùn nhö boâng sen leân khoûi maët nöôùc, ñeán tuoåi tröôûng thaønh hoïc thoâng caùc moân hoïc vaø 18 moân kyû ngheä, coù trí hueä bieän taøi. Taát caû vua doøng Saùt-ñeá-lî thoï ngoâi quaùn ñaûnh coù oai löïc lôùn, laøm chuû nhaân gian khieán cho caùc vua nöôùc laân bang ñeàu haøng phuïc vaø daân chuùng ñöôïc an vui thì phaûi coù ñuû taøi ngheä nhö sau: gioûi ñieàu khieån voi, ngöïa, chaïy xe, gioûi baén cung teân, thoâng binh phaùp… Gioûi caùch baén cung teân coù naêm:

1. Laø baén töø xa ñeàu truùng ñích. 2. Laø nghe tieáng baén lieàn coù theå gieát cheát ñoái phöông. 3. Laø coù theå baén truùng vaøo choã yeáu cuûa ñoái phöông. 4. Laø heã giöông cung laø baén truùng. 5. Laø baén thuûng ñöôïc nhöõng choã cöùng chaéc. Thöôøng phaùp cuûa

Thaùi töû laø khi vua cha coøn treân ngoâi thì danh tieáng chöa hieån loä. Thôøi gian sau vua Khieáu thanh baêng, Thaùi töû Ñaïi khieáu thanh leân noái ngoâi, ban ñaàu duøng chaùnh phaùp cai trò nhöng sau laïi duøng phi phaùp. Vua trôøi Ñeá thích nhaéc nhôû: “tröôùc ñaây ta khuyeân nhaân giaû laøm con cuûa vua Kh- ieáu thanh, nay Nhaân giaû khoâng neân duøng phi phaùp trò nöôùc, vì laøm theá seõ ñoïa ñòa nguïc”, vua Ñaïi khieáu thanh nghe roài lieàn duøng chaùnh phaùp trò nöôùc, nhöng khoâng bao laâu sau laïi duøng phi phaùp. Laàn thöù hai vua trôøi Ñeá thích nhaéc nhôû nhö laàn tröôùc, vua Ñaïi khieáu thanh noùi: “laøm vua thöôøng hay phoùng daät, ñaém tröôùc duïc laïc, nghe roài lieàn queân. Xin Thieân chuû töø bi löu laïi moät vaät gì ñoù ñeå khi toâi nhìn thaáy, toâi seõ laøm coâng ñöùc”. Vua trôøi Ñeá thích ra lònh cho Coâng xaûo thieân (tieáng Phaïm laø Tyø thuû yeát ma thieân): “oâng haõy ñeán ñaïo traøng trang nghieâm trong cung cuûa vua Ñaïi khieáu thanh hoùa ra phöôùn baùu cao moät ngaøn taàm ñöôïc trang trí toaøn vaøng vaø caùc chaâu baùu”, Coâng xaûo thieân vaâng lònh laøm theo lôøi vua trôøi Ñeá thích. Luùc ñoù vua Ñaïi khieáu thanh thaáy phöôùn baùu roài lieàn cho xaây moät nhaø boá thí ñeå laøm coâng ñöùc, cöû ngöôøi caäu ruoät teân laø A-thaâu-ca lo lieäu vieäc cuùng döôøng. Luùc ñoù daân chuùng trong nöôùc ñeàu thích nhìn phöôùn baùu, ñeán nhaø boá thí thoï boá thí roài ra nhìn phöôùn baùu maõi, boû vieäc mua baùn neân ñoùng thueá cho vua khoâng ñaày ñuû. Thaáy caùc ñaïi thaàn thaâu thueá ít, vua Ñaïi khieáu thanh hoûi roõ nguyeân do roài ra lònh deïp boû nhaø boá thí. Thaáy nhaø boá thí deïp boû, daân chuùng töï laøm thöùc aên mang ñeán choã phöôùn baùu aên roài nhìn ngaém, gioáng nhö tröôùc boû vieäc mua baùn neân ñoùng thueá khoâng ñuû. Vua hoûi roõ nguyeân do roài laäp hoäi boá thí roäng raõi laøm caùc coâng ñöùc laàn cuoái cuøng roài quaêng phöôùn baùu xuoáng soâng Caêng giaø.


Naøy caùc Bí-soâ, caäu ruoät cuûa vua Ñaïi khieáu thanh laø A-thaâu-ca nay chính laø Bí-soâ Baït-ñaø-ly, vì ngaøy xöa ñaõ lo lieäu vieäc cuùng döôøng töøng thaáy phöôùn baùu neân nay khoâng nhìn nöõa”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ hoûi Phaät: “phöôùn baùu naøy seõ bò hoaïi dieät ôû ñaâu?”, Phaät noùi: “Vò lai khi con ngöôøi thoï taùm vaïn tuoåi, coù Chuyeån luaân Thaùnh vöông teân laø Höôùng khö cai trò ñuùng phaùp, duøng phaùp Thaäp thieän giaùo hoùa daân. Vua coù ñuû boán binh, coù theå haøng phuïc taát caû, ñaùnh ñaâu thaéng ñoù, thöôøng tu phaåm thieän laø Ñaïi phaùp vöông vaø coù ñuû baûy baùu: xe baùu, voi baùu, ngöïa baùu, chaâu baùu, nöõ baùu, thaàn coi giöõ phuïc taøng baùu, thaàn coi giöõ quaân binh baùu. Vua coù moät ngaøn ngöôøi con maïnh meõ duõng löïc coù theå phaù tan oaùn ñòch cheá phuïc boán phöông. Trong nöôùc daân chuùng khoâng ai bò xaâm ñoaït, ngöôøi phaïm toäi khoâng caàn duøng dao gaäy maø chæ duøng phaùp tuyeân lònh lieàn ñieàu phuïc ñöôïc. Vua coù ñaïi thaàn teân laø Thieän tònh, vôï cuûa Thieän tònh teân laø Tònh dieäu coù loøng töø che khaép taát caû. Thôøi gian sau phu nhaân Tònh dieäu naøy sanh moät ngöôøi con teân laø Töø thò, ñaïi thaàn Thieän tònh ñem taùm vaïn Ma- naïp-baø maø mình ñang daïy cho boán boä luaän Beä ñaø giao cho Töø thò daïy. Luùc ñoù boán vò thieân vöông ñeàu ñem phuïc taøng vaø phöôùn baùu daâng cho vua Höôùng khö : 1. Laø phuïc taøng Baêng kieät la ñeán töø nöôùc Yeát laêng gia. 2. Laø phuïc taøng Baøn truïc ca ñeán töø nöôùc Maät hy la. 3. Laø phuïc taøng Y lA-baùt-la ñeán töø nöôùc Kieàn ña la vaø 4. Laø phuïc taøng Höôùng khö ñeán töø thaønh Baø-la-neâ-tö. Vua Höôùng khö ñem phöôùn baùu naøy ban cho Thieän tònh, Thieän tònh laïi ñem cho Töø thò, Töø thò laïi ñem cho taùm vaïn Ma-naïp- baø, caùc Ma-naïp-baø naøy cuøng nhau phaân chia, phöôùn baùu voâ thöôøng chæ trong choác laùt. Töø thò thaáy roài lieàn bieát taát caû phaùp ñeàu seõ tieâu dieät, trong loøng lo nghó ñeán trong röøng yeân tònh tu quaùn, phaùt taâm ñaïi töø bi, duøng kieám trí hueä chaúng ñöùt phieàn naõo, chöùng ñaéc Boà-ñeà voâ thöôïng, hieäu laø Di laëc ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc. Khi vò naøy thaønh Phaät, ngay trong ngaøy hoâm ñoù baûy baùu cuûa vua Höôùng khö aån maát, nhaø vua lieàn cuøng taùm vaïn quoác vöông cuõng xuaát gia theo; vöông nöõ baùu teân laø Tyø-xaù-khö cuøng taùm vaïn cung nhaân, theå nöõ cuõng xuaát gia theo, Thieän tònh cuøng taùm vaïn Ma-naïp-baø cuõng xuaát gia. Luùc ñoù Phaät Di laëc cuøng taùm vaïn Bí-soâ ñeán nuùi Toân tuùc ôû choã Bí-soâ Ca-nhieáp-ba löu laïi boä xöông, chæ tay cho cöûa nuùi môû roài hai tay naâng boä xöông cuûa Ca-nhieáp-ba vaø noùi phaùp cho caùc Thanh vaên nghe: Quaù khöù luùc con ngöôøi thoï 100 tuoåi coù Phaät hieäu laø thích ca Maâu ni xuaát hieän treân theá gian, vò Ca-nhieáp-ba naøy laø Thanh vaên ít muoán bieát ñuû, haønh haïnh ñaàu ñaø baäc nhaát trong chuùng Thanh vaên, sau khi Phaät Thích ca dieät ñoä, chính vò naøy ñaõ kieát taäp giaùo phaùp cuûa Phaät Thích ca. Luùc ñoù caùc Thanh vaên cuûa Phaät Di laëc nhìn thaáy boä

60 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

xöông cuûa Ca-nhieáp-ba löu laïi ñeàu sanh lo buoàn suy nghó: “thaân naøy laøm sao coù theå chöùng ñöôïc caùc coâng ñöùc nhö theá”, do suy nghó nhö vaäy neân caùc Thanh vaên naøy ñeàu chöùng quaû A-la-haùn. Coù taát caû 96 öùc A-la- haùn ñaõ chöùng haïnh ñaàu ñaø ñeàu sanh taâm nhaøm lìa, luùc ñoù phöôùn baùu naøy aån maát”. caùc Bí-soâ baïch Phaät: “do nhaân duyeân gì luaân vöông Höôùng khö xuaát theá ñoàng thôøi vôùi Phaät Di laëc?”, Phaät noùi do nguyeän löïc, laïi hoûi do nguyeän löïc gì, Phaät noùi: “Thuôû xöa ôû nöôùc Trung Thieân truùc coù vò vua teân laø Ma-ta-baø duøng chaùnh phaùp cai trò neân ñaát nöôùc phoàn thònh an vui, trong nöôùc khoâng coù kieän tuïng, daân chuùng aám no, möa gioù thuaän thôøi, nguõ coác ñöôïc muøa. ÔÛ Baéc Thieân truùc ñoàng thôøi coù vua teân laø Ña taøi cuõng duøng chaùnh phaùp cai trò neân ñaát nöôùc phoàn thònh an vui, trong nöôùc khoâng coù kieän tuïng, daân chuùng aám no, möa gioù thuaän thôøi, nguõ coác ñöôïc muøa. Trong nöôùc Trung Thieân truùc coù moät ñaïi thaàn sanh ñöôïc moät trai, vöøa sanh ra treân loã tai ñaõ coù ñeo khoen baùu, ñaïi thaàn môû tieäc aên möøng ñeå ñaët teân cho con, do luùc môùi sanh ñaõ coù ñeo khoen baùu neân ñöôïc ñaët teân laø Baûo quang. Ñeán khi lôùn khoân nhìn thaáy caûnh giaø bònh cheát, Baûo quang sanh taâm lo nghó roài boû theá tuïc vaøo nuùi röøng tu taäp, ngay ngaøy hoâm ñoù chöùng ñaïo quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc hieäu laø Baûo quang Nhö lai. Thôøi gian sau vua Ña taøi ôû Baéc Thieân truùc cuøng caùc ñaïi thaàn leân laàu cao, vua hoûi: “coù vua nöôùc naøo duøng chaùnh phaùp cai trò neân ñaát nöôùc phoàn thònh an vui, trong nöôùc khoâng coù kieän tuïng, daân chuùng aám no, möa gioù thuaän thôøi, nguõ coác ñöôïc muøa nhö nöôùc cuûa ta khoâng?”, luùc ñoù coù moät vò töøng ñeán nöôùc Trung Thieân truùc lieàn taâu: “ôû nöôùc Trung Thieân truùc coù vua Ma-ta-baø duøng chaùnh phaùp cai trò gioáng nhö Ñaïi vöông”, vua nghe roài lieàn noåi giaän baûo caùc ñaïi thaàn: “ta muoán thaân chinh thaûo phaït nöôùc aáy”. Vua Ña taøi lieàn thoáng lónh boán binh vôùi ñaày ñuû khí giôùi tieán ñaùnh nöôùc Trung Thieân truùc, ñeán soâng Caêng giaø ñoùng quaân ôû bôø phía nam. Vua Ma-ta-baø hay tin vua Ña taøi thoáng lónh boán binh ñoùng quaân ôû bôø phía Nam cuõng thoáng lónh boán binh vôùi ñaày ñuû khí giôùi ñeán soâng Caêng giaø ñoùng quaân ôû bôø phía baéc. Luùc ñoù Baûo quang Nhö lai bieát ñaõ ñeán luùc ñieàu phuïc hai vò vua naøy lieàn ñeán döøng nghæ ôû beân soâng Caêng giaø , ngay trong ñeâm ñoù khôûi taâm theá gian. Thöôøng phaùp cuûa chö Phaät laø khi khôûi nieäm theá gian thì vua trôøi Ñeá thích, Phaïm thieân vaø Hoä theá thieän thaàn ñeàu bieát yù Phaät neân ñoàng ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài ngoài moät beân, thaân quang cuûa chö thieân naøy chieáu saùng choã ñoùng quaân cuûa vua Ma-ta-baø. Luùc ñoù vua Ña taøi thaáy aùnh saùng ñoù raát kinh ngaïc lieàn hoûi quaàn thaàn laø aùnh saùng gì, moät vò ñaùp: “trong nöôùc cuûa vua Ma- ta-baø coù Phaät xuaát theá hieäu laø Baûo quang Nhö lai, hoâm nay coù chö thieân


ñaïi oai ñöùc ñoàng ñeán cuùng döôøng neân coù aùnh saùng aáy”, vua noùi: “trong nöôùc cuûa vua Ma-ta-baø coù Phaät baûo laø thaéng phöôùc ñieàn xuaát theá, chieâu caûm chö thieân ñaïi oai ñöùc ñeán cuùng döôøng, ta haù coù theå laøm haïi vua vaø daân chuùng nöôùc aáy hay sao?”, noùi roài lieàn sai söù ñeán baùo vôùi vua Ma-ta- baø: “môøi Ñaïi vöông ñeán gaëp vua nöôùc toâi. Ñaïi vöông coù phöôùc ñöùc lôùn neân trong nöôùc coù baäc thaéng phöôùc ñieàn laø Baûo quang Nhö lai ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc ñöôïc chö thieân ñaïi oai ñöùc ñeán cuùng döôøng. Vua nöôùc toâi muoán gaëp Ñaïi vöông baét tay giao öôùc hoøa bình, hai beân khoâng coøn lo sôï vaø ñeàu ñöôïc an oån”. Vua Ma-ta-baø nghe roài coøn ngôø vöïc chöa tin lieàn ñeán choã Baûo quang Nhö lai ñaûnh leã roài baïch Phaät: “Theá toân, vua Ña taøi sai söù môøi con ñeán ñeå baét tay giao öôùc hoøa bình, con khoâng bieát coù neân ñi hay khoâng?”, Phaät noùi: “Ñaïi vöông neân ñeán gaëp seõ ñöôïc an oån”, vua laïi hoûi: “khi ñeán gaëp con neân thi leã theá naøo?”, Phaät noùi: “vua aáy coù oai löïc, vua neân leã baùi tröôùc”. Vua Ma-ta-baø nghe theo lôøi Phaät ñi ñeán choã vua Ña taøi ñònh leã baùi thì vua Ña taøi lieàn ñöùng daäy nghinh tieáp, hai beân hoûi thaêm nhau roài cuøng hoan hyû giao öôùc hoøa bình, sau ñoù cuøng ñeán choã Baûo quang Nhö lai ñaûnh leã roài ngoài moät beân, vua Ma-ta-baø baïch Phaät: “Theá toân, trong taát caû caùc vò vua, ai laø baäc toân quyù hôn heát ñaùng ñöôïc kính leã?”, Phaät noùi: “Chuyeån luaân Thaùnh vöông ñaùng ñöôïc kính leã”, vua Ma-ta-baø ghi nhôù trong loøng, chaép tay baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân cuøng caùc Bí-soâ thoï con ngaøy mai thænh thöïc”, Phaät im laëng nhaän lôøi. Ngaøy mai sau khi Phaät thoï thöïc xong, vua Ma-ta-baø lieàn ôû tröôùc Phaät chí thaønh phaùt nguyeän: “con nguyeän ñem coâng ñöùc cuùng döôøng Phaät vaø Thaùnh chuùng hoâm nay, ñôøi vò lai con seõ ñöôïc laøm Chuyeån luaân Thaùnh vöông”, phaùt nguyeän vöøa xong lieàn nghe tieáng thoåi loa, Baûo quang Nhö lai lieàn thoï kyù: “ñôøi vò lai khi con ngöôøi thoï ñeán taùm vaïn tuoåi, vua seõ xuaát hieän ôû ñôøi laøm Chuyeån luaân Thaùnh vöông hieäu laø Höôùng khö”, moïi ngöôøi nghe roài ñeàu vui möøng reo to leân. Luùc ñoù vua Ña taøi ñi chöa xa, nghe tieáng reo hoø lieàn hoûi quaàn thaàn nguyeân do gì coù tieáng reo hoø nhö theá, sau khi tìm hieåu quaàn thaàn taâu laø vua Ma-ta-baø ñöôïc Phaät thoï kyù ñôøi vò lai seõ ñöôïc laøm Chuyeån luaân Thaùnh vöông neân moïi ngöôøi vui möøng reo hoø nhö theá. Vua nghe roài lieàn quay xe laïi, ñeán choã Baûo quang Nhö lai ñaûnh leã roài baïch Phaät: “Theá toân, treân theá gian naøy ai ñaùng ñöôïc Luaân vöông leã baùi?”, Phaät noùi: “Ñaïi vöông, chæ coù Nhö lai ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc laø baäc ñaùng ñöôïc Chuyeån luaân Thaùnh vöông leã baùi cuùng döôøng”, vua nghe roài lieàn chaép tay baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân vaø caùc Bí-soâ thoï con ngaøy mai thænh thöïc”, Phaät im laëng nhaän lôøi… cho ñeán sau khi Phaät thoï thöïc xong, vua Ña taøi phaùt taâm ñaïi töø bi truøm khaép theá giôùi

62 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

phaùt nguyeän: “con nguyeän ñem coâng ñöùc cuùng döôøng naøy ôû ñôøi vò lai ñöôïc sôùm thaønh Phaät, laøm thaày cuûa trôøi ngöôøi”, Phaät lieàn thoï kyù cho vua: “ñôøi vò lai khi con ngöôøi thoï ñeán taùm vaïn tuoåi, Ñaïi vöông seõ ñöôïc thaønh Phaät hieäu laø Di laëc ñaày ñuû 10 hieäu”.

Naøy caùc Bí-soâ, do nguyeän löïc naøy neân Phaät Di laëc vaø Luaân vöông ñoàng thôøi xuaát hieän ôû theá gian.”. Luùc ñoù Phaät baûo A-nan-ñaø: “thaày haõy cuøng ta ñi ñeán tuï laïc caâu chi”, A-nan-ñaø lieàn cuøng Phaät du haønh ñeán nöôùc Phaät laät thò daàn daàn ñeán tuï laïc Caâu chi, döøng nghæ ôû trong röøng Thaéng nhieáp phía baéc tuï laïc roài baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày neân bieát, neáu phaù giôùi caám thì Tam-ma-ñòa cuõng maát theo. Caùc thaày haõy tu taäp trì giôùi thì Tam-ma-ñòa coù theå thöôøng coøn. Duøng trí hueä aáy tu luyeän thaân taâm seõ ñöôïc giaûi thoaùt ba ñoäc. Tu taäp nhö vaäy ñöôïc giaûi thoaùt roài, baäc Thaùnh hieåu roõ: sanh töû ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc laøm ñaõ xong, khoâng thoï thaân sau”. Sau ñoù Phaät baûo A-nan-ñaø cuøng ñi ñeán tuï laïc Na- ñòa-ca, A- nan-ñaø lieàn cuøng Phaät ôû nöôùc Phaät laät thò du haønh ñeán tuï laïc Na-ñòa-ca ôû trong toøa nhaø Quaàn thò ca. Luùc ñoù trong tuï laïc naøy bò bònh dòch neân ngöôøi cheát raát nhieàu, trong soá ñoù coù Luïc muïc thaân caän, Cöïc tinh taán caän, Thaéng ñoan nghieâm caän laø baäc toái thöôïng trong chuùng ñoan nghieâm vaø caùc OÂ-ba-saùch-ca nhö Hieàn thieän, Hieän danh xöng, Thí xöng, Thöôïng xöng… ñeàu cheát vì bònh dòch. Saùng sôùm caùc Bí-soâ ñaép y mang baùt vaøo tuï laïc khaát thöïc nghe ñöôïc tin naøy, sau khi khaát thöïc xong trôû veà ñeán choã Phaät ñem söï vieäc ñaõ nghe ñöôïc baïch Phaät roài hoûi: “Theá toân, nhöõng ngöôøi cheát aáy sanh vaøo trong ñöôøng naøo?”, Phaät noùi: “caùc OÂ-ba-saùch-ca Luïc muïc thaân caän… ñaõ ñoaïn tröø naêm haï phaàn kieát söû neân ñöôïc hoùa sanh, chöùng quaû Baát hoaøn, khoâng coøn thoái chuyeån trong theá giôùi naøy nöõa. Trong laøng coøn coù 25moät OÂ-ba-saùch-ca khaùc ñaõ cheát cuõng ñaõ ñoaïn tröø naêm haï phaàn kieát söû… gioáng nhö treân ; laïi coù 300 OÂ-ba-saùch-ca ñaõ cheát, ñaõ ñoaïn ba haï phaàn kieát söû vaø moät phaàn tham saân si neân chöùng quaû nhaát lai, moät laàn nöõa thoï sanh seõ ñoaïn tröø taát caû phieàn naõo; laïi coù 500 OÂ-ba- saùch-ca ñaõ cheát, ñaõ ñoaïn ba haï phaàn keát chöùng quaû Döï löu, khoâng coøn ñoïa trong ñöôøng aùc, phaûi baûy laàn thoï sanh nöõa, luaân chuyeån döùt roài seõ ñoaïn tröø haát phieàn naõo. Caùc thaày neân bieát, coù ngöôøi saép cheát ñeán hoûi ta: “soáng suoâng naõo loaïn, khoâng coù lôïi laïc nhöng heã coù soáng thì phaûi coù cheát; duø Nhö lai xuaát hieän hay khoâng xuaát hieän thì sanh dieät laø vieäc thöôøng coù gì laï ñaâu”. Nhöng phaùp aáy töùc laø phaùp giôùi, Nhö lai do thaàn thoâng cuûa chính mình, chöùng Hieän giaùc roài phaân bieät chæ baøy roäng noùi dieäu phaùp nhö sau : Do caùi naøy coù neân caùi kia coù ; do caùi naøy sanh neân caùi kia sanh. Do Voâ minh duyeân Haønh, Haønh duyeân Thöùc, Thöùc duyeân


Danh saéc, Danh saéc duyeân Luïc xöù, Luïc xöù duyeân Xuùc, Xuùc duyeân Thoï, Thoï duyeân AÙi. AÙi duyeân Thuû, Thuû duyeân Höõu, Höõu duyeân Sanh, Sanh duyeân Laõo töû, öu bi khoå naõo. Ñaây laø quaù trình sanh ra Khoå uaån. Do caùi naøy khoâng neân caùi kia khoâng ; do caùi naøy dieät neân caùi kia dieät. Do Voâ minh dieät neân Haønh dieät, Haønh dieät neân Thöùc dieät, Thuùc dieät neân Danh saéc dieät, Danh saéc dieät neân Luïc xöù dieät, Luïc xöù dieâït neân Xuùc dieät, Xuùc dieät neân Thoï dieät, Thoï dieät neân AÙi dieät, AÙi dieät neân Thuû dieät, Thuû dieät neân Höõu dieät, Höõu dieät neân Sanh dieät, Sanh dieät neân Laõo töû, öu bi khoå naõo dieät. Ñaây laø quaù trình dieät tröø Khoå uaån. Naøy caùc Bí-soâ, nay Ta seõ noùi kinh Phaùp caûnh, caùc thaày haõy laéng nghe: caùc thaày haõy sanh tin öa Chaùnh giaùc, ñoù goïi laø Phaùp caûnh. Ñoái vôùi Phaùp vaø Taêng giaø, caùc baäc Thaùnh ñuû giôùi ñöùc trong saïch caùc thaày ñeàu phaûi sanh tín kính, ñoù goïi laø Phaùp caûnh.”

Luùc ñoù Phaät ôû nöôùc Phaät laät thò du haønh ñeán tuï laïc Na-tró-ca, phu nhaân Yeâm-moät-la ba lôïi nghe tin naøy roài lieàn sai con chim Anh vuõ teân laø Vieân dieän hieåu ñöôïc tieáng ngöôøi, bay ñeán choã Theá toân hoûi thaêm Phaät coù ñöôïc ít bònh ít naõo vaø an laïc khoâng; neáu Theá toân du haønh ñeán thaønh Quaûng nghieâm xin thöông xoùt ñeán trong vöôøn Yeâm-moät-la. Chim vaâng lôøi bay ñeán choã Phaät, vöøa bay ñeán thaønh Quaûng nghieâm thì gaëp caùc ñoàng töû Laät-coâ-tyø ra ngoaøi thaønh vui chôi. Thaáy chim Anh vuõ bay qua, chuùng ñoàng thanh noùi: “chuùng ta seõ baén cheát ngöôi”, noùi xong lieàn giöông cung baén, nhöng muõi teân laïi quay trôû laïi treân ñaàu cuûa chuùng, chim Anh vuõ noùi keä:

“Hai nöôùc laø oaùn ñòch, Khoâng baén cheát söù giaû, Huoáng chi söù gaëp Phaät, Maø gieát haïi hay sao ?”.

Caùc ñoàng töû cuõng noùi keä: “Muõi teân khoâng söùc löïc, Lôøi ngöôi noùi hieäu nghieäm, Nhôø oai ñöùc cuûa Phaät, Ngöôi bay ñi, ñöøng sôï”.

Chim Anh vuõ bay ñeàn choã Phaät roài lieân baïch laïi lôøi chuû ñaõ daïy, Phaät im laëng nhaän lôøi, bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi chim lieàn bay veà, nhöng bay chöa ñeán vöôøn cuûa chuû ñaõ bò con Dieàu haâu baét aên thòt. Sau khi cheát, chim ñöôïc sanh leân coõi trôøi Töù thieân vöông, sanh leân coõi trôøi naøy roài Thieân töû suy nghó: “nhôø gieo nhaân laønh gì maø ta ñöôïc sanh leân ñaây”, lieàn quaùn bieát laø nhôø laøm söù giaû cuûa Phaät neân boû thaân suùc sanh ñöôïc

64 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

thieän baùo naøy, quaùn bieát roài lieàn suy nghó: “ta khoâng neân ñeå qua ñeâm môùi baùo aân Phaät”, nghó roài lieàn trang nghieâm thaân vaø mang caùc loaïi hoa trôøi, vaøo giöõa ñeâm hieän ñeán choã Phaät ñaûnh leã vaø cuùng döôøng, thaân quang cuûa vò trôøi naøy chieáu saùng khaép trong tuï laïc. Phaät bieát ñöôïc caên taùnh cuûa thieân töû lieàn noùi dieäu lyù cuûa boán Thaùnh ñeá khieán cho Thieân töû naøy sau khi nghe phaùp xong ñöôïc chöùng quaû Döï löu. Chöùng quaû roài Thieân töû baïch Phaät: “Theá toân ñaõ laøm lôïi ích cho con, ñieàu naøy khoâng phaûi do cha meï… cho ñeán sa moân, Baø-la-moân coù theå laøm ñöôïc. Theá toân laø baäc ñaïi thieän tri thöùc ñaõ cöùu vôùt con ra khoûi ba coõi, ñaët ñeå con vaøo coõi trôøi ngöôøi, heát khoå sanh töû, ñöôïc ñaïo Nieát-baøn, laøm caïn bieån maùu, vöôït khoûi nuùi xöông, nuùi thaân kieán töø voâ thæ ñeán nay ñeáu bò phaù tan baèng chaøy trí Kim cang, chöùng ñöôïc Sô quaû. Nay con xin quy y Tam baûo, töø hoâm nay cho ñeán troïn ñôøi thoï trì naêm hoïc xöù, cuùi xin Theá toân chöùng bieát con laø OÂ-ba-saùch-ca”, luùc ñoù, thieân töû vui möøng gioáng nhö ngöôøi buoân ñöôïc taøi lôïi, nhö nhaø noâng ñöôïc truùng muøa, nhö duõng só chieán thaéng ñòch, nhö ngöôøi bònh ñöôïc laønh, ñaûnh leã Phaät roài trôû veà thieân cung.

Luùc ñoù Phaät baûo A-nan-ñaø cuøng ñi ñeán thaønh Quaûng nghieâm döøng nghæ ôû vöôøn xoaøi, Phaät baûo A-nan-ñaø: “thaày haõy ñeán thaønh Pheä-xaù-ly, khi chaân böôùc ñeán coång thaønh thì ñoïc chuù vaø noùi baøi keä sau ñaây:

Tì sa la tha, Tì sa la tha, Tì sa la tha, Tì sa la tha, phuïc ñoà phuïc ñoà, loâ ca a noå cam caáp coâ a nhöôïc ba daï ñeå taùt phöôïc phuïc ñaø a noâ maïc ñeå ñeà na taùt phöôïc phuïc ñaø ba la, phuïc ñaø a noâ maïc ñeå na taùt phöôïc A- la-haùn a noâ maïc ñeå na taùt phöôïc thöùc xoa a noâ maïc ñeå taùt phöôïc thi la phöôïc ca a noâ maïc ñeå taùt phöôïc taùt ñeå phöôïc nòch.

Noâ maït ñeå ba la ñeå ca ma noâ maït ñeå na ca thæ phöôïc la noâ maït ñeå na nhôn ñaø la noâ maït ñeå na ñeà baø noâ maït ñeå na a toá la ñaø la noâ maït ñeå na a toâ la taát lyù saùi noâ maït ñeå na taùt phöôïc phuïc ñaø noâ maït ñeå na tì sa la tì sa la tì sa la tì sa la phuïc ñoà loâ ca noâ can caáp caâu mieåu baùt daõ ñeå vaên giaù ñaø, döùt tai naïn, ñuoåi tai naïn, ñuoåi ma quyû.

Theá toân saép vaøo, baäc ñaïi töï taïi toái thaéng toân cuøng vua trôøi Ñeá thích, Phaïm thieân saép vaøo. Chuû theá giôùi, Hoä theá Töù thieân vöông cuøng voâ löôïng traêm ngaøn chö thieân quyeán thuoäc saép vaøo. Vua A-tu-la cuøng voâ löôïng traêm ngaøn quyû thaàn quyeán thuoäc coù loøng tin Phaät cuõng saép vaøo ñeå laøm lôïi ích cho taát caû chuùng sanh. Caùc quyû thaàn chôù gaây toån haïi, haõy ra mau, ra mau; neáu coù ai khôûi taâm aùc thì haõy ra mau, ai coù taâm töø bi thì ñöôïc ôû laïi, ai muoán uûng hoä cuõng ñöôïc ôû laïi. Vì thöông xoùt höõu tình neân Theá toân noùi chuù naøy:

Toâ maãu, toâ maãu, toâ maãu, toâ loâ loâ maãu loâ maãu maãu maãu loâ toâ maïc


loâ maïc toâ maïc loâ maïc loâ maïc loâ maïc loâ maïc loâ maïc loâ maïc loâ di lyù di lyù toâ loâ di lyù toâ loâ di lyù toâ löõ di lyù toâ löõ di lyù toâ löõ di lyù toâ löõ di lyù toâ löõ di lyù toâ löõ di lyù toâ löõ di lyù toâ löõ di lyù toâ löõ di lyù toâ löõ di lyù lyù lyù lyù lyù lyù lôïi lôïi lôïi lôïi lôïi lôïi di lyù di lyù di lyù di lyù di lôïi di lôïi haï tö di di lyù di lyù tö tö nhò caêng giaø la giaø la ca-tra caêng Ca-la Ca-la ca giaù caêng Ca-la caêng Ca-la caêng Ca-la caêng Ca-la caêng Ca-la caêng Ca-la caêng Ca-la caâu lôïi xa caêng Ca-la caêng ca li ca lôi xa lyù lyù lyù lyù a lyù phaù sa lyù boâ lyù boâ lyù boâ lyù boâ lyù boâ lyù boâ lyù boâ lyù boâ naïi tha naïi tha thaùc ly boá ly boá na tha thaùc nieát lyù ca xa thaùc ly boá ly boâ lyù nieát lyù xa thaùc ba la da tha ly boâ ly boá ba la daï tha.

Theá toân thöông xoùt theá gian saép vaøo thaønh naøy ñeå laøm lôïi ích cho taát caû chuùng sanh, vì töø bi hyû xaû neân noùi keä naøy; vì thaønh töïu chö thieân vaø taát caû chuùng sanh neân duøng trí hueä phaùp taùnh toái thaéng maø noùi keä naøy:

Ñoaïn tröø caùc kieát taäp, Xa lìa caùc tham AÙi, Taâm aáy thöôøng tòch tónh, Coù theå ñöôïc an laïc. Theá gian neáu coù ngöôøi, Kheùo truï ñaïo Nieát-baøn, Noùi ñöôïc taát caû phaùp, Coù theå ñöôïc an laïc. Löu chuyeån trong sanh töû, Laøm choã nöông cho ngöôøi, Lôïi ích caùc höõu tình, Coù theå ñöôïc an laïc. Luoân duøng taâm ñaïi bi, Nuoâi döôõng caùc höõu tình, Thöông yeâu nhö con ñoû, Coù theå ñöôïc an laïc. Nhöõng ngöôøi ñaõ quy y, ÔÛ trong ñöôøng sanh töû, Nöông theo ñöôïc thieän lôïi, Coù theå ñöôïc an laïc. Chöùng ngoä taát caû phaùp, Thanh tònh khoâng nhieãm oâ, Thaân mieäng yù tòch tónh, Coù theå ñöôïc an laïc.

66 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Doõng maõnh khi xuaát hieän, Laøm taêng theâm tieàn taøi, Thaønh töïu caùc vieäc nghóa, Coù theå ñöôïc an laïc. Xöa kia khi ñaûn sanh, Ñaïi ñòa ñeàu chaán ñoäng, Muoân loaøi ñeàu hoan hæ, Coù theå ñöôïc an laïc. Ñaât bieán ñoäng saùu caùch, Chöùng ñaéc ñaïo Boà-ñeà, Ma vöông sanh saàu khoå, Coù theå ñöôïc an laïc. Kheùo chuyeån baùnh xe phaùp, Danh tieáng vang 10 phöông, Noùi caùc lyù Thaùnh ñeá, Coù theå ñöôïc an laïc. Dieãn noùi phaùp vi dieäu, Haøng phuïc caùc ngoaïi ñaïo, Nhieáp thoï caùc höõu tình, Coù theå ñöôïc an laïc. Nguyeän Phaät ñem an laïc, Cho ñeán trôøi Ñeá thích, Taát caû caùc quyû thaàn, Thöôøng laøm ngöôøi uûng hoä. Nhôø coâng ñöùc cuûa Phaät, Chö thieân ñeàu hoan hæ, Caùc söï vieäc mong caàu, Thaûy ñeàu ñöôïc thaønh töïu. Thöôøng hoä loaøi hai chaân, Vaø caùc loaøi boán chaân, Ngöôøi ñi ñöôïc an oån, Ngöôøi ñeán cuõng an vui. Ban ñeâm ñöôïc an vui, Ban ngaøy cuõng an vui, Khoâng gaëp caùc vieäc aùc, Taát caû ñeàu an laïc. Taát caû ngöôøi theá gian, Vaø taát caû chö thieân,


Quyû, tu la, suùc sanh, Thaûy ñeàu khoâng öu naõo. Quyû thaàn naøo ñeán ñaây, Töø ñaát hay khoâng trung, Thöôøng duøng taâm ñaïi bi, Ngaøy ñeâm laøm vieäc laønh.

68 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


QUYEÅN 7

Duyeân cuûa phu nhaân Am-la (tieáp theo) Luùc ñoù A-nan-ñaø vaâng lôøi Phaät ñeán thaønh Quaûng nghieâm, khi

chaân böôùc leân ngöôõng cöûa thaønh lieàn noùi chuù vaø keä nhö treân. Phu nhôn Am-la nghe tin Phaät ñeán vöôøn xoaøi cuûa mình lieàn cuøng caùc tuøy tuøng ñi treân xe baùu ra khoûi thaønh ñeán choã Theá toân ñeå leã baùi cuùng döôøng. Ñeán nôi, phu nhôn xuoáng xe, luùc ñoù Theá toân ñang noùi phaùp cho voâ luôïng Bí-soâ, töø xa troâng thaáy Phu nhaân Am-la ñi ñeán lieàn baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày haõy nöông theo phaùp tu cuûa mình an truï chaùnh nieäm vì Phu nhaân Am-la saép ñeán. Sao goïi laø an truï chaùnh nieäm? Nghóa laø nhöõng nghieäp aùc tröôùc ñaây neân xaû, nhöõng nghieäp aùc chöa sanh ñeø neùn khoâng cho sanh; nhöõng nghieäp laønh tröôùc ñaây ñöøng cho queân maát vaø neân sieâng tu taäp cho vieân maõn ñeå chöùng ñöôïc trí hueä. Ñoù goïi laø tinh taán. Sao goïi laø chaùnh yù?: Kheùo töï quaùn saùt khi ñi ñöùng naèm ngoài, saép xeáp y baùt nhö phaùp. Sao goïi laø chaùnh ñònh?: Phaûi töï quaùn saùt noäi thaân sieâng tu chaùnh nieäm, chaùnh yù, lìa taâm baát thieän ñoái vôùi taát caû chuùng sanh. Noäi thaân, ngoaïi thaân, noäi ngoaïi thaân; noäi thoï, ngoaïi thoï, noäi ngoaïi thoï; noäi taâm, ngoaïi taâm, noäi ngoaïi taâm; thaáy phaùp tuøy thuaän, sieâng tu tinh taán, xaû aùc vaø an truù chaùnh nieäm. Phu nhaân Am-la saép ñeán, caùc thaày haõy kheùo tu taäp theo lôøi Ta daïy”. Luùc ñoù Phu nhaân Am-la ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho phu nhaân ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Phu nhaân Am-la chaép tay baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân vaø caùc Bí-soâ thoï con thænh thöïc vaøo ngaøy mai”, Phaät im laëng nhaän lôøi, bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi Phu nhaân Am-la ñaûnh leã roài ra veà.

Luùc ñoù caùc Laät-coâ-tyø nghe tin Phaät ñang ôû trong vöôøn xoaøi lieàn ñi xe ñeán choã Phaät, neáu ñi xe maøu xanh thì ngöïa, daây cöông, roi, caøng xe, duø, khaên, kieám, quaït, y phuïc cho ñeán ngöôøi haàu taát caû ñeàu maøu xanh; caùc xe maøu vaøng, ñoû, traéng cuõng nhö vaäy. Treân ñöôøng ñi, hoï quaùt thaùo


xua ñuoåi ngöôøi hai beân ñöôøng ñeå ñi mau ñeán choã Phaät, töø xa thaáy caùc Laät-coâ-tyø saép ñeán, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ai trong caùc thaày chöa thaáy chö thieân coõi trôøi Tam thaäp tam ñi chôi thì haõy nhìn caùc Laät-coâ-tyø naøy. Chö thieân duøng thaàn thoâng töï taïi daïo chôi trong vöôøn cuõng nhö caùc Laät-coâ- tyø naøy khoâng khaùc”. Ñeán nôi, caùc Laät-coâ-tyø xuoáng xe ñi ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho hoï ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Luùc ñoù coù moät Ma-naïp-baø teân laø Quaûng söùc ôû trong phaùp hoäi chaép tay baïch Phaät: “Thieän theä, con coù bieän taøi, con muoán duøng keä ca ngôïi Phaät”, Phaät khen laønh thay, Ma- naïp-baø lieàn noùi keä:

“Ñaïi vöông Öông giaø mang giaùp baùu, ÔÛ Ma-kieät-ñaø ñöôïc töï taïi, Theá toân ra ñôøi taïi nöôùc aáy, Danh vang 10 phöông nhö nuùi Tuyeát, Nhö hoa Caâu maâu ñaø, hoa sen, Khi hoa nôû toûa höông thôm ngaùt. Ñaáng Thieän theä töø bi töï taïi, Xuaát theá danh vang khaép moïi nôi, Khi maët trôøi moïc, sen hoàng nôû, Khi maët traêng moïc, Caâu maâu nôû, Moïi ngöôøi thaáy Phaät ñeàu hoan hæ, Gioáng nhö thaáy traêng saùng treân khoâng, Thaáy trí hueä löïc cuûa Nhö lai, Nhö thaáy löûa röïc saùng trong ñeâm, Khai phaùt maét saùng cho chuùng sanh, Tröø heát taát caû moïi nghi hoaëc”.

Caùc Laät-coâ-tyø nghe roài ñeàu khen hay, ñoàng loaït côûi thöôïng phuïc taïêng cho Ma-naïp-baø roài chaép tay baïch Phaät: “cuùi xin Phaät vaø caùc Bí-soâ thoï con thænh thöïc vaøo ngaøy mai”, Phaät noùi: “Ta ñaõ thoï Phu nhaân Am-la thænh thöïc tröôùc roài”, caùc Laät-coâ-tyø noùi: “chuùng con nay ñaõ bò Phu nhaân Am-la, ngöôøi coù trí hueä toái thaéng ñi tröôùc moät böôùc roài, khieán chuùng con khoâng ñöôïc cuùng döôøng Theá toân tröôùc, vaäy chuùng con xin ñöôïc cuùng döôøng sau”, Phaät khen laønh thay, caùc Laät-coâ-tyø nghe Phaät chaáp nhaän roài vui veû ra veà. Thaáy caùc Laät-coâ-tyø ñaõ ñi, Ma-naïp-baø chaép tay baïch Phaät: “do con kheo ca ngôïi Theá toân neân caùc Laät-coâ-tyø ñaõ cho con 500 thöôïng phuïc, nay con xin cuùng döôøng Theá toân, xin thöông xoùt thoï nhaän”, Theá toân thöông xoùt thoï nhaän roài noùi: “Nhö lai ÖÙng cuùng Chaùnh bieán tri xuaát hieän ôû theá gian coù naêm phaùp hy höõu:

70 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

1. Laø thaày cuûa Trôøi ngöôøi xuaát hieän coù ñuû 10 hieäu Nhö lai, Baïc giaø phaïm, ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc, Minh haïnh tuùc, Thieän theä, Theá gian giaûi, Voâ thöôïng só, Ñieàu ngöï tröôïng phu, Thieân nhôn sö, Phaät, Theá Toân noùi phaùp yeáu ban ñaàu, khoaûng giöõa vaø sau cuøng ñeàu thieän, vaên nghóa xaûo dieäu, thuaàn nhaát khoâng taïp, ñaày ñuû töôùng phaïm haïnh trong saïch.

2. Laø ai coù loøng tin toân troïng lôøi Nhö lai noùi, nghe thoï haønh trì, taâm khoâng taùn loaïn.

3. Laø neáu ai nghe Phaät noùi phaùp roài ñeàu moãi moãi phuïng haønh theo.

4. Laø ngöôøi nghe phaùp roài coù theå chöùng ngoä, hoan hæ tín thoï, sanh ñaïi thieän caên töông öng vôùi xuaát ly.

5. Laø neáu nghe phaùp cuù saâu xa thì duøng trí hueä hieåu roõ. Naøy Ma-naïp-baø, heã laø ngöôøi toát thì mang chuùt aân cuõng khoâng

queân huoáng chi chòu nhieàu aân, ngöôi haõy ghi nhôù ñieàu naøy”. Sau khi veà ñeán nhaø Phu nhaân Am-la lo chuaån bò moïi thöùc cuùng döôøng ñeå saùng mai thænh Phaät vaø caùc Bí-soâ thoï thöïc… cho ñeán Phaät thoï thöïc roài noùi keä khen ngôïi coâng ñöùc boá thí cho Phu nhaân Am-la nghe:

“Ai boá thí ñeàu ñöôïc kính yeâu, Tieáng toát ñoàn xa, höông xoâng khaép, Vì theá ngöôøi trí thöôøng boá thí, Caàu vui, tröø tham, ñöôïc voâ uùy, Thöôøng sanh laøm vua trôøi Ñeá thích, Cuøng daïo chôi vôùi caùc vò trôøi, Cung ñieän chö thieân ñang chôø ñoùn, Sau khi cheát sanh leân coõi trôøi, Thaân quang chieáu saùng daïo vöôøn Hæ, Cuøng caùc thieân nöõ thoï nguõ duïc, Caùc ñeä töû Phaät nghe phaùp naøy, Chaéc chaén seõ sanh coõi trôøi aáy”.

Phaät tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho phu nhaân ñöôïc lôïi hæ roài ra veà. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, do nghieäp duyeân gì maø caùc Laät-coâ-tyø hoaëc sanh leân coõi trôøi hoaëc ôû nhaân gian ñeáu coù oai ñöùc lôùn, cho ñeán trong ñôøi naøy ñöôïc höôûng phöôùc baùu nhö coõi trôøi tam thaäp tam?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày neân bieát, caùc Laät-coâ-tyø naøy ñaõ tích tuï tö löông… nhö keä noùi:

“Duø traûi qua traêm kieáp, Nghieäp ñaõ taïo khoâng maát, Khi nhaân duyeân hoäi hoïp,


Töï thoï laáy quaû baùo”. Caùc thaày laéng nghe: Quaù khöù trong Hieàn kieáp khi con ngöôøi soáng thoï hai vaïn tuoåi, coù

ñöùc Phaät ra ñôøi hieäu laø Ca-nhieáp-ba coù ñuû 10 hieäu cuøng hai vaïn Bí-soâ ôû trong röøng Thi loäc, choã Tieân nhôn ñoïa xöù, thaønh Baø-la-neâ-tö. Luùc ñoù coù 500 OÂ-ba-saùch-ca söûa soaïn haøng hoùa ñònh vaøo bieån tìm chaâu baùu… sau khi ñeán ñöôïc ñaûo chaâu baùu, hoï ñua nhau nhaët laáy chaâu baùu chaát ñaày thuyeàn. Luùc ñoù boãng coù gioù baõo thoåi giaït thuyeàn vaøo moät khe nuùi, thuyeàn khoâng theå chuyeån ñoäng ñöôïc, moïi ngöôøi lo sôï cuøng ôû treân baõi caùt ñaép caùt thaønh thaùp roài boû chaâu baùu vaøo trong thaùp ñeå cuùng döôøng Phaät Ca-nhieáp-ba. Trong giaác nguû hoï moäng thaáy vaàng aùnh saùng röïc rôõ, trong ñoù phaùt ra aâm thanh: “caùc ngöôi haõy chuaån bò leân ñöôøng chôù coù phoùng daät. Baûy ngaøy sau seõ coù haûi trieàu daâng ñeán, nhôø haûi trieàu naøy thuyeàn caùc ngöôi seõ ñöôïc an oån trôû veà”. Saùng hoâm sau caùc thöông nhôn cuøng keå laïi giaác moäng vaø noùi vôùi nhau: “chuùng ta cuùng döôøng Phaät Ca- nhieáp-ba laø voâ thöôïng phöôùc ñieàn, nhôø caên laønh naøy nguyeän cho chuùng ta coù ñöôïc oai ñöùc lôùn trong trôøi ngöôøi, gioáng nhö chö thieân treân coõi trôøi Tam thaäp tam”.

Naøy caùc Bí-soâ, 500 thöông nhôn aáy chính laø 500 Laät-coâ-tyø ngaøy nay, xöa kia nhôø xaây thaùp baèng caùt vaø ñem chaâu baùu ñeå trong thaùp cuùng döôøng Phaät Ca-nhieáp-ba neân ngaøy nay ñöôïc quaû baùo coù oai ñöùc lôùn trong coõi Trôøi ngöôøi gioáng nhö chu thieân treân coõi trôøi tam thaäp tam.

Naøy caùc Bí-soâ, heã taïo nghieäp thuaàn ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn ñen ; taïo nghieäp thuaàn traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn traéng; taïo nghieäp xen taïp thì ñöôïc quaû baùo xen taïp, caùc thaày neân boû nghieäp thuaàn ñen vaø nghieäp xen taïp, phaûi sieâng tu taäp chôù coù buoâng lung”, nghe Phaät daïy roài, caùc Bí-soâ ñeàu hoan hæ tín thoï phuïng haønh.

Luùc ñoù Phaät baûo A-nan-ñaø cuøng ñi ñeán tuï laïc Truùc laâm, döøng nghæ trong röøng Thaêng nhieáp ba, ôû vuøng naøy gaëp luùc maát muøa ñoùi keùm, khaát thöïc khoù ñöôïc, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “gaëp luùc theá gian maát muøa ñoùi keùm, khaát thöïc khoù ñöôïc, caùc thaày neân thöïc haønh theo phaùp nhö trong caùc kinh Cô kieäm, kinh Ñaïo phaåm truyeàn lai, kinh Luïc taäp, kinh Ñaïi Nieát- baøn ñaõ noùi”.

Sau ñoù Phaät baûo A-nan-ñaø cuøng ñi ñeán tuï laïc Voâ giaùn, khi ñi ñeán moät nôi Phaät boãng móm cöôøi, thöôøng phaùp cuûa chö Phaät laø khi Phaät móm cöôøi, töø trong mieäng phoùng ra haøo quang naêm saéc chieáu xuoáng hay chieáu leân, neáu chieáu xuoáng thì chieáu ñeán nguïc Voâ giaùn vaø caùc nguïc khaùc khieán cho chuùng sanh trong ñaây ñang bò ñoát noùng lieàn ñöôïc maùt

72 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

meû, ñang bò laïnh coùng lieàn ñöôïc aám aùp. Hoï caûm thaáy an laïc lieàn suy nghó: “ta vaø moïi ngöôøi töø caûnh khoå ñòa nguïc cheát ñi, ñöôïc sanh vaøo coõi khaùc chaêng?”. Theá Toân sau khi laøm cho caùc höõu tình kia sanh tín taâm lieàn hieän nhieàu töôùng khaùc nöõa, thaáy nhöõng töôùng naøy hoï lieàn suy nghó: “chuùng ta khoâng phaûi cheát ôû ñaây sanh veà coõi kia, maø laø do söùc oai thaàn cuûa Ñaïi Thaùnh ñaõ khieán thaân taâm chuùng ta hieän ñöôïc an laïc”. Ñaõ sanh tín kính thì coù theå dieät caùc khoå, ôû coõi nhôn thieân ñöôïc thoï thaân thaéng dieäu, thaønh chôn phaùp khí thaáy ñöôïc lyù chôn ñeá. Neáu haøo quang chieáu leân thì ñeán coõi trôøi Saéc cöùu caùnh, trong haøo quang dieãn noùi caùc phaùp khoå, khoâng, voâ thöôøng, voâ ngaõ… vaø noùi keä:


Haøo quang naøy sau khi chieáu khaép ba ngaøn Ñaïi thieân theá giôùi lieàn trôû veà choã Phaät, neáu Theá Toân noùi vieäc quaù khöù thì haøo quang trôû vaøo phía sau löng, neáu noùi vieäc vò lai thì haøo quang trôû vaøo phía tröôùc ngöïc, neáu noùi vieäc ñòa nguïc thì haøo quang trôû vaøo phía döôùi chaân, neáu noùi vieäc baøng sanh thì haøo quang trôû vaøo phía goùt chaân, neáu noùi vieäc ngaï quyû thì haøo quang trôû vaøo phía ngoùn chaân, neáu noùi vieäc loaøi ngöôøi thì haøo quang trôû vaøo ñaàu goái, neáu vieäc cuûa Löïc luaân vöông thì haøo quang trôû vaøo loøng baøn tay traùi, neáu noùi vieäc cuûa Chuyeån luaân vöông thì haøo quang trôû vaøo loøng baøn tay phaûi, neáu noùi vieäc coõi trôøi thì haøo quang trôû vaøo roán, neáu noùi vieäc cuûa Thanh vaên thì haøo quang trôû vaøo mieäng, neáu noùi vieäc cuûa Ñoäc giaùc thì haøo quang trôû vaøo phía giöõa hai chaân maøy, neáu noùi vieäc cuûa ñaïo quaû Chaùnh ñaúng chaùnh giaùc thì haøo quang trôû vaøo phía treân ñaûnh ñaàu. Luùc ñoù aùnh saùng nhieãu quanh Phaät ba voøng roài vaøo ñaûnh ñaàu, cuï thoï A-nan-ñaø baïch Phaät: “Theá Toân Nhö Lai ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc vui veû móm cöôøi chaúng phaûi laø khoâng coù nhôn duyeân”, lieàn noùi keä thænh Phaät:

“Töø mieäng Phaät phoùng haøo quang vi dieäu, Chieáu khaép Ñaïi thieân khoâng phaûi moät töôùng, Chieáu khaép caû 10 phöông caùc quoác ñoä, Nhö maët trôøi chieáu saùng khaép hö khoâng.


Phaät laø nhaân toái thaéng cuûa chuùng sanh, Coù theå tröø kieâu maïn vaø lo buoàn. Khoâng nhaân duyeân, kim khaåu khoâng môû lôøi, Mieäng móm cöôøi aét noùi vieäc kyø laï. Con laëng leõ quan saùt ñaáng Maâu Ni, Ai muoán nghe, Phaät noùi cho nghe, Nhö sö töû vöông roáng tieáng vi dieäu, Cuùi xin Phaät quyeát nghi cho chuùng con, Phaät nhö Dieäu sôn vöông trong bieån caû, Neáu khoâng nhaân duyeân, Phaät khoâng dao ñoäng, Töï taïi töø bi, mieäng Phaät hieän móm cöôøi, Noùi nhaân duyeân cho ngöôøi ñang khao khaùt”.

Theá Toân baûo A-nan-ñaø: “Ñuùng vaäy A-nan-ñaø, khoâng phaûi khoâng coù nhaân duyeân maø Nhö Lai ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc mieäng hieän móm cöôøi, naøy A-nan-ñaø, thaày coù thaáy nôi naøy khoâng?”, ñaùp coù thaáy, Phaät noùi: “ñaây laø choã maø ba vò Chaùnh ñaúng giaùc trong quaù khöù ñaõ ngoài”, A-nan- ñaø lieàn traûi toïa cuï cho Phaät ngoài ñeå nôi naøy thaønh nôi coù boán Theá toân ñaõ ngoài. Sau ñoù Phaät baûo A-nan-ñaø cuøng ñi ñeán tuï laïc Di theá la vaø döøng nghæ ôû trong röøng Ma-ha-ñeà-baø, nhö trong phaåm Ma-ha-ñeà-baø vaø quoác vöông töông öng coù noùi roõ.

Sau ñoù Phaät baûo A-nan-ñaø cuøng ñi ñeán gieáng A-naäu, ñeán beân gieáng thaáy moät ngöôøi nöõ caàm gaøu daây ñònh tôùi gieáng muùc nöôùc. Coù 1ngöôøi nam yeâu meân ngöôøi nöõ naøy, ngöôøi nöõ naøy cuõng yeâu meân ngöôøi nam kia, caû hai cuøng nhau noùi cöôøi ñeán beân gieáng. Luùc ñoù ngöôøi coù daãn con nhoû ñi theo, vì maõi noùi cöôøi vôùi ngöôøi nam neân khoâng bieát laø ñaõ quaán daây gaøu vaøo coå ñöùa con, khi quaêng xuoáng gieáng ñeå muùc nöôùc môùi hay, voäi keùo leân thì ñöùa con ñaõ cheát. Ngöôøi nöõ naøy do thaáy ñöùa con vì mình maø cheát neân baát giaùc buoät mieäng noùi keä:

“Ta bieát goác tham duïc, Sanh ra töø phaân bieät, Neáu ta khoâng phaân bieät, Duïc do ñaâu phaùt sanh”.

Phaät baûo A-nan-ñaø: “thaày haõy ghi nhôù baøi keä naøy, ñoù laø lôøi chö Phaät quaù khöù ñaõ daïy, vì trong mieäng cuûa keû phaøm phu ngu toái neân noùi caâu keä ñoù khoâng phaùt ra aùnh saùng. Nhö lôøi Phaät aáy noùi, ta chöa töøng thaáy moät phaùp naøo chuyeån ñoäng mau leï nhö taâm”, ngöôøi nöõ kia thaáy con cheát trong loøng hoái haän aùo naõo ñeán ñaûnh leã Phaät, Phaät quaùn yù nhaïo tuøy mieân cuûa ngöôøi nöõ, xöùng cô noùi phaùp khieán ngöôøi nöõ nghe roài ñöôïc

74 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

chöùng quaû Döï löu. Ñöôïc kieán ñeá roài lieàn baïch Phaät: “Theá toân, nhôø Phaät khai ngoä khieán con ñöôïc giaûi thoaùt, ñieàu naøy khoâng phaûi do cha meï… cho ñeán sa moân, Baø-la-moân coù theå laøm ñöôïc. Theá toân laø baäc ñaïi thieän tri thöùc ñaõ cöùu vôùt con ra khoûi ba coõi, ñaët ñeå con vaøo coõi trôøi ngöôøi, heát khoå sanh töû, ñöôïc ñaïo Nieát-baøn, laøm caïn bieån maùu, vöôït khoûi nuùi xöông, nuùi thaân kieán töø voâ thæ ñeán nay ñeáu bò phaù tan baèng chaøy trí Kim cang, chöùng ñöôïc Sô quaû. Nay con xin quy y Tam baûo, töø hoâm nay cho ñeán troïn ñôøi thoï trì naêm hoïc xöù, cuùi xin Theá toân chöùng bieát con laø OÂ-ba- tö-ca”. Luùc ñoù Phaät baûo A-nan-ñaø: “xöa kia khi Ta coøn laø Boà-taùt, ôû nôi naøy coù vò tieân teân laø Baït giaø baø môøi ta ngoài vaø ñem hoa quaû cuùng döôøng, ôû nôi khaùc cuõng cuùng döôøng nhö vaäy. Xöa kia khi Ta coøn laø Boà-taùt, coù vua trôøi Ñeá thích giaû laøm thôï saên ñaép y hoaïi saéc, Ta vì muoán xuaát gia neân côûi chieác aùo meàm maïi ñoåi laáy y hoaïi saéc. Sau naøy coù Baø-la-moân, cö só tín taâm ngay nôi naøy xaây thaùp Thoï ca-sa, ñeán nay caùc Bí-soâ ñeàu leã baùi cuùng döôøng thaùp aáy. Vua trôøi Ñeá thích ñem y Ca thi na cuûa ta caát treân coõi trôøi Tam thaäp tam vaø laäp ngaøy hoäi Ca thi ca, ñeán nay chö thieân coõi trôøi aáy vaãn coøn cuùng döôøng. Ñeán moät nôi khaùc Phaät baûo A-nan-ñaø: “xöa kia khi coøn laø Boà-taùt, Ta duøng thanh kieám maøu hoa sen xanh töï caét buùi toùc neùm leân hö khoâng. Sau naøy coù Baø-la-moân, cö só tín taâm ngay taïi nôi naøy xaây thaùp Caét buùi toùc, ñeán nay caùc Bí-soâ vaãn leã baùi cuùng döôøng. Vua trôøi Ñeá thích ñem buùi toùc cuûa Ta caát treân coõi trôøi Tam thaäp tam vaø laäp ngaøy hoäi buùi toùc, ñeán nay vaãn coøn”. Ñeán nôi khaùc Phaät baûo A-nan-ñaø: “xöa kia khi Ta haønh Boà-taùt ñaïo, taïi nôi naøy Xieån-ñaø-ca ñaõ ñem ngöïa chuùa Kieàn thaùt giaø trôû veà cung. Sau naøy coù Baø-la-moân, cö só ngay taïi nôi naøy xaây thaùp Maõ hoài, ñeán nay caùc Bí-soâ vaãn coøn cuùng döôøng”. Ñeán tuï laïc Ngöu uyeån, Phaät baûo A-nan-ñaø: “Xieån-ñaø-ca-sanh ra vaø lôùn leân ôû nôi naøy”. Luùc ñoù nhöõng vò kyø tuùc cuûa caùc löïc só doøng Saùt-ñeá-lî nghe Phaät saép ñeán lieàn baûo caùc löïc só doïn deïp trang hoaøng hai beân ñöôøng, coøn hoï trang hoaøng trong thaønh. Caùc löïc só naøy luùc ñang queùt doûn hai beân ñöôøng thaáy coù moät taûng ñaù lôùn chaén ôû giöõa ñöôøng, muoán deïp boû nhöng rinh khoâng noåi. Phaät ñi ñeán thaáy vaäy lieàn noùi: “haõy ñeå ta chuyeån giuùp cho”, noùi roài duøng tay naâng taûng ñaù neùm leân khoâng trung, taûng ñaù bay cao ñeán noåi khoâng theå nhìn thaáy khieán caùc löïc só ñeàu kinh sôï, Phaät baûo ñöøng sôï roài duøng thaàn löïc laøm cho taûng ñaù naùt thaønh bui töø treân khoâng rôi xuoáng, caùc löïc só hoûi: “buïi naøy töø ñaâu rôi xuoáng?”, Phaät noùi: “ta ñaõ bieán taûng ñaù naøy thaønh buïi, caùc ngöôi coù muoán ñoáng buïi naøy hoïp laïi thaønh taûng ñaù nhö cuõ khoâng?”, ñaùp laø muoán, Phaät lieàn duøng naêng löïc giaûi thoaùt laøm cho ñoáng buïi hoïp laïi thaønh taûng ñaù nhö cuõ, caùc löïc


só hoûi: “Theá toân duøng löïc gì coù theå naâng taûng ñaù aáy leân?”, Phaät noùi laø duøng löïc cuûa cha meï sanh, laïi hoûi: “Theá toân duøng löïc gì laøm cho taûng ñaù naùt thaønh buïi?”, Phaät noùi duøng naênglöïc thieàn ñònh, laïi hoûi: “Theá toân duøng löïc gì hoïp ñoáng buïi laïi thaønh taûng ñaù ?”, Phaät noùi duøng naêng löïc giaûi thoaùt, laïi hoûi: “löïc cuûa cha meï sanh ra maïnh yeáu nhö theá naøo?”, Phaät noùi: “löïc cuûa möôøi ngöôøi baèng löïc cuûa moät con boø thöôøng; löïc cuûa möôøi con boø thöôøng baèng löïc cuûa moät con boø xanh; löïc cuûa möôøi con boø xanh baèng löïc cuûa moät con voi nhoû; löïc cuûa möôøi con voi nhoû baèng löïc cuûa moät con voi lôùn; löïc cuûa möôøi con voi lôùn baèng löïc cuûa moät con voi xanh; löïc cuûa möôøi con voi xanh baèng löïc cuûa moät con voi ñoû; löïc cuûa möôøi con voi ñoû baèng löïc cuûa moät con voi ngaø traéng; löïc cuûa möôøi con voi ngaø traéng baèng löïc cuûa moät con voi Taân ñaø sôn; löïc cuûa möôøi con voi Taân ñaø sôn baèng löïc cuûa moät con Höông töôïng; löïc cuûa möôøi con Höông töôïng baèng löïc cuûa moät löïc só; löïc cuûa 10 löïc só baèng löïc cuûa moät ñaïi löïc só; löïc cuûa 10 ñaïi löïc só baèng löïc cuûa moät maõnh töôïng; löïc cuûa 10 maõnh töôïng baèng löïc cuûa moät Daï xoa Chöông truï la; löïc cuûa 10 Daï xoa Chöông truï la baèng löïc cuûa moät baùn Na-la-dieân; löïc cuûa hai baùn Na-la-dieân baèng löïc cuûa moät Na-la-dieân. Moãi chi phaàn cuûa Nhö lai ñeàu coù löïc Na-la-dieân töï nhieân sanh. Nhieáp tuïng:

Ngöôøi, boø vôùi boø xanh, Voi xanh, ñoû lôùn nhoû, Löïc só vôùi Daï xoa, Khoâng baèng Na-la-dieân.

Löïc Na-la-dieân naøy laø löïc cuûa Nhö lai do cha meï sanh ra”, caùc löïc só laïi hoûi: “ngoaøi löïc Na-la-dieân vaø löïc giaûi thoaùt ra coøn coù löïc gì khaùc khoâng?”, Phaät noùi: “coøn coù löïc phöôùc ñöùc, nhôø löïc phöôùc ñöùc ñaày ñuû neân Nhö lai ôû döôùi coäi Boà-ñeà ñaõ haøng phuïc 36 öùc ma quyû, chöùng ñaïo quaû Voâ thöôïng giaùc”, laïi hoûi: “ngoaøi löïc phöôùc ñöùc ra coøn coù löïc naøo nöõa khoâng?”, Phaät noùi: “coøn coù löïc trí hueä, nhôø löïc trí hueä ñaày ñuû neân Nhö lai ñaõ tröø boû taát caû phieàn naõo tích tuï töø voâ thæ ñeán nay”, laïi hoûi: “ngoaøi löïc trí hueä ra coøn coù löïc naøo nöõa khoâng ?”, Phaät noùi: “coøn coù löïc thaàn thoâng, do löïc thaàn thoâng vieân maõn neân Nhö lai coù theå haøng phuïc Luïc sö ngoaïi ñaïo kyø cöïu voâ trí vaø coáng cao”, laïi hoûi: “ngoaøi löïc thaàn thoâng ra coøn coù löïc naøo nöõa khoâng?”, Phaät noùi: “coøn coù löïc voâ thöôøng, nhôø löïc voâ thöôøng vieân maõn neân Nhö lai ñoái vôùi löïc do cha meï sanh ra, löïc thieàn ñònh, löïc giaûi thoaùt, löïc phöôùc ñöùc, löïc thaàn thoâng thaûy ñeàu dieät heát ôû nôi caây song laâm.

Nhieáp tuïng:

76 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Löïc thieàn ñònh, giaûi thoaùt, Phöôùc ñöùc vaø trí hueä, Taát caû löïc nhö theá, Löïc voâ thöôøng hôn heát.

Caùc löïc só neân bieát, thaân ta nhö ngoïn nuùi vaøng do löïc voâ thöôøng neân khoâng bao laâu nöõa seõ tieâu dieät. Cho neân ngöôøi trí phaûi caàu mong ñeán choã khoâng bò voâ thöôøng böùc baùch. Ngöôøi ñôøi nay tuoåi thoï caøng thaáp, söùc khoûe yeáu ôùt; taûng ñaù naøy ngöôøi ñôøi xöa thöôøng caàm neùm lieäng chôi ñuøa, caùc ngöôi haõy nhìn xem, beân caïnh cuûa taûng ñaù naøy coøn coù daáu ngoùn tay löu laïi”. Caùc löïc só nghe Phaät noùi roài sanh taâm hi höõu, tröø boû kieâu maïn, luùc ñoù Phaät quaùn bieát yù nhaïo tuøy mieân cuûa caùc löïc só lieàn noùi lyù boán chôn ñeá vaø caùc phaùp chöùng ñaït trí hueä, khieán cho hoï chöùng ñöôïc quaû Döï löu.

Sau ñoù Phaät baûo A-nan-ñaø cuøng ñi ñeán thaønh Caâu thi na, treân ñöôøng ñi thaáy coù thaønh Phaïm baø nhöng Phaät gheù vaøo maø ñi thaúng ñeán thaønh Caâu thi na. Ñeán nôi, Phaät chæ hai caây sa la roài noùi vôùi A-nan-ñaø: “khoâng bao laâu nöõa ta seõ nhaäp Baùt Nieát-baøn taïi ñaây”. Sau ñoù Phaät du haønh ñeán Caâu loâ soá, ñieàu phuïc vua ôû thaønh Giaùn saéc, luùc ñoù Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Ta bieát roõ taát caû caùc laäu ñeàu ñaõ dieät, khoâng phaûi laø Ta khoâng bieát, khoâng thaáy. Naøy caùc Bí-soâ, ñoù laø saéc, saéc tích taäp, saéc ñoaïn dieät; ñoù laø thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán thöùc tích taäp, thöùc ñoaïn dieät cuõng nhö vaäy. Neáu coù Bí-soâ naøo thöôøng tu taäp ñònh, khôûi nieäm mong caàu khoâng töø caùc laäu hoaëc maø ñöôïc giaûi thoaùt; nhöng Bí-soâ aáy laïi ñeàu töø caùc laäu maø taâm ñöôïc giaûi thoaùt, vì sao, vì do Bí-soâ aáy khoâng tu taäp neân môùi nhö theá”, laïi hoûi: “Theá toân, do vò aáy khoâng tu taäp nhöõng gì ?”, Phaät noùi: “do khoâng tu taäp boán; Nieäm truï, boán; Chaùnh caàn, boán Thaàn tuùc, naêm Caên, naêm Löïc, baûy Chi giaùc phaàn, taùm Thaùnh ñaïo. Bí-soâ neân bieát, nhö gaø maùi ñeû tröùng, hoaëc 5, 6 hay 12 quaû tröùng, neáu gaø meï khoâng thöôøng xuyeân aáp nhöõng quaû tröùng naøy, khoâng laøm cho noù aám, cuõng khoâng chuyeån dôøi, nghó raèng: “nhöõng ñöùa con ta sanh ra seõ duøng moû hoaëc moùng phaù vôõ voû tröùng”. Noù mong nhöõng con gaø con an oån ra khoûi voû tröùng, nhöng nhöõng quaû tröùng naøy ñaõ khoâng ñöôïc aáp ñuùng phaùp neân gaø con khoâng thaønh töïu, khoâng theå ra khoûi voû, vì sao, vì gaø meï khoâng thöôøng xuyeân aáp tröùng, khoâng laøm cho noù aám, cuõng khoâng chuyeån dôøi neân khoâng theå nôû ra gaø con. Bí-soâ tu taäp Ñònh cuõng nhö vaäy, Bí-soâ phaûi töø vieäc höõu laäu maø taâm ñöôïc giaûi thoaùt, vì sao, vì do khoâng tu taäp neân môùi nhö vaäy. Khoâng tu taäp nhöõng gì ?: Töùc laø “do khoâng tu taäp boán Nieäm truï, boán Chaùnh caàn, boán Thaàn tuùc, naêm Caên, naêm Löïc, baûy Chi giaùc phaàn, taùm Thaùnh ñaïo.


Bí-soâ naøo sieâng naêng tu ñònh, nghó raèng khoâng töø höõu laäu maø ñöôïc giaûi thoaùt, nhöng Bí-soâ aáy phaûi töø höõu laäu maø ñöôïc giaûi thoaùt. Tu taäp nhöõng gì ?: Töùc laø do tu taäp boán Nieäm truï, boán Chaùnh caàn, boán Thaàn tuùc, naêm Caên, naêm Löïc, baûy Chi giaùc phaàn, taùm Thaùnh ñaïo. Bí-soâ neân bieát, nhö gaø maùi ñeû tröùng, hoaëc 5, 6 hay 12 quaû tröùng, neáu gaø meï thöôøng xuyeân aáp nhöõng quaû tröùng naøy, laøm cho noù aám, chuyeån dôøi ñuùng phaùp, gaø meï khoâng nghó raèng: “nhöõng ñöùa con ta sanh ra seõ töï duøng moû hoaëc moùng phaù vôõ voû tröùng”. Nhöõng con gaø con ñaõ ñöôïc hình thaønh coù theå duøng moû vaø moùng phaù vôõ voû tröùng, an oån ra khoûi voû, vì nhöõng quaû tröùng naøy ñaõ ñöôïc aáp ñuùng phaùp neân gaø con ñöôïc thaønh töïu, coù theå ra khoûi voû, vì sao, vì gaø meï thöôøng xuyeân aáp tröùng, laøm cho noù aám, chuyeån dôøi ñuùng phaùp neân coù theå nôû ra gaø con. Bí-soâ tu taäp Ñònh cuõng nhö vaäy, Bí-soâ phaûi töø vieäc höõu laäu maø taâm ñöôïc giaûi thoaùt, vì sao, vì do tu taäp neân ñöôïc nhö vaäy. Do tu taäp nhöõng gì ?: Töùc laø do tu taäp boán Nieäm truï, boán Chaùnh caàn, boán Thaàn tuùc, naêm Caên, naêm Löïc, baûy Chi giaùc phaàn, taùm Thaùnh ñaïo. Bí-soâ neân bieát, oâng thaày thôï moäc vaø caùc ñeä töû thöôøng duøng buùa rìu, do thöôøng duøng neân coù veát chai ôû ngoùn tay. OÂng thaày thôï moäc vaø caùc ñeä töû khoâng theå töï thuaän theo chaùnh trí chaùnh kieán maø duøng ñöôïc buùa rìu, chính laø do thöôøng duøng neân töï nhieân thuaàn thuïc, khi thaàn thuïc roài môùi bieát laø ñaõ thuaàn thuïc vieäc laøm naøy. Bí-soâ tu Ñònh cuõng nhö vaäy, vò aáy khoâng theå töï thuaän theo chaùnh trí chaùnh kieán ñeå bieát laø ñaõ ñoaïn ñöôïc bao nhieâu laäu hoaëc. Veà sau khi laäu hoaëc ñoaïn heát roài vò aáy môùi bieát, vì sao, vì do sieâng naêng tu taäp. Tu taäp nhöõng gì ?: töùc laø do tu taäp boán Nieäm truï, boán Chaùnh caàn, boán Thaàn tuùc, naêm Caên, naêm Löïc, baûy Chi giaùc phaàn, taùm Thaùnh ñaïo. Bí-soâ neân bieát, nhö chieác thuyeàn ra bieån vaøo thaùng saùu, traûi qua muøa heø noùng nöïc, bò gioù thoåi vaø maët trôøi thieâu ñoát, sau ñoù laïi gaëp möa thì töï nhieân tan raõ. Bí-soâ tu ñònh cuõng nhö vaäy, caùc chöôùng ngaïi, caùc kieát söû töông öng, tuøy mieân phieàn naõo töï nhieân giaûi taùn, do tu taäp neân vò aáy ñöôïc giaûi thoaùt. Tu taäp nhöõng gì?: Töùc laø tu taäp boán Nieäm truï… nhö treân”. Luùc Theá toân noùi phaùp naøy coù 60 Bí-soâ khoâng sanh caùc laäu hoaëc, taâm ñöôïc giaûi thoaùt.

Sau ñoù Phaät cuøng A-nan-ñaø du haønh ñeán thaønh Thieân chæ vaø noùi raèng: “Thieän giaùc Thích ca sinh tröôûng trong thaønh naøy”. Ñeán vöôøn Laâm-tyø-ni, Phaät baûo A-nan-ñaø: “Ta ñöôïc sanh ra trong vöôøn naøy, sau khi sanh ra, Ta ñi veà phía Nam baûy böôùc khoâng caàn ai naâng ñôõ, nhìn khaép boán phöông noùi raèng: “ñaây laø thaân sau cuøng, ta khoâng coøn thoï sanh nöõa”. Ñeán thaønh Kieáp-tyû-la, Phaät baûo A-nan-ñaø: “vua Tònh-phaïn sanh ôû thaønh naøy vaø giöõ ngoâi vua trong moät thôøi gian daøi”. Ñeán thaønh Tyø thaâu

78 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

na la, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “hoâm nay ta seõ phaân bieät giaûng noùi hai thöù quaû baùo thieän aùc, caùc thaày haõy laéng nghe: nhöõng ñieàu aùc laø tham saân si caùc hoaëc theo troùi buoäc ta; nhöõng ñieàu thieän laø khoâng tuøy thuaän tham saân si caùc hoaëc”. Ñeán tuï laïc Caâu na, Phaät baûo A-nan-ñaø: “Nhö lai Caâu na haøm maâu ni sanh ra, thaønh töïu quaû vò Chaùnh giaùc vaø Baùt Nieát-baøn taïi nôi ñaây”. Ñeán tuï laïc Leâ ñòa, Phaät baûo A-nan-ñaø: “luùc coøn laø Boà-taùt, ta du haønh ñeán laøng cuûa Phuï vöông, ngoài döôùi goác caây Thieäm boä, tö duy nhaäp ñònh, chöùng ñöôïc Sô thieàn voâ laäu”. Ñeán nôi khaùc, Phaät baûo A-nan-ñaø: “ñaây laø nôi ngaøy xöa Nhö lai Caâu-na-haøm-maâu-ni caát ca-sa”. Ñeán tuï laïc taåy duïc, Phaät baûo A-nan-ñaø: “ngaøy xöa Nhö lai Caâu-na-haøm- maâu- ni ñaõ taém taïi ñaây neân tuï laïc naøy ñöôïc goïi laø tuï laïc taåy duïc”. Ñeán tuï laïc Tö ca ñeå, Phaät döøng ôû trong röøng Thaêng nhieáp ba phía Baéc tuï laïc roài baûo caùc Bí-soâ: “Ngaøy xöa coù moät ngöôøi thôï teân laø A-trala thöôøng vaùc caây saøo tre treân vai maø ñi, ñeä töû cuûa oâng teân laø Meâ-laëc-ca thöôøng ñöùng treân caây saøo tre naøy muùa xieác. Luùc ñoù A-trala noùi vôùi Meâ-laëc-ca: “khi con ôû treân saøo tre muùa xieác, con phaûi thöôøng nhìn xuoáng döôùi ñeå hai beân troâng chöøng laãn nhau, chôù coù sô suaát, chuùng ta môùi khoâng bò thöông toån. Muùa xong trôû xuoáng an oån, moïi ngöôøi thaáy chuùng ta coù taøi naêng seõ hoan hæ thöôûng tieàn cho chuùng ta”, Meâ-laëc-ca noùi: “thaày chôù noùi lôøi naøy, vì sao, vì thaày töï giöõ mình, con cuõng töï duïng taâm. Sau khi muùa xong con seõ xuoáng an oån vaø caû hai ñeàu khoâng bò thöông toån, moïi ngöôøi thaáy roài seõ thöôûng tieàn cho chuùng ta”.

Naøy caùc Bí-soâ, lôøi cuûa Meâ-laëc-ca noùi laø thuaän ñaïo lyù, vì sao, vì neáu coù theå töï thuû hoä thaân mình thì môùi coù theå thuû hoä ngöôøi khaùc; neáu muoán thuû hoä ngöôøi khaùc thì khoâng theå töï thuû hoä. Sao goïi laø töï thuû hoä thì coù theå thuû hoä ngöôøi khaùc? Do noå löïc thöôøng xuyeân tu taäp, do töï thuû hoä neân khi tieáp xuùc caûnh hieän tieàn, töï coù theå thuû hoä vaø thuû hoä ngöôøi khaùc. Sao goïi laø muoán thuû hoä ngöôøi khaùc thì khoâng theå töï thuû hoä? Do khoâng muoán naõo loaïn ngöôøi khaùc, khoâng laøm cho hoï töùc giaän, khoâng laøm toån haïi, töø bi thöông xoùt moïi ngöôøi, vì theá coù theå thuû hoä ngöôøi khaùc nhöng khoâng theå töï thuû hoä. Caùc Bí-soâ neân tu hoïc nhö theá, neáu muoán töï thuû hoä thì neân tu taäp boán Nieäm truï xöù. Sao goïi laø boán Nieäm truï xöù? Töùc laø nhôù nghó ñeán caùc truï xöù Thaân, thoï, taâm vaø phaùp. Caùc Bí-soâ neân tu hoïc nhö theá”.

Sau ñoù Phaät ñeán tuï laïc Xa-nan-giaø-la, döøng nghæ trong moät khu röøng roài baûo caùc Bí-soâ: “ta seõ nhaäp tòch ñònh trong hai thaùng ôû khu röøng naøy, tröø ngöôøi ñem thöùc aên uoáng ra, taát caû caùc Bí-soâ khaùc ñeàu khoâng ñöôïc ñeán gaëp ta. Tôùi ngaøy Boá taùt cuõng sai ngöôøi ñem thöùc aên ñeán laáy


Duïc”. Daën doø roài Phaät nhaäp tòch ñònh, maõn hai thaùng Phaät xuaát ñònh roài baûo caùc Bí-soâ: “neáu coù ngoaïi ñaïo ñeán hoûi caùc thaày: “Sa moân Kieàu-ñaùp- ma laøm vieäc gì maø nhaäp tòch ñònh trong hai thaùng?”, thì caùc thaày neân ñaùp laø nhaäp Tam muoäi soå töùc. Vì sao, vì trong hai thaùng ta ñaõ ngoài yeân quaùn soå töùc, khi tu phaùp quaùn naøy ta bieát roõ nhö thaät chöa töøng bò taùn loaïn ñoái vôùi hôi thôû vaøo; cuõng bieát roõ nhö thaät chöa töøng bò taùn loaïn ñoái vôùi hôi thôû ra. Hôi thôû daøi ngaén, sanh dieät, toaøn thaân thôû ra, ta ñeàu bieát roõ; toaøn thaân thôû vaøo, ta cuõng ñeàu bieát roõ; Khinh an haønh thôû ra, khinh an haønh thôû vaøo, ta ñeàu bieát roõ nhö thaät. Ta bieát roõ nhö thaät khinh an taâm haønh maø thôû vaøo, nhö thaät bieát roõ khinh an taâm haønh maø thôû ra, khieán taâm hoan hæ, khieán taâm chuyeân chuù trong Ñònh. Ta nhö thaät bieát roõ taâm giaûi thoaùt maø thôû vaøo, nhö thaät bieát roõ taâm giaûi thoaùt maø thôû ra. Nhö thaät bieát roõ caùi thaáy voâ thöôøng, xaû ly, nhaøm lìa vaø hoaïi dieät maø thôû vaøo… cho ñeán thôû ra. Bí-soâ neân bieát, khi aáy ta bieát ñaây laø haønh thoâ, ta vöôït qua haønh naøy vaø duøng khinh an haønh ñeå haønh caùc haïnh vi teá khaùc. Do ta vöôït qua haønh thoâ vaø duøng khinh an haønh ñeå tu caùc haïnh vi teá khaùc neân coù ba vò trôøi ñeán choã ta ngoài, moät vò noùi: “Sa moân Kieàu- ñaùp-ma ñaõ dieät ñoä”; vò thöù hai noùi: “vò aáy khoâng phaûi ñaõ dieät ñoä,maø laø saép dieät ñoä”; vò thöù ba noùi: “khoâng phaûi ñaõ dieät ñoä, cuõng khoâng phaûi saép dieät ñoä, maø laø an truï trong thieàn ñònh. Taát caû caùc baäc ÖÙng cuùng ñeàu coù Ñònh nhö theá. Naøy caùc Bí-soâ, hoâm nay ta seõ nhö phaùp noùi vieäc tu haønh cuûa baäc Thaùnh, cuûa chö thieân, Phaïm thieân, cuûa baäc Voâ hoïc, Höõu hoïc vaø cuûa Nhö lai cho caùc thaày nghe. Taát caû baäc Höõu hoïc neáu chöa ñaéc thì seõ ñaéc, chöa chöùng thì seõ chöùng, chöa thaáy höôùng ñi thì seõ thaáy ñöôïc höôùng ñi. Taát caû baäc Voâ hoïc ñaõ thaáy ñöôïc höôùng ñi thì seõ ñöôïc taêng tröôûng; baäc Höõu hoïc thaáy ñöôïc phaùp seõ ñöôïc an laïc truï, nhö trong kinh Ñaïo phaåm taäp coù noùi roõ”.

80 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


QUYEÅN 8

Luùc ñoù Phaät töø nöôùc Kieàu-taùt-la du haønh ñeán tuï laïc Taêng tröôûng,

döøng nghæ trong röøng Taêng tröôûng. Chuû tuï laïc laø Baø-la-moân Lieân hoa haønh ñöôïc vua Thaéng quaân phong aáp, oâng coù moät ñeä töû teân laø Yeâm moät la töû hoïc roäng nghe nhieàu, bieän taøi saéc beùn vaø coù 500 ñeä töû phaïm haïnh ñoïc tuïng luaän Töù minh. Lieân hoa haønh nghe tin coù sa moân Kieàu-ñaùp-ma thuoäc doøng hoï Thích ca töø boû vöông vò xuaát gia, tu chöùng ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà-ñeà, danh vang khaép 10 phöông laø baäc Nhö lai, Baïc giaø phaïm, ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc, Minh haïnh tuùc, Thieän theä, Theá gian giaûi, Voâ thöôïng só, Ñieàu ngöï tröôïng phu, Thieân nhôn sö, Phaät, Theá Toân. Vò Phaät naøy ñaõ noùi vôùi Trôøi ngöôøi, ma, Phaïm, Sa moân, Baø-la-moân raèng: “sanh töû ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc laøm ñaõ xong, khoâng thoï thaân sau ” . Phaùp cuûa vò aáy noùi ra ban ñaàu, khoaûng giöõa vaø sau cuøng ñeàu thieän, vaên nghóa xaûo dieäu, thuaàn nhaát khoâng taïp, ñaày ñuû töôùng phaïm haïnh trong saïch. Lieân hoa haønh nghe noùi vò aáy nay ñaõ ñeán trong tuï laïc naøy, lieàn suy nghó: “trong kinh cuûa ta noùi raèng: “ngöôøi naøo coù ñuû 32 töôùng thì seõ coù hai höôùng:

1. Laø neáu ôû taïi gia seõ laøm Chuyeån luaân Thaùnh vöông, duøng chaùnh phaùp cai trò vaø coù ñuû baûy baùu : baùnh xe baùu, voi baùu, ngöïa baùu, nöõ baùu, thaàn coi giöõ phuïc taøng baùu, thaàn chæ huy quaân ñoäi baùu vaø ngoïc ma ni baùu. Vua coù ñuû ngaøn ngöôøi con oai ñöùc doõng maõnh, töôùng maïo ñoan nghieâm coù theå cheá phuïc nöôùc khaùc, trong nöôùc khoâng coù troäm cöôùp, khoâng duøng dao roi trò phaït, chæ duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa.

2. Laø neáu caïo boû raâu toùc xuaát gia seõ thaønh ñaïo quaû Chaùnh giaùc”, nghó roài lieàn baûo ñeä töû Yeâm moät la töû: “Ta nghe tin coù sa moân Kieàu- ñaùp-ma thuoäc doøng hoï Thích ca töø boû vöông vò xuaát gia tu chöùng ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà-ñeà… gioáng nhö ñoaïn vaên treân. Caùc con haõy ñeán choã Sa moân Kieàu-ñaùp-ma töï seõ bieát roõ coù ñuùng nhö lôøi ta noùi


hay khoâng”. Caùc ñeä töû vaâng lôøi cuøng caùc Baø-la-moân kyø cöïu ñeán choã Phaät chaøo hoûi roài ñöùng moät beân, Phaät tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho caùc Baø-la-moân kyø cöïu ñöôïc lôïi hæ. Luùc ñoù Yeâm moät la töû vôùi taâm ngaïo maïn ñi qua ñi laïi khoâng nghe Phaät noùi roài baát chôït döøng laïi hoûi nghóa, Phaät duø traû lôøi cuõng khoâng coù yù nghe vaø vaãn toû thaùi ñoä khinh maïn ñoái vôùi Theá toân nhö cuõ. Phaät baûo Yeâm moät la töû: “caùc Baø-la-moân kyø cöïu ñeàu ñaõ ñuû ba minh, ngöôi haù coù theå khinh maïn baát chôït vaán naïn nhö theá hay sao?”, Yeâm moät la töû noùi laø khoâng coù hoûi gì caû, Phaät noùi: “trong khi ta noùi phaùp yeáu cho caùc Baø-la-moân thöôïng thuû nghe, ngöôi cöù ñi qua ñi laïi roài baát chôït ñöa ra caâu hoûi, ta ñaùp ngöôi cuõng khoâng chòu nghe”, Yeâm moät la töû noùi: “neáu laø ñoàng loaïi Baø-la-moân thì toâi coù theå cuøng ngoài luaän nghóa, Ngaøi laø sa moân caïo toùc khoâng phaûi laø Baø-la-moân, toâi ñi qua ñi laïi hoûi ñaùp thì coù loãi gì. Sa moân caùc vò ñang ñi treân ñöôøng aùc, nhieãm phaùp xaáu neân toâi môùi noùi chuyeän vôùi thaùi ñoä nhö vaäy”, Phaät noùi: “ngöôi ñeán ñaây vì caàu lôïi ích, ta quaùn thaáy ngöôi chöa töøng thöøa söï Sö tröôûng”, Yeâm moät la töû nghe roài töùc giaän, muoán phæ baùng khinh huûy neân noùi: “doøng hoï Thích ca ngu si, khoâng bieát cung kính ngöôøi coù phaïm haïnh thuø thaéng”, Phaät noùi: “doøng hoï Thích ca coù loãi laàm gì?”, Yeâm moät la töû noùi: “tröôùc daây toâi coù vieäc ñi vaøo thaønh Kieáp-tyû-la, nhöõng ngöôøi thuoäc doøng hoï Thích ca ôû treân laàu cao chæ toâi noùi raèng: ñoù laø ñeä töû cuûa Lieân hoa haønh, thaùi ñoä khinh maïn khoâng cung kính toâi”, Phaät noùi: “ngöôi coù thaáy con chim saâu khoâng, khi ôû trong toå noù coøn töï taïi noùi naêng ñuû thöù, huoáng chi doøng hoï Thích ca haù khoâng ñöôïc noùi naêng töï taïi hay sao?”, Yeâm moät la töû noù: “coù boán giai caáp: Baø-la-moân, Saùt-ñeá-lî, Pheä xaù, Thuû ñaït la. Boán giai caáp naøy ñeàu cung kinh caùc Baø-la-moân, chæ coù doøng hoï Thích ca thaáy baäc toân thaéng maø khoâng cung kính”. Luùc ñoù Phaät lieàn quaùn cha meï ñôøi tröôùc cuûa Yeâm moät la töû thuoäc chuûng loaïi gì, quaùn bieát ñöôïc laø do noâ tyø cuûa doøng hoï Thích ca-sanh ra, nhöõng ngöôøi thuoäc doøng hoï Thích ca laø chuû cuûa hoï vaøo ñôøi tröôùc, Phaät lieàn hoûi Yeâm moät la töû thuoäc doøng hoï gì, ñaùp laø thuoäc doøng hoï Nhó luaân, Phaät noùi: “ta quaùn thaáy doøng hoï cuûa ngöôi laø noâ tyø cuûa doøng hoï Thích ca-sanh ra”. Caùc Baø-la-moân kyø cöïu lieàn noùi: “Sa moân Kieàu-ñaùp-ma, khoâng neân ñem doøng hoï noâ tyø ra phæ baùng anh ta, vì sao, vì anh aáy laø ngöôøi hoïc roäng nghe nhieàu, noùi naêng löu loaùt coù theå luaän naïn ñoái ñaùp vôùi Kieàu-ñaùp-ma”, Phaät baûo caùc Baø-la-moân: “neáu caùc vò cho raèng Yeâm moät la töû coù theå luaän naïn vôùi ta thì haõy im laëng nghe anh ta ñoái ñaùp. Neáu anh ta khoâng theå cuøng ta laäp toâng vaán naïn thì seõ im laëng”, Phaät lieàn baûo Yeâm moät la töû: “naøy Ma- naïp-baø, thuôû xöa coù quoác vöông hieäu laø Cam giaù, coù boán ngöôøi con teân

82 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

laø Cöï dieän, Tröôøng nhó, Töôïng kieân vaø Tuùc xuyeán. Sau vì maéc toäi neân boán ngöôøi con naøy bò vua ñuoåi ñi, hoï daãn theo em gaùi ñeán bieân giôùi nöôùc khaùc beân bôø soâng Caêng giaø ôû döôùi nuùi Tuyeát, caùch truù xöù cuûa tieân nhôn Kieáp-tyû-la khoâng xa. Hoï caét coû laøm nhaø roài laáy nhöõng ngöôøi em khaùc meï laøm vôï vaø sanh con ñeû caùi. Thôøi gian sau, vua chôït nhôù ñeán boán ngöôøi con naøy neân hoûi quaàn thaàn, quaàn thaàn taâu roõ moïi vieäc nhö treân, vua nghe roài noùi raèng: “boán ngöôøi con cuûa ta coù theå laøm ñöôïc nhö vaäy sao?”, noùi roài giô tay phaûi leân khen raèng: “caùc con ta coù naêng löïc lôùn”. Naøy Ma-naïp-baø, do ngöôøi coù oai ñöùc ñöôïc goïi laø cöïc naêng neân doøng hoï ñöôïc goïi laø Thích ca (ñôøi Ñöôøng dòch laø Naêng). Ngöôi coù nghe söï sanh khôûi naøo khaùc khoâng?”, Yeâm moät la töû ñaùp: “toâi nghe doøng hoï Thích ca töø xöa ñeán nay sanh ôû nôi ñaây”, Phaät noùi: “ngaøy xöa vua Cam giaù coù moät noâ tyø teân laø Chöùc kinh, dung maïo ñoan trang ai cuõng yeâu meán. Luùc ñoù coù moät tieân nhôn thuoäc hoï Ma ñaêng giaø, do thöôøng ôû moät choã vôùi noâ tyø ñoù neân caû hai cuøng tö thoâng vaø sanh ñöôïc moät beù trai, vöøa sanh ra ñöùa beù ñoù coù theå noùi: “haõy taém röûa tröø chaát baån cho toâi”. Ngöôøi ñöông thôøi goïi quyû laø Ca ny baø daï na, do ñöùa beù naøy vöøa sanh ra lieàn noùi ñöôïc caâu aáy neân moïi ngöôøi cho laø quyû vaø goïi ñöùa beù naøy laø Ca ny baø daï na, töø ñoù ñeán nay coù theâm doøng hoï Ca ny baø daï na. Naøy Ma-naïp-baø, ngöôi coù nghe doøng hoï naøy sanh ra töø vieäc naøy khoâng?”. Luùc ñoù Yeâm moät la töû im laëng, Phaät hoûi ñeán ba laàn cuõng ñeàu im laëng, thaáy Yeâm moät la töû im laêng khoâng traû lôøi thaàn Kim cang caàm chaøy Kim cang phaùt löûa saùng choùi, coù maøu saéc nhö löûa ñöa veà phía Yeâm moät la töû, nghó raèng: “Theá toân hoûi ba laàn maø khoâng chòu ñaùp thì ta seõ ñaäp vôõ ñaàu ra laøm baûy maûnh”. Do oai löïc cuûa Phaät khieán cho Yeâm moät la töû nhìn thaáy thaàn Kim cang, thaáy roài heát söùc kinh sôï lieàn ñaùp: “toâi coù nghe”. Caùc Baø-la- moân kyø cöïu baïch Phaät: “tröôùc ñaây chuùng toâi khoâng tin lôøi Theá toân noùi, baây giôø môùi bieát doøng hoï cuûa Yeâm moät la töû laø do noâ tyø cuûa doøng hoï Thích ca-sanh ra”, Phaät noùi: “caùc vò cuõng khoâng neân khinh cheâ Yeâm moät la töû, vì sao, vì xöa kia tieân nhôn aáy coù thaàn thoâng oai ñöùc lôùn. Do vua Cam giaù coù loãi vôùi tieân nhôn neân tieân nhôn nieäm chuù vaø theà ñoäc ñeå quôû traùch vua. Vua lo sôï neân tay traùi daét con gaùi, tay phaûi caàm bình vaøng ñem ñeán cho tieân nhôn laáy laøm vôï, nhöng tieân nhôn khoâng chòu”. Luùc ñoù Phaät thaáy Yeâm moät la töû im laëng, cuùi ñaàu khoâng coøn oai phong nöõa neân baûo Yeâm moät la töû: “naøy Ma-naïp-baø, neáu moät thanh nieân doøng Saùt- ñeá-lî laáy moät thieáu nöõ doøng Baø-la-moân vaø sanh ñöôïc moät trai, ñöùa beù naøy coù ñöôïc cuøng ngoài, cuøng cuùng teá nöôùc vaø ñoïc saùch ôû trong chuùng Baø-la-moân khoâng?”, ñaùp laø ñöôïc, Phaät laïi hoûi: “ñöùa beù naøy coù ñöôïc


pheùp quaùn ñaûnh cuûa doøng Saùt-ñeá-lî khoâng?”, ñaùp: “ñöôïc, vì ñöùa beù naøy laø chaùu ngoaïi cuûa Baø-la-moân vaø laø chaùu noäi cuûa doøng Saùt-ñeá-lî”, Phaät laïi hoûi: “neáu moät thanh nieân Baø-la-moân cöôùi thieáu nöõ doøng Saùt-ñeá-lî sanh ñöôïc moät trai, ñöùa beù naøy coù ñöôïc cuøng ngoài, cuøng cuùng teá nöôùc, cuøng ñoïc saùch ôû trong chuùng Baø-la-moân vaø ñöôïc pheùp quaùn ñaûnh cuûa doøng Saùt-ñeá-lî khoâng?, ñaùp: “ñöôïc, vì ñöùa beù naøy laø chaùu noäi cuûa Baø- la-moân vaø laø chaùu ngoaïi cuûa doøng Saùt-ñeá-lî”, Phaät laïi hoûi: “neáu thanh nieân doøng Saùt-ñeá-lî phaïm toäi, bò doøng Saùt-ñeá-lî ñuoåi ñi thì ñöùa beù naøy coù ñöôïc cuøng ngoài, cuøng cuùng teá nöôùc vaø ñoïc saùch ôû trong chuùng Baø-la- moân khoâng?”, ñaùp laø ñöôïc, laïi hoûi: “coù ñöôïc pheùp quaùn ñaûnh cuûa doøng Saùt-ñeá-lî khoâng?”, ñaùp: “ñöôïc, vì ñöùa beù naøy laø ngöôøi thaân”, Phaät noùi: “naøy Ma-naïp-baø, neáu thanh nieân Baø-la-moân bò Baø-la-moân ñuoåi ñi thì ñöùa beù naøy coù ñöôïc cuøng ngoài, cuøng cuùng teá nöôùc vaø ñoïc saùch ôû trong chuùng Baø-la-moân khoâng?”, ñaùp laø khoâng ñöôïc, laïi hoûi: “coù ñöôïc pheùp quaùn ñaûnh cuûa doøng Saùt-ñeá-lî khoâng?”, ñaùp: “khoâng ñöôïc, vì ngöôøi cha bò ñuoåi vaø bò goïi laø Baø-la-moân Chieân ñoà la”, Phaät noùi: “Ma-naïp-baø neân bieát, ngöôøi sanh ra trong doøng hoï Saùt-ñeá-lî, ñöôïc doøng hoï coi laø toân quyù; nhöng doøng Baø-la-moân thì khoâng nhö vaäy. Cho neân chuû theá giôùi Ta baø laø Phaïm thieân ñaõ noùi keä:

Ngöôøi keá thöøa Saùt lôïi, Toân quyù trong loaøi ngöôøi, Minh haïnh tuùc vieân maõn, Ñöùng ñaàu coõi trôøi ngöôøi.

Naøy Ma-naïp-baø, ta nay cuõng noùi keä nhö theá, ngöôi nghó sao neáu Baø-la-moân tònh haïnh cöôùi con gaùi Baø-la-moân sanh ñöôïc moät trai, ñöùa beù naøy coù ñöôïc cuøng ngoài, cuøng cuùng teá nöôùc vaø ñoïc saùch ôû trong chuùng Baø-la-moân khoâng?”, ñaùp laø ñöôïc, Phaät noùi: “nhaân vieäc cöôùi gaû maø chaáp nhaän doøng hoï, neáu coù ai chaáp tröôùc vaøo doøng hoï, töï noùi ta laø Ma-naïp-baø thì ngöôøi ñoù khoâng theå ñöôïc Mònh haïnh tuùc voâ thöôïng; neáu xaû boû ngaõ maïn môùi coù theå chöùng ñöôïc”. Luùc ñoù Yeâm moät la töû baïch Phaät: “haïng ngöôøi cuoàng say khinh maïn Theá toân nhö con, quaù khöù hieän taïi cho ñeán vò lai ñeàu khoâng coù, cui xin Theá toân noùi thaéng phaùp khieán con ñöôïc chöùng Minh haïnh tuùc”, Phaät noùi: “Ma-naïp-baø haõy laéng nghe, Phaät coù ñuû 10 hieäu Nhö lai, Baïc giaø phaïm, ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc, Minh haïnh tuùc, Thieän theä, Theá gian giaûi, Voâ thöôïng só, Ñieàu ngöï tröôïng phu, Thieân nhôn sö, Phaät, Theá Toân xuaát hieän ôû theá gian, noùi phaùp yeáu ban ñaàu, khoaûng giöõa vaø sau cuøng ñeàu thieän, vaên nghóa xaûo dieäu, thuaàn nhaát khoâng taïp, ñaày ñuû töôùng phaïm haïnh trong saïch. Ngöôøi naøo nghe ñöôïc

84 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

phaùp naøy coù theå sanh loøng tin, do tin neân chuyeân tu hoïc, bieát ñöôïc ñôøi soáng taïi gia laø nôi tích tuï khoå naõo, coøn xuaát gia laø höôùng ñeán choán tòch tónh. Neáu ôû taïi gia thì thöôøng bò phieàn naõo troùi buoäc suoát ñôøi, khoâng theå tu taäp phaïm haïnh, nghó raèng: ta seõ caïo boû raâu toùc, maëc ca-sa vôùi taaâm chaùnh tín, boû nhaø soáng neáp soáng khoâng nhaø, giöõ tònh giôùi ñaày ñuû phaùp haïnh. Neáu coù phaïm toäi nhoû cuõng sanh lo sôï, taát caû phaãm thieän thoï roài tu hoïc, boû saùt sanh, döùt dao gaäy, sanh taâm töø bi ñoái vôùi caùc höõu tình, cho ñeán ruoài muoãi kieán cuõng khoâng sanh taâm saùt haïi” . Nhö trong phaåm Giôùi uaån kinh Tröôøng A caáp ma noùi veà Baø-la-moân Am baø sa.

Sau ñoù Phaät ñeán tuï laïc Dieäp noùi kinh Töù Phaät toøa cho boán chuùng, keá ñeán tuï laïc Nhaät xuaát noùi phaùp cho hai chò em Hieàn hyû vaø Minh nguyeät. Phaät laïi töø nöôùc Kieàu-taùt-la du haønh trong nhaân gian ñeán thaønh Thaát-la-phieät, tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho tröôûng giaû ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Tröôûng giaû chaép tay baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân vaø caùc Bí-soâ ngaøy mai thoï con thænh thöïc”, Phaät im laëng nhaän lôøi, tröôûng giaû lieàn trôû veà lo lieäu moïi thöù ñeå cuùng döôøng, saùng hoâm sau sai söù ñeán thænh Phaät… Phaät thoï thöïc roài noùi phaùp cho tröôûng giaû ñöôïc lôïi hæ roài ra veà. Sau ñoù caùc Baø-la-moân, cö só laàn löôït thænh Phaät vaø Thaùnh chuùng thoï thöïc, khi caùc Bí-soâ thoï thöïc chöa kòp aên ñaõ cho ngöôøi ngheøo ñeán xin tröôùc, khieán caùc thí chuû cheâ traùch, caùc Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “neân aên xong roài môùi ñem thöùc aên dö cho ngöôøi ngheøo ñeán xin”. Luùc ñoù coù hai ñoàng töû ñeán xin, moät thuoäc doøng Baø-la-moân, hai thuoäc doøng Saùt-ñeá-lî; ñoàng töû doøng Baø-la-moân khoâng bieát giôø, Taêng chöa aên ñaõ ñeán xin tröôùc neân khoâng ñöôïc thöùc aên; ñoàng töû doøng Saùt- ñeá-lî ñôïi Taêng aên xong môùi ñeán xin neân ñöôïc nhieàu thöùc aên. Do nhaân duyeân naøy, ñoàng töû doøng Baø-la-moân noåi giaän theà ñoäc: “neáu coù quyeàn löïc, toâi seõ chaët ñaàu caùc ñeä töû cuûa Thích ca vaát boû treân maët ñaát”; ñoàng töû doøng Saùt-ñeá-lî phaùt nguyeän: “neáu coù quyeàn löïc, haèng ngaøy toâi seõ cuùng döôøng cho Phaät vaø caùc Bí-soâ thöùc aên ñuû saùu muøi vò”. Sau ñoù caû hai ñeán nguû beân goác caây, boãng coù chieác xe ngöïa phoùng qua caùn ñöùt ñaàu ñoàng töû Baø-la-moân, do vieäc naøy Phaät noùi keä:

“YÙ thöôøng daãn ñaàu, Trong vieäc taïo nghieäp. Taâm maø töùc giaän, Mau thoï quaû baùo, Khoå ñeán böùc thaân, Xe caùn ñöùt ñaàu”.


A-nan-ñaø hoûi Phaät keä naøy coù nghóa gì, Phaät noùi: “thaày coù thaáy ñoàng töû doøng Baø-la-moân sanh taâm baát thieän ñoái vôùi Bí-soâ taêng, phaùt lôøi theà ñoäc neân bò xe caùn cheát. Ta vì vieäc naøy neân noùi keä treân”.

Luùc ñoù trong thaønh Thaát-la-phieät coù moät tröôûng giaû qua ñôøi, khoâng coù con keá thöøa, caùc Baø-la-moân cö só ñang baøn baïc vieäc naøy thì chôït thaáy ñoàng töû doøng Saùt-ñeá-lî naèm beân goác caây, maët trôøi ñaõ nghieâng veà Taây nhöng boùng caây vaãn che maùt cho ñoàng töû. Cho laø ñieàm laï neân moïi ngöôøi daãn veà cho keá thöøa gia taøi cuûa tröôûng giaû. Luùc ñoù ñoàng töû suy nghó: “ñaây laø nhôø oai löïc cuûa Phaät phaùp taêng, ta neân thænh Phaät vaø caùc Bí-soâ cuùng döôøng”, nghó roài lieàn ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho ñoàng töû ñöôïc lôïi hæ roài im laëng. Ñoàng töû chaép tay baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân vaø caùc Bí-soâ ngaøy mai thoï con thænh thöïc”, Phaät im laëng nhaän lôøi… Phaät thoï thöïc roài xöùng cô noùi phaùp khieán cho ñoàng töû ngay nôi toøa ngoài chöùng quaû Döï löu… ñoàng töû xin quy y Tam baûo cho ñeán troïn ñôøi khoâng thoái chuyeån, ñaûnh leã Phaät roài ra veà. Phaät sau khi veà ñeán truù xöù lieàn noùi keä:

“YÙ thöôøng daãn ñaàu, Trong vieäc taïo nghieäp, Taâm yù thanh tònh, Lieàn höôûng quaû laønh”.

A-nan-ñaø hoûi Phaät yù nghóa cuûa baøi keä, Phaät noùi: “thaày coù thaáy ñoàng töû doøng Saùt-ñeá-lî do phaùt loøng tin Phaät vaø Thaùnh chuùng neân ñöôïc caùc Baø-la-moân daãn veà cho keá thöøa gia taøi cuûa tröôûng giaû, do vieäc naøy neân ta noùi keä treân”. Sau ñoù Phaät ñeán tuï laïc Baø la la noùi kinh Töù Phaät toøa, ñeán tuï laïc Thaéng thoå laïi noùi kinh Töù Phaät toøa, keá ñeán tuï laïc Sö töû cuõng noùi kinh Töù Phaät toøa, ñeán tuï laïc Taân cuõng noùi kinh Töù Phaät toøa, vaøo trong thaønh cuõng noùi kinh Töù Phaät toøa. Luùc ñoù trong thaønh Vöông xaù coù hai phaïm chí teân laø Vi toøa vaø Cao toøa ôû beân ao Ma-kieät-ñaø, ban ñeâm aên heát soá caù ñaõ caâu ñöôïc, saùng hoâm sau ngoài treân gheá cao tuïng keä:

“Thöïc haønh chaùnh phaùp, Ñoù laø Bí-soâ, Xaû boû moïi vieäc, Ñoù laø ñöôøng thieàn”.

Do quaùn bieát ñaõ ñeán luùc ñieàu phuïc ñöôïc hai phaïm chí naøy neân Phaät ñi ñeán choã hoï noùi keä:

“Ngöôi neân chöùng ngoä, Nhö ñaõ noùi keä, Beân ngoaøi tôï thieän,

86 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Trong taâm baát tònh, Laëng leõ ñieàu phuïc, Chôù haïi chuùng sanh, Lìa caùc vieäc aùc, Ñoù laø ñöôøng thieàn. Neáu thaân mieäng yù, Khoâng laøm vieäc aùc, Ñieàu phuïc chính mình, Ñoù laø ñöôøng thieàn”.

Hai phaïm chí nghe keä roài suy nghó: “Kieàu-ñaùp-ma ñaõ bieát ñöôïc taâm ta”, nghó roài lieàn sanh cung kính, Phaät quaùn caên taùnh xöùng cô noùi boán ñeá lyù khieán cho hai phaïm chí nghe phaùp roài lieàn chöùng quaû Döï löu. Sau ñoù do caùc Bí-soâ thaáy hai phaïm chí ngoài treân gheá cao nghe phaùp maø ñöôïc chöùng quaû neân baét chöôùc, coù moät Bí-soâ ngoài treân gheá cao ôû tröôùc Phaät nghe phaùp, ñaùng leõ nghe phaùp xong ñöôïc chöùng quaû nhöng Bí-soâ naøy laïi khoâng ñöôïc, Phaät quaùn bieát laø do ngoài treân gheá cao nghe phaùp vôùi taâm khoâng kính troïng neân cheá hoïc xöù khoâng cho caùc Bí-soâ laøm nhö theá nöõa.

Sau ñoù Phaät rôøi khoûi thaønh Vöông xaù ñeán tuï laïc Ña caên thoï vaøo trong laøng khaát thöïc, luùc ñoù coù moät ngöôøi nöõ ôû thaønh Kieáp-tyû-la theo choàng ñeán ôû trong laøng naøy, thaáy Phaät coù 32 töôùng toát, 80 veû ñeïp trang nghieâm thaân, aùnh saùng bao quanh treân ñaûnh roäng moät taàm saùng rôõ nhö traêm ngaøn maët trôøi, lieàn suy nghó: “Theá toân ñaõ boû ngoâi vò Luaân vöông xuaát gia tu ñaïo, khaát thöïc ñeå soáng, neáu Phaät ñeán choã ta, ta seõ cuùng döôøng boät gaïo rang”, Phaät quaùn bieát yù nghó cuûa ngöôøi nöõ naøy neân ñi ñeán choã ngöôøi nöõ noùi raèng: “haõy boû thöùc aên ñaày baùt cho ta”, thaáy Phaät bieát ñöôïc yù nghó cuûa mình, ngöôøi nöõ caøng theâm cung kính lieàn daâng ñaày baùt boät gaïo rang. Luùc ñoù Phaät lieàn móm cöôøi, thöôøng phaùp cuûa Phaät laø khi Phaät móm cöôøi, töø trong mieäng phoùng ra haøo quang naêm saéc chieáu xuoáng hay chieáu leân, neáu chieáu xuoáng thì chieáu ñeán nguïc Voâ giaùn vaø caùc nguïc khaùc khieán cho chuùng sanh trong ñaây ñang bò ñoát noùng lieàn ñöôïc maùt meû, ñang bò laïnh coùng lieàn ñöôïc aám aùp. Hoï caûm thaáy an laïc lieàn suy nghó: “ta vaø moïi ngöôøi töø caûnh khoå ñòa nguïc cheát ñi, ñöôïc sanh vaøo coõi khaùc chaêng?”. Theá Toân sau khi laøm cho caùc höõu tình kia sanh tín taâm lieàn hieän nhieàu töôùng khaùc nöõa, thaáy nhöõng töôùng naøy hoï lieàn suy nghó: “chuùng ta khoâng phaûi cheát ôû ñaây sanh veà coõi kia, maø laø do söùc oai thaàn cuûa Ñaïi Thaùnh ñaõ khieán thaân taâm chuùng ta hieän ñöôïc an laïc”. Ñaõ sanh tín kính thì coù theå dieät caùc khoå, ôû coõi nhôn thieân ñöôïc thoï thaân


thaéng dieäu, thaønh chôn phaùp khí thaáy ñöôïc lyù chôn ñeá. Neáu haøo quang chieáu leân thì ñeán coõi trôøi Saéc cöùu caùnh, trong haøo quang dieãn noùi caùc phaùp khoå, khoâng, voâ thöôøng, voâ ngaõ… vaø noùi keä:


Haøo quang naøy sau khi chieáu khaép ba ngaøn Ñaïi thieân theá giôùi lieàn trôû veà choã Phaät, neáu Theá Toân noùi vieäc quaù khöù thì haøo quang trôû vaøo phía sau löng, neáu noùi vieäc vò lai thì haøo quang trôû vaøo phía tröôùc ngöïc, neáu noùi vieäc ñòa nguïc thì haøo quang trôû vaøo phía döôùi chaân, neáu noùi vieäc baøng sanh thì haøo quang trôû vaøo phía goùt chaân, neáu noùi vieäc ngaï quyû thì haøo quang trôû vaøo phía ngoùn chaân, neáu noùi vieäc loaøi ngöôøi thì haøo quang trôû vaøo ñaàu goái, neáu vieäc cuûa Löïc luaân vöông thì haøo quang trôû vaøo loøng baøn tay traùi, neáu noùi vieäc cuûa Chuyeån luaân vöông thì haøo quang trôû vaøo loøng baøn tay phaûi, neáu noùi vieäc coõi trôøi thì haøo quang trôû vaøo roán, neáu noùi vieäc cuûa Thanh vaên thì haøo quang trôû vaøo mieäng, neáu noùi vieäc cuûa Ñoäc giaùc thì haøo quang trôû vaøo phía giöõa hai chaân maøy, neáu noùi vieäc cuûa ñaïo quaû Chaùnh ñaúng chaùnh giaùc thì haøo quang trôû vaøo phía treân ñaûnh ñaàu. Luùc ñoù aùnh saùng nhieãu quanh Phaät ba voøng roài vaøo giöõa hai chaân maøy, A-nan-ñaø baïch Phaät: “Theá toân, Nhö lai ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc móm cöôøi khoâng phaûi laø khoâng coù nhaân duyeân”, lieàn noùi keä thænh Phaät… cho ñeán caâu Phaät baûo A-nan-ñaø: “ñuùng vaäy, Nhö lai ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc móm cöôøi khoâng phaûi laø khoâng coù nhaân duyeân. Thaày coù thaáy ngöôøi nöõ Baø-la-moân vöøa cuùng döôøng boät gaïo rang cho ta vôùi taâm tín kính khoâng?”, ñaùp laø thaáy, Phaät noùi: “do caên laønh naøy, töø ñaây veà sau suoát 13 kieáp, ngöôøi nöõ naøy seõ khoâng ñoïa trong ba ñöôøng aùc, chæ luaân hoài thoï sanh trong coõi trôøi ngöôøi, thaân sau cuøng seõ chöùng quaû Ñoäc giaùc hieäu laø thieän nguyeän”. Tin naøy khoâng maáy choác lan truyeàn khaép nôi, choàng cuûa ngöôøi nöõ kia ñang ñi vaøo trong röøng haùi traùi caây vaø ñoán cuûi, nghe ñöôïc tin naøy lieàn noåi giaän ñi ñeán choã Phaät hoûi: “oâng ñaõ ñeán nhaø toâi ñöôïc vôï toâi boá thí gaïo rang, oâng lieàn thoï kyù ñôøi vò lai seõ thaønh Phaät Bích chi phaûi khoâng?”, Phaät noùi phaûi, ngöôøi choàng noùi: “Kieàu-ñaùp-ma, oâng boû ngoâi Luaân vöông xuaát gia maø coøn noùi doái ñeå ñöôïc cuùng boät gaïo

88 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

rang. Ai seõ tin theo oâng boá thí moät haït gioáng nhoû maø laïi ñöôïc quaû baùo lôùn nhö theá”, Phaät noùi: “Baø-la-moân, do nhaân duyeân naøy ta hoûi, oâng neân tuøy yù ñaùp. YÙ oâng nghó sao, oâng coù thaáy phaùp hy höõu naøo khoâng?”, ñaùp: “Kieàu-ñaùp-ma, khoâng caàn phaùp hy höõu naøo khaùc, ngay trong tuï laïc Ña caên thoï naøy toâi ñaõ thaáy vieäc hy höõu. ÔÛ phía ñoâng laøng naøy coù caây Noa cuø ñaø cao lôùn sum sueâ, döôùi goác caây thöôøng coù 500 chieác xe ñaäu maø khoâng trôû ngaïi nhau, do vieäc naøy neân laáy teân caây ñaët teân ngoâi laøng”, Phaät noùi: “haït cuûa Ña caên thoï ñoù bao lôùn, coù lôùn baèng bôø ruoäng hay haøng raøo daäu, truïc baùnh xe, caùi ky hoaëc baèng traùi Taàn loa… hay khoâng?”, ñaùp: “khoâng, chæ baèng moät phaàn tö cuûa haït caûi”, Phaät noùi: “Baø-la-moân, ai seõ tin ñieàu oâng noùi laø töø moät haït gioáng nhoû nhö theá maø coù theå sanh ra caây ñaïi thoï cao lôùn nhö theá”, ñaùp: “maëc cho oâng coù tin hay khoâng, chính maét toâi ñaõ thaáy, vaû laïi ñaát ñai vuøng naøy khoâng caèn coãi maø raát phì nhieâu, haït gioáng tuy khoâng lôùn nhöng ñöôïc gieo ñuùng caùch, möa gioù thuaän thôøi neân caây phaùt trieån to lôùn nhö theá”. Phaät do nhaân duyeân naøy noùi keä:

“Nhö ruoäng vaø haït gioáng, OÂng ñaõ chính maét thaáy. Ñoái vôùi nghieäp quaû baùo, Nhö lai ñích thaân chöùng. Nhö ñieàu oâng ñaõ thaáy, Haït nhoû thaønh caây lôùn. Cuõng vaäy, ta ñaõ thaáy, Nhaân nhoû thaønh quaû lôùn”.

Noùi keä roài, Phaät ñöa löôõi daøi roäng ra ñeán mí toùc roài hoûi Baø-la- moân: “yù oâng nghó sao, ngöôøi coù theå ñöa löôõi daøi roäng ra ñeán mí toùc, ôû treân traêm ngaøn ngoâi vò luaân vöông maø noùi doái hay chaêng?”, lieàn ñaùp laø khoâng, Phaät lieàn noùi keä:

“Baûn thaân ta chöa töøng noùi doái, Töôùng löôõi roäng daøi do thaønh Phaät. Hoâm nay oâng phaûi noùi nhö vaày : Nhôø gaëp Nhö lai ñöôïc giaùc ngoä”.

Nghe keä roài Baø-la-moân lieàn sanh kính ngöôõng, Phaät quaùn bieát yù ngaïo tuøy mieân xöùng cô noùi phaùp khieán cho Baø-la-moân naøy ñöôïc chöùng quaû Döï löu vaø xin quy y Tam baûo, thoï trì naêm hoïc xöù, ñaûnh leã Phaät roài ra veà.

Sau ñoù Phaät ñeán tuï laïc Truøng-tyø-la, nhö trong Taïp A caáp ma coù noùi roõ kinh naøy. Keá Phaät ñeán tuï laïc bieân ñòa, nôi ñaây coù caäu cuûa Ñaïi Muïc-kieàn-lieân xuaát gia hoïc ñaïo vôùi Tieân nhôn, Phaät quaùn bieát chæ coù


Ñaïi Muïc-kieàn-lieân môùi ñieàu phuïc ñöôïc oâng aáy neân baûo Muïc lieân ñeán ñoù ñieàu phuïc. Ñeán nôi, vò Tieân nhôn baûo muïc lieân: “haõy döøng laïi, chôù vaøo, ñaây laø choã tu ñaïo cuûa Baø-la-moân”, ñaùp: “toâi cuõng laø Baø-la-moân”, Tieân nhôn noùi keä:

“Treân thaân khoâng phaïm tuyeán, Khoâng mang ñoà cuùng teá, Ñaàu troïc, chaúng thôø löûa, Voïng noùi Baø-la-moân”.

Muïc lieân noùi keä ñaùp: “Hoå theïn laø phaïm tuyeán, Chaùnh hueä, ñoà cuùng teá, Thöôøng mang nöôùc tònh giôùi, Thanh tònh laø quaân trì, Noùi thaät laø ñoát löûa. Trong taâm thöôøng tòch ñònh, Yeân tu haïnh ñieàu phuïc, Ñaáy chính laø thôø löûa”.

Tieân nhôn noùi: “duø cho nhö vaäy cuõng khoâng ñeå Sa moân caïo toùc vaøo choã ôû cuûa toâi”. Luùc ñoù Ñaïi Muïc-kieàn-lieân lieàn duøng thaàn löïc hoùa sanh traän möa lôùn roài ñeán ngoài beân goác caây caïnh caùi ao, thò giaû cuûa Long vöông Nan-ñaø vaø OÂ-ba-nan-ñaø soáng trong ao naøy suy nghó: “Thaùnh giaû Muïc lieân ñöôïc hai long vöông kính troïng, ta neân ñeán cuùng döôøng”, nghó roài lieàn ra khoûi Long cung, ñeán choã Muïc lieân ñang ngoài quaán quanh toân giaû baûy voøng roài duøng ñaàu che treân ñaàu toân giaû. Thöôøng phaùp cuûa Tieân nhôn laø neáu thaáy chuùng sanh bò khoå böùc thaân maø khoâng khôûi yù cöùu giuùp thì thoái thaát ñaïo tieân, luùc ñoù tieân nhôn suy nghó: “ngöôøi xuaát gia aáy gaëp möa lôùn bò khoå böùc thaân, neáu ta khoâng giuùp seõ thoái thaát ñaïo tieân”, nghó roài lieàn ñeán choã Muïc lieân baûo vaøo trong am ngoài, Muïc lieân noùi: “ñaïi tieân ñaõ maát ñaïo tieân”. Luùc ñoù tieân nhôn boãng nhaän ra ngöôøi xuaát gia naøy chính laø chaùu cuûa mình, lieàn hoûi: “Thaùnh giaû laø Muïc lieân phaûi khoâng?”, ñaùp: “moïi ngöôøi goïi laø Muïc lieân”. Luùc ñoù Muïc lieân daãn Tieân nhôn ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài baïch Phaät raèng: “Theá toân, ñaây laø caäu cuûa con ñaõ xuaát gia theo ñaïo tieân, cuùi xin Theá toân thöông xoùt cöùu hoä”, Phaät quaùn bieát yù ngaïo tuøy mieân xöùng cô noùi phaùp khieán cho Tieân nhôn naøy sau khi nghe phaùp xong lieàn chöùng quaû Baát hoaøn, Tieân nhôn chaép tay baïch Phaät: “con nguyeän ñöôïc ôû trong phaùp luaät kheùo giaûng noùi naøy xuaát gia thoï vieân cuï, thaønh taùnh Bí-soâ ôû choã Theá toân tu taäp phaïm haïnh”. Phaät noùi: “thieän lai Bí-soâ”, Phaät vöøa noùi xong raâu toùc lieàn töï ruïng, Taêng-giaø-

90 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

leâ maëc treân thaân, oai nghi thaønh töïu. Sau khi Ñaïi Muïc-kieàn-lieân ñi roài, thò giaû roàng coøn ôû ñoù hoùa laøm tieân nhôn ôû trong am, luùc ñoù trong laøng bò haïn haùn, daân chuùng keùo ñeán choã hoùa tieân nhôn yeâu caàu cöùu giuùp, hoùa tieân nhôn baûo daân chuùng haõy ñeán ñaây soáng seõ thoaùt naïn, daân chuùng nghe theo lôøi ñeán ôû. Do thò giaû roàng laøm loïng che cho toân giaû Muïc lieân neân daân trong laøng ñaët teân laøng laø Loïng roàng, sau ñoù coù moät thieän nam tín taâm ngay nôi ñoù xaây leân moät ngoâi chuøa.

Sau ñoù Phaät ñi ñeán thaønh Ma ñoâ löôïng, nhö trong Töông öng truï coù noùi roõ. Keá Phaät töø thaønh Caâu loã du haønh ñeán tuï laïc Ñaïi thöông vaø noùi kinh Hoä quoác ôû ñoù.



QUYEÅN 9

Luùc ñoù Phaät ñi ñeán thaønh Voi, coù moät Baø-la-moân thaáy Phaät coù 32

töôùng toát, 80 veû ñeïp trang nghieâm thaân, aùnh saùng bao quanh treân ñaûnh roäng moät taàm saùng rôõ nhö traêm ngaøn maët trôøi, böôùc ñi nhö nuùi baùu lieàn noùi keä khen ngôïi Phaät:

“Thaân saéc maøu vaøng roøng, Maét trong vaø maøy roäng, Thaønh töïu taâm töø bi, Ñaày ñuû caùc coâng ñöùc, Baäc Ñieàu ngöï tröôïng phu, Laø Trôøi trong loaøi Trôøi, Ñaõ vöôït qua bieån Höõu”.

Phaät nghe keä roài lieàn móm cöôøi, thöôøng phaùp cuûa Phaät laø khi Phaät móm cöôøi, trong mieäng phoùng ra aùnh saùng lôùn… gioáng nhö ñoaïn vaên treân cho ñeán caâu aùnh saùng xoay quanh Phaät ba voøng roài vaøo ñaûnh ñaàu. Luùc ñoù cuï thoï A-nan-ñaø baïch Phaät: “Theá Toân Nhö Lai ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc vui veû móm cöôøi chaúng phaûi laø khoâng coù nhôn duyeân”, lieàn noùi keä thænh Phaät:

“Treân khuoân maët Theá toân, Phaùt ra ngaøn haøo quang, Nhö maët trôøi môùi moïc, Chieáu saùng khaép 10 phöông.

Lìa boû taâm kieâu maïn haï lieät, Chö Phaät toái thöôïng treân theá gian, Khoâng duyeân côù Phaät khoâng móm cöôøi, Ñieàu phuïc phieàn naõo caùc oaùn ñòch”.

Theá Toân baûo A-nan-ñaø: “Ñuùng vaäy A-nan-ñaø, khoâng phaûi khoâng coù nhaân duyeân maø Nhö Lai ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc mieäng hieän móm cöôøi.

92 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Thaày coù nghe thaáy Baø-la-moân kia noùi keä khen ngôïi Ta khoâng. Nhôø coâng ñöùc thieän caên khen ngôïi naøy, suoát trong 20 kieáp Baø-la-moân kia seõ khoâng ñoïa trong aùc ñaïo, thöôøng ñöôïc sanh trong coõi trôøi ngöôøi, khi mang thaân cuoái cuøng seõ chöùng quaû Phaät Bích chi hieäu laø Öng taùn”. Luùc ñoù caùc Bí- soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät, Phaät noùi: “caùc thaày laéng nghe, Baø-la-moân naøy khoâng phaûi chæ ngaøy nay nhôø ca ngôïi Nhö lai neân ñöôïc ta thoï kyù thaønh Phaät Bích chi, maø trong quaù khöù cuõng nhôø khen ngôïi ta maø ñöôïc vua ban cho naêm tuï laïc lôùn : Thuôû xöa ôû thaønh Baø-la-neâ-tö coù vò vua teân laø Phaïm thoï, duøng chaùnh phaùp cai trò neân ñaát nöôùc giaøu coù an vui, daân chuùng ñoâng ñuùc khoâng coù taät bònh, vua raát thích ngöôøi taøi hoïc. Luùc ñoù trong thaønh coù moät Baø-la-moân taøi hoïc, ngöôøi vôï noùi: “trôøi saép laïnh, anh haõy ñeán beânvua kheùo taùn tuïng laøm cho vua hoan hæ, vua seõ ban cho anh aùo laïnh”, Baø-la-moân lieàn ñeán choã vua, thaáy vua côûi voi töø thaønh ñi ra lieàn suy nghó: “ta neân taùn tuïng vua tröôùc hay taùn tuïng con voi tröôùc. Con voi naøy ai thaáy cuõng yeâu meán, ta neân taùn tuïng voi tröôùc”, nghó roài lieàn noùi keä khen voi:

“Nhö voi cuûa Ñeá thích, Oai quang ñuû saéc dieäu, Maïnh meõ vaø trang nghieâm, Voi cuûa vua cuõng vaäy”.

Vua nghe roài raát vui lieàn noùi keä ñaùp: “Voi yeâu quyù cuûa ta, Ai thaáy ñeàu hoan hæ, Ngöôi kheùo ca ngôïi noù, Ñaùng ban naêm tuï laïc”.

Naøy caùc Bí-soâ, voi chuùa ngaøy xöa chính laø thaân ta, Baø-la-moân ca ngôïi voi ngaøy xöa chính laø Baø-la-moân vöøa ca ngôïi ta. Xöa kia nhôø noùi keä khen ta neân ñöôïc vua ban cho naêm tuï laïc, ngaøy nay nhôø noùi keä khan ngôïi ta neân ñöôïc ta thoï kyù seõ chöùng quaû Phaät Bích chi”.

Sau ñoù Phaät ñeán moät thaønh lôùn, söï vieäc nhö trong kinh Töù Phaät toøa coù noùi roõ. Keá Phaät ñeán thaønh Toá loã yeát quaàn, trong thaønh coù moät Baø-la-moân teân laø Nhaân ñaø la, tuoåi treû hoïc roäng nghe nhieàu, töï cho mình laø thoâng minh, ñoái vôùi caùc haïng ngöôøi töøng khoâng ñeå loøng, khi nghe tin Phaät ñaõ ñeán thaønh naøy lieàn suy nghó: “ta nghe Sa moân Kieàu-ñaùp-ma coù dung maïo ñoan nghieâm, ta neân ñeán xem vò aáy coù oai nghieâm hôn ta chaêng”. Luùc ñoù Phaät ñang noùi phaùp yeáu cho ñaïi chuùng nghe, Baø-la-moân naøy ñi ñeán choã Phaät, thaáy Phaät coù 32 töôùng toát, 80 veû ñeïp trang nghieâm thaân, aùnh saùng bao quanh treân ñaûnh roäng 1 taàm, saùng rôõ nhö traêm ngaøn


maët trôøi, lieàn suy nghó: “Sa moân Kieàu-ñaùp-ma ñeïp hôn ta, nhöng khoâng cao baèng ta”, nghó roài lieàn nhìn leân ñaûnh ñaàu cuûa Phaät, nhöng nhìn khoâng thaáy ñöôïc, beøn leo leân choã cao ñeå nhìn cuõng khoâng thaáy ñöôïc. Phaät lieàn noùi: “cho duø ngöôi coù leo leân ñænh nuùi Dieäu cao cuõng khoâng theå nhìn thaáy ñöôïc, ngöôi haù khoâng nghe noùi caùc trôøi, A-tu-la vaø loaøi ngöôøi ôû theá gian ñeàu khoâng theå nhìn thaáy ñöôïc ñaûnh töôùng cuûa Nhö lai hay sao. Neáu ngöôi muoán bieát chieàu cao cuûa thaân Nhö lai thì haõy ôû döôùi ñaát choã thôø löûa taïi nhaø ngöôi coù moät caây Ngöu ñaàu chieân ñaøn , ngöôi haõy ruùt noù leân vaø duøng ñeå ño thì coù theå bieát ñöôïc chieàu cao cuûa thaân do cha meï sanh cuûa nhö lai”, Baø-la-moân suy nghó: “ñaây laø vieäc kyø laï ta chöa töøng nghe qua”, nghó roài lieàn veà nhaø ñaøo laáy caây Ngöu ñaàu chieân ñaøn leân thì thaáy ñuùng nhö lôøi Phaät noùi, lieàn sanh loøng tin nghó raèng: “Sa moân Kieàu-ñaùp-ma chaéc chaén laø baäc Nhaát thieát chuûng trí, ta neân ñeán thöøa söï cuùng döôøng”, nghó roài lieàn ñeán choã Phaät ca ngôïi roài ngoài moät beân. Phaät quaùn bieát yù ngaïo tuøy mieân xöùng cô noùi phaùp khieán cho Baø-la-moân naøy ñöôïc chöùng quaû Döï löu. Sau khi chöùng quaû lieàn xin quy y Tam baûo vaø thoï trì naêm hoïc xöù roài chaép tay baïch Phaät: “neáu Theá toân cho pheùp, con seõ döïng coät Ngöu ñaàu chieân ñaøn cho moïi ngöôøi ñeàu bieát”, Phaät noùi tuøy yù, Baø-la-moân lieàn ñem caây Ngöu ñaàu chieân ñaøn ôû nhaø mình ñeán choã tòch tónh döïng leân roài thieát trai hoäi cuùng döôøng, caùc Baø-la-moân cö só khaùc keát coû kieát töôøng treân coät ñeå caàu phöôùc. Do Baø-la-moân Nhaân ñaø la thieát trai hoäi naøy neân ngaøy hoäi aáy ñöôïc goïi laø ngaøy hoäi Nhaân ñaø la.

Phaät hieän ñaïi thaàn thoâng luùc naøo thì ngoaïi ñaïo thaát saéc thoái lui luùc aáy, hoï chaïy ñeán vuøng bieân ñòa hoaëc ñeán nhaø cuûa caùc caän söï Baø-la- moân. Luùc ñoù Phaät töø nöôùc Kieàu-taùt-la du haønh ñeán tuï laïc Baø-la-moân, nghe tin Phaät ñeán, caùc ngoaïi ñaïo hoát hoaûng chaïy ñeán nhaø caùc caän söï noùi raèng: “chuùc caùc vò theâm phöôùc, toâi xin töø giaû ra ñi”, hoï nghe roài lieàn hoûi nguyeân do, lieàn ñaùp: “chuùng toâi thaáy caùc vò giaøu coù, khoâng muoán caùc vò baïi vong neân môùi ra ñi”, lieàn hoûi: “vì sao chuùng toâi bò baïi vong?”, ñaùp: “caùc vò neân bieát Sa moân Kieàu-ñaùp-ma cuøng 1200 tuøy tuøng saép ñeán ñaây, hoï seõ giaùng xuoáng möa ñao möa ñaù vaø laøm cho voâ soá phuï nöõ coù con trôû thaønh khoâng con”, moïi ngöôøi noùi: “neáu nhö theá thì caùc vò haõy ôû laïi giuùp chuùng toâi, boû ñi nhö vaäy laø khoâng toát”, caùc ngoaïi ñaïo noùi: “neáu caùc vò laäp giao öôùc thì chuùng toâi seõ ôû laïi, ñoù laø laøm haïi Sa moân Kieàu-ñaùp-ma”, moïi ngöôøi nhaän lôøi roài cuøng caàm dao gaäy cung teân ra ñöùng giöõa ñöôøng, coù moät cuï giaø thuoäc doøng hoï thích thaáy vaäy lieàn hoûi: “caùc vò ñònh laøm gì?”, ñaùp laø ñi gieát keû thuø, lieàn hoûi ai laø keû thuø, ñaùp laø Sa moân Kieàu- ñaùp-ma, cuï giaø noùi: “neáu Theá toân laø keû thuø cuûa caùc oâng thì ai laø baïn

94 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

cuûa caùc oâng, haõy veà ñi”. Cuï giaø thaáy hoï khoâng chòu quay veà lieàn suy nghó: “khoâng theå noùi phaùp maø ñieàu phuïc hoï ñöôïc, phaûi duøng oai löïc môùi ñöôïc”, nghó roài lieàn vaøo laøng phoùng hoûa khaép boán phía khieán cho moïi ngöôøi trong laøng ñeáu kinh haõi keâu gaøo, nhöõng ngöôøi ñònh haïi Phaät nghe tieáng keâu gaøo lieàn noùi vôùi nhau: “Sa moân Kieàu-ñaùp-ma caùch ñaây coøn xa maø ñaõ gaây toån thaát lôùn cho chuùng ta nhö theá, chuùng ta haõy quay veà daäp taét löûa”, nhöng khi quay veà khoâng theå naøo daäp taét ñöôïc ngoïn löûa. Luùc ñoù Phaät vöøa ñeán nôi thaáy vaäy lieàn noùi: “ta seõ daäp taét löûa cho moïi ngöôøi”, vöøa noùi döùt lôøi do oai löïc cuûa Phaät löûa ñeàu taét heát, moïi ngöôøi thaáy roài ñeàu sanh loøng tin baïch Phaät: “Theá toân vì vieäc gì maø ñeán ñaây?”, Phaät noùi: “vì laøm lôïi ích cho moïi ngöôøi neân ñeán”. Luùc ñoù Phaät quaùn bieát yù ngaïo tuøy mieân xöùng cô noùi phaùp khieán cho hoï ñöôïc chöùng quaû Döï löu, caùc Bí-soâ ñeáu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, cuï giaø hoï Thích naøy vì thöông ngöôøi thaân neân ñoát laøng, do nghieäp löïc naøy coù maëc voâ löôïng toäi khoâng?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ñôøi naøy vì thöông ngöôøi thaân maø cuï giaø aáy ñoát laøng, voâ soá ñôøi trong quaù khöù cuõng ñaõ töøng vì ngöôøi thaân maø ñoát laøng. Caùc thaày laéng nghe: Thuôû xöa trong moät tuï laïc noï coù 500 con vöôïn sinh soáng, do chuùng phaù hoaïi muøa maøng neân daân trong laøng baøn vôùi nhau: “neân laøm keá gì ñeå döùt hoïa naøy?”, moät ngöôøi noùi: “neân gieát heát baày vöôïn kia môùi döùt ñöôïc hoïa”, moät ngöôøi hoûi: “gieát chuùng baèng caùch naøo?”, moät ngöôøi noùi: “neân chaët heát caây quanh laøng, chæ chöøa laïi moät caây hoàng roài ñaët gai goùc boán phía, khi hoàng chín chuùng seõ leo leân caây haùi traùi aên, luùc ñoù chuùng ta seõ gieát heát chuùng”. Moïi ngöôøi nghe theo, ñôïi ñeán khi hoàng chín baày vöôïn leo heát leân caây lieàn caàm dao gaäy ñeán ñeå chaët caây, baày vöôïn thaáy ñeàu sôï haõi chuyeàn qua laïi treân caønh nhöng vöôïn chuùa vaãn thaûn nhieân aên traùi, baày vöôïn noùi: “chuùng ta ñang gaëp nguy khoán, vì sao vaãn thaûn nhieân aên traùi?”, Vöôïn chuùa noùi keä:

“Taát caû ngöôøi ña söï, Töï nhieân sanh chöôùng ngaïi, Caây lôùn raát khoù chaët, Cöù aên chôù sôï haõi”.

Luùc ñoù trong baày vöôïn coù moät con vöôïn con bò coät troùi trong laøng ñang raàu ró, moät con vöôïn khaùc lieàn hoûi nguyeân do, noù noùi: “ngöôøi trong laøng naøy ñònh gieát heát quyeán thuoäc cuûa toâi, toâi ñang bò troùi khoâng giuùp gì ñöôïc neân toâi lo buoàn”, vöôïn kia noùi: “toâi seõ môû troùi cho baïn”. Ñöôïc môû troùi, con vöôïn con lieàn chaïy ñi ñoát laøng, nhöõng ngöôøi ñònh chaët caây nghe tieáng keâu la lieàn baûo nhau: “nhöõng con vöôïn naøy coøn caùch chuùng ta xa, chöa theå gieát chuùng ngay ñöôïc, nhöng laøng ñang bò chaùy chuùng ta


phaûi cöùu löûa tröôùc”, noùi xong hoï boû chaïy veà laøng lo cöùu löûa, baày vöôïn treøo xuoáng ñi traùnh naïn.

Naøy caùc Bí-soâ, con vöôïn con ngaøy xöa chính laø cuï giaø doøng hoï Thích ngaøy nay, khoâng phaûi chæ ñôøi naøy vì thöông ngöôøi thaân maø ñoát laøng, quaù khöù cuõng vì thöông ngöôøi thaân maø ñoát tuï laïc”.

Sau ñoù Phaät ñeán thaønh Ca-la vaø noùi kinh Töù Phaät toøa, keá ñeán thaønh Lö heâ ñöùc ca, döøng nghæ trong cung Döôïc xoa Töôïng löïc. Luùc ñoù Döôïc xoa naøy ñang ñi tuaàn tra caùc Döôïc xoa, nghe tin Phaät ñaõ vaøo thaønh vaø döøng nghæ trong cung cuûa mình, lieàn trôû veà cung ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho Döôïc xoa ñöôïc lôïi hæ roài im laëng. Döôïc xoa Töôïng löïc chaép tay baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân haõy nghæ laïi trong cung cuûa con ñeâm nay”, Phaät im laëng nhaän lôøi, bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi, Döôïc xoa Töôïng löïc lieàn hoùa 500 phoøng ôû trong cung coù ñaày ñuû giöôøng, ngoïa cuï… ñeå cuùng döôøng cho Phaät vaø Taêng. Döôïc xoa Töôïng löïc coù moät Döôïc xoa baïn teân laø Khuaát ñeå ca ñang ôû trong nöôùc Ca thaáp di la, lieàn sai söù ñeán noùi vôùi ngöôøi baïn aáy: “toâi ñaõ thænh Phaät vaø Taêng, ôû phöông Baéc choã baïn coù traùi caây gì haõy mang ñeán ñeå cuùng döôøng”. Khuaát ñeå ca chaát ñaày nho vaøo thuøng ñöa cho söù Döôïc xoa mang veà, chaát thaønh moät ñoáng lôùn, caùc Bí- soâ nhìn thaáy khoâng bieát laø loaïi traùi gì, Phaät noùi: “ñaây laø traùi nho troàng ôû phöông Baéc, caùc Bí-soâ neân duøng löûa taùc tònh roài môùi aên”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ taùc tònh töøng traùi keùo daøi thôøi giôø, Phaät noùi: “khoâng neân taùc tònh töøng traùi, neân ôû treân ñoáng traùi caây laáy moät ñoám löûa taùc tònh vaøo ba choã laø ñöôïc”. Döôïc xoa Töôïng löïc ñem thöùc aên uoáng daâng leân cuùng döôøng Phaät vaø Taêng… cho ñeán caâu Phaät noùi phaùp cho Döôïc xoa ñöôïc lôïi hæ roài ñöùng daäy. Luùc ñoù Phaät thaáy nho coøn dö nhieàu neân baûo caùc Bí-soâ eùp laáy nöôùc, caùc Bí-soâ eùp roài naáu, do naáu chöa chín neân nöôùc nho leân men suûi boït leân, Phaät noùi: “neân naáu cho chín roài ñem caát duøng laøm nöôùc uoáng phi thôøi cho chuùng taêng”.

Sau khi veà phoøng, Phaät suy nghó: “ta ra ñôøi tuoåi thoï ngaén, giôø nhaäp Nieát-baøn cuûa ta saép ñeán maø coøn nhieàu vieäc giaùo hoùa caàn phaûi laøm; neáu ta cuøng A-nan-ñaø ñi ñeán caùc nöôùc ôû Baéc thieân truùc thì khoù thaønh töïu vieäc giaùo hoùa, ta neân ñi cuøng Döôïc xoa Kim cang thuû”, nghó roài Phaät lieàn noùi keä goïi Döôïc xoa aáy ñeán:

“Ngöôøi coù nieäm hieàn thieän, Ngöôøi chaùnh nieäm an oån, Ngöôøi chaùnh nieäm nguû ngon, Tö duy ñöôïc tòch tónh.

96 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Ngöôøi coù nieäm nguyeän thieän, Ngöôøi chaùnh nieäm an oån, Ngöôøi chaùnh nieäm nguû ngon, Xa lìa taâm hôn thua”.

Noùi keä roài baûo Döôïc xoa cuøng ñi ñeán Baéc Thieân truùc ñeå ñieàu phuïc Long vöông A-baùt-la baèng thaàn thoâng. Töø xa troâng thaáy röøng xanh, Phaät noùi vôùi Döôïc xoa: “sau khi ta dieät ñoä 100 naêm, ôû nôi ñoù seõ coù moät Tyø- ha-la ñöôïc döïng leân, raát toát cho ngöôøi tu Xa-ma-tha”.

Keá Phaät vaø Döôïc xoa ñeán tuï laïc Tích taäp, trong tuï laïc naøy coù Döôïc xoa Giaùc löïc raát baïo aùc, tuy daân laøng thöôøng cuùng teá nhöng vaãn bò döôïc xoa naøy laøm toån haïi. Nghe tin Phaät ñaõ ñeán, daân laøng cuøng ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho tröôûng giaû ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Hoï chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, Döôïc xoa Giaùc löïc laø keû thuø cuûa daân laøng trong moät thôøi gian daøi thöôøng laøm toån haïi, cuùi xin Theá toân thöông xoùt chuùng con ñieàu phuïc döôïc xoa naøy”, luùc ñoù Döôïc xoa Giaùc löïc cuõng ñang coù maët, Phaät lieàn baûo neân boû taâm aùc, Döôïc xoa Giaùc löïc noùi: “con seõ boû taâm aùc khoâng laøm toån haïi nöõa”. Phaät lieàn cho Döôïc xoa quy y Tam baûo vaø thoï tònh giôùi, Döôïc xoa lieàn döïng leân moät ngoâi chuøa teân laø Xöng taäp ñöôïc nhöõng ngöôøi coù tín taâm cuùng döôøng ñaày ñuû. Khi Phaät ra ñi, Döôïc xoa Giaùc löïc ñi theo, Phaät noùi: “ngöôi haõy trôû veà giöõ gìn chuøa aáy, sau khi ta dieät ñoä ngöôi haõy ñem xöông vai cuûa ta caát giöõ, sau naøy seõ coù ngöôøi xaây thaùp thôø goïi laø thaùp tích taäp”.

Keá Phaät ñeán tuï laïc Neâ-ñöùc-laëc-ca ñeå ñieàu phuïc Döôïc xoa Phaùp löïc… Döôïc xoa naøy döïng moät ngoâi chuøa teân laø Neâ-ñöùc-laëc-ca.

Keá Phaät ñi ñeán bôø soâng Tín ñoä thò hieän thaàn bieán ñeå ñieàu phuïc ngöôøi laùi ñoø khieán ñöôïc kieán ñaïo vaø ñieàu phuïc Döôïc xoa Loâïc ñieäp, döôïc xoa naøy coøn löu laïi 1 daáu chaân goïi laø daáu chaân Loäc ñieäp.

Keá Phaät ñi ñeán truù xöù cuûa tieân nhôn ñeå ñieàu phuïc tieân nhôn Tröôïng quaùn, choã naèm ngoài cuûa tieân nhôn ñoù goïi laø choã naèm ngoài Tröôïng quaùn. Luùc ñoù Phaät cuøng Döôïc xoa Kim cang thuû vaøo trong cung cuûa Long vöông Voâ ñaïo caùn, thaáy Phaät vaøo Long vöông naøy noåi giaän khôûi taâm laøm haïi bay leân hö khoâng giaùng xuoáng möa ñaù vaø ñaát ñaù. Phaät nhaäp ñònh töø bi khieán cho möa ñaù vaø ñaát ñaù bieán thaønh caùc loaïi höông boät Chieân ñaøn… rôi xuoáng; Roàng lieàn phoùng ra caùc loaïi binh khí thì caùc thöù aáy ñeàu bieán thaønh hoa sen boán maøu rôi xuoáng ; Roàng phun ra maây khoùi, Phaät cuõng duøng thaàn löïc phoùng ra maây khoùi khieán cho taâm cuoàng maïn coáng cao cuûa roàng döùt dieät, roàng beøn vaøo trong cung naèm nghæ. Luùc ñoù


Phaät suy nghó: “coù hai caùch ñieàu phuïc roàng laø laøm cho noù sôï haõi hoaëc laøm cho noù noåi giaän, nhöng ñoái vôùi Long vöông naøy, ta neân laøm cho noù sôï haõi”, nghó roài Phaät baûo Döôïc xoa Kim cang thuû: “ngöôi haõy xuùc naõo long vöông aùc naøy”. Döôïc xoa vaâng lôøi Phaät daïy, caàm chaøy kim cang ñaäp phaù ngoïn nuùi laøm cho nuùi nghieâng ngaõ xuoáng laáp phaân nöûa ao maø roàng ñang nöông ôû, Long vöông sôï haõi ñònh troán chaïy, Phaät nhaäp ñònh Hoûa giôùi khieán 10 phöông ñeàu coù löûa. Long vöông khoâng coøn ñöôøng chaïy troán, thaáy chæ coù choã Phaät ñöùng laø khoâng coù löûa lieàn chaïy ñeán choã Phaät ñaûnh leã baïch raèng: “vì sao Theá toân naõo loaïn toâi?”, Phaät noùi: “ta laø Phaùp vöông sao laïi naõo loaïn ngöôi, neáu ta khoâng ñaït ñöôïc loøng töø thuø thaéng thì ta ñaõ dieät ñoä laâu roài vaø chæ coøn laïi caùi teân suoâng”, noùi roài Phaät duøng baøn tay voâ uùy kieát töôøng coù töôùng thieân böùc luaân xoa leân ñaûnh ñaàu cuûa Long vöông noùi raèng: “Hieàn thuû neân bieát, do cuùng döôøng thöùc aên uoáng thôm ngon vaø thí bình nöôùc saïch cho caùc Thanh vaên, ñaùng leõ ngöôi ñöôïc sanh leân coõi trôøi Tam thaäp tam; chæ vì ngöôi phaùt nguyeän taø vaïy neân nay phaûi mang thaân suùc sanh gieát haïi chuùng sanh, sau khi cheát seõ bò ñoïa vaøo ñòa nguïc”, Long vöông baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân chæ daïy cho con vieäc neân laøm”, Phaät noùi: “ngöôi neân quy y Tam baûo vaø thoï tònh giôùi roài ban söï voâ uùy cho daân chuùng ñang soáng ôû Ma-kieät-ñaø”, Long vöông noùi: “con xin nghe theo lôøi Phaät daïy”. Luùc ñoù Long vöông cuøng vôï con quyeán thuoäc ñeàu quy y Tam baûo vaø thoï tònh giôùi, keá baïch Phaät: “coøn coù Long vöông teân laø Tieãn, cuùi xin Theá toân cho thoï tònh giôùi ñeå phaùt taâm töø bi khoâng laøm haïi chuùng sanh nöõa”. Phaät ñieàu phuïc Long vöông vaø caùc quyeán thuoäc roàng xong roài ra ñi, töø xa troâng thaáy moät khu röøng maøu xanh luïc, Phaät baûo Döôïc xoa Kim cang thuû: “sau khi ta dieät ñoä 100 naêm, ôû nöôùc Ca thaáp di la naøy seõ coù ñeä töû Bí-soâ ñieàu phuïc roàng ñoäc Hoå loã traø roài xin roàng aáy moät choã ngoài kieát giaø, phöông tieän truyeàn baù chaùnh phaùp khaép nôi ñaây, ñaây laø nôi tu Tyø-baùt-xa-na toát nhaát”.

Keá Phaät ñeán tuï laïc Tuùc loâ ñeå ñieàu phuïc Tieân nhôn vaø Döôïc xoa Baát phaùt taùc cuøng caùc quyeán thuoäc, ôû tuï laïc Kieàn ñaø ñieàu phuïc nöõ Döôïc xoa vaø caùc quyeán thuoäc ; keá ñeán thaønh Ñaïo coác laàu caùc giaùo hoùa meï cuûa vua Thaéng quaân khieán baø truï nôi boán chaân ñeá; keá ñeán thaønh Naõi lyù daät ña, trong thaønh naøy coù moät ngöôøi thôï goám yû vaøo ngheà kheùo leùo cuûa mình neân sanh ngaõ maïn, ñoà goám ñöôïc laøm ra ñeå nguyeân treân baøn quay goám, ñôïi khoâ môùi laáy xuoáng. Bieát ñaõ ñeán luùc ñieàu phuïc, Phaät hoùa thaønh moät thôï goám ñeán noùi vôùi thôï goám kia: “ñoà goám cuûa oâng sao gioáng nhö töø treân baøn quay goám môùi ñem xuoáng”, ñaùp: “ñaõ khoâ roài môùi laáy xuoáng”, hoùa thôï goám noùi: “toâi cuõng ñeå khoâ roài môùi laáy xuoáng nhö oâng,

98 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

nhöng toâi coøn coù thuaät khaùc”, lieàn hoûi laø thuaät gì, ñaùp: “khoâng nhöõng ôû treân baøn quay goám laøm ra ñoà goám ñaõ thaønh, toâi coøn coù theå laøm ra caùc vaät baèng baûy baùu”. Sau khi thaáy roài thôï goám kia tin phuïc, luùc ñoù phaät thu nhieáp thaàn bieán hieän trôû laïi boån thaân, noùi phaùp vi dieäu khieán cho ngöôøi thôï goám kia cuøng quyeán thuoäc truï nôi boán chaân ñeá.

Sau ñoù Phaät ñeán thaønh Luïc sa noùi phaùp cho Döôïc xoa Boä ña vaø caùc quyeán thuoäc, khieán hoï quy y Tam baûo vaø thoï tònh giôùi ; ôû thaønh Hoä tích ñieàu phuïc ngöôøi chaên boø vaø Long vöông Toâ giaù. Keá ñeán thaønh Taêng hyû ñieàu phuïc vua Thieân höõu vaø caùc quyeán thuoäc khieán hoï truï nôi boán chaân ñeá; keá ñieàu phuïc baûy ngöôøi con cuûa doøng hoï Chieân ñoà la vaø Döôïc xoa Hoä ao cuøng caùc quyeán thuoäc. Beân caïnh thaønh naøy coù moät caùi ao lôùn, A thaáp phöôïc ca vaø Boá naïi baø toá ñeàu thoï thaân roàng ôû trong ao naøy, sau 12 naêm chuùng môùi xuaát hieän vôùi taâm saân giaän nghó raèng: “Theá toân khoâng noùi phaùp cho ta nghe khieán chuùng ta ñoïa trong aùc ñaïo mang thaân roàng naøy, chuùng ta phaûi huûy hoaïi phaùp Phaät”, luùc ñoù Phaät suy nghó: “hai con roàng ñoäc naøy coù oai löïc lôùn, sau khi ta dieät ñoä chuùng seõ phaù hoaïi giaùo phaùp cuûa ta”, nghó roài lieàn ñeán beân ao noùi vôùi hai roàng: “ta seõ noùi phaùp cho hai ngöôi nghe”, hai roàng noùi: “chuùng toâi haù coù theå hieåu ñöôïc hay sao?”, noùi roài lieàn laën xuoáng nöôùc nghó laø duø Theá toân coù noùi phaùp chuùng cuõng khoâng hieåu ñöôïc, Phaät lieàn löu laïi boùng mình treân maët ao, thaáy boùng Phaät chuùng cho laø Phaät vaãn coøn ôû treân bôø ao. Cuõng taïi nôi ñaây Phaät ñieàu phuïc hai nöõ Döôïc xoa Na lôïi ca vaø NA-traø ñaït ña.

Sau ñoù Phaät ñeán thaønh Quaân ñeå, trong thaønh coù moät nöõ döôïc xoa teân Quaân ñeå raát baïo aùc, noù baét con trai con gaùi cuûa daân trong laøng ñeå aên thòt. Nghe tin Phaät ñeán ôû ngoaøi thaønh, daân chuùng trong thaønh ruû nhau ra khoûi thaønh ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho hoï ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Daân laøng chaép tay baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân vaø caùc Bí-soâ thoï chuùng con thænh thöïc vaøo ngaøy mai”… cho ñeán caâu sau khi Phaät thoï thöïc xong, hoï caàm bình vaøng ñeán roùt nöôùc cho Phaät vaø caàu xin raèng: “Theá toân ñaõ ñieàu phuïc roàng ñoäc vaø döôïc xoa aùc, Döôïc xoa Quaân ñeå naøy ñaõ laøm toån haïi chuùng con trong moät thôøi gian daøi, thöôøng baét con cuûa chuùng con aên thòt, cuùi xin Theá toân thöông xoùt ñieàu phuïc döôïc xoa naøy”. Luùc ñoù döôïc xoa Quaân ñeå cuõng coù maët, Phaät noùi: “ngöôi ñaõ nghe roài chöù, laâu nay ngöôi ñaõ phi phaùp taïo nghieäp toäi”, döôïc xoa baïch Phaät: “neáu moïi ngöôøi höùa laäp cho con moät ngoâi mieáu thôø thì con seõ döùt boû vieäc laøm aùc naøy”, Phaät quay qua hoûi yù kieán cuûa daân laøng, moïi ngöôøi ñeàu chaäp nhaän lôøi yeâu caàu cuûa nöõ Döôïc xoa, sau khi ñieàu phuïc xong nöõ Döôïc xoa cuøng caùc quyeán


thuoäc Phaät ñi ñeán tuï laïc Khaùt thoï la. Ñeán nôi thaáy coù moät ñoàng töû naën ñaát laøm hình thaùp ñeå chôi, Phaät noùi vôùi Döôïc xoa Kim cang thuû: “sau khi ta dieät ñoä, vua Ca-ny-saéc-ca seõ xaây moät thaùp lôùn goïi laø thaùp Ca-ny-saéc- ca ngay choã ñoàng töû naën hình thaùp vaø laøm nhieàu Phaät söï khaùc”.

Treân ñöôøng töø tuï laïc Lö heâ ñaéc cho ñeán cung cuûa Long vöông Voâ ñaïo caùn, Phaät ñaõ ñieàu phuïc ñöôïc baûy vaïn baûy ngaøn höõu tình roài trôû veà truù xöù vaøo phoøng ngoài tónh toïa, ñeán xeá chieàu xuaát ñònh baûo A-nan-ñaø cuøng ñi ñeán tuï laïc Coâ vöông, A-nan-ñaø baïch Phaät: “Theá toân tröôùc coù noùi seõ ñeán Baéc Thieân truùc ñeå ñieàu phuïc Long vöông Voâ ñaïo caùn , sao nay laïi baûo cuøng di ñeán tuï laïc Coå vöông?”, Phaät noùi: “ta ñaõ cuøng Döôïc xoa Kim cang thuû ñi ñeán Baéc Thieân truùc roài, treân ñöôøng töø tuï laïc Lö heâ ñaéc cho ñeán cung cuûa Long vöông Voâ ñaïo caùn, Ta ñaõ ñieàu phuïc ñöôïc baûy vaïn baûy ngaøn höõu tình; ôû Baéc Thieân truùc ñaát ñai goà gheà, nhieàu gai goùc, nhieàu ñaù soûi, loøng ngöôøi ñoäc aùc, phuï nöõ aùc haïnh”. Khi ñeán tuï laïc Coå vöông, Phaät baûo A-nan-ñaø: “tröôùc ñaây vua Chuùng höùa laø ngöôøi ñaàu tieân ôû nôi ñaây thoï ngoâi vò quaùn ñaûnh, do nhaân duyeân naøy maø nôi ñaây goïi laø Coå vöông”; keá ñeán tuï laïc Hieàn maõ, Phaät baûo A-nan-ñaø: “vaøo thôøi vua Chuùng höùa, nôi ñaây coù ngöïa baùu xuaát hieän neân nôi ñaây ñöôïc goïi laø Hieàn maõ”. Phaät cuøng A-nan-ñaø keá ñi ñeán Ma thoå la, töø xa troâng thaáy röøng caây maøu xanh luïc Phaät baûo A-nan-ñaø: “ñoù laø nuùi OÂ loâ moân ñoà, sau khi ta dieät ñoä 100 naêm seõ coù hai anh em Ma thoå la teân laø NA-tra vaø Baø tra, ngay nôi ñaây xaây leân moät ngoâi chuøa teân laø NA-tra baø tra laø nôi thuaän lôïi nhaát cho ngöôøi tu taäp Xa-ma-tha vaø Tyø-baùt-xa-na. ÔÛ Ma thoå la seõ coù moät ñoàng töû thuoäc hoï Thöùc döôïc nhôn teân laø Bí maät, con con trai teân laø caän maät, sau khi ta dieät ñoä 100 naêm, Caän maät seõ xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa ta, laøm nhieàu Phaät söï. Luùc ñoù ñeä töû cuûa A-nan-ñaø coù teân laø Maïc ñieàn ñòa seõ ñoä Caän maät laøm Bí-soâ vaø ñoù laø ngöôøi cuoái cuøng truyeàn baù giaùo phaùp cuûa ta. ÔÛ trong chuøa NA-tra baø tra coù moät caùi hang daøi 18 khuyûu tay, roäng 12 khuyûu tay, cao baûy khuyûu tay, nhöõng ngöôøi ñöôïc Caän maät giaùo hoùa chöùng quaû A-la-haùn roài ñeàu neùm moät caùi theû daøi boán ngoùn tay vaøo trong hang naøy. Sau khi Caän maät dieät ñoä, caùc ñeä töû gom laáy soá theû aáy laïi moät choã ñeå laøm leã traø tyø cho thaày mình”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân thoï kyù cho Caän maät vò lai seõ laøm lôïi ích caùc höõu tình nhö theá hay sao?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay Caän maät seõ laøm lôïi ích maø trong quaù khöù cuõng ñaõ laøm nhieàu lôïi ích, caùc thaày haõy laéng nghe: Thuôû xöa ôû nuùi OÂ loâ moân ñoà naøy coù ba choã ôû: moät choã coù 500 vò Duyeân giaùc ôû, moät choã coù 500 Tieân nhôn ôû vaø moät choã coù 500 con vöôïn ôû. Con vöôïn chuùa voán taùnh

100 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

baïo aùc, heã coù vöôïn caùi naøo sanh con ñeàu bò noù gieát neân caùc vöôïn caùi ñeàu lo buoàn baøn tính vôùi nhau: “chuùng ta laäp öôùc, neáu trong chuùng ta coù ai mang thai thì khoâng neân baùo cho vöôïn chuùa bieát”. Sau ñoù coù moät vöôïn caùi mang thai, caùc con vöôïn kia ñem giaáu kín moät nôi vaø len haùi traùi cung caáp cho noù ñeán ngaøy sanh nôû, ñuû ngaøy thaùng sanh ra moät con vöôïn ñöïc. Chuùng leùn nuoâi döôõng cho ñeán ngaøy tröôûng thaønh, tröôûng thaønh roài noù vaøo baày ñaùnh ñuoåi vöôïn chuùa ra khoûi baày. Vöôïn chuùa lang thang ñi trong röøng daàn ñeán choã ôû cuûa caùc vò Ñoäc giaùc, tìm caùch thaân caän, haèng ngaøy haùi traùi mang ñeán cuùng döôøng, caùc vò Ñoäc giaùc aên dö ñem cho noù laïi. Thöôøng phaùp cuûa vò Ñoäc giaùc laø sau khi aên xong thì ngoài kieát giaø, vöôïn chuùa thaáy roài cuõng baét chöôùc ngoài. Thôøi gian sau caùc vò Ñoäc giaùc nghó raèng ñaõ chöùng ñöôïc phaùp neân chöùng, vieäc laøm ñaõ xong neân muoán nhaäp Nieát-baøn. Nghó nhö vaäy neân caùc vò Ñoäc giaùc lieàn bay leân hö khoâng, thaân hieän thaàn bieán, treân thaân ra löûa, döôùi thaân ra nöôùc… roài nhaäp Voâ dö Nieát-baøn. Con vöôïn naøy thaáy di theå cuûa vò Ñoäc giaùc muoán duøng tay côûi taám y treân mình vò Ñoäc giaùc, thieän thaàn sôï laøm toån haïi ñeán di theå neân ñuoåi vöôïn ra ngoaøi vaø laáp kín mieäng hang. Thaáy hang bò laäp vöôïn buoàn raàu boû ñi daàn ñeán choã ôû cuûa caùc tieân nhôn, thaáy caùc vò naøy ñang tu khoå haïnh, coù ngöôøi ñöa tay leân, coù ngöôøi ñöùng nhaác moät chaân, coù ngöôøi ñoát naêm choã treân thaân… vöôøn lieàn tìm caùch thaân caän, thöôøng haùi traùi mang ñeán cuùng döôøng, tieân nhôn aên dö cho laïi vöôïn. Sau khi thaân caän roài, vöôïn baét ñaàu phaù oai nghi cuûa tieân, baét tieân phaûi haønh theo phaùp cuûa vò Ñoäc giaùc, ngöôøi ñöa tay leân thì noù keùo xuoáng roài ra daáu baûo ngoài kieát giaø; ngöôøi ñöùng co chaân thì noù keùo chaân xuoáng ra daáu baûo ngoài kieát giaø; ngöôøi ñoát thaân thì noù daäp taét löûa roài ra daáu baûo ngoài kieát giaø… Caùc vò tieân naøy lieàn baïch vôùi thaày mình: “con vöôïn naøy ñaõ laøm chöôùng ngaïi cho vieäc tu khoå haïnh cuûa chuùng con”, vò thaày hoûi roõ nguyeân do roài noùi: “vöôïn coù theå ghi nhôù ñöôïc söï vieäc, chaéc chaén noù ñaõ töøng thaáy tieân nhôn naøo tu ñaïo coù oai nghi nhö vaäy neân môùi ra daáu baûo caùc con laøm nhö theá, caùc con cöù ngoài kieát giaø theo noù baûo thöû xem”. Vaâng lôøi thaày daïy, caùc tieân nhôn lieàn ngoài kieát giaø, cuõng do ñôøi tröôùc ñaõ gieo caên laønh neân ñôøi naøy ñöôïc quaû baùo, caùc vò tieân naøy ngay nôi 37 phaåm phaùp Boà-ñeà phaàn, khoâng thaày töï ngoä chöùng quaû Ñoäc giaùc. Luùc ñoù hoï kính troïng con vöôïn, khi coù traùi caây ngon hoï ñöa cho vöôïn aên tröôùc roài môùi aên sau, thôøi gian sau con vöôïn cheát hoï chaát cuûi vôùi höông thôm ñeå thieâu xaùc vöôïn.

Naøy caùc Bí-soâ, con vöôïn ngaøy xöa soáng chung vôùi caùc vò Ñoäc giaùc chính laø Öu-ba-cuùc-ña ngaøy nay, do ngaøy xöa ñaõ laøm nhieäu vieäc lôïi ích neân nay ñöôïc ta thoï kyù laø seõ laøm lôïi ích cho caùc höõu tình”.



QUYEÅN 10

Luùc ñoù caùc Baø-la-moân tònh haïnh trong thaønh Ma thoå la nghe tin Sa

moân Kieàu-ñaùp-ma ñeán thaønh lieàn noùi vôùi nhau: “Sa moân Kieàu-ñaùp-ma ñöôïc moïi ngöôøi khen ngôïi, ñaõ toû ngoä chaân lyù, khai thò hieån baøy phaùp thanh tònh cho boán chuùng nghe, neáu oâng aáy vaøo thaønh naøy thì chuùng ta seõ maát heát lôïi döôõng. Nghe noùi Sa moân Kieàu-ñaùp-ma seõ khoâng ñeán nôi khoâng toân troïng mình, neáu ôû ñaây coù ngöôøi khoâng toân troïng thì Sa moân Kieàu-ñaùp-ma seõ khoâng vaøo trong thaønh. Neáu chuùng ta cho ngöôøi heøn haï ñeán khinh huûy thì Sa moân Kieàu-ñaùp-ma seõ khoâng ñeå loøng; neáu coù ngöôøi ôû ñòa vò cao khoâng toân troïng vaø khinh huûy Sa moân Kieàu-ñaùp-ma thì toát, nhöng trong soá chuùng ta ai laø ngöôøi ñöùng ñaàu?”. Trong thaønh naøy coù moät Baø-la-moân teân laø Nhó la boä ñeà thoâng ñaït Töù minh vaø boán boä luaän Veä ñaø, coù theå hieån baøy toâng phaùi cuûa mình vaø ñaû phaù toâng phaùi khaùc, lôøi noùi ra ñeàu ñuùng söï thaät. Caùc Baø-la-moân lieàn ñeán choã Nhó la boä ñeà noùi raèng: “Thaân giaùo sö, chuùng con nghe tin Sa moân Kieàu-ñaùp-ma ñeán thaønh naøy, oâng aáy ñöôïc moïi ngöôøi khen ngôïi… gioáng nhö ñoaïn vaên treân cho ñeán caâu neáu coù ngöôøi ôû ñòa vò cao khoâng toân trong vaø khinh huûy Sa moân Kieàu-ñaùp-ma thì toát. Ngoaøi Thaân giaùo sö ra khoâng coù baäc thöôïng thuû naøo laøm ñöôïc vieäc khinh huûy naøy”, Nhó la boä ñeà noùi: “löôõi cuûa toâi chuyeån ñoäng tuøy yù, neáu ñaùng khinh huûy thì toâi khinh huûy, neáu ñaùng ca ngôïi thì toâi ca ngôïi”. Luùc ñoù Nhó la boä ñeà cuøng caùc Baø-la-moân kyø cöïu ñeán choã Phaät, Nhó la boä ñeà thaáy Phaät coù 32 töôùng toát, 80 veû ñeïp trang nghieâm thaân, aùnh saùng bao quanh treân ñaûnh roäng moät taàm saùng rôõ nhö traêm ngaøn maët trôøi, ñang ngoài döôùi goác caây vôùi oai nghi tòch tónh; thaáy roài sanh hoan hæ lieàn noùi keä ca ngôïi:

“Nhó la raát vui möøng, Khen Phaät Nhaát thieát trí, Noùi coâng ñöùc thuø thaéng,

102 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Ai nghe cuõng öa thích, Kheùo ñieàu phuïc caùc caên, Nhö phaùp tònh thaân yù, Bieån coâng ñöùc roäng lôùn, Toâi nay löôïc khen ngôïi, Baäc luaän nghò ñeä nhaát, Ñieàu phuïc khoâng laàm loãi, Bieát ñöôïc nghóa ñeä nhaát, Ñaû kích khoâng dao ñoäng, Minh haïnh ñeàu troïn veïn, Thieän xaûo caùc caám giôùi, Thaéng ñònh vöõng nhö nuùi, Ñuû löïc Na-la-dieân”…

Nhö theá cho ñeán 500 baøi tuïng ca ngôïi Phaät, Phaät quaùn bieát Baø-la- moân naøy ñaõ tin saâu lieàn noùi dieäu phaùp khieán cho oâng ta ngay nôi choã ngoài chöùng ñöôïc chôn ñeá lyù. Sau khi trôû veà thaønh, caùc Baø-la-moân kyø cöïu ñeàu quôû traùch Nhó la boä ñeà taïi sao laïi khen ngôïi Phaät nhö theá, Nhó la boä ñeà noùi: “toâi ñaõ coù noùi raèng löôõi cuûa toâi chuyeån ñoäng tuøy yù, neáu ñaùng khinh huûy thì toâi khinh huûy, neáu ñaùng ca ngôïi thì toâi ca ngôïi. Do toâi thaáy Sa moân Kieàu-ñaùp-ma coù coâng ñöùc lôùn, ñaùng ca ngôïi neân toâi ca ngôïi, caùc vò khoâng neân quôû traùch toâi”. Saùng hoâm sau Phaät cuøng ñaïi chuùng ñaép y mang baùt ñònh vaøo thaønh khaát thöïc, hoâm ñoù nhaèm ngaøy hoäi cuùng sao ôû trong thaønh, nöõ thaàn Tinh tuù suy nghó: “neáu Sa moân Kieàu-ñaùp-ma vaøo thaønh thì ngaøy leã cuùng sao cuûa ta seõ bò chöôùng ngaïi, ta phaûi phöông tieän khieán oâng ta khoâng vaøo thaønh”, nghó roài lieàn hieän thaân loõa hình ôû tröôùc Phaät, Phaät baûo nöõ thaàn: “duø cho ngöôi coù trang söùc vôùi y phuïc ñeïp ñeõ vaãn coøn chöa ñeïp, huoáng chi laø loõa hình”, nöõ thaàn nghe lôøi naøy roài hoå theïn bieán maát. Luùc ñoù Phaät döøng laïi ôû beân ñöôøng traûi toøa ngoài tröôùc ñaïi chuùng noùi raèng: “thaønh Ma thoå la naøy coù naêm ñieàu xaáu: 1. Laø ñaát ñai khoâng baèng phaúng. 2. Laø nhieàu gai goác. 3. Laø ngöôøi daân chæ aên moät loaïi thöùc aên. 5. Laø coù nhieàu ngöôøi nöõ. Vì theá chuùng ta khoâng neân vaøo thaønh naøy”, noùi roài Phaät rôøi khoûi choã ngoài ñi ñeán vöôøn cuûa Döôïc xoa Lö ngoài caïnh moät goác caây vôùi ñaïi chuùng vaây quanh. Daân chuùng trong thaønh nghe bieát ñöôïc tin naøy lieàn cuøng laøm caùc moùn aên chôû ñeán choã Phaät ñeå cuùng döôøng, ñeán nôi roài ñaûnh leã Phaät vaø ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho moïi ngöôøi ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Daân chuùng chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, chuùng con ñaõ lo lieäu caùc moùn aên tinh khieát chôû ñeán ñeå cuùng döôøng, cuùi xin Theá toân


thöông xoùt thoï”, Phaät baûo A-nan-ñaø: “haõy taäp hoïp taát caû caùc Bí-soâ ñang ôû trong cung Döôïc xoa Lö ñeán ñeå thoï cuùng döôøng”. A-nan-ñaø vaâng lôøi Phaät ñi taäp hoïp caùc Bí-soâ xong roài baïch Phaät: “xin Phaät bieát thôøi”… cho ñeán caâu Phaät thoï thöïc xong, daân chuùng trong thaønh Ma thoå la baïch Phaät: “Theá toân ñaõ ñieàu phuïc Döôïc xoa vaø roàng döõ, döôïc xoa Lö naøy ñaõ laøm toån haïi chuùng con trong moät thôøi gian daøi neân khoâng oaùn maø thaønh oaùn, khoâng thuø maø thaønh thuø, khoâng nghòch maø thaønh nghòch. Con cuûa chuùng con ñeàu bò noù baét aên thòt heát, cuùi xin Theá toân thöông xoùt ñieàu phuïc döôïc xoa naøy”. Luùc ñoù Döôïc xoa Lö cuõng coù maët, Phaät lieàn baûo döôïc xoa: “ñaây laø vieäc phi phaùp, ngöôi neân nhaøm lìa”, Döôïc xoa baïch Phaät: “neáu moïi ngöôøi coù theå xaây moät Tyø-ha-la cho töù phöông taêng thì con seõ boû vieäc aùc naøy, khoâng laøm toån haïi nöõa”, Phaät quay sang hoûi yù kieán cuûa daân chuùng trong thaønh, moïi ngöôøi ñeàu chaáp nhaän lôøi yeâu caàu naøy. Sau khi ñieàu phuïc ñöôïc Döôïc xoa Lö, Phaät laàn löôït ñieàu phuïc caùc döôïc xoa Trì, Laâm vaø nöõ Döôïc xoa Ha leâ ca; keá hieän ñaïi thaàn thoâng vaøo thaønh Ma thoå la ñieàu phuïc nöõ döôïc xoa AÙm cuøng 500 quyeán thuoäc cuûa noù. Toång coäng Phaät ñaõ ñieàu phuïc 2500 Döôïc xoa ôû trong thaønh vaø ngoaøi thaønh Ma thoå la, nhöõng ngöôøi tín taâm ñaõ taïo döïng taát caû 2500 truù xöù.

Sau ñoù Phaät ñi ñeán tuï laïc OÅ ñaït la vaø döøng nghæ trong röøng OÅ ñaït la, luùc ñoù Baø-la-moân OÅ ñaït la dieân nghe tin naøy lieàn ñi xe ngöïA-traéng, tay caàm gaäy vaøng vaø bình nöôùc baèng vaøng cuøng caùc quyeán thuoäc ra khoûi thaønh ñeán choã Phaät, nôi naøo ñöôøng saù thoâng suoát thì ñi xe, nôi naøo khoâng thoâng thì ñi boä. Ñeán nôi roài lieàn thaêm hoûi söùc khoûe cuûa Phaät, sau ñoù Baø-la-moân baïch Phaät: “Theá toân cho pheùp con hoûi vaøi caâu”, Phaät noùi tuøy yù hoûi, lieàn hoûi: “naêm Caên ñoái vôùi caùc giôùi xöù ñeàu giöõ ñoái töôïng rieâng cuûa mình, khoâng giöõ ñoái töôïng khaùc. Sao goïi laø giôùi xöù vaø giôùi xöù nhieáp?”, Phaät noùi: “naêm Caên ñoái vôùi caùc giôùi xöù ñeàu thu nhieáp ñoái töôïng rieâng cuûa mình, khoâng thu nhieáp ñoái töôïng khaùc, ñoù laø nhaõn giôùi xöù cho ñeán thaân giôùi xöù. Caùc caên naøy do yù nhieáp thoï vaø y chæ nôi yù”, laïi hoûi yù y chæ nôi ñaâu, ñaùp laø y chæ nôi nieäm, laïi hoûi nieäm y chæ nôi ñaâu, ñaùp laø y chæ nôi Töù nieäm xöù, laïi hoûi Töù nieäm xöù y chæ nôi ñaâu, ñaùp laø y chæ nôi Thaát giaùc chi, laïi hoûi Thaát giaùc chi y chæ nôi ñaâu, ñaùp laø y chæ nôi Minh giaûi thoaùt, laïi hoûi Minh giaûi thoaùt y chæ nôi ñaâu, ñaùp laø y chæ nôi Nieát-baøn, laïi hoûi Nieát-baøn y chæ nôi ñaâu, Phaät noùi: “naøy Baø-la-moân, ñieàu maø oâng vöøa hoûi quaû thaät xa vôøi vì oâng khoâng theå ñeán ñöôïc caûnh giôùi ñoù, vieäc tu phaïm haïnh cuûa ta laø ñoaïn tröø khoå ñau, khoâng con caûnh khoå nöõa”, nghe Phaät noùi roài Baø-la-moân hoan hæ ra veà vaø nghó caùch laøm toån haïi Phaät, oâng nghó: “ta nghe noùi ngöôøi naøo cuùng döôøng cho Phaät vaø

104 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

chuùng Thanh vaên phaùt nguyeän gì ñeàu ñöôïc nhö yù”, nghó roài lieàn trôû laïi chaép tay baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân vaø caùc Bí-soâ thoï con thænh thöïc vaøo ngaøy mai”… cho ñeán caâu Baø-la-moân phaùt nguyeän: “nguyeän cho Sa moân Kieàu-ñaùp-ma vaø caùc ñeä töû thoï con thænh thöïc roài seõ laøm boø trong nhaø con”. Luùc ñoù Phaät bieát ñöôïc yù nghó naøy lieàn noùi vôùi Baø-la-moân: “lôøi oâng phaùt nguyeän laø phi phaùp neân khoâng theå thaønh töïu vì caùc Bí-soâ ñaõ khoâng coøn thoï thaân sau”. Sau khi trôû veà truù xöù Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Baø- la-moân OÅ ñaït la dieân ñaõ phaùt nguyeän aùc, caùc thaày neân tuïng keä chuù cuûa Phaät quaù khöù ñeå lôøi phaùt nguyeän kia khoâng thaønh töïu”. Saùng hoâm sau Phaät cuøng A-nan-ñaø vaøo laøng khaát thöïc, luùc ñoù coù moät baø laõo teân laø Ca chieán la ñònh ñi ñeán gieáng muùc nöôùc, Phaät quaùn bieát baø laõo naøy ñaõ ñeán luùc hoùa ñoä lieàn baûo A-nan-ñaø: “thaày haõy ñeán choã baø laõo noùi raèng Theá toân caàn nöôùc, baø haõy ñem nöôùc ñeán”. Baø laõo nghe A-nan-ñaø noùi xong lieàn mang nöôùc ñeán cho Phaät, thaáy Phaät coù 32 töôùng toát, 80 veû ñeïp trang nghieâm thaân, aùnh saùng bao quanh treân ñaûnh roäng moät taàm saùng rôõ nhö traêm ngaøn maët trôøi, nhö nuùi baùu di chuyeån, baø laõo sanh taâm yeâu meán nhö meï yeâu con, lieàn ñöa tay ñònh oâm Phaät vaø keâu con ôi. A-nan-ñaø ñònh caûn ngaên nhöng Phaät noùi khoâng neân ngaên: “vì baø laõo naøy trong 500 ñôøi ñaõ töøng laøm meï cuûa ta, neáu khoâng ñeå cho baø aáy oâm ta, baø seõ hoäc maùu”, noùi roài Phaät nghieâng ñaàu coå cho baø laõo oâm roài xöùng cô noùi phaùp cho baø nghe, khieán cho baø truï nôi boán chaân ñeá lyù, chöùng quaû Döï löu. Chöùng quaû roài baø baïch Phaät: “Theá toân ñaõ mang laïi lôïi ích cho con, ñieàu naøy khoâng phaûi do cha meï… cho ñeán sa moân, Baø-la-moân coù theå laøm ñöôïc, khieán con heát khoå sanh töû, ñöôïc ñaïo Nieát-baøn, laøm caïn bieån maùu, vöôït khoûi nuùi xöông, nuùi thaân kieán töø voâ thæ ñeán nay ñeáu bò phaù tan baèng chaøy trí Kim cang, chöùng ñöôïc Sô quaû”, lieàn noùi keä:

“Vieäc laøm cuûa con thaûo, Laø baùo aân töø maãu, Toâi nay nhôø Phaät quang, Tieán treân ñöôøng Nieát-baøn. Laønh thay vieäc hy höõu, Thoaùt khoûi ba ñöôøng aùc, Toâi duøng chuùt ít coâng, Mau ñeán choã Voâ öu”.

Noùi keä roài ñaûnh leã Phaät ra veà. Thôøi gian sau ñöôïc choàng cho pheùp xuaát gia, baø ñeán ñaûnh leã Phaät baïch raèng: “Theá toân, con nguyeän ñöôïc ôû trong phaùp luaät kheùo giaûng noùi naøy xuaát gia thoï vieân cuï, Thaùnh taùnh Bí-soâ ni ôû choã Theá toân tu taäp phaïm haïnh”. Phaät chaáp thuaän vaø giao baø


cho Ñaïi theá chuû, Ñaïi theá chuû cho baø xuaát gia vaø thoï caän vieân roài chæ daïy phaùp yeáu, baø sieâng naêng tu hoïc, khoâng bao laâu sau phieàn naõo ñoán tröø chöùng ñöôïc quaû A-la-haùn, thoaùt ly ba coõi ñaùng ñöôïc trôøi ngöôøi cuùng döôøng. Sau ñoù baø ñem phaùp yeáu ñaõ ñöôïc nghe giaûng laïi cho ngöôøi khaùc, Phaät noùi baø laø ngöôøi phaân tích kinh phaùp baäc nhaát trong chuùng Bí-soâ ni Thanh vaên. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Bí-soâ ni Chieán Ca-la ñaõ töøng taïo nghieäp gì maø veà giaø môùi xuaát gia, laïi do duyeân gì maø chòu ngheøo heøn, thaân cuoái cuøng khoâng coù thai, laïi ñöôïc xuaát gia chöùng quaû A-la-haùn, trong vieäc thuyeát phaùp sao laïi ñöôïc toái thaéng?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Bí-soâ ni Chieán Ca-la ñaõ töøng taïo nghieäp laønh tích tuï tö löông… ngaøy nay töï thoï laáy quaû baùo. Caùc thaày neân bieát, ngaøy xöa khi ta coøn haønh ñaïo Boà-taùt, baø ñaõ töøng laøm meï ta, do nghieäp naøy neân nay ñöôïc xuaát gia luùc tuoåi giaø. Khi ta haønh ñaïo Boà-taùt baø ñaõ töøng ngaên caûn, laïi khoâng laøm vieäc thieän, coøn phu nhaân Ma-da thì thöôøng laøm vieäc thieän neân bò saåy thai. Vaøo thôøi Phaät Ca-dieáp, baø ñaõ nhuïc maï caùc Thöùc xoa, Bí-soâ ni Höõu hoïc vaø Voâ hoïc goïi laø noâ tyø, neân nay mang thaân noâ tyø ngheøo heøn. Laïi do ôû trong giaùo phaùp cuûa Phaät ca-dieáp xuaát gia ñoïc tuïng nghe phaùp neân Uaån thieän xaûo, giôùi xöù duyeân khôûi thieän xaûo, xöù phi xöù thieän xaûo neân nay ñöôïc xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa ta, ñoaïn tröø phieàn naõo chöùng quaû Voâ hoïc. Khi xöa Thaân giaùo sö cuûa baø ôû trong giaùo phaùp cuûa Phaät Ca-dieáp laø ngöôøi thuyeát phaùp baäc nhaát neân khi saép qua ñôøi baø ñaõ phaùt nguyeän: “nguyeän nhôø coâng ñöùc thieän caên tu phaïm haïnh naøy ôû ñôøi vò lai luùc con ngöôøi thoï 100 tuoåi, coù Phaät Thích ca maâu ni ra ñôøi ñaày ñuû 10 hieäu, toâi seõ ñöôïc xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa vò Phaät aáy, ñoaïn tröø phieàn naõo chöùng quaû A-la-haùn vaø ñöôïc Phaät thoï kyù laø thuyeát phaùp baäc nhaát trong chuùng Thanh vaên ni nhö Thaân giaùo sö cuûa con”. Do lôøi phaùt nguyeän naøy neân nay Bí-soâ ni aáy laø ngöôøi thuyeát phaùp baäc nhaát trong giaùo phaùp cuûa ta. Naøy caùc Bí-soâ, heã taïo nghieäp ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc ñen ; taïo nghieäp traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc traéng… caùc thaày neân hoïc nhö theá.”

Sau ñoù Phaät baûo A-nan-ñaø cuøng ñi ñeán tuï laïc Pheä la, khi ñeán moät khu vöôøn, trong vöôøn coù moät Baø-la-moân ñang töôùi caây, thaáy Phaät ñeán lieàn suy nghó: “neáu Sa moân Kieàu-ñaùp-ma vaøo ñaây thì nöôùc gieáng seõ bò dô baån”, nghó roài lieàn giaáu gaøu nöôùc. Luùc ñoù Phaät duøng thaàn löïc vaøo trong vöôøn khieán cho nöôùc trong gieáng chaûy ñaày traøn ra ngoaøi, Baø-la- moân thaáy roài lieàn khôûi tín taâm ñöa gaøu nöôùc cho Phaät, Phaät noùi keä:

“Khaép nôi ñeàu coù nöôùc, Duøng nöôùc gieáng laøm gì,

106 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Döùt yù töôûng khaùt AÙi, Coøn caàu mong gì nöõa”.

Baø-la-moân baïch Phaät: “Theá toân, con nguyeän ñöôïc ôû trong phaùp luaät kheùo giaûng noùi naøy xuaát gia thoï vieân cuï, Thaùnh taùnh Bí-soâ ôû choã Theá toân tu taäp phaïm haïnh”. Phaät noùi thieän lai Bí-soâ… cho ñeán Phaät noùi keä:


Nhôø sieâng naêng tinh taán, khoâng bao laâu sau Bí-soâ naøy ñoaïn heát phieàn naõo chöùng quaû A-la-haùn… Thích phaïm chö thieân ñeàu cung kính.

Sau ñoù Phaät du haønh ñeán thaønh Tyø lan ñeå, döøng nghæ döôùc goác caây Luyeän moäc, vua trong thaønh teân laø Hoûa thoï nghe tin naøy lieàn suy nghó: “Sa moân Kieàu-ñaùp-ma ñöôïc caùc vua nöôùc khaùc cung kính cuùng döôøng, ta cuõng neân toân troïng cuùng döôøng ñeå khoûi bò cheâ cöôøi laø Nhö lai vaøo trong nöôùc, vua Hoûa thoï ñaõ khoâng cuùng döôøng”, nghó roài vua xa giaù ra khoûi thaønh ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho tröôûng giaû ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Vua chaép tay baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân vaø caùc Bí-soâ thoï con thænh cuùng döôøng töù söï trong ba thaùng haï an cö”, Phaät im laëng nhaän lôøi, bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi vua vui möøng trôû veà cung ra lònh quaàn thaàn: “haèng ngaøy caùc khanh neân chuaån bò 18 moùn aên ngon vaø thoâng baùo khaép trong nöôùc khoâng ai ñöôïc cuùng döôøng cho Sa moân Kieàu-ñaùp-ma, neáu töï yù cuùng döôøng seõ bò gieát”. Ñeâm hoâm ñoù vua naèm moäng thaáy coù maøn traéng vaây quanh cung thaønh, tænh moäng trong loøng lo laéng suy tö khoâng bieát laø ñieàm laønh hay ñieàm döõ. Saùng hoâm sau keå laïi giaác moâng cho quoác sö nghe vaø hoûi laø toát hay xaáu, vò quoác sö naøy suy nghó: “giaác moäng naøy baùo ñieàm laønh, nhöng neáu ta noùi laø ñieàm laønh thì vua seõ theâm cung kính cuùng döôøng Sa moân Kieàu-ñaùp-ma, ta neân noùi laø ñieàm xaáu”, nghó roài lieàn taâu vua raèng: “giaác moäng naøy baùo ñieàm chaúng laønh, vua coù theå bò maát ngoâi hoaëc cheát”, vua hoûi coù caùch gì cöùu vaõn thì quoác sö noùi: “trong ba thaùng haï vua neân aån trong thaâm cung ñöøng cho ai gaëp maët, neáu ñöôïc nhö vaäy thì vua seõ khoâng maát ngoâi cuõng khoâng bò cheát”, vua nghe theo lôøi quoác sö neân ra thoâng baùo khaép trong nöôùc khoâng ai ñöôïc gaëp vua trong ba thaùng ha, neáu ai traùi lònh seõ maát maïngï roài aån mình trong thaâm cung. Saùng sôùm hoâm ñoù A-nan-ñaø ñeán trong cung xin ñöôïc gaëp vua thì thaáy trong cung yeân laëng, lieàn hoûi ngöôøi giöõ cöûa: “vua Hoûa thoï ñaõ thænh


Phaät vaø taêng cuùng döôøng ba thaùng haï, vì sao trong cung im lìm khoâng coù chuaån bò gì heát?”, ngöôøi giöõ cöûa noùi: “Thaùnh giaû, vua tuy coù ra lònh chuaån bò caùc moùn aên ngon nhöng khoâng noùi roõ laø chuaån bò cho ai”, A- nan-ñaø baûo vaøo baïch vua, lieàn ñaùp: “vua ñaõ ra lònh khaép trong nöôùc khoâng ai ñöôïc gaëp maët vua, neáu ai traùi lònh seõ maát maïng”, A-nan-ñaø nghe roài lieàn trôû veà baïch Phaät, Phaät baûo A-nan-ñaø: “thaày haõy ñaép Taêng kyø chi daãn theo 1 thò giaû vaøo thaønh ôû nôi ngaõ tö ñöôøng thoâng baùo: ai coù loøng tin cuùng döôøng cho Phaät vaø caùc Bí-soâ trong ba thaùng haï thì baây giôø laø ñuùng luùc”, A-nan-ñaø vaâng lôøi Phaät daïy ñi thoâng baùo nhöng daân chuùng trong thaønh ñeàu noùi: “Thaùnh giaû, chuùng toâi coù theå cuùng döôøng ñaày ñuû cho Phaät vaø caùc Bí-soâ trong ba thaùng haï, nhöng nhaø vua ñaõ ra lònh khoâng ai ñöôïc cuùng döôøng cho Phaät vaø taêng trong ba thaùng haï, neáu ai laøm traùi seõ gieát”. Luùc ñoù coù moät thöông chuû töø phöông Baéc ñeán vôùi 500 thôùt ngöïa ñeán thaønh naøy, oâng nghó: “baây giôø laø muøa möa neáu ta ñi tieáp sôï buøn laày laøm cho ngöïa bò thoái moùng”, nghó roài lieàn döøng laïi trong thaønh ôû suoát ba thaùng muøa möa. Con Trí maõ cuûa oâng moãi ngaøy aên hai thaêng luùa maïch, caùc con ngöïa khaùc moãi ngaøy aên moät thaêng, khi thöông chuû nghe bieát vieäc naøy nghó laø mình khoâng phaûi laø ngöôøi ôû laâu trong ñaát nöôùc naøy neân noùi vôùi A-nan-ñaø: “Thaùnh giaû, neáu Theá toân coù theå aên ñöôïc luùa maïch cuûa ngöïa thì moãi ngaøy toâi seõ cuùng döôøng cho Phaät hai thaêng, coøn caùc Bí-soâ khaùc moãi ngöôøi moät thaêng”, A-nan-ñaø lieàn ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät suy nghó: “do ta ñaõ taïo nghieäp neân nay töï thoï laáy quaû baùo…” cho ñeán Phaät noùi keä:


Noùi keä roài Phaät baûo A-nan-ñaø: “thaày haõy ñi thoâng baùo cho caùc Bí- soâ: neáu ai coù theå cuøng Theá toân ôû nôi ñaây an cö vaø aên luùa maïch cuûa ngöïa trong ba thaùng thì haõy laáy theû”, A-nan-ñaø vaâng lôøi Phaät daïy ñi thoâng baùo, nhö theá coù taát caû 498 Bí-soâ ñeàu laáy theû. Luùc ñoù Xaù-lôïi-töû baïch Phaät: “Theá toân, con bò bònh phong khoâng theå aên luùa maïch cuûa ngöïa suoát trong ba thaùng”, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân cuõng baïch Phaät: “Theá toân, con xin ñi theo chaêm soùc cho toân giaû”. Phaät vaø 498 Bí-soâ ôû laïi an cö coøn Xaù-lôïi- töû vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân leân nuùi tam phong an cö vaø ñöôïc vua trôøi Ñeá thích cuùng döôøng trong ba thaùng. Luùc ñoù Phaät baûo A-nan-ñaø lo lieäu luùa maïch maø thöông chuû ñem ñeán cuùng, A-nan-ñaø ñem luùa maïch ñeán nhaø moät baø laõo trong laøng nhôø lieäu lyù, baø noùi: “Thaùnh giaû, toâi ñaõ giaø yeáu

108 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

khoâng theå lieäu lyù, Thaùnh giaû haõy nhôø thieáu nöõ ôû nhaø keá beân”, A-nan-ñaø lieàn ñeán nhôø thieáu nöõ, thieáu nöõ noùi: “neáu Thaùnh giaû chòu traû lôøi caâu hoûi cuûa toâi thì toâi seõ lo lieäu soá luùa maïch naøy”, A-nan-ñaø nhaän lôøi, thieáu nöõ hoûi Phaät nghóa laø gì, A-nan-ñaø suy nghó: “nghóa Phaät saâu xa khoù hieåu, neáu ta noùi sôï coâ aáy khoâng hieåu ñöôïc, ta neân noùi vieäc cuûa Chuyeån lu- aân Thaùnh vöông”, nghó roài lieàn noùi: “naøy coâ, neáu Chuyeån luaân Thaùnh vöông xuaát hieän ôû ñôøi thì coù ñuû baûy baùu: baùnh xe baùu, voi baùu, ngöïa baùu, nöõ baùu, thaàn coi giöõ phuïc taøng baùu, thaàn chæ huy quaân ñoäi baùu vaø ngoïc ma ni baùu. Baùnh xe baùu xuaát hieän nhö theá naøo? Neáu Chuyeån luaân Thaùnh vöông doøng Saùt-ñeá-lî quaùn ñaûnh taém goäi saïch seõ roøi cuøng quaàn thaàn leân laàu cao, baùnh xe baùu seõ xuaát hieän töø phöông Ñoâng maøu vaøng roøng ñuû ngaøn caêm. Luùc ñoù vua suy nghó: “ta töøng nghe vua Saùt-ñeá-lî quaùn ñaûnh vaøo ngaøy 15 taém goäi saïch seõ leân laàu cao maø coù baùnh xe baùu hieän ñeán thì chaéc chaén thaønh töïu ngoâi vò Chuyeån luaân Thaùnh vöông, ta phaûi thöû xem”, nghó roài vua roài khoûi choã ngoài quyø xuoáng, hai tay naâng baùnh xe baùu leân roài phaùt nguyeän: “Luaân baûo thaéng dieäu, haõy hieån hieän vieäc maø Chuyeån luaân Thaùnh vöông quaù khöù ñaõ laøm”. Phaùt nguyeän xong, vua cuøng baùnh xe baùu vaø boán binh lieàn bay leân hö khoâng tôùi nhöõng nôi maø Luaân vöông quaù khöù ñaõ tôùi, baùnh xe baùu döøng laïi nôi naøo, vua döøng laïi nôi ñoù. Luùc ñoù taùm vaïn boán ngaøn vua cuûa caùc nöôùc nhoû ñeàu ñeán choã Luaân vöông taâu raèng: “ñaïi thieân ñaõ ñeán, ñaát nöôùc toâi daân chuùng ñoâng ñuùc, giaøu coù an vui, xin thieân vöông döøng laïi nôi ñaây, chuùng thaàn seõ laøm thò veä”. Luaân vöông noùi: “caùc khanh haõy duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa theá gian, khoâng ñöôïc ôû chung vôùi ngöôøi phi phaùp, ai laøm nhö vaäy chính laø thò veä cuûa ta”. Baùnh xe baùu ñi ñeán khaép boán phöông ñieàu phuïc taát caû roài quay trôû veà cung ñieän cuûa vua.

Voi baùu xuaát hieän nhö theá naøo? Voi coù maøu hoa sen, baûy Chi ñaày ñaën, hình daùng ñeïp ñeõ oai veä. Vua nhìn thaáy roài vui veû khen laø voi baùu hieàn thieän, keá cho goïi ngöôøi gioûi ñieàu phuïc voi ñeán baûo ñieàu phuïc voi baùu xong thì daãn ñeán choã vua. Ngöôøi ñieàu phuïc voi sau khi ñieàu phuïc voi xong lieàn daãn ñeán choã vua, vì muoán thöû voi neân saùng sôùm vua côõi voi ra khoûi cung ñi khaép boán phöông, ñeán giôø aên môùi trôû veà cung.

Ngöïa baùu xuaát hieän nhö theá naøo? Ngöïa coù maøu xanh bieác, ñaàu ñen nhaùnh daùng veû ñeïp ñeõ hieân ngang. Vua nhìn thaáy roài vui veû khen laø ngöïa baùu hieàn thieän, keá cho goïi ngöôøi gioûi ñieàu phuïc ngöïa ñeán… gioáng nhö tröôøng hôïp voi baùu, vì muoán thöû ngöïa, vaøo saùng sôùm vua côõi ngöïa ñi khaép boán phöông…

Ngoïc Ma ni baùu coù maøu xanh bieác nhö löu ly, ñuû taùm goùc, aùnh


saùng röïc rôõ chieáu phaù toái taêm… Nöõ baùu dung maïo ñoan chaùnh xinh ñeïp, caùc loã chaân loâng treân

thaân ñeàu phaùt ra muøi höông Chieân ñaøn, mieäng phaùt ra muøi thôm hoa sen xanh, khi laïnh chaïm vaøo naøng thì ñöôïc aám, khi noùng chaïm vaøo naøng thì ñöôïc maùt.”

Khi A-nan-ñaø noùi ñeán nöõ baùu thì thieáu nöõ ñaõ lieäu lyù xong luùa maïch, coâ ñaûnh leã toân giaû roài phaùt nguyeän: “nguyeän nhôø phöôùc nghieäp naøy, ñôøi vò lai con seõ ñöôïc laøm nöõ baùu cuûa Luaân vöông”. A-nan-ñaø mang luùa maïch veà ñeán choã Phaät, Phaät tuy ñaõ quaùn bieát moïi vieäc nhöng vaãn hoûi A-nan-ñaø laø ai ñaõ lieäu lyù soá luùa maïch naøy, A-nan-ñaø lieàn ñem söï vieäc treân keå laïi, Phaät noùi: “vì sao thaày khoâng noùi coâng ñöùc cuûa Phaät maø noùi vieäc cuûa luaân vöông?”, ñaùp: “luùc ñoù con nghó laø coâng ñöùc cuûa Phaät saâu xa sôï thieáu nöõ ñoù nghe khoâng hieåu ñöôïc neân môùi noùi vieäc cuûa luaân vöông”, Phaät noùi: “thaày ñaõ sai roài, neáu thaày noùi veà coâng ñöùc cuûa Phaät thì thieáu nöõ naøy aét seõ phaùt taâm voâ thöôïng Boà-ñeà khoâng thoái chuyeån. Nhöng do nguyeän löïc vöøa roài, thieáu nöõ aáy ñôøi vò lai seõ laøm nöõ baùu cuûa Luaân vöông”. Luùc ñoù moïi ngöôøi khaép xa gaàn ñeàu nghe bieát vieäc thieáu nöõ nhôø lieäu lyù luùa maïch cho Phaät maø ñöôïc Phaät thoï kyù laøm nöõ baùu cuûa Luaân vöông, sau ñoù lieàn coù 500 thieáu nöõ phaùt taâm lieäu lyù luùa maïch cho caùc Bí-soâ vaø ñeàu phaùt nguyeän laøm thò nöõ cho nöõ baùu cuûa luaân vöông. Khi A-nan-ñaø thaáy Phaät aên luùa maïch lieàn khoùc than raèng: “suoát trong ba ñaïi kieáp Phaät ñaõ tu caùc nghieäp laønh, taïi sao ngaøy nay ôû trong thaønh naøy laïi phaûi aên luùa maïch cuûa ngöïa”, Phaät lieàn baûo A-nan- ñaø: “thaày coù muoán aên thöû moät haït luùa maïch dö naøy khoâng?”, A-nan-ñaø lieàn aên thöû , caûm thaáy muøi vò raát thôm ngon neân baïch Phaät raèng: “töø tröôùc ñeán nay con chöa töøng neám ñöôïc muøi vò thôm ngon nhö theá naøy”, Phaät noùi: “duø cho laø luùa maïch cuûa ngöïa vaøo mieäng cuûa Nhö lai cuõng trôû thaønh vò cam loà, ngon ngoït hôn taát caû caùc muøi vò”.

Luùc ñoù vua cuûa caùc nöôùc xa gaàn ñeàu nghe bieát vieäc vua Hoûa thoï thænh Phaät vaø caùc Bí-soâ cuùng döôøng ba thaùng an cö roài laïi aån mình trong thaâm cung, khieán Phaät vaø taêng phaûi aên luùa maïch cuûa ngöïa lieàn phaùi söù giaû ñeán gaëp vua, nhöng khoâng ñöôïc vaøo gaëp phaûi ôû ngoaøi cöûa. Luùc ñoù tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc lieàn cho 500 xe chôû gaïo thôm ngon ñeán choã Phaät, Ma vöông bieát ñöôïc lieàn hieän thaân cuï thoï A-nan-ñaø ñeán ngaên khoâng cho chôû ñeán choã Phaät, noùi vôùi ñoaøn xe chôû löông thöïc raèng: “trôøi roàng döôïc xoa kính troïng Theá toân, chæ caàn ñöa baùt ngöûa leân trôøi laø coù thöùc aên thôm ngon cuûa trôøi tam thaäp tam cuùng döôøng ñaày baùt. Laøm gì coù vieäc Theá toân aên luùa maïch cuûa ngöïa, haõy mau quay xe trôû veà ñi”. Moïi

110 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ngöôøi khoâng chòu quay trôû lai neân ma vöông bieán hoùa möa gioù lôùn laøm nöôùc daâng traøn ngaäp ñeán truïc baùnh xe khoâng theå ñi ñöôïc. Vì vaäy suoát trong ba thaùng haï Phaät vaø taêng ñeáu phaûi aên luùa maïch cuûa ngöïa, coøn hai toân giaû Xaù-lôïi-töû vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân ôû treân nuùi thoï chö thieân cuùng döôøng. Maõn ba thaùng, thöông chuû ñeán thænh Phaät vaø Taêng thoï thöïc vôùi caùc moùn aên ngon… cho ñeán caâu sau khi Phaät thoï thöïc xong, thöông chuû ñaûnh leã Phaät roài phaùt nguyeän: “nguyeän nhôøi caên laønh naøy, ñôøi vò lai con seõ ñöôïc laøm Chuyeån luaân Thaùnh vöông, Trí maõ cuûa con ñang côõi seõ laø Thaùi töû, 500 con ngöïa coøn laïi seõ laø con cuûa con, ngöôøi nöõ ñöôïc Phaät thoï kyù seõ laø nöõ baùu cuûa con, 500 ngöôøi nöõ kia seõ laø theå nöõ cuûa con”, Phaät quaùn bieát yù nghó cuûa thöông chuû lieàn noùi: “naøy thöông chuû, yù nguyeän cuûa oâng seõ ñöôïc thaønh töïu ôû ñôøi vò lai”.



QUYEÅN 11

Luùc ñoù vua Hoûa thoï ôû trong thaâm cung mong thaáy ñieàm laønh, cuï

thoï A-nan-ñaø ñeán cöûa cung vua xin ñöôïc gaëp vua. Vì ñaõ maõn ba thaùng neân ngöôøi giöõ cöûa lieàn vaøo taâu vôùi vua coù Thaùnh giaû A-nan-ñaø xin ñöôïc gaëp, vua noùi: “ta ñang mong thaáy ñieàm laønh, Bí-soâ A-nan-ñaø laø ngöôøi thuoäc doøng hoï toân quyù, laø ngöôøi coù phöôùc ñöùc, coù danh vaên, dung saéc toát ñeïp, lôøi noùi ra ñeàu hieàn thieän, sieâng tu caùc phaåm thieän neân cho vaøo, khoâng neân ngaên caûn”. Luùc ñoù söù giaû cuûa caùc nöôùc cuõng cuøng cuï thoï A-nan-ñaø vaøo gaëp vua, sau khi hoûi thaêm söùc khoûe vua roài, A-nan-ñaø noùi: “Theá toân gôûi lôøi thaêm hoûi Ñaïi vöông vaø baûo raèng: “Phaät vaø Thaùnh chuùng ñaõ an cö trong nöôùc cuûa vua ñuû ba thaùng, nay muoán ra ñi”, neân sai toâi ñeán baùo cho Ñaïi vöông bieát”, vua noùi: “trong muøa haï vöøa qua, Theá toân coù an laïc khoâng, aên uoáng coù ñaày ñuû khoâng?”, söù giaû caùc nöôùc noùi: “Ñaïi vöông voâ ñaïo, ñaõ thænh Phaät vaø Taêng cuùng döôøng ba thaùng an cö laïi aån mình trong thaâm cung, khoâng hoûi han gì ñeán cuõng khoâng cho ai gaëp maët, khieán cho Theá toân ñaõ phaûi aên luùa maïch cuûa ngöïa suoát ba thaùng”, vua hoûi A-nan-ñaø: “Thaùnh giaû, coù thaät Theá toân vaø chuùng taêng ñaõ aên luùa maïch cuûa ngöïa suoát trong ba thaùng khoâng?”, ñaùp laø thaät, vua nghe roài lieàn teù xæu, phaûi laáy nöôùc röôùi leân maët môùi tænh laïi, vua cho goïi quaàn thaàn ñeán hoûi: “ta ñaõ ra lònh moãi ngaøy chuaån bò caùc moùn aên ngon, caùc khanh khoâng laøm nhö vaäy hay sao?”, ñaùp: “Ñaïi vöông tuy coù baûo nhö theá, nhöng laïi khoâng baûo chuaån bò caùc moùn aên ñoù cho ai”. Sau ñoù vua Hoûa thoï ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho vua ñöôïc lôïi hæ roài im laëng. Vua chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, con coù loãi raát lôùn, do con ngu si khoâng phaân bieät hieàn thieän, thieáu khoân kheùo neân tröôùc ñaây ñaõ thænh Theá toân vaø chuùng taêng cuùng döôøng ba thaùng an cö, laïi aån mình trong thaâm cung … Cuùi xin Theá toân thöông xoùt cho con saùm hoái”, Phaät noùi: “Ñaïi vöông,

112 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ñuùng nhö vua ñaõ noùi do vua ngu si khoâng phaân bieät…; nhöng Ñaïi vöông neân bieát, ai gaây loãi laàm maø bieát töï hoái thì toäi töï tieâu dieät, phöôùc ñöùc taêng theâm, vì sao, vì do thaáy toäi vaø bieát saùm hoái”, vua baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân vaø chuùng taêng thoï con cuùng döôøng töù söï troïn ñôøi”, Phaät noùi: “Ñaïi vöông, Nhö lai ra ñôøi thoï maïng ngaén nguûi, nhöõng ngöôøi chöa ñöôïc ñoä coøn raát nhieàu maø giôø nhaäp Nieát-baøn saép ñeán, ta khoâng theå thoï söï cuùng döôøng cuûa vua troïn ñôøi ñöôïc”, vua baïch: “neáu Theá toân khoâng thoï con cuùng döôøng troïn ñôøi thì xin thoï con cuùng döôøng trong baûy naêm … cho ñeán baûy ngaøy”, Phaät ñeàu khoâng nhaän, vua laïi baïch: “neáu vaäy xin Phaät vaø chuùng taêng thoï con cuùng döôøng vaøo ngaøy mai”, Phaät suy nghó: “neáu khoâng thoï lôøi thænh naøy, vua seõ hoäc maùu maø cheát”, nghó roài Phaät im laëng nhaän lôøi, bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi, vua ñaûnh leã Phaät roài trôû veà cung hoûi quaàn thaàn: “caùc khanh coù caùch gì laøm cho Phaät vaø taêng thoï heát caùc moùn cuùng döôøng vaøo ngaøy mai khoâng?”, ñaùp: “haõy ñeå treân ñaát roài thænh Phaät vaø taêng ñi qua, nhö theá cuõng coi nhö laø ñaõ aên”. Vua lieàn ra lònh laøm theo caùch ñoù, luùc ñoù trong chuùng taêng coù moät vò lôùn tuoåi môùi xuaát gia, trong taâm coøn saân haän vieäc vua thænh Phaät vaø Taêng cuùng döôøng ba thaùng haï, laïi ñeå cho Phaät vaø taêng aên luùa maïch cuûa ngöïa, neân duøng chaân haát ñoå caùc moùn aên cuùng döôøng ñeå treân ñaát. Caùc tröôûng giaû, Baø-la-moân thaáy ñeàu cheâ traùch, caùc Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät, do nhaân duyeân naøy Phaät cheá hoïc xöù khoâng ñöôïc duøng chaân ñaù ñoå thöùc aên ñeå aên, neáu laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân tröôùc ñaõ taïo nghieäp gì maø traûi qua voâ soá kieáp xaû boû ñaàu maét… boá thí, ñaõ thaønh töïu quaû vò Chaùnh ñaúng giaùc maø ngaøy nay laïi coøn phaûi cuøng 498 Bí-soâ ñeán trong thaønh naøy aên luùa maïch cuûa ngöïa trong ba thaùng an cö; 2 cuï thoï Xaù-lôïi-töû vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân vì sao laïi ñöôïc chö thieân cuùng döôøng?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “nghieäp ñaõ taïo xöa kia, ngaøy nay trôû laïi töï thoï.


Caùc thaày laéng nghe: Thuôû xöa luùc con ngöôøi thoï ñeán taùm vaïn boán ngaøn tuoåi, coù Phaät

hieäu laø Tyø-baø-thi Nhö lai, ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc, ñuû 10 hieäu. Phaät cuøng taùm vaïn boán ngaøn Bí-soâ truï ôû gaàn kinh ñoâ thaønh Thaân hueä, trong thaønh coù moät Baø-la-moân daïy hoïc cho 500 ñoàng töû raát ñöôïc daân chuùng trong thaønh toân troïng, cuùng döôøng nhö moät vò ÖÙng cuùng. Khi Tyø-baø-thi Nhö


lai ñeán truï nôi naøy thì daân chuùng trong thaønh khoâng coøn cung kính toân troïng cuùng döôøng Baø-la-moân nhö tröôùc nöõa, ñieàu naøy khieán oâng ta sanh taâm taät ñoá ñoái vôùi Phaät vaø taêng. Vaøo moät buoåi saùng, caùc Bí-soâ Höõu hoïc vaø Voâ hoïc ñaép y mang baùt vaøo thaønh khaát thöïc ñöôïc ñaày baùt thöùc aên ngon. Baø-la-moân thaáy roài lieàn goïi ñeán ñeå xem ñaõ khaát thöïc ñöôïc gì, do taät ñoá neân noùi vôùi caùc hoïc troø: “nhöõng ngöôøi naøy khoâng ñaùng ñöôïc cuùng döôøng caùc moùn aên ngon nhö theá, chæ neân thí cho hoï luùa maïch thoâ”, caùc hoïc troø huøa nhau noùi theo: “ñuùng nhö lôøi Thaân giaùo sö noùi, hoï chæ ñaùng ñöôïc aên luùa maïch thoâ”. Luùc ñoù trong soá hoïc troø coù hai ngöôøi noùi: “OÂ-ba- ñaø-da, chôù neân noùi lôøi naøy. Phaät vaø Taêng chính laø baäc öùng cuùng, ñaùng ñöôïc chö thieân cuùng döôøng khoâng phaûi coù ngöôøi cuùng döôøng maø thoâi”.

Naøy caùc Bí-soâ, Baø-la-moân ngaøy xöa chính laø ta ngaøy nay, caùc hoïc troø noùi huøa theo chính laø 498 Bí-soâ ngaøy nay, hai hoïc troø hieàn thieän ngaøy xöa chính laø Xaù-lôïi-töû vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân ngaøy nay. Do tröôùc kia ta ñoái vôùi Tyø-baø-thi Nhö lai vaø caùc Bí-soâ Höõu hoïc, voâ hoïc sanh taâm taät ñoá noùi ra lôøi baát thieän; caùc hoïc troø noùi huøa theo neân ngaøy nay cuøng chòu quaû baùo naøy, hai hoïc troø khoâng noùi huøa theo, nhôø thieän nghieäp ñoù neân ngaøy nay ñöôïc chö thieân cuùng döôøng. Cho neân Ta thöôøng tuyeân thuyeát: “heã taïo nghieäp ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc ñen; taïo nghieäp traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc traéng, taïo nghieäp xen taïp thì caûm quaû baùo xen taïp… caùc thaày neân hoïc nhö theá.”

Sau ñoù Phaät cuøng A-nan-ñaø ñi ñeán thaønh Voâ naêng ñòch, döøng nghæ beân bôø soâng Caêng giaø, luùc ñoù coù moät Bí-soâ ñeán choã phaät ñaûnh leã roài chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, xin haõy löôïc noùi dieäu phaùp cho con nghe, con seõ heát loøng laõnh thoï, sieâng naêng tu taäp ñeå ñöôïc thoâng ñaït. Do nhaân duyeân naøy maø con rôøi boû gia ñình giaøu coù, caïo boû raâu toùc, maëc ca-sa xuaát gia, mong caàu ñöôïc phaïm haïnh voâ thöôïng, duøng trí höõu hoïc ñeå ñaéc phaùp, thaáy phaùp, ñöôïc töï lôïi lôïi tha, hieåu roõ “sanh töû ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc laøm ñaõ xong, khoâng thoï thaân sau”, Phaät nhìn thaáy trong soâng Caêng giaø coù moät caây goã lôùn ñang troâi theo doøng nöôùc lieàn hoûi Bí- soâ naøy: “thaày coù thaáy caây goã ñang troâi theo doøng nöôùc ñoù khoâng?”, ñaùp thaáy, Phaät noùi: “neáu Bí-soâ naøo gioáng nhö caây goã ñoù khoâng vöôùng vaøo bôø beân naøy, khoâng vöôùng vaøo bôø beân kia, khoâng ôû giöõa doøng, khoâng vöôùng vaøo coàn baõi, khoâng bò ngöôøi hay phi nhôn vôùt, khoâng rôi vaøo choã nöôùc xoaùy, khoâng bò muïc raõ thì khoâng bao laâu sau seõ troâi ra bieån lôùn, Bí-soâ cuõng vaäy, neáu khoâng vöôùng bôø beân naøy… gioáng nhö treân cho ñeán caâu khoâng bao laâu sau seõ nhaäp Nieát-baøn”, Bí-soâ baïch Phaät: “Theá toân, khoâng vöôùng bôø beân naøy… yù nghóa nhö theá naøo, cuùi xin löôïc noùi khieán

114 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

con ñöôïc khai ngoä… khoâng coøn thoï thaân sau?”, Phaät noùi: “bôø beân naøy laø chæ cho saùu noäi xöù, bôø beân kia laø chæ cho saùu ngoaïi xöù; truï ôû giöõa doøng laø chæ cho tham ñaém duïc laïc; vöôùng vaøo coàn baõi laø taâm sanh ngaõ maïn; bò ngöôøi vôùt laø Bí-soâ cuøng caùc baïch y aân nghóa thuø ñaùp qua laïi; bò phi nhôn vôùt laø Bí-soâ phaùt nguyeän raèng: do caên laønh naøy nguyeän ñöôïc sanh leân coõi trôøi hay coõi quyû thaàn; rôi vaøo choã nöôùc xoaùy laø xaû boû hoïc xöù; bò muïc raõ laø phaù tònh giôùi laøm phaùp aùc, nhieãu loaïn baäc hieàn thieän, laøm baïn vôùi ma, khoâng phaûi sa moân maø ñoäi lôùp sa moân, khoâng phaûi phaïm haïnh maø tôï nhö phaïm haïnh”. Nghe Phaät daïy roài, Bí-soâ hoan hæ tín thoï ñaûnh leã roài ñi, sau ñoù haønh theo lôøi Phaät daïy sieâng naêng tu taäp… hieåu roõ “sanh töû ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc laøm ñaõ xong, khoâng thoï thaân sau”, chöùng quaû A-la-haùn.

Luùc ñoù coù moät ngöôøi chaên boø teân laø Hoan hæ, ñöùng choáng gaäy caùch Phaät khoâng xa ñang laéng nghe lôøi Phaät noùi, luùc ñoù coù moät con eách naèm gaàn döôùi chaân ngöôøi chaên boø, bò caây gaäy choáng treân löng xuyeân qua da thòt, tuy noù ñau ñôùn nhöng khoâng daùm keâu leân vì sôï ngöôøi chaên boø taùn taâm khoâng nghe ñöôïc phaùp. Do noù coá chòu ñöïng vaø phaùt taâm thanh tònh ñoái vôùi Theá toân neân maïng chung vaø ñöôïc sanh leân coõi trôøi Töù thieân vöông. Ngöôøi chaên boø nghe phaùp xong lieàn ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài baïch raèng: “Theá toân, con khoâng thích vöôùng vaøo bôø beân naøy… khoâng bò muïc raõ, con nguyeän ñöôïc ôû trong phaùp luaät kheùo giaûng noùi naøy xuaát gia thoï vieân cuï, Thaùnh taùnh Bí-soâ ôû choã Theá toân tu taäp phaïm haïnh”, Phaät noùi: “ngöôi khoâng giao laïi baày boø cho chuû hay sao?”, ñaùp laø khoâng caàn giao laïi, Phaät hoûi vì sao, ñaùp: “nhöõng con boø meï naøy ñeàu coù ngheù con ôû nhaø cuûa chuû, chuùng nhôù con seõ töï trôû veà, cho neân khoâng caàn giao laïi. Cuùi xin Theá toân cho con ñöôïc ôû trong phaùp luaät kheùo giaûng noùi naøy xuaát gia thoï vieân cuï, Thaùnh taùnh Bí-soâ ôû choã Theá toân tu taäp phaïm haïnh”, Phaät noùi: “haõy ñôïi moät laùt, tuy baày boø bieát töï trôû veà, nhöng tröôùc ñaây ngöôi ñaõ thoï côm aùo cuûa chuû, khoâng theå boû ñi maø khoâng noùi cho chuû bieát”. Luùc ñoù ngöôøi chaên boø Hoan hæ ñaûnh leã Phaät roài lôùn tieáng keâu leân: “toâi raát lo sôï”, vöøa keâu vöøa chaïy, luùc ñoù coù khoaûng 100 ngöôøi chaên boø khaùc nghe thaáy lieàn hoûi lo sôï ñieàu gì, ñaùp laø sôï sanh giaø bònh cheát, vöøa ñaùp vöøa chaïy khieán hoï cuõng boû chaïy theo; nhöõng ngöôøi chaên boø khaùc cho ñeán ngöôøi chaên deâ, caét coû, ñoán cuûi… treân ñöôøng nghe thaáy vaäy cuõng boû chaïy theo. Daân trong laøng thaáy hoï oà aït chaïy ñeán nhö vaäy, ai naáy ñeàu lo sôï coù ngöôøi boû chaïy, coù ngöôøi lo caát giaáu cuûa caûi, coù ngöôøi caàm gaäy goäc chaïy ra, chaän ngöôøi ñi ñaàu hoûi nguyeân do, cuõng ñaùp nhö treân.

Luùc ñoù cuï thoï Xaù-lôïi-töû thaáy ngöôøi chaên boø ñi ñaõ laâu lieàn baïch


Phaät: “Theá toân, ngöôøi chaên boø xin xuaát gia vì sao Theá toân laïi ñeå cho ngöôøi aáy trôû veà”, Phaät noùi: “ngöôøi chaên boø naøy neáu ôû nhaø thoï höôûng nguõ duïc laø khoâng coù lyù ñoù, sau khi giao boø laïi cho chuû seõ trôû laïi ñaây. Thaày haõy chôø xem, vò toäc taùnh thieän aáy seõ caïo boû raâu toùc, maëc ca-sa, chaùnh tín xuaát gia, tu taäp phaïm haïnh, ñöôïc thaáy chôn lyù, duøng trí cuûa mình thaáy phaùp chöùng ngoä, cuõng laøm cho ngöôøi khaùc chöùng ngoä, sanh töû ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc laøm ñaõ xong, khoâng thoï thaân sau”. Sau ñoù, ngöôøi chaên boø teân Hoan hæ giao boø cho chuû roài lieàn cuøng 500 ngöôøi ñaõ chaïy theo mình, ñeán choã Phaät baïch raèng: “Theá toân, con ñaõ giao boø xong, cuùi xin Theá toân cho con ñöôïc ôû trong phaùp luaät kheùo giaûng noùi naøy xuaát gia thoï vieân cuï, Thaùnh taùnh Bí-soâ ôû choã Theá toân tu taäp phaïm haïnh”, Phaät noùi: “naøy Hoan hæ, ngöôi vaø 500 ngöôøi cuøng ñeán ñeàu ñöôïc xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa ta… sau khi xuaát gia haõy sieâng naêng tu taäp phaåm thieän cho ñeán khi taâm ñöôïc giaûi thoaùt”.

Luùc ñoù con eách mang chung ñöôïc sanh thieân, thöôøng phaùp cuûa chö thieân laø khi sanh leân coõi trôøi ñeàu khôûi ba nieäm: 1. Laø ta töø ñaâu sanh ñeán ñaây. 2. Laø nay ta ñang ôû ñaâu. 3. Laø ta do nghieäp duyeân gì. Thieân töû EÁch lieàn quaùn bieát mình vöøa xaû thaân eách sanh leân coõi trôøi Töù thieân vöông laø do phaùt loøng tin ñoái vôùi Phaät. Quaùn bieát roài lieàn suy nghó: “neáu höôûng thoï thieân laïc tröôùc, khoâng ñeán gaëp Phaät laø voâ ôn, ta neân ñeán gaëp Phaät tröôùc”, nghó roài thieân töû EÁch vôùi dung nghi chö thieân, trang nghieâm thaân ñeán choã Phaät vaøo luùc nöûa ñeâm, thaân quang chieáu saùng bôø soâng Caêng giaø. Thieân töû raûi hoa trôøi cuùng döôøng, ñaûnh leã Phaät roài ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp. Phaät quaùn bieát yù nhaïo tuøy mieân xöùng cô noùi boán Thaùnh ñeá khieán cho thieân töû naøy ñöôïc chöùng quaû Döï löu, thieân töû vui möøng nhö khaùch haøng gaëp ngöôøi baùn haøng, nhö nhaø noâng gaëp trôøi möa, nhö ñaùnh traän ñöôïc thaéng, nhö bònh ñöôïc laønh, ñaûnh leã Phaät roài trôû veà thieân cung. Thöôøng vaøo ñaàu ñeâm cuoái ñeâm, caùc Bí-soâ tænh giaùc tö duy thaáy ñöôïc aùnh saùng naøy neân saùng hoâm sau ñeán thænh hoûi Phaät: “Theá toân, ñeâm qua phaûi chaêng coù chö thieân Phaïm, Thích, Hoä theá töù vöông ñaõ ñeán choã Phaät?”, Phaät noùi: “khoâng coù, do ngöôøi chaên boø Hoan hæ luùc ñöùng choáng caây gaäy nghe phaùp, coù moät con eách naèm gaàn döôùi chaân ngöôøi chaên boø, bò caây gaäy choáng treân löng xuyeân qua da thòt, tuy noù ñau ñôùn nhöng khoâng daùm keâu leân vì sôï ngöôøi chaên boø taùn taâm khoâng nghe ñöôïc phaùp. Do noù coá chòu ñöïng vaø phaùt taâm thanh tònh ñoái vôùi Ta neân maïng chung vaø ñöôïc sanh leân coõi trôøi Töù thieân vöông. Ñeâm qua vò thieân töû naøy ñaõ ñeán nghe phaùp, ñöôïc chöùng quaû roài trôû veà cung trôøi”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “ngöôøi chaên boø teân Hoan hæ vaø

116 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

500 ngöôøi ñi theo tröôùc ñaây ñaõ töøng taïo nghieäp gì maø phaûi laøm ngöôøi chaên boø, laïi ñöôïc xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa Phaät, ñoaïn tröø phieàn naõo chöùng quaû A-la-haùn? Thieân töû EÁch ñaõ taïo nghieäp gì maø phaûi mang thaân eách, laïi ñöôïc kieán ñeá?, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “do hoï töï taïo nghieäp neân nay töï thoï laáy quaû baùo, nhö keä noùi:

Duø traûi qua traêm kieáp, Nghieäp ñaõ taïo khoâng maát, Khi nhaân duyeân hoäi hoïp, Töï thoï laáy quaû baùo”.


ñöùc Phaät ra ñôøi hieäu laø Ca-nhieáp-ba Nhö lai ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc, coù ñuû 10 hieäu ôû trong röøng Thi loäc choã Tieân nhôn ñoïa xöù thaønh Baø-la-neâ- tö. Luùc ñoù ngöôøi chaên boø teân Hoan hæ xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa Phaät aáy, laø ñaïi phaùp sö thoâng suoát ba taïng, bieát roõ pheùp taéc vaø gioûi trì tuïng; coù 500 ñeä töû theo hoïc nghieäp ñöôïc vò phaùp sö naøy daïy baûo. Vò phaùp sö naøy kheùo hay hoøa giaûi vieäc tranh caûi trong chuùng, luùc ñoù coù hai Bí-soâ trong loøng ngaõ maïn khoâng chòu theo hoïc vò phaùp sö naøy, sau vì vieäc tranh caûi môùi tìm ñeán vò phaùp sö naøy yeâu caàu döùt giuøm vieäc tranh caûi. Phaùp sö suy nghó: “neáu ta döùt dieät vieäc tranh caûi naøy thì hai Bí-soâ naøy seõ khoâng trôû laïi ñaây nöõa, ta neân chuyeån giao cho Taêng, nhö vaäy cuõng khoâng traùi phaùp”, nghó roài lieàn noùi: “ta khoâng bieát roõ nhaân duyeân tranh chaáp cuûa cuï thoï, haõy ñeán nhôø taêng giaûi quyeát”. hai Bí-soâ naøy ñeán nhôø taêng quyeát ñoaùn, vò phaùp sö naøy cuõng coù vieäc taêng phaûi vaøo thoân, laøm xong vieäc taêng trôû veà lieàn hoûi caùc ñeä töû veà vieäc cuûa hai Bí-soâ kia, caùc ñeä töû ñem vieäc Taêng ñaõ quyeát ñoaùn keå laïi, vò phaùp sö naøy nghe roài töùc giaän noùi raèng: “Taêng quyeát ñoaùn nhö vaäy khoâng khaùc gì ñaùm chaên boø, hoï khoâng khaùc gì laø ngöôøi chaên boø tröôùc khi xuaát gia”, 500 ngöôøi ñeä töû noùi huøa theo: “ñuùng nhö lôøi thaày noùi Taêng quyeát ñoaùn gioáng nhö phaùp cuûa ngöôøi chaên boø”.

Naøy caùc Bí-soâ, vò phaùp sö thuôû xöa nay chính laø ngöôøi chaên boø teân hoan hæ, 500 ñeä töû noùi huøa theo ngaøy xöa nay chính laø 500 ngöôøi chaên boø cuøng ñi theo. Do ngaøy xöa hoï noùi lôøi thoâ aùc ñoái vôùi caùc ñeä töû Thanh vaên cuûa Phaät Ca-nhieáp-ba neân trong 500 ñôøi thöôøng laøm ngöôøi chaên boø. Do ôû trong giaùo phaùp cuûa Phaät kia ñaõ huaân tu Uaån giôùi nhaäp duyeân khôûi, xöù phi xöù neân ngaøy nay ñöôïc xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa ta, ñoaïn tröø phieàn naõo chöùng quaû A-la-haùn.

Thieân töû EÁch cuõng xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa Phaät Ca-nhieáp-


ba nhöng thöôøng tu ñònh, luùc ñoù du haønh trong nhaân gian ñeán moät ngoâi chuøa trong moät laøng noï nghæ qua ñeâm. Ñaàu ñeâm thaày ngoài nhieáp taâm nhaäp ñònh thì nghe tieáng ñoïc tuïng cuûa caùc Bí-soâ trong chuøa laøm cho thaày khoâng theå nhieáp taâm ñöôïc, lieàn suy nghó laø ñôïi ñeán nöûa ñeâm seõ nhaäp ñònh. Ñeán nöûa ñeâm thaày saép nhaäp ñònh laïi nghe tieáng ñoïc tuïng cuûa caùc Bí-soâ trong chuøa, lieàn suy nghó laø ñôïi ñeán cuoái ñeâm. Ñeán cuoái ñeâm thaày saép nhaäp ñònh laïi nghe tieáng ñoïc tuïng nöõa, do chöa ly duïc trong loøng töùc giaän neân lôùn tieáng noùi raèng: “caùc Bí-soâ naøy töø chieàu toái ñeán saùng ñeàu phaùt ra tieáng eách keâu”.

Naøy caùc Bí-soâ, Bí-soâ tu ñònh ngaøy xöa chính laø thieân töû EÁch ngaøy nay. Do noùi lôøi thoâ aùc ñoái vôùi caùc ñeä töû Thanh vaên cuûa Phaät Ca-nhieáp- ba neân trong 500 ñôøi phaûi mang thaân eách. Do phaùt taâm thanh tònh ñoái vôùi ta tröôùc khi cheát, neân sau khi cheát ñöôïc sanh leân coõi trôøi Töù thieân vöông. Do tu phaïm haïnh trong giaùo phaùp cuûa Phaät Ca-nhieáp-ba neân ngaøy nay ñöôïc Kieán ñeá. Cho neân ta thöôøng tuyeân thuyeát: heã taïo nghieäp ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc ñen; taïo nghieäp traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc traéng … caùc thaày neân hoïc nhö theá.”

Luùc ñoù Phaät muoán qua soâng Caêng giaø, coù 500 con ngoãng, 500 con caù, 500 con ruøa höõu nhieãu Theá toân, Phaät lieàn noùi ba caâu dieäu phaùp: “chö haønh voâ thöôøng, chö phaùp voâ ngaõ, Nieát-baøn tòch dieät. Caùc ngöôi neân phaùt taâm thanh tònh, nhaøm chaùn thaân baøng sanh”. Nghe phaùp xong, taát caû ngoãng, caù, ruøa ñeàu ñoaïn thöïc khoâng muoán aên nöõa, ñoái vôùi loaøi baøng sanh neáu bò löûa ñoùi ñoát thì qua ñôøi, chuùng ñöôïc sanh leân coõi trôøi Töù thieân vöông. Thöôøng phaùp cuûa chö thieân laø khi sanh leân coõi trôøi ñeàu khôûi ba nieäm: 1. Laø ta töø ñaâu sanh ñeán ñaây. 2. Laø nay ta ñang ôû ñaâu. 3. Laø ta do nghieäp duyeân gì. Thieân töû lieàn quaùn bieát mình vöøa boû thaân baøng sanh, ñöôïc sanh leân coõi trôøi Töù thieân vöông laø nhôø nghe Phaät noùi ba caâu dieäu phaùp. Quaùn bieát roài lieàn ñeán choã Phaät… gioáng nhö tröôøng hôïp cuûa thieân töû EÁch cho ñeán caâu ñöôïc chöùng quaû Döï löu, ñaûnh leã Phaät roài cuøng trôû veà thieân cung. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, nhöõng con ngoãng, caù ruøa naøy tröôùc ñaây ñaõ taïo nghieäp gì maø sanh trong loaøi baøng sanh, laïi taïo nghieäp gì maø ñöôïc Kieán ñeá?”, Phaät baûo caùc Bí- soâ: “chuùng ñaõ töï taïo nghieäp neân nay töï thoï laáy quaû baùo, nhö keä noùi:


Caùc thaày laéng nghe:

118 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Quaù khöù trong Hieàn kieáp khi con ngöôøi soáng thoï hai vaïn tuoåi coù ñöùc Phaät ra ñôøi hieäu laø Ca-nhieáp-ba ôû trong röøng Thi loäc choã Tieân nhôn ñoïa xöù thaønh Baø-la-neâ-tö. Nhöõng con ngoãng caù ruøa naøy ñeàu ñaõ xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa vò Phaät aáy, nhöng laïi huûy phaïm caùc hoïc xöù nheï neân bò ñoïa trong loaøi baøng sanh. Do phaùt taâm thanh tònh ñoái vôùi ta neân ñöôïc sanh leân coõi trôøi, do ñaõ tu phaïm haïnh trong giaùo phaùp cuûa Phaät Ca-nhieáp-ba neân nay ñöôïc Kieán ñeá. Cho neân ta thöôøng tuyeân thuyeát… gioáng nhö ñoaïn vaên treân.”

Sau khi Phaät qua soâng Caêng giaø roài, boãng coù 500 quyû ñoùi hieän ñeán tröôùc maët, thaân töôùng ñen xaáu gioáng nhö caây coät nhaø chaùy, ñaàu toùc roái tung, buïng lôùn nhö nuùi Thaùi, coå nhoû nhö caây kim, toaøn thaân chaùy röïc gioáng nhö ñoáng löûa. Chuùng chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, do ñôøi tröôùc chuùng con ñaõ taïo nghieäp aùc neân ñôøi naøy khoâng nghe ñöôïc teân nöôùc, cuùi xin Phaät töø bi boá thí nöôùc cho chuùng con”, Phaät lieàn baûo Ñaïi Muïc- kieàn-lieân ñi muùc nöôùc soâng ñöa cho caùc quyû ñoùi uoáng. Khi Ñaïi Muïc- kieàn-lieân ñöa nöôùc cho chuùng uoáng, do coå hoïng cuûa chuùng quaù nhoû neân khoâng theå uoáng ñöôïc, Phaät lieàn duøng thaàn löïc môû roäng coå hoïng cuûa chuùng ñeå chuùng uoáng ñöôïc nöôùc, do uoáng quaù nhieàu neân buïng chuùng bò caêng raùch phaûi maïng chung. Do phaùt sanh taâm tònh tín ñoái vôùi Phaät neân chuùng ñöôïc sanh leân coõi trôøi… gioáng nhö tröôøng hôïp eách, ngoãng caù ruøa ôû treân cho ñeán caâu ñöôïc kieán ñeá, ñaûnh leã Phaät roài trôû veà thieân cung. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “nhöõng ngaï quyû naøy ñaõ töøng taïo nghieäp gì maø sanh laøm ngaï quyû, laïi taïo nghieäp gì maø laïi ñöôïc kieán ñeá ?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “do chuùng töï taïo nghieäp neân ngaøy nay töï thoï laáy quaû baùo, nhö keä noùi:



ñöùc Phaät ra ñôøi hieäu laø Ca-nhieáp-ba coù ñuû 10 hieäu, ôû trong röøng Thi loäc choã Tieân nhôn ñoïa xöù thaønh Baø-la-neâ-tö. Luùc ñoù Phaät vaø chuùng thanh vaên theo thöù lôùp khaát thöïc vaø khuyeân moïi ngöôøi cuùng döôøng tam baûo, do giaùo hoùa roäng lôùn neân Bí-soâ khaát thöïc ngaøy caøng ñoâng. Luùc ñoù coù 500 OÂ-ba-saùch-ca vì coâng vieäc neân taäp trung laïi moät choã, thaáy coù nhieàu Bí-soâ ñeán choã hoï khaát thöïc neân hoï noåi giaän noùi ra lôøi thoâ aùc: “caùc Bí-soâ naøy theo xin aên gioáng nhö quyû ñoùi”.


Naøy caùc Bí-soâ, 500 OÂ-ba-saùch-ca ngaøy xöa chính laø 500 quyû ñoùi ngaøy nay. Do ngaøy xöa goïi caùc Thanh vaên cuûa Phaät Ca-nhieáp-ba laø quyû ñoùi neân trong 500 ñôøi thöôøng mang thaân quyû ñoùi. Do phaùt taâm thanh tònh ñoái vôùi ta neân thaân quyû ñoùi naøy maïng chung ñöôïc sanh leân coõi trôøi. Do coù tu phaïm haïnh laøm OÂ-ba-saùch-ca trong giaùo phaùp cuûa Phaät Ca-nhieáp- ba neân nay ñöôïc Kieán ñeá. Cho neân ta thöôøng tuyeân thuyeát… gioáng nhö ñoaïn vaên treân”.

Luùc ñoù Phaät nhìn ngoù hai beân bôø soâng Caêng giaø vaø hoûi caùc Bí-soâ coù muoán nghe duyeân khôûi cuûa soâng Caêng giaø hay khoâng, ñaùp laø thích nghe, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Thuôû xöa coù moät vò vua teân laø Thaät truùc, duøng chaùnh phaùp cai trò neân ñaát nöôùc phoàn thònh an vui, trong nöôùc khoâng coù troäm cöôùp bònh dòch, daân chuùng aám no, möa gioù thuaän thôøi, nguõ coác ñöôïc muøa. Ñeán muøa xuaân vua cuøng caùc theå nöõ daïo trong vöôøn hoa, thaáy coù moät ngöôøi toùc baïc da nhaên, oám yeáu, suy nhöôïc ñang choáng gaäy ñi qua; vua lieàn hoûi laø ngöôøi gì, ñaùp: “ñoù laø ngöôøi giaø, taát caû moïi ngöôøi heã tuoåi treû qua ñi thì tuoåi giaø hieän ñeán”, vua nghe roài trong loøng lo buoàn. Keá laïi thaáy moät ngöôøi thaân theå gheû lôû, da nöùt neû, maùu muû ræ ra … hôi thôû khoø kheø, choáng gaäy ñi qua ; vua lieàn hoûi laø ngöôøi gì, ñaùp: “ñoù laø ngöôøi bònh, taát caû moïi ngöôøi neáu ñôøi tröôùc coù taïo nghieäp aùc thì ñôøi naøy phaûi chòu nghieäp baùo nhö theá”, vua nghe roài lieàn suy nghó: “neáu nhö vaäy thì ta khoâng neân laøm vieäc aùc nöõa”. Keá laïi thaáy moät coã xe tang… ñi sau xe coù nhieàu ngöôøi keâu khoùc, vua lieàn hoûi laø ngöôøi gì, ñaùp: “ñoù laø ngöôøi cheát, taát caû moïi ngöôøi cuoái cuøng roài cuõng seõ cheát gioáng nhö vaäy”. Thaáy nhöõng caûnh töôïng giaø bònh cheát nhö vaäy roài, trong loøng nhaø vua öu naõo lieàn cho xe quay trôû veà cung, aån mình trong thaâm cung. Trong nöôùc vua coù moät Baø-la-moân teân laø öùng thôøi thuoäc doøng quyù toäc, giaøu coù vaø thoâng suoát boán boä Minh luaän. Nghe tin nhaø vua sau khi thaáy caûnh giaø bònh cheát… aån trong thaâm cung, lieàn cuøng caùc Baø-la-moân khaùc côõi xe ngöïA-traéng, tay caàm gaäy vaøng, bình vaøng ñeán choã nhaø vua thaêm hoûi, sau khi hoûi roõ nguyeân do lieàn taâu vôùi vua raèng: “Ñaïi vöông, theá gian ai naáy ñeàu töï thoï laáy nghieäp quaû, coù höõu tình taïo nghieäp laønh, coù höõu tình taïo nghieäp aùc, cuõng coù höõu tình taïo nghieäp vöøa thieän vöøa aùc. Ñaïi vöông chôù coù lo buoàn, Ñaïi vöông laø Chuyeån luaân Thaùnh vöông thöôøng taïo ng- hieäp laønh, sau khi cheát seõ ñöôïc sanh thieân. Ñaïi vöông neân bieát, Chuyeån luaân Thaùnh vöông hôn haún moïi ngöôøi, hieän ñôøi thoï höôûng an laïc, ñöôïc sanh leân trôøi coøn an laïc hôn. Nay Ñaïi vöông neân laäp hoäi boá thí”. Vua nghe roài lieàn ra lònh quaàn thaàn thoâng baùo cho daân chuùng trong nöôùc bieát vua seõ laäp hoäi thí voâ giaø, ai caàn gì thì ñeán thoï vaät thí. Quaàn thaàn tuaân

120 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

lònh vua laäp nhaø thí thöïc, ngöôøi caàn thöùc aên thì thí thöùc aên, ngöôøi caàn aùo maëc thì thí aùo maëc. Nöôùc vo gaïo chaûy töø nhaø thí thöïc ra tuï laïi thaønh ao lôùn goïi laø ao Voâ nhieät, suoát 12 naêm nöôùc ao chaûy lan ra thaønh soâng goïi laø soâng nöôùc gaïo.”

Khi ñi ñeán thaønh Ñoàng tröôûng, Phaät baûo A-nan-ñaø: “coù vua teân laø Tröôûng tònh sanh tröôûng taïi thaønh naøy, neân thaønh naøy ñöôïc goïi laø Töôïng thanh”. Khi ñi ñeán thaønh AÙt giaø nhó ca, Phaät döøng chaân ôû ngoaøi thaønh roài móm cöôøi, noùi cho A-nan-ñaø nghe boán daáu tích hoùa duyeân cuûa Phaät. Khi ñi ñeán thaønh Thí baûo, Phaät noùi vôùi A-nan-ñaø: “ngaøy xöa ôû taïi nôi naøy, Boà-taùt ñaõ thí nhieàu chaâu baùu neân thaønh naøy ñöôïc goïi laø thí baûo”. Khi ñi ñeán caây Ba la löïc, Phaät móm cöôøi vaø noùi veà boán daáu tích hoùa duyeân cuûa Phaät. Khi ñi ñeán thaønh Kim thaêng, Phaät noùi: “ngaøy xöa ôû trong thaønh naøy Boà-taùt ñaõ laäp ñaøn boâ thí, duøng thaêng löôïng vaøng ñeå thí cho ngöôøi ñeán xin neân thaønh naøy ñöôïc goïi laø Kim thaêng”. Khi ñi ñeán thaønh Töï lai, Phaät noùi: “trong thaønh naøy coù vua teân laø tröôûng tònh duøng chaùnh phaùp cai trò, daân chuùng ñöôïc an vui. Veà sau treân ñaûnh nhaø vua boãng moïc moät cuïc böôùu meàm nhö boâng, khoâng gaây khoù chòu; khi böôùu chín muøi lieàn töï vôõ ra, trong ñoù coù moät ñöùa beù dung maïo ñoan nghieâm ñaùng yeâu… neân moïi ngöôøi goïi teân laø Ñaûnh sanh. Khi ñöùa beù ñöôïc ñöa vaøo cung, trong cung coù saùu vaïn theå nöõ vöøa nhìn thaáy ñöùa beù, vuù lieàn tuoân söõa vaø ñeàu noùi caâu: “haõy ñeå toâi nuoâi”, neân Ñaûnh sanh coøn ñöôïc goïi teân laø Laïc döôõng. Khi Ñaûnh sanh khoân lôùn, vua Tröôûng tònh maéc bònh, tuy ñöôïc chöõa trò ñuû thuoác thang nhöng bònh caøng ngaøy caøng naëng theâm, vua lieàn baûo quaàn thaàn ñöa Ñaûnh sanh ñeán ñeå laäp leân laøm vua. Ñaûnh sanh chöa kòp ñeán thì söù giaû laïi ñeán baùo laø nhaø vua ñaõ baêng haø, Ñaûnh sanh lieàn suy nghó: “vua cha ñaõ baêng, ta caàn gì phaûi ñi”, do nghó vaäy neân quay veà, quaàn thaàn sai söù ñeán ñoùn, Ñaûnh sanh noùi: “neáu ta coù maïng laøm vua thì seõ laøm vua taïi ñaây”, quaàn thaàn noùi: “neáu laäp leân laøm vua phaûi coù nghi leã vaø laøm leã trong hoaøng cung nôi toøa sö töû vôùi loïng vaø vöông mieän… xin Thaùi töû haõy ñeán trong hoaøng cung”, Ñaûnh sanh noùi: “neáu ta laø phaùp vöông thì nhöõng thöù ñoù khoâng caàu cuõng töï ñeán”. Luùc ñoù coù döôïc xoa teân laø Taùc nhaät thöôøng theo moät beân thöøa söï cho Ñaûnh sanh, nghe Thaùi töû noùi vaäy neân ngay trong ñeâm ñoù dôøi toøa sö töû, loïng, vöông mieän, vaø cung ñieän töø Ñoâ thaønh ñeán choã Thaùi töû, do duyeân naøy thaønh coù teân laø Töï lai.



QUYEÅN 12

- Chuyeän gieáng chaùo, luùa maïch vaøng. - Chuyeän noâng daân vaø con traâu. - Chuyeän coâ gaùi huûi cuùng nöôùc chaùo. - Chuyeän vua Thaéng quang . - Chuyeän coâ gaùi ngheøo cuùng ñeøn. - Chuyeän vua Ñaûnh sanh . 1. Chuyeän gieáng chaùo vaø luùa maïch vaøng: Luùc ñoù Phaät baûo A-nan-ñaø cuøng ñi ñeán thaønh Thaát-la-phieät, coù

moät Baø-la-moân caøy ruoäng vôùi buïng ñoùi, khi con gaùi cuûa oâng mang chaùo tôùi cho oâng thì Theá toân cuõng vöøa ñi ñeán choã oâng, thaáy Phaät coù 32 töôùng toát, 80 veû ñeïp trang nghieâm thaân, aùnh saùng bao quanh treân ñaûnh roäng moät taàm saùng rôõ nhö traêm ngaøn maët trôøi, böôùc ñi nhö nuùi baùu. Baø-la- moân lieàn khôûi loøng tin trong saïch, vui möøng nhö ngöôøi khoâng con ñöôïc con, nhö ngöôøi ngheøo ñöôïc cuûa baùu, nhö ngöôøi caàu laøm vua ñöôïc laøm vua. Baát cöù ai ñôøi tröôùc coù thieän caên thì vöøa thaáy Phaät lieàn phaùt sanh taâm tín kính nhö vaäy. Baø-la-moân ñem moùn chaùo maø mình saép aên cuùng cho Phaät, baïch raèng: “Sa moân Kieàu-ñaùp-ma, xin thöông xoùt nhaän moùn chaùo naøy”. Luùc ñoù Phaät hoùa hieän moät caùi gieáng caïn, baûo Baø-la-moân ñoå chaùo vaøo gieáng, oâng vöøa ñoå vaøo thì gieáng daâng ñaày chaùo thôm phöùc, ñoù laø do oai löïc cuûa Phaät vaø cuûa chö thieân. Phaät baûo Baø-la-moân ñem chaùo naøy daâng cuùng cho chuùng taêng, do Phaät gia trì neân chuùng taêng aên ñaõ no ñuû maø gieáng chaùo vaãn coøn ñaày. Baø-la-moân caøng theâm tin töôûng ñaûnh leã Phaät roài ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Phaät quaùn bieát yù nhaïo tuøy mieân xöùng cô noùi phaùp khieán cho Baø-la-moân naøy ñöôïc chöùng quaû Döï löu, oâng vui möøng nhö ngöôøi buoân ñöôïc lôøi, nhö ñaùnh nhau ñöôïc thaéng, nhö bònh naëng ñöôïc laønh. OÂng hoan hæ thoï trì, ñaûnh leã Phaät roài quay trôû laïi ruoäng luùa maïch thì thaáy luùa maïch ñeàu coù saéc vaøng, oâng khôûi töôûng

122 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

kyø ñaëc lieàn noùi keä: “Ruoäng phöôùc ñieàn toái thaéng, Lìa ñöôïc caùc laàm loãi, Vöøa môùi gieo haït gioáng, Lieàn gaët haùi keát quaû”.

Baø-la-moân lieàn ñeán choã vua chuùc vua soáng laâu roài taâu vôùi vua raèng: “Ñaïi vöông neân bieát, thaàn vöøa gieo haït gioáng, lieàn thaønh luùa maïch vaøng, cuùi xin Ñaïi vöông cho ngöôøi ñeán laáy phaàn (thu thueá)”, vua lieàn cho ngöôøi ñeán laáy. Baø-la-moân gaët luùa chaát thaønh ñoáng roài ñong luùa ñoùng thueá cho vua, luùa naøy lieàn bieán thaønh luùa maïch, ñong laïi baûy laàn nhö vaäy phaàn luùa ñoùng thueá cho vua ñeàu bieán thaønh luùa maïch thöôøng. Vua noùi: “luùa maïch vaøng laø phöôùc baùo cuûa Baø-la-moân, chaúng phaûi laø phöôùc baùo cuûa ta, haõy ñeå oâng aáy tuøy yù ñong cho ta”, Baø-la-moân duøng yù voâ ngaïi ñong phaàn luùa ñoùng thueá cho vua, luùa maïch luùc naøy môùi laø luùa maïch vaøng.

2. Chuyeän noâng phu vaø con traâu: Phaät ñi ñeán nôi khaùc thaáy coù 500 noâng phu ñang caøy caáy, da nöùt

neû, tay phoàng, chaân lôû, maëc aùo vaûi gai thoâ; con traâu caøy cuõng bò thöông treân coå, raùch da chaûy maùu, hôi thôû haøo heån. Caùc noâng daân naøy thaáy Phaät coù 32 töôùng toát, 80 veû ñeïp trang nghieâm thaân, aùnh saùng bao quanh treân ñaûnh roäng 1 taàm saùng rôõ nhö traêm ngaøn maët trôøi… gioáng nhö ñoaïn vaên treân. Vì muoán ñieàu phuïc hoï neân Phaät ñi ñeán gaàn choã hoï traûi toïa cuï ngoài, caùc noâng phu ñeán ñaûnh leã Phaät roài ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp. Phaät quaùn bieát yù nhaïo tuøy mieân xöùng cô noùi phaùp khieán cho caùc noâng phu naøy ñöôïc chöùng quaû Döï löu, chöùng quaû roài taát caû ñeàu chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, con nguyeän ñöôïc ôû trong phaùp luaät kheùo giaûng noùi naøy xuaát gia thoï vieân cuï, Thaùnh taùnh Bí-soâ ôû choã Theá toân tu taäp phaïm haïnh”. Phaät baûo: “thieän lai Bí-soâ, haõy ñeán ñaây tu phaïm haïnh… nhö baøi tuïng:

Theá toân goïi “ Thieän lai”, Toùc ruïng, ñuû y baùt, Caùc caên ñeàu tòch tónh, Thaønh töïu theo yù nieäm”.

Caùc Bí-soâ naøy sieâng naêng ñoaïn tröø caùc phieàn naõo, khoâng bao laâu sau ñeàu chöùng quaû A-la-haùn. Luùc ñoù caùc con traâu giaät ñöùt daây chaïy ñeán choã Phaät, nhieãu quanh Phaät roài ñöùng yeân, Phaät noùi cho caùc con traâu nghe ba caâu phaùp nhö tröôøng hôïp cuûa con ngoãng, caù, ruøa ôû treân cho ñeán caâu caùc thieân töû ñöôïc Kieán ñeá roài trôû veà thieân cung. Luùc ñoù caùc Bí-soâ


ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, caùc noâng phu ñaõ taïo nghieäp gì maø nay phaûi laøm noâng daân, laïi ñöôïc xuaát gia, ñoaïn tröø phieàn naõo chöùng quaû A-la-haùn?. Caùc con traâu ñaõ taïo nghieäp gì maø nay phaûi laøm traâu, ñöôïc gaëp Phaät khai ngoä sanh leân coõi trôøi vaø ñöôïc Kieán ñeá?”, Phaät baûo caùc Bí- soâ: “do hoï töï taïo nghieäp neân nay töï thoï laáy quaû baùo, nhö keä noùi:

Duø traûi qua traêm kieáp, Nghieäp ñaõ taïo khoâng maát, Khi nhaân duyeân hoäi hoïp, Töï thoï laáy quaû baùo”.


ñöùc Phaät ra ñôøi hieäu laø Ca-nhieáp-ba Nhö lai ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc, coù ñuû 10 hieäu ôû trong röøng Thi loäc choã Tieân nhôn ñoïa xöù thaønh Baø-la-neâ-tö. Caùc noâng phu naøy ñeàu xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa vò Phaät aáy, nhöng khoâng chòu ñoïc tuïng, cuõng khoâng taùc yù kinh, thoï thöùc aên cuûa tín thí roài tuï taäp hí luaän, löôøi bieáng khoâng sieâng naêng tu taäp.

Naøy caùc Bí-soâ, 500 Bí-soâ ñoù chính laø 500 noâng daân ngaøy nay, 500 thí chuû caát chuøa ngaøy xöa nay chính laø 500 tröôûng giaû. Do ngaøy xöa hoï thoï tín thí cuùng döôøng nhöng khoâng ñoïc tuïng, löôøi bieáng neân trong 500 ñôøi thöôøng laøm noâng phu loa caøy caáy ñeå traû nôï thí chuû. Nhôø xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa phaät Ca-nhieáp-ba, tu phaïm haïnh neân ngaøy nay ñöôïc xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa ta, ñoaïn tröø caùc phieàn naõo chöùng quaû A-la-haùn.

Nhöõng con traâu naøy cuõng ñaõ xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa vò Phaät aáy, nhöng vì huûy phaïm caùc hoïc xöù nheï neân nay phaûi sanh laøm traâu. Nhôø phaùt taâm thanh tònh ñoái vôùi Ta neân ñöôïc sanh thieân, do ngaøy xöa ñaõ tu phaïm haïnh neân ngaøy nay ñöôïc Kieán ñeá. Cho neân ta thöôøng tuyeân thuyeát: heã taïo nghieäp ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc ñen; taïo nghieäp traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc traéng… caùc thaày neân hoïc nhö theá.”

Luùc ñoù Phaät baûo A-nan-ñaø cuøng ñi ñeán thaønh Ñoâ dò ca, coù moät Baø- la-moân ñang caøy böøa thaáy Phaät coù 32 töôùng toát, 80 veû ñeïp trang nghieâm thaân, aùnh saùng bao quanh treân ñaûnh roäng moät taàm saùng rôõ nhö traêm ngaøn maët trôøi… lieàn suy nghó: “neáu ta ñeán ñaûnh leã Sa moân Kieàu-ñaùp- ma thì boû beâ coâng ieäc, neáu khoâng ñeán ñaûnh leã thì maát phöôùc lôïi”, nghó roài ñeå khoâng boû beâ coâng vieäc maø vaãn ñöôïc phöôùc lôïi neân Baø-la-moân töø xa noùi voïng tôùi choã Phaät: “xin kính leã!”, Phaät baûo A-nan-ñaø: “Baø- la-moân naøy töï chieâu laây loãi laàm, ôû nôi ñaây coù xaù lôïi toaøn thaân cuûa Phaät Ca-nhieáp-ba vaãn coøn nguyeân veïn, neáu oâng ta ñeán ñaûnh leã ta thì lieàn

124 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ñöôïc ñaûnh leã hai vò Phaät Theá toân”, A-nan-ñaø nghe roài traûi toïa cuï baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân ngoài xuoáng ñeå choã naøy coù hai vò Phaät thoï duïng”. Phaät baûo caùc Bí-soâ: caùc thaày coù muoán thaáy xaù lôïi toaøn thaân cuûa Phaät Ca-nhieáp-ba Nhö lai ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc khoâng?”, ñaùp laø muoán thaáy, Phaät lieàn khôûi taâm theá gian, Thöôøng phaùp cuûa Phaät laø khi Phaät khôûi taâm theá gian thì trôøi roàng ñeàu bieát yù Phaät, luùc ñoù roàng quaùn bieát Theá toân muoán cho caùc Bí-soâ thaáy xaù lôïi toaøn thaân cuûa Phaät Ca-nhieáp-ba, roàng lieàn mang xaù lôïi aáy leân hö khoâng cho taát caû ñöôïc thaáy,Phaät baûo caùc Bí- soâ: “caùc thaày haõy nhìn kyõ neáu khoâng noù seõ aån maát”. Luùc ñoù vua Thaéng quang hay ñöôïc tin naøy cuõng muoán ñeán xem neân cuøng caùc phi haäu… vaø caùc quaàn thaàn, tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc… cuøng voâ löôïng höõu tình ñi theo sau vua ñeán choã xaù lôïi, nhöng luùc ñoù xaù lôïi aån maát, hoï buoàn raàu noùi vôùi nhau: “chuùng ta ñeán thaät uoång coâng, chaúng thaáy ñöôïc gì caû”. Luùc ñoù coù moät OÂ-ba-saùch-ca ñeán choã coù xaù lôïi cuûa Phaät Ca-nhieáp-ba cung kính höõu nhieãu nghó laø seõ ñöôïc phöôùc lôïi, Phaät quaùn bieát taâm kia mong caàu phöôùc lôïi neân noùi keä:

“Duø ñem traêm ngaøn vaøng Thieäm boä, Caát chöùa boá thí cho taát caû, Khoâng baèng ngöôøi coù taâm thanh tònh, Sieâng naêng höõu nhieãu nôi thaùp Phaät”.

Laïi coù moät OÂ-ba-saùch-ca laáy buøn (xi maêng) toâ leân choã xaù lôïi aån maát, Phaät noùi keä:

“Duø ñem traêm ngaøn vaøng Thieäm boä, Caát chöùa boá thí cho taát caû, Khoâng baèng ngöôøi coù taâm thanh tònh, Ñem buøn toâ leân nôi thaùp Phaät”.

Nghe Phaät noùi phöôùc lôïi nhö theá neân traêm ngaøn ngöôøi ñeàu ñem buøn toâ leân choã aáy, laïi coù ngöôøi ñem hoa raûi leân, Phaät noùi keä:

“Duø ñem traêm ngaøn vaøng Thieäm boä, Caát chöùa boá thí cho taát caû, Khoâng baèng ngöôøi coù taâm thanh tònh, Ñem höông hoa cuùng döôøng thaùp Phaät”.

Laïi coù ngöôøi ñem traøng hoa, ñeøn saùng, côø phöôùn, loïng cuùng döôøng ôû choã aáy vôùi taâm thanh tònh, Phaät noùi keä:

“Boá thí ruoäng phöôùc maø ta noùi, Coâng ñöùc Nhö lai khoâng theå löôøng, Chaùnh giaùc gioáng nhö laø bieån caû, Ñaïo sö voâ thöôïng laø toái thaéng”.


Luùc ñoù moïi ngöôøi suy nghó: “phöôùc duyeân maø Phaät noùi ñaõ aån maát, neáu cuùng döôøng Phaät hieän taïi thì coù phöôùc lôïi khoâng?”, Phaät quaùn bieát yù nghó cuûa hoï neân noùi keä:

“Ai coù theå cuùng döôøng, Vò Phaät trong hieän taïi, Vôùi taâm tö trong saïch, Phöôùc lôïi khoâng coù khaùc. Phaät khoâng theå nghó baøn, Dieäu phaùp cuõng khoù nghó, Ngöôøi thanh tònh cuõng vaäy, Quaû baùo gioáng nhö nhau. Danh töôùng khoù suy löôøng, Ñeàu chuyeån baùnh xe phaùp, Bôø coâng ñöùc chaùnh giaùc, Khoâng theå naøo ñeán ñöôïc.”

Sau khi nghe Phaät noùi phaùp naøy, voâ löôïng höõu tình hoaëc ñöôïc phaùp Noaõn, Ñaûnh, Nhaãn, Theá ñeä nhaát; hoaëc chöùng quaû döï löu, Nhaát lai, Baát lai, hoaëc xuaát gia cuoái cuøng chöùng quaû A-la-haùn; hoaëc phaùt taâm thinh vaên, hoaëc phaùt taâm Ñoäc giaùc, hoaëc phaùt taâm voâ thöôïng Boà-ñeà, quy y Tam baûo gieo troàng caên laønh. Luùc ñoù caùc Baø-la-moân, tröôûng giaû, cö só coù loøng tin lieàn laäp hoäi thí lôùn ôû nôi ñoù, neân nôi aáy ñöôïc goïi laø vuøng Thí thuûy.

3. Chuyeän coâ gaùi bònh huûi cuùng nöôùc chaùo: Sau ñoù Phaät du haønh ñeán nöôùc Kieàu-taùt-la, truï ôû trong vöôøn Caáp-

coâ-ñoäc röøng Theä ña thaønh Thaát-la-phieät, nghe tin Phaät ñeán, tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc lieàn ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho tröôûng giaû ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Tröôûng giaû chaép tay baïch Phaät: cuùi xin Theá toân vaø caùc Bí-soâ ngaøy mai thoï con thænh thöïc”, Phaät im laëng nhaän lôøi… cho ñeán caâu tröôûng giaû sai söù ñeán baïch Phaät thôøi ñaùo vaø baûo ngöôøi cöûa: “hoâm nay Phaät vaø chuùng taêng ñeán thoï thöïc, ñöøng ñeå cho ngoaïi ñaïo vaøo nhaø ta”. Luùc ñoù cuï thoï Ca-nhieáp-ba soáng trong A-lan-nhaõ, raâu toùc hôi daøi, ñaép y baù naïp ñi ñeán röøng Theä ña, thaáy khoâng coù ai lieàn hoûi ngöôøi giöõ cöûa laø Phaät vaø chuùng taêng ñaõ ñi ñaâu, ñaùp laø ñeán nhaø tröôûng giaû ñeå thoï thænh thöïc, Ca- nhieáp-ba suy nghó: “ta haõy ñeán ñoù thoï thöïc, nhaân tieän ñaûnh leã Phaät vaø Taêng”, nghó roài ñi ñeán nhaø tröôûng giaû, nhöng ngöôøi giöõ cöûa khoâng cho vaøo, noùi raèng tröôûng giaû coù daën khoâng cho ngoaïi ñaïo vaøo luùc Phaät vaø Taêng ñang thoï thöïc, Ca-nhieáp-ba suy nghó: “Baø-la-moân, tröôûng giaû tín

126 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

taâm maø coøn khoâng bieát ta laø Sa moân Thích töû, ta neân thöông xoùt cöùu vôùt ngöôøi ngheøo coâ ñoäc ñeå ñöôïc lôïi ích thuø thaéng. Hoâm nay ta neân thöông xoùt cöùu vôùt haïng ngöôøi naøo?”.

Luùc ñoù coù moät coâ gaùi aên xin maéc bònh huûi, xöông thòt lôû loùi, maùu muû tuoân ra, coâ vöøa xin ñöôïc ít nöôùc chaùo, Ca-nhieáp-ba lieàn theo xin nöôùc chaùo aáy. Coâ gaùi thaáy Ca-nhieáp-ba dung maïo ñónh ñaïc, oai nghi ñaày ñuû lieàn suy nghó: “do ta chöa töøng cuùng döôøng ngöôøi nhö vaäy neân ñôøi naøy ngheøo khoå laïi maéc bònh huûi. Neáu ñöôïc Thaùnh giaû thöông xoùt, ta seõ daâng cuùng nöôùc chaùo naøy”, Ca-nhieáp-ba bieát ñöôïc yù nghó cuûa coâ gaùi lieàn ñöa baùt ra baûo sôùt nöôùc chaùo vaøo baùt, coâ gaùi sôùt nöôùc chaùo vaøo baùt roài suy nghó: “Thaùnh giaû vì hoä taâm ta neân thoï nöôùc chaùo naøy nhöng chöa chaéc ñaõ duøng”, Ca-nhieáp-ba bieát ñöôïc yù nghó cuûa coâ gaùi neân ngoài xuoáng beân töôøng tröôùc maët coâ gaùi ñeå uoáng nöôùc chaùo, coâ gaùi laïi suy nghó: “vì hoä taâm ta neân Thaùnh giaû môùi thoï nöôùc chaùo naøy, nhöng vò aáy seõ thoï theâm thöùc aên ngon khaùc”, bieát ñöôïc yù nghó cuûa coâ gaùi, Ca-nhieáp-ba noùi: “naøy coâ gaùi, coâ neân hoan hæ, töø hoâm nay cho ñeán giôø aên ngaøy mai nhôø nöôùc chaùo naøy ta ñöôïc traûi qua moät ngaøy moät ñeâm”. Coâ gaùi vui möøng suy nghó: “hoâm nay ta ñöôïc lôïi ích lôùn vì Thaùnh giaû Ñaïi Ca-nhieáp-ba ñaõ thoï ta cuùng döôøng”, nghó roài lieàn sanh taâm thanh tònh ñoái vôùi Ca-nhieáp- ba, sau ñoù qua ñôøi ñöôïc sanh leân coõi trôøi Ñoå söû. Vua trôøi Ñeá thích thaáy coâ gaùi boá thí nöôùc chaùo vôùi taâm thanh tònh ñaõ qua ñôøi, khoâng bieát thaùc sanh vaøo coõi naøo lieàn quaùn ôû coõi Ñòa nguïc… cho ñeán coõi trôøi Tam thaäp tam cuõng khoâng thaáy, lieàn ñeán ñaûnh leã Phaät noùi keä hoûi Phaät:

“Ca-nhieáp-ba ñaïi nhaân, Theo thöù lôùp khaát thöïc, Coâ gaùi cuùng nöôùc chaùo, Ñöôïc sanh vaøo coõi naøo ?”

Phaät noùi keä ñaùp: “Coõi trôøi Ñoå-söû-ña, Höôûng duïc laïc theo yù, Coâ gaùi cuùng nöôùc chaùo, Ñaõ sanh leân coõi aáy”.

Vua trôøi Ñeá thích nghe roài suy nghó: “nhöõng ngöôøi khoâng bieát tu phöôùc maø coøn boá thí ñöôïc lôïi ích lôùn, huoáng chi ta bieát tu phöôùc ñaõ ñöôïc lôïi ích, sao khoâng boá thí tu caùc phöôùc nghieäp. Thaùnh giaû Ca-nhieáp-ba thöông xoùt ngöôøi ngheøo khoå, ta neân hoùa laøm ngöôøi ngheøo ñeå cuùng döôøng moät böûa aên”, nghó roài lieàn hoùa thaân laøm ngöôøi ngheøo xaáu xí, maëc aùo vaûi gai thoâ, tay chaân nöùt neû ñang deät vaûi trong moät caên nhaø laù gioáng nhö toå


chim, phu nhaân Xaù chi hoùa laøm vôï ngöôøi thôï deät ñeå saún thöùc aên coõi trôøi moät beân chôø Thaùnh giaû Ca-nhieáp-ba ñeán khaát thöïc ñeå cuùng döôøng. Luùc ñoù Ca-nhieáp-ba theo thöù lôùp khaát thöïc ñeán tröôùc cöûa nhaø, vò hoùa thieân naøy sôùt thöùc aên thöôïng dieäu cuûa coõi trôøi vaøo ñaày baùt, Ca-nhieáp-ba thaáy thöùc aên thöôïng dieäu naøy quaùn bieát laø Thieân ñeá neân noùi: “naøy Kieàu thi ca, vì sao thieân chuû gaây khoù khaên cho ngöôøi ngheøo khoå?”, ñaùp: “Thaùnh giaû, toâi ñaõ laøm gì maø noùi laø gaây khoù khaên cho ngöôøi ngheøo khoå, nhöõng ngöôøi khoâng bieát tu phöôùc maø coøn boá thí ñöôïc lôïi ích lôùn, huoáng chi toâi bieát tu phöôùc sao khoâng cuùng döôøng tu caùc phöôùc nghieäp. Theá toân haù chaúng noùi:

“Phaûi thöôøng tu taïo phöôùc, Khoâng phöôùc gaëp khoå nguy, Ngöôøi naøo coù tu phöôùc, Hieän ñôøi ñöôïc an laïc”.

Töø nay veà sau Thaùnh giaû neân quaùn tröôùc roài haõy thoï thöùc aên”. Luùc aáy vua trôøi Ñeá thích töø treân hö khoâng sôùt thöùc aên thöôïng dieäu cuûa chö thieân vaøo baùt, toân giaû Ca-nhieáp-ba nghieâng baùt khoâng höùng khieán thöùc aên rôi xuoáng ñaát. Caùc Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “do vieäc naøy, caùc Bí-soâ neân mang baùt coù naép ñaäy”, luùc ñoù moïi ngöôøi ñeàu bieát vieäc coâ gaùi bònh huûi cuùng nöôùc chaùo cho toân giaû Ca-nhieáp-ba, sau khi cheát ñöôïc sanh leân coõi trôøi Ñoå-söû-ña.

4. Chuyeän vua Thaéng quang: Vua Thaéng quang nghe ñöôïc vieäc naøy lieàn ñeán choã Phaät ñaûnh leã

ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho vua ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Vua chaép tay baïch Phaät: cuùi xin Theá toân vaø caùc Bí-soâ vì Thaùnh giaû Ca-nhieáp-ba thoï con thænh thöïc trong baûy ngaøy”, Phaät im laëng nhaän lôøi, bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi… cho ñeán caâu vua ñích thaân daâng thöùc aên cho Phaät vaø Taêng. Luùc ñoù coù moät ñöùa beù aên xin ngoài chôø cho thöùc aên dö thaáy vaäy lieàn phaùt sanh loøng tín kính suy nghó: “do ngaøy xöa vua tu phöôùc nghieäp neân nay ñöôïc ñòa vò toân quyù, laïi coøn cuùng döôøng Tam baûo”. Sau khi thoï thöïc xong Phaät noùi vôùi nhaø vua: “ta seõ vì vua noùi keä boá thí vaø chuù nguyeän cho caäu beù ñöôïc phöôùc ñöùc lôùn kia”, vua nghe roài lieàn suy nghó: “hoâm nay Theá toân thoï ta cuùng döôøng, sao laïi coù ngöôøi naøo khaùc ñöôïc phöôùc ñöùc lôùn”, nghó roài lieàn baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân chuù nguyeän cho ngöôøi naøo ñöôïc phöôùc ñöùc lôùn”, Phaät lieàn chuù nguyeän cho caäu beù aên xin nhö theá ñeán ngaøy thöù saùu, vua buoàn raàu choáng caèm suy nghó: “Theá toân thoï ta cuùng döôøng maø laïi chuù nguyeän cho caäu beù aên xin”. Quaàn thaàn sau khi hoûi bieát roõ nguyeân do lieàn taâu

128 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

vua: “xin vua yeân taâm, saùng mai thaàn seõ thænh Theá toân xöng teân vua maø chuù nguyeän”, keá baûo ngöôøi ñaàu beáp laøm thöùc aên nhieàu gaáp boäi vaø baûo ngöôøi doïn thöùc aên khi daâng thöùc aên moät phaàn sôùt vaøo baùt, moät phaàn ñeå rôi xuoáng ñaát. Hoï vaâng lôøi laøm theo, luùc ñoù caäu beù xin aên thaáy thöùc aên rôi xuoáng ñaát voäi chaïy ñeán löôïm laáy, ngöôøi doïn thöùc aên khoâng cho nhaët, caäu beù aên xin noùi: “vua cuùng döôøng thöùc aên nhieàu voâ keå, vì sao khoâng cho ngöôøi ngheøo chuùng toâi nhaët laáy thöùc aên rôi?”, do taâm taùn loaïn neân luùc ñoù caäu beù aên xin khoâng khôûi taâm tín kính nhö tröôùc nöõa. Sau khi Phaät vaø taêng thoï thöïc xong, vua ngoài ñoái dieän vôùi Phaät suy nghó: “hoâm nay Theá toân chuù nguyeän cho ta hay cho ngöôøi khaùc?”, Phaät chuù nguyeän cho vua nhö sau:

“Ñuû boán binh: voi ngöïa xe boä, ÔÛ thaønh naøy vaät thöïc töï taïi, Vua khoâng bieát vì sao coù ñöôïc, Nhôø cuùng döôøng côm laït khoâng muoái”.

Luùc ñoù cuï thoï A-nan-ñaø baïch Phaät: “Theá toân ñaõ nhieàu laàn thoï vua Thaéng quang cuùng döôøng, nhöng con chöa nghe Phaät noùi keä chuù nguyeän naøy”, Phaät hoûi A-nan-ñaø: “thaày coù muoán nghe nghieäp duyeân cuùng döôøng côm laït khoâng muoái cuûa vua Thaéng quang ngaøy xöa khoâng ?”, ñaùp muoán nghe, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Ngaøy xöa ôû trong moät laøng noï coù moät tröôûng giaû cöôùi vôï khoâng bao laâu thì ngöôøi vôï mang thai, ñuû ngaøy thaùng sanh moät con trai, ñeán khi con khoân lôùn ngöôøi choàng ñeå laïi moät ít tieàn cho ngöôøi vôï ôû nhaø chi tieâu roài gom goùp cuûa caûi laøm voán sang xöù khaùc buoân baùn caàu lôïi, khoâng ngôø sau khi ngöôøi choàng ra ñi, ngöôøi vôï laïi sanh con vaø hay tin ngöôøi choàng ñaõ cheát khoâng theå trôû veà. Coù moät tröôûng giaû ôû gaàn ñoù baûo ngöôøi meï: “baø haõy cho con baø qua laøm coâng cho nhaø toâi, toâi seõ caáp cho quaàn aùo vaø thöùc aên”, ngöôøi meï chaáp nhaän, tröôûng giaû baûo ngöôøi con cuûa baø laøm ruoäng ngoaøi ñoàng vaø sai ngöôøi mang thöùc aên tôùi. Thôøi gian sau ñeán ngaøy tieát hoäi, ngöôøi meï suy nghó: “ngaøy nay trong nhaø tröôûng giaû thieát hoäi cuùng döôøng Sa moân, Baø- la-moân… chaéc khoâng coù ai mang thöùc aên ñeán cho con ta, ta neân ñeán ñoù laáy thöùc aên ñem cho noù ñeå noù khoûi bò ñoùi”, nghó roài lieàn ñeán nhaø tröôûng giaû noùi vôï vôï tröôûng giaû, vôï tröôûng giaû nghe xong noåi giaän noùi: “thöùc aên chöa cuùng döôøng cho caùc Sa moân, Baø-la-moân… thì laøm sao cho ngöôøi laøm coâng aên tröôùc ñöôïc. Ngaøy nay nhòn moät böûa, ngaøy mai seõ buø gaáp ñoâi”, ngöôøi meï nghe roài suy nghó: “hoâm nay con ta seõ bò ñoùi, trong nhaø coøn coù moät cuïc côm laït khoâng muoái ta neân mang cho noù aên ñôû ñoùi”, nghó roài lieàn ñem cuïc côm laït khoâng muoái ôû nhaø ñeán cho con, ngöôøi con noùi:


“meï haõy ñeå ñoù roài veà nhaø ñi”. Luùc ñoù ôû theá gian khoâng coù Phaät chæ coù vò Ñoäc giaùc laø phöôùc ñieàn ôû ñôøi, laøm lôïi ích cho nhöõng ngöôøi khoán khoå. Ngöôøi con thaáy vò Ñoäc giaùc ñi tôùi, oai nghi ñónh ñaïc lieàn suy nghó: “do ngaøy xöa ta khoâng cuùng döôøng ruoäng phöôùc nhö theá neân ñôøi naøy chòu khoå, neáu vò aáy thoï cuïc côm laït khoâng muoái naøy thì ta seõ daâng cuùng”, bieát ñöôïc yù nghó cuûa chaøng trai ngheøo naøy, vò Ñoäc giaùc ñöa baùt ra noùi raèng: “hieàn thuû muoán cuùng thì haõy boû vaøo baùt naøy”, chaøng trai lieàn ñeå cuïc côm laït khoâng muoái vaøo trong baùt.

Naøy caùc Bí-soâ, chaøng trai ngheøo cuùng cuïc côm vaét ngaøy xöa, nay chính laø vua Thaéng quang. Do ngaøy xöa thaønh taâm cuùng döôøng cuïc côm laït khoâng muoái maø saùu laàn laøm vua coõi trôøi Tam thaäp tam, saùu laàn laøm vua quaùn ñaûnh ôû thaønh Thaát-la-phieät, ngaøy nay laïi laøm vua quaùn ñaûnh ôû nôi naøy, phöôùc baùo aáy môùi heát, cho neân ta môùi noùi keä chuù nguyeän treân”.

5. Chuyeän coâ gaùi ngheøo cuùng ñeøn: Luùc ñoù daân chuùng ñeàu nghe bieát vieäc naøy, vua lieàn ñeán choã Phaät

ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho vua ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Vua chaép tay baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân thöông xoùt thoï con cuùng döôøng töù söï trong ba thaùng”, Phaät im laëng nhaän lôøi, trong ba thaùng moãi ngaøy vua cho chuaån bò traêm moùn aên ngon vaø y phuïc trò giaù traêm ngaøn tieàn cho caùc Bí-soâ, laïi ñem caû vaïn bình daàu thôm ñeán ñeå thaép saùng vaøo ban ñeâm. Do hoäi thí thöïc bieåu hieän söï traân troïng neân trong nöôùc raát naùo nhieät, luùc ñoù coù moät coâ gaùi ng- heøo ñi xin aên kieám soáng, hoûi moïi ngöôøi duyeân côù vì sao naùo nhieät, moïi ngöôøi noùi: “vua Thaéng quang cuùng döôøng töù söï cho chuùng Taêng trong ba thaùng… toái nay vua môû hoäi thaép ñeøn ñeå bieåu hieän taâm aân troïng neân naùo nhieät nhö theá”. Coâ gaùi nghe roài suy nghó: “vua Thaéng quang tu phöôùc khoâng bieát chaùn, ta khoâng theå laøm ñöôïc, chæ coù theå ñi xin moät ngoïn ñeøn ñeå cuùng döôøng”, nghó roài lieàn ñi xin daàu ñeå ñoát ñeøn, mang ngoïn ñeøn ñeán choã Phaät kinh haønh chaép tay phaùt nguyeän: “nguyeän nhôø caên laønh naøy, con ñöôïc thaønh baäc Voâ thöôïng giaùc luùc con ngöôøi soáng thoï 100 tuoåi nhö Phaät Thích ca; Nhö Phaät Thích ca coù hai vò Xaù-lôïi-töû vaø Ñaïi Muïc- kieàn-lieân ñöùng haàu hai beân hieàn thieän töông öng, Bí-soâ A-nan-ñaø laøm thò giaû, cha laø Tònh-phaïn, meï laø Ma-da, thaønh coù teân laø Kieáp-tyû-la, con trai laø La-hoã-la… con nguyeän ôû ñôøi vò lai cuõng seõ coù ñeä töû, cha meï, quoác thaønh, theâ töû gioáng nhö vaäy; nhö Phaät Thích ca khi nhaäp Baùt Nieát-baøn, töøng phaàn treân thaân ñeàu naùt thaønh xaù lôïi, con cuõng gioáng nhö vaäy khi Baùt Nieát-baøn töøng phaàn treân thaân ñeàu naùt thaønh xaù lôïi”. Luùc ñoù Phaät

130 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

vaãn coøn kinh haønh, thò giaû cuõng chöa ñi nghæ, cuï thoï A-nan-ñaø thaáy caùc ngoïn ñeøn khaùc ñeàu ñaõ taét, chæ coøn ngoïn ñeøn cuûa coâ gaùi ngheøo laø chöa taét lieàn suy nghó: “Phaät khoâng theå nguû trong khi ñen coøn chaùy saùng, ta neân taét caây ñeøn ñang chaùy naøy”, nghó roài lieàn duøng tay quaït taét nhöng ñeøn khoâng taét, keá duøng y quaït taét ñen vaãn khoâng taét, keá caàm quaït quaït taét ñeøn vaãn khoâng taét. Luùc ñoù Phaät baûo A-nan-ñaø: “thaày chôù coù khoå nhoïc voâ ích, cho duø coù ngoïn gioù to thoåi ñeán vaãn khoâng laøm cho ñeøn taét, huoáng chi laø thaày duøng tay, y cho ñeán duøng quaït quaït taét. Vì sao, vì ñeøn naøy laø do ngöôøi nöõ phaùt nguyeän roäng lôùn vaø duøng yù voâ haïn ñeå thaép leân. Naøy A-nan-ñaø, ñôøi vò lai khi con ngöôøi soáng thoï 100 tuoåi ngöôøi nöõ aáy seõ thaønh Chaùnh giaùc hieäu laø Thích ca Maâu ni Nhö lai ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc, ñaày ñuû 10 hieäu, cuõng coù caùc ñeä töû hieän thieän töông öng nhö ta… gioáng nhö ñoaïn vaên treân”. Luùc ñoù moïi ngöôøi ñeàu nghe bieát vieäc ngöôøi nöõ chæ cuùng moät ngoïn ñeøn maø ñöôïc Phaät thoï kyù ñôøi vò lai seõ thaønh Phaät, nghe bieát roài caùc Baø-la-moân… noùi vôùi nhau: “coâ gaùi ngheøo naøy ñôøi vò lai seõ thaønh töïu caùc ñöùc”, neân hoï ñem y phuïc thöùc aên… ñeán cho coâ gaùi ñoù. Luùc ñoù vua Thaéng quang nghe bieát vieäc naøy cho laø Phaät khoâng coâng baèng lieàn ñem moät ngaøn bình daàu thôm lôùn, duøng ñóa boán loaïi chaâu baùu laøm ñóa ñoát ñeøn ñeå thaép saùng choã Phaät kinh haønh roài baïch Phaät: “Theá toân, vì Thaùnh giaû Ca-nhieáp-ba con ñaõ thænh Phaät vaø Taêng cuùng döôøng trong baûy ngaøy, neân Phaät noùi nghieäp duyeân cuùng döôøng côm laït khoâng muoái cuûa con ngaøy xöa. Sau ñoù con laïi thænh Phaät vaø taêng cuùng döôøng töù söï trong ba thaùng, moãi ngaøy traêm moùn aên ngon, moãi Bí-soâ ñöôïc cuùng y phuïc trò giaù traêm ngaøn tieàn, con laïi cuùng caû vaïn bình daàu thôm ñeå ñoát ñeøn… Vaäy maø khoâng ñöôïc Theá toân thoï kyù seõ thaønh Voâ thöôïng giaùc ôû ñôøi vò lai. Cuùi xin Phaät thoï kyù cho con ñöôïc thaønh Phaät, laøm baäc ñaïo sö trong ñôøi vò lai”, Phaät noùi: “Ñaïi vöông, ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc raát khoù löôøng, khoù hieåu thaáu, khoù ñaït ñeán ñöôïc, vi dieäu khoù bieát, laø choã hieåu bieát cuûa ngöôøi trí, ngöôøi ngu khoâng theå naøo hieåu bieát ñeán ñöôïc, cuõng khoâng theå ñoåi chaùc ñöôïc. Khoâng phaûi chæ do moät söï cuùng döôøng maø caàu ñöôïc, cuõng chaúng phaûi do traêm ngaøn söï cuùng döôøng maø ñaït ñeán ñöôïc, Ñaïi vöông, ai mong caàu quaû vò Voâ thöôïng chaùnh ñaúng giaùc phaûi tu caùc haïnh boá thí Ba-la-maät, tu caùc phöôùc laønh, thaân caän thieän tri thöùc, khieâm nhöôøng cung kính môùi coù theå thaønh baäc ñaïo sö”. Nghe Phaät noùi xong, vua rôi leä baïch Phaät: “khi caàu quaû Voâ thöôïng Ñaúng chaùnh giaùc, Theá toân ñaõ boá thí nhöõng gì, tu nhöõng nghieäp laønh gì?”, Phaät noùi: “boû qua nhöõng kieáp khaùc, hoâm nay ta seõ noùi sô löôïc nhöõng vaät maø ta ñaõ boá thí vaø nghieäp laønh maø ta ñaõ tu taäp ñeå caàu Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh


giaùc ôû trong Hieàn kieáp naøy, vua haõy laéng nghe: 6. Chuyeän vua Ñaûnh sanh: Thuôû xöa khi con ngöôøi soáng thoï voâ löôïng tuoåi, coù vua teân laø

tröôûng tònh duøng chaùnh phaùp cai trò, daân chuùng ñöôïc an vui. Veà sau treân ñaûnh nhaø vua boãng moïc moät cuïc böôùu meàm nhö boâng, khoâng gaây khoù chòu; khi böôùu chín muøi lieàn töï vôõ ra, trong ñoù coù moät ñöùa beù dung maïo ñoan nghieâm ñaùng yeâu… neân moïi ngöôøi goïi teân laø Ñaûnh sanh. Khi ñöùa beù ñöôïc ñöa vaøo cung, trong cung coù taùm vaïn boán ngaøn theå nöõ vöøa nhìn thaáy ñöùa beù, vuù lieàn tuoân söõa vaø ñeàu noùi caâu: “haõy ñeå toâi nuoâi”, neân Ñaûnh sanh coøn ñöôïc goïi teân laø Laïc döôõng. (Nhö trong phaåm Töông öng vöông phaùp kinh A Caáp ma). Vöông töû Ñaûnh sanh vui chôi cuøng caùc ñoàng töû khaùc trong khoaûng thôøi gian gaáp saùu laàn tuoåi thoï cuûa vua trôøi Ñeá thích; sau ñoù laøm Thaùi töû trong khoaûng thôøi gian gaáp saùu laàn tuoåi thoï cuûa vua trôøi Ñeá thích roài môùi leân ngoâi vua, cuõng trong khoaûng thôøi gian gaáp saùu laàn tuoåi thoï cuûa vua trôøi Ñeá thích; duøng chaùnh phaùp trò theá ôû chaâu Thieäm boä, trong cung thì möa y phuïc coõi trôøi, beân ngoaøi thì möa vaøng baïc chaâu baùu. Luùc ñoù beân caïnh thaønh Quaûng nghieâm coù 500 vò tieân teân laø Xuù dieän, nôi hoï ôû coù ñuû loaïi chim keâu loaïn xaï khieán caùc vò tieân naøy khoâng chòu noåi, lieàn chuù nguyeän cho chuùng ruïng heát loâng caùnh. Vua Maïn-ñaø-la nghe bieát vieäc naøy nghó raèng: “Caùc tieân nhôn naøy khoâng coù loøng töø bi, sao ñeå hoï ôû nôi ñaây ñöôïc”, nghó roài lieàn ñuoåi hoï ra khoûi nöôùc, caùc tieân nhôn suy nghó: “vua laøm vua boán coõi, nay chuùng ta seõ soáng ôû ñaâu”, nghó roài lieàn ñeán soáng ôû chaân nuùi Dieäu cao. Veà sau vua ñeán soáng ôû Taây Caâu ñaø ni trong khoaûng thôøi gian baèng saùu laàn tuoåi thoï cuûa vua trôøi Ñeá thích -; ôû Ñoâng Phaát ñeà baø vaø Baéc Caâu loâ chaâu cuõng nhö vaäy; ôû baûy daõy nuùi vaøng roøng vua cuõng traûi qua thôøi gian baèng saùu laàn tuoåi thoï cuûa vua trôøi Ñeá thích. Khi vua vaø quaân binh tieán leân ñænh nuùi Tu di, caùc tieân nhôn lieàn chuù nguyeän cho quaân binh khoâng theå cöû ñoäng, luùc ñoù coù moät Döôïc xoa teân laø Khoâng cö thaáy roài lieàn noùi keä:

“Xin tieân haõy boû taâm saân haän, Ñeå cho moïi thöù ñöôïc thaønh töïu, Ñaây laø Ñaïi vöông Maïn-ñaø-la, Khoâng gioáng baày chim thaønh Quaûng nghieâm”.

Vua thaáy quaân binh khoâng cöû ñoäng lieàn hoûi laø ai ñaõ ngaên caûn, ñaùp laø ñaïi tieân, vua hoûi ñaïi tieân öa thích gì nhaát, ñaùp laø öa thích buùi toùc nhaát, vua lieàn chuù nguyeän: “nguyeän cho vò tieân aáy khoâng coøn buùi toùc treân ñaàu vaø laøm ngöôøi haàu cuûa ta”. Vua vöøa nguyeän xong, buùi toùc cuûa vò tieân aáy töï ruïng vaø caàm gaäy ñi tôùi choã vua. Nöõ baùu cuûa vua noùi: “ñoù

132 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

laø tieân nhôn, Ñaïi vöông chôù gaây hoïa, haõy thaû oâng ta”. Vua nghe roài lieàn thaû tieân nhôn, tieân nhôn töùc giaän lieàn giöõ giôùi haïnh, khoâng bao laâu sau chöùng ñöôïc naêm thoâng. Luùc ñoù hai long vöông Nan-ñaø vaø OÂ ba-nan-ñaø thaáy quaân binh cuûa vua cho laø quaân binh A-tu-la lieàn daãn boán binh ra ñaùnh, khi thaáy laø vua Maïn-ñaø-la binh chuùng cuûa Long vöông ñeàu thoái lui, boán ñaïi Döôïc xoa cuõng boû chaïy ñeán choã Töù thieân vöông taâu: “hoâm nay coù quaân binh cuûa vua Maïn-ñaø-la keùo ñeán, vua aáy coù phöôùc ñöùc lôùn saép ñeán cung vua trôøi Ñeá thích, chuùng ta neân mang höông hoa vaø caùc moùn cuùng döôøng ra nghinh ñoùn hoï”. Sau ñoù taát caû cuøng ñeán cung vua trôøi Ñeá thích, vöøa troâng thaáy vua Ñaûnh sanh, vua trôøi Ñeá thích lieàn chia nöûa toøa ngoài môøi ngoài. Luùc ñoù coù boán binh cuûa A-tu-la keùo ñeán, Döôïc xoa lieàn vaøo baùo cho vua trôøi Ñeá thích bieát, vua trôøi Ñeá thích ñònh daãn binh ra ñoái ñòch, vua Maïn-ñaø-la baûo vua trôøi Ñeá thích ôû laïi ñeå mình daãn binh ra ñoái phoù. Noùi roài vua daãn 1taùm vaïn löïc só khoûe maïnh nöông hö khoângmaø ñi vaø baûo caùc löïc só phaùt ra aâm thanh lôùn noùi raèng: chuùng toâi laø löïc só coù oai ñöùc lôùn, nghe aâm thanh naøy quaân A-tu-la ñeàu bòt tai boû chaïy. Luùc ñoù vua Ñaûnh sanh suy nghó: “ta neân soáng ôû ñaây, ngöôøi ôû chaâu Thieäm boä ñoâng ñuùc giaøu coù vui veû, cho ñeán ba chaâu kia ñeàu thuoäc veà ta, ta nay neân chieám ngoâi vua trôøi Ñeá thích laøm chuû coõi trôøi ngöôøi”, vöøa nghó xong vua lieàn maát thaàn thoâng rôi trôû xuoáng chaâu Thieäm boä vaø maéc bònh naëng, vua lieàn noùi keä:

“Coù thaät nhieàu cuûa caûi, Vaãn khoâng heát ham muoán, Vui ít maø khoå nhieàu, Ngöôøi trí neân xa lìa. Duø höôûng vui coõi trôøi, Cuõng khoâng thoûa yù thích, Muoán bieát heát vui thích, Chæ coù Phaät, Thanh vaên. Ví nhö nuùi vaøng tuï, Cao nhö Tuyeát sôn vöông, Vaãn coøn thaáy chöa ñuû, Ngöôøi trí hieåu nhö vaäy, Do thaáy goác khoå naøy, Duïc laïc khoâng ñaùng öa, AÁm, caên laø muõi teân, Haõy cuøng hoïc luaät giaùo”.

Noùi keä roài vua thöïc haønh ñaïi boá thí roài laïi noùi keä:


“Ta bieát thoï maïng ngaén, Ñôøi sau aét chòu khoå, Nay laøm caùc coâng ñöùc, Ñeå ñôøi sau ñöôïc vui, Ngöôøi naøo thích tu phöôùc, Thì tuøy söùc boá thí, Ngöôøi öa thích tu phöôùc, Ñôøi naøy ñôøi sau vui”.

Naøy Ñaïi vöông, yù vua nghó sao, vua Maïn-ñaø-la ngaøy xöa nay chính laø thaân ta. Thuôû xöa ta laøm lôïi ích cho höõu tình nhö vaäy maø coøn khoâng theå ñaït ñöôïc quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc; huoáng chi laø boá thí chuùt ít maø coù theå ñaït ñöôïc hay sao, do duyeân nôi nhaân naøy chæ coù quaû baùo sanh töû maø thoâi”.

134 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


QUYEÅN 13

Phaät laïi baûo vua Thaéng quang: “thuôû xöa ta vì caàu quaû Voâ thöôïng

chaùnh ñaúng chaùnh giaùc laøm lôïi ích cho caùc höõu tình nhö sau, Ñaïi vöông haõy laéng nghe:

Thuôû xöa coù Chuyeån luaân Thaùnh vöông teân laø Ñaïi Hyû kieán, coù ñuû baûy baùu vaø boán Thaàn thoâng… nhö trong phaåm 63 cuûa kinh Tröôøng A caáp ma coù noùi roõ. Luùc ñoù vua Hyû kieán öa thích chaùnh phaùp neân cuùng döôøng thöùc aên cho 500 vò Ñoäc giaùc, sau ñoù laïi daâng cuùng cho moãi vò Ñoäc giaùc moät taám giaï roài noùi keä:

“Ñaõ chöùng taâm roäng lôùn, Nhôn giaû chôù phoùng daät, Cuùng döôøng ngöôøi trì giôùi, Thì seõ ñöôïc taêng ích, Ngöôøi cuùng döôøng hieåu roõ, Tín taâm ñöôïc giaûi thoaùt, Do chöùng, taâm khoâng toäi, Ñôøi sau ñöôïc an vui”.

Naøy Ñaïi vöông, Chuyeån luaân Thaùnh vöông coù ñuû baûy baùu vaø boán Thaàn thoâng ngaøy xöa, nay chính laø thaân ta. Xöa nhôø cuùng döôøng 500 vò Ñoäc giaùc tuy khoâng ñöôïc quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc, nhöng nhôø nhaân duyeân naøy tích tuï thieän caên ñeå ñeán ngaøy nay ñöôïc thaønh töïu ñaïo quaû Chaùnh giaùc”.

Phaät laïi baûo vua Thaéng quang: “naøy Ñaïi vöông, ñeå caàu quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc, ta ñaõ laøm coâng ñöùc xaû thí nhö sau, Ñaïi vöông haõy laéng nghe:

Thuôû xöa coù moät Baø-la-moân teân laø Thôøi chí thuoäc doøng haøo toäc, thöôøng thöïc haønh boá thí vaø cuùng döôøng caùc Baø-la-moân. OÂng coù 84 vaïn con voi lôùn ñöôïc trang söùc baèng caùc ñoà trang söùc baèng vaøng, duøng luïa


vaøng phuû leân löng voi vaø coù tua ren ruõ xuoáng döôùi. OÂng ñem nhöõng con voi naøy cuùng döôøng cho caùc Baø-la-moân… nhö trong kinh Tyù la ma coù noùi roõ. Kinh Trung A caáp ma coù baøi keä veà coâng ñöùc boá thí naøy:

“Thí roài nguyeän hoï vui, Ta thí truï voâ uùy, Cuùng döôøng cho theá gian, Trôøi cuøng vôùi moïi ngöôøi, Caàu cho taát caû vui, Xaû thí, truï voâ uùy, Thöôøng caàu seõ giaûi thoaùt, Giaøu coù laøm nhaân chuû”.

Naøy Ñaïi vöông, Baø-la-moân cuùng döôøng 84 vaïn con voi thuôû xöa ñoù chính laø thaân ta ngaøy nay. Xöa kia nhôø xaû thí tuy ta chöa chöùng ñöôïc ñaïo quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc, nhöng nhôø nhaân duyeân ñoù ta coù chaùnh tín, cho ñeán nay coâng ñöùc vieân maõn môùi thaønh töïu ñöôïc quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc”.

Phaät laïi baûo vua Thaéng quang: “naøy Ñaïi vöông, ñeå caàu ñaïo quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc, ta ñaõ boá thí tu caùc phöôùc nghieäp nhö sau, Ñaïi vöông haõy laéng nghe:

Thuôû xöa coù Chuyeån luaân Thaùnh vöông teân laø Kieát thaéng thoáng lónh boán chaâu, coù ñuû baûy baùu vaø ñöôïc ba thaàn thoâng, do khoâng coù con neân nhaø vua ñaõ tìm ñuû caùch ñeå coù con. Luùc ñoù coù moät ngöôøi ñeán taâu vua: “coù moät loaïi thuoác teân laø ña töû, vöông phi uoáng vaøo seõ coù con”, vua nghe roài lieàn cho ngöôøi ñi tìm loaïi thuoác naøy. Khi tìm ñöôïc thuoác vua lieàn cho vöôngphi uoáng, uoáng xong vöông phi lieàn mang thai nhöng khoâng bieát laø nhôø uoáng thuoác, Ñuû ngaøy thaùng sanh moät con trai nhöng laïi coù hình daùng kyø dò, maët nhö sö töû vaø coù söùc maïnh nhö Na-la-dieân, vua laøm leã ñaët teân cho con laø Mao thaûo. Khi vöông töû tröôûng thaønh, ôû phía tröôùc vöông töû boãng xuaát hieän moät chieác loa vaø baùnh xe vi dieäu; neáu vöông töû thoåi loa naøy thì quaân ñòch nghe tieáng loa ñeàu boû chaïy hoaëc bò ñieác tai; neáu nghe tieáng baùnh xe chuyeån ñoäng cuõng ñeàu boû chaïy. Sau khi cheá phuïc ñöôïc vua caùc ngoaïi bang, vöông töû ñeán baùo caùo vôùi phuï vöông, phuï vöông vui möøng cho ngöôøi sang nöôùc laân bang hoûi cöôùi coâng chuùa cho Thaùi töû, nhöng trong ngaøy leã thaønh hoân coâng chuùa thaáy Thaùi töû coù hình daùng kyø dò neân sôï haõi boû chaïy. Thaùi töû caàm loa, baùnh xe vaø ñao ñuoåi theo coâng chuùa, treân ñöôøng ñi thaáy voi ngöïa cuûa nhaø vua bò sö töû aên; Thaùi töû lieàn caàm loa thoåi khieán cho sö töû, hoå, soùi ñeàu boû chaïy. Nhöõng ngöôøi giöõ voi ngöïa ñem moät phaàn saùu soá voi ngöïa bieáu cho Thaùi

136 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

töû, Thaùi töû noùi: “soá voi ngöïa caùc vò bieáu cho ta, haõy ñeå laïi ñaây, khi quay veà ta seõ laáy”, noùi roài tieáp tuïc ñuoåi theo coâng chuùa. Luùc ñoù thaân quyeán cuûa Thaùi töû ñem binh maõ tôùi baûo Thaùi töû: “Thaùi töû haõy quay veà, neáu nhaát quyeát ñuoåi theo thì haõy daãn soá binh chuùng naøy ñi theo”, Thaùi töû noùi: “toâi ñi moät mình, khoâng caàn binh chuùng”, noùi roài moät mình ñi ñeán nöôùc cuûa vôï. Thaáy Thaùi töû ñeán cha vôï baûo: “haõy daãn coâng chuùa ñi”, Thaùi töû lieàn daãn coâng chuùa ñi, treân ñöôøng trôû veà Thaùi töû ñeán choã ngöôøi giöõ voi ñeå nhaän soá voi ngöïa hoï ñaõ bieáu, hoï noùi laø ñaõ bò gioù thoåi bay maát heát, Thaùi töû nghe roài lieàn noùi keä:

“Voi ngöïa lôùn vaø nhoû, Ñeàu bò gioù thoåi bay, Huoáng chi boø vaø deâ, Suy tö lieàn töï bieát.”

Trôû veà cung taém röûa roài soi göông môùi thaáy mình hình dung ñaùng sôï, töï nghó: “maët muõi ta ñaùng sôï nhö vaäy, heøn chi moïi ngöôøi ñeàu gheâ sôï, ta mang chi thaân naøy nöõa”, nghó roài lieàn vaøo trong röøng muoán töï töû. Luùc ñoù vua trôøi Ñeá thích quaùn thaáy Thaùi töû laø Boà-taùt trong Hieàn kieáp lieàn suy nghó: “neáu laøm cho Thaùi töû ñöôïc xinh ñeïp thì seõ khoâng muoán töï töû nöõa”, nghó roài lieàn cho Thaùi töû haït chaâu trong buùi toùc, sau khi ñeo haït chaâu naøy Thaùi töû trôû neân xinh ñeïp nhö thieân töû vaø coù ñuû baûy baùu. Sau khi vua cha baêng haø, Thaùi töû leân noái ngoâi, thoáng lónh boán coõi, duùng chaùnh phaùp cai trò, coù oai löïc lôùn, ôû 60 vaïn thaønh, vua ñeàu thieát laäp ng- hóa ñöôøng, y theo phaùp theá tuïc laäp nhaø teá töï chuyeân tu boá thí trong nhieàu naêm. Sau khi cuùng döôøng cho caùc Baø-la-moân trong suoát traêm ngaøn naêm, vua noùi keä:

“Ai coù nhieàu thoï duïng, Chö thieân vaø loaøi ngöôøi, Keo kieät khoâng boá thí, Nhieàu cuûa maø khoâng xaû, Ngöôøi meâ loøng chaáp chaët, Phaät daïy neân boá thí, Caàm gaäy khoâng phaûi duõng, Taâm naêng thí môùi duõng”.

Naøy Ñaïi vöông, Chuyeån luaân Thaùnh vöông xöa kia thieát laäp nghóa ñöôøng, y theo phaùp theá tuïc laäp nhaø teá töï chuyeân tu boá thí, roäng tu coâng ñöùc, chính laø thaân ta ngaøy nay. Nhôø xaû thí neân ngaøy nay ta môùi thaønh töïu quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc. Ta tu taäp phöôùc naøy coøn nhôø nôi nhaân duyeân, tín caên vaø tích tuï caên laønh neân nay môùi chöùng quaû


Chaùnh giaùc”. Phaät laïi baûo vua Thaéng quang: “Ñaïi vöông, ñeå caàu quaû Voâ thöôïng

chaùnh ñaúng chaùnh giaùc, ta ñaõ haønh boá thí, tu phöôùc nghieäp nhö sau, Ñaïi vöông haõy laéng nghe:

Thuôû xöa coù moät vò vua teân laø Loa Ma-ñaèng-ca vôùi haèng traêm quyeán thuoäc vaây quanh, vua coù taâm töø bi thöôøng laøm lôïi ích cho caùc höõu tình. Gaëp luùc trong nöôùc maát muøa ñoùi keùm, vua chí thaønh phaùt nguyeän, trôøi lieàn giaùng möa xuoáng, nhôø theá nöôùc aáy trôû neân giaøu coù, thôøi gian sau vua boû ngoâi vua xuaát gia theo tieân nhôn, chöùng ñöôïc naêm thoâng. Luùc ñoù ôû thaønh Baø-la-neâ-tö coù vua teân Phaïm ñöùc cai trò, daân chuùng ñoâng ñuùc an vui, boãng coù töôùng soá ñoaùn raèng trong 12 naêm tôùi trôøi seõ khoâng möa, vua lieàn cho ñaùnh troâng boá caùo daân chuùng : “ai coù theå chuaån bò löông thöïc trong 12 naêm thì ôû laïi, ai khoâng theå thì ñöôïc pheùp sang nöôùc khaùc”. Daân chuùng nghe roài noùi vôùi nhau: “nghe noùi ôû nöôùc Ma-ñaèng- ca coù vò tieân chaân thaät theä nguyeän thì trôøi lieàn giaùng möa, neân nöôùc aáy ñöôïc giaøu coù an vui, chuùng ta neân sang nöôùc ñoù”, noùi roài ñeàu cuøng nhau boû sang nöôùc Ma-ñaèng-ca sinh soáng. ÔÛ nöôùc ñoù sau khi vua cha xuaát gia Thaùi töû leân noái ngoâi, trong suoát 12 naêm cung caáp ñaày ñuû löông thöïc cho nhöõng ngöôøi soáng nhôø ôû nöôùc mình. Luùc ñoù vua Phaïm ñöùc hoûi quaàn thaàn môùi bieát daân chuùng nöôùc mình ñaõ boû sang ôû nöôùc Ma-ñaèng-ca, lieàn baûo quaàn thaàn: “hieän nay theá gian ñoùi keùm nhö thôøi maït kieáp, chuùng ta neân laøm caùch gì ñeå thoaùt khoûi naïn naøy?”, quaàn thaàn taâu: “vua Ma-ñaèng-ca nay ñaõ xuaát gia chöùng ñaïo tieân, chuùng ta neân cung thænh vò aáy ñeán”. Vua nghe roài lieàn ñeán choã tieân Ma-ñaèng-ca cung thænh ñeán nöôùc mình phaùt lôøi nguyeän chaân thaät, tieân nhôn nhaän lôøi ñeán nöôùc ñoù phaùt lôøi nguyeän chaân thaät nhö sau:

“Ta duø sanh doøng Chieân ñoà la, Cuõng khoâng aùc taâm laøm toån haïi, Tam Loa xin baùo cho heát thaûy, Chö thieân vaø ngöôøi ñeàu ñaõ thaáy, Nay ta phaùt lôøi nguyeän chaân thaät, Töø laâu ñaõ huaân taäp taâm töø, Thöôøng vì chuùng sanh khaép phaùp giôùi, Xin roàng giaùng möa cöùu ngöôøi ñoùi, Töø khi sanh ra luoân tu thieän, Töø laâu huaân taäp taâm töø bi, Duøng voâ löôïng lôøi chaân thaät naøy, Xin roàng giaùng möa cöùu chuùng sanh”.

138 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Tieân nhôn phaùt nguyeän xong, ôø thaønh Baø-la-neâ-tö lieàn coù möa to, trong nöôùc ñöôïc muøa khoâng coøn ñoùi keùm nöõa, daân chuùng soáng nhôø ôû nöôùc Ma-ñaèng-ca ñeàu trôû veà laïi queâ höông.

Naøy Ñaïi vöông, vua Tam Loa Ma-ñaèng-ca ngaøy xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, Ngaøy xöa ta haønh töø bi laøm lôïi ích cho caùc höõu tình, neáu phaùt lôøi nguyeän chaân thaät thì trôøi lieàn giaùng möa, khieán cho trong nöôùc ñöôïc muøa heát ñoùi keùm. Ñaïi vöông, khoâng phaûi chæ do boá thí maø chöùng quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, coøn phaûi do tu voâ löôïng phöôùc ñöùc nhaân duyeân, tích taäp caên laønh, phaùt taâm chaùnh tín neân ngaøy nay môùi chöùng quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc”.

Phaät laïi baûo vua Thaéng quang: “Ñaïi vöông, ñeå caàu quaû voâ thöôïng Boà-ñeà, ta ñaõ tu boá thí, laøm caùc phöôùc nghieäp nhö sau, ñai vöông haõy laéng nghe:

Thuôû xöa ôû nöôùc Di ñòa la coù vua chuyeån luaân teân laø Ñaïi thieân nhö trong kinh A Caáp ma coù noùi roõ, vua töï thaáy mình coù nhieàu thoï duïng neân laøm phaùp teá töï vaø noùi keä:

“Neáu mong caàu giaøu coù, ÔÛ coõi trôøi vaø ngöôøi, Neân tuøy söùc boá thí, Do vì sôï baàn cuøng, Ngöôøi thí ñöôïc ngöôøi troïng, Sau ñöôïc chö thieân cuùng, Ngöôøi, phi nhôn quy y, Nhö möa rôi, keát traùi.”

Ñaïi vöông, vua chuyeån luaân ngaøy xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, ngaøy xöa do ta quyeát ñònh höôùng veà ñöôøng laønh, thöôøng tu phaïm haïnh neân trong taùm boán ngaøn ñôøi thöôøng ôû ngoâi vò Chuyeån luaân. Ñaïi vöông, khoâng phaûi chæ do boá thí maø chöùng quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, coøn phaûi do tu voâ löôïng phöôùc ñöùc nhaân duyeân, tích taäp caên laønh, phaùt taâm chaùnh tín neân ngaøy nay môùi chöùng quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc.”

Phaät laïi baûo vua Thaéng quang: “Ñaïi vöông, ñeå caàu quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, ta ñaõ tu boá thí laøm caùc phöôùc nghieäp nhö sau, Ñaïi vöông haõy laéng nghe:

Thuôû xöa ôû thaønh Di ñòa la coù vua chuyeån luaân teân laø Neâ-di-la nhö trong kinh A Caáp ma coù noùi roõ, vua thaáy mình coù nhieàu thoï duïng neân laøm caùc phaùp teá töï, boá thí cho taát caû roài noùi keä:

“Thaáy ai laøm phaùp laønh, Thì haõy laøm laønh theo,


Ngöôøi bieáng nhaùc khoâng laøm, Chính laø ngöôøi thaáp heøn”.

Luùc ñoù vua trôøi Ñeá thích baûo vua Neâ-di-la: “vua haõy ñeán trong cung cuûa toâi ñeå thoï höôûng nguõ duïc coõi trôøi, tuøy yù thoï laïc”, vua lieàn noùi keä:

“Nhö möôïn vaät cuûa ngöôøi, Heát haïn thì phaûi traû, Thieân laïc cuõng nhö vaäy, Gioáng nhö vaät möôïn taïm, Ta veà Di ñòa la, Tu taïo caùc phöôùc nghieäp, Nhôø phöôùc sanh leân trôøi, Seõ ñeán trong cung aáy”.

Vua Neâ-di-la lieàn trôû veà nöôùc mình lo tu boá thí laøm caùc phöôùc nghieäp roài noùi keä:

“Ngöôøi hieàn khen boá thí, Tuøy thôøi maø haønh xaû, Saùt lôïi, Phaïm, Pheä xaù, Chieân ñoà, Tuaát ñaït la, Haønh xaû luùc ñoùi keùm, Giuùp hoï ñöôïc no ñuû, Seõ xa lìa ñöôøng aùc, Sau ñöôïc sanh leân trôøi, Ngöôøi trí bieát phöôùc naøy, Neân thöôøng haønh xaû thí, Do thí ñöôïc giaûi thoaùt, Phuù quyù vaø sanh thieân”.

Naøy Ñaïi vöông, vua chuyeån luaân ngaøy xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, ngaøy xöa ta leân coõi trôøi Tam thaäp tam ñöôïc vua trôøi Ñeá thích chia toøa môøi ngoài vaø môøi ôû laïi thoï höôûng naêm duïc, ta coøn trôû veà nöôùc Di ñòa la thieát laäp nghóa ñöôøng, y theo phaùp theá tuïc laäp nhaø teá töï chuyeân tu boá thí. Ñaïi vöông, khoâng phaûi chæ do boá thí maø chöùng quaû Voâ thöôïng Boà- ñeà, coøn phaûi do tu voâ löôïng phöôùc ñöùc nhaân duyeân, tích taäp caên laønh, phaùt taâm chaùnh tín neân ngaøy nay môùi chöùng quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc”.

Phaät laïi baûo vua Thaéng quang: “Ñaïi vöông, ñeå caàu quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, ta ñaõ haønh xaû thí tu caùc phöôùc nghieäp nhö sau, ñai vöông haõy laéng nghe:

140 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Thuôû xöa coù vò vua teân laø A-nan-ñaø, vua coù traêm ngöôøi con, ngöôøi con nhoû nhaát teân laø Caûnh dieän. Thôøi gian sau vua nhieãm bònh duø ñaõ duøng ñuû loaïi thuoác, bònh vaãn khoâng khoûi maø coøn naëng theâm, khi saép qua ñôøi vua baûo quaàn thaàn neân laäp vua môùi, quaàn thaàn hoûi vua ñònh laäp ai, vua noùi: “ngöôøi naøo coù phöôùc ñöùc, coù phöôùc baùo cuûa chö thieân, khi mang giaøy baùu thì ngöôøi trong cung ñeàu nghe lôøi, laø ngöôøi thaáy ñöôïc saùu phuïc taøng: 1. Laø noäi taøng. 2. Laø ngoaïi taøng. 3. Laø noäi ngoaïi taøng. 4. Laø phuïc taøng ôû trong röøng. 5. Laø phuïc taøng ôû trong nuùi. 6. Laø phuïc taøng ôû döôùi nöôùc; thì ngöôøi ñoù neân laäp laøm vua”, noùi xong vua baêng haø. Sau khi choïn löïa, quaàn thaàn thaáy chæ coù vöông töû uùt teân caûnh dieän laø coù ñuû caùc ñieàu kieän treân neân laäp leân laøm vua, sau khi leân ngoâi vua thaáy coù saùu phuïc taøng. Heã vua ñöùng döôùi goác caây naøo thì beân döôùi coù phuïc taøng, goïi laø phuïc taøng trong röøng caây; vua ôû trong khe nuùi hay vöôøn hoa cuõng vaäy, cho ñeán vua vui ñuøa trong nöôùc thì döôùi nöôùc ñoù coù phuïc taøng. Vua duùng chaùnh phaùp cai trò, trong nöôùc maát muøa ñoùi keùm trong 12 naêm, vua y phaùp teá töï boá thí khieán cho daân chuùng ñöôïc no ñuû roài noùi keä:

“Nhôø phaùp ñöôïc cuûa caûi, Ngöôøi trí khoâng caát chöùa, Boá thí laø giöõ giôùi, Thí vaø ngöôøi thoï thí, Sa moân, Baø-la-moân , Ngöôøi ngheøo ñöôïc no ñuû, Sau khi boû thaân naøy, Seõ ñöôïc sanh leân trôøi, Hieåu roõ ñöôïc vieäc naøy, Chaùnh tín nieäm giaûi thoaùt, Thöôøng maïnh meõ boá thí, Haønh xaû khoâng laãn tieác”.

Naøy Ñaïi vöông, vua Caûnh dieän ngaøy xöa chính laø thaân ta ngaøy nay. Ngaøy xöa daân chuùng ñoùi keùm trong 12 naêm ta ñaõ boá thí cho taát caû ñöôïc no ñuû, khoâng phaûi chæ do boá thí maø chöùng quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, coøn phaûi do tu voâ löôïng phöôùc ñöùc nhaân duyeân, tích taäp caên laønh, phaùt taâm chaùnh tín neân ngaøy nay môùi chöùng quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc”.

Phaät laïi baûo vua Thaéng quang: “Ñaïi vöông, ñeå caàu ñaïo quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, ta ñaõ haønh boá thí taïo caùc phöôùc nghieäp, phaùt tinh taán Ba-la-maät nhö sau, Ñaïi vöông haõy laéng nghe: Thuôû xöa ôû nöôùc Baøn giaø la coù hai oâng vua, vua ôû phía Baéc teân laø Vieát taøi truï trong thaønh Long


caùc, moät ngöôøi laøm vua ôû phía Nam. Vua Vieát taøi duøng chaùnh phaùp cai trò neân ñaát nöôùc phoàn thònh an vui, trong nöôùc khoâng coù kieän tuïng, daân chuùng aám no, möa gioù thuaän thôøi, nguõ coác ñöôïc muøa. Caïnh thaønh Long caùc coù moät caùi ao lôùn, treân maët ao phuû ñaày caùc loaïi hoa sen vaø coù nhieàu loaïi chim ñeán ñaây cö truù, döôùi ao coù moät Long töû teân Dieäu sanh thöôøng noåi maây giaùng möa ñuùng thôøi laøm cho ruoäng luùa toát töôi, daân chuùng ñöôïc muøa. Vua phía Nam baûn taùnh hieåm aùc, thoâ baïo duøng phi phaùp cai trò khieán cho daân chuùng laàm than neân trôøi khoâng giaùng möa, daân chuùng ñeàu boû troán sang thaønh Long caùc ñeå soáng. Vua phía Nam khi ra khoûi thaønh saên baén thaáy xoùm laøng troáng roãng, mieáu thôø thaàn hö hoaïi beøn hoûi quaàn thaàn nguyeân do, quaàn thaàn lieàn taâu roõ nguyeân do nhö treân, vua nghe roài lieàn hoûi: “laøm caùch naøo ñeå cho nhaân daân quay trôû laïi?”, quaàn thaàn ñaùp: “neáu Ñaïi vöông cuõng thuïc haønh töø bi laøm lôïi ích cho chuùng sanh nhö vua Vieát taøi phía Baéc, thì khoâng bao laâu sau daân chuùng seõ quay trôû veà queâ cuõ. Caïnh thaønh Long caùc ôû phía Baéc coù moät caùi ao lôùn, treân maët ao phuû ñaày caùc loaïi hoa sen vaø coù nhieàu loaïi chim ñeán ñaây cö truù, döôùi ao coù moät Long töû teân Dieäu sanh thöôøng noåi maây giaùng möa ñuùng thôøi laøm cho ruoäng luùa toát töôi, daân chuùng ñöôïc muøa”, vua hoûi quaàn thaàn: “laøm caùch naøo ñeå Long töû Dieäu sanh ñeán soáng ôû nöôùc ta”, quaàn thaàn taâu: “neáu coù ngöôøi trì chuù thì Long töû aáy coù theå ñeán ñaây soáng”. Vua lieàn ra lònh ñaùnh troáng thoâng baùo trong daân chuùng:” ai coù theå trì minh chuù khieán cho Long töû Dieäu sanh ôû thaønh Long caùc phía Baéc ñeán soáng ôû nöôùc ta thì seõ ñöôïc thöôûng moät röông vaøng roøng vaø nhieàu thöù khaùc”, luùc ñoù coù moät thaày trì chuù teân laø Chuù xaø ñeán choã Ñaïi thaàn noùi: “neáu chaéc chaén cho toâi moät röông vaøng roøng thì toâi coù theå trì chuù goïi Long töû Dieäu sanh ñeán ôû nôi ñaây”, ñaïi thaàn lieàn ñöa cho oâng ta moät röông vaøng, oâng lieàn noùi: “ñôïi toâi trì chuù goïi roàng ñeán seõ nhaän vaøng sau”. Luùc ñoù thaày trì chuù lieàn ñi ñeán thaønh Long caùc quan saùt boán phía ao ñeå bieát choã roàng ôû roài trôû veà baùo cho ñaïi thaàn bieát ñeán ngaøy thöù baûy roàng seõ ñeán nöôùc phía Nam. Long töû Dieäu sanh bieát thaày trì chuù ñeán ñaây taùc phaùp, trong baûy ngaøy nöõa seõ daãn mình ñeán nöôùc phía Nam, lieàn suy nghó: “laøm caùch naøo ñeå coù theå khoâng xa lìa cha meï vaø quyeán thuoäc, phaûi troán ôû ñaâu ñeå traùnh ñöôïc hoïa naøy?”. Caùch ao khoâng xa coù hai ngöôøi thôï saên cö truù, moät ngöôøi teân Baø la ca, moät ngöôøi teân Pha la ca. Thôøi gian sau thôï saên Baø la ca cheát, chæ coøn laïi thôï saên Pha la ca, Long töû Dieäu sanh lieàn ñeán choã thôï saên naøy noùi raèng: “anh coù bieát nhôø ai maø daân chuùng nôi ñaây ñöôïc an vui, no ñuû khoâng?”, ñaùp: “ñeàu laø nhôø vua haønh töø bi laøm lôïi ích cho taát caû”, laïi hoûi: “ngoaøi nhaø vua ra coøn nhôø ai nöõa?”, ñaùp: “coøn nhôø coù Long

142 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

töû Dieäu sanh ôû trong ao thöôøng giaùng möa ñuùng thôøi khieán cho luùa vaø nguõ coác ñöôïc muøa”, laïi hoûi: “neáu coù ngöôøi naøo daãn roàng ñi ñeán nôi khaùc thì anh seõ laøm gì ngöôøi aáy”, ñaùp laø seõ gieát ngöôøi ñoù, laïi hoûi: “anh coù bieát Long töû Dieäu sanh khoâng?”, ñaùp laø khoâng bieát, roàng noùi: “toâi chính laø Long töû Dieäu sanh, hieän nay coù thaày trì chuù ôû nöôùc phía Nam teân laø Chuù xaø saép ñeán ñaây kieát giôùi taùc phaùp ñeå daãn toâi ñi. baûy ngaøy nöõa oâng ta ñeán ao taùc phaùp boán phía ao, ñoùng coïc giaêng löôùi… luùc ñoù anh haõy aån moät nôi gaàn ñoù, khi thaáy toâi quaäy nöôùc, anh haõy baén vaøo yeáu huyeät cuûa oâng ta roài ñeán baûo oâng ta raèng: haõy thu hoài chuù phaùp, neáu khoâng ta seõ cheùm ñaàu. Anh ñôïi oâng ta giaûi chuù phaùp roài môùi gieát oâng ta, neáu khoâng laøm nhö theá toâi seõ thöôøng bò chuù phaùp troùi buoäc ñeán cheát, thôï saên noùi: “neáu chæ vì lôïi ích cho rieâng Long töû toâi coøn laøm, huoáng chi laø vì lôïi ích cho taát caû daân chuùng nôi ñaây, xin Long töû chôù lo”, Long töû lieàn daãn thôï saên ñeán gaàn ao chæ choã aån naáp. Ñeán ngaøy thöù baûy, thaày trì chuù ñeán choã ao laäp ñaøn kieát giôùi taùc phaùp nhö lôøi Long töû noùi, thôï saên lieàn baén teân vaøo yeáu huyeät cuûa oâng ta vaø laøm ñuùng nhö lôøi Long töû ñaõ daën. Ñöôïc cöùu thoaùt, roàng ra khoûi ao oâm ngöôøi thôï saên noùi: “anh chính laø cha meï toâi, vì ñaõ cöùu thoaùt toâi khoûi noåi khoå xa lìa cha meï vaø quyeán thuoäc, anh haõy theo toâi xuoáng Long cung”, noùi roài lieàn daãn thôï saên xuoáng Long cung ñaõi aên roài taêng cho thôï saên vieân ngoïc quyù, cha meï cuûa Long töû taëng theâm cho thôï saên nhieàu chaâu baùu, thôï saên nhaän roài trôû veà nhaø. Caùch ao khoâng xa coù truù xöù cuûa moät vò tieân, moät ngaøy noï thôï saên ñeán choã tieân nhôn keå laïi söï vieäc treân, tieân nhaân lieàn noùi: “ôû trong Long cung coù moät sôïi daây Baát khoâng, anh neân xin sôïi daây ñoù, khoâng neân laáy chaâu baùu laøm gì”. Thôï saên nghe roài sanh loøng tham, thôøi gian sau laïi ñeán trong Long cung thaáy sôïi daây nhö lôøi tieân nhaân noùi, lieàn xin roàng sôïi daây ñoù maø khoâng nhaän laáy chaâu baùu, roàng noùi: “sôïi daây naøy voâ duïng ñoái vôùi anh, vì sôï chim caùnh vaøng vaø ñeå hoä thaân neân chuùng toâi phaûi giöõ sôïi daây naøy”, thôï saên noùi: “neáu Long töû nhôù aân nghóa thì haõy cho toâi xin sôïi daây aáy”, roàng nghe roài suy nghó: “ngöôøi naøy ñaõ coù aân vôùi ta, ta neân hoûi cha meï roài haõy cho”, nghó roài lieàn hoûi yù kieán cha meï sau ñoù môùi ñöa cho thôï saên, thôï saên nhaän sôïi daây roài vui möøng trôû veà nhaø.

Luùc ñoù ôû trong cung, vua Vieát taøi lo buoàn vì vöông phi khoâng coù thai, nghó raèng: “ta coù voâ löôïng cuûa baùu maø khoâng coù con keá thöøa, neáu bieát ta khoâng coù con moïi ngöôøi seõ laäp ngöôøi khaùc leân keá thöøa ngoâi vò”, quaàn thaàn vaø quyeán thuoäc cuûa vua sau khi bieát roõ nguyeân do lieàn khuyeân vua neân caàu con ôû caùc mieáu thôø thieân thaàn, nhöng neáu nhôø khaån caàu maø coù con thì moïi ngöôøi ñeàu coù ngaøn ngöôøi con, thaät teá phaûi hoäi


ñuû ba ñieàu môùi coù theå coù con: 1. Laø cha meï giao hoäi. 2. Laø ngöôøi meï ñuùng thôøi kyø coù thai. 3. Laø tham AÙi hieän höõu. Do nhaø vua heát loøng caàu con neân Boà-taùt ôû Hieàn kieáp giaùng thaàn vaøo thai cuûa ñaïi phu nhaân cuûa vua. Luùc ñoù vöông phi bieát mình coù thai, taâm sanh hoan hæ noùi vôùi vua: “Ñaïi vöông bieát chaêng, thieáp nay ñaõ coù thai, thai naèm beân naùch traùi nhaát ñònh laø con trai”. Vua nghe roài raát vui möøng, luùc ñoù vöông phi suy nghó: “sau 10 thaùng ta seõ sanh con, con ta seõ noái thaïnh toå nghieäp, hy voïng sau khi ta cheát noù seõ vì ta boá thí, tu caùc phöôùc nghieäp, ta coøn soáng thì noù thöông theo beân ta”. Khi saép sanh, vöông phi daïo chôi, treân thaân trang söùc chuoãi anh laïc nhö thieân nöõ daïo chôi trong vöôøn Hoan hæ… 9 thaùng troâi qua, haøi nhi ra ñôøi dung maïo ñoan nghieâm, ai nhìn cuõng yeâu meán, luùc ñoù coù chö thieân ñaùnh troáng giuùp vui khieán vua raát kinh ngaïc. Sau ñoù vua ra lònh queùt doïn saïch seõ trong thaønh aáp … cuùng döôøng cho caùc Sa moân, Baø-la-moân vaø nhöõng ngöôøi ngheøo khoå, phoùng thích tuø nhaân… Traûi qua moät ngaøy vì Thaùi töû tu Caùc phöôùc nghieäp nhö theá, vua môùi hoäi quaàn thaàn ñaët teân cho Thaùi töû, quaàn thaàn baøn luaän: “vua teân taøi, neân ñaët teân cho vöông töû laø Thieän taøi”. Vua giao Thaùi töû cho taùm baø nhuõ maãu chaêm soùc… khoâng bao laâu sau Thaùi töû tröôûng thaønh nhö hoa sen leân khoûi maët nöôùc, hoïc thoâng caùc moân hoïc vaø kyõ ngheä, taát caû 64 kyõ naêng. Vua laïi xaây cho Thaùi töû ba cung ñieän vôùi ba vöôøn thöôïng uyeån öùng vôùi ba muøa xuaân haï ñoâng…

Luùc ñoù thôï saên Pha la ca nhaân saên ñuoåi caàm thuù ñeán moät ngoïn nuùi, döôùi chaân nuùi coù truù xöù cuûa moät tieân nhaân, nôi ñoù coù hoa quaû toát töôi vôùi ñuû loaøi chim ñeïp, laïi coù ao lôùn vôùi ñuû loaïi hoa sen. Vò tieân nhaân ñoù coù toùc vaø moùng tay ñeàu daøi, mình maëc voû caây, do tu khoå haïnh neân thaân hình khoâ ñeùt, thôï saên thaáy roài lieàn ñaûnh leã vaø hoûi tieân nhaân ôû ñaây ñaõ bao laâu, tieân nhôn noùi laø ñaõ 40 naêm, laïi hoûi: “tieân nhaân ôû nôi ñaây coù thaây vieäc gì kyø laï khoâng?”, tieân nhaân noùi: “nöôùc trong ao naøy trong maùt, muøi vò nhö söõa ñöôïc hoøa vôùi vò hoa. Moãi thaùng vaøo ngaøy 15 coù vöông nöõ Khaån-na-la teân laø Duyeät yù cuøng 500 quyeán thuoäc mang theo caùc loaïi höông hoa ñeán taém trong ao naøy. Khi taém hoï troåi nhaïc, nghe tieáng nhaïc naøy caùc con chim soáng nôi ñaây ñeàu ngöøng hoaït ñoäng, baûn thaân ta cuõng caûm thaáy vui veû, saûng khoaùi ñeán baûy ngaøy. Hieàn thuû, ta ôû nôi ñaây chæ thaáy coù vieäc naøy laø kyø laï”. Thôï saên nghe roài suy nghó: “ta coù ñöôïc sôïi daây baát khoâng cuûa roàng cho, ta neân duøng daây naøy baét troùi vöông nöõ Duyeät yù”, nghó roài lieàn ñôïi ñeán ngaøy 15 nuùp ôû gaàn ao, khi thaáy vöông nöõ xuoáng ao taém lieàn neùm sôïi daây baét troùi, thaáy vöông nöõ bò baét troùi, caùc quyeán thuoäc ñeàu boû chaïy töù taùn. Luùc ñoù thôï saên thaáy vöông nöõ xinh ñeïp

144 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

muoán oâm laáy, vöông nöõ noùi: “oâng khoâng theå laøm choàng toâi ñöôïc, vì toâi chæ coù theå laøm vôï vua”, thôï saên noùi: “chæ laø ta sôï coâ boû chaïy”, vöông nöõ noùi: “toâi seõ khoâng boû chaïy neáu oâng giöõ vieân ngoïc baùu trong buùi toùc cuûa toâi”, thôï saên lieàn giöõ vieân ngoïc baùu vaø daãn vöông nöõ ñi. Treân ñöôøng veà gaëp Thaùi töû Thieän taøi ñi saên, thôï saên suy nghó: “Thaùi töû neáu gaëp vöông nöõ xinh ñeïp naøy nhaát ñònh seõ chieám ñoaït, chi baèng ta töï daân cho Thaùi töû”, nghó roài lieàn ñem ñeán daâng cho Thaùi töû, Thaùi töû vöøa thaáy vöông nöõ lieàn sanh taâm tham ñaém, nhö con thieâu thaân bay vaøo löûa, nhö soùng nöôùc khoâng theå döøng ñöôïc, nhö boø tô vaø chim caùnh vaøng nhanh nheïn khoâng theå ngaên caûn, nhö gioù baûo thoåi khoâng theå quay laïi, nhö khæ ñöôïc caây leo chuyeàn khoâng döøng… Ñoù laø do taâm tham duïc phieàn naõo tích tuï töø voâ thæ ñeán nay, caûnh duïc do taâm caáu ueá, do voïng töôûng nghó ñeán vò laïc cuûa duïc … laøm daây cung, taâm duïc laøm teân vaø laáy ñoái töôïng vöông nöõ laøm ñích, neân Thaùi töû noùi keä:

“Thaáy dung nhan naøng nhö traêng raèm, Hoaëc nhö aùnh chôùp giöõa ñaùm maây, Taâm roái loaïn nhö voi bò baén, Ñoùn nhaän Duyeät yù mang veà thaønh”.

Thaùi töû thöôûng cho thôï saên nhaø cöûa vaø ruoäng ñaát roài daãn vöông nöõ Duyeät yù veà trong cung cuøng hoan laïc, vöông nöõ xinh ñeïp dòu daøng bieát caùch saên soùc neân Thaùi töû raát yeâu meán khoâng muoán xa lìa. Thôøi gian sau coù hai Baø-la-moân ñeán trong thaønh Long caùc, moät ngöôøi theo haàu vua ñöôïc vua toân laø thaày vaø ban thöôûng nhieàu cuûa caûi; moät ngöôøi theo haàu Thaùi töû vaø cuõng ñöôïc Thaùi töû ban cho nhieàu cuûa caûi. Luùc ñoù Baø-la-moân naøy hoûi Thaùi töû: “neáu sau naøy Thaùi töû ñöôïc laäp leân laøm vua, seõ ñoái xöû vôùi toâi nhö theá naøo?”, Thaùi töû noùi: “nhö cha ta ñaõ toân vò kia laøm thaày, ta cuõng seõ toân oâng laøm thaày, ñöùng ñaàu trong soá caùc Baø-la-moân”. Nghe ñöôïc lôøi naøy, Baø-la-moân kia töùc giaän suy nghó: “ta phaûi laøm caùch gì ñeå Thaùi töû khoâng ñöôïc noái ngoâi, huoáng chi laø Baø-la-moân naøy ñöôïc ñòa vò toân quyù”. Thôøi gian sau coù nöôùc laân bang sang xaâm laán, vua sai töôùng ñi ñaùnh deïp ñeàu bò thua quay veà, quoác sö suy nghó: “nay ñaõ ñuùng thôøi cô, ta neân taâu vua cho Thaùi töû ñi chinh phaït khieán cho Thaùi töû bò giaëc gieát cheát”, nghó roài lieàn taâu vua: “Thaùi töû treû tuoåi laïi coù söùc maïnh, Ñaïi vöông haõy cho laøm ñaïi töôùng ñeán ñoù choáng ñòch, chaéc chaén seõ cheá phuïc ñöôïc giaëc”. Vua nghe roài lieàn cho goïi Thaùi töû ñeán baûo: “con haõy laøm ñaïi töôùng daãn binh ñeán nöôùc khoaùng daõ ñaùnh deïp quaân ñòch”, Thaùi töû tuaân lònh roài trôû veà cung töø giaõ vôï, nhöng khi gaëp Duyeät yù lieàn queân maát lôøi vua cha ñaõ daïy; vua cho goïi laàn thöù hai vaø cuõng nhö tröôùc khi gaëp duyeät


yù lieàn queân maát. Quoác sö taâu vua: “Thaùi töû tham ñaém Duyeät yù, xin Ñaïi vöông ra lònh cho quaân binh taäp hoïp ôû choã Thaùi töû roài baûo Thaùi töû xuaát phaùt tröôùc maët vua”, vua nghe roài lieàn laøm y theo lôøi quoác sö, Thaùi töû xin ñöôïc töø giaõ Duyeät yù vua khoâng cho, laïi xin ñöôïc töø giaõ meï vua lieàn cho, Thaùi töû ñeán choã meï ñöa vieân ngoïc treân buùi toùc cuûa Duyeät yù cho meï vaø noùi raèng: “vieân ngoïc naøy xin meï haõy caát giöõ chôù ñöa cho Duyeät yù, tröø khi gaëp khoå naõo böùc baùch coù theå cheát, luùc ñoù meï môùi ñöa laïi cho naøng”, ngöôøi nhaän lôøi, Thaùi töû nhieãu quanh meï ba voøng roài leân ñöôøng. Ñi caùch thaønh khoâng xa, Thaùi töû cho quaân döøng nghæ döôùi moät goác caây, luùc ñoù vua trôøi Pheä thaát la maït noa daãn quyeán thuoäc ñi ngang qua nôi ñoù, boãng nhieân hoï khoâng theå chuyeån ñoäng ñöôïc, vua trôøi naøy kinh ngaïc suy nghó: “ta töøng ñi qua nhieàu nôi nhöng chöa gaëp tröôøng hôïp nhö theá naøy”, lieàn quaùn bieát Thaùi töû laø Boà-taùt trong Hieàn kieáp saép ñi ñeán nöôùc kia ñaùnh deïp giaëc, vua trôøi suy nghó: “ta neân giuùp Thaùi töû, ñöøng ñeå cho vò aáy bò toån haïi”, nghó roài lieàn ra lònh cho Döôïc xoa thöù naêm daãn quaân binh ñeán thaønh Khoaùng daõ ñaùnh baïi quaân ñòch giuùp cho Thaùi töû. Döôïc xoa vaâng lònh daãn boán binh hoùa laøm hình ngöôøi cao lôùn nhö caây Ña la, voi to lôùn nhö nuùi, ngöïa lôùn nhö voi thò hieän oai löïc laøm cho quaân giaëc khieáp vía vaø baûo quaân giaëc môû cöûa thaønh ñeå ñoùn Thaùi töû. Thaùi töû vaøo thaønh saép xeáp laïi moïi vieäc vaø caét ñaët quan môùi traán giöõ roài daãn quaân trôû veà nöôùc. Trong ñeâm aáy vua cha naèm moäng thaáy dieàu haâu bay ñeán quaép ruoät cuûa vua nhieãu quanh boán maët thaønh, coøn thaân vua ñöôïc ñöa vaøo nhaø baèng chaâu baùu. Tænh giaác vua lo sôï seõ bò ñoaït vöông vò hoaëc laø bò cheát neân hoäi quaàn thaàn keå laïi giaác moäng treân. Quoác sö nghe roài lieàn bieát Thaùi töû ñaõ thaéng traän nhöng laïi coá yù giaûi sai giaác moäng neân taâu vua raèng: “ñaây laø aùc moäng, baùo ñieàm vua seõ bò maát ngoâi hoaëc bò cheát. Trong chuù phaùp cuûa Baø-la-moân coù phöông phaùp tröø boû nguy aùch naøy”, vua lieàn hoûi laø phöông phaùp gì, quoác sö noùi: “neân ñaøo moät caùi ao trong vöôøn thöôïng yueån cuûa vua, gieát thuù döõ laáy maùu ñoå ñaày ao, chung quanh trang hoaøng ñeïp ñeõ vaø toâ laùng baèng caùt traéng vaø taïo boán ñöôøng ñi, cöûa vaøo ôû moät beân, cöûa ra ôû moät beân. Sau ñoù phaûi coù moät Baø-la-moân thoâng suoát Töù minh duøng löôõi lieám chaân vua, keá duøng môõ cuûa Khaån-na-la ñeå ñoát höông laøm leã tröø tai aùch cho vua ñöôïc ôû laâu treân ngoâi vua”, vua noùi:“moïi thöù ñeàu coù theå laøm ñöôïc nhöng môõ Khaån-na-la tìm ñaâu ra?”, quoác sö noùi: “vôï cuûa Thaùi töû chính laø vöông nöõ cuûa Khaån-na-la”, vua noùi: “naøng aáy vaø con ta thöông yeâu nhö vaäy, ta khoâng theå”, quoác sö noùi: “Ñaïi vöông haù khoâng nghe:

Boû moät vì quyeán thuoäc,

146 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Vì laøng boû quyeán thuoäc, Boû laøng giöõ thaønh aáp, Vì thaân boû ñaïi ñòa. Vua caàn ñöôïc baûo veä, Vaø baûo veä Thaùi töû, Sau môùi ñeán ngöôøi khaùc, Caàn phaûi gieát Duyeät yù”.

Vua nghe roài lieàn ra lònh laøm theo lôøi quoác sö. Luùc ñoù caùc cung nöõ trong cung cuûa Thaùi töû nghe bieát vieäc naøy vui möøng noùi vôùi nhau: “seõ ñeán löôït chuùng ta haàu haï Thaùi töû”, Duyeät yù nghe roài lieàn hoûi nguyeân do, moät cung nöõ noùi roõ moïi vieäc cho Duyeät yù bieát, Duyeät yù nghe roài saàu naõo chaïy ñeán choã meï cuûa Thaùi töû than khoùc, ngöôøi meï noùi: “haõy ñôïi ta tim hieåu hö thaät nhö theá naøo”. Sau khi bieát roõ thaät hö, meï cuûa Thaùi töû noùi vôùi Duyeät yù: “ñaõ ñeán luùc con phaûi ra ñi, neáu ta khoâng ñöa laïi cho con vieân ngoïc treân buùi toùc naøy cuûa con töùc laø ta phuï loøng Thaùi töû”, Duyeät yù nhaän vieân ngoïc lieàn bay ñi. Luùc ñoù vua ñaõ vaøo trong ao vaø Baø-la-moân ñaõ lieám döôùi chaân vua xong muoán laáy môõ cuûa vöông nöõ Khaån-na-la thì vöông nöõ ñaõ bay leân hö khoâng vaø noùi keä voïng xuoáng:

“Thaân toâi vì caáu nhieãm, Ham vui neân ñeán ñaây, Nay ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt, Nöông hö khoâng bay ñi”.



QUYEÅN 14

Luùc ñoù thaáy vöông nöõ bay ñi, vua lo sôï hoûi quoác sö: “Duyeät yù ñaõ

bay ñi, baây giôø phaûi laøm sao?”, quoác sö noùi: “tai aùch cuûa Ñaïi vöông ñaõ ñöôïc tieâu tröø”. Luùc ñoù Duyeät yù suy nghó: “ta chòu khoå naõo naøy ñeàu laø do vò tieân kia, ta neân ñeán ñoù noùi cho oâng ta bieát”, nghó roài lieàn ñeán choã vò tieân noùi raèng: “vì ñaïi tieân noùi cho ngöôøi khaùc bieát veà toâi neân toâi môùi maéc naïn naøy”, keá ñöa cho vò tieân chieác nhaãn vaø noùi raèng: “neáu Thaùi töû coù ñeán ñaây, ñaïi tieân neân ñöa chieác nhaãn naøy vaø baûo Thaùi töû raèng: choã toâi ôû, ñöôøng ñi hieåm trôû,Thaùi töû neân quay veà; neáu Thaùi töû khoâng chòu quay veà thì ñaïi tieân neân chæ ñöôøng ñi cho Thaùi töû nhö sau : ÔÛ phía Baéc coù ba ngoïn nuùi, vöôït qua ba ngon nuùi naøy laïi ñeán ba ngoïn nuùi khaùc, vöôït qua ba ngoïn nuùi ñoù laïi ñeán ba ngoïn nuùi khaùc nöõa môùi ñeán Tuyeát sôn vöông, phía Baéc nuùi naøy laïi coù nhieàu nuùi khaùc nhö Khö ñaït la, Y sa ñaø la… cuoái cuøng ñeán nuùi Khö na la, döôùi chaân nuùi naøy coù moät caùi hang, trong hang naøy coù moät truï ñaù cao lôùn, khi leo leân truï ñaù naøy neân maëc aùo da nai ñöùng ñôïi, seõ coù moät con chim bay ñeán quaép bay qua caùc ngoïn nuùi khaùc, cuoái cuøng ñeán moät caùi hang teân laø Taân giaø la, trong hang coù moät doøng nöôùc nhö chaùo loaõng, coù moät con maõng xaø nöông ôû vaø coù chim aùc caàn phaûi baén gieát chuùng, sau ñoù laïi coù hai con boø ñeán caàn phaûi ñaùnh gaãy söøng cuûa chuùng, keá laïi coù nhieàu Döôïc xoa ñeán caàn phaûi duøng ñinh saét ñoùng vaøo traùn cuûa chuùng… Sau ñoù laïi phaûi vöôït qua nhieàu con soâng coù nhieàu giao long nöông ôû, ôû soâng Naêng giaø thì coù nöõ Döôïc xoa teân Caâu ba nöông ôû, muoán vöôït qua yù chí phaûi maïnh meõ; ôû soâng Baø ñaèng giaø khoâng coù ai ôû nhöng muoán vöôït qua taâm phaûi sieâu vieät; ôû soâng Ña baø nhó coù nhieàu giao long, muoán vöôït qua phaûi ngaäm kín mieäng; ôû soâng Chæ ña la seõ khieán phaùt sanh tham duïc, muoán vöôït qua phaûi ca caùc baûn nhaïc; ôû soâng OÂ loâ ñaø nhó coù noâ tyø cuûa Khaån-na-la ôû, muoán vöôït qua taâm phaûi chaùnh ñònh; ôû soâng A taùt nhó coù vôï môùi cuûa vua Khaån-na-la ôû, muoán

148 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

vöôït qua phaûi im laëng chôù noùi; ôû soâng A thí vó sa coù nhieàu raén ñuû maøu, muoán vöôït qua phaøi ñoïc chuù ngaên raén ñoäc; ôû trong soâng Tyø ñaø nöôùc raát dô ñuïc, muoán vöôït qua phaûi caàm kieám beùn chaët buïi raäm ñeå qua. Cuoái cuøng ñeán moät thaønh coù 500 Döôïc xoa ñöùng giöõ cöûa ñang môû, ñoù laø thaønh cuûa vua Khaån-na-la”, noùi xong vöông nöõ Duyeät yù bay ñi.

Luùc ñoù Thaùi töû deïp yeân quaân giaëc roài trôû veà thaønh na boá la, nghó ngôi roài môùi ñeán baùi yeát vua cha, vua duøng lôøi thöông yeâu voã veà Thaùi töû, Thaùi töû taâu: “nhôø oai löïc cuûa vua cha neân con ñöôïc an oån trôû veà, con ñaõ giao Baûo töû laøm quan traán giöõ ôû nôi ñoù ñeå thu thueá ñuùng phaùp”, taâu roài xin pheùp trôû veà cung, vua cha lieàn giöõ ôû laïi nhöng Thaùi töû ñaõ laâu khoâng gaëp Duyeät yù neân noân noùng muoán trôû veà cung ngay, vua cha bieát khoâng theå giöõ Thaùi töû neân im laëng. Thaùi töû trôû veà cung tìm khoâng thaáy Duyeät yù, caùc cung nhôn taäp hoïp ñeán ñònh laøm loaïn yù Thaùi töû nhöng Thaùi töû chæ nghó toái Duyeät yù vaø hoûi naøng ôû ñaâu, caùc cung nhôn lieàn keå roõ söï vieäc cho Thaùi töû nghe, Thaùi töû nghe roài trong loøng saàu khoå, cung nhôn noùi: “trong cung coøn raát nhieàu ngöôøi ñeïp hôn Duyeät yù, xin Thaùi töû chôù saàu khoå”. Thaùi töû sau khi bieát ñöôïc vua cha laøm vieäc voâ aân, lieàn ñeán choã meï keå leã: “neáu con khoâng gaëp Duyeät yù thì taâm con meâ loaïn, duø naøng ñi ñeán ñaâu con cuõng seõ ñi tìm”, ngöôøi meï noùi: “vì Duyeät yù gaëp naïn khoå neân meï ñaõ ñeå naøng ra ñi”, lieàn hoûi meï söï vieäc xaûy ra nhö theá naøo, ngöôøi meï keå laïi söï vieäc, Thaùi töû lieàn hoûi Duyeät yù ñaõ ñi veà höôùng naøo, ngöôøi meï noùi: “thaáy duyeät yù bay veà phía nuùi kia, nhöng trong cung coøn nhieàu ngöôøi ñeïp hôn naøng aáy, vì sao con laïi quaù saàu khoå nhö vaäy”, ñaùp laø khoâng thích ai khaùc ngoaøi Duyeät yù, ngöôøi meï caøng voã veà thì Thaùi töû caøng saàu naõo. Sau ñoù Thaùi töû tìm ñeán choã thôï saên hoûi: “tröôùc ñaây ngöôi baét ñöôïc Duyeät yù ôû ñaâu?”, thôï saên ñaùp: “ôû trong nuùi kia coù moät vò tieân cö truù gaàn moät caùi ao, Duyeät yù thöôøng ñeán taém trong ao ñoù, nhôø tieân nhôn noùi neân toâi môùi bieát maø baét ñöôïc”. Thaùi töû trôû veà cung vaø suy nghó: “ta neân tìm ñeán choã vò tieân ñoù ñeå hoûi thaêm tin töùc”, nghó roài chuaån bò tìm ñeán choã tieân nhôn ôû trong nuùi kia, vua cha hay tin lieàn baûo Thaùi töû: “sao con meâ loaïn nhö theá, ta seõ ban cho con moät cung nhôn ñeïp nhaát”, Thaùi töû noùi: “neáu khoâng coù Duyeät yù, con khoâng theå soáng trong cung naøy”, vua nghe roài lieàn ra lònh canh giöõ khaép caùc cöûa thaønh khoâng cho Thaùi töû xuaát cung. Nöûa ñeâm Thaùi töû boãng thöùc daäy suy nghó: “trong saùch noùi coù naêm haïng ngöôøi tinh giaác luùc nöûa ñeâm: 1. Laø choàng nhôù vôï hoaëc vôï nhôù choàng; 2. Laø vôï bò choàng hôøn traùch; 3. Laø ngöôøi laøm ngheà troäm cöôùp; 4. Laø töôùng quaân; 5. Laø Bí-soâ sieâng tu khoå haïnh.

Ta thuoäc haïng ngöôøi thöù nhaát. Neáu ta ñi ra baèng cöûa chính thì vua


cha seõ xöû toäi ngöôøi giöõ cöûa”, nghó roài lieàn leùn xuaát cung. Ra khoûi thaønh thì traêng vöøa moïc, Thaùi töû nhìn traêng lieàn nhôù ñeán Duyeät yù neân noùi keä:

“Traêng saùng chieáu ban ñeâm, Laø vua caùc ngoâi sao, Sao Taát nhö maét AÙi, Cuõng nhö ñaïi ñaïo sö”.

Thaùi töû vöøa ñi vöøa hoûi: “coù ai thaáy Duyeät yù maét nhö hoa sen xanh ôû ñaâu khoâng?”. Treân ñöôøng ñi gaëp Nai, lieàn hoûi: “Nai aên coû uoáng nöôùc rong chôi khoâng coù khoå nhö ta, Nai coù thaáy Duyeät yù cuûa ta ôû ñaâu khoâng?”, sau ñoù ñeán moät nôi hoa quaû sum sueâ, coù nhieàu ong huùt maät treân boâng hoa lieàn hoûi Ong: “maøu xanh khoâng caáu baån, coù töôùng maøu hoaøng kim, Ong coù thaáy Duyeät yù cuûa ta ôû ñaâu khoâng”, sau ñoù gaëp moät con maõng xaø lieàn hoûi: “löôõi nhö laù caây, haù mieäng trôïn maét ñeàu coù khoùi löûa. Löûa duïc trong ta cuõng nhö vaäy, Maõng xaø coù thaáy Duyeät yù cuûa ta ôû ñaâu khoâng?”, sau ñoù ñeán moät khu röøng thaáy chim traêm löôõi ñang hoùt lieàn hoûi: “vua cuûa caùc loaøi chim ñaõ bay qua caùc röøng caây, coù vöông nöõ Khaån-na-la teân Duyeät yù, maét vaø toùc coù maøu nhö hoa sen xanh, chim coù thaáy ôû ñaâu khoâng?”, keá ñeán caây Voâ saàu, caønh teân Hoa gian, hoa teân Kieát lôïi laø vua cuûa caùc loaïi caây lieàn noùi: “khi nhôù Duyeät yù taâm ta meâ loaïn, caây teân Voâ saàu, ta chaép tay mong caàu haõy giuùp ta khoâng coøn öu saàu”. Do nhôù Duyeät yù taâm meâ loaïn neân Thaùi töû noùi ñuû nhöõng lôøi nhö vaäy, cuoái cuøng ñi ñeán choã tieân nhôn noùi lôøi ca ngôïi nhö sau: “thaân maëc voû caây, thöôøng aên traùi caây ngon nhaát, nay con ñaûnh leã ñaïi tieân, cuùi xin chæ choã cuûa Duyeät yù”, tieân nhôn an uûi Thaùi töû raèng: “haõy ngoài xuoáng ta noùi cho nghe: maët nhö traêng raèm, maét töïa sen xanh, maøy daøi vaø mòn gioáng traêng cuoái thaùng, hình dung xinh ñeïp ai cuõng thích nhìn. Haõy aên traùi caây seõ heát öu phieàn, tìm kieám khoâng khoù. Luùc ra ñi Duyeät yù coù daën doø ta ñöa cho Thaùi töû chieác nhaãn naøy vaø noùi raèng: ñöôøng hieåm trôû khoù ñi xin haõy quay veà, neáu Thaùi töû khoâng chòu quay veà thì môùi chæ ñöôøng. ÔÛ phía baéc coù ba ngoïn nuùi, vöôït qua ba ngoïn nuùi naøy seõ ñeán ba ngoïn nuùi khaùc… gioáng nhö ñoaïn vaên keå treân cho ñeán caâu theo thöù lôùp nhö vaäy maø ñi”. Nghe tieân nhôn noùi xong, Thaùi töû caám laáy chieác nhaãn ñaûnh leã tieân nhôn roài ra ñi, tieân nhôn noùi: “Thaùi töû moät thaân moät mình, sao phaûi khoå nhoïc tìm kieám Duyeät yù laøm chi, e raèng seõ maát maïng”, Thaùi töû noùi: “toâi ñaõ quyeát yù, maët traêng treân khoâng coù ai laø baïn; vua loaøi thuù döïa vaøo söùc maïnh cuûananh vuoát cuõng khoâng coù baïn; löûa thieâu ñoát moïi thöù coù ai laø baïn. Cho duø khoâng beø baïn thì coù trôû ngaïi gì, neáu gaëp bieån lôùn coù theå khoâng vaøo, neáu bò raén ñoäc caén coù theå khoâng trò laønh, heã laø baäc ñaïi

150 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

nhaân thì cöù sieâng naêng laøm vieäc, neáu vieäc khoâng thaønh cuõng khoâng coù loãi”. Luùc ñoù Thaùi töû mang theo caùc loaïi döôïc thaûo, chuù phaùp tröø raén ñoäc vöôït qua nuùi soâng… theo thöù lôùp nhö lôøi Duyeät yù ñaõ daën, cuoái cuøng ñeán ñöôïc vöông thaønh cuûa Khaån-na-la. Nôi ñaây coù ñuû caùc loaïi hoa ñeïp, ñuû loaïi chim quyù… laïi thaáy coù voâ soâ nöõ Khaån-na-la ñeán ao laáy nöôùc, Thaùi töû lieàn hoûi: “caùc coâ laáy nöôùc ñeå laøm gì?”, ñaùp: “vöông nöõ Duyeät yù ôû trong nhôn gian, thaân nhieãm nhôn khí, phaûi duøng nöôùc naøy taém röûa ñeå tröø boû nhôn khí ñoù”, laïi hoûi: “caùc thuøng nöôùc naøy xoái taém moät laàn hay theo thöù lôùp?”, ñaùp laø xoái taém theo thöù lôùp, Thaùi töû nghe roài lieàn boû chieác nhaãn vaøo trong thuøng nöôùc roài noùi: “haõy ñem thuøng nöôùc naøy xoái taém cho vöông nöõ tröôùc tieân”, nöõ Khaån-na-la nghe roài bieát laø coù duyeân do neân ñem xoái taém cho vöông nöõ tröôùc, chieác nhaãn lieàn rôi xuoáng ngöôøi cuûa vöông nöõ, Duyeät yù thaáy roài lieàn hoûi: “luùc ngöôi ñi laáy nöôùc coù gaëp ai khoâng?”, ñaùp laø coù gaëp moät thanh nieân roài noùi roõ töôùng maïo cho vöông nöõ bieát, Duyeät yù nghe roài bieát laø Thaùi töû neân sai ngöôøi ñem giaáu kín moät nôi, sau ñoù ñeán choã vua cha taâu raèng: “neáu cha gaëp Thaùi töû Thieän taøi, cha seõ laøm gì?”, ñaùp: “seõ chaët thaønh traêm khuùc, vì noù laø ngöôøi ñaâu ôû ñaây ñöôïc”, Duyeät yù noùi: “neáu chaøng laø ngöôøi thì sao ñeán nôi ñaây ñöôïc”, vua cha nghe roài lieàn heát töùc giaän noùi raèng: “neáu noù ñeán ñöôïc nôi ñaây, ta seõ ñem taát caû vaät trang söùc vaø nhieàu vaät baùu cuøng moät ngaøn nöõ Khaån-na-la vaø gaû con cho noù”. Duyeät yù nghe roài vui möøng baûo Thaùi töû söûa sang y phuïc ñeå ra maét vua cha, vua cha thaáy Thaùi töû dieän maïo khoâi ngoâ tuaán tuù cuõng öa thích, nhöng muoán thöû taøi ngheä cuûa Thaùi töû neân cho ñaët 1 truï vaøng lôùn cao baûy caây Ña la, laïi ñaët baûy caùi troáng vaø baûy taám bia. Thaùi töû voán ñaõ thoâng ñaït caùc moân kyõ ngheä, laïi laø Boà-taùt trong Hieàn kieáp neân ñöôïc chö thieân trôï giuùp. Luùc ñoù Thaùi töû ôû tröôùc vua Khaån-na-la thoåi sao, khaûy ñaøn khoâng haàu, tyø baø caùc loaïi aâm nhaïc ñeå cuùng döôøng, sau ñoù caàm ñaïi ñao chaët coät truï cao baûy caây Ña la , keá duøng cung teân baén xxuyeân qua baûy caùi troâng vaø baûy taám bia maø thaân vaãn khoâng lay ñoäng nhö nuùi Tu di, chö thieân treân khoâng vaø chuùng Khaån-na-la ñeàu reo hoø vang daäy. Vua Khaån-na-la thaáy vieäc naøy roài raát kinh ngaïc, sau ñoù cho trang söùc moät ngaøn nöõ Khaån-na-la gioáng nhö Duyeät yù roài hoûi Thaùi töû coù bieát ai laø Duyeät yù hay khoâng, Thaùi töû duøng lôøi chaân thaät noùi keä:

“Duyeät yù laø ngöôøi nöõ, Maø toâi yeâu meán nhaát, Naøng tin thì haõy mau, Böôùc ra tröôùc moät böôùc”.

Duyeät yù nghe roài lieàn böôùc ra tröôùc moät böôùc. Luùc ñoù chuùng Khaån-


na-la ñeàu taâu vua: “Thaùi töû coù oai löïc, dieän mao khoâi ngoâ raát xöùng vôùi Duyeät yù, xin vua ñöøng haønh haï nöõa, neân gaû Duyeät yù cho Thaùi töû”, vua nghe roài lieàn y theo phaùp cuûa Khaån-na-la, tay traùi caàm tay coâng chuùa, tay phaûi caàm bình vaøng noùi vôùi Thaùi töû: “ñaây laø AÙi nöõ cuûa ta, ta gaû cho Thaùi töû laøm vôï vaø moät ngaøn nöõ Khaån-na-la laøm tyø thieáp”. Thaùi töû cuøng Duyeät yù trôû veà cung thoï höôûng hoan laïc, thôøi gian sau Thaùi töû nhôù ñeán cha meï sanh taâm öu phieàn neân noùi cho Duyeät yù bieát, Duyeät yù beøn taâu vôùi vua cha, vua cha nghe roài cho pheùp trôû veà thaêm vaø khuyeân neân caån thaän vì loaøi ngöôøi nhieàu xaûo traù, roài bieáu taëng theâm nhieàu vaøng baïc chaâu baùu. Nhôø söùc cuûa Khaån-na-la, khoâng bao laâu sau Thaùi töû cuøng Duyeät yù trôû veà ñeán thaønh Na boá la, khi hoï vaøo trong thaønh caùc loaïi höông thôm cuûa Khaån-na-la lan toûa khaép nôi. Sau khi nghæ ngôi xong, Thaùi töû cuøng Duyeät yù mang taát caû vaøng baïc chaâu baùu maø vua Khaån-na-la bieáu taëng ñeán choã phuï vöông vaø taâu roõ laïi moïi vieäc. Vua cha nghe roài bieát Thaùi töû coù oai löïc sieâu vieät, lieàn cho laøm phaùp quaùn ñaûnh ñeå laäp leân laøm vua. Luùc ñoù Thaùi töû suy nghó: “nhôø ta keát duyeân cuøng Duyeät yù neân ñöôïc noái ngoâi vua, ta töï bieát nhaân duyeân trong quaù khöù ñaõ ñöôïc phöôùc baùo nhö theá neân ngaøy nay ta phaûi haønh boá thí, taïo caùc phöôùc nghieäp nhieàu hôn ngaøy xöa”, nghó roài Thaùi töû thieát laäp nghóa ñöôøng, y theo phaùp theá tuïc laäp nhaø teá töï chuyeân tu boá thí trong suoát 12 naêm.

Naøy Ñaïi vöông, Thaùi töû Thieän taøi xöa kia chính laø thaân ta ngaøy nay, xöa kia ta vì Duyeät yù sieâng naêng tinh taán neân coù ñöôïc oai löïc sieâu vieät; sau khi keát duyeân laïi vôùi Duyeät yù ta ñaõ trong suoát 12 naêm laäp nhaø teá töï chuyeân tu boá thí. Khoâng phaûi chæ do boá thí maø chöùng quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, coøn phaûi do tu voâ löôïng phöôùc ñöùc nhaân duyeân, tích taäp caên laønh, phaùt taâm chaùnh tín neân ngaøy nay ta môùi chöùng quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc.

Phaät laïi baûo vua Thaéng quang : “Ñaïi vöông, ñeå caàu quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, ta ñaõ haønh hueä thí laøm caùc phöôùc nghieäp nhö sau, Ñaïi vöông haõy laéng nghe:

Thuôû xöa ôû thaønh Vó thí phöôïc coù vua teân laø Vó thí baø maät ña leân noái ngoâi vua, duøng chaùnh phaùp cai trò neân ñaát nöôùc phoàn thònh an vui, trong nöôùc khoâng coù troäm cöôùp dòch bònh, daân chuùng aám no, möa gioù thuaän thôøi, nguõ coác ñöôïc muøa. Vua coù chaùnh tín, töø bi thöôøng laøm lôïi ích cho mình vaø cho ngöôøi, thöông yeâu muoân daân. Thôøi gian sau hoaøng haäu coù thai vaø sanh ñöôïc moät hoaøng töû khoâi ngoâ ñuû caùc thöôùng haûo, ai cuõng thích nhìn. Vua laøm leã ñaët teân cho con, quaàn thaàn noùi: “ñaây laø con cuûa vua Vó thí phöôïc maät ña neân ñaët teân laø Vó thí phöôïc ña la”. Vua

152 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

giao Thaùi töû cho taùm baø nhuõ maãu chaêm soùc… khoâng bao laâu sau Thaùi töû tröôûng thaønh nhö hoa sen leân khoûi maët nöôùc, hoïc thoâng caùc moân hoïc nhö lòch soá, toaùn phaùp… vaø caùc moân kyõ ngheä nhö côõi ngöïa, baén cung … Thaùi töû taùnh hieàn laønh, chaân thaät thöôøng hay boá thí, do bieát Thaùi töû thöôøng hay boá thí neân nhöõng ngöôøi ngheøo khoå ôû xa gaàn ñeàu keùo ñeán caàu xin vaø ñeàu ñöôïc cho ñaày ñuû. Thôøi gian sau Thaùi töû muoán ñi daïo trong vöôøn uyeån neân trang nghieäm thaân baèng caùc chuoãi anh laïc, maëc aùo da nai, cöôõi xe töù maõ coù doaøn ngöôøi ñaùnh troáng taáu nhaïc daãn ñaàu. Luùc ñoù coù moät Baø-la-moân khen Thaùi töû coù oai löïc lôùn vaø noùi keä:

“Trong soá ngöôøi nhoùm hoïp, Ngaøi coù tieáng taêm lôùn, Haõy ñem chieác xe naøy, Taëng cho ngöôøi ñaùng cho”.

Thaùi töû nghe roài lieàn xuoáng xe ñem xe töù maõ boá thí cho Baø-la-moân naøy vaø noùi keä:

“Ta buoâng xaû xe naøy, Hoan hæ maø boá thí, Nguyeän thoaùt ly ba coõi, Mau chöùng quaû Boà-ñeà”.

Thôøi gian sau Thaùi töû laïi côõi voi traéng ñeán daïo chôi vöôøn uyeån, voi coù maøu traéng nhö hoa sen traéng gioáng nhö voi nuùi Tuyeát, coù caùc töôùng toát nhö voi cuûa vua trôøi Ñeá thích, töï duøng veû ñeïp cuûa mình ñeå töï trang nghieâm vaø hieån baøy coâng ñöùc, voi naøy lôùn leân ñöùng ñaàu trong caùc voi. Luùc ñoù laø vaøo muøa xuaân, traêm hoa ñua nôû, chim hoùt líu lo, vua nöôùc saùt bieân giôùi nghe bieát thaùi nöõ ñang daïo chôi vöôøn uyeån lieàn baûo moät Baø- la-moân ñeán choã Thaùi töû xin voi, Baø-la-moân naøy duøng lôøi hay kheo noùi keä ñeå xin voi:

“Ngaøi öa thích boá thí, Tieáng toát vang khaép nôi, Haõy thí voi cho toâi, Baây giôø laø ñuùng luùc”.

Thaùi töû nghe roài lieàn xuoáng löng voi, vui möøng ñem voi thí cho Baø-la-moân vaø noùi keä phaùt nguyeän:

“Nguyeän xaû voi traéng naøy, Ñem thí cho Baø-la-moân, Ñeå thoaùt ly ba coõi, Mau chöùng quaû Boà-ñeà”.

Luùc ñoù quaàn thaàn voäi ñeán taâu vua: “vua nöôùc ñòch sai moät Baø-la-


moân ñeán xin Thaùi töû con voi traéng ñang côõi, Thaùi töû lieàn ñem cho”, vua nghe roài töùc giaän cho goïi Thaùi töû ñeán ñuû lôøi quôû traùch roài ñuoåi ra khoûi nöôùc. Thaùi töû nghe vua cha quôû traùch, suy nghó roài noùi keä:

“Con tu haïnh boá thí, Cöùu vôùt chuùng sanh khoå, Ñaõ maëc giaùp kieân coá, Xaû voi traéng toát nhaát, Cho ñeán vaät trong nhaø, Tuøy söùc ñeàu boá thí, Con muoán ñeán trong röøng, Ñeå tu taäp luyeän haïnh, Boû nhaø tu khoå haïnh, Neân ñeán röøng luyeän haïnh, Khoâng noùi lôøi nhö vaäy, Sao boá thí cho ngöôøi”.

Sau ñoù Thaùi töû ñeán noùi vôùi vôï: “Hieàn thuû, ta muoán vaøo trong röøng tu khoå haïnh”, ngöôøi vôï nghe roài khoâng muoán xa choàng neân noùi: “thieáp vaø caùc con seõ theo chaøng vaøo trong röøng tu ñaïo”, lieàn noùi keä:

“Nhö ñeâm khoâng coù traêng, Nhö ñaát khoâng luùa maï, Nhö röøng khoâ caïn nöôùc, Vôï khoâng choàng cuõng vaäy”.

Thaùi töû noùi: “chuùng ta aét phaûi xa nhau, coù hôïp ñeàu phaûi bieät ly, huoáng chi naøng thaân nöõ yeáu ñuoái phaûi aên ngon, maëc ñeïp, choã nguû aám eâm; ôû trong röøng chæ aên traùi caây, naèm treân ñaát cöùng vaø duøng voû caây che thaân, naøng khoâng theå”, ngöôøi vôï noùi: “duø chòu khoå naøy thieáp cuõng seõ khoâng thoái taâm”, Thaùi töû noùi: “neáu naøng ñaõ noùi lôøi naøy thì xin chôù coù queân”. Sau ñoù Thaùi töû ñeán choã vua cha chaép tay noùi keä:

“Xin cha tha thöù loãi cho con, Ñaõ ñem voi cho Baø-la-moân , Do loãi naøy, con nay vaøo röøng, Nguyeän quoác khoá ngaøy caøng taêng theâm”.

Vua cha nghe roài ngheïn ngaøo noùi khoâng ra tieáng, khoâng chòu ñöôïc noåi khoå bieät ly neân oâm coå Thaùi töû noùi: “con neân ôû laïi vaø ñöøng boá thí nhö theá nöõa”, Thaùi töû noùi keä:

“Neáu con maø ôû laïi, Seõ thí caû ñaát ñai, Baûn thaân vaø vôï con,

154 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Taâm thí khoâng thay ñoåi”. Noùi keä roài Thaùi töû laïy taï töø bieät phuï vöông, daân chuùng trong thaønh

buoàn baõ tieãn ñöa Thaùi töû ra khoûi thaønh, traêm ngaøn quyeán thuoäc cuõng cuôõi xe ñi theo tieãn ñöa Thaùi töû. Luùc ñoù coù ngöôøi nghe daân chuùng trong thaønh ñoàng loaït khoùc lôùn lieàn hoûi nguyeân do, moïi ngöôøi noùi laø do Thaùi töû vaøo trong röøng tu khoå haïnh. Luùc ñoù Thaùi töû noùi keä töø bieät moïi ngöôøi:

“Taát caû aân aùi töø laâu nay, Ñeán khi qua ñôøi cuõng bieät ly, Nhö chim nguû ñeâm taïm ôû caây , Vôï con quyeán thuoäc cuõng nhö vaäy. Moïi ngöôøi neân bieát phaùp nhö theá, Theá gian ñeàu sôï phaûi bieät ly, Coøn ta chuyeân chuù vieäc ta laøm, An truï baát ñoäng nhö Tu di”.

Ñi caùch xa thaønh khoaûng hôn 30 daëm thì coù moät Baø-la-moân ñeán noùi vôùi Thaùi töû: “toâi ñaõ ñi theo Thaùi töû hôn 30 daëm ñöôøng”, roài noùi keä:

“Nghe Ngaøi thích thí neân ñeán xin, Toâi ñi treân ñöôøng raát meät nhoïc, Vì muoán Ngaøi thaønh töïu nguyeän thí, Ñeå ngaøi mau chöùng quaû Boà-ñeà”.

Vôï Thaùi töû nghe roài lieàn noùi keä: “Baø-la-moân ngöôi thaät xaáu xa, Bò ñuoåi ñeán röøng cuõng khoâng tha, Sao ngöôi khoâng moät chuùt thöông xoùt, Thaùi töû bò ñuoåi ñeàu do ngöôi”.

Thaùi töû noùi vôùi vôï: “Hieàn thuû khoâng neân noùi lôøi thoâ vôùi Baø-la-moân naøy”, roài noùi keä:

“Neáu khoâng coù ngöôøi xin boá thí, Do ñaâu ta chöùng quaû Boà-ñeà, Trong saùu ñoä, boá thí ñöùng ôû ñaàu, Tu haïnh naøy mau chöùng Boà-ñeà”.

Noùi keä roài vui veû ñem xe thí cho Baø-la-moân roài noùi keä: “Dieät xan tham, saân haän, Cho Baø-la-moân xe, Laø ñem phaùp ñaïi tieân, Chuyeån thaønh phaùp voâ laäu”.

Thaùi töû thí xe roài coõng con ñi ñeán trong röøng khoå haïnh. Thôøi gian sau, khi vôï Thaùi töû ñi haùi traùi caây trong röøng, vua trôøi Ñeá thích vì muoán


thöû Thaùi töû neân hoùa laøm moät Baø-la-moân ñeán choã Thaùi töû khen ngôïi roài noùi keä:

“Chaøng trai doøng hoï ñoan nghieâm, Moät mình ôû trong röøng nuùi, Con trai, con gaùi thaân yeâu, Haõy mau ñem thí cho toâi”.

Thaùi töû nghe roài nhöng vì thöông con neân ñöùng yeân suy nghó, Baø- la-moân lieàn noùi: “toâi nghe noùi Ngaøi coù theå boá thí taát caû, ai xin gì cuõng cho. Haõy ñem hai ñöùa con cho toâi, ñöøng neân suy nghó nöõa”, roài noùi keä:

“Treân ñaát vaø hö khoâng, Ñeàu nghe Ngaøi thích thí, Ngaøi haõy mau xaû thí, Toaïi taâm caàu cuûa toâi”.

Thaùi töû noùi: “duø phaûi xaû thaân maïng toâi cuõng khoâng tieác, huoáng chi laø con caùi. Nay toâi suy nghó laø coù yù rieâng”, roài noùi keä:

“Nay toâi xaû thí con, Quyeát chí ôû trong röøng, Khoâng baøn vôùi meï chuùng, Sôï haän sanh ñau buoàn, Khoâng ñeå ngöôøi noùi raèng, Thaùi töû taâm kieân coá, Xaû con khoâng xaû thaân, Sôï ngöôøi sanh nhaïo baùng”.

Baø-la-moân noùi: “Ngaøi sanh trong doøng hoï vua chuùa, caû ñaïi ñòa ñeàu nghe bieát Ngaøi thöông xoùt chuùng sanh, thöôøng haønh boá thí, ñaõ ñem con höông töôïng boá thí cho Baø-la-moân; laïi thöôøng cöùu giuùp ngöôøi ngheøo thieáu, ai xin gì cuõng ñeàu ñöôïc thoûa maõn, khoâng ñeå veà tay khoâng. Toâi töø xa ñeán ñöøng ñeå toâi uoång coâng, xin ñieàu phuïc ngöïa taâm yù, ñöøng thoái chuyeån taâm ñeå söï mong caàu cuûa toâi luoáng uoång”. Luùc ñoù Thaùi töû vì thöông con neân taâm meâ loaïn noùi keä:

“Nay ñem con yeâu quyù, Thí cho Baø-la-moân , Chuùng seõ sanh khoå naõo, Vì phaûi AÙi bieät ly. Neáu nay toâi khoâng cho, Haïnh thí do ñaâu thaønh, Thaø chòu khoå bieät ly, Ñeå sôû caàu vieân maõn”.

156 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Thaùi töû quyeát taâm xaû thí roài lieàn noùi keä: “Bieån khoå trong theá gian, Höõu tình ñeàu bò chìm, Thaät khoù theå vöôït qua, Ta nguyeän laøm thuyeàn beø”.

Noùi keä roài, tay phaûi daét con trai, tay traùi daét con gaùi ñem thí cho Baø-la-moân. Luùc ñoù hai ñöùa con möôùc maét ñeàu löng troøng, ngheïn ngaøo than khoùc; Thaùi töû boá thí roài phaùt nguyeän:

“Boá thí con toâi nguyeän, Thaúng ñeán ñaïo Boà-ñeà, Theä cöùu caùc chuùng sanh, Vöôït khoûi bieån sanh töû”.

Phaùt nguyeän vöøa xong, ñaïi ñòa chaán ñoäng saùu caùch, do ñaïi ñòa chaán ñoäng neân nhöõng ngöôøi tu tònh trong nuùi ñeàu kinh ngaïc töï hoûi vì sao. Luùc ñoù coù moät vò tieân thuoäc chuûng toäc Baø-taát-tra, gioûi coi töôùng neân noùi vôùi caùc tieân nhôn:

“Thaùi töû aên caây traùi trong röøng, Moïi ngöôøi thaáy roài ñeàu hoan hæ, Do trong bieån khoå caàu ra khoûi, Boà-taùt thí con, ñaát chaán ñoäng”.

Luùc ñoù hai ñöùa con laïy taï töø giaõ cha roài noùi keä: “Chuùng con khoâng gaëp meï, Nhöng cha ñaõ ñem cho, Con taïm bieät meï hieàn, Ñi theo Baø-la-moân”.

Thaùi töû nghe roài nöôùc maét ñoanh troøng, oâm coå hai con noùi keä: “Trong loøng cha raát thöông caùc con, Khoâng phaûi cöùng raén khoâng ñau xoùt, Nhöng vì lôïi ích cho trôøi ngöôøi, Ñaønh phaûi ñem hai con boá thí, Cha vì caàu Voâ thöôïng Boà-ñeà , Vaø caàu chöùng Nieát-baøn an laïc, Cöùu vôùt höõu tình trong bieån khoå.

Mong caàu thoaùt khoûi khoå luaân hoài”. Luùc ñoù hai ñöùa con bieát taâm cha ñaõ quyeát neân noùi vôùi cha: “neáu khi meï trôû veà xin cha haõy noùi vôùi meï laø chuùng con xin saùm hoái, vì coøn nhoû daïi ngu si khoâng hieåu bieát neân coù nhieàu loãi laàm, coù luùc noùi lôøi khoâng cung kính, xin haõy tha thöù cho chuùng con”, noùi roài höõu nhieãu ba voøng töø giaõ cha ñi theo Baø-la-moân, chaân tuy


böôùc ñi nhöng nhieàu laàn quay ñaàu laïi nhìn. Khi hai con ra ñi, ba ngaøn ñaïi thieân theá giôùi chaán ñoäng saùu caùch, chö thieân trong hö khoâng noùi keä:

“Ñaïi só quyeát taâm thí, Seõ thaønh Voâ thöôïng giaùc, Thí con trai, con gaùi, Taâm vöõng khoâng thoái chuyeån”.

Luùc ñoù ngöôøi meï ñang treân ñöôøng trôû veà, thaáy ñaïi ñòa chaán ñoäng neân böôùc ñi voäi vaõ. Moät vò thieân thaáy vaäy lieàn hoùa ra moät con sö töû caùi chaän ñöôøng trôû veà, sôï ngöôøi meï naøy trôû veà kòp seõ ngaên caûn haïnh thí cuûa Boà-taùt. Ngöôøi meï noùi keä:

“Ngöôi laø vôï vua thuù, Vì sao chaän ñöôøng ñi, Ta chung thuûy vôùi choàng, Xin ngöôi mau môû ñöôøng. Ngöôi laø vôï vua thuù, Ta laø vôï nhaân vöông, Theo phaùp laø chò em, Ngöôi haõy mau traùnh ñöôøng”.

Luùc ñoù sö töû caùi hieän laïi boån hình vaø traùnh ñöôøng, ngöôøi meï trong loøng lo laéng suy nghó: “chaéc laø hai con ta gaëp vieäc chaúng laønh roài”, nghó roài lieàn noùi keä:

“Maét toâi ñang maùy ñoäng, Nghe quaï keâu quaùi gôõ, AÉt coù khoå bieät ly, Con ta coøn hay maát, Maø thaáy ñaát chaán ñoäng. Taâm ta caøng baát an, Chaéc laø maát hai con, Taâm ta nhö löûa ñoát”.

Veà ñeán truù xöù voäi nhìn ngoù khaép nôi tìm kieám hai con nhöng khoâng thaáy, taâm ngöôøi meï sanh meâ loaïn suy nghó: “chaéc laø chuùng ñang chôi vôùi caùc con chim saâu hoaëc ñang nguû beân trong”. Vaøo beân trong thaáy Thaùi töû lieàn hoûi con toâi ñaâu, Thaùi töû noùi: “coù moät Baø-la-moân ñeán xin neân toâi ñaõ ñem hai con boá thí, xin naøng haõy tuøy hæ”, ngöôøi meï vöøa nghe xong lieàn ngaát xæu ngaõ xuoáng ñaát, sau ñoù ñau khoå noùi keä:

“Con ta maët nhö hoa, Tay meàm nhö laù sen, Chöa töøng chòu cöïc khoå,

158 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Nay con ñang ôû ñaâu, Con chôi cuøng thuù con, Thaät thaø nhö höôu nai, Nay con ñang ôû ñaâu, Coù bò ngöôøi sai dòch, Vì con ñi theo ngöôøi, Neân thaân con chòu khoå. Luùc ñi khoâng gaëp con, Ñaâu ngôø phaûi bieät ly, ÔÛ trong röøng nuùi naøy, Chæ thöôøng aên traùi caây, Chòu ñoùi reùt haàu ngöôøi. Nay con gaëp khoå nguy, Xa lìa caû cha meï, Vaø taát caû quyeán thuoäc, Ñeàu do keû aùc kia, Neân con chòu ñaéng cay. Con thuoäc doøng saùt lôïi, Nay phaûi haàu haï ngöôøi, Ngaøy ñeâm bò sai khieán, Bò caùc khoå böùc baùch. Do taïo nghieäp toäi trong quaù khöù, Höõu tình chòu khoå AÙi bieät ly, Neáu ta thöôøng noùi lôøi chaân thaät, Taát caû chuùng sanh ñeàu bình ñaúng, Do lôøi theä nguyeän chaân thaät naøy, Ñôøi ñôøi khoâng khoå AÙi bieät ly. Nguyeän hai con thoaùt khoûi thaân heøn, Mau chöùng ñöôïc Nieát-baøn an laïc”.

Luùc ñoù ngöôøi meï nhôù hai con neân thaáy caây do hai con troàng lieàn buoàn khoùc vaø noùi keä:

“Nhöõng buïi caây vaø hoa thuoác naøy, Ñeàu laø do hai con ta troàng, Chæ rieâng caây hoa thuoác naøy toát, Coøn ta vaø con ñeàu khoâ heùo”.

Sau ñoù thaáy caùc thuù con, ngöôøi meï laïi nhôù hai con lieàn buoàn khoùc noùi keä:

“Ngöôi cuøng con ñi chôi,


Soáng thaät laø vui veû, Hai con nay ñi ñaâu, Meï kieám tìm khoå naõo”.

Sau ñoù treân ñöôøng ñi tìm kieám, ngöôøi meï thaáy söôøn nuùi cao hieåm trôû khoâng coù daáu chaân ngöôøi ñi, lieàn nhôù ñeán con buoàn khoùc noùi keä:

“Ñöôøng vaùch nuùi hieåm trôû, Kia aét duøng roi gaäy, Böùc baùch hai con ñi, Baø-la-moân ñoäc aùc, Hai con keâu vôõ hoïng, Gaøo khoùc ñeán oùi maùu, Gioáng nhö thuù sôï chaïy, Chaân meàm laøm sao ñi”.

Luùc ñoù Thaùi töû thaáy vôï quaù buoàn khoå, than khoùc khoâng döùt lieàn noùi keä khuyeân can:

“Toâi khoâng coù taâm giaän, Maø ñem con boá thí, Vì lôïi ích höõu tình, Khoù xaû maø xaû thí, Con caùi vaø quyeán thuoäc, Khoù xaû nay ñaõ xaû, Seõ ñöôïc quaû Ñaïi nhaân, Voâ thöôïng dieäu Boà-ñeà, Nay ta theä xaû thí, Laø vì caàu giaûi thoaùt, Neân môùi ñem hai con, Thí cho Baø-la-moân”.

Ngöôøi vôï nghe roài lieàn noùi vôùi choàng: “Toâi khoâng coù yù ngaên, Chaøng chôù sanh nieäm khaùc, Neáu chaøng muoán thí toâi, Chaøng cöù tuøy yù thí, Döùt AÙi thí thaân quyeán, Vì chí caàu Boà-ñeà, Sôû caàu ñöôïc ñaày ñuû, Seõ cöùu heát quaàn meâ”.

Luùc ñoù vua trôøi Ñeá thích muoán giuùp cho chí nguyeän Boà-taùt ñöôïc thaønh töïu neân vaøo giöõa ñeâm daãn voâ soá chö thieân ñeán choã Boà-taùt, thaân

160 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

quang chieáu saùng khaép nuùi röøng noùi vôùi Boà-taùt raèng: “ngöôøi ñôøi ngu si meâ cuoàng loaïn trí…” vöøa noùi ñeán ñaây vua trôøi Ñeá thích lieàn suy nghó: “Boà-taùt coù moät ngöôøi vôï ñang haàu haï, neáu khoâng coù ngöôøi vôï naøy trôï giuùp, Boà-taùt seõ raát khoå sôû ; nhöng ta cuõng phöông tieän ñeán xin ngöôøi vôï naøy”, nghó roài vua trôøi Ñeá thích hoa laøm moät Baø-la-moân ñeán choã Boà-taùt noùi keä:

“Vôï Ngaøi ñuû caùc töôùng, Laïi chung thuûy vôùi choàng, Nhöng Ngaøi haõy ñem vôï, Thí cho Baø-la-moân”.

Ngöôøi vôï nghe roài lieàn noùi keä: “Baø-la-moân thaáp heøn, Ngöôi tham khoâng hoå theïn, Quen thoùi laøm phi phaùp, Hoaïi taâm trinh cuûa ta”.

Keá noùi vôùi ngöôøi choàng: “Thieáp khoâng tieác thaân mình, Cuõng khoâng töï caàu an, Neáu thieáp ñi theo haén, Ai seõ haàu haï chaøng?”.

Thaùi töû nghe roài lieàn noùi vôùi vôï: “ta raát thöông yeâu naøng nhöng vì caàu phaùp voâ taän, naøng haõy ñi theo ngöôøi aáy, duø cho naøng ñi roài, toâi seõ bò cheát toâi cuõng phaûi boá thí”, noùi roài lieàn suy nghó: “ñaây laø laàn xaû thí sau cuøng, taâm ta khoâng coøn raøng buoäc”, nghó roài lieàn noùi vôùi Baø-la-moân:

“Haõy neân cung caáp quyù nhaân naøy, Laø ngöôøi hieàn thieän, taâm thaúng ngay, Toâi raát yeâu meán ngöôøi vôï naøy, Nay ñem thí cho Baø-la-moân”.

Luùc ñoù ñaïi ñòa chaán ñoäng saùu caùch, ngöôøi vôï ngheïn ngaøo ñi theo Baø-la-moân, ñaõ maát hai con nay laïi xa choàng, treân khoå choàng theâm khoå, ngöôøi vôï ñau buoàn noùi keä:

“Do ta taïo nghieäp naøy, Töø xöa cho ñeán nay, Nhö Boø maát con khoå, Ta khoå coøn nhieàu hôn”.

Nghe vôï Thaùi töû noùi lôøi naøy, vua trôøi Ñeá thích hieän laïi boån hình noùi raèng: “Ta chaúng phaûi laø ngöôøi, cuõng chaúng phaûi Baø-la-moân, Ta laø vua trôøi Ñeá thích coù theå cheá phuïc A-tu-la, chæ vì Ta muoán giuùp cho Boà-


taùt thaønh töïu ñaïi nguyeän Voâ thöôïng Boà-ñeà neân môùi thò hieän laøm nhö theá”, vôï Thaùi töû nghe roài vui möøng noùi keä:

“Xin nguyeän con cuûa con, Ñöôïc thoaùt thaân noâ leä, Gaëp ñöôïc nhaân duyeân laønh, Trôû veà choã phuï vöông”.

Sau ñoù vua trôøi Ñeá thích daãn vôï Thaùi töû trôû veà giao traû laïi vaø noùi raèng:

“Traû laïi vôï cho Ngaøi, Ñeå haàu haï tuøy yù, Ñöøng ñem cho ai nöõa, Coi nhö giöõ guøm toâi”.

Luùc ñoù Baø-la-moân hoùa thaân cuûa vua trôøi Ñeá thích daét hai ñöùa con cuûa Thaùi töû vaøo trong nöôùc cuûa vua cha Thaùi töû ñeå rao baùn chaùu cuûa vua. Quaàn thaàn nhìn bieát laø chaùu cuûa vua voäi veà taâu vôùi vua raèng:

“Chuùng thaàn thaáy chaùu vua, Chaùu trai vaø chaùu gaùi, Ñi theo Baø-la-moân, Bò rao baùn trong thaønh”.

Vua nghe roài ngaát xæu, hoài laâu môùi tænh, tænh roài lieàn ra lònh daãn hai chaùu ñeán, vua nhìn thaáy hai chaùu gaày goø, dô baån, aùo quaàn raùch naùt, ñau loøng laïi ngaát xæu, tænh roài noùi keä:

“Ngay khi ôû trong röøng, Vaãn coøn öa boá thí, Caùc khanh haõy mau goïi, Con ta vaø naøng daâu”.

Luùc ñoù daân chuùng trong nöôùc ñeàu ñeán thænh Thaùi töû trôû veà, thôøi gian sau Thaùi töû leân noái ngoâi vua cha cuõng tieáp tuïc boá thí cho taát caû Sa moân, Baø-la-moân cho ñeán nhöõng ngöôøi ngheøo heøn coâ ñoäc… Boà-taùt tu voâ löôïng phöôùc nghieäp roài noùi keä:

“Ai caàu ñaïo Boà-taùt, Haõy neân sieâng boá thí, Saùt lôïi, Baø-la-moân, Tyø-xaù, Thuû-ñaø-la, Vaøng baïc vaø vaät baùu, Cho ñeán chuoãi anh laïc, Noâ tyø vaø ñaày tôù, Thí cho ngöôøi trì giôùi,

162 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Vôï vaø con cuûa mình, Thí cho Baø-la-moân, Ngöôøi aáy ñöôïc quaû baùo, Ñôøi naøy vaø ñôøi sau”.

Naøy Ñaïi vöông, vua Vó thí phöôïc ña la thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay. Ngaøy xöa ta ñaõ haønh boá thí, tu voâ löôïng phöôùc nghieäp nhö theá ñeå caàu quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, khoâng phaûi chæ do boá thí maø chöùng quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, coøn phaûi do tu voâ löôïng phöôùc ñöùc nhaân duyeân, tích taäp caên laønh, phaùt taâm chaùnh tín neân ngaøy nay môùi chöùng quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc”.

Phaät laïi baûo vua Thaéng quang: “Ñaïi vöông, ñeå caàu quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, ta ñaõ tu boá thí laøm caùc phöôùc nghieäp nhö sau, Ñaïi vöông haõy laéng nghe:

Thuôû xöa ôû thaønh Baø-la-neâ-tö coù vua teân Phaïm ñöùc, sau khi leân ngoâi vua duøng chaùnh phaùp cai trò neân ñaát nöôùc phoàn thònh an vui, trong nöôùc khoâng coù troäm cöôùp dòch bònh, daân chuùng aám no, möa gioù thuaän thôøi, nguõ coác ñöôïc muøa. Moät hoâm thaày töôùng soá xem thieân vaên döï ñoaùn raèng trong 12 naêm tôùi trôøi seõ haïn haùn khoâng möa, vua lieàn ra lònh ñaùnh troâng thoâng baùo cho daân chuùng bieát: “töôùng sö döï ñoaùn trong 12 naêm tôùi trôøi seõ haïn haùn khoâng möa, neáu ai coù theå döï tröõ ñuû löông thöïc ñeå duøng trong 12 naêm thì ôû laïi; neáu ai khoâng theå thì tuøy yù ñi ñeán nôi khaùc, sau khi ñaát nöôùc sung tuùc trôû laïi thì trôû veà”. Luùc ñoù trong thaønh coù moät tröôûng giaû teân laø Taùn ñaûn giaøu coù, gia saûn nhieàu nhö Tyø sa moân thieân vöông, tröôûng nghe ñöôïc thoâng baùo naøy lieàn cho goïi ngöôøi giöõ kho ñeán hoûi: “trong kho cuûa ta coù ñuû löông thöïc duøng trong 12 naêm khoâng?”, ñaùp laø ñuû, tröôûng giaû nghe roài lieàn ôû laïi trong nöôùc ; nhöõng ngöôøi khaùc khoâng ñuû ñieàu kieän ñeå ôû laïi ñeàu boû sang nöôùc khaùc. Luùc ñoù theá gian khoâng coù Phaät, chæ coù Ñoäc giaùc vì thöông xoùt höõu tình vaø nhöõng ngöôøi ngheøo khoå neân xuaát hieån ôû ñôøi, laø baäc öùng cuùng duy nhaát cho loaøi ngöôøi. Trong thaønh Baø-la-neâ-tö, taïi moät nôi coù 500 vò Ñoäc giaùc cö truù, moät nôi khaùc cuõng coù 500 vò Ñoäc giaùc, luùc ñoù 500 vò Ñoäc giaùc thöù nhaát mang baùt ñeán nhaø tröôûng giaû Taùn ñaûn khaát thöïc vaø noùi vôùi tröôûng giaû raèng: “oâng coù theå cuùng döôøng aåm thöïc cho 500 ngöôøi xuaát gia trong 12 naêm bò haïn haùn khoâng?”, tröôûng giaû noùi: “ñôïi toâi hoûi ngöôøi giöõ kho”, sau khi hoûi ngöôøi giöõ kho roài tröôûng giaû nhaän lôøi cuùng döôøng aåm thöïc cho caùc vò Ñoäc giaùc trong 12 naêm bò haïn haùn. 500 vò Ñoäc giaùc naøy vöøa ñi khoûi thì 500 vò Ñoäc giaùc thöù hai laïi ñeán khaát thöïc vaø noùi vôùi tröôûng giaû cuõng gioáng nhö treân, tröôûng giaû noùi: “chaúng phaûi con ñaõ nhaän lôøi cuùng döôøng roài


sao, vì sao caùc Ngaøi laïi ñeán hoûi laïi laàn nöõa?”, caùc vò Ñoäc giaùc lieàn noùi: “caùc vò Ñoäc giaùc tröôùc laø khaùc, chuùng toâi laø nhöõng ngöôøi vöøa môùi ñeán”, tröôûng giaû cuõng noùi laø ñôïi hoûi ngöôøi giöõ kho, sau khi hoûi ngöôøi giöõ kho xong, tröôûng giaû cuõng nhaän lôøi cuùng döôøng suoát 12 naêm bò haïn haùn roài hoûi: “haèng ngaøy caùc Thaùnh giaû thoï thöïc vaøo giôø naøo?”, ñaùp laø vaøo giôø ngoï, tröôûng giaû lieàn cho xaây caát moät truù xöù ñeå haèng ngaøy cuùng döôøng cho 1000 vò Ñoäc giaùc ñeán ñoù thoï thöïc vaøo giôø ngoï. Moät hoâm tröôûng giaû hoûi vò Ñoäc giaùc: “Thaùnh giaû, luùc naøy theá gian maát muøa ñoùi keùm, luùc naøo trôøi môùi coù theå möa?”, lieàn ñaùp laø hoâm nay trôøi coù theå möa, laïi hoûi coù theå gieo gioáng ñöôïc khoâng, ñaùp laø ñöôïc, tröôûng giaû nghe roài lieàn cho gieo haït gioáng. Luùc vua trôøi Ñeá thích suy nghó: “tröôûng giaû ñaõ phaùt taâm cuùng döôøng 1000 vò Ñoäc giaùc, laø baäc toái toân trong söï boá thí, khoâng coù ai hôn. Ta cuõng neân trôï giuùp tröôûng giaû thaønh töïu coâng ñöùc”, nghó roài lieàn giaùng möa xuoáng, caùc haït luùa gioáng moïc thaønh daây baàu, tröôûng giaû lieàn ñeán hoûi vò Ñoäc giaùc nguyeân do, ñaùp laø cöù töôùi ñuùng thôøi, tröôûng giaû nghe theo lôøi töôùi ñuùng thôøi, caùc daây baàu lieàn sanh hoa quaû, moãi hoa cho ra traùi to nhö traùi baàu hoaëc nhö caùi lu, tröôûng giaû laïi ñeán hoûi, vò Ñoäc giaùc ñaùp laø cöù chôø ñuùng thôøi töï noù seõ nôû ra. Thôøi gian sau traùi chín töï vôõ ra, beân trong chöùa ñuû loaïi haït gioáng, nhôø vaäy trong nöôùc khoâng coøn ñoùi keùm nöõa, daàn daàn sung tuùc trôû laïi, daân chuùng nghe tin naøy ñeàu trôû veà laïi queâ höông. Luùc ñoù tröôûng giaû cuùng döôøng aåm thöïc cho 1000 vò Ñoäc giaùc trong suoát 12 naêm roài noùi keä phaùt nguyeän:

“Taâm thoâng minh chöùng ngoä, Thaân ngöõ cuõng tòch tónh, Thöôøng cuùng döôøng baäc naøy, Baäc ÖÙng cuùng voâ laäu, Ñuû thaàn thoâng bieán hoùa, Trang nghieâm coù danh xöng, Cuùng döôøng baäc Voâ uùy, Mình vaø quyeán thuoäc vui, Cuùng döôøng baäc ÖÙng cuùng, Coù ñaày ñuû tònh giôùi, Troàng ñöôïc nghieäp an vui, Ñôøi naøy vaø ñôøi sau.

164 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


QUYEÅN 15

Luùc ñoù Phaät baûo vua Thaéng quang: “tröôûng giaû Taùn ñaûn thuôû xöa

chính laø thaân ta ngaøy nay. Ngaøy xöa ta ñaõ cuùng döôøng 1000 vò Ñoäc giaùc trong suoát 12 bò haïn haùn neân ñöôïc vua trôøi Ñeá thích trôï giuùp coâng ñöùc baèng caùch giaùng möa xuoáng, khoâng phaûi chæ do boá thí maø chöùng quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, coøn phaûi do tu voâ löôïng phöôùc ñöùc nhaân duyeân, tích taäp caên laønh, phaùt taâm chaùnh tín neân ngaøy nay môùi chöùng quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc”.

Nhieáp tuïng: Ngöïa chuùa, Tieân laøm chöùng, Raén, Coïng maïng, Chim chuùa, Anh voõ, nöôùc Vó ñeà ha , Ruøa, hoï Toâ, hai thöông chuû.

1. Ngöïa chuùa: Phaät laïi baûo vua Thaéng quang: “Ñaïi vöông, ñeå caàu quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, ta ñaõ laøm lôïi ích nhieáp thoï caùc höõu tình nhö sau, Ñaïi vöông haõy laéng nghe:

Thuôû xöa Ta laøm ngöïa chuùa teân laø Baø ha la ñeå laøm lôïi ích nhieáp thoï höõu tình, nhö trong kinh Taêng kyø ñaéc phaàn Döôïc xoa thuoäc kinh Trung A Caáp ma coù noùi roõ.

2. Tieân laøm chöùng: Ñaïi vöông haõy laéng nghe: Thuôû xöa caùch thaønh Baø-la-neâ-tö khoâng xa, coù moät vò Tieân cö truù,

taâm töø bi thöông xoùt höõu tình. Caùch choã Tieân ôû khoâng xa coù hai noâng daân ñang caøy böøa boãng tranh caûi roài ñaùnh nhau, sau ñoù chaïy ñeán choã Tieân nhôø Tieân laøm chöùng roài ñeán choã vua thöa kieän, vua lieàn hoûi vò Tieân laøm chöùng söï vieäc nhö theá naøo, Tieân noùi: “ngöôøi naøy giaän ngöôøi kia, ngöôøi kia töùc ngöôøi naøy; ngöôøi kia ñaùnh ngöôøi naøy, ngöôøi naøy ñaùnh laïi ngöôøi kia”, vua nghe roài lieàn noùi nhö vaäy caû hai ñeàu ñaùng phaït, Tieân noùi: “neáu y theo phaùp cuûa vua Chuyeån luaân ñeå ñoaùn söï thì toâi seõ laøm


chöùng, neáu haønh theo phaùp khaùc thì toâi khoâng laøm chöùng”, vua hoûi: “nhö theá naøo goïi laø y theo phaùp cuûa vua Chuyeån luaân ñeå ñoaùn söï?”, Tieân ñaùp: “phaùp cuûa vua Chuyeån luaân ñoaùn söï laø boû vieäc voâ ích, truï nôi vieäc coù ích”, vua nghe roài lieàn baûo hai noâng daân: “caùc ngöôi haõy ñi ñi, chôù coù taùi phaïm”.

Naøy Ñaïi vöông, Tieân nhôn laøm chöùng thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay. Ngaøy xöa tuy laøm chöùng nhöng ta laøm chöùng ñuùng phaùp, laøm chöùng chaân thaät, khoâng phaûi chæ nhö theá maø ñöôïc chöùng quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà ; coøn phaûi laøm lôïi ích nhieáp thoï höõu tình vaø do tu voâ löôïng phöôùc ñöùc nhaân duyeân, tích taäp caên laønh, phaùt taâm chaùnh tín neân ngaøy nay môùi chöùng quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc”.

3. Raén Maõng xaø: Phaät laïi baûo vua Thaéng quang: “Ñaïi vöông, ñeå caàu quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, ta ñaõ laøm lôïi ích nhieáp thoï höõu tình nhö sau, Ñaïi vöông haõy laéng nghe:

Thuôû xöa, coøn ôû trong Baát ñònh tuï, Ta laøm Sö töû chuùa ñaõ xaû thaân maïng ñeå laøm lôïi ích höõu tình. Luùc ñoù 500 thöông nhôn ñi qua moät con ñöôøng hieåm, do hoï noùi chuyeän lôùn tieáng vôùi nhau neân laøm cho con raén Maõng xaø giaät mình thöùc giaác, noù lao tôùi quaán laáy 500 thöông nhôn naøy khieán hoï kinh sôï lôùn tieáng keâu cöùu caùc thieân thaàn. Sö töû chuùa ñang ôû trong röøng nghe tieáng keâu gaøo naøy lieàn chaïy tôùi môùi thaáy con Maõng xaø ñang quaán laáy caùc thöông nhôn. Luùc ñoù Sö töû chuùa thaáy moät con voi con ñöùng caùch ñoù khoâng xa lieàn tôùi beân voi noùi: “caùc thöông nhôn saép bò raén maõng xaø aên, voi coù theå lieàu mình cöùu hoï khoâng?”, voi hoûi: “Sö töû ñònh laøm theá naøo?”, Sö töû noùi: “toâi phaûi phoùng leân ñaàu cuûa voi, hai chaân sau baáu vaøo ñaàu voi roài duøng moùng vuoát cuûa hai chaân tröôùc ñaùnh vaøo ñaáu raén. Hai chaân sau baáu vaøo ñaàu voi seõ laøm voi bò cheát, toâi ñaùnh vaøo ñaàu raén, raén seõ cheát, raén phun noïc ñoäc toâi cuõng seõ cheát”, voi nghe roài lieàn noùi: “neáu xaû thaân maïng maø cöù ñöôïc nhieàu ngöôøi thì toâi khoâng tieác”. Sö töû chuùa nghe roài lieàn phoùng leân ñaàu voi, hai chaân sau baáu vaøo ñaàu voi … gioáng nhö ñoaïn vaên treân cho ñeán caâu sö töû cuõng cheát vì noïc ñoäc cuûa

raén. Caùc thöông nhôn thoaùt cheát ñònh tieáp tuïc leân ñöôøng, chö thieân treân khoâng trung baûo caùc thöông nhôn: “Sö töû chuùa naøy laø Boà-taùt trong Hieàn kieáp, ñaõ xaû thaân maïng ñeå cöùu caùc vò, caùc vò phaûi cuùng döôøng Sö töû vaø

voi roài haõy ñi”, caùc thöông nhôn nghe roài lieàn ñem caùc moùn cuùng döôøng ñeå treân thaân Sö töû chuùa vaø voi ñeå cuùng döôøng, nhieãu quanh roài môùi ñi.

Naøy Ñaïi vöông, Sö töû chuùa thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay. Ngaøy xöa trong thaân baøng sanh, ta coøn coù theå xaû thaân maïng ñeå cöùu caùc thöông nhôn, khoâng phaûi chæ do taâm töø nhieáp thoï höõu tình maø chöùng

166 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà; coøn phaûi do tu voâ löôïng phöôùc ñöùc nhaân duyeân, tích taäp caên laønh, phaùt taâm chaùnh tín neân ngaøy nay môùi chöùng quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc”.

4. Chim Coïng maïng: Thuôû xöa Boà-taùt ôû Baát ñònh tuï laøm suùc sanh, ôû trong moät khu röøng ñeïp coù chim Coïng maïng moät thaân hai ñaàu: Moät ñaàu teân laø Ñaït ma, moät ñaàu teân laø A ñaït ma. Luùc ñoù Ñaït ma aên quaû ngoït, A-ñaït-ma laïi aên quaû ñoäc khieán cho chim meâ loaïn; A-ñaït-ma phaùt nguyeän: “nguyeän toâi sanh ra nôi naøo cuõng laø baïn aùc laøm toån hai anh”, Ñaït ma phaùt nguyeän: “nguyeän toâi ñôøi ñôøi haønh taâm töø laøm lôïi ích cho anh”.

“Naøy Ñaïi vöông, Ñaït ma thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, coøn A ñaït ma thuôû xöa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña ngaøy nay. Do taâm töø vaø nhaân duyeân tích taäp caên laønh maø nay ta chöùng ñöôïc quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà”.

5. Chim chuùa: Thuôû xöa, Boà-taùt ôû Baát ñònh tuï laøm suùc sanh, ôû trong moät ao nöôùc trong coù moät con chim chuùa caàm ñaàu 500 con chim; trong soá ñoù coù moät con chim giaø do khoâng theå bay xa kieám moài neân thöôøng leùn aên chim con vaø tröùng chim, noù giaû boä ñi chaäm chaïp vaø khi ñaõ aên no thì ñöùng moät chaân. Luùc ñoù caùc chim con saàu naõo, ñeán choã chim chuùa keå laïi söï vieäc, chim chuùa lieàn ñieàu tra xem ai ñaõ aên caùc chim con. Boà-taùt tuy mang thaân suùc sanh nhöng taâm khoâng coù khaùc, sau khi ñieàu tra chim chuùa lieàn bieát thuû phaïm chính laø con chim giaø, noù giaû boä ñi chaäm chaïp vaø ñang ñöùng moät chaân ôû bôø ao. Boà-taùt chim chuùa lieàn ñeán gaàn noù noùi keä:

“AÊn nuoát caùc tröùng chim, Vaø caùc con chim con, Co caúng ñöùng moät chaân, Gioáng nhö ngöôøi trì giôùi, Giaû boä ñi chaäm chaïp, Noùi nhoû nheï giaû doái, Cong coå giaû boä theá, AÉt laø nhieàu gian traù”.

Chim giaø nghe roài lieàn bieát chim chuùa ñaõ bieát thuû phaïm laø mình, luùc ñoù chim chuùa noùi: “ngöôi haõy tìm caùch, ñöøng ñeå cho caùc chim khaùc bieát thuû phaïm laø ngöôi, chuùng seõ keát oaùn vôùi ngöôi”, chim chuùa nghe roài lieàn boû troán ñi, töø ñoù caùc chim con khoâng coøn lo sôï nöõa.

“Naøy Ñaïi vöông, chim chuùa thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, do taâm töø bi nhieáp thoï höõu tình vaø do nhaân duyeân tích tuï caên laønh vôùi söùc chaùnh kieán maø ta chöùng ñöôïc quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà”.


6. Chim Anh voõ: Thuôû xöa, Boà-taùt ôû Baát ñònh tuï laøm suùc sanh, ôû trong moät khu röøng noï coù moät con chim Anh voõ hieåu ñöôïc tieáng ngöôøi. Luùc ñoù vua Phaïm ñöùc ôû thaønh Baø-la-neâ-tö leân noái ngoâi vua duøng chaùnh phaùp cai trò, coù moät con chim khaùc muoán haïi chim Anh voõ neân Anh voõ bay saø vaøo loøng baøn tay cuûa vua vaø noùi: “xin vua ñöøng duøng phi phaùp cai trò”. Luùc ñoù vua thoï naêm giôùi töø chim Anh voõ, höùa duøng chaùnh phaùp cai trò vaø baûo quaàn thaàn: “töø nay ñoái vôùi taát caû chim thuù ñeàu ban cho Voâ uùy thí”.

“Ñaïi vöông, chim Anh voõ ngaøy xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, do nhaân duyeân tích tuï caên laønh maø nay ta môùi chöùng ñöôïc quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà”.

7. Nöôùc Vó ñeà ha: Thuôû xöa, luùc vua Phaïm ñöùc ôû thaønh Baø-la-neâ- tö leân ngoâi vua, nöôùc Vó ñeà ha khoâng chòu thaàn phuïc neân vua Phaïm ñöùc muoán ñi chinh phaït. Vua Phaïm ñöùc coù quaân binh huøng maïnh, nöôùc Vó ñeà ha tuy coù ñoâng binh maõ nhöng laïi haønh töø bi, khoâng muoán gaây chieán tranh. Khi hay tin vua Phaïm ñöùc daãn boán binh ñeán chinh phaït, vua nöôùc Vó ñeà ha ra lònh daân chuùng queùt doïn ñöôøng saù, löôïm boû ñaù saïn, treo côø phöôùn khaép nôi vaø chuaån bò saún thöùc aên thöùc uoáng, sau ñoù ra lònh daân chuùng trong thaønh ra khoûi thaønh khoaûng 25 daëm, duøng höông hoa nghinh ñoùn vaø duøng traêm ngaøn lôøi khen ngôïi ñöùc cuûa vua Phaïm ñöùc. Ñeán nôi vua Phaïm ñöùc nghe thaáy vieäc naøy lieàn heát töùc giaän, suy nghó: “ñaõ noùi nhöõng lôøi toát ñeïp khoâng traùi nghòch nhö theá thì ta neân lui quaân”, quaàn thaàn cuûa nöôùc Vó ñeà ha ñeán noùi vôùi vua Phaïm ñöùc: “xin vua haõy qua nöôùc toâi döï tieäc chieâu ñaõi cuûa vua nöôùc toâi”. Luùc ñoù vua nöôùc Vó ñeà ha noùi keä:

“Ñaïi vöông ñaõ tha thöù, Toâi ñích thaân kính môøi, Môû tieäc chieâu ñaõi vua, Mong ñöôïc laøm baïn thaân”.

Vua Phaïm ñöùc cuõng noùi keä: “Do nhaãn ñöôïc giaûi thoaùt, Taâm saân döùt, khoâng khôûi Laø baäc nhaát thieát naêng, Thaéng taát caû moïi ngöôøi”.

Töø ñoù hai nöôùc giao haûo, hai vua hoøa thuaän vôùi nhau, vua Phaïm ñöùc daån quaân trôû veà, nöôùc Vó ñeà ha khoâng coøn lo sôï chieán tranh nöõa.

“Naøy Ñaïi vöông, vua nöôùc Vó ñeà ha thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, do ta ñaõ ñieàu phuïc taâm mình vaø nhaân duyeân tích tuï caên laønh vôùi söùc

168 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

chaùnh tín maø ta chöùng ñöôïc quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà”. 8. Ruøa chuùa: Thuôû xöa, Boà-taùt ôû Baát ñònh tuï laøm suùc sanh, ôû trong

bieån caû coù moät con ruøa chuùa thaáy coù 300 thöông nhaân ñi thuyeàn vaøo bieån bò thuù bieån ñaùnh vôõ thuyeàn lieàn vôùt hoï ñeå treân löng mình vaø ñöa hoï leân bôø khieán hoï ñöôïc an oån, baûo toaøn maïng soáng.

“Ñaïi vöông, ruøa chua thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, do töø bi vaø do nhaân duyeân tích taäp caên laønh vôùi söùc chaùnh tín maø ta chöùng ñöôïc quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà”.

9. Ñaïi thaàn hoï Toâ: Thuôû xöa, ôû nöôùc Tyø ñeà ha coù 500 ñaïi thaàn, trong soá ñoù coù hai anh em laøm ñaïi thaàn cao nhaát, ngöôøi anh teân laø Toâ Tö na, ngöôøi em teân laø Tö na. Tö na hay tìm kieám loãi cuûa ngöôøi ñeå laøm vieäc khoâng lôïi ích, Toâ tö na thì thöôøng laøm vieäc lôïi ích. Do Tö na hay laøm vieäc khoâng lôïi ích nhö theá neân daân chuùng trong thaønh ñeán taâu vôùi vua khieán vua ra lònh ñuoåi tö na ra khoûi nöôùc, Tö na lieàn qua thaønh Baø- la-neâ-tö thôø vua Phaïm ñöùc. Thôøi gian sau Toâ tö na xin pheùp vua nöôùc Tyø ñeà ha ñi ñeán thaønh Baø-la-neâ-tö thaêm em vaø baøn vieäc hoøa thuaän vôùi em.

“Naøy Ñaïi vöông, ñaïi thaàn Toâ tö na thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, do ta thöôøng laøm vieäc lôïi ích höõu tình vaø do nhaân duyeân tòch taäp caên laønh vôùi söùc chaùnh tín maø ta chöùng ñöôïc quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà”.

10. Hai thöông nhaân: Thuôû xöa, trong moät thaønh noï coù hai thöông nhôn sinh soáng, hoï chôû haøng quyù treân 500 coå xe sang xöù khaùc buoân baùn, khi ñi ñeán moät con ñöôøng hieåm moät thöông nhôn bò Döôïc xoa aên thòt, thöông nhôn thöù hai ñöôïc bình yeân thoaùt ra khoûi ñöôøng hieåm ñoù, söï vieäc coù noùi roõ trong kinh Trung A Caáp ma.

“Naøy Ñaïi vöông, thöông nhôn thöù hai ñöôïc bình an thoaùt ra khoûi ñöôøng hieåm ñoù chính laø thaân ta ngaøy nay, do ta haønh töø bi vaø do nhaân duyeân tích taäp caên laønh vôùi söùc chaùnh tín maø ta chöùng ñöôïc quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà”.

11. Voi chuùa saùu ngaø: Thuôû xöa Boà-taùt ôû Baát ñònh tuï laøm suùc sanh, trong moät khu röøng noï coù moät con voi chuùa saùu ngaø, vôï cuûa noù teân laø Baït ñaø laø con voi toân quyù nhaát trong soá caùc voi caùi. Luùc ñoù voi chuùa rôøi khoûi ñaøn ñeán moät choã vaéng veû khaùc, taïi ñaây noù gaëp moät con voi caùi khaùc raát xinh ñeïp ñaùng yeâu vaø cuøng gaàn guõi vôùi nhau nhö vôï choàng, sau ñoù chuùng thöôøng ñi beân nhau khieán cho voi caùi Baït ñaø töùc giaän muoán gieát cheát caû hai. Tuy giaän töùc nhö theá nhöng voi caùi Baït ñaø khoâng laøm gì ñöôïc, noù lieàn phaùt nguyeän aùc: “nguyeän toâi sanh ra nôi naøo ñeàu laøm haïi hai keû naøy”, phaùt nguyeän aùc roài noù leân ñænh nuùi cao gieo mình xuoáng töï


saùt, thaàn thöùc cuûa noù thaùc thai vaøo buïng cuûa ñaïi phu nhaân nöôùc Tyø ñeà. Ñuû ngaøy thaùng, ñaïi phu nhaân sanh ra moät beù gaùi ñaày ñuû caùc töôùng toát, ñeán khi tröôûng thaønh ñöôïc gaû cho vua Phaïm ñöùc laøm phu nhaân thöù nhaát. Do tuùc nghieäp neân phu nhaân naøy oâm loøng thuø oaùn voi chuùa saùu ngaø lieàn taâu vôùi vua Phaïm ñöùc laø muoán coù ñöôïc ngaø cuûa voi chuùa saùu ngaø. Vua lieàn taäp hoïp taát caû thôï saên laïi vaø ra lònh saên baét voi chuùa saùu ngaø ñeå laáy ngaø cuûa noù, caùc thôï saên vaâng lònh vua cuøng ñi saên baét. Luùc ñoù ngöôøi caàm ñaàu caùc thôï saên noùi raèng: “caùc vò haõy trôû veà, moät mình toâi saên baét voi chuùa saùu ngaø ñöôïc roài”, noùi roài thôï saên naøy mang theo ñuû moïi vaät duøng ñeán trong röøng tìm choã aån naáp ñeå quan saùt voi chuùa, luùc ñoù voi chuùa vaø voi caùi soáng xa ñaøn ôû rieâng choã vaéng veû. Thôï saên naøy maëc aùo nhaãn nhuïc (aùo ngöôøi xuaát gia maëc), giaáu cung teân vaø aùo giaùp tìm caùch gieát voi chuùa. Voi caùi nhìn thaáy thôï saên lieàn baûo voi chuùa: “haõy cuøng ñi ñeán choã khaùc, coù ngöôøi ñeán muoán gieát chuùng ta”, voi chuùa hoûi ngöôøi ñoù hình daïng theá naøo, voi caùi noùi: “ngöôøi ñoù maëc aùo nhaãn nhuïc, ngoaøi hieän töôùng töø bi”, voi chuùa noùi: “theá thì khoâng phaûi sôï, vì trong lôùp aùo ca-sa khoâng coù vieäc chaúng laønh. Ngöôøi khoaùt aùo ca-sa, taâm truï töø bi, nhö maët traêng khoâng coù söùc noùng, ngöôøi naøy cuõng vaäy”. Do khoâng nghi ngôø neân voi chuùa vaø voi caùi tuøy yù daïo chôi khoâng chuùt ñeà phoøng, thôï saên lieàn baén muõi teân ñoäc vaøo yeáu huyeät cuûa voi chuùa. Voi caùi noùi vôùi voi chuùa: “taïi sao chaøng laïi noùi laø ngöôøi maëc ca-sa khoâng coù taâm laøm haïi?”, voi chuùa noùi keä:

“Taâm khoâng sanh toäi loãi, Cuõng khoâng do chieác aùo, Chæ do nôi phieàn naõo. Do taâm lìa töø bi, Nhö vaøng boïc laù ñoàng, Vaøo löûa, chaát ñoàng hieän, Ngöôøi ngu tuy khoâng bieát, Nhöng ngöôøi trí bieát roõ, Cung, teân, ngöôøi ñeàu ñoäc, Do nôi hoï laøm aùc, Ca-sa voán tòch tónh, Taát caû do taâm taïo”.

Voi caùi noùi keä: “Toâi khoâng traùi lôøi chaøng, Nhö lôøi chaøng ñaõ noùi, Nhöng toâi muoán nghieàn ñöùt,

170 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Ngöôøi aáy thaønh nhieàu khuùc”. Luùc ñoù voi chuùa suy nghó: “laøm sao chöõa laønh phieàn naõo naøy, neáu

laø vôï cuûa Boà-taùt maø khôûi taâm oaùn haïi thì khoâng neân”, nghó roài lieàn noùi keä:

“Nhö ngöôøi bònh bò quyû aùm, Gaëp thaày thuoác muoán laøm haïi, Thaày thuoác bieát khoâng heà giaän, Naøng hoan hæ cuõng nhö theá”.

Voi caùi nghe roài lieàn im laëng. Luùc ñoù ñaøn voi keùo ñeán, voi chuùa sôï ñaøn voi laøm haïi thôï saên neân ñeán beân thôï saên noùi baèng tieáng ngöôøi: “ngöôi chôù sôï haõi”, do Boà-taùt tuy ôû trong loaøi baøng sanh maø vaãn haønh haønh Boà-taùt, neân voi chuùa duøng voøi quaán quanh ngöôøi thoï saên ñeå che chôû roài baûo voi caùi vaø ñaøn voi ñi nôi khaùc, sau ñoù baûo thôï saên raèng: “naøy thôï saên, ñaøn voi ñaõ ñi heát roài, anh caàn vaät gì treân thaân toâi thì cöù tuøy yù laáy”, thôï saên nghe roài heát söùc ngaïc nhieân, suy nghó: “ñaây môùi laø ngöôøi, ta chaúng phaûi laø ngöôøi ; ta laø thuù trong loaøi ngöôøi, kia laø ngöôøi trong loaøi voi. Kia tuy mang thaân suùc sanh maø coù tình coù trí nhö vaäy, ta tuy mang thaân ngöôøi nhöng khoâng coù trí hueä”, nghó roài rôi leä, Boà-taùt lieàn hoûi nguyeân do, ñaùp: “voi ñaõ laøm toån toâi”, voi chuùa suy nghó: “ta hieän töôùng cöùu giuùp chöa heà laøm toån anh ta”. Luùc ñoù thôï saên noùi: “thaân voi coù voâ löôïng coâng ñöùc, khoâng coù toäi maø toâi gieát haïi, ñoù chính laø laøm toån toâi. Thaân voi tuy truùng teân bò thöông, coøn coù theå chöõa trò; nhöng taâm toâi bò baén, ngu si voâ trí khoù theå trò laønh”, lieàn noùi keä:

“Ta ñang quaùn saùt haïnh voi chuùa, Coâng ñöùc roäng lôùn cuõng nhö bieån, Keû laøm haïi mình cuõng töø bi, Taâm Boà-taùt naøy thaät khoù saùnh, Cho duø toâi ñang mang thaân ngöôøi, Vaãn khoâng chaân trí giaùc nhö vaäy, Chæ coù moãi saân haän theá naøy, Thaân khoâng coù ñöôïc chuùt phöôùc ñöùc, Duø thaân ngöôøi hình daùng trang nghieâm, Khoâng baèng voi mang thaân baøng sanh. Voi laø loaøi vaät coù trí ngöôøi, Voi chuùa ñöùng ñaàu trong loaøi voi, Khoâng keå hình daïng lieàn thaønh ngöôøi, Khoâng do loaøi vaät, khoâng phaûi ngöôøi. Neáu ai coù coâng ñöùc, nhaân töø,


Ngöôøi aáy môùi chính thaät laø ngöôøi”. Voi chuùa noùi: “anh khoâng caàn nhoïc söùc noùi nhieàu vôùi nhöõng lôøi

hay nhö theá, anh haõy noùi cho toâi bieát vì sao anh laïi muoán baén gieát toâi?”, ñaùp: “ñoù laø toâi vaâng lònh vua baén gieát voi ñeå laáy ngaø”, voi chuùa noùi: “neáu vaäy anh haõy laáy mau, tuøy yù nhoå laáy ngaø cuûa toâi ñeå anh ñöôïc lôïi ích, vì Boà-taùt oâm loøng buoâng xaû taát caû”, lieàn noùi keä:

“Laøm lôïi ích taát caû höõu tình, Mau heát troâi giaït bieån sanh töû, Thöôøng chöùng trí Voâ thöôïng Boà-ñeà , Nguyeän mau sôùm vaøo thaønh Nieát-baøn”.

Thôï saên noùi: “tuy toâi caàn laáy ngaø nhöng toâi khoâng theå nhoå laáy. Neáu voi cho toâi nhoå, xin haõy truï taâm töø bi, neáu khoâng nhö theá tay toâi seõ ruïng khi ñang nhoå”, voi chuùa noùi: “neáu anh khoâng theå nhoå, toâi seõ töï nhoå cho anh. Vì chaân ngaø caém saâu trong thòt, khi nhoå maùu traéng seõ tuoân ra”. Khi voi chuùa töï nhoå ngaø xong, maùu chaûy ñaày thaân nhö nuùi phuû tuyeát, voi chuùa luùc ñoù thaáy thaân mình nhö vaäy sôï taâm thoái chuyeån neân muoán laøm cho taâm kieân coá khoâng roái loaïn. Luùc ñoù chö thieân treân hö khoâng thaáy taâm cuûa Boà-taùt ñöôïc vieân maõn lieàn hieän töôùng laï, moät vò noùi keä:

“Chö thieân chuùng toâi thaáy, Voi chuùa haønh khoå haïnh, Khi ñang nhoå ngaø ra, Chòu voâ löôïng ñau khoå, Nhöng taâm vaãn kieân coá, Khoâng thoái chuyeån Boà-ñeà”.

Moät vò khaùc noùi: “Nhoå ngaø nhö vaäy, thaân chòu khoå, Laøm sao coù theå phaùt Boà-ñeà, Gioáng nhö ngöôøi chòu khoå ñòa nguïc, AÉt khoâng theå phaùt taâm töø bi”.

Luùc ñoù voi chuùa quaán laáy saùu chieác ngaø ñöa cho thôï saên vaø noùi keä:

“Hieàn thuû, anh haõy boû vieäc aùc, Boû cung teân, kieám beùn ñang caàm, Anh maëc ca-sa nhôn töø naøy, Toâi thaáy aùo naøy taâm raát vui, Hoaëc coù thí tònh, thoï cuõng tònh, Hoaëc coù thí tònh, thoï khoâng tònh, Toâi nay thaáy anh tònh neân thí,

172 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Ngöôøi thí, ngöôøi thoï thaûy ñeàu tònh. Neáu thaät teân ñoäc baén truùng toâi, Toâi khoâng sanh moät chuùt saân haän, Nguyeän toâi mau chöùng quaû Boà-ñeà, Cöùu ñoä luaân hoài ñöôïc giaûi thoaùt”.

“Naøy Ñaïi vöông, voi chuùa saùu ngaø thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, khoâng phaûi chæ do khoå haïnh boá thí maø chöùng quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, coøn phaûi do tu voâ löôïng phöôùc ñöùc nhaân duyeân, tích taäp caên laønh, vôùi söùc chaùnh kieán neân ngaøy nay ta môùi chöùng quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc”.

Phaät laïi baûo vua Thaéng quang: “Ñaïi vöông, ñeå caàu quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, ta ñaõ töøng laøm con thoû xaû thòt thaân mình ñeå boá thí cho vò tieân nhôn.

Laïi nöõa Ñaïi vöông, thuôû xöa cha meï cuûa ta ñeàu muø maét, ta thöôøng coõng vaùc treân vai, treân löng vaø nuoâi döôõng cha meï trong moät thôøi gian daøi.

Laïi nöõa Ñaïi vöông, thuôû xöa theá gian taø kieán, khi cha meï giaø yeáu thì hoaëc boû ñoùi hoaëc nhaän chìm döôùi soâng, hoaëc neùm vaøo löûa thieâu ñoát, cho raèng laøm nhö theá cha meï ñöôïc sanh thieân. Luùc ñoù ta ñaõ laøm phöông tieän khieán vieäc laøm phi phaùp naøy chaám döùt.

Laïi nöõa Ñaïi vöông, coøn coù voâ löôïng nhaân duyeân nhö trong kinh Döôïc xoa na ca coù noùi roõ.

Laïi nöõa Ñaïi vöông, Boà-taùt ôû Baát ñònh tuï laøm suùc sanh laø vöôïn chuùa ñöùng ñaàu 500 con vöôïn. Luùc ñoù vua Phaïm ñöùc ôû thaønh Baø-la-neâ- tö ñaõ laøm cho chuùng kinh sôï, ta vôùi thaân vöôïn chuùa ñaõ xaû thaân ñeå cöùu 500 con vöôïn.

Laïi nöõa Ñaïi vöông, Boà-taùt ôû Baát ñònh tuï laøm suùc sanh mang thaân chim Tró nhö trong kinh chim Tró boån sanh coù noùi roõ; hoaëc mang thaân voi nhö trong kinh Töông boån sanh coù noùi roõ; hoaëc mang thaân roàng nhö trong kinh Long boån sanh coù noùi roõ; hoaëc mang thaân Ngoãng chuùa nhö trong kinh Nga boån sanh coù noùi roõ”.

Luùc ñoù vua Thaéng quang hoûi Phaät: “Theá toân phaùt nguyeän caàu ñaïo quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà laàn ñaàu tieân vaøo luùc naøo?”, Phaät noùi: “Ñaïi vöông laéng nghe:

Thuôû xöa caùch ñaây voâ löôïng kieáp coù vua teân laø Quang minh, vua coù voi baùu thaân traéng nhö hoa sen, baûy Chi ñaày ñaën, daùng veû oai veä ai cuõng thích nhìn. Luùc ñoù vua baûo ngöôøi ñieàu phuïc voi chöøng naøo ñieàu phuïc voi xong thì mang ñeán cho vua côõi. Thôøi gian sau ngöôøi ñieàu phuïc


voi sau khi thaáy voi ñaõ thuaàn thuïc lieàn daãn voi ñeán choã vua, vua lieàn côõi voi cuøng ngöôøi ñieàu phuïc voi ra khoûi thaønh ñi saên baén. Khoâng ngôø voi baùu nghe muøi cuûa voi caùi lieàn chaïy theo muøi ñeå tìm voi caùi, luùc ñoù voi chaïy mau nhö gioù neân vua baûo ngöôøi ñieàu phuïc voi raèng:

“Ta thaáy hö khoâng chuyeån, Boán phöông ñeàu ñaûo loän, Ñaát nuùi nhö baøn quay, Caây cuõng ñi treân khoâng, Chaân voi khoâng dôøi ñoåi, Gioáng nhö bay treân khoâng, Thaáy nuùi tröôùc chaïy ñeán, Nuùi sau khoâng lay ñoäng, Ngöôi haõy baét voi döøng, Ñaùnh roi cho noù sôï, Vì voi chöa ñieàu phuïc, Thaáy caùi cheát keà beân”.

Ngöôøi ñieàu phuïc voi noùi: “Thaàn ñaõ tuïng chuù cuûa ñaïi tieân, Vaø duøng moùc saét ñaùnh raát maïnh, Chæ khieán voi baùu chaïy theâm mau, Caùc phaùp ñaõ duøng ñeàu voâ ích, Duø moùc saét cuõng khoâng caûn ñöôïc. Vua neân bieát khoâng ñieàu phuïc ñöôïc, Vì tham duïc ñaõ thaâm nhaäp taâm, Duïc ôû trong taâm nhö ñoùng ñinh, Tham duïc khi phaùt raát maïnh meõ, Khoâng ai coù theå chaän ñöùng ñöôïc”.

Luùc ñoù ngöôøi ñieàu phuïc voi taâu vua: “khi voi chaïy ñaõ meät, vua haõy níu vaøo moät caønh caây vaø ñeå noù ñi ñaâu tuøy yù”, vua vaø ngöôøi ñieàu phuïc voi níu vaøo moät caønh caây, ví nhö töø choã cheát ñöôïc soáng laïi, vua noùi: “ngöôøi ñieàu phuïc voi chöa thuaàn thuïc maø ñaõ ñem ñeán cho ta côõi”, ñaùp: “Ñaïi vöông, chæ vì voi naøy nghe muøi voi caùi, do tham duïc laøm say neân khoâng chòu nghe lôøi. Noù tuy ñi nhöng sau baûy ngaøy noù seõ trôû veà, vì sau khi gaëp voi caùi cuøng haønh duïc xong, noù seõ trôû veà”. Ñeán ngaøy thöù baûy quaû nhieân voi baùu trôû veà, ngöôøi ñieàu phuïc voi luùc ñoù ñoát moät hoøn saét noùng ñoû ñöa tôùi tröôùc voi, voi lieàn tieán ñeán muoán nuoát laáy, ngöôøi ñieàu phuïc voi noùi: “Ñaïi vöông, neáu voi nuoát hoøn saét noùng ñoû naøy seõ cheát”, vua noùi: “ngöôi ñaõ ñieàu phuïc voi ñöôïc nhö vaäy, taïi sao luùc aáy

174 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

laïi laøm cho ta moät phen khieáp vía”, ngöôøi ñieàu phuïc voi noùi: “thaàn chæ ñieàu phuïc ñöôïc thaân, khoâng theå ñieàu phuïc ñöôïc taâm”, vua hoûi: “khanh thaáy ai ñaõ ñieàu phuïc ñöôïc taâm chöa?”, ñaùp: “ñaõ thaáy, chính laø Phaät Theá toân ñaõ ñieàu phuïc ñöôïc caû thaân taâm. Taát caû höõu tình tuy raát muoán ñieàu phuïc taâm mình nhöng vì khoâng theå ñieàu phuïc ñöôïc neân ñeàu thoái thaát. Caùc ngoaïi ñaïo tuy tu khoå haïnh nhöng tham duïc ñaày taâm vaãn khoâng theå tröø ñöôïc, coù ngöôøi xaû caûnh lìa nôi tham duïc nhöng vaãn khoâng giöõ vöõng cuoái cuøng cuõng thoái thaát. Töø A-tu-la, trôøi ngöôøi cho ñeán suùc sanh, taát caû loaøi haøm thöùc ñeàu bò tham duïc troùi buoäc töø voâ thæ ñeán nay nhö baùnh xe quay, taâm tuy voâ töôùng nhöng khoâng ai ñöôïc töï taïi. Ñaïi vöông duø coù oai löïc lôùn chieán thaéng trong caùc traän chieàn cuõng khoâng theå ñieàu phuïc ñöôïc taâm mình, chæ coù Phaät Theá toân laø khoâng coøn tham duïc, taâm ñöôïc töï taïi”. Luùc ñoù vua lieàn phaùt nguyeän caàu quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà vaø noùi keä:

“Ta nguyeän tu phöôùc caàu quaû Phaät, Ñöôïc thaønh ñaáng Thieän theä töï taïi, Ai chöa theå qua ñöôïc bôø kia, Toâi theà ñoä hoï ñeán bôø kia. Nghe Phaät ly duïc, phaùt Boá ñeà, Laïi haønh hueä thí, duøng chaùnh phaùp, Nguyeän ñôøi sau toâi ñöôïc thaønh Phaät, Dieät tham duïc, lôïi ích höõu tónh”.

Naøy Ñaïi vöông, vua Quang minh thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, vaøo thôøi ñoù ta ñaõ phaùt nguîen caàu ñaïo quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà laàn ñaàu tieân”.

Vua Thaéng quang laïi hoûi Phaät: “Theá toân boá thí cho ai laàn ñaàu tieân ñeå caàu chöùng quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà?”, Phaät noùi: “Ñaïi vöông laéng nghe:

Thuôû xöa caùch ñaây voâ löôïng kieáp coù thaønh teân laø Tyø ha bæ ñòa, trong thaønh coù moät ngöôøi thôï goám. Luùc ñoù coù Phaät ra ñôøi hieäu laø Thích ca Maâu ni chöùng Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc ñaày ñuû 10 hieäu, vò Phaät ñoù cuõng coù caùc ñeä töû Thinh vaên teân laø Xaù-lôïi-töû,ø Ñaïi Muïc-kieàn- lieân vaø A-nan-ñaø laø thò giaû. Moät hoâm Phaät cuøng voâ löôïng caùc Bí-soâ du haønh trong nhaân gian khi ñi ñeán thaønh naøy thì Phaät bò caûm gioù, Phaät lieàn baûo A-nan-ñaø ñeán nhaø thôï goám xin toâ daàu vaø nöôùc maät. A-nan-ñaø vaâng lôøi Phaät daïy ñeán nhaø thôï goám xin, thôï goám nghe roài lieàn ñem toâ daàu vaø nöôùc maät roài cuøng con ñi ñeán choã Phaät. Thôï goám duøng toâ daàu nöôùc maät naøy thoa leân ngöôøi Phaät, sau ñoù laáy nöôùc aám taém cho Phaät roài ñöa nöôùc ñöôøng caùt cho Phaät uoáng, nhôø ñoù bònh ñöôïc laønh. Thôï goám naøy noùi keä


phaùt nguyeän: “Con ñem toâ maät cuùng Nhö lai, Nguyeän ñöôïc coâng ñöùc lôïi roäng lôùn, Doøng hoï, danh hieäu, chuùng Thanh vaên, Ñeàu gioáng nhö Phaät Thích ca ngaøy nay, Kheùo hay ñieàu phuïc loaøi höõu tình, Xa lìa caùc khoå veà vieân tòch”.

Con ngöôøi thôï goám cuõng phaùt nguyeän: “nguyeän ñôøi vò lai con cuõng nhö thò giaû cuûa Phaät”.

Naøy Ñaïi vöông, ta luùc ñoù laàn ñaàu tieân cuùng döôøng Phaät Thích ca Maâu ni ñeå caàu chöùng quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, ngöôøi con luùc ñoù phaùt nguyeän nay chính laø A-nan-ñaø”.

Vua Thaéng quang laïi hoûi Phaät: “töø laàn cuùng döôøng ñaàu tieân cho ñeán luùc thaønh Phaät, Theá toân ñaõ cuùng döôøng bao nhieâu vò Phaät ñeå caàu chöùng quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà?”, Phaät noùi: “Trong A-taêng-kyø kieáp thöù moät, töø luùc ta cuùng döôøng Phaät Thích ca cho ñeán Phaät Hoä theá, vôùi taâm thanh tònh nhö theá ta ñaõ cuùng döôøng baûy vaïn naêm ngaøn ñöùc Phaät, trong khoaûng thôøi gian ñoù cuùng döôøng chöa heà coù taâm sai khaùc, chæ moät möïc caàu chöùng quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà. Trong A-taêng-kyø kieáp thöù hai, töø Phaät Nhieân Ñaêng cho ñeán Phaät Baûo keá, ta ñaõ cuùng döôøng vôùi taâm thanh tònh baûyvaïn saùu ngaøn vò Phaät nhö theá, tuy traûi qua nhieàu ñôøi, nhöng taâm ta vaãn khoâng sai khaùc, thöôøng ñem loøng thaønh tín cuùng döôøng chö Phaät. Trong A-taêng-kyø kieáp thöù ba, töø Phaät Baûo keá cho ñeán Phaät An OÅn ta ñaõ cuùng döôøng baûy vaïn baûy ngaøn vò Phaät nhö theá. Ñeán Phaät Ca-nhieáp-ba, ta cuõng cuùng döôøng khoâng coù taâm khaùc, thöôøng ñem loøng thaønh tín cuùng döôøng chö Phaät. Khi coøn laø Boà-taùt, ta ñaõ cuùng döôøng nhö vaäy vaø ñeàu ñöôïc chö Phaät thoï kyù ñöông lai seõ chöùng quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc, töø bi nhieáp thoï caùc höõu tình”, nghe Phaät noùi roài vua Thaéng quang vui möøng ñaûnh leã Phaät roài ra veà. Luùc ñoù A-nan-ñaø noùi keä thænh Phaät:

“Cuùi xin ñaáng Theá toân, Phaân bieät cho con roõ, Nôi phaùt nguyeän ñaàu tieân, Vì caàu ñaïi Boà-ñeà. Laïi nguyeän Voâ thöôïng só, Noùi nhaân duyeân boån söï, Cuùng döôøng bao nhieâu Phaät, Trong thôøi gian bao laâu?”.

176 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Phaät noùi keä ñaùp: “Baäc löôõng tuùc voâ thöôïng, Thöông xoùt caùc höõu tình, Phaùt Boà-ñeà nôi aáy, Nguyeän vöôït khoûi ba coõi. Nghe taâm Phaät lìa duïc, Noùi roõ duyeân voi say, Chaùn taäp khí tham duïc, Neân phaùt taâm Boà-ñeà, Phaùt theä nguyeän kieân coá, Boá thí nhö haø sa. Vaøo ñôøi vua Quang minh, Chuyeân mong caàu Chaùnh giaùc. Vaøo thôøi Phaät Thích ca, Ta laøm ngöôøi thôï goám, Cuùng döôøng laàn ñaàu tieân, Toâ daàu vaø nöôùc maät. Cuõng töøng laøm ngöôøi nöõ, Chaùnh tín ngoâi Tam baûo. Ta gaëp Phaät Kieâu Traàn, Duøng ñeøn daàu daâng cuùng. Vaøo thôøi Phaät Voâ thaéng, Ta töøng laøm Tam taïng, Tranh caûi vôùi ñaïi chuùng, Maéng chuùng taêng laø nöõ, Do nghieäp aùc nôi mieäng, Ta bieán thaønh nöõ nhaân, Hoài taâm thanh tònh roài, Trôû laïi thaønh ñaøn oâng. ÔÛ trong ñôøi quaù khöù, Ta töøng laøm vöông töû, Anh em Phaät Baûo keá, Ta cuùng döôøng ñeøn saùng. Ba thaùng ñaõ cuùng döôøng, Phaät Theá toân An oån. Sau khi Phaät dieät ñoä, Ñem xaù lôïi xaây thaùp. Töøng laøm vò tröôûng giaû,


Ba thaùng cuùng döôøng Phaät. Sau khi Phaät dieät ñoä, Xaây thaùp 90 khuyûu. Sau thaáy coù Thaéng Phaät, Ñöùng ñaàu doøng Phaïm chí, Ta cung kinh chaép tay, Cuùng döôøng baäc toân quyù. Khi xöa laøm Phaïm chí, Hieåu roõ caùc saùch luaän, Ta gaëp Phaät Lôïi ích, Thí toøa cho Nhö lai. Khi tu taäp khoå haïnh, Töøng theo phaùp tieân nhôn, Gaëp Theá toân Kieâu Traàn, Níu thaân nhaûy xuoáng nuùi. Ta töøng laøm tieân nhôn, Gaëp ñöùc Phaät Nhaïo kieán, Ñeán choã chö Phaät ôû, Ñem traùi caây cuùng döôøng. Khi xöa laøm tieân nhôn, Gaëp Theá toân Thieän nhaõn, Ñem aùo baèng voû caây, Che leân thaân Phaät aáy. Xöa töøng laøm nhaân vöông, Cuùng döôøng Phaät Laëc xoa, Lieàn xaû boán binh chuùng, Caàu Voâ thöôïng Boà-ñeà . Töø ñöùc Phaät Thích ca, Cho ñeán Phaät Hoä theá, Baûy vaïn naêm ngaøn Phaät, Ta ñeàu cuùng döôøng heát. Trong A-taêng-kyø ñaàu, Ta cuùng döôøng nhö vaäy, Moät loøng khoâng thay ñoåi, Thöôøng phaùt nguyeän Boà-ñeà. Keá gaëp Phaät Nhieân ñaêng, Ña vaên raát ñaùng yeâu, Ta laøm phaïm chí cuùng,

178 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Baûy sen xanh cho Phaät. Ta töøng laøm quoác vöông, Gaëp Phaät hieäu Höõu töôùng, ÔÛ choã Phaät tu haønh, Cuùng döôøng cho Phaät naøy. Ta töøng laøm quoác vöông, Coù Phaät hieäu Truï tu, Duøng traân baûo saéc dieäu, Vaø aâm thanh cuùng döôøng. Ta töøng laøm quoác vöông, Phaät hieäu Sieâu Sö töû, Ta duøng phang loïng baùu, Cuùng döôøng Nhö lai naøy. Ta töøng laøm quoác vöông, Phaät teân An oån nhaät, Ta ñem moät ngaøn thaønh, Cuùng döôøng heát cho Phaät. Ta töøng laøm quoác vöông, Coù Phaät teân Phaïm chí, Ñem nhaø taém, nöôùc thôm, Tuøy thôøi taém cho Phaät. Ta töøng laøm quoác vöông, Cuùng döôøng ôû trong thaønh, Ba ngaøn Phaät, Phaïm chí, Vaø vò Phaät Thi khí. Ta töøng laøm tröôûng giaû, ÔÛ trong thaønh Taøi taêng, Cuùng 25 vò Phaät, Tu haønh caùc phaïm haïnh. Ta töøng laøm tröôûng giaû, ÔÛ trong ñaïi thaønh aáy, Cuùng döôøng Phaät Thi khí, Xaây döïng thaùp vaø chuøa, Ñeå cuùng döôøng baûy Phaät, Phuïng thí ñoà traân baûo, Cho ñeán caùc noâ tyø, Nhaø cöûa vaø vöôøn hoa. Töøng laøm vua tín kính,


Ñoái vôùi Phaät Thi khí. Laïi ôû trong thaønh aáy, Chæ caàu Chaùnh ñaúng giaùc. Ta töøng laøm Phaïm chí, Gaëp Phaät teân Hoan hæ, Vì caàu quaû Boà-ñeà, Ñem traùi caây cuùng döôøng. Ta töøng laøm Tröôûng giaû, Gaëp Phaät teân Thieän nhaõn, Duøng chaâu baùu ma ni, Cuùng döôøng Nhö lai naøy. Ta töøng laøm thöông chuû, Gaëp Phaät teân Thieän sanh, Ngoài döôùi coäi Boà-ñeà, Ñem baùnh cuùng döôøng tröôùc. Ta töøng laøm thöông chuû, Cuûa moät ngaøn thöông nhaân, Gaëp ñöùc Phaät Thieän yù, Ngoài döôùi coäi Boà-ñeà, Ñem höông thoa thaân Phaät, Laïi duøng quaït quaït maùt, Ngoài beân Phaät nghe phaùp, Nghe xong taâm khai ngoä. Xöa ta laøm thöông chuû, Gaëp Phaät teân Thích ca, Ta duøng caùc hoa baùu, Raûi hoa leân cuùng Phaät. Xöa ta laøm thöông chuû, Gaëp Phaät teân Cao ñaêng, Ñem phöôùn, hoa, aâm nhaïc, Ñeå cuùng döôøng Phaät naøy. Ta töøng laøm quoác vöông, Gaëp Phaät teân Toái thöôïng, Vöôït khoûi caùc bieån Höõu, Cuùng döôøng caùc coã xe. Ta töøng laøm quoác vöông, Gaëp Phaät teân Toâi toân, Trong traêm daëm Phaät ñi,

180 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Ta raûi hoa treân ñaát. ÔÛ trong ñôøi quaù khöù, Nghe Phaät saép ñi qua, Ta ñem phang loïng ñeïp, Vaø boán binh vaây quanh. Coù Phaät muoán qua soâng, Ta laøm ngöôøi laùi ñoø, Thaáy Phaät, taâm vui möøng, Ñöa Phaät qua bôø kia. Ta töøng laøm thöông chuû, Gaëp Phaät teân Hieàn xa, Ta laøm caàu cho Phaät, Ñeå Phaät qua yeân oån. Ta töøng laøm quoác vöông, Gaëp Phaät teân Ñaïi phaïm, Duøng Chieân ñaøn caát chuøa, Ñeå cuùng döôøng Theá toân , Cuùng y Taêng giaø chi, Cho Nhö lai ñaép maëc, Maát muøa cuùng nöôùc thôm, Giaùng möa, daân theo Phaät. Ta töøng laøm quoác vöông, Gaëp Phaät teân Tònh nguyeät, Trong nöôùc nhieàu dòch bònh, Cuùng Phaät, dòch tieâu tröø. Xöa khi ta laøm vua, Gaëp phaät teân Ñieàu ñeá, Thænh Phaät noùi dieäu phaùp, Vì caàu ñaïo Boà-ñeà. Xöa khi ta laøm vua, Gaëp Phaät teân Phaïm toân, Cuùng y Taêng giaø chi, Cho Nhö lai ñaép maëc. Luùc aáy nöôùc maát muøa, Ta duøng nöôùc Chieân ñaøn, Cuùng cho Nhö lai taém, Daân no aám theo Phaät. Xöa khi ta laøm vua,


Gaëp Phaät teân Ñeá thích, Trong nöôùc gaëp tai aùch, Khôûi loøng töø, tai döùt. Xöa khi ta laøm vua, Cuùng döôøng Phaät Ñieàu ñeá, Duøng traêm vaïn cuûa baùu, Laøm thöùc aên cuùng Phaät. Xöa ta laøm Phaïm chí, Gaëp Phaät teân Taát ñaït, Duøng traêm ngaøn tuïng taùn, Ca ngôïi Thieân nhôn sö. Xöa ta laøm Phaïm chí, Phaät teân Ñeá thích traøng, Ta chaép tay chaùnh tín, Nguyeän vò lai nhö Phaät. Baét ñaàu Phaät Nhieân ñaêng, Cho ñeán Ñeá thích traøng, Baûy vaïn saùu ngaøn Phaät, Ta ñeàu cuùng döôøng heát. Trong A-taêng-kyø hai, Cuùng döôøng caùc ñöùc Phaät, Taâm chöa töøng thay ñoåi, Chí nguyeän caàu Boà-ñeà. Trong A-taêng-kyø ba, Ta laøm vua cuùng döôøng, Phaät teân An OÅn Nhaät, Xaây thaùp khi Phaät dieät. Xöa ta laøm quoác vöông, Cuùng döôøng Phaät moïi thöù, Ñaày ñuû theo yù thích, Xaây thaùp teân Phaùp vöông. Xöa ta laøm thöông chuû, Gaëp Phaät teân Taát cuùng, Ta ñem caùc hoa vaøng, Raûi leân Phaät cuùng döôøng. Xöa ta laøm thöông nhôn, Gaëp Phaät teân Baûo keá, Deät löôùi vaøng cho Phaät,

182 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Phuû leân thaân Ñaïi sö. Xöa ta laøm thöông nhôn, Phaät teân Thöôïng Lieân hoa, Ta ñem hoa baïc cuùng, Raûi leân thaân Nhö lai. Xöa ta laøm thöông nhôn, Gaëp Phaät teân Thöôïng xöng, Ta ñem ngoâi nhaø ñeïp, Cuùng döôøng cho Nhö lai. Xöa laøm ñaïi quoác vöông, Phaät hieäu laø Thaéng luaän, Ngaøy Phaät chöùng Boà-ñeà, Ta ñem binh hoä veä. Xöa ta laøm thöông nhôn, Gaëp Phaät teân Voâ caáu, Xaây thaùp vaø nhaø taém, Cho ñeán ñoát ñeøn saùng. Xöa khi ta laøm vua, Gaëp Phaät teân Hieäp giaùc, Nhaäp ñònh treân taûng ñaù, Ta troãi nhaïc cuùng döôøng. Xöa ta laøm thöông nhôn, Gaëp Phaät teân Tu haønh, An giaëc ñoä daân chuùng, Ta queùt ñaát, Phaät qua. Xöa ta laøm thöông nhaân, Phaät Tònh truï saép ñeán, Ta xaây caát tinh xaù, Vaø vöôøn hoa cuùng Phaät. Xöa laøm ñaïi quoác vöông, Gaëp Phaät teân Töôùng sö, Ta cuùng ngoïc ma ni, Ta coøn laø Boà-taùt. Xöa laøm ñaïi quoác vöông, Gaëp Phaät teân Heä ñoâ, Ta xaây thaùp Phaùp vöông, Treo phan loïng cuùng döôøng. Xöa laøm ñaïi quoác vöông,


Gaëp Phaät teân Xaû troïng, Ta cuùng döôøng bình, tröôïng, Xaây thaùp vaø thieát hoäi. Xöa ta laøm thöông chuû, Gaëp Phaät teân Kieán nghóa, Ta ñem vaøng, chaâu baùu, Caùc loaïi höông cuùng döôøng. Xöa laøm ñaïi quoác vöông, Phaät teân Chö bình nghóa, Du haønh trong nhaân gian, Ta ñem boán binh ñoùn. Xöa laøm ñaïi quoác vöông, Phaät teân Tha lôïi kieán, Khi Phaät muoán vaøo thaønh, Ta taáu nhaïc, raûi hoa. Xöa ta laøm thöông chuû, Gaëp Phaät teân Ñeå sa, Ta duøng höông thaân caây, Vaø höông reã raûi cuùng. Xöa ta töøng laøm Ñaïi tieân nhôn, Gaëp Phaät Thaàn tuùc ôû baûo khaùm, Chæ duøng moät caâu keä khen Phaät, Vöôït qua chín kieáp tu khoå haïnh. Xöa laøm Phaïm chí teân Toái thöôïng, Gaëp Phaät Theá toân Tyø-baø-thi, Tay ta caàm coû, phaùt Boà-ñeà, Vui möøng raûi cuùng thaân Nhö lai. Khi xöa Boà-taùt laøm thöông chuû, Gaëp Phaät Theá toân teân Thi khí, Vaø caùc chuùng ñeä töû Thanh vaên, Cung caáp y thöïc trong ba thaùng. Xöa laøm thöông chuû raát chaùnh tín, Ñaõ ôû choã Phaät Tyø-baø-thi, Vaø caùc chuùng ñeä töû Thanh vaên, Cung caáp y thöïc trong ba thaùng. Xöa laøm thöông nhôn raát chaùnh tín, ÔÛ choã Phaät Ca löu thoân ñaø, Ñem haát taøi saûn cuùng döôøng Phaät,

184 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Theo Phaät xuaát gia tu phaïm haïnh. Xöa laøm thöông chuû raát chaùnh tín, Gaëp Phaät Ca da ca Maâu ni, Tröôùc xaây tinh xaù, sanh cung kính, Sau ñoù môùi theo Phaät xuaát gia. Xöa laøm Phaïm chí teân Toái thaéng, Nôi Löôõng tuùc toân Ca-dieáp Phaät, Do nghe, öa hoä lôøi Phaät giaûng, Môùi ñöôïc xuaát gia tu tònh yù. Khi xöa Boà-taùt laøm quoác vöông, Cuùng döôøng cho tieân nhôn Di laëc, Nhaäp ñònh thaáy ta seõ thaønh Phaät, Tieân lieàn ñi ñeán cuùng döôøng ta. Töø Phaät An OÅn ñeán Ca-dieáp, Cuùng döôøng baûy vaïn baûy ngaøn Phaät, Phuïng söï taát caû chö Nhö lai, Môùi ñuû soá ba A-taêng-kyø, Thaûy ñeàu vui veû maø cuùng döôøng, Chöa töøng coù chuùt taâm sai khaùc. Ñeàu phaùt nguyeän Voâ thöôïng Boà-ñeà , Khi laøm Boà-taùt cuùng döôøng Phaät, Taát caû thò hieän ñeàu thoï kyù, Tröôùc chuùng noùi ta seõ thaønh Phaät. Do nguyeän tröôùc cuûa ta ñaày ñuû, Neáu ñem nguyeän tröôùc nay xeùt laïi, Cuøng vôùi nguyeän naøy ñeàu ñaày ñuû, Neân caùc ñaïi ñöùc Phaät Theá toân , Thoï kyù ta Voâ thöôïng Boà-ñeà . Xöa ta töøng laøm vua Thi tyø, Cuõng thöôøng boá thí cho taát caû, Khi mang thaân Ñaïi vöông Vó laïm, Xaû thaân xaû cuûa ñeå boá thí. Xöa laøm thöông chuû vaøo bieån lôùn, Trì giôùi chuyeân caàu ñeán bôø kia, Coù theå töï haïi ñeå chuùng vui, Giuùp taát caû vöôït qua bieån khoå. Xöa ta cuõng töøng laøm Tieân nhôn, Thöôøng tu Nhaãn nhuïc Ba-la-maät,


Thaân theå tay chaân bò caét xaû, Do nhaãn nhuïc, taâm khoâng thoái chuyeån, Nhö kinh Boån sanh Khaån-na-la. Ta töøng uoáng caïn nöôùc bieån caû, Ñeå ñuû Tinh taán Ba-la-maät, Ñeàu do khaåu nghieäp noùi chaân thaät. Xöa laøm ñaïi thaàn teân Döôïc vaät, Baøn luaän cuøng Phaïm chí Ngöu xuaát, Seõ ñuû Baùt-nhaõ-Ba-la-maät, Chö thieân ñaùnh troáng ñeå giuùp vui. Xöa laøm Phaïm chí teân Sanh nhieân, Sieâng tu Thieàn ñònh Ba-la-maät, Treân ñaàu, chim sanh con ñeû caùi, Vaãn khoâng xuaát ñònh ñuoåi chim ñi. Tu haønh ñuû saùu Ba-la-maät, Taâm töø thöôøng coù Töù nieäm xöù, Do ta caàu ñieàu nguyeän toân quyù, Neân caùc nguyeän caàu ñeàu ñaày ñuû. Ñoái vôùi taát caû Phaät ñaïi ñöùc, Thieân nhôn sö, ta ñeàu cuùng döôøng, Chuùng sanh trong bieån khoå ba coõi, Ñeàu hoài höôùng veà ñöôøng Nieát-baøn. Ta laøm Boá taùt tu cuùng döôøng, Töø thaân vua Quang minh veà sau, Cho ñeán Phaät Theá toân Ñeá traøng, Ñaõ ñoä moät ngaøn caâu chi chuùng, Huoáng chi thaønh Phaät ñoä voâ bieân. Ñaïi ñaïo sö toân quyù ôû ñôøi, Chuùng Trôøi ngöôøi ñaõ ñoä, chöa ñoä, Ta ñaõ laøm caàu vaø thuyeàn beø, Kieân coá ñoä heát caùc höõu tình. Neáu sau khi ta vaøo vieân tòch, Do ñaõ cöùu vôùt voâ soá ngöôøi, Nhöõng ngöôøi coù theå tu phöôùc ñöùc, Ñöông lai seõ vaøo thaønh Nieát-baøn. Neáu sau khi ta vaøo vieân tòch, Ai coù theå tu taäp Phaät söï, Cuùng döôøng chuùt ít nôi töôïng Phaät,

186 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Lieàn ñöôïc sanh thieân, vui voâ cuøng. Neáu sau khi ta vaøo vieân tòch, Löu laïi vò cam loà phaùp baûo, Neáu höõu tình naøo nghe phaùp naøy, Ñeàu coù theå tu taäp xuaát ly”.



QUYEÅN 16

Theá toân laø voâ thöôïng phöôùc ñieàn ñöôïc theá gian cung kính toân

troïng; töø quoác vöông, ñaïi thaàn, Baø-la-moân, cö só… cho ñeán thieân long baùt boä ñeàu ñem caùc loaïi aåm thöïc, y phuïc, ngoïa cuï, thuoác thang… cung caáp cho Phaät vaø chuùng Bí-soâ. Luùc ñoù Phaät ôû trong vöôøn Caáp-coâ-ñoäc thaønh Thaát-la-phieät, Caùc ngoaïi ñaïo taäp hoïp laïi ôû trong giaûng ñöôøng baøn vôùi nhau: “tröôùc nay chuùng ta ôû ñaây ñöôïc quoác vöông, ñaïi thaàn… toân troïng, cung caáp cho chuùng ta aåm thöïc, y phuïc… nhöng nay coù Sa moân Kieàu-ñaùp-ma xuaát hieän, hoï ñeàu cung kính toân troïng cuùng döôøng töù söï cho phöôùc ñieàn naøy, chuùng ta khoâng coù lôïi döôõng nöõa, phaûi laøm sao?”, moät ngöôøi noùi: “chuùng ta neân vu baùng Sa moân aáy laø ngöôøi giöõ phaïm haïnh maø laøm vieäc phi phaïm haïnh”, moät ngöôøi khaùc hoûi: “vu baùng nhö theá naøo?”, ñaùp: “trong phaùp hoäi chuùng ta coù moät ngöôøi nöõ xinh ñeïp, ai cuõng thích nhìn. Chuùng ta haõy baûo naøng aáy noùi laø Sa moân Kieàu-ñaùp-ma ñaõ cuøng toâi tö thoâng”, lieàn hoûi: “ngöôøi nöõ xinh ñeïp ñoù laø ai?”, ñaùp: “ñoù laø ngöôøi nöõ ngoaïi ñaïo teân Chieân giaø”. Caùc ngoaïi ñaïo cho goïi Chieân giaø ñeán vaø baûo raèng: “naøng neân bieát, lôïi döôõng maø chuùng ta coù tröôùc nay ñeàu khoâng coøn nöõa, ñoù laø do coù Sa moân Kieàu-ñaùp-ma xuaát hieän, xin naøng haõy cöùu giuùp chuùng toâi”, Chieân giaø hoûi: “caùc vò baûo toâi laøm gì?”, ñaùp: “naøng haõy noùi tröôùc moïi ngöôøi raèng: Sa moân Kieàu-ñaùp-ma ñaõ cuøng toâi laøm vieäc phi phaïm haïnh. Neáu naøng laøm nhö theá thì chuùng ta seõ ñöôïc toân troïng cuùng döôøng nhö xöa”, Chieân giaø noùi: “toâi khoâng theå vu baùng Sa moân Kieàu-ñaùp-ma, vì vò aáy laø thaày cuûa trôøi ngöôøi, ñöôïc vua vaø caùc ñaïi thaàn kính troïng, coù voâ löôïng oai ñöùc, ai coù theå tin lôøi toâi noùi”, caùc ngoaïi ñaïo noùi: “neáu naøng khoâng nghe theo lôøi chuùng toâi baûo thì chuùng toâi seõ khoâng noùi chuyeän vôùi naøng nöõa. Naøng cuõng khoâng ñöôïc vaøo nhaø cuûa chuùng toâi, chuùng toâi seõ taãn xuaát naøng cho ñeán cheát, sau khi cheát naøng seõ bò ñoïa ñòa nguïc”, Chieân giaø nghe roài lieàn hoûi: “vaäy baây giôø toâi

188 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

phaûi laøm gì?”, ñaùp: “baây giôø naøng neân thöôøng xuyeân lui tôùi trong röøng Theä ña”, Chieân giaø vaâng lôøi laøm theo, thôøi gian sau Chieân giaø giaáu caùi baùt trong buïng vaø ñi ñeán choã Nhö lai. Luùc ñoù Theá toân ñang noùi dieäu phaùp cho voâ löôïng traêm ngaøn ñaïi chuùng vaây quanh, töø xa thaáy ngöôøi nöõ ngoaõi ñaïo naøy ñi ñeán, Theá toân lieàn suy nghó: “xöa kia ta ñaõ taïo nghieäp naøy, nay ñaõ chín muoài gioáng nhö doøng nöôùc thaùc”. Nöõ ngoaïi ñaïo ñeán tröôùc Theá toân noùi keä:

“Gioïng hay laøm ngöôøi meán, Lôøi leõ thaät dòu daøng, Ñaõ khieán toâi mang thai, Maø laïi coøn noùi phaùp”.

Theá toân noùi keä: “Neáu ngöôøi naøo noùi doái, Seõ ñoïa vaøo ñòa nguïc.”

Nöõ ngoaïi ñaïo noùi keä: “Ai laøm noùi khoâng laøm, Keû aáy ñoïa ñòa nguïc”.

Theá toân noùi: “ñoïa hay khoâng ñoïa ñòa nguïc, töï taâm moãi ngöôøi bieát, ngöôi vu baùng ñôøi sau chòu khoå”. Luùc ñoù vua trôøi Ñeá thích suy nghó: “nöõ ngoaïi ñaïo naøy muoán laøm oâ ueá Phaät vaø taêng”, nghó roài lieàn duøng thaàn löïc laøm cho caùi baùt giaáu trong buïng rôi xuoáng ñaát, khieán cho nöõ ngoaïi ñaïo hoå theïn quay veà.

Sau ñoù vò thöôïng thuû trong chuùng Bí-soâ baïch Phaät: “Theá toân, chuùng con muoán ñi ñeán bôø ao Voâ nhieät ñeå moãi ngöôøi töï noùi veà boån söï”, Phaät im laëng nhaän lôøi. Thöôøng phaùp cuûa chö Phaät laø khi xuaát hieän ôû ñôøi, chöa nhaäp Nieát-baøn coøn giaùo hoùa höõu tình thì neân laøm 10 vieäc:

1. Laø thoï kyù Thaùi töû Phaùp vöông quaùn ñaûnh ñaõ troàng caên laønh töø laâu.

2. Laø laøm cho höõu tình chöa phaùt taâm lieàn phaùt taâm Voâ thöôïng Boà-ñeà.

3. Laø Kieán laäp Tam baûo. 4. Laø Kieát giôùi. 5. Laø Xaû moät phaàn trong naêm phaàn thoï maïng. 6. Laø Hieän ñaïi thaàn thoâng ôû thaønh Thaát-la-phieät . 7. Laø Thò hieän töø treân coõi trôøi ñi xuoáng ôû tuï laïc Bình laâm. 8. Laø Giuùp cha meï thaáy ñöôïc Chôn ñeá lyù. 9. Laø ôû beân ao Voâ nhieät cuøng caùc Bí-soâ noùi veà nhaân duyeân nghieäp

baùo. (Trong Haùn taïng khoâng coù vieäc thöù 10). Luùc ñoù Phaät cuøng caùc Bí-


soâ caû thaûy 999 vò aån maát nôi thaønh Thaát-la-phieät vaø hieän ra ôû beân ao Voâ nhieät, ñeán choã du haønh cuûa Döôïc xoa Daõ maõnh, caûnh trí nôi ñaây raát ñaùng yeâu, caây traùi sum sueâ, ao naøy daãn nöôùc ra boán con soâng ñeå chaûy ra boán bieån: 1. Laø soâng Caêng gia. 2. Laø soâng Taân ñoä. 3. Laø soâng Phöôïc xoa. 4. Laø soâng Sí ña. Nôi ñaây xa xoâi hieåm trôû, neáu khoâng phaûi ngöôøi coù thaàn thoâng thì khoâng theå ñeán ñöôïc. Ñeán roài Phaät lieàn khôûi taâm theá gian neân Long vöông Nan-ñaø vaø OÂ ba-nan-ñaø quaùn bieát yù Phaät, lieàn ôû trong ao hoùa ra hoa sen ngaøn caùnh gioáng nhö baùnh xe, saéc nhö vaøng roøng, caùnh hoa baèng chaâu baùu, nhuïy hoa baèng kim cöông, laïi coù voâ löôïng traêm ngaøn hoa sen khaùc vaây quanh. Luùc ñoù Phaät leân ngoài treân hoa sen ngaøn caùnh, con caùc Bí-soâ moãi ngöôøi leân ngoài treân hoa sen vaây quanh. Luùc ñoù cuï thoï Xaù-lôïi-töû ñang vaù y Taêng giaø chi treân nuùi Kyø-xaø-quaät ôû thaønh Vöông xaù neân khoâng coù maët ôû ao Voâ nhieät, Phaät baûo Ñaïi Muïc-kieàn-lieân ñi keâu Xaù-lôïi-töû ñeán, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân vaâng lôøi Phaät daïy lieàn aån maát ôû ao Voâ nhieät vaø hieän ra tröôùc maët Xaù-lôïi-töû: “Theá toân cuøng 999 Bí-soâ ñaõ ñeán ao Voâ nhieät, nay thaày neân cuøng toâi ñi ñeán ñoù”, Xaù-lôïi-töû ñaùp: “haõy ñôïi toâi vaù y xong seõ cuøng ñi”, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân noùi: “haõy ñeå toâi phuï giuùp”, noùi roài lieàn duøng thaàn luïc bieán naêm ngoùn tay thaønh naêm caây kim ñeå phuï giuùp vaù y, Xaù-lôïi-töû noùi: “thaày haõy ñi tröôùc, toâi seõ ñeán sau”, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân noùi: “neáu thaày khoâng ñi lieàn, toâi seõ keùo thaày ñi”, Xaù-lôïi-töû noùi: “thaày coù thaàn thoâng baäc nhaát, haõy naém caùi moùc y naøy maø keùo toâi ñi”, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân lieàn keùo caùi moùc y, Xaù-lôïi-töû suy nghó: “thaày aáy coù oai löïc lôùn aét seõ keùo ñöôïc caùi moùc y”, nghó roài lieàn duøng thaàn thoâng baùm thaân vaøo nuùi Kyø-xaø-quaät khieán cho nuùi naøy bò lay ñoäng vaø caû maët ñaát chaâu Thieäm boä cuõng bò chaán ñoäng, Long vöông Nan-ñaø vaø OÂ ba-nan-ñaø cuøng ñaïi chuùng ôû ao Voâ nhieät cuõng bò chaán ñoäng, caùc Bí-soâ hoûi Phaät: “Theá toân, coù phaûi do Long vöông Nan-ñaø vaø OÂ ba-nan- ñaø laøm cho ñaïi ñòa chaán ñoäng khoâng?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi, ñoù laø do caùc ñaïi Thanh vaên hieän thaàn thoâng”. Luùc ñoù Xaù-lôïi-töû suy nghó: “duø ta baùm vaøo nuùi Tu di, thaày aáy cuõng seõ mang ta ñi ñöôïc, ta phaûi duøng taâm truï nôi ao Voâ nhieät, taïi hoa sen maø Nhö lai ñang ngoài thì thaày aáy khoâng theå laøm cho lay ñoäng ñöôïc”, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân noùi: “thaày ñaõ hieån hieän thaàn thoâng roài, haõy ñeán choã Theá toân”, ñaùp: “thaày haõy ñi tröôùc, toâi seõ ñeán sau”. Ñaïi Muïc-kieàn-lieân lieàn ñi tröôùc, khoâng ngôø chöa ñeán choã Phaät thì Xaù-lôïi-töû ñaõ ñeán tröôùc, ñaûnh leã Phaät roài leân ngoài treân hoa sen, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân môùi veà ñeán, Xaù-lôïi-töû noùi: “thaày ñi tröôùc, sao giôø môùi ñeán”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, tröôùc nay cuï thoï Ñaïi Muïc-kieàn-lieân ñöôïc goïi laø Thaàn thoâng baäc nhaát, nay môùi

190 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

bieát laø khoâng nhö theá”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay maø töø xöa cuõng ñaõ nhö theá, caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa, ôû nöôùc Trung Thieân truùc coù moät hoïa sö, vì coù vieäc neân ñeán nöôùc khaùc vaø nghæ nhôø trong nhaø cuûa moät hoïa sö khaùc. Chuû nhaø laøm moät coâ gaùi maùy baèng goã, saéc thaùi ñoan nghieâm roài baûo coâ gaùi naøy ñeán haàu haï khaùch, khaùch töôûng laø ngöôøi thaät neân baûo ñeán cuøng nguû nhöng coâ gaùi cöù ñöùng im, khaùch lieàn naém tay keùo khieán cho tay rôøi khoûi thaân, luùc ñoù khaùch môùi bieát laø coâ gaùi maùy baèng goã neân heát söùc hoå theïn. Khaùch lieàn suy nghó: “ta ñaõ bò chuû nhaø ngaàm laøm nhuïc, ta phaûi laøm cho anh ta bò nhuïc tröôùc moïi ngöôøi”, nghó roài lieàn veõ thaân mình leân vaùch beân caùnh cöûa chính, gioáng nhö ngöôøi töï thaét coå, roài aån mình sau caùnh cöûa. Saùng ra chuû nhaø ngaïc nhieân khoâng hieåu taïi sao maët trôøi ñaõ leân cao maø khaùch vaãn chöa daäy, lieàn ñeán phoøng xem thöû. Vöøa môû cöûa ra lieàn thaáy khaùch ñaõ treo coå töï töû, laïi thaáy coâ gaùi maùy baèng goã bò gaõy ra naèm treân ñaát, chuû nhaø nghó raèng: “vì ta thaéng neân anh aáy töùc maø cheát”. Theo phaùp cuûa nöôùc naøy, heã coù ngöôøi cheát phaûi taâu cho vua bieát roài sau môùi ñöôïc choân neân chuû nhaân lieàn ñeán baùo cho vua bieát ñeå xin choân caát. Vua lieàn sai söù ñeán xem xeùt, söù giaû baûo chuû nhaø: “anh haõy caét ñöùt daây cho toâi khaùm nghieäm laø töï treo coå cheát hay bò chuû nhaø laøm cho cheát”, chuû nhaø lieàn laáy rìu chaët daây, rìu chaïm vaøo töôøng môùi bieát chæ laø böùc veõ neân raát hoå theïn tröôùc söù giaû cuûa vua. Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Hoïa sö khaùch ngaøy xöa chính laø Xaù-lôïi-töû ngaøy nay, hoïa sö chuû nhaø chính laø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân ngaøy nay. Ngaøy xöa nhôø tay ngheà kheo neân cuoái cuøng Xaù-lôïi-töû ñaõ thaéng Ñaïi Muïc-kieàn-lieân; ngaøy nay duøng thaàn thoâng cuõng ñöôïc thaéng”.

“Laïi nöõa caùc Bí-soâ, haõy laéng nghe: Thuôû xöa trong moät laøng noï coù hai hoïa só, ai naáy ñeàu töï cho mình

laø gioûi vaø ñeàu muoán thi thoá taøi naêng tröôùc vua, neân cuøng ñi ñeán choã vua, vua lieàn baûo: “moãi ngöôøi haõy veõ leân moät vaùch töôøng cho ta xem chöù ta khoâng tin nôi lôøi noùi”. Hoïa só thöù nhaát traûi qua saùu thaùng môùi veõ xong böùc vaùch, hoïa só thöù hai chæ trang trí chung quanh böùc vaùch. Sau khi veõ xong, hoï taâu vua ñeán xem, vua cuøng quaàn thaàn ñeán xem böùc veõ thöù moät vaø ñeàu khen laø raát ñeïp. Hoïa só thöù hai taâu vua: “böùc veõ cuûa thaàn chæ laø aûnh cuûa böùc veõ thöù moät phaûn chieáu leân, thaàn ñaõ duøng moät lôùp sôn toâ moûng leân”, vua xem xong ngaïc nhieân noùi raèng: “böùc veõ naøy coøn ñeïp hôn böùc veõ kia”, hoïa só thöù hai taâu: “ñaây khoâng phaûi laø böùc veõ cuûa thaàn, ñoù laø aûnh hieän cuûa böùc veõ kia maø thoâi”, vua noùi: “nhöng laøm nhö khanh laïi raát ñeïp”.

Naøy caùc Bí-soâ, hoïa só chæ trang trí chung quanh böùc vaùch trong saùu


thaùng ngaøy xöa chính laø Xaù-lôïi-töû ngaøy nay; hoïa só mieät maøi veõ trong saùu thaùng chính laø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân ngaøy nay. Ngaøy xöa ño tay ngheà kheùo maø Xaù-lôïi-töû ñaõ thaéng, nay thi thoá thaàn thoâng cuõng laïi thaéng”.

“Laïi nöõa naøy caùc Bí-soâ, caùc thaày laéng nghe: Thuôû xöa caùch thaønh Baø-la-neâ-tö coù hai vò tieân, moät teân laø Thaéng

khö, moät teân laø Lôïi khí ña. Thôøi gian sau trôøi möa to buøn laày trôn trôït khieán cho tieân nhôn Thaéng khö bò tröôït chaân teù ngaõ, tieân nhaân noåi saân chuù nguyeän trong 12 naêm khoâng möa. Vua Phaïm thoï vaø daân chuùng trong thaønh nghe bieát tin naøy lieàn ñeán choã vò tieân aáy yeâu caàu ñöøng laøm theá, tieân nhôn noùi: “do ta khoâng chòu ñöïng ñöôïc neân ñaõ chuù nguyeän laøm cho 12 naêm khoâng möa”, vaø khoâng chòu giaûi chuù. Vua beøn ñeán choã tieân Lôïi khí ña yeâu caàu giaûi chuù, vò tieân naøy noùi lôøi chaân thaät phaùt nguyeän thì trôøi lieàn möa.

Naøy caùc Bí-soâ, tieân Thaéng khö ngaøy xöa chính laø Ñaïi Muïc-kieàn- lieân ngaøy nay, tieân Lôïi khí ña chính laø Xaù-lôïi-töû”.

“Laïi nöõa naøy caùc Bí-soâ, hai tieân aáy coù chuùt phieàn naõo vôùi nhau, tieân Lôïi khí ña lieàn ñeán choã tieân Thaéng khö saùm hoái, khi vò naøy cuùi ñaàu xuoáng laïy thì tieân Thaéng khö ñaïp leân toùc cuûa tieân Lôïi khí ña, khi bò ñaïp tieân naøy chuù nguyeän: “nguyeän cho ngaøy mai maët trôøi vöøa moïc ñeàu oâng seõ vôõ tan”, tieân Thaéng khö lieàn chuù nguyeän: “nguyeän cho maët trôøi ñöøng moïc”. Luùc ñoù maët trôøi khoâng moïc, theá giôùi toái ñen, daân chuùng trong thaønh keùo ñeán choã tieân nhôn yeâu caàu ñöøng laøm nhö vaäy, tieân Thaéng khö noùi: “neáu maët trôøi moïc thì ñaàu ta seõ vôõ tan”, tieân Lôïi khí ña noùi: “thaày haõy laøm caùi ñaàu baèng ñaát vaø ñoäi leân”, tieân naøy nghe lôøi laøm caùi ñaàu ñaàu ñaát ñoäi leân, maët trôøi vöøa moïc caùi ñaàu baèng ñaát lieàn vôõ tan.

Naøy caùc Bí-soâ, tieân Thaéng khö ngaøy xöa chính laø Ñaïi Muïc-kieàn- lieân ngaøy nay, tieân Lôïi khí ña chính laø Xaù-lôïi-töû. Ngaøy xöa Xaù-lôïi-töû ñaõ thaéng nay cuõng laïi thaéng”.

“Naøy caùc Bí-soâ, haõy laéng nghe: Thuôû xöa ôû nöôùc Trung Thieân truùc coù ngöôøi thôï kheùo, gioûi veà tieän

khaéc ngaø voi, oâng laáy ngaø voi tieän khaéc thaønh moät thaêng gaïo roài mang theo ñi ñeán nöôùc ba tö vaø tìm ñeán nhaø moät ngöôøi thôï kheùo khaùc, chuû nhaø ñi vaéng chæ coøn coù ngöôøi vôï, oâng lieàn ñöa thaêng gaïo cho ngöôøi vôï nhôø naáu giuøm, ngöôøi vôï kia noùi: “xin haõy ñeå gaïo laïi vaø ñi ñi”. Sau ñoù ngöôøi vôï kia ñem naáu, cuûi heát maø gaïo vaãn khoâng chín, ngöôøi choàng trôû veà sau khi hoûi roõ nguyeân do lieàn xem kyõ gaïo môùi bieát daïo ñoù laøm baèng ngaø voi. Ngöôøi choàng noùi doái vôùi vôï: “vì nöôùc naøy coù tro neân gaïo naáu khoâng chín, naøng haõy baûo ngöôøi thôï kia ñi laáy nöôùc trong vaø ngoït ñeán

192 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ñeå naáu thì gaïo môùi chín”. Noùi roài ngöôøi choàng lieàn ra ngoaøi veõ moät caùi ao nöôùc, trong ao laïi veõ moät con choù cheát ñaõ sình thoái. Khi ngöôøi thôï kheùo mang thuøng ñeán ao laáy nöôùc thaáy coù con choù cheát sình thoái lieàn bòt muõi vaø ñaùnh rôi thuøng nöôùc xuoáng, luùc ñoù môùi bieát laø ao nöôùc veõ thaønh neân raát hoå theïn.

Naøy caùc Bí-soâ, ngöôøi thôï duøng ngaø tieän khaéc thaønh haït gaïo ngaøy xöa chính laø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân ngaøy nay, ngöôøi thôï veõ ao nöôùc chính laø Xaù-lôïi-töû. Naøy caùc Bí-soâ, ñònh maø Nhö lai ñaït ñöôïc, caùc vò Ñoäc giaùc cuõng khoâng theå bieát ; ñònh maø caùc vò Ñoäc giaùc ñaït ñöôïc, ngay caû Xaù-lôïi- töû vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân cuõng khoâng bieát ñöôïc; ñònh maø Xaù-lôïi-töû vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân ñaït ñöôïc, caùc Thanh vaên khaùc ñeàu khoâng bieát ñöôïc. Tuy Bí-soâ Xaù-lôïi-töû coù ñaày ñuû oai ñöùc löïc hôn haún Muïc lieân, nhöng do Muïc lieân thöôøng hieån hieän thaàn thoâng neân maät noùi laø Ñaïi Muïc-kieàn- lieân coù thaàn thoâng baäc nhaát”.

Luùc ñoù Ñaïi Ca-nhieáp-ba töï noùi veà nghieäp baùo cuûa mình baèng keä: “Ca-dieáp ñi ñeán tröôùc ñaïi chuùng, Noùi roõ phaùp tu haønh ñôøi tröôùc, Xaû thí chuùt ít caùc coâng ñöùc, Ñöôïc voâ löôïng thaéng phöôùc ñieàn naøy, Nhö sö töû chuùa ôû theá gian, Ñi trong nuùi röøng khoâng lo sôï, Nay Ñaïi Ca-dieáp cuõng nhö vaäy, Dieãn noùi phaùp xöa taâm khoâng sôï. Toâi xöa töøng thí thaêng gaïo thöôøng, Cho baäc Ñoäc giaùc chöùng Voâ laäu, Ñang truï ñònh Tam muoäi Voâ caáu, Toâi nay tín thoï cuõng nhö theá, ÔÛ trong Phaät giaùo phaùt ñaïi nguyeän, Thöôøng nghe phaùp toái thaéng nhö vaäy, Do nhaân duyeân naøy ñöôïc quaû baùo, Ngaøn ñôøi sanh ôû Baéc uaát ñôn, Nöôùc aáy tröôøng thoï khoâng Ta-ngöôøi, Daàn ñöôïc toân quyù khoâng thieáu soùt, Do moät nghieäp naøy ñöôïc quaû baùo, Ngaøn ñôøi ñöôïc sanh trôøi Ñao lôïi, Trôøi aáy thoï anh laïc dieäu höông, Saéc töôùng ñeïp ñeõ ñeå nghieâm thaân, Ñeán khi tuoåi thoï heát qua ñôøi,


Laïi sanh coõi trôøi thoï thieân laïc, Chæ do moät nghieäp phaùt ñaïi nguyeän, Coù nhieàu cuûa baùu khoâng tham ñaém, Khoâng caàu naêm duïc thoï caùc laïc, Xaû boû, xuaát gia hoïc Phaät ñaïo, Xöa toâi khoâng gaëp baäc Minh sö, Cuõng khoâng gaëp caùc chuùng Thanh vaên, Gaëp ngöôøi maëc ca-sa hoaïi saéc, Lieàn ñaûnh leã caàu xin xuaát gia, Ta thaáy luùc xuaát gia nhö vaäy, Ñöôïc ngoài trong chuùng ôû tröôùc Phaät, Töø chuùng ñöùng daäy ñaûnh leã Phaät, Noùi Phaät chính laø Thaân giaùo sö,

Luùc aáy Theá toân noùi ra lôøi: OÂng laø ñeä töû, ta laø thaày. Muoán caàu ra khoûi caùc naïn khoå, Caàn phaûi nghe thoï phaùp tònh dieäu. Theá toân noùi dieäu phaùp cho con, Khôûi ñaïi töø bi ñoái vôùi con, Boán thieàn, 10 löïc vaø saùu caên, Cho ñeán tu taùm chi Thaùnh ñaïo, Con nay ñaõ ñöôïc phaùp nhö theá, Ñoaïn heát laäu hoaëc khoâng sanh nöõa, Con thoï thaân naøy laàn cuoái cuøng, Ñöôïc laøm caùc cuøng caùc Thaùnh Hieàn. Nhö lai thöôøng noùi phaùp chôn thaät, Ngöôøi giöõ giôùi tònh nguyeän tuøy taâm, Nguyeän con ñaõ phaùt nay ñaõ ñaït, Thaân cuoái cuøng khoâng coøn thoï sanh, Ñôøi soáng vaø tham nay ñaõ döùt, Kieát söû ñoaïn taän khoâng coøn buoäc. ÔÛ trong phaùp, con laø tröôûng töû, Nhôø löïc Phaùp vöông lìa caùc khoå, Con ñaõ ñöôïc Theá toân thoï kyù, Trong haïnh ñaàu ñaø laø baäc nhaát, Ñaõ thaáy thaät ñeá, chöùng chôn phaùp, Laäu hoaëc ñoaïn taän ñöôïc baát ñoäng, ÔÛ tröôùc Theá toân noùi nghieäp xöa,

194 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Nay ôû trong ao lôùn A-naäu, Ñaïi Thaùnh töø toân gia bò con, Ngoài treân hoa sen noùi vieäc naøy”.

Luùc ñoù caùc ñaïi Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc hoûi cuï thoï Xaù-lôïi-töû: “cuï thoï ñaõ töøng taïo nghieäp gì maø nay ñöôïc trí hueä lôùn vaø bieän taøi voâ ngaïi?”, Xaù-lôïi-töû noùi keä:

“Xöa gaëp aån só trong nuùi röøng, Laø vò Ñoäc giaùc taâm tòch tónh, ÔÛ nôi vaéng veû tu tònh haïnh, Thaân maëc ca-sa dô raùch xaáu, Thaáy vò aáy taâm toâi hoan hæ, Lieàn laáy y kia ñem giaët nhuoäm, Vaø duøng kim chæ khaâu vaù laïi, AÂn caàn ñaûnh leã thaät cung kính, Vò aáy sanh taâm thöông xoùt toâi, Neân voït thaân leân trong hö khoâng, Hieän caùc loaïi thaàn thoâng bieán hoùa, Sau ñoù nöông hö khoâng bay ñi, Toâi thaáy caùc thaàn bieán naøy roài, Chaép tay aân caàn phaùt hoaèng nguyeän, Nguyeän con ñôøi ñôøi ñöôïc trí hueä, Coù oai löïc lôùn, nhieàu cuûa caûi, Sanh ôû trong doøng hoï haøo quyù, Thöôøng ñöôïc xuaát gia lìa naêm duïc, Do nguyeän löïc naøy ñöôïc xuaát gia, Trong 500 ñôøi lìa löôùi tuïc. Ñaây laø thaân sau cuøng, Sanh ôû trong nhaân gian, Thöøa söï Ñaïi ñaïo sö, Voâ thöôïng ñaúng chaùnh giaùc, Nay toâi ñöôïc xuaát gia, Trong giaùo phaùp Thích ca, Ñaõ ñöôïc phaùp an oån, Heát noùng ñöôïc maùt meû. ÔÛ trong khoaûng nöûa thaùng, Ñoïc tuïng ñeán bôø kia, Ñoái tröôùc Thaân giaùo sö , Vaø trong Taêng chuùng noùi.


Theá toân thoï kyù con, Laø trí hueä baäc nhaát, Tuøy thuaän chuyeån phaùp luaän, Giuùp chuùng sanh ngoä giaûi, Ñaïi hueä Xaù-lôïi-töû, Nay ôû trong chuùng taêng, Töï nhôù nghieäp quaù khöù, Trong ao Voâ nhieät noùi”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Ñaïi Muïc-kieàn- lieân: “cuï thoï Xaù-lôïi-töû ñaõ noùi xong tuùc nghieäp, nay ñeán löôït cuï thoï noùi nghieäp baùo cuûa mình”, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân noùi keä:

“Xöa toâi laø aån só, ÔÛ aån trong nuùi röøng, Coù moät ngöôøi ñi ñeán, Caàu xin toâi xuaát gia, Toâi lieàn cho caïo toùc, Taém röûa vaø nhuoäm y, Ñeå cho kia ñaép maëc. Ngöôøi aáy ôû choã vaéng, Ngoài kieát giaø ngay thaúng, Chöùng ñöôïc quaû Duyeân giaùc, Nöông hö khoâng bay ñi. Luùc ñoù toâi hoan hæ, Lieàn cung kính chaép tay, Phaùt lôøi theä nguyeän roäng, Vò aáy ñöôïc thaàn thoâng, Con nguyeän ñöôïc thaàn thoâng, Cuõng gioáng nhö vò aáy, Do söùc caên laønh naøy, Ñôøi ñôøi thöôøng ñöôïc phöôùc, Ñaây laø thaân sau cuøng, Ñöôïc sanh trong loaøi ngöôøi, Thöøa söï Ñaïi ñaïo sö, Voâ thöôïng ñaúng chaùnh giaùc. Trong giaùo phaùp Thích ca, Toâi ñaõ ñöôïc xuaát gia, Chöùng quaû A-la-haùn, Heát noùng ñöôïc maùt meû,

196 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Theá toân thoï kyù toâi, Laø thaàn thoâng baäc nhaát. Nhôø boá thí chuùt ít, Nay ñöôïc quaû baùo lôùn, Nghieäp aùc xöa soùt laïi, Toâi noùi caùc vò nghe, Xöa ôû trong nöôùc lôùn, Toâi sanh nhaø haøo quyù, Luùc coøn laø thieáu nieân, Ra khoûi coång ñi chôi, Veà nhaø ñònh aên uoáng, Thaáy cha meï giao hoäi, Hoï lieàn sanh hoå theïn, Neân laáy gaäy ñaùnh toäi, Toâi oâm loøng hôøn giaän, Phaùt nguyeän khi khoân lôùn, Ñaùnh hoï naùt nhö coû. Vöøa phaùt nguyeän aùc naøy, Sanh ñòa nguïc Haéc thaèng, Chòu khoå cuøng cöïc xong, Ñöôïc sanh leân laøm ngöôøi. Ñaây laø thaân sau cuøng, Do coù toäi coøn soùt, Neân gaëp naïn ngoaïi ñaïo, Maïng caên gaàn muoán ñöùt, Toäi baùo cuoái cuøng heát, Khoâng coøn soùt chuùt naøo, ÔÛ beân cha meï hieàn, Phaùt loøng tin trong saïch, Neáu coù caùc quaàn sanh, Ñoïa vaøo trong ñöôøng aùc, Do taâm oâm loøng aùc, Thöôøng chòu khoå khoâng vui, Nay ñoái tröôùc Kyø tuùc, Noùi nghieäp baùo ñôøi xöa, Trong ao lôùn A-naäu, Ngoài yeân treân ñaøi sen”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc noùi vôùi cuï thoï Thieän dieäu:


“cuï thoï Muïc lieân ñaõ noùi boån nghieäp roài, giôø ñeán löôït cuï thoï noùi nghieäp baùo ñôøi tröôùc cuûa mình”, cuï thoï Thieän dieäu noùi keä:

“Xöa toâi vaøo trong chuøa, Thaáy ñaát coù raùc reán, Toâi lieàn caàm choåi queùt, Ñoå boû heát raùc reán, Laøm cho ñaát saïch seõ, Vaø phaùt loøng tònh tín, Chính do caên laønh naøy, Thaân thöôøng ñöôïc ñeïp ñeõ, Cha meï ñaët cho toâi, Teân laø Dieäu thieän lai, ÔÛ tröôùc caùc quyeán thuoäc, Ñöôïc tieáng khen toát ñeïp, Moïi ngöôøi thöôøng thích nhìn, Ngöôøi thaáy sanh hoan hæ, Thöøa söï Ñaïi ñaïo sö, Voâ thöôïng ñaúng chaùnh giaùc, Toâi chöùng A-la-haùn, Heát noùng ñöôïc maùt meû, Xöa toâi phaùt nguyeän naøy: Laäu taän thaønh Voâ laäu, ÔÛ caùc chaâu Thieäm boä, Duøng thaûm traûi leân ñaát, Hoaëc ai coù theå queùt, Choã kinh haønh lìa duïc, Ngöôøi aáy coù theå queùt, Saïch heát ñaïi ñòa naøy, Hoaëc ai coù theå queùt, Truù xöù Taêng boán phöông, Vaø queùt saïch ñaát thaùp, Lôùn baèng choã ñeå baùt, Ngöôøi naøy phöôùc taêng tröôûng, Coù theå töï giaùc ngoä, Ñaïi chuùng nay neân bieát, ÖÙng chaùnh ñaúng dieäu giaùc, Coù tuï coâng ñöùc lôùn, Neáu sieâng cuùng döôøng thaùp,

198 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Seõ ñöôïc quaû baùo lôùn, Ñeàu laø do ngaøy xöa, Ñaõ tu caùc nghieäp laønh, Neân ñöôïc an laïc naøy. Cho neân ôû thaùp Phaät, Heát loøng maø cuùng döôøng, Ruoäng phöôùc lôùn toái thaéng, Boá thí neân tònh taâm, Ñoái vôùi Phaät chaùnh giaùc, Hoaëc Thanh vaên cuûa Phaät, Cuùng ít ñöôïc phöôùc nhieàu, Do thanh tònh trì giôùi, Thieän dieäu tröôùc ñaïi chuøng, Töï noùi nhieäp ñôøi xöa, ÔÛ trong ao Voâ nhieät ,

Ngoài treân ñaøi sen dieäu”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Dieäu yù: “cuï thoï

Thieän dieäu ñaõ noùi boån nghieäp roài, giôø ñeán löôït cuï thoï noùi nghieäp baùo ñôøi xöa cuûa mình”, cuï thoï Dieäu yù noùi keä:

“Xöa toâi laø ñoàng töû, Cuøng vôùi caùc baïn löõ, Tai ñeo Toâ maïc na, Ñi vaøo trong vöôøn hoa, Thaáy ngoâi thaùp cuûa Phaät, Tyø-baø-thi Nhö lai, Ñang ñöôïc trôøi vaø ngöôøi, Cuøng nhau ñeán cuùng döôøng, Vôùi taâm thanh tònh thí, Ñem voøng tai, traøng hoa, Treo leân treân thaùp Phaät, Moãi ngöôøi phaùt nguyeän rieâng, Toâi thaáy hoï cuùng hoa, Lieàn ôû tröôùc moïi ngöôøi, Ñem hoa tai cuûa mình, Treo leân treân thaùp Phaät, Do söùc thieän caên naøy, Sanh saùu coõi trôøi Duïc, Thöôøng ñöôïc quaû baùo lôùn.


Toâi chæ cuùng hoa tai, Maø trong traêm öùc naêm, Höôûng dieäu laïc coõi trôøi, Cuoái cuøng chöùng Voâ sanh. Caùc ñaïi ñöùc neân bieát, Chaùnh giaùc nhieàu phöôùc ñöùc, Sieâng tu phaùp cuùng döôøng, Toái thaéng trong theá gian, Neân cung kính cuùng döôøng, Thaùp Phaät vaø ñeä töû, Tònh taâm cuùng chuùt ít, Ñöôïc phöôùc quaû voâ bieân. Toâi nhôù ñôøi quaù khöù, Taïo nghieäp laønh nhoû naøy, Thöôøng thoï laïc coõi trôøi, Nay gaëp ñöôïc Toân sö, Voâ thöôïng ñaúng chaùnh giaùc, Ñöôïc chöùng A-la-haùn, Heát noùng ñöôïc maùt meû. Ñaây laø thaân sau cuøng, Khoâng coøn taùi sanh nöõa, Chính do nhaân duyeân naøy, Toâi teân Toâ maït na, Giaûi thoaùt caùc khoå uaån, Ñaõ vöôït qua bieån Höõu, Bí-soâ Toâ maït na, Trình baøy tröôùc ñaïi chuùng, Nhaân duyeân nghieäp baùo xöa, ÔÛ trong ao Voâ nhieät, Ngoài yeân treân ñaøi hoa”.

Luùc ñoù caùc vò Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo Bí-soâ Caâu-chi: “cuï thoï Toâ maït na ñaõ noùi boån nghieäp roài, giôø ñeán löôït cuï thoï, xöa kia cuï thoï ñaõ taïo nghieäp gì vaø do nghieäp gì maø cuï thoï ñöôïc Phaät thoï kyù laø Tinh taán baäc nhaát?”, cuï thoï Caâu chi noùi keä:

“Xöa ôû thaønh Thaân hueä, Xaây döïng truù xöù Taêng, Hoaøn thaønh vôùi taâm tònh, Cuùng cho Taêng boán phöông,

200 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Laïi ôû trong chuøa aáy, Duøng thaûm traûi leân ñaát, Vôùi taâm tö hoan hæ, Roài phaùt theä nguyeän roäng, Thöôøng ñöôïc thöøa söï Phaät, Chöùng ñöôïc quaû Voâ thöôïng, Vaø Nieát-baøn ñeä nhaát, Ñoaïn heát caùc phieàn naõo, Toâi do phöôùc ñöùc naøy, ÔÛ trong 90 kieáp, Thöôøng thoï thaân trôøi nguôøi, Vui veû khoâng lo sôï, Do nghieäp coøn soùt laïi, Thoï thaân sau cuøng naøy, Sanh trong nhaø giaøu sang, Chæ coù toâi con moät, Ñuû 10 thaùng sanh ra, Taâm cha meï vui möøng, Cha lieàn caáp cuûa caûi, Soá ñeán 200 vaïn, Chaân toâi coù loâng vaøng, Ñoä daøi khoaûng boán taác, Vi dieäu raát meàm maïi, Gioáng nhö Ñaâu la mieân, Traûi qua 90 kieáp, Chaân thöôøng khoâng ñaïp ñaát, Do nhaân duyeân phöôùc ñöùc, Thöøa söï Ñaïi ñaïo sö, Voâ thöôïng ñaúng chaùnh giaùc. Thoï laïc coõi trôøi ngöôøi, Vaø chöùng A-la-haùn, Heát noùng ñöôïc maùt meû. Theá toân thoï kyù toâi, Laø Tinh taán baäc nhaát, Caùc laäu ñaõ ñoaïn taän, Ñeán ñöôïc choã Voâ caáu, Toâi Nhò thaäp caâu chi, Ñoái tröôùc caùc Kyø tuùc,


Noùi nghieäp baùo ñôøi xöa, Trong ao lôùn Voâ nhieät”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Dieäu AÂm: “cuï thoï Nhò thaäp caâu chi ñaõ noùi boån nghieäp roài, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Dieäu aâm noùi keä:

“Xöa toâi gieo nghieäp laønh, Traûi qua 90 kieáp, Khoâng ñoïa ba ñöôøng aùc, Maø ñöôïc thaân Trôøi ngöôøi, Toâi chöa bieát Tam baûo, Chæ thaáy thaùp cuûa Phaät, Hieäu laø Tyø-baø-thi, Taâm vui thích cuùng döôøng, Neân duøng ba tieàn vaøng, Mua caùc loaïi höông thôm, Ñem cuùng treân thaùp Phaät, Nhaát taâm khoâng thoái chuyeån, Chính do phöôùc löïc naøy, Coõi trôøi ngöôøi thöôøng vui, Nay chöùng A-la-haùn, Heát noùng ñöôïc maùt meû. Xöa ôû tröôùc thaùp Phaät, Phaùt nguyeän roäng vi dieäu, Do chuùt cuùng döôøng naøy, Thoï quaû baùo voâ löôïng. Ñaïi chuùng nay neân bieát, Ñaúng giaùc coù phöôùc lôùn, Cuùng chuùt ít tröôùc thaùp, Ñöôïc quaû baùo voâ bieân, Theá toân thoï kyù toâi, Ñoái vôùi vaên keä tuïng, Coù bieän taøi tuyeân noùi, Baäc nhaát trong Ña vaên . Nay ôû tröôùc ñaïi chuùng, Vaø caùc vò kyø tuùc, Noùi nghieäp baùo ñôøi xöa, Trong ao lôùn Voâ nhieät”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Taân ñaàu loâ phaû la

202 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ñoïa xaø: “cuï thoï Dieäu aâm ñaõ noùi boån nghieäp roài, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Taân ñaàu loâ noùi keä:

“Xöa sanh trong nhaø giaøu, Beân cha meï töï taïi, Cha cho toâi giöõ kho, Khi haàu haï cha meï, Taâm toâi thöôøng keo kieät, Ñoái vôùi anh chò em, Vaø caùc haïng noâ tyø, Khoâng caáp cho y thöïc, Khi meï toâi ñoøi aên, Toâi keo kieät khoâng cho, Mieäng coøn noùi lôøi aùc: Haõy aên ñaù vaø saïn. Do nghieäp löïc aùc naøy, Ñoïa vaøo ñaïi ñòa nguïc, Ñaïi nhieät vaø Haéc thaèng, Chòu caùc khoå trong ñoù, Chòu khoå Ñòa nguïc xong, Môùi ñöôïc sanh laøm ngöôøi, Do nghieäp löïc aùc naøy, Toâi thöôøng aên ñaù saïn, Khi ñöôïc thöùc aên uoáng, AÊn thöôøng khoâng bieát no, Ñoùi khaùt thöôøng haønh haï, Do ñoù thöôøng chòu khoå. Ñaây laø thaân sau cuøng, Ñöôïc laøm ngöôøi xuaát gia, Thöøa söï Ñaïi ñaïo sö, Voâ thöôïng ñaúng chaùnh giaùc. Toâi nay ñöôïc xuaát gia, Trong giaùo phaùp Thích ca, Ñöôïc chöùng A-la-haùn, Heát noùng ñöôïc maùt meû. Theá toân thoï kyù toâi, Ñaõ ñoaïn taän phieàn naõo, ÔÛ trong Sö töû roáng, Ñöôïc goïi laø baäc nhaát.


Nay tuy ñöôïc thaàn thoâng, Vaãn thöôøng aên ñaù saïn, Duø traûi qua traêm kieáp, Nghieäp ñaõ laøm khoâng maát, Caùc tröôûng laõo neân bieát, Toâi nhôù nghieäp aùc xöa, Ñaõ chòu ñuû caùc khoå, Dö nghieäp nay ñaõ heát. Toâi teân Taân ñaàu loâ, Nay ôû tröôùc ñaïi chuùng, Noùi nghieäp baùo ñôøi xöa, Trong ao lôùn Voâ nhieät”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Thieän lai: “cuï thoï Taân ñaàu loâ ñaõ noùi boån nghieäp roài, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Thieän lai noùi keä:

“Toâi nhôù ñôøi quaù khöù, Trong ñaïi thaønh Thaân yù, Sanh trong nhaø quyù toäc, Coù voâ löôïng kho laãm, Vua teân Tuøy chuùng yù, Quaàn thaàn cuõng nhö vaäy, Ngöôøi ñoan nghieâm deã meán, Saéc töôùng dung nghi ñeïp. Luùc ñoù toâi cöôõi xe, Moïi ngöôøi ñeàu vaây quanh, Cuøng ñeán vöôøn Thaéng vieân, Ñeå höôûng thoï duïc laïc. Toâi thaáy trong vöôøn hoa, Sa moân ñieàu phuïc caên, Thaân maëc aùo dô xaáu, Ngoài yeân tònh baát ñoäng, Toâi thaáy vò naøy roài, Taâm sanh ñaïi hoan hæ, Tuy thaáy maëc aùo xaáu, Vaø taâm khoâng chaùn gheùt, Nhöng mieäng laïi maéng raèng: Chaùn gheùt khoâng öa nhìn, Vì thaân maéc bònh huûi,

204 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Khi aên thöôøng noân möûa. Chính do nôi nghieäp baùo, Mieäng noùi lôøi aùc naøy, Neân sau khi qua ñôøi, Sanh vaøo trong Ñòa nguïc, Bò ñoùi khaùt böùc baùch, Thöôøng chòu ñuû caùc khoå, Coù teân laø Vieãn lai, Laïi teân laø Chuùng khí, Thaân hình raát xaáu xí, Chòu khoå ñòa nguïc xong, Môùi ñöôïc sanh laøm ngöôøi, Thaân maéc bònh huûi naëng, AÊn xong thöôøng noân möûa, Tay oâm ñaàu laâu ngöôøi, Laáy laù tre laøm aùo, Duøng coû laøm vaùch nhaø, Nöông ôû trong nhaø naøy, Khi vaøo laøng xin aên, Thöôøng bò ngöôøi xua ñuoåi, Hoaëc bò duøng gaäy ñaùnh, Hoaëc khoâng cho vaøo nhaø, Thöôøng bò ngöôøi khinh cheâ, 500 ñôøi nhö vaäy, Khoâng thuaän vôùi loøng ngöôøi, Trôøi ngöôøi, thaàn ñeàu boû, Luùc ñoù toâi thaáy Phaät, Chuùng Taêng giaø vaây quanh, Toâi muoán ôû trong chuùng, Chí thaønh xin saùm hoái, Neân thaáy ñaïi chuùng roài, Toâi lieàn voäi chaïy ñeán, Vaø noùi ra lôøi naøy: Nguyeän ñuû thöùc aên uoáng, Cho toâi vaø ñaïi chuùng. ÔÛ tröôùc Phaät nghe phaùp, Nhöng khoâng ai cho aên, Toâi thaát voïng boû ñi,


Ñaïi ñaïo sö Maâu ni, Töø bi noùi vôùi toâi: Thieän lai, haõy ngoài xuoáng. Nghe xong toâi raát vui, Khom mình vaø chaép tay, Cung kính ñaûnh leã Phaät, Roài ngoài qua moät beân, Theá toân ñaïi töø bi, Vì ñaõ thöông xoùt toâi, Neân noùi phaùp vi dieäu, Toâi nghe phaùp kieán ñeá, Leä tuoân rôi laõ chaõ, Toâi lieàn xin xuaát gia, Theá toân cho xuaát gia, Teân toâi laø Thieän lai, Thöøa söï Ñaïi ñaïo sö, Theá toân thoï kyù toâi, Ñeä nhaát trong Xöù giôùi, Nay ôû tröôùc ñaïi chuùng, Noùi nghieäp baùo ñôøi xöa, Ngoài yeân trong hoa sen, Trong ao lôùn Voâ nhieät”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Höõu hyû: “cuï thoï Thieän lai ñaõ noùi boån nghieäp roài, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Höõu hyû noùi keä:

“Xöa ôû thaønh Vöông xaù, Thaân höôûng thoï giaøu sang, Gaëp luùc trôøi haïn haùn, Toâi thænh Tieân thoï thöïc, Sau coù Tieân khaùc ñeán, Dung nghi raát ñoan chaùnh, Ñoù laø vò Duyeân giaùc, Laäu taän, taâm töï taïi, Do taâm toâi keo kieät, Neân khôûi nieäm aùc naøy: Ai ñoái vôùi ngöôøi naøy, Cung caáp maõi baûy naêm, Nöôùc tieåu ngöïa naáu côm,

206 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Cho tieân nhôn aáy aên. Khoâng ngôø sau khi aên, Tieân nhôn lieàn qua ñôøi. Do taïo nghieäp aùc naøy, Ñoïa vaøo trong Ñòa nguïc, Chuùng hôïp vaø Ñaïi khieáu, Bò löûa noùng nung ñoát, Chòu khoå ñòa nguïc xong, Môùi ñöôïc sanh laøm ngöôøi, Nhieàu bònh khoâng töï taïi, Khi cheát khoå kòch lieät, 500 ñôøi nhö theá, Ñôøi ñôøi thöôøng chòu khoå, Bònh naëng thöôøng theo thaân, Luoân bò khoå böùc baùch. Ñaây laø thaân sau cuøng, Ñöôïc sanh trong nhaân gian, Thöøa söï Ñaïi ñaïo sö, Voâ thöôïng ñaúng chaùnh giaùc, Toâi ñaõ ñöôïc xuaát gia, Chöùng quaû A-la-haùn, Heát noùng ñöôïc maùt meû, ÔÛ giai vò tröôûng laõo, Ñöôïc thaàn thoâng voâ laäu, Tuøy thuaän caùc ngöôøi bònh, Laøm cho bònh tieâu tröø, Toâi Bí-soâ Höõu Hyû, Ñoái tröôùc caùc Kyø tuùc, Töï noùi nghieäp baùo xöa, Trong ao lôùn Voâ nhieät”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Da-xaù (Danh xöng): “cuï thoï Höõu hyû ñaõ noùi boån nghieäp roài, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Da-xaù noùi keä:

“Xöa laø aån só nôi Lan nhaõ, Toâi vaøo trong thoân ñeå khaát thöïc, Boãng thaáy thaây moät ngöôøi nöõ cheát, Sình tröôùng chaûy muû, phaån nöôùc tieåu, Toâi lieàn nhö lyù kheùo quaùn chieáu,


Ngoài kieát giaø quaùn thaân baát tònh, Ngay khi toâi quaùn töôûng baát tònh, Nhaát taâm nieäm töôûng khoâng taùn loaïn, Toâi ngoài quaùn töôûng moät hoài laâu, Töû thi boãng nhieân nöùt vôõ ra, Chaûy traøn chaát baát tònh hoâi thoái, Coân truøng ruoài nhaëng ñeàu bu ñeán. Luùc aáy toâi xuaát ñònh, Trôû veà nôi Lan nhaõ, Khoâng ñi khaát thöïc nöõa, Cuõng khoâng nghó ñeán aên. Neáu khi vaøo tuï laïc, Chæ vì caàu aên uoáng, Nhöng thaáy töû thi roài, Khoâng coøn muoán aên nöõa, Thaân taát caû höõu tình, Ñeàu do boán ñaïi hoïp, Chöùa ñaày phaân, nöôùc tieåu, Vaø maùu muû hoâi thoái, Neáu chaùnh quaùn nhö vaäy, Lieàn lìa ñöôïc duïc töôûng, Truï nôi boán phaïm haïnh, Voâ löôïng thieän quaùn saùt, Sau khi thaân maïng chung, Sanh coõi trôøi Ñaïi phaïm, Töø trôøi Phaïm thieân cheát, Sanh Ba la nieät tö, Trong doøng hoï giaøu sang, Laøm con nhaø tröôûng giaû, Thoï duïng ñeàu ñaày ñuû, Ngaøy ñeâm thöôøng thoï laïc, Ban ñeâm luùc naèm nguû, Boãng nhieân tænh daäy thaáy, Caùc theå nöõ xinh ñeïp, Côûi boû aùo anh laïc, Thaân hình ñeàu loõa loà, Naèm nguû goái leân nhau. Do nghieäp löïc ñôøi xöa,

208 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Ñaõ quaùn töôûng Baát tònh, Töø thaân ngöôøi nöõ cheát, Neân taâm sanh nhaøm lìa, Lôùn tieáng keâu: Khoå thay, Nhöng khoâng ai ñaùp laïi, Toâi luùc ñoù xuoáng laàu, Ñöôïc chö thieân môû cöûa, Ra khoûi ñaïi thaønh naøy, Ñeán bôø Nam con soâng, Thaáy Phaät ôû bôø Baéc, Toâi lôùn tieáng goïi Phaät: Con ñang bò toån haïi, Xin Thaùnh giaû cöùu giuùp. Ñaïi sö nghe tieáng toâi, Noùi ra lôøi hieàn thieän: Haõy sang ñaây, ñöøng sôï. Toâi nghe roài loäi sang, Ñeå laïi chieác giaøy baùu, Toâi ñeán choã Ñaïi bi, Chaùnh giaùc voâ thöôïng só, Theá toân noùi dieäu phaùp, Nghe phaùp xong toû ngoä, Toâi lieàn xin xuaát gia, Sau ñoù ñöôïc Kieán ñeá, Theá toân gia bò toâi, Tinh taán khoâng phoùng daät, Cuoái ñeâm sao mai moïc, Laäu taän, heát phieàn naõo, Nay ôû tröôùc Kyø tuùc, Danh xöng noùi nghieäp xöa, Ngoài yeân trong hoa sen, Trong ao lôùn Voâ nhieät”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Taøi ích: “cuï thoï Danh xöng ñaõ noùi boån nghieäp roài, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Taøi ích noùi keä:

“Xöa ôû thaønh Baø-la-neâ-tö , Quoác vöông teân laø Kieát cô la, Theá toân Ca-dieáp ñaõ dieät ñoä,


Vua cho xaây thaùp ñeå thôø Phaät, Toâi laø con tröôûng cuûa Vua aáy, Danh tieáng cuûa vua vang khaép nôi, Do toâi ôû treân thaùp baùu naøy, Döïng moät caây loïng ñeå cuùng döôøng, Ñaõ taïo nghieäp thaéng thieän nhö vaäy, Neân ñöôïc thaéng phöôùc coõi trôøi ngöôøi, Sanh ôû choã naøo cuõng giaøu sang, Laø ñaïi thí chuû nhieàu kho laãm. Toâi trong 500 ñôøi, Boá thí nhieàu voâ keå, Nhöõng ngöôøi ñeán caàu xin, Sa moân, Baø-la-moân , Ñeàu khoâng traùi yù ai, Taát caû ñeàu ñöôïc ñuû, Cho ñeán baäc lìa duïc, Caùc Duyeân giaùc voâ laäu, Coù ñeán 500 vò, Toâi ñeàu thanh tònh cuùng. Do söùc thieän caên naøy, Neân thaân sau cuøng naøy, Sanh trong nhaø giaøu sang, Vöøa sanh ra lieàn noùi: Trong nhaø ta coù nhieàu kho laãm, Nay muoán boá thí cho ngöôøi ngheøo, Boá thí ngöôøi ngheøo khoâng nhaøm ñuû, Moïi thöùc aên uoáng vaø vaät duïng, Caùc baäc hieàn thieän nay neân bieát. Moïi ngöôøi nghe toâi noùi lôøi naøy, Ai naáy kinh ngaïc ñeàu boû chaïy, “Ngöôi coù phaûi laø ngöôøi, Hay laø trôøi, Döôïc xoa, Haõy noùi cho ta nghe”. Toâi voäi ñaùp nhö vaày: “Meï ôi, haõy laéng nghe, Con laø con cuûa meï, Chaúng phaûi quyû, döôïc xoa, Chæ do Tuùc maïng trí,

210 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Thöôøng laøm tröôûng giaû haèng boá thí”. Meï nghe lôøi naøy raát hoan hæ, Meï hieàn lieàn noùi vôùi toâi raèng: Con yeâu ñöøng lo, cöù boá thí. Meï noùi lôøi naøy xong, Thaân quyeán nuoâi döôõng toâi, Thaûy ñeàu yeâu thöông toâi, Ngöôøi thaáy sanh hoan hæ, Töø khi sanh toâi ra, Kho laãm thöôøng taêng theâm, Caû vaøng baïc noâ boäc. Neân moïi ngöôøi ñaët teân, Goïi toâi laø Taøi ích, Toâi thöôøng hay boá thí, Cho ngöôøi xin ñaày ñuû. Nay theo Ñaúng chaùnh giaùc, Xuaát gia ñeå hoïc ñaïo, Toâi khoâng vì laùnh naïn, Maø caàu xin xuaát gia. Nay ñöôïc saùu thaàn thoâng, Thanh tònh caàu xuaát ly, Caùc vua thöôøng cuùng döôøng, Ñaïi thaàn ñeàu toân troïng, Thöôøng ñaày ñuû y thöïc, Toâi Bí-soâ Taøi ích, ÔÛ tröôùc caùc kyø tuùc, Noùi nghieäp baùo ñôøi xöa”.



QUYEÅN 17

Caùc ñaïi ñeä töû noùi nhaân duyeân nghieäp baùo (tt): Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Baïc-caâu-la: “cuï

thoï Taøi ích ñaõ noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Baïc- caâu -la noùi keä:

“Xöa ôû thaønh Thaân hueä , Toâi laøm ngöôøi baùn thuoác, Tyø-baø-thi truï theá, Toâi ñem thuoác cuùng döôøng, Ñöùc Phaät vaø chuùng Taêng, Ai ñeán xin cuõng cho, Thuoác reã thaân laù hoa, Ñeàu ñem cuùng chuùng Taêng, Trong ba thaùng an cö, Tuøy cuùng thöùc aên uoáng. Ai cuùng Ha-leâ-laëc, Cho caùc vò Bí-soâ, Trong 91 kieáp, Khoâng ñoïa ba ñöôøng aùc. Do quaû baùo cuùng thuoác, Ñöôïc quaû thuø thaéng naøy. Tuy cuùng chuùt ít thuoác, Thoï laïc ñeán voâ cuøng. Ai cuùng ha leâ laëc, Sanh thieân thoï thieân laïc, Do nghieäp baùo soùt laïi, Ñöôïc sanh trong loaøi ngöôøi, Sanh vaøo nhaø Höõu hoïc,

212 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Khoâng thoï ñoà cuùng döôøng, Chæ trong ba ngaøy ñeâm, Thoâng suoát ba taïng kinh, Chæ ñaép y phaán taûo, Vaø thích A-lan-nhaõ, Khoâng thích choã oàn naùo, Toâi nay 160 tuoåi, Thaân chöa töøng coù bònh, Do nhôø cuùng ít thuoác, Thöôøng höôûng vui trôøi ngöôøi. Baïc-caâu-la tröôùc chuùng, Töï noùi nghieäp baùo xöa, Ngoài yeân trong hoa sen, Trong ao lôùn Voâ nhieät”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Toân giaû: “cuï thoï Baïc-caâu-la ñaõ noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Toân giaû noùi keä:

“Xöa laøm ngöôøi thuoäc da, Nhôù nghó vieäc ñôøi tröôùc, Naêm aáy gaëp ñoùi keùm, Naáu da laøm thöùc aên, Ñeå giöõ gìn maïng soáng. Sau coù moät sa moân, Töø xa ñeán khaát thöïc, Toâi khôûi loøng tònh tín, Cuùng thöùc aên da naøy, Vò Ñoäc giaùc aên xong, Bay voït leân khoâng trung, Toâi phaùt taâm thanh tònh, Chaép tay raát cung kính, Thaáy thaàn bieán naøy roài, Caøng khôûi taâm aân troïng, Nguyeän cho con ñôøi sau, Thöôøng gaëp baäc Thaùnh naøy, Ñöôïc quaû baùo thuø thaéng, Gioáng nhö baäc Thaùnh naøy, Theå vaät thí khoâng saéc, Cuõng khoâng höông vaø vò,


Ngöôøi thaáy, taâm thanh tònh, Ñem cuùng thöùc aên naøy. Tuy chæ cuùng chuùt ít, Ñöôïc quaû baùo voâ löôïng, Höôûng vui coõi trôøi ngöôøi, Ñöôïc thaân ngöôøi thuø thaéng. Ñaây laø thaân sau cuøng, Ñöôïc sanh trong loaøi ngöôøi, Thöøa söï Ñaïi ñaïo sö, Voâ thöôïng ñaúng chaùnh giaùc, Xöa kia toâi phaùt nguyeän, Chöùng ñöôïc quaû voâ thöôïng, Nay chöùng A-la-haùn, Heát noùng ñöôïc maùt meû. Toâi teân Ñaïi Toân giaû, Nay ñoái tröôùc Thaùnh chuùng, Töï noùi nghieäp baùo xöa, Trong ao lôùn Voâ nhieät”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo caùc cuï thoï Öu-laâu-taàn- loa-ca-dieáp, Na-ñeà-ca-dieáp, Giaø-da-ca-dieáp: “cuï thoï Toân giaû ñaõ noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït caùc cuï thoï”, ba cuï thoï cuøng noùi keä:

“Xöa chuùng toâi laø ba thöông chuû, Cuøng ñi chôi vôùi caùc anh em, Gaëp thaùp thôø ñöùc Phaät Ca-dieáp, Bò hö lôû, suïp ñoå gaàn heát, Chuùng toâi keâu goïi caùc thöông nhôn, Xaây döïng thaùp naøy laïi cho môùi, Sau ñoù cuøng nhau xaây thaùp laïi, Chuùng toâi treo loïng baùu treân thaùp, Chính do nghieäp laønh thuø thaéng naøy, Ñöôïc sanh leân trôøi höôûng thieân laïc, Treân trôøi heát phöôùc sanh laøm ngöôøi, Laïi ñöôïc giaøu sang thöôøng an laïc. Nay gaëp Theá toân Ñaúng chaùnh giaùc, Ñöôïc xuaát gia trong giaùo phaùp Phaät, Theá toân ôû beân soâng Ni lieân, Vaän thaàn thoâng, hieän ñaïi thaàn bieán, Chuùng toâi nhôø chæ baøy chaùnh phaùp,

214 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Ñöôïc vaøo cung Voâ thöôïng Nieát-baøn. Do kính troïng giaùo phaùp Ñaïi sö, Neân treo loïng baùu treân thaùp Phaät, Do caùc thieän caên sai bieät naøy, Neân heát noùng böùc, ñöôïc maùt meû. Nhoùm Öu-laâu-taàn-loa-ca-dieáp, ÔÛ tröôùc caùc toân giaû kyø tuùc, Töï noùi nhaân duyeân nghieäp baùo xöa, Ngoài toøa sen trong ao Voâ nhieät”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Danh xöng: “caùc cuï thoï Öu-laâu-taàn-loa-ca-dieáp… ñaõ noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Danh xöng noùi keä:

“Xöa toâi töøng laøm ngöôøi baùn höông, Kheùo phaân bieät ñöôïc caùc taùnh thuoác, Coù moät choã toâi mua höông vaø thuoác, Vì naøng aáy heát söùc xinh ñeïp, Khieán ai thaáy cuõng sanh tham duïc, Do toâi thaáy naøng aáy xinh ñeïp, Baát giaùc taâm toâi sanh AÙi nhieãm, OÂm laáy naøng aáy laøm vieäc daâm. Do nghieäp aùc naøy sanh aùc ñaïo, Sau ñöôïc thaân ngöôøi, tay thöôøng lieät, Trong 500 ñôøi thöôøng chòu khoå. Nay ñöôïc thöøa söï Phaät Theá toân, Theo Phaät xuaát gia ñeå hoïc ñaïo, Ñaõ ñöôïc chöùng quaû A-la-haùn, Tröø heát noùng böùc, ñöôïc maùt meû. Toâi nhôù nghó nghieäp aùc ñôøi xöa, Ñaõ qua 100 kieáp, nghieäp vaãn coøn, Nay ñaõ ñaéc thaàn thoâng, Do nghieäp coøn soùt laïi, Neân caùnh tay traùi toâi, Khoâng baèng caùnh tay phaûi. Duø laø nam hay nöõ, Cöôùp vôï hay ñoaït choàng, Thöôøng ñoïa trong ñòa nguïc, Chòu ñau khoå döõ doäi. Haõy xa lìa vôï ngöôøi,


Nhö xa ngoïn löûa höøng. Cho neân ngöôøi coù trí, Chæ vui vôùi vôï mình. Caàn phaûi quaùn saùt kyõ, Neáu tham nhieãm vôï ngöôøi, Thöôøng chòu khoå ñòa nguïc, Khoâng luùc naøo ngöøng nghæ. Do toâi gaây toäi naøy, Baát cöù sanh choã naøo, Cuõng thoï quaû baùo aáy, ÔÛ trong Naïi laïc ca. Ñaây laø thaân sau cuøng, Vaøo giai vò Voâ thöôïng, Giaûi thoaùt taát caû khoå, Heát noùng ñöôïc maùt meû. Muoán caàu ñöôïc an laïc, Khoâng neân daâm vôï ngöôøi. Giaûi thoaùt caùc phieàn naõo, Ñöôïc an laïc vi dieäu. Toâi Bí-soâ Danh xöng, ÔÛ tröôùc caùc kyø tuùc, Töï noùi nghieäp baùo xöa, Trong ao lôùn Voâ nhieät”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Hoûa sanh: “cuï thoï Danh xöng ñaõ noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Hoûa sanh noùi keä:

“Xöa khi toâi ôû thaønh Thaân hueä, Coù Phaät chaùnh giaùc Tyø-baø-thi, Luùc ñoù toâi teân Voâ sôû tröôùc, Toân quyù nhaät ôû trong chuùng nhôn. Phaät coù 62 vaïn chuùng, Ñeä töû Thanh vaên cuøng vaây quanh, Toâi thænh Theá toân Tyø-baø-thi, Vaø caùc ñeä töû trong ba thaùng, Luùc ñoù quoác vöông thaønh Thaân hueä , Cuõng thænh Theá toân vaø ñeä töû. Cho neân toâi cuøng vua thaønh aáy, Caùch ngaøy thieát thöïc ñeå cuùng döôøng.

216 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Ñeán ngaøy toâi, cuùng döôøng gaáp boäi, Cho Phaät vaø caùc chuùng Thanh vaên, Nhö theá cuùng döôøng ba thaùng xong, Toâi vaø vua ñeàu cuøng cuùng döôøng. Vaøo ngaøy cuoái cuøng vua thieát hoäi, ÔÛ trong cung cuûa thaønh Thaân hueä, Cuùng döôøng traêm vò moùn aên ngon, Y phuïc, ngoïa cuï vaø vaät baùu, Coøn ñaët toøa cao trong vöôøn hoa, Toøa aáy trò giaù traêm ngaøn vaøng, Thöùc aên, y phuïc cuõng nhö theá, Thieát cuùng cho moãi vò Bí-soâ, Trò giaù khoâng theå naøo tính ñöôïc. Voi vaø ngöïa ñeàu ñöôïc trang söùc, Duøng löôùi kim tuyeán trang nghieâm thaân. Tröôùc moãi vò taêng ñeàu coù loïng, Thöù lôùp choã ngoài ñeàu ñaày ñuû. Theå nöõ trong cung ñöôïc trang ñieåm, Duøng höông Chieân ñaøn thoa thaân theå, Ñeàu caàm bình vaøng ñöïng nöôùc thôm, Ñöùng haàu ôû choã Bí-soâ taêng. Sau cuøng khi daâng leã vaät cuùng, Vua töï tay daâng cho Phaät vaø taêng. Khi toâi ñang xem vua cuùng döôøng, Lieàn nhaát taâm chaùnh nieäm tö duy: AÅm thöïc thöôïng dieäu ñeàu lo ñöôïc, Toøa baùu trang nghieâm thaät khoù laøm, Laïi coøn vaät duïng thöôïng dieäu khaùc, Voi nhöïa nhö vua kieám ñaâu ra. Toâi vöøa suy nghó nhö vaäy roài, Vua trôøi Ñeá thích lieàn hieän ñeán, Luùc ñoù vua trôøi noùi vôùi toâi: Laønh thay, ta seõ giuùp cho ngöôi. Sau khi vua trôøi noùi lôøi naøy, Lieàn hoùa ra vöôøn röøng toái thaéng, Vöôøn aáy heát söùc laø tuyeät ñeïp, Toøa ngoài chö thieân thaät trang nghieâm, Laïi ñem y phuïc cuûa coõi trôøi,


Daâng cuùng Phaät vaø Bí-soâ taêng. Tröôùc thænh Theá toân Tyø-baø-thi, Vaø caùc chuùng ñeä töû Thanh vaên. Luùc aáy vua trôøi vaø chö thieân, Voi baùu baäc nhaát ñeàu hieän ñeán, Moãi vò tay caàm loïng baùu trôøi, ÔÛ trong hö khoâng che ñaàu Taêng. Ñem thöùc aên coõi trôøi, Cuùng döôøng Chôn Thaùnh chuùng. Höôûng vui coõi trôøi ngöôøi, Trong 91 kieáp, Khoâng ñoïa ba ñöôøng aùc. Do nghieäp thieän ñôøi tröôùc, Caûm quaû thaân meàm maïi. Nay thoï thaân sau cuøng, Sanh taïi thaønh Vöông xaù, Trong cung vua AÛnh thaéng , Gia toäc theá löïc nhaát, Vua vaø ñaïi phu nhaân, Thöông yeâu vaø nuoâi döôõng. Quaàn thaàn ñeàu yeâu meán, Ngöôøi trong nöôùc cuõng vaäy. Treân trôøi thöôøng thoï laïc, Nay thoï sanh coõi ngöôøi, Thoï laïc nhö coõi trôøi. Voâ thöôïng Ñaïi ñaïo sö, Chaùnh giaùc Maâu ni chuû, Vì ñieàu phuïc nhôn thieân, Neân ñeán thaønh Vöông xaù. Toâi nghe tin Phaät ñeán, Trong loøng raát hoan hæ, Lieàn ñeán choã Nhö lai, Ñaõ thaáy Theá gian ñaêng, Baäc giöõ ñuoác saùng maõi, Toâi töø treân xe xuoáng, Ñi boä ñeán choã Phaät, Cung kính ñaûnh leã Phaät, Thaâm taâm toâi vui veû,

218 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Toâi ngoài qua moät beân, Chieâm ngöôõng Ñaïi töø toân, Voâ löôïng trôøi vaø ngöôøi, Ñang cung kính vaây quanh. Theá toân baûo toâi raèng: Ngöôi neân ñoaïn trieàn phöôïc, Voâ thöôïng Thieân toân sö, Vì töø bi ñeán ñaây, Noùi phaùp boán Thaùnh ñeá, Ngöôøi nghe ñöôïc khai ngoä. Toâi nghe roài lieàn baïch: Xin Chaùnh giaùc Theá toân, Cho pheùp con xuaát gia, Ñöôïc thaønh taùnh Bí-soâ. Voâ thöôïng Ñaïi töø phuï, Baäc khoâng ai saùnh baèng, Thöông xoùt goïi: “Thieän lai”, Noùi xong, thaønh Bí-soâ, Sieâng naêng khoâng phoùng daät, Khoå haïnh maø tu taäp, Lieàn chöùng quaû voâ sanh, Ñöôïc vaøo cung Nieát-baøn, Thöøa söï Ñaïi ñaïo sö, Voâ thöôïng ñaúng chaùnh giaùc, Chöùng quaû A-la-haùn, Heát noùng ñöôïc maùt meû, Thoaùt khoûi bieån ba coõi, Vöôït qua soâng sanh töû. Taát caû khoå lo buoàn, Do ñaây ñoaïn tröø haún. Toâi Bí-soâ Hoûa sanh, Ñoái tröôùc chôn Thaùnh chuùng, Töï noùi nghieäp ñôøi xöa, Trong ao lôùn Voâ nhieät, Ngoài yeân treân ñaøi sen”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Hoä quoác: “cuï thoï Hoûa sanh ñaõ noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Hoä quoác noùi keä:


“Xöa coù vua teân Kieát cô lôïi, Chuû nöôùc Ca thi laøm lôïi daân, Toâi laø con nhoû nhaát cuûa vua, Vua xaây thaùp lôùn ñeå thôø Phaät, Sau ñoù baûo ngöôøi con nhoû nhaát, Töï thaân caàm loïng daâng cuùng Phaät, Nghe vua cha daïy, toâi hoan hæ, Saép ñaët loïng baùu roài phaùt nguyeän, Chính do nhaân duyeän nghieäp thieän naøy, Ñöôïc thoï dieäu laïc coõi trôøi ngöôøi, Thaân thöôøng coù aùnh saùng toái thaéng. Ñôøi naøy thoï thaân ngöôøi sau cuøng, Sanh ra trong ñaïi thaønh Thöông khoá, ÔÛ trong gia ñình giaøu coù nhaát, Toân quyù baäc nhaát ôû theá gian. Ai thaáy cuõng vui möøng cung kính, Quaû baùo thuø thaéng hieän theo thaân, Saéc töôùng trang nghieâm, taâm yeân tónh, Moïi thöù thoï duïng ñeàu ñaày ñuû, Khoâng thieáu thoán baát cöù thöù gì. Tröôùc tröôûng laõo, Bí-soâ Hoä quoác, Töï noùi nhaân duyeân nghieäp baùo xöa”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Sa ñeå: “cuï thoï Hoä quoác ñaõ noùi boån nghieäp xong, nay ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Sa ñeå noùi keä:

“Xöa ôû thaønh Vöông xaù, Vua toâi raát giaøu sang, 500 tieân nhôn ñeán, Ñeàu cuøng nhau cuùng döôøng. Luùc ñoù toâi ra lònh, Chuaån bò laøm thöùc aên, Ñeå cuùng caùc tieân nhôn. Thöù lôùp phaân cho toâi, Toâi laø ngöôøi ñöùng ñaàu, Neân cuùng Tieân tröôùc nhaát. Gia ñình toâi lo lieäu, Ñuû 500 phaàn aên, Ñem côm naøy cung caáp,

220 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Cho caùc vò tieân nhôn. Khi ñem côm cuùng döôøng, Toâi sanh tham tieác, nghó: Anh chò em cuûa ta, Vôï, con caùi, baø con, Ta coøn khoâng cho aên, Tieân naøy ngoài ba thaùng, Seõ hao toán raát nhieàu, Huoáng chi 500 ngöôøi, Ta caàn phaûi laøm cho, Vò tieân naøy qua ñôøi, Neáu vò aáy cheát roài, Ta khoâng hao toán nöõa, Khoâng maéc toäi gieát Tieân. Nghó vieäc aùc naøy roài, Toâi naáu nöôùc tieåu ngöïa, Hoøa vaøo trong thöùc aên, Ñöa cho Tieân naøy aên. Tieân aên roài maéc bònh, Gan ruoät loän ra ngoaøi, Tieân cheát roài môùi bieát, Tieân laø ngöôøi ñaéc ñaïo. Luùc ñoù caùc Long thaàn, Ñeàu cuøng la to raèng: Thöông nhôn naøy toäi naëng, Gieát Tieân cheát oan uoång, Ñoäc giaùc ñaõ töï taïi, Baäc tòch tónh voâ laäu. Baø con ñeàu giaän toâi, Noùi raèng toâi ñaõ gaây, Moät nghieäp aùc raát naëng, Vì ñaõ gieát Tieân nhôn. Toâi nghe roài öu saàu, Ñeán caùc Tieân nhôn khaùc, Chí thaønh xin saùm hoái. Sau khi saùm hoái xong, Cuùng döôøng 500 vò, Khieán ñeàu ñöôïc no ñuû.


Sau ñoù toâi phaùt nguyeän: Nguyeän con ôû ñôøi sau, Nhôø phöôùc cuùng döôøng naøy, Ñöôïc giaûi thoaùt nhö theá, Nguyeän lìa caùc raøng buoäc, Khoâng sanh nhaø baàn cuøng. Do toâi sanh taâm aùc, Ñaõ haïi cheát Ñoäc giaùc, Neân sau khi toâi cheát, Ñoïa vaøo trong Ñòa nguïc, ÔÛ ñoù caû ngaøn naêm. Sau ñöôïc sanh laøm ngöôøi, Coù tuoåi thoï ngaén nguûi, Tuy coù nhieàu cuûa caûi, Boá thí cho nhieàu ngöôøi, Nhöng maéc bònh ñöôøng ruoät, Vì theá maø qua ñôøi. Ñôøi naøy gaëp Ñaïi Thaùnh, Ñöôïc laøm ngöôøi xuaát gia, Y giaùo ñöôïc thaønh töïu, Xaû boû heát xan tham, Ngoài toøa sen Voâ nhieät, Noùi nhaân duyeân boån nghieäp”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Taát ña Ca-nhieáp- ba: “cuï thoï Sa Ñeå ñaõ noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Taát ña Ca-nhieáp-ba noùi keä:

“Xöa thænh chuùng Bí-soâ, Suoát baûy naêm lieân tuïc, ÔÛ trong tuï laïc kia, Gaëp thôøi theá ñoùi keùm, Toâi ñöôïc phaân cuùng döôøng, Vò Ñoäc giaùc ñaùng toân, Taâm yù ñeàu tòch tónh, Khoâng phieàn naõo thanh löông, Toâi tröôùc coù phaùt theä: Ai xin cuõng khoâng cho, Duø con hay thaân quyeán, Coù laøm vieäc môùi cho.

222 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Do phaùt nguyeän nhö vaäy, Neân môùi gaây nghieäp aùc, Vì Bí-soâ khoâng laøm, Côù sao laïi cho aên. Toâi lieàn daãn Bí-soâ, Ñi baêng qua ñoàng ruoäng, Voøng xa môùi ñeán nhaø, Cho vò aáy aên uoáng, Do nghieäp aùc naøy chín, Toâi ñoïa vaøo ñòa nguïc, Chuùng hoaït vaø Vieâm nhieät, Chòu ñuû caùc khoå sôû. Nghieäp baùo ñòa nguïc heát, Môùi ñöôïc sanh laøm ngöôøi, Ñôøi ñôøi thöôøng ngheøo khoå, Khoù kieám ñöôïc thöùc aên. Ñaây laø thaân sau cuøng, May gaëp baäc Ñieàu ngöï, Chaùnh giaùc Voâ thöôïng toân, Tònh tín xin xuaát gia, Tröø heát caùc Höõu laäu, Chöùng ñöôïc saùu thaàn thoâng, Ñöôïc quaû A-la-haùn. Nhöng ñaïi chuùng neân bieát, Toâi tuy chöùng thaàn thoâng, Khaát thöïc raát khoù nhoïc, Môùi ñöôïc thöùc aên uoáng, Phaûi traûi qua ñöôøng xa, Môùi xin ñöôïc chuùt ít, Meät nhö saép ñöùt hôi. Toâi hoï Taát ca nhieáp, Teân laø Nhó ñaïi oai, Ngoài hoa sen Voâ nhieät, Töï noùi nghieäp duyeân xöa”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Chaâu-ly-baøn-ñaø- ca: “cuï thoï Taát ña Ca-nhieáp-ba ñaõ noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Baøn-ñaø-ca noùi keä:

“Toâi ôû trong ñôøi tröôùc,


Laøm ngöôøi chaên nuoâi heo, Sau khi coät mieäng heo, Daét chuùng loäi qua soâng, Khi ñi ñeán giöõa soâng, Nhöõng con heo ngaït thôû, Neân ñeàu bò cheát heát, Toâi cuõng troâi theo doøng, Hoân meâ khoâng bieát gì, Luùc ñoù coù tieân nhôn, Thöông xoùt cöùu vôùt toâi, Khieán cho thoaùt cheát chìm, Laïi coøn cho xuaát gia, Daïy Tam muoäi voâ töôùng, Cho toâi ñöôïc ñieàu thieän. Sau khi toâi qua ñôøi, Ñöôïc sanh leân coõi trôøi, Tuoåi thoï trôøi heát roài, Sanh trôû xuoáng laøm ngöôøi, Cung kính Ñaúng chaùnh giaùc, Xaû tuïc maø xuaát gia, Nhöng toâi raát ngu ñaàn, Chæ daïy khoâng nhôù ñöôïc, Trong voøng ba thaùng trôøi, Chæ thuoäc moät caâu keä, Khi hieåu ñöôïc nghóa caâu, Phieàn naõo duïc ñeàu tröø. Nghieäp ñaõ taïo tröôùc ñaây, Nhôù nghó laïi nhö vaäy, Traûi qua voâ löôïng laàn, Luaân hoài bieån sanh töû. ÔÛ tröôùc Phaät Theá toân, Trong ao Voâ nhieät naøy, Toâi Chaâu ly baøn ñaø, Noùi nghieäp ñen traéng naøy”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Xaø-boäc: “cuï thoï Chaâu ly baøn ñaø ca noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Xaø-boäc noùi keä:

“Phaät Ca-dieáp dieät ñoä,

224 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Toâi laø ñeä töû Phaät, Ña vaên, thoâng ba taïng, Nhöng thöôøng boûn xeûn phaùp, Khoâng ñoïc tuïng, giaûng giaûi, Cho caùc Bí-soâ nghe, Sôï caùc Bí-soâ khaùc, Coù hieåu bieát hôn mình, Bí-soâ ñeán choã toâi, Caàu hoïc hoûi chuùt nghóa, Vì toâi oâm loøng aùc, Hoûi vaën maø khoâng daïy, Neân caùc Bí-soâ ñeán, Quôû traùch khuyeân can toâi, Taïi sao khoâng giaûng phaùp, Laøm vieäc phi lyù naøy. Khi toâi saép qua ñôùi, Trong loøng boãng hoái haän, Chôn dieäu phaùp ñaõ hieåu, Khoâng giaûng cho ngöôøi nghe. Maïng chæ coøn baûy ngaøy, Thôøi gian troâi khoâng ngöøng, Toâi taäp hoïp ñaïi chuùng, Saùm hoái caùc toäi loãi, Sau khi hoái loãi xong, Döùt boû taâm xeûn phaùp, Lieàn ôû trong ñaïi chuùng, Noùi phaùp luoân baûy ngaøy, Cho ñaïi chuùng hieåu nghóa, Moïi ngöôøi nghe phaùp roài, Cuøng baøn luaän vôùi nhau. Nhôø luùc saép laâm chung, Noùi dieäu phaùp baûy ngaøy, Toâi sanh leân coõi trôøi, Thoïñaày ñuû thieân laïc, Tuoåi thoï trôøi heát roài, Sanh trôû xuoáng laøm ngöôøi, ÔÛ thaønh Kieáp-tyû-la, Trong doøng hoï Thích ca,


Giaøu sang coù ñòa vò, Dung maïo raát ñaùng yeâu, Daân chuùng ñeàu yeâu meán, Thoï duïng ñeàu ñaày ñuû. Nhöõng ngöôøi trong doøng hoï, Ñeàu xaû tuïc xuaát gia, Toâi do tham duïc troùi, Neân khoâng thích xuaát gia. Ñaáng Ñieàu ngöï tröôïng phu, Chæ vì thöông xoùt toâi, Neân nhieàu laàn khuyeân can, Toâi lieàn laïy Ñieàu ngöï, Cho toâi trong baûy naêm, Thöông xoùt thoï toâi thænh, Baûy naêm troâi qua roài, Toâi seõ ñeán choã Phaät, Xin laøm ngöôøi xuaát gia. Phaät baûo maïng mong manh, Chaéc gì ñeán baûy naêm, Maïng chæ trong hôi thôû. Lôøi Phaät toâi toân troïng, Toâi khoâng daùm khoâng nghe, Nhöng heïn baûy ngaøy nöõa, Trong voøng baûy ngaøy naøy, Ñöôïc tuøy yù boá thí. Luùc ñoù trong ngoaøi thaønh , Baø con ñeàu uûng hoä, AÙnh saùng lôïi toái thöôïng, Chieáu khaép trong thaønh quaùch, Coù ñeán voâ soá ngöôøi, Ñeàu theo ra ngoaøi thaønh. Tònh tín caàu xuaát gia, Trong giaùo phaùp cuûa Phaät, Suoát 25 naêm, Taâm khoâng coù giaùc ngoä, Toäi lieàn töø taâm khôûi, Muoán thoái lui veà nhaø, Khoâng muoán ôû chuøa nöõa,

226 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Vì khoâng ñöôïc cam loà. Ñaõ sanh taâm khieáp sôï, Neân trong loøng hoå theïn, Cha meï vaø thaân quyeán , AÉt seõ cheâ cöôøi toâi, Ñaõ nghó ñieàu baát thieän. Thaø toâi töï huûy mình, Chaúng neân soáng laây laát, Nghó roài lieàn caàm dao, Ngoài kieát giaø ngay thaúng, Ñeå dao ôû treân ñaàu, Taâm lieàn ñöôïc giaûi thoaùt, Tröø heát caùc kieát phöôïc, Toâi heát lôøi ca ngôïi : Laï thay, Phaät Phaùp Taêng, Coù phaùp laønh thuø thaéng. Tröôùc toâi coù tö töôûng, Phaøm phu ñònh töï vaãn, Khoâng coøn tieác thaân maïng, Laïi ñöôïc Voâ thöôïng tòch. Toâi ôû trong ñôøi tröôùc, Löôøi bieáng hay xeûn phaùp, Chính do quaû baùo naøy, Khoù khaên môùi giaûi thoaùt. Do nhôø luùc laâm chung, Noùi dieäu phaùp baûy ngaøy, Nay nghieäp naøy chín muoài, Tröø heát taâm tham duïc. Phaùp caên Thích ca töû, Xaø noâ oai ñöùc lôùn, ÔÛ trong ao Voâ nhieät , Töï noùi nghieäp baùo xöa”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï A-neâ-loâ-ñaø: “cuï thoï Xaø-boäc noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï A-neâ-loâ- ñaø noùi keä:

“Xöa toâi khoâng ngheà nghieäp, Ngheøo naøn gaùnh cuûi baùn, Nöông baäc ñuû danh xöng,


Phuïng söï ñaïi Sa moân. Nay sanh doøng Thích ca, Teân A-noâ-leâ-ñaø, Raát gioûi ca vaø muùa, Thöôøng saùng taùc khuùc ca. May gaëp ñöôïc Ñaïi sö, Voâ uùy ñaúng chaùnh giaùc, Lieàn khôûi taâm tính tín, Lìa tuïc caàu xuaát gia, Nghe Phaät noùi dieäu phaùp, Nghe roài khoâng buoâng lung, Tinh taán ñöôïc ba Minh. Theo lôøi Ñaïi sö daïy, Quaùn bieát ñöôïc tuùc maïng, Söï vieäc ñaõ traûi qua, Coõi trôøi Tam thaäp tam, Thoï sanh ñaõ baûy laàn, baûy laàn sanh laøm ngöôøi, Ñeàu ñöôïc laøm nhaân vöông, Quaùn ñaûnh Saùt-ñeá-lî, Cai trò chaâu Thieäm boä, Kia baûy, ñaây cuõng baûy, Luaân hoài 14 laàn, Ñoái vôùi söï thoï duïng, Ñeàu bieát ñöôïc nguoàn goác, Caùc loaïi quaû baùo naøy, Ñeàu ñaõ thoï ñaày ñuû, Duø sanh ra ôû ñaâu, Toâi ñeàu ñöôïc vui veû. Quaùn thaáy caùc höõu tình, Luaân hoài trong sanh töû, Maát ñaây, hieän choã khaùc. Toâi nhaát taâm suy nghó: Luaân hoài trong naêm coõi, Thieân nhaõn ñeàu thaáy roõ, Khi ñaéc ñaïo an töôøng, Thieân nhaõn raát saùng saïch. Theá gian Voâ thöôïng sö,

228 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Bieát yù nghó cuûa toâi, Phaät thaân yù thaàn thoâng, Hieän ñeán choã toâi ôû, Luùc ñoù toâi suy nghó: Ñöôïc nghe lôøi taêng thöôïng, Ñaïi sö khoâng laàm loãi, Lôøi noùi cuõng khoâng sai. Sau khi nghe Phaät noùi, Toâi y giaùo tònh truï, Taâm lieàn sanh tinh taán, Thöôøng tu khoâng phoùng daät, Thoâng ñaït ñöôïc ba Minh, Vieäc caàn laøm laøm xong, Ñoái vôùi Soáng khoâng thích, Ñoái vôùi Cheát khoâng buoàn, Chæ bieát ñôïi thôøi ñeán, Chaùnh nieäm truï oai nghi, Thoân Truùc laâm Quaûng nghieâm, Seõ maïng chung taïi ñoù, ÔÛ ngay döôùi röøng Truùc, Choïn laøm nôi quy hoùa. Do tröôùc cuùng thöùc aên, Nay ñöôïc quaû thuø thaéng. Cung kính Ñaïi ñaïo sö, Ñaúng chaùnh giaùc voâ tæ, Toâi chöùng A-la-haùn, Nôi tòch tónh thanh löông. Ai thaáy cuõng baûo toâi, Laø ngöôøi coù phöôùc lôùn, A-neâ-loâ-ñaø naøy, Tröôùc Phaät, chuùng Bí-soâ, ÔÛ trong ao Voâ nhieät, Töï noùi nghieäp baùo xöa”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Sö töû vöông Ca-la: “cuï thoï A-neâ-loâ-ñaø noùi boån nghieäp xong, nay ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Ca-la noùi keä:

“Xöa toâi eùp nöôùc mía, Ñem ñeán loø naáu ñöôøng,


Coù vò Ñoäc giaùc bònh, Leâ böôùc ñeán choã toâi, Suoát baûy ngaøy toâi thöôøng, Daâng vò aáy daàu ñöôøng, Sau khi maõn baûy ngaøy, Ñoäc giaùc bay leân khoâng. Luùc ñoù toâi ñi vaéng, Trôû veà ngöôøi haàu noùi: Coù phöôùc ñieàn thuø thaéng, Tröôùc ñaây thoï chuû cuùng. Toâi nghe lôøi naøy roài, Phaùt loøng tin trong saïch, Voäi ñeán choã Ngaøi bay, Loøng heát söùc kính ngöôõng. Do phaùt taâm trong saïch, Laïi do cuùng daàu ñöôøng, Treân trôøi, döôùi nhaân gian, Toâi ñuû phöôùc, taâm saùng. Ñaây laø thaân sau cuøng, Cung kính Ñaïi ñaïo sö, Voâ thöôïng ñaúng chaùnh giaùc, Toâi nay ñöôïc xuaát gia, Trong giaùo phaùp ñaïi sö, Chöùng quaû A-la-haùn, Nôi tòch tónh thanh löông, Taâm toâi raát an laïc, Ñöôïc raát nhieàu lôïi döôõng, Y thöïc vaø ngoïa cuï, Thuoác thang khoâng thieáu thoán. Do toâi coù chuùt vieäc, Phaûi caàn boán thuøng ñöôøng, Thí cho ngöôøi may y, Vaø cuùng döôøng ñaïi chuùng. Chö thieân bieát yù toâi, Lieàn baûo vua AÛnh thaéng: Haõy cuùng cho Ca-la, Nöôùc ñöôøng caùt trong maùt, Do cuùng döôøng nöôùc naøy,

230 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Vua ñöôïc lôïi ích lôùn, Haõy sai Thò-phöôïc-ca, Ñem Am-la vaø ñöôøng. Vua AÛnh thaéng phöôùc lôùn, Lieàn cho boán con voi, Chôû myõ vò thôm ngon, Ñem ñeán cuùng cho toâi. Toâi ñöôïc ñöôøng ngoït naøy, Cung caáp ngaøn hai traêm, Naêm möôùi Bí-soâ taêng. A-la-haùn Ca-la, Ñaày ñuû saùu thaàn thoâng, ÔÛ trong ao Voâ nhieät , Töï noùi nghieäp baùo xöa”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï La-hoã-la: “cuï thoï Ca-la noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï La-hoã-la noùi keä:

“Tröôùc kia toâi laøm vua, ÔÛ ñoâ thaønh Quaûng nghieâm, Duøng chaùnh phaùp cai trò, Laøm lôïi ích moïi ngöôøi. Coù moät vò tieân ñeán, Raát huøng duõng oai ñöùc, Ñeán choã toâi noùi raèng: Toâi chính laø troäm cöôùp, Ñaõ laáy troäm nöôùc uoáng, Xin vua xöû theo phaùp. Toâi lieàn baûo tieân nhôn: Neáu tieân ñuû phaùp, ñöùc, Nöôùc soâng suoái vaø gieáng, Ñeàu ñöôïc tuøy yù uoáng. Tieân vaãn coøn nghi hoaëc, Khoâng theå tröø heát ñöôïc, Cöù xin vua trò toäi, Ñeå khoâng coøn lo nghó. Toâi lieàn baûo Tieân aáy: Haõy vaøo trong vöôøn hoa, saùu ngaøy khoâng ñöôïc aên,


Sau ñoù tuøy yù ñi. Do toâi taïo nghieäp naøy, Tuy khoâng coù yù aùc, Trong Haéc thaèng, Vieâm nhieät, Chòu khoå 60 naêm. Thaân cuoái heát nghieäp baùo, Saùu naêm trong thai meï. Tuy do voâ taâm taïo, Khoâng coù nghieäp thaân mieäng, Nhöng vaãn do duyeân naøy, Ñaõ chòu caùc quaû khoå, Caùc tröôûng laõo neân bieát, Nghieäp ñaõ laøm khoâng maát. Toâi laø La-hoã-la, ÔÛ tröôùc caùc toân giaû, Trong ao Voâ nhieät naõo, Töï noùi nghieäp baùo xöa”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï A-nan-ñaø: “cuï thoï La-hoã-la noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï A-nan-ñaø noùi keä:

“Thôøi Phaät Tyø-baø-thi, Toâi lo lieäu nöôùc thôm, Cho Bí-soâ taêng taém, Roài phaùt nguyeän nhö vaày : Nguyeän con trong ñôøi sau, Cuõng gioáng caùc vò naøy, Trong saïch khoâng veát nhô, Tröø heát caùc phieàn naõo, Dung nghi ñöôïc ñoan nghieâm, Nhan saéc hôn hoa sen. Sau khi toâi maïng chung, Ñöôïc sanh leân coõi trôøi, Coõi trôøi raát tuyeät dieäu, Coõi ngöôøi cuõng thuø thaéng, Duø sanh ñeán nôi naøo, Thöôøng giaøu coù an vui. Sau mang thaân Ñoäc giaùc, Khi xaây moät caùi thaùp,

232 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Trang trí vaø thoa höông, Giaùt vaøng leân treân thaùp, Toâi chaép tay phaùt nguyeän: Ñôøi sau caùc caên ñuû, Thaân töôùng nhö vaøng roøng, Giöõ maõi khoâng thay ñoåi. Chính do caên laønh naøy, Sanh Baø-la-neâ-tö, Laøm ngöôøi con thöù nhì, Cuûa vua nöôùc Ca ñaø, Thaáy thaùp Phaät Ca-dieáp, Cung kính sanh tònh tín, Cuùng daâng moät caây loïng, Ñeå trong ngoâi thaùp naøy. Do tröôùc laøm nöôùc taém, Sau giaùt vaøng leân thaùp, Nay cuùng loïng cho thaùp, Neân thoï baùo an laïc. Do phöôùc nghieäp soùt laïi, Thoï thaân sau cuøng naøy, Trong doøng hoï thích ca, Laøm em cuûa Nhö lai, Ñôøi nay thaân cuûa toâi, Ñaày ñuû töôùng tröôïng phu, 30 töôùng thuø dieäu, Khoâng coù chuùt khieám khuyeát. Sau toâi ñöôïc xuaát gia, Trong giaùo phaùp Thích ca, Chöùng quaû A-la-haùn, Heát noùng ñöôïc maùt meû, Toâi ñöôïc Phaät thoï kyù, Thaân töôùng toát ñoan nghieâm, Ñôøi naøy sanh ñaõ döùt, Ñeán ñöôïc choã voâ thöôïng. Toâi laø A-nan-ñaø, ÔÛ tröôùc chuùng Bí-soâ, Trong ao Voâ nhieät naõo, Töï noùi nghieäp baùo xöa”.


Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Thaät löïc töû: “cuï thoï A-nan-ñaø noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Thaät löïc töû noùi keä:

“Toâi ôû trong ñôøi tröôùc, Laø thöông löõ Boå ngö, Nhaân mua baùn tieán phaùt, Coù Tieân ñeán cuøng ñi, Laø chôn thaät Ñoäc giaùc, Laäu taän, taâm voâ ngaïi, Trong thôøi gian gaëp nhau, Toâi thöôøng thænh cuùng döôøng, ÔÛ choã vò aáy nguû, Toâi vì traûi ngoïa cuï, Ñeå nöôùc röûa, daàu thoa, Laïi coøn cuùng ñeøn thaép, Laøm baïn vôùi vò aáy, Taâm cung kính thöøa söï, Khi ñi ñeán phía tröôùc, Gaàn tôùi choã bôø bieån, Toâi quyø xuoáng baïch raèng: Ñaïi ñöùc coù vieäc gì, Maø ñi ñeán nôi naøy, Chuùng toâi vì tham duïc, Neân khoâng töø khoå naõo, Ñi ñeán choã hieåm naïn, Trong bieån caû khoâng bôø. Ñaùp ñaõ tröø phieàn naõo, Nguyeän oâng thöôøng an laïc, Ñôøi ñôøi ñuû phöôùc lôùn, Nhieàu cuûa khoâng thieáu gì. Luùc ñoù toâi lieàn laáy, Thöôïng y cuùng cho Ngaøi, Roài ñaûnh leã nhieãu phaûi, Ngaøi vì thöông xoùt toâi, Neân thoï y toâi cuùng, Roài bay leân hö khoâng, Toâi thaáy thaàn thoâng naøy, Lieàn chaép tay phaùt nguyeän:

234 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Ñôøi sau con thöôøng gaëp, Baäc toân ñöùc nhö vaày, Dieäu phaùp vò aáy ñaéc, Nguyeän con cuõng ñöôïc chöùng. Ñôøi sau nguyeän gaëp Phaät, Ñöôïc laøm ngöôøi xuaát gia, Cuùng döôøng chuùng Taêng giaø, Phaùt sanh thaàn thoâng lôùn. Chính do caên laønh naøy, Thöôøng thoï laïc coõi trôøi, Coõi ngöôøi cuõng an vui, Duø sanh ôû nôi naøo, Giaøu coù nhieàu cuûa caûi, Phöôùc ñöùc haèng ngôøi saùng. Töø ban ñaàu thoï baùo, Ñeán nay thaân cuoái cuøng, ÔÛ thaønh Caâu thi na, Ñöôïc laøm con löïc só, Ñeïp ñeõ raát ñaùng yeâu, Dung maïo khoâng ai baèng, Moïi ngöôøi ñeàu kính yeâu, Nhaø giaøu coù baäc nhaát, May gaëp Thích sö töû, Voâ thöôïng ñaúng chaùnh giaùc, Lieàn khôûi taâm thanh tònh, Xaû tuïc xin xuaát gia, Truï ôû trong Truùc laâm, Vaø ôû trong nuùi röøng, Chuùng Thanh vaên tuï ñeán, Bò Bí-soâ xuùc naõo, Vì phaân chia ngoïa cuï, Cuøng Bí-soâ noùi loãi, Thöôøng thöôøng cheâ traùch nhau, Toâi buoàn baõ suy nghó: Khi naøo döùt sanh töû, Seõ laøm ngöôøi cung caáp. Do toâi thöôøng tinh taán, Tu taäp theo giaùo phaùp,


Chöùng ñöôïc A-la-haùn, Ñaày ñuû saùu thaàn thoâng, Lieàn ñeán choã Ñaïi sö, Ñaûnh leã Phaät chaép tay, Xin Phaät cho pheùp toâi, Ñöôïc laøm ngöôøi cung caáp, Phaân phaùt caùc ngoïa cuï, Khoâng theo tham saân si, Töø bi phaân bình ñaúng. Ñaïi sö bieát yù toâi, Lieàn im laëng nhaän lôøi, Cho toâi ôû trong chuøa, Ñoái vôùi caùc Bí-soâ , Thaân laøm vieäc töø bi, Mieäng yù cuõng nhö vaäy, Phaân phaùt phoøng, ngoïa cuï, Taâm khieâm nhöôøng kính troïng. Caùc Bí-soâ ñeán ñi, Vaø caùc vò ñi ñöôøng, Gaëp hoï toâi vui möøng, An uûi vaø thaêm hoûi, Khi phaân phaùt ngoïa cuï, Naêm ngoùn tay phaùt saùng, Nhö ñoát ngoïn ñuoác lôùn, Hieån hieän thaàn thoâng lôùn. Bí-soâ naøo muoán thaáy, Thaàn bieán maø toâi coù, Ñôïi ñeán trôøi toái mòt, Môùi ñi ñeán choã toâi, Nhieàu vò khaùc ñeán tieáp, Toâi ñeàu duøng taâm töø, Phaân phaùt ngoïa cuï cho, Khoâng sanh taâm böïc boäi. Tröôùc toâi coù theä nguyeän, Nay ñeàu ñöôïc vieân maõn, Thaùnh töû Thaät löïc naøy, Laäu taän, taâm töï taïi, Trong ao Voâ nhieät naõo,

236 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Töï noùi nghieäp baùo xöa”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Caän töôùng: “cuï

thoï Thaät löïc töû noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Caän töôùng noùi keä:

“Toâi ôû trong ñôøi tröôùc, Laø thôï saên trong röøng, Vì muoán gieát höôu nai, Mang cung vaø teân ñoäc, Leân nuùi cao hieåm trôû, Qua ñeâm khoâng meät moõi. Heã gaëp ñöôïc caàm thuù, Lieàn sanh taâm gieát haïi, Giöông cung baén teân ñoäc, Gieát noù cheát laäp töùc. Laàn ñoù toâi caàm cung, Ñi vaøo trong khu röøng, Thaáy moät vò Ñoäc giaùc, ÔÛ döôùi moät goác caây, Boãng toâi sanh töùc giaän, Ngaøi tòch tónh khoâng loãi, Toâi laïi giöông cung baén, Do bò truùng teân ñoäc, Neân Ngaøi raát ñau ñôùn, Ngay taïi goác caây aáy, Xaû maïng vaøo Nieát-baøn. Toâi do nghieäp aùc naøy, Khi cheát ñoïa ñòa nguïc, Traûi voâ löôïng ngaøn naêm, Chòu ñuû caùc thoáng khoå. ÔÛ ñòa nguïc heát roài, Laïi mang thaân suùc sanh, Bò gieát haïi trong röøng, Laïi ñoïa vaøo ñòa nguïc, Ñôøi ñôøi thöôøng lo sôï, Moãi böôùc ñeàu kinh haõi, Thöôøng khoán khoå vì ñoùi, Raát gaày oám, tieàu tuïy, Laïi thöôøng gaëp thôï saên,


Keû gieát haïi maïnh baïo, Ñaõ duøng teân ñoäc nhoïn, Baén laøm toâi ngaõ nhaøo, Thaáy toâi ngaõ xuoùng ñaát, Coøn soáng, thaân oaèn oaïi, Thôï saên duøng dao beùn, Xaû thòt toâi mang ñi. 500 ñôøi nhö vaäy, Thöôøng chòu caùc khoå naõo. Sau ñoù ôû nôi khaùc, Vì tìm kieám thöùc aên, Thaáy nhieàu vò ñaïi tieân, ÔÛ döôùi chaân nuùi aáy, Ñang tu taäp khoå haïnh, Coù thaàn löïc oai ñöùc, Sau khi thaáy Tieân chuùng, Toâi sanh taâm vui möøng, Quan saùt caùc ñaïi tieân. Do taâm thanh tònh naøy, Ñöôïc sanh vaøo coõi ngöôøi, Töø xa thaáy Ñoäc giaùc, Ñeán ñeå xin thöùc aên, Toâi thöôøng xuyeân thænh Ngaøi, Ñeán nhaø toâi thoï thöïc, Cuùng döôøng vò aáy xong, Toâi chaép tay phaùt nguyeän: Nguyeän toâi trong ñôøi sau, Thöôøng gaëp ñöôïc toân sö, Ñöôïc laøm ngöôøi xuaát gia, Ñaït ñöôïc Voâ sôû uùy, Döùt heát caùc Höõu laäu. Chính do caên laønh naøy, Toâi ñöôïc sanh leân trôøi, Laïi sanh trong coõi ngöôøi, Giaøu coù nhieàu cuûa caûi, Thöøa söï Ñaïi ñaïo sö, Ñaúng chaùnh giaùc voâ tæ, Gaëp ñöôïc Ñaïi Maâu ni,

238 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Xaû tuïc maø xuaát gia, Tònh taâm xuaát gia roài, Raát thích giaùo phaùp Phaät, Chöùng ñöôïc A-la-haùn, Ñuû saùu ñaïi thaàn thoâng. Caùc ñaïi ñöùc, toâi nay, Ñoaïn heát caùc kieát phöôïc, Seõ vaøo trong hang nuùi, Roài môùi xaû thoï maïng, Seõ coù raén raát ñoäc, Boø xuoáng caén thaân toâi, Luùc ñoù toâi vieân tòch. Caùc ñaïi ñöùc, toâi nghó: Do ñôøi xöa taïo nghieäp, Chòu voâ löôïng quaû baùo, Nghieäp ñaõ taïo khoâng maát. Bí-soâ Caän töôùng naøy, Ñoái tröôùc chuùng Taêng giaø, Trong ao Voâ nhieät naõo, Töï noùi nghieäp baùo xöa”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Hieàn töû: “cuï thoï Caän töôùng noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Hieàn töû noùi keä:

“Thôøi theá xöa ñoùi keùm, Thaät u aùm ñaùng sôï, Coù tôùi 500 ngöôøi, Ñi xin aên ñeå soáng, Toâi ñöùng ñaàu trong nhoùm, Daãn hoï ñi xin aên, Hoï xin ñöôïc thöùc aên, Ñeàu ñeán daâng cho toâi, Duø thöùc aên ngon dôû, Cuõng ñeàu caáp cho toâi, Trong loøng khoâng yù xaáu, Ñeàu theo lôøi toâi baûo. Laàn ñoù coù moät ngöôøi, Vaøo chôï rao baùn baùnh, Toâi lieàn cöôõng ñoaït laáy,


Boû chaïy ra khoûi chôï, Chuû baùnh ñuoåi theo sau, Do toâi chaïy raát mau, Chuû baùnh ñuoåi khoâng kòp, Cuoái cuøng ñeán moät nôi, Nhìn quanh khoâng coù ai, Toâi ñònh laáy baùnh aên, Nghó laø ñöôïc no ñuû, Boãng coù moät ñaïi tieân, Ñang ñi ñeán choã toâi, Thaáy vò Ñoäc giaùc naøy, Caùc caên raát tòch tónh, Toâi lieàn suy nghó raèng: Ñoùi ngheøo laø khoå nhaát, Do tröôùc chaúng tu phöôùc, Nay chòu quaû ñoùi ngheøo, Ta neân ñem baùnh naøy, Cuùng cho vò Ñoäc giaùc. Do phaùt taâm chí thaønh, Sanh khôûi yù trong saïch, Neân toâi ñem chieác baùnh, Daâng cuùng thaéng phöôùc ñieàn, Ñaïi sö nhaän baùnh roài, AÊn ôû tröôùc maët toâi, Roài vì thöông xoùt toâi, Neân bay leân hö khoâng, Toâi lieàn chaép tay laïy, Nguyeän caàu ôû ñôøi sau, Seõ sanh nhaø phuù quyù, Nhan saéc ñöôïc ñeïp ñeõ, Vaø nguyeän thöôøng ñöôïc gaëp, Caùc ñaïi ñöùc nhö vaäy, Phaùp maø vò aáy chöùng, Toâi nguyeän cuõng ñöôïc chöùng. Chính do caên laønh naøy, ÔÛ coõi trôøi coõi ngöôøi, Ñeàu ñöôïc nhieàu an laïc, Xinh ñeïp vaø saùng suûa,

240 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Laïi coøn ñöôïc laøm vua. Do thieän cuùng döôøng naøy, Khoâng sanh trong aùc ñaïo. Do nghieäp coøn soùt laïi, Thoï thaân sau cuøng naøy, Trong doøng hoï Thích ca, Thöøa söï Thích sö töû, Voâ thöôïng ñaúng chaùnh giaùc. Khi Ñaïi ñöùc Theá toân , Veà giaùo hoùa thaân toäc, Toâi cuøng caùc thaân quyeán, Xaû tuïc ñi xuaát gia, Tröôùc ñaây toâi coù nguyeän, Nay ñeàu ñaõ vieân maõn, Chöùng quaû A-la-haùn , Nôi tòch tónh thanh löông, Trong ao Voâ nhieät naõo, Töï noùi nghieäp baùo xöa”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Hieàn dieâm: “cuï thoï Hieàn töû noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Hieàn dieâm noùi keä:

“Thôøi Phaät Caâu löu toân, Coù ngöôøi xaây thaùp Phaät, Toâi laø ngöôøi laøm thueâ, Thöôøng laøm thueâ cho ngöôøi, Trong luùc xaây thaùp naøy, Toâi thöôøng noùi lôøi aùc : Caàn gì xaây thaùp lôùn, Bieát ngaøy naøo môùi xong, Chæ caàn xaây thaùp nhoû, Khoâng neân quaù toån phí, Giaûm coâng, khoâng coøn lo, Laïi mau ñöôïc thaønh töïu. Chính do nôi khaåu nghieäp, Noùi lôøi thoâ aùc naøy, Neân sau khi maïng chung, Toâi ñoïa vaøo ñòa nguïc, Heát nghieäp baùo ñòa nguïc,


Duø sanh ôû nôi naøo, Nhan saéc ñeàu xaáu xí, Moïi ngöôøi ñeàu gheùt boû. Thôøi Phaät Ca-nhieáp-ba, Toâi laøm chim Caâu la, Thaønh Baø-la-neâ-tö , ÔÛ trong moät khu röøng, Coù vò Ñaïi minh ñaêng, Chuùng Bí-soâ vaây quanh, Toâi hoùt tieáng hoøa nhaõ, Bay nhieãu phaûi phía treân. Heã gaëp Phaät vaø Taêng, Khi ñang ñi khaát thöïc, Hoaëc khi ñi trôû veà, Toâi ñeàu bay nhieãu phaûi. Chính do caên laønh naøy, Neân ñöôïc sanh laøm ngöôøi, Thöøa söï baäc Ñieàu ngöï, Voâ thöôïng ñaúng chaùnh giaùc, Ñöôïc laøm ngöôøi xuaát gia, Trong giaùo phaùp thích ca, Chöùng quaû A-la-haùn, Nôi tòch tónh thanh löông. Phaät thoï kyù cho toâi, Nghe nhieàu, giöõ pheùp taéc, Tieáng hay, thöôøng dieãn thuyeát, 4 chuùng ñeán choã toâi, Nghe toâi noùi dieäu phaùp, Trôøi ngöôøi caùc höõu tình , Thaûy ñeàu ngöôõng moä toâi. Xöa taïo ít nghieäp laønh, Nhöng laøm nghieäp aùc naëng, Nay thoï caùc quaû baùo, Nghieäp ñaõ laøm khoâng maát, Toâi Bí-soâ Hieàn dieâm, Ñoái tröôùc caùc tröôûng laõo, Trong ao Voâ nhieät naõo, Töï noùi nghieäp baùo xöa”.

242 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Maät taùnh: “cuï thoï Hieàn dieâm noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Maät taùnh noùi keä:

“Xöa ôû beân Quaûng Nghieâm, Toâi laø con khæ chuùa, Thaáy nôi aáy nhieàu baùt, Toâi lieàn laáy baùt Phaät, Caùc Bí-soâ la to, Theá toân lieàn noùi raèng: Caùc Bí-soâ ñöøng lo, Baùt khoâng coù maát ñaâu. Luùc ñoù toâi caàm baùt, Leo leân caây ñaïi thoï, Ñöïng maät saïch ñaày baùt, Roài thong thaû treøo xuoáng, Ñem daâng baùt maät naøy, Cho baäc ñaïi ñaïo sö. Do baùt maät coù truøng, Neân Ñaïi sö khoâng nhaän, Toâi xem thaáy coù truøng, Lieàn vôùt laáy truøng ra, Roâi ñem daâng trôû laïi, Theá toân cuõng khoâng nhaän, Vì maät chöa taùc tònh. Toâi lieàn laáy nöôùc saïch, Ñieåm tònh vaøo baùt maät, Roài vôùi taâm chí thaønh, Daâng cho Ñaúng chaùnh giaùc. Phaät duoãi tay traêm phöôùc, Nhaän baùt maät toâi daâng, Ñöa cho chuùng Thanh vaên. Trong loøng toâi vui söôùng, ÔÛ tröôùc ñaáng phaùp vöông, Khom mình laïy roài ñi. Toâi nguyeän sau khi cheát, Thöôøng gaëp Ñaïi ñaïo sö, Thoï trì phaùp vi dieäu, Chính do caên laønh naøy,


Neân nay ñöôïc thaân ngöôøi, Thöøa söï baäc Ñieàu ngöï, Voâ thöôïng ñaúng chaùnh giaùc, Ñöôïc laøm ngöôøi xuaát gia, Trong giaùo phaùp Thích ca, Chöùng quaû A-la-haùn , Nôi tòch tónh thanh löông, Ñaày ñuû 6 thaàn thoâng. Danh xöng, phöôùc vang xa, Ngöôøi toân kính cuùng döôøng. Toâi cuøng caùc Bí-soâ , Du haønh trong nhaân gian, Ñeán ôû choã ñoàng troáng, Ñaïi chuùng ñeàu khaùt nöôùc, Luùc ñoù toâi lieàn nghó: Neáu coù ñöôïc maät saïch. Phi nhôn ôû boán phöông, Bieát yù nghó cuûa toâi, Lieàn mang bình maät lôùn, Ñeán daâng cuùng cho toâi, Toâi nhaän roài ñem cho, Caùc Bí-soâ uoáng no. Xöa toâi mang thaân khæ, Do ñem maät cuùng Phaät, Neân thoaùt thaân suùc sanh, Böôùc treân ñaát cam loà. Nguyeän xöa kia ñaõ phaùt, Nay ñeàu ñaõ thaønh töïu, Toâi Bí-soâ Maät taùnh, Ñoái tröôùc caùc tröôûng laõo, Trong ao Voâ nhieät naõo, Töï noùi nghieäp baùo xöa”.

244 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


QUYEÅN 18

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Nhaân duyeân: “cuï

thoï Maät taùnh noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Nhaân duyeân noùi keä:

“Caùch ñaây 91 kieáp, Toâi ôû thaønh Thaân hueä, Thaáy Phaät Tyø-baø-thi, Saép ñi vaøo thaønh ñoâ, Toâi raûi hoa daâng cuùng, Hoa nôû caønh thaúng ñöùng, Thaønh loïng che ñaûnh Phaät, Taâm tònh quyø xuoáng chaân, Cung kính ñaûnh leã Phaät, Roài chaép tay nhieãu phaûi, Tuy khoâng nghe Phaät phaùp, Cuõng khoâng thoï Tam quy, Chæ phaùt taâm thanh tònh, Toâi ñi theo Thieän theä. Do taïo nghieäp laønh naøy, Traûi qua 91 kieáp, Chöa töøng sanh coõi aùc, Thöôøng mang thaân Ñaïi thieän, Thoï thieân laïc thuø thaéng. Nhieàu ñôøi sanh laøm ngöôøi, Giaøu coù nhieàu cuûa caûi, Ñaây laø thaân sau cuøng, Sanh doøng hoï tònh haïnh, Ñoái vôùi caùc bí ñieån,


Vaên nghóa vaø xem töôùng, Chöông cuù ñeàu thoâng hieåu, Vaø töôùng haûo ñaïi nhaân, ÔÛ trong röøng tònh haïnh, Giaùo thoï 500 ngöôøi, Baø-la-moân vaây quanh. Toâi rôøi thaønh vaøo röøng, Luùc ñoù gaëp Theá toân, Chuùng Bí-soâ vaây quanh, Tinh taán raát doõng maõnh. Toâi ñeán Ma-kieät-ñaø, Laïi gaëp ñaáng Ñaïi bi, Lieàn khôûi taâm tònh tín, Chính do nhaân duyeân naøy, Ñöôïc bieát töôùng thuø thaéng. Sau khi thaáy Theá toân , Ñaày ñuû caùc töôùng toát, 32 töôùng trang nghieâm, Vaø 80 veû ñeïp, Thaáy töôùng trang nghieâm aáy, Toâi chí thaønh kính leã, Ca ngôïi Ñaïi ñaïo sö. Trong saùch töôùng coù noùi, Phaät coù ñaày ñuû töôùng, Nhaát ñònh laø ñaïi sö, Theá gian khoâng ai baèng, Hôn Phaïm thieân, Ñeá thích, Khoâng coù ngöôøi thöù hai. Vöôït caû thaàn trôøi ñaát, 10 phöông khoâng ai baèng, Khoâng thaáy ai hôn Phaät. Treân trôøi, trong loaøi ngöôøi, Laø ñaïi töôùng haøng ma, Choã döïa nôi khoâng döïa, Daãn ñöôøng ngöôøi laïc loái. Toâi nguyeän laøm Thanh vaên, Theo lôøi Phaät ñaõ daïy. Theá toân duoãi tay xuoáng,

246 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Tay traêm phöôùc trang nghieâm, Xoa ñaàu toâi roài baûo: Chính do taâm oâng tònh, Neân ñöôïc nhieàu thaéng lôïi, Taâm thanh tònh cuùng döôøng, Phöôùc aáy khoâng haïn löôïng. Phaùt khôûi yù tònh dieäu, Nôi voâ thöôïng phöôùc ñieàn, Ma-naïp-baø ñaõ gieo, Vónh vieãn theo ñöôøng laønh, Khoâng coøn sôï coõi aùc, Ñöôïc môû cöûa cam loà, Moïi sôû thích thaønh töïu. Neáu coù muoán xuaát gia, Cöù tuøy yù ñeán ñaây, Laønh thay Baø-la-moân , Haõy caïo boû raâu toùc. Nghe phaùp aâm Phaät xong, Toâi baûo caùc moân ñoà, Moân ñoà lieàn hoûi toâi, Sao laïi laøm sa moân, Vì sao boû traéng saïch, Choïn laáy choã toái ñen, Boû doøng hoï thaéng dieäu, Muoán laøm loaïi haï tieän. Chuûng loaïi Baø-la-moân , Sieâu vieät treân theá gian, Töø mieäng ngöïc Phaïm thieân, Hoùa sanh Baø-la-moân . Caùc troø khoâng hieåu roõ, Caùc troø khoâng bieát gì, Giaùo lyù caùc troø hoïc, Theo hieåu bieát cuûa ta, Vaên nghóa roäng voâ cuøng, Ta laøm theo hieåu bieát, Caùc troø tuøy duyeân ñi, Neáu khoâng coù caàn gì, Cöù laøm theo yù thích,


Ta khoâng coøn laø thaày, Töø nay khoâng daïy nöõa. Luùc ñoù caùc moân ñoà, Rôi leä tuøy duyeân ñi. Ñaáng ñaïi bi tòch tónh, Dòu daøng an uûi toâi: Haõy ñeán, thieän Bí-soâ. Toâi lieàn thoï caän vieân, Taâm tònh tín xuaát gia, Ñaày ñuû ñaïi thaàn thoâng, Vieäc neân laøm laøm xong. Toâi quaùn nghieäp ñôøi tröôùc, Thieân nhaõn ñeàu saùng saïch, Bieát ñöôïc töôùng sanh töû, Nôi ñaõ töøng thoï thaân. Nay ñaõ chöùng thaàn thoâng, Döùt heát hoaëc höõu laäu, Trong ao Voâ nhieät naõo, Töï noùi nghieäp baùo xöa”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Kieàu-traàn-nhö: “cuï thoï Nhaân duyeân noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Kieàu-traàn-nhö noùi keä:

“Xöa trong ñôøi quaù khöù, Phaät Ca-dieáp dieät ñoä, Toâi thaáy caùc Thanh vaên , Taäp hoïp laïi baøn baïc : Ñaïi bi Ca-nhieáp-ba , Sao Nieát-baøn sôùm quaù, Ngöôøi xuaát gia quaù ít, Chaùnh phaùp khoâng toû raïng, Phaùp chuùng ta ñaõ nghe, Ñem chæ daïy cho nhau, Tinh taán khoâng phoùng daät, Trong Phaät giaùo sieâng tu. Taát caû cuøng leân nuùi, Traûi coû laøm toøa ngoài, Cuøng theä chöa döùt laäu, Khoâng rôøi khoûi choã ngoài.

248 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Do quyeát taâm tinh taán, Khoâng tieác thaân maïng mình, Ñeàu chöùng ñöôïc thaàn thoâng, Taát caû vaøo Nieát-baøn. Toâi vì caên cô keùm, Khoâng theå döùt ñöôïc laäu, Tuy coù phaùp töông öng, Nhöng thaân laïi qua ñôøi. Nhôø coù phaùp töông öng, Khoâng xaû nieäm tinh taán, Neân ñöôïc sanh leân trôøi, Trong cung trôøi Ñoå söû, Gaëp ñöôïc Thích sö töû, Maâu ni ñaïi Boà-taùt, Noùi phaùp cho chö thieân, Toâi nghe ñöôïc phaùp naøy, Lieàn heát loøng ghi nhôù, Öa thích chaùnh phaùp naøy. Nghieäp baùo treân trôøi heát, Sanh xuoáng Kieáp-tyû-la, Mang hoï Kieàu-traàn-nhö, Doøng tònh haïnh quyeàn theá, Luùc ñoù Boà-taùt laø, Con cuûa vua Tònh-phaïn, Boû nöôùc ñi xuaát gia, Tu khoå haïnh trong röøng, Vua Tònh-phaïn baûo toâi, Haõy ñi theo xuaát gia, Ñeå haàu haï Thaùi töû. Toâi vôùi taâm thanh tònh, Ñeán haàu haï Boà-taùt. Vì khoâng chöùng Thaùnh ñaïo, Toâi nhaøm chaùn boû ñi, Thích ca ñaïi maâu ni, Khi chuyeån chaùnh phaùp luaân, Noùi ra dieäu phaùp naøy, Toâi chöùng ngoä ñaàu tieân. Döôùi thôøi Phaät Ca-dieáp,


Xuaát gia tu phaïm haïnh, Trong giaùo phaùp Thích ca, Chöùng ñöôïc quaû voâ laäu. Bí-soâ Kieàu-traàn-nhö, Ñoái tröôùc caùc tröôûng laõo, Trong ao Voâ nhieät naõo, Töï noùi nghieäp baùo xöa”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï OÂ-ba-ly: “cuï thoï Kieàu-traàn-nhö noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï OÂ-ba- ly noùi keä:

“Xöa trong thôøi quaù khöù, Thaønh Baø-la-neâ-tö, Coù vua teân Phaïm thoï, Toâi thöôøng hay haàu haï, Caét tæa raâu toùc vua, Ñuû caùch laøm cho ñeïp, Y phuïc ñeàu cuøng loaïi, Xoâng höông roài ñem daâng, Kính troïng haàu haï vua. Toâi thích ôû choã vua, Noùi ñieàu chöa töøng nghe, Duïc, vò ngoït raát ít, Laø goác cuûa toäi loãi, Bieån khoå ñeàu do ñaây, Khoâng theå ñöôïc an laïc. Ai xuaát gia lìa duïc, Nghe phaùp chöa töøng nghe, Neân thaàn raát haâm moä, Xin vua cho xuaát gia. Vua lieàn baûo toâi raèng: Neáu khanh ñaõ quyeát ñònh, Xuaát gia ñöôïc chöùng ngoä, Seõ trôû laïi gaëp ta, Ta cho pheùp xuaát gia. Toâi beøn taâu vua raèng: YÙ thaàn ñaõ quyeát ñònh, Xin vua hieåu loøng thaàn, Xuaát gia ñöôïc chöùng ngoä,

250 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Thaàn höùa seõ trôû laïi. Khi ñöôïc vua cho pheùp, Toâi lieàn vaøo trong röøng, Giöõ taâm khoâng hö doái, Xaû tuïc maø xuaát gia, Tuøy söùc mình tu taäp, Sieâng naêng khoâng phoùng daät, Ñöôïc ñeán choã ly duïc. Döôùi thôøi vua Phaïm thoï, Toâi teân Caêng ba la, Ñöôïc moïi ngöôøi yeâu quyù. Toâi vôùi taâm chaùnh tröïc, Ñeán choã thaày xin pheùp, Ñi gaëp vua Phaïm thoï, Giuùp vua sanh chaùnh kieán, Sau khi thaày cho pheùp, Toâi töø giaõ leân ñöôøng, Ñeán Ba la neâ tö, Vua Phaïm thoï nghe tin, Ñích thaân ñeán choã toâi, Do oai ñöùc cuûa vua, Chö thieân cuõng ñeán theo, Vua töø xe böôùc xuoáng, Cung kính ñaûnh leã toâi, Ngoài moät beân nghe phaùp, Toâi vì noùi dieäu phaùp, Giuùp vua ñoaïn caùc duïc, Sau khi döùt caùc duïc, Vua phaùt taâm maïnh meõ, Noùi muoán caàu xuaát gia, Vì khoâng thích duïc laïc. Vua lieàn cho con tröôûng, Leân noái ngoâi vua cha. Vò vua toái thaéng naøy, Boû nöôùc ñi xuaát gia. Toâi baûo vua ñi gaëp, Ñaïi tieân ôû trong röøng, Ñeå caàu xin xuaát gia,


Vua vôùi taâm chaùnh tröïc, Ñaûnh leã caùc ñaïi tieân, Nguyeän caàu ñöôïc xuaát gia. Vua caïo boû raâu toùc, Thaân maëc aùo ca-sa, Quaàn thaàn vaø thaân quyeán, Coù ñeán voâ löôïng ngöôøi, Cuøng xaû tuïc xuaát gia. Toâi vôùi taâm chaùnh tröïc, Noùi dieäu phaùp cho hoï, Khieán sanh boán thieàn ñònh. Sau khi toâi qua ñôøi, Sanh leân Voâ bieân quang, Coõi trôøi aáy heát phöôùc, Sanh trôû xuoáng nôi ñaây, Duø sanh ôû nôi naøo, Giaøu coù nhieàu cuûa baùu, Coõi trôøi vaø coõi ngöôøi, Thöôøng thoï laïc thaéng dieäu. Ñaây laø thaân sau cuøng, Sanh ôû Kieáp-tyû-la, Trong doøng hoï Thích ca, Töøng haàu haï Thích toân, Do oai ñöùc Thích toân, Môùi ñöôïc ñi xuaát gia. Khi toâi caïo raâu toùc, Cho vöông töû Thích ca, Coù thöa vôùi hoï raèng: Thaùnh giaû khoâng giuùp nhau, Toâi laøm gì ñeå soáng. Caùc vöông töû noùi raèng: Chuoãi anh laïc ñaõ coù, Vaø y phuïc thöôïng dieäu, Thaûy ñeàu cho anh heát Toâi thaáy caùc vöông töû, Ñeàu vaát boû taát caû, Ñeå caàu ñöôïc xuaát gia, Toâi laø ngöôøi ngheøo khoå,

252 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Giöõ nhieàu chaâu baùu naøy, Neáu coù ngöôøi nghe bieát, AÉt seõ ñeán haïi toâi. Toâi neân bieát ñieàu ñoä, Ñem caùc chaâu baùu naøy, Treo leân treân caây cao, Cuõng caàu xin xuaát gia, Cuøng vôùi caùc vöông töû. Caùc vöông töû nghe roài, Cho toâi xuaát gia tröôùc. Phaät vì thöông xoùt toâi, Baûo thieän lai Bí-soâ, Cho toâi xuaát gia roài, Môùi ñoä caùc vöông töû, Ñeå ñoán tröø ngaõ maïn. Sau khi ñöôïc xuaát gia, Ñöôïc chöùng saùu thaàn thoâng, Chöùng quaû A-la-haùn, Vöôït qua bôø beân kia, Phaät thoï kyù cho toâi, Trì luaät laø baäc nhaát. Bí-soâ OÂ-ba-ly, Ñoái tröôùc caùc tröôûng laõo, Trong ao Voâ nhieät naõo, Töï noùi nghieäp baùo xöa”. Luùc ñoù Ñaïi ñaïo sö, Baûo toân giaû Vi quang, Töï noùi nghieäp baùo xöa, Töøng thoï baùo thieän aùc, Toân giaû nghe Phaät daïy, Nhôù laïi nghieäp baùo xöa, Lieàn ôû tröôùc ñöùc Phaät, Töï noùi nghieäp baùo xöa: “Xöa ôû treân Lieân hoa, Ñaáng cöùu theá toái thaéng, Coù thaùp nôi Khoaùng laâm, Nôi ñoù nhieàu thuù döõ, Neân khoâng ai daùm ñeán,


Ñeå cung kính cuùng döôøng, Ngöôøi soáng gaàn nôi ñoù, Khoâng bieát nghieäp toäi phöôùc. Luùc ñoù toâi ñeán thaùp, Doïn saïch caùc coû caây, Caàm choåi queùt saïch thaùp, Trong ngoaøi thaùp ñeàu saïch, Roài kính leã taùm phöông, Sau ñoù môùi trôû veà. Chính do caên laønh naøy, Toâi ñöôïc sanh leân trôøi, Coõi trôøi Tam thaäp tam, Höôûng duïc laïc thuø thaéng. Cho ñeán ba saùu laàn, Toâi ñeàu laøm vua trôøi, Thieân cung maø toâi ôû, Thöôøng baèng vaøng röïc rôõ, Roäng khoaûng 36, Daøi 60 thieän na. Toâi nhôø duyeân kyø laï, Laø laøm saïch thaùp Phaät, Neân sanh xuoáng nhaân gian, Baûy laàn laøm nhaân chuû. Toâi nhôø duyeân kyø laï, Laø laøm saïch thaùp Phaät, Duø thoï sanh nôi ñaâu, Thaân quang ñeàu saéc vaøng. Toâi nhôø duyeân kyø laï, Laø laøm saïch thaùp Phaät, Thöôøng sanh trong doøng hoï, Baø-la-moân, Saùt-lôïi. Toâi nhôø duyeân kyø laï, Laø laøm saïch thaùp Phaät, Tuøy yù ñi kieäu, xe, Voi, ngöïa, khoâng ñi boä. Toâi nhôø duyeân kyø laï, Laø laøm saïch thaùp Phaät, Neáu vaøo röøng gai goùc,

254 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Töï nhieân ñeàu baèng phaúng. Toâi nhôø duyeân kyø laï, Laø laøm saïch thaùp Phaät, Chöa töøng bò bònh taät, Cuõng khoâng coù phieàn naõo. Toâi nhôø duyeân kyø laï, Laø laøm saïch thaùp Phaät, Heã ñi ñeán nôi ñaâu, Töôùng kieát töôøng ñeàu hieän. Toâi nhôø duyeân kyø laï, Laø laøm saïch thaùp Phaät, Thöôøng ñöôïc ngöôøi quyù troïng, Kính thôø nhö Ñaïi thieân. Toâi nhôø duyeân kyø laï, Laø laøm saïch thaùp Phaät, Thaân chöa töøng chòu khoå, Duø laø khoå naõo nhoû. Phaät phaùp khoâng veát nhô, Thaät khoâng theå nghó baøn. Taâm tònh ñöôïc quaû lôùn, Cuõng khoâng theå nghó baøn. Ai muoán caàu thaéng laïc, Döùt tröø heát sanh töû, Neân kính troïng thaùp Phaät, Phuïng thôø Voâ thöôïng toân. Ñaïi ñöùc, toâi nhôù laïi, Ñôøi tröôùc taïo nghieäp laønh, Neân ñöôïc höôûng baùo laønh, Raát ñaùng ñöôïc öa thích. Bí-soâ Vi quang naøy, Ñoái tröôùc chuùng Taêng giaø, Trong ao Voâ nhieät naõo, Töï noùi nghieäp baùo xöa”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ Thanh-vaên Kyø-tuùc baûo cuï thoï Khueâ-tuùc: “cuï thoï Vi quang noùi boån nghieäp xong, giôø ñeán löôït cuï thoï”, cuï thoï Khueâ-tuùc noùi keä:

“Ñaïi ñöùc, toâi nhôù laïi, Quaù khöù caâu chi kieáp,


Nôi Phaät Nhaát thieát sieâu, Ñaõ laøm ñöôïc phaåm thieän. Luùc ñoù Phaät Theá toân, Voâ bieân traêm ngaøn öùc, Chuùng Thanh vaên vaây quanh, Muoán vaøo Ñaïi vöông ñoâ, Toâi töø nôi laøng khaùc, Coù vieäc ñeán thaønh naøy, Gaëp ñöôïc Ñaúng chaùnh giaùc, Ñuû 32 töôùng toát, Saùng nhö nhaät nguyeät chieáu, Nhö aùnh chôùp ñeâm ñen, Che môø caùc aùnh saùng, Phaät quang chieáu saùng nhaát, Toâi chöa töøng ñöôïc thaáy. Boãng thaáy ôû phía tröôùc, Coù moät Baø-la-moân, Lieàn hoûi ñoù laø ai, Ñaùp laø Phaät ñaïo sö, Trôøi ngöôøi khoâng ai baèng. Luùc ñoù nghe tieáng Phaät, Toâi sanh taâm tín kính, Vaø thích dung nghi Phaät, Toaøn thaân toâi an laïc. Boãng nghe tieáng nhaïc trôøi, Tieáng phi nhôn taùn tuïng, Trôøi möa hoa höông boät, ÔÛ trong thaønh Thöôïng thaéng, Hoaëc raûi hoa sen xanh, Hoaëc möa Thieäm baùt ca, Hoaëc möa boät Chieân ñaøn. Chö thieân ôû treân khoâng, Cung kính höõu nhieãu Phaät. Trong loøng toâi ngöôõng moä, Muoán tìm traøng hoa thôm, Nhöng khoâng ôû ñaâu coù, Boãng thaáy ngöôøi baùn loïng, Caây loïng traéng saùng ñeïp,

256 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Lieàn voäi ñeán hoûi mua, Ñeå ñem daâng cuùng Phaät, Toâi thaønh taâm caàm loïng, Loïng boãng töï voït ñi, Ñeán che treân ñaàu Phaät, Phaät ñi, loïng cuõng ñi, Phaät döøng, loïng cuõng döøng, Loïng khoâng rôøi thaân Phaät, Töï nhieân ôû treân khoâng. Toâi cuøng vôùi ñaïi chuùng, Thaáy thaàn bieán naøy roài, Ñeàu cung kính chaép tay, Thaønh taâm kính leã Phaät. Toâi thaáy Ñaúng chaùnh giaùc, Chuùng Thanh vaên uy nghi, Sau khi trôû veà nhaø, Taâm toâi thöôøng suy nghó, Mong öôùc ñöôïc gaëp Phaät. Toâi nhôø daâng cuùng loïng, Cho Voâ thöôïng phöôùc ñieàn, Do nôi caên laønh naøy, Thöôøng ñaày ñuû baûy baùu, Sau khi toâi qua ñôøi, Sanh laøm vua coõi trôøi, Coõi trôøi Tam thaäp tam , Chö thieân ñeàu kính troïng. Sau ñoù sanh coõi ngöôøi, Laøm vua teân Töï löïc, Giaøu coù nhieàu doõng maõnh, Vua nöôùc khaùc thaàn phuïc. Do taïo nghieäp laønh naøy, Duø luaân chuyeån nôi ñaâu, Caên laønh khoâng ñöùt ñoaïn, Cuõng khoâng ñoïa ñöôøng aùc. Ñaây laø thaân sau cuøng, Ñöôïc laøm ngöôøi xuaát gia, Trong giaùo phaùp Thích ca, Thöøa söï ñöùc Ñieàu ngöï,


Chöùng quaû A-la-haùn, Nôi tòch tónh thanh löông. Duø Ma bieán hoa thaân, Cao ñeán moät do tuaàn, Laøm hình töôùng khuûng boá, Toâi lieàn hoûi laø ai, Daùm laøm vieäc naõo loaïn, Quaùn bieát ñoù laø Ma, Coá yù ñeán naõo loaïn, Toâi baûo ma Ba tuaàn: Cöù tuøy yù hieän thaân, Ñaàu lôùn nhö Tu di, Roài haõy ñeán choã toâi. Toâi ñaõ chöùng La haùn, Ñuû ba Minh saùu Thoâng, Ñöôïc Phaät chæ daïy phaùp, Ñaõ ñöôïc an laïc truï, Thoï ngöôøi cuùng naém côm, Nhaäp ñònh suoát baûy ngaøy, Thoï giaûi thoaùt yù laïc, Laø phaùp toâi tu taäp. Ñaïi ñöùc, toâi suy nghó, Do nghieäp laønh ñôøi tröôùc, Nay thoï nhieàu quaû baùo, Thoï laïc raát tònh dieäu. Bí-soâ Khueâ-tuùc naøy, Ñoái tröôùc chuùng Taêng giaø, Trong ao Voâ nhieät naõo, Töï noùi nghieäp baùo xöa”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu ñaõ töï noùi nghieäp baùo xöa xong, lieàn baïch Phaät: “chuùng con ñaõ töï noùi nghieäp baùo xöa xong, cuùi xin Theá toân noùi nghieäp baùo xöa, Theá toân xöa ñaõ taïo nghieäp gì maø sau khi thaønh Chaùnh giaùc laïi bò ñaù treân nuùi xoâ laên xuoáng laøm cho chaân bò thöông?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “xöa kia khi coøn laø phaøm phu, Nhö lai ñaõ gaây nghieäp nay neân nay töï thoï baùo. Khi nghieäp ñaõ chín muoài, bieán duyeân hieän tieàn nhö boùng theo hình, nhaát ñònh chieâu laáy quaû baùo, khoâng ai khaùc chòu thay. Naøy caùc Bí-soâ, ngöôøi naøo ñaõ taïo nghieäp thieän aùc thì chaúng phaûi ñaát nöôùc gioù löûa ngoaïi giôùi chòu laáy quaû baùo; maø chính ngay nôi Uaån xöù giôùi trong töï

258 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

thaân chieâu laáy quaû dò thuïc. “Duø traûi qua traêm kieáp, Nghieäp ñaõ taïo khoâng maát, Khi nhaân duyeân hoäi hoïp, Töï thoï laáy quaû baùo”.

Caùc thaày laéng nghe: Thuôû xöa, trong moät laøng noï coù moät tröôûng giaû cöôùi vôï khoâng bao

laâu lieàn sanh moät con trai, beù trai naøy daàn daàn khoân lôùn thì ngöôøi meï boãng qua ñôøi. Ngöôøi cha cöôùi theâm vôï keá, khoâng bao laâu sau ngöôøi vôï keá naøy coù thai vaø sanh moät con trai. Thôøi gian sau, ngöôøi con trai tröôûng cöôùi vôï vaø sanh raát nhieàu con caùi; sau ñoù baø meï keá cheát, ngöôøi em trai khaùc meï ñeán ôû chung vôùi anh. Sau khi hoûi roõ thaân theá cuûa ngöôøi em trai naøy, ngöôøi vôï cuûa ngöôøi anh tröôûng hoûi choàng: “gia taøi coù chia cho ngöôøi em khaùc meï naøy khoâng?”, ngöôøi choàng noùi laø chia ñeàu, ngöôøi vôï noùi: “chuù aáy chæ coù moät thaân, chuùng ta ñoâng ngöôøi, laøm sao chia ñeàu ñöôïc”, ngöôøi choàng noùi laø theá phaùp quy ñònh nhö vaäy, ngöôøi vôï nghe roài lieàn xuùi giuïc choàng gieát cheát ngöôøi em, ngöôøi choàng noùi: “ta ñaâu theå vì gia taøi maø gieát cheát em mình”. Do ngöôøi vôï cöù ôû beân tai xuùi giuïc maõi, ngöôøi choàng cuõng hoà ñoà nghe theo, heã taâm bò nhieãm duïc thì khoâng coù vieäc aùc naøo maø khoâng laøm. Ngöôøi choàng suy nghó: “neáu ta gieát noù ôû trong laøng thì moïi ngöôøi ñeàu bieát, haõy duï noù ñeán choã vaéng veû khoâng ngöôøi”, nghó roài lieàn ruû ngöôøi em cuøng vaøo röøng haùi traùi, hai anh em cuøng ñi ñeán moät söôøn nuùi doác, ngöôøi anh lieàn xoâ ngöôøi em xuoáng nuùi, sau ñoù duøng ñaù ñaäp cheát ngöôøi em.

Naøy caùc Bí-soâ, ngöôøi anh tröôûng gieát cheát em ngaøy xöa chính laø thaân ta ngaøy nay. Ngaøy xöa vì taøi saûn, ta ñaõ daãn ngöôøi em khaùc meï vaøo röøng roài xoâ xuoáng söôøn nuùi vaø duøng ñaù ñaäp cho cheát. Do nghieäp aùc naøy neân trong nhieàu naêm, nhieàu traêm naêm, nhieàu ngaøn naêm, nhieàu traêm ngaøn naêm ta bò ñoïa trong ñòa nguïc chòu caùc khoå baùo. Do nghieäp coøn soùt neân ngaøy nay tuy ta ñaõ chöùng Ñaúng chaùnh giaùc, ta vaãn bò ñaù treân nuùi xoâ laên xuoáng laøm chaân bò thöông”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ baïch Phaät: “Theá toân ñaõ taïo nghieäp gì maø sau khi thaønh Chaùnh giaùc vaãn bò caây coïc goã Töû khöông ñaâm laøm chaân bò thöông?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ñoù laø do xöa kia ta ñaõ taïo nghieäp neân nay phaûi chòu quaû baùo.

“Duø traûi qua traêm kieáp, Nghieäp ñaõ taïo khoâng maát, Khi nhaân duyeân hoäi hoïp,


Töï thoï laáy quaû baùo”. Caùc thaày laéng nghe: Ngaøy xöa trong moät thaønh lôùn coù hai thöông chuû gioûi kinh doanh

mua baùn, sau khi lo lieäu xong taøu buoàm, hoï laïi ra bieån ñeå tìm caàu chaâu baùu. Nhôø thuaän buoàm xuoâi gioù neân hoï ñeán ñöôïc ñaûo chaâu baùu, moät ngöôøi bieát truø löôïng söùc thuyeàn ñeå chôû soá chaâu baùu vöøa ñuû; ngöôøi kia khoâng bieát truø löôïng laïi do loøng tham neân chôû ñaày thuyeàn. Sau khi ra bieån, thuyeàn chôû ñaày chaâu baùu quaù taûi khoâng chòu noåi neân muoán chìm, thöông chuû naøy naên næ thöông chuû baïn cöùu giuùp. Thöông chuû baïn chaâm chöôùc cho chöùa bôùt moät ít chaâu baùu leân thuyeàn mình roài keùo thöông chuû kia qua thuyeàn cuûa mình tröôùc khi thuyeàn bò chìm xuoáng bieån. Thöông chuû ñöôïc cöùu suy nghó: “hai chuùng ta cuøng ra bieån ñeán ñaûo chaâu baùu, nay thuyeàn cuûa ta bò chìm, chaâu baùu cuõng maát heát, ta haù ñeå cho thöông chuû kia trôû veà vôùi ñaày thuyeàn chaâu baùu hay sao. Ta phaûi ñuïc thuûng thuyeàn cho thuyeàn chìm maát heát cuõng nhö ta”, nghó roài lieàn leùn ñuïc thuûng thuyeàn. Thöông chuû baïn troâng thaáy noùi raèng: “baïn laøm nhö vaäy khoâng nhöõng chaâu baùu maát heát maø chuùng ta cuõng khoâng soáng ñöôïc trôû veà”. Thöông chuû kia do loøng ganh gheùt quaù maïnh neân khoâng chòu nghe theo lôøi can ngaên cuûa baïn, vaãn tieáp tuïc ñuïc thuûng thuyeàn, thöông chuû baïn thaáy khoâng theå can ngaên ñöôïc neân ñaâm cheát thöông chuû kia.

Naøy caùc Bí-soâ, thöông chuû baïn ñaâm cheát thöông chuû ñuïc thuyeàn kia chính laø thaân ta ngaøy nay. Do nghieäp aùc naøy neân suoát nhieàu naêm, cho ñeán traêm ngaøn naêm ta bò ñoïa vaøo ñòa nguïc chòu caùc khoå baùo. Do nghieäp coøn soùt neân ngaøy nay tuy ta ñaõ thaønh Chaùnh giaùc vaãn bò caây goã Töû khöông ñaâm laøm chaân bò thöông”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ baïch Phaät: “Theá toân tröôùc ñaõ taïo nghieäp gì maø sau khi thaønh Chaùnh giaùc vaøo laøng Sa la khaát thöïc khoâng ñöôïc gì, phaûi mang baùt khoâng trôû veà?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ñoù laø do xöa kia ta ñaõ taïo nghieäp … cho ñeán caâu töï chòu quaû baùo. Caùc thaày laéng nghe:

Ngaøy xöa trong thaønh Baø-la-neâ-tö coù moät Ma-naïp-baø ñi xin aên ñeå soáng, thôøi ñoù khoâng coù Phaät neân chæ coù vò Ñoäc giaùc laø phöôùc ñieàn duy nhaát. Luùc ñoù coù vò Ñoäc giaùc teân laø Laïc tòch ôû choã Tieân nhôn ñoïa xöù trong röøng Thi loäc thaønh Baø-la-neâ-tö. Vò naøy vaøo saùng sôùm ñaép y mang baùt vaøo thaønh khaát thöïc, Ma-naïp-baø cuõng vaøo thaønh xin aên, ñeán tröôùc nhaø moät tröôûng xin nhöng khoâng ñöôïc cho gì. Vöøa luùc ñoù vò Ñoäc giaùc theo thöù lôùp ñeán tröôùc cöûa nhaø tröôûng giaû naøy khaát thöïc, Ma-naïp-baø thaày lieàn suy nghó: “ta haõy rình xem ngöôøi xuaát gia naøy coù xin ñöôïc gì khoâng”, nghó roài lieàn rình beân cöûa. Luùc ñoù vôï cuûa tröôûng giaû thaáy vò Ñoäc

260 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

giaùc thaân taâm tòch tónh lieàn sanh loøng tín kính, neân ñem thöùc aên thöôïng dieäu sôùt ñaày baùt ñeå cuùng döôøng. Khi vò Ñoäc giaùc vöøa quay trôû ra thì Ma- naïp-baø naøy lieàn chaën ñöôøng noùi raèng: “naøy ngöôøi xuaát gia, haõy cho toâi xem thöùc aên trong baùt cuûa Ngaøi”. Thöôøng phaùp cuûa vò Ñoäc giaùc laø neáu khoâng khôûi quaùn thì khoâng bieát ñöôïc taâm yù ngöôøi khaùc. Luùc ñoù vò Ñoäc giaùc ñöa baùt cho Ma-naïp-baø xem, do trong loøng ganh gheùt neân Ma-naïp- baø naøy buoâng tay cho baùt rôi xuoáng ñaát vaø laøm cho thöùc aên trong baùt ñoå heát ra ñaát roài laáy chaân daãm leân. Vò Ñoäc giaùc thaáy roài lieàn noùi: “naøy Ma-naïp-baø, vì sao laïi laøm nhö vaäy, neáu caäu caàn thì cöù noùi, toâi seõ cho caäu”. Ma-naïp-baø noùi nhöõng lôøi thoâ aùc roài ñöùng moät beân, vò Ñoäc giaùc tuy khoâng ñöôïc aên nhöng do töï ñieàu thuaän neân boû ñi trôû veà röøng Thi loäc.

Naøy caùc Bí-soâ, Ma-naïp-baø ngaøy xöa chính laø thaân ta ngaøy nay. Xöa do ta oâm loøng ganh gheùt ñaõ laøm cho vò Ñoäc giaùc khoâng ñöôïc aên, do nghieäp aùc naøy traûi qua nhieàu naêm cho ñeán traêm ngaøn naêm, ta bò ñoïa vaøo ñòa nguïc chòu khoå baùo. Do nghieäp coøn soùt neân ngaøy nay tuy ta ñaõ thaønh Chaùnh giaùc, khi vaøo laøng Sa-la khaát thöïc phaûi mang baùt khoâng trôû veà”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ baïch Phaät: “Theá toân tröôùc ñaõ taïo nghieäp gì maø nay bò daâm nöõ Mò dung do ngoaïi ñaïo xuùi baåy ñeán ñeå vu baùng Theá toân?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày laéng nghe: Thuôû xöa, khi con ngöôøi thoï taùm vaïn tuoåi, coù Phaät Tyø-baø-thi Nhö lai xuaát hieän ôû ñôøi. Vò aáy coù hai ñeä töû: moät teân laø Baø-tö-saét-tra, moät teân laø Baït-la-ñaø-baø-xaøø. Baø-tö-saét- tra y theo lôøi Phaät daïy sieâng naêng tu taäp khoâng coù phoùng daät neân ñöôïc chöùng quaû A-la-haùn. Baït-la-ñaø-baø-xaøø do thoï trì ba taïng kinh, ñoïc tuïng thoâng suoát neân laøm ñaïi phaùp sö. Thôøi gian sau coù moät tröôûng giaû ñoái vôùi vò phaùp sö em sanh loøng tín kính neân xaáy caát moät truù xöù vôùi ñaày ñuû vaät duïng cuùng döôøng cho phaùp sö. Phaùp sö em lieàn môøi sö huynh A-la-haùn ñeán cuøng ôû chung, tröôûng giaû naøy thaáy vò A-la-haùn naøy thaân taâm tòch tónh, oai nghi ñónh ñaïc neân sanh loøng tín kính gaáp boäi, lieàn lo lieäu thöùc aên vaø y phuïc thöôïng dieäu ñeå daâng cuùng. Luùc ñoù phaùp sö em sanh taâm ganh gheùt, suy nghó: “ta laøm thaày cuûa tröôûng giaû ñaõ laâu nhöng chöa heà cuùng cho ta y phuïc thöôïng dieäu nhö theá, nay vöøa gaëp sö huynh oâng ta lieàn daâng cuùng”, nghó roài do taâm ganh gheùt neân phaùp sö em töø ñoù coá yù vaïch tìm loãi laàm cuûa vò sö huynh. Vò sö huynh bieát taâm sö ñeä coù khaùc neân nhieáp taâm quaùn saùt, lieàn quaùn bieát sö ñeä ñang ganh gheùt neân ñem y phuïc thöông dieäu ñoù cho laïi sö ñeä. Tuy ñöôïc y roài nhöng vò sö ñeä vaãn coá yù vaïch tìm loãi cuûa sö huynh nhö cuõ, nhöng khoâng tìm ñöôïc. Thôøi gian sau, tröôûng giaû sai con gaùi ñeán trong truù xöù Taêng laøm coâng quaû, vò phaùp sö em baûo coâ gaùi: “coâ coù theå laøm giuùp ta moät vieäc ñöôïc khoâng?”, lieàn


hoûi laø giuùp laøm vieäc gì, ñaùp: “haõy maëc aùo naøy veà, neáu tröôûng giaû hoûi ai cho thì ñaùp laø cuûa Thaùnh giaû Baø-tö-saét-tra cho; neáu tröôûng giaû hoûi vì sao laïi cho thì ñaùp laø cho vôùi yù cuûa nam nöõ”. Ngöôøi con gaùi naøy laøm y theo lôøi phaùp sö en ñaõ daïy, tröôûng giaû nghe roài lieàn sanh taâm baát kính ñoái vôùi sö huynh A-la-haùn. Thöôøng phaùp cuûa baäc ñaïi nhaân laø sôï bò khinh maïn, neân vò aáy rôøi boû truù xöù aáy ra ñi.

Naøy caùc Bí-soâ, vò phaùp sö em ngaøy xöa chính laø thaân ta ngaøy nay. Xöa do ta oâm loøng ganh gheùt noùi ra lôøi vu baùng neân traûi qua nhieàu naêm cho ñeán traêm ngaøn naêm, ta bò ñoïa vaøo ñòa nguïc chòu khoå baùo. Do nghieäp coøn soùt neân ngaøy nay tu ta ñaõ thaønh Chaùnh giaùc, vaãn bò ngoaïi ñaïo Phaïm chí sai daâm nöõ ñeán vu baùng”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ baïch Phaät: “Theá toân xöa ñaõ taïo nghieäp gì maø sau khi thaønh Chaùnh giaùc vaãn bò Ma-naïp-baø nöõ Chuûy ñoan vu baùng?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày laéng nghe: Thuôû xöa trong thaønh Baø-la-neâ-tö coù moät Baø-la-moân hoïc thoâng Minh luaän, laïi coù 500 ñoàng töû theo oâng thoï hoïc. Luùc ñoù daân chuùng trong thaønh ñeàu toân troïng cung kính cuùng döôøng oâng nhö moät baäc A-la-haùn. Thôøi gian sau boãng coù moät vò tieân chöùng naêm thoâng du haønh trong nhaân gian ñeán trong thaønh naøy, daân chuùng thaáy tieân nhôn thaân taâm tòch tónh, dung nhan ñieàu thuaän neân sanh taâm tònh tín. Vôùi phöôùc nghieäp ñaõ coù, hoï ñeán choã tieân nhôn cung kính cuùng döôøng khieán cho Baø-la-moân kia khoâng coøn ñöôïc kính ngöôõng vaø ñöôïc cuùng döôøng nhö tröôùc nöõa. Baø-la-moân sanh loøng ganh gheùt tieân nhôn, khôûi yù aùc noùi vôùi hoïc troø raèng: “tieân nhôn aáy raát tham duïc”, caùc hoïc troø cuõng noùi theo thaày laø tieân nhôn aáy raát tham duïc roài ñi rao noùi khaép trong thaønh, daân chuùng nghe lôøi naøy lieàn sanh taâm khaùc, tieân nhôn sôï bò khinh maïn neân boû ñi ñeán nôi khaùc.

Naøy caùc Bí-soâ, Baø-la-moân ngaøy xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, 500 ñoàng töû hoïc troø chính laø 500 Bí-soâ ngaøy nay. Xöa do ta ganh gheùt neân vu baùng tieân nhôn laø ngöôøi tham duïc, do nghieäp aùc naøy traûi qua nhieàu naêm cho ñeán traêm ngaøn naêm, ta bò ñoïa vaøo ñòa nguïc chòu khoå baùo. Do nghieäp coøn soùt neân ngaøy nay tuy ta ñaõ thaønh Chaùnh giaùc, ta cuøng 500 Bí-soâ vaãn bò Ma-naïp-baø nöõ Chuûy ñoan ñeán vu baùng”.

Laïi nöõa caùc Bí-soâ, trong thaønh Baø-la-neâ-tö coù vua teân Phaïm thoï duøng chaùnh phaùp cai trò, daân chuùng giaøu coù an vui. Trong thaønh coù moät daâm nöõ teân laø Hieàn thuû laøm ngheà baùn saéc ñeå soáng, luùc ñoù coù moät ngöôøi nam teân laø Vi ngaãu, taùnh tình baïo aùc. Ngöôøi naøy ñem y phuïc, chuoãi anh laïc taëng cho daâm nöõ ñeå ñöôïc cuøng naøng hoan laïc, naøng maëc aùo ñònh ñeán choã Vi ngaãu thì coù moät ngöôøi nam khaùc caàm 500 tieàn vaøng ñeán muoán

262 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

cuøng naøng hoan laïc. Hieàn thuû suy nghó: “neáu ta ñeán choã Vi ngaãu thì seõ maát 500 tieàn vaøng naøy, nhöng coù ngöôøi ñem tieàn ñeán daâng thì khoâng neân boû maát, ta cuøng ngöôøi nam naøy hoan laïc, sau ñoù seõ ñeán choã Vi ngaãu”, nghó roài lieàn baûo ngöôøi haàu: “ngöôi haõy ñeán choã Vi ngaãu noùi haõy ñôïi ta chaûi ñaàu, taém röûa, trang ñieåm xong seõ ñeán”. Ngöôøi haàu ñi roài, Hieàn thuû cuøng ngöôøi nam naøy hoan laïc, do ngöôøi nam naøy coù nhieàu coâng vieäc neân khoâng ôû laïi laâu, Hieàn thuû suy nghó: “baây giôø ta ñeán choã Vi ngaãu, khoâng bieát anh ta coù vöøa yù khoâng”, nghó roài lieàn baûo ngöôøi haàu: “ngöôøi haõy ñeán choã Vi ngaãu noùi laø ta ñaõ taém röûA-trang ñieåm xong roài, seõ ñeán vöôøn hoa ñeå cuøng hoan laïc”, ngöôøi haàu ñeán noùi, Vi ngaãu noùi: “hoài naõy noùi laø chöatrang ñieåm xong, giôø laïi noùi laø trang ñieåm xong roài, laø coù yù gì?”, ngöôøi haàu do phaûi ñi tôùi lui hai, ba löôït neân trong long khoâng vui, lieàn ñem vieäc treân keå laïi, noùi raèng: “coâ aáy maëc aùo vaø ñeo chuoãi anh laïc cuûa oâng taëng laïi cuøng ngöôøi nam khaùc hoan laïc, neân baûo toâi ñeán noùi ñi noùi laïi nhö vaäy”. Vi ngaãu nghe roài taâm duïc bieán maát, taâm gieát haïi phaùt sanh lieàn baûo ngöôøi haàu veà baùo laïi laø haõy ñeán gaëp ôû vöôøn hoa. Khi Hieàn thuû ñeán, Vi ngaãu hoûi: “naøng maëc aùo vaø ñeo chuoãi anh laïc cuûa ta taëng laïi cuøng hoan laïc vôùi ngöôøi nam khaùc laø nghóa laøm sao?”, Hieàn thuû noùi: “ñoù laø loãi cuûa toâi, xin anh tha thöù”, Vi ngaãu nghe roài lieàn ruùt dao chaët ñaàu Hieàn thuû, ngöôøi haàu thaáy lieàn la lôùn, daân chuùng nghe tieáng la lieàn chaïy ñeán. Luùc ñoù coù moät vò Ñoäc giaùc teân Cöïc laïc ñang ngoài nhaäp ñònh döôùi 1 goác caây gaàn ñoù, Vi ngaãu lieàn ñeå con dao dính maùu ôû choã vò Ñoäc giaùc roài chaïy laãn vaøo trong ñaùm ñoâng. Daân chuùng chaïy ñeán thaáy con dao dính maùu ôû choã vò Ñoäc giaùc lieàn cho raèng vò Ñoäc giaùc laø keû gieát ngöôøi, lieàn laáy daây troøi laïi daãn ñeán choã vua, vò Ñoäc giaùc noùi caùch naøo hoï cuõng khoâng tin, vua nghe roài khoâng truy xeùt lieàn ra lònh ñem cheùm vò Ñoäc giaùc. Vi ngaãu thaáy vò Ñoäc giaùc saép bò ñem ra cheùm lieàn suy nghó: “khoå thay ngöôøi xuaát gia giöõ giôùi, ñöùc haïnh maø chòu haøm oan. Ñoù laø loãi cuûa ta, ta khoâng neân ñöa vò aáy ñeán choã cheát”, nghó roài lieàn ñeán choã vua taâu roõ söï thaät vaø xin vua khai aân.

Naøy caùc Bí-soâ, Vi ngaãu ngaøy xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, do nghieäp aùc nay neân traûi qua nhieàu naêm cho ñeán traêm ngaøn naêm, ta bò ñoïa vaøo ñòa nguïc chòu khoå baùo. Do nghieäp con soùt neân ngaøy nay tuy ta ñaõ thaønh chaùnh giaùc vaãn coïn bò ngöôøi ñeán vu baùng”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ baïch Phaät: “Theá toân tröôùc ñaõ taïo nghieäp gì maø sau khi thaønh Chaùnh giaùc laïi coøn cuøng 498 Bí-soâ phaûi aên luùa maïch cuûa ngöïa ôû Bieân thaønh; coøn Xaù-lôïi-töû vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân laïi ñöôïc chö thieân cuùng döôøng?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày laéng nghe: Thuôû xöa


luùc con ngöôøi thoï ñeán taùm vaïn boán ngaøn tuoåi, coù Phaät hieäu laø Tyø-baø-thi Nhö lai, ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc, ñuû 10 hieäu. Phaät cuøng taùm vaïn boán ngaøn Bí-soâ truï ôû gaàn kinh ñoâ thaønh Thaân hueä, trong thaønh coù moät Baø-la-moân daïy hoïc cho 500 ñoàng töûraát ñöôïc daân chuùng trong thaønh toân troïng, cuùng döôøng nhö moät vò ÖÙng cuùng. Khi Tyø-baø-thi Nhö lai ñeán truï nôi naøy thì daân chuùng trong thaønh khoâng coøn cung kính toân troïng cuùng döôøng Baø- la-moân nhö tröôùc nöõa, ñieàu naøy khieán oâng ta sanh taâm taät ñoá ñoái vôùi Phaät vaø taêng. Vaøo moät buoåi saùng, caùc Bí-soâ Höõu hoïc vaø Voâ hoïc ñaép y mang baùt vaøo thaønh khaát thöïc ñöôïc ñaày baùt thöùc aên ngon. Baø-la-moân thaáy roài lieàn goïi ñeán ñeå xem ñaõ khaát thöïc ñöôïc gì, do taät ñoá neân noùi vôùi caùc hoïc troø: “nhöõng ngöôøi naøy khoâng ñaùng ñöôïc cuùng döôøng caùc moùn aên ngon nhö theá, chæ neân thí cho hoï luùa maïch thoâ”, caùc hoïc troø huøa nhau noùi theo: “ñuùng nhö lôøi Thaân giaùo sö noùi, hoï chæ ñaùng ñöôïc aên luùa maïch thoâ”. Luùc ñoù trong soá hoïc troø coù hai ngöôøi noùi: “OÂ-ba-ñaø-da, chôù neân noùi lôøi naøy. Phaät vaø Taêng chính laø baäc öùng cuùng, ñaùng ñöôïc chö thieân cuùng döôøng khoâng phaûi coù ngöôøi cuùng döôøng maø thoâi”.

Naøy caùc Bí-soâ, Baø-la-moân ngaøy xöa chính laø ta ngaøy nay, caùc hoïc troø noùi huøa theo chính laø 498 Bí-soâ ngaøy nay, hai hoïc troø hieàn thieän ngaøy xöa chính laø Xaù-lôïi-töû vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân ngaøy nay. Do tröôùc kia ta ñoái vôùi Tyø-baø-thi Nhö lai vaø caùc Bí-soâ Höõu hoïc, voâ hoïc sanh taâm taät ñoá noùi ra lôøi baát thieän; caùc hoïc troø noùi huøa theo neân ngaøy nay cuøng chòu quaû baùo naøy, hai hoïc troø khoâng noùi huøa theo, nhôø thieän nghieäp ñoù neân ngaøy nay ñöôïc chö thieân cuùng döôøng”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ baïch Phaät: “Theá toân tröôùc ñaõ taïo nghieäp gì maø khoå haïnh suoát 6 naêm vaãn khoâng theå chöùng quaû?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “…caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa ôû laøng Voâ tæ coù moät ngöôøi thôï goám teân laø Hyû hoä nhö trong phaåm Vöông phaùp töông öng kinh Trung A Caáp ma coù noùi roõ. Naøy caùc Bí-soâ, Ma-naïp-baø teân Voâ thöôïng ngaøy xöa chính laø thaân ta ngaøy nay. Xöa do ta noùi Phaät Ca-nhieáp-ba tu khoå haïnh chöa chöùng ñaày ñuû trí hueä neân ngaøy nay ta tu khoå haïnh suoát trong saùu naêm vaãn khoâng theå chöùng ñaïo quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc. Neáu thuôû ñoù ta khoâng saùm hoái tröôùc vò Phaät ñoù vaø nguyeän caàu ñöôïc chöùng Ñaúng chaùnh giaùc ôû ñôøi vò lai thì duø traûi qua ba A-taêng-kyø kieáp tu phaåm thieän, ta vaãn chöa theå thaønh Phaät”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ baïch Phaät: “Theá toân tröôùc ñaõ taïo nghieäp gì maø sau khi thaønh Chaùnh giaùc vaãn coøn ñau bònh?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “… caùc thaày laéng nghe:

264 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Thuôû xöa ôû moät laøng noï coù moät thaày thuoác, luùc ñoù con trai cuûa moät tröôûng giaû trong laøng maéc bònh neân tröôûng giaû môøi thaày thuoác ñeán nhaø chöõa bònh cho con, thaày thuoác sau khi ra toa cho uoáng thuoác, bònh lieàn khoûi, tröôûng giaû lieàn mang ít cuûa caûi ra bieáu cho thaày thuoác. Thôøi gian sau tröôûng giaû maéc bònh, ba laàn môøi thaày thuoác, ba laàn ñeàu ñöôïc chöõa khoûi nhöng tröôûng giaû laïi khoâng ñem leã vaät ñeán taï aân. Thaày thuoác trong loøng töùc giaän suy nghó: “tröôûng giaû ba phen maéc bònh, ba phen ta ñeàu chöõa khoûi nhöng oâng ta ñeàu khoâng taï aân; neáu laàn sau oâng ta maéc bònh nöõa ta seõ cho uoáng thuoác khoâng ñuùng bònh ñeå ngöôøi ngu ñoù chòu khoå ñau ñôùn nhö ñöùt ruoät”. Thôøi gian sau con cuûa tröôûng giaû bònh cuõ taùi phaùt lieàn ñeán môøi thaày thuoác, do trong loøng ñaõ sanh töùc giaän neân thaày thuoác lieàn ra toa cho uoáng thuoác khoâng ñuùng bònh khieán cho con cuûa tröôûng giaû ñau ñôùn nhö ñöùt ruoät.

Naøy caùc Bí-soâ, thaày thuoác ngaøy xöa chính laø thaân ta ngaøy nay. Do xöa ta vôùi taâm aùc cho con cuûa tröôûng giaû uoáng thuoác khoâng ñuùng bònh neân ta bò ñoïa vaøo ñòa nguïc chòu khoå baùo cho ñeán traêm ngaøn naêm. Do nghieäp coøn soùt neân ngaøy nay sau khi ñaõ thaønh Chaùnh giaùc ta vaãn bò ñau bònh”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ baïch Phaät: “Theá toân xöa ñaõ taïo nghieäp gì maø sau khi thaønh Chaùnh giaùc, khi ngöôøi khaùc tru dieät doøng hoï Thích, Theá toân lieàn ñau ñaàu?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “… caùc thaày laéng nghe: Thuôû xöa ôû caïnh soâng Löu hueä coù 500 ngö phuû, luùc ñoù trong bieån caû coù hai con caù lôùn bò troâi giaït maéc caïn trong soâng. Caùc ngö phuû naøy baét ñöôïc roài baøn vôùi nhau: “neáu ta gieát caù naøy thòt seõ thoái röõa khoâng ai chòu mua, chuùng ta neân coät laïi, khi coù ai ñeán mua chuùng ta seõ caét thòt daàn ñeå baùn, nhö vaäy thít caù môùi töôi”, baøn xong hoï laøm y nhö vaäy, khi coù ai ñeán mua hoï môùi caét baùn töøng phaàn khieán cho caù ñau ñôùn giaãy giuïa, maùu chaûy khieán nöôùc soâng bieán thaønh maøu ñoû. Luùc ñoù coù ñöùa beù ôû treân bôø thaáy caûnh naøy lieàn vui cöôøi thích thuù.

Naøy caùc Bí-soâ, ñöùa beù cöôøi thích thuù ñoù chính laø thaân ta ngaøy nay. Xöa thaáy caûnh ngö phuû gieát caù caét laáy thòt baùn, ta vui thích neân traûi qua cho ñeán traêm ngaøn naêm thöôøng maéc bònh ñau ñaàu, Do nghieäp con soùt neân ngaøy nay sau khi thaønh Chaùnh giaùc, luùc doøng hoï Thích bò tru dieät ta lieàn bò ñau ñaàu”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ baïch Phaät: “Theá toân tröôùc ñaõ taïo nghieäp gì maø sau khi thaønh Chaùnh giaùc vaãn coøn bò ñau löng truùng gioù?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “… caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa coù moät traùng só du lòch qua caùc nöôùc ñeán moät kinh ñoâ,


vua ôû kinh ñoâ ñoù coù moät traùng só noåi danh laø voâ ñòch. Hai traùng só naøy gaëp nhau, vì muoán bieát ai maïnh yeáu neân hoï heïn ñaáu nhau. Thöôøng phaùp cuûatraùng só laø chæ caàn naém tay nhau lieàn bieát ñöôïc ai maïnh yeáu, luùc ñoù traùng só töø ngoaøi ñeán sau khi naém tay traùng só trong nöôùc xong lieàn bieát traùng só naøy khoâng theå thaéng noåi mình, vò traùng só trong nöôùc cuõng bieát nhö theá neân noùi vôùi traùng só kia raèng: “anh neân bieát doøng hoï toâi ôû trong nöôùc naøy noåi danh laø voâ ñòch töø laâu ñôøi nay. Toâi bieát khoâng theå thaéng noåi anh, chæ xin anh ñöøng ñaùnh guïc toâi ñeå doøng hoï toâi khoûi bò cheâ cöôøi, toâi seõ ñem con gaùi ñeïp cuûa mình gaû cho anh”. Traùng só töø ngoaøi ñeán nghe noùi vaäy lieàn nhaän lôøi, ba laàn ñaùnh ba laàn ñeàu giaû thua nhöng traùng só voâ ñòch laïi khoâng giöõ lôøi gaû con gaùi, traùng só kia trong loøng töùc giaän neân laàn thöù tö khi ñaùnh nhau, lieàn naâng traùng só voâ ñòch trong nöôùc leân vaø neùm maïnh xuoáng khieán cho traùng só noåi danh voâ ñòch naøy bò gaõy coät soáng maø cheát.

Naøy caùc Bí-soâ, traùng só ñaùnh cheát traùng só voâ ñòch trong nöôùc ñoù chính laø thaân ta ngaøy nay. Do nghieäp aùc naøy traûi qua cho ñeán traêm ngaøn naêm ta chòu khoå baùo trong ñòa nguïc. Do nghieäp coøn soùt neân ngaøy nay sau khi ñaõ thaønh Chaùnh giaùc ta vaãn coøn bò ñau löng. Naøy caùc Bí-soâ, vì lyù do naøy ta thöôøng tuyeân thuyeát: heã taïo nghieäp thuaàn ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn ñen; taïo nghieäp thuaàn traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn traéng; taïo nghieäp xen taïp thì ñöôïc quaû baùo xen taïp, caùc thaày neân boû nghieäp thuaàn ñen vaø nghieäp xen taïp, phaûi sieâng tu nghieäp traéng, caùc thaày neân hoïc nhö theá.”

Luùc ñoù Theá toân cuøng 500 Bí-soâ A-la-haùn noùi nghieäp baùo xöa ôû trong ao Voâ nhieät ñaõ xong, lieàn aån maát ôû ao Voâ nhieät vaø hieän ra ôû trong vöôøn cuûa Loäc töû maãu phía ñoâng thaønh Thaát-la-phieät. Loäc töû maãu nghe tin lieàn ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Luùc ñoù Loäc töû maãu chaép tay baïch Phaät: cuùi xin Theá toân vaø caùc Bí-soâ ngaøy mai thoï con thænh thöïc”, Phaät im laëng nhaän lôøi, bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi Loäc töû maãu trôû veà nhaø lo lieäu ñaày ñuû caùc moùn aåm thöïc roài sai söù ñeán thænh Phaät… cho ñeán caâu Phaät thoï thöïc xong, noùi phaùp chæ daïy cho Loäc töû Maãu ñöôïc lôïi hæ roài trôû veà truù xöù. Veà ñeán xöù Phaät môùi baûo caùc Bí-soâ: “Loäc töû maãu thænh Phaät vaø Taêng thoï thöïc xong laïi queân thænh Theá toân ñoïc keä chuù nguyeän”.

www.daitangkinh.org

LINH SÔN PHAÙP BAÛO ÑAÏI TAÏNG KINH

TAÄP 79


TYØ NAÏI DA Y SÖÏ SOÁ 1449


www.daitangkinh.org

SOÁ 1449

CAÊN BAÛN THUYEÁT NHAÁT THIEÁT HÖÕU BOÄ TYØ NAÏI DA

Y SÖÏ - Haùn dòch: Tam taïng Phaùp sö Nghóa Tònh ñôøi Ñöôøng - TQ - Vieät dòch: Ban phieân dòch chuøa Phaùp Baûo, HT Thích Tònh Haïnh giaùm tu - naêm 2005 - Hieäu ñính vaø nhuaän vaên: NS Thích nöõ Nhö Loäc taïi chuøa Phoå Minh - naêm 2009

Y SÓ NA Phaät taïi vöôøn Caáp-coâ-ñoäc, röøng Theä ña, thaønh Thaát-la-phieät; luùc

ñoù coù nhieàu Bí-soâ an cö ba thaùng haï taïi truù xöù cuûa mình xong, ñaép y mang baùt ñeán choã Phaät, treân ñöôøng ñi do möa neân buøn laày laïi bò naéng noùng, coû daïi cöùa thaân laøm cho khoán ñoán neân toaøn thaân öôùt ñaãm moà hoâi. Hoï daàn daàn du haønh ñeán thaønh Thaát-la-phieät, sau khi caát y baùt, röûa chaân lieàn ñeán ñaûnh leã Phaät roài ngoài moät beân. Phaùp thöôøng cuûa Phaät laø thaáy khaùch Bí-soâ ñeán lieàn thaêm hoûi: “an cö ôû ñaâu maø ñeán ñaây, coù ñöôïc an laïc truï khoâng, ñi ñöôøng coù vaát vaû khoâng, khaát thöïc coù khoù ñöôïc khoâng?”, ñaùp: “Theá toân, chuùng con an cö taïi truù xöù cuûa mình xong, trong ba thaùng ñöôïc an laïc truï, nhöng treân ñöôøng ñeán choã Phaät, do trôøi möa neân buøn laày laïi bò naéng noùng neân ñi ñöôøng raát vaát vaû, chuùng con raát meät nhoïc”. Phaät nghe roài suy nghó: “ñeä töû cuûa ta an cö xong, treân ñöôøng du haønh ñeán ñaây do trôøi möa neân buøn laày, laïi bò naéng noùng neân ñi ñöôøng raát vaát vaû…; ta nay neân laøm cho caùc Bí-soâ ñöôïc an laïc truï vaø thí chuû ñöôïc taêng phöôùc. Ta nay neân cho caùc Bí-soâ tröông y Yeát-só-na, khi tröông y Yeát-só-na coù naêm thaéng lôïi: moät laø chöùa y dö quaù möôøi ngaøy khoâng phaïm, hai laø

270 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

chöùa y dö quaù moät thaùng khoâng phaïm, ba laø lìa y nguû ñeâm khoâng phaïm, boán laø chæ maëc hai y thöôïng haï ñöôïc du haønh tong nhaân gian, naêm laø ñöôïc tuøy yù chöùa nhieàu y dö. Laïi coù naêm lôïi ích khaùc: moät laø ñöôïc aên bieät chuùng, hai laø ñöôïc thöôøng thöôøng aên, ba laø tuïc gia khoâng thænh ñöôïc ñi ñeán thoï thöïc, boán laø ñöôïc tuøy yù xin nhieàu y; naêm laø baét ñaàu töø nöûa thaùng taùm ñeán nöûa thaùng gieâng, traûi qua naêm thaùng naøy, nhöõng taøi vaät ñaõ ñöôïc ñeàu laø lôïi döôõng cuûa y Yeát-só-na. Khi khai nhö theá, caùc Bí-soâ seõ ñöôïc an laïc truï”, nghó roài Phaät lieàn baûo caùc Bí-soâ: “Ta nay muoán cho caùc Bí- soâ ñöôïc an laïc truï vaø thí chuû ñöôïc taêng phöôùc neân cho caùc Bí-soâ tröông y Yeát-só-na, khi tröông y Yeát-só-na coù naêm thaéng lôïi… gioáng nhö treân cho ñeán caâu: khi khai nhö theá seõ laøm cho caùc Bí-soâ ñöôïc an laïc truï”, luùc ñoù caùc Bí-soâ khoâng bieát tröông y Yeát-só-na nhö theá naøo, Phaät noùi: “Ba thaùng an cö ñöôïc nhieàu y vaät, ñöôïc laáy moät caùi toát laøm y Yeát-só-na, tröôùc tieân phaûi baïch cho chuùng bieát: “ñaïi chuùng neân bieát, nay chuùng Bí-soâ toïa haï ñöôïc y naøy, neáu ñaïi chuùng öa thích thì seõ laáy y naøy laøm y Yeát-só-na cho chuùng, ñeán ngaøy mai seõ ñaùnh kieàn chuøy nhoùm Taêng”.

Ñeán ngaøy mai ñaùnh kieàn chuøy nhoùm Taêng, chuùng nhoùm roài, moät Bí-soâ taùc baïch:

Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, y naøy laø lôïi vaät maø Taêng ñaõ ñöôïc trong haï an cö taïi choã naøy, Taêng nay laáy y naøy laøm y Yeát-só-na, y naøy seõ vì Taêng tröông laøm y Yeát-só-na. Neáu tröông y roài thì tuy ra ngoaøi giôùi, ba y ñaõ coù coøn khoâng coù loãi lìa y huoáng chi laø y dö khaùc. Neáu taêng giaø ñuùng thôøi ñeán nghe, Taêng giaø neân chaáp thuaän, Taêng nay ñem y naøy, sai Tyø kheo teân ---- seõ vì Taêng laøm y Yeát-só-na. Neáu tröông y roài thì tuy ra ngoaøi giôùi, ba y ñaõ coù coøn khoâng coù loãi lìa y huoáng chi laø y dö khaùc. Baïch nhö vaäy.

Keá neân taùc phaùp sai Bí-soâ tröông y Yeát-só-na, ngöôøi coù ñuû naêm phaùp neáu chöa sai thì khoâng neân sai, neáu ñaõ sai roài thì khoâng cho laøm, ñoù laø: tuøy AÙi, tuøy saân, tuøy sôï, tuøy si, khoâng bieát ñaõ tröông hay chöa tröông; ngöôïc vôùi naêm phaùp treân thì neáu chöa sai neân sai, neáu ñaõ sai roài thì neân baûo laøm. Neân taùc tieàn phöông tieän, tröôùc neân hoûi Bí-soâ ñoù laøm ñöôïc hay khoâng: “thaày coù theå vì Taêng laøm ngöôøi tröông y Yeát-só-na khoâng?”, neáu ñaùp laø coù theå thì moät Bí-soâ trong Taêng neân taùc baïch yeát ma sai nhö sau:

Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, Bí-soâ naøy teân ------- baèng loøng laøm ngöôøi tröông y Yeát-só-na, nay vì Taêng laøm ngöôøi tröông y Yeát-só-na. Neáu taêng giaø ñuùng thôøi ñeán nghe, Taêng giaø neân chaáp thuaän, Taêng nay sai Bí-soâ teân ----- laøm ngöôøi tröông y Yeát-só-na, vò naøy seõ vì Taêng laøm ngöôøi

SOÁ 1449 - CAÊN BAÛN THUYEÁT NHAÁT THIEÁT HÖÕU BOÄ TYØ NAÏI DA Y SÖÏ 271

tröông y Yeát-só-na. Baïch nhö vaäy. Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, Bí-soâ naøy teân ---- baèng loøng laøm ngöôøi

tröông y Yeát-só-na, nay vì Taêng laøm ngöôøi tröông y Yeát-só-na. Taêng nay sai Bí-soâ teân ---- laøm ngöôøi tröông y Yeát-só-na, caùc cuï thoï naøo chaáp thuaän sai Bí-soâ teân ---- laøm ngöôøi tröông y Yeát-só-na thì im laëng, ai khoâng chaáp thuaän thì noùi. Taêng ñaõ chaáp thuaän sai Bí-soâ teân ---- laøm ngöôøi tröông y Yeát-só-na, vò naøy seõ vì Taêng laøm ngöôøi tröông y Yeát- só-na xong roài. Taêng chaáp thuaän vì im laëng, vieäc naøy xin nhôù giöõ nhö vaäy.

Keá taùc baïch yeát ma giao y cho Bí-soâ tröông y Yeát-só-na ñeå laøm y Yeát-só-na nhö sau :

Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, y naøy seõ vì Taêng laøm y Yeát-só-na, Bí-soâ teân ---- ñöôïc Taêng sai laøm ngöôøi tröông y Yeát-só-na. Neáu taêng giaø ñuùng thôøi ñeán nghe, Taêng giaø neân chaáp thuaän, Taêng nay ñem y naøy giao cho Bí-soâ teân ---- ñeå laøm y Yeát-só-na. Baïch nhö vaäy.

Vaên yeát ma chuaån theo vaên taùc baïch maø laøm. Haønh phaùp cuûa Bí-soâ laøm y Yeát-só-na laø tröôùc phaûi giaët nhuoäm,

caét roïc roài may khaâu … cho ñeán ñaâm hai, ba muõi kim, caùc Bí-soâ ñeàu cuøng laøm vôùi nhau; laïi phaûi khôûi ba taâm nieäm: “y naøy seõ vì Taêng tröông laøm y Yeát-só-na, ñang vì Taêng tröông laøm y Yeát-só-na, ñaõ vì Taêng tröông laøm y Yeát-só-na”, trong ba taâm naøy chæ khôûi hai taâm sau cuõng thaønh laøm y; neáu khoâng khôûi taâm nieäm naøy thì phaïm toäi Vieät phaùp. Keá ñeán vaøo ngaøy 15 thaùng 8 coù traêng, vò Tri sö neân baïch ñaïi chuùng raèng: “ngaøy mai seõ tröông y Yeát-só-na, caùc vò moãi ngöôøi neân xaû y ñaõ thoï trì, ñeán nhoùm taïi ---- ñeå thoï y Yeát-só-na”. Saùng hoâm sau, Bí-soâ tröông y Yeát-só-na neân raõi hoa thôm, xoâng höông thôm treân y naøy roài ñaùnh kieàn chuøy nhoùm Taêng, Taêng nhoùm roài, Bí-soâ tröông y Yeát-só-na ñem y naøy ñeán tröôùc vò Thöôïng toøa, tay böng y baïch raèng:

Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, y naøy Taêng ñaõ chaáp thuaän tröông laøm y Yeát-só-na, toâi Bí-soâ teân ---- ñöôïc Taêng sai laøm ngöôøi tröông y Yeát-só-na. Toâi Bí-soâ teân ---- laø ngöôøi tröông y Yeát-só-na, nay ñem y naøy seõ vì Taêng tröông laøm y Yeát-só-na (ba laàn).

Keá töông y naøy ra, ñöùng tröôùc Thöôïng toøa baïch: “Thöôïng toøa nhôù nghó, y naøy Taêng ñaõ chaáp thuaän tröông laøm y Yeát-só-na, toâi Bí-soâ teân --- - ñöôïc Taêng sai laøm ngöôøi tröông y Yeát-só-na. Toâi Bí-soâ teân --- laø ngöôøi tröông y Yeát-só-na, nay ñem y naøy seõ vì Taêng tröông laøm y Yeát-só-na”, Thöôïng toøa noùi: “laønh thay tröông y, thaät laønh thay, tröông y. Trong ñaây taøi lôïi nhieâu ích coù ñöôïc, toâi ñeàu seõ ñöôïc” (ba laàn). Nhö theá haønh cho

272 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ñeán ngöôøi cuoái cuøng ñeàu noùi caâu : laønh thay tröông y… cho ñeán toâi ñeàu seõ ñöôïc.

Haønh phaùp cuûa ngöôøi trì y Yeát-só-na laø khoâng mang y ñeán choã ñaïi tieåu tieän; khoâng vaøo trong nhaø truø, choã coù khoùi löûa; khoâng ñeå y treân ñaát troáng; khoâng boû y maø ñi ra ngoaøi giôùi, duø coù taïm ra cuõng khoâng neân ôû laïi nguû ñeâm. Bí-soâ trì y neáu khoâng tuaân theo haønh phaùp treân ñaây thì phaïm toäi Vieät phaùp. Vò trì y Yeát-só-na ñeán ngaøy 15 thaùng gieâng neân ôû trong chuùng baïch raèng: “ñaïi chuùng neân bieát ngaøy mai seõ xuaát y Yeát-só- na, caùc vò moãi ngöôøi neân thuû trì y cuûa mình, nhöõng lôïi vaät coù ñöôïc ñeàu cuøng chia”. Luùc ñoù toân giaû Öu-ba-ly thænh hoûi Phaät: “coù maáy haïng ngöôøi khoâng thaønh tröông y?”, Phaät noùi coù naêm haïng ngöôøi: moät laø ngöôøi khoâng haï, hai laø ngöôøi phaù haï, ba laø ngöôøi haäu haï, boán laø Caàu tòch, naêm laø ngöôøi khi tröông y khoâng hieän tieàn. Laïi coù naêm haïng ngöôøi khoâng thaønh tröông y: moät laø ngöôøi ñang haønh bieät truï, hai laø ngöôøi haønh bieät truï xong, ba laø ngöôøi ñang haønh Ma na ñoûa, boán laø ngöôøi haønh Ma na ñoûa xong vaø naêm laø ngöôøi thoï hoïc (Hoïc hoái Sa di). Laïi hoûi: “coù maáy haïng ngöôøi chæ ñöôïc taøi lôïi maø khoâng coù nhieâu ích?”, Phaät noùi coù hai loaïi naêm haïng ngöôøi gioáng nhö treân, laïi hoûi: “coù maáy haïng ngöôøi loïi ích ñeàu khoâng coù?”, Phaät noùi coù naêm haïng ngöôøi: moät laø ngöôøi khoâng thaáy toäi bò cöû toäi, hai laø ngöôøi phaïm troïng bò cöû toäi, ba laø ngöôøi khoâng xaû aùc kieán bò cöû toäi, boán laø ngöôøi an cö choã khaùc vaø naêm laø ngöôøi phaù Taêng roài haønh phi phaùp luaät.

Luùc ñoù coù nhieàu Bí-soâ du haønh trong nhaân gian bò giaëc cöôùp ñoaït heát y vaät, daàn daàn ñeán thaønh Thaát-la-phieät. Caùc Bí-soâ cöïu truï chaøo hoûi: “thieän lai cuï thoï, ñi ñöôøng coù an laïc khoâng?”, ñaùp: “coù gì an laïc, y vaät ñaõ coù ñeàu bò giaëc cöôùp ñoaït heát roài”, caùc Bí-soâ cöïu truï noùi: “choã cuûa chuùng toâi coù nhieàu y lôïi, neáu xuaát y Yeát-só-na ñöôïc chia, seõ cuøng chia cho caùc vò”, noùi roài ñem duyeân naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu Bí-soâ gaëp naïn giaëc, Taêng neân vì hoï xuaát y Yeát-só-na”. Taùc phaùp xuaát y Yeát-só-na nhö sau: taùc tieàn phöông tieän roài sai moät Bí-soâ taùc baïch yeát ma:

Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, taïi truù xöù naøy Taêng ñaõ hoøa hôïp cuøng tröông y Yeát-só-na, nay coù nhieàu Bí-soâ bò giaëc cöôùp ñoaït heát y vaät ñeán ñaây. Neáu taêng giaø ñuùng thôøi ñeán nghe, Taêng giaø neân chaáp thuaän, Taêng nay vì caùc Bí-soâ bò cöôùp heát y vaät naøy maø xuaát y Yeát-só-na. Baïch nhö vaäy.

Vaên yeát ma chuaån theo vaên taùc baïch maø laøm. Taùc phaùp xong, nhöõng lôïi vaät ñaõ coù ñeàu cuøng chia ñeàu, y ñöôïc chia roài moãi ngöôøi tuøy yù ñem chia laïi cho caùc Bí-soâ bò cöôùp heát y vaät. Toân giaû Öu-ba-ly thænh

SOÁ 1449 - CAÊN BAÛN THUYEÁT NHAÁT THIEÁT HÖÕU BOÄ TYØ NAÏI DA Y SÖÏ 273

hoûi Phaät: Hoûi: Y thöa moûng, y xaáu, y khaâu vaù nhieàu, y sôïi gai, y ñöùt vieàn, y

cuõ raùch, y phaïm xaû,y cuûa ngöôøi cheát ñeå laïi… nhöõng y naøy coù ñöôïc laøm y Yeát-só-na khoâng ? Khoâng ñöôïc.

Hoûi: y bò ñaù laên caùn, ba y cuûa ngöôøi khaùc, y khoâng ñuû ba, naêm khuyûu tay, y khoâng caét roïc, y khoâng thanh tònh hoaëc khoâng sai ngöôøi tröông y hoaëc ôû ngoaøi giôùi thì coù ñöôïc tröông y khoâng ? Khoâng ñöôïc.

Hoûi: Y ñaõ ñöôïc cuùng thí trong ba thaùng haï coù thaønh tröông y khoâng ? Ñöôïc.

Hoûi: ba thaùng haï xong, y ñaõ ñöôïc thí coù ñöôïc laøm y Yeát-só-na khoâng ? Ñöôïc.

Neáu ñöôïc raát nhieàu y laø phaùp hay phi phaùp thì cöù chuaån theo vaên treân neân bieát. Töôùng xuaát y Yeát-só-na coù taùm nhö trong nhieáp tuïng:

Quyeát hay khoâng quyeát ñi, Quyeát ñònh maát ñi y, Nghe xuaát, xuaát giôùi, nghi, Heát mong, ñoàng taâm xuaát.

Noùi quyeát ñònh ñi maát y laø nhö coù Bí-soâ cuøng ôû moät choã thoï y Yeát- só-na, may y xong, khoâng coù taâm löu luyeán nôi ñaây neân mang y baùt ñeán nôi khaùc, ra ngoaøi giôùi khoâng coù yù ñònh trôû laïi, quyeát yù ra khoûi giôùi thì maát y.

Noùi khoâng quyeát ñònh maát y laø nhö coù Bí-soâ cuøng ôû moät choã thoï y Yeát-só-na, chöa may y xong beøn ra ngoaøi giôùi xin y, hoaëc chöa may xong hoaëc ñaõ may phaân nöûa ; ñoái vôùi lôïi vaät naøy cho ñeán truù xöù hoaëc coù luyeán hoaëc khoâng coù luyeán, hoaëc coù hy voïng khoâng khoâng hy voïng, ñònh seõ trôû laïi may y, hoaëc khôûi nghi nieäm thì maát y.

Noùi quyeát ñònh maát ñi y laø nhö coù Bí-soâ cuøng ôû moät choã thoï y Yeát- só-na, chöa may y, ra ngoaøi giôùi may Chi-phaït-la, khi baét ñaàu may y thì maát y.

Noùi nghe xuaát maát y laø nhö coù Bí-soâ cuøng ôû moät choã thoï y Yeát-só- na, chöa may y, ra ngoaøi giôùi xin y, töï nghó: “khi trôû veà seõ may y”, sau khi ñi, ñaïi chuùng lieàn xuaát y, vò kia nghe xuaát y Yeát-só-na lieàn sanh taâm tuøy hæ noùi: laønh thay xuaát y, thì lieàn maát y.

Noùi xuaát giôùi maát y laø nhö coù Bí-soâ cuøng ôû moät choã thoï y Yeát-só- na, chöa may y lieàn töï nghó: “xuaát giôùi ñeå may Chi-phaït-la”, sau ñoù duø may xong hay khoâng xong, trôû veà hay khoâng trôû veà cuõng maát y.

Noùi nghi maát y laø nhö coù Bí-soâ cuøng ôû moät choã thoï y Yeát-só-na, chöa may y beøn ra ngoaøi giôùi ñeå may Chi-phaït-la, sau ñoù khôûi nghi

274 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

nieäm neáu may khoâng xong thì coù trôû veà hay khoâng thì maát y. Noùi heát mong maát y laø nhö coù Bí-soâ ôû cuøng moät choã thoï y Yeát-só-

na, may y chöa xong, ra ngoaøi giôùi xin y, ñònh seõ trôû veà may y tieáp, ñeán nôi khaùc xin khoâng ñöôïc y, heát mong thì maát y.

Noùi ñoàng taâm xuaát y laø nhö coù Bí-soâ cuøng ôû moät choã thoï y Yeát-só- na, may y roài ra ngoaøi giôùi xin y, sau trôû veà ñeán truù xöù cuøng ñaïi chuùng baïch nhò yeát ma xuaát y.

LINH SÔN PHAÙP BAÛO ÑAÏI TAÏNG KINH TAÄP 79


TYØ NAÏI DA PHAÙ TAÊNG SÖÏ

SOÁ 1450 (QUYEÅN 1 20)


www.daitangkinh.org

SOÁ 1450


PHAÙ TAÊNG SÖÏ - Haùn dòch: Tam taïng Phaùp sö Nghóa Tònh ñôøi Ñöôøng - TQ - Vieät dòch: Ban phieân dòch chuøa Phaùp Baûo, HT Thích Tònh Haïnh giaùm tu - naêm 2005 - Hieäu ñính vaø nhuaän vaên: NS Thích nöõ Nhö Loäc taïi chuøa Phoå Minh - naêm 2009

QUYEÅN 1

Baïc giaø phaïm cuøng chuùng ñaïi Bí-soâ ôû taïi thaønh Kieáp-tyû-la trong

vöôøn Ni caâu luaät ñaø, luùc ñoù caùc Thích ca töû cuøng nhoùm hoïp moät nôi noùi vôùi nhau: “neáu coù ngöôøi hoûi chuùng ta chuûng toäc Thích ca, ai laø vò toå ñaàu tieân, sanh vaøo thôøi naøo vaø söï keá thöøa nhö theá naøo thì chuùng ta seõ ñaùp nhö theá naøo. Chuùng ta neân ñeán hoûi Theá toân roài vaâng theo lôøi Phaät daïy”, noùi roài caùc Thích töû lieàn ñi ñeán choã Phaät, ñaûnh leã roài ngoài qua moät beân chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, neáu coù ngöôøi hoûi chuùng con chuûng toäc Thích ca coù töø luùc naøo thì chuùng con seõ traû lôøi nhö theá naøo, cuùi xin Theá toân thöông xoùt noùi cho chuùng con bieát, chuùng con seõ vaâng theo lôøi Phaät daïy”. Theá toân nghe lôøi naøy roài lieàn im laëng tö duy: “neáu ta töï noùi chuûng toäc Thích ca coù ngöôøi toân quyù thì ngoaïi ñaïo seõ phæ baùng raèng Sa moân Kieàu-ñaùp-ma töï khen ngôïi chuûng toäc Thích ca ñeå ñöôïc toân cao. Trong ñeä töû cuûa ta, ai laø ngöôøi coù theå noùi ñöôïc vieäc naøy”, lieàn bieát cuï thoï Ñaïi Muïc-kieàn-lieân coù theå noùi ñöôïc neân baûo Muïc lieân: “ta nay nhaäp ñònh, thaày haõy noùi nhaân duyeân aáy cho hoï nghe”, Muïc lieân im laëng vaâng lôøi

278 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Phaät daïy. Luùc ñoù Phaät laáy y Taêng-giaø-leâ xeáp laøm boán ñeå goái ñaàu roài naèm nghieâng beân hoâng höõu, hai chaân choàng leân nhau, quaùn töôûng quang minh vaø chaùnh nieäm. Muïc lieân suy nghó: “ta neân nhaäp ñònh tö duy quaùn saùt ñeå bieát chuûng toäc Thích ca”, nghó roài lieàn ôû tröôùc ñaïi chuùng leân toøa cao ngoài kieát giaø roài noùi vôùi caùc Thích töû raèng: “caùc thaày haõy laéng nghe:

Luùc theá giôùi môùi hình thaønh, ñaïi ñòa laø moät bieån nöôùc, bieån nöôùc naøy do gioù kích ñoäng hoøa hôïp thaønh moät loaïi nhö söõa naáu chín, khi laïnh thì ñoâng laïi, saéc höông myõ vò ñeàu ñaày ñuû. Khi theá giôùi naøy thaønh, do phöôùc maïng heát neân loaøi höõu tình töø coõi trôøi Quang AÂm cheát sanh xuoáng theá giôùi naøy laøm ngöôøi, dieäu saéc yù thaønh, caùc caên ñaày ñuû, thaân coù aùnh saùng, bay töï taïi trong hö khoâng, laáy hæ laïc laøm thöùc aên vaø ñöôïc tröôøng thoï. Luùc ñoù trong theá giôùi naøy khoâng coù maët trôøi, maët traêng vaø tinh tuù, khoâng coù thôøi gian vaän haønh neân khoâng phaân bieät ngaøy ñeâm naêm thaùng vaø nam nöõ, chæ bieát keâu nhau laø “Taùt ñoûa” maø thoâi. Luùc ñoù coù moät höõu tình toø moø duøng tay neám thöû vò ñaát lieàn sanh ñaém nhieãm, töø ñoù ñöa ñeán ñoaøn thöïc. Caùc höõu tình khaùc laàn löôït baét chöôùc aên vò ñaát, do aên vò ñaát thaân hình naëng daàn, aùnh saùng nôi thaân cuõng nhaït daàn roài maát haún, theá giôùi rôi vaøo caûnh toái taêm. Khi theá giôùi toái taêm, boång nhieân phaùt sanh maët trôøi, maët traêng vaø tinh tuù, töï nhieân thôøi gian vaän haønh vaø phaân bieät ñöôïc ngaøy ñeâm naêm thaùng. Caùc höõu tình tuy aên vò ñaát nhöng vaãn ñöôïc tröôøng thoï, höõu tình naøo aên ít thì thaân coøn coù aùnh saùng, höõu tình naøo aên nhieàu thì khoâng coøn neân sanh coù ñeïp xaáu. Do coù ñeïp xaáu neân sanh so saùnh phaân bieät, ngöôøi ñeïp coi thöôøng ngöôøi xaáu neân phaùp aùc lieàn sanh, phaùp aùc sanh thì vò ñaát cuõng maát. Khi vò ñaát maát, caùc höõu tinh tuï hoïp laïi moät choã öu saàu keâu leân “kyø laï thay myõ vò”, tieáng keâu mang ñaày söï nuoái tieác. Tuy vò ñaát maát nhöng caùc höõu tình naøy coøn phöôùc löïc neân baùnh ñaát xuaát hieän ñaày ñuû saéc höông vò, nhôø ñoù ñöôïc tröôøng thoï. Höõu tình naøo aên ít thì thaân coøn coù aùnh saùng… nhö treân ñöa ñeán phaùp aùc sanh khieán baùnh ñaát bieán maát. Khi baùnh ñaát maát caùc höõu tình taäp hoïp laïi moät choã keâu leân “khoå thay”, tieáng keâu mang ñaày söï tieác nuoái. Tuy baùnh ñaát maát nhöng caùc höõu tình naøy coøn phöôùc löïc neân coù röøng caây xuaát hieän ñaây ñuû saéc höông vò, nhôø ñoù ñöôïc tröôøng thoï. Höõu tình naøo aên ít thì thaân coøn coù aùnh saùng … nhö treân ñöa ñeán phaùp aùc sanh khieán röøng caây bieán maát. Khi röøng caây bieán maát, caùc höõu tình taäp hoïp laïi moät choã keâu leân “ngöôøi ñaõ lìa boû toâi”, tieáng keâu mang ñaày söï tieác nuoái. Tuy röøng caây maát nhöng caùc höõu tình naøy coøn phöôùc löïc neân luùa dieäu höông xuaát hieän, khoâng troàng maø töï moïc, saùng chieàu lieàn thu hoaïch, thu hoaïch xong luùa laïi töï sanh, nhôø vaäy neân caùc höõu tình ñöôïc tröôøng thoï. Vì thöùc aên luùc baáy

SOÁ 1450 - CAÊN BAÛN THUYEÁT NHAÁT THIEÁT HÖÕU BOÄ TYØ NAÏI DA PHAÙ TAÊNG SÖÏ, Quyeån 1 279

giôø laø ñoaøn thöïc neân aên xong sau ñoù phaûi thaûi caên baû ra ngoaøi, neân hai ñöôøng ñaïi tieåu lieàn lieàn sanh, do ñaây phaùt sanh nam nöõ sai khaùc vaø ñaém nhieãm nhau, do ñaém nhieãm neân thaân gaàn laøm ñieàu phi phaùp. Caùc höõu tình khaùc troâng thaáy lieàn laáy ñaù gaïch quaêng neùm quôû maéng vaø ñuoåi ra ngoaøi chuùng höõu tình. Xöa kia laø nhö vaäy nhöng nay thì khaùc, vaøo ngaøy cöôùi hoï duøng höông hoa tung neùm chuùc möøng nhau. Xöa cho laø phi phaùp nay thaønh hôïp phaùp; xöa cheâ traùch khinh tieän, nay cho laø hæ söï. Thuôû ñoù nhöõng höõu tinh laøm ñieàu phi phaùp bò ñuoåi ra ngoaøi lieàn tuï taäp nhau laïi xaây döïng phoøng xaù, ñaây laø khôûi nguyeân cuûa xaây döïng nhaø cöûa goïi laø gia thaát. Caùc thaày neân bieát, xöa kia do tham daâm neân hoï xaây döïng nhaø cöûa, nhö phaùp laøm khoâng phaûi laø phi phaùp laøm, ñaây laø phi phaùp cho laø phaùp.

Moãi ngaøy vaøo buoåi saùng hay buoåi chieàu heã thaáy ñoùi, caùc höõu tình lieàn caét luùa veà ñuû aên cho moãi böõa, khoâng laáy dö; nhöng coù moät höõu tình vì löôøi bieáng neân vaøo buoåi saùng caét luùa dö cho buoåi chieàu aên, ñeán chieàu khi coù baïn ruû ñi caét luùa, ngöôøi naøy lieàn ñaùp: “hoài saùng toâi ñaõ caét luùa dö cho buoåi chieàu aên neân giôø khoâng ñi nöõa, anh haõy ñi moät mình”, ngöôøi kia nghe roài lieàn khen: “nhö vaäy raát hay, toâi cuõng seõ caét luùa luoân cho ngaøy mai ñeå khoûi phaûi ñi nöõa”; moät ngöôøi khaùc nghe bieát cuõng baét chöôùc caét luùa dö luoân cho ba ngaøy; moät ngöôøi khaùc laïi baét chöôùc caét luùa dö luoân cho baûy ngaøy; moät ngöôøi khaùc laïi cuõng baét chöôùc caét luùa dö luoân cho nöûa thaùng cho ñeán moät thaùng. Cöù nhö theá löôïng luùa hoï caét ñeå daønh caøng ngaøy caøng taêng leân, do taâm tham caøng taêng neân löôïng luùa sanh giaûm daàn vôùi nhieàu traáu vaø coû. Ban ñaàu, buoåi saùng caét luùa thì buoåi chieàu luùa sanh trôû laïi, buoåi chieàu caét thì buoåi saùng sanh trôû laïi vaø haït luùa vaãn thôm ngon; nay do taâm tham neân sau khi caét luùa, luùa khoâng sanh trôû laïi nöõa, neáu coù sanh cuõng chæ laø haït nhoû vaø khoâng thôm ngon nhö truôùc nöõa. Luùc ñoù caùc höõu tình nhoùm hoïp laïi moät choã öu saàu than thôû vôùi nhau: “tröôùc kia thaân chuùng ta töôi saùng, bay ñi töï taïi, vui veû no ñuû ; sau duøng vò ñaát laøm thöùc aên, do aên nhieàu vò ñaát thaân chuùng ta trôû neân naëng neà, maát daàn aùnh saùng vaø maát luoân caû thaàn thoâng”, do gaëp vieäc toån thaát, hoï öu saàu than thôû nhö vaäy neân caûm sanh ra maët traêng, maët trôøi vaø caùc ngoâi sao… Do luùa sau khi caét khoâng sanh trôû laïi nöõa neân caùc höõu tình noùi vôùi nhau: “töø nay chuùng ta neân phaân chia giôùi ñaát ñeå töï gieo troàng”, noùi xong hoï chia ñaát ra laøm nhieàu phaàn ñeå töï caày caày gieo troàng vaø laäp bôø ruoäng caùch ngaên, noùi ñaây laø ruoäng cuûa anh, ñaây laø ruoäng cuûa toâi… Luùc ñoù coù moät höõu tình löôøi bieáng, khoâng lo troàng troït neân laáy troäm luùa cuûa ngöôøi khaùc, coù ngöôøi baét gaëp lieàn noùi: “vì sao anh laïi laáy troäm luùa cuûa ngöôøi khaùc, lôû phaïm moât laàn naøy, laàn sau chôù taùi phaïm”; nhöng höõu

280 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

tình naøy vaãn tieáp tuïc laáy troäm luùa cuûa ngöôøi khaùc nhö cuõ, thaáy khuyeân nhieàu laàn khoâng ñöôïc neân caùc höõu tình rình baét daãn ñeán tröôùc moïi ngöôøi, moïi ngöôøi quôû traùch: “ngöôi ñaõ coù ruoäng, vì sao laïi nhieàu laàn troäm luùa cuûa ngöôøi khaùc nhö theá?”, ngöôøi troäm luùa noùi: “vì moät ít luùa maø caùc ngöôøi laïi baét toâi vaø huûy nhuïc tröôùc moïi ngöôøi nhö vaäy”, moïi ngöôøi noùi: “töø nay ngöôøi chôù taùi phaïm nöõa”. Do vieäc troäm luùa naøy neân moïi ngöôøi sanh huûy nhuïc nhau, luùc ñoù caùc höõu tình taäp hoïp laïi vaø noùi vôùi nhau: “caùc vò ñaõ thaáy roõ do vieäc troäm luùa naøy maø moïi ngöôøi sanh huûy nhuïc nhau, khoâng bieát caû hai ai laø ngöôøi coù toäi. Chuùng ta neân ôû trong chuùng choïn ra moät ngöôøi ñoan chaùnh ñaày ñuû oai ñöùc, trí hueä thoâng ñaït, laäp leân laøm Ñòa chuû ñeå trò phaït ngöôøi coù toäi vaø baûo boïc ngöôøi voâ toäi. Moãi ngöôøi chuùng ta seõ y theo phaùp, trích moät phaàn hoa lôïi thu ñöôïc töø ruoäng maø chuùng ta troàng troït ñeå caáp cho vò aáy”. Baøn baïc xong, hoï choïn ra moât ngöôøi coù ñaày ñuû oai ñöùc nhö treân laäp leân laøm Ñòa chuû…, do moïi ngöôøi ñoàng yù laäp leân laøm Ñòa chuû neân vò naøy ñöôïc goïi laø Ñaïi ñoàng yù; vò naøy chôû che ngöôøi yeáu keùm neân coøn ñöôïc goïi laø Saùt-ñeá-lî; laïi do trò nöôùc nhö phaùp khieán moïi ngöôøi hoan hæ, laïi coù giôùi haïnh vaø trí hueä neân ñöôïc moïi ngöôøi goïi laø vua Ñaïi ñoàng yù. Luùc vua leân ngoâi, moïi ngöôøi goïi laø vua höõu tình Ñaïi ñoàng yù; vua coù con teân laø YÙ laïc, khi leân noái ngoâi ñöôïc moïi ngöôøi goïi laø vua Caän lai YÙ laïc. Vua coù con teân laø Thieän ñöùc, khi leân noái ngoâi ñöôïc goïi laø vua Yeåm töû Thieän ñöùc; vua coù con teân laø Toái thaéng thieän, khi leân noái ngoâi ñöôïc goïi laø vua Vaân yeát Toái thaéng thieän; vua coù con teân laø Tröôûng tònh, khi leân noái ngoâi ñöôïc goïi laø vua Ña la thöôïng giaø Tröôûng tònh. Treân ñaûnh vua coù moät cuïc thòt meàm nhö hoa Teá mieân ñieäp, ngaøy caøng lôùn daàn nhöng khoâng ñau nhöùc; thôøi gian sau noù chín vaø nöùt, loä ra moät ñöùa beù dung maïo ñoan nghieâm coù ñuû ba möôi hai töôùng ñaïi tröôïng phu, do ñöùa beù naøy sanh ra treân ñaûnh ñaàu cuûa vua neân ñöôïc goïi laø Ñaûnh sanh. Vua Tröôûng tònh coù saùu vaïn phu nhaân, khi vua daãn Ñaûnh sanh vaøo haäu cung, saùu vaïn phu nhaân vöøa nhìn thaày lieàn yeâu meán, vuù töï chaûy ra söõa neân hoï ñeàu cuøng nuoâi döôõng ñöùa beù naøy neân coøn ñöôïc goïi laø Trì döôõng. Trì döôõng leân noái ngoâi, cuõng nhö naêm vò vua tröôùc, thoï voâ löôïng tuoåi, truï laâu ôû ñôøi; luùc ñoù nôi ñuøi phaûi cuûa vua coù moät cuïc thòt meàm nhö hoa Teá mieân ñieäp, ngaøy caøng lôùn daàn nhöng khoâng ñau nhöùc; thôøi gian sau noù chín vaø nöùt, loä ra moät ñöùa beù dung maïo ñoan nghieâm coù ñuû ba möôi hai töôùng ñaïi tröôïng phu, do dung maïo ñoan nghieâm neân ñöôïc goïi laø Ñoan nghieâm. Ñoan nghieâm leân noái ngoâi coù oai ñöùc lôùn, cai trò boán ñaïi chaâu ñöôïc ñaïi töï taïi; luùc ñoù nôi ñuøi veá cuûa vua coù moät cuïc thòt meàm nhö hoa Teá mieân ñieäp, ngaøy caøng lôùn daàn nhöng khoâng ñau nhöùc;


thôøi gian sau noù chín vaø nöùt, loä ra moät ñöùa beù dung maïo ñoan nghieâm coù ñuû ba möôi hai töôùng ñaïi tröôïng phu, ñöôïc goïi laø Caän Ñoan nghieâm. Caän Ñoan nghieâm leân noái ngoâi coù oai ñöùc lôùn, cai trò ba ñaïi chaâu ñöôïc ñaïi töï taïi; luùc ñoù nôi chaân phaûi cuûa vua coù moät cuïc thòt meàm nhö hoa Teá mieân ñieäp, ngaøy caøng lôùn daàn nhöng khoâng ñau nhöùc; thôøi gian sau noù chín vaø nöùt, loä ra moät ñöùa beù dung maïo ñoan nghieâm coù ñuû ba möôi hai töôùng ñaïi tröôïng phu, ñöôïc goïi laø Ñoan nghieâm tuùc sanh. Ñoan nghieâm tuùc sanh leân noái ngoâi cai trò hai ñaïi chaâu, oai ñöùc töï taïi; luùc ñoù nôi chaân traùi cuûa vua coù moät cuïc thòt meàm nhö hoa Teá mieân ñieäp, ngaøy caøng lôùn daàn nhöng khoâng ñau nhöùc; thôøi gian sau noù chín vaø nöùt, loä ra moät ñöùa beù dung maïo ñoan nghieâm coù ñuû ba möôi hai töôùng ñaïi tröôïng phu, ñöôïc goïi laø Cöïc Ñoan nghieâm. Cöïc Ñoan nghieâm leân noái ngoâi cai trò moät ñaïi chaâu, oai ñöùc töï taïi; vua coù con teân laø AÙi laïc, vua AÙi laïc coù con teân laø Thieän laïc, vua Thieän laïc coù con teân laø Naêng xaû, vua Naêng xaû coù con teân laø Cöïc xaû, vua Cöïc xaû coù con teân laø Chi xa, vua Chi xa coù con teân laø Nghieâm xa, vua Nghieâm xa coù con teân laø Tieåu haûi, vua Tieåu haûi coù con teân laø Trung haûi, vua Trung haûi coù con teân laø Ñaïi haûi, vua Ñaïi haûi coù con teân laø Ñaïi thuïy ñieåu, vua Ñaïi thuïy ñieåu coù con teân laø Höông thaûo, vua Höông thaûo coù con teân laø Caän Höông thaûo, vua Caän höông thaûo coù con teân laø Ñaïi Höông thaûo, vua Ñaïi Höông thaûo coù con teân laø Thieän kieán, vua Thieän kieán coù con teân laø Ñaïi thieän kieán, vua Ñaïi Thieän kieán coù con teân laø Cöïc AÙi, vua Cöïc AÙi coù con teân laø Ñaïi AÙi, vua Ñaïi AÙi coù con teân laø Dieäu thanh, vua Dieäu thanh coù con teân laø Taùc quang, vua Taùc quang coù con teân laø Höõu oai, vua Höõu oai coù con teân laø Quaûng ñaïi, vua Quaûng ñaïi coù con teân laø Ñaïi di laâu, vua Ñaïi di laâu coù con teân laø Höõu di laâu, vua Höõu di laâu coù con teân laø Quaûng tueä, vua Quaûng tueä coù con teân laø Dieãm quang, vua Dieãm quang coù con teân laø Höõu dieãm, vua Höõu dieãm coù con teân laø Höõu ñaïi dieãm. Vua Höõu ñaïi dieãm cuøng con chaùu noái nhau laøm vua ôû thaønh Phuù ña la cho ñeán traêm ñôøi, vua cuoái cuøng teân laø Ñieàu oaùn, do vua naøy coù theå ñieàu phuïc caùc oaùn ñòch. Vua Ñieàu oaùn cuøng con chaùu noái nhau laøm vua ôû thaønh Voâ ñaáu cho ñeán vaïn boán ngaøn ñôøi, duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, vua cuoái cuøng teân laø Voâ naêng thaéng. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Baø-la-neâ-tö cho ñeán saùu vaïn ba ngaøn ñôøi, cuõng duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, vua cuoái cuøng teân laø Nan ñöông Nan ñöông. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Kim-tyø-la cho ñeán taùm vaïn boán ngaøn ñôøi, vua cuoái cuøng teân laø Phaïm thoï. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Töôïng taïo cho ñeán ba vaïn hai ngaøn ñôøi, cuõng duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, vua cuoái cuøng teân

282 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

laø Töôïng thoï. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Töôùc thaïch cho ñeán naêm ngaøn ñôøi, vua cuoái cuøng teân laø Caäp thôøi. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Quaûng kieân öùc cho ñeán ba vaïn hai ngaøn ñôøi, cuõng duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, vua cuoái cuøng teân laø Ñoâng thaéng löïc. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Voâ thaéng cho ñeán ba vaïn hai ngaøn ñôøi, cuõng duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, vua cuoái cuøng teân laø Thöôïng thaéng. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Dieäu ñoàng nöõ cho ñeán moät vaïn hai ngaøn ñôøi, cuõng duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, vua cuoái cuøng teân laø Thaéng quaân. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Thieäm baø cho ñeán moät vaïn taùm ngaøn ñôøi, cuõng duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, vua cuoái cuøng teân laø Long thieân. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Maït lôïi cho ñeán hai vaïn naêm ngaøn ñôøi, cuõng duøng chaùnh phaùp giaùo hoa, vua cuoái cuøng teân laø Nhôn thieân. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Ña ma laät ñeå cho ñeán moät vaïn hai ngaøn ñôøi, cuõng duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, vua cuoái cuøng teân laø Haûi thieân. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Hoan hæ cho ñeán moät vaïn taùm ngaøn ñôøi, cuõng duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, vua cuoái cuøng teân laø Thieän hueä. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Vöông xaù cho ñeán hai vaïn naêm ngaøn ñôøi, cuõng duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, vua cuoái cuøng teân laø Tröø aùm. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Baø-la-neâ-tö cho ñeán traêm ñôøi, cuõng duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, vua cuoái cuøng teân laø Ñaïi ñeá quaân. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Caâu thi na cho ñeán taùm vaïn boán ngaøn ñôøi, cuõng duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, vua cuoái cuøng teân laø Haûi thaàn. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Boá ña la cho ñeán moät ngaøn ñôøi, cuõng duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, vua cuoái cuøng teân laø Tu haønh. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Caâu thi na cho ñeán taùm vaïn boán ngaøn ñôøi, cuõng duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, vua cuoái cuøng teân laø Quaûng dieän. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Baø-la-neâ-tö cho ñeán möôøi vaïn ñôøi, cuõng duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, vua cuoái cuøng teân laø Ñòa chuû. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Voâ chieán cho ñeán moät ngaøn ñôøi, vua cuoái cuøng teân laø Trì ñaïi ñòa, nhö phaùp giaùo hoùa. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Di-sæ-la cho ñeán taùm vaïn boán ngaøn ñôøi, cuõng duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, vua cuoái cuøng teân laø Ñaïi thieân. Con chaùu cuûa vua naøy cuõng noái nhau laøm vua taïi thaønh naøy cho ñeán taùm vaïn boán ngaøn ñôøi ñeàu ñoàng moät hieäu laø Ñaïi thieân, ñeàu coù thaàn thoâng vaø tu giôùi haïnh, vua cuoái cuøng teân laø Neã di. Con chaùu cuûa vua naøy thöù lôùp coù teân laø Kieân, Khö noã, Caän


khö noã, Höõu khö noã, Cöïc khö noã, Thieän kieán, Chaùnh kieán, Quaân thính, Ngoä lieãu, Ñaïi ngoä, Ngoä quaân, Voâ öu, Ly öu, Tuïc quaû, Thieän hôïp, Ñaïi thanh, Saùt ñaïi thanh, Minh ñaùn, Phöôøng chuû, Ñaáu chieán, Sanh boá, Khaùnh hæ, Caûnh moân, Naêng sanh, Phoå sanh, Toái thaéng, AÅm thöïc, Ña aåm thöïc, Nan thaéng, Cöïc nan thaéng, A-nan laäp, Thieän laäp, Ñaïi löïc, Thieän hueä, Thaéng kieân coá, Thaäp cung, Baùch cung, Taân cung, Dieäu saéc cung, Thaéng cung, Kieân cung, Thaäp man, Baùch man, Thieân man, Dieäu saéc man, Lao man. Con chaùu cuûa vua naøy noái nhau laøm vua ôû thaønh Thieän nghò cho ñeán baûy vaïn baûy ngaøn ñôøi, vua cuoái cuøng teân laø Quaû tieân vöông. Con cuûa vua naøy teân laø Long hoä cuøng con chaùu noái nhau laøm vua ôû thaønh Baø-la-neâ-tö cho ñeán moät traêm leû moät ñôøi, vua cuoái cuøng teân laø Caùt chæ. Luùc ñoù coù Phaät Ca-dieáp ba ra ñôøi coù ñuû möôøi hieäu: Nhö lai, Baïc giaø phaïm, ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc, Minh haïnh tuùc, Thieän theä, Theá gian giaûi, Voâ thöôïng só, Ñieàu ngöï tröôïng phu, Thieân nhôn sö, Phaät, Theá Toân. Trong ñaïo traøng cuûa Phaät Ca-dieáp ba, Boà-taùt Thích ca Maâu ni phaùt A- naäu-ña-la-tam-mieäu-tam-boà-ñeà, tònh tu phaïm haïnh vaø ñöôïc sanh leân coõi trôøi Ñoå-söû-ña. Con cuûa vua Caùt chæ teân laø Thieän sanh cuøng con chaùu noái nhau laøm vua ôû thaønh Boå-ña-la cho ñeán moät traêm leû moät ñôøi, vua cuoái cuøng teân laø Nhó sanh. Vua naøy coù hai ngöôøi con teân laø Kieàu- ñaùp-ma vaø Ba-la-ñoïa-xaø, Kieàu-ñaùp-ma muoán xuaát gia coøn Ba-la-ñoïa- xaø muoán laøm vua. Luùc ñoù Kieàu-ñaùp-ma thaáy phuï vöông laáy phi phaùp laøm phaùp, phaùp laøm phi phaùp ñeå trò nöôùc, lieàn suy nghó: “neáu vua cha baêng haø, ta seõ laøm vua, neáu cöù laáy phi phaùp laøm phaùp, phaùp laøm phi phaùp ñeå trò nöôùc nhö vaäy, ta seõ bò ñoïa ñòa nguïc. Ñaõ coù naïn naøy ta phaûi laøm sao, ta neân laøm caùch gì ñeå ñöôïc xuaát gia, thoaùt khoûi khoå naøy”, nghó roài lieàn ñeán gaëp phu vöông taâu raèng: “con nay muoán xuaát gia höôùng ñeán neáp soáng khoâng nhaø”, vua noùi: “neáu vì nghóa lôïi neân nhieàu ngöôøi boá thí taøi, caàu cuùng thieân thaàn, thôø löûa, tu khoå haïnh ñeå caàu ngoâi vò quoác vöông thì nay con ñeàu ñaõ ñöôïc. Sau khi ta maát, con seõ noái ngoâi, vì sao con laïi töï boû ngoâi vò naøy?”, Kieàu-ñaùp-ma taâu: “con thaáy phuï vöông laáy phi phaùp laøm phaùp, phaùp laøm phi phaùp ñeå trò nöôùc, laøm nghieäp aùc naøy seõ ñoïa ñòa nguïc, con vì lo sôï neân caàu xuaát gia. Xin phu vöông thöông xoùt chaáp thuaän”, luùc ñoù vua cha bieát yù con ñaõ quyeát neân chaáp thuaän, vöông töû raát vui möøng.

Caùch thaønh khoâng xa coù moät tieân nhaân teân laø Haéc saéc, vöông töû töø bieät vua cha vaø caùc quyeán thuoäc ñi ñeán choã tieân nhaân, ñaûnh leã caàu xuaát gia, tieân nhaân chaáp thuaän. Sau khi xuaát gia vöông töû laáy traùi caây, reã caây laøm thöùc aên, ñöôïc goïi laø tieân Kieàu-ñaùp-ma; do thöôøng aên traùi

284 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

caây nhö theá neân sanh bònh neân Kieàu-ñaùp-ma baïch thaày xin pheùp vaøo tuï laïc khaát thöïc, tieân Haéc saéc noùi: “phaùp cuûa tieân nhaân laø gìn saùu caên lìa saùu caûnh, duø ôû trong hang nuùi hay ôû trong tuï laïc cuõng khoâng coù gì ñaùng sôï. Neáu oâng giöõ ñöôïc phaùp tieân nhö vaäy thì ñöôïc ñi, neân laøm nhaø tranh gaàn thaønh Boå-ña-la ñeå ôû”. Luùc ñoù vua Nhó sanh baêng haø, vöông töû Ba- la-ñoïa-xaø leân noái ngoâi, Kieàu-ñaùp-ma töø bieät thaày ñi ñeán thaønh Boå-ña-la döïng moät ngoâi nhaø tranh ñeå ôû, khaát thöïc töï soáng. Trong thaønh coù moät daâm nöõ teân laø Chieâu hieàn, dung maïo ñoan chaùnh ñöôïc nhieàu ngöôøi yeâu thích, luùc ñoù coù moät ngöôøi baát thieän teân Maät-naïi-la, do tham duïc neân ñem chuoãi anh laïc vaø aùo ñeïp cho daâm nöõ muoán ñoùn veà cuøng hoan laïc. Daâm nöõ ñeo chuoãi anh laïc, maëc aùo ñeïp naøy ñònh ñeán choã Maät-naïi-la nhö ñaõ öôùc heïn, vöøa tôùi cöûa lieàn coù ngöôøi ñöa ñeán naêm traêm tieàn muoán cuøng coâ vui chôi, daâm nöõ suy nghó: “naêm traêm tieàn naøy töï nhieân mang ñeán , vì sao ta laïi khoâng nhaän”, nghó roài lieàn nhaän tieàn ñeå cuøng ñi vui chôi vôùi ngöôøi ñoù. Tröôùc khi ñi, daâm nöõ baûo ngöôøi haàu: “haõy ñeán choã Maät-naïi-la noùi laø ta chöatrang ñieåm xong, laùt nöõa seõ ñeán”, ngöôøi haàu vaâng lôøi ñeán noùi. Khoâng ngôøi ngöôøi ñöa tieàn cho daâm nöõ laïi coù vieäc gaáp phaûi ñi, daâm nöõ suy nghó: “ngöôøi naøy ñaõ ñi, ta neân ñi ñeán choã öôùc heïn tröôùc cuõng khoâng muoän”, nghó roài lieàn baûo ngöôøi haàu: “haõy ñeán choã Maät-naïi-la noùi laø ta ñaõ trang ñieåm xong, khoâng bieát muoán cuøng gaëp nhau ôû vöôøn caây naøo?”, ngöôøi haàu vaâng lôøi ñeán noùi, Maät-naïi-la noùi: “môùi vöøa roài noùi laø chöatrang ñieåm xong, giôø laïi noùi laø trang ñieåm roài”, ngöôøi haàu naøy trong loøng coù hieàm haän neân noùi: “hoài naõy khoâng phaûi laø coâ chuû chöatrang ñieåm xong, maø laø ñeo chuoãi anh laïc vaø aùo ñeïp cuûa oâng ñeå ñi vôùi ngöôøi khaùc”, Maät-naïi-la nghe roài taâm tham duïc lieàn döùt, taâm saân haän lieàn sanh neân baûo ngöôøi haàu naøy raèng: “neáu coâ chuû ngöôi ñaõ trang ñieåm xong thì haõy ñeán röøng caây ---- ”, ngöôøi haàu trôû veà baùo laïi. Daâm nöõ ñeo chuoãi anh laïc vaø maëc aùo ñeïp ñi ñeán khu vöôøn ñoù ñeå gaëp Maät-naïi-la, Maät-naïi-la vöøa gaëp lieàn giaän döõ noùi: “daâm nöõ, vì sao laïi ñeo chuoãi anh laïc vaø maëc aùo ñeïp cuûa ta ñeå ñi gaëp ngöôøi khaùc?”, daâm nöõ noùi: “Thaùnh töû, ngöôøi nöõ thöôøng coù loãi naøy, xin haõy tha thöù cho toâi”, Maät-naïi-la lieàn ruùt dao beùn ra gieát cheát daâm nöõ, ngöôøi haàu thaáy vaäy lieàn la to: “coù giaëc, giaëc gieát chuû toâi”. Nghe tieáng la, moïi ngöôøi chaïy ñeán, Maät-naïi-la thaáy moïi ngöôøi chaïy ñeán neân lo sôï ; gaàn khu vöôøn naøy coù ngoâi nhaø tranh cuûa tieân Kieàu-ñaùp-ma, Maät-naïi-la khoâng coøn ñöôøng troán lieàn ñeå dao dính maùu tröôùc cöûa nhaø tranh roài aån vaøo trong ñaùm ñoâng. Moïi ngöôøi laàn theo daáu veát thaáy con dao dính maùu ôû tröôùc cöûa ngoâi nhaø tranh lieàn baét tieân nhôn vaø noùi raèng: “oâng mang hình daùng tieân vì sao


laïi laøm nghieäp aùc naøy?”, tieân nhaân hoûi: “toâi coù loãi gì?”, moïi ngöôøi noùi: “oâng cuøng ngöôøi nöõ laøm ñieàu phi phaùp roài gieát coâ ta”, tieân nhaân noùi: “toâi khoâng coù laøm nghieäp aùc naøy”. Moïi ngöôøi khoâng tin baét troùi roài daãn ñeán choã vua taâu roõ söï vieäc, vua nghe roài khoâng xeùt hoûi gì lieàn ra lònh xöû toäi tieân nhaân ngoài treân baøn choâng, sai caùc Chieân ñaø la maëc aùo xanh, tay caàm dao beùn ñöa tieân nhaân nhieãu quanh khaép thaønh, ñaùnh troáng tuyeân noùi toäi cuûa tieân nhaân cho moïi ngöôøi bieát. Luùc ñoù tieân Haéc saéc tìm ñeán, thaáy Kieàu-ñaùp-ma ngoài treân baøn choâng, tình caûnh ñaùng thöông neân aùo naõo rôi leä hoûi: “do ñaâu maø con gaëp noûi khoå naøy?”, Kieàu-ñaùp-ma ngheïn ngaøo rôi leä noùi: “ñaây laø nghieäp ñôøi tröôùc, khoâng theå thoaùt ñöôïc”, tieân Haéc saéc noùi: “con bò ñau ñôùn nhö vaäy, ñoái vôùi caùc phaùp haønh thaân taâm con coù lui suït hay khoâng?”, ñaùp: “con tuy ñau ñôùn nhöng taâm con khoâng toån haïi”, tieân Haéc saéc hoûi: “laøm sao chöùng bieát ñöôïc?”, Kieàu-ñaùp-ma noùi: “tröôùc nay con noùi lôøi chaân thaät, chöa töøng noùi doái. Neáu taâm haïnh con thaät khoâng thay ñoåi thì nguyeän cho maøu da ñen cuûa thaày bieán thaønh maøu vaøng kim”, noùi vöøa döùt lôøi, saéc da cuûa tieân Haéc saéc bieán thaønh maøu vaøng kim. Thaáy vieäc naøy roài, tieân Haéc saéc vui möøng khen laø vieäc chöa töøng coù, Kieàu-ñaùp-ma hoûi: “sau khi con cheát seõ ñöôïc ñaïo gì?”, tieân Haéc saéc noùi: “theo phaùp cuûa ngoaïi ñaïo Baø-la-moân noùi raèng ngöôøi khoâng coù con thì khoâng ñöôïc ñaïo laønh, con ñaõ coù con chöa?”, ñaùp: “xöa kia coøn laø ñoàng töû ôû trong cung, con ñaõ thích tu ñaïo neân boû nhaø xuaát gia, thöôøng tu phaïm haïnh, laøm sao coù con ñöôïc”, tieân Haéc saéc noùi: “vaäy con haõy nhôù laïi vieäc quaù khöù”, Kieàu-ñaùp-ma noùi: “con ñang ñau ñôùn, töøng loùng ñoát nhö dao caét, chæ nghó ñeán caùi cheát, laøm sao sanh yù töôûng khaùc”. Tieân Haéc saéc duøng thaàn thoâng löïc noåi möa gioù lôùn röôùi leân khaép thaân cuûa Kieàu-ñaùp-ma khieán cho moïi ñau ñôùn tieâu tan, Kieàu-ñaùp-ma lieàn nhôù laïi vieäc daâm duïc thôøi quaù khöù, ngay nôi thaân lieàn coù hai gioït tinh huyeát rôi xuoáng ñaát, do nghieäp löïc hai gioït maùu naøy trôû thaønh hai quaû tröùng. Nhö trong kinh noùi coù boán vieäc khoâng theå nghó baøn: 1. Laø caûnh giôùi cuûa chö Phaät khoâng theå nghó baøn. 2. Laø roàng khoâng theå nghó baøn. 3. Laø taâm yù theá gian khoâng theå nghó baøn vaø 4. Laø nghieäp löïc di thuïc cuûa caùc höõu tình khoâng theå nghó baøn. Luùc ñoù nhôø naéng aám, hai quaû tröùng naøy daàn daàn chín, moãi quaû nöùt ra moät ñoàng töû; caùch nôi naøy khoâng xa coù moät vöôøn mía, hai ñoàng töû naøy lieàn vaøo trong vöôøn mía ñoù, do phöôùc ñöùc neân dung maïo chuùng caøng xinh ñeïp, coøn Kieàu-ñaùp-ma bò naéng thieâu ñoát neân qua ñôøi.

Saùng hoâm sau tieân Haéc saéc ñeán thaêm thì thaáy Kieàu-ñaùp-ma ñaõ qua ñôøi, laïi thaáy hai voû tröùng nöùt lieàn laàn theo daáu veát tìm thaáy hai ñoàng

286 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

töû trong vöôøn mía. Tieân lieàn nhaäp ñònh ñeå quaùn xem hai ñoàng töû naøy laø con cuûa ai, lieàn bieát ñoù laø doøng gioáng cuûa Kieàu-ñaùp-ma neân sanh yeâu meán, daét veà truù xöù nuoâi döôõng cho ñeán tröôûng thaønh vaø ñaët teân laø Noaõn sanh, cuõng goïi laø Nhaät chuûng, laïi laø doøng gioáng cuûa Kieàu-ñaùp-ma neân cuõng goïi laø Kieàu-ñaùp-ma; laïi do töø thaân tröôùc kia sanh ra neân cuõng goïi laø Thaân sanh, laïi do tìm thaáy ñöôïc trong vöôøn mía neân cuõng goïi laø Cam giaù chuûng; do coù boán duyeân neân coù boán teân goïi nhö theá.

Thôøi gian sau, vua Ba-la-ñoïa-xaø baêng haø, khoâng coù con noái ngoâi, quaàn thaàn hoäi hoïp luaän baøn khoâng bieát neân toân ai leân noái ngoâi, moät ñaïi thaàn noùi: “vua coøn moät ngöôøi anh laø Kieàu-ñaùp-ma, tröôùc ñaây ñaõ vaøo nuùi tu ñaïo, chuùng ta neân ñeán thænh ngöôøi leân noái ngoâi”. Hoï lieàn ñeán choã tieân Haéc saéc ñaûnh leã vaø hoûi thaêm veà Kieàu-ñaùp-ma, tieân Haéc saéc keå laïi söï vieäc treân, quaàn thaàn nghe roài lieàn noùi: “chuùng toâi thaät coù loãi”. Luùc ñoù hai ñoàng töû, con cuûa Kieàu-ñaùp-ma ñi ñeán, moïi ngöôøi lieàn hoûi lai lòch, tieân Haéc saéc keå laïi söï vieäc, moïi ngöôøi nghe roài lieàn hoan hæ thænh ñoàng töû lôùn veà nöôùc ñeå noái ngoâi vua. Vua trò nöôùc khoâng bao laâu sau thì baêng haø, laïi khoâng coù con noái ngoâi, quaàn thaàn lieàn nghinh ñoùn ngöôøi em leân noái ngoâi, caû hai vua ñeàu hieäu laø Cam giaù. Vua Cam giaù cuøng con chaùu noái nhau laøm vua ôû thaønh Boå-ña-laëc-ca cho ñeán moät traêm leû moät ñôøi, vua cuoái cuøng teân laø Quaân töôùng cuõng goïi laø Taêng tröôûng. Vua naøy coù boán ñaïi phu nhaân, moãi ngöôøi ñeàu sanh moät nam moät nöõ; boán vöông töû coù teân laø Hoûa cöï dieän, Ñaïi nhó, Töôïng haønh vaø Baûo xuyeán vöông. Sau ñoù boán phu nhaân ñeàu qua ñôøi, vua Quaân töôùng öu saàu neân ôû maõi trong cung, quaàn thaàn thaáy vaäy lieàn taâu vua: “vua caùc nöôùc laân caän ñeàu coù vöông nöõ xinh ñeïp, chuùng thaàn seõ tìm kieám hoaøng haäu cho vua”, vua noùi: “ta coù boán con ñeàu ñaõ tröôûng thaønh, coù theå noái ngoâi thì ai coù theå ñem con gaùi gaû cho ta”, quaân thaàn taâu: “chæ caàn vua ra lònh, chuùng thaàn seõ tìm khaép boán phöông”. Sau ñoù, quaân thaàn bieát ñöôïc coù moät coâng chuùa aon cuûa moät quoác vöông coù theå laøm phi haäu cuûa vua neân ñeán taâu vua, vua lieàn sai söù giaû ñeán nöôùc ñoù, vua nöôùc ñoù hoûi söù giaû nguyeân do roài noùi: “neáu vua nöôùc oâng muoán laøm thaân vôùi ta thì phaûi laäp giao öôùc: heã con ta coù con thì phaûi cho noái ngoâi”, söù giaû lieàn trôû veà nöôùc taâu laïi cho vua bieát, vua noùi: “ta ñaõ coù con tröôûng, cho duø coâ aáy sanh con cuõng khoâng theå cho noái ngoâi ñöôïc”, quaàn thaàn taâu: “vua cöù hoûi cöôùi, coâ aáy sau naøy coù sanh con nam hay nöõ hay laø thaïch nöõ coøn chöa bieát, caàn gì phaûi lo tröôùc”, vua nghe lôøi lieàn sai söù ñeán nöôùc ñoù caàu hoân vaø laäp giao öôùc roài ñoùn vöông nöõ veà nöôùc. Vua Taêng tröôûng cuøng phu nhaân môùi cöôùi hoan laïc, tham AÙi caøng taêng, khoâng bao laâu sau phu nhaân mang thai, ñuû


thaùng sanh ñöôïc moät nam dung maïo ñoan nghieâm, moïi ngöôøi ñeàu yeâu meán; vua giao hoaøng töû cho taùm baø nhuõ maãu nuoâi döôõng. Tröôùc ñaây khi cöôùi coâng chuùa, vua coù laäp giao öôùc vôùi vua nöôùc kia : neáu coâng chuùa sanh con trai thì seõ cho noái ngoâi vua vaø ñaët teân laø AÙi laïc, nhöng khi AÙi laïc tröôûng thaønh nhö hoa sen trong nöôùc thì vua Taêng tröôûng laïi muoán laäp con tröôûng, khoâng muoán laäp AÙi laïc. Vua nöôùc kia hay tin lieàn sai söù mang thö sang cho vua taêng tröôûng, trong thö noùi: vì sao vua laïi vi phaïm lôøi giao öôùc tröôùc ñaây, neáu vua vi phaïm lôøi giao öôùc thì toâi seõ ñem binh sang chinh phaït, vua haõy daøn binh ñôïi toâi. Vua ñoïc thö xong lieàn hoäi quaàn thaàn noùi: “trong thö baét ta phaûi thöïc hieän lôøi giao öôùc tröôùc ñaây, chuùng ta phaûi laøm sao?”, quaàn thaàn taâu: “vua nöôùc kia coù oai löïc lôùn, vua neân laäp AÙi laïc laøm Thaùi töû”, vua noùi: “ta ñaõ coù con tröôûng, laøm sao coù theå laäp con nhoû ñöôïc”, quaàn thaàn taâu: “boán binh cuûa nöôùc aáy huøng maïnh, neáu vua khoâng chaáp thuaän thì hoï seõ sang xaâm laán, xin vua haõy laäp AÙi laïc vaø cho boán vöông töû rôøi khoûi nöôùc”, vua noùi: “con ta khoâng coù toäi, laøm sao coù theå baûo chuùng rôøi khoûi nöôùc”, quaàn thaàn noùi: “chuùng thaàn chæ muoán laøm lôïi ích maø thoâi” ; thaáy vua im laëng, quaàn thaàn nhoùm hoïp moät choã cuøng baøn vôùi nhau: “chung ta neân laäp keá gì ñeå vua ñuoåi boán vöông töû ra khoûi nöôùc”. Luùc ñoù vua baûo söûa sang khu vöôøn, quan coi vöôøn queùt doïn saïch seõ, raûi hoa thôm vaø treo côø phöôùn trang hoaøng khaép nôi. boán vöông töû naøy nhaân dòp ra ngoaøi daïo chôi, töø xa thaáy trang hoaøng khu vöôøn neân ñi ñeán, gaëp quan coi vöôøn vöøa ñi ra lieàn hoûi: “trang hoaøng khu vöôøn cho ai?”, ñaùp laø cho vua, boán vöông töû nghe roài lieàn boû ñi, caùc quan thaáy lieàn hoûi vì sao khoâng vaøo, ñaùp laø khoâng daùm vaøo, caùc quan noùi: “vua vaø caùc vöông töû ñeàu ñöôïc vaøo, ñaâu coù loãi gì”, boán vöông töû nghe roài lieàn vaøo vöôøn daïo chôi. Quaàn thaàn nhaân dòp naøy lieàn ñeán taâu vua: “vöôøn ñaõ ñöôïc söûa sang xong, xin vua ngöï ñeán daïo chôi”, khi ñeán nôi thaáy coù ngöôøi trong vöôøn, vua lieàn hoûi laø ai trong ñoù, ñaùp laø boán vöông töû, vua nghe roài lieàn noåi giaän, ra lònh gieát; quaàn thaàn quyø xuoáng taâu raèng: “xin vua ñöøng gieát, chæ neân ñuoåi hoï ra khoûi nöôùc”, vua lieàn ra lònh ñuoåi boán vöông töû ra khoûi nöôùc. Boán vöông töû ñeán choã vua quyø xuoáng taâu raèng: “chuùng con xin vua cha cho moät nguyeän laø neáu coù quyeán thuoäc naøo muoán theo chuùng con thì xin vua thöông xoùt cho pheùp hoï ñöôïc cuøng ñi”, vua chaáp thuaän. boán vöông töû daãn caùc coâng chuùa cuøng ñi, muoân daân trong nöôùc ñeàu xin ñi theo, chæ trong baûy ngaøy daân chuùng ñi theo gaàn heát; quaàn thaàn lieàn taâu vua: “neáu khoâng ñoùng cöûa thaønh thì daân chuùng seõ ñi theo heát”, vua lieàn ra lònh ñoùng cöûa thaønh khoâng cho daân chuùng ñi theo nöõa.

288 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

CAÊN BAÛN THUYEÁT NHAÁT THIEÁT HÖÕU BOÄ TYØ NAÏI DA PHAÙ TAÊNG SÖÏ

QUYEÅN 2

Boán vöông töû cuøng caùc quyeán thuoäc töø töø ñi veà phía tröôùc, khi ñeán

chaân nuùi Tuyeát beân soâng Caêng giaø, gaàn truù xöù cuûa tieân Kieáp-tyû-la thì döøng laïi, caét coû tranh laøm nhaø ñeå ôû, cuøng haùi traùi vaø saên baét ñeå soáng. Moãi ngaøy ba laàn boán vöông töû ñeán thaân caïân vaø cuùng döôøng tieân Kieáp- tyû-la; tieân nhôn thaáy boán vöông töû tieàu tuïy lieàn hoûi nguyeân do, ñaùp laø vì khoâng coù vôï neân môùi nhö theá, tieân nhaân noùi: “caùc con coù theå cöôùi caùc coâ em khaùc meï”, vöông töû noùi: “nhö theá coù ñöôïc khoâng ?”, tieân nhaân noùi: “neáu khoâng cuøng moät meï thì ñöôïc”. Boán vöông töû thaáy lôøi tieân nhaân noùi hôïp vôùi yù mình neân cuøng gaû cöôùi em gaùi cho nhau ñeå thaønh vôï choàng, khoâng bao laâu sau hoï ñeàu sanh con trai con gaùi. Boán vöông töû vui möøng neân thöôøng daãn vôï con ñeán choã tieân nhaân khieán cho nôi naøy trôû neân oàn naùo vaø tieân nhaân khoâng theå ñaéc ñònh neân noùi vôùi boán vöông töû: “caùc con ôû an nôi ñaây, coøn ta seõ ñi”, vöông töû hoûi nguyeân do, tieân nhaân noùi: “caùc con laøm oàn naùo, trôû ngaïi ta ñaéc ñònh, gioáng nhö ta böôùc ñi treân gai”, vöông töû noùi: “tieân nhaân haõy an ôû nôi ñaây, chuùng con seõ tìm nôi thích hôïp hôn ñeå ôû”. Tieân nhaân ñaõ ñaéc thaàn thoâng, coù theå laøm moïi vieäc theo yù muoán neân caàm bình vaøng ñöïng ñaày nöôùc tìm ñeán moät nôi toát ñeïp hôn, röôùi nöôùc laøm ranh giôùi vaø baûo caùc vöông töû ñeán ôû trong ranh giôùi naøy. Caùc vöông töû ôû trong ñaây xaây döïng töôøng thaønh, do tieân nhaân röôùi nöôùc laøm ranh giôùi neân ñaët teân thaønh laø Kieáp-tyû-la. Do daân cö ngaøy caøng ñoâng, thaønh cuõ trôû neân chaät heïp neân thieân thaàn chæ cho hoï moät nôi khaùc roäng lôùn hôn, hoï xaây döïng thaønh môùi treân ñaát môùi vaø ñaët teân thaønh laø Thieân thò. Luùc ñoù caùc vöông töû noùi vôùi nhau: “do vua cha laáy vôï sau neân khieán chuùng ta phaûi rôøi khoûi nöôùc, chuùng ta neân laäp theä töø nay veà sau chæ neân laáy moät vôï, khoâng ñöôïc laáy theâm vôï khaùc”.

Luùc ñoù vua Taêng tröôûng hoûi quaàn thaàn veà toâng tích cuûa boán vöông töû, quaàn thaân taâu: “caùc vöông töû hieän ñang ôû taïi thaønh Thieân thò ôû döôùi


chaân nuùi Tuyeát, töï xaây döïng thaønh aáp”, vua noùi: “caùc con ta coù theå töï xaây döïng thaønh aáp hay sao, quaû thaät laø taøi gioûi”. Do ñöôïc vua cha khen ngôïi laø thaät taøi gioûi neân caùc vöông töû ñöôïc goïi laø Thích ca. Thôøi gian sau vua cha baêng haø, Thaùi töû AÙi laïc leân noái ngoâi, khoâng bao laâu sau laïi baêng haø, khoâng coù con noái ngoâi. Quaàn thaàn cuøng nhau baøn luaän ñi ñeán thaønh Thieân thò röôùc vöông töû tröôûng laø Cöï dieän veà nöôùc laøm vua. Do con cuûa Cöï dieän cheát neân sau khi vua Cöï dieän baêng haø, khoâng coù ai noái ngoâi; quaân thaàn laïi ñeán röôùc vöông töû thöù hai laø Ñaïi nhó veà nöôùc laøm vua. Vua Ñaïi nhó baêng haø cuõng khoâng coù con noái ngoâi neân quaàn thaàn laïi ñeán röôùc vöông töû thöù ba laø Töôïng haønh veà nöôùc laøm vua; Vua Töôïng haønh baêng haø cuõng khoâng coù con noái ngoâi neân quaàn thaàn laïi ñeán röôùc vöông töû thöù tö laø Baûo xuyeán veà nöôùc laøm vua. Baûo xuyeán coù con teân laø Caän baûo xuyeán, Caän Baûo xuyeán coù con teân laø Thieân moân cuøng con chaùu noái tieáp nhau laøm vua ôû thaønh Kieáp-tyû-la cho ñeán naêm vaïn naêm ngaøn ñôøi, duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, vua cuoái cuøng teân laø Thaäp xa. Con chaùu cuûa Thaäp xa theo thöù lôùp leân noái ngoâi vua teân laø Baùch xa, Nghieâm xa, Thaéng xa, Kieân xa, Thaäp cung, Baùch cung, Cöûu thaäp cung, Toái thaéng cung, Nghieâm cung, Kieân cung. Vua Kieân cung coù hai ngöôøi con teân laø Sö töû giaùp vaø Sö töû hoáng ; vua Sö töû giaùp laø ngöôøi ñöùng ñaàu trong taát caû tay thieän xaï ôû chaâu Thieäm boä, vua coù boán con trai teân laø Tònh-phaïn, Baïch phaïn, Hoäc-phaïn vaø Cam-loà-phaïn; vaø boán con gaùi teân laø Thanh tònh, Thuaàn baïch, Thuaàn loäc vaø Cam loä. Vua Tònh-phaïn coù hai con: con tröôûng laø Thaùi töû nay laø Theá toân vaø con thöù nay laø cuï thoï Nan-ñaø; vua Baïch phaïn coù hai con teân laø Haèng tinh vaø Hieàn thieän; vua Hoäc-phaïn coù hai con teân laø Ñaïi danh vaø A-na-luaät; vua Cam-loà-phaïn coù hai con teân laø Khaùnh hyû vaø Thieân thoï. Coâng chuùa Thanh tònh coù con teân laø Thieän ngoä, Thuaàn baïch coù con teân laø Höõu man, Thuaàn loäc coù con teân laø Thaéng löïc, Cam loä coù con teân laø Ñaïi löïc. Theá toân tröôùc ñoù coù con teân laø La-haàu-la, chuûng toäc Thích ca baét ñeàu töø Ñaïi vöông Ñòa chuû ñeán ñôøi La-haàu-la thì ñoaïn döùt keá töï, vì La-haàu-la ñaõ chöùng Voâ sanh, ñaõ ñoaïn haït gioáng sanh töû neân khoâng coøn keá töï nöõa.

Cuï thoï Ñaïi Muïc-kieàn-lieân noùi xong nhaân duyeân veà chuûng toäc Thích ca lieàn xuoáng toøa vaø ñöùng yeân laëng, luùc ñoù Theá toân bieát cuï thoï ñaõ noùi xong lieàn töø tö theá naèm ngoài daäy ngay ngaén vaø khen raèng: “laønh thay Muïc lieân, thaày ñaõ nhö phaùp noùi veà nguoàn goác cuûa chuûng toäc Thích ca. Neáu ngöôøi naøo noùi cho ngöôøi khaùc nghe veà chuûng toäc Thích ca thì ngöôøi aáy seõ ñöôïc lôïi ích lôùn vaø thöôøng ñöôïc an laïc”, Phaät laïi baøo caùc Bí-soâ vaø caùc Bí-soâ ni: “haõy ghi nhôù nhaân duyeân nguoàn goác cuûa chuûng

290 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

toäc Thích ca vaø nhö phaùp noùi cho ngöôøi khaùc nghe, vì sao, vì nhaân vieäc laøm naøy seõ ñöôïc lôïi ích lôùn, ñaày ñuû nghóa lôïi, ñaày ñuû phaùp nghóa, ñaày ñuû phaïm haïnh… Vì theá caùc Bí-soâ, haõy neân thoï trì vaø roäng noùi cho ngöôøi khaùc nghe”, caùc Thích töû trong thaønh Kieáp-tyû-la nghe roài vui möøng töø choã ngoài ñöùng daäy ñaûnh leã Phaät, höõu nhieãu roài ñi. Luùc ñoù Phaät baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày laéng nghe:

Xöa kia, vua Sö töû giaùp ôû thaønh Kieáp-tyû-la ñaõ duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa khieán cho nhaân daân an laïc, trong nöôùc thònh vöôïng khoâng coù khuûng boá. Vua Thieän ngoä ôû Thaùnh Thieân thò cuõng duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa khieán cho ñaát nöôùc an oån, daân chuùng giaøu coù khoâng bò suy naõo; vôï vua teân laø Dieäu thaéng dung maïo ñoan chaùnh ñöôïc moïi ngöôøi yeâu meán. Trong thaønh naøy coù moät tröôûng giaû teân laø Kieát töôøng, nhaø giaøu coù nhieàu nhaø cöûa, ruoäng vöôøn, chaâu baùu, kho laãm ñaày aép, quyeán thuoäc ñoâng ñuùc … gioáng nhö Tyø sa moân thieân vöông khoâng khaùc. Tröôûng giaû coù moät vöôøn hoa vôùi nhieàu loaïi hoa vaø caây traùi, laïi coù suoái vaø ao taém vôùi ñuû loaïi chim quyù hieám, tieáng hoùt hoøa nhaõ vi dieäu neân vua cuøng phi haäu vaø caùc vöông töû thöôøng ñeán daïo chôi. Phu nhaân cuûa vua khôûi taâm tham AÙi neân yeâu caàu vua xin tröôûng giaû cho khu vöôøn naøy, vua noùi: “vöôøn naøy cuûa tröôûng giaû Kieát töôøng, ta khoâng theå baûo tröôûng giaû ñem noù cho naøng. Neáu naøng muoán, ta seõ ôû trong thaønh naøy xaây döïng moät khu vöôøn khaùc ñeïp hôn ñeå ban cho naøng”. Vua vì phu nhaân neân ôû trong thaønh cho xaây moät khu vöôøn toát ñeïp gaáp boäi, do phu nhaân teân laø Dieäu thaéng neân vöôøn naøy ñöôïc goïi laø Dieäu thaéng. Vua Sö töû giaùp thöôøng caàu xin moät nguyeän : “neáu trong chuûng toäc cuûa toâi xuaát hieän moät Kim luaân vöông thì môùi thoûa nguyeän cuûa toâi”; vua Thieän ngoä cuõng thöôøng caàu xin moät nguyeän: “neáu toâi ñöôïc laøm quyeán thuoäc cuûa vua Sö töû giaùp thì môùi thoûa nguyeän cuûa toâi”. Luùc ñoù ñaïi phu nhaân cuûa vua Thieän ngoä thoï thai, sau möôøi thaùng haï sanh moät coâng chuùa, dung maïo ñoan chaùnh hieám coù trong theá gian; vua cuøng phu nhaân vaø caùc quyeán thuoäc ñeàu traàm troà baøn luaän: “coâng chuùa naøy töø loaøi ngöôøi sanh ra hay do chö thieân kheùo bieán hoùa ra”. Sau hai möôi moát ngaøy vua môû tieäc aên möøng vaø baûo quaàn thaàn baøn xem neân ñaët teân cho coâng chuùa laø gì, do hoï cho coâng chuùa ñoan chaùnh nhö theá laø do chö thieân kheùo bieán hoùa ra, neân taâu vua neân ñaët teân cho coâng chuùa laø Huyeãn hoùa, vua beøn giao coâng chuùa cho taùm baø nhuõ maãu nuoâi döôõng. Luùc ñoù coù Töôùng sö ñeán taâu vôùi vua: “coâng chuùa Thaùnh thieän naøy sau seõ sanh moät con trai ñaày ñuû caùc töôùng, coù ñaïi oai ñöùc vaø ñaït ñöôïc ngoâi vò Löïc luaân”, vua nghe xong raát vui möøng. Thôøi gian sau, ñaïi phu nhaân laïi mang thai, sau möôøi thaùng laïi haï sanh coâng chuùa, aùnh saùng treân thaân


chieáu khaép caû thaønh, dung maïo ñoan chaùnh trong ñôøi khoâng ai saùnh baèng. Sau hai möôi moát ngaøy vua môû tieäc aên möøng vaø baûo quaàn thaàn baøn xem neân ñaët teân cho coâng chuùa laø gì, do coâng chuùa naøy ñoan chaùnh hôn haún coâng chuùa tröôùc neân coâng chuùa ñöôïc ñaët teân laø Ñaïi Huyeãn hoùa, vua laïi giao cho taùm baø nhuõ maãu nuoâi döôõng. Luùc ñoù coù Töôùng sö ñeán taâu vôùi vua: “coâng chuùa Thaùnh thieän naøy sau seõ sanh moät con trai coù ñuû ba möôi hai töôùng ñaïi tröôïng phu, coù ñaïi oai ñöùc vaø ñaït ñöôïc ngoâi vò Chuyeån luaân Thaùnh vöông”, vua nghe xong vui möøng gaáp boäi.

Thôøi gian sau, caû hai coâng chuùa ñeàu tröôûng thaønh, vua Thieän ngoä sai söù mang thö ñeán cho vua Sö töû giaùp, trong thö vieát: “ñaïi phu nhaân cuûa toâi haï sanh hai coâng chuùa, dung maïo ñoan chaùnh hieám coù treân ñôøi. Töôùng sö noùi coâng chuùa tröôûng sau naøy seõ sanh moät trai ñaït ñöôïc ngoâi vò Löïc luaân, coøn coâng chuùa nhoû sau naøy seõ sanh moät trai ñaït ñöôïc ngoâi vò Chuyeån luaân Thaùnh vöông. Toâi nghe con tröôûng cuûa vua teân laø Tònh- phaïn, toâi muoán ñem moät trong hai coâng chuùa naøy gaû cho Tònh-phaïn”, vua xem thö xong raát vui möøng lieàn baûo söù giaû trôû veà baïch laïi vua Thieän ngoä raèng: “hai coâng chuùa cuûa vua ñeàu ñaày ñuû töôùng toát, toâi xin cöôùi caû hai cho Tònh-phaïn, nhöng vì Tieân vöông cuûa toâi coù lôøi theà khoâng laáy hai vôï neân toâi xin cöôùi coâng chuùa nhoû seõ sanh Luaân vöông cho Tònh-phaïn tröôùc; toâi hoäi hoïp quaàn thaàn vaø caùc quyeán thuoäc baøn vieäc naøy xong seõ röôùc coâng chuûa tröôûng sau”, vua Thieän ngoä nghe roài lieàn theo quoác phaùp trang ñieåm cho coâng chuùa nhoû vaø cho naêm traêm thò nöõ theo haàu qua nöôùc kia laøm vôï Thaùi töû Tònh-phaïn.

Luùc ñoù vua Sö töû giaùp coù moät nöôùc giaùp ranh ôû trong sôn coác teân laø Baùt-traø-baø, noåi leân laøm phaûn ñaùnh phaù caùc vuøng laân caän; nhöõng ngöôøi thuoäc chuûng toäc Thích ca chaïy ñeán baùo vôùi vua Sö töû giaùp, yeâu caàu vua ñem binh ñaùnh deïp, vua noùi: “toâi nay ñaõ giaø, khoâng theå caàm binh chieán ñaáu”, hoï noùi: “xin thænh Thaùi töû ñem binh ñaùnh deïp”, vua noùi: “neáu caùc vò chaáp thuaän cho Thaùi töû moät nguyeän thì toâi seõ cho phaùt binh”, moïi ngöôøi chaáp thuaän, vua lieàn ra lònh ñaùnh troáng chænh ñoán boán binh ñi theo Thaùi töû deïp loaïn. Thaùi töû thoáng lónh boán binh ñaùnh deïp heát giaëc loaïn, hoaëc gieát hoaëc baét troùi, khoâng moät ai troán thoaùt roài daãn quaân trôû veà. Nhöõng ngöôøi thuoäc chuûng toäc Thích ca raát vui möøng vaø hoûi vua veà nguyeän öôùc cuûa Thaùi töû, vua noùi: “chuûng toäc Thích ca chuùng ta tröôùc kia coù lôøi theä laø khoâng laáy hai vôï”, hoï lieàn hoûi vua: “vua muoán boû lôøi theà naøy hay sao?”, vua noùi: “khoâng phaûi nhö vaäy, maø laø ta muoán cho Thaùi töû laáy hai vôï, coøn nhöõng ngöôøi khaùc vaãn giöõ lôøi theà xöa”. Ñöôïc söï chaáp thuaän cuûa nhöõng ngöôøi trong chuûng toäc Thích ca, vua lieàn sai

292 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

söù giaû ñeán baùo vôùi vua Thieän ngoä: “nhöõng ngöôøi trong chuûng toäc Thích ca ñeàu ñaõ chaáp thuaän, nay toâi xin hoûi cöôùi coâng chuùa tröôûng cho Tònh- phaïn”, vua nghe roài raát vui möøng, lieàn cho naêm traêm theå nöõ theo haàu coâng chuùa roài ñöa ñeán thaønh Kieáp-tyû-la gaû cho Thaùi töû Tònh-phaïn. Thôøi gian sau, vua Sö töû giaùp baêng haø, Thaùi töû leân noái ngoâi cuõng duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, ñaát nöôùc yeân vui, nhaân daân an laïc khoâng coù suy naõo ; moät hoâm vua cuøng ñaïi phu nhaân leân laàu cao cuøng caùc theå nöõ vaây quanh, nghe taáu kyõ nhaïc vui veû töï taïi. Luùc ñoù Boà-taùt ôû coõi trôøi Ñoå-söû-ña thöôøng duøng naêm phaùp quaùn saùt trong theá gian : 1 laø quaùn nôi seõ sanh ra, 2 laø quaùn quoác ñoä, 3 laø quaùn thôøi tieát, 4 laø quaùn chuûng toäc, 5 laø quaùn cha meï thaân sanh.

Vì sao Boà-taùt quaùn nôi sanh ? – thöôøng phaùp cuûa Boà-taùt laø tö duy caùc Boà-taùt trong quaù khöù thoï sanh nôi naøo, lieàn quaùn bieát caùc vò aáy hoaëc sanh trong nhaø Baø-la-moân tònh haïnh hoaëc sanh trong nhaø Saùt-ñeá-lî toân quyù, hoaëc laøm thaày cuûa Baø-la-moân hoaëc laøm thaày cuûa Saùt-ñeá-lî. Ta neân thoï sanh trong nhaø Saùt-ñeá-lî toân quyù, vì neáu ta thoï sanh trong nhaø thaáp heøn thì chuùng sanh ñôøi sau seõ phæ baùng ta. Boà-taùt coù phöôùc löïc töï taïi neân coù theå thoï sanh theo yù nieäm, do nghóa naøy neân Boà-taùt phaûi quaùn nôi sanh tröôùc khi thoï sanh.

Vì sao Boà-taùt quaùn quoác ñoä ? – thöôøng phaùp cuûa Boà-taùt laø tö duy caùc Boà-taùt trong quaù khöù thoï sanh ôû quoác ñoä naøo, lieàn quaùn bieát nöôùc Trung Thieân truùc sung tuùc, coù ñaày ñuû luùa gaïo, nguõ coác truùng muøa, khaát thöïc deã ñöôïc ; trong nöôùc khoâng coù möôøi aùc nghieäp, phaàn nhieàu tu theo möôøi thieän nghieäp. Ta neân thoï sanh nôi nöôùc Trung Thieân truùc, vì neáu ta sanh nôi bieân ñòa thì caùc höõu tình seõ phæ baùng ta. Boà-taùt coù phöôùc ñöùc töï taïi coù theå thoï sanh theo yù nieäm, do nghóa naøy neân Boà-taùt quaùn quoác ñoä tröôùc khi thoï sanh.

Vì sao Boà-taùt phaûi quaùn thôøi tieát ? – thöôøng phaùp cuûa Boà-taùt laø tö duy caùc Boà-taùt trong quaù khöù sanh xuoáng nhôn gian vaøo luùc naøo, lieàn quaùn bieát chuùng sanh coù tuoåi thoï töø taùm vaïn tuoåi giaûm daàn xuoáng traêm tuoåi thì Boà-taùt seõ haï sanh. Neáu ngöôøi coù tuoåi thoï trôû leân ñeán taùm vaïn tuoåi thì chuùng sanh seõ khoâng coù caùc vieäc nhö buoàn khoå, ngu si, ñaàn ñoän, kieâu maïn, tham duïc thì khoâng phaûi laø chôn phaùp khí, khoù thoï giaùo hoùa. Ngöôïc laïi neáu ngöôøi coù tuoåi thoï ngaén töø moät traêm trôû xuoáng thì seõ bò naêm tröôïc meâ muoäi naëng neà ; naêm tröôïc laø maïng tröôïc, phieàn naõo tröôïc, höõu tình tröôïc, kieán tröôïc vaø kieáp tröôïc ; naêm tröôïc neáu taêng tröôûng thì khoâng phaûi laø chôn phaùp khí. Neáu Boà-taùt xuaát hieän ôû theá gian vaøo ñôøi aùc tröôïc thì ngoaïi ñaïo seõ phæ baùng, cho neân Boà-taùt cuõng nhö caùc Boà-taùt quaù


khöù khoâng xuaát hieän vaøo ñôøi aùc tröôïc; do nghóa naøy neân Boà-taùt quaùn thôøi tieát tröôùc khi thoï sanh.

Vì sao Boà-taùt phaûi quaùn chuûng toäc? Thöôøng phaùp cuûa Boà-taùt laø tö duy neân thoï sanh trong chuûng toäc naøo, neáu chuûng toäc naøo coù baø con noäi ngoaïi töø xöa ñeán nay khoâng bò phæ baùng thì Boà-taùt seõ thoï sanh trong chuûng toäc ñoù; lieàn quaùn bieát chuûng toäc Thích ca laø chuûng toäc toân quyù, thuoäc doøng Chuyeån luaân Thaùnh vöông. Neáu Boà-taùt thoï sanh trong chuûng toäc thaáp heøn thì chuùng sanh seõ phæ baùng, do Boà-taùt töø voâ löôïng kieáp ñeán nay coù naêng löïc töï taïi neân coù theå tuøy yù nieäm maø thoï sanh; do nghóa naøy neân Boà-taùt quaùn chuûng toäc tröôùc khi thoï sanh.

Vì sao Boà-taùt phaûi quaùn cha meï thaân sanh? Vì Boà-taùt thöôøng tö duy caùc Boà-taùt quaù khöù thoï vaøo thai cuûa baø meï nhö theá naøo, lieàn quaùn bieát phu nhaân Ñaïi Huyeãn hoùa coù doøng hoï baûy ñôøi thuaàn tònh, khoâng coù daâm oâ, hình daùng ñoan nghieâm kheùo tu giôùi phaåm; Boà-taùt ôû trong thai cuûa ngöôøi nöõ naøy ñuû möôøi thaùng vaãn khoâng laøm chöôùng ngaïi moïi sinh hoaït haèng ngaøy nhö tôùi lui, qua laïi. Boà-taùt laïi quaùn bieát phu nhaân töøng phaùt nguyeän voâ thöôïng ñoái vôùi chö Phaät trong quaù khöù laø xin Phaät gia hoä cho con trong ñôøi vò lai sanh ñöôïc ñöùa con thaønh quaû Chaùnh giaùc. Neáu khoâng nhö theá thì Boà-taùt seõ bò chuùng sanh phæ baùng laø taïi sao thoï thai vaøo ngöôøi nöõ voâ töôùng; do Boà-taùt ñaõ gieo troàng caên laønh thaønh töïu neân töï taïi thoï sanh theo yù nieäm, do nghóa naøy Boà-taùt phaûi quaùn cha meï thaân sanh tröôùc khi thoï sanh.

Sau khi quaùn naêm phaùp naøy xong, Boà-taùt aân caàn baùo cho chö thieân coõi trôøi Luïc duïc bieát ñeán ba laàn: “töø coõi trôøi Ñoå-söû-ña, ta seõ haï sanh trong nhôn gian, vaøo thai cuûa ñaïi phu nhaân laøm Thaùi töû cuûa vua Tònh- phaïn. Sau khi ñaûn sanh coõi kia, ta seõ chöùng quaû thöôøng truï, trong chö thieân neáu coù vò naøo muoán ñöôïc chöùng quaû nhö ta thì cuøng ta thoï sanh ôû coõi kia”, luùc ñoù chö thieân noùi: “laønh thay, Boà-taùt coù bieát chuùng sanh ôû chaâu Thieäm boä cöông cöôøng khoù giaùo hoùa vôùi nhieàu aùc tröôïc ; laïi coøn coù Luïc sö ngoaïi ñaïo, luïc Thanh vaên tuøy ngoaïi ñaïo, Luïc dònh ngoaïi ñaïo, hoï chaáp chaët taø kieán, khoù theå cöùu ñoä. Luïc sö ngoaïi ñaïo laø Ma giaø leâ caâu xa töû, San xaø da tyø la ñoà töû, Ni kieàn ñaø nhaõ ñeà töû, Ca caàu ñaø Ca- chieân-dieân, A kyø ñaø suùy xaù Khaâm baø la vaø Boå thích na. Luïc thanh vaên tuøy ngoaïi ñaïo laø Caâu ñaït ña Baø-la-moân, Thaâu na ñaø, Giaø di, Phaïm thoï, Lieân thaät vaø Xích haûi töû. Luïc ñònh ngoaïi ñaïo laø Uaát ña giaø la ma töû, La la Ca-la ma, Thieän phaïm chí, Toái thaéng nho ñoàng, Haéc tieân vaø Öu-laâu- taàn-loa-ca-dieáp nhaõ chi la. Caùc ngoaïi ñaïo naøy duøng taø phaùp giaùo hoùa chuùng sanh khieán cho sanh tham ñaém chaáp chaët taø kieán, khoù theå cöùu ñoä.

294 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Vì sao Boà-taùt laïi thoï sanh coõi ñoù, ôû coõi trôøi Ñoå-söû-ña naøy, moãi toøa cuûa chö thieân ngoài nghe phaùp daøi roäng ñeán möôøi hai Du thieän na, Boà-taùt haõy ôû laïi ñaây thuyeát phaùp cho chuùng toâi nghe, sau khi nghe phaùp, chuùng toâi seõ tín thoï ñeå ñöôïc lôïi ích an laïc laâu daøi”, Boà-taùt nghe roài lieàn noùi: “chö thieân haõy tuøy yù troåi caùc kyõ nhaïc”, chö thieân lieàn ñoàng troåi leân ñuû caùc loaïi kyõ nhaïc. Luùc ñoù Boà-taùt lieàn thoåi loa lôùn, tieáng loa laán aùt taát caû caùc loaïi kyõ nhaïc, Boà-taùt hoûi chö thieân laø tieáng kyõ nhaïc naøo lôùn nhaát, ñaùp laø tieáng loa, Boà-taùt noùi: “caùc vò neân bieát, gioáng nhö tieáng loa coù theå laán aùt caùc loaïi kyõ nhaïc, khi ta haï sanh ôõ chaâu Thieäm boä , phaùp maø ta noùi ra coù theå toài phuïc ñöôïc Luïc sö ngoaïi ñaïo… khieán cho chuùng sanh ñöôïc phaùp cam loà ñaày ñuû. Ta thoåi loa Voâ thöôøng seõ khieán cho kieán chaáp Thöôøng cuûa ngoaïi ñaïo bò dieät, ta thoåi loa Khoâng seõ khieán cho kieán chaáp Coù cuûa ngoaïi ñaïo bò dieät”, lieàn noùi keä:

“Sö töû ñieàu phuïc caùc thuù döõ, Kim cöông caét ñöùt moïi vaät cöùng, Ñeá thích cheá ngöï A-tu-la , Nhaät quang hôn haún caùc aùnh saùng”.

Noùi keä xong, Boà-taùt baûo chö thieân: “neáu caùc vò muoán ñöôïc phaùp cam loà thanh tònh ñaày ñuû thì haõy sanh vaøo saùu thaønh lôùn cuûa nöôùc Trung Thieân truùc”. Luùc ñoù Thích-ñeà-hoaøn-nhôn ngay nôi toøa ngoài quaùn bieát Boà-taùt seõ thoï sanh vaøo thai cuûa phu nhaân Ma-da neân suy nghó: “ta seõ duøng thaàn thoâng löïc laøm cho thaân baø ñöôïc thanh tònh, khoâng coøn caáu ueá vaø khoûe maïnh ñeå ñôïi Boà-taùt thoï sanh”, nghó roài lieàn duøng thaàn thoâng löïc laøm cho thaân phu nhaân thanh tònh. Luùc ñoù ôû coõi trôøi Ñoå-söû-ña vaøo ban ñeâm, Boà-taùt vôùi hình daùng voi traéng saùu ngaø haï sanh ôû nöôùc Trung Thieân truùc, giaùng thaàn vaøo thai cuûa phu nhaân Ma-da. Ñeâm ñoù phu nhaân naèm moäng thaáy boán ñieàm:

1. Laø thaáy voi traéng saùu ngaø ñeán gaù vaøo thai. 2. Laø thaáy thaân mình bay voït leân khoâng. 3. Laø thaáy mình ñi leân nuùi cao. 4. Laø thaáy nhieàu ngöôøi vaây quanh ñaûnh leã. Tænh daäy, phu nhaân lieàn keå cho vua Tònh-phaïn nghe, vua lieàn cho

môøi Töôùng sö ñeán giaûi moäng, Töôùng sö noùi: “döïa treân boán ñieàm naøy thì phu nhaân cuûa vua seõ sanh moät trai coù ñaày ñuû ba möôi hai töôùng ñaïi tröôïng phu trang nghieâm thaân. Neáu noái ngoâi vua seõ ñaït ñöôïc ngoâi vò Kim luaân, cheá phuïc caû boán thieân haï ; neáu xuaát gia tu ñaïo thì seõ chöùng ngoâi vò Phaùp vöông, danh vang khaép möôøi phöông, laø töø phuï cuûa chuùng sanh”. Tuïng toùm löôïc:


“Khi ta ñaûn sanh, Boán trôøi thuû hoä, Nhö chaâu Minh nguyeät, Ñöôïc vaät bao boïc, Baèng chæ sôïi baùu. Ngöôøi trí bieát roài, Töï giöõ naêm giôùi, Khoâng khôûi tham duïc”.

Thöôøng phaùp cuûa caùc Boà-taùt laø khi töø coõi trôøi Ñoå-söû-ña haï sanh vaøo thai meï thì ñaïi ñòa khaép möôøi phöông ñeàu chaán ñoäng, coù aùnh saùng lôùn chieáu soi khaép moïi nôi; taát caû caûnh giôùi tuøy nghieäp cuûa chuùng sanh trong saùu ñöôøng vaø nhöõng nôi maø aùnh saùng maët trôøi maët traêng khoâng chieáu ñeán ñöôïc, cuõng ñeàu chieáu ñeán ñöôïc khieán cho chuùng sanh trong ñaây ñeàu noùi vôùi nhau: “aùnh saùng naøy tröôùc nay chöa töøng coù, hay laø chuùng ta ñöôïc thoï sanh vaøo coõi khaùc”. Laïi nöõa, khi Boà-taùt giaùng thaàn vaøo thai meï, Thích-ñeà-hoaøn-nhôn lieàn baûo thieân thaàn coõi trôøi Töù thieân vöông theo thuû hoä ngöôøi meï, vì sôï ngöôøi meï bò aùc ma laøm haïi. Khi Boà- taùt thoï sanh, caùc chaát nhô ueá trong thai meï khoâng dính ñeán thaân, gioáng nhö haït chaâu Minh nguyeät ñöôïc vaät bao boïc khoâng bò nhieãm oâ. Thöôøng phaùp cuûa Boà-taùt laø khi ôû trong thai, ngöôøi meï thöôøng thaáy nhö ngöôøi coù maét tueä thaáy vaät baùu ñöôïc bao boïc bôûi caùc chæ sôïi xanh vaøng ñoû traéng, phaân bieät roõ raøng. Thöôøng phaùp cuûa Boà-taùt laø khi ôû trong thai, khoâng laøm cho ngöôøi meï meät moõi maø luoân ñöôïc an vui, töï nhieân ngöôøi meï giöõ naêm giôùi: khoâng saùt sanh, troäm caép… cho ñeán khoâng coøn khôûi tham duïc. Luùc ñoù phu nhaân Ma-da boãng khôûi nieäm muoán uoáng nöôùc trong boán bieån, lieàn baïch vua, vua lieàn sai söù giaû môøi moät ngoaïi ñaïo gioûi veà huyeãn thuaät teân laø Xích nhaõn, vò naøy duøng huyeãn thuaät hoùa ra nöôùc boán bieån roài laày nöôùc ñoù ñöa cho phu nhaân uoáng, uoáng xong yù nieäm cuûa phu nhaân lieàn döùt. Sau ñoù phu nhaân laïi khôûi nieäm muoán giaûi phoùng cho caùc höõu tình ñang bò giam giöõ, lieàn baïch vua, vua lieàn ra lònh cho quan giöõ nguïc giaûi phoùng heát caùc tuø nhaân trong nguïc thì yù nieäm cuûa phu nhaân môùi döùt. Sau ñoù phu nhaân laïi khôûi nieäm muoán ñeán trong vöôøn hoa daïo chôi, lieàn baïch vua, vua lieàn daãn phu nhaân ñeán trong vöôøn hoa daïo chôi thì yù nieäm cuûa phu nhaân môùi döùt. Sau ñoù phu nhaân laïi khôûi nieäm muoán ñeán trong vöôøn Laâm-tyø-ni cuûa vua cha mình döøng nghæ, lieàn baïch vua, vua lieàn sai söù ñeán baïch vôùi vua Thieän ngoä, vua nghe roài lieàn ra lònh töôùi queùt vöôøn Laâm-tyø-ni saïch seõ cho phu nhaân vaø caùc theå nöõ ñeán daïo chôi. Khi phu nhaân ñi ñeán caây Voâ öu thaáy hoa laù sum sueâ töôi toát lieàn muoán

296 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

haï sanh neân ñöa tay vòn caønh caây, Thích-ñeà-hoaøn-nhôn bieát phu nhaân trong loøng hoå theïn khoâng theå ôû choã ñoâng ngöôøi maø haï sanh lieàn ñöôïc, neân laøm phöông tieän noåi möa gioù lôùn laøm cho moïi ngöôøi taûn xa ra roài hoùa laøm moät laõo maãu ñöùng tröôùc phu nhaân, phu nhaân lieàn haï sanh Thaùi töû, Thích-ñeà-hoaøn-nhôn duøng tieân y ñôõ laáy Thaùi töû, Thaùi töû baûo Ñeá thích ñaêït xuoáng ñaát, Ñeá thích vaâng lôøi ñaët Thaùi töû xuoáng ñaát roài ñöùng caùch xa moät chuùt. Thöôøng phaùp cuûa Boà-taùt laø khi ñaûn sanh, ñaïi ñòa khaép möôøi phöông ñeàu chaán ñoäng, coù aùnh saùng lôùn chieáu soi khaép moïi nôi; taát caû caûnh giôùi tuøy nghieäp cuûa chuùng sanh trong saùu ñöôøng vaø nhöõng nôi maø aùnh saùng maët trôøi maët traêng khoâng chieáu ñeán ñöôïc, cuõng ñeàu chieáu ñeán ñöôïc khieán cho chuùng sanh trong ñaây ñeàu thaáy laãn nhau vaø noùi raèng: “chaúng phaûi chæ moät mình ta soáng ôû ñaây, cuõng coù ngöôøi khaùc cuøng soáng ôû ñaây”. Thöôøng phaùp cuûa Boà-taùt laø khi ñaûn sanh, thaân khoâng dính maùu vaø chaát nhô ueá khaùc; khi saép sanh ngöôøi meï khoâng naèm, khoâng ngoài maø ñöùng vòn caønh caây, cuõng khoâng coù khoå naõo khi sanh vaø sau khi sanh. Thöôøng phaùp cuûa Boà-taùt laø khi ñaûn sanh, khoâng caàn ai dìu ñôõ maø töï ñi baûy böôùc roài quaùn saùt boán phöông vaø noùi raèng: “ñaây laø phöông Ñoâng, trong taát caû chuùng sanh ta laø toái thöôïng; ñaây laø phöông Nam, ta ñaùng ñöôïc chuùng sanh cuùng döôøng; ñaây laø phöông Taây, ta khoâng coøn thoï thaân sau; ñaây laø phöông Baéc, ta ñaõ ra khoûi bieån lôùn sanh töû”. Luùc ñoù chö thieân caàm loïng traéng vaø phaát traàn traéng ñöôïc trang söùc baèng taïp baùu che phía treân cho Boà-taùt; caùc Long vöông duøng hai loaïi nöôùc saïch thôm, noùng laïnh ñieàu hoøa ñeå taém cho Boà-taùt. Thöôøng phaùp cuûa caùc Boà-taùt laø ôû choã ñaûn sanh, ôû tröôùc ngöôøi meï hieän ra moät ao nöôùc lôùn ñeå cho ngöôøi meï coù ñuû nöôùc taém. Khi Boà-taùt ñaûn sanh, chö thieân ôû treân hö khoâng raûi caùc loaïi höông thôm vi dieäu cuûa coõi trôøi leân mình Boà-taùt nhö höông boät, höông chieân ñaøn, traàm thuûy… vaø troåi ñuû caùc loaïi nhaïc trôøi.

Luùc ñoù tieân A-tö-ñaø ñang ôû trong hang ñaù cuûa nuùi Kieát taát chæ meâ, tieân nhaân naøy quaùn bieát ñöôïc töôùng thaønh suy trong theá gian; tieân coù moät chaùu ngoaïi teân laø Na-la-ñaø thöôøng ñeán cuùng döôøng neân tieân tuøy duyeân chæ daïy, Na-la-ñaø tín thoï neân caàu xin xuaát gia laøm ñeä töû. Khi Boà-taùt ñaûn sanh, trôøi ñaát saùng röïc, Na-la-ñaø thaáy töôùng naøy roài lieàn hoûi tieân nhaân: “coù phaûi laø ñôøi aùc neân xuaát hieän hai maët trôøi, khieán cho trong haøng naøy laïi coù aùnh saùng hay khoâng? Tieân A-tö-ñaø noùi keä:

“AÙnh naéng maët trôøi raát noùng böùc, AÙnh saùng naøy saùng saïch, maùt dòu; Laïi chieáu saùng taän trong hang nuùi, Ta ñoaùn laø aùnh saùng Maâu ni.


Boà-taùt thaàn thoâng ñaïi oai ñöùc, Khi vöøa ñaûn sanh, hieän aùnh saùng; AÙnh saùng saùng saïch maøu vaøng roøng, Chieáu soi khaép nôi treân theá gian”.

Na-la-ñaø baïch tieân: “xin cho con theo thaày ñeán gaëp Boà-taùt”, tieân nhaân noùi: “Boà-taùt coù ñaïi oai ñöùc, laïi coù thieân long baùt boä vaây quanh, duø chuùng ta coù ñeán cuõng khoâng gaëp ñöôïc; haõy ñôïi khi Boà-taùt vaøo thaønh Kieáp-tyû-la vaø ñöôïc ñaêït ba teân, chuùng ta ñeán môùi ñöôïc gaëp”.

Khi Boà-taùt ñaûn sanh, cuøng luùc ñoù naêm traêm cung nhôn moãi ngöôøi ñeàu sanh moät trai, trong ñoù Theá ñaït ca laø thöôïng thuû; laïi coù naêm traêm cung nhôn moãi ngöôøi ñeàu sanh moät nöõ, trong ñoù Chieân ny laø thöôïng thuû; laïi coù naêm traêm ñaïi thaàn, vôï moãi ngöôøi ñeàu haï sanh moät nam, trong ñoù OÂ-ñaø-di laø thöôïng thuû. Laïi coù naêm traêm con voi, moãi con ñeàu sanh voi con, trong ñoù Baùo saùi ñaø töû laø thöôïng thuû; laïi coù naêm traêm con ngöïa, moãi con ñeàu sanh ngöïa con, trong ñoù Maõ la ha maõ töû laø thöôïng thuû. Luùc ñoù naêm traêm phuïc taøng baùu ñeàu töï hieån loä ra, caùc quoác vuông ôû boán phöông ñeàu haøng phuïc vaø ñem ñuû loaïi taïp vaät ñeán coáng hieán ñeå phuïng söï. Quaàn thaàn thaáy caùc hieän töôïng naøy roài lieàn taâu cho vua bieát, vua nghe roài lieàn suy nghó: “con ta thaønh töïu taát caû söï nghieäp laønh”, do ñaây vua lieàn ñaët teân cho Thaùi töû laø Thaønh töïu nhaát thieát söï. Tröôùc nay trong thaønh Kieáp- tyû-la coù moät Döôïc xoa teân laø Thích ca taêng tröôûng, nhöõng ngöôøi thuoäc chuûng toäc Thích ca trong thaønh naøy neáu coù sanh trai hay gaùi thì phaûi ñöa ñeán leã baùi Döôïc xoa naøy tröôùc. Vì theá vua baûo ñaïi thaàn ñöa Thaùi töû ñeán leã baùi, ñaïi thaàn vaâng lònh ñaët Thaùi töû treân xe baùu roài ñöa ñeán choã Döôïc xoa. Nhöõng ngöôøi thuoäc chuûng toäc Thích ca taùnh tình voán thoâ thaùo hung baïo, thöôøng phaân bieät ta ngöôøi nhöng khi thaáy Thaùi töû hoï lieàn trôû neân tòch tónh ñöùng yeân ; do vieäc naøy neân vua Tònh-phaïn ñaët theâm teân laø Thích ca Maâu ni. Khi Thaùi töû ñöôïc ñöa ñeán mieáu, Döôïc xoa naøy thaáy Boà-taùt töø xa lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy ñeán ñaõnh leã Boà-taùt; moïi ngöôøi thaáy roài heát söùc kinh ngaïc lieàn ñem vieäc naøy taâu cho vua bieát, vua nghe roài heát söùc vui möøng neân ñaët theâm teân cho Thaùi töû laø Thieân trung thieân. Sau khi ñöa Thaùi töû trôû veà cung, vua baûo caùc nhuõ maãu nuoâi döôõng tuøy theo thôøi, caùc nhuõ maãu naøy vui möøng boàng Thaùi töû veà trong cung nuoâi döôõng, haèng ngaøy sau khi duøng nöôùc thôm taém vaø thoa höông thôm cho Thaùi töû xong lieàn boàng ñeán choã vua, vua ñaêït Thaùi töû leân ñaàu goái ngaém nhìn töôùng maïo cuûa Thaùi töû, trong loøng raát vui söôùng. Leä thöôøng ngöôøi trong cung sanh con ñeàu vôøi Töôùng sö ñeán xem töôùng, luùc ñoù vua cho vôøi Töôùng sö ñeán xem töôùng Thaùi töû. Töôùng sö xem töôùng Thaùi töû roài

298 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

noùi: “Thaùi töû coù ñuû ba möôi hai töôùng, neáu taïi gia thì laøm Kim luaân Thaùnh vöông thoáng trò boán thieân haï, duøng thieän phaùp giaùo hoùa; laïi coù ñuû baûy baùu: baùnh xe baùu, voi baùu, ngöïa baùu, nöõ baùu, thaàn coi giöõ phuïc taøng baùu, thaàn chæ huy quaân ñoäi baùu vaø ngoïc ma ni baùu; laïi coù ñuû ngaøn con duõng kieän coù theå haøng phuïc quaân ñòch; nhöõng ngöôøi treân theá gian soáng hoøa bình khoâng xaâm phaïm laãn nhau, cuøng haønh thieän phaùp thuø thaéng. Neáu Thaùi töû xuaát gia seõ ôû ngoâi vò Phaùp vöông Nhö lai ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc, danh vang khaép nôi”, vua hoûi: “ba möôi hai töôùng toát laø nhöõng töôùng naøo?”, Töôùng sö noùi: “ba möôi hai töôùng toát goàm coù: 1. Laø baøn chaân an truï baèng phaúng, ñaày ñuû töôùng ñaïi tröôïng phu; 2. Laø döôùi loøng baøn chaân coù töôùng thieân böùc luaân; 3. Laø ngoùn tay thon daøi; 4. Laø mu baøn chaân ñaày daën. 5. Laø tay chaân meàm maïi, 6. Laø baøn tay, baøn chaân coù maøn moûng; 7. Laø tay duoãi ra daøi tôùi ñaàu goái; 8. Laø baép chaân raén chaéc; 9. Laø thaân ngay thaúng; 10. Laø theá phi taøng maät; 11. Laø thaân töôùng ñaày ñaën nhö caây Ni-coà-ñaø; 12. Laø aùnh saùng bao quanh treân ñaûnh roäng moät taàm; 13. Laø loâng treân thaân thöôïng mó; 14. Laø loâng ôû moãi loã chaân loâng coù maøu xanh bieác vaø xoay veà beân phaûi; 15. Laø da coù maøu vaøng roøng; 16. Laø da mìn maøng khoâng dính buïi; 17. Laø baûy choã treân thaân goàm coù hai tay, hai chaân, hai vai vaø ñaûnh ñeàu ñaày ñaën; 18. Laø thaân töôùng oai veä nhö Sö töû vöông; 19. Laø vai ñaày ñaïên; 20. Laø baép tay raén chaéc; 21. Laø thaân töôùng cao lôùn; 22. Laø 40 caùi raêng ñeàu ngay ngaén; 23. Laø raêng khít; 24. Laø raêng traéng saïch; 25 Laø haøm nhö Sö töû vöông ; 26. Laø löôõi roäng daøi, khi le ra coù theå truøm caû maët ñeán meù toùc; 27. Laø vò trong mieäng laø vò toái thöôïng; 28. Laø coù aâm thanh cuûa trôøi Phaïm, lôøi noùi ra hoøa nhaõ, aâm vang nhö tieáng troáng trôøi; 29. Laø maét xanh bieác; 30. Laø loâng mi nhö loâng mi cuûa Ngöu vöông; 31. Laø treân ñaûnh coù nhuïc keá vaø 32. Laø giöõa hai loâng maøy coù töôùng baïch haøo xoay veà beân phaûi”.

Thöôøng phaùp cuûa Boà-taùt laø sau khi Boà-taùt ñaûn sanh ñöôïc baûy ngaøy thì meï cuûa Boà-taùt qua ñôøi vaø ñöôïc sanh leân coõi trôøi Tam thaäp tam. Boà- taùt laïi coù thaân ñoan nghieâm thuø thaéng khieán moïi ngöôøi thích ngaém nhìn khoâng bieát chaùn, gioáng nhö thôï kheùo duøng vaøng Dieâm phuø ñaøn ñuùc ra caùc hình töôïng roài duøng thieân y khoaùc leân khieán cho aùnh saùng chieáu khaép nôi, Boà-taùt cuõng vaäy; nhö hoa sen ñöôïc moïi ngöôøi yeâu thích, Boà- taùt cuõng vaäy. Laïi nöõa, maét cuûa Boà-taùt khoâng nhaùy gioáng nhö coõi trôøi Tam thaäp tam, do nghieäp quaû neân ngaøy ñeâm Boà-taùt thöôøng thaáy boán phöông, boán phöông goùc vaø hai phöông treân döôùi trong khoaûng moät do tuaàn. Laïi nöõa, Boà-taùt coù ñaïi trí hueä, hieåu roõ caùc phaùp trong theá gian vaø hieåu caû phaùp nöôùc.


Luùc ñoù Na-la-ñaø ñeán baïch vôùi tieân A-tö-ñaø: “nay Boà-taùt ñaõ vaøo thaønh Kieáp-tyû-la, vua Tònh-phaïn cuõng ñaõ ñaët ba teân cho Boà-taùt, xin thaày haõy cuøng con ñeán ñoù chieâm ngöôõng Boà-taùt”, vò thaày ñoàng yù, caû hai duøng thaàn thoâng löïc nöông hö khoâng maø ñi, nhöng do oai löïc cuûa Boà-taùt khieán hoï thoái thaát thaàn thoâng, khoâng theå nöông hö khoâng maø ñi, ñaønh phaûi ñi boä vaøo thaønh Kieáp-tyû-la. Khi ñaõ vaøo thaønh ñeán tröôùc cöûa cung, hoï noùi vôùi ngöôøi giöõ cöûa: “oâng haõy vaøo taâu vua coù tieân A-tö-ñaø ñang ôû ngoaøi cöûa xin ñöôïc gaëp vua”, vua nghe roài lieàn mang höông hoa ra nghinh ñoùn hai tieân vaøo trong cung, môøi ngoài roài hoûi: “ñaïi tieân töø xa ñeán coù vieäc gì?”, ñaùp laø muoán gaëp Boà-taùt, vua noùi: “Thaùi töû ñang an giaác, xin haõy ñôïi moät laùt”, tieân ñaùp: “Boà-taùt ñang an giaác, chuùng toâi vaãn muoán chieâm ngöôõng”, vua lieàn daãn hai tieân ñeán choã Boà-taùt, thaáy Boà-taùt tuy nguû vaãn môû hai maét neân tieân A-tö-ñaø noùi keä:

“Nhö long maõ ñang bay, Taïm nguû roài laïi thöùc, Nhö ngöôøi thieän laøm vieäc, Mieân caùi (phieàn naõo nguû) khoâng che ñöôïc”.

Luùc ñoù Di maãu boàng Thaùi töû trao cho tieân, tieân quyø xuoáng ñöa hai tay boàng roài xem töôùng Thaùi töû, keá hoûi vua: “vua ñaõ môøi caùc Töôùng sö Baø-la-moân, hoï ñaõ xem töôùng chöa?, ñaùp laø xem roài, laïi hoûi xem nhö theá naøo, vua ñaùp: “hoï noùi neáu noái ngoâi vua seõ laø Kim luaân Thaùnh vöông, danh vang khaép möôøi phöông”, tieân A-tö-ñaø noùi keä:

“Ñaïi vöông haõy neân bieát, Töôùng sö khoâng bieát ñöôïc, Ñôøi maït khoâng Luaân vöông, Nhaát ñònh chöùng Boà-ñeà, Toâi quaùn thaáy Thaùi töû, Seõ truï ngoâi Phaùp vöông”.

300 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


QUYEÅN 3

Luùc ñoù tieân A-tö-ñaø ñaõ bieát Thaùi töû chaéc chaén seõ thaønh baäc Chaùnh

giaùc, lieàn töï quaùn xem tuoåi thoï cuûa mình coù ñöôïc thaáy Boà-taùt chöùng quaû Boà-ñeà trong ñôøi nay hay khoâng. Lieàn quaùn thaáy Boà-taùt möôøi chín tuoåi xuaát gia, sau saùu naêm khoå haïnh ñöôïc phaùp Cam loà; laïi quaùn bieát mình khoâng bao laâu nöõa seõ qua ñôøi, khoâng theå thaáy ñöôïc Boà-taùt thuyeát phaùp ñoä sanh neân töï buoàn thöông rôi leä. Vua nhìn thaáy raát kinh ngaïc, lieàn duøng keä hoûi:

“Tröôïng phu vaø nöõ nhaân, Ai thaáy ñeàu vui möøng, Khoâng hieåu nay côù sao, Chæ rieâng Tieân buoàn khoùc, Hay Thaùi töû cuûa toâi, Coù töôùng gì khoâng toát, Laønh thay, ñaïi tieân nhôn, Xin haõy mau vì noùi”.

Tieân noùi keä ñaùp: “Cho duø treân hö khoâng, Boãng möa xuoáng kim cöông, Ñoái vôùi thaân Thaùi töû, Vaãn khoâng toån maûy loâng. Cho duø dao kieám beùn, Khí ñoäc, raén ñoäc caén, Cuõng ñeàu khoâng haïi ñöôïc. Taát caû ngöôøi sôï haõi, Thaùi töû coøn baûo veä, Laøm sao ñaáng Töø bi, Laïi lo coù ngöôøi haïi.


Caùc töï taïi Phaïm thieân, Ñeàu ñeán ñeå hoä veä, Nhö vaäy baäc toái thaéng, Lo gì coù ngöôøi haïi. Chæ vì toâi haän mình, Giaø cheát ñaõ ñeán gaàn, Khoâng thaáy chuyeån phaùp luaân, Cho neân töï bbuoàn thöông. Veà sau ngöôøi theá gian, Gaëp ñöôïc Boà-taùt naøy, Seõ nghe ñöôïc dieäu phaùp, Chöùng ñöôïc quaû Tòch dieät”.

Luùc ñoù tieân A-tö-ñaø trong loøng töï haän suy nghó: “nay ta ñaõ thoái thaát thaàn thoâng, neáu ñi boä ra thaønh moïi ngöôøi nhìn thaáy seõ khinh thöôøng ta”, nghó roài lieàn taâu vua: “tröôùc ñaây vua coù nguyeän tieân A-tö-ñaø seõ ra vaøo thaønh naøy, nay toâi ñi boä ñeán ñaây ñeå ñaùp laïi nguyeän cuûa vua, giôø ñi boä trôû veà, mong vua vì toâi cho söûa sang ñöôøng saù trong thaønh”, vua lieàn ra lònh daân chuùng trang hoaøng ñöôøng saù trong thaønh vaø noùi: “nay tieân A-tö-ñaø ñi boä ra thaønh, daân chuùng haõy tuøy yù chieâm ngöôõng”, tieân cuøng vua quan vaø caùc tröôûng giaû, cö só, Baø-la-moân tröôùc sau vaây quanh ra khoûi thaønh roài noùi vôùi vua: “vua haõy trôû veà cung, toâi xin töø giaõ”. Sau khi töø bieät, tieân A-tö-ñaø ñi veà phía tröôùc roài leân nuùi Taân ñaø choïn moät nôi toát ñeå döøng ôû, do ñi ñöôøng xa neân moõi meät ngoài nghæ, boãng nhaäp ñònh Tieân ; do nhaäp ñònh Tieân neân ñöôïc thaàn thoâng trôû laïi. Thôøi gian sau nieãm bònh, caùc ñeä töû duøng ñuû loaïi thuoác thang trò lieäu nhöng bònh khoâng thuyeân giaûm, caùc ñeä töû baïch : “thaày bò bònh ñaõ duøng nhieàu loaïi thuoác thang vaãn khoâng khoûi, theá gian voâ thöôøng khoâng theå laø nôi truù aån, chuùng con muoán caàu tòch tónh. Thaày ñaõ ñaït ñöôïc an laïc, vì sao khoâng ban cho chuùng con lôøi giaùo huaán ñeå chuùng con ñöôïc ngoä nhaäp”, tieân noùi: “tuy ta xuaát gia mong ñöôïc phaùp Cam loà nhöng chöa chöùng ñaéc, ta hoå theïn khoâng coù gì truyeàn laïi cho caùc con. Ñoàng töû thoï sanh trong chuûng toäc Thích ca-sau naøy seõ chöùng quaû voâ thöôïng vaø seõ duøng phaùp cam loà teá ñoä chuùng sanh, luùc ñoù caùc con neân ñeán ñoù caàu xuaát gia vôùi vò aáy. Sau khi xuaát gia, caùc con chôù yû mình laø Ma-naïp-baïc-giaø maø haõy noå löïc sieâng tu phaïm haïnh ñeå ñaéc phaùp ; neáu vieäc tu haønh thaønh töïu thì caùc con seõ ñöôïc vò Cam loà”, tieân lieàn noùi keä:

“Töø ñaây qua phöông Ñoâng, Con neân ñeán tìm caàu,

302 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Chö Phaät raát khoù gaëp, Gaëp roài neân sieâng tu”.

Keá noùi keä voâ thöôøng: “Tích tuï ñeàu tieâu taùn, Cao ngaát aét rôi rôùt, Hoäi hoïp aét bieät ly, Coù maïng ñeàu phaûi cheát”.

Noùi keä xong lieàn qua ñôøi, ñeä töû Na-la-ñaø nhö phaùp cuùng döôøng roài theo giôø mai taùng, mai taùng xong lieàn ñi ñeán thaønh Baø-la-neâ-tö truï nôi ñoù vaø daïy chuù Pheä ñaø cuûa Baø-la-moân cho naêm traêm Ma-naïp-baïc-giaø. Na-la-ñaø coù hoï laø Ca-chieân-dieân neân moïi ngöôøi ôû ñaây ñeàu goïi oâng laø Ca-chieân-dieân. Khi Boà-taùt thaønh Phaät, Ca-chieân-dieân naøy ñeán gaëp Phaät nghe phaùp vaø ñöôïc lieãu thoaùt sanh töû, ñöôïc Nieát-baøn tòch tónh toái thöôïng cöùu caùnh vaø ñöôïc Phaät goïi laø Ñaïi Ca-chieân-dieân.

Luùc ñoù Boà-taùt ñang ngoài treân ñuøi nhuõ maãu, aên côm gaïo thôm ñöïng treân maâm vaøng; thaáy Boà-taùt aên quaù nhieàu neân nhuõ maãu giaät laáy maâm vaøng, Boà-taùt duøng tay ñeø xuoáng khoâng cho nhuõ maãu giaät laáy, cho ñeán taùm nhuõ maãu cuõng khoâng giaät laáy ñöôïc neân ñeán taâu vua; vua vaø caùc cung nhôn cuõng khoâng giaät laáy ñöôïc; vua ra lònh quaàn thaàn cuøng giaät laáy cuõng khoâng giaät ñöôïc; quaàn thaàn duøng moùc keùo maâm vaøng cuõng khoâng theå giaät ñöôïc, cho ñeán duøng naêm traêm con voi keùo daây giaät laáy cuõng khoâng giaät ñöôïc. Thaáy moïi ngöôøi ñeàu heát söùc giaät laáy maâm vaøng naøy, Boà-taùt suy nghó: “nhöõng ngöôøi naøy muoán thöû söùc maïnh cuûa ta”, nghó roài lieàn duøng ngoùn tay moùc sôïi daây keùo khieán cho söùc voi khoâng ñòch noåi neân phaûi thuït luøi. Vua thaáy vieäc naøy lieàn suy nghó: “chæ duøng moät ngoùn tay maø khieán cho naêm traêm con voi thoái lui, neáu duøng caû hai tay thì chaéc ñòch ñöôïc ngaøn voi”, vua lieàn ñaët theâm teân cho Boà-taùt laø Thieân töôïng löïc.

Boà-taùt khi nhaäp hoïc coù naêm traêm ñoàng töû theo haàu, luùc ñoù coù moät hoïc só teân laø Thaùi quang giaùp thoâng hieåu naêm traêm loaïi saùch neân vua Tònh-phaïn daãn Boà-taùt cuøng naêm traêm ñoàng töû ñeán ñoù caàu hoïc. Hoïc só trao cho Boà-taùt moät boä saùch, Boà-taùt lieàn noùi laø ñaõ hieåu thoâng roài, ñöa boä saùch thöù hai… cho ñeán naêm traêm boä saùch, Boà-taùt ñeàu noùi laø ñaõ thoâng hieåu roài vaø hoûi hoïc só coøn boä saùch naøo khaùc khoâng, hoïc só noùi: “ñaây laø naêm traêm boä saùch ñang löu haønh trong theá gian, nhöõng saùch khaùc thì toâi khoâng bieát”. Boà-taùt lieàn taïo moät boä saùch ñöa cho hoïc só vaø hoûi: “saùch naøy vieát baèng loaïi chöõ gì vaø teân saùch laø gì ?”, hoïc só noùi: “toâi khoâng bieát loaïi chöõ naøy vaø teân cuûa boä saùch naøy” , Boà-taùt noùi: “neáu trong theá gian


xuaát hieän Boà-taùt vaø Kim luaân vöông thì loaïi chöõ cuûa boä saùch naøy cuõng seõ xuaát hieän trong theá gian”. Luùc ñoù trong hö khoâng, vua trôøi Phaïm thieân xuaát hieän vaø noùi: “hai baäc aáy cuøng xuaát hieän vôùi loaïi chöõ maø Boà- taùt vöøa noùi laø söï thaät”, vua vaø quaàn thaàn nghe lôøi naøy ñeàu raát vui möøng, loaïi saùch maø Boà-taùt ñöa cho hoïc só xem laø saùch Phaïm thieân. Hoïc vaên xong, caäu cuûa Boà-taùt laø Ma-na-lôïi ñöa Boà-taùt vaø caùc ñoàng töû ñeán hoïc caùch cöôõi ngöïa, baén cung. Trong thaønh Kieáp-tyû-la coù moät baùc só teân laø Ñoàng thaàn, thoâng thaïo caùch baén cung vaø chieán ñaáu, khi oâng ñeán daïy cho Boà-taùt, Ma-na-lôïi lieàn noùi: “Thaùi töû coù taâm töø bi lôùn, oâng haõy daïy cho Thaùi töû vaø caùc ñoàng töû naøy taát caû caùc phaùp dieäu, chæ rieâng coù Ñeà-baø-ñaït- ña laø ñöøng daïy, vì Ñeà-baø-ñaït-ña baûn taùnh ñoäc aùc, neáu thoâng thaïo phaùp naøy seõ gieát haïi nhieàu chuùng sanh”, vò thaày nghe roài lieàn daïy cho Boà-taùt töôøng taän caùc phaùp dieäu, Boà-taùt nhôø ñoù hoïc thoâng naêm caùch baén cung: 1. Laø baén ñöôïc caùc vaät ôû xa; 2. Laø nghe ñöôïc tieáng ñoäng duø maét khoâng thaáy vaãn coù theå baén truùng theo yù nieäm; 3. Laø muoán baén ñeán choã naøo thì baén truùng ñeán choã ñoù; 4. Laø coù theå tuøy theo yù muoán laøm cho ngöôøi soáng hay cheát maø baén vaøo yeáu huyeät treân thaân cuûa ngöôøi ñoù; 5. Laø khoâng keå gaàn hay xa, heã baén laø raát chính xaùc. Cho neân tieáng ñoàn Boà-taùt vaên voõ song toaøn lan xa, luùc ñoù coù nhieàu ngöôøi ôû thaønh Pheä-xaù-ly baét ñöôïc moät con voi ñaày ñuû töôùng toát, muoán ñem voi baùu naøy daâng cho Thaùi töû. Sau khi trang nghieâm ñuû thöù cho voi, hoï ñöa voi ñeán thaønh Kieáp-tyû-la, luùc ñang ñöùng tröôùc cöûa cung vua thì vöông töû Ñeà-baø-ñaït-ña ñi ra, thaáy voi baùu naøy lieàn sanh taâm öa thích neân hoûi voi naøy ñem cho ai, ñaùp laø daâng cho Thaùi töû, Ñeà-baø-ñaït-ña nghe roài lieàn noåi giaän noùi: “Thaùi töû chöa laøm Kim luaân vöông, vì sao caùc ngöôøi laïi ñem voi baùu ñeán”, noùi roài lieàn ñeán gaàn voi ñaám noù moät ñaám, voi lieàn ngaõ laên ra cheát, ñaùnh voi cheát xong lieàn boû ñi. Luùc ñoù vöông töû Nan-ñaø ñi ra thaáy voi cheát nay lieàn hoûi roõ nguyeân do roài noùi: “Ñeà-baø-ñaït-ña thaät khoâng toát”, laïi suy nghó: “ñaây chaêng phaûi laø Ñeà-baø-ñaït-ña töï thöû söùc mình hay sao”, nghó roài lieàn naém ñuoâi voi keùo ñi hôn ba möôi baûy böôùc rôøi khoûi ñöôøng caùi roài boû ôû ñaáy. Sau ñoù Thaùi töû ñi ra thaáy voi cheát naøy lieàn hoûi roõ nguyeân do roài noùi: “ngöôøi ñaùnh cheát voi laø khoâng toát, ngöôøi keùo voi ra khoûi ñöôøng caùi laø toát”, laïi suy nghó: “haù chaúng phaûi hai ngöôøi töï thöû söùc mình hay sao, ta cuõng phaûi thöû söùc”, nghó roài lieàn naém voøi voi quaêng ra khoûi thaønh bay xa baûy daëm môùi rôi xuoáng ñaát vaø ñöôïc choân luoân ôû ñoù neân choã ñoù ñöôïc goïi laø choã taùng voi. Caùc tröôûng giaû vaø Baø-la-moân coù tín taâm lieàn xaây thaùp ôû ñoù roài noùi keä:

“Thieân thoï ñaùnh cheát con voi lôùn,

304 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Nan-ñaø keùo ba möôi baûy böôùc, Boà-taùt quaêng voi ra khoûi thaønh, Nhö quaêng ngoùi gaïch leân hö khoâng”.

Luùc ñoù caùc ñoàng töû thuoäc doøng Thích ruû nhau vaøo röøng chôi troø luaân ñao ñeå chaët caây, Boà-taùt cuõng cuøng naêm traêm ñoàng töû vaøo röøng; caùc ñoàng töû kia ñua nhau muùa luaân ñao khieán cho caây coái ñeàu nghieâng ngaõ, Boà-taùt cuõng muùa luaân ñao nhöng caây coái duø bò ñöùt cuõng khoâng ngaõ. Thaáy caây khoâng ngaõ caùc ñoàng töû kia noùi: “nghe noùi Thaùi töû oai löïc maïnh meõ, thoâng ñaït naêm taøi ngheä, vì sao muùa luaân ñao laïi khoâng chaët gaõy moät caây naøo. Chaët caây laø thuaät nhoû maø coøn nhö vaäy, huoáng chi laø caùc thuaät khaùc”, luùc ñoù thieân thaàn thaáy hoï cheâ bai Thaùi töû lieàn muoán giaûi nghi neân taïo ra moät luoàng gioù maïnh laøm cho caây röøng ngaõ aøo aøo xuoáng, caùc ñoàng töû kia thaáy roài heát söùc kinh ngaïc vaø khen laø kyø dieäu. Sau ñoù caùc vöông töû laïi cuøng Boà-taùt thi baén cung, hoï duøng baûy haøng caây Thieát ña la, baûy haøng troáng lôùn vaø ôû giöõa laø baûy con heo saét laøm muïc tieâu. Ñeà-baø-ñaït-ña baén qua moät caây Ña la, moät troáng vaø moät con heo thì teân môùi döøng; Nan-ñaø baén qua hai caây Ña la, hai troáng vaø hai con heo thì teân môùi döøng ; Boà-taùt baén qua heát baûy caây, baûy troáng vaø baûy heo, söùc cuûa muõi teân bay qua khoûi ñòa luaân ñeán meù nöôùc môùi döøng. Long vöông nhoå muõi teân naøy, töø loã hoång naøy voït leân nguoàn nöôùc thôm ngon, ai uoáng nöôùc naøy ñeàu khen laø hi höõu. Caùc cö só vaø Baø-la-moân tín taâm lieàn xaây thaùp nôi doøng nöôùc ñoù ñeå cuùng döôøng.

Sau ñoù Boà-taùt cuøng caùc ñoàng töû cuôõi xe ngöïa trôû veà trong thaønh, beân ngoaøi cöûa thaønh coù caùc töôùng sö, töø xa thaáy Boà-taùt coù oai quang thuø ñaëc lieàn tranh nhau ñoaùn: “neáu trong möôøi hai naêm trôû laïi maø Thaùi töû khoâng xuaát gia thì seõ leân ngoâi Chuyeån luaân Thaùnh vöông”. Vua Tònh- phaïn nghe ñöôïc lôøi naøy raát vui möøng lieàn baûo quaàn thaàn: “ta nghe caùc töôùng sö noùi neáu trong möôøi hai naêm trôû laïi maø Thaùi töû khoâng xuaát gia thì seõ leân ngoâi Chuyeån luaân Thaùnh vöông. Vaäy caùc khanh neân taêng söï phoøng hoä trong möôøi hai naêm naøy ñöøng cho Thaùi töû xuaát gia ñeå Thaùi töû leân ngoâi Kim luaân vöông, chuùng ta seõ cuøng ôû treân kim luaân bay treân hö khoâng quaùn saùt khaép boán thieân haï. Caùc khanh haõy mau xaây cung ñieän, tuyeån choïn myõ nöõ ñeå Thaùi töû vui veû höôûng thoï”, quaàn thaàn taâu: “Thaùi töû khoâng thích thanh höông AÙi duïc cuûa theá gian thì laøm sao duøng myõ nöõ khieán cho Thaùi töû AÙi luyeán ñöôïc”, vua noùi: “Thaùi töû chöa thích höôûng thoï duïc laïc laø vì chöa gaëp myõ nöõ, caùc khanh neân tuyeån choïn myõ nöõ tuyeät theá thì nhaát ñònh Thaùi töû seõ öa thích”. Luùc ñoù quaàn thaàn cuøng baøn luaän: “tuy Thaùi töû khoâng AÙi nhieãm, chuùng ta cuõng cöù lo lieäu ñuû thöù ñoà trang


söùc roài cho töøng thieáu nöõ ñeán gaëp Thaùi töû, Thaùi töû seõ laáy ñoà trang söùc naøy taëng cho hoï, neáu coâ naøo Thaùi töû öa thích seõ choïn ñeå haàu haï Thaùi töû”, baøn xong lieàn lo xaây caát cung ñieän vôùi toøa sö töû baèng traêm loaïi chaâu baùu ñeå Thaùi töû ngoài treân ñoù, döôùi toøa ñeå ñuû loaïi ñoà trang söùc baèng chaâu baùu chaát thaønh ñoáng roài ra lònh cho taát caû thieáu nöõ con quan cho ñeán daân thöôøng töøng ngöôøi ñi ñeán tröôùc Thaùi töû, Thaùi töû seõ laáy moät loaïi ñoà trang söùc naøy taëng cho hoï.

Luùc ñoù Chaáp tröôïng Thích chuûng coù con gaùi teân laø Da-du-ñaø-la dung saéc tuyeät traàn, oâng baûo con gaùi: “hoâm nay Thaùi töû seõ taëng cho caùc thieáu nöõ ñoà trang söùc quyù giaù, con cuõng neân ñeán ñoù”, Da-du-ñaø-la noùi: “trong nhaø chuùng ta haù khoâng coù nhöõng thöù aáy hay sao, caàn gì vaät cuûa ngöôøi khaùc”, ngöôøi cha noùi: “khi Thaùi töû taëng ñoà trang söùc, neáu öa thích ai thì ngöôøi ñoù ñöôïc laøm vôï Thaùi töû”, Da-du-ñaø-la noùi: “neáu con ñöôïc choïn vaø neáu Thaùi töû coù thích nhieàu coâ gaùi khaùc thì con chaéc chaén seõ laø Ñaïi vöông phi”, ngöôøi cha noùi: “chaéc chaén seõ nhö vaäy, con haõy ñi nhanh leân”. Da-du-ñaø-la lieàn trang ñieåm thaät ñeïp vôùi nhöõng ñoà trang söùc quyù giaù roài cuøng caùc thò nöõ ñi ñeán trong cung, böôùc ñi cuûa coâ thung dung, thaân ngay thaúng khoâng ngoù hai beân vaø ñeán ñöùng tröôùc Thaùi töû. Luùc ñoù Thaùi töû ñaõ ban heát ñoà trang söùc quyù baùu cho caùc thieáu nöõ, khoâng coøn gì khaùc ñeå taêng cho Da-du-ñaø-la ngoaøi chieác nhaãn vaøng, Thaùi töû nhìn Da-du-ñaø-la vaø ñöa ngoùn tay coù ñeo nhaãn leân. Da-du-ñaø-la cuøng Thaùi töû ñôøi tröôùc ñaõ coù nhaân duyeân yeâu thöông nhau neân coâ lieàn böôùc leân toøa sö töû nhaän laáy nhaãn vaøng töø ngoùn tay cuûa Thaùi töû. Quaàn thaàn thaáy vieäc naøy roài lieàn noùi vôùi nhau: “Da-du-ñaø-la thuoäc doøng hoï cao quyù, dung saéc ñoan nghieâm nhaát trong caùc thieáu nöõ, coù theå tuyeån vaøo cung haàu haï Thaùi töû”, noùi roài lieàn taâu vieäc naøy leân vua, vua cho hai vaïn theå nöõ vaây quanh röôùc Da-du-ñaø-la vaøo cung Thaùi töû.

Luùc ñoù ôû theá gian coù moät caây môùi moïc teân laø Thieän kieân, chæ trong moät ñeâm noù cao ñeán moät traêm khuyûu tay, khi chöa gaëp aùnh naéng maët trôøi thì theå chaát cuûa noù meàm maïi, duøng moùng tay baám lieàn ñöùt; nhöng khi gaëp aùnh naéng maët trôøi chieáu vaøo thì caây lieàn cöùng chaéc, duø duøng dao buùa hay löûa ñeà chaët phaù hay ñoát, noù vaãn khoâng toån hoaïi. Sau khi Boà-taùt ñaûn sanh, ôû giöõa hai thaønh Kieáp-tyû-la vaø Thieân thò coù moät con soâng lôùn teân laø Lö ñeà ha, caây Thieän kieân naøy moïc beân bôø soâng, nöôùc soâng daâng cao khi ruùt xuoáng ñaõ cuoán theo lôùp caùt ñaát treân bôø, laøm cho reã caây Thieân kieân loä ra treân maët ñaát, sau ñoù noù bò gioù thoåi maïnh ngaõ ñoå naèm chaén giöõa soâng, khieán cho beân kia thaønh Kieáp-tyû-la bò chìm ngaäp coøn beân nay thaønh Thieân thò thì khoâ caïn. Vua thaønh Thieân thò sai söù ñeán

306 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

baùo vôùi vua Tònh-phaïn: “caây Thieän kieân ngaõ ñoå naèm chaén giöõa soâng khieán cho caû hai thaønh ñeàu tai haïi, trong nöôùc cuûa vua coù caùc vöông töû söùc löïc maïnh khoûe, xin vua ra lònh cho hoï deïp boû caây naøy”, vua noùi: “ta laøm sao coù theå xöû phaân vieäc naøy”, luùc ñoù coù moät ñaïi thaàn teân laø Xieån ñaø taâu vua: “xin vua ñeå thaàn lo lieäu vieäc naøy, thaàn coù caùch laøm cho caùc vöông töû khoâng caàn vua ra lònh, cuõng seõ töï deïp boû caây naøy”, vua chaáp thuaän. Xieån ñaø lieàn cho queùt doïn trang hoaøng khu röøng beân bôø soâng laøm nôi vui chôi roài thænh caùc vöông töû ñeán ñoù vui chôi. Khi caùc vöông töû ñeán nôi, Ñeà-baø-ñaït-ña thaáy coù moät con chim nhaïn bay ngang lieàn giöông cung baén, chim truùng teân rôi xuoáng choã Boà-taùt ngoài, Boà-taùt lieàn caàm chim nhaïn leân nhoå teân ra roài ñaép thuoác cho noù. Luùc ñoù Ñeà-baø-ñaït-ña baûo thò tuøng ñeán noùi vôùi Boà-taùt: “chim nhaïn naøy do vöông töû Ñeà-baø-ñaït- ña baén truùng, xin haõy traû laïi cho vöông töû”, Boà-taùt noùi: “töø khi ta phaùt taâm Boà-ñeà thì taát caû höõu tình ñeàu thuoäc veà ta tröôùc roài, sao coù theå noùi chim nhaïn naøy thuoäc cuûa vöông töû ñoù ñöôïc”. Do nhieàu ñôøi tröôùc, Ñeà- baø-ñaït-ña ñaõ keát oaùn vôùi Boà-taùt roài neân nay nghe ñöôïc lôøi naøy lieàn oâm loøng saân haän ; tuy thaân sau cuøng naøy cuûa Boà-taùt ñaõ döùt heát oaùn keát ñoái vôùi chuùng sanh, nhöng chæ rieâng ñoái vôùi Ñeà-baø-ñaït-ña laø coøn chuùt taäp khí oaùn thuø, neân khieán vì con chim nhaïn naøy maø laàn ñaàu tieân tranh chaáp vôùi Ñeà-baø-ñaït-ña. Luùc ñoù vua thaønh Thieân thò ra lònh cho daân chuùng cuøng ra söùc deïp boû caây neân gaây naùo loaïn, nghe tieáng naùo loaïn naøy Boà- taùt lieàn hoûi nguyeân do, ñaïi thaàn Xieån-ñaø lieàn keå laïi söï vieäc, Boà-taùt lieàn noùi: “ta seõ tôùi ñoù deïp boû caây”. Khi vöøa ñeán nôi boãng coù moät con raén ñoäc töø trong loã hoång beân ñöôøng voït ra, OÂ-ñaø-di sôï noù laøm haïi Boà-taùt neân ruùt dao ra chaët noù laøm hai khuùc, raén phun khí ñoäc dính vaøo thaân khieán da bieán thaønh saéc ñen neân töø ñoù ñöôïc goïi laø Haéc OÂ-ñaø-di. Luùc ñoù Ñeà-baø- ñaït-ña duøng söùc keùo caây nhöng chæ laøm noù ñoäng ñaäy maø thoâi, Nan-ñaø duøng söùc nhaác noù leân ñöôïc moät chuùt, Boà-taùt thaáy vaäy duøng söùc neùm caây leân bôø, caây gaãy laøm hai ñoaïn naèm ôû hai beân bôø soâng roài noùi vôùi moïi ngöôøi : “caây Thieän kieân naøy thuoäc loaïi caây thuoác coù theå tröø ñöôïc bònh noùng, caùc vò haõy chaët caây thaønh mieáng nhoû, maøi thaønh boät ; neáu bò khí ñoäc hay ung nhoït thoa thuoác naøy seõ ñöôïc laønh”. Khi trôû veà thaønh, ngoaøi cöûa thaønh coù moät töôùng sö noùi: “trong baûy ngaøy nöõa neáu Boà-taùt khoâng xuaát gia thì seõ leân ngoâi Chuyeån luaân Thaùnh vöông”. Luùc ñoù coù moät coâ gaùi doøng hoï Thích teân Kieàu-tyû-la ôû trong tuï laïc Chung thanh ñang ñöùng treân laàu gaùc cao, Boà-taùt khi vaøo thaønh töø xa nhìn thaáy coâ gaùi naøy lieàn aán ngoùn chaân khieán cho xe döøng laïi, moïi ngöôøi thaáy vieäc naøy lieàn cho laø coâ gaùi ñaõ ñöôïc loøng cuûa Boà-taùt neân taâu vua, vua lieàn cho hai vaïn theå


nöõ vaây quanh röôùc Kieàu-tyû-la vaøo cung Thaùi töû. Luùc ñoù Boà-taùt muoán daïo chôi vöôøn hoa neân baûo ngöôøi ñaùnh xe

chuaån bò xe, treân ñöôøng ñi Boà-taùt thaáy moät ngöôøi giaø khí löïc yeáu ôùt, thaân hình gaày oám, khoøm löng ñang choáng gaäy böôùc ñi, chaân run raåy, raâu toùc baïc phô. Thaày roài lieàn hoûi ngöôøi ñaùnh xe ñoù laø ngöôøi gì, ñaùp laø ngöôøi giaø khoâng bao laâu nöõa seõ cheát, laïi hoûi sau naøy ta coù bò nhö vaäy khoâng, ñaùp laø cuõng seõ bò nhö vaäy. Thaùi töû nghe roài öu saàu khoâng vui lieàn baûo quay xe trôû veà cung, ñeán trong cung lieàn ngoài tö duy veà khoå cuûa giaø suy roài noùi keä:

“Boãng gaëp ngöôøi giaø yeáu nhö theá, Choáng gaäy böôùc ñi, chaân run raåy, Thaân ta cuõng seõ giaø suy nhö theá, Laøm sao thoaùt khoûi khoå giaø naøy”.

Luùc ñoù vua Tònh-phaïn hoûi ngöôøi ñaùnh xe: “Thaùi töû ra thaønh daïo chôi coù vui veû khoâng?”, ngöôøi ñaùnh xe lieàn ñem söï vieäc treân keå laïi roài noùi: “hieän giôø thaùi töø ñang ngoài trong cung tö duy veà khoå cuûa giaø suy”. Vua nghe roài lieàn suy nghó: “luùc Thaùi töû ñaûn sanh, töôùng sö noùi laø seõ xuaát gia tu ñaïo, chaéc laø öùng vaøo vieäc naøy. Ta neân cho taêng theâm thuù vui nguõ duïc cho Thaùi töû ñöôïc vui ”, nghó roài lieàn ra lònh taêng theâm thuù vui nguõ duïc cho Thaùi töû ñöôïc vui. Tuïng raèng:

“Vua cha nghe ngöôøi ñaùnh xe noùi, Lieàn nhôù nghó ñeán lôøi Töôùng sö, Taêng gaáp boäi thuù vui nguõ duïc, Muoán cho Boà-taùt khoâng xuaát gia”.

Sau ñoù Boà-taùt laïi muoán ra thaønh daïo chôi neân baûo ngöôøi ñaùnh xe chuaån bò xe, treân ñöôøng ñi Boà-taùt thaáy moät ngöôøi bònh naèm beân ñöôøng, thaân hình gaày oám, vaøng voït khoâng ai muoán nhìn, lieàn hoûi ngöôøi ñaùnh xe ñoù laø ngöôøi gì, ñaùp laø ngöôøi bònh khoâng bao laâu nöõa seõ cheát, laïi hoûi ta coù bò nhö theá khoâng, ñaùp laø khoâng ai thoaùt khoûi bònh taät. Thaùi töû nghe roài öu saàu khoâng vui lieàn baûo quay xe trôû veà cung, vaøo ñeán trong cung lieàn ngoài tö duy veà khoå cuûa bònh taät. Luùc ñoù vua Tònh-phaïn hoûi ngöôøi ñaùnh xe: “Thaùi töû ra thaønh daïo chôi coù vui veû khoâng?”, ngöôøi ñaùnh xe ñem söï vieäc treân keå laïi, vua nghe roài lieàn cho taêng theâm thuù vui nguõ duïc ñeå Thaùi töû ñöôïc vui. Tuïng raèng:

“Saéc thanh höông thöôïng dieäu, Caùc vò xuùc toái thaéng, Thoï höôûng nguõ duïc laïc, Chôù boû ta xuaát gia”.

308 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Sau ñoù Boà-taùt muoán ra thaønh daïo chôi neân baûo ngöôøi ñaùnh xe chuaån bò xe, treân ñöôøng ñi Boà-taùt thaáy moät ngöôøi cheát naèm trong moät chieác xe nhieàu maøu, tröôùc xe coù moät ngöôøi böng lö höông ñi tröôùc, sau xe coù nhieàu nam nöõ xoûa toùc khoùc than thaûm thieát. Boà-taùt lieàn hoûi ngöôøi ñaùnh xe ñoù laø ngöôøi gì, ñaùp laø ngöôøi cheát, laïi hoûi sao goïi laø ngöôøi cheát, ñaùp laø ngöôøi sanh khí ñaõ heát, khoâng theå gaëp laïi cha meï, anh chò em, vôï con vaø queán thuoäc nöõa, laïi hoûi ta coù bò nhö vaäy khoâng, ñaùp laø cuõng bò nhö vaäy; Boà-taùt nghe roài trong loøng öu saàu khoâng vui, lieàn baûo quay xe trôû veà cung. Vua Tònh-phaïn cuõng nhö tröôùc hoûi ngöôøi ñaùnh xe Thaùi töû ra thaønh daïo chôi coù vui veû khoâng, ngöôøi ñaùnh xe ñem söï vieäc treân keå laïi vaø noùi: “Thaùi töû hieän ñang tö duy veà khoå cuûa cheát choùc”, vua nghe roài lieàn cho taêng theâm thuù vui nguõ duïc ñeå Thaùi töû ñöôïc vui. Tuïng raèng:

“Thaønh toái thaéng naøy raát traùng leä, Baäc Thieân trung Thieân haõy truï laâu, Taêng theâm nguõ duïc ñeå hoan laïc, Gioáng nhö vöôøn Hoan hæ ngaøn maét”.

Luùc ñoù chö thieân coõi trôøi Tònh cö cuøng suy nghó: “Boà-taùt voán coù löïc nhaân thaät lôùn, nhaân lôùn phaûi gaëp duyeân lôùn, chuùng ta neân taïo duyeân lôùn cho Boà-taùt”, nghó roài lieàn hoùa laøm moät Sa moân caàm tích tröôïng, oâm baùt theo thöù lôùp khaát thöïc. Luùc ñoù Boà-taùt cuõng muoán ra thaønh daïo chôi neân baûo ngöôøi ñaùnh xe chuaån bò xe, treân ñöôøng ñi Boà-taùt nhìn thaáy Sa moân naøy lieàn hoûi ngöôøi ñaùnh xe ñoù laø ngöôøi gì, ñaùp laø ngöôøi xuaát gia, laïi hoûi sao goïi laø ngöôøi xuaát gia, ñaùp: “ngöôøi naøy thieän taâm tu haïnh laønh, truï nôi toát ñeïp, ba nghieäp thaân khaåu yù ñeàu thanh tònh. Do loøng tin neân caïo boû raâu toùc, maëc y Nhö lai, lìa boû theá tuïc, huôùng tôùi Nieát-baøn, neân goïi laø ngöôøi xuaát gia”, Boà-taùt lieàn baûo ngöôøi ñaùnh xe cho xe tôùi gaàn Sa moân roài hoûi Sa moân: “oâng laø ngöôøi gì, vì sao caïo boû raâu toùc, ñaép y khaùc saéc, tay caàm tích tröôïng, oâm baùt khaát thöïc ñeå soáng nhö theá?”, ñaùp laø ngöôøi xuaát gia, laïi hoûi sao goïi laø ngöôøi xuaát gia, ñaùp: “ thieän taâm tu haïnh laønh, truï nôi toát ñeïp, ba nghieäp thaân khaåu yù ñeàu thanh tònh. Do loøng tin neân caïo boû raâu toùc, maëc y Nhö lai, lìa boû theá tuïc, huôùng tôùi Nieát-baøn, neân goïi laø ngöôøi xuaát gia”, Boà-taùt nghe roài lieàn khen laønh thay roài khôûi nieäm cuõng muoán xuaát gia, nghó roài lieàn baûo quay xe trôû veà cung, vaøo trong cung roäi laëng leõ suy tö veà vieäc xuaát gia. Vua Tònh-phaïn cuõng nhö tröôùc hoûi ngöôøi ñaùnh xe Thaùi töû ra thaønh daïo chôi coù vui veû khoâng, ngöôøi ñaùnh xe lieàn ñem söï vieäc treân keå laïi roài noùi: “hieän giôø Thaùi töû ñang suy tö veà vieäc xuaát gia”, vua nghe roài öu saàu khoâng vui suy nghó: “khi Thaùi töû ñaûn sanh, Töôùng sö noùi neáu Thaùi töû khoâng leân


ngoâi thì chaéc chaén seõ xuaát gia. Xeùt söï vieäc hoâm nay aét laø giôø xuaát gia saép ñeán, ta neân tìm caùch caûn ngaên. Neân ñöa Thaùi töû xem tòch ñieàn ñeå Thaùi töû queân vieäc xuaát gia”, nghó roài lieàn vaøo cung baûo Thaùi töû cuøng ñi xem tòch ñieàn. Nghe vua cha baûo cuøng ñi xem tòch ñieàn, Thaùi töû khoâng theå traùi lôøi cha neân leân xe ñi, thaân tuy ñi ñeán ñoàng ruoäng, nhöng taâm vaãn suy tö veà vieäc xuaát gia. Treân ñöôøng ñi, Thaùi töû thaáy naêm traêm phuïc taøng baùu ñeàu hieän vaø phaùt ra tieáng : “laønh thay Thaùi töû, caùc phuïc taøng baùu naøy ñeàu laø quyeán thuoäc cuûa Ngaøi trong quaù khöù, Ngaøi haõy laáy vaø tuøy yù thoï duïng”, Thaùi töû noùi: “ñoù ñeàu laø tö taøi si quyeán thuoäc trong quaù khöù, khoâng ngöøng tích tuï, khoâng bieát xaû boû, nay ta khoâng caàn duøng nöõa, caùc ngöôi haõy ñi ñi”, phuïc taøng baùu laïi phaùt ra tieáng: “neáu Thaùi töû khoâng thoï duïng thì chuùng toâi seõ vaøo bieån lôùn”, Thaùi töû noùi tuøy yù neân caùc phuïc taøng naøy ñeàu vaøo bieån lôùn. Boà-taùt tieáp tuïc ñi ñeán choã caøy ruoäng, thaáy caùc noâng phu thaân dính ñaày buïi ñaát, moà hoâi nheã nhaõi, tay caàm roi ñaùnh traâu caøy dính maùu; laïi thaáy con traâu bò ñaùnh nöùt da, ñoùi khaùt böùc baùch, gaày oám meät nhoïc, laïi bò caùc con ñóa baùm vaøo choã da nöùt ñeå huùt maùu… trong loøng thöông xoùt neân hoûi noâng phu: “oâng leä thuoäc vaøo ai?”, ñaùp laø leä thuoäc Thaùi töû, lieàn noùi: “nay ta phoùng thích cho caùc oâng töï do, töï laøm aên kieám soáng khoâng leä thuoäc vaøo ta nöõa. Nhöõng con traâu caøy naøy cuõng thaû noù ñöôïc tuøy yù kieám coû nöôùc nuoâi thaân”. Sau ñoù Boà-taùt ñeán ngoài beân goác caây Thieäm boä vaø nhaäp Tam muoäi voâ laäu töông tôï thöù nhaát, nhöõng ngöôøi tuøy tuøng cuõng ngoài gaàn ñaáy ñeå haàu Boà-taùt. Luùc ñoù vua Tònh-phaïn khoâng thaáy Thaùi töû lieàn tìm kieám vaø thaáy Thaùi töû ñang nhaäp ñònh beân goác caây Thieäm boä, maët trôøi ñaõ ngaõ veà Taây, taát caû caùc boùng caây ñeàu nghieâng theo aùnh maët trôøi, chæ coù caây Thieäm boä vaãn ñöùng yeân ñeå che maùt cho Thaùi töû. Vua thaáy roài lieàn suy nghó: “oai ñöùc cuûa con ta thaät lôùn, maët trôøi ñaõ ngaõ veà Taây, taát caû caùc boùng caây ñeàu nghieâng theo aùnh maët trôøi, chæ coù caây Thieäm boä vaãn ñöùng yeân ñeå che maùt cho Thaùi töû”, vì quaù vui möøng neân sanh taâm cung kính, vua lieàn nghieâng mình cuùi ñaàu leã baùi Thaùi töû, yeâu caàu Thaùi töû xuaát ñònh ñeå cuøng trôû veà cung. Khi ñi ngang röøng thaây cheát, Thaùi töû nhìn thaáy caùc töû thi sình thoái, trong loøng caøng öu saàu neân ngoài kieát giaø suy tö veà giaø bònh cheát. Vò töôùng sö noùi noäi trong baûy ngaøy neáu Thaùi töû khoâng xuaát gia thì seõ leân ngoâi Chuyeån luaân Thaùnh vöông neân noùi keä:

“Thaùi töû khoâng xuaát gia, Noäi trong voøng baûy ngaøy, Khi maët trôøi vöøa moïc, Lieàn leân ngoâi Kim luaân,

310 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Ñuû baûy baùu töï taïi, Thaùi töû seõ nhö vaäy, Trong nöôùc khoâng lao dòch, Ngoaøi nöôùc giaëc laëng yeân. Neáu Thaùi töû xuaát gia, Khoâng sôï ngoài giöõa röøng, Chöùng ñaéc Nhaát thieát trí , Ñoä thoaùt caùc chuùng sanh”.

Khi Boà-taùt vaøo thaønh, coù moät ngöôøi thuoäc chuûng toäc Thích ca teân laø Baát quaù thôøi, oâng coù con gaùi teân laø Loäc vöông ñang ñöùng beân trong cöûa soã treân laàu cao, oâng thaáy Boà-taùt töø xa lieàn noùi keä:

“Meï an laïc sanh ra, Cha an laïc nuoâi döôõng, Naøng aáy raát an laïc, Seõ gaû cho Thaùi töû”.

Thaùi töû nghe aâm thanh naøy thaønh caâu: “Ngaøi laø baäc toái thaéng, haõy tö duy veà Nieát-baøn tòch tónh”, neân sanh hoan hæ lieàn côûi chuoãi ngoïc treân coå neùm leân hö khoâng, do oai löïc cuûa Boà-taùt neân chuoãi ngoïc rôi ngay vaøo coå cuûa Loäc vöông. Moïi ngöôøi thaáy vieäc naøy roài lieàn taâu vua, vua lieàn ra lònh cho hai vaïn theå nöõ vaây quanh röôùc Loäc vöông vaøo cung cuûa Thaùi töû. Tröôùc sau Thaùi töû coù ba phu nhaân: Da-du-ñaø-la, Kieàu-tyû-ca vaø Loäc vöông; trong soá ñoù Da-du-ñaø-la laø ñaïi phu nhaân.

Luùc ñoù vua Tònh-phaïn ñoïc keä cuûa töôùng sö roài lieàn trieäu boán anh em Cam loä ñeán ñeå baøn vieäc canh chöøng khoâng cho Thaùi töû xuaát gia trong voøng baûy ngaøy. Vua cho xaây baûy lôùp haøo thaønh, caùc cöûa thaønh ñeàu laøm baèng saét, treân moãi cöûa ñeàu coù treo linh, khi ñoùng hay môû ñeàu keâu vang xa boán möôi daëm. Trong choã Thaùi töû ôû, vua cho kyõ nöõ taáu caùc loaïi kyõ nhaïc vaø vaây quanh muùa haùt, beân ngoaøi cho caùc ñaïi thaàn, töôùng quaân thay phieân canh giöõ. Caùc cöûa ôû noäi cung thöôøng ñöôïc ñoùng kín, neáu coù vieäc caàn qua laïi thì treân thaønh coù ñaët caùi thang do naêm traêm ngöôøi khieâng noù di chuyeån ; khi cöûa môû hay ñoùng ñeàu phaùt ra tieáng, vua cuõng nghe ñöôïc vaø neáu nghe tieáng cöûa môû thì caùc caám quaân ñeàu caàm giaùo nhoïn chaïy ra. Nôi boán cöûa thaønh ñeàu coù ngöôøi thay phieân canh giöõ, luùc ñoù vua Tònh-phaïn traán giöõ cöûa thaønh Ñoâng, vua Hoäc-phaïn traán giöõ cöûa thaønh Nam, vua Baïch phaïn traán giöõ cöûa thaønh Taây, vua Cam loä phaïn traán giöõ cöûa thaønh Baéc. Töôùng Ñaïi danh Thích ca ñi tuaàn, khi ñeán cöûa thaønh Ñoâng lieàn hoûi: “ai traán giöõ cöûa naøy”, vua Tònh-phaïn ñaùp: “chính tA-traán giöõ”, töôùng Ñaïi danh noùi: “canh phoøng caån thaän thì toát, nguû meâ


thì xaáu”, keá noùi keä: “Nguû meâ nhö ngöôøi cheát, Ngöôøi aáy thuoäc ma vöông. Ngöôøi trí thöôøng tænh thöùc, Cho neân sieâng canh giöõ”.

Khi ñi tuaàn tôùi cöûa thaønh nam, töôùng Ñaïi danh lieàn hoûi: “ai traán giöõ cöûa naøy”, vua Hoäc-phaïn ñaùp: “chính tA-traán giöõ”, töôùng Ñaïi danh noùi: “canh phoøng caån thaän thì toát, nguû meâ thì xaáu”, keá noùi keä:

“Nguû meâ nhö ngöôøi cheát, Ngöôøi aáy thuoäc ma vöông. Ngöôøi trí thöôøng tænh thöùc, Cho neân sieâng canh giöõ” .

Khi ñi tuaàn tôùi cöûa thaønh Taây, töôùng Ñaïi danh lieàn hoûi: “ai traán giöõ cöûa naøy”, vua Baïch phaïn ñaùp: “chính tA-traán giöõ”, töôùng Ñaïi danh noùi: “canh phoøng caån thaän thì toát, nguû meâ thì xaáu”, keá noùi keä:

“Nguû meâ nhö ngöôøi cheát, Ngöôøi aáy thuoäc ma vöông. Ngöôøi trí thöôøng tænh thöùc, Cho neân sieâng canh giöõ”.

Khi ñi tuaàn tôùi cöûa thaønh Baéc, töôùng Ñaïi danh lieàn hoûi: “ai traán giöõ cöûa naøy”, vua Cam loä phaïn ñaùp: “chính tA-traán giöõ”, töôùng Ñaïi danh noùi: “canh phoøng caån thaän thì toát, nguû meâ thì xaáu”, keá noùi keä:

“Nguû meâ nhö ngöôøi cheát, Ngöôøi aáy thuoäc ma vöông. Ngöôøi trí thöôøng tænh thöùc, Cho neân sieâng canh giöõ”.

Töôùng Ñaïi danh ñi tuaàn moät voøng nhö vaäy thì trôøi vöøa saùng, sau ñoù ñeán baïch vua Tònh-phaïn: “moät ñeâm ñaõ qua coøn saùu ñeâm nöõa”, vua noùi: “saùu ñeâm coøn laïi caøng phaûi sieâng canh giöõ, qua saùu ñeâm naøy Thaùi töû seõ leân ngoâi Kim luaân, chuùng ta seõ cuøng Thaùi töû ôû treân Kim luaân nöông hö khoâng quan saùt khaép boán thieân haï”. Hoï canh giöõ nhö theá suoát saùu ñeâm, chæ coøn moät ñeâm cuoái, luùc ñoù vua trôøi Ñeá thích quaùn thaáy roõ moïi vieäc nôi haï giôùi lieàn noùi keä:

“Thích ca Maâu ni con quoác vöông, Tu haïnh luïc ñoä ñeàu vieân maõn, Öa thích thoaùt tuïc ôû nuùi röøng, Ñeå caàu ñaïo chôn nhö voâ thöôïng”.

312 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


QUYEÅN 4

Luùc ñoù ôû choã vui höôûng duïc laïc trong cung, Boà-taùt töï nghó: “ta coù

ba phu nhaân vaø saùu vaïn theå nöõ, neáu khoâng cuøng hoï vui höôûng duïc laïc thì sôï ngöôøi ngoaøi cho ta khoâng phaûi laø tröôïng phu. Ta phaûi cuøng Da- du-ñaø-la vui höôûng duïc laïc”, nhaân ñaây Da-du-ñaø-la coù thai, khi ñaõ mang thai phu nhaân suy nghó: “saùng mai ta seõ baùo cho Thaùi töû bieát”. Ñeâm ñoù Boà-taùt tö duy veà lyù duyeân sanh roài noùi keä:

“Ñaõ cuøng ngöôøi vôï nguû qua ñeâm, Ñaây laø laàn sau cuøng chung nguû, Töø ñaây ta seõ khoâng theá nöõa, Lìa haún cuøng ngöôøi nöõ nguû ñeâm”.

Boà-taùt quay laïi nhìn thaáy caùc theå nöõ sau khi muùa haùt xong moõi meät naèm nguû meâ man, ngöôøi thì ñaàu toùc roái buø, ngöôøi thì nguû môù, mieäng chaûy nöôùc daõi, ngöôøi thì naèm loä baøy nöûa thaân … ; Boà-taùt caûm thaáy thaâm cung gioáng nhö baûi tha ma vôùi nhöõng ngöôøi cheát naèm ngoån ngang, lieàn tö duy vaø noùi keä:

“Nhö gioù thoåi ngaõ sen trong ao, Tay chaân raõ rôøi naèm ngoån ngang, Ñaàu toùc roái buø, thaân hình loä, Duø coù taâm AÙi cuõng lìa boû. Ta thaáy nhöõng ngöôøi nöõ naøy nguû, Gioáng nhö ngöôøi cheát, thaân bieán saéc. Vì sao ta khoâng hay bieát sôùm, Nôi caûnh höõu tình voâ trí naøy, Laïi ñoàng buøn, teân, ñoäc, löûa kia. Nhö moäng hoaëc nhö uoáng nöôùc muoái, Nhö vua roàng boû vaät khoù boû, Caùc khoå oaùn thuø nhaân ñaây sanh”.


Noùi keä xong Boà-taùt ñi nguû, ñeâm ñoù phu nhaân Ñaïi theá chuû thaáy boán ñieàm moäng:

1. Laø thaáy nguyeät thöïc. 2. Laø thaáy maët trôøi vöøa moïc ôû phöông Ñoâng lieàn laën. 3. Laø thaáy coù nhieàu ngöôøi ñaûnh leã phu nhaân. 4. Laø thaáy baûn thaân hoaëc cöôøi hoaëc khoùc. - Ñeâm ñoù Da-du-ñaø-la cuõng thaáy taùm ñieàm moäng: 1. Laø thaáy doøng hoï beân meï ñeàu ly taùn. 2. Laø thaáy chieác giöôøng cuøng naèm vôùi Thaùi töû bò hö huûy. 3. Laø thaáy hai caùnh tay ñeàu bò gaãy. 4. Laø thaáy raêng mình ñeàu ruïng heát. 5. Laø thaáy toùc mình ruïng heát. 6. Laø thaáy thaàn an laønh ra khoûi nhaø. 7. Laø thaáy nguyeät thöïc. 8. Laø thaáy maët trôøi vöøa moïc ôû phöông Ñoâng lieàn laën. - Ñeâm ñoù Boà-taùt cuõng thaáy naêm ñieàm moäng: 1. Laø thaáy thaân mình naèm treân maët ñaát, ñaàu goái teân nuùi Tu di, tay

traùi thoøng xuoáng bieån Ñoâng, tay phaûi thoøng xuoáng bieån Taây, hai chaân thoøng xuoáng bieån Nam.

2. Laø thaáy treân tim mình moïc coû Caùt töôøng cao vuùt leân hö khoâng. 3. Laø thaáy caùc con chim traéng, ñaàu ñeàu coù saéc ñen bay ñeán ñaûnh

leã Boà-taùt roài laïi muoán bay leân hö khoâng, nhöng khoâng bay qua khoûi ñaàu goái cuûa Boà-taùt.

4. Laø thaáy nhöõng con chim ñuû maøu saéc töø boán phöông bay ñeán choã Boà-taùt thì trôû thaønh cuøng moät maøu.

5. Laø thaáy Boà-taùt kinh haønh qua laïi treân nuùi ñaày taïp ueá. Boà-taùt thöùc tænh vui möøng suy nghó: “ñieàm moäng naøy cho bieát

khoâng bao laâu nöõa ta seõ ñöôïc trí A-naäu-ña-la-tam-mieäu-tam-boà-ñeà”, luùc ñoù Da-du-ñaø-la cuõng tænh giaác vaø noùi cho Boà-taùt nghe taùm ñieàm moäng cuûa mình. Sôï Da-du-ñaø-la lo buoàn neân Boà-taùt phöông tieän giaûi thích ñieàm moäng ñoù nhö sau:

1. Laø thaáy doøng hoï beân meï ñeàu ly taùn thì nay hoï ñeàu coøn ñoù, sao laïi goïi laø ly taùn.

2. Laø thaáy chieác giöôøng cuøng naèm vôùi Thaùi töû bò hö huûy thì nay giöôøng naøy vaãn coøn nguyeân veïn, sao laïi goïi laø hö huûy.

3. Llaø thaáy hai caùnh tay ñeàu bò gaãy thì nay chuùng vaãn coøn nguyeân veïn, sao laïi goïi laø ñeàu bò gaãy.

4. Laø thaáy raêng mình ñeàu ruïng heát thì nay raêng vaãn coøn nguyeân toát

314 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ñeïp, sao goïi laø ruïng heát. 5. Laø thaáy toùc mình ruïng heát thì toùc nay vaãn coøn nhö cuõ. 6. Laø thaáy thaàn an laønh ra khoûi nhaø thì thaàn an laønh cuûa naøng laø ta

vaãn coøn beân caïnh naøng ñaây. 7. Laø thaáy nguyeät thöïc thì traêng vaãn troøn saùng treân khoâng. 8. Laø thaáy maët trôøi vöøa moïc ôû phöông Ñoâng lieàn laën thì baây giôø laø

nöûa ñeâm, maët trôøi vaãn chöa moïc, sao goïi laø laën. Sau khi nghe giaûi thích, Da-du-ñaø-la lieàn im laëng; luùc ñoù Boà-taùt

laïi nghó veà ñieàm moäng cuûa Da-du-ñaø-la : “neáu öùng theo ñieàm moäng cuûa Da-du-ñaø-la thì ñeâm nay ta ñi xuaát gia laø thích hôïp”, laïi nghó: “ta phaûi noùi sô yù nguyeän cuûa ta cho Da-du-ñaø-la bieát”, nghó roài lieàn noùi: “thaät ra ta voán coù yù nguyeän xuaát gia”, Da-du-ñaø-la noùi: “thieáp cuõng muoán ñi, xin haõy daãn thieáp ñi theo”, Boà-taùt thaàm nghó: “khi naøo ñöôïc Nieát-baøn, ta seõ daãn naøng ñi”, lieàn noùi: “ñöôïc, khi naøo ta coù choã ñi, ta seõ daãn naøng ñi”, Da-du-ñaø-la nghe roài lieàn nguû yeân. Luùc ñoù Boà-taùt phaùt taâm muoán ñi, bieát ñöôïc taâm nieäm cuûa Boà-taùt neân vua trôøi Ñeá thích vaø Ñaïi phaïm chaép tay noùi keä:

keä:

“Taâm nhö ngöïa chöa ñieàu, Nhö khæ vöôïn laêng xaêng, Ai lìa nguõ duïc laïc, Mau chöùng ñaéc Nieát-baøn. Ñaáng Ñaïi töø daäy ñi, Boû ngoâi vò vua naøy, Seõ ñöôïc Nhaát thieát trí , Ñoä thoaùt caùc chuùng sanh”.

Boà-taùt noùi: “vua trôøi Ñeá thích, oâng khoâng thaáy sao?”, lieàn noùi

“Nhö Sö töû vöông trong cuõi saét, Töôùng maïnh, ñao cung ñöùng canh giöõ, Ñoâng ngöôøi, voi, ngöïa raát oàn aøo, Vaây quanh thaønh naøy laøm sao ra. Vua cha nhö Sö töû huøng maïnh, Boán binh giaùp saét ñeàu ñaày ñuû, Haøo thaønh, laàu gaùc vaø haønh lang, Ñuû loaïi binh tröôïng ôû khaép nôi. Haõy nhìn caùc cöûa trong cung caám, Vaø caùc cöûa thaønh cuõng nhö vaäy, Khaép nôi thaûy ñeàu coù treo linh,


Thaät laø khoù vöôït qua cöûa aûi. Neáu qua, loa troáng chung quanh ta, Seõ khua aàm æ khoâng ngöøng döùt, Boán binh voi ngöïa ôû ngoaøi cung, Canh giöõ nghieâm nhaët khoâng theå ra”.

Thích-ñeà-hoaøn-nhôn noùi keä: “Theä nguyeän xöa, nay Ngaøi neân nhôù, Ñöôïc Nhieân ñaêng Nhö lai thoï kyù, Cöùu vôùt chuùng sanh trong khoå naõo, Haõy mau lìa nhaø tìm chaùnh ñaïo. Toâi coù theå phöông tieän giuùp Ngaøi, Cuøng caùc Phaïm thieân vaø chö thieân, Seõ giuùp Ngaøi khoâng gaëp chöôùng ngaïi, Ñeå ñeán röøng caây tu chaùnh giaùc”.

Boà-taùt nghe roài vui möøng khen laønh thay, luùc ñoù vua trôøi Ñeá thích duøng loïng hoân meâ che phuû khieán cho caùc binh chuùng, vua Tònh-phaïn, caùc theå nöõ vaø taát caû nhöõng ngöôøi ñang phoøng veä ôû caùc cöûa thaønh ñeàu nguû thieáp, khoâng theå tænh thöùc ; vua trôøi laïi sai ñaïi töôùng Daï xoa laø Taùn chi ca giöõ thang cho Boà-taùt ñi xuoáng choã cuûa Xa-naëc. Thaáy Xa-naëc ñang nguû, Boà-taùt duøng tay lay goïi hoài laâu môùi tænh, Boà-taùt noùi keä:

“Haõy daäy ñi Xa-naëc, Daãn ngöïa Kieàn-traéc tôùi, Ñöa ñeán röøng Thaéng giaû, Ñeå ta caàu tónh laëng”.

Xa-naëc nöûa nguû nöûa thöùc noùi keä ñaùp: “Chaúng phaûi giôø ñi daïo, Ngaøi voán khoâng keû thuø, Khoâng coù oaùn giaëc ñeán, Ban ñeâm sao ñoøi ngöïa?”.

Boà-taùt noùi: “Xa-naëc tröôùc tôùi nay, Khoâng heà traùi lôøi ta, Chôù vaøo phuùt sau cuøng, Laïi muoán traùi lôøi ta”.

Xa-naëc noùi: “nöûa ñeâm thaàn lo sôï neân khoâng theå daãn ngöïa ñeán”, Boà-taùt nghe roài lieàn suy nghó: “neáu ta cöù noùi vôùi Xa-naëc maõi thì e raèng coù ngöôøi nghe ñöôïc, seõ laøm hoûng döï tính cuûa ta, chi aèng ta töï ñi daét ngöïa ñeán”, nghó roài Boà-taùt lieàn ñi ñeán chuoàng ngöïa, choã ngöïa chuùa Kieàn-

316 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

traéc. Thaáy Boà-taùt ñeán, Kieàn-traéc toû veû giaän döõ nhaûy choàm leân khoâng cho Boà-taùt daét ñi; trong loøng baøn tay cuûa Boà-taùt coù töôùng Baùch baùu luaân, taát caû chuùng sanh sôï haõi neáu ñöôïc Boà-taùt ñöa tay Baùch baùu luaân naøy voã veà thì seõ caûm thaáy an oån. Luùc ñoù Boà-taùt ñöa tay voã nheï treân ñaàu ngöïa roài noùi keä:

“Ñaây laø laàn cuoái ta côõi ngöôi, Mau ñöa ta ñi chôù chaàn chöø, Khoâng bao laâu nöõa chöùng Boà-ñeà, Ta duøng phaùp vuõ ñoä chuùng sanh”.

Do chuùng sanh coù thöôøng phaùp laø neáu nghe coù ngöôøi chæ daïy thì lieàn nghe theo, ngöïa Kieàn-traéc sau khi nghe keä lieàn ñöùng yeân cho Boà- taùt daét ñi. Luùc ñoù Phaïm vöông Ñeá thích sai boán thieân töû: moät laø Bæ ngaïn, hai laø Caän ngaïn, ba laø Höông dieäp, boán laø Thaéng höông dieäp; caû boán vò naøy ñeàu coù oai löïc cuøng ñeán choã Boà-taùt, Boà-taùt hoûi: “ai coù theå giuùp ta bay leân hö khoâng ñeå ra khoûi thaønh?”, ñaùp: “caû boán chuùng toâi ñeàu coù theå”, laïi hoûi: “caùc vò coù thaàn löïc gì?”, Bæ ngaïn ñaùp: “toâi coù theå naâng caû maët ñaát leân vaø mang ñi”, Caän ngaïn noùi: “toâi coù theå gaùnh nöôùc trong boán bieån vaø caùc soâng ngoøi mang ñi”, Höông dieäp noùi: “toâi coù theå gaùnh ñaù treân caùc ngoïn nuùi mang ñi”, Thaéng höông dieäp noùi: “toâi coù theå gaùnh taát caû caây röøng vaø buïi coû mang ñi”, Boà-taùt nghe roài lieàn aán chaân xuoáng ñaát vaø baûo caû boán thieân töû duøng heát söùc löïc naâng Boà-taùt leân. Caû boán vò vaän duïng heát oai löïc vaãn khoâng theå naâng Boà-taùt leân ñöôïc neân heát söùc kinh ngaïc, noùi raèng: “chuùng toâi khoâng bieát Boà-taùt coù oai löïc lôùn nhö theá, neáu bieát thì chuùng toâi ñaõ khoâng daùm naâng Ngaøi”. Nghe Boà-taùt cuøng caùc thieân töû noùi chuyeän vôùi nhau, Xa-naëc lieàn raûo böôùc tôùi choã Boà-taùt, Boà- taùt lieàn leo leân löng ngöïa, Xa-naëc moät tay naém daây cöông, moät tay caàm dao, boán thieân töû naâng chaân ngöa leân, nhôø oai löïc cuûa Boà-taùt vaø chö thieân caûm öùng nhau neân taát caû cuøng bay leân hö khoâng. Luùc ñoù caùc thieän thaàn trong cung nhìn thaáy vieäc naøy ñeàu cuøng gaøo khoùc, nöôùc maét rôi xuoáng nhö möa, Xa-naëc hoûi Boà-taùt: “ñaây laø möa phaûi khoâng?”, Boà-taùt noùi: “ñaây khoâng phaûi laø möa, maø laø nöôùc maét cuûa caùc thieän thaàn trong cung rôi xuoáng khi nhìn thaáy ta ra ñi”, Xa-naëc nghe roài lieàn ngheïn ngaøo khoâng noùi. Luùc ñoù Boà-taùt ngoaùi nhìn laïi vöông cung thaàm nghó: “ñeâm nay laø ñeâm cuoái cuøng ta cuøng ngöôøi vôï nguû chung, nhaát thôøi töø bieät khoâng coøn nhö theá nöõa”, laïi nghó: “neáu ta khoâng qua cöûa thaønh Ñoâng töø bieät phuï vöông thì sôï phuï vöông seõ töùc giaän quôû traùch caùc binh só khoâng noå löïc canh chöøng”, nghó roài lieàn bay qua ñeán cöûa thaønh Ñoâng, thaáy vua cha nguû raát say lieàn nhieãu quanh phuï vöông ba voøng, ñaûnh leã roài noùi:


“con ra ñi khoâng phaûi vì baát hieáu maø chæ vì caùc khoå sanh laõo bònh töû huûy dieät caùc höõu tình; con muoán xuaát gia chöùng ñaïo Boà-ñeà ñeå cöùu vôùt khoå naïn naøy”, noùi roài lieàn bay leân hö khoâng. Luùc ñoù töôùng Ñaïi danh Thích ca ñi tuaàn vöøa ñeán cöûa thaønh Ñoâng, chôït thaáy Boà-taùt ñang bay treân hö khoâng lieàn keâu gaøo leân : “Thaùi töû laøm gì vaäy?”, Boà-taùt ñaùp laø ta muoán xuaát gia, töôùng Ñaïi danh noùi: “vieäc laøm naøy phi phaùp”, Boà-taùt noùi: “ta ñaõ töøng ôû trong ba A-taêng-kyø kieáp thöôøng haønh khoå haïnh caàu Voâ thöôïng Boà-ñeà ñeå cöùu vôùt chuùng sanh, laøm sao ngaøy nay ta coù theå ôû yeân trong cung, nay ta nhaát taâm vì phaùp maø ra ñi”, töôùng Ñaïi danh nghe roài lieàn gaøo khoùc: “than oâi, hôõi vua Tònh-phaïn vaø nhöõng ngöôøi thuoäc chuûng toäc Thích ca , khoå thay, khoå thay!”. Tuy bieát Thaùi töû vì ñaïi nguyeän nhöng töôùng Ñaïi danh vaãn muoán giöõ Thaùi töû ôû laïi, lieàn noùi keä:

“Hoâm nay vua Tònh-phaïn, Vì con sanh saàu naõo, Giô tay goïi trôøi xanh, Buoàn haän gaøo khoùc lôùn. Naøng Da-du-ñaø-la, Cuøng vôùi caùc cung nhôn, Nay töø bieät Taát ñaït, Thöôøng bò khoå böùc naõo”.

Töôùng Ñaïi danh noùi keä xong voäi chaïy ñeán choã phu nhaân Da-du- ñaø-la lay goïi daäy vaø noùi keä:

“Taát ñaït ñang ra ñi, Phu nhaân neân löu luyeán, Chôù ñeå sau öu saàu, Noãi khoå nhôù thöông choàng. Ñi roài khoù gaëp laïi, Haõy gaëp laàn sau cuøng. Khoå thay khoâng ai nghe, Thöùc daäy ñöøng traùch toâi”.

Noùi keä roài laïi chaïy ñeán choã vua Tònh-phaïn lay goïi vaø noùi keä: “Taát ñaït ñang ra ñi, Vua haõy mau ngaên laïi, Chôù ñeå veà sau naøy, Thöôøng saàu naõo vì con”.

Töôùng Ñaïi danh lay goïi ba laàn maø vua vaãn khoâng tænh thöùc, luùc ñoù Phaïm vöông Ñeá thích cuøng voâ löôïng chö thieân quyeán thuoäc ñeàu ñeán choã Boà-taùt, Ñaïi phaïm thieân vöông cuøng chö thieân coõi saéc ñöùng beân phaûi

318 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Boà-taùt; Thích-ñeà-hoaøn-nhôn cuøng chö thieân coõi Duïc ñöùng beân traùi Boà- taùt, coù vò caàm phöôùn loïng, coù vò taáu nhaïc, coù vò töø treân hö khoâng raûi caùc loaïi hoa xuoáng cuùng döôøng Boà-taùt nhö hoa Öu baùt la, hoa Ba ñaàu ma, hoa Phaân ñaø lôïi, hoa Maïn-ñaø-la, hoa Ma ha Maïn-ñaø-la, caùc loaïi höông nhö Chieân ñaøn, Traàm thuûy…; coù vò duøng thieân y raûi, coù vò ñaùnh troáng, thoåi loa, ca muùa… vaø noùi keä:

“Chö thieân trong hö khoâng, Ñeàu heát söùc vui möøng, Muùa haùt tröôùc Boà-taùt , Ñeå ca ngôïi Boà-taùt . Coù vò taáu kyõ nhaïc, Coù vò daãn ñi tröôùc, Coù vò môû caùc cöûa, Coù vò raûi höông hoa, Coù vò naâng chaân ngöïa, Taát caû ñeàu ñi theo, Phaïm vöông vaø Ñeá thích, Taát caû trôøi oai ñöùc, Khoâng ai khoâng ñi theo, Nhö traêng giöõa caùc sao, Ñi ñeán röøng Thaéng giaû”.

Khi Boà-taùt ñaõ ra khoûi thaønh Kieáp-tyû-la, Phaïm Thích chö thieân ñeàu hoan hæ noùi raèng: “laønh thay Boà-taùt, tröôùc ñaây Ngaøi thöôøng nguyeän khoâng bieát luùc naøo môùi ñöôïc ôû trong röøng hoang vaéng naøy khoâng coøn chöôùng ngaïi, thì nay ñaõ ñöôïc nhö nguyeän. Neáu Ngaøi ñaéc ñaïo voâ thöôïng, xin haõy nhieáp thoï chuùng toâi”, Boà-taùt noùi: “caùc vò seõ ñöôïc nhö nguyeän”, nhö voi chuùa Boà-taùt quay laïi nhìn chö thieân vaø noùi keä:

“Khoâng chöùng ñaïo voâ thöôïng, Thaáu roõ phaùp chö Phaät, Toâi seõ khoâng trôû veà, Thaønh Kieáp-tyû-la naøy”.

Qua hai canh giôø, Boà-taùt ñaõ ñi ñöôïc möôøi hai do tuaàn lieàn xuoáng ngöïa, côûi chuoãi anh laïc ñöa cho Xa-naëc roài noùi: “ngöôi mang ngöïa vaø chuoãi ngoïc naøy trôû veà cung”, lieàn noùi keä:

“Ngöïa vaø chuoãi anh laïc, Giao cho thaân thuoäc ta, Ta nay boû tham AÙi, Maëc phaùp phuïc töø ñaây”.


Xa-naëc nghe roài lieàn lôùn tieáng gaøo khoùc bi thöông, nöôùc maét tuoân nhö möa vaø noùi keä:

Boà-taùt noùi keä:

“Sö töû, hoå thaønh baày, Gai goùc vaø thuù döõ, Moät mình khoâng quyeán thuoäc, Thaùnh giaû soáng ra sao?”. “Khi sanh, sanh moät mình, Cheát cuõng cheát moät mình, Khoå cuõng moät mình chòu, Sanh töû khoâng coù baïn”.

Xa-naëc laïi noùi keä: “Tröôùc ñaây ñi thöôøng côõi ngöïa voi, Tay chaân maàm maïi chöa chòu khoå, Nôi ñaây toaøn gai goùc ñaù nhoïn, Thaùi töû laøm sao ñi laïi ñöôïc”.

Boà-taùt noùi keä: “Duø cho thuôû nhoû ñöôïc cöng chìu, Baäc hieàn thieän, ngöôøi coâ ñoäc, Doõng maõnh voâ uùy, ngöôøi cung kính, Taát caû cuoái cuøng cuõng seõ cheát, Sanh laõo bònh töû noái theo nhau, Ñeán haïi moïi ngöôøi raát nhanh choùng, Duø coù nguyeän khaùc lôùn hay nhoû, Cuõng trong choác laùt ñeàu tieâu dieät”.

Xa-naëc noùi: “vua Tònh-phaïn khoâng thaáy Thaùi töû aét seõ buoàn raàu ñeán cheát”, Boà-taùt tuy nghe lôøi naøy nhöng vì ñöôïc tö löông Boà-ñeà vieân maõn töø laâu, neân khoâng ñeå taâm ñeán; luùc ñoù Boà-taùt ruùt laáy cao dao trong tay Xa-naëc, con dao naøy nheï vaø beùn, coù saéc xanh; Boà-taùt töï caét toùc mình roài neùm leân khoâng trung, Thích-ñeà-hoaøn-nhôn lieàn ñoùn laáy toùc naøy ñem veà coõi trôøi Tam thaäp tam, moãi naêm hoïp ñaïi hoäi chö thieân cuùng döôøng; nôi Boà-taùt ñaõ caét toùc, caùc tröôûng giaû vaø Baø-la-moân coù tín taâm xaây leân moät baûo thaùp goïi laø thaùp nôi caét toùc ñeå cuùng döôøng. Caét toùc xong, Boà-taùt baûo Xa-naëc: “ngöôi thaáy ta baây giôø hình dung ñaõ khaùc, taâm ta caøng kieân coá ; ngöôi nhö vaäy haù coù theå trôû veà nhaân gian hay sao?”, Xa-naëc ñaùp laø khoâng roài thaàm nghó: “Thaùi töû thuoäc doøng Saùt-ñeá-lî nhieàu kieâu maïn, duø ta noùi theá naøo cuõng khoâng laøm thay ñoåi ñöôïc”, nghó roài lieàn ñaûnh leã giaõ töø Boà-taùt; ngöïa Kieàn-traéc cuõng cuùi ñaàu lieám chaân Boà-taùt, Boà-taùt giô

320 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

baøn tay Baùch baùu luaân voã nheï treân ñaàu ngöïa roài noùi: “Kieàn-traéc haõy ñi ñi, ta seõ thöôøng nhôù ôn ngöôi cho ñeán khi ta chöùng quaû Boà-ñeà”, laïi baûo Xa-naëc: “khi veà ñeán nôi, ngöôi khoâng neân daét Kieàn-traéc vaøo trong thaønh”, Xa-naëc tuyeät voïng ngheïn ngaøo rôi leä, luùc leân ñöôøng trôû veà vaãn coøn ngoAÙi ñaàu laïi nhìn Boà-taùt. Do thaàn ñöùc cuûa Boà-taùt neân chæ trong hai canh giôø lieàn tôùi ñöôïc nôi ñaây, nhöng khi trôû veà Xa-naëc phaûi maát tôùi baûy ngaøy môùi veà ñeán nôi. Tôùi cöûa thaønh lieàn nghó: “neáu ta cuøng ngöïa vaøo thaønh seõ bò moïi ngöôøi oaùn gheùt, thaân ta cuõng khoù baûo toaøn”, nghó roài lieàn troán trong vöôøn hoa ñeå ngöïa chaïy moät mình vaøo trong thaønh. Khi vaøo trong thaønh, Kieàn-traéc lieàn hí vang buoàn baõ ; nghe tieáng ngöïa hí taát caû moïi ngöôøi trong thaønh ñeàu voäi vaõ chaïy ra, khoâng thaáy Boà-taùt, hoï oâm coå Kieàn-traéc khoùc than aùo naõo. Suùc sanh coù thöôøng phaùp laø hieåu ñöôïc tình caûm cuûa theá gian, huoáng chi Kieàn traùc laø ngöïa chuùa ; cho neân khi thaáy moïi ngöôøi keâu gaøo thöông caûm nhö theá, Kieàn-traéc lieàn maát heát khí löïc maø cheát. Töø nhieàu kieáp ñeán nay, Kieàn-traéc ñeàu thoï thaân ngöïa trong caùc nhaø Baø-la-moân, coù ñuû phaùp sieâng naêng ; nay vöøa maïng chung lieàn nhôù laïi nghieäp ñôøi tröôùc maø ñöôïc vuôït qua ñöôøng sanh töû ñaày sôï haõi, leân bôø kia Nieát-baøn.

Luùc ñoù Boà-taùt caàn ca-sa, trong thaønh Voâ tyû coù moät cö só giaøu coù, tieàn taøi, kho laãm ñaày aép, nhieàu quyeán thuoäc; cö só cöôùi moät coâ gaùi cuøng doøng hoï laøm vôï, cuøng chung soáng vui veû vaø sanh ñöôïc taát caû möôøi con. Hoï ñeàu xuaát gia vaø chöùng quaû Phaät Bích chi, khi baø meï ñem y phuïc cho hoï, hoï noùi: “chuùng con saép nhaäp Nieát-baøn neân khoâng caàn nöõa. Saép tôùi ñaây, Thích ca Maâu ni con cuûa vua Tònh-phaïn seõ chöùng quaû A-naäu-ña- la-tam-mieäu-tam-boà-ñeà, meï neân cuùng y naøy cho vò aáy, meï seõ ñöôïc voâ löôïng phöôùc baùo”, noùi roài lieàn lieàn hieän möôøi taùm phaùp thaàn bieán roài nhaäp Nieát-baøn voâ dö. Ngöôøi meï vì tuoåi giaø, bònh saép cheát neân daën doø laïi cho con gaùi roài qua ñôøi; ngöôøi con gaùi sau ñoù cuõng bònh, tröôùc khi maát quaêng y leân caây cao vaø daën thaàn caây daâng y naøy cho Boà-taùt. Luùc ñoù vua trôøi Ñeá thích nhìn xuoáng haï giôùi, thaáy y naøy treân caây lieàn hieän xuoáng laáy y roài hoùa laøm moät ngöôøi thôï saên, tay caàm cung teân ñi ñeán choã Boà-taùt, Boà-taùt thaáy lieàn noùi: “ñaây laø y phuïc cuûa ngöôøi xuaát gia, y phuïc ta ñang maëc raát quyù giaù, oâng coù chòu ñoåi hay khoâng?”, ñaùp: “khoâng ñoåi, vì sao, neáu toâi maëc aùo quyù giaù cuûa oâng vaøo nhaân gian, ngöôøi nhìn thaáy seõ cho laø toâi gieát oâng ñeå laáy aùo naøy”, Boà-taùt noùi: “oâng neân bieát, ngöôøi treân theá gian ñeàu bieát ta coù söùc maïnh vaø trí hueä, khoâng ai coù theå gieát ñöôïc ta thì oâng laøm sao gieát ñöôïc ta ñeå laáy y phuïc naøy chöù, oâng khoâng phaûi lo sôï”. Luùc ñoù vua trôøi Ñeá thích quyø xuoáng daâng y cho Boà-taùt, Boà-


taùt maëc vaøo nhöng vì y nhoû hôn so vôùi thaân löôïng cuûa Boà-taùt neân Boà-taùt thaàm nghó: “y naøy quaù nhoû khoâng theå maëc ñöôïc, neáu coù oai löïc xin cho y naøy roäng lôùn ra ñeå che kín thaân ta”, nhôø oai löïc cuûa Boà-taùt vaø chö thieân neân y lieàn roäng lôùn ra cho vöøa vôùi thaân löôïng cuûa Boà-taùt. Boà-taùt laïi suy nghó: “ta ñaép y naøy ñaõ ñuû töôùng xuaát gia, ta neân cöùu vôùt nhöõng ngöôøi khoå naõo”, nghó roài lieàn ñöa y phuïc quyù giaù ñaõ maëc tröôùc ñoù cho vua trôøi Ñeá thích; vua trôøi Ñeá thích ñem veà coõi trôøi Tam thaäp tam cuùng döôøng. ÔÛ nôi ñoåi y naøy, caùc cö só, tröôûng giaû, Baø-la-moân tín taâm xaây leân moät baûo thaùp goïi laø thaùp thoï y xuaát gia ñeå cuùng döôøng. Luùc ñoù Boà-taùt ñaép ca-sa du haønh khaép nôi trong röøng hoang daõ, tôùi choã cuûa tieân nhaân Baø giaø baø, thaáy tieân ñang ñöùng choáng tay vaøo maù suy tö lieàn hoûi: “Ñaïi tieân suy tö ñieàu gì?”, ñaùp: “nôi toâi ôû coù nhieàu caây Ña la, tröôùc ñaây hay sanh hoa vaøng, traùi vaøng ; giôø boãng nhieân hoa quaû töï ruïng neân toâi suy tö veà vieäc ñoù”, Boà-taùt noùi: “chuû cuûa caùc caây naøy vì sôï sanh laõo bònh töû böùc baùch neân ñaõ xuaát gia tu ñaïo, vì theá hoa quaû töï ruïng; neáu chuû cuûa caùc caây naøy khoâng xuaát gia thì seõ laøm vöôøn ôû ñaây”. Tieân nhôn nghe roài lieàn ñöa maét nhìn kyõ Boà-taùt, thaáy Boà-taùt dung maïo ñoan nghieâm, töï suy nghó roài noùi: “ngöôøi chuû xuaát gia ñoù khoâng leõ chính laø oâng sao?”, lieàn ñaùp laø toâi, tieân vöøa ngaïc nhieân vöøa vui möøng môøi Boà-taùt ngoài roài ñem traùi caây ra cuùng döôøng. Ngoài moät laùt, Boà-taùt hoûi: “töø ñaây caùch thaønh Kieáp-tyû-la khoaûng bao nhieâu daëm?”, ñaùp laø khoaûng möôøi hai daëm, Boà-taùt suy nghó: “nôi ñaây raát gaàn thaønh cuûa mình, ngöôøi thuoäc doøng hoï Thích raát ñoâng sôï seõ ñeán gaây phieàn phöùc cho ta, ta neân vöôït qua soâng Caêng giaø”, nghó roài lieàn vöôït qua soâng Caêng giaø ñi ñeán thaønh Vöông xaù. Boà-taùt coù dieäu löïc thieän xaûo, ñaày ñuû Nhaát thieát trí muoán vaøo thaønh khaát thöïc neân laáy möôøi laù Ca-la tyø la caâu na khaâu thaønh caùi baùt ñeå khaát thöïc. Luùc ñoù vua Taàn-tyø-sa-la ñang ôû treân laàu cao, töø xa nhìn thaáy Boà-taùt böôùc ñi trang nghieâm, maëc y Taêng-giaø-leâ nhö phaùp, tay oâm baùt, nhìn ngoù nhö phaùp vôùi oai nghi tòch tónh theo thöù lôùp ñi khaát thöïc. Vua thaáy roài lieàn suy nghó: “caùc vò xuaát gia trong thaønh, ta chöa thaáy coù ai ñöôïc nhö vaäy”, lieàn noùi keä:

“Ta khen ngôïi xuaát gia, Baäc hieàn thieän nhö theá, Suy tö veà sanh töû, Neân môùi lieàn xuaát gia. Taïi gia gaëp caùc khoå, Traàn caáu ñeán böùc baùch; Xuaát gia thoï thieàn duyeät,

322 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Ngöôøi trí thích xuaát gia, Thaân taâm ñeàu xuaát gia,

Lìa boû caùc vieäc aùc, Khaåu nghieäp cuõng thanh tònh, Chaùnh maïng töï sinh soáng. Thaùnh giaû tôùi Ma kieät, Vaøo trong thaønh Vöông xaù, Nhieáp taâm nôi thieàn nieäm, Theo thöù lôùp khaát thöïc. Quoác vöông treân laàu cao, Töø xa thaáy Thaùnh giaû, Lieàn sanh taâm hoan hæ. Baûo caùc caän thaàn raèng: Haõy nhìn Thaùnh giaû kia, Ñaày ñuû töôùng thuø thaéng, Dung maïo raát ñoan nghieâm, Ngoù ñaát ñi nhö phaùp, Khoâng nhìn ngoù hai beân, Khoâng phaûi doøng haï tieän. Vua sai söù ñi theo, Xem Thaùnh giaû ôû ñaâu. Söù lieàn vaâng lònh vua, Ñi theo sau Thaùnh giaû, Ñeå xem Thaùnh giaû naøy, Seõ döøng ôû choã naøo. Thaùnh giaû theo thöù lôùp, Khaát thöïc qua saùu nhaø, Trong baùt ñaày thöùc aên, Tay oâm baùt nhö phaùp, Thaùnh giaû khaát thöïc xong, Laëng leõ ra khoûi thaønh, Ñeán trong röøng Baùt traø, Thanh tònh töï döøng nghæ. Söù giaû bieát choã roài, Lieàn sai moät ngöôøi giöõ, Moät ngöôøi trôû veà thaønh, Taâu vôùi nhaø vua raèng: Thaùnh giaû kia ñang ôû,


Trong nuùi röøng Baùt traø, Daùng ngoài nhö maõnh hoå, Nhö Sö töû trong nuùi. Vua nghe xong lôøi naøy, Lieàn leân xe baùu ñi, Cuøng vôùi caùc caän thaàn, Ñeán choã Boà-taùt ôû. Khi ñeán nuùi Baøn traø, Vua lieàn böôùc xuoáng xe, Ñi boä veà phía tröôùc, Thaáy Boà-taùt ñang ngoài, Vua cung kính thaêm hoûi, Roài ngoài xuoáng ñoái dieän, Thaáy Boà-taùt tòch tónh, Vua lieàn caát tieáng hoûi: Hôõi Bí-soâ treû tuoåi, Ñang trong luùc cöôøng traùng, Ñoan nghieâm nhieàu taøi ngheä, Sao laïi ñi khaát thöïc? OÂng thuoäc chuûng toäc naøo Toâi seõ cho ruoäng vöôøn, Vaø caáp cho theå nöõ, Taát caû ñeàu ñaày ñuû. Boà-taùt vöøa nghe xong, Lieàn noùi keä ñaùp raèng: Ñaïi vöông, coù moät nöôùc, ÔÛ döôùi chaân Tuyeát sôn, Taøi thöïc ñeàu sung tuùc, Teân laø Kieàu-taùt-la, Cam giaù, Kieàu-ñaùp-ma , Thuoäc chuûng toäc Thích ca . Toâi doøng Saùt-ñeá-lî , Khoâng thích duïc theá gian. Nhöõng ngöôøi ôû ñaát lieàn, Nuùi röøng vaø baõi bieån, Duø coù ñuû chaâu baùu, Vaãn chöa thoûa loøng tham. Nhö cuûi neùm vaøo löûa,

324 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Tham duïc cuõng nhö vaäy. Trong ñöôøng hieåm sôï haõi, Ngöôøi ñi thöôøng lo sôï. Caùc duïc, khoå laø goác, Che laáp caùc phaùp laønh. Toâi boû nhaø xuaát gia, Nhaøm lìa caùc tham duïc, Gioáng nhö nuùi Tuyeát lôùn, Gioù thoåi khoâng theå ñoäng. Taâm toâi nöông giaûi thoaùt, Duïc khoâng keùo loâi ñöôïc. Chaïy theo duïc theá gian, Sanh töû thöôøng luaân chuyeån. Chæ rieâng toâi coù theå, Giaûi thoaùt caùc sôï haõi, Vì bieát loãi cuûa duïc, Thaáy Nieát-baøn tòch tónh, Nay toâi ñaõ xaû ly, Truï thanh tònh an laïc”.

Vua Taàn-tyø-sa-la nghe roài lieàn hoûi: “Ngaøi xuaát gia tu khoå haïnh ñeå caàu ñieàu gì?”, ñaùp laø caàu chöùng quaû A-naäu-ña-la-tam-mieäu-tam-boà-ñeà, vua noùi: “neáu Ngaøi ñaéc ñaïo xin haõy nhôù ñeán toâi”, ñaùp: “seõ nhö nguyeän cuûa vua”.

Sau ñoù Boà-taùt ñi ñeán röøng tieân nhôn beân nuùi Kyø-xaø-quaät, ñeán nôi Boà-taùt cuõng ñi ñöùng naèm ngoài nhö caùc tieân ; thaáy hoï tu khoå haïnh thöôøng co moät chaân cho ñeán moät canh môùi nghæ, Boà-taùt cuõng co moät chaân cho ñeán hai canh môùi nghæ; thaáy hoï duøng naêm thöù löûa ñoát thaân cho ñeán moät canh môùi nghæ, Boà-taùt cuõng duøng naêm thöù löûa ñoát thaân cho ñeán hai canh môùi nghæ… Boà-taùt haønh khoå haïnh ñeàu gaáp ñoâi hoï khieán hoï cuøng baøn taùn: “ñoù laø ñaïi Sa moân trì haïnh”, nhôn ñaây Boà-taùt ñöôïc goïi laø Ñaïi Sa moân. Luùc ñoù Boà-taùt hoûi caùc tieân: “caùc vò tu khoå haïnh nhö theá ñeå caàu vieäc gì?”, moät vò ñaùp laø caàu laøm vua trôøi Ñeá thích, vò khaùc ñaùp laø caàu laøm vua trôøi Ñaïi phaïm, vò khaùc ñaùp laø caàu laøm Ma vöông coõi Duïc. Boà-taùt nghe roài lieàn suy nghó: “caùc tieân naøy maõi luaân hoài trong coøi trôøi ngöôøi khoâng ngöøng döùt, ñaây laø taø ñaïo, khoâng phaûi ñaïo thanh tònh”, nghó roài lieàn boû ñi ñeán choã tieân Ca-la la. Ñeán nôi lieàn chaép tay cung kính hoûi: “thaày cuûa ñaïi tieân laø ai, toâi muoán cuøng tu phaïm haïnh”, tieân ñaùp: “naøy Kieàu-ñaùp- ma, toâi khoâng coù thaày, oâng muoán hoïc thì tuøy yù”, laïi hoûi: “ñaïi tieân ñaït


ñöôïc quaû gì?”, ñaùp laø ñaït ñöôïc tôùi Voâ töôûng ñònh, Boà-taùt nghe roài lieàn suy nghó: “ vò tieân naøy coù loøng tin, ta cuõng coù loøng tin; tieân coù tinh taán, nieäm, thieän, trí… thì ta cuõng coù. Tieân ñöôïc nhöõng trí hueä aáy cho ñeán ñöôïc Voâ töôûng ñònh, leõ naøo ta khoâng chöùng ñaéc ñöôïc nhöõng phaùp ñoù hay sao”, nghó roài Boà-taùt laëng leõ nhôù nghó caùc phaùp aáy, muoán ñaéc phaùp chöa ñaéc, muoán chöùng phaùp chöa chöùng, muoán thaáy phaùp chöa thaáy. Boà-taùt moät mình ôû nôi choã yeân tónh tinh taán chuyeân nieäm ñaïo aáy, khoâng bao laâu sau lieàn thaáy ñöôïc phaùp, chöùng ñöôïc phaùp. Chöùng ñaéc phaùp aáy roài lieàn ñi ñeán choã tieân Ca-la la noùi raèng: “ñaïi tieân tu caùc phaùp naøy cho ñeán ñöôïc Voâ töôûng ñònh laø töï ñöôïc phaûi khoâng?”, ñaùp laø töï ñöôïc, Boà-taùt noùi: “nhöõng trí hueä aáy cho ñeán Voâ töôûng ñònh, toâi cuõng ñaõ töï chöùng ñöôïc”, tieân nghe roài lieàn noùi: “Kieàu-ñaùp-ma, oâng ñaõ chöùng ñaéc, toâi cuõng chöùng ñaéc ; toâi ñaõ chöùng ñaéc, oâng cuõng ñaõ chöùng ñaéc. Vaäy hai chuùng ta cuøng daïy phaùp aáy cho caùc ñeä töû ôû ñaây, vì hai chuùng ta cuøng chöùng ñöôïc moät phaùp”. Tieân Ca-la-la naøy laø A-giaù-lôïi-da ñaàu tieân cuûa Boà-taùt, do trí hueä cuûa Boà-taùt neân vò tieân naøy hoan hæ cuùng döôøng vaø thaân thieát cuøng ôû chung. Luùc ñoù Boà-taùt suy nghó: “ñaïo naøy khoâng phaûi tri hueä, khoâng phaûi chaùnh kieán, khoâng theå ñaéc quaû A-naäu-ña-la-tam-mieäu-tam-boà-ñeà, vì chöa phaûi laø ñaïo giaûi thoaùt”, nghó roài lieàn töø giaõ tieân Ca-la la ñi ñeán choã tieân Thuûy thaùc ñoan nghieâm (xöa goïi laø Uaát ñaàu lam phaát laø sai). Ñeán nôi, Boà-taùt lieàn chaép tay cung kính hoûi: “thaày cuûa ñaïi tieân laø ai, toâi muoán cuøng tu phaïm haïnh”, tieân ñaùp: “naøy Kieàu-ñaùp-ma, toâi khoâng coù thaày, oâng muoán hoïc thì tuøy yù”, laïi hoûi: “ñaïi tieân ñaït ñöôïc quaû gì ?”, ñaùp laø ñaït ñöôïc tôùi Phi phi töôûng ñònh, Boà-taùt nghe roài lieàn suy nghó: “ vò tieân naøy coù loøng tin, ta cuõng coù loøng tin ; tieân coù tinh taán, nieäm, thieän, trí … thì ta cuõng coù. Tieân ñöôïc nhöõng trí hueä aáy cho ñeán ñöôïc Phi phi töôûng ñònh, leõ naøo ta khoâng chöùng ñaéc ñöôïc nhöõng phaùp ñoù hay sao”, nghó roài Boà-taùt laëng leõ nhôù nghó caùc phaùp aáy, muoán ñaéc phaùp chöa ñaéc, muoán chöùng phaùp chöa chöùng, muoán thaáy phaùp chöa thaáy. Boà-taùt moät mình ôû nôi choã yeân tónh tinh taán chuyeân nieäm ñaïo aáy, khoâng bao laâu sau lieàn thaáy ñöôïc phaùp, chöùng ñöôïc phaùp. Chöùng ñaéc phaùp aáy roài lieàn ñi ñeán choã tieân Thuûy thaùc ñoan nghieâm noùi raèng: “ñaïi tieân tu caùc phaùp naøy cho ñeán ñöôïc Phi phi töôûng ñònh laø töï ñöôïc phaûi khoâng?”, ñaùp laø töï ñöôïc, Boà-taùt noùi: “nhöõng trí hueä aáy cho ñeán Phi phi töôûng ñònh, toâi cuõng ñaõ töï chöùng ñöôïc”, tieân nghe roài lieàn noùi: “Kieàu-ñaùp-ma, oâng ñaõ chöùng ñaéc, toâi cuõng chöùng ñaéc; toâi ñaõ chöùng ñaéc, oâng cuõng ñaõ chöùng ñaéc. Vaäy hai chuùng ta cuøng daïy phaùp aáy cho caùc ñeä töû ôû ñaây, vì hai chuùng ta cuøng chöùng ñöôïc moät phaùp”. Luùc ñoù Boà-taùt suy nghó: “ñaïo naøy khoâng phaûi trí

326 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

hueä, khoâng phaûi chaùnh kieán, khoâng theå ñaéc quaû A-naäu-ña-la-tam-mieäu- tam-boà-ñeà, vì chöa phaûi laø ñaïo giaûi thoaùt”, nghó roài lieàn töø giaõ tieân Thuûy thaùc ñoan nghieâm ra ñi, ñaây laø A-giaù-lôïi-da thöù hai cuûa Boà-taùt.

Luùc ñoù vua Tònh-phaïn nhôù nghó ñeán Boà-taùt neân sai söù ñi khaép nôi tìm kieám, khi nghe tin Boà-taùt ñaõ töø giaõ tieân Thuûy thaùc, moät mình ñi trong röøng nuùi khoâng coù ngöôøi haàu; vua lieàn sai batraêm ñoàng töû ñi theo haàu haï Boà-taùt, vua thaønh Thieân thò cuõng sai hai traêm ñoàng töû, toång coäng coù naêm traêm ñoàng töû vaây quanh haàu caän Boà-taùt ôû trong röøng. Boà-taùt lieàn suy nghó: “ta muoán ñöôïc yeân tónh trong nuùi röøng ñeå caàu phaùp Cam loà thì khoâng theå ñeå nhieàu ngöôøi vaây quanh ta nhö theá, ta chæ neân giöõ laïi naêm ngöôøi”, nghó roài lieàn giöõ laïi hai ngöôøi thuoäc hoï meï vaø ba ngöôøi thuoäc hoï cha; soá coøn laïi ñeàu baûo quay trôû veà nöôùc. Luùc ñoù Boà-taùt cuøng naêm ngöôøi naøy du haønh veà phía Nam thaønh Giaø da, ñeán tuï laïc OÂ löu taàn loa taây na da ni. Sau khi xem xeùt chung quanh, hoï choïn moät nôi beân bôø soâng Ni-lieân-thieàn; nôi ñaây coù caây coái toát töôi vaø nöôùc trong maùt, ñaùy soâng toaøn laø caùt, treân bôø ñaát baèng phaúng, nöôùc soâng ñaày neân deã laáy nöôùc; treân bôø coû xanh moïc khaép nôi vôùi nhieàu loaïi hoa thuø thaéng. Boà-taùt suy nghó: “nôi ñaây thuø thaéng thích hôïp cho ngöôøi tu thieän hueä, ta neân döøng ôû noi ñaây tu thieàn ñònh chaët ñöùt caùc phieàn naõo”, nghó roài lieàn ngoài döôùi moät goác caây, ñieàu khí nhieáp nieäm nôi taâm ñeå ñieàu phuïc, ñeø neùn vaø quôû traùch voïng taâm, khieán cho caùc loã chaân loâng ñeàu toaùt moà hoâi; gioáng nhö traùng só toùm laáy ngöôøi yeáu loâi keùo, ñeø eùp laøm naõo loaïn taâm ngöôøi kia, khieán cho toaøn thaân ngöôøi aáy toaùt moà hoâi. Boà-taùt cheá phuïc thaân taâm cuõng nhö vaäy, luùc ñoù Boà-taùt caøng tinh taán khoâng giaùn ñoaïn neân thaân ñöôïc khinh an khoâng coøn chöôùng ngaïi vaø taâm ñöôïc an ñònh khoâng coøn nghi hoaëc. Boà-taùt chòu ñöïng cöïc khoå, khoå khoå vaø baát laïc khoå, caùc khoå nhö theá nhöng taâm vaãn khoâng truï ñöôïc chaùnh ñònh. Boà-taùt lieàn suy nghó: “ta neân ñoùng kín caùc caên khoâng cho buoâng lung xao ñoäng ñeå truï nôi tòch tónh”, nghó roài lieàn nhieáp hôi thôû khoâng thôû ra thôû voâ, do khoâng thôû ra neân khi xoâng leân ñaûnh ñaàu khieán Boà-taùt ñau ñôùn nhö bò löïc só duøng moû saét goõ vaøo ñaàu. Luùc ñoù Boà-taùt caøng tinh taán khoâng giaùn ñoaïn neân thaân ñöôïc khinh an khoâng coøn chöôùng ngaïi vaø taâm ñöôïc an ñònh khoâng coøn nghi hoaëc. Boà-taùt chòu ñöïng cöïc khoå, khoå khoå vaø baát laïc khoå, caùc khoå nhö theá nhöng taâm vaãn khoâng truï ñöôïc chaùnh ñònh; vì sao, vì ñaõ huaân taäp töø nhieàu ñôøi. Boà-taùt lieàn suy nghó: “ta neân ñoùng bít caùc caên nhieáp hôi thôû vaøo beân trong ñeå nhaäp thieàn ñònh”, nghó roài lieàn nhieáp hôi thôû khoâng thôû ra thôû voâ neân khí töø treân ñaûnh ñaàu trôû xuoáng xoâng vaøo loã tai, gioáng nhö mieäng tuùi ñöôïc bôm hôi vaøo ñaày. Boà-taùt chòu ñuû caùc khoå nhö vaäy


vaãn khoâng nhaäp chaùnh ñònh, vì sao, vì ñaõ huaân taäp töø nhieàu ñôøi. Boà-taùt laïi suy nghó: “ta neân tinh taán gaáp boäi, nhieáp khí ôû beân trong laøm cho noù tröông ñaày leân ñeå nhaäp thieàn ñònh”, nghó roài lieàn ñoùng caùc caên nhieáp khí laïi, khieán khí töø loã tai trôû xuoáng buïng traøn ñaày trong nguõ taïng, buïng bò tröông ñaày leân nhö caùi tuùi ñaày. Boà-taùt chòu ñuû caùc khoå nhö vaäy nhöng vaãn khoâng truï chaùnh ñònh, vì sao, vì ñaõ huaân taäp töø nhieàu ñôøi. Boà-taùt laïi nghó: “ta phaûi noå löïc theâm laøm cho tröông ñaày ñeå nhaäp ñònh”, Boà- taùt lieàn ngöng thôû khieán cho khí xoâng trôû leân ñaûnh, ñaûnh ñaàu ñau ñôùn gioáng nhö bò löïc só duøng daây sieát chaët laïi. Boà-taùt chòu ñuû caùc khoå nhö vaäy nhöng vaãn khoâng truï chaùnh ñònh, vì sao, vì ñaõ huaân taäp töø nhieàu ñôøi. Boà-taùt laïi nghó: “ta neân noå löïc duïng coâng gaáp boäi ñeå nhaäp ñònh”, luùc ñoù khí laïi trôû xuoáng tröông ñaày ôû buïng laøm cho buïng ñau ñôùn; gioáng nhö bò ngöôøi moå traâu duøng dao beùn raïch buïng. Boà-taùt chòu ñuû caùc khoå nhö vaäy vaãn khoâng truï chaùnh ñònh, vì sao, vì ñaõ huaân taäp töø nhieàu ñôøi. Boà-taùt laïi nghó: “ta neân tinh taán gaáp boäi laøm cho tröông ñaày ñeå nhaäp ñònh”, luùc ñoù khí traøn khaép thaân khieán thaân noùng höøng höïc nhö bò hai löïc só eùp ñöa vaøo trong loø löûa. Boà-taùt chòu ñuû caùc khoå nhö vaäy nhöng vaãn khoâng truï ñöôïc chaùnh ñònh, vì sao, vì ñaõ huaân taäp töø nhieàu ñôøi. Boà-taùt laïi suy nghó: “ta neân ñoaïn aên uoáng”, nghó roài lieàn ngöøng aên uoáng, chö thieân lieàn ñeán noùi vôùi Boà-taùt: “neáu Boà-taùt khoâng thích thöùc aên uoáng cuûa loaøi ngöôøi thì chuùng toâi seõ roùt nöôùc cam loà vaøo loã chaân loâng cuûa Boà-taùt”, Boà-taùt suy nghó: “moïi ngöôøi ñeàu bieát ta ñaõ ngöøng aên uoáng, neáu ta thoï nöôùc cam loà töùc laø ta voïng ngöõ, khieán cho chuùng sanh sanh taø kieán; sau khi cheát ta seõ bò ñoïa vaøo ñòa nguïc, ta khoâng neân thoï nöôùc cam loà; nhöng ta neân moãi ngaøy thoï moät ít thöùc aên cuûa loaøi ngöôøi nhö meø, ñaäu”, nghó roài lieàn khoâng thoï chö thieân thænh vaø moãi ngaøy chæ thoï moät ít meø, ñaäu. Daàn daàn thaân theå tay chaân cuûa Boà-taùt oám tong teo khoâng coøn thòt, caùc boä phaän treân thaân ñeàu khoâ gaày gioáng nhö ngöôøi giaø taùm möôi tuoåi. Do aên ít neân ñænh ñaàu khoâ laïi nhö traùi baàu chöa chín ñaõ caét ñöùt cuoáng neân khi gaëp naéng bò khoâ teo laïi. Do aên ít neân maët thuït saâu vaøo trong nhö ngöôøi bò moùc maét… cho ñeán hai beân hoâng, da xöông ñeàu khoâ ñeùt loài loõm gioáng nhö nhaø laù batraêm naêm. Luùc ñoù Boà-taùt caøng tinh taán khoâng giaùn ñoaïn neân thaân ñöôïc khinh an khoâng coøn chöôùng ngaïi vaø taâm ñöôïc an ñònh khoâng coøn nghi hoaëc. Boà-taùt chòu ñöïng cöïc khoå, khoå khoå vaø baát laïc khoå, caùc khoå nhö theá nhöng taâm vaãn khoâng truï ñöôïc chaùnh ñònh; vì sao, vì ñaõ huaân taäp töø nhieàu ñôøi. Luùc ñoù xöông soáng cuûa Boà-taùt bò cong laïi nhö caùi ñaøn Khoâng haàu, muoán ñöùng daäy thì laïi naèm beïp xuoáng, muoán ngoài leân thì laïi ngaõ nhaøo xuoáng, muoán ñöùng thaúng löng cuõng khoâng ñöôïc nhö

328 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

yù. Boà-taùt lieàn suy nghó: “phaùp ta ñang tu khoâng phaûi laø chaùnh trí, khoâng phaûi laø chaùnh kieán, khoâng theå chöùng ñöôïc quaû A-naäu-ña-la-tam-mieäu- tam-boà-ñeà”.



QUYEÅN 5

Luùc ñoù coù ba vò trôøi ñeán choã Boà-taùt, nhìn thaáy Boà-taùt nhö vaäy neân

moät vò noùi: “Kieàu-ñaùp-ma laø Sa moân ñen”, moät vò noùi: “Kieàu-ñaùp-ma laø Sa moân xaùm”, moät vò noùi: “khoâng phaûi ñen hay xaùm maø laø Sa moân xanh”, bôûi vì aùnh saùng vaø maøu saéc treân thaân cuûa Boà-taùt tröôùc ñoù ñaõ bieán maát, nhöng Boà-taùt khoâng ñeå taâm tôùi lôøi baøn taùn naøy vì luùc ñoù taâm Boà-taùt khôûi leân ba ví duï veà bieän taøi:

1. Laø nhö cuûi aåm öôùt thaám nöôùc, töø trong nöôùc laáy ra vaø caùi duøi löûa cuõng bò öôùt; neáu coù ngöôøi ñeán tìm löûa duøng caùi duøi löûa öôùt naøy ñeå duøi laáy löûa thì khoâng laáy ñöôïc löûa. Cuõng vaäy, Sa moân hay Baø-la-moân tuy thaân lìa duïc nhöng taâm vaãn ñaém meâ AÙi duïc, dính maëc AÙi duïc, ôû trong duïc, öa thích duïc vaø laøm baïn vôùi duïc thì duø ngöôøi naøy laøm khoå thaân, chòu cöïc khoå, khoå khoå, baát laïc khoå, chòu ñuû caùc khoå nhö theá; thoï duû caùc caûm thoï nhö theá nhöng ñoù ñeàu khoâng phaûi laø chaùnh trí, khoâng phaûi laø chaùnh kieán, khoâng theå ñaït ñöôïc chaùnh ñaïo voâ thöôïng.

2. Laø nhö cuûi öôùt thaám nöôùc naèm ôû meù nöôùc, neáu coù ngöôøi tìm löûa duøng duøi löûa khoâ duøi vaøo cuûi öôùt ñeå laáy löûa thì khoâng laáy ñöôïc löûa. Cuõng vaäy, Sa moân hay Baø-la-moân tuy thaân lìa duïc nhöng taâm vaãn ñaém meâ AÙi duïc, dính maëc AÙi duïc, ôû trong duïc, öa thích duïc vaø laøm baïn vôùi duïc thì duø ngöôøi naøy laøm khoå thaân, chòu cöïc khoå, khoå khoå, baát laïc khoå, chòu ñuû caùc khoå nhö theá; thoï duû caùc caûm thoï nhö theá nhöng ñoù ñeàu khoâng phaûi laø chaùnh trí, khoâng phaûi laø chaùnh kieán, khoâng theå ñaït ñöôïc chaùnh ñaïo voâ thöôïng.

3. Laø nhö goã muïc khoâng thaám nöôùc nhöng naèm ôû choã aåm öôùt, neáu coù ngöôøi tìm löûa duøng duøi löûa khoâ duøi vaøo goã muïc aåm öôùt naøy ñeå laáy löûa thì khoâng laáy ñöôïc löûa. Cuõng vaäy, Sa moân hay Baø-la-moân tuy thaân lìa duïc nhöng taâm vaãn ñaém meâ AÙi duïc, dính maëc AÙi duïc, ôû trong duïc, öa thích duïc vaø laøm baïn vôùi duïc thì duø ngöôøi naøy laøm khoå thaân, chòu

330 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

cöïc khoå, khoå khoå, baát laïc khoå, chòu ñuû caùc khoå nhö theá; thoï duû caùc caûm thoï nhö theá nhöng ñoù ñeàu khoâng phaûi laø chaùnh trí, khoâng phaûi laø chaùnh kieán, khoâng theå ñaït ñöôïc chaùnh ñaïo voâ thöôïng.

Sau khi hieåu ñöôïc ví duï naøy, Boà-taùt thaàm nghó: “moãi ngaøy ta neân aên moät haït meø”, cho ñeán aên moät haït gaïo, moät haït baép, moät haït ñaäu; Boà-taùt vaãn bò ñoùi böùc baùch, thaân vaãn gaày oám khoâ ñeùt. Luùc ñoù vua Tònh- phaïn nghe bieát Boà-taùt tu khoå haïnh nhö theá neân öu saàu than khoùc, caùc cung nhôn theå nöõ ñeàu côûi boû ñoà trang söùc, traûi coû ngoài vaø cuõng aên moãi ngaøy moät haït meø… nhö theá. Da-du-ñaø-la do aên ít neân thai nhi trong buïng daàn daàn bò toån haïi, vua Tònh-phaïn sôï aûnh höôûng ñeán thai nhi neân baûo caùc cung nhôn khoâng cho Da-du-ñaø-la bieát tin töùc cuûa Boà-taùt vaø phöông tieän noùi laø Boà-taùt ñaõ aên uoáng trôû laïi. Luùc ñoù Boà-taùt thaàm nghó: “phaùp tu khoå haïnh naøy khoâng phaûi laø chaùnh trí, khoâng phaûi laø chaùnh kieán, khoâng theå ñaït ñaïo voâ thöôïng”, nghó roài lieàn chuyeån qua aên phaân cuûatraâu ngheù môùi sanh chöa aên coû; sau ñoù ñeán trong röøng thaây cheát, naèm goái ñaàu treân xaùc cheát vaø caùc xöông khoâ, nghieâng hoâng beân phaûi choàng goùt chaân, taâm nghó veà töôùng quang minh. Ñi ñöùng naèm ngoài ñeàu heä nieäm nhö vaäy chöa töøng taïm boû; luùc Boà-taùt ñang ngoài coù caùc nam nöõ thoân queâ thaáy Boà-taùt nhaäp ñònh yeân laëng, lieàn laáy coïng coû xoû vaøo loã tai cuûa Boà-taùt töø traùi qua phaûi ñeå ñuøa giôõn vaø goïi Boà-taùt laø con quyû buïi ñaát, thaäm chí coøn laáy ñaát ñaù neùm vaøo ngöôøi Boà-taùt nhöng Boà-taùt vaãn khoâng khôûi taâm saân giaän, cuõng khoâng noùi lôøi thoâ aùc. Boà-taùt coù theå chòu ñöôïc nhöõng ñieàu khoù nhaãn nhö theá, nhôø tinh taán khoâng giaùn ñoaïn neân thaân ñöôïc khinh an, taâm ñöôïc chaùnh nieäm, yù khoâng nghi hoaëc ; do chuyeân taâm nôùi ñònh neân Boà-taùt truï vaøo Tam-ma-ñòa. Boà-taùt laïi suy nghó: “neáu coù ngöôøi naøo muoán döùt khoå, sieâng tu caùc haïnh thì khoâng coù ai hôn ñöôïc ta ; nhöng ñoù khoâng phaûi laø chaùnh ñaïo, khoâng phaûi laø chaùnh trí, khoâng phaûi laø chaùnh kieán, khoâng ñaït ñöôïc ñaïo voâ thöôïng. Theá naøo laø chaùnh ñaïo, chaùnh trí, chaùnh kieán, coù theå ñaït ñöôïc ñaïo voâ thöôïng?”. Luùc ñoù Boà-taùt töï nhôù laïi hoài coøn ôû vöông cung luùc ñi xem tòch ñieàn, Boà-taùt ñaõ ngoài duôùi goác caây Thieäm boä thieàn ñònh; do Boà-taùt xaû caùc phaùp aùc baát thieän trong Taàm tö neân taâm ñöôïc tòch tónh an laïc vaø nhaäp Sô thieàn. Ñaây môùi chính laø haïnh tu höôùng tôùi quaû Döï löu, laø chaùnh trí, chaùnh kieán, chaùnh ñaúng giaùc. Boà-taùt laïi nghó: “nay ta khoâng theå tu thaønh töïu haïnh naøy vì ta quaù gaày yeáu, khoâng coøn söùc löïc; ta phaûi ñieàu hôi thôû vaø aên uoáng trôû laïi caùc loaïi thöùc aên nhö côm, chaùo, toâ, söõa, laïc… vaø taém röûa cho saïch seõ roài laáy daàu thoa thaân”, nghó roài lieàn ñieàu hôi thôû vaø aên uoáng trôû laïi… Luùc ñoù naêm thò giaû theo haàu haï Boà-taùt thaáy roài lieàn noùi vôùi nhau: “Sa moân Kieàu-ñaùp-ma boû tu khoå haïnh, aên


uoáng trôû laïi… chaéc laø khoâng theå chöùng ñöôïc ñaïo quaû gì”, hoï cuøng nhau lìa boû Boà-taùt ñeå ñi ñeán vöôøn Thi loäc, choã Tieân nhôn ñoïa xöù thuoäc thaønh Baø-la-neâ-tö vaø nguyeän raèng: “neáu theá gian coù baäc A-la-haùn, chuùng toâi seõ theo vò aáy xuaát gia”. Do cuøng ôû chung tu haønh neân ñöôïc goïi laø chuùng naêm ngöôøi.

Luùc ñoù Boà-taùt nhôø aên uoáng trôû laïi neân söùc khoûe ñöôïc hoài phuïc, lieàn ñi ñeán tuï laïc Taây na duyeân. Chuû cuûa tuï laïc naøy teân laø Quaân töôùng, oâng coù hai coâ con gaùi teân laø Hoan hæ vaø Hoan hæ löïc. Hai coâ gaùi naøy nghe tin Thaùi töû con vua Tònh-phaïn ôû thaønh Kieáp-tyû-la thuoäc chuûng toäc Thích ca, beân soâng Caêng giaø, döôùi chaân nuùi Tuyeát, khi ñaûn sanh coù Töôùng sö xem töôùng noùi raèng neáu Thaùi töû noái ngoâi vua seõ laø Chuyeån luaân Thaùnh vöông. Hai coâ lieàn giöõ trinh tieát suoát trong möôøi hai naêm ñeå mong ñöôïc laøm vôï cuûa Chuyeån luaân Thaùnh vöông, ñuû möôøi hai naêm hoï muoán naáu loaïi chaùo söõa ñöôïc chuyeån qua möôøi saùu laàn ñeå daâng cuùng cho tieân nhôn khoå haïnh caàu mong nguyeän öôùc cuûa mình ñöôïc thaønh töïu. SöõA- traûi qua möôøi saùu laàn chuyeån laø:

1. Ñem söõa cuûa ngaøn con boø cho ngaøn con boø uoáng. 2. Ñem söõa cuûa ngaøn con boø ñoù cho naêm traêm con boø uoáng. 3. Ñem söõa cuûa naêm traêm con boø ñoù cho naêm traêm con boø uoáng. 4. Ñem söõa cuûa naêm traêm con boø ñoù cho hai traêm naêm möôi con

boø uoáng. 5. Ñem söõa cuûa hai traêm naêm möôi con boø ñoù cho hai traêm naêm

möôi con boø uoáng. 6. Ñem söõa cuûa hai traêm naêm möôi con boø ñoù cho moät traêm hai

möôi laêm con boø uoáng. 7. Ñem söõa cuûa moät traêm hai möôi laêm con boø ñoù cho saùu möôi

boán con boø uoáng. 8. Ñem söõa cuûa saùu möôi boán con boø ñoù cho saùu möôi boán con boø

uoáng. uoáng.

uoáng.

uoáng.

9. Ñem söõa cuûa saùu möôi boán con boø ñoù cho ba möôi hai con boø 10. Ñem söõa cuûa ba möôi hai con boø ñoù cho ba möôi hai con boø 11. Ñem söõa cuûa ba möôi hai con boø ñoù cho möôøi saùu con boø 12. Ñem söõa cuûa möôøi saùu con boø ñoù cho möôøi saùu con boø uoáng. 13. Ñem söõa cuûa möôøi saùu con boø ñoù cho taùm con boø uoáng. 14. Ñem söõa cuûa taùm con boø ñoù cho taùm con boø uoáng.

332 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

15. Ñem söõa cuûa taùm con boø ñoù cho boán con boø uoáng. 16. Ñem söõa cuûa boán con boø ñoù cho boán con boø uoáng. Cuoái cuøng laáy söõa cuûa boán con boø naøy ñem naáu thaønh chaùo söõa;

luùc chaùo ñang ñöôïc naáu, chö thieân coõi trôøi Tònh cö quaùn thaáy sau khi aên chaùo naøy xong, Boà-taùt seõ thaønh ñaïo Boà-ñeà, muoán giuùp Boà-taùt theâm söùc löïc neân hoï boû vaøo trong noài chaùo naøy moät loaïi thuoác tieân vaø canh chöøng noài chaùo, khi chaùo chín lieàn hieän töôùng luaân baùu. Luùc ñoù coù moät ngoaïi ñaïo teân Caän haønh thaáy noài chaùo coù töôùng luaân baùu lieàn suy nghó: “ngöôøi naøo aên chaùo naøy nhaát ñònh seõ chöùng ñöôïc trí hueä voâ thöôïng”, nghó roài lieàn ñeán xin chaùo ñeå aên nhöng hai coâ gaùi nhaát ñònh khoâng cho, ngoaïi ñaïo ñaønh phaûi boû ñi. Hai coâ gaùi muùc chaùo ñeå vaøo trong baùt baùu, thaáy vua trôøi Ñeá thích hieän ra tröôùc maët, hai coâ gaùi lieàn daâng baùt chaùo söõa cho Ñeá thích, Ñeá thích noùi: “haõy daâng cho baäc thuø thaéng hôn ta”, lieàn hoûi: “ai laø baäc thuø thaéng hôn Ngaøi?”, ñaùp laø vua trôøi Phaïm thieân; hai coâ gaùi lieàn daâng baùt chaùo söõa cho vua trôøi Phaïm thieân, Phaïm thieân noùi: “haõy daâng cho baäc thuø thaéng hôn ta”, lieàn hoûi: “ai laø baäc thuø thaéng hôn Ngaøi?”, ñaùp laø vua trôøi Tònh cö; hai coâ gaùi lieàn daâng baùt chaùo söõa cho vua trôøi Tònh cö , Tònh cö noùi: “haõy daâng cho baäc thuø thaéng hôn ta”, lieàn hoûi: “ai laø baäc thuø thaéng hôn Ngaøi?”, ñaùp: “Boà-taùt ñang taém trong soâng Ni-lieân-thieàn, vò aáy thuø thaéng hôn ta, hai coâ neân daâng cuùng cho vò aáy”. Luùc ñoù Boà-taùt taém xong nhöng vì söùc yeáu neân khoâng theå leân bôø ñöôïc, beân bôø soâng coù nöõ thaàn caây thaáy vaäy lieàn duoãi mình ra giô tay ñònh vôùt Boà-taùt leân, Boà-taùt hoûi: “thaàn caây mang thaân gì?”, ñaùp laø thaân nöõ, Boà- taùt lieàn noùi: “toâi khoâng theå xuùc chaïm thaân nöõ, coâ haõy ruõ moät nhaùnh caây xuoáng ñeå toâi níu laáy maø leân bôø”, thaàn caây lieàn ruõ moät nhaùnh caây xuoáng, Boà-taùt níu nhaùnh caây leân bôø, laáy y ñaép roài ngoài döôùi goác caây treân bôø. Luùc ñoù hai coâ gaùi mang baùt chaùo söõa ñeán daâng cuùng cho Boà-taùt, vì lôïi ích cho mình vaø ngöôøi neân Boà-taùt thoï baùt chaùo söõa naøy. Boà-taùt aên chaùo xong roài boû caùi baùt xuoáng soâng Ni-lieân-thieàn, Long vöông lieàn ñem baùt naøy ñeå trong Long cung, vua trôøi Ñeá thích thaáy lieàn hoa thaønh chim Dieäu suùy bay vaøo Long cung ñe doïa Long vöông ñeå ñoaït laïi caùi baùt, mang veà coõi trôøi Tam thaäp tam xaây thaùp ñeå cuùng döôøng. Luùc ñoù hai coâ gaùi cuùng chaùo söõa xong lieàn öôùc nguyeän: “Thaùnh giaû, chuùng con nghe tin Thaùi töû con vua Tònh-phaïn ôû thaønh Kieáp-tyû-la thuoäc chuûng toäc Thích ca, khi ñaûn sanh coù Töôùng sö xem töôùng noùi raèng neáu Thaùi töû noái ngoâi vua seõ laø Chuyeån luaân Thaùnh vöông. Chuùng con nguyeän xin nhôø coâng ñöùc cuùng döôøng naøy ñeå ñöôïc laøm vôï vò aáy”, Boà-taùt noùi: “vò aáy khoâng öa thích duïc laïc theá gian neân ñaõ xuaát gia”, hai coâ gaùi noùi: “neáu vò aáy ñaõ


xuaát gia thì chuùng con xin ñem coâng ñöùc cuùng döôøng naøy nguyeän cho vò aáy ñöôïc thaønh töïu sôû nguyeän”, lieàn noùi keä:

“Thaùi töû teân Taát ñaït, Baäc toái thaéng treân ñôøi, Tuøy coù sôû nguyeän gì, Thaûy ñeàu ñöôïc thaønh töïu”.

Boà-taùt nghe roài lieàn noùi: “hai coâ seõ ñöôïc nhö nguyeän”, hai coâ gaùi ñaûnh leã roài ñi. Luùc ñoù Boà-taùt nhôø aên chaùo söõa naøy, khí löïc ñöôïc sung maõn, saùu caên ñaày ñaën lieàn du haønh quanh bôø soâng ñeå tìm moät nôi thanh tònh döøng ôû. Boà-taùt thaáy nuùi Coâ thaïch coù ñuû loaïi hoa coû xanh töôi lieàn ñeán treân moät taûng ñaù baèng phaúng ngoài kieát giaø, khoâng ngôø taûng ñaù lieàn nöùt vôõ ra. Boà-taùt lieàn ñöùng daäy suy nghó: “coù phaûi laø do nghieäp aùc cuûa ta chöa döùt neân taûng ñaù naøy bò nöùt vôõ ra nhö theá”, chö thieân bieát taâm nieäm cuûa Boà-taùt neân töø trong hö khoâng caát tieáng noùi: “Boà-taùt voán khoâng coù nghieäp aùc, thöôøng phaùp cuûa Boà-taùt khi saép thaønh ñaïo laø coâng ñöùc thieän caên sung maõn thaân taâm, söùc cuûa ñaát nôi ñaây khoâng chôû noåi neân töï nhieân nöùt vôõ ra, vì nôi ñaây khoâng phaûi laø nôi Boà-taùt thaønh ñaïo quaû. Söùc cuûa ñaát nôi ñaây khoâng theå chôû noåi hai haïng ngöôøi, ñoù laø ngöôøi cöïc thieän vaø ngöôøi cöïc aùc ; Boà-taùt haõy qua nuùi Kim cang ôû phía Ñoâng cuûa soâng Ni- lieân-thieàn, ba ñôøi chö Phaät ñeàu ñaõ, ñang vaø seõ ñöôïc trí hueä toái thaéng taïi nôi ñoù”. Boà-taùt nghe roài lieàn ñi qua nuùi Kim cang, luùc ñoù döôùi moãi böôùc chaân ñi cuûa Boà-taùt ñeàu coù hoa sen moïc leân ñôõ chaân, ñaïi ñòa chaán ñoäng. Luùc ñoù chim Giaø sa vaø nai Thieän thuïy ñeán nhieãu quanh Boà-taùt, thaàn gioù thoåi Gioù trong maùt ñeán ñeå thoåi saïch heát buïi ñaát treân ngöôøi Boà-taùt, thaàn Möa möa xuoáng ñeå ngaên loác buïi ; Boà-taùt thaáy caùc töôùng naøy roài lieàn thaàm nghó: “caùc töôùng naøy hieän, nhaát ñònh hoâm nay ta seõ thaønh Chaùnh giaùc”.

Luùc ñoù Long vöông soáng ôû döôùi soâng Ni-lieân-thieàn teân laø Giaø laêng giaø, do nghieäp ñôøi tröôùc neân hai maét ñeàu muø ; neáu Phaät ra ñôøi thì maét noù ñöôïc saùng, khi Phaät nhaäp dieät thì maét noù muø trôû laïi. Long vöông nghe ñaát chaán ñoäng lieàn nghi laø Phaät ra ñôøi neân töø trong Long cung hieän leân, thaáy Boà-taùt coù ñuû ba möôi hai töôùng toát, taùm möôi veû ñeïp trang nghieâm thaân, aùnh saùng bao quanh treân ñaûnh roäng moät taàm saùng rôõ nhö traêm ngaøn maët trôøi, khieán cho caûnh vaät chung quanh trôû neân röïc rôõ, Long vöông lieàn noùi keä khen ngôïi:

“Töøng thaáy caùc Boà-taùt, Thaønh Phaät ñuû oai ñöùc, Xöa thaáy vôùi nay thaáy,

334 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Caû hai khoâng sai khaùc. Toâi thaáy töôùng chaân ñi, Vaø thaáy töôùng hai beân, Ñaùng thoï theá gian cuùng, Seõ thaønh Phaät khoâng nghi. Laïi thaáy maëc phaùp y, Vaøo trong soâng Ni lieân, Nöôùc soâng lieàn trong saïch, Seõ thaønh Phaät khoâng nghi. Böôùc ñi nhö Ngöu vöông, Vöõng chaéc vaø doõng maõnh, Vaø nhö vua loaøi ngöôøi, Seõ thaønh Phaät khoâng nghi. Treân coù chim Giaø sa, Döôùi coù nai Töôøng thuïy, Thaân töôùng raát ñoan chaùnh, Seõ thaønh Phaät khoâng nghi. Gioù laønh thoåi maùt röôïi, Treân khoâng möa nheï rôi, Chim hoùt, caây ruõ saønh, Seõ thaønh Phaät khoâng nghi. Töôùng quang minh thanh tònh, Gioáng nhö vaøng Dieâm phuø, Maët troøn nhö vaàng traêng, Seõ thaønh Phaät khoâng nghi.

Ca ngôïi Boà-taùt xong, Long vöông lieàn trôû veà Long cung; Boà-taùt nghe roài lieàn ñeán choã ñaát kim cang vaø khôûi nghó caàn coû. Vua trôøi Ñeá thích bieát taâm nieäm cuûa Boà-taùt lieàn ñeán Höông sôn laáy loaïi coû Kieát töôøng meàm roài hoùa thaønh moät ngöôøi laøm thueâ, oâm coû naøy ñeán gaàn choã Boà-taùt, Boà-taùt thaáy coû lieàn theo xin, Ñeá thích daâng coû cho Boà-taùt, Boà-taùt ñem coû traûi döôùi goác caây Boà-ñeà, coû töï nhieân xoay veà phía höõu; Boà-taùt thaáy roài lieàn suy nghó: “hoâm nay ta seõ ñöôïc giaùc ngoä khoâng nghi”. Boà- taùt ngoài kieát giaø treân toøa kim cang ñoan nghieâm thuø thaéng nhö vua roàng, nhieáp taâm nhaäp ñònh, mieäng noùi: “ta nay ôû nôi ñaây, neáu khoâng döùt heát caùc laäu hoaëc thì ta seõ khoâng ñöùng daäy rôøi khoûi toøa naøy”. Thöôøng phaùp cuûa Ma vöông coù hai loaïi phöôùn buoàn vaø vui, luùc ñoù phöôùn buoàn boãng nhieân lay ñoäng, Ma vöông suy nghó: “hoâm nay phöôùn buoàn boãng lay ñoäng, aét laø coù vieäc gì toån haïi”, nghó roài lieàn quaùn thaáy Boà-taùt ñang ngoài


treân toøa kim cang döôùi coäi Boà-ñeà. Ma vöông suy nghó: “duø vò aáy chöa xaâm phaïm caûnh giôùi Ma cuûa ta, ta cuõng phaûi gaây chöôùng ngaïi cho oâng ta”, nghó roài Ma vöông lieàn giöông mi trôïn maét, maëc y Xaù na hoùa laøm söù giaû chaïy hôùt haõi tôùi tröôùc Boà-taùt noùi raèng: “vì sao Ngaøi laïi ngoài yeân nôi ñaây, thaønh Kieáp-tyû-la ñaõ bò Ñeà-baø-ñaït-ña chieám laây, cung nhôn theå nöõ ñeàu bò oâ nhuïc, doøng hoï Thích bò gieát haïi”, Boà-taùt vöøa nghe lieàn khôûi leân ba loaïi Taàm tö toäi loãi baát thieän, ñoù laø AÙi duïc, gieát haïi vaø huûy toån. Ñoái vôùi Da-du-ñaø-la, Kieàu tyû ca vaø Di ca giaø thì khôûi Taàm tö AÙi duïc; ñoái vôùi Ñeà-baø-ñaït-ña thì khôûi Taàm tö gieát haïi; ñoái vôùi nhöõng ngöôøi tuøy thuaän Ñeà-baø-ñaït-ña thì khôûi Taàm tö laøm huûy toån. Vöøa khôûi ba loaïi Taàm tö naøy, Boà-taùt lieàn giaùc saùt phaûn tænh, bieát laø Ma ñeán xuùc naõo mình, muoán hco mình taùn loaïn; Boà-taùt lieàn khôûi ba loaïi Taàm tö thieän, ñoù laø xuaát ly, khoâng gieát haïi vaø khoâng huûy toån. Ma vöông hoûi: “vì sao Ngaøi laïi ngoài döôùi coäi Boà-ñeà?”, ñaùp laø ñeå chöùng chaùnh trí voâ thöôïng, laïi hoûi: “laøm theá naøo ñöôïc chöùng Chaùnh trí voâ thöôïng?”, ñaùp: “naøy keû toäi loãi, ngöôi nhôø cuùng teá moät laàn maø ôû trong coõi Duïc naøy thaønh töïu töï taïi, huoáng chi ta ôû trong voâ soá kieáp ñaõ laøm voâ löôïng traêm ngaøn muoân öùc hoäi cuùng teá. Vì laøm lôïi ích cho caùc höõu tình, ta ñaõ xaû boû ñaàu maét tay chaân maùu thòt, vôï con, vaøng baïc chaâu baùu… ñeå caàu chöùng Chaùnh trí voâ thöôïng. Do nghóa naøy laøm sao ta laïi khoâng ñöôïc Chaùnh trí voâ thöôïng, hoâm nay ta quyeát ñònh chöùng ñöôïc Chaùnh trí voâ thöôïng”. Ma vöông nghe roài lieàn noùi: “toâi nhôø moät laàn cuùng teá neân ñöôïc laøm vua coõi Duïc töï taïi thì oâng ñaõ chöùng bieát ; nhöng trong voâ soá kieáp oâng ñaõ laøm voâ löôïng traêm ngaøn muoân öùc hoäi cuùng teá. Vì laøm lôïi ích cho caùc höõu tình, oâng ñaõ xaû boû ñaàu maét tay chaân maùu thòt, vôï con, vaøng baïc chaâu baùu… ñeå caàu chöùng Chaùnh trí voâ thöôïng thì ai chöùng bieát?”, Boà-taùt ñöa baøn tay coù töôùng Thieân böùc luaân coù voâ löôïng phöôùc döùc coù theå an uùy chuùng sanh sôï haõi, chæ xuoáng ñaát noùi: “ñaát naøy seõ laøm chöùng cho ta, trong voâ soá kieáp ta ñaõ laøm voâ löôïng traêm ngaøn muoân öùc hoäi cuùng teá. Vì laøm lôïi ích cho caùc höõu tình, ta ñaõ xaû boû ñaàu maét tay chaân maùu thòt, vôï con, vaøng baïc chaâu baùu… ñeå caàu chöùng Chaùnh trí voâ thöôïng laø thaät khoâng hö doái”. Luùc ñoù thaàn ñaát töø döôùi ñaát voït leân noùi: “naøy keû toäi loãi, ñuùng nhö lôøi Boà-taùt ñaõ noùi laø chaân thaät khoâng hö doái”, Ma vöông nghe roài oâm loøng hoå theïn ñöùng yeân, nhan saéc tieàu tuïy maát heát oai löïc, öu saàu suy nghó: “ta laøm phöông tieän naøy khoâng theå khieán cho con cuûa vua Tònh-phaïn coù chuùt toån haïi, ta neân laøm phöông tieän khaùc gaây chöôùng ngaïi cho oâng ta”, nghó roài lieàn boû ñi. Ma vöông coù ba coâ con gaùi xinh ñeïp theo thöù lôùp teân laø Tham, Duïc vaø AÙi; ba coâ duøng caùc loaïi thieân y trang nghieâm thaân roài ñi ñeán choã Boà-taùt theo

336 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

lònh cuûa Ma vöông, ôû tröôùc Boà-taùt duøng ñuû lôøi sieåm khuùc muoán laøm naõo loaïn Boà-taùt, Boà-taùt thaáy roài lieàn hoùa ba coâ thaønh ba baø giaø, ba coâ lieàn boû ñi. Luùc ñoù Ma vöông öu saàu ngoài choáng caèm suy nghó neân tìm phöông tieän gì ñeå gaây naõo haïi cho Boà-taùt; nghó roài lieàn sai ba möôi saùu öùc binh ma coù ñuû loaïi ñaàu nhö ñaàu voi, ñaàu ngöïa, ñaàu löøa, ñaàu laïc ñaø, ñaàu nai, ñaàu heo, ñaàu choù… hoaëc caàm cung teân, hoaëc caàm ñao, buùa, rìu… ñuû loaïi khí giôùi ñi ñeán choã Boà-taùt vaø Ma vöông töï caàm cung teân ñònh baén Boà- taùt. Boà-taùt thaáy roài lieàn suy nghó: “taát caû vieäc ñaáu tranh ñeàu neân tìm baïn giuùp, ta chieán ñaáu vôùi vua coõi Duïc haù laïi khoâng tìm baïn giuùp hay sao”, nghó roài lieàn tìm phöông tieän tröø boû caùc chöôùng ngaïi naøy. Luùc ñoù caùc binh ma ñoàng loaït caàm binh khí beùn nhoïn ñaâm Boà-taùt, Boà-taùt lieàn nhaäp ñònh Ñaïi töø bi khieán cho binh ma ñeàu bieán thaønh hoa sen ñuû maøu saéc nhö xanh, vaøng ñoû traéng rôi ruïng xuoáng ôû phía tröôùc sau vaø hai beân Boà-taùt. Ma vöông ôû treân khoâng trung möa xuoáng caùc loaïi buïi ñaát, Boà-taùt khieán cho buïi ñaát naøy bieán thaønh höông boät Chieân ñaøn, Traàm thuûy vaø hoa rôi leân mình Boà-taùt. Ma vöông laïi phoùng ra ong ñoäc vaø möa ñaù kim cang, chö thieân coõi trôøi Tònh cö hoùa ra nhaø laù che cho Boà-taùt neân ong ñoäc vaø möa ñaù khoâng laøm haïi ñöôïc. Ma vöông thaáy roài lieàn suy nghó: “ta coù theå bao vaây laøm naõo loaïn trong bao laâu, taát caû tieáng ñoäng coù theå phaù Tam-ma-ñòa. Ta neân bieán laù caây Boà-ñeà thaønh pha leâ roài kích ñoäng cho ra tieáng, Boà-taùt nghe tieáng naøy seõ khoâng theå ñònh taâm”, nghó roài lieàn laøm theo nhö yù ñaõ nghó. Luùc ñoù laù caây Boà-ñeà bò kích ñoäng lieàn phaùt ra tieáng khieán Boà-taùt khoâng theå chuyeân ñònh, vua coõi trôøi Tònh cö thaáy roài lieàn muoán trôï giuùp Boà-taùt neân baûo chö thieân ñeán giöõ laø caây Boà-ñeà khoâng cho bò kích ñoäng ra tieáng. Vua coõi trôøi Tònh cö thaáy quaân ma chöa chòu boû ñi lieàn duøng thaàn löïc neùm chuùng leân nuùi Thieát vi.

Luùc ñoù Boà-taùt ngoài döôùi coäi Boà-ñeà, ôû trong phaùp Dieäu giaùc phaàn tu taäp haønh trì khoâng giaùn ñoaïn, vaøo phaàn ñaàu ñeâm Thaàn caûnh trí hieän chöùng thoâng thaønh töïu, nghóa laø trong moät bieán thaønh voâ löôïng, trong voâ löôïng bieán thaønh moät; hoaëc aån hoaëc hieän, töôøng vaùch vaø nuùi khoâng laøm ngaên ngaïi cuõng nhö hö khoâng; vaøo trong ñaát nhö bôi trong nöôùc, töôùng ñaát vaãn nhö cuõ; ngoài kieát giaø trong hö khoâng nhö ngoài treân maët ñaát; bay treân khoâng trung nhö chim bay; maët trôøi maët traêng coù ñaïi oai löïc maø coù theå chaïm ñeán; töï taïi qua laïi ñeán coõi Phaïm thieân… Ma vöông laïi nghó: “aâm thanh coù theå laøm chöôùng ngaïi thieàn ñònh, ta neân gaây ra tieáng”, nghó roài lieàn cuøng ba vaïn saùu ngaøn öùc ma quyû thaàn ñöùng ôû xa roáng thaät to. Boà-taùt lieàn hoùa ra moät khu röøng Ca ñaøm baø roäng möôøi hai do tuaàn ñeå tai khoâng coøn nghe loït nhöõng tieáng roáng ñoù. Boà-taùt laïi nghó: “ta neân tu


Thieân nhó trí chöùng thoâng ñeå nghe ñöôïc tieáng cuûa trôøi ngöôøi”, nhôø thieân nhó thanh tònh naøy neân Boà-taùt nghe ñöôïc tieáng cuûa ngöôøi vaø phi nhôn du gaàn hay xa. Boà-taùt laïi nghó: “trong ba vaïn saùu ngaøn öùc quyeán thuoäc cuûa Ma vöông, ai sanh taâm aùc vôùi ta thì laøm sao ta bieát ñöôïc. Ta neân tu Tha taâm trí chöùng thoâng”, lieàn trong ñeâm aáy, Boà-taùt chöùng ñöôïc Tha taâm trí. Taát caû Taàm tö, taâm vaø taâm sôû, taâm duïc vaø khoâng duïc, taâm saân vaø khoâng saân, taâm si vaø khoâng si, taâm roäng vaø heïp, döùt taâm vaø nhieáp taâm, taâm kieâu maïn vaø khoâng kieâu maïn, taâm tòch tónh vaø khoâng tòch tónh, taâm ñònh vaø khoâng ñònh, taâm taùn loaïn vaø khoâng taùn loaïn… Boà-taùt ñeàu bieát roõ nhö thaät. Boà-taùt laïi nghó: “trong soá quaân ma naøy töø voâ thæ ñeán nay, ai töøng laø cha, laø meï, laø keû thuø, laø baïn höõu thì laøm sao ta bieát ñöôïc. Ta neân tu Tuùc maïng trí chöùng thoâng”, vaøo nöûa ñeâm Boà-taùt chuyeân taâm nhieáp nieäm vaø chöùng ñöôïc Tuùc maïng trí. Taát caû vieäc cuûa moät ñôøi hoaëc hai ñôøi, ba ñôøi … traêm ñôøi, ngaøn ñôøi cho ñeán voâ löôïng traêm ngaøn ñôøi; hoaëc soá ñôøi trong moät kieáp, hai kieáp… soá ñôøi trong kieáp thaønh hoaëc soá ñôøi trong kieáp hoaïi cho ñeán soá ñôøi trong voâ soá kieáp, Boà-taùt ñeàu hieåu roõ. Cho ñeán teân tuoåi, nôi sanh, doøng hoï, chuûng toäc, giaøu ngheøo, khoå vui… caùc vieäc Boà-taùt ñeàu hieåu roõ. Cho ñeán tuoåi thoï ngaén hay daøi, truï theá bao laâu, cheát ôû nôi kia sanh ñeán nôi naøy… Boà-taùt thaûy ñeàu bieát roõ. Boà-taùt laïi nghó: “trong soá quaân ma naøy, ai seõ ñoïa trong ñöôøng aùc, ai ñöôïc sanh vaøo ñöôøng laønh thì laøm sao ta bieát ñöôïc. Ta neân tu Sanh dieät trí chöùng thoâng ñeå ñöôïc Thieân nhaõn thanh tònh”, Vôùi thieân nhaõn thanh tònh naøy, Boà-taùt thaáy caùc höõu tình hoaëc soáng hoaëc cheát, ñeïp xaáu, giaøu ngheøo, laøm nghieäp thieän hay laøm nghieäp aùc… Boà-taùt ñeàu thaáy roõ. Nhöõng chuùng sanh laøm nghieäp aùc nôi thaân khaåu yù nhö phæ baùng Thaùnh hieàn, chaáp chaët taø kieán, taïo nghieäp taø kieán; do laøm nghieäp naøy neân sau khi cheát bò ñoïa trong ba ñöôøng aùc. Nhöõng chuùng sanh laøm nghieäp thieän nôi ba nghieäp thaân khaåu yù nhö cung kính Thaùnh hieàn, thöïc haønh chaùnh kieán; do laøm nghieäp naøy neân sau khi maïng chung ñöôïc sanh vaøo ñöôøng laønh. Boà-taùt laïi nghó: “taát caû caùc höõu tình luaân chuyeån trong bieån khoå ñeàu do Duïc laäu, Höõu laäu vaø Voâ minh laäu thì laøm sao ñöôïc thoaùt. Ta neân tu Voâ laäu trí chöùng thoâng”, vaøo giöõa ñeâm do töông öng tu taäp thuaàn thuïc, chuyeân taâm nôi phaùp Giaùc phaàn, Boà-taùt lieàn chöùng ñöôïc Voâ laäu trí thoâng; nhö thaät bieát roõ Khoå ñeá, Taäp ñeá, Ñaïo ñeá vaø Dieät ñeá neân taâm giaûi thoaùt khoûi Duïc laäu, Höõu laäu vaø Voâ minh laäu. Do taâm giaûi thoaùt neân chöùng ñöôïc Laäu taän trí, hieåu roõ “ sanh töû ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc neân laøm ñaõ laøm ñaõ xong, khoâng thoï thaân sau”, lieàn chöùng Boà-ñeà goïi laø thaáy Giaùc phaàn Boà-ñeà. Sau khi laøm xong vieäc caàn neân laøm, Boà-taùt nhaäp Hoûa giôùi Tam-ma-ñòa, duøng vuõ

338 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

khí töø bi ñeå haøng phuïc ba vaïn saùu ngaøn öùc quaân ma, chöùng Voâ thöôïng trí. Luùc ñoù Ma vöông, cung teân rôøi khoûi tay, phöôùn rôi xuoáng ñaát, cung ma chaán ñoäng; Ma vöông cuøng caùc quyeán thuoäc öu saàu hoái haän boû ñi ñeán trong thaønh Kieáp-tyû-la thoâng baùo raèng: “Boà-taùt Thích ca Maâu ni nôi toøa kim cang tu khoå haïnh, nay ñaõ xaû thaân maïng roài”. Nghe lôøi naøy roài, vua Tònh-phaïn vaø caùc cung nhôn, quaàn thaàn vaø caùc quyeán thuoäc cuûa Boà- taùt heát söùc saàu naõo nhö bò löûa ñoát thaân taâm; ba phu nhaân vaø moïi ngöôøi trong thaønh ñeàu ngaát ngaõ xuoáng ñaát, phaûi duøng nöôùc röôùi leân maët hoài laâu môùi tænh, tænh roài hoï laïi ngheïn ngaøo rôi leä khoâng thoâi. Luùc ñoù trôøi tònh tín bieát Boà-taùt ñaõ thaønh töïu dieäu trí, taâm sanh hoan hæ laïi bieát Ma vöông löøa doái neân thoâng baùo raèng: “Boà-taùt Thích ca Maâu ni khoâng cheát, hieän nay ñaõ chöùng ñöôïc Voâ thöôïng trí”, nghe lôøi naøy moïi ngöôøi heát söùc vui möøng. Da-du-ñaø-la do vui möøng neân haï sanh moät trai, phu nhaân cuûa vua Hoäc-phaïn cuõng haï sanh moät trai, luùc ñoù boãng coù hieän töôïng Nguyeät thöïc. Vua Tònh-phaïn thaáy coù caùc hæ söï naøy heát söùc vui möøng, ra lònh daân trong thaønh queùt doïn saïch seõ trong thaønh, duøng nöôùc thôm Chieân ñaøn röôi leân maët ñaát, ñoát höông thôm ôû caùc ngaõ tö ñöôøng, khaép nôi trong thaønh ñeàu treo côø phöôùn, ôû boán cöûa thaønh ñeàu laäp ñaøn boá thí. Taïi hoäi thí ôû cöûa thaønh Ñoâng, taát caû Sa moân, Baø-la-moân, caùc ngoaïi ñaïo phaïm chí, ngöôøi ngheøo heøn, coâ ñoäc… ñeán xin ñeàu ñöôïc cung caáp ñaày ñuû ; hoäi thí ôû cöûa thaønh Taây, Nam vaø Baéc cuõng ñeàu nhö vaäy. Luùc ñoù vua taäp hoïp quaàn thaàn ñeå ñaët teân cho con trai cuûa Da-du-ñaø-la, moät thò nöõ taâu vua: “luùc ñöùa beù chaøo ñôøi thì maët traêng bò La hoã che (nguyeät thöïc)”, neân vua cho ñaët teân laø La-haàu-la. Vua Hoäc-phaïn cuõng hoïp caùc quyeán thuoäc ñeå ñaët teân cho con, quyeán thuoäc noùi: “ngaøy ñöùa beù chaøo ñôøi, taát caû daân tong thaønh Kieáp-tyû-la ñeàu vui möøng”, neân vua cho ñaët teân Khaùnh hyû (A-nan-ñaø). Luùc ñoù vua Tònh-phaïn nhìn kyõ La-haàu-la roài noùi: “ñöùa beù naøy khoâng phaûi laø con thaân sanh cuûa con ta laø Thích ca Maâu ni”, Da-du- ñaø-la nghe lôøi naøy roài trong loøng sôï haõi, lieàn boàng La-haàu-la ñeán beân ao taém cuûa Boà-taùt, beân ao coù moät taûng ñaù; Da-du-ñaø-la ñaët La-haàu-la treân taûng ñaù roài chaép tay theä raèng: “neáu ñöùa beù naøy thaät laø con cuûa Boà-taùt thì khi boû xuoáng ao, noù seõ khoâng chìm; neáu khoâng phaûi laø con cuûa Boà- taùt thì noù lieàn chìm”, theä roài lieàn boû taûng ñaù coù La-haàu-la ngoài ôû treân xuoáng ao, taûng ñaù vaãn noåi khoâng chìm, troâi qua laïi treân maët nöôùc nhö cuïc boâng. Vua nghe tin naøy lieàn cuøng quaàn thaàn ñeán beân ao xem, thaáy vieäc naøy roài vua heát söùc vui möøng vaøo trong ao boàng La-haàu-la veà cung, luùc ñoù taûng ñaù chìm xuoáng ao, töø ñoù trôû ñi vua thöông yeâu chaêm soùc cho La-haàu-la gaáp boäi.


Khi Boà-taùt chöùng ñöôïc Voâ thöôïng trí ñaõ duøng khí giôùi Töø bi ñeå haøng phuïc Ma quaân, ñaïi ñòa lieàn chaán ñoäng vaø khaép theá giôùi ñeàu ñöôïc chieáu soi, cho ñeán nhöng nôi maø aùnh saùng maët trôøi maët traêng khoâng chieáu tôùi, cuõng ñeàu ñöôïc chieáu soi ñeán khieán cho caùc höõu tình ôû nhöõng nôi naøy ñeàu ñöôïc thaáy nhau vaø noùi raèng: “khoâng phaûi chæ coù moät mình ta maø coøn coù nhieàu chuùng sanh khaùc nöõa”. Nhieáp tuïng:

“Boán loaïi xuùc trì, Phuï töû hoøa hôïp, Thích ca xuaát gia, Thaàn giöõ ao leã”.

Luùc ñoù ôû coõi trôøi Phaïm coù hai thieân töû quaùn thaáy Theá toân ngoài döôùi coäi caây Boà-ñeà, vöøa thaønh chaùnh giaùc vaø ñaõ nhaäp Hoûa giôùi Tam- ma-ñòa baûy ngaøy, lieàn noùi vôùi nhau: “Theá toân vaãn coøn ñang nhaäp ñònh, chuùng ta neân ñem hoa höông ñeán cuùng döôøng vaø moãi ngöôøi noùi keä thænh Phaät xuaát ñònh thuyeát phaùp ñoä sanh”, noùi roài lieàn nhö löïc só co duoãi caùnh tay hieän ra tröôùc Theá toân ñaûnh leã, moät vò noùi keä thænh:

“Haõy daäy ñaáng Ñaïi bi, Oaùn giaëc ñaõ lui tan, Ñaïi thöông chuû voâ toäi, Neân du haønh theá gian, Noùi thaéng phaùp ñoä ngöôøi, Roäng thí nghóa chaân thaät, Voâ löôïng caùc chuùng sanh, Nghe phaùp seõ thoï trì”.

Vò thöù hai cuõng noùi keä thænh: “Haõy daäy ñaáng Ñaïi bi, Oaùn giaëc ñaõ lui tan, Caùc caáu ueá tröø saïch, Neân du haønh theá gian, Thaân taâm ñaõ thanh tònh, Nhö maët traêng troøn saùng, Voâ löôïng caùc chuùng sanh, Nghe phaùp seõ thoï trì”.

Noùi keä xong, hai thieân töû naøy ñaûnh leã Phaät roài ñi, Theá toân xuaát ñònh roài noùi keä:

“Söï an laïc coõi Duïc, Söï an laïc coõi Saéc, Phieàn naõo tham duïc döùt,

340 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

An laïc naøy toái thaéng. Ta nay boû gaùnh naëng, Xa lìa caùc gaùnh naëng, Gaùnh naëng chòu nhieàu khoå, Buoâng gaùnh ñöôïc an laïc. Taát caû duïc ñaõ xaû, Taát caû haïnh ñaõ thaønh, Taát caû phaùp ñaõ bieát, Ngöôøi naøy khoâng taùi sanh”.

Trong baûy ngaøy nhaäp ñònh, Theá toân ñaõ ñoaïn heát phieàn naõo, thoï giaûi thoaùt laïc, khoâng coù ngöôøi cuùng döôøng, khoâng aên khoâng uoáng nhöng khoâng coù töôûng ñoùi khaùt. Luùc ñoù coù hai thöông buoân teân laø Hoaøng coâ vaø Thoân laïc, moãi ngöôøi ñeàu coù traêm coã xe haøng vôùi nhieàu ngöôøi giuùp vieäc ñang treân ñöôøng ñi buoân baùn saép tôùi gaàn choã Phaät. Caû hai coù moät ngöôøi baïn tröôùc ñoù ñaõ cheát vaø ñöôïc sanh thieân, vò thieân töû naøy nhôù laïi thaân tröôùc cuûa mình laø thöông buoân, lieàn suy nghó: “sau baûy ngaøy nhaäp ñònh, Theá toân ñaõ ñoaïn heát phieàn naõo, thoï giaûi thoaùt laïc, khoâng coù ngöôøi cuùng döôøng, khoâng aên khoâng uoáng. Ta neân khieán cho hai ngöôøi baïn thöông buoân laøm ngöôøi cuùng döôøng Phaät tröôùc tieân, ñeå trong nhieàu ñôøi ñöôïc ñaïi phöôùc ñöùc, nay ñaõ ñuùng luùc khuyeân hoï laøm vieäc naøy”, nghó roài vaøo giöõa ñeâm thieân töû naøy phoùng aùnh sang chieáu soi caû maáy traêm coã xe haøng, hieän nöûa thaân hình treân hö khoâng roài baûo hai thöông buoân raèng: “hai vò neân bieát, Theá toân Thích ca Maâu ni vöøa thaønh chaùnh giaùc döôùi coäi Boà-ñeà beân bôø soâng Ni-lieân-thieàn. Sau baûy ngaøy nhaäp ñònh, Theá toân ñaõ ñoaïn heát phieàn naõo, thoï giaûi thoaùt laïc, khoâng coù ngöôøi cuùng döôøng, khoâng aên khoâng uoáng. Hai vò neân mau ñeán cuùng döôøng, laøm ngöôøi cuùng döôøng tröôùc tieân ñeå ñöôïc ñaïi phöôùc ñöùc”, noùi xong lieàn aån maát. Hai thöông buoân naøy nghe roài lieàn noùi vôùi nhau: “oai ñöùc cuûa Theá toân quaû thaät kyø dieäu neân môùi khieán cho thieân töû hieän ñeán baûo chuùng ta cuùng döôøng”, ñoái vôùi Phaät taâm lieàn sanh kính moä neân cuøng ñeán choã Theá toân, ñaûnh leã roài daâng caùc thöùc aên uoáng nhö söõa, laïc, nöôùc traùi caây, löông khoâ, maät… baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân thöông xoùt thoï chuùng con cuùng döôøng”. Luùc ñoù Theá toân suy nghó: “ta khoâng theå gioáng nhö ngoaïi ñaïo duøng tay thoï thöùc aên”, lieàn quaùn chö Phaät quaù khöù thoï thöùc aên nhö theá naøo ñeå laøm lôïi ích cho chuùng sanh. Trôøi thanh tònh treân hö khoâng noùi: “caùc Phaät trong quaù khöù ñeàu thoï thöùc aên baèng baùt ñeå laøm lôïi ích cho chuùng sanh”, Theá toân cuõng quaùn bieát nhö vaäy, vì khoâng coù baùt ñeå thoï neân Theá toân öôùc nguyeän: “neáu coù ñöôïc baùt, ta seõ thoï thöùc aên”. Luùc


ñoù trôøi Töù thieân vöông bieát taâm nieäm cuûa Theá toân neân moãi ngöôøi mang moät caùi baùt baèng ñaù ñeán daâng cho Phaät, baùt ñaù naøy thanh tònh, nheï vaø troøn laùng vôùi hình saéc töôi ñeïp, khoâng phaûi do ngöôøi laøm ra ñöôïc. Boán Thieân vöông naøy ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài baïch Phaät: “chuùng con mang baùt ñaù naøy ñeán, cuùi xin Theá toân thöông xoùt naïp thoï”, Theá toân suy nghó: “boán Thieân vöôøng cuøng mang baùt ñeán, neáu ta chæ thoï cuûa moät ngöôøi thì boán ngöôøi kia seõ oaùn traùch. Ta nay neân thoï caû boán baùt roài duøng thaàn löïc hoïp thaønh moät baùt, nhö vaäy caû boán Thieân vöông ñeàu thoûa nguyeän”, nghó roài lieàn thoï caû boán baùt roài duøng thaàn löïc hoïp thaønh moät baùt, sau ñoù caàm baùt thoï hai thöông buoân cuùng döôøng; thoï cuùng döôøng xong lieàn noùi keä chuù nguyeän:

“Ai laøm vieäc boá thí, AÉt seõ ñöôïc nghóa lôïi. Ai öa thích boá thí, Sau seõ ñöôïc an laïc. Phöôùc chieâu laáy quaû vui, Öôùc nguyeän ñeàu thaønh töïu, Mau ñeán choã vieân tòch, Chöùng ñöôïc Nieát-baøn laïc. Ngöôøi sieâng tu phöôùc ñöùc, Thì taát caû tai hoïa, Cho ñeán chuùng Thieân ma, Ñeàu khoâng naõo haïi ñöôïc. Ai phaùt taâm doõng maõnh, Boá thí vôùi Thaùnh tueä, Seõ qua khoûi bieån khoå, Chöùng ñöôïc quaû Voâ vi”.

Boán Thieân vuông vaø hai thöông buoân nghe keä naøy roài ñeàu raát vui möøng, ñaûnh leã Phaät roài ñi. Phaät nhö phaùp thoï thöïc xong, mang baùt ñeán trong soâng Ni-lieân-thieàn röûa saïch, caát baùt roài röûa chaân. Do aên caùc loaïi thöùc aên coù taùnh chaát laïnh neân khoâng bao laâu sau Theá toân nhieãm laïnh, Ma vöông lieàn ñeán choã Phaät noùi: “Theá toân, giôø nhaäp Nieát-baøn ñaõ ñeán, Ngaøi caàn gì truï laâu nôi ñôøi, haõy sôùm nhaäp Nieát-baøn”, Phaät bieát Ma vöông muoán naõo loaïn neân noùi: “naøy Ma vöông toäi loãi, ta chöa theå nhaäp Nieát-baøn, vì sao, vì ta chöa coù ñeä töû Thanh vaên thoâng minh trí hueä coù theå nhö phaùp ñaùp lôøi ngöôøi hoûi, coù theå phaù caùc luaän thuyeát cuûa ngoaïi ñaïo vaø kieán laäp chaùnh phaùp. Ta cuõng chöa coù ñuû boán chuùng Bí-soâ, Bí-soâ ni, OÂ- ba-saùch-ca, OÂ-ba-tö-ca ôû treân trôøi vaø döôùi nhaân gian khaép möôøi phöông

342 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

thoï phaùp cuûa ta ñeå tu phaïm haïnh. Neáu chöa ñöôïc nhö vaäy thì ta chöa theå nhaäp Nieát-baøn”, Ma vöông nghe roài lieàn öu saàu bieán maát. Luùc ñoù Thích- ñeà-hoaøn-nhôn quaùn thaáy Theá toân bò nhieãm laïnh neân di ñeán caây Thieäm boä, caùch ñoù khoâng xa coù röøng Ha leâ laëc, Ñeá thích vaøo trong röøng naøy haùi quaû Ha leâ laëc mang veà cho Theá toân, baïch raèng: “Theá toân, quaû Ha leâ laëc naøy coù theå tröø ñöôïc bònh laïnh, cuùi xin Theá toân thoï loaïi thuoác naøy”, Theá toân thoï duïng vaø ñöôïc khoûi bònh. Sau khi khoûi bònh, Theá toân ñi ñeán bôø ao cuûa Long vöông Maân chi laân ñaø, ngoài döôùi moät goác caây ñeå nhaäp ñònh. Luùc ñoù long vöông bieát trôøi seõ möa suoát trong baûy ngaøy khoâng döùt neân töø döôøi ao hieän leân, duøng thaân quaán quanh Phaät baûy voøng roài duoãi ñaàu ra che treân ñaàu Phaät. Qua sau baûy ngaøy möa döùt môùi giaûi toûa, hieän tröôùc Phaät ñaûnh leã roài baïch Phaät: “Theá toân, trong baûy ngaøy qua coù ñöôïc an khoâng, thaân thoâ to cuûa con coù laøm Theá toân khoù chòu khoâng, cuùi xin Theá toân hoan hæ”, Theá toân lieàn noùi keä:

“Bieát ñuû thì an laïc, Ña vaên thì bieát phaùp, Khoâng naõo haïi chuùng sanh. Theá gian ñaïi töø bi, Xaû boû caùc duïc laïc, Vieãn ly caùc vieäc aùc, Tröø saïch heát ngaõ maïn, Ngöôøi aáy raát an vui”.

Long vöông nghe keä xong ñaûnh leã Phaät roài trôû veà boån xöù, Theá toân trôû veà döôùi goác caây Boà-ñeà, ngoài kieát giaø nhö phaùp, quaùn chieáu söï hoaøn dieät cuûa möôøi hai nhaân duyeân, ñoù laø:

1. Heã caùi naøy coù thì caùi kia sanh neân Voâ minh duyeân Haønh, Haønh duyeân Thöùc, thöùc duyeân Danh saéc, Danh saéc duyeân Luïc xöù, Luïc xöù duyeân Xuùc, Xuùc duyeân Thoï, Thoï duyeân AÙi, AÙi duyeân Thuû, Thuû duyeân Höõu, Höõu duyeân Sanh, Sanh duyeân Laõo töû, öu bi khoå naõo.

2. Heã caùi naøy dieät thì caùi kia dieät neân Voâ minh dieät thì Haønh dieät, Haønh dieät thì Thöùc dieät, Thöùc dieät thì Danh saéc dieät, Danh saéc dieät thì Luïc xöù dieät, Luïc xöù dieät thì Xuùc dieät, Xuùc dieät thì Thoï dieät, Thoï dieät thì AÙi dieät, AÙi dieät thì Thuû dieät, Thuû dieät thì Höõu dieät, Höõu dieät thæ Sanh dieät, Sanh dieät thì Laõo töû, öu bi khoå naõo ñeàu dieät.

Sau baûy ngaøy nhaäp ñònh, Theá toân xuaát ñònh roài noùi keä: “Neáu phaùp naøy sanh ra, Phaät thöôøng ôû trong ñònh, Quaùn bieát phaùp nhaân duyeân,


Nghóa aáy dieät taát caû. Neáu phaùp naøy sanh ra, Phaät thöôøng ôû trong ñònh, Quaùn bieát ñöôïc nhaân khoå, Nghóa aáy dieät taát caû. Neáu phaùp naøy sanh ra, Phaät thöôøng ôû trong ñònh, Quaùn dieät heát caûm thoï, Nghóa aáy dieät taát caû. Neáu phaùp naøy sanh ra, Phaät thöôøng ôû trong ñònh, Quaùn dieät heát caùc duyeân, Nghóa aáy dieät taát caû. Neáu phaùp naøy sanh ra, Phaät thöôøng ôû trong ñònh, Quaùn dieät heát caùc laäu, Nghóa aáy dieät taát caû. Neáu phaùp naøy sanh ra, Phaät thöôøng ôû trong ñònh, Chieáu soi khaép theá gian, Nhö maët trôøi treân khoâng. Neáu phaùp naøy sanh ra, Phaät thöôøng ôû trong ñònh, Haøng phuïc caùc ma quaân, Chaët ñöùt caùc xieàng xích”.

Luùc ñoù Theá toân boãng suy nghó: “ta chöùng phaùp saâu xa, thaáy ñöôïc vieäc khoù thaáy, bieát ñuôïc vieäc khoù bieát. Phaùp naøy khoâng theå tö duy, khoù theå tö duy, nghóa lyù vi dieäu, chæ ngöôøi trí hueä môùi coù theå bieát ñöôïc. Neáu noùi cho ngöôøi khaùc nghe phaùp naøy sôï hoï khoâng hieåu noåi thì vieäc truyeàn trao thaät uoång coâng, töï meät nhoïc vaø theâm phieàn naõo. Ta neân moät mình ôû nôi tòch tónh tö duy caûnh giôùi an laïc vaø phaùp maø ñaõ chöùng”, nghó roài lieàn truï taâm nôi tòch tónh, khoâng nghó ñeán vieäc ra thuyeát phaùp ñoä sanh. Vua trôøi Phaïm thieân, chuû theá giôùi Ta baø bieát taâm nieäm cuûa Phaät lieàn suy nghó: “theá gian saép hö hoaïi, chuùng sanh khoâng theå thoaùt khoûi caûnh khoå. Nhö lai öùng chaùnh bieán tri xuaát hieän nôi ñôøi, khoù ñöôïc gaëp nhö hoa Öu-ñaøm-baùt-la. Nay Phaät ñaõ xuaát theá laïi thích tòch tónh, khoâng nghó ñeán vieäc thuyeát phaùp ñoä sanh, ta neân ñeán thænh Phaät”, nghó roài lieàn nhö löïc só co duoãi caùnh tay, vua trôøi Phaïm thieân hieän ôû tröôùc Theá toân ñaûnh leã

344 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

roài noùi keä thænh:

Phaät noùi keä:

“Vui thay ôû nöôùc Ma-kieät-ñaø, Xuaát hieän dieäu phaùp chöa töøng coù. Hôõi baäc giaùc ngoä taát caû phaùp, Haõy töø bi môû cöûa Cam loà”.

“Phaùp ta chöùng ñaéc raát khoù hieåu, Khieán cho bieån Höõu khoâng coøn nöõa, Ngöôøi ngu trí caïn thöôøng ngöôïc doøng, Bò duïc loâi cuoán vaø nhaän chìm”.



QUYEÅN 6

Luùc ñoù vua trôøi Phaïm thieân baïch Phaät: “Theá toân, tuy caùc chuùng

sanh ôû theá gian coù sanh, giaø nhö nhau, nhöng caên taùnh coù thöôïng trung haï, lôïi ñoän sai khaùc nhau. Coù chuùng sanh hình töôùng ñoan chaùnh, taùnh haïnh ñieàu thuaän, ít phieàn naõo laäu hoaëc vaø caùc loaïi phieàn naõo laäu hoaëc cuõng ít, chæ vì khoâng nghe phaùp neân hieåu bieát caïn heïp. Gioáng nhö caùc loaïi hoa sen: hoa Ba ñaàu ma, hoa Öu baùt la, hoa Phaân ñaø lôïi… tuy ôû trong nöôùc coù sanh, giaø nhöng caên taùnh coù thöông trung haï sai khaùc. Coù loaïi vöôït leân khoûi maët nöôùc, coù loaïi naèm ngang maët nöôùc, coù loaïi naèm döôùi nöôùc. Chuùng sanh cuõng vaäy, xin Theá toân haõy vì nhöõng ngöôøi naøy thuyeát phaùp, neáu hoï nghe ñöôïc Phaùp baûo thì coù theå giaûi ngoä”, Theá toân nghe roài lieàn suy nghó: “ta neân duøng Phaät nhaõn quaùn saùt caên taùnh chuùng sanh”, nghó roài lieàn duøng Phaät nhaõn quaùn saùt, quaùn thaáy tuy caùc chuùng sanh ôû theá gian coù sanh, giaø nhö nhau, nhöng caên taùnh coù thöôïng trung haï, lôïi ñoän sai khaùc nhau. Coù chuùng sanh hình töôùng ñoan chaùnh, taùnh haïnh ñieàu thuaän, ít phieàn naõo laäu hoaëc vaø caùc loaïi phieàn naõo laäu hoaëc cuõng ít, chæ vì khoâng nghe phaùp neân hieåu bieát caïn heïp. Theá toân lieàn khôûi taâm ñaïi bi ñoái vôùi caùc höõu tình vaø noùi keä:

“Neáu coù ai öa thích nghe phaùp, Ta lieàn khai môû cöûa Cam loà, Coøn nhö ngaõ maïn töï khinh ngöôøi, Ta nhaát quyeát seõ khoâng vì noùi”.

Vua trôøi Phaïm thieân nghe roài lieàn bieát Phaät seõ noùi chaùnh phaùp, taâm sanh vui möøng ñaûnh leã Phaät, höõu nhieãu ba voøng roài ñi. Luùc ñoù Phaät suy nghó neân noùi phaùp cho ai nghe tröôùc tieân, lieàn nghó ñeán Ca-la ca laø vò A-giaù-lôïi-da ñaàu tieân, nhöng chö thieân treân khoâng trung cho bieát laø Ca- la ca ñaõ cheát caùch ñaây baûy ngaøy roài. Theá toân lieàn duøng Phaät nhaõn quaùn thaáy vò aáy quaû ñaõ cheát caùch ñaây baûy ngaøy, lieàn nghó: “Ca-la ca khoâng

346 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ñöôïc nghe phaùp neân maát lôïi ích lôùn, neáu ñöôïc nghe phaùp seõ ñöôïc lôïi ích voâ bieân”. Phaät laïi suy nghó neân noùi phaùp cho ai nghe tröôùc tieân, lieàn nghó ñeán OÁt-ñaït-la-ma-töû laø vò A-giaù-lôïi-da thöù hai, nhöng chö thieân treân khoâng trung cho bieát vò aáy vöøa cheát hoâm qua. Theá toân lieàn duøng Phaät nhaõn quaùn thaáy vò aáy quaû ñaõ cheát hoâm qua, lieàn nghó: “OÁt-ñaït-la- ma-töû khoâng ñöôïc nghe phaùp neân maát lôïi ích lôùn, neáu ñöôïc nghe phaùp seõ ñöôïc lôïi ích voâ bieân”. Phaät laïi nghó ñeán naêm ngöôøi cuøng theo Phaät tu khoå haïnh tröôùc kia vaø ñaõ töøng thöøa söï cuùng döôøng, Phaät lieàn duøng Phaät nhaõn quaùn saùt, quaùn thaáy naêm ngöôøi hieän ñang ôû trong vöôøn Thi loäc, choã Tieân nhôn ñoïa xöù thuoäc thaønh Baø-la-neâ-tö. Bieát choã ôû cuûa hoï roài, Phaät lieàn ñi ñeán thaønh Baø-la-neâ-tö nöôùc ca thi na. Treân ñöôøng ñi, Phaät gaëp moät ngoaïi ñaïo teân laø Thaân caän ; thaáy Phaät coù hình dung ñoan nghieâm thanh tònh lieàn hoûi: “cuï thoï Kieàu-ñaùp-ma coù caùc caên thanh tònh, saéc töôùng ñoan chaùnh ; thaày xuaát gia vôùi vò thaày naøo vaø hoïc phaùp gì?”, Theá toân noùi keä:

“Ta khoâng theo hoïc vôùi thaày naøo, Cuõng khoâng ai saùnh ñöôïc vôùi ta. Theá gian ai ñaùng ñöôïc khai ngoä, Chæ rieâng ta coù theå bieát roõ, Thoâng ñaït taát caû vöôït theá gian, Khoâng coøn dính maéc vaøo caùc phaùp, Xaû boû taát caû chöùng giaûi thoaùt. Töï nhieân giaùc ngoä, khoâng nhôø thaày. Xöa nay khoâng ai gioáng nhö ta, Vì ta töï giaùc ngoä taát caû. Nhö lai, ñaïo sö cuûa trôøi ngöôøi, Ñaõ chöùng ñaày ñuû Nhaát thieát trí”.

Noùi keä xong, Theá toân ñi ñeán vöôøn Thi loäc, choã Tieân nhôn ñoïa xöù thuoäc thaønh Baø-la-neâ-tö; naêm ngöôøi tu trong röøng töø xa thaáy Theá toân lieàn cuøng laäp cheá: “Sa moân Kieàu-ñaùp-ma naøy taùnh buoâng lung ngaïo maïn, laøm taø maïng ñeå ñoaïn hoaëc, ñaõ thoái chuyeån neân boû tu khoå haïnh, aên nhöõng thöùc aên ngon nhö söõa, laïc… duøng daàu thoa thaân vaø taém baèng nöôùc thôm. Khi Kieàu-ñaùp-ma ñeán choã chuùng ta, chuùng ta seõ khoâng ñöùng daäy nghinh ñoùn, ñaûnh leã cuõng khoâng môøi ngoài; oâng ta coù ngoài thì cuõng maëc keä oâng aáy, chuùng ta khoâng ñeán gaàn”, nhöng khi Theá toân ñeán gaàn thì do oai ñöùc cuûa Phaät khieán hoï khoâng ngaên ñöôïc loøng toân troïng, hoï lieàn rôøi khoûi choã ngoài, ngöôøi môøi ngoài, ngöôøi roùt nöôùc môøi uoáng, ngöôøi laáy nöôùc cho röûa chaân, ngöôøi ñôõ laáy y vaø chaøo hoûi: “thieän lai Kieàu-ñaùp-ma”. Theá


toân thaáy vieäc naøy roài lieàn töï nghó hoï môùi laäp cheá maø ñaõ vi phaïm, thaáy Theá toân ngoài xong hoï lieàn cuùng döôøng. Luùc ñoù hoï chöa bieát Theá toân ñaõ thaønh chaùnh giaùc neân taâm coøn khinh maïn ñoái vôùi Phaät, heã môû lôøi ñeàu goïi laø Kieàu-ñaùp-ma hoaëc laø cuï thoï, Theá toân lieàn noùi: “caùc oâng ñöøng goïi Nhö lai laø Kieàu-ñaùp-ma hoaëc laø cuï thoï, neáu ngöôøi naøo khinh maïn Nhö lai thì seõ maát lôïi lôùn, sanh ra nôi naøo ñeàu chòu khoå naõo laâu daøi, töø nay caùc oâng neân goïi laø Nhö lai Theá toân”, naêm ngöôøi lieàn noùi: “cuï thoï Kieàu-ñaùp-ma, tröôùc ñaây oâng tu khoå haïnh coøn khoâng ñöôïc trí chaùnh giaùc, cuõng khoâng thaáy ñöôïc thieän an laïc truï. Nay oâng ñaõ boû tu khoå haïnh, taâm khoâng an ñònh, thoï caùc thöùc aên ngon nhö söõa laïc… duøng daàu thoa thaân vaø taém baèng nöôùc noùng thì laøm sao coù theå thaønh chaùnh giaùc?”, Phaät noùi: “caùc oâng khoâng thaáy caùc caên vaø saéc töôùng cuûa Nhö lai hieän nay vaø tröôùc kia khaùc nhau hay sao?”, ñaùp laø thaáy coù khaùc, Phaät noùi: “ngöôøi xuaát gia khoâng neân thaân caän hai loaïi taø sö:

1. Laø haïng ngöôøi ñam meâ theá phaùp thaáp keùm cuûa phaïm phu vaø öa thích daâm duïc.

2. Laø haïng ngöôøi töï laøm khoå mình, hay laøm ñieàu laàm loãi. Phaùp cuûa hoï tu ñeàu khoâng phaûi laø phaùp maø baäc Thaùnh ñaõ haønh

trì, vì vaäy ngöôøi xuaát gia neân laùnh xa hai loaïi taø sö naøy. Ta coù moät phaùp trung ñaïo, neáu ai tu taäp theo nhaát ñònh seõ ñöôïc phaùp nhaõn thanh tònh vaø ñaïi trí hueä, roát raùo thaønh töïu Nieát-baøn tòch tónh cuûa baäc Ñaúng chaùnh giaùc. Phaùp trung ñaïo ñoù laø baùt chaùnh ñaïo: chaùnh kieán, chaùnh tö duy, chaùnh ngöõ, chaùnh nghieäp, chaùnh maïng, chaùnh tinh taán, chaùnh nieäm vaø chaùnh ñònh.”. Luùc ñoù Theá toân duøng taâm quyeát ñònh noùi phaùp nhö theá cho naêm ngöôøi nghe, naêm ngöôøi naøy chia phieân vôùi nhau: buoåi saùng ba ngöôøi ñi khaát thöïc xin ñuû thöùc aên cho saùu ngöôøi, hai ngöôøi ôû laïi nghe phaùp ; xeá chieàu hai ngöôøi ñi khaát thöïc xin ñuû thöùc aên cho naêm ngöôøi vì Phaät quaù ngoï khoâng aên, ba ngöôøi ôû laïi nghe phaùp. Phaät baûo naêm ngöôøi: “phaùp Khoå Thaùnh ñeá naøy laø phaùp ta chöa töøng nghe, do söùc tinh taán nhö lyù taùc yù neân ta ñöôïc tònh hueä nhaõn, trí minh giaùc sanh. Phaùp Khoå taäp Thaùnh ñeá naøy laø phaùp ta chöa töøng nghe, do söùc tinh taán nhö lyù taùc yù neân ta ñöôïc tònh hueä nhaõn, trí minh giaùc sanh. Phaùp Khoå dieät Thaùnh ñeá naøy laø phaùp ta chöa töøng nghe, do söùc tinh taán nhö lyù taùc yù neân ta ñöôïc tònh hueä nhaõn, trí minh giaùc sanh. Phaùp Khoå dieät ñaïo Thaùnh ñeá naøy laø phaùp ta chöa töøng nghe, do söùc tinh taán nhö lyù taùc yù neân ta ñöôïc tònh hueä nhaõn, trí minh giaùc sanh.

Phaùp Khoå Thaùnh ñeá naøy laø phaùp ta chöa töøng bieát, nay neân bieát; do söùc tinh taán nhö lyù taùc yù neân ta ñöôïc tònh hueä nhaõn, trí minh giaùc

348 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

sanh. Phaùp Khoå taäp Thaùnh ñeá naøy laø phaùp ta chöa töøng ñoaïn tröø, nay neân ñoaïn tröø; do söùc tinh taán nhö lyù taùc yù neân ta ñöôïc tònh hueä nhaõn, trí minh giaùc sanh. Phaùp Khoå dieät Thaùnh ñeá naøy laø phaùp ta chöa töøng chöùng, nay neân chöùng; do söùc tinh taán nhö lyù taùc yù neân ta ñöôïc tònh hueä nhaõn, trí minh giaùc sanh. Phaùp Khoå dieät ñaïo Thaùnh ñeá naøy laø phaùp ta chöa töøng tu taäp, nay neân tu taäp; do söùc tinh taán nhö lyù taùc yù neân ta ñöôïc tònh hueä nhaõn, trí minh giaùc sanh.

Phaùp Khoå Thaùnh ñeá naøy laø phaùp ta ñaõ bieát cuøng khaép, nay khoâng caàn bieát nöõa; do söùc tinh taán nhö lyù taùc yù neân ta ñöôïc tònh hueä nhaõn, trí minh giaùc sanh. Phaùp Khoå taäp Thaùnh ñeá naøy laø phaùp ta ñaõ ñoaïn tröø vónh vieãn, khoâng caàn ñoaïn tröø nöõa; do söùc tinh taán nhö lyù taùc yù neân ta ñöôïc

tònh hueä nhaõn, trí minh giaùc sanh. Phaùp Khoå dieät Thaùnh ñeá naøy laø phaùp ta ñaõ taùc chöùng, nay khoâng caàn chöùng theâm nöõa; do söùc tinh taán nhö lyù taùc yù neân ta ñöôïc tònh hueä nhaõn, trí minh giaùc sanh. Phaùp Khoå dieät ñaïo Thaùnh ñeá naøy laø phaùp ta ñaõ tu taäp, nay khoâng caàn tu taäp theâm nöõa; do söùc tinh taán nhö lyù taùc yù neân ta ñöôïc tònh hueä nhaõn, trí minh giaùc sanh.

Caùc oâng neân bieát, tröôùc ñaây ta chöa tu taäp, chöa chöùng boán ñeá lyù naøy goàm coù ba laàn chuyeån vôùi möôøi hai haønh töôùng neân ta chöa ñöôïc tònh hueä nhaõn, trí minh giaùc sanh. Ta chöa vöôït qua Trôøi ngöôøi, Ma, Phaïm, caùc Sa moân, Baø-la-moân…; chöa ñöôïc giaûi thoaùt xuaát ly, chöa lìa ñieân ñaûo, chöa chöùng Chaùnh trí voâ thöôïng. Nhöng sau khi ta tu taäp chöùng ñöôïc boán ñeá lyù naøy goàm coù ba laàn chuyeån vôùi möôøi hai haønh töôùng, ta lieàn ñöôïc tònh hueä nhaõn, trí minh giaùc sanh. Ta vöôït qua Trôøi ngöôøi, Ma, Phaïm, caùc Sa moân, Baø-la-moân…; ñöôïc giaûi thoaùt xuaát ly, lìa ñieân ñaûo vaø chöùng ñöôïc Chaùnh trí voâ thöôïng”. Sau khi Phaät noùi phaùp naøy xong, cuï thoï Kieàu-traàn-nhö ngay nôi choã ngoài ñöôïc xa lìatraàn caáu, chöùng phaùp nhaõn thanh tònh; taùm vaïn chö thieân ôû trong phaùp hoäi naøy cuõng ñöôïc phaùp nhaõn. Luùc ñoù Phaät hoûi Kieàu-traàn-nhö: “thaày ñaõ thaáy phaùp vaø chöùng phaùp roài phaûi khoâng?”, ñaùp laø ñaõ kieán chöùng, Phaät noùi: “cuï thoï Kieàu-traàn-nhö ñaõ kieán chöùng phaùp ñaày ñuû, do nghóa naøy töø nay goïi thaày laø A nhaõ Kieàu-traàn-nhö”. Sau khi nghe ñöôïc phaùp naøy, caùc Ñòa haønh döôïc xoa ñoàng thanh noùi: “caùc nhôn giaû neân bieát, trong vöôøn Thi loäc, choã Tieân nhôn ñoïa xöù thuoäc thaønh Baø-la-neâ-tö, Theá toân ñaõ thuyeát giaûng boán ñeá lyù naøy goàm coù ba laàn chuyeån vôùi möôøi hai haønh töôùng; khoâng phaûi laø phaùp maø caùc Sa moân, Baø-la-moân, trôøi ngöôøi, Ma, Phaïm … coù theå chuyeån ñöôïc. Phaät noùi phaùp naøy khieán cho nhieàu ngöôøi ñöôïc lôïi ích, nhieàu ngöôøi ñöôïc an laïc. Do nghóa naøy thieân chuùng taêng theâm, chuùng A-tu-la giaûm bôùt”, caùc Khoâng haønh döôïc xoa cho ñeán coõi trôøi Töù


thieân vöông, coõi trôøi Tam thaäp tam, trôøi Dieäm ma, coõi trôøi Ñoå-söû-ña, trôøi Hoùa laïc, trôøi Tha hoùa töï taïi, trôøi Phaïm thieân, trôøi A ca ni tra ñeàu cuøng moät luùc, cuøng moät saùt na, cuøng moät laïp baø, cuøng moät maâu hoâ tuùc ña ñoàng thanh noùi gioáng nhö treân. Cho neân boán ñeá lyù maø Theá toân thuyeát giaûng goàm coù ba laàn chuyeån vôùi möôøi hai haønh töôùng naøy ñöôïc goïi laø kinh Chuyeån phaùp luaân; vöôøn Thi loäc, choã Tieân nhôn ñoïa xöù thuoäc thaønh Baø-la-neâ-tö ñöôïc goïi laø nôi Chuyeån phaùp luaân. Luùc ñoù Phaät laïi noùi: “coù boán Thaùnh ñeá, ñoù laø Khoå Thaùnh ñeá, Taäp Thaùnh ñeá, Dieät Thaùnh ñeá, Ñaïo Thaùnh ñeá.

Sao goïi laø Khoå Thaùnh ñeá? Ñoù laø sanh khoå, laõo khoå, bònh khoå, töû khoå, AÙi bieät ly khoå, oaùn taéng hoäi khoå, caàu baát ñaéc khoå cho ñeán nguõ thuû uaån khoå. Caùc khoå naøy caùc thaày neân bieát vaø neân tu taäp baùt chaùnh ñaïo: chaùnh kieán, chaùnh tö duy, chaùnh ngöõ, chaùnh nghieäp, chaùnh maïng, chaùnh tinh taán, chaùnh nieäm vaø chaùnh ñònh.

Sao goïi laø Taäp Thaùnh ñeá? Ñoù laø AÙi duïc khieán phaûi thoï thaân haäu höõu. Ñeå xa lìa AÙi, hæ, tham caâu haønh voùi AÙi vaø ñuû thöù öa thích AÙi nhieãm, caùc thaày neân tu taäp baùt Thaùnh ñaïo.

Sao goïi laø Dieät Thaùnh ñeá? Ñoù laø dieät tröø, hoaïi dieät, thoâi döùt, vónh vieãn xa lìa AÙi duïc, hæ, AÙi töông öng phan duyeân vôùi ñaém nhieãm ñeå ñöôïc thaáy ñaïo chöùng ñaïo thì caùc thaày neân tu taäp baùt Thaùnh ñaïo.

Sao goïi laø Ñaïo Thaùnh ñeá? Chính laø baùt Thaùnh ñaïo”. Theá toân noùi phaùp naøy xong, A-nhaõ Kieàu-traàn-nhö lieàn chöùng ñöôïc Laäu taän, taâm ñöôïc giaûi thoaùt; boán ngöôøi coøn laïi ñöôïc xa lìatraàn caáâu, chöùng phaùp nhaõn thanh tònh. Luùc ñoù treân theá gian coù hai baäc öùng cuùng laø Theá toân vaø Kieàu- traàn-nhö, Phaät laïi baûo boán ngöôøi: “caùc thaày neân bieát, saéc laø voâ ngaõ. Neáu saéc coù ngaõ thì khoâng neân sanh caùc bònh khoå, coù theå ôû trong saéc taùc saéc vaø khoâng taùc saéc nhö theá. Vì saéc voâ ngaõ neân sanh caùc bònh khoå vaø ngaõ khoâng theå taùc saéc vaø khoâng taùc saéc nhö theá. Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng vaäy neân bieát. YÙ caùc thaày nghó sao, saéc laø thöôøng hay voâ thöôøng?”, ñaùp laø voâ thöôøng, Phaät laïi hoûi: “neáu saéc laø voâ thöôøng thì ñoù laø khoå hay khoâng khoå?”, ñaùp laø khoå, Phaät laïi hoûi: “neáu saéc laø voâ thöôøng, khoå töùc laø bieán hoaïi thì ngöôøi ñeä töû ña vaên coù chaáp saéc laø ngaõ, ngaõ coù caùc saéc, saéc thuoäc ngaõ vaø ngaõ ôû trong saéc hay khoâng?”, ñaùp laø khoâng. Phaät laïi hoûi: “YÙ caùc thaày nghó sao, thoï töôûng haønh thöùc laø thöôøng hay voâ thöôøng?”, ñaùp laø voâ thöôøng, Phaät laïi hoûi: “neáu thoï töôûng haønh thöùc laø voâ thöôøng thì ñoù laø khoå hay khoâng khoå ?”, ñaùp laø khoå, Phaät laïi hoûi: “neáu thoï töôûng haønh thöùc laø voâ thöôøng, khoå töùc laø bieán hoaïi thì ngöôøi ñeä töû ña vaên coù chaáp thoï… thöùc laø ngaõ, ngaõ coù thoï… thöùc, thoï… thöùc thuoäc ngaõ vaø ngaõ ôû

350 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

trong thoï… thöùc hay khoâng?”, ñaùp laø khoâng, Phaät noùi: “vì theá neân bieát, caùc loaïi saéc quaù khöù hay vò lai hay hieän taïi hoaëc ôû trong, ôû ngoaøi, hoaëc thoâ hay teá, hoaëc thuø thaéng hay haï lieät, hoaëc gaàn hay xa… ñeàu khoâng phaûi laø ngaõ, ngaõ sôû höõu, saéc khoâng thuoäc ngaõ vaø ngaõ khoâng ôû trong saéc. Nhôø bieát roõ nhö thaät neân ta thaáy saéc nhö vaäy, cho ñeán thoï töôûng haønh thöùc cuõng thaáy nhö vaäy. Caùc thaày nghe bieát ñaày ñuû roài neân quaùn naêm thuû uaån ñeå lìa ngaõ vaø ngaõ sôû, sau khi quaùn thaáy nhö vaäy seõ bieát roõ theá gian thaät söï khoâng naém baét ñöôïc. Do khoâng naém baét ñöôïc neân khoâng lo sôï, do khoâng lo sôï neân beân trong ñöôïc vieân tòch, hieåu roõ sanh töû ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc laøm ñaõ xong, khoâng thoï thaân sau”. Boán ngöôøi nghe xong phaùp naøy, taâm lieàn ñöôïc giaûi thoaùt, chöùng quaû A-la-haùn; luùc ñoù treân theá gian coù saùu vò A-la-haùn, Phaät ñöùng ñaàu.

Luùc ñoù Phaät ñang ôû beân bôø soâng Ba-la-naïi, thaønh Baø-la-neâ-tö; trong thaønh naøy coù con cuûa moät tröôûng giaû teân laø Da-xaù, haèng ngaøy thöôøng cuøng caùc kyõ nöõ thoï nguõ duïc laïc cho ñeán khi thaân taâm moõi meät môùi naèm nguû, caùc kyõ nöõ naøy cuõng naèm nguû chung quanh. Nöûa ñeâm Da-xaù chôït thöùc giaác, nhìn thaáy caùc kyõ nöõ ñaàu toùc roái tung, aùo quaàn xoác xeách, mieäng chaûy nöôùc daõi, noùi môù… lieàn khôûi töôûng laø mình ñang ôû trong röøng chöùa töû thi. Taâm sanh kinh sôï lieàn böôùc tôùi mang ñoâi giaøy baùu trò giaù traêm ngaøn löôïng vaøng, khi ra ñeán cöûa lieàn lôùn tieáng keâu to, vöøa keâu vöøa rôi nöôùc maét nhö möa: “bôù ngöôøi ta, khoå ñeán böùc baùch toâi”. Luùc ñoù coù moät phi nhôn laøm cho moïi ngöôøi khoâng nghe thaáy tieáng keâu la naøy cuûa Da-xaù roài môû cöûa coång cho Da-xaù ñi; ra ñeán coång, Da- xaù cuõng lôùn tieáng than khoùc nhö treân, phi nhôn cuõng laøm cho moïi ngöôøi khoâng nghe thaáy tieáng than khoùc naøy vaø môû cöûa thaønh cho Da-xaù ñi. Ra khoûi thaønh ñi daàn ñeán beân bôø soâng Ba-la-naïi, Da-xaù cuõng caát tieáng keâu than khoùc nhö treân. Luùc ñoù Phaät ñang kinh haønh beân bôø kia soâng, nghe thaáy tieáng keâu than naøy lieàn noùi voïng sang: “ñoàng töû khoâng phaûi sôï, haõy loäi qua ñaây”, Da-xaù nghe roài lieàn côûi giaøy baùu ñeå laïi beân bôø naøy roài loäi qua bôø kia ñeán choã Phaät ñaûnh leã; Phaät lieàn daãn Da-xaù veà truù xöù roài tôùi ngoài choã ngoài cuûa mình, Da-xaù laïi ñaûnh leã roài ngoài xuoáng ñoái dieän, Phaät lieàn noùi dieäu phaùp, chæ daïy cho Da-xaù ñöôïc lôïi hæ. Thöôøng phaùp cuûa chö Phaät laø tröôùc tieân noùi veà phaùp boá thí, trì giôùi laø nhaân sanh leân coõi trôøi; keá noùi veà toäi loãi cuûa naêm duïc vaø ca ngôïi haïnh xuaát gia, soáng moät mình trong röøng nuùi ñeå tö duy ñoaïn tröø phieàn naõo khieán cho ngöôøi nghe dieäu phaùp naøy ñeàu hoan hæ, taâm thanh tònh khoâng coøn nghi hoaëc. Phaät bieát taâm Da-xaù ñaõ ñöôïc khai môû lieàn noùi veà phaùp xuaát theá, ñoù laø boán Thaùnh ñeá: khoå taäp dieät ñaïo. Gioáng nhö giaët aùo, tröôùc phaûi taåy saïch heát chaát dô,


khi aùo ñaõ saïch môùi deã nhuoäm maøu; taâm Da-xaù cuõng vaäy, nghe xong boán Thaùnh ñeá naøy lieàn chöùng ñöôïc quaû döï löu. Sau khi thaáy phaùp, bieát phaùp, ñöôïc tònh phaùp, vöôït khoûi nghi hoái, baát tín, khoâng töø nôi ngöôøi khaùc maø ôû trong ñaïo quaû ñöôïc voâ sôû uùy. Chöùng quaû roài Da-xaù raát hoan hæ lieàn ñöùng daäy ñaûnh leã, quyø goái chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, hoâm nay con ñöôïc thaâm nhaäp dieäu phaùp ñöôïc ñaïi lôïi ích, con xin quy y Phaät, quy y Phaùp, quy y Taêng laøm OÂ-ba-saùch-ca. Töø nay cho ñeán troïn ñôøi con thoï trì naêm hoïc xöù laø khoâng saùt sanh, khoâng troäm caép, khoâng taø haïnh, khoâng noùi doái vaø khoâng uoáng röôïu”.

Luùc ñoù vôï cuûa Da-xaù thöùc daäy khoâng thaáy Da-xaù ñaâu lieàn ñi tìm kieám khaép nôi cuõng khoâng thaáy, lieàn ñeán choã tröôûng giaû baïch raèng: “con khoâng bieát hieän giôø Da-xaù ôû ñaâu”, tröôûng giaû nghe roài lieàn suy nghó: “khoâng leõ con ta bò giaëc hay keû thuø baét ra ngoaøi thaønh laøm vieäc baát lôïi hay sao”, nghó roài lieàn cuøng ngöôøi nhaø caàm ñuoác ñi tìm khaép nôi, cuoái cuøng ñi tôùi bôø soâng lieàn thaáy ñoâi giaøy baùu cuûa Da-xaù, oâng tröôûng giaû suy nghó: “con ta khoâng phaûi bò giaëc baét ñi, noù côûi giaøy baùu ñeå ôû ñaây thì chaéc laø ñaõ loäi qua beân kia soâng”, nghó roài lieàn loäi qua soâng vaø ñi daàn ñeán choã Phaät. Phaät töø xa thaáy tröôûng giaû ñi tôùi lieàn duøng thaàn löïc laøm cho tröôûng giaû tuy vaøo tôøi choã Phaät vaãn khoâng thaáy Da-xaù ngoài beân Phaät. Tröôûng giaû ñaûnh leã Phaät roài hoûi: “Theá toân coù thaáy Da-xaù con toâi ñeán ñaây khoâng?”, Phaät noùi: “oâng haõy ngoài xuoáng, laùt nöõa seõ ñöôïc gaëp con”, tröôûng giaû nghe roài taâm sanh hoan hæ lieàn ñaûnh leã Phaät roài ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho tröôûng giaû ñöôïc lôïi hæ. Tröôùc noùi veà phaùp boá thí trì giôùi laø nhaân ñöôïc sanh leân coõi trôøi… khieán cho tröôûng giaû chöùng ñöôïc quaû Döï löu, coøn Da- xaù lieàn chöùng quaû A-la-haùn, luùc ñoù treân ngöôøi vaãn coøn maëc y phuïc theá tuïc vôùi ñoà trang söùc baèng caùc loaïi traân baûo. Luùc ñoù ôû theá gian coù baûy vò A-la-haùn, Phaät ñöùng ñaàu ; Phaät thu nhieáp thaàn löïc vaø noùi keä:

“Ñieàu phuïc tòch tónh, trì tònh giôùi, Thöôøng duøng dieäu phaùp töï trang nghieâm, Khoâng khôûi taâm gieát haïi höõu tình, Laø haïnh cuûa Bí-soâ, Sa moân”.

Luùc ñoù tröôûng giaû lieàn thaáy Da-xaù ñang ngoài tröôùc Phaät, oâng noùi vôùi Da-xaù: “con haõy cuøng ta veà nhaø, vì nhôù con maø meï con khoùc than thaûm thieát”, Phaät baûo tröôûng giaû: “yù oâng nghó sao, coù ngöôøi naøo ñöôïc trí Voâ hoïc, kieán chöùng lyù Töù ñeá maø coøn trôû veà nhaø theá tuïc nöõa hay khoâng?”, ñaùp laø khoâng, Phaät laïi hoûi: “hieän nay oâng ñaõ ñöôïc trí Höõu hoïc vaø kieán chöùng lyù Töù ñeá chöa?”, ñaùp laø ñaõ ñöôïc, Phaät noùi: “ñoàng

352 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

töû Da-xaù naøy ñaõ ñöôïc trí Voâ hoïc vaø kieán chöùng lyù Töù ñeá”, tröôûng giaû noùi: “con cuûa con ñaõ ñöôïc ñaïi quaû lôïi. Theá toân, con xin thænh Theá toân vaø Da-xaù ngaøy mai ñeán nhaø con thoï thænh thöïc”, Phaät im laëng nhaän lôøi, bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi, tröôûng giaû ñaûnh leã Phaät roài trôû veà nhaø. Saùng hoâm sau ñeán giôø, Phaät ñaép y mang baùt cuøng Da-xaù ñeán nhaø tröôûng giaû, meï vaø vôï cuûa Da-xaù traûi toøa ngoài roài ra ñöùng ôû cöûa nghinh ñoùn, thaáy Phaät vaø Da-xaù ñeán lieàn thænh Phaät ngoài, caû hai ñeán ñaûnh leã Phaät roài ngoài moät beân, Phaät lieàn noùi dieäu phaùp chæ daïy khieán cho caû hai ñöôïc lôïi hæ. Tröôùc tieân Phaät noùi veà phaùp boá thí trì giôùi… cho ñeán caû hai ñeàu chöùng quaû Döï löu. Chöùng quaû roài meï vaø vôï cuûa Da-xaù raát hoan hæ lieàn ñöùng daäy ñaûnh leã, quyø goái chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, hoâm nay con ñöôïc thaâm nhaäp dieäu phaùp ñöôïc ñaïi lôïi ích, con xin troïn ñôøi quy y Phaät, quy y Phaùp, quy y Taêng vaø thoï trì naêm hoïc xöù laøm OÂ-ba-tö-ca. Cuùi xin Phaät thoï con thænh thöïc hoâm nay”, Theá toân im laëng nhaän lôøi. Meï vaø vôï cuûa Da-xaù lieàn töï tay doïn leân caùc thöùc aên uoáng thöôïng dieäu treân moät baøn aên baèng goã Ñaøn höông ñeå cuùng döôøng Phaät vaø Da-xaù. Sau khi Phaät thoï thöïc xong, hoï ngoài moät beân nghe Phaät thuyeát phaùp, Phaät laïi vì hoï thuyeát phaùp roài ra veà.

Luùc ñoù caùc Tröôûng giaû ôû thaønh Baø-la-neâ-tö ñeàu nghe tin Da-xaù, con cuûa tröôûng giaû thöù nhaát ñaõ caïo boû raâu toùc, maëc phaùp phuïc xuaát gia laøm ñeä töû cuûa Phaät. Con cuûa tröôûng giaû thöù hai laø Phuù laâu na, con cuûa tröôûng giaû thöù ba laø Voâ caáu, con cuûa tröôûng giaû thöù tö laø Kieàu phaïm ba ñeà, con cuûa tröôûng giaû thöù naêm laø Dieäu kieân; sau khi nghe tin Da-xaù xuaát gia, hoï ñeàu suy nghó: “ñoàng töû Da xa sanh trong nhaø phuù quyù, giaøu coù nhieàu traân baûo, thaân töôùng ñoan nghieâm, öa thích thoï nguõ duïc laïc maø coøn boû sôû thích cuûa mình ñeå laøm ñeä töû Phaät, chöùng toû Nhö lai coù oai löïc lôùn vaø phaùp cuûa Phaät vi dieäu. Ta cuõng neân caïo boû raâu toùc xuaát gia caàu thaéng phaùp”, nghó roài cuøng nhau ñi ñeán choã Phaät, ñaûnh leã roài baïch Phaät: “Theá toân, xin ban cho chuùng con dieäu phaùp, chuùng con xin ñöôïc xuaát gia laøm ñeä töû vaø seõ phuïng trì phaïm haïnh theo lôøi daïy cuûa Nhö lai”, Phaät baûo: “caùc con ñeán thaät ñuùng luùc, thieän lai caùc Bí-soâ, haõy xuaát gia tu phaïm haïnh”, Phaät vöøa noùi xong, raâu toùc cuûa caùc tröôûng giaû töû naøy ñeàu töï ruïng, ca-sa hieän treân thaân trôû thaønh Bí-soâ, gioáng nhö ngöôøi ñaõ ñöôïc xuaát gia baûy ngaøy, söï hieåu bieát veà phaùp cuõng gioáng nhö Bí-soâ traêm tuoåi. Luùc ñoù Phaät baûo boán Bí-soâ naøy: “caùc thaày phaûi moät mình ôû nôi tòch tónh, xa lìa oàn naùo, thöôøng giöõ töï taâm sieâng tu khoå haïnh. Nay ñaõ xuaát gia neân sieâng tu phaïm haïnh ñeå caàu qua ñeán bôø kia, chöùng ñöôïc Chaùnh trí, ñaït ñöôïc thaàn thoâng, hieåu roõ sanh töû ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc laøm ñaõ


xong, khoâng thoï thaân sau. Ngöôøi naøo tu taäp nhö vaäy seõ chöùng quaû Voâ sanh”, boán Bí-soâ nghe Phaät daïy xong lieàn ngoä giaûi vaø chöùng quaû A-la- haùn; luùc ñoù trong theá gian coù taát caû möôøi moät A-la-haùn, Phaät ñöùng ñaàu.

Trong thaønh Baø-la-neâ-tö coù naêm möôi gia ñình haøo phuù, sau khi nghe tin con cuûa naêm ñaïi tröôûng giaû ñeàu ñaõ xuaát gia vaø ñeàu ñaõ chöùng quaû A-la-haùn; hoï lieàn suy nghó: “phaùp Phaät vi dieäu môùi khieán cho con cuûa naêm ñaïi tröôûng giaû ñeàu töø boû gia ñình giaøu sang maø ñi xuaát gia, ta cuõng neân xuaát gia laøm ñeä töû Phaät”, nghó roài lieàn cuøng ñi ñeán choã Phaät, ñaûnh leã roài baïch Phaät: “Theá toân, cuùi xin cho chuùng con ñöôïc ôû trong thieän phaùp luaät xuaát gia tu phaïm haïnh”, Phaät noùi: “thieän lai caùc Bí-soâ, haõy xuaát gia tu phaïm haïnh”, Phaät vöøa noùi xong, raâu toùc cuûa caùc tröôûng giaû töû naøy ñeàu töï ruïng, ca-sa hieän treân thaân trôû thaønh Bí-soâ, gioáng nhö ngöôøi ñaõ ñöôïc xuaát gia baûy ngaøy, söï hieåu bieát cuõng gioáng nhö Bí-soâ traêm tuoåi. Luùc ñoù Phaät baûo caùcBí-soâ naøy: “caùc thaày phaûi moät mình ôû nôi tòch tónh, xa lìa oàn naùo, thöôøng giöõ töï taâm sieâng tu khoå haïnh. Nay ñaõ xuaát gia neân sieâng tu phaïm haïnh ñeå caàu qua ñeán bôø kia, chöùng ñöôïc Chaùnh trí, ñaït ñöôïc thaàn thoâng, hieåu roõ sanh töû ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc laøm ñaõ xong, khoâng thoï thaân sau. Ngöôøi naøo tu taäp nhö vaäy seõ chöùng quaû Voâ sanh”, naêm möôi Bí-soâ naøy nghe Phaät daïy xong lieàn ngoä giaûi vaø chöùng quaû A-la-haùn; luùc ñoù trong theá gian coù taát caû saùu möôi moát A-la-haùn, Phaät ñöùng ñaàu. Luùc ñoù Phaät ôû trong vöôøn Thi loäc, choã Tieân nhôn ñoïa xöù thuoäc thaønh Baø-la-neâ-tö, ñang cuøng saùu möôi Bí-soâ ngoài vaây quanh, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ta vaø caùc thaày ñeàu ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt khoûi söï troùi buoäc trong coõi Trôøi ngöôøi. Töø nay caùc thaày neân moãi ngöôøi tuøy ñi ñeán moät phöông ñeå laøm lôïi ích cho caùc chuùng sanh ; caùc thaày neân ñi rieâng, chôù ñi chung, ta cuõng seõ ñeán tuï laïc Öu laâu taàn loa”, ma vöông nghe ñöôïc lôøi naøy cuûa Phaät lieàn suy nghó: “Sa moân Kieàu-ñaùp-ma seõ ñi ñeán tuï laïc Öu laâu taàn loa, ta neân gaây chöôùng ngaïi cho oâng ta”, nghó roài lieàn hoùa thaønh moät thanh nieân ñeán tröôùc Phaät noùi keä:

“OÂng chöa ñöôïc giaûi thoaùt, Maø töôûng laø giaûi thoaùt, OÂng coøn trong troùi buoäc, Khoâng theå thoaùt khoûi ta”.

Phaät nghe roài lieàn bieát laø Ma vöông ñang muoán naõo loaïn neân noùi keä:

“Ta ñaõ giaûi thoaùt khoûi, Troùi buoäc trong Trôøi ngöôøi, Keû toäi loãi neân bieát,

354 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Ta ñaõ cheá phuïc ngöôi”. Ma vöông nghe roài lieàn bieát Phaät ñaõ bieát ñöôïc taâm mình neân öu

saàu hoái haän boû ñi. Phaät laïi baûo caùc Bí-soâ: “ta vaø caùc thaày ñeàu ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt khoûi söï troùi buoäc trong coõi Trôøi ngöôøi. Töø nay caùc thaày neân moãi ngöôøi tuøy ñi ñeán moät phöông ñeå laøm lôïi ích cho caùc chuùng sanh; caùc thaày neân ñi rieâng, chôù ñi chung, ta cuõng seõ ñeán tuï laïc Öu laâu taàn loa”, caùc Bí-soâ vaâng lôøi Phaät daïy ñeàu laëng leõ ra ñi. Phaät moät mình ñi ñeán tuï laïc Öu laâu taàn loa, thaønh Baø-la-neâ-tö, vaøo trong röøng Baïch ñieäp ngoài tónh laëng döôùi moät goác caây. Luùc ñoù coù saùu möôi Hieàn boä ôû ngoaøi tuï laïc thöôøng heïn vôùi caùc kyõ nöõ ñeå cuøng vui chôi hoan laïc, trong soá ñoù coù moät kyõ nöõ boû ñi neân hoï buûa ra ñi tìm. Khi ñi tôùi röøng Baïch ñieäp, hoï thaáy Theá toân ñang ngoài döôùi moät goác caây, dung maïo ñoan nghieâm, caùc caên tòch tónh, thaân saéc vaøng vôùi aùnh saùng thuø dieäu khieán ngöôøi vöøa nhìn lieàn phaùt taâm thanh tònh. Hoï ñeán hoûi Phaät coù thaáy moät ngöôøi nöõ khoâng, Phaät hoûi: “ngöôøi nöõ ñoù vôùi caùc vò thaân thuoäc nhö theá naøo?”, hoï ñem vieäc treân keå laïi, Phaät noùi: “yù caùc vò nghó sao, ñi tìm ngöôøi nöõ laø thieát yeáu hay tìm laïi chính mình môùi laø thieát yeáu ?”, lieàn ñaùp tìm laïi chính mình môùi laø thieát yeáu, Phaät noùi: “vaäy thì haõy ngoài xuoáng vaø laéng nghe dieäu phaùp”. Saùu möôi Hieàn boä ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho hoï ñöôïc lôïi hæ. Thöôøng phaùp cuûa chö Phaät laø tröôùc tieân noùi veà phaùp boá thí, trì giôùi laø nhaân sanh leân coõi trôøi; keá noùi veà toäi loãi cuûa naêm duïc vaø ca ngôïi haïnh xuaát gia, soáng moät mình trong röøng nuùi ñeå tö duy ñoaïn tröø phieàn naõo khieán cho ngöôøi nghe dieäu phaùp naøy ñeàu hoan hæ, taâm thanh tònh khoâng coøn nghi hoaëc. Phaät bieát taâm hoï ñaõ ñöôïc khai môû lieàn noùi veà phaùp xuaát theá, ñoù laø boán Thaùnh ñeá : khoå taäp dieät ñaïo. Gioáng nhö giaët aùo, tröôùc phaûi taåy saïch heát chaát dô, khi aùo ñaõ saïch môùi deã nhuoäm maøu; taâm cuûa saùu möôi Hieàn boä naøy cuõng vaäy, vöøa nghe xong boán Thaùnh ñeá naøy lieàn chöùng ñöôïc quaû döï löu. Sau khi thaáy phaùp, bieát phaùp, ñöôïc tònh phaùp, vöôït khoûi nghi hoái, baát tín, khoâng töø nôi ngöôøi khaùc maø ôû trong ñaïo quaû ñöôïc voâ sôû uùy. Chöùng quaû roài, saùu möôi Hieàn boä naøy raát hoan hæ lieàn ñöùng daäy ñaûnh leã, quyø goái chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, hoâm nay chuùng con ñöôïc thaâm nhaäp dieäu phaùp ñöôïc ñaïi lôïi ích, chuùng con xin quy y Phaät, quy y Phaùp, quy y Taêng laøm OÂ-ba-saùch-ca. Töø nay cho ñeán troïn ñôøi con thoï trì naêm hoïc xöù laø khoâng saùt sanh, khoâng troäm caép, khoâng taø haïnh, khoâng noùi doái vaø khoâng uoáng röôïu”, noùi xong lieàn ñaûnh leã Phaät roài ra veà.

Ñeâm ñaõ qua, trôøi vöøa saùng Phaät ñaép y vaøo thoân Ña quaân, Phaät suy nghó neân noùi phaùp cho ai nghe tröôùc tieân, lieàn nghó ñeán hai coâ con gaùi


cuûa chuû thoân teân laø Hoan hæ vaø Hoan hæ löïc, tröôùc kia khi Phaät saép töø boû loái tu khoå haïnh, hai coâ gaùi naøy ñaõ cuùng döôøng chaùo söõa, toâ vaø maät, giuùp Phaät hoài phuïc laïi söùc khoûe. Nghó roài lieàn ñi ñeán nhaø cuûa chuû thoân, hai coâ gaùi töø xa thaáy Phaät lieàn traûi toøa ngoài roài ra nghinh ñoùn Phaät môøi ngoài, Phaät ñeán toøa ngoài, hai coâ gaùi ñaûnh leã roài ñöùng moät beân, Phaät vì noùi dieäu phaùp khieán hoï ñöôïc lôïi hæ… cho ñeán ñöôïc voâ sôû uùy. Hai coâ gaùi ñaûnh leã Phaät, quyø goái chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, chuùng con ñaõ thaâm nhaäp dieäu phaùp, ñöôïc ñaïi lôïi ích, töø nay chuùng con xin quy y Phaät, quy y Phaùp, quy y Taêng laøm Öu ba tö ca. Hoâm nay xin Theá toân thöông xoùt thoï chuùng con cuùng döôøng”. Phaät im laëng nhaän lôøi, bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi, hai coâ gaùi lieàn traûi baøn aên, doïn leân caùc thöùc aên uoáng thôm ngon ñeå cuùng döôøng Phaät, Phaät röûa tay chaân roài nhö phaùp ngoài thoï thöïc, thoï thöïc xong röûa tay thu baùt, hai coâ gaùi ñaûnh leã Phaät roài ngoài moät beân, Phaät laïi vì noùi phaùp chuù nguyeän khieán hoï ñöôïc lôïi hæ roài ñi. Khi saép ra khoûi thoân, Phaät suy nghó: “ôû nöôùc Ma-yeát-ñaø naøy coù Baø-la-moân ngoaïi ñaïo naøo ñöôïc toân troïng, sau khi nghe phaùp cuûa ta sanh tín kính seõ khieán cho nhieàu ngöôøi vaøo trong giaùo phaùp cuûa ta”, luùc ñoù coù ngoaïi ñaïo teân Öu-laâu-taàn-loa- ca-dieáp ñaõ ñöôïc moät traêm hai muôi tuoåi, oâng coù naêm traêm ñeä töû cuøng tu khoå haïnh trong röøng beân caïnh soâng Ni-lieân-thieàn. Phaät suy nghó: “ngoaïi ñaïo naøy ñöôïc ngöôøi trong nöôùc Ma-yeát-ñaø cung kính toân troïng, xem nhö laø thaéng phöôùc ñieàn A-la-haùn, ta neân ñeán choã ñoù noùi dieäu phaùp khieán cho nhieàu ngöôøi ñöôïc lôïi ích thuø thaéng”, nghó roài lieàn ñi ñeán choã Ca- dieáp. Töø xa thaáy Phaät ñi ñeán, Öu-laâu-taàn-loa-ca-dieáp lieàn traûi toøa môøi ngoài vaø chaøo hoûi thieän lai, sau khi chaøo hoûi xong, Phaät noùi vôùi Ca-dieáp : “nhaân giaû laø baäc toân troïng, coù theå cho toâi ôû moät choã trong thaïch thaát thôø löûa naøy nguû qua ñeâm ñöôïc khoâng?”, Ca-dieáp noùi: “toâi khoâng phaûi laø baäc toân troïng, chæ vì beân trong thaïch thaát thôø löûa naøy coù con ñoäc long, sôï noù laøm haïi Sa moân”, Phaät noùi: “cöù cho toâi ôû laïi, ñoäc long seõ khoâng laøm haïi toâi ñaâu”, Ca-dieáp noùi: “neáu vaäy thì Sa moân cöù tuøy yù ôû laïi”. Ñaàu ñeâm Phaät röûa tay chaân roài vaøo trong thaïch thaát thôø löûa, traûi coû ngoài kieát giaø, chaùnh nieäm khoâng loaïn ñoäng; ñoäc long nhìn thaáy Phaät lieàn noåi giaän phun khoùi ñoäc, Phaät duøng thaàn thoâng löïc phun khoùi ngaên khoùi ñoäc kia; ñoäc long caøng töùc giaän, toaøn thaân phaùt ra löûa, Phaät nhaäp Hoûa quang tam muoäi, toaøn thaân cuõng phaùt ra löûa ñeå ñieàu phuïc ñoäc long, khieán cho trong thaïch thaät röïc löûa. Nöûa ñeâm, Ca-dieáp ra ngoaøi quan saùt tinh tuù, thaáy thaïch thaát thôø löûa röïc löûa lieàn nghó: “Sa moân Kieàu-ñaùp-ma dung maïo ñoan chaùnh, nhöng khoå thay vì khoâng nghe lôøi ta neân bò ñoäc long thieâu chaùy thaønh tro roài”, nghó roài lieàn baûo caùc ñeä töû ñem nöôùc ñeán daäp

356 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

taét löûa ñeå cöùu Sa moân. Luùc ñoù Phaät bieát taâm nieäm cuûa Ca-dieáp lieàn suy nghó: “ñeå ñieàu phuïc ñoäc long, ta neân nhaäp tam muoäi phaùt ra ñuû loaïi löûa ñeå dieät tröø löûa cuûa ñoäc long maø khoâng laøm cho thaân noù bò toån haïi”, nghó roài lieàn nhaäp ñònh, ñoäc long thaáy caùc loaïi löûa naøy lieàn sôï haõi, chaïy ñeán choã Phaät roâi chui vaøo trong baùt, cuoän thaân naèm yeân. Bieát roàng ñaõ ñöôïc ñieàu phuïc, Phaät xuaát ñònh roài oâm baùt ñeán gaëp Ca-dieáp, Ca-dieáp vöøa nhìn thaáy lieàn hoûi: “Sa moân vaãn coøn soáng sao?”, ñaùp laø vaãn bình an, laïi hoûi: “vaät gì ôû trong baùt cuûa Sa moân?”, Phaät noùi: “ñaây laø ñoäc long maø oâng sôï, noù ñaõ ñöôïc ñieàu phuïc vaø ñang naèm trong baùt”, Ca-dieáp thaáy roài lieàn suy nghó: “tuy Sa moân Kieàu-ñaùp-ma coù ñaïi oai ñöùc nhö vaäy, nhöng ta cuõng laø A-la-haùn”.

Luùc ñoù Phaät ôû trong röøng caây gaàn choã cuûa Öu-laâu-taàn-loa-ca-dieáp tu ñaïo, naêm traêm Ma-naïp-baø laø ñeä töû cuûa ca-dieáp, moãi ngöôøi troâng coi ba ñaøn thôø löûa, toång coäng coù moät ngaøn naêm traêm ñaøn thôø löûa. Vaøo ñaàu ñeâm hoï muoán ñoát löûa cuùng teá nhöng löûa khoâng chaùy, lieàn ñeán baïch thaày: “chuùng con muoán ñoát löûa cuùng teá nhöng löûa khoâng chaùy”, Ca-dieáp nghe roài lieàn suy nghó: “haù chaúng phaûi do oai löïc cuûa Sa moân ôû gaàn truù xöù cuûa ta neân khieán cho löûa khoâng chaùy”, nghó roài lieàn ñeán noùi vôùi Phaät: “Sa moân neân bieát, naêm traêm ñeä töû cuûa toâi muoán ñoát löûa cuùng teá nhöng löûa khoâng chaùy, toâi nghó laø do oai löïc cuûa Sa moân neân khieán löûa khoâng chaùy”, Phaät hoûi: “oâng muoán löûa chaùy phaûi khoâng?”, ñaùp laø muoán löûa chaùy. Vöøa noùi xong, nhôø thaàn löïc cuûa Phaät neân löûa ôû caùc ñaøn thôø löûa ñeàu böøng chaùy, Ca-dieáp thaáy roài lieàn suy nghó: “tuy Sa moân Kieàu-ñaùp- ma coù ñaïi oai ñöùc nhö vaäy, nhöng ta cuõng laø A-la-haùn”. Sau khi cuùng teá xong, caùc ñeä töû cuûa Ca-dieáp muoán daäp taét löûa cuùng teá nhöng khoâng theå daäp taét ñöôïc, lieàn ñeán baïch thaày : “chuùng con muoán daäp taét löûa cuùng teá nhöng khoâng theå daäp taét ñöôïc”, Ca-dieáp nghe roài lieàn suy nghó: “haù chaúng phaûi do oai löïc cuûa Sa moân ôû gaàn truù xöù cuûa ta neân khieán cho khoâng daäp taét ñöôïc löûa”, nghó roài lieàn ñeán noùi vôùi Phaät: “Sa moân neân bieát, naêm traêm ñeä töû cuûa toâi muoán daäp taét löûa cuùng teá nhöng khoâng theå daäp taét ñöôïc, toâi nghó laø do oai löïc cuûa Sa moân neân khieán khoâng daäp taét ñöôïc löûa”, Phaät hoûi: “oâng muoán daäp taét löûa phaûi khoâng ?”, ñaùp laø muoán daäp taét löûa. Vöøa noùi xong, nhôø thaàn löïc cuûa Phaät neân löûa ôû caùc ñaøn thôø löûa ñeàu taét heát; Ca-dieáp thaáy roài lieàn suy nghó: “tuy Sa moân Kieàu-ñaùp- ma coù ñaïi oai ñöùc nhö vaäy, nhöng ta cuõng laø A-la-haùn”.

Vaøo moät thôøi khaùc, Ca-dieáp ñích thaân muoán ñoát löûa cuùng teá nhöng löûa khoâng chaùy, lieàn suy nghó: “haù chaúng phaûi do oai löïc cuûa Sa moân ôû gaàn truù xöù cuûa ta neân khieán cho löûa khoâng chaùy”, nghó roài lieàn ñeán noùi


vôùi Phaät: “Sa moân neân bieát, toâi ñích thaân muoán ñoát löûa cuùng teá nhöng löûa khoâng chaùy, toâi nghó laø do oai löïc cuûa Sa moân neân khieán löûa khoâng chaùy”, Phaät hoûi: “oâng muoán löûa chaùy phaûi khoâng?”, ñaùp laø muoán löûa chaùy. Vöøa noùi xong, nhôø thaàn löïc cuûa Phaät neân löûa ôû ñaøn thôø löûa ñoät nhieân böøng chaùy ; Ca-dieáp thaáy roài lieàn suy nghó: “tuy Sa moân Kieàu- ñaùp-ma coù ñaïi oai ñöùc nhö vaäy, nhöng ta cuõng laø A-la-haùn” .

358 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


QUYEÅN 7

Luùc ñoù Phaät ñang ôû trong röøng caây gaàn choã Öu-laâu-taàn-loa-ca-

dieáp tu ñaïo, Öu-laâu-taàn-loa-ca-dieáp sau khi cuùng teá xong muoán daäp taét löûa cuùng teá nhöng khoâng theå daäp taét ñöôïc, lieàn suy nghó: “haù chaúng phaûi do oai löïc cuûa Sa moân ôû gaàn truù xöù cuûa ta neân khieán cho daäp taét löûa khoâng ñöôïc”, nghó roài lieàn ñeán noùi vôùi Phaät: “Sa moân neân bieát, toâi muoán daäp taét löûa cuùng teá nhöng khoâng theå daäp taét ñöôïc, toâi nghó laø do oai löïc cuûa Sa moân neân khieán khoâng daäp taét ñöôïc löûa”, Phaät hoûi: “oâng muoán daäp taét löûa phaûi khoâng?”, ñaùp laø muoán daäp taét löûa. Vöøa noùi xong, nhôø thaàn löïc cuûa Phaät neân löûa ôû ñaøn thôø löûa ñeàu taét heát; Ca-dieáp thaáy roài lieàn suy nghó: “tuy Sa moân Kieàu-ñaùp-ma coù ñaïi oai ñöùc nhö vaäy, nhöng ta cuõng laø A-la-haùn”. Vaøo thôøi khaùc, caùc phoøng xaù trong tinh xaù cuûa Ca-dieáp boãng nhaát thôøi boác chaùy khaép boán phía, Ca-dieáp cuøng caùc ñeä töû ñoàng taâm muoán daäp taét löûa nhöng khoâng theå daäp taét ñöôïc, lieàn suy nghó: “haù chaúng phaûi do oai löïc cuûa Sa moân ôû gaàn truù xöù cuûa ta neân khieán löûa naøy phaùt sanh”, nghó roài lieàn ñeán noùi vôùi Phaät: “Sa moân neân bieát, caùc phoøng xaù trong tinh xaù cuûa toâi boãng boác chaùy khaép boân phía, toâi cuøng caùc ñeä töû muoán daäp taét nhöng khoâng theå daäp taét ñöôïc, toâi nghó laø do oai löïc cuûa Sa moân neân khieán löûa naøy phaùt sanh”, Phaät hoûi: “oâng muoán löûa taét phaûi khoâng?”, ñaùp laø muoán löûa taét. Vöøa noùi xong, nhôø thaàn löïc cuûa Phaät, löûa ñang boác chaùy lieàn taét heát; Ca-dieáp thaáy roài lieàn suy nghó: “tuy Sa moân Kieàu-ñaùp-ma coù ñaïi oai ñöùc nhö vaäy, nhöng ta cuõng laø A-la-haùn”.

Ñeâm ñoù, vua trôøi Töù thieân vöông vôùi thaân quang chieáu saùng ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài ngoài moät beân, gioáng nhö boán ñoáng löûa ; ñeán nöûa ñeâm, Öu-laâu-taàn-loa-ca-dieáp ra ngoaøi quan saùt tinh tuù, töø xa thaáy ôû tröôùc Phaät coù boán ñoáng löûa chieáu saùng raát xa, lieàn cho laø Sa moân naøy cuõng thôø löûa neân môùi coù boán ñoáng löûa nhö theá. Saùng hoâm sau lieàn ñeán


hoûi Phaät: “ñaïi Sa moân, khoâng bieát söï vieäc coù ñuùng nhö toâi ñaõ thaáy hay khoâng, ñeâm qua khi ra ngoaøi xem tinh tuù, toâi thaáy ôû tröôùc Sa moân coù boán ñoáng löûa neân toâi cho laø Sa moân cuõng thôø löûa nhö toâi”, Phaät noùi: “naøy Ca-dieáp, khoâng phaûi ta thôø löûa, ñeâm qua vua trôøi Töù thieân vöông

ñeán choã ta nghe phaùp neân coù aùnh saùng naøy, khoâng phaûi laø ñoáng löûa”, Ca-dieáp nghe roài lieàn suy nghó: “tuy Sa moân Kieàu-ñaùp-ma coù ñaïi oai

ñöùc nhö vaäy, nhöng ta cuõng laø A-la-haùn”. Ñeâm hoâm sau, Phaïm thieân Ñeá thích vôùi thaân quang chieáu saùng ñeán choã Phaät, ñaûnh leã roài ngoài moät beân gioáng nhö hai ñoáng löûa ; ñeán nöûa ñeâm, Öu-laâu-taàn-loa-ca-dieáp ra ngoaøi quan saùt tinh tuù, töø xa thaáy ôû tröôùc Phaät coù hai ñoáng löûa chieáu saùng raát

xa, lieàn cho laø Sa moân naøy cuõng thôø löûa neân môùi coù hai ñoáng löûa nhö theá. Saùng hoâm sau lieàn ñeán hoûi Phaät: “ñaïi Sa moân, khoâng bieát söï vieäc coù ñuùng nhö toâi ñaõ thaáy hay khoâng, ñeâm qua khi ra ngoaøi xem tinh tuù, toâi thaáy ôû tröôùc Sa moân coù hai ñoáng löûa neân toâi cho laø Sa moân cuõng thôø löûa nhö toâi”, Phaät noùi: “naøy Ca-dieáp, khoâng phaûi ta thôø löûa, ñeâm qua vua trôøi Phaïm thieân vaø Ñeá thích ñeán choã ta nghe phaùp neân coù aùnh saùng naøy, khoâng phaûi laø ñoáng löûa”, Ca-dieáp nghe roài lieàn suy nghó: “tuy Sa

moân Kieàu-ñaùp-ma coù ñaïi oai ñöùc nhö vaäy, nhöng ta cuõng laø A-la-haùn”. Luùc ñoù trong nöôùc Ma-kieät-ñaø coù tieát hoäi baûy ngaøy, trong baûy

ngaøy naøy daân chuùng nöôùc Ma-kieät-ñaø mang nhieàu phaåm vaät ñeán cuùng döôøng cho Öu-laâu-taàn-loa-ca-dieáp. Thaáy tieát hoäi ñaõ ñeán, Ca-dieáp suy nghó: “neáu daân chuùng nöôùc Ma-kieät-ñaø ñeán ñaây cuùng döôøng maø thaáy Sa moân naøy coù thaàn löïc nhö theá, aét seõ boû ta ñeå theo vò aáy. Neáu trong baûy ngaøy naøy Sa moân aáy khoâng coù ôû ñaây thì toát quaù”, Phaät bieát taâm nieäm cuûa Ca-dieáp neân töï aån thaân khoâng hieän. Sau baûy ngaøy, Ca-dieáp ñöôïc cuùng döôøng raát nhieàu lôïi döôõng, lieàn suy nghó: “trong baûy ngaøy naøy ta ñöôïc raát nhieàu lôïi döôõng, neáu hoâm nay Sa moân ñeán, ta seõ cuùng döôøng vò aáy”, Phaät bieát taâm nieäm cuûa Ca-dieáp neân hieän thaân ñeán. Töø xa troâng thaáy Phaät, Ca-dieáp lieàn noùi: “Sa moân ñaõ trôû laïi”, Phaät noùi: “ta ñaõ trôû laïi”, laïi hoûi: “vì sao trong baûy ngaøy qua Sa moân laïi boû ñi?”, Phaät noùi: “Ca-dieáp, tröôùc ñaây haù khoâng phaûi oâng suy nghó: “neáu daân chuùng nöôùc Ma-kieät-ñaø ñeán ñaây cuùng döôøng maø thaáy Sa moân naøy coù thaàn löïc nhö theá, aét seõ boû ta ñeå theo vò aáy. Neáu trong baûy ngaøy naøy Sa moân aáy khoâng coù ôû ñaây thì toát quaù”, ta bieát taâm nieäm cuûa oâng neân trong baûy ngaøy qua ta khoâng ôû ñaây”, Ca-dieáp laïi hoûi: “Sa moân bieát taâm nieäm cuûa toâi neân boû ñi vì sao hoâm nay trôû laïi?”, Phaät noùi: “chaúng phaûi hoâm nay oâng suy nghó: “trong baûy ngaøy naøy ta ñöôïc raát nhieàu lôïi döôõng, neáu hoâm nay Sa moân ñeán, ta seõ cuùng döôøng vò aáy”, toâi bieát taâm nieäm naøy cuûa oâng neân

360 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

trôû laïi”, Ca-dieáp noùi: “quaû toâi coù suy nghó nhö vaäy. Sa moân, thöùc aên uoáng naøy oâng tuøy yù thoï duïng”, Ca-dieáp laïi suy nghó: “tuy Sa moân Kieàu- ñaùp-ma coù ñaïi oai ñöùc nhö vaäy, nhöng ta cuõng laø A-la-haùn”.

Luùc ñoù Öu-laâu-taàn-loa-ca-dieáp ñeán thænh Phaät: “Sa moân laïi ôû laïi ñaây, toâi seõ nhö phaùp cung caáp caùc thöù caàn duøng”, Phaät im laëng nhaän lôøi, bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi, Ca-dieáp töï tay laøm thöùc aên, laøm xong lieàn ñeán thænh Phaät: “thöùc aên uoáng ñaõ laøm xong, Sa moân töï bieát giôø”, Phaät noùi: “oâng ñi tröôùc, toâi seõ ñeán sau”. Sau khi Ca-dieáp ñi, Phaät duøng thaàn thoâng löïc ñeán choã caây Thieäm boä haùi nhieàu quaû töôi ngon, ñöïng ñaày baùt roài ñeán choã Ca-dieáp, ngoài vaøo choã ngoài. Ca-dieáp ñeán sau, thaáy Phaät lieàn hoûi: “Sa moân ñeán ñaây sao mau nhö vaäy?”, laïi hoûi: “vaät gì ñöïng trong baùt?”, Phaät noùi: “sau khi oâng ñi, toâi duøng thaàn thoâng löïc ñeán choã caây Thieäm boä haùi nhieàu quaû töôi ngon mang ñeán ñaây, oâng haõy thoï duïng”, Ca-dieáp thænh Phaät thoï thöïc : “Sa moân haõy tuøy yù thoï thöïc”, Ca-dieáp laïi suy nghó: “tuy Sa moân Kieàu-ñaùp-ma coù ñaïi oai ñöùc nhö vaäy, nhöng ta cuõng laø A-la-haùn”. Nhö theá cho ñeán haùi caùc loaïi quaû Am-ma-la, Ca-taát-tha vaø luùa thôm töï nhieân ôû xöù Caâu lö cuõng gioáng nhö treân. Laàn khaùc, Ca-dieáp laïi ñeán thænh Phaät thoï thöïc, Phaät ñaép y mang baùt ñeán roài ngoài vaøo choã ngoài, Ca-dieáp töï tay sôùt thöùc aên ngon vaøo trong baùt cuûa Phaät, Phaät thoï roài mang ñeán choã khaùc ñeå aên. Ñeán khi caàn nöôùc, vua trôøi Ñeá thích bieát Phaät caàn nöôùc lieàn hieän tôùi choã Phaät, duøng ngoùn tay duøi xuoáng ñaát, ngay nôi ñoù voït leân moät doøng suoái. Sau ñoù, Ca-dieáp ñi kinh haønh ñeán thaáy coù doøng suoái naøy lieàn suy nghó: “ta ôû ñaây ñaõ laâu, khoâng thaáy coù suoái naøy, sao hoâm nay laïi coù”, nghó roài lieàn ñeán hoûi Phaät: “Sa moân, toâi ôû ñaây ñaõ laâu khoâng thaáy coù suoái naøy, sao hoâm nay laïi coù, khoâng bieát laø ai ñaõ taïo ra?”, Phaät noùi: “hoâm qua, sau khi thoï thöùc aên cuûa oâng, toâi ñaõ ñeán ñaây ngoài aên, khi caàn nöôùc thì vua trôøi Ñeá thích hieän ra, duøng ngoùn tay duøi xuoáng ñaát laøm voït leân doøng suoái naøy, noù ñöôïc goïi laø suoái Thuû kích”, Ca- dieáp nghe roài lieàn suy nghó: “tuy Sa moân Kieàu-ñaùp-ma coù ñaïi oai ñöùc nhö vaäy, nhöng ta cuõng laø A-la-haùn”. Vaøo moät buoåi chieàu, Phaät ra suoái taém röûa, taém xong muoán leân bôø ; beân bôø suoái caùch Phaät raát xa coù moät ñaïi thoï teân laø AÙt thuï na, Phaät muoán ñöa tay níu caây, caây lieàn cong xuoáng cho Phaät níu caønh ñeå leân bôø. Sau ñoù Ca-dieáp ñi ñeán thaáy caây cong lieàn suy nghó: “ñaïi thoï naøy tröôùc ñaây khoâng cong, sao nay laïi cong”, nghó roài lieàn hoûi Phaät nguyeân do, Phaät keå laïi söï vòec treân, Ca-dieáp nghe roài lieàn suy nghó: “tuy Sa moân Kieàu-ñaùp-ma coù ñaïi oai ñöùc nhö vaäy, nhöng ta cuõng laø A-la-haùn”.

Vaøo moät thôøi khaùc, Phaät nhaët ñöôïc y phaán taûo muoán ñem giaët lieàn


nghó: “duøng vaät gì ñeå giaët”, Ñeá thích bieát taâm nieäm cuûa Phaät lieàn mang moät taûng ñaù lôùn ñeå beân bôø suoái cho Phaät giaët y. Giaët y xong, Phaät laïi nghó: “neân duøng vaät gì ñeå phôi”, Ñeá thích lieàn mang theâm moät taûng ñaù ñeán cho Phaät phôi y. Luùc ñoù Ca-dieáp ñi ñeán thaáy hai taûng ñaù naøy lieàn nghó: “ta chöa töøng thaáy hai taûng ñaù naøy, sao hoâm nay laïi coù”, nghó roài lieàn hoûi Phaät, Phaät ñem söï vieäc treân keå laïi, Ca-dieáp nghe roài lieàn suy nghó: “tuy Sa moân Kieàu-ñaùp-ma coù ñaïi oai ñöùc nhö vaäy, nhöng ta cuõng laø A-la-haùn”.

Vaøo moät thôøi khaùc, Phaät ñeán beân bôø soâng Ni-lieân-thieàn kinh haønh, nöôùc soâng boãng daâng traøn ngaäp quaù ñaàu ngöôøi; Phaät ôû trong nöôùc, chung quanh boán phía doùng döøng vaø Phaät vaãn an nhieân kinh haønh trong ñoù. Luùc ñoù Ca-dieáp thaáy nöôùc soâng traøn ngaäp lieàn cho laø Sa moân ñaõ bò nöôùc cuoán troâi, oâng cuøng caùc ñeä töû cheøo thuyeàn nhoû xuoáng soâng moùi thaáy Phaät vaãn an nhieân kinh haønh trong nöôùc, lieàn hoûi: “Sa moân vaãn coøn soáng ö?”, ñaùp laø an oån, Ca-dieáp baûo Phaät leân thuyeàn, Phaät duøng thaàn löïc boãng nhieân bieán maát roài hieän thaân treân thuyeàn, Ca-dieáp thaáy roài lieàn suy nghó: “tuy Sa moân Kieàu-ñaùp-ma coù ñaïi oai ñöùc nhö vaäy, nhöng ta cuõng laø A-la-haùn”. Phaät bieát taâm nieäm cuûa ca-dieáp neân noùi: “Ca-dieáp, oâng khoâng phaûi laø A-la-haùn quaû, cuõng khoâng phaûi laø A-la-haùn höôùng, cuõng khoâng bieát ñaïo A-la-haùn”, Ca-dieáp suy nghó: “Sa moân bieát ñöôïc taâm nieäm cuûa ta”, nghó roài lieàn chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, xin cho con ñöôïc ôû trong thieän phaùp luaät xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc, thaønh taùnh Bí- soâ, tu taäp phaïm haïnh”, Phaät hoûi: “oâng muoán xuaát gia, caùc ñeä töû cuûa oâng coù bieát khoâng?”, ñaùp laø khoâng bieát, Phaät noùi: “oâng coù tieáng taêm, xa gaàn ñeàu bieát oâng laø ngöôøi coù thieän trí hueä ñaày ñuû ; oâng neân noùi vôùi caùc ñeä töû laø oâng cho hoï ñöôïc tuøy theo sôû thích”. Ca-dieáp vaâng lôøi Phaät daïy, trôû veà noùi vôùi caùc ñeä töû: “caùc ñeä töû neân bieát, nay ta muoán ôû trong phaùp cuûa Sa moân Kieàu-ñaùp-ma xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc, coøn caùc ñeä töû nhö theá naøo thì tuøy yù”, caùc ñeä töû noùi: “tröôùc nay chuùng con nöông theo thaày tu hoïc, neáu thaày ñi thì chuùng con cuõng ñi theo ñeå tu phaïm haïnh”, Ca-dieáp noùi: “neáu caùc con theo ta thì haõy ñem caùc thöù nhö aùo da nai, tích tröôïng, ñoà teá leã… quaêng heát xuoáng soâng Ni-lieân-thieàn roài haõy tuøy yù ñi”, caùc ñeä töû vaâng lôøi thaày daïy, ñem caùc thöù ñoù quaêng heát xuoáng soâng roài ñeán baïch thaày: “chuùng con ñaõ ñem caùc thöù ñoù quaêng heát xuoáng soâng roài, giôø phaûi laøm gì nöõa xin thaày chæ daïy”, Öu-laâu-taàn-loa-ca-dieáp daãn naêm traêm quyeán thuoäc ñeán choã Phaät baïch : “Theá toân, con ñaõ noùi vôùi caùc ñeä töû, taát caû ñeàu chaáp thuaän theo con, xin cho chuùng con ôû trong thieän phaùp luaät xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc, thaønh taùnh Bí-soâ, tu taäp phaïm haïnh”.

362 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Öu-laâu-taàn-loa-ca-dieáp coù hai ngöôøi em teân laø Na-ñeà-ca-dieáp vaø Giaø-da-ca-dieáp ñeàu ôû vuøng haï löu cuûa soâng Ni-lieân-thieàn, moãi vò ñeàu coù hai traêm naêm möôi ñeä töû, ñeàu sieâng tu phaïm haïnh, thích tòch tónh. Hoâm ñoù Na-ñeà-ca-dieáp boãng thaáy caùc thöù nhö aùo da nai, tích tröôïng, ñoà cuùng teá… troâi theo doøng nöôùc, lieàn suy nghó: “caùc vò ñoàng phaïm haïnh cuûa ta ñaõ gaëp tai naïn gì maø caùc thöù naøy laïi troâi xuoáng ñaây, laø do vua quan laøm haïi hay do giaëc cöôùp, löûa chaùy, nöôùc cuoán troâi; chuùng ta neân ñeán ñoù xem thöû”, nghó roài caû hai anh em cuøng ñi ñeán choã Öu-laâu- taàn-loa-ca-dieáp tu ñaïo. Ñeán nôi lieàn thaáy Öu-laâu-taàn-loa-ca-dieáp maëc Taêng-giaø-leâ, ñaõ caïo boû raâu toùc vaø ñang ngoài tröôùc Ñaïi Sa moân nghe thuyeát dieäu phaùp. Thaáy roài lieàn ñeán hoûi Öu-laâu-taàn-loa-ca-dieáp : “cuï thoï, phaùp xuaát gia naøy thuø thaéng hôn phaùp tu tröôùc hay sao?”, ñaùp laø thuø thaéng hôn, Na ñeá Ca-dieáp vaø Giaø-da-ca-dieáp nghe roài lieàn suy nghó: “Sa moân naøy coù ñaïi oai ñöùc, chaéc laø coù giaùo phaùp thuø thaéng vi dieäu môùi khieán cho anh ta tuoåi cao ñöùc troïng, nay ñaõ hôn moät traêm hai möôi tuoåi ñöôïc daân chuùng nöôùc Ma-kieät-ñaø toân kính, cho anh ta laø A-la-haùn, maø anh ta laïi töø boû taát caû ñeå xuaát gia tu ñaïo vôùi Sa moân naøy. Chuùng ta cuõng neân theo vò aáy xuaát gia tu ñaïo”, nghó roài lieán ñeán ñaûnh leã Phaät, chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, xin cho chuùng con ñöôïc ôû trong thieän phaùp luaät xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc, thaønh taùnh Bí-soâ, tu taäp phaïm haïnh”, Phaät hoûi: “oâng muoán xuaát gia, caùc ñeä töû cuûa oâng coù bieát khoâng?”, ñaùp laø khoâng bieát, Phaät noùi: “ oâng coù tieáng taêm, xa gaàn ñeàu bieát oâng laø ngöôøi coù thieän trí hueä ñaày ñuû; oâng neân noùi vôùi caùc ñeä töû laø oâng cho hoï ñöôïc tuøy theo sôû thích”. Na-ñeà-ca-dieáp vaø Giaø-da-ca-dieáp vaâng lôøi Phaät daïy, trôû veà noùi vôùi caùc ñeä töû: “caùc ñeä töû neân bieát, nay ta muoán ôû trong phaùp cuûa Sa moân Kieàu-ñaùp-ma xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc, coøn caùc ñeä töû nhö theá naøo thì tuøy yù”, caùc ñeä töû noùi: “tröôùc nay chuùng con nöông theo thaày tu hoïc, neáu thaày ñi thì chuùng con cuõng ñi theo ñeå tu phaïm haïnh”, Ca-dieáp noùi: “neáu caùc con theo ta thì haõy ñem caùc thöù nhö aùo da nai, tích tröôïng, ñoà teá leã … quaêng heát xuoáng soâng Ni-lieân-thieàn roài haõy tuøy yù ñi”, caùc ñeä töû vaâng lôøi thaày daïy, ñem caùc thöù ñoù quaêng heát xuoáng soâng roài ñeán baïch thaày : “chuùng con ñaõ ñem caùc thöù ñoù quaêng heát xuoáng soâng roài, giôø phaûi laøm gì nöõa xin thaày chæ daïy”, Na-ñeà-ca-dieáp vaø Giaø-da-ca-dieáp daãn naêm traêm quyeán thuoäc ñeán choã Phaät baïch : “Theá toân, con ñaõ noùi vôùi caùc ñeä töû, taát caû ñeàu chaáp thuaän theo con, xin cho chuùng con ôû trong thieän phaùp luaät xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc, thaønh taùnh Bí-soâ, tu taäp phaïm haïnh”. Phaät noùi: “thieän lai Na-ñeà-ca-dieáp vaø Giaø-da-ca-dieáp, ñeán tu phaïm haïnh”, Phaät vöøa noùi xong, taát caû ñeàu trôû thaønh Bí-soâ, luùc ñoù Phaät ñaõ ñoä ñöôïc taát


caû moät ngaøn ngoaïi ñaïo buùi toùc, cho thoï giôùi cuï tuùc. Sau moät thôøi gian ôû taïi truù xöù cuûa Öu-laâu-taàn-loa-ca-dieáp, Phaät cuøng chuùng Bí-soâ goàm moät ngaøn vò voán laø ngoaïi ñaïo buùi toùc, ñi du haønh daàn ñeán nuùi Giaø da roài truï ôû trong thaùp ôû treân ñænh nuùi. Luùc ñoù Phaät duøng ba loaïi thoâng ñeå giaùo hoùa moät ngaøn Bí soá naøy, ñoù laø Thaàn tuùc thoâng, Kyù thuyeát thoâng vaø giaùo thoï thoâng. Thaàn tuùc thoâng laø Phaät nhaäp ñònh, töø choã ngoài aån thaân vaø hieän ra ôû phöông Ñoâng, ôû treân hö khoâng ñi ñöùng naèm ngoài, keá nhaäp ñònh Hoûa quang, tröôùc tieân töø phöông Ñoâng hieän caùc aùnh saùng xanh, vaøng, ñoû, traéng, hoàng; hoaëc hieän bieán thaàn thoâng nhö treân thaân tuoân ra nöôùc, döôùi thaân tuoân ra löûa, hoaëc treân thaân tuoân ra löûa, döôùi thaân tuoân ra nöôùc. Phöông Ñoâng ñaõ nhö vaäy, caùc phöông Nam, Taây, Baéc cuõng hieän nhö vaäy. Sau khi hieän caùc töôùng nhö vaäy, Phaät lieàn aån thaân vaø hieän trôû laïi choã ngoài. Kyù thuyeát thoâng laø Bí-soâ neân quaùn taâm yù thöùc, neân khôûi Taàm tö thieän, khoâng neân khôûi Taàm tö baát thieän, ñaây laø yù nieäm cuõng laø thöùc thaân chöùng. Giaùo thoï thoâng laø Phaät baûo caùc Bí-soâ: “caùc phaùp ñeàu höøng thaïnh (bò ñoát chaùy), sao goïi laø höøng thaïnh? Ñoù laø nhaõn höøng thaïnh, saéc höøng thaïnh, nhaõn thöùc höøng thaïnh; nhaõn xuùc höøng thaïnh, nhaân nôi nhaõn xuùc beân trong sanh caûm thoï nhö khoå, vui, khoâng khoå khoâng vui, taát caû ñeàu bò ñoát chaùy. Do löûa gì ñoát chaùy? Do löûa tham, löûa saân, löûa si ñoát chaùy neân sanh giaø bònh cheát, öu bi khoå naõo cuõng ñeàu bò ñoát chaùy. Cho neân caùc phaùp ñeàu laø khoå, nhaõn ñaõ nhö theá thì nhó tyû thieät thaân yù cuõng ñeàu nhö theá”. Khi Phaät thuyeát giaûng phaùp naøy, moät ngaøn Bí-soâ naøy nôi caùc phaùp höõu laäu ñöôïc taâm giaûi thoaùt, khoâng coøn thoï thaân sau nöõa vaø chöùng quaû A-la-haùn.

Luùc ñoù Phaät ñang ôû trong ngoâi thaùp treân ñænh nuùi Giaø da, nöôùc Ma-kieät-ñaø cuøng moät ngaøn Bí-soâ voán laø ngoaïi ñaïo buùi toùc, nay ñeàu ñaõ chöùng quaû A-la-haùn, ñeàu ñaõ tröø heát laäu hoaëc, vieäc neân laøm ñaõ laøm xong, ñaõ xaû gaùnh naëng, thaønh töïu haïnh töï lôïi, ñoaïn heát caùc kieát söû, taâm hoaøn toaøn giaûi thoaùt.

Luùc ñoù daân chuùng nöôùc Ma-kieät-ñaø nghe tin Thaùi töû con vua Tònh- phaïn ôû thaønh Kieáp-tyû-la thuoäc chuûng toäc Thích ca, beân soâng Caêng giaø, döôùi chaân nuùi Tuyeát, khi ñaûn sanh coù Töôùng sö xem töôùng noùi raèng neáu Thaùi töû noái ngoâi vua seõ laø Chuyeån luaân Thaùnh vöông thoáng trò boán chaâu, duøng chaùnh phaùp giaùo hoùa, coù ñuû baûy baùu: baùnh xe baùu, voi baùu, ngöïa baùu, nöõ baùu, thaàn coi giöõ phuïc taøng baùu, thaàn chæ huy quaân ñoäi baùu vaø ngoïc ma ni baùu; laïi coù ñuû ngaøn con ñoan nghieâm doõng maõnh coù theå cheá phuïc oaùn ñòch, khieán cho trong thieân haï khoâng coøn oaùn ñòch, chaám döùt ñao binh, daân chuùng ñöôïc an cö laïc nghieäp. Neáu vò aáy chaùnh tín xuaát

364 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

gia, töø boû gia ñình soáng neáp soáng khoâng gia ñình, caïo boû raâu toùc ñaép ca- sa, chöùng Voâ thöôïng giaùc thì tieáng taêm vang xa, theá gian ñeàu ca ngôïi. Sau khi nghe ñöôïc tin naøy, daân chuùng lieàn ñeán choã vua Taàn-tyø-sa-la taâu raèng: “Ñaïi vöông neân bieát, chuùng thaàn nghe tin Thaùi töû con vua Tònh- phaïn ôû thaønh Kieáp-tyû-la thuoäc chuûng toäc Thích ca, beân soâng Caêng giaø, döôùi chaân nuùi Tuyeát, khi ñaûn sanh coù Töôùng sö xem töôùng noùi raèng neáu Thaùi töû noái ngoâi vua seõ laø Chuyeån luaân Thaùnh vöông… theá gian ñeàu ca ngôïi. Xin Ñaïi vöông haõy ra lònh gieát ngöôøi naøy, neáu tröø ñöôïc thì vaän nöôùc cuûa Ñaïi vöông môùi laâu daøi”, vua noùi: “caùc khanh chôù noùi lôøi naøy, vì sao, vì neáu vò aáy leân ngoâi Kim luaân vöông thì ta seõ thuaän tuøng theo; neáu vò aáy thaønh chaùnh giaùc thì ta seõ thöøa söï cuùng döôøng”. Luùc ñoù vua Taàn-tyø-sa-la leân laàu cao phaùt naêm lôøi nguyeän:

1. Laø nguyeän trong nöôùc Ma-kieät-ñaø xuaát hieän vò ñaïo sö cuûa giaùo phaùp lôùn, töùc laø Nhö lai, Baïc giaø phaïm, ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc, Minh haïnh tuùc, Thieän theä, Theá gian giaûi, Voâ thöôïng só, Ñieàu ngöï tröôïng phu, Thieân nhôn sö, Phaät, Theá Toân.

2. Laø nguyeän ñöôïc thaân caän thöøa söï Theá toân. 3. Laø nguyeän ñöôïc nghe phaùp yeáu ñeå ñöôïc khai ngoä. 4. Laø nguyeänsau khi nghe phaùp yeáu seõ thoï trì tònh giôùi. 5. Laø nguyeän sau khi thoï trì tònh giôùi roài seõ nhö phaùp an truï. Luùc

ñoù Phaät ôû treân nuùi Giaø da nghe thaáy naêm lôøi nguyeän naøy lieàn baûo caùc Bí-soâ: “ta nghe thaáy vua Taàn-tyø-sa-la ñang ôû treân laàu cao phaùt naêm lôøi nguyeän”.

Sau ñoù daân chuùng nöôùc Ma-kieät-ñaø laïi nghe tin Thaùi töû con vua Tònh-phaïn ôû thaønh Kieáp-tyû-la thuoäc chuûng toäc Thích ca, beân soâng Caêng giaø, döôùi chaân nuùi Tuyeát, khi ñaûn sanh coù Töôùng sö xem töôùng noùi raèng neáu Thaùi töû noái ngoâi vua seõ laø Chuyeån luaân Thaùnh vöông… nay ñaõ boû ngoâi vò luaân vöông xuaát gia vaø ñaõ chöùng quaû Voâ thöôïng chaùnh giaùc, hieän nay Phaät ñang ôû trong ngoâi thaùp treân ñænh nuùi Giaø da, nöôùc Ma-kieät-ñaø cuøng moät ngaøn Bí-soâ voán laø ngoaïi ñaïo buùi toùc, nay ñeàu ñaõ chöùng quaû A- la-haùn, ñeàu ñaõ tröø heát laäu hoaëc, vieäc neân laøm ñaõ laøm xong, ñaõ xaû gaùnh naëng, thaønh töïu haïnh töï lôïi, ñoaïn heát caùc kieát söû, taâm hoaøn toaøn giaûi thoaùt. Sau khi nghe tin naøy, daân chuùng lieàn ñeán choã vua Taàn-tyø-sa-la taâu raèng: “chuùng thaân hay tin Thaùi töû thích ca nay ñaõ thaønh ñaïo quaû Voâ thöôïng giaùc, hieän ñang ôû treân ñænh nuùi Giaø da cuøng vôùi moät ngaøn Bí-soâ … taâm hoaøn toaøn giaûi thoaùt. Neáu Ñaïi vöông ñeán thöøa söï cuùng döôøng thì vaän nöôùc cuûa vua seõ ñöôïc an oån, sung tuùc”, vua nghe roài raát vui möøng lieàn sai söù giaû ñeán choã Phaät, thay vua ñaûnh leã Phaät roài thaêm hoûi Theá toân


coù ñöôïc khinh an, ít bònh, ít naõo phieàn vaø ñöôïc an laïc truï khoâng ; sau ñoù thænh Phaät cuøng caùc Bí-soâ ñeán thaønh Vöông xaù thoï töù söï cuùng döôøng troïn ñôøi cuûa vua. Söù giaû vaâng lònh vua ñeán choã Phaät ôû treân nuùi Giaø da, ñaûnh leã roài chaép tay baïch Phaät: “vua Taàn-tyø-sa-la nöôùc Ma-kieät-ñaø sai con ñeán thaêm hoûi Theá toân coù ñöôïc khinh an, ít bònh, ít naõo phieàn vaø ñöôïc an laïc truï khoâng ; sau ñoù thænh Phaät cuøng caùc Bí-soâ ñeán thaønh Vöông xaù thoï töù söï cuùng döôøng troïn ñôøi cuûa vua”, Phaät im laëng nhaän lôøi, söù giaû bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi lieàn ñaûnh leã Phaät roài trôû veà boån xöù.

Luùc ñoù Phaät töø treân ñænh nuùi Giaø da, nöôùc Ma-kieät-ñaø cuøng moät ngaøn Bí-soâ voán laø ngoaïi ñaïo buùi toùc, nay ñeàu ñaõ chöùng quaû A-la-haùn, ñeàu ñaõ tröø heát laäu hoaëc, vieäc neân laøm ñaõ laøm xong, ñaõ xaû gaùnh naëng, thaønh töïu haïnh töï lôïi, ñoaïn heát caùc kieát söû, taâm hoaøn toaøn giaûi thoaùt; cuøng xuoáng nuùi vaøo trong nöôùc Ma-kieät-ñaø roài döøng nghæ taïi moät ngoâi thaùp trong röøng truùc. Vua nghe ñöôïc tin naøy lieàn cho trang hoaøng coã xe toát, xa giaù cuøng vôùi traêm ngaøn quyeán thuoäc ñi ñeán choã Phaät nhöng coã xe cuûa vua laïi luùn saâu döôùi ñaát, truïc baùnh xe khoâng theå xoay chuyeån ñeå tieán tôùi tröôùc. Vua suy nghó: “ta ñaõ laøm loãi gì maø truïc baùnh xe khoâng xoay chuyeån ñeå tieán tôùi ñöôïc”, vua chôït nghe treân hö khoâng coù tieáng noùi: “vua khoâng coù phaïm loãi, chæ vì trong nguïc cuûa vua coù voâ löôïng ngöôøi cuøng tu nghieäp laønh vôùi vua. Neáu vua phoùng thích hoï thì xe môùi tieán tôùi tröôùc ñöôïc”, vua nghe roài lieàn cho phoùng thích caùc tuø nhaân. Sau khi caùc tuø nhaân ñöôïc thaû, vua xa giaù ngang qua cung ñieän thì maõo treân ñaàu vua boãng bò nghieâng, vua suy nghó: “ta ñaõ taïo nghieäp gì maø laïi hieän töôùng naøy”, vua lieàn nghe treân hö khoâng coù tieáng noùi: “vua khoâng coù loãi gì, chæ vì coù voâ löôïng chuùng sanh tröôùc ñaây cuøng tu nghieäp laønh thuø thaéng vôùi vua, nay ñaõ phaân taùn ôû nhöõng nôi xa xoâi, vua neân goïi hoï ñeán ñeå cuøng ñi gaëp Phaät”. Vua nghe roài lieàn cho goïi hoï ñeán, sau khi hoï ñeán roài, vua cho trang hoaøng moät vaïn hai ngaøn coã xe, taäp hoïp möôøi taùm vaïn binh maõ, moät vaïn naêm ngaøn binh voi, voâ löôïng traêm ngaøn Baø-la-moân, cö só trong nöôùc Ma-kieät-ñaø ñeå cuøng ñi ñeán gaëp Phaät. Ñeán nôi, vua xuoáng xe côûi boû naêm vaät thuø thaéng, ñoù laø loïng, maõo, baûo kieám, quaït baùu vaø giaøy baùu; côûi boû xong vua môùi ñeán choã Phaät, ñaûnh leã baïch Phaät ba laàn: “Theá toân, con laø vua Taàn-tyø-sa-la nöôùc Ma-kieät-ñaø”, Phaät cuõng ñaùp laïi ba laàn: “phaûi, Ñaïi vöông chính laø vua Taàn-tyø-sa-la nöôùc Ma- kieät-ñaø, xin môøi Ñaïi vöông ngoài”. Vua ñaûnh leã Phaät roài ngoài moät beân ; caùc quyeán thuoäc goàm caùc Baø-la-moân vaø caùc cö só trong nöôùc Ma-kieät- ñaø, coù nhoùm ñaûnh leã Phaät roài ngoài moät beân, coù nhoùm chaép tay thaêm hoûi Theá toân coù ñöôïc khinh an, ít bònh, ít naõo phieàn vaø ñöôïc an laïc truï khoâng,

366 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

thaêm hoûi roài ngoài moät beân ; coù nhoùm chaép tay nhöng khoâng thaêm hoûi roài ngoài moät beân, coù nhoùm ñöùng ôû xa roài laëng leõ ngoài xuoáng. Luùc ñoù hoï nhìn thaáy Öu-laâu-taàn-loa-ca-dieáp ñang ngoài trong chuùng, lieàn khôûi nghi khoâng bieát Sa moân Kieàu-ñaùp-ma ñeán tu taäp nôi Ca-dieáp hay laø Ca-dieáp ñeán tu taäp nôi Sa moân Kieàu-ñaùp-ma. Phaät bieát taâm nieäm cuûa hoï lieàn noùi keä hoûi Ca-dieáp:

“Ca-dieáp, xöa thaày thaáy lôïi gì, Boû tuïc xuaát gia theo thôø löûa, Haønh trì phaùp aáy ñöôïc lôïi gì, Thaày noùi nghóa naøy cho ta nghe”.

Ca-dieáp noùi keä: “Nghe noùi tu phaùp naøy ñöôïc lôïi, Myõ nöõ, thöùc aên vò vi dieäu, Do thaáy phaùp aáy coù lôïi naøy, Toâi boû theá tuïc theo thôø löûa”.

Theá toân noùi keä: “Myõ nöõ, thöùc aên vò vi dieäu, Neáu do thôø löûa ñöôïc lôïi naøy, Coù ñuû duïc laïc coõi ngöôøi trôøi, Sao thaày töø boû khoâng maøng ñeán”.

Ca-dieáp noùi keä: “Vì thaáy phaùp thaéng ñònh voâ dö, Voâ sôû höõu xöù khoâng muoán truï, Vì dieäu phaùp naøy khoâng gì hôn, Neân boû lôïi naøy khoâng maøng ñeán. Do toâi tröôùc ñaây taâm ngu si, Tu phaùp thôø löûa mong giaûi thoaùt, Traùi ngöôïc vôùi thaéng phaùp vi dieäu, Neân thöôøng löu chuyeån trong sanh töû. Nay quaùn phaùp voâ vi toái thaéng, Baäc Ñieàu ngöï tröôïng phu ñaõ daïy, Laø thaät phaùp coù ích cho ñôøi, Kieàu-ñaùp-ma giaùo hoùa khoâng moõi”.

Theá toân noùi keä khen ngôïi Ca-dieáp: “Thieän lai, Ca-dieáp ba! Khoâng coù tö töôûng aùc, Phaùp roäng lôùn thuø thaéng, Nay thaày ñaõ thaâm nhaäp”.


Theá toân noùi keä roài baûo Ca-dieáp: “thaày haõy hieän thaàn bieán cho ñaïi chuùng xem”, Ca-dieáp vaâng lôøi Phaät daïy, nhaäp ñònh roài aån thaân nôi choã ngoài vaø hieän ra ôû phöông Ñoâng, treân hö khoâng ñi ñöùng naèm ngoài, keá nhaäp ñònh Hoûa quang tröôùc tieân töø phöông Ñoâng hieän caùc aùnh saùng xanh, vaøng, ñoû, traéng, hoàng ; hoaëc hieän bieán thaàn thoâng nhö treân thaân tuoân ra nöôùc, döôùi thaân tuoân ra löûa, hoaëc treân thaân tuoân ra löûa, döôùi thaân tuoân ra nöôùc. Phöông Ñoâng ñaõ nhö vaäy, caùc phöông Nam, Taây, Baéc cuõng hieän nhö vaäy roài töø treân hö khoâng hieän trôû xuoáng, ôû tröôùc Phaät ñaûnh leã baïch raèng: “Theá toân laø thaày cuûa con, con laø ñeä töû Thanh vaên cuûa Theá toân”, Phaät noùi: “phaûi, Nhö lai laø thaày cuûa Ca-dieáp, Ca-dieáp laø ñeä töû Thanh vaên cuûa Nhö lai. Ca-dieáp, thaày haõy trôû veà choã ngoài”, Ca-dieáp ñaûnh leã roài trôû veà choã ngoài. Luùc ñoù caùc Baø-la-moân, caùc cö só thaáy vieäc naøy roài lieàn suy nghó: “khoâng phaûi Sa moân Kieàu-ñaùp-ma tu taäp nôi Ca- dieáp, maø laø Ca-dieáp tu taäp nôi Sa moân Kieàu-ñaùp-ma”.

Luùc ñoù Phaät baûo vua Taàn-tyø-sa-la: “Ñaïi vöông neân bieát roõ nhaân duyeân sanh dieät cuûa Saéc phaùp, thoï töôûng haønh thöùc cuõng nhö vaäy. Neáu bieát roõ söï sanh dieät dò cuûa Saéc phaùp thì coù theå bieát roõ töï taùnh cuûa Saéc phaùp, thoï töôûng haønh thöùc cuõng nhö vaäy. Ñaïi vöông, neáu thieän nam naøo bieát roõ taùnh cuûa Saéc roài maø khoâng tham ñaém, khoâng laõnh thoï cuõng khoâng naém giöõ thì quyeát ñònh bieát ngöôøi aáy thaáy Saéc laø khoâng coù ngaõ vaø ngaõ sôû ; thoï töôûng haønh thöùc cuõng vaäy. Luùc ñoù ta noùi ngöôøi naøy chöùng Nieát-baøn giaûi thoaùt”. Khi Theá toân noùi phaùp naøy roài, caùc Baø-la-moân, caùc cö só nöôùc Ma-kieät-ñaø ñeàu suy nghó: “neáu Saéc voâ ngaõ, thoï töôûng haønh thöùc cuõng voâ ngaõ thì phaùp gì laø ngaõ; ai laø höõu tình, ai sanh ra, ai nuoâi döôõng, ngöôøi vaø chuùng sanh thöôøng chaáp yù thuù cuøng vôùi naêng sôû taùc cuûa Ma naïp, cho ñeán taïo xuùc thoï, ñi ñöùng… Taát caû caùc phaùp ñeàu laø voâ ngaõ thì vaät gì laø khoâng sanh khoâng dieät, khoâng phaûi ba ñôøi coù maø coù theå laøm vaø thoï. Ñoái vôùi ñieàu neân laøm vaø ñieàu khoâng neân laøm thì ai seõ thoï quaû baùo cuûa nghieäp thieän aùc, ñeå boû uaån naøy thoï uaån khaùc”, Phaät bieát taâm nieäm cuûa hoï neân baûo caùc Bí-soâ: “ngöôøi khoâng coù trí hueä, khoâng ña vaên lieàn khôûi nieäm chaáp ngaõ vaø ngaõ sôû, khoâng bieát laø khoâng coù ngaõ vaø ngaõ sôû, vì sao, vì töø Taäp sanh Khoå, chöùng Dieät thì heát khoå ; töø Taäp sanh Haønh, chöùng dieät thì Haønh dieät; nhaân duyeân cuûa phaùp aáy dieät thì phaùp aáy dieät, do nhaân duyeân sanh neân caùc höõu tình theo thöù lôùp luaân chuyeån; nhaân duyeân dieät thì höõu tình dieät neân Nhö lai bieát roõ laø roát raùo voâ ngaõ. Naøy caùc Bí-soâ, Vôùi thieân nhaõn thanh tònh, ta quaùn thaáy caùc höõu tình löu chuyeån sanh dieät, hoaëc ñeïp xaáu, giaøu ngheøo, laøm nghieäp thieän hay laøm nghieäp aùc, höôùng tôùi ñöôøng laønh hay ñöôøng aùc… ta ñeàu thaáy

368 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

bieát nhö thaät. Nhöõng chuùng sanh laøm nghieäp aùc nôi thaân khaåu yù nhö phæ baùng Thaùnh hieàn, chaáp chaët taø kieán, taïo nghieäp taø kieán; do laøm nghieäp naøy neân sau khi cheát bò ñoïa trong ba ñöôøng aùc. Nhöõng chuùng sanh laøm nghieäp thieän nôi ba nghieäp thaân khaåu yù nhö cung kính Thaùnh hieàn, thöïc haønh chaùnh kieán; do laøm nghieäp naøy neân sau khi maïng chung ñöôïc sanh vaøo ñöôøng laønh. Caùc vieäc nhö vaäy ta ñeàu thaáy bieát nhö thaät, nhöng ta chöa töøng noùi höõu tình laø ngaõ ; ai laø höõu tình, ai sanh ra, ai nuoâi döôõng, ngöôøi vaø chuùng sanh thöôøng chaáp yù thuù cuøng vôùi naêng sôû taùc cuûa Ma naïp, cho ñeán taïo xuùc thoï, ñi ñöùng… Taát caû caùc phaùp ñeàu laø voâ ngaõ thì vaät gì laø khoâng sanh khoâng dieät, khoâng phaûi ba ñôøi coù maø coù theå laøm vaø thoï. Ñoái vôùi ñieàu neân laøm vaø ñieàu khoâng neân laøm thì ai seõ thoï quaû baùo cuûa nghieäp thieän aùc, ñeå boû uaån naøy thoï uaån khaùc. Taát caû phaùp ñoù khoâng goïi laø ngaõ maø goïi laø nhaân duyeân, ñoù laø:

1. Heã caùi naøy coù thì caùi kia sanh neân Voâ minh duyeân Haønh, Haønh duyeân Thöùc, thöùc duyeân Danh saéc, Danh saéc duyeân Luïc xöù, Luïc xöù duyeân Xuùc, Xuùc duyeân Thoï, Thoï duyeân AÙi, AÙi duyeân Thuû, Thuû duyeân Höõu, Höõu duyeân Sanh, Sanh duyeân Laõo töû, öu bi khoå naõo. Ñaây laø söï tích tuï cuûa naêm uaån.

2. Heã caùi naøy dieät thì caùi kia dieät neân Voâ minh dieät thì Haønh dieät, Haønh dieät thì Thöùc dieät, Thöùc dieät thì Danh saéc dieät, Danh saéc dieät thì Luïc xöù dieät, Luïc xöù dieät thì Xuùc dieät, Xuùc dieät thì Thoï dieät, Thoï dieät thì AÙi dieät, AÙi dieät thì Thuû dieät, Thuû dieät thì Höõu dieät, Höõu dieät thæ Sanh dieät, Sanh dieät thì Laõo töû, öu bi khoå naõo ñeàu dieät. Ñaây laø söï tam raõ cuûa naêm uaån.

Naøy caùc Bí-soâ, caùc haønh nhö vaäy ñeàu laø khoå, Nieát-baøn laø vui; do Taäp neân Khoå sanh, do Dieät neân Khoå dieät. Neáu söïu löu chuyeån töông tuïc naøy döùt thì Khoå dieät. Sao goïi laø Nieát-baøn, khoå töùc laø Nieát-baøn, gioáng nhö löûa taét thì ñöôïc maùt meû; cho neân ta noùi phaùp naøy coù theå xaû caùc uaån, do khoå tham AÙi dieät neân ñöôïc vieân tòch”. Luùc ñoù Phaät hoûi vua Taàn-tyø- sa-la: “YÙ vua nghó sao, saéc laø thöôøng hay voâ thöôøng?”, ñaùp laø voâ thöôøng, Phaät laïi hoûi: “neáu saéc laø voâ thöôøng thì ñoù laø khoå hay khoâng khoå?”, ñaùp laø khoå, Phaät laïi hoûi: “neáu saéc laø voâ thöôøng, khoå töùc laø bieán hoaïi thì ngöôøi ñeä töû ña vaên coù chaáp saéc laø ngaõ, ngaõ coù caùc saéc, saéc thuoäc ngaõ vaø ngaõ ôû trong saéc hay khoâng?”, ñaùp laø khoâng. Phaät laïi hoûi: “YÙ vua nghó sao, thoï töôûng haønh thöùc laø thöôøng hay voâ thöôøng?”, ñaùp laø voâ thöôøng, Phaät laïi hoûi: “neáu thoï töôûng haønh thöùc laø voâ thöôøng thì ñoù laø khoå hay khoâng khoå?”, ñaùp laø khoå, Phaät laïi hoûi: “neáu thoï töôûng haønh thöùc laø voâ thöôøng, khoå töùc laø bieán hoaïi thì ngöôøi ñeä töû ña vaên coù chaáp thoï… thöùc laø


ngaõ, ngaõ coù thoï… thöùc, thoï… thöùc thuoäc ngaõ vaø ngaõ ôû trong thoï… thöùc hay khoâng?”, ñaùp laø khoâng, Phaät noùi: “vì theá neân bieát, caùc loaïi saéc quaù khöù hay vò lai hay hieän taïi hoaëc ôû trong, ôû ngoaøi, hoaëc thoâ hay teá, hoaëc thuø thaéng hay haï lieät, hoaëc gaàn hay xa… ñeàu khoâng phaûi laø ngaõ, ngaõ sôû höõu, saéc khoâng thuoäc ngaõ vaø ngaõ khoâng ôû trong saéc. Nhôø bieát roõ nhö thaät neân ta thaáy saéc nhö vaäy, cho ñeán thoï töôûng haønh thöùc cuõng thaáy nhö vaäy. Ñaïi vöông, coù ñeä töû Thanh vaên nghe bieát ñaày ñuû roài lieàn quaùn naêm thuû uaån ñeå lìa ngaõ vaø ngaõ sôû, sau khi quaùn thaáy nhö vaäy seõ bieát roõ theá gian thaät söï khoâng naém baét ñöôïc. Do khoâng naém baét ñöôïc neân vò aáy khoâng lo sôï, do khoâng lo sôï neân beân trong ñöôïc vieân tòch, hieåu roõ sanh töû ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc laøm ñaõ xong, khoâng thoï thaân sau”. Khi Theá toân noùi phaùp naøy xong, vua Taàn-tyø-sa-la cuøng taùm vaïn thieân töû, voâ löôïng traêm ngaøn Baø-la-moân, cö só lieàn xa lìatraàn caáu, chöùng ñöôïc phaùp nhaõn thanh tònh, thaáy ñöôïc phaùp roài taâm khoâng coøn nghi hoaëc, khoâng coøn sôï haõi, chæ nöông theo giaùo phaùp cuûa Ñaïi sö, khoâng theo giaùo phaùp khaùc. Chöùng quaû roài, Ñaïi vöông vaø caùc quyeán thuoäc raát hoan hæ lieàn ñöùng daäy ñaûnh leã, quyø goái chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, hoâm nay chuùng con ñöôïc thaâm nhaäp dieäu phaùp ñöôïc ñaïi lôïi ích, chuùng con xin quy y Phaät, quy y Phaùp, quy y Taêng laøm OÂ-ba-saùch-ca. Töø nay cho ñeán troïn ñôøi con thoï trì naêm hoïc xöù laø khoâng saùt sanh, khoâng troäm caép, khoâng taø haïnh, khoâng noùi doái vaø khoâng uoáng röôïu. Cuùi xin Theá toân vaø caùc Bí-soâ ñeán truï trong thaønh Vöông xaù ñeå chuùng con troïn ñôøi cuùng döôøng töù söï”. Phaät im laëng nhaän lôøi, bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi, vua cuøng caùc quyeán thuoäc ñaûnh leã Phaät roài trôû veà boån xöù.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, baäc Nhaát thieát trí xin haõy döùt nghi cho chuùng con. Ñaïi vöông cuøng caùc quyeán thuoäc ñaõ taïo nghieäp nhôn gì maø ñöôïc phaùp nhaõn thanh tònh?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày laéng nghe, nghieäp nhôn maø vua Taàn-tyø-sa-la ñaõ taïo, theo thôøi gian nghieäp aáy taêng tröôûng thuaàn thuïc, duyeân bieán hieän tieàn nhö boäc löu (thaùc nöôùc) khoâng theå chaûy ngöôïc laïi, quyeát ñònh phaûi chieâu laáy quaû baùo khoâng ai coù theå thoï thay. Naøy caùc Bí-soâ, neáu moät ngöôøi ñaõ taïo nghieäp thieän aùc khoâng phaûi ñòa thuûy hoûa phong ôû ngoaøi giôùi môùi khieán ngöôøi kia thoï baùo, maø ñeàu ôû trong uaån xöù giôùi cuûa töï thaân chieâu caûm quaû dò thuïc”. Phaät noùi keä:


370 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Naøy caùc Bí-soâ, trong quaù khöù coù Phaät hieäu laø A-la-na-beä coù ñuû 10 hieäu Nhö lai, Baïc giaø phaïm, ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc, Minh haïnh tuùc, Thieän theä, Theá gian giaûi, Voâ thöôïng só, Ñieàu ngöï tröôïng phu, Thieân nhôn sö, Phaät, Theá Toân xuaát hieän nôi ñôøi. Sau khi Phaät söï vieân maõn, Phaät nhaäp Nieát-baøn voâ dö nhö cuûi heát löûa taét ; traø tyø xong, daân chuùng nôi ñoù thu laáy xaù lôïi roài xaây thaùp ôû nôi thanh tònh ñeå cuùng döôøng. Luùc ñoù coù Kim luaân vöông teân laø Kieát lôïi chæ cuøng möôøi taùm öùc quan töôùng ngoài treân kim luaân baùu, bay treân hö khoâng ñeå ñeán nhaân gian. Khi tôùi choã coù ngoâi thaùp ñoù thì caùc thieân thaàn tin Phaät duøng oai löïc giöõ kim luaân baùu laïi, khoâng cho ñi tôùi tröôùc. Vua thaáy kim luaân baùu khoâng chuyeån ñoäng lieàn suy nghó: “coù leõ phöôùc ñöùc cuûa ta ñaõ heát neân kim luaân baùu khoâng chuyeän ñoäng nöõa”, caùc thieân thaàn noùi vôùi vua: “khoâng phaûi phöôùc cuûa vua heát, chæ vì phía döôùi coù thaùp thôø xaù lôïi Phaät neân khieán kim luaân baùu cuûa vua khoâng chuyeån ñoäng nöõa”, vua nghe roài lieàn haï kim luaân baùu xuoáng. Thaáy thaùp chöa hoaøn taát, hoï cuøng khích leä nhau ñem chaâu baùu cuûa mình vaø duøng höông hoa aâm nhaïc ñeå cuùng döôøng thaùp. Cuùng döôøng xong, hoï cuøng chaép tay ñoàng thanh phaùt nguyeän: “nguyeän nhôø caên laønh naøy, ôû ñôøi vò lai chuùng con seõ ñöôïc gaëp Phaät nghe phaùp vaø chöùng ñöôïc phaùp nhaõn thanh tònh”, nguyeän xong roài hoï cuøng cung kính ñaûnh leã thaùp.

Naøy caùc Bí-soâ, Kim luaân vöông Kieát lôïi chæ vaø caùc quan töôùng thuôû xöa chính laø vua Taàn-tyø-sa-la vaø caùc quyeán thuoäc ngaøy nay. Thuôû xöa vua vaø caùc quan töôùng cuùng döôøng thaùp thôø xaù lôïi Phaät A-la-na-beä neân nhôø caên laønh naøy, trong voâ löôïng traêm ngaøn vaïn kieáp ñöôïc sanh trong coõi trôøi ngöôøi, thoï dieäu laïc thuø thaéng; laïi do nguyeän löïc neân vua vaø caùc quyeán thuoäc ôû choã ta nghe phaùp vaø chöng ñöôïc phaùp nhaõn thanh tònh.

Naøy caùc Bí-soâ, heã taïo nghieäp thuaàn ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn ñen; taïo nghieäp thuaàn traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn traéng; taïo nghieäp xen taïp thì ñöôïc quaû baùo xen taïp, caùc thaày neân boû nghieäp thuaàn ñen vaø nghieäp xen taïp, phaûi sieâng tu taäp nghieäp traéng, chôù coù buoâng lung”.



QUYEÅN 8

Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, baäc Nhaát

thieát trí xin haõy döùt nghi cho chuùng con. Öu-laâu-taàn-loa-ca-dieáp ñaõ taïo nghieäp gì maø Phaät phaûi duøng naêm traêm thaàn bieán môùi ñieàu phuïc ñöôïc ; con Na-ñeà-ca-dieáp vaø Giaø-da-ca-dieáp laïi ñöôïc nhaäm vaän ñieàu phuïc?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày haõy laéng nghe nghieäp tö löông maø Ca- dieáp ñaõ tích tuï”, keá noùi keä nhö treân.

Quaù khöù Hieàn kieáp, khi con ngöôøi thoï hai vaïn tuoåi, coù Phaät Ca- dieáp ba ñaày ñuû möôøi hieäu xuaát hieän nôi ñôøi. Phaät Ca-nhieáp-ba nhaân duyeân hoùa ñoä ñaõ maõn neân nhaäp Nieát-baøn taïi vöôøn Thi loäc, choã Tieân nhôn ñoïa xöù thuoäc thaønh Baø-la-neâ-tö. Vua Kieát lôïi chæ duøng goã thôm laøm leã traø tyø, röôùi söõa boø daäp taét löûa, thu xa lôïi ñöïng trong boán bình baùu roài cho xaây thaùp cao nöûa do tuaàn, roäng moät do tuaàn taïi moät khu ñaát roäng vaø baèng phaúng ñeå cuùng döôøng. Luùc ñoù trong thaønh Baø-la-neâ-tö coù moät tröôûng giaû giaøu coù, nhieàu cuûa baùu… nhö Tyø sa moân thieân vöông. Tröôûng giaû cöôùi moät coâ gaùi trong doøng quyù toäc, soáng haïnh phuùc vaø coù ñöôïc ba ngöôøi con. Thôøi gian sau, p6ng ñoät nhieân nhieãm bònh, duøng ñuû loaïi thuoác maø bònh khoâng thuyeân giaûm neân qua ñôøi. Ba ngöôøi con duøng caùc vaûi luïa maøu trang hoaøng xe tang roài ñöa ñeán trong Haøn laâm ñeå hoûa thieâu. Lo vieäc tang xong, ngöôøi anh muoán phaân chia taøi saûn, hai ngöôøi em khoâng chòu; thaáy ngöôøi anh cöù maõi ñoøi phaân chia taøi saûn, hai ngöôøi em noùi: “neáu anh muoán chia taøi saûn thì tröôùc phaûi tu phöôùc nghieäp”, ngöôøi anh hoûi laøm phöôùc nghieäp gì, ngöôøi em noùi: “cuùng döôøng thaùp Phaät Ca-dieáp ba”. Do ngöôøi anh khoâng tin chaùnh phaùp neân laøm khoù moät thôøi gian, cuoái cuøng môùi chaáp thuaän laøm phöôùc nghieäp; hai ngöôøi em duøng ñuû loaïi chaâu baùu cuùng döôøng thaùp cuûa Phaät Ca-dieáp ba roài phaùt nguyeän: “nguyeän nhôø caên laønh naøy ôû ñôøi vò lai luùc con ngöôøi thoï 100 tuoåi, ôû choã vò Phaät ñöông lai maø Phaät Ca-dieáp ba thoï kyù laø Phaät Thích ca

372 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

maâu ni ra ñôøi, chuùng con seõ ñöôïc xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa vò Phaät aáy vaø ñöôïc chöùng quaû thuø thaéng”. Ngöôøi anh nghe hai ngöôøi em phaùt nguyeän, sanh taâm hoan hæ lieàn ñaûnh leã vaø phaùt nguyeän: “con coù taùnh aùc khoâng tin chaùnh phaùp, nguyeän nhôø caên laønh tuøy hæ naøy ôû ñôøi vò lai ñöôïc thaáy Phaät Thích ca Maâu ni hieän naêm traêm thaàn bieán ñeå ñieàu phuïc con, khieán cho con xuaát gia ; sau khi xuaát gia, con seõ chöùng ñöôïc quaû thuø thaéng”.

Naøy caùc Bí-soâ, ngöôøi anh coù taùnh aùc khoâng tin chaùnh phaùp thuôû xöa chính laø Öu-laâu-taàn-loa-ca-dieáp ngaøy nay; hai ngöôøi em thuôû xöa chính laø Na-ñeà-ca-dieáp vaø Giaø-da-ca-dieáp ngaøy nay. Do nguyeän löïc xöa neân nay Phaät phaûi duøng naêm traêm thaàn bieán môùi ñieàu phuïc ñöôïc ngöôøi anh, coøn hai ngöôøi em ñieàu phuïc deã hôn”.

Khi vua Taàn-tyø-sa-la coøn laø Thaùi töû, trong thaønh Vöông xaù coù moät tröôûng giaû laø chuû cuûa moät vöôøn hoatraùi sum sueâ vaø raát yeâu thích noù. Khi Thaùi töû ñeán daïo chôi trong vöôøn hoa naøy lieàn sanh taâm yeâu thích, neân Thaùi töû yeâu caàu tröôûng giaû: “ta cho khanh nhieàu traân baûo ñeå ñoåi laáy vöôøn hoa naøy, khanh coù baèng loøng khoâng?”, tröôûng giaû ñaùp: “thaø rôøi khoûi nöôùc chöù nhaát ñònh khoâng ñoåi”, Thaùi töû noùi: “khanh haõy nhôù lôøi ta, khi naøo ta leân ngoâi ta seõ laáy vöôøn hoa naøy”, tröôûng giaû noùi: “khi naøo Thaùi töû leân ngoâi thì toâi seõ rôøi khoûi nöôùc”, Thaùi töû noùi: “khanh haõy ghi nhôù lôøi cuûa Thaùi töû Taàn-tyø-sa-la”, noùi xong lieàn quay xe trôû veà. Thôøi gian sau, vua Ñaïi lieân hoa giaø yeáu neân qua ñôøi, Thaùi töû leân noái ngoâi; sau khi leân ngoâi, vua lieàn duøng quyeàn löïc chieám laáy vöôøn hoa, tröôûng giaû phieàn muoän neân maéc bònh vaø cheát trong oaùn haän. Sau khi cheát thoï sanh laøm moät con raén ñoäc ôû trong vöôøn hoa naøy, rình tìm cô hoäi gieát cheát Vuatraû thuø. Ñeán muøa xuaân, vua cuøng caùc cung nhôn theå nöõ ñeán trong vöôøn hoa ; ñeán nôi, vua baûo caùc quan ñi choã khaùc ñeå vua cuøng caùc theå nöõ vui chôi hoan laïc, sau ñoù vua nguû thieáp ñi. Caùc theå nöõ boû vua naèm ñoù ñeå ñi thöôûng ngoaïn, moät theå nöõ ôû laïi beân vua caàm dao hoä veä; raén ñoäc thöøa dòp naøy lieàn boø ñeán ñònh caén cheát vua. Nhôø phöôùc ñöùc cuûa vua khieán baày chim Yeát lan ñaïc ca vaây quanh con raén keâu vang leân, nghe tieáng chim keâu vaø nhìn thaáy raén boø veà phía vua, theå nöõ naøy caàm dao chaët ñöùt thaân con raén. Vì sôï haõi neân coâ la to khieán vua tænh giaác, sau khi hoûi roõ nguyeân do vua ra lònh taäp hoïp quaàn thaân vaø daân chuùng trong thaønh Vöông xaù ñeán vöôøn hoa ; vì vua gioûi trò nöôùc neân khi moïi ngöôøi nghe bieát tin naøy ñeàu rôi leä. Vua hoûi moïi ngöôøi: “neáu ngöôøi naøo cöùu soáng vua quaùn ñaûnh doøng Saùt-ñeá-lî thì ñaùng ñöôïc baùo ñaùp nhö theá naøo?”, ñaùp laø ñaùng thöôûng cho nöûa nöôùc, vua noùi: “baày chim Yeát lan


ñaïc ca vöøa cöùu soáng ta, vaäy chuùng ñaùng ñöôïc thöôûng cho nöûa nöôùc”, ñaïi thaàn taâu vua: “chim Yeát lan ñaïc ca khoâng phaûi laø ngöôøi, thöôûng nhö theá laø khoâng hôïp lyù ; vua neân thöôûng cho chuùng khu vöôøn naøy vaø troïn ñôøi cung caáp thöùc aên uoáng cho chuùng”, vua noùi: “seõ laøm theo lôøi khanh vöøa noùi”, quaàn thaàn cho troàng truùc quanh vöôøn neân vöôøn naøy ñöôïc goïi laø vöôøn truùc Yeát lan ñaïc ca.

Luùc ñoù Theá toân du haønh ñeán nöôùc Ma-kieät-ñaø roài döøng nghæ döôùi moät goác caây beân ngoaøi thaønh Vöông xaù, nghe tin naøy vua AÛnh thaéng cuøng caùc quyeán thuoäc ra khoûi thaønh ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho vua ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. vua AÛnh thaéng cung kính thænh Phaät vaø Taêng vaøo ngaøy mai thoï thöïc, Phaät im laëng nhaän lôøi, vua bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi lieàn ñaûnh leã Phaät höõu nhieãu roài ra veà. Veà ñeán trong cung lieàn ra lònh caùc quyeán thuoäc ngay trong ñeâm ñoù lo söûa soaïn ñuû caùc moùn aên ngon, saùng sôùm traûi toøa vaø ñeå tröôùc toøa ngoài moät bình baùu ñöïng nöôùc roài sai söù ñeán baïch Phaät: “ñaõ ñeán giôø thoï thöïc, xin Phaät töï bieát thôøi”. Phaät ñaép y mang baùt cuøng caùc Bí-soâ ñeán trong cung vua, röûa tay chaân roài roài ñeán toøa ngoài; thaáy Phaät vaø Taêng ñaõ ngoài xong, vua töï tay daâng caùc thöùc aên ngon leân cuùng döôøng khieán cho taát caû ñeàu ñöôïc no ñuû. Sau khi Phaät vaø Taêng thoï thöïc xong, vua laáy bình baùu ñöïng nöôùc röôùi nöôùc cho Phaät röûa tay roài baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân thoï con cuùng khu vöôøn Yeát lan ñaïc ca naøy”, Phaät noùi keä:

“Ngöôøi ñaõ laøm boá thí, Chaéc chaén ñöôïc nghóa lôïi. Neáu vì vui neân thí, Sau seõ ñöôïc an laïc”.

Noùi keä chuù nguyeän roài, Phaät cuøng caùc Bí-soâ ñeán ôû trong vöôøn Yeát lan ñaïc ca; do nhaân duyeân naøy khi kieát taäp kinh noùi raèng: Phaät ôû trong vöôøn Yeát lan ñaïc ca… cho ñeán toân giaû Xaù-lôïi-phaát vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân xuaát gia ñaéc ñaïo A-la-haùn. Luùc ñoù trong thaønh Vöông xaù coù moät tröôûng giaû thænh Phaät vaø caùc Bí-soâ ñeán nhaø thoï thöïc, luùc ñoù tröôûng giaû Caáp-coâ- ñoäc vì coù chuùt duyeân neân ñeán thaønh Vöông xaù, nguû ñeâm ôû nhaø tröôûng giaû naøy. Ñeâm ñoù tröôûng giaû chuû nhaø thöùc daäy, ñaùnh thöùc moïi ngöôøi trong nhaø, tröø treû con, hoaëc cheû cuûi hoaëc laáy nöôùc ñoå vaøo trong noài ñeå naáu côm, canh, thöùc aên; cö só coøn töï mình trang hoaøng nhaø cöûa, traûi toïa cuï… caùc vieäc. Caáp-coâ-ñoäc thaáy roài lieàn suy nghó: “tröôûng giaû naøy saép cöôùi vôï hay gaû con gaùi, hoaëc laø thænh vua quan ñeán hay laøm hoäi thí lôùn”, nghó roài lieàn hoûi nguyeân do, tröôûng giaû chuû nhaø ñaùp: “toâi khoâng coù cöôùi

374 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

vôï, cuõng khoâng gaû con gaùi hay thænh vua quan, maø laø saùng ngaøy mai thænh Phaät vaø Taêng ñeán nhaø thoï thöïc laøm hoäi thí lôùn”, Caáp-coâ-ñoäc vöøa nghe ñeán teân Phaät, toaøn thaân loâng ñeàu döïng ñöùng, taâm sanh hoan hæ lieàn hoûi Phaät laø ai, chuû nhaø noùi: “coù Thaùi töû con vua doøng hoï Thích, tín taâm xuaát gia chöùng ñöôïc Voâ thöôïng ñaïo, hieäu laø Phaät”, laïi hoûi Taêng laø ai, cö só noùi: “coù nhieàu haïng ngöôøi thuoäc boán giai caáp: Saùt-ñeá-lî, Baø-la-moân, Pheä xaù, Thuû ñaø la, ñuû caùc doøng hoï tín taâm xuaát gia, caïo boû raâu toùc, maëc ba phaùp y, theo Phaät xuaát gia ñeàu goïi laø Taêng”, laïi hoûi: “Phaät nay ñang ôû ñaâu?”, ñaùp: “Phaät ñang ôû gaàn Haøn laâm, neáu oâng muoán gaëp thì haõy ñôïi ñeán saùng mai seõ ñöôïc gaëp Theá toân”. Luùc ñoù tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc chuyeân taâm nghó veà Phaät neân nguû thieáp ñöôïc moät laùt thò chôït tænh giaác, trôøi chöa saùng laïi töôûng laø trôøi saùng neân voäi ra ñeán cöûa thaønh Thieän töï taïi. Thöôøng phaùp cuûa nöôùc naøy laø ñaàu ñeâm khoâng ñoùng cöûa thaønh ñeå söù giaû beân ngoaøi ñeán khoâng bò chöôùng ngaïi, cuoái ñeâm cuõng môû cöûa thaønh ñeå söù giaû beân trong ñi ra khoâng bò chöôùng ngaïi. Khi tröôûng giaû ra ñeán cöûa thaønh thaáy cöûa môû lieàn nöông theo aùnh saùng ra ngoaøi, ra khoûi thaønh thì aùnh saùng lieàn maát ; thaáy trôøi toái ñen tröôûng giaû sôï haõi, toaøn thaân loâng döïng ñöùng, lieàn suy nghó: “neáu ta coøn ôû ñaây e seõ bò ngöôøi hoaëc phi nhôn laøm haïi”, nghó roài lieàn muoán quay trôû laïi. Thieân thaàn coi giöõ cöûa thaønh naøy lieàn phoùng aùnh saùng chieáu saùng töø beân ngoaøi cöûa thaønh cho ñeán Haøn laâm roài noùi keä:

“Tuaán maõ ñuû traêm con, Vaøng töû mA-traêm caân, Xe song maõ thaät ñeïp, Ñuû soá moät traêm chieác, Chôû ñaày ñuû caùc vaät, Ñeå ñem ñi boá thí, Cuõng khoâng baèng coâng ñöùc, Moät böôùc ñeán gaëp Phaät, Neáu so saùnh nhö vaäy, Laø moät phaàn möôøi saùu. Cho duø traêm thôùt voi, Ñeàu duøng vaøng trang söùc, Chôû luïa laø chaâu baùu, Ñeå ñem ñi boá thí, Cuõng khoâng baèng coâng ñöùc, Moät böôùc ñeán gaëp Phaät, Neáu so saùnh nhö vaäy,


Laø moät phaàn möôøi saùu. Cho duø traêm myõ nöõ, Xinh ñeïp vaøo baäc nhaát, Coå ñeo chuoãi ngoïc baùu, Tay ñeo voøng xuyeán baùu, Ñeå ñem ñi boá thí, Cuõng khoâng baèng coâng ñöùc, Moät böôùc ñeán gaëp Phaät, Neáu so saùnh nhö vaäy, Laø moät phaàn möôøi saùu.

OÂng haõy ñi tôùi tröôùc, seõ ñöôïc lôïi ích lôùn, chôù coù quay trôû laïi”, tröôûng giaû hoûi: “hieàn thuû laø ai?”, ñaùp: “ñôøi tröôùc ta laø baïn cuûa oâng teân Ma ñaàu kieân, do ta khi ñeán thaønh Vöông xaù gaëp ñöôïc hai toân giaû Xaù-lôïi-phaát vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân, ñöôïc nghe thuyeát phaùp vaø ñöôïc lôïi hæ neân ta ñaõ thoï Tam quy nguõ giôùi. Do nhaân duyeân naøy, maïng chung ñöôïc sanh leân coõi trôøi Töù thieân vöông laøm thaàn giöõ cöûa ôû ñaây. OÂng haõy ñi ñi, seõ ñöôïc lôïi ích lôùn, ñi thaúng veà phía tröôùc, chôù coù nghi hoái”. Luùc ñoù tröôûng giaû suy nghó: “Phaät vöôït khoûi haøng phaøm phu, caùc baäc Thaùnh khaùc khoâng saùnh baèng, Phaät thuyeát phaùp ñaùng toân troïng neân khi ta muoán gaëp Phaät, chö thieân raát hoan hæ”, nghó roài lieàn nöông theo aùnh saùng naøy ñi ñeán Haøn laâm. Phaät bieát tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc saép ñeán neân ôû beân ngoaøi tinh xaù kinh haønh, tröôûng giaû thaáy Phaät lieàn theo phaùp cuûa cö só thaêm hoûi Phaät nguû coù ñöôïc an khoâng, Phaät noùi keä:

“Lìa taát caû phieàn naõo, Taâm khoâng nhieãm duïc laïc, Ñöôïc Voâ laäu giaûi thoaùt, Nguû thöôøng ñöôïc an laïc. Ñoaïn taát caû trieàn phöôïc, Taâm döùt heát phieàn naõo, Trong taâm thöôøng tòch tónh, Neân nguû ñöôïc an laïc”.

Noùi keä xong, Phaät cuøng tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc trôû vaøo trong tinh xaù traûi toøa ngoài, tröôûng giaû ñeán tröôùc Phaät ñaûnh leã roài ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho tröôûng giaû ñöôïc lôïi hæ. Thöôøng phaùp cuûa Phaät laø tröôùc tieân Phaät noùi veà boá thí trì giôùi laø quaû baùo sanh Thieân, keá phaân bieät caáu tònh giöõa loãi cuûa naêm duïc laø khoå naõo cuûa theá gian vaø xuaát gia laø an laïc. Luùc ñoù Phaät bieát taâm tröôûng giaû ñaõ thuaàn thuïc ñieàu nhu, coù theå thoï ñöôïc phaùp toái thöôïng lieàn

376 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

noùi boán ñeá: Khoå taäp dieät ñaïo. Nhö mieáng vaûi traéng saïch deã nhuoäm maøu saéc, tröôûng giaû cuõng vaäy, vöøa nghe phaùp taâm lieàn khai ngoä, ngay nôi choã ngoài ñöôïc phaùp nhaõn thanh tònh voâ caáu. Sau khi thaáy phaùp, bieát phaùp, ñöôïc tònh phaùp, vöôït khoûi nghi hoái, baát tín, khoâng töø nôi ngöôøi khaùc maø ôû trong ñaïo quaû ñöôïc voâ sôû uùy. Tröôûng giaû lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy ñaûnh leã baïch Phaät: “Theá toân, taâm con meán moä Phaät phaùp, con xin quy y Phaät, quy y Phaùp, quy y Taêng laøm OÂ-ba-saùch-ca. Töø nay cho ñeán troïn ñôøi, con vónh vieãn khoâng saùt sanh, tín taâm thanh tònh”. Phaät hoûi tröôûng giaû: “oâng teân gì?”, ñaùp: “con teân laø Toâ ñaït ña, do con hay cung caáp cho nhöõng nguôøi ngheøo khoå coâ ñoäc neân moïi ngöôøi goïi con laø Caáp- coâ-ñoäc”, laïi hoûi: “oâng ôû ñaâu?”, ñaùp: “con hieän ôû taïi moät aáp phía Baéc beân ngoaøi thaønh Thaát-la-phieät thuoäc nöôùc Kieàu-taùt-la. Cuùi xin Theá toân thoï con thænh ñeán thaønh Thaát-la-phieät, con seû troïn ñôøi cuùng döôøng töù söï cho Theá toân vaø Bí-soâ taêng giaø”, Phaät hoûi: “taïi thaønh Thaát-la-phieät coù tinh xaù khoâng?”, ñaùp laø khoâng coù, Phaät noùi: “neáu nôi ñoù coù tinh xaù thì chuùng taêng môùi coù theå qua laïi, neáu khoâng coù tinh xaù thì chuùng taêng seõ an truï ôû ñaâu”, tröôûng giaû noùi: “cuùi xin Theá toân thoï con thænh ñeán thaønh Thaát-la-phieät tröôùc, con seõ trôû veà xaây döõng tinh xaù cho caùc Bí-soâ coù choã döøng truï tö duy”. Phaät im laëng nhaän lôøi, tröôûng giaû bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi lieàn ñaûnh leã roài trôû veà. Sau khi lo lieäu xong coâng vieäc ôû thaønh Vöông xaù, tröôûng giaû trôû laïi choã Phaät ñaûnh leã roài baïch Phaät: “Theá toân, xin cöû moät Bí-soâ ñi cuøng con ñeán thaønh Thaát-la-phieät ñeå lo vieäc xaây döïng tinh xaù cho Theá toân vaø caùc Bí-soâ coù choã döøng nghæ”, Phaät suy nghó: “trong chuùng ai coù theå ñieàu phuïc ñöôïc daân chuùng thaønh Thaát-la-phieät vaø quyeán thuoäc cuûa tröôûng giaû”, lieàn quaùn bieát toân giaû Xaù-lôïi-phaát coù theå ñaûm nhaän vieäc naøy. Phaät baûo toân giaû Xaù-lôïi-phaát: “thaày haõy quaùn quyeán thuoäc cuûa tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc vaø daân chuùng thaønh Thaát-la-phieät roài ñeán ñoù giaùo hoùa vaø lo vieäc xaây caát tinh xaù”, Xaù-lôïi-phaát im laëng vaâng lôøi Phaät daïy, ñaûnh leã Phaät roài trôû veà phoøng. Saùng hoâm sau Xaù-lôïi-phaát ñaép y mang baùt vaøo thaønh Vöông xaù khaát thöïc, thoï thöïc xong thu caát y baùt, giao ngoïa cuï cho Bí-soâ khaùc roài cuøng ñi vôùi tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc ñeán thaønh Thaát-la-phieät ; tröôûng giaû cuõng ñaõ chuaån bò ñaày ñuû löông thöïc ñi ñöôøng, tuaàn töï ñi ñeán beân ngoaøi thaønh Thaát-la-phieät. Ñeán nôi, oâng laïi khoâng vaøo thaønh cuõng khoâng veà nhaø maø ñi khaép nôi quanh thaønh ñeå tìm nôi choán thích hôïp coù theå xaây caát tinh xaù. Vöøa ñi oâng vöøa nghó: “ôû ñaâu coù vöôøn ñeïp, qua laïi thuaän tieän, caây coái sum sueâ, coù nöôùc chaûy trong saïch, khoâng coù caùc loaøi truøng ñoäc nhö raén rít, muoãi moøng, cuõng khoâng coù gioù noùng, ngaøy ñeâm ñeàu yeân tónh. Ta seõ ôû nôi ñoù xaây caát tinh xaù cuùng


cho Phaät vaø Taêng”, boãng nhieân luùc ñoù oâng nhìn thaáy khu vöôøn cuûa Thaùi töû Kyø ñaø coù ñaày ñuû caùc ñieàu kieän treân, thaáy roài oâng lieàn trôû vaøo thaønh, khoâng veà nhaø maø ñeán choã Thaùi töû baïch raèng: “toâi muoán mua vöôøn cuûa Thaùi töû, xin haõy baùn cho toâi”, Thaùi töû noùi: “ñeây khoâng phaûi laø vöôøn maø laø uyeån laâm”, tröôûng giaû noùi: “duø laø vöôøn hay uyeån laâm toâi cuõng muoán mua, xin Thaùi töû haõy baùn cho toäi”, Thaùi töû noùi: “toâi khoâng muoán baùn, cho duø oâng coù ñem tieàn vaøng loùt ñaày trong vöôøn, toâi cuõng khoâng baùn”, Caáp-coâ-ñoäc noùi: “giaù vöôøn ñaõ quyeát ñoaùn roài”, Thaùi töû noùi: “toâi khoâng coù quyeát ñoaùn”. Do nhaân duyeân naøy caû hai cuøng tranh caûi vaø cuøng ñeán choã quan ñoaùn söï ñeå xöû ñoaùn, Caáp-coâ-ñoäc keå laïi ñaày ñuû vieäc treân, quan ñoaùn söï nghe roài lieàn noùi: “Thaùi töû ñaõ baùn roài, haõy neân ñuùng thôøi nhaän vaøng, vì sao Thaùi töû laïi noùi laø duø oâng coù ñem tieàn vaøng loùt ñaày trong vöôøn toâi cuõng khoâng baùn”. Caáp-coâ-ñoäc lieàn trôû veà nhaø cho xe voi xe ngöïa chôû tieàn vaøng ñeán trong vöôøn cuûa Thaùi töû ñeå loùt, nhöng coøn thieáu moät ít chöa loùt ñaày vöôøn, oâng ñang suy nghó khoâng bieát neân laáy theâm vaøng trong kho naøo ñeå loùt ñaày choã naøy maø khoâng thieáu khoâng dö. Thaùi töû thaáy vaäy lieân noùi: “neáu oâng hoái tieác thì tuøy yù, oâng mang vaøng veà, traû vöôøn laïi cho toâi”, Caáp-coâ-ñoäc noùi: “toâi khoâng hoái tieác, chæ laø toâi ñang suy nghó neân laáy theâm vaøng trong kho naøo ñeå loùt cho ñaày choã naøy maø khoâng thieáu khoâng dö”, Thaùi töû nghe roài lieàn suy nghó: “Phaät phaùp Taêng chaéc laø vó ñaïi neân khieán oâng ta xaû vaät baùu maø khoâng hoái tieác nhö theá”, nghó roài lieàn noùi vôùi Caáp-coâ-ñoäc : “oâng khoûi phaûi loùt theâm tieàn vaøng nöõa, choã ñaát troáng ñoù haõy ñeå cho toâi xaây cöûa coång cuùng cho Phaät vaø Taêng”, tröôûng giaû noùi: “vaäy thì tuøy yù Thaùi töû”. Luùc ñoù caùc ngoaïi ñaïo nghe bieát tröôûng giaû saép xaây döïng tinh xaù cho Phaät vaø Taêng, trong loøng öu naõo vaø oaùn haän neân cuøng keùo nhau tôùi nhaø tröôûng giaû, noùi vôùi tröôûng giaû: “oâng khoâng neân xaây döïng tinh xaù cho Sa moân Kieàu-ñaùp-ma, vì sao, vì chuùng toâi tröôùc ñaõ phaân chia ranh giôùi, Kieàu-ñaùp-ma truï ôû thaønh Vöông xaù, chuùng toâi truï ôû thaønh Thaát-la-phieät”, tröôûng giaû noùi: “caùc vò chæ coù theå phaân chia ranh giôùi cuûa mình, khoâng neân phaân chia caû vöôøn cuûa toâi, toâi laøm coâng ñöùc naøy ñeàu laø do töï taâm”. Caùc ngoaïi ñaïo thaáy khoâng theå lay chuyeån yù quyeát cuûa tröôûng giaû lieàn ñeán gaëp vua taâu roõ vieäc treân, vua trieäu Caáp-coâ-ñoäc ñeán, Caáp-coâ-ñoäc ñoái ñaùp vaø ñöôïc thaéng. Caùc ngoaïi ñaïo noùi vôùi taâm giaän töùc : “neáu vaäy thì ñeä töû thöôïng thuû cuûa Sa moân Kieàu-ñaùp-ma phaûi cuøng chuùng toâi tranh luaän, neáu thaéng ñöôïc chuùng toâi thì oâng tuøy yù xaây döïng tinh xaù”, tröôûng giaû noùi: “ñöôïc, xin haõy ñôïi toâi baïch toân giaû Xaù-lôïi-phaát, neáu toân giaû nhaän lôøi thì toâi seõ baùo cho caùc vò”. Tröôûng giaû ñeán choã toân giaû ñaûnh leã roài ngoài moät beân baïch raèng:

378 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

“ñaïi ñöùc, caùc ngoaïi ñaïo noùi neáu xaây tinh xaù hoï seõ caûn trôû, laïi noùi ñeä töû thöôïng thuû cuûa Sa moân Kieàu-ñaùp-ma phaûi cuøng chuùng toâi tranh luaän, neáu thaéng ñöôïc chuùng toâi thì oâng tuøy yù xaây döïng tinh xaù. Khoâng bieát yù cuûa toân giaû nhö theá naøo?”, Xaù-lôïi-phaát nghe roài lieàn quaùn xem caùc ngoaïi ñaïo vaø daân chuùng thaønh Thaát-la-phieät coù thieän caên hay khoâng, lieàn quaùn bieát laø hoï coù thieän caên; laïi quaùn ai coù theå ñieàu phuïc ñöôïc hoï, lieàn quaùn bieát mình coù theå ñieàu phuïc hoï; laïi quaùn xem thôøi cô laø vaøo luùc naøo, lieàn quaùn bieát laø baûy ngaøy sau. Sau khi quaùn bieát roài, Xaù-lôïi-phaát baûo Caáp-coâ-ñoäc: “cöù laøm theo yù oâng, nhöng baûy ngaøy sau toâi môùi cuøng hoï luaän nghò”, Caáp-coâ-ñoäc nghe roài raát vui möøng ñaûnh leã toân giaû roài ñeán choã ngoaïi ñaïo noùi laø baûy ngaøy sau seõ cuøng luaän nghò. Caùc ngoaïi ñaïo nghe roài lieàn noùi vôùi nhau: “coù hai nhaân duyeân khieán oâng ta keùo daøi kyø haïn ñeán baûy ngaøy sau: moät laø ñònh boû troán, hai laø ñi tìm baïn trôï giuùp. Chuùng ta cuõng neân tìm baïn trôï giuùp”, noùi roài cuøng nhau ñi tìm ngöôøi trôï giuùp. Hoï tìm ñeán moät Phaïm chí teân laø Xích nhaõn laø ngöôøi ñaõ ñöôïc boån toâng laïi gioûi huyeãn thuaät, noùi raèng: “oâng vaø chuùng toâi cuøng tu ñaïo haïnh, hieän nay chuùng toâi heïn vôùi ñeä töû thöôïng thuû cuûa Sa moân Kieàu-ñaùp-ma cuøng luaän nghò, oâng ta ñaõ ñi tìm baïn trôï giuùp, xin nhaân giaû ñeán trôï giuùp chuùng toâi”, Phaïm chí hoûi luùc naøo cuøng luaän nghò, ñaùp laø baûy ngaøy sau, Phaïm chí noùi: “ñöôïc, khi naøo tuï hoïp cuøng luaän nghò thì baùo cho toâi bieát”. Vì lo laéng neân caùc ngoaïi ñaïo haèng ngaøy ñeàu ñi tìm theâm baïn trôï giuùp, cuoái cuøng ñeán ngaøy thöù baûy, tröôûng giaû saép ñaët moät toøa sö töû thaéng dieäu treân moäi khu ñaát thuø thaéng daønh cho toân giaû Xaù-lôïi-phaát vaø moät toøa daønh cho ngoaïi ñaïo. Caùc ngoaïi ñaïo trong nöôùc ñeàu ñeáu döï, traêm ngaøn vaïn öùc daân chuùng trong thaønh Thaát-la-phieät cuõng ñeàu ñeán döï, trong soá ñoù coù ngöôøi ñeán ñeå xem tranh luaän, coù ngöôøi vì caên laønh ñaõ thuaàn thuïc neân ñeán. Luùc ñoù toân giaû Xaù-lôïi-phaát cuøng tröôûng giaû Caáp- coâ-ñoäc vaø caùc quyeán thuoäc tröôùc sau vaây quanh ñeán döï, sau khi quaùn xem trong ñaïi chuùng ai coù theå ñöôïc ñieàu phuïc, toân giaû móm cöôøi roài böôùc leân toøa ngoài vôùi oai nghi teà chænh, taát caû ñaïi chuùng ñeàu chaép tay chuyeân chuù laéng nghe. Xaù-lôïi-phaát hoûi ngoaïi ñaïo: “ta laäp toâng, caùc vò phaù hay laø caùc vò laäp toâng, ta phaù?”, ngoaïi ñaïo ñaùp: “ta laäp toâng tröôùc”, Xaù-lôïi-phaát thaàm nghó: “neáu ta laäp toâng tröôùc thì tröø Theá toân ra, trôøi ngöôøi ñeàu khoâng theå phaù ñöôïc huoáng chi laø ngoaïi ñaïo Xích nhaõn”, nghó roài lieàn noùi: “oâng tuøy yù laäp toâng, ta seõ tuøy phaù”. Do Xích nhaõn gioûi huyeãn thuaät neân oâng hoùa ra moät caây Am moät la to lôùn nôû hoa keát traùi sum sueâ, Xaù-lôïi-phaát lieàn hoùa ratraän möa gioù lôùn ñaùnh baäc caû goác caây khieán caây ngaõ ñoå vaø bieán maát. Xích nhaõn laïi hoùa ra moät ao sen lôùn, Xaù-


lôïi-phaát lieàn hoùa ra con voi to lôùn giaãm ñaïp ao vaø beû gaãy heát hoa sen, khieán ao trôû thaønh bình ñòa. Xích nhaõn laïi hoùa ra roàng chuùa baûy ñaàu, Xaù-lôïi-phaát lieàn hoùa ra chim chuùa caùnh vaøng to lôùn töø treân khoâng trung bay xuoáng caép laáy roàng chuùa bay ñi. Xích nhaõn laïi hoùa ra quyû khôûi thi ñeán ñeå laøm haïi Xaù-lôïi-phaát, Xaù-lôïi-phaát lieàn nieäm chuù khieán cho quyû khôûi thi quay trôû laïi laøm haïi Xích nhaõn ; Xích nhaõn sôï haõi xuoáng toøa, naêm voùc saùt ñaát ñaûnh leã Xaù-lôïi-phaát vaø caàu xin cöùu maïng. Xaù-lôïi-phaát lieàn thu hoài naêng löïc cuûa chuù vaø thuyeát phaùp cho Xích nhaõn nghe, sau khi nghe phaùp Xích nhaõn sanh tín taâm ñaûnh leã toân giaû vaø baïch raèng: “xin cho con ñöôïc ôû trong thieän phaùp luaät xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc, thaønh taùnh Bí-soâ laøm ñeä töû cuûa toân giaû ñeå tu taäp phaïm haïnh”. Xaù-lôïi-phaát cho Xích nhaõn xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc, Bí-soâ naøy chuyeân taâm tu taäp ñoaïn tröø caùc phieàn naõo, khoâng bao laâu sau chöùng quaû A-la-haùn , ñuû ba Minh, saùu Thoâng vaø taùm Giaûi thoaùt, ñöôïc nhö thaät tri : sanh töû ñaõ heát, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc neân laøm ñaõ laøm xong, khoâng coøn thoï thaân sau. Taâm khoâng chöôùng ngaïi nhö tay naém hö khoâng, nhö dao caét muøi thôm, yeâu gheùt khoâng khôûi, xem vaøng vaø ñaát nhö nhau khoâng khaùc, taát caû danh lôïi ñeàu xaû boû, Thích Phaïm chö thieân thaûy ñeàu cung kính. Ñaïi chuùng thaáy vieäc kyø laï naøy roài lieàn sanh taâm tín kính toân giaû Xaù-lôïi-phaát vaø chuyeàn noùi vôùi nhau: “toân giaû Xaù-lôïi-phaát ñaùnh baïi ñöôïc vò luaän sö gioûi nhaát vaø ñieàu phuïc ñöôïc caùc ngoaïi ñaïo”. Xaù-lôïi-phaát quaùn bieát yù nhaïo phieàn naõo vaø taùnh giôùi sai bieät cuûa ñaïi chuùng, lieàn noùi phaùp Töù ñeá khieán cho traêm ngaøn höõu tình ñöôïc lôïi ích thuø thaéng. Coù ngöôøi ñaéc quaû Tu-ñaø-hoaøn, hoaëc quaû Tö-ñaø-haøm, hoaëc quaû A-na-haøm, coù ngöôøi gieo troàng nhaân duyeân vôùi Thanh vaên thöøa, coù ngöôøi gieo troàng nhaân duyeân vôùi Bích chi Phaät thöøa, coù ngöôøi gieo troàng nhaân duyeân vôùi Phaät thöøa, coù ngöôøi thoï Tam quy nguõ giôùi tín kính Phaät phaùp taêng. Sau khi nghe phaùp xong, tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc cuøng caùc quyeán thuoäc vaø taát caû daân chuùng vui möøng ñaûnh leã toân giaû Xaù-lôïi-phaát roài trôû veà nhaø. Luùc ñoù caùc ngoaïi ñaïo trong loøng töùc giaän noùi vôùi nhau: “chuùng ta khoâng phaù ñöôïc Xaù-lôïi-phaát thì phaûi tìm caùch gieát oâng ta. Chuùng ta neân xin vaøo trong tinh xaù ñoù laøm thueâ möôùn roài tìm cô hoäi gieát Xaù-lôïi-phaát”, noùi xong lieàn cuøng ñi ñeán gaëp Caáp-coâ-ñoäc, noùi raèng: “oâng ñaõ ñoaït heát lôïi döôõng cuûa chuùng toâi, chuùng toâi ôû ñaây ñaõ laâu khoâng theå rôøi boû ñöôïc, oâng vui loøng cho chuùng toâi laøm thueâ trong tinh xaù naøy”, tröôûng giaû noùi: “ñeå toâi baïch toân giaû Xaù- lôïi-phaát”, noùi roài lieàn ñeán baïch toân giaû söï vieäc treân, toân giaû nghe roài lieàn quaùn xem caùc ngoaïi ñaïo ñoù coù caên laønh khoâng, lieàn quaùn bieát hoï coù caên laønh; laïi quaùn ai coù theå ñieàu phuïc ñöôïc hoï, lieàn quaùn bieát mình coù

380 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

theå, neân toân giaû baûo Caáp-coâ-ñoäc laø ñöôïc vaø caùc ngoaïi ñaïo naøy trôû thaønh ngöôøi laøm thueâ ñaàu tieân trong tinh xaù. Luùc ñoù Xaù-lôïi-phaát hoùa ra hai ngöôøi caàm tröôïng coi ngoù nhöõng ngöôøi laøm thueâ, hai ngöôøi naøy raát hung döõ thöôøng haêm he nhöõng ngöôøi laøm thueâ. Bieát giôø ñieàu phuïc ñaõ ñeán, Xaù-lôïi-phaát lieàn kinh haønh döôùi moät goác caây caùch choã hoï laøm vieäc khoâng xa. Caùc ngoaïi ñaïo naøy thaáy roài lieàn suy nghó: “maáy luùc gaàn ñaây tìm cô hoäi, nay cô hoäi ñaõ ñeán”, nghó roài lieàn ñoàng loaït ñeán bao vaây Xaù- lôïi-phaát. Toân giaû lieàn quaùn taâm cuûa caùc ngoaïi ñaïo naøy vaø bieát hoï muoán ñeán haïi mình, toân giaû lieàn hoùa ra ngöôøi caàm tröôïng ñeán duøng tröôïng ñaùnh ñuoåi boïn hoï vaø quaùt baûo hoï ñi laøm vieäc. Caùc ngoaïi ñaïo naøy ñoàng thanh keâu cöùu, Xaù-lôïi-phaát baûo ngöôøi caàm tröôïng: “oâng haõy ñi ñi, cöù ñeå cho hoï ñöôïc nghæ ngôi”, caùc ngoaïi ñaïo nghe roài lieàn suy nghó: “Xaù-lôïi- phaát coù oai ñöùc lôùn, chuùng ta muoán laøm haïi maø oâng ta vaãn töø bi thöông xoùt”, nghó roài lieàn sanh tín taâm. Toân giaû quaùn bieát yù nhaïo tuøy mieân vaø taùnh giôùi sai bieät cuûa hoï, tuøy cô thuyeát phaùp Töù ñeá ; sau khi nghe phaùp xong, hoï duøng chaøy trí hueä kim cöông phaù tan hai möôi thaân kieán vaø chöùng quaû Döï löu. Chöùng quaû roài lieàn baïch toân giaû: chaép tay baïch Phaät: “toân giaû, xin cho con ñöôïc ôû trong thieän phaùp luaät xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc, thaønh taùnh Bí-soâ, tu taäp phaïm haïnh”, toân giaû lieàn cho hoï xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc vaø daïy hoï vieäc caàn neân laøm. Caùc Bí-soâ naøy chuyeân taâm tu taäp thaáy ñöôïc naêm loaïi dao ñoäng löu chuyeån trong sanh töû vaø taùnh phaù hoaïi ly taùn, taát caû haønh vaø coõi ñeàu tieâu dieät. Hoï ñoaïn tröø caùc phieàn naõo, chöùng quaû A-la-haùn, ñuû ba Minh, saùu Thoâng vaø taùm Giaûi thoaùt, ñöôïc nhö thaät tri: sanh töû ñaõ heát, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc neân laøm ñaõ laøm xong, khoâng coøn thoï thaân sau. Taâm khoâng chöôùng ngaïi nhö tay naém hö khoâng, nhö dao caét muøi thôm, yeâu gheùt khoâng khôûi, xem vaøng vaø ñaát nhö nhau khoâng khaùc, taát caû danh lôïi ñeàu xaû boû, Thích Phaïm chö thieân thaûy ñeàu cung kính.

Luùc ñoù toân giaû Xaù-lôïi-phaát cuøng tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc caàm daây ño ñaát ñeå xaùc ñònh choã xaây tinh xaù, toân giaû boãng móm cöôøi, tröôûng giaû lieàn hoûi: “Theá toân vaø caùc ñeä töû neáu khoâng coù nhaân duyeân thì khoâng móm cöôøi, nay toân giaû coù nhaân duyeân gì maø móm cöôøi?”, toân giaû noùi: “phaûi, Theá toân vaø caùc ñeä töû neáu khoâng coù nhaân duyeân thì khoâng móm cöôøi, nay toâi móm cöôøi laø vì thaáy khi tröôûng giaû caàm daây ño ñaát thì treân coõi trôøi Tònh cö ñaõ xaây xong cung ñieän toaøn baèng vaøng cho oâng”, tröôûng giaû nghe roài raát vui möøng lieàn noùi: “neáu vaäy, chuùng ta phaûi nôùi theâm daây ñeå xaây tinh xaù cho roäng lôùn hôn”, toân giaû lieàn nôùi theâm daây theo yù cuûa Caáp-coâ-ñoäc. Luùc ñoù coõi trôøi Tònh cö laïi xaây cung ñieän baèng boán loaïi


chaâu baùu vaø lôùn hôn cung ñieän tröôùc cho tröôûng giaû, toân giaû laïi noùi cho Caáp-coâ-ñoäc bieát, Caáp-coâ-ñoäc nghe roài laïi nôùi theâm daây ñeå xaây roäng lôùn theâm, toång coäng laø möôøi saùu nôi vôùi saùu möôi boán vieän ñeàu coù laàu gaùc trang nghieâm. Xaây xong, tröôûng giaû cung caáp ñaày ñuû caùc vaät caàn duøng beân trong tinh xaù roài ñeán hoûi Xaù-lôïi-phaát : “khi du haønh, moãi ngaøy Theá toân ñi ñöôïc bao xa?”, ñaùp laø baèng phaùp cuûa Chuyeån luaân Thaùnh vöông ñi, laïi hoûi: “Chuyeån luaân Thaùnh vöông moãi ngaøy ñi ñöôïc bao xa?”, ñaùp laø hai do tuaàn röôõi. Tröôûng giaû nghe roài lieàn töø thaønh Thaát-la-phieät ñeán thaønh Vöông xaù, caùch khoaûng hai do tuaàn röôõi cho saép ñaët töù söï cuùng döôøng, ñaày ñuû thöùc aên ñuùng thôøi vaø phi thôøi; laïi cho döïng coång kieát töôøng, cöû ngöôøi troâng coi caùc vieäc trang hoaøng phan phöôùn, röôùi nöôùc thôm, raõi chieân ñaøn treân maët ñaát vaø caùc loaïi hoa thôm treân caùc ngaõ tö ñöôøng. Saép ñaët xong xuoái lieàn sai söù giaû ñeán choã Theá toân thay oâng thaêm hoûi Theá toân coù ñöôïc khinh an, ít bònh, ít naõo phieàn vaø ñöôïc an laïc truï khoâng ; sau ñoù thænh Phaät cuøng caùc Bí-soâ ñeán thaønh Thaát-la-phieät thoï töù söï cuùng döôøng troïn ñôøi cuûa oâng, khoâng ñeå thieáu thoán. Söù giaû vaâng lôøi tröôûng giaû ñeán thaønh Vöông xaù gaëp Phaät, ñaûnh leã baïch Phaät: “tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc ñaûnh leã Theá toân vaø thaêm hoûi Theá toân coù ñöôïc khinh an, ít bònh, ít naõo phieàn vaø ñöôïc an laïc truï khoâng ; sau ñoù thænh Phaät cuøng caùc Bí-soâ ñeán thaønh Thaát-la-phieät thoï töù söï cuùng döôøng troïn ñôøi, khoâng ñeå thieáu thoán”, Phaät noùi: “nguyeän cho tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc vaø baûn thaân oâng thöôøng ñöôïc an laïc” vaø nhaän lôøi thænh, söù giaû ñaûnh leã Phaät roài ñi. Luùc ñoù do Phaät ñaõ töï ñieàu phuïc neân ñieàu phuïc vaây quanh, do ñaõ töï tòch tónh neân tòch tónh vaây quanh, do ñaõ töï giaûi thoaùt neân giaûi thoaùt vaây quanh, do ñaõ töï an oån neân an oån vaây quanh, do ñaõ töï thieän thuaän neân thieän thuaän vaây quanh, do töï ñaõ laø A-la-haùn neân A-la-haùn vaây quanh, do ñaõ töï lìa duïc neân lìa duïc vaây quanh, do ñaõ töï ñoan nghieâm neân ñoan nghieâm vaây quanh. Gioáng nhö Boø chuùa ñöôïc ñaøn boø vaây quanh, nhö Voi chuùa ñöôïc ñaøn voi vaây quanh, nhö Sö töû chuùa ñöôïc ñaøn sö töû vaây quanh, nhö Ngoãng chuùa ñöôïc ñaøn ngoãng vaây quanh, nhö chim chuùa Dieäu suùy ñöôïc ñaøn chim vaây quanh, nhö Baø-la-moân ñöôïc hoïc troø vaây quanh, nhö Löông y ñöôïc caùc bònh nhaân vaây quanh, nhö Ñaïi töôùng ñöôïc caùc binh só vaây quanh, nhö baäc ñaïo sö ñöôïc caùc khaùch löõ haønh vaây quanh, nhö vò thöông chuû ñöôïc caùc thöông nhôn vaây quanh, nhö ñaïi tröôûng giaû ñöôïc caùc tröôûng giaû vaây quanh, nhö vò quoác vöông ñöôïc quaàn thaàn vaây quanh, nhö Chuyeån luaân Thaùnh vöông ñöôïc caùc thieân töû vaây quanh, nhö vaàng traêng ñöôïc caùc ngoâi sao vaây quanh, nhö maët trôøi ñöôïc ngaøn aùnh saùng vaây quanh, nhö Trì quoác thieân vöông ñöôïc Caùn thaùt baø vaây quanh, nhö

382 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Taêng tröông thieân vöông ñöôïc Cöu-baøn-traø vaây quanh, nhö Xuù muïc thieân vöông ñöôïc caùc roàng vaây quanh, nhö Ña vaên thieân vöông ñöôïc caùc Döôïc xoa vaây quanh, nhö Tònh dieäu thieân vöông ñöôïc A-tu-la vaây quanh, nhö vua trôøi Ñeá thích ñöôïc chö thieân coõi trôøi Tam thaäp tam vaây quanh, nhö vua trôøi Phaïm thieân ñöôïc chö thieân coõi trôøi Phaïm vaây quanh. Gioáng nhö bieån caû saâu laéng yeân tónh, gioáng nhö ñaùm maây lôùn, Theá toân cuõng vaäy do ñaõ ñieàu phuïc caùc caên neân oai nghi tòch tónh, coù ba möôi hai töôùng toát, taùm möôi veû ñeïp trang nghieâm thaân, aùnh saùng bao quanh treân ñaûnh roäng moät taàm saùng rôõ nhö traêm ngaøn maët trôøi, coù ñuû möôøi Löïc, boán Voâ uùy, taâm ñaïi bi vaø ba nieäm kieân coá, voâ löôïng coâng ñöùc. Theá toân thong thaû tieán böôùc vôùi caùc ñaïi Thanh vaên vaø voâ löôïng traêm ngaøn vaïn öùc daân chuùng vaây quanh daàn daàn ñi ñeán beân ngoaøi thaønh Thaát-la-phieät. Khi Phaät saép böôùc vaøo thaønh Thaát-la-phieät, chaân vöøa böôùc leân ngaïch cöûa, ñaát lieàn chaán ñoäng saùu caùch: phöông Ñoâng voït leân, phöông Taây chìm xuoáng; phöông Taây voït leân, phöông Ñoâng chìm xuoáng; phöông Nam voït leân, phöông Baéc chìm xuoáng ; phöông Baéc voït leân, phöông Nam chìm xuoáng; ôû giöõa voït leân, hai beân chìm xuoáng; hai beân voït leân, ôû giöõa chìm xuoáng. Khaép theá giôùi ñeàu ñöôïc chieáu saùng cho ñeán choã toái taêm döôùi nuùi Thieát vi ; troáng trôøi töï ñaùnh, thieân hoa, thieân y töï nhieân rôi xuoáng nhö möa. Caùc ñöôøng nhoû heïp boãng roäng lôùn ra, caùc caây nhoû boãng nhieân cao lôùn, voi ngöïa… caùc loaøi chim ñeàu caát tieáng keâu vui möøng, caùc loaïi khí vaät töï phaùt tieáng keâu, ngöôøi muø ñöôïc thaáy, ngöôøi ñieác ñöôïc nghe, ngöôøi caâm noùi ñöôïc, ngöôøi khoâng ñuû caùc caên lieàn ñöôïc ñaày ñuû, ngöôøi ñang say meâ ñeàu ñöôïc tænh, ngöôøi truùng ñoäc ñeàu ñöôïc khoûe maïnh laïi, ngöôøi oaùn thuø nhau ñeàu sanh taâm töø bi, ngöôøi mang thai sanh con khoâng thaáy ñau ñôùn, ngöôøi bò giam caàm ñeàu ñöôïc giaûi thoaùt, ngöôøi ngheøo thieáu ñöôïc cuûa caûi… ; khi Phaät vaø ñaïi chuùng vaøo thaønh, moïi ngöôøi ñeàu thaáy ñuû caùc vieäc kyø laï treân.

Luùc ñoù Phaät vaø caùc Bí-soâ vaøo trong tinh xaù ñeán toøa ngoài, tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc vaø caùc quyeán thuoäc vaây quanh choã Phaät, tröôûng giaû duøng bình vaøng roùt nöôùc cho Theá toân röûa tay nhöng nöôùc khoâng chaûy. Tröôûng giaû suy nghó: “chaéc laø ñôøi tröôùc ta coù toäi chöôùng neân môùi khieán nöôùc khoâng chaûy”, Phaät bieát taâm nieäm cuûa tröôûng giaû neân noùi: “oâng khoâng coù toäi chöôùng. Nôi nay cuõng chính laø nôi xöa kia oâng ñaõ xaây tinh xaù cuùng cho Phaät vaø Taêng, vì oâng ñöùng khoâng ñuùng choã maø xöa kia oâng ñaõ ñöùng roùt nöôùc neân nöôùc khoâng chaûy, oâng neân dôøi choã ñeán ñöùng nôi choã maø xöa kia oâng ñaõ haønh boá thí”. Tröôûng giaû vaâng lôøi Phaät daïy dôøi ñeán ñöùng ôû choã maø xöa kia oâng ñaõ töøng haønh boá thí thì nöôùc lieàn chaûy,


Theá toân phaùt naêm loaïi thanh aâm ca ngôïi coâng ñöùc boá thí cuûa tröôûng giaû. Khi Phaät saép chuù nguyeän, Thaùi töû Theä ña suy nghó: “cuùi xin Theá toân noùi teân con tröôùc”, Phaät bieát taâm nieäm cuûa Thaùi töû neân baûo caùc Bí-soâ: “röøng Theä ña vöôøn Caáp-coâ-ñoäc naøy ñöôïc cuùng döôøng cho Phaät vaø Bí- soâ taêng boán phöông”. Thaùi töû nghe Theá toân noùi teân mình tröôùc, taâm vui möøng tín kính lieàn cho xaây coång tam quan baèng boán loaïi chaâu baùu. Do nhaân duyeân naøy neân khi kieát taäp kinh noùi laø Phaät taïi röøng Theä ña vöôøn Caáp-coâ-ñoäc.

384 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


QUYEÅN 9

Luùc ñoù vua Thaéng quaân nöôùc Kieàu-taùt-la nghe tin Sa moân Kieàu-

ñaùp-ma ñaõ ñeán nöôùc mình, hieän ñang ôû trong vöôøn Caáp-coâ-ñoäc röøng Theä ña thaønh Thaát-la-phieät vaø nghe Theá toân noùi: “ta ñaõ chöùng quaû A- naäu-ña-la-tam-mieäu-tam-boà-ñeà”. Vua lieàn ñeán choã Theá toân, sau khi thaêm hoûi roài ngoài moät beân hoûi Phaät: “toâi nghe Theá toân chöùng quaû A- naäu-ña-la-tam-mieäu-tam-boà-ñeà; laïi coù ngöôøi noùi Kieàu-ñaùp-ma chöùng quaû A-naäu-ña-la-tam-mieäu-tam-boà-ñeà, nhö theá haù chaúng phaûi ngöôøi aáy huûy baùng Theá toân hay sao? Ngaøi chöùng quaû naøy laø voïng noùi naêng chöùng hay thaät ñöôïc, vì chaùnh phaùp maø noùi hay laø tuøy thuaän phaùp maø noùi ? Neáu coù ngöôøi noùi Theá toân chöùng quaû A-naäu-ña-la-tam-mieäu-tam-boà-ñeà maø coù ngöôøi kích naïn, ñaû phaù thì haù khoâng phaûi laø söï só nhuïc hay sao?”, Theá toân noùi: “neáu coù ngöôøi noùi laø ta ñaõ chöùng quaû A-naäu-ña-la-tam- mieäu-tam-boà-ñeà, thì lôøi ñoù khoâng coù chöùng cöù; coøn ta thì thaät ñaõ chöùng quaû ñoù. Neáu coù ai luaän naïn phæ baùng thì khoâng thaønh, vì sao, vì ta ñaõ thaät chöùng quaû A-naäu-ña-la-tam-mieäu-tam-boà-ñeà”, vua noùi: “Kieàu-ñaùp-ma noùi laø ta ñaõ thaät chöùng quaû A-naäu-ña-la-tam-mieäu-tam-boà-ñeà, toâi khoâng theå tin ñöôïc, vì sao, vì caùc ngoaïi ñaïo kyø laõo maø Kieàu-ñaùp-ma bieát ñeán, ñoù laø Luïc sö : Boå thích noa, Ma giaø leâ caâu xa töû, San xaø da tyø la ñoà töû, Ni kieàn ñaø nhaõ ñeà töû, Ca caàu ñaø Ca-chieân-dieân, A kyø ñaø suùy xaù Khaâm baø la. Luïc sö naøy coøn chöa chöùng ñöôïc ñaïo quaû voâ thöôïng, huoáng chi Sa moân Kieàu-ñaùp-ma laø ngöôøi tuoåi treû môùi xuaát gia, laøm sao chöùng ñöôïc ñaïo quaû ñoù ñöôïc”, Phaät noùi: “coù boán thöù tuy nhoû nhöng khoâng neân coi thöôøng : moät laø tuoåi nhoû doøng Saùt-ñeá-lî, hai laø raén ñoäc nhoû, ba laø ñoám löûa nhoû, boán laø ngöôøi xuaát gia tuoåi treû. Vì sao, vì ngöôøi xuaát gia tuoåi treû neáu chöùng quaû A-la-haùn thì coù oai ñöùc lôùn”, Phaät lieàn noùi keä:

“Saùt-ñeá-lî ñuû töôùng tröôïng phu, Danh xöng, cha meï ñeàu thanh tònh,


Thaáy treû neân kính troïng chôù khinh, Ngöôøi trí khoâng neân khinh ngöôøi naøy. Ñaïi vöông phaûi neân bieát, Khoâng neân khinh tuoåi treû, Ngöôøi naøy sau noái ngoâi, Coù theå gaây tai haïi, E sau seõ oaùn gheùt, Vaäy nay neân toân kính. Muoán baûo toaøn thaân maïng, Ñöôïc lôïi ích veà sau, Neân thuaän yù ngöôøi naøy, Neân kính khoâng neân khinh. Trong thoân hay ñoàng ruoäng, Neáu Thaáy raén ñoäc nhoû, Khoâng neân cho laø nhoû, Ngöôøi trí neân lo sôï, Vì raén tìm thöùc aên, Neân boø ñi khaép nôi, Neáu gaëp ñöôïc cô hoäi, AÉt laøm toån haïi ngöôøi, Muoán baûo toaøn thaân maïng, Ñöôïc lôïi ích veà sau, Caàn phaûi traùnh xa noù, Vì theá khoâng neân khinh. Ñoám löûa coù theå ñoát, Taát caû ñeàu chaùy ñen, Vì theá khoâng neân khinh. Ngöôøi trí chôù neân khinh, Ñoám löûa tuy chöa to, Cuûi nhieàu, löûa lan roäng, Thieâu ñoát toån taát caû, Thaønh aáp vaø thoân xoùm. Muoán baûo toaøn thaân maïng, Ñöôïc lôïi ích veà sau, Caàn phaûi sôùm xa lìa, Vì vaäy khoâng neân khinh. Cho duø löûa höøng thaïnh, Ñoát chaùy thaønh, thoân xoùm,

386 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Tuy ñoát coû chaùy ruïi, Qua ñeâm coû moïc laïi. Neáu khinh ngöôøi ñuû giôùi, Töï ñoát chaùy nghieäp laønh. Con caùi vaø taøi saûn, Nhaát tôøi tieâu taùn heát, Cuõng nhö caây Ña la, Chaët maàm khoâng moïc laïi. Ai khinh thöôøng Bí-soâ, Seõ khoâng toàn taïi laâu. Muoán baûo toaøn thaân maïng, Ñöôïc lôïi ích veà sau, Thì khoâng neân khinh thöôøng. Saùt-ñeá-lî ñuû töôùng, Raén ñoäc vaø ñoám löûa, Bí-soâ ñaày ñuû giôùi, Ngöôøi trí khoâng neân khinh. Muoán baûo toaøn thaân maïng, Ñöôïc lôïi ích veà sau, Thì khoâng neân khinh thöôøng”.

Vua Thaéng quaân vui möøng ñöùng daäy ñaûnh leã Phaät roài ra veà. Sau ñoù vua Thaéng quaân sai söù mang thö ñeán cho vua Tònh-phaïn ôû thaønh Kieáp-tyû-la, trong thö vieát: “vua neân vui möøng, Thaùi töû cuûa vua ñaõ thaønh chaùnh giaùc, ñöôïc phaùp cam loà, ñem nghóa lyù vi dieäu thí khaép cho chuùng sanh, khieán hoï raát hoan hæ”, vua ñoïc thö roài raát vui möøng nhöng laïi choáng tay vaøo caèm vôùi daùng veõ öu saàu. Ñaïi thaàn cuûa vua laø OÂ-ñaø-di thaáy vaäy lieàn hoûi nguyeân do, vua noùi: “laøm sao ta khoâng buoàn, khi Thaùi töû Nhaát thieát nghóa thaønh tu khoå haïnh, ta sai söù ñeán thaêm thì hoï coøn trôû veà baùo tin; nay ta sai söù ñi thì khoâng coù ai trôû veà baùo laïi”, OÂ-ñaø-di taâu: “thaàn xin qua ñoù gaëp Thaùi töû roài seõ trôû veà baùo tin”, vua noùi: “nhöõng söù giaû maø ta sai ñi, khi ñeán choã Thaùi töû ñeàu xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc, khoâng ai trôû veà nöõa. Nay sai khanh ñi e khanh cuõng seõ khoâng trôû veà”, OÂ-ñaø-di taâu: “thaàn nhaát ñònh seõ trôû veà”. Vua lieàn vieát thö, trong thö noùi keä:

“Keå töø khi thoï thai, Mong sao Phaät tröôûng thaønh, Ta töï tay nuoâi döôõng, Nhöng trong loøng öu saàu, Vì con nay tröôûng thaønh,


Coù raát nhieàu ñeä töû, Laøm ngöôøi khaùc ñöôïc vui, Coøn ta rieâng öu saàu. Xöa con coøn manh nha, Ta nuoâi lôùn töø nhoû, Con nay ñöôïc thaät quaû, Khoâng trôû laïi baùo aân. Khi con môùi ñaûn sanh, Phaùt theä nguyeän roäng lôùn, Thaønh Voâ thöôïng chaùnh giaùc, Ñoä voâ soá chuùng sanh , Nguyeän aáy nay thaønh töïu. Con khôûi taâm töø bi, Haõy ñeán thaønh cuûa ta, Ñoä ta vaø quyeán thuoäc”.

Vieát xong vua giao cho OÂ-ñaø-di, OÂ-ñaø-di nhaän thö lieàn ñi ñeán thaønh Thaát-la-phieät, traûi qua ba ngaøy ñöôøng môùi ñeán röøng Theä ña vöôøn Caáp-coâ-ñoäc. OÂ-ñaø-di ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài daâng thö cho Phaät, Phaät môû thö ra ñoïc roài xeáp laïi ñeå moät beân, OÂ-ñaø-di hoûi Phaät: “Theá toân coù ñi ñeán thaønh Kieáp-tyû-la khoâng?”, Phaät ñaùp laø seõ ñeán. Do tröôùc kia OÂ-ñaø- di laø baïn thaân thieát vôùi Theá toân neân noùi: “neáu Theá toân khoâng ñi thì toâi seõ cöôõng eùp Theá toân ñi”, Theá toân nghe roài lieàn noùi keä nhö trong luaät coù noùi. Luùc ñoù OÂ-ñaø-di noùi: “Theá toân, toâi phaûi trôû veà baùo tin cho vua bieát Theá toân seõ ñeán thaønh Kieáp-tyû-la”, Phaät noùi: “OÂ-ñaø-di, söù giaû cuûa Nhö lai khoâng phaûi nhö theá”, OÂ-ñaø-di hoûi: “söù giaû cuûa Nhö lai thì nhö theá naøo?”, Phaät noùi: “ngöôøi xuaát gia laø söù giaû cuûa Nhö lai”, OÂ-ñaø-di noùi: “toâi tröôùc ñaõ höùa vôùi vua laø ñeán ñaây roài nhaát ñònh seõ trôû veà baùo laïi”, Phaät noùi: “oâng cöù laøm nhö lôøi ñaõ höùa, khoâng neân laøm traùi, nhöng oâng haõy xuaát gia roài môùi trôû veà. Trong voâ löôïng ñôøi ôû quaù khöù, khi tu Boà-taùt haïnh ; ñoái vôùi cha meï, Thaân giaùo sö, OÂ-ba-ñaø-da vaø caùc toân giaû, Nhö lai khoâng daùm traùi lôøi daïy”, OÂ-ñaø-di nghe lôøi naøy roài lieàn tín thoï vaâng theo, noùi raèng: “con nay xuaát gia”, Phaät noùi: “thieän lai Bí-soâ”, OÂ-ñaø-di lieàn thaønh ngöôøi xuaát gia ñaày ñuû phaïm haïnh. Phaät baûo OÂ-ñaø-di: “thaày haõy trôû veà nhöng khoâng neân nhö tröôùc kia ñi thaúng vaøo trong cung vua, maø haõy ñöùng ngoaøi cöûa baûo söù giaû vaøo baùo vôùi vua laø coù Bí-soâ doøng Thích ca muoán gaëp; neáu vua cho vaøo, thaày môùi ñöôïc vaøo. Sau khi vaøo roài, neáu vua hoûi coøn coù Bí-soâ doøng Thích ca naøo khaùc khoâng thì thaày neân ñaùp laø coù ; neáu vua hoûi Thaùi töû Taát ñaït coù hình dung vaø phuïc söùc gioáng nhö

388 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

thaày khoâng thì thaày neân ñaùp laø gioáng nhö toâi khoâng khaùc. Neáu vua baûo thaày ôû laïi trong cung nguû ñeâm thì thaày nhaát ñònh khoâng ñöôïc ôû laïi nguû ñeâm; neáu vua hoûi Thaùi töû Taát ñaït cuõng khoâng ôû trong cung phaûi khoâng thì thaày neân ñaùp laø khoâng ; neáu vua hoûi döøng nghæ ôû ñaâu thì thaày neân ñaùp laø ôû A-lan-nhaõ. Neáu vua hoûi Thaùi töû Taát ñaït seõ ñeán phaûi khoâng thì thaày neân ñaùp laø seõ ñeán ; neáu vua hoûi khi naøo ñeán thì thaày neân ñaùp laø baûy ngaøy sau”, OÂ-ñaø-di nghe xong lieàn ñaûnh leã Phaät ñeå ñi, Phaät baûo haõy ñi. Nhôø thaàn löïc cuûa Phaät, chæ trong moät ngaøy OÂ-ñaø-di lieàn ñeán beân ngoaøi cöûa cung cuûa thaønh Kieáp-tyû-la. Luùc ñoù OÂ-ñaø-di ñöùng ngoaøi cöûa baûo söù giaû vaøo baùo vôùi vua laø coù Bí-soâ doøng Thích ca muoán gaëp, vua cho vaøo. Khi OÂ-ñaø-di vaøo roài, vua Tònh-phaïn thaáy lieàn hoûi: “oâng ñaõ xuaát gia roài sao?”, ñaùp laø ñaõ xuaát gia, vua hoûi: “coøn coù Bí-soâ doøng Thích ca naøo khaùc khoâng?”, ñaùp laø coù, vua hoûi: “Thaùi töû Taát ñaït coù hình dung vaø phuïc söùc gioáng nhö thaày khoâng?”, ñaùp laø gioáng nhö toâi khoâng khaùc. Vua nghe roài lieàn ngaát xæu, ngaõ xuoáng ñaát, quaàn thaàn röôùi nöôùc hoài laâu môùi tænh. Vua noùi: “thaày ôû laïi trong cung nguû ñeâm”, OÂ-ñaø-di noùi: Bí-soâ khoâng ñöôïc ôû laïi trong cung nguû ñeâm”, vua hoûi: “Thaùi töû Taát ñaït cuõng khoâng ôû trong cung phaûi khoâng”, ñaùp laø khoâng, vua hoûi: “vaäy thì döøng nghæ ôû ñaâu?”, ñaùp laø ôû A-lan-nhaõ, vua hoûi: “Thaùi töû Taát ñaït seõ ñeán phaûi khoâng?”, ñaùp laø seõ ñeán, vua hoûi:” khi naøo ñeán?”, ñaùp laø baûy ngaøy sau. Vua lieàn ra lònh cho ñaïi thaàn söûa sang vöôøn uyeån gioáng nhö röøng Theä ña ñeå nghinh ñoùn Thaùi töû, ñaïi thaàn hoûi OÂ-ñaø-di: “trong tinh xaù ôû röøng Theä ña coù taát caû nao nhieâu phoøng vieän?”, ñaùp: “ñaïi vieän coù möôøi saùu nôi, tieåu vieän coù taát caû saùu möôi boán daõy vôùi laàu gaùc trang nghieâm”, ñaïi thaàn nghe roài lieàn ra lònh caùc thôï kheùo xaây döïng caùc phoøng vieän gioáng nhö phoøng vieän trong vöôøn Caáp-coâ-ñoäc röøng Theä ña.

Luùc ñoù Phaät baûo Ñaïi Muïc-kieàn-lieân: “thaày haõy thoâng baùo caùc Bí- soâ laø Theá toân muoán ñeán thaønh Kieáp-tyû-la ñeå cha con ñöôïc gaëp nhau, neáu vò naøo muoán nhìn thaáy caûnh hoäi ngoä naøy thì haõy ñaép y mang baùt cuøng ñi”, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân vaâng lôøi Phaät daïy ñi thoâng baùo cho caùc Bí-soâ. Phaät cuøng ñaïi chuùng vaây quanh tuaàn töï du haønh ñeán boà soâng Lö eâ ña, vua Tònh-phaïn hay tin naøy lieàn ra lònh trang hoaøng thaønh quaùch, röôùi nöôùc thôm vaø raûi hoa thôm treân ñaát töø vöôøn Ni caâu ñaø cho ñeán bôø soâng Lö eâ ña. Trong vöôøn Ni caâu ñaø, vua cho ñaët toøa sö töû cho Phaät vaø traûi toøa cho ñaïi chuùng, daân trong thaønh ñeàu tuï hoïp ñeán, coù ngöôøi do nhaân duyeân ñôøi tröôùc neân ñeán, coù ngöôøi ñeán muoán xem Thaùi töû laïy vua cha tröôùc hay vua cha laïy Phaät tröôùc. Saùng sôùm ngaøy thöù taùm, Phaät vaø ñaïi chuùng chuaån bò vaøo thaønh, luùc ñoù Phaät suy nghó: “neáu ta ñi boä vaøo


thaønh Kieáp-tyû-la thì nhöõng ngöôøi doøng hoï Thích, taâm voán cao ngaïo seõ cheâ cöôøi noùi raèng: “Thaùi töû khi ñi xuaát gia thì nöông hö khoâng maø ñi cuøng vôùi voâ löôïng chö thieân vaây quanh; nay ñöôïc phaùp cam loà, thaønh Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc maø laïi ñi boä vaøo thaønh” nghó roài lieàn nhaäp ñònh, hieän thaân ôû phöông Ñoâng treân hö khoâng cao baûy caây Ña la, caùc Bí-soâ ñeàu ôû treân hö khoâng cao saùu caây Ña la, nöông hö khoâng ñeå vaøo thaønh Kieáp-tyû-la. Khi ñeán gaàn, Phaät haï daàn xuoáng, cao saùu caây Ña la; caùc Bí-soâ cuõng haï daàn xuoáng, cao naêm caây Ña la; Phaät haï xuoáng coøn naêm caây Ña la thì caùc Bí-soâ haï daàn xuoáng boán caây Ña la; Phaät haï daàn xuoáng boán caây Ña la thì caùc Bí-soâ haï daàn xuoáng ba caây Ña la; Phaät haï daàn xuoáng ba caây Ña la thì caùc Bí-soâ haï daàn xuoáng hai caây Ña la; Phaät haï daàn xuoáng hai caây Ña la thì caùc Bí-soâ haï daàn xuoáng moät caây Ña la; Phaät haï xuoáng coøn moät caây Ña la thì caùc Bí-soâ ñi boä. Vua Tònh-phaïn tuy troâng thaáy thaàn bieán naøy nhöng caùc Bí-soâ quaù ñoâng, khoâng phaân bieät ñöôïc ai laø Phaät. Vua baûo OÂ-ñaø-di ñaùnh troáng tuyeân boá lònh cuûa vua: “taát caû doøng hoï Thích trong thaønh Kieáp-tyû-la, moãi nhaø neân cho moät ngöôøi xuaát gia theo Phaät”.

Hoäc-phaïn vöông coù hai ngöôøi con teân laø Voâ dieät vaø Ñaïi danh, Ñaïi danh thöôøng ñöôïc giao troâng coi vieäc nhaø, coøn Voâ dieät thì raûnh rang ngoài vui chôi treân laàu vôùi caùc theå nöõ. Ngöôøi meï baûo Ñaïi danh: “con coù bieát vua vöøa ra lònh moãi nhaø trong doøng hoï Thích ñeàu phaûi cho moät ngöôøi xuaát gia theo Phaät”, Ñaïi danh noùi laø khoâng muoán xuaát gia, ngöôøi meï hoûi vì sao, Ñaïi danh noùi: “Voâ dieät vui chôi treân laàu sao meï khoâng baûo noù xuaát gia maø laïi baûo con”, ngöôøi meï noùi: “Voâ dieät voán coù phöôùc ñöùc lôùn neân meï muoán noù ôû nhaø, con khoâng neân ganh tî”, Ñaïi danh noùi: “Meï yeâu quyù Voâ dieät neân thieân vò, chöù anh aáy khoâng coù phöôùc ñöùc gì caû. Meï thöû khoâng cho anh aáy thöùc aên uoáng ñeå xem anh aáy coù phöôùc ñöùc hay khoâng”, ngöôøi meï noùi: “meï seõ laøm nhö lôøi con noùi”, noùi roài ngöôøi meï laáy loàng ñaïây leân caùi maâm khoâng coù thöùc aên vaø duøng luïa phuû kín laïi, sau ñoù baûo thò nöõ mang ñeán cho Voâ dieät vaø daën raèng: “neáu noù hoûi trong ñoù coù vaät gì thì con neân noùi laø khoâng coù moät vaät”, thò nöõ vaâng lôøi mang ñeán. Luùc ñoù vua trôøi Ñeá thích ñang quaùn xem haï giôùi, thaáy vieäc naøy lieàn suy nghó: “xöa kia Voâ dieät töøng cuùng döôøng thöùc aên uoáng cho Phaät Bích chi OÂ ba lôïi saéc tra, khoâng neân ñeå Voâ dieät bò boû ñoùi, ta neân ñem thöùc aên uoáng ñeán”, nghó roài lieàn ñem ñuû caùc thöùc aên uoáng ñeå trong maâm bò phuû kín ñoù. Khi thò nöõ mang maâm phuû kín naøy laïi, Voâ dieät hoûi trong ñoù coù vaät gì, thò nöõ ñaùp laø khoâng coù moät vaät, Voâ dieät suy nghó: “meï raát thöông ta, laøm sao coù theå baûo mang ñeán cho ta maø khoâng coù moät vaät

390 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

gì”, nghó roài lieàn môû ra xem, thaáy trong maâm ñuû caùc loaïi thöùc aên thôm ngon hieám coù. Voâ dieät hieáu döôõng neân baûo thò nöõ ñem thöùc aên ngon naøy ñeán cho meï vaø noùi: “haõy noùi vôùi meï laø haèng ngaøy ñem cho toâi loaïi thöùc aên khoâng moät vaät naøy”, ngöôøi meï thaáy thöùc aên naøy laáy laøm laï lieàn ñöa cho Ñaïi danh xem vaø noùi: “meï ñaõ noùi vôùi con laø Voâ dieät coù phöôùc ñöùc lôùn”, Ñaïi danh noùi: “duø Voâ dieät coù phöôùc ñöùc lôùn hay khoâng thì con cuõng khoâng theå xuaát gia”. Ngöôøi meï khuyeân giaûi Ñaïi danh khoâng ñöôïc neân ñaønh phaûi ñeán noùi vôùi Voâ dieät: “con coù bieát vua vöøa ra lònh moãi nhaø trong doøng hoï Thích ñeàu phaûi cho moät ngöôøi xuaát gia theo Phaät, con muoán ôû taïi gia hay xuaát gia?”, Voâ dieät hoûi: “neáu ôû taïi gia thì coù loãi gì vaø coù lôïi ích gì, coøn xuaát gia thì coù lôïi ích gì?”, ngöôøi meï noùi: “ôû taïi gia neáu soáng nhö phaùp thì khoâng coù loãi gì vaø ñöôïc sanh vaøo coõi trôøi ngöôøi, nhöng neáu soáng phi phaùp thì seõ ñoïa trong ba ñöôøng aùc. Xuaát gia neáu soáng nhö phaùp, y theo Thaùnh giaùo tu trì thì seõ ñöôïc Nieát-baøn thuø thaéng; neáu tu haønh khoâng troïn veïn thì cuõng ñöôïc sanh coõi trôøi ngöôøi”, Voâ dieät nghe roài lieàn noùi: “coâng ñöùc xuaát gia hôn haún coâng ñöùc tinh taán cuûa taïi gia, vaäy con muoán xuaát gia”, ngöôøi meï noùi: “meï cho con xuaát gia”. Voâ dieät voán thaân thieát vôùi Hieàn vöông Thích chuûng neân ñi ñeán cung cuûa Hieàn vöông vaø ñöùng ôû ngoaøi cöûa, luùc ñoù Hieàn vöông ñang khaûy ñaøn treân laàu, daây ñaøn boãng ñöùt vaø aâm thanh laïc ñieäu; Voâ dieät cuõng gioûi chôi ñaøn, tuy ñöùng ôû ngoaøi cöûa vaãn bieát laø ñaøn bò ñöùt daây. Ngöôøi giöõ cöûa vaøo baùo laø Voâ dieät muoán gaëp, Hieàn vöông baûo cho vaøo, Voâ dieät vaøo, Hieàn vöông hoûi: “anh ñeán bao laâu roài?”, ñaùp laø luùc daây ñaøn bò ñöùt. Luùc ñoù Voâ dieät ñöa tay voã leân taám luïA-traûi treân neäm giöôøng cuûa Hieàn vöông vaø noùi: “luùc deät taám luïa naøy, ngöôøi thôï deät bò bònh noùng, vì sao Hieàn vöông laïi naèm treân taám luïa naøy?”, Hieàn vöông laáy laøm laï lieàn giôû taám luïa leân xem thì thaáy phía döôùi coù nhieàu veát baån, Hieàn vöông lieàn cho goïi ngöôøi thôï deät ñeán hoûi vaø ngöôøi thôï deät thöøa nhaän, Hieàn vöông hoûi Voâ dieät: “vì sao anh bieát ñöôïc?”, ñaùp: “khi rôø vaøo thaáy noùng neân toâi bieát ñöôïc”. Hieàn vöông laïi hoûi: “anh ñeán coù vieäc gì khoâng?”, ñaùp: “vua vöøa ra lònh moãi nhaø trong doøng hoï Thích ñeàu phaûi cho moät ngöôøi xuaát gia theo Phaät, toâi muoán xuaát gia neân ñeán töø bieät Hieàn vöông”, Hieàn vöông noùi: “anh haõy ôû laïi ñaây nguû ñeâm ñeå chuùng ta baøn baïc vieäc naøy”. Voâ dieät lieàn ôû laïi nguû ñeâm, Hieàn vöông noùi: “toâi cuõng muoán xuaát gia, nhöng neáu toâi xuaát gia thì Thieân thoï seõ leân noái ngoâi vaø seõ gaây hoïa lôùn cho nhöõng ngöôøi doøng hoï Thích. Chuùng ta neân tìm caùch laøm cho Thieân thoï cuøng xuaát gia”. Saùng hoâm sau Hieàn vöông môøi Thieân thoï ñeán vaø noùi raèng: “Thieân thoï, chuùng toâi ñeàu muoán xuaát gia, coøn anh ñònh theá naøo ?”, Thieân thoï


nghe roài lieàn suy nghó: “neáu ta noùi khoâng xuaát gia thì Hieàn vöông cuõng seõ khoâng xuaát gia, ta neân noùi doái ñeå cho Hieàn vöông xuaát gia”, nghó roài lieàn noùi: “Hieàn vöông, neáu anh xuaát gia thì toâi cuõng xuaát gia”. Tuy laø lôøi noùi doái nhöng moïi ngöôøi ñeàu nghe thaáy neân vua Tònh-phaïn tuyeân boá cho taát caû moïi ngöôøi trong thaønh raèng: “Hieàn vöôøng cuøng Voâ dieät, Thieân thoï… toång coäng naêm traêm ngöôøi doøng hoï Thích ñeàu xuaát gia theo Phaät, moïi ngöôøi neân vui möøng veà vieäc naøy”, Thieân thoï nghe roài trong loøng öu naõo suy nghó: “neáu ta bieát Hieàn vöông xuaát gia thì ta ñaõ khoâng noùi laø toâi cuõng xuaát gia. Nay ta neáu khoâng xuaát gia thì ta laø ngöôøi noùi doái vaø seõ khoâng ñöôïc noái ngoâi, ta taïm xuaát gia sau seõ leân noái ngoâi”.

Luùc ñoù vua Tònh-phaïn muoán cuùng döôøng nhieàu phaåm vaät cho nhöõng ngöôøi doøng hoï Thích xuaát gia theo Phaät neân ra lònh queùt doïn saïch seõ caùc ngaõ ñöôøng, röôùi höông thôm raûi hoa treân ñaát, treo phan phöôùng… roài cuøng caùc quyeán thuoäc vaây quanh ñi ñeán choã Phaät. Töø trong caùc cöûa soå, caùc coâ gaùi doøng hoï Thích ñeàu nhìn ra chieâm ngöôõng nhöõng ngöôøi doøng hoï Thích saép xuaát gia naøy, nhöõng ngöôøi ôû phöông xa cuõng ñeán ñeå chieâm ngöôõng hoï. Nhöõng ngöôøi doøng hoï Thích saép xuaát gia naøy sau khi töø bieät cha meï, hoï leân xe ñi ñeán choã Phaät vôùi caùc ñoà trang söùc trang nghieâm treân thaân, Hieàn vöông daãn ñaàu. Luùc ñoù vua Tònh-phaïn cho môøi töôùng sö ñeán xem töôùng cuûa hoï, khi nhìn thaáy Hieàn vöông, töôùng sö khen laø vui thích thöøa söï ; khi thaáy Voâ dieät vaø Giaû hoøa hôïp, töôùng sö cuõng khen nhö vaäy. Khi Thieân thoï ñi ñeán boãng coù chim Dieàu haâu bay ñeán caép laáy haït chaâu treân buùi toùc mang ñi, töôùng sö noùi: “ñieàm chaúng laønh naøy cho bieát Thieân thoï seõ laøm haïi Theá toân vaø seõ ñoïa ñòa nguïc”. Khi Cuø ca ly, Khieân na ñaïp baø, Yeát tra maâu la, Ñeå sa haûi thoï, boán ngöôøi naøy ñi ñeán thì coù tieáng löøa hí vang, töôùng sö noùi: “boán ngöôøi naøy seõ duøng lôøi aùc naõo loaïn chuùng taêng vaø seõ ñoïa ñòa nguïc” . Khi OÂ ba-nan-ñaø côõi voi ñi ñeán, do quay nhìn boán höôùng laøm chuoãi ngoïc chaâu bò ñöùt, töôùng sö noùi: “ngöôøi naøy nhieàu tham duïc seõ ñoïa ñòa nguïc”… cöù nhö theá naêm traêm ngöôøi doøng hoï Thích tuaàn töï ñi ñeán choã Phaät trong vöôøn uyeån, Phaät thaáy hoï lieàn suy nghó: “ta khoâng theå cho naêm traêm ngöôøi nay xuaát gia baèng caùch noùi thieän lai, vì sao, vì trong soá ngöôøi naøy coù ngöôøi ñaéc quaû A-la-haùn, coù ngöôøi khoâng chöùng ñaéc. Ta neân cho hoï xuaát gia baïch töù yeát ma thoï giôùi”, nghó roài lieàn baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày neân baïch töù yeát ma cho naêm traêm ngöôøi naøy xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc”, caùc Bí-soâ vaâng lôøi Phaät daïy. Luùc ñoù vua Tònh-phaïn baûo Öu-ba-ly: “ngöôi haõy ñeán trong vöôøn Ni caâu ñaø caïo toùc cho naêm traêm Thích töû xuaát gia”. Hieàn vöông caïo toùc tröôùc neân goäi ñaàu roài ngoài chôø, khi saép caïo toùc cho Hieàn vöông,

392 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Öu-ba-ly rôi leä, Hieàn vöông hoûi nguyeân do, Öu-ba-ly quyø xuoáng rôi leä noùi: “xöa nay toâi thöôøng theo haàu Hieàn vöông, nay Hieàn vöông xuaát gia, toâi khoâng bieát nöông ai, neáu phaûi haàu haï AÙc vöông thì thaø toâi cheát coøn hôn”, Hieàn vöông noùi: “ta bieát ngöôi thaønh taâm, ta cho pheùp ngöôi khoâng phaûi haàu haï AÙc vöông, ngöôi khoâng neân lo buoàn”, Öu-ba-ly nghe roài raát vui möøng lieàn ñöùng daäy caïo toùc cho Hieàn vöông. Caïo toùc xong, Hieàn vöông sai ngöôøi haàu traûi ra moät taám luïA-traéng roài ñöùng daäy noùi vôùi naêm traêm Thích töû xuaát gia: “caùc vò laéng nghe, tröôùc ñaây Öu-ba- ly haàu haï ta, nay chuùng ta xuaát gia khoâng caàn duøng y phuïc theá tuïc vaø nhöõng moùn ñoà trang söùc nöõa, vaäy caùc vò haõy côûi chuùng ra ñeå treân taám luïA-traéng naøy ñeå cho Öu-ba-ly”, Hieàn vöông noùi roài, caùc Thích töû ñeàu côûi y phuïc vaø ñoà trang söùc treân ngöôøi ñeå treân taám luïA-traéng cho Öu- ba-ly, Öu-ba-ly laàn löôït caïo toùc cho hoï, hoï taém röûa roài nhö phaùp ñaép y Taêng maø ñi. Luùc ñoù Öu-ba-ly choáng caèm suy nghó: “naêm traêm Thích töû cao quyù nhö vaäy maø coøn xaû boû taát caû ñeå xuaát gia, ta laø ngöôøi thaáp heøn xöa nay theo haàu haï ngöôøi khaùc vì sao laïi tham ñaém nhöõng y phuïc vaø ñoà trang söùc naøy. Neáu ta khoâng thuoäc doøng hoï thaáp heøn thì ta cuõng ñöôïc xuaát gia vaø chöùng quaû A-la-haùn ” . Thöôøng phaùp cuûa Phaät laø ngaøy ñeâm saùu thôøi quaùn caùc höõu tình, caùc A-la-haùn cuõng vaäy neân toân giaû Xaù-lôïi- phaát bieát Öu-ba-ly ñang öu saàu lieàn ñeán choã Öu-ba-ly vaø hoûi nguyeân do, Öu-ba-ly noùi: “ñaïi ñöùc, con thaáy Hieàn vöông vaø caùc Thích töû xaû taát caû ñeå xuaát gia tu ñaïo, coøn con laïi tham ñaém caùc vaät ñaõ xaû boû ñoù, chaéc con seõ ñoïa trong ba ñöôøng aùc. Ñaïi ñöùc, neáu con khoâng sanh trong doøng hoï thaáp heøn thì con cuõng seõ ñöôïc xuaát gia ôû trong Tyø naïi da maø Phaät ñaõ thuyeát giaûng, tinh taán tu taäp ñeå chöùng quaû A-la-haùn”, toân giaû noùi: “trong chaùnh phaùp cuûa Phaät khoâng coù phaân bieät doøng hoï thaáp heøn vaø ngöôøi ít hoïc, chæ caàn y theo lôøi Phaät daïy, trì tònh giôùi vaø oai nghi khoâng thieáu soùt thì ñeàu ñöôïc xuaát gia thoï giôùi. Neáu con muoán xuaát gia thì haõy theo ta ñeán gaëp Phaät, con seõ ñöôïc xuaát gia”. Öu-ba-ly nghe roài raát vui möøng lieàn xaû taát caû y phuïc vaø ñoà trang söùc maø mình vöøa coù ñöôïc nhö boû ñaøm daõi ñeå theo toân giaû Xaù-lôïi-phaát ñeán gaëp Phaät. Ñeán nôi, ñaûnh leã Phaät xong, toân giaû Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät: “Theá toân, Öu-ba-ly naøy coù theå ôû trong Tyø naïi da xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc, thaønh taùnh Bí-soâ. Cuùi xin Theá toân cho Öu-ba-ly xuaát gia”, Phaät noùi thieän lai Bí-soâ, haõy xuaát gia tu phaïm haïnh”, Phaät vöøa noùi xong, raâu toùc cuûa Öu-ba-ly töï ruïng, ca-sa hieän treân thaân trôû thaønh Bí-soâ, gioáng nhö ngöôøi ñaõ ñöôïc xuaát gia baûy ngaøy, oai nghi teà chænh cuõng gioáng nhö Bí-soâ traêm tuoåi. Ñöôïc xuaát gia roài, Öu-ba-ly ñöùng moät beân, toân giaû Xaù-lôïi-phaát noùi keä:


“Theá toân noùi thieän lai Bí-soâ, AÙo bieán ca-sa, raâu toùc ruïng, Caùc caên tòch tónh, giôùi thanh tònh, Nhôø Phaät löïc neân ñuû oai nghi”.

Luùc ñoù naêm traêm Thích töû sau khi ñöôïc baïch töù yeát ma xuaát gia thoï giôùi xong lieàn ñeán choã Phaät ñaûnh leã vaø theo thöù lôùp ñaûnh leã taát caû Bí-soâ, cuoái cuøng tôùi tröôùc Öu-ba-ly. Hieàn vöông nhaän ra Öu-ba-ly lieàn ñöùng thaúng ngöôøi chieâm ngöôõng vaø baïch Phaät: “Theá toân, Öu-ba-ly laø ngöôøi haàu cuûa con, con coù neân ñaûnh leã khoâng?”, Phaät noùi: “trong phaùp xuaát gia caàn phaûi tröø boû taâm ngaõ maïn, vì vaäy ta cho Öu-ba-ly xuaát gia tröôùc, ngöôøi xuaát gia sau phaûi ñaûnh leã ngöôøi xuaát gia tröôùc”, Hieàn vöông vaâng lôøi Phaät daïy, deïp boû taâm ngaõ maïn cuùi mình ñaûnh leã Öu-ba-ly, luùc ñoù ñaïi ñòa chaán ñoäng saùu caùch. Thaáy Hieàn vöông ñaûnh leã, boán traêm chín möôi taùm Thích töû khaùc cuõng cuùi mình ñaûnh leã, chæ rieâng coù Thieân thoï khoâng chòu ñaûnh leã. Phaät baûo Thieân thoï neân ñaûnh leã, Thieân thoï ñaùp: “Theá toân baûo con ñaûnh leã thì coù ích lôïi gì, con khoâng theå”. Khi noùi xong lôøi naøy Thieân thoï ñaõ khôûi nghó choáng ñoái Phaät.

Caùc Bí-soâ thaáy khi Hieàn vöông ñaûnh leã Öu-ba-ly ñaïi ñòa chaán ñoäng saùu caùch lieàn khôûi nghi thænh hoûi Phaät nguyeân do, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ trong ngaøy nay khi Hieàn vöông ñaûnh leã, ñaïi ñòa chaán ñoäng saùu caùch maø quaù khöù cuõng vaäy. Caùc thaày laéng nghe:

Quaù khöù taïi thaønh Baø-la-neâ-tö coù vua teân laø Phaïm thoï, duøng phaùp giaùo hoùa, trong nöôùc khoâng coù ñoùi khoå, daân chuùng an cö laïc nghieäp. Trong thaønh coù moät daâm nöõ teân laø Hieàn thoï raát xinh ñeïp, thöôøng cuøng caùc nam töû vui chôi hoan laïc moãi ñeám vôùi giaù naêm traêm tieàn vaøng. Trong thaønh laïi coù moät Ma-naïp-baø teân laø Ñoan chaùnh ñeán choã daâm nöõ naøy muoán cuøng coâ hoan laïc moät ñeâm, daâm nöõ noùi: “anh coù naêm traêm tieàn vaøng hay khoâng?”, ñaùp laø khoâng coù, daâm nöõ noùi: “vaäy anh haõy ñem naêm traêm ñoàng baïc Ca lôïi sa ba noa ñeán ñaây”. Ñoan chaùnh khoâng coù tieàn, vì yeâu thích daâm nöõ naøy neân thöôøng haùi ñuû loaïi hoa bieáu cho coâ, nhieàu laàn nhö vaäy neân daâm nöõ sanh tình caûm. Luùc ñoù trong thaønh coù tieát hoäi, taát caû phuï nöõ ñeàu trang ñieåm vaø phuïc söùc ñeïp ñeõ ñeå cuøng choàng mình vui chôi hoan laïc, neân khoâng coù ngöôøi nam naøo tìm ñeán daâm nöõ. Daâm nöõ chôït nghó ñeán Ñoan chaùnh: “neáu hoâm nay anh ta ñeán ñaây thì toát quaù”, vöøa nghó xong thì Ñoan chaùnh ñeán, daâm nöõ vui veû noùi: “anh ñi haùi hoa roài saùng mai ñeán ñaây cuøng toâi hoan laïc”. Ñoan chaùnh nghe roài raát vui möøng trôû veà nhaø, trong taâm luoân nghó veà dung maïo vaø töôùng ñöùng ñi cuûa daâm nöõ neân maõi ñeán gaàn saùng môùi nguû thieáp cho ñeán trôøi

394 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

saùng baïch môùi tænh daäy thì hoa thôm khoâng coøn nöõa, anh ñi tìm khaép nôi cuõng khoâng choã naøo coøn hoa, chæ haùi ñöôïc ít hoa Daï hôïp mang ñeán cho daâm nöõ. Daâm nöõ thaáy hoa naøy lieàn noùi keä:

“Ngöôøi si mang loát da AÙi duïc, Ñoan chaùnh thoâng minh, nöûa ñoàng tieàn, Luùc naøy hoa ñeïp nôû khaép nôi, Sao chæ haùi ñöôïc ít hoa Daï hôïp”.

Noùi keä roài lieàn baûo ñi haùi hoa ñeïp khaùc mang ñeán. Vì tham duïc neân Ñoan chaùnh khoâng naøi khoå nhoïc, töø thaønh ra ñeán vuøng ngoaïi oâ xa xoâi döôùi trôøi naéng gaét ñeå tìm haùi hoa ñeïp, vöøa ñi vöøa ca haùt vui veû. Luùc ñoù vua Phaïm thoï ñi saên trôû veà, caûm thaáy meät moõi vì trôøi naéng gaét neân vaøo trong röøng caây döøng nghæ vaø nghe ñöôïc tieáng haùt naøy. Vua ñeán gaàn noùi keä hoûi:

“Treân ñaàu trôøi naéng ñoát, Döôùi ñaát caùt noùng thieâu, Laïi ca haùt vui veû, Vì sao khoâng sôï noùng?”.

Ñoan chaùnh noùi keä: “Khoâng sôï trôøi naéng thieâu, Vì bò tham duïc ñoát, Tham duïc môùi noùng khoå, Trôøi naéng khoâng noùng baèng”.

Vua nghe keä roài suy nghó: “Ma-naïp-baø naøy kheùo noùi nhöõng lôøi maùt meû neân ñi haùi hoa döôùi trôøi naéng thieâu ñoát maø khoâng bieát noùng”, nghó roài lieàn xuoáng xe ngoài döôùi moät goác caây baûo Ñoan chaùnh: “ngöôi haõy noùi nhöõng lôøi maùt meû cho ta nghe”, Ñoan chaùnh nghe roài lieàn suy nghó: “chaéc laø vua ñang say naéng neân muoán nghe nhöõng loøi maùt meû”, nghó roài lieàn keå caùc vieäc maùt meû, vua nghe xong caûm thaáy maùt meû lieàn hoûi quaán thaàn: “neáu ai cöùu maïng vua quaùn ñaûnh thì neân thöôûng cho gì?”, quaàn thaàn ñaùp laø neân thöôûng cho nöûa nöôùc, vua lieàn baûo Ñoan chaùnh: “ngöôi haõy ôû laïi trong cung moät ñeâm, saùng mai ta seõ thöôûng cho ngöôi nöûa nöôùc”. Ñoan chaùnh ôû laïi trong cung, vua baûo söûa soaïn y phuïc vaø ngoïa cuï thöôïng dieäu cho anh, nhöng ôû trong cung anh khoâng coù baïn. Luùc ñoù anh suy nghó: “neáu ta laøm vua nöûa nöôùc thì ta seõ coù theå nöõ haàu haï, ta tuøy yù höôûng thoï khoaùi laïc ; nhöng neáu vieäc thöôûng ban naøy chæ laø lôøi noùi suoâng thì sao, hay laø ta gieát vua ñeå chieám luoân ngoâi vò. Nhöng ngoâi vò toái cao thì ai cuõng ñeàu tham muoán, ta vì tham muoán ngoâi vò naøy neân môùi muoán haïi vua”, nghó roài lieàn noùi keä:


“Chöa ñöôïc taøi lôïi thì tham muoán, Neáu caàu khoâng ñöôïc thì khoå naõo, Caàu ñöôïc roài vaãn khoâng heát tham, Neân bieát taøi lôïi chieâu hoïa haïi”.

Sau ñoù anh nguû thieáp cho ñeán nöûa ñeâm chôït tænh daäy, trong loøng hoái haän neân xuoáng giöôøng, traûi taám da nai ôû döôùi ñaát ñeå naèm. Saùng hoâm sau, vua sai söù môøi Ma-naïp-baø ñeán, söù trôû veà taâu vua raèng: “Ñaïi vöông, thaàn thaáy oai nghi vaø haønh ñoäng ra laøm cuûa ngöôøi naøy khoâng theå laøm vua nöûa nöôùc”, vua hoûi nguyeân do, söù ñaùp: “thaàn ñeán thaáy anh ta boû giöôøng neäm thöôïng dieäu, traûi taám da nai ôû döôùi ñaát ñeå naèm, ngöôøi thaáp heøn nhö vaäy khoâng theå laøm vua nöûa nöôùc”, vua noùi: “ñoù laø ngöôøi trí, anh ta laøm nhö vaäy aét laø coù nguyeân do, haõy môøi anh ta ñeán”, söù goïi Ñoan chaùnh ñeán, vua hoûi roõ nguyeân do, Ñoan chaùnh keå laïi moïi vieäc vaø xin vua cho xuaát gia, vua noùi: “chuùng ta giao öôùc tröôùc, neáu sau khi xuaát gia khanh coù chöùng ngoä gì thì haõy ñeán baùo cho ta bieát”, ñaùp: “khoâng daùm traùi lôøi vua”. Ñoan chaùnh töø bieät vua ñeán trong röøng vaéng yeân tónh, khoâng coù A-giaù-lôïi-da vaø OÂ-ba-ñaø-da, töï tinh taán noå löïc, khoâng bao laâu sau chöùng quaû vò Ñoäc giaùc. Chöùng ngoä roài, vò Ñoäc giaùc suy nghó: “tröôùc kia ta ñaõ cuøng vua giao öôùc, nay ta neân ñeán laøm cho vua ñöôïc maõn nguyeän”, nghó roài lieàn ñeán choã vua, ôû treân hö khoâng phoùng aùnh saùng lôùn vaø hieän caùc thaàn bieán; vua thaáy thaàn bieán lieàn ñaûnh leã roài noùi keä:

“Thaáy ngöôøi treû tuoåi chöùng quaû lôùn, Ngoâi vò thuø thaéng khaùc nhau xa, Ma-naïp-baø naøy ñöôïc thieän lôïi, Xuaát gia ñöôïc vaäy, caàu gì nöõa”.

Sau khi laøm cho vua sanh tín kính, vò Ñoäc giaùc ra ñi. Vua coù ngöôøi thôï hôùt toùc teân laø Thieân haø hoä, vua baûo anh ta ñoïc thuoäc baøi keä naøy vaø thöôøng ñoïc cho vua ghi nhôù. Thieân haø hoä hôùt toùc raát gioûi neân khi hôùt toùc cho vua thì vua nguû say, hôùt toùc xong môùi khaûy moùng tay ñaùnh thöùc vua, vua tænh daäy vui veû noùi: “ngöôøi coù mong caàu ñieàu gì cöù noùi, ta seõ ñaùp öùng cho”, Thieân haø hoä noùi: “xin cho thaàn suy nghó, sau seõ noùi”. Do Thieân haø hoä thöôøng ñoïc baøi keä naøy cho vua ghi nhôù neân vua sanh taâm nhaøm lìa nguõ duïc laïc, khoâng ñeå yù ñeán caùc theå nöõ xinh ñeïp tröôùc maët, tai khoâng muoán nghe tieáng ca haùt du döông. Caùc theå nöõ öu saàu noùi vôùi nhau: “chuùng ta tìm phöông tieän ñuoåi anh ta ñi”, baøn xong moät theå nöõ lieàn ñeán noùi vôùi Thieân haø hoä: “khi vua hoan hæ hoûi anh mong caàu gì thì anh neân yeâu caàu vua giaûi thích yù nghóa cuûa baøi keä ñoù”. Thôøi gian sau, sau khi Thieân haø hoä ñoïc xong baøi keä, vua hoan hæ hoûi coù mong caàu gì

396 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

thì Thieân haø hoä lieàn yeâu caàu vua giaûi thích yù nghóa cuûa baøi keä. Sau khi nghe vua giaûi thích xong, Thieân haø hoä sanh taâm nhaøm lìa theá gian, xin vua cho xuaát gia, vua noùi: “chuùng ta giao öôùc tröôùc, neáu sau khi xuaát gia khanh coù chöùng ngoä gì thì haõy ñeán baùo cho ta bieát”, ñaùp: “khoâng daùm traùi lôøi vua”. Thieân haø hoä töø giaû vua, tìm ñeán choã tieân nhôn ôû trong nuùi röøng, noå löïc tu taäp, khoâng bao laâu sau chöùng ñöôïc nguõ thoâng. Vò tieân naøy suy nghó: “tröôùc kia ta cuøng vua giao öôùc, nay ta neân ñeán laøm cho vua ñöôïc maõn nguyeän”, nghó roài lieàn ñeán choã vua, ôû treân hö khoâng phoùng aùnh saùng lôùn vaø hieän caùc thaàn bieán. Vua thaáy thaàn bieán lieàn ñaûnh leã vaø hoûi: “hieàn giaû ñaõ ñöôïc coâng naêng nhö vaäy roài sao?”, ñaùp laø ñaõ ñöôïc roài noùi keä:

Vua noùi keä:

“ÔÛ trong vöôøn Yeâm la, Theo haàu vua Phaïm thoï, Boû caây dao caïo toùc, Xuaát gia ñöôïc nguõ thoâng”.

“Xuaát gia im laëng truï, Khoå haïnh aáy khoù laøm, Neáu laøm, ñöôïc ñaïi trí, Khoå haïnh cheá phuïc caùc aùc phaùp, Khoå haïnh vöôït qua khoûi theá gian, Khoå haïnh tröø saïch caùc caáu ueá, Hieàn giaû chôù cheâ bai khoå haïnh”.

Thieân haø hoä nghe keä roài, taâm sanh hoan hæ ra ñi. Phaät baûo caùc Bí-soâ: “vua Phaïm thoï thuôû xöa chính laø Hieàn vöông

ngaøy nay, tieân nhôn Thieân haø hoä thuôû xöa chính laø Öu-ba-ly ngaøy nay. Thuôû xöa vua Phaïm thoï ñaûnh leã Thieân haø hoä, ñaïi ñòa chaán ñoäng saùu caùch ; nay Hieàn vöông ñaûnh leã Öu-ba-ly, ñaïi ñòa cuõng chaán ñoäng saùu caùch nhö theá”.



QUYEÅN 10

Sau khi nghe Theá toân noùi phaùp yeáu, vua Vò sanh oaùn phaùt khôûi Voâ

caên tín: neáu vua côõi voi ra thaønh maø thaáy Theá toân ôû treân laàu cao, vua lieàn nhaûy töø treân mình voi xuoáng ñaát; neáu vua côõi voi ñi ñaâu maø gaëp Theá toân, vua cuõng nhaûy töø treân mình voi xuoáng ñaát vì raát kính tín Theá toân. Vua baûo ngöôøi giöõ cöûa: “caùc khanh neân bieát, töø nay trôû ñi ta hoaøn toaøn quy y Phaät vaø Taêng. Töø nay neáu thaáy Phaät vaø caùc Thanh vaên Bí-soâ, Bí-soâ ni, OÂ-ba-saùch-ca vaø OÂ-ba-tö-ca caàn vaøo thì khoâng neân ngaên caûn, neân môû cöûa cho hoï vaøo; neáu thaáy Ñeà-baø-ñaït-ña vaø ñoà chuùng cuûa vò aáy thì ngaên laïi khoâng cho vaøo”. Thôøi gian sau, Ñeà-baø-ñaït-ña coù vieäc muoán gaëp vua, ngöôøi giöõ cöûa khoâng cho vaøo, Ñeà-baø-ñaït-ña hoûi nguyeân do, ngöôøi giöõ cöûa noùi: “Ñaïi vöông coù ra lònh: töø nay trôû ñi ta hoaøn toaøn quy y Phaät vaø Taêng. Töø nay neáu thaáy Phaät vaø caùc Thanh vaên Bí-soâ, Bí-soâ ni, OÂ-ba-saùch-ca vaø OÂ-ba-tö-ca caàn vaøo thì khoâng neân ngaên caûn, neân môû cöûa cho hoï vaøo; neáu thaáy Ñeà-baø-ñaït-ña vaø ñoà chuùng cuûa vò aáy thì ngaên laïi khoâng cho vaøo”, Ñeà-baø-ñaït-ña bò ngaên caûn khoâng cho vaøo neân trong loøng khoâng vui. Luùc ñoù Bí-soâ ni Lieân-hoasaéc sau khi khaát thöïc xong, töø trong cung vua oâm baùt ñi ra ; Ñeà-baø-ñaït-ña thaáy Lieân-hoasaéc lieàn suy nghó: “coù phaûi do ni naøy ly giaùn môùi khieán vua Vò sanh oaùn ngaên khoâng cho ta vaøo hay khoâng”, nghó roài lieàn tôùi gaàn Lieân-hoasaéc noùi: “ta coù loãi gì maø coâ laøm chöôùng ngaïi nôi nhaø maø ta khaát thöïc”, noùi xong lieàn ñaùnh. Lieân-hoasaéc bò ñaùnh lieàn noùi vôùi gioïng bi ai: “xin cho toâi thanh baïch, toâi ñaõ laøm gì maø ñaïi ñöùc ñaùnh toâi. Ñaïi ñöùc laø anh em cuûa Theá toân, töø doøng hoï Thích ca cao quyù xuaát gia, toâi thaät khoâng coù taâm ñaøm luaän. Xin haõy nghe lôøi chaân thaønh cuûa toâi”, Ñeà-baø-ñaït-ña khoâng theøm nghe lôøi Lieân-hoasaéc noùi, lieàn duøng söùc ñaùnh vaøo ñaàu cuûa Lieân-hoasaéc. Tuy ñau ñôùn nhöng Lieân-hoasaéc gaéng göôïng veà ñeán trong chuøa, ni chuùng nhìn thaáy ñeàu hoûi: “vì sao Thaùnh giaû laïi bò khoå nhuïc naøy?”, Lieân-hoasaéc noùi:

398 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

“taát caû vaät coù thoï maïng ñeàu laø voâ thöôøng, taát caû phaùp ñeàu laø voâ ngaõ, chæ coù Nieát-baøn laø tòch tónh. Caùc coâ neân noå löïc tu phaùp laønh, chôù coù phoùng daät. Ñeà-baø-ñaït-ña ñaõ taïo theâm nghieäp Voâ giaùn thöù ba, nay ñaõ ñeán luùc ta nhaäp Nieát-baøn”, noùi roài coâ hieän ñuû loaïi thaàn bieán ôû tröôùc ni chuùng roài nhaäp Nieát-baøn voâ dö. Caùc Bí-soâ ni ñeàu khôûi taâm nghi neân ñeán thænh hoûi Theá toân: “vì sao Bí-soâ ni Lieân-hoasaéc noùi lôøi bi ai khoå thieát, Ñeà-baø-ñaït- ña khoâng nhöõng khoâng nghe maø coøn ñaùnh vaøo ñaàu khieán cho coâ aáy phaûi nhaäp dieät?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay maø trong quaù khöù duø coâ aáy noùi lôøi bi ai khoå thieát, thaày aáy vaãn khoâng theøm nghe maø coøn gieát cheát ñeå aên thòt. Caùc coâ haõy laéng nghe:

Thuôû xöa taïi moät thoân coù moät tröôûng giaû nuoâi nhieàu deâ vaø cho ngöôøi chaên deâ daãn deâ ñi aên ngoaøi ñoàng coû, ñeán chieàu thì luøa ñaøn deâ trôû veà. Trong ñaøn deâ coù moät con deâ caùi vì giaø yeáu neân khoâng theo kòp ñaøn deâ, moät mình loït laïi ôû ñaèng sau vaø gaëp moät con soùi ñoùi ôû beân ñöôøng. Deâ noùi keä hoûi soùi:

Soùi ñaùp:

Deâ noùi:

Soùi noùi:

Deâ noùi:

“Caäu thöôøng ñi moät mình, Coù ñöôïc an vui khoâng ? Thöôøng ôû trong röøng hoang, Laøm theá naøo döôõng thaàn?”.

“Ngöôi thöôøng giaãm ñuoâi ta, Thöôøng nhoå loâng cuûa ta, Laïi keâu ta laø caäu, Muoán tìm ñöôøng thoaùt thaân”.

“Ñuoâi caäu ôû sau löng, Toâi töø phía tröôùc ñeán, Sao laïi ñoå oan toâi, Thöôøng giaãm ñuoâi cuûa caäu”.

“Boán chaâu, bieån vaø nuùi, Ñeàu laø ñuoâi cuûa ta, Neáu ngöôøi khoâng giaãm noù, Thì ngöôi töø ñaâu tôùi”.

“Nhöõng choã toâi nhaän bieát, Caäu noùi laø ñuoâi caäu, Thì toâi khoâng daùm giaãm,


Soùi noùi:

Toâi töø hö khoâng ñeán”.

“Do ngöôi töø hö khoâng rôi xuoáng, Laøm nai trong röøng ñeàu kinh sôï, Laøm maát thöùc aên saùng cuûa ta, Loãi cuûa ngöôi khoâng roõ raøng sao?”

Tuy Deâ caùi duøng nhieàu lôøi bi ai khoå thieát nhöng Soùi doäc aùc khoâng theøm nghe, noù caén ñöùt ñaàu deâ vaø aên thòt.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “con Soùi ñoùi thuôû xöa nay chính laø Ñeà-baø-ñaït- ña, Deâ caùi thuôû xöa nay chính laø Lieân-hoasaéc. Thuôû xöa Lieân-hoasaéc duøng nhieàu lôøi bi ai khoå thieát vaãn khoâng thoaùt cheát, nay noùi lôøi thaønh khaån vaãn bò ñaùnh cheát”.

Luùc ñoù Ñeà-baø-ñaït-ña suy nghó: “ta ñaõ nhieàu laàn laøm haïi Theá toân vaø ñaõ taïo ñuû ba nghieäp Voâ giaùn : moät laø ta xoâ taûng ñaù lôùn töø treân nuùi xuoáng haïi Theá toân, laøm cho Theá toân bò thöông chaûy maùu; hai laø phaù hoøa hôïp Taêng, ba laø gieát cheát ni Lieân-hoasaéc. Ta chöa ñöôïc Nhaát thieát trí, cuõng chöa thaønh töïu caùc phaùp khaùc, do taïo ba nghieäp naøy chaéc chaén ta seõ bò ñoïa ñòa nguïc”, nghó roài ngoài choáng caèm saàu tö. Boä thích noa coù vieäc ñi ngang qua, nhìn thaáy Ñeà-baø-ñaït-ña nhö vaäy lieàn hoûi nguyeân do, Ñeà-baø-ñaït-ña noùi: “toâi lo nghó veà vieäc ñaõ nhieàu laàn laøm haïi Theá toân vaø ñaõ taïo ñuû ba nghieäp Voâ giaùn, chaéc chaén seõ bò ñoïa ñòa nguïc chòu khoå laâu daøi”, Boä thích noa noùi: “toâi thöôøng cho trong doøng hoï Thích ca chæ coù Thaùnh giaû laø ngöôøi thoâng minh hieåu bieát, leõ naøo hoâm nay Thaùnh giaû cuõng trôû thaønh ngu si hay sao. Leõ naøo laïi coù ñôøi sau maø Thaùnh giaû lo buoàn, neáu thaät coù ñôøi sau thì khi Thaùnh giaû taïo nghieäp naøy, toâi cuõng seõ saàu tö”. Ñeå côûi môû noãi loøng cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña, Boä thích noa ñaäp beå caùi baùt ôû tröôùc maët Ñeà-baø-ñaït-ña roài noùi: “duø laø trôøi ngöôøi cuõng khoâng ai coù theå laøm cho baùt naøy dính laïi; ñaõ khoâng coù ñôøi sau thì ai seõ thoï quaû baùo, ngöôøi laøm vaø ngöôøi thoï ñeàu hö doái. Haõy ñeán thaønh Kieáp-tyû-la laøm vua töï xöng laø thieân töû, toâi seõ laøm Thanh vaên ñöùng ñaàu cuûa thaày”. Ngay khi Ñeà-baø-ñaït-ña sanh taø kieán thì taát caû caên laønh ñeàu maát, luùc ñoù Phaät baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày neân bieát, caên laønh cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña töø ñaây bò maát heát. Naøy caùc Bí-soâ, neáu ta thaáy Ñeà-baø-ñaït-ña coù chuùt ít phaùp laønh thì ta seõ khoâng thoï kyù Ñeà-baø-ñaït-ña seõ ñoïa ñòa nguïc Voâ giaùn, chòu khoå moät kieáp khoâng theå cöùu vaõn. Naøy caùc Bí-soâ, do ta khoâng thaáy Ñeà-baø-ñaït-ña coù chuùt ít phaùp laønh naøo nhö maûy loâng neân ta môùi thoï kyù Ñeà-baø-ñaït-ña seõ ñoïa ñòa nguïc Voâ giaùn, chòu khoå moät kieáp khoâng theå cöùu vaõn. Ví nhö caùch thaønh aáp, thoân xoùm khoâng xa coù moät hoá phaân saâu hôn moät tröôïng,

400 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

hoâi thuùi khoù theå tôùi gaàn. Chaúng may coù moät ngöôøi teù xuoáng hoá ñoù, ñaàu vaø tay chaân ñeàu bò chìm; moät ngöôøi khaùc troâng thaáy vì muoán laøm cho ngöôøi ñoù ñöôïc lôïi laïc neân ñeán tìm caùch cöùu vôùt, nghó raèng: “neáu ta thaáy ngöôøi bò teù xuoáng hoá phaân naøy coù moät thaân phaàn naøo khoâng bò dính phaân dô thì ta seõ keùo ngöôøi aáy leân khoûi hoá”. Sau khi quan saùt cuøng khaép, khoâng thaáy ngöôøi bò teù kia coù moät thaân phaàn naøo khoâng bò dính phaân dô ñeå coù theå duøng tay naém keùo leân caû. Naøy caùc Bí-soâ, ta cuõng nhö vaäy, neáu ta thaáy Ñeà-baø-ñaït-ña coù chuùt ít phaùp laønh thì ta seõ khoâng thoï kyù Ñeà-baø- ñaït-ña seõ ñoïa ñòa nguïc Voâ giaùn, chòu khoå moät kieáp khoâng theå cöùu vaõn. Naøy caùc Bí-soâ, do ta khoâng thaáy Ñeà-baø-ñaït-ña coù chuùt ít phaùp laønh naøo nhö maûy loâng neân ta môùi thoï kyù Ñeà-baø-ñaït-ña seõ ñoïa ñòa nguïc Voâ giaùn, chòu khoå moät kieáp khoâng theå cöùu vaõn. Caùc Bí-soâ neân bieát, Thieân thoï ñaõ taïo ñuû ba phaùp aùc duïc phaûi ñoïa trong ñòa nguïc Voâ giaùn, chòu khoå moät kieáp khoâng theå cöùu vaõn: moät laø Ñeà-baø-ñaït-ña sanh taâm öa thích taïo toäi vaø bò aùc duïc kia daãn daét; khi ñaõ sanh aùc duïc vaø bò aùc duïc daãn daét töùc laø thaønh töïu phaùp aùc duïc thöù nhaát. Hai laø gaàn baïn aùc, giao du vôùi baïn aùc; khi ñaõ gaàn baïn aùc, giao du vôùi baïn aùc töùc laø thaønh töïu phaùp aùc duïc thöù hai. Ba laø Ñeà-baø-ñaït-ña môùi chöùng ñaéc chuùt ít, chöùng ñöôïc phaåm haï lieàn vui möøng cho laø ñuû, khoâng chòu tieán tu ñeå chöùng phaùp thaéng thöôïng ; khi môùi chöùng ñaéc chuùt ít, chöùng ñöôïc phaåm haï lieàn vui möøng cho laø ñuû, khoâng chòu tieán tu ñeå chöùng phaùp thaéng thöôïng töùc laø thaønh töïu phaùp aùc duïc thöù ba”, Phaät noùi keä:

“Chôù laøm ngöôøi theá gian, Öa thích taïo toäi loãi, Thaønh töïu phaùp aùc duïc, Seõ chieâu laáy hoïa haïi. Ngöôøi ñôøi bieát Thieân thoï, Thoâng minh khoâng taâm phuïc, Cuõng khoâng tu thieåu duïc, Soáng theo haïnh phoùng daät, Uoång coù hình daùng ñeïp. Muoán xaâm haïi Theá toân, Neân ta môùi thoï ky, Ñoïa Voâ giaùn moät kieáp, Xan tham sanh nieäm aùc, Taø kieán khoâng cung kính, Chaéc chaén ñoïa Voâ giaùn. Cöûa nguïc ñoùng boán phía,


Ngöôøi kia voán khoâng loãi, Do aùc baùng môùi sanh, Ñôøi naøy hoaëc ñôøi sau, Thoï laøm ngöôøi ngu si. Ai ñoå bình thuoác ñoäc, Muoán laøm hoaïi nöôùc bieån, Bieån caû khoâng bôø beán, Thì thaät laø uoång coâng. Cuõng nhö coù ngöôøi aùc, Phæ baùng ñöùc Theá toân, Baäc lôïi mình, lôïi ngöôøi, Laøm sao phæ baùng ñöôïc. Taâm chaùnh kieán thöôøng tòch, Duyeân aùc laøm sao sanh, Ai gaàn guõi baïn laønh, Ñoù laø ngöôøi thoâng minh, Vì seõ khoâng laøm aùc, Cung kính vaâng laøm theo”.

Sau khi Ñeà-baø-ñaït-ña huûy baùng lôøi Phaät daïy, sanh khôûi taø kieán ñoaïn maát caên laønh, cho laø chæ coù ñôøi naøy khoâng coù ñôøi sau, Ñeà-baø-ñaït- ña lieàn laäp ra naêm phaùp vaø noùi vôùi ñoà chuùng cuûa mình: “caùc thaày neân bieát, Sa moân Kieàu-ñaùp-ma cho ñoà chuùng thoï duïng söõa laïc. Töø nay veà sau chuùng ta khoâng ñöôïc aên, vì sao, vì neáu aên söõa laïc, chuùng ta seõ laøm cho boø ngheù bò ñoùi khoå. Sa moân Kieàu-ñaùp-ma cho ñoà chuùng aên caù thòt, töø nay veà sau chuùng ta khoâng ñöôïc aên, vì sao, vì neáu aên caù thòt töùc laø ñoaïn maïng soáng chuùng sanh. Sa moân Kieàu-ñaùp-ma cho ñoà chuùng aên muoái, töø nay veà sau chuùng ta khoâng ñöôïc aên, vì sao, vì trong muoái coù nhieàu buïi ñaát. Laïi nöõa khi thoï duïng y, Sa moân Kieàu-ñaùp-ma cho caét boû phaàn bieân vaûi; töø nay veà sau, chuùng ta giöõ laïi phaàn bieân vaûi, vì sao, vì tieác coâng lao cuûa ngöôøi thôï deät. Laïi nöõa, Sa moân Kieàu-ñaùp-ma ôû nôi A-lan-nhaõ; töø nay veà sau chuùng ta ôû trong tuï laïc, vì sao, vì sôï boû phí vaät cuûa thí chuû cuùng döôøng. Naêm phaùp naøy nhieáp tuïng:

Khoâng ñöôïc aên söõa laïc, Caù thòt vaø duøng muoái, Bieân vaûi, ôû tuï laïc, Naêm phaùp cuûa Thieân thoï”.

Luùc ñoù ñöùc Baïc giaø phaïm du haønh trong nhaân gian daàn daàn ñeán thaønh Thaát-la-phieät, Ñeà-baø-ñaït-ña lieàn suy nghó: “ta ñaõ nhieàu laàn laøm

402 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

haïi Sa moân Kieàu-ñaùp-ma nhöng khoâng thaønh, nay ta neân laêng nhuïc vôï oâng ta”, nghó roài lieàn ñeán thaønh Kieáp-tyû-la, sai söù ñeán noùi vôùi Da-du- ñaø-la: “Sa moân Kieàu-ñaùp-ma boû nghieäp laøm vua maø xuaát gia, nay ta ñeán thay oâng ta laøm vua, naøng haõy laøm vôï ta”, Da-du-ñaø-la noùi cho Cuø di ca bieát vieäc naøy, Cuø di ca noùi: “ñaïi phu nhaân haõy sai söù ñeán noùi vôùi Thieân thoï: “tröôùc ñaây khi toâi naém tay Boà-taùt, Boà-taùt coù theå chòu ñöïng noåi söùc maïnh naøy; neáu oâng coù theå chòu ñöïng ñöôïc thì cöù ñeán gaëp toâi” ”. Thieân thoï nghe roài khoâng bieát töï löôïng söùc mình lieàn ñeán trong cung, ñöùng chaép tay ; Cuø di ca coù söùc maïnh cuûa Ñaïi naëc caän na chæ duøng tay traùi naém hai tay ñang chaép cuûa Thieân thoï, khieán cho möôøi ngoùn tay ñeàu chaûy maùu roài neùm Thieân thoï vaøo trong ao nöôùc maø tröôùc kia Boà-taùt thöôøng bôi loäi. Khi rôùt xuoáng ao Thieân thoï la to, nhöõng ngöôøi trong doøng hoï Thích ñeàu chaïy ñeán, thaáy vieäc naøy roài lieàn noùi vôùi nhau: “Ñeà-baø-ñaït-ña khoâng töï löôïng söùc mình, ñònh vaøo trong cung laøm vieäc laêng nhuïc, neân gieát cheát oâng ta”, coù ngöôøi noùi: “khoâng neân gia haïi moät ngöôøi ñaõ cheát, vì Theá toân ñaõ thoï kyù Ñeà-baø-ñaït-ña seõ ñoïa ñòa nguïc Voâ giaùn, chòu khoå moät kieáp khoâng theå cöùu vaõn”, noùi roài moïi ngöôøi ñeàu boû ñi. Ñeà-baø-ñaït-ña ra khoûi ao bò coïc goã xeù raùch y thaønh hai maûnh, lieàn nghó: “laønh thay, y naøy kheùo xöùng hôïp tònh nghi, ta seõ cheá kieåu y naøy cho caùc Thanh vaên”. Thôøi gian sau, Thieân thoï laïi baûo nhöõng ngöôøi trong hoï Thích toân mình leân laøm vua, hoï noùi: “Boà-taùt ñaõ coù vôï, neáu oâng duøng quyeàn löïc laøm cho baø aáy phuïc tuøng thì oâng seõ ñöôïc toân laøm vua”, Thieân thoï lieàn vaøo trong cung, ñeán choã Da-du-ñaø-la chaép tay noùi: “naøng laø ñaïi phu nhaân cuûa nöôùc naøy, chæ coù ta môùi xöùng laøm vua”, Da-du-ñaø-la coù söùc maïnh cuûa Ñaïi baùt taéc kieân tha, lieàn rôøi khoûi giöôøng baùu ñeán naém hai baøn tay ñang chaép cuûa Thieân thoï, khieán möôøi ngoùn tay chaûy maùu vaø laøm cho quî xuoáng ñaát. Thieân thoï ñau ñôùn laên loän treân ñaát, Da-du-ñaø-la noùi: “oâng thaät voâ laïi vaø cuõng heát söùc ngu xuaån, ta chæ môùi naém tay maø oâng ñaõ khoâng chòu ñöïng noåi, huoáng chi laø muoán cuøng giao hôïp. Chuyeån luaân Thaùnh vöông hay laø thaân sau cuøng cuûa Boà-taùt môùi xöùng laø choàng ta, ngöôøi khaùc ñeàu khoâng theå”. Thieân thoï hoå theïn rôøi khoûi cung, nhöõng ngöôøi doøng hoï Thích thaáy vaäy lieàn noùi: “oâng neân ñeán choã Theá toân caàu xin tha thöù, neáu Theá toân tha thöù thì oâng môùi coù theå laøm vua”. Luùc ñoù Thieân thoï duøng chaát ñoäc nheùt döôùi möôøi moùng tay tröôùc khi ñi ñeán gaëp Theá toân, nghó raèng: “neáu Sa moân Kieàu-ñaùp-ma tha thöù cho ta thì toát, neáu khoâng tha thöù thì ta seõ duøng chaát ñoäc döôùi moùng tay naøy laøm cho chaân tay cuûa oâng ta truùng ñoäc”, nghó roài ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài baïch: “cuùi xin Theá toân tha thöù”, Phaät quaùn bieát Thieân thoï ñeán vôùi taâm saùt haïi neân


duøng thaàn löïc bieán töø ñaàu goái trôû xuoáng thaønh ñaù thuûy tinh vaø im laëng. Thieân thoï thaáy Phaät im laëng lieàn noåi giaän khôûi yù laøm haïi, duøng moùng tay coù nheùt ñoäc caøo chaân Theá toân, chaïm vaøo ñaù thuûy tinh khieán moùng tay bò gaãy, chaát ñoäc trôû ngöôïc laøm haïi thaân khieán Thieân thoï heát söùc khoå naõo. Toân giaû A-nan noùi: “Thieân thoï, thaày haõy quy y Theá toân”, Thieân thoï noùi: “ñaïi ñöùc, neáu toâi quy y Phaät thì nhö Phaät noùi quy y Phaät khoâng ñoïa ñòa nguïc; nhö vaäy sau khi boû thaân maïng naøy toâi seõ sanh thieân. Nhöng Phaät ñaõ thoï kyù toâi seõ ñoïa ñòa nguïc, chòu khoå moät kieáp khoâng theå cöõu vaõn; neáu toâi sanh thieân thì Phaät thoï kyù sai, neáu toâi quy y Phaät maø coøn ñoïa ñòa nguïc thì Phaät voïng ngöõ”. Khi Thieân thoï töùc giaän cuøng cöïc thì nghieäp aùc chín muoài neân löûa Voâ giaùn ñoát khaép thaân, Thieân thoï la lôùn: “ñaïi ñöùc A- nan, toâi ñang bò ñoát”. Thaáy Thieân thoï ñau ñôùn nhö vaäy, vì tình thaân neân A-nan caøng thöông xoùt lieàn noùi: “Thieân thoï, thaày haõy chí taâm quy y Nhö lai Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc, ñöøng nghó gì khaùc”. Khi bò löûa Voâ giaùn ñoát, nghieäp baùo hieän tieàn, chòu khoå naõo cuøng cöïc ; Thieân thoï lo sôï baát giaùc noùi: “hoâm nay töø thaân cho ñeán coát tuûy, toâi chí taâm quy y ñöùc Baïc giaø phaïm”, noùi xong hieän thaân lieàn ñoïa vaøo ñòa nguïc Voâ giaùn. Luùc ñoù Phaät baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày neân bieát, thieän caên cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña ñaõ ñöôïc khoâi phuïc, thaày aáy ôû trong ñòa nguïc thoï toäi moät kieáp, thoï heát toäi roài seõ ñöôïc laøm ngöôøi, theo thöù lôùp tu taäp cuoái cuøng chöùng ñöôïc quaû vò Phaät Bích chi teân laø Cuï coát. Sau khi chöùng quaû, vò aáy mang baùt theo thöù lôùp töøng nhaø khaát thöïc, ñöôïc thöùc aên roài trôû veà boån xöù, röûa tay chaân roài môùi thoï thöïc. Tröôùc khi thoï thöïc, vò aáy quaùn ñôøi tröôùc vì lyù do gì mình ôû maõi trong sanh töû luaân hoài, ñeán nay môùi ñöôïc giaùc ngoä; lieàn quaùn bieát ñôøi tröôùc mình ñaõ taïo ñuû caùc nghieäp aùc ñoái vôùi Nhö lai, laïi quaùn thaáy thuôû xöa khi Phaät coøn haønh Boà-taùt ñaïo, ñôøi ñôøi mình thöôøng keát oaùn thuø vôùi Phaät chæ vì chuùt ít lôïi döôõng vaø cung kính. Thaáy bieát roài vò aáy khoâng thoï thöïc nöõa maø bay leân hö khoâng, phoùng aùnh saùng lôùn vaø hieän caùc thaàn bieán roài nhaäp Nieát-baøn voâ dö ñaïi vieân tòch”.

Toân giaû Xaù-lôïi-phaát vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân thöôøng xuoáng ñòa nguïc xem xeùt, luùc ñoù toân giaû Xaù-lôïi-phaát noùi vôùi Ñaïi Muïc-kieàn-lieân: “chuùng ta xuoáng ñòa nguïc Voâ giaùn thaêm vaø an uûi Thieân thoï”, noùi roài cuøng ñi. Ñeán nôi, toân giaû Xaù-lôïi-phaát noùi vôùi Ñaïi Muïc-kieàn-lieân: “ñòa nguïc Voâ giaùn naøy treân döôùi vaø boán phía ñeàu thoâng nhau, trong ñoù löûa döõ truøm khaép. Thaày ñöôïc Theá toân thoï kyù laø Thaàn thoâng ñeä nhaát, vaäy thaày haõy vaän taâm quaùn caùc höõu tình ñang chòu khoå trong ñòa nguïc ñeå dieät tröø hoûa tai”, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân lieàn nhaäp ñònh ñaïi thuûy hoùa möa, moãi gioït möa lôùn nhö caùi chaøy rôi xuoáng ñòa nguïc Voâ giaùn, nhöng caùc gioït möa naøy

404 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ñeàu tieâu tan treân hö khoâng. Ñaïi Muïc-kieàn-lieân laïi hoùA-traän möa khaùc, moãi gioït möa lôùn nhö baùnh xe nhöng cuõng nhö tröôùc ñeàu tieâu tan heát. Toân giaû Xaù-lôïi-phaát thaáy vaäy lieàn nhieáp nieäm nhaäp ñònh Thaéng giaûi haïnh, khieán cho nöôùc traøn khaép trong ñòa nguïc, tieáng thoï khoå lieàn döùt vaø chuùng sanh thoï khoå ñöôïc hoài phuïc boån nieäm. Luùc ñoù Ñaïi Muïc-kieàn- lieân caát tieáng hoûi: “ai laø Ñeà-baø-ñaït-ña thì haõy böôùc tôùi”, noùi vöøa döùt thì coù haøng ngaøn Ñeà-baø-ñaït-ña ñua nhau chaïy tôùi, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân noùi: “ai laø Ñeà-baø-ñaït-ña anh em cuûa Theá toân thì haõy ñeán ñaây”, Ñeà-baø- ñaït-ña lieàn böôùc tôùi ñaûnh leã hai toân giaû, hai toân giaû hoûi: “Thieân thoï, noãi khoå maø oâng chòu trong ñòa nguïc naøy coù gì khaùc nhau khoâng?”, ñaùp: “noãi khoå chung thì khoûi phaûi noùi, coøn noãi khoå rieâng thì nhö thaáy coù nuùi saét noùng, löûa chaùy cuøng khaép taïo thaønh moät ngoïn löûa lôùn ñeán ñeø beïp thaân con, nhö duøng ñaù ñeø eùp meø ñeå laáy daàu khoâng khaùc. Laïi thaáy coù caùi cöa saét vôùi löôõi cöa thaät beùn, phaùt ra löûa raát noùng cöa xeû thaân con, töøng khuùc xöông rôi rôùt. Laïi thaáy coù chaøy saét noùng ñoû thöôøng ñaùnh naùt ñaàu con ; laïi thaáy coù voi lôùn töø boán phía xoâng ñeán giaãm ñaïp thaân con naùt nhö boät gaïo”, hai toân giaû noùi: “Thieân thoï, oâng noùi thaáy coù nuùi saét noùng, löûa chaùy cuøng khaép taïo thaønh moät ngoïn löûa lôùn ñeán ñeø beïp thaân con, nhö duøng ñaù ñeø eùp meø ñeå laáy daàu khoâng khaùc; ñoù laø do oâng xoâ taûng ñaù lôùn töø treân nuùi xuoáng ñeå haïi Nhö lai, do nghieäp aùc ñoù neân chieâu laáy quaû khoå naøy. OÂng noùi thaáy coù chaøy saét noùng ñoû thöôøng ñaùnh naùt ñaàu con; ñoù laø do oâng ñaùnh vaøo ñaàu cuûa A-la-haùn ni Lieân-hoasaéc khieán vò aáy phaûi nhaäp Nieát-baøn, do nghieäp aùc ñoù neân chieâu laáy quaû khoå naøy. OÂng laïi thaáy coù voi lôùn töø boán phía xoâng ñeán giaãm ñaïp thaân con naùt nhö boät gaïo ; ñoù laø do oâng aùc taâm thaû voi say ñeå giaãm ñaïp Theá toân, do nghieäp aùc ñoù neân chieâu laáy quaû khoå naøy. Naøy Thieân thoï, tuy oâng chòu khoå cuøng cöïc nhö vaäy, nhöng Theá toân ñaõ thoï kyù cho oâng laø sau khi thoï khoå heát toäi roài, cuoái cuøng cuõng seõ chöùng quaû vò Phaät Bích chi hieäu laø Cu coát”, Ñeà-baø-ñaït- ña nghe roài baïch raèng: “neáu ñöôïc nhö vaäy thì con doõng maõnh cam chòu khoå naøy trong ñòa nguïc Voâ giaùn”, noùi roài lieàn bieán maát. Hai toân giaû ñi tieáp ñeán choã Luïc sö ngoaïi ñaïo ñang chòu khoå, thaáy Cao ca ly ca ñang bò traêm caùi caøy caøy xôùi löôõi. Luùc ñoù vua trôøi Phaïm thieân ñi theo hai toân giaû thaáy vaäy lieàn noùi: “naøy Cao ca ly ca, oâng haõy khôûi taâm cung kinh hai toân giaû, ñaây laø baäc coù tònh haïnh, trí hueä vaø thaàn thoâng baäc nhaát”, Cao ca ly ca noùi: “hai ngöôøi toäi loãi nhieàu ham muoán naøy ñeán ñaây laøm gì?”, vöøa môû mieäng noùi ra lôøi naøy lieàn bò ngaøn löôõi caøy caøy xôùi löôõi. Hai toân giaû thaáy roài lieàn suy nghó: “höõu tình naøy nghieäp naëng khoù cöùu ñoä”, khoâng bieát phaûi laøm sao lieàn boû ñi ñeán choã Boä thích noa. Thaáy hai toân giaû, Boä


thích noa lieàn ñaûnh leã baïch raèng: “xin hai ñaïi ñöùc xeùt toäi nhôn cuûa con, do tröôùc kia con noùi taø phaùp löøa doái ngöôøi ñôøi, che laáp chaùnh tín cuûa hoï neân nay phaûi chòu khoå thuôøng bò naêm traêm caùi caøy caøy xôùi löôõi. Khi caùc ñeä töû cuûa con ñem phaåm vaät cuùng döôøng thaùp cuûa con thì con chòu khoå haønh haï ; xin hai toân giaû noùi cho hoï bieát noãi khoå maø con ñang chòu, ñeå hoï ñöøng cuùng döôøng thaùp cuûa con nöõa”, hai toân giaû im laëng nhaän lôøi.

ÔÛ ñòa nguïc xem xeùt xong, hai toân giaû trôû veà chaâu Thieäm boä keå laïi noãi khoå cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña, Cao ca ly ca vaø Boä thích noa cho Phaät vaø ñaïi chuùng nghe. Caùc Bí-soâ nghe roài ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, vì sao Ñeà-baø-ñaït-ña khoâng chòu nghe lôøi Theá toân ñeå ñeán noãi chòu khoå cuøng cöïc trong ñòa nguïc Voâ giaùn nhö theá?”, Phaät noùi: “naøy caùc Bí-soâ, khoâng phaûi chæ ngaøy nay Thieân thoï khoâng nghe lôøi ta ñeå ñeán noãi chòu hình phaït khoác lieät nhö theá, maø trong quaù khöù cuõng ñaõ khoâng nghe lôøi ta ñeå ñeán noãi chòu khoå naõo. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa ta ôû trong moät tuï laïc Baát ñònh, luùc ñoù ta ñang haønh haïnh Boà-taùt laøm moät con boø ñöïc chuùa. Moãi ñeâm boø chuùa thöôøng ñeán trong ruoäng luùa cuûa vöông gia aên no neâ, ñeán trôøi gaàn saùng môùi trôû vaøo trong thaønh naèm nguû. Luùc ñoù coù moät con löøa ñeán hoûi boø chuùa: “vì sao da thòt cuûa baùc hoàng haøo maäp maïp, trong khi chaùu chöa töøng thaáy baùc taïm rôøi khoûi nôi ñaây?”, boø chuùa noùi: “moãi ñeâm ta thöôøng ñeán trong ruoäng luùa cuûa vua aên, ñeán trôøi gaàn saùng môùi trôû veà”, löøa noùi: “baùc cho chaùu cuøng ñi theo ñöôïc khoâng?”, boø chuùa noùi: “chaùu thích hí vang, tieáng hí vang ñoù seõ khieán chuùng ta bò baét”, löøa noùi: “baùc cho chaùu ñi theo, chaùu seõ khoâng caát tieáng hí”. Boø daãn löøa ñeán trong ruoäng vua aên luùa, luùc chöa no thì löøa coøn im laëng, khi no neâ roài noù laïi muoán hí vang, boø chuùa noùi: “khoan haõy hí, ñôïi ta ra ngoaøi roài, maëc söùc chaùu hí”, noùi roài boø chuùa voäi chaïy ra ngoaøi. Nghe tieáng löøa hí, nhöõng ngöôøi giöõ ruoäng lieàn bao vaây baét löøa vaø noùi: “ruoäng luùa tröôùc nay ñeàu laø do con löøa naøy aên, phaûi ñaùnh ñaäp noù khoå sôû roài môùi thaû ra”, noùi roài lieàn caét hai tai cuûa noù, coät caùi coái vaøo coå noù, duøng roi ñaùnh noù nhöø töû roài môùi thaû ra. Boø chuùa thaáy löøa bò khoå nhuïc naøy lieàn noùi keä:

“Hí vang laïi raát lôùn, Do hí môùi nhö vaäy, Thaáy keû gioûi hí vang, Bò caét hai loã tai, Vì khoâng giöõ caùi mieäng, Khoâng nghe lôøi baïn laønh, Khoâng nhöõng bò caét tai,

406 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Löøa noùi keä:

Coå phaûi mang caùi coái”.

“Raêng ruïng neân ít noùi, Boø giaø chôù noùi nhieàu, OÂng coøn ñi aên ñeâm, Roài cuõng seõ bò baét”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “boø ñöïc thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, con löøa thuôû xöa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña ngaøy nay. Thuôû xöa khoâng chòu nghe lôøi ta neân chòu khoã naõo ñoù, nay Ñeà-baø-ñaït-ña khoâng nghe lôøi ta neân chòu ñaïi khoå ôû ñòa nguïc. Laïi nöõa, gioáng nhö ngaøy nay khoâng nghe lôøi ta neân Ñeà-baø-ñaït-ña chòu ñaïi khoå naõo, ngaøy xöa cuõng vaäy. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa ôû trong moät thoân coù moät tröôûng giaû nuoâi moät con boø lôùn töôùng maïo ñeïp ñeõ, luùc ñoù tröôûng giaû thieát leã cuùng döôøng cho caùc Sa moân, Baø-la-moân vaø nhöõng ngöôøi ngheøo khoå khoâng nôi nöông töïa. Laøm vieäc boá thí naøy xong, tröôûng giaû phoùng thích con boø cho noù ñöôïc töï do, khoâng coøn raøng buoäc. Boø lieàn ñi tìm coû nöôùc, chaúng may rôi töø treân söôøn doác xuoáng buøn saâu, khoâng theå leân ñöôïc. Tröôûng giaû nghe ngöôøi baùo tin lieàn tìm ñeán choã con boø, nhöng vì trôøi ñaõ gaàn toái neân moät mình tröôûng giaû khoâng theå keùo boø leân ñöôïc, oâng noùi vôùi boø laø saùng mai seõ ñeán cöùu, boø noùi: “oâng haõy laáy daây quaán vaøo söøng cuûa con roài ñeå tröôùc maët, neáu coù soùi, daõ can ñeán laøm haïi thì con seõ duøng söøng quô daây ñe doïa chuùng”. Tröôûng giaû laáy daây coät vaøo söøng boø vaø ñeå cuoän daây tröôùc maët roài ñi, ñeán trôøi toái coù daõ can ñeán, thaáy boø lìen hoûi: “ai ñeán troäm ngoù sen vaäy?”, boø ñaùp: “toâi bò sa xuoáng buøn khoâng theå leân ñöôïc, khoâng phaûi laø aên troäm ngoù sen”, daõ can nghe roài lieàn noùi: “böõa aên ngon cuûa ta boãng nhieân maø coù”, noùi roài tìm caùch ñeán gaàn boø, boø noùi: “ngöôi haõy traùnh xa ta, neáu ñònh laøm haïi nhau thì thaân ngöôøi seõ phaûi chòu khoå ñoäc”. Daõ can khoâng ñeå yù lôøi boø noùi cöù tieán ñeán gaàn, boø thaáy daõ can khoâng nghe lôøi mình noùi lieàn noùi keä:

“Ta chaúng troäm ngoù sen, Cuõng khoâng laáy hoa sen, Ngöôi muoán aên thòt ta, Leân löng ta maø aên daàn”.

Daõ can noùi: “ñuùng vaäy, ta neân leân löng cuûa ngöôøi maø aên daàn”, noùi roài lieàn phoùng leân löng boø, boø lieàn quô söøng laøm cho sôïi daây quaán vaøo coå daõ can vaø treo ngöôïc thaân noù leân hö khoâng, roài noùi keä:

“Ngöôi coøn treû vaø ñeïp,


Muùa giôõn treân hö khoâng, Khoe taøi ôû trong thoân, Ñoàng hoang khoâng thí chuû”.

Daõ can noùi keä: “Ta khoâng coøn treû ñeïp, Khoâng phaûi keû muùa giôõn, Laø Ñeá thích bò ñoïa, Ta seõ ñeán Phaïm thieân”.

Boø noùi keä: “Khoâng phaûi trôøi Ñeá thích, Bò ñoïa, ñeán Phaïm thieân, Maø bò daây quaán coå, Maïng ngöôi nay ñaõ taän”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “con boø thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, con daõ can thuôû xöa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña ngaøy nay. Xöa khoâng nghe lôøi ta neân chòu hoïa, nay cuõng vaäy”, caùc Bí-soâ laïi khôûi nghi thænh hoûi Phaät: “vì sao Ñeà-baø-ñaït-ña ñoài vôùi Theá toân khôûi taâm saân haän, khoâng nghe lôøi chaùnh ñeán noãi bò ñoïa vaøo ñòa nguïc Voâ giaùn chòu khoå ñoát thaân?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ coù ngaøy nay khoâng chòu nghe lôøi ta neân bò löûa ñòa nguïc ñoát thaân. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa taïi moät vöông quoác coù vua teân laø Cheá-ñeå-ca, do phöôùc löïc cuûa vua neân ñaát nöôùc an bình thònh vöôïng, daân chuùng soáng sung tuùc khoâng coù ngheøo thieáu. Laïi do vua coù thaéng phöôùc lôùn neân moãi khi ngoài treân ngai thì coù chö thieân ñôõ chaân gheá ôû trong hö khoâng. Vua coù moät ñaïi thaàn giuùp vua cai trò nöôùc, oâng coù hai ngöôøi con teân laø Xuaát hæ vaø Chuùng AÙi; Xuaát hæ thaáy cha duøng phaùp vaø phi phaùp giuùp vua trò nöôùc lieàn suy nghó: “ta laø con tröôûng, neáu sau khi cha ta maát, ta seõ keá thöøa chöùc quan naøy, ta cuõng seõ duøng phaùp vaø phi phaùp giuùp vua trò nöôùc. Do nghieäp aùc naøy, ta seõ bò ñoïa vaøo ñòa nguïc, toát hôn heát ta nay neân xuaát gia”, nghó roài lieàn ñeán xin cha cho xuaát gia, ngöôøi cha baèng loøng vaø Xuaát hæ xuaát gia theo Phaät. Thôøi gian sau ngöôøi cha qua ñôøi, ngöôøi con thöù hai laø Chuùng AÙi keá tuïc cha laøm ñaïi thaàn, cuõng duøng phaùp vaø phi phaùp giuùp vua trò nöôùc khieán daân chuùng oaùn gheùt. Luùc ñoù coù ngöôøi boû ñi lang thang vaø tình côø gaëp ngöôøi anh hieän nay laø Bí-soâ, Bí-soâ hoûi töø ñaâu ñeán, ñaùp laø töø thaønh --- ñeán, Bí-soâ lieàn hoûi thaêm veà ngöôøi em cuûa mình, ngöôøi kia keå laïi moïi vieäc, Bí-soâ nghe roài lieàn noùi: “oâng haõy trôû veà noùi moïi ngöôøi ñöøng coù lo buoàn, ta seõ ñeán thaønh aáy duøng lyù khuyeân nhaéc em ta neân duøng chaùnh phaùp, hy voïng daân chuùng seõ heát khoå ñöôïc vui”. Ngöôøi kia

408 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

nghe roài lieàn trôû veà boån xöù baùo cho moïi ngöôøi bieát tin naøy, tin naøy lan truyeàn khoâng bao laâu ñeán tai ngöôøi em, ngöôøi em ñeán taâu vôùi vua: “Ñaïi vöông, anh cuûa thaàn saép trôû veà”, vua noùi: “neáu anh cuûa khanh trôû veà thì seõ phong laøm ñaïi thaàn”, ngöôøi em noùi: “laâu nay thaàn ñaõ lao nhoïc vaø thaønh taâm giuùp vua trò nöôùc, xin vua xeùt laïi”, vua noùi: “theo quoác phaùp thì ngöôøi con tröôûng ñöôïc keá tuïc laøm chöùa quan cuûa cha, vieäc naøy khoâng thay ñoåi ñöôïc; nhöng ñeå laøm cho khanh maõn nguyeän thì khi anh cuûa khanh trôû veà, khanh cöù noùi toâi laø tröôûng”, ngöôøi em nghe roài vui möøng caùo lui. Khoâng bao laâu sau ngöôøi anh laø Bí-soâ trôû veà, caùc quan ñeàu ra nghinh ñoùn coøn ngöôøi em thì ñöùng yeân, Bí-soâ noùi: “em laø em vì sao laïi ñöùng yeân ñoù”, ngöôøi em noùi: “toâi laø anh coøn thaày laø em, neáu khoâng tin thì tìm ngöôøi laøm chöùng. Chuùng ta lôùn leân trong cung, vua bieát roõ ai lôùn ai nhoû, chuùng ta haõy ñeán ñoù hoûi seõ roõ thöïc hö”. Khi ñeán choã vua, Bí-soâ hoûi vua: “trong hai chuùng toâi, ai laø con tröôûng”, vua coá yù noùi doái: “kia laø con tröôûng coøn thaày laø con thöù”. Vua vöøa noùi xong, chö thieân ñang ñôõ chaân gheá lieàn buoâng tay khieán vua ngaõ xuoáng ñaát, trong mieäng vua phaùt ra hôi hoâi. Bí-soâ thaáy roài lieàn noùi keä:

“Neáu ngöôøi naøo noùi doái, Chö thieân lieàn lìa boû, Trong mieäng bay hôi hoâi, Ñaùnh maát ñöôøng sanh thieân. Vua haõy neân noùi thaät, Seõ bình phuïc nhö cuõ, Neáu vua coøn noùi doái, Seõ phaûi ñoïa ñöôøng döôùi. Maéc quaû baùo khoâng löôõi, Gioáng nhö caù trong nöôùc. Neáu ai noùi traùi phaùp, Töùc laø ngöôøi phi phaùp. Vua haõy neân noùi thaät, Seõ bình phuïc nhö cuõ, Neáu vua coøn noùi doái, Seõ phaûi ñoïa ñöôøng döôùi. Laøm ngöôøi phi nam nöõ, Phaûi mang thaân hoaøng moân. Neáu ai noùi traùi phaùp, Töùc laø ngöôøi phi phaùp. Vua haõy neân noùi thaät,


Seõ bình phuïc nhö cuõ, Neáu vua coøn noùi doái, Seõ phaûi ñoïa ñöôøng döôùi. Ñuùng thôøi trôøi khoâng möa, Phi thôøi möa taàm taû, Neáu ai noùi traùi phaùp, Töùc laø ngöôøi phi phaùp. Vua haõy neân noùi thaät, Seõ bình phuïc nhö cuõ, Neáu vua coøn noùi doái, Seõ phaûi ñoïa ñöôøng döôùi. Seõ phaûi mang thaân raén, Trong mieïâng sanh hai löôõi. Neáu ai noùi traùi phaùp, Töùc laø ngöôøi phi phaùp. Vua haõy neân noùi thaät, Seõ bình phuïc nhö cuõ, Neáu vua coøn noùi doái, Seõ phaûi ñoïa ñöôøng döôùi. Gioáng nhö vua Cheá ñeå, Ñaõ taïo nghieäp cöïc aùc, Seõ ñeán nguïc A tyø, Chòu quaû baùo Voâ giaùn”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ngöôøi con tröôûng cuûa ñaïi thaàn thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, vua Cheá ñeå thuôû xöa chính laø Thieân thoï ngaøy nay. Nay ñoái vôùi ta khôûi saân haän, khoâng nghe lôøi ta neân chòu khoå bò löûa ñoát thaân trong ñòa nguïc Voâ giaùn”, caùc Bí-soâ vaãn coøn nghi neân thænh hoûi Phaät: “Theá toân, vì sao Theá toân noùi lôøi lôïi ích maø Ñeà-baø-ñaït-ña laïi khoâng nghe ñeán noãi phaûi bò ñoïa ñòa nguïc Voâ giaùn chòu khoå baùo cuøng cöïc?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay Ñeà-baø-ñaït-ña khoâng nghe lôøi ñeå ñeán noãi chòu khoå trong ñòa nguïc, maø ôû quaù khöù cuõng ñaõ khoâng nghe lôøi ñeå ñeán noãi chòu khoå ñau. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa, taïi moät thoân coù ngöôøi thôï kheùo raát raønh veà maùy moùc, oâng cöôùi moät ngöôøi vôï coù doøng toäc töông tôï ôû trong thoân laøm vôï vaø soáng vôùi nhau raát haïnh phuùc. Khoâng bao laâu sau ngöôøi vôï mang thai, ñuû chín thaùng möôøi ngaøy sanh haï moät ñöùa con, sau hai möôi moát ngaøy hoï môû tieäc aên möøng vaø ñaët teân cho ñöùa beù laø Xaûo dung. Hoï nhö phaùp nuoâi döôõng ho ñeán tröôûng thaønh thì ngöôøi cha qua ñôøi, Xaûo dung lieàn

410 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

qua thoân khaùc ñeán choã moät ngöôøi thôï gioûi ñeå hoïc veà maùy moùc. Sau ñoù, Xaûo dung qua thoân khaùc hoûi vôï, coù moät tröôûng giaû höùa gaû con gaùi vaø noùi raèng: “haõy ñuùng vaøo ngaøy ñoù ñeán röôùc con gaùi ta, neáu ñeán khoâng ñuùng ngaøy thì ñoù khoâng phaûi laø loãi cuûa ta”. Xaûo dung trôû veà keå laïi vieäc treân vôùi thaày, ngöôøi thaày noùi: “chaéc chaén ta vaø con seõ ñeán nôi ñoù ñuùng heïn, vì ngaøy giôø toát ñaõ qua thì khoù maø ñöôïc laïi”, noùi roài ngöôøi thaày laáy chim Khoång töôùc maùy baèng goã ra, khôûi ñoäng maùy ñeå ñöa caû hai bay ñeán choã ñaõ heïn. Moïi ngöôøi ôû trong thoân kia nhìn thaáy vieäc naøy roài ñeàu khen ngôïi heát lôøi, Xaûo dung daâng leã vaät roài röôùc vôï veà. Caû ba cuøng ngoài treân chim maùy, chöa ñaày moät ngaøy ñeâm ñaõ trôû veà choã cuõ, ñeán nôi ngöôøi thaày ñöa con chim maùy cho meï cuûa Xaûo dung vaø daën raèng: “baø haõy caát giöõ con chim maùy naøy, neáu con baø ñoøi thì baø ñöøng neân ñöa, vì sao, vì noù môùi hoïc caùch bay ñi nhöng chöa hoïc caùch bay trôû veà. Baø ñöøng ñeå con baø gaëp khoå aùch”. Thôøi gian sau, Xaûo dung thöôøng theo meï ñoøi con chim maùy vaø noùi raèng: “con muoán côõi con chim maùy aáy ñi chôi moät voøng cho moïi ngöôøi quy phuïc con”, ngöôøi meï noùi: “thaày con khi ra ñi coù daën meï raèng: baø haõy caát giöõ con chim maùy naøy, neáu con baø ñoøi thì baø ñöøng neân ñöa, vì sao, vì noù môùi hoïc caùch bay ñi nhöng chöa hoïc caùch bay trôû veà. Baø ñöøng ñeå con baø gaëp khoå aùch”, Xaûo dung noùi: “ñieàu khieån caùch bay trôû veà con cuõng ñaõ hoïc bieát roài, vì thaày coù taâm xeûn neân baûo meï khoâng ñöa noù cho con”. Taâm ngöôøi nöõ thöôøng meàm yeáu, thaáy con ñoøi maõi neân baø ñaønh phaûi laáy ñöa cho con. Xaûo dung ñöôïc con chim maùy lieàn khôûi ñoäng cho bay leân khoâng trung, moïi ngöôøi thaáy ñeàu khen ngôïi; luùc ñoù ngöôøi thaày thaáy chim bay treân hö khoâng lieàn than raèng: “Xaûo dung laàn naøy bay ñi seõ khoâng trôû veà nöõa”. Ñuùng nhö lôøi ngöôøi thaày noùi, khi Xaûo dung ñieàu khieån cho may bay trôû veà thì noù khoâng bay trôû veà maø cöù bay thaúng tôùi bieån lôùn. Nôi ñoù möa nhieàu naéng ít khieán cho coã maùy bò hö hoûng naëng vaø rôi xuoáng bieån, Xaûo dung cheát. Chö thieân thaáy vieäc naøy roài lieàn noùi keä:

“Coù ngöôøi thöông xoùt neân khuyeân baûo, Khoâng chòu nghe, cöù theo yù mình, Chim maùy khoâng thaày vaãn côõi ñi, Cuoái cuøng vuøi thaân trong bieån caû”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ngöôøi thaày laø thôï maùy thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, ngöôøi hoïc troø laø Xaûo dung thuôû xöa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña ngaøy nay. Thuôû xöa do laøm traùi lôøi khuyeân nhaéc cuûa ta neân bò naïn chìm ñaém trong bieån caû, nay khoâng nghe lôøi daïy ích lôïi cuûa ta neân chòu khoå bò löûa ñoát thaân trong ñòa nguïc”.



QUYEÅN 11

Luùc ñoù toân giaû Öu-ba-ly baïch Phaät: “Theá toân, nhö theá naøo laø Taêng

giaø bò phaù hoaïi, nhö theá naøo laø Taêng giaø hoøa hôïp?”, Phaät noùi: “neáu coù Bí-soâ ñoái vôùi phi phaùp khôûi töôûng laø phi phaùp, hieän ñang ôû rieâng chuùng khôûi nghó laø ñang ôû rieâng chuùng maø taùc phaùp yeát ma, ñoù laø phaù hoaïi yeát ma Taêng giaø. Neáu Bí-soâ ñoái vôùi phaùp khôûi töôûng laø phaùp, ñoái vôùi chuùng hoøa hôïp khôûi töôûng laø hoøa hôïp maø taùc phaùp yeát ma, ñoù laø Taêng giaø hoøa hôïp.

Nhö theá naøo laø phaù Taêng? Neáu chæ coù moät Bí-soâ thì khoâng theå phaù Taêng, hai, ba cho ñeán taùm Bí-soâ cuõng khoâng theå phaù ñöôïc chuùng hoøa hôïp. Neáu coù chín Bí-soâ trôû leân, phaân thaønh hai boä Taêng cuøng laøm yeát ma vaø phaùt theû, ñoù laø phaù hoøa hôïp chuùng.

Yeát ma nhö theá naøo? Laø nhö Ñeà-baø-ñaït-ña daïy baûo caùc Bí-soâ vaø cheá hoïc xöù nhö sau:

Naøy caùc Bí-soâ, caùc thaày neân bieát coù naêm giôùi caám: khoâng truï nôi A-lan-nhaõ laø phaùp thanh tònh, giaûi thoaùt, thoaùt khoûi khoå vaø vui, coù theå ñöôïc thaéng xöù. Nhö vaäy cho ñeán chæ ngoài döôùi goác caây, thöôøng haønh khaát thöïc, chæ chöùa ba y vaø maëc y phaán taûo laø phaùp thanh tònh, giaûi thoaùt, thoaùt khoûi khoå vaø vui, coù theå ñöôïc thaéng xöù. Caùc Bí-soâ thoï haønh naêm phaùp naøy cho laø thanh tònh, giaûi thoaùt vaø xuaát ly thì phaûi xa lìa Sa moân Kieàu-ñaùp-ma, khoâng ñöôïc cuøng ôû chung vaø thaân caän. Baïch nhö vaäy. Vaên yeát ma chuaån theo vaên taùc baïch maø laøm.

Nhö theá naøo laø haønh truø (phaùt theû)? Laø nhö Ñeà-baø-ñaït-ña daïy baûo caùc Bí-soâ vaø cheá hoïc xöù nhö sau:

Naøy caùc Bí-soâ, caùc thaày neân bieát coù naêm giôùi caám: khoâng truï nôi A-lan-nhaõ laø phaùp thanh tònh, giaûi thoaùt, thoaùt khoûi khoå vaø vui, coù theå ñöôïc thaéng xöù. Nhö vaäy cho ñeán chæ ngoài döôùi goác caây, thöôøng haønh khaát thöïc, chæ chöùa ba y vaø maëc y phaán taûo laø phaùp thanh tònh, giaûi

412 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

thoaùt, thoaùt khoûi khoå vaø vui, coù theå ñöôïc thaéng xöù. Caùc Bí-soâ naøo thoï haønh naêm phaùp naøy cho laø thanh tònh, giaûi thoaùt vaø xuaát ly; xa lìa Sa moân Kieàu-ñaùp-ma, khoâng ñöôïc cuøng ôû chung vaø thaân caän thì neân thoï laáy theû”.

Nhieáp tuïng: Moät khoâng theå phaù Taêng, Ñeán chín môùi phaù ñöôïc, Vaø taùc phaùp yeát ma, Laáy theû noùi phi phaùp.

Toân giaû Öu-ba-ly baïch Phaät: “Theá toân, ngöôøi bò xaû trí coù theå laøm vieäc phaù Taêng khoâng, cho ñeán tuøy thuaän ngöôøi bò xaû trí, tuøy thuaän ngöôøi tuøy thuaän kia coù theå laøm vieäc phaù Taêng khoâng?. Hay laø khoâng phaûi ngöôøi coù theå xaû trí, cho ñeán khoâng phaûi tuøy thuaän ngöôøi coù theå xaû trí, khoâng phaûi tuøy thuaän ngöôøi tuøy thuaän kia coù theå laøm vieäc phaù Taêng khoâng?. Hay laø ngöôøi coù theå xaû trí, cho ñeán tuøy thuaän ngöôøi coù theå xaû trí, tuøy thuaän ngöôøi tuøy thuaän kia coù theå laøm vieäc phaù Taêng khoâng?. Hay laø khoâng phaûi ngöôøi bò xaû trí, cho ñeán khoâng phaûi tuøy thuaän ngöôøi bò xaû trí, khoâng phaûi tuøy thuaän ngöôøi tuøy thuaän kia coù theå laøm vieäc phaù Taêng khoâng?. Hay laø ngöôøi seõ bò xaû trí, cho ñeán tuøy thuaän ngöôøi seõ bò xaû trí, tuøy thuaän ngöôøi tuøy thuaän kia coù theå laøm vieäc phaù Taêng khoâng?. Hay laø khoâng phaûi ngöôøi seõ bò xaû trí, cho ñeán khoâng phaûi tuøy thuaän ngöôøi seõ bò xaû trí, khoâng phaûi tuøy thuaän ngöôøi tuøy thuaän kia coù theå laøm vieäc phaù Taêng khoâng?. Hay laø ngöôøi seõ coù theå xaû trí, cho ñeán tuøy thuaän ngöôøi seõ coù theå xaû trí, tuøy thuaän ngöôøi tuøy thuaän kia coù theå laøm vieäc phaù Taêng khoâng?. Hay laø khoâng phaûi ngöôøi seõ coù theå xaû trí, cho ñeán khoâng phaûi tuøy thuaän ngöôøi seõ coù theå xaû trí, khoâng phaûi tuøy thuaän ngöôøi tuøy thuaän kia coù theå laøm vieäc phaù Taêng khoâng?. Hay laø ngöôøi tuøy thuaän ngöôøi bò xaû trí, tuøy thuaän ngöôøi tuøy thuaän kia coù theå laøm vieäc phaù Taêng khoâng?. Hay laø ngöôøi tuøy thuaän ngöôøi coù theå xaû trí, tuøy thuaän ngöôøi tuøy thuaän kia coù theå laøm vieäc phaù Taêng khoâng?. Hay laø khoâng phaûi ngöôøi tuøy thuaän ngöôøi bò xaû trí, khoâng phaûi tuøy thuaän ngöôøi tuøy thuaän kia coù theå laøm vieäc phaù Taêng khoâng ?. Hay laø khoâng phaûi ngöôøi tuøy thuaän ngöôøi coù theå xaû trí, khoâng phaûi tuøy thuaän ngöôøi tuøy thuaän kia coù theå laøm vieäc phaù Taêng khoâng?. Hay laø ngöôøi seõ tuøy thuaän ngöôøi bò xaû trí, seõ tuøy thuaän ngöôøi tuøy thuaän kia coù theå laøm vieäc phaù Taêng khoâng?. Hay laø khoâng phaøi ngöôøi seõ tuøy thuaän ngöôøi bò xaû trí, khoâng phaûi ngöôøi seõ tuøy thuaän ngöôøi tuøy thuaän kia coù theå laøm vieäc phaù Taêng khoâng?. Hay laø ngöôøi seõ tuøy thuaän ngöôøi coù theå xaû trí, ngöôøi seõ tuøy thuaän ngöôøi tuøy thuaän kia coù theå laøm


vieäc phaù Taêng khoâng?. Hay laø khoâng phaûi ngöôøi seõ tuøy thuaän ngöôøi coù theå xaû trí, khoâng phaûi ngöôøi seõ tuøy thuaän ngöôøi tuøy thuaän kia coù theå laøm vieäc phaù Taêng khoâng?. Hay laø ngöôøi bò xaû trí vaø ngöôøi coù theå xaû trí laøm vieäc phaù Taêng, khoâng phaûi boán haïng ngöôøi kia; hay laø ngöôøi seõ bò xaû trí vaø ngöôøi coù theå xaû trí laøm vieäc phaù taêng, khoâng phaûi boán haïng ngöôøi kia ; hay laø ngöôøi seõ bò xaû trí laøm vieäc phaù taêng, khoâng phaûi naêm haïng ngöôøi kia; hay laø ngöôøi seõ tuøy thuaän ngöôøi bò xaû trí laøm vieäc phaù taêng, khoâng phaûi naêm haïng ngöôøi kia; hay laø ngöôøi seõ tuøy thuaän ngöôøi tuøy thuaän kia laøm vieäc phaù taêng khoâng phaûi naêm haïng ngöôøi kia. Hay laø ngöôøi coù theå xaû trí laøm vieäc phaù taêng, khoâng phaûi naêm haïng ngöôøi kia ; hay laø ngöôøi seõ tuøy thuaän ngöôøi coù theå xaû trí laøm vieäc phaù taêng, khoâng phaûi naêm haïng ngöôøi kia; hay laø ngöôøi seõ tuøy thuaän ngöôøi tuøy thuaän kia laøm vieäc phaù taêng, khoâng phaûi naêm haïng ngöôøi kia?”, Phaät noùi: “naøy Öu-ba-ly, nhöõng ngöôøi naøy ñeàu coù theå phaù hoøa hôïp Taêng, chæ tröø ngöôøi bò xaû trí laø khoâng theå phaù Taêng” .

Nhieáp tuïng: Ba, hai, moät phaù ñöôïc, Nhöõng ngöôøi kia khoâng theå, Möôøi taùm loaïi phaù Taêng, Tröø ngöôøi bò xaû trí.

Toân giaû Öu-ba-ly baïch Phaät: “nhö Theá toân noùi neáu coù ngöôøi naøo phaù hoøa hôïp Taêng, ngöôøi aáy nhaát ñònh sanh toäi Voâ giaùn vaø thaønh nghieäp Voâ giaùn. Bí-soâ nhö theá naøo goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, sanh toäi Voâ giaùn vaø thaønh nghieäp Voâ giaùn?” (Toäi Voâ giaùn laø neáu ñoïa trong ñòa nguïc, khi chòu toäi khoâng coù giaùn ñoaïn; nghieäp Voâ giaùn laø töø coõi ngöôøi bò ñoïa ngay vaøo ñòa nguïc Voâ giaùn. Chöõ Voâ giaùn tuy ñoàng nghóa nhöng coù sai khaùc chuùt ít, chòu khoå khoâng giaùn ñoaïn, tieáng Phaïm goïi laø A-nan-ñaùt- lôïi-da, chaùnh dòch laø Voâ khích töùc laø khoâng hôû troáng. Voâ khích vaø Voâ giaùn khoâng khaùc nhau, nhöng sau naøy moïi ngöôøi ñeàu duøng töø Voâ giaùn, khoâng duøng töø Voâ khích. Coù theå noùi Voâ giaùn laø ñoïa ngay vaøo ñòa nguïc ; voâ khích laø thaân khaùc môùi thoï khoå ñòa nguïc). Phaät noùi: “naøy Öu-ba-ly, Bí-soâ naøo ñoái vôùi phi phaùp khôûi töôûng laø phi phaùp, ngay khi ñang phaù khôûi töôûng laø phi phaùp vaø daïy cho caùc Bí-soâ vôùi muïc ñích phaù Taêng thì ngöôøi naøy goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, taïo toäi Voâ giaùn vaø thaønh nghieäp Voâ giaùn. Bí-soâ naøo ñoái vôùi phi phaùp khôûi töôûng laø phi phaùp, ngay khi ñang phaù khôûi töôûng laø phaùp vaø daïy cho caùc Bí-soâ vôùi muïc ñích phaù Taêng thì ngöôøi naøy goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, taïo toäi Voâ giaùn nhöng khoâng thaønh nghieäp Voâ giaùn. Bí-soâ naøo ñoái vôùi phi phaùp khôûi töôûng laø phi

414 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

phaùp, ngay khi ñang phaù sanh do döï vaø daïy cho caùc Bí-soâ vôùi muïc ñích phaù Taêng thì ngöôøi naøy goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, taïo toäi Voâ giaùn nhöng khoâng thaønh nghieäp Voâ giaùn.

Laïi nöõa, Bí-soâ naøo ñoái vôùi phi phaùp khôûi töôûng laø phaùp, ngay khi ñang phaù khôûi töôûng laø phi phaùp vaø daïy cho caùc Bí-soâ vôùi muïc ñích phaù Taêng thì ngöôøi naøy goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, taïo toäi Voâ giaùn vaø cuõng thaønh nghieäp Voâ giaùn. Bí-soâ naøo ñoái vôùi phi phaùp khôûi töôûng laø phaùp, ngay khi ñang phaù khôûi töôûng laø phaùp vaø daïy cho caùc Bí-soâ vôùi muïc ñích phaù Taêng thì ngöôøi naøy goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, taïo toäi Voâ giaùn nhöng khoâng thaønh nghieäp Voâ giaùn. Bí-soâ naøo ñoái vôùi phi phaùp khôûi töôûng laø phaùp, ngay khi ñang phaù sanh do döï vaø daïy cho caùc Bí-soâ vôùi muïc ñích phaù Taêng thì ngöôøi naøy goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, taïo toäi Voâ giaùn nhöng khoâng thaønh nghieäp Voâ giaùn.

Laïi nöõa, Bí-soâ naøo ñoái vôùi phaùp khôûi töôûng laø phi phaùp, ngay khi ñang phaù khôûi töôûng laø phi phaùp vaø daïy cho caùc Bí-soâ vôùi muïc ñích phaù Taêng thì ngöôøi naøy goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, taïo toäi Voâ giaùn vaø cuõng thaønh nghieäp Voâ giaùn. Bí-soâ naøo ñoái vôùi phaùp khôûi töôûng laø phi phaùp, ngay khi ñang phaù khôûi töôûng laø phaùp vaø daïy cho caùc Bí-soâ vôùi muïc ñích phaù Taêng thì ngöôøi naøy goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, taïo toäi Voâ giaùn nhöng khoâng thaønh nghieäp Voâ giaùn. Bí-soâ naøo ñoái vôùi phaùp khôûi töôûng laø phi phaùp, ngay khi ñang phaù sanh do döï vaø daïy cho caùc Bí-soâ vôùi muïc ñích phaù Taêng thì ngöôøi naøy goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, taïo toäi Voâ giaùn nhöng khoâng thaønh nghieäp Voâ giaùn.

Laïi nöõa, Bí-soâ naøo ñoái vôùi phaùp khôûi töôûng laø phaùp, ngay khi ñang phaù khôûi töôûng laø phi phaùp vaø daïy cho caùc Bí-soâ vôùi muïc ñích phaù Taêng thì ngöôøi naøy goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, taïo toäi Voâ giaùn vaø cuõng thaønh nghieäp Voâ giaùn. Bí-soâ naøo ñoái vôùi phaùp khôûi töôûng laø phaùp, ngay khi ñang phaù khôûi töôûng laø phaùp vaø daïy cho caùc Bí-soâ vôùi muïc ñích phaù Taêng thì ngöôøi naøy goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, taïo toäi Voâ giaùn nhöng khoâng thaønh nghieäp Voâ giaùn. Bí-soâ naøo ñoái vôùi phaùp khôûi töôûng laø phaùp, ngay khi ñang phaù sanh do döï vaø daïy cho caùc Bí-soâ vôùi muïc ñích phaù Taêng thì ngöôøi naøy goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, taïo toäi Voâ giaùn nhöng khoâng thaønh nghieäp Voâ giaùn.

Laïi nöõa, Bí-soâ naøo ñoái vôùi phi phaùp sanh do döï, ngay khi ñang phaù khôûi töôûng laø phi phaùp vaø daïy cho caùc Bí-soâ vôùi muïc ñích phaù Taêng thì ngöôøi naøy goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, taïo toäi Voâ giaùn vaø thaønh nghieäp Voâ giaùn. Bí-soâ naøo ñoái vôùi phi phaùp sanh do döï, ngay khi ñang phaù khôûi töôûng laø phaùp vaø daïy cho caùc Bí-soâ vôùi muïc ñích phaù Taêng thì


ngöôøi naøy goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, taïo toäi Voâ giaùn nhöng khoâng thaønh nghieäp Voâ giaùn. Bí-soâ naøo ñoái vôùi phi phaùp sanh do döï, ngay khi ñang phaù cuõng sanh do döï vaø daïy cho caùc Bí-soâ vôùi muïc ñích phaù Taêng thì ngöôøi naøy goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, taïo toäi Voâ giaùn nhöng khoâng thaønh nghieäp Voâ giaùn.

Laïi nöõa, Bí-soâ naøo ñoái vôùi phaùp sanh do döï, ngay khi ñang phaù khôûi töôûng laø phi phaùp vaø daïy cho caùc Bí-soâ vôùi muïc ñích phaù Taêng thì ngöôøi naøy goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, taïo toäi Voâ giaùn nhöng khoâng thaønh nghieäp Voâ giaùn. Bí-soâ naøo ñoái vôùi phaùp sanh do döï, ngay khi ñang phaù khôûi töôûng laø phaùp vaø daïy cho caùc Bí-soâ vôùi muïc ñích phaù Taêng thì ngöôøi naøy goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, taïo toäi Voâ giaùn nhöng khoâng thaønh nghieäp Voâ giaùn. Bí-soâ naøo ñoái vôùi phaùp sanh do döï, ngay khi ñang phaù cuõng sanh do döï vaø daïy cho caùc Bí-soâ vôùi muïc ñích phaù Taêng thì ngöôøi naøy goïi laø phaù hoøa hôïp Taêng, taïo toäi Voâ giaùn nhöng khoâng thaønh nghieäp Voâ giaùn.

Naøy Öu-ba-ly, treân ñaây toång coäng coù möôøi taùm caâu, trong ñoù saùu caâu do ngay khi ñang phaù khôûi töôûng laø phi phaùp neân voïng ngöõ, do taâm aân troïng taïo toäi Voâ giaùn neân thaønh nghieäp Voâ giaùn; möôøi hai caâu coøn laïi do taâm khinh taïo toäi neân khoâng thaønh nghieäp Voâ giaùn”.

Nhieáp tuïng: Saùu caâu ñaàu môû ñaàu phi phaùp, Saùu caâu giöõa môû ñaàu laø phaùp, Ba caâu keá sau töôûng phi phaùp, Ba caâu cuoái sau töôûng laø phaùp. Ba caâu ñaàu phaàn giöõa phi phaùp, Ba caâu keá phaàn giöõa töôûng phaùp, Saùu caâu giöõa phaàn giöõa gioáng vaäy. Sau caâu cuoái phaàn giöõa do döï, Ba caâu cuoái cuûa phaàn sau cuøng, Töôûng phi phaùp, phaùp vaø do döï. Naêm phaàn coøn laïi ñeàu gioáng vaäy, Lieàn thaønh möôøi taùm loaïi khaùc nhau.

(Luaän veà Luaät giaùo truyeàn qua phöông Ñoâng traûi qua ñaõ nhieàu ñôøi, caùc baäc dòch sö cuûa boán boä ñeàu vôùi taâm aân caàn dòch vaø truyeàn vaên, nhöng khi dòch ñeán phaàn phaù Taêng thì phaàn nhieàu chöa roõ, khieán cho ngöôøi ñôøi sau hoaøi nghi, nghi laø vaên dòch ñöùt ñoaïn, nghóa phaân giôùi haïn. Caùc nhaø taïo sôù cuõng hoaøi nghi neân coi nheï thaân maïng, choáng tích tôùi Haïc laâm; queân mình giuùp ngöôøi veùn y leân ñænh nuùi Linh thöùu ñeå thaáu

416 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

suoát moái nghi vaø quyeát ñoaùn nhöõng ñieàu treä ngaïi, boå sung nhöõng choã thieáu vaø tröø haún moái nghi; hy voïng ôû trong hoäi Long hoa seõ ñöôïc phaùp nhaãn ngay nôi taâm ban ñaàu).

Toân giaû Öu-ba-ly baïch Phaät: “Theá toân, neáu laø phaù Taêng thì Taêng giaø bò nhieãu loaïn, nhö vaäy coù phaûi heã Taêng giaø bò nhieãu loaïn töùc laø phaù Taêng hay khoâng?”, Phaät noùi: coù boán caâu:

1. Coù phaù Taêng maø khoâng phaûi nhieãu loaïn, töùc laø töï coù phaù Taêng nhöng khoâng thoï haønh möôøi boán vieäc phaù hoaïi.

2. Taêng giaø bò nhieãu loaïn maø khoâng phaûi phaù Taêng, töùc laø thoï haønh möôøi boán vieäc phaù hoaïi nhöng khoâng phaù Taêng.

3. Vöøa nhieãu loaïn vöøa phaù Taêng, töùc laø thoï haønh möôøi boán vieäc vaø phaù Taêng.

4. Caû hai ñeàu khoâng coù, töùc laø khoâng nhieãu loaïn cuõng khoâng phaù Taêng”.

Laïi hoûi: “coù phaûi heã coù phaù Taêng ñeàu laø ôû rieâng hay chæ coù ôû rieâng môùi laø phaù Taêng ?”, Phaät noùi coù boán caâu nhö treân. Khi Phaät thuyeát phaùp cho A nhaõ Kieàu-traàn-nhö vaø taùm vaïn thieân töû ñeàu ñöôïc ñaày ñuû phaùp vò roài, caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Kieàu-traàn-nhö vaø caùc thieân töû ñôøi tröôùc ñaõ taïo nghieäp gì maø nay laïi ñöôïc ñaày ñuû phaùp vò?”, Phaät noùi: “caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa ôû giai vò Baát ñònh tuï, trong bieån caû ta mang thaân ruøa chuùa. Luùc ñoù coù naêm traêm thöông nhaân ñi thuyeàn ra bieån, ñeán ñaûo chaâu baùu laáy ñuû caùc loaïi chaâu baùu roài trôû veà nöôùc. Treân ñöôøng trôû veà gaëp phaûi caù Ma kieät phaù huûy thuyeàn, caùc thöông nhaân keâu gaøo than khoùc; ruøa chuùa nghe tieáng keâu khoùc naøy neân töø döôùi nöôùc voït leân ñeán choã caùc thöông nhaân noùi raèng: “caùc oâng chôù sôï, haõy leo leân löng toâi, toâi seõ ñöa caùc oâng vaøo bôø, thaân maïng seõ ñöôïc baûo toaøn”. Caùc thöông nhaân nghe roài lieàn leo leân löng ruøa, vì soá ngöôøi ñoâng phaûi chôû naëng nhöng ruøa chuùa vaãn truï nôi taâm tinh taán, khoâng thoái chuyeån, chòu khoå lôùn ñeå ñöa hoï vaøo bôø an toaøn. Khi leân tôùi bôø, ruøa thoø ñaàu ra vaø naèm meâ man; caùch choã ruøa naèm khoâng xa, coù moät ñaøn kieán, moät con trong ñaøn ñi ra kieám aên, nghe muøi ruøa neân noù ñeán gaàn vaø thaáy ruøa thoø ñaàu ra naèm meâ man. Noù voäi trôû veà toå vaø goïi taùm vaïn con kieán khaùc cuøng ñeán choã ruøa, ñaøn kieán aên heát phaàn da maø ruøa vaãn chöa tænh laïi, ñeán khi aên tôùi phaàn thòt, ruøa môùi tænh vaø nhìn thaáy ñaøn kieán bu ñaày khaép thaân mình ñeå aên thòt. Ruøa suy nghó: “neáu ta chuyeån ñoäng thaân mình thì seõ haïi cheát ñaøn kieán naøy, ta neân xaû thaân naøy, khoâng neân laøm haïi chuùng”, nghó roài lieàn naèm yeân cho ñaøn kieán aên daàn heát thòt vaø phaùt nguyeän: “nhö ngaøy nay


toâi ñem thaân maùu thòt naøy thí cho ñaøn kieán ñöôïc no ñuû, nguyeän vaøo ñôøi vò lai khi chöùng quaû Boà-ñeà, toâi cuõng seõ thí phaùp khieán cho ñaøn kieán naøy ñöôïc phaùp vò no ñuû”.

Naøy caùc Bí-soâ, ruøa chuùa thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, con kieán daãn ñöôøng thuôû xöa chính laø Kieàu-traàn-nhö ngaøy nay, taùm vaïn con kieán cuøng ñeán aên thòt ruøa thuôû xöa chính laø taùm vaïn thieân töû ngaøy nay. Trong quaù khöù ta thí maùu thòt khieán cho hoï ñöôïc no ñuû, nay thaønh Phaät quaû ta cuõng thí phaùp khieán cho hoï ñöôïc ñaày ñuû phaùp vò. Naøy caùc Bí-soâ, nhö ta thöôøng daïy, caùc thaày neân boû hai nghieäp ñen vaø xen taïp, neân tu nghieäp traéng”. Khi Phaät thuyeát phaùp khieán cho naêm Bí-soâ ñeàu ñöôïc phaùp vò ñaày ñuû, ra khoûi bieån sanh töû, ñöôïc thaéng nhaân cöùu caùnh Nieát- baøn. Caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, naêm Bí-soâ naøy ñôøi tröôùc ñaõ taïo nghieäp gì maø ñöôïc phaùp vò ñaày ñuû, ñöôïc Ñaïi sö töø bi cöùu vôùt ra khoûi bieån sanh töû, phöông tieän truï cöùu caùnh Nieát-baøn?”, Phaät noùi: “ñaây khoâng phaûi laø vieäc hi höõu, vì nay ta ñaõ lìa haún tham saân si, giaø bònh cheát, öu bi khoå naõo; ñöôïc hoaøn toaøn giaûi thoaùt, thaønh töïu Nhaát thieát trí, Nhaát thieát chuûng trí vaø Nhaát thieát trí trí, ñöôïc töï taïi, thuyeát phaùp khieán cho naêm Bí-soâ naøy ñöôïc phaùp vò ñaày ñuû, ra khoûi bieån sanh truï, truï cöùu caùnh Nieát-baøn laø vieäc ñöông nhieân. Thuôû xöa, khi ta chöa lìa tham saân si, giaø bònh cheát, öu bi khoå naõo, chöa ñöôïc giaûi thoaùt; khoâng nhöõng thí maùu thòt cho hoï ñöôïc no ñuû, ta coøn khieán hoï thoï trì naêm giôùi thì ñaây môùi laø vieäc hi höõu. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa, trong thaønh Baø-la-neâ-tö coù vua teân laø Kim cang tyù duøng chaùnh phaùp cai trò khieán cho ñaát nöôùc thaùi bình thònh vöôïng, nhaân daân no aám, nguõ coác ñöôïc muøa.Vua baåm taùnh thuaàn tín, hieàn thieän, töï lôïi lôïi tha, taâm töø bi vaø coù ñuû oai ñöùc, thöông xoùt chuùng sanh. Vua thöôøng boá thí taøi vaät vaø töï truï nôi phaùp xaû, vua laïi thöôøng tu taäp töø bi, ngaøy ñeâm saùu thôøi nhaäp ñònh töø bi. Khi vua ñang nhaäp ñònh, nhieàu ngöôøi ñeán xin ñeàu khoâng ñöôïc boá thí neân vua baûo quaàn thaàn saép xeáp nhaø caát chöùa taøi vaät ñeå boá thí ôû nôi boán cöûa thaønh; neáu coù Sa moân, Baø-la-moân vaø nhöõng ngöôøi ngheøo khoå coâ ñoäc töø xa ñeán xin thaûy ñeàu caáp cho hoï. Quaân thaàn vaâng lònh vua saép xeáp nhaø boá thí… ñeå cung caáp cho nhöõng ngöôøi ñeán xin ñöôïc ñaày ñuû. Vaøo moät thôøi khaùc, coù naêm Döôïc xoa ña vaên töø thaønh A laïc ca phieät ñeå ñi ra huùt tinh khí cuûa ngöôøi, chuùng du haønh ñeán beân ngoaøi thaønh Baø-la-neâ-tö vaø gaëp nhöõng ngöôøi chaên boø, chaên deâ, gaùnh cuûi vaø caùc thöông nhaân ôû caùc cöûa haøng. Thaáy hoï khoâng sôï mình neân naêm Döôïc xoa hoûi: “caùc ngöôi khoâng sôï ta sao?”, ñaùp: “vì sao phaûi sôï”, laïi hoûi: “vì sao khoâng sôï?”, ñaùp: “vua cuûa chuùng toâi tu töø bi, thöôøng laøm

418 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

cho caùc höõu tình ñöôïc lôïi laïc, ngaøy ñeâm saùu thôøi vua thöôøng nhaäp ñònh töø bi”. Naêm döôïc xoa lieàn hoùa laøm Baø-la-moân ñi ñeán choã boá thí ñeå thaáy roõ vieäc naøy; luùc ñoù vua Kim cang tyù xuaát ñònh, chænh ñoán y phuïc, ñaày ñuû oai nghi; naêm Döôïc xoa lieàn ñeán choã vua giô tay khen ngôïi raèng: “chuùc cho vua ñöôïc phöôùc thoï laâu daøi. Ñaïi vöông, chuùng toâi ñang ñoùi khaùt, xin vua boá thí thöùc aên cho chuùng toâi”, vua baûo quaàn thaàn boá thí cho hoï thöùc aên, naêm Döôïc xoa noùi: “chuùng toâi khaùt chæ uoáng maùu, ñoùi chæ aên thòt, khoâng aên ñöôïc thöùc aên naøo khaùc”. Vua nghe roài lieàn baûo quaàn thaàn: “ñöøng laøm haïi chuùng sanh, haõy tìm nhöõng con vaät töï cheát laáy maùu thòt cho hoï aên”, naêm Döôïc xoa noùi: “chuùng toâi chæ aên maùu noùng, khoâng aên maùu thòt cuûa con vaät töï cheát”. Vua nghe roài lieàn suy nghó: “khoâng theå laøm haïi chuùng sanh ñeå laáy maùu thòt cho chuùng aên, ta neân laáy maùu thòt treân thaân mình boá thí”, nghó roài lieàn cho goïi thaày thuoác ñeán noùi raèng: “haõy chích naêm choã treân thaân ta laáy maùu cho chuùng uoáng”, thaày thuoác noùi: “chuùng laø haøng haï phaåm, thaàn khoâng nôû chích laáy maùu cuûa vua ñem cho chuùng uoáng”. Vua voán gioûi y thuaät neân töï duøng kim chích vaøo naêm choã laáy maùu cho chuùng uoáng, sau ñoù thuyeát phaùp vaø khieán naêm Döôïc xoa naøy thoï trì naêm giôùi caám.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “vua Kim cang tyù thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, naêm Döôïc xoa thuôû xöa chính laø naêm Bí-soâ ngaøy nay. Thuôû xöa ta boá thí maùu thòt khieán cho hoï ñöôïc no ñuû, laïi coøn thuyeát phaùp khieán hoï thoï trì naêm giôùi; ngaøy nay ta thuyeát phaùp khieán hoï truï Kieán ñeá, ñöôïc cöùu caùnh Nieát-baøn. Laïi nöõa naøy caùc Bí-soâ, caùc thaày laéng nghe tieáp:

Thuôû xöa, trong thaønh Baø-la-neâ-tö coù vua teân laø Töø löïc, duøng chaùnh phaùp cai trò khieán cho ñaát nöôùc thaùi bình thònh vöôïng, nhaân daân no aám, nguõ coác ñöôïc muøa.Vua baåm taùnh thuaàn tín, hieàn thieän, töï lôïi lôïi tha, taâm töø bi vaø coù ñuû oai ñöùc, thöông xoùt chuùng sanh. Vaøo moät thôøi khaùc, coù naêm Döôïc xoa ña vaên töø thaønh A laïc ca phieät ñeå ñi ra huùt tinh khí cuûa ngöôøi, chuùng du haønh ñeán beân ngoaøi thaønh Baø-la-neâ-tö, khoâng thaáy coù ai cuùng teá neân noåi giaän laøm cho trong thaønh naøy coù bònh dòch, raát nhieàu ngöôøi cheát. Quaàn thaàn ñem vieäc naøy taâu leân vua, vua noùi: “caùc khanh thoâng baùo khaép trong thaønh raèng: vua baûo moïi ngöôøi neân khôûi taâm yù laøm lôïi laïc cho caùc höõu tình, chuyeân taâm caàn caàu ngaøy ñeâm khoâng giaùn ñoaïn thì taät bònh tieâu tröø, caùc tai naïn ñöôïc laéng yeân”, daân chuùng nghe roài lieàn khôûi taâm töø bi ñoái vôùi caùc höõu tình khieán cho naêm Döôïc xoa naøy khoâng theå laøm haïi hoï ñöôïc nöõa. Vaøo moät thôøi khaùc, coù naêm Döôïc xoa naøy ñeán beân ngoaøi thaønh Baø-la-neâ-tö vaø gaëp nhöõng


ngöôøi chaên boø, chaên deâ, gaùnh cuûi vaø caùc thöông nhaân ôû caùc cöûa haøng. Thaáy hoï khoâng sôï mình neân naêm Döôïc xoa hoûi: “caùc ngöôi khoâng sôï ta sao?”, ñaùp: “vì sao phaûi sôï”, laïi hoûi: “vì sao khoâng sôï?”, ñaùp: “haèng ngaøy vua chuùng toâi laø töø löïc thöôøng tö duy, chuùng toâi cuõng thöôøng tö duy”, laïi hoûi tö duy vieäc gì, ñaùp: “tö duy veà taâm töø bi ñoái vôùi caùc höõu tình”. Döôïc xoa nghe roài lieàn suy nghó: “hoï ñeàu tu taâm töø bi thì ta khoâng theå haïi ñöôïc”, nghó roài lieàn qua laïi ôû ngoaøi boán cöûa thaønh ñeå chôø gaëp vua. Vaøo moät thôøi khaùc, vua ra ngoaøi thaønh, naêm Döôïc xoa naøy hoùa laøm Baø-la-moân ñeán choã vua giô tay khen ngôïi raèng: “chuùc cho vua ñöôïc phöôùc thoï laâu daøi. Ñaïi vöông, chuùng toâi ñang ñoùi khaùt, xin vua boá thí thöùc aên cho chuùng toâi”, vua baûo quaàn thaàn boá thí cho hoï thöùc aên, naêm Döôïc xoa noùi: “chuùng toâi khaùt chæ uoáng maùu, ñoùi chæ aên thòt, khoâng aên ñöôïc thöùc aên naøo khaùc”. Vua nghe roài lieàn baûo quaàn thaàn: “ñöøng laøm haïi chuùng sanh, haõy tìm nhöõng con vaät töï cheát laáy maùu thòt cho hoï aên”, naêm Döôïc xoa noùi: “chuùng toâi chæ aên maùu noùng, khoâng aên maùu thòt cuûa con vaät töï cheát”. Vua nghe roài lieàn suy nghó: “khoâng theå laøm haïi chuùng sanh ñeå laáy maùu thòt cho chuùng aên, ta neân laáy maùu thòt treân thaân mình boá thí”, nghó roài lieàn cho goïi thaày thuoác ñeán noùi raèng: “haõy chích naêm choã treân thaân ta laáy maùu cho chuùng uoáng”, thaày thuoác noùi: “chuùng laø haøng haï phaåm, thaàn khoâng nôû chích laáy maùu cuûa vua ñem cho chuùng uoáng”. Vua voán gioûi y thuaät neân töï duøng kim chích vaøo naêm choã laáy maùu cho chuùng uoáng, sau ñoù thuyeát phaùp vaø khieán naêm Döôïc xoa naøy thoï trì naêm giôùi caám.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “vua Töø löïc thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, naêm Döôïc xoa thuôû xöa chính laø naêm Bí-soâ ngaøy nay. Thuôû xöa ta boá thí maùu thòt khieán cho hoï ñöôïc no ñuû, laïi coøn thuyeát phaùp khieán hoï thoï trì naêm giôùi; ngaøy nay ta thuyeát phaùp khieán hoï truï Kieán ñeá, ñöôïc cöùu caùnh Nieát-baøn”.

Phaät sau khi traûi qua saùu naêm khoå haïnh môùi thaønh Voâ thöôïng giaùc, sau ñoù môùi ñeán thaønh Baø-la-neâ-tö ñoä naêm Bí-soâ Kieàu-traàn-nhö…, keá ñoä naêm tröôûng giaû töû Da-xaù…, keá ñoä theâm nhoùm saùu möôi hieàn giaû, cho neân soá löôïng Bí-soâ ngaøy caøng ñoâng. Luùc ñoù caùc Bí-soâ coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân ñaõ taïo nghieäp gì maø nay phaûi chòu quaû dò thuïc saùu naêm khoå haïnh?”, Phaät noùi: “ta töï taïo nghieäp neân nay phaûi thoï baùo, caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa khi loaøi ngöôøi thoï hai vaïn tuoåi, coù moät tuï laïc teân laø Phaân tích, daân chuùng ñoâng ñuùc, soáng an oån, giaøu coù, nguõ coác ñöôïc muøa. Trong tuï laïc coù moät Baø-la-moân teân laø Ni caâu ñaø giaøu coù, nhieàu quyeán thuoäc vaø

420 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

laø chuû tuï laïc; vua Ngaät laät chæ ñaõ ban tuï laïc naøy cho Ni caâu ñaø. Ni caâu ñaø coù naêm traêm ñeä töû, trong ñoù coù moät ñeä töû teân laø Toái thaéng thuoäc doøng hoï cao quyù, cha meï thanh tònh, toå tieân baûy ñôøi ñeàu thuø thaéng. Toái thaéng thoâng minh, hoïc thoâng caùc luaän vaø luaän Töù minh, laïi coù dung maïo ñoan chaùnh, ñöôïc moïi ngöôøi yeâu meán. Trong tuï laïc naøy coù moät thôï goám teân laø Hyû hoä ñaõ quy y Tam baûo, tin chaéc lyù Töù ñeá vaø ñöôïc Kieán ñeá chöùng quaû Döï löu. Hyû hoä vaát boû caùc duïng cuï saùt sanh, duøng ñaát seùt do chuoät moi ra, duøng nöôùc khoâng truøng vaø duøng cuûi khoâng moái moït ñeå laøm ñoà goám, sau ñoù baøy caùc loaïi ñoà goám naøy ôû ngoaøi cöûa, noùi vôùi moïi ngöôøi raèng: “haõy boá thí cho toâi gaïo ñaäu roài tuøy yù ñoåi laáy ñoà goám naøy”. Hyû hoä ñem gaïo ñaäu… naøy ñeå nuoâi cha meï giaø muø loøa vaø cuùng döôøng Phaät Ca- dieáp-ba. Toái thaéng vaø Hyû hoä laø baïn thaân töø nhoû, luùc ñoù Hyû hoä ñeán choã Phaät Ca-dieáp ba ñaûnh leã ngoài moät beân, Phaät noùi phaùp chæ daïy cho Hyû hoä ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Hyû hoä ñaûnh leã Phaät roài ra veà, treân ñöôøng gaëp Toái thaéng côõi xe baïch maõ cuøng vôùi naêm traêm baïn ñoàng hoïc, Toái thaúng hoûi: “Hyû hoä, anh töø ñaâu trôû veà?”, ñaùp: “toâi töø choã Phaät Ca-dieáp ba leã baùi cuùng döôøng trôû veà, anh neân cuøng toâi ñi ñeán choã Phaät”, Toái thaéng noùi: “vì sao phaûi gaëp Phaät leã baùi cuùng döôøng, xuaát gia nhö theá raát khoù thaønh Chaùnh giaùc”, Hyû hoä noùi: “anh ñöøng noùi nhö vaäy, Phaät Ca- dieáp ba xuaát gia khoâng bao laâu ñaõ ñöôïc Chaùnh giaùc, ñaày ñuû Nhaát thieát trí, chaùnh phaùp hieän tieàn”, Hyû hoä noùi ba laàn nhö vaäy vaø Toâi thaéng cuõng noùi ba laàn raèng: “xuaát gia nhö theá raát khoù thaønh Chaùnh giaùc”. Hyû hoä nghe roài lieàn leo leân xe tuùm laáy Toái thaéng keùo ñi ñeán choã Phaät, Toái thaéng lieàn suy nghó: “Phaät Ca-dieáp ba nhaát ñònh laø baäc ñaïi sö toái thaéng voâ thöôïng, phaùp noùi ra laø thuø thaéng môùi khieán cho Hyû hoä tröôùc nay voán hieàn thieän, nay boãng nhieân trôû neân hung baïo, vì Nhö lai maø tuùm laáy ta nhö theá”, nghó roài lieàn noùi: “anh haõy buoâng tay ra”, ñaùp: “toâikhoâng buoâng, neáu anh chòu cuøng toâi ñeán choã Phaät thì toâi seõ buoâng”, Hyû hoä noùi ba laàn nhö vaäy, Toái thaéng noùi: “haõy leân xe, chuùng ta cuøng ñi ñeán choã Phaät, neáu ñöôøng thoâng suoát thì chuùng ta ñi xe, neáu gaëp ñöôøng khoâng thoâng thì chuùng ta seõ xuoáng xe ñi boä”. Khi ñeán choã Phaät, hoï ñaûnh leã ngoài moät beân; Hyû hoä chaép tay baïch Phaät: “Toái thaéng laø baïn con voán khoâng tin Tam baûo, cuùi xin Theá toân noùi dieäu phaùp khieán cho anh ta sanh tín kính”, Phaät lieàn tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho Toái thaéng ñöôïc lôïi hæ roài im laëng. Luùc ñoù Toái thaéng hoûi Hyû hoä: “anh ñaõ nghe phaùp naøy, vì sao laïi khoâng xuaát gia?”, ñaùp: “toâi coøn ñang nuoâi cha meï giaø muøa loøa neân chæ tuøy thôøi cuùng döôøng Phaät maø thoâi”, Toái thaéng noùi: “neáu anh khoâng xuaát gia thì toâi quyeát ñònh xuaát gia”, Hyû hoä töø choã ngoài ñöùng daäy baïch


Phaät: “Theá toân, xin cho Toái thaéng ñöôïc ôû trong thieän phaùp luaät xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc”, Phaät lieàn cho Toái thaéng ñöôïc nhö phaùp xuaát gia. Sau ñoù Phaät du haønh daàn ñeán vöôøn Thi loäc, choã Tieân nhôn ñoïa xöù thuoäc thaønh Baø-la-neâ-tö vaø nguï taïi ñaây. Vua Ngaät laät chæ nghe ñöôïc tin naøy lieàn ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho vua ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Luùc ñoù vua ñöùng daäy thænh Phaät vaø Taêng vaøo ngaøy mai thoï thöïc ôû trong cung, Phaät im laëng nhaän lôøi, vua bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi lieàn ñaûnh leã Phaät höõu nhieãu roài ra veà. Veà ñeán trong cung, ngay trong ñeâm ñoù vua cho söûa soaïn ñuû caùc moùn aên ngon, saùng sôùm traûi toøa roài sai söù ñeán baïch Phaät: “ñaõ ñeán giôø thoï thöïc, xin Phaät töï bieát thôøi”. Phaät cuøng caùc Bí-soâ ñaép y mang baùt ñi ñeán trong cung thoï thænh thöïc, Phaät ngoài treân, caùc Bí-soâ theo thöù lôùp ngoài xong, vua töï tay daâng cuùng caùc moùn aên ngon cho Phaät vaø Taêng. Thaáy Phaät vaø Taêng thoï thöïc xong, vua quyø xuoáng baïch Phaät: “Theá toân, con muoán xaây caát moät tinh xaù lôùn goàm naêm traêm vieän, moãi vieän ñeàu coù ñuû giöôøng naèm lôùn nhoû vaø luùa gaïo thôm ñeå cuùng döôøng Phaät vaø Taêng”, Phaät noùi: “Ñaïi vöông phaùt taâm thuø thaéng nhö vaäy, aét seõ thoï ñaày ñuû phöôùc baùo töông öùng”, vua Ngaät laät chæ laïi thænh ba laàn : “cuùi xin Theá toân thoï con thænh cuùng döôøng töù söï trong ba thaùng haï. Con seõ xaây caát moät tinh xaù lôùn goàm naêm traêm vieän, moãi vieän ñeàu coù ñuû giöôøng naèm lôùn nhoû vaø luùa gaïo thôm ñeå cuùng döôøng Phaät vaø Taêng”, Phaät noùi: “Ñaïi vöông phaùt taâm thuø thaéng nhö vaäy, aét seõ thoï ñaày ñuû phöôùc baùo töông öùng”, vua Ngaät laät chæ baïch Phaät: “Theá toân, neáu con khoâng cuùng döôøng thì coù ngöôøi naøo coù theå phaùt taâm cuùng döôøng nhö con hoâm nay khoâng?”, Phaät noùi: “Ñaïi vöông, trong nöôùc vua ñaõ coù ngöôøi thaønh taâm cuùng döôøng nhö vaäy”, vua hoûi laø ai, Phaät noùi: “trong nöôùc vua coù moät tuï laïc teân laø Vi taàn trì, coù moät thôï goám teân laø Hyû hoä ñaõ quy y Tam baûo, tin chaéc lyù Töù ñeá vaø ñöôïc Kieán ñeá chöùng quaû Döï löu. Hyû hoä vaát boû caùc duïng cuï saùt sanh, duøng ñaát seùt do chuoät moi ra, duøng nöôùc khoâng truøng vaø duøng cuûi khoâng moái moït ñeå laøm ñoà goám, sau ñoù baøy caùc loaïi ñoà goám naøy ôû ngoaøi cöûa, noùi vôùi moïi ngöôøi raèng: haõy boá thí cho toâi gaïo ñaäu roài tuøy yù ñoåi laáy ñoà goám naøy. Hyû hoä ñem gaïo ñaäu… naøy ñeå nuoâi cha meï giaø muø loøa vaø cuùng döôøng cho ta. Laïi nöõa, Ñaïi vöông, khi ta ñaép y mang baùt vaøo trong tuï laïc naøy theo thöù lôùp khaát thöïc, ñeán tröôùc cöûa nhaø cuûa Hyû hoä. Luùc ñoù Hyû hoä coù chuùt vieäc ñaõ ñi khoûi, chæ coøn chaï meï muøa loøa ôû nhaø, hoï nghe tieáng ta goõ cöûa lieàn hoûi laø ai, ta ñaùp: toâi laø Phaät Ca-dieáp ba, vì thôøi thöïc neân ñeán ñaây khaát thöïc. Hoï môû cöûa môøi ta vaøo trong nhaø vaø noùi raèng: chuùng con coù ñaäu chín vaø rau luoäc, Theá toân tuøy yù laáy; thí chuû cuùng

422 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

döôøng cho Theá toân coù chuùt vieäc ñaõ taïm ra ngoaøi. Ñaïi vöông, luùc ñoù ta theo phaùp cuûa Baéc Caâu loâ chaâu, töï tay laáy thöùc aên roài ñi. Sau ñoù Hyû hoä trôû veà, nhìn thaáy rau ñaäu nhö coù ai laáy bôùt, lieàn hoûi cha meï, cha meï ñem vieäc treân keå laïi, Hyû hoä nghe roài vui möøng suy nghó: ta ñaõ ñöôïc lôïi ích lôùn, hoâm nay Phaät Ca-dieáp ba ñaõ vaøo nhaø ta töï tay thoï thöùc aên. Do vui möøng neân Hyû hoä ngoài kieát giaø nhaäp ñònh baûy ngaøy môùi xuaát ñònh, nhôø laàn nhaäp ñònh naøy neân Hyû hoä ñaõ giöõ ñöôïc chaùnh nieäm, khoâng taùn loaïn suoát trong möôøi laêm ngaøy khoâng giaùn ñoaïn. Cuõng nhôø ñònh naøy maø trong suoát baûy ngaøy thöùc aên uoáng trong nhaø ñöôïc ñaày ñuû, cha meï cuûa Hyû hoä khoâng coù thieáu thoán. Laïi nöõa, Ñaïi vöông, vaøo moät thôøi khaùc, trong ba thaùng an cö taïi ñaây, ñaàu haï ta ñaõ bò khoå vì trôøi möa, truù xöù cuûa ta bò doät. Choã laøm ñoà goám cuûa Hyû hoä vöøa môùi lôïp baèng coû tranh neân ta baûo thò giaû ñeán ñoù dôõ laáy coû tranh naøy veà lôïp laïi choã bò möa doät. Caùc Bí-soâ vaâng lôøi ta laøm theo, luùc ñoù Hyû hoä cuõng khoâng coù ôû nhaø, cha meï cuûa Hyû hoä nghe tieáng dôõ coû tranh lieàn hoûi laø ai ñang dôõ coû tranh, caùc Bí-soâ noùi roõ nguyeân do, hoï nghe roài lieàn noùi: Hyû hoä khoâng coù ôû nhaø, caùc Thaùnh giaû cöù tuøy yù laáy. Caùc Bí-soâ dôõ laáy coû tranh xong ñem veà lôïp laïi choã bò möa doät, sau ñoù Hyû hoä trôû veà thaáy coû tranh bò dôõ lieàn hoûi cha meï, cha meï ñem vieäc treân keå laïi, Hyû hoä nghe roài vui möøng nghó raèng: ta ñaõ ñöôïc lôïi ích lôùn, Phaät Ca-dieáp ba seõ khoâng bò khoå vì möa ñoät sau khi thoï vaät duïng cuûa nhaø ta. Do vui möøng Hyû hoä ngoài kieát giaø nhaäp ñònh baûy ngaøy, chuyeân taâm khoâng giaùn ñoaïn. Cuõng nhôø ñònh naøy maø ñöôïc chö thieân che chôû, trong suoát baûy ngaøy tuy coù möa to nhöng choã bò dôõ maùi khoâng bò möa laøm öôùt. Ñaïi vöông, trong ba thaùng an cö ta khoâng theå thoï töù söï cuùng döôøng cuûa Ñaïi vöông, vì söï cuùng döôøng cuûa Ñaïi vöông khoâng baèng söï cuùng döôøng coû tranh môùi lôïp cuûa Hyû hoä”, vua baïch Phaät: “hoâm nay Hyû hoä ñöôïc lôïi ích lôùn, Phaät Ca-dieáp ba thoï söï cuùng döôøng cuûa Hyû hoä, khoâng coøn gaëp khoù khaên nöõa”, vua lieàn tuøy hæ noùi keä:

“Trong caùc teá töï, löûa hôn heát, Trong caùc Vi ñaø, thaàn hôn heát, ÔÛ trong theá gian, vua ñöùng ñaàu, Trong caùc doøng nöôùc, bieån lôùn nhaát, Trong caùc ngoâi sao, traêng saùng nhaát, AÙnh maët trôøi saùng hôn taát caû. Boán phöông treân döôùi vaø coõi trôøi, Cuùng döôøng Theá toân laø toái thöôïng”.

Luùc ñoù Phaät noùi dieäu phaùp khieán cho vua ñöôïc lôïi hæ roài ñi, vua Ngaät laät chæ mang caùc moùn cuùng döôøng ñi theo tieãn ñöa Theá toân. Ra


khoûi tuï laïc, vua ñaûnh leã Phaät höõu nhieãu roài trôû veà cung, sau ñoù vua cho söù giaû chôû naêm traêm xe luùa gaïo ñeán noùi vôùi Hyû hoä raèng: “luùa gaïo chôû trong naêm traêm xe naøy duøng ñeå cuùng döôøng cha meï muø loøa cuûa anh vaø Phaät Ca-dieáp ba”. Söù giaû vaâng lònh vua chôû gaïo ñeán vaø noùi y nhö lôøi vua daïy, Hyû hoä noùi vôùi söù giaû: “vua coøn nhieàu vieäc phaûi laøm, toâi thaät khoâng daùm nhaän”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Thanh nieân teân Toái thaéng thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, thuôû xöa ta huûy baùng Phaät Ca-dieáp ba laø muoán chöùng ñöôïc Chaùnh giaùc phaûi tu khoå haïnh, vò aáy khoâng tu khoå haïnh laøm sao chöùng ñöôïc Chaùnh giaùc. Do lôøi huûy baùng naøy neân nay ta phaûi thoï baùo khoå haïnh saùu naêm. Caùc Bí-soâ neân bieát, nghieäp baùo aét phaûi töï thoï laáy… caùc thaày neân tu hoïc nhö vaäy”.

424 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


QUYEÅN 12

Luùc ñoù Phaät taïi thaønh Thaát-la-phieät, khi Boà-taùt vöôït thaønh xuaát

gia thì phu nhaân Da-du-ñaø-la vöøa môùi coù thai; khi Boà-taùt tu khoå haïnh saùu naêm thì ôû trong cung, Da-du-ñaø-la cuõng tu khoå haïnh neân khieán cho thai aån maát. Khi Boà-taùt thaáy vieäc tu khoå haïnh khoâng coù lôïi ích lieàn töø boû, trôû laïi aên uoáng caùc thöùc aên ngon ñeå boài döôõng thaân, duøng daàu thoa thaân vaø taém röûa saïch seõ. Da-du-ñaø-la nghe bieát vieäc naøy cuõng töø boû khoå haïnh, buoâng thaû thaân taâm gioáng nhö Boà-taùt; do ñoù thai nhi phaùt trieån trôû laïi vaø ngaøy lôùn daàn leân. Nhöõng ngöôøi trong doøng hoï Thích nghe bieát vieäc naøy ñeàu cheâ cöôøi phæ baùng raèng: “Boà-taùt xuaát gia tu khoå haïnh, coâ ôû trong cung tö thoâng vôùi ngöôøi khaùc mang thai nhö theá”, Da-du-ñaø-la nghe roài lieàn noùi laø toâi khoâng coù. Thôøi gian sau sanh con gaëp luùc La- haàu-la laáy tay che maët traêng (nguyeät thöïc), vua taäp hoïp quyeán thuoäc laøm leã aên möøng vaø ñaët teân cho ñöùa beù, moïi ngöôøi noùi khi ñöùa beù sanh gaëp La-haàu-la laáy tay che maët traêng neân ñaët teân laø La-haàu-la; nhöõng ngöôøi trong doøng hoï Thích ñeàu baøn taùn vôùi nhau laø ñöùa beù khoâng phaûi con cuûa Boà-taùt. Da-du-ñaø-la nghe roài lieàn khoùc nöùc nôû, boàng La-haàu-la ñaët treân phieán ñaù maø Boà-taùt thöôøng ngoài nghæ ngôi roài boû xuoáng ao, nôi maø Boà-taùt thöôøng taém, caát tieáng theà raèng: “neáu ñöùa beù naøy laø con cuûa Boà-taùt thì khi boû xuoáng nöôùc, noù lieàn noåi; neáu khoâng phaûi laø con cuûa Boà-taùt thì noù chìm xuoáng”, theà xong, La-haàu-la ôû treân phieán ñaù ñeàu noåi treân maët nöôùc khoâng chìm. Da-du-ñaø-la laïi noùi: “haõy troâi töø bôø naøy tôùi bôø kia roài trôû laïi”, noùi roài lieàn thaáy La-haàu-la ôû treân phieán ñaù troâi töø bôø naøy ñeán bôø kia roài trôû laïi, moïi ngöôøi thaáy vieäc naøy roài ñeàu cho laø hi höõu. Da-du-ñaø-la boàng con leân vaø suy nghó: “Boà-taùt tu khoå haïnh saùu naêm, sau khi thaønh chaùnh giaùc giaùo hoùa sau naêm seõ trôû laïi ñaây, luùc ñoù ta seõ laøm cho moïi ngöôøi thaáy roõ thöïc hö”.

Thôøi gian sau, Phaät trôû laïi thaønh Kieáp-tyû-la, moät ngaøy thoï thöïc ôû


vöông gia, moät ngaøy thoï thöïc ôû trong cung, Da-du-ñaø-la lieàn suy nghó: “ta laøm phöông tieän gì khieán Theá toân hieåu yù muoán cuûa ta”. Luùc ñoù ôû trong thaønh coù moät nöõ ngoaïi ñaïo gioûi phaùp thuaät, Da-du-ñaø-la sai söù ñem naêm traêm ñoàng tieàn vaøng ñeán nhôø baø ta laøm phaùp thuaät, baø ta cheá ra moät vieân thuoác ñöa cho söû giaû. Da-du-ñaø-la nhaän thuoác lieàn ôû tröôùc caùc cung nhaân ñaët vieân thuoác vaøo tay cuûa La-haàu-la roài noùi: “con haõy ñem vieân thuoác naøy cho cha cuûa con”. Phaät coù ñuû Nhaát thieát trí bieát roõ khi Da-du-ñaø-la sanh La-haàu-la ñaõ bò cheâ cöôøi phæ baùng neân hoâm nay muoán giaûi tröø lôøi phæ baùng naøy. Phaät quaùn bieát roài lieàn hoùa ra naêm traêm hoùa Phaät gioáng nhö nhau, La-haàu-la caàm vieân thuoác ñi qua töøng vò hoùa Phaät nhöng ñeàu khoâng ñöa vieân thuoác, khi ñeán choã Theá toân lieàn ñöa vieân thuoác, Phaät thoï vieân thuoác roài ñöa laïi cho La-haàu-la, La-haàu-la lieàn laáy uoáng, Phaät chuù nguyeän cho La-haàu-la roài ñöùng daäy ñi, La-haàu- la ñi theo; caùc theå nöõ khoâng cho La-haàu-la ra khoûi cung, La-haàu-la khoùc la ñoøi ñi theo. Phaät quaùn bieát La-haàu-la khoâng thích ñôøi soáng theá tuïc, seõ khoâng thoï thaân sau vaø seõ ñöôïc chöùng Thaùnh quaû neân daãn La-haàu-la ñi. Do tuùc duyeân caûm öùng neân La-haàu-la coù theå nhaän bieát Theá toân trong naêm traêm vò hoùa Phaät vaø khoâng chòu xa lìa. Vua Tònh-phaïn cuøng caùc quyeán thuoäc vaø nhöõng ngöôøi thuoäc doøng hoï Thích thaáy vieäc naøy roài ñeàu kính troïng Da-du-ñaø-la vì bieát tröôùc ñaây coâ bò phæ baùng laø oan uoång. Luùc ñoù Da-du-ñaø-la bieát tieáng xaáu ñaõ ñöôïc giaûi tröø neân raát vui möøng.

Trôû veà truù xöù, Phaät muoán ñoä La-haàu-la; vua Tònh-phaïn nghe tin naøy lieàn ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài noùi: “neáu Theá toân muoán ñoä La-haàu-la thì xin cho toâi ñöôïc cuùng döôøng moät ngaøy”, Phaät nhaän lôøi. Vua Tònh- phaïn lieàn vì La-haàu-la môû hoäi cuùng döôøng, qua hoâm sau môùi daãn La- haàu-la ñeán choã Phaät baïch raèng: “Theá toân tuøy yù cho La-haàu-la xuaát gia”, Phaät baûo toân giaû Xaù-lôïi-phaát cho La-haàu-la ñöôïc xuaát gia nhö phaùp, Xaù-lôïi-phaát vaâng lôøi Phaät daïy lieàn cho La-haàu-la xuaát gia nhö phaùp. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, do nhaân duyeân gì ñoàng töû La-haàu-la coù theå nhaän bieát Theá toân trong soá naêm traêm vò hoùa Phaät ñeå ñöa vieân thuoác?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay La-haàu- la coù theå nhaän bieát ta maø voâ löôïng kieáp trong quaù khöù, cuõng ñaõ nhaän bieát ñöôïc ta trong soá ñoâng ngöôøi ñeå ñöa cho ta voøng hoa. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa trong moät ngoâi laøng coù moät tröôûng giaû cöôùi con gaùi cuûa moät tröôûng giaû gaàn nhaø laøm vôï, khoâng bao laâu sau ngöôøi vôï mang thai vaø sanh moät con trai. Ngöôøi choàng noùi: “chuùng ta nay ñaõ coù con, khoâng theå ngoài khoâng maø tieâu heát taøi saûn ñaõ coù. Nay toâi ñem moät ít ñi ra bieån

426 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

mua baùn, naøng ôû nhaø nuoâi con cho ñeán tröôûng thaønh”, ngöôøi vôï noùi seõ laøm theo nhö lôøi ngöôøi choàng daën. Khoâng ngôø ngöôøi choàng ra bieån gaëp phaûi gioù baõo laøm ñaém thuyeàn, ngöôøi vaø cuûa ñeàu chìm xuoáng bieån. Ngöôi vôï thuû tieát, ñi laøm möôùn vaø nhôø quyeán thuoäc giuùp ñôõ ñeå nuoâi con khoân lôùn. Gaàn nhaø coù ngöôøi thôï deät gioûi, töï möu sinh baèng ngheà cuûa mình; ngöôøi vôï thaáy roài lieàn suy nghó: “ra bieån mua baùn khoâng baèng laøm thôï deät coù tay ngheà gioûi; ngöôøi ñi bieån phaàn nhieàu ñeàu bò cheát khoâng theå trôû veà, coøn laøm ngheà deät thöôøng ñöôïc ôû nhaø. Ta neân cho con ta theo hoïc ngheà deät”, nghó roài lieàn daãn con ñeán nhaø ngöôøi thôï deät yeâu caàu daïy ngheà cho con mình, ngöôøi thôï deät nhaän lôøi. Nhôø thoâng minh thaùo vaùt neân khoâng bao laâu sau ngöôøi con hoïc ngheà deät thaønh taøi, tieàn kieám ñöôïc khi deät cuøng ngöôøi thôï deät ñem veà nhaø nhöng tröôùc sau vaãn khoâng ñuû tieâu duøng. Thaáy ngöôøi thôï deät tieâu duøng dö daõ lieàn hoûi nguyeân do, ngöôøi thôï deät noùi: “caäu laøm hai ngheà neân dö daõ, chaùu chæ laøm moät ngheà neân khoâng ñuû tieâu duøng”, ngöôøi chaùu laïi hoûi: “ngheà thöù hai cuûa caäu laø gì?”, ñaùp: “ban ñeâm ta ñi aên troäm”, ngöôøi chaùu ñoøi ñi theo, ngöôøi caäu noùi: “chaùu khoâng aên troäm ñöôïc”, ngöôøi chaùu noùi laø coù theå, ngöôøi caäu suy nghó: “ta neân thöû tröôùc”, nghó roài lieàn daãn ngöôøi chaùu vaøo chôï mua moät con thoû roài baûo: “chaùu haõy laøm thòt, caäu ñi taém roài seõ ñeán cuøng aên”. Ngöôøi chaùu laøm thòt thoû roài ngoài chôø, trong luùc chôø lieàn aên tröôùc moät chaân thoû, khi ngöôøi caäu taém xong trôû ra thaáy con thoû thieáu moät chaân lieàn hoûi: “coøn caùi chaân thöù tö ñaâu?”, ñaùp: “con thoû naøy chæ coù ba chaân”, ngöôøi caäu nghe roài lieàn suy nghó: “tröôùc nay ta laø keû troäm, ñöùa chaùu naøy coøn troäm gioûi hôn ta”, nghó roài lieàn mang thòt thoû cuøng vaøo moät quaùn röôïu keâu röôïu uoáng; uoáng xong, ngöôøi caäu baûo ngöôøi chaùu traû tieàn, ngöôøi chaùu noùi: “ngöôøi naøo uoáng thì ngöôøi ñoù traû tieàn, chaùu khoâng coù uoáng, caäu uoáng thì caäu töï traû tieàn”, ngöôøi caäu suy nghó: “ñöùa chaùu naøy neáu cho ñi chung thì coù theå aên troäm ñöôïc”. Ñeâm ñoù hai caäu chaùu khoeùt vaùch ñònh vaøo nhaø ngöôøi aên troäm, ngöôøi caäu ñònh chui ñaàu vaøo nhaø, ngöôøi chaùu noùi: “caäu khoâng raønh caùch aên troäm, vì sao caäu laïi chui ñaàu vaøo tröôùc, ñieàu naøy khoâng toát, caäu neân ñöa chaân vaøo tröôùc”, ngöôøi caäu nghe roài lieàn ñöa chaân vaøo tröôùc. Khoâng ngôø chuû nhaø phaùt hieän la leân vaø moïi ngöôøi cuøng naém laáy chaân keû troäm, ngöôøi chaùu ôû ngoaøi coá keùo ngöôøi caäu ra nhöng khoâng keùo noåi; sôï bò lieân luïy neân ngöôøi chaùu caét laáy ñaàu ngöôøi caäu vaø oâm ñaàu boû chaïy. Söï vieäc naøy taâu leân vua, vua nghe roài noùi vôùi quaàn thaàn: “ngöôøi caét ñaàu mang ñi môùi thaät laø ñaïi taëc. Caùc khanh ñem xaùc cuûa teân troäm naøy ñeå ôû ngaõ tö ñöôøng roài bí maät theo doõi, neáu coù ñeán beân xaùc than khoùc muoán mang xaùc ñi thì baét giöõ ngay teân


troäm ñoù”. Quaàn thaàn vaâng lònh vua laøm y nhö vaäy, ngöôøi chaùu suy nghó: “ta khoâng neân ñeán oâm xaùc cuûa caäu lieàn, ta neân giaû ñieân ñöùng ôû ngaõ tö ñöôøng hoaëc oâm ngöôøi nam, ngöôøi nöõ, hoaëc oâm caây ñaù, hoaëc oâm boø ngöïa, hoaëc oâm heo choù…”, nghó roài lieàn laøm y nhö vaäy, moïi ngöôøi ñeàu cho laø ñieân khoâng ñeå yù tôùi, luùc ñoù ngöôøi chaùu môùi tôùi oâm xaùc ngöôøi caäu than khoùc roài ñi. Quaàn thaàn taâu vua: “chæ coù moät ngöôøi ñieân tôùi oâm xaùc than khoùc chôù khoâng coù ai khaùc”, vua noùi: “ñoù chính laø teân caåu taëc, vì sao khoâng baét giöõ noù”. Luùc ñoù ngöôøi chaùu suy nghó: “ta neân hoûa taùng ngöôøi caäu”, nghó roài lieàn giaû laøm ngöôøi ñaùnh xe chôû treân xe ñaày cuûi, cho xe chaïy ñeán beân xaùc cheát, ñeán nôi lieàn môû daây coät boø roài phoùng löûa ñoát xe cuûi, xaùc cheát cuõng ñöôïc thieâu hoùa luoân. Ngöôøi canh giöõ xaùc cheát ñem vieäc naøy ñeán taâu vua, vua noùi: “ñoù chính laø teân caåu taëc, vì sao khoâng baét giöõ noù”. Luùc ñoù ngöôøi chaùu laïi suy nghó: “ta neân cuùng teá ôû choã hoûa taùng”, nghó roài lieàn giaû laøm moät Baø-la-moân tònh haïnh ñi khaát thöïc trong thaønh, cuoái cuøng ñeán choã hoûa taùng ñeå thöùc aên ôû naêm choã ñeå cuùng teá ngöôøi caäu roài boû ñi. Ngöôøi canh giöõ laïi ñem vieäc naøy taâu vua, vua noùi: “ñoù chính laø teân caåu taëc, vì sao khoâng baét giöõ noù, thaät teä”. Luùc ñoù ngöôøi chaùu laïi nghó: “ta neân ñem xöông coát cuûa caäu raûi xuoáng soâng Caêng giaø”, nghó roài lieàn giaû laøm moät ngoaïi ñaïo thôø ñaàu laâu ñi ñeán choã tro xöông, nhaët laáy xöông coát boû vaøo ñaàu laâu roài ñem boû xuoáng soâng Caêng giaø. Ngöôøi canh giöõ laïi ñem vieäc naøy taâu vua, vua noùi: “ñoù chính laø teân caåu taëc, vì sao khoâng baét giöõ noù, thaät teä. Caùc ngöôi haõy thoâi, chính ta seõ baét giöõ teân caåu taëc ñoù”, luùc ñoù vua ñi thuyeàn doïc theo bôø soâng Caêng giaø vôùi nhieàu thò veä, treân bôø soâng laïi cho ngöôøi canh baét. Vua coù moät coâng chuùa xinh ñeïp cuõng ñi thuyeàn du ngoaïn treân soâng, thuyeàn cuûa coâ caùch thuyeàn cuûa vua khoâng xa, vua noùi: “neáu coù chuyeän gì thì con phaûi la to leân”, vua laïi daën lính canh: “neáu nghe coâng chuùa la leân thì neân chaïy ñeán ngay, neáu thaáy coù ngöôøi laï thì phaûi baét ngay”. Luùc ñoù teân caåu taëc suy nghó: “vua vaø coâng chuùa du ngoaïn treân soâng, ta neân ñuøa côït coâ aáy”, nghó roài lieàn ôû treân thöôïng löu cuûa soâng thaû xuoáng caùi noài ñaát cho troâi theo doøng nöôùc, lính canh thaáy caùi noài ñaát cho laø caåu taëc lieàn tranh nhau ñaäp vôõ noài, môùi bieát laø khoâng phaûi; cöù nhö theá ñeán hôn möôøi laàn khieán lính canh thaáy noài ñaát troâi xuoáng khoâng theøm ñaäp nöõa. Luùc ñoù teân caåu taëc môùi ñoäi caùi noài treân ñaàu bôi theo doøng ñeán thuyeàn cuûa coâng chuùa, caàm dao beùn ñeán beân coâng chuùa noùi: “khoâng ñöôïc la, neáu la ta seõ gieát”, coâng chuùa sôï haõi khoâng daùm la. Sau ñoù teân caåu taëc cuøng coâng chuùa giao hoan roài boû ñi, coâng chuùa thaáy caåu taëc boû ñi roài môùi khoùc la leân noùi laø bò caåu taëc cöôõng hieáp. Lính canh noùi: “luùc cuøng teân caåu taëc thoï laïc thì coâ im

428 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

laëng, giôø haén ñi roài coâ môùi keâu la, chuùng toâi bieát haén ôû ñaâu maø baét giöõ”, noùi roài lieàn ñem vieäc naøy taâu vua, vua noùi: “sao caùc ngöôi khoâng canh giöõ caån thaän ñeå ñeán noåi nhö theá”. Sau ñoù coâng chuùa coù mang, ñuû möôøi thaùng sanh moät beù trai; nghe coâng chuùa sanh con, teân caåu taëc suy nghó: “ta neân laøm leã hoäi aên möøng con ta”, nghó roài lieàn giaû laøm ngöôøi phuïc dòch töø trong cung vua böôùc ra baûo moïi ngöôøi: “vua ra lònh coâng chuùa sanh con, moïi ngöôøi trong nöôùc neân vui veû aên möøng, toái nay ñöôïc maëc tình laáy troäm y phuïc, caùc vaät duïng… cuûa nhau”, moïi ngöôøi nghe roài lieàn vui veû aên möøng, tieáng oàn aøo thaáu ñeán trong cung vua, vua hoûi roõ nguyeân do lieàn bieát laø vieäc laøm cuûa teân caåu taëc. Luùc ñoù vua suy nghó: “neáu ta khoâng baét ñöôïc teân caåu taëc naøy ta seõ boû ngoâi”, nghó roài vua cho xaây moät ngoâi nhaø lôùn, xaây vöøa xong thì ñöùa beù ñöôïc saùu tuoåi. Vua baûo quaàn thaàn ñaùnh troáng ra lònh taát caû ngöôøi nam trong nöôùc phaûi ñeán tuï taäp trong ngoâi nhaø lôùn ñoù, ngöôøi naøo khoâng ñeán thì baét gieát. Luùc ñoù taát caû ngöôøi nam trong nöôùc ñeàu ñeán tuï taäp trong ngoâi nhaø lôùn ñoù, trong ñoù coù caû teân caåu taëc. Vua ñöa voøng hoa cho ñöùa beù noùi raèng: “con haõy caàm voøng hoa naøy ñi vaøo trong ñaùm ngöôøi ñoù, neáu nhaän bieát ngöôøi naøo laø cha con thì haõy ñöa voøng hoa naøy cho ngöôøi ñoù”, vua laïi baûo thò veä: “caùc ngöôi ñi theo ñöùa beù, neáu thaáy noù ñöa voøng hoa cho ai thì lieàn baét giöõ ngöôøi aáy”. Ñöùa beù vaâng lôøi caàm voøng hoa ñi vaøo trong ñaùm ñoâng, do nghieäp löïc noù nhaän bieát ngöôøi cha vaø ñöa voøng hoa cho, caùc thò veä lieàn baét giöõ vaø ñöa ñeán choã vua. Vua suy nghó coù neân gieát teân caåu taëc naøy hay khoâng, laïi nghó haén laø ngöôøi coù trí hueä khoâng neân gieát; nghó roài lieàn tha toäi cheát, gaû coâng chuùa vaø caáp cho caû hai nöûa nöôùc.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “teân caåu taëc thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, ñöùa beù thuôû xöa chính laø La-haàu-la ngaøy nay. Thuôû xöa ñaõ coù theå nhaän ra ta vaø ñöa voøng hoa, nay cuõng coù theå nhaän ra ta vaø ñöa vieân thuoác. Caùc thaày neân bieát nghieäp löïc khoù theå nghó baøn”.

Luùc ñoù phu nhaân Da-du-ñaø-la suy nghó: “khi cha cuûa La-haàu-la vaøo trong cung, ta seõ phöông tieän cuùng döôøng haàu haï khoâng ñeå cho oâng aáy ra khoûi cung”, nghó roài lieàn cuøng vôùi hai phu nhaân vaø saùu vaïn theå nöõ ñeàu trang ñieåm thaät ñeïp vôùi ñuû loaïi ñoà trang söùc vaø xoâng ñuû loaïi höông thôm. Saùng sôùm hoâm ñoù Phaät cuøng caùc Bí-soâ ñaép y mang baùt vaøo trong cung vua, phu nhaân Da-du-ñaø-la … cuøng saùu vaïn theå nöõ troãi caùc loaïi aâm nhaïc ca muùa ôû tröôùc Theá toân muoán laøm cho Phaät say ñaém. Phaät thaáy vieäc naøy roài lieàn suy nghó: “giôø thoï thöïc saép ñeán, neáu ta thoï thöïc tröôùc, khoâng noùi phaùp cho caùc nöõ nhôn naøy nghe thì e giôø ñieàu phuïc hoï seõ troâi qua, taâm duïc cuûa hoï seõ taêng theâm, khoâng ñöôïc lôïi ích töø lyù Töù ñeá. Ta


neân duøng thaàn thoâng löïc ñeå ñieàu phuïc hoï”, nghó roài lieàn aån maát ngay nôi choã ngoài, hieän ra ôû phöông Ñoâng treân hö khoâng ñi ñöùng naèm ngoài töï taïi, keá nhaäp ñònh Hoûa quang tröôùc tieân töø phöông Ñoâng hieän caùc aùnh saùng xanh, vaøng, ñoû, traéng, hoàng; hoaëc hieän bieán thaàn thoâng nhö treân thaân tuoân ra nöôùc, döôùi thaân tuoân ra löûa, hoaëc treân thaân tuoân ra löûa, döôùi thaân tuoân ra nöôùc. Phöông Ñoâng ñaõ nhö vaäy, caùc phöông Nam, Taây, Baéc cuõng hieän nhö vaäy; saùu ñoù aån maát trong hö khoâng vaø hieän ra treân toøa sö töû ngoài tröôùc caùc Bí-soâ. Caùc ngöôøi nöõ thaáy vieäc naøy roài ñeàu gieo mình xuoáng ñaát nhö caây bò ñoán ngaõ ôû tröôùc Phaät, Phaät quaùn bieát yù nhaïo tuøy mieân vaø taùnh giôùi cuûa hoï maø noùi lyù Töù ñeá, nghe xong taát caû ñeàu chöùng quaû Döï löu; chæ rieâng coù Da-du-ñaø-la vì taâm ñaém nhieãm saâu neân chöa ñöôïc chöùng quaû. Sau ñoù Da-du-ñaø-la suy nghó: “ta seõ laøm caùc moùn aên ngon, ngöôøi aên thöùc aên naøy seõ sanh taâm tham ñaém”, nghó roài lieàn laøm caùc moùn aên ngon muoán töï tay daâng cho Theá toân aên. Caùc Bí-soâ nghe bieát tin naøy lieàn baïch Phaät, Phaät noùi: “caùc thaày neân bieát, thuôû xöa khi chöa lìa ba ñoäc, caùc moùn aên thôm ngon coøn khoâng laøm cho ta tham ñaém, huoáng chi ngaøy nay ta ñaõ lìa ba ñoäc, caùc moùn aên ngon ñoù haù coù theå laøm ta tham ñaém ñöôïc hay sao”, luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, vì sao Da-du-ñaø-la nhaân luùc hoïp maët vui veû laïi sanh taâm muoán laøm cho Theá toân tham ñaém?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay Da-du-ñaø-la nhaân luùc hoïp maët vui veû muoán laøm cho ta tham ñaém, maø thuôû xöa cuõng vaäy. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa trong moät ngoâi laøng, caùch laøng khoâng xa coù moät khu röøng vôùi nhieàu hoa quaû vaø nöôùc suoái trong maùt. Trong röøng coù moät tieân nhaân tu khoå haïnh, aên hoa quaû, maëc voû caây vaø chöùng ñöôïc naêm thoâng; caàm thuù trong röøng khoâng sôï neân thöôøng ñeán gaàn tieân nhaân naøy. Hoâm ñoù, khi tieân nhaân ñi tieåu tieän bò xuaát tinh, coù moät con nai caùi ñi theo thaáy lieàn leø löôõi lieám roài sau ñoù lieám nôi sanh moân cuûa mình. Do nghieäp löïc khoâng theå nghó baøn neân con nai caùi naøy coù thai, sau ñoù sanh con ra laø ngöôøi, nai caùi naøy lieàn boû ñöùa beù maø ñi. Tieân nhaân thaáy ñöùa beù khoâng bieát laø con ai, lieàn quaùn bieát laø con mình neân mang veà nuoâi döôõng cho ñeán naêm noù ñöôïc möôøi hai tuoåi thì treân ñaàu noù boãng moïc ra caùi söøng, nhaân ñoù noù coù teân laø Ñoäc giaùc. Thôøi gian sau tieân nhaân ngaõ bònh, Ñoäc giaùc lo ñuû loaïi thuoác thang nhöng khoâng khoûi, bònh caøng naëng neân tröôùc khi cheát tieân nhaân noùi: “nôi ñaây thöôøng coù caùc tieân nhaân qua laïi, con neân ñoùn tieáp thaêm hoûi hoaëc cuùng döôøng hoa quaû”, keá noùi keä:

“Tích tuï ñeàu tieâu taùn, Cao ngaát aét rôi rôùt,

430 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Hoäi hoïp aét bieät ly, Coù maïng ñeàu phaûi cheát”.

Tieân nhôn qua ñôøi, Ñoäc giaùc theo phaùp tieân mai taùng roài tö duy vaø chöùng ñöôïc naêm thoâng. Thôøi gian sau, Ñoäc giaùc ñi laáy nöôùc roài treân ñöôøng trôû veà boãng gaëp möa lôùn, ñöôøng buøn laày trôn trôït neân Ñoäc giaùc teù ngaõ xuoáng ñaát laøm bình nöôùc vôõ, Ñoäc giaùc noåi saân chaép tay höôùng leân trôøi chuù nguyeän : “do trôøi möa laøm toâi teù vôõ bình, töø nay trong möôøi hai naêm trôøi khoâng ñöôïc möa nöõa”. Do söùc chuù nguyeän naøy neân trôøi khoâng möa trong moät thôøi gian daøi, thaønh Baø-la-neâ-tö bò haïn haùn, daân chuùng khoán khoå neân ruõ nhau boû ñi sang xöù khaùc. Luùc ñoù vua môøi caùc töôùng sö ñoaùn xem vì sao trôøi khoâng möa, töôùng sö noùi: “do tieân nhaân noåi saân chuù nguyeän neân trôøi khoâng möa”, vua noùi: “laøm caùch naøo ñeå trôøi möa xuoáng khieán daân ñöôïc an vui”, töôùng sö noùi: “neáu phaù ñöôïc giôùi haïnh maø tieân nhaân ñang tu taäp thì trôøi seõ möa, neáu khoâng trôøi seõ khoâng möa trong suoát möôøi hai naêm”. Vua nghe roài ngoài choáng caèm suy tö, caùc haäu phi hoûi nguyeân do, vua ñem vieäc treân keå laïi roài noùi: “do vieäc naøy neân ta öu tö lo laéng”, vua coù coâng chuùa lôùn teân laø Tòch tónh lieàn noùi: “vua cha khoâng phaûi lo buoàn nöõa, con coù caùch laøm cho tieân nhaân aáy phaïm giôùi haïnh”, vua hoûi caùch gì, coâng chuùa ñaùp: “con ñang hoïc chuù phaùp Baø-la- moân cuøng vôùi hai möôi theå nöõ khaùc, vua cha haõy cho coät thuyeàn treân maët nöôùc, loùt vaùn treân thuyeàn roài cho ñoå ñaát troàng caây vôùi caùc loaïi hoa treân ñoù gioáng nhö choã ôû cuûa tieân nhaân. Chuùng con seõ ñi thuyeàn ñeán choã tieân nhaân aáy ôû, neáu coù theå laøm cho tieân nhaân phaïm giôùi haïnh thì con seõ daãn vò aáy veà ñaây”. Vua nghe roài lieàn cho laøm y nhö lôøi coâng chuùa noùi, ôû trong caùc loaïi traùi caây vaø thöùc aên uoáng, coâng chuùa ñeàu boû thuoác vaøo. Sau ñoù coâng chuùa cuøng caùc theå nöõ giaû laøm tieân nhaân, maëc aùo voû caây vaø buùi toùc ra phía sau roài xuoáng thuyeàn thung dung ñi tôùi choã ôû cuûa tieân nhaân, vöøa ñi vöøa tuïng chuù phaùp Baø-la-moân. Ñeán nôi, caùc ñeä töû cuûa tieân nhaân nhìn thaáy lieàn baùo cho thaày bieát, Ñoäc giaùc baûo môøi vaøo nhaø; khi caùc tieân nhaân vaøo nhaø, Ñoäc giaùc vöøa nhìn qua dung maïo lieàn caûm thaáy coù gì khaùc laï neân noùi keä:

“Chöa töøng chòu khoå haïnh, Daùng ñi ñöùng thung dung, Döôùi caèm khoâng moïc raâu, Tröôùc ngöïc thaáy cao thaáp, Tieân naøy hình daïng khaùc, Caûm thaáy thaät laï kyø”.

Tuy nghi nhöng Ñoäc giaùc vaãn môøi ngoài vaø baûo doïn traùi caây tieáp


ñaõi, tieân giaû noùi: “choã cuûa ñaïi tieân chæ coù loaïi traùi caây nhaùm vaø ñaéng, ôû choã toâi laïi coù ñuû caùc loaïi traùi caây laï, muøi vò nhö cam loà. Xin môøi ñaïi tieân quaù böôùc ñeán, toâi muoán tieáp ñaõi”, Ñoäc giaùc nghe roài lieàn ñi theo leân thuyeàn, tieân giaû lieàn mang caùc loaïi traùi caây ñaõ boû thuoác kích thích trong ñoù ñeå tieáp ñaõi tieân Ñoäc giaùc. Ñoäc giaùc sau khi uoáng xong lieàn cuøng tieân giaû laøm vieäc phi phaùp neân bò maát thaàn thoâng, söùc chuù nguyeän cuõng maát theo. Luùc ñoù maây muø giaêng töù phía, Ñoäc giaùc nhìn leân trôøi oaùn traùch, coâng chuùa lieàn noùi: “anh laøm vieäc phi phaùp sao khoâng töï traùch laïi oaùn traùch trôøi”, Ñoäc giaùc nghe roài lieàn im laëng. Coâng chuùa daãn Ñoäc giaùc trôû veà cung gaëp vua cha noùi raèng: “ñaây laø vò tieân ñaõ chuù nguyeän khieán trôøi khoâng möa”. Luùc ñoù trôøi möa xuoáng nöôùc ngoït khieán daân chuùng vui veû, luùa maï ñöôïc muøa; vua gaû coâng chuùa cho Ñoäc giaùc vaø cho caùc theå nöõ theo haàu haï. Thôøi gian sau Ñoäc giaùc lô laø vôùi coâng chuùa vaø yeâu thöông ngöôøi nöõ khaùc khieán coâng chuùa töùc giaän ñaùnh maéng, Ñoäc giaùc suy nghó: “ngaøy xöa khi trôøi noåi maây saám lôùn, ta chuù nguyeän lieàn ngöng, chæ vì bò nöõ saéc laøm lieân luïy neân ñeán noâng noãi naøy”, nghó roài lieàn nhaøm lìa duïc nhieãm, rôøi boû nöõ saéc ôû choã vaéng sieâng tu thieàn ñònh, khoâng bao laâu sau chöùng ñöôïc naêm thoâng, lieàn nöông hö khoâng trôû veà choã cuõ.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “tieân Ñoäc giaùc thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, coâng chuùa Tòch tónh chính laø Da-du-ñaø-la ngaøy nay. Do ngaøy xöa ñaõ duøng thöùc aên uoáng laøm cho ta tham ñaém neân ngaøy nay, nhaân hoïp maët vui veû laïi muoán laøm cho ta tham ñaém”, noùi xong Phaät lieàn ra khoûi cung. Luùc ñoù Da-du-ñaø-la thaáy Phaät bieát ñöôïc taâm nieäm cuûa mình, bieát khoâng theå mong caàu ñöôïc nöõa lieàn khoâng tieác thaân maïng, leân laàu cao baûy taàng gieo mình xuoáng; Phaät duøng thaàn löïc ñôõ laáy khieán coâ khoâng bò toån haïi. Moïi ngöôøi thaáy vieäc naøy roài ñeàu heát söùc kinh ngaïc, caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “coù phaûi vì quaù thöông meán Theá toân neân Da- du-ñaø-la ñaõ khoâng tieác thaân maïng, töø treân laàu cao gieo mình xuoáng hay khoâng?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay maø trong quaù khöù cuõng vì quaù thöông meán ta maø Da-du-ñaø-la ñaõ khoâng tieác thaân maïng. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa taïi thaønh Baø-la-neâ-tö coù vua teân laø Phaïm thoï, moät hoâm vua ñi saên gieát cheát raát nhieàu chuùng sanh. Khi ñi ñeán moät hang nuùi thaáy moät Khaån-na-la ñang naèm nguû, vôï Khaån-na-la ôû moät beân; vua lieàn giöông cung baén Khaån-na-la truùng vaøo yeáu huyeät maø cheát, vua muoán baét vôï cuûa Khaån-na-la veà laøm vôï. Vôï Khaån-na-la taâu vua: “Ñaïi vöông cho pheùp toâi hoûa taùng choàng xong, toâi seõ ñi theo vua”, vua suy nghó: “naøng aáy laøm sao coù theå chaïy thoaùt ñöôïc”, nghó roài lieàn cho pheùp

432 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

coâ laøm leã hoûa taùng choàng; vôï Khaån-na-la chaát cuûi hoûa thieâu roài khoâng tieác thaân maïng nhaûy vaøo löûa cheát theo choàng. Luùc ñoù chö thieân treân hö khoâng noùi keä:

“Muoán caàu mong vieäc naøy, Laïi gaëp phaûi vieäc khaùc, Voán mong aâm nhaïc trôøi, Hai vôï choàng ñeàu cheát”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Khaån-na-la thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, vôï Khaån-na-la chính laø Da-du-ñaø-la. Thuôû xöa vì thöông meán ta neân lao mình vaøo löûa cuøng cheát, nay vì tham AÙi neân töø treân laàu cao gieo mình xuoáng”, Phaät laïi nghó: “muoán giaùo hoùa Da-du-ñaø-la phaûi ñuùng vaøo luùc naøy, môùi coù theå giuùp naøng thoaùt khoûi bieån sanh töû”, nghó roài Phaät lieàn noùi lyù Töù ñeá cho Da-du-ñaø-la nghe, nghe phaùp xong ngay nôi choã ngoài lieàn chöùng quaû Döï löu, khôûi taâm chaùnh tín, töø nhaø höôùng ñeán choã khoâng nhaø, sieâng naêng tu taäp khoâng bao laâu sau chöùng ñöôïc quaû A-la-haùn. Chöùng quaû roài ôû trong chuùng Bí-soâ ni, Da-du-ñaø-la oâm loøng hoå theïn, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “trong taát caû Bí-soâ ni, Bí-soâ ni Da-du-ñaø-la laø ngöôøi ñaày ñuû hoå theïn nhaát”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Da-du-ñaø-la ñaõ taïo nghieäp gì maø mang thai La-haàu-la ñeán saùu naêm?”, Phaät noùi: “caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa, trong moät ngoâi laøng coù moät baø meï giaø vôùi ngöôøi con gaùi nuoâi raát nhieàu boø söõa, haèng ngaøy vaét laáy söõa laøm laïc töông ñem baùn. Moät hoâm luùc ñang gaùnh nöôùc söõa, coâ gaùi boãng löôøi bieáng neân noùi doái vôùi meï: “con coù chuùt vieäc, meï gaùnh nöôùc söõa ñi tröôùc”, do löôøi bieáng neân baø meï ñaõ ñi tröôùc saùu daëm, coâ vaãn khoâng ñuoåi theo.

Naøy caùc Bí-soâ, coâ con gaùi thuôû xöa chính laù Da-du-ñaø-la ngaøy nay, thuôû xöa Do taïo nghieäp naøy neân nay phaûi thoï baùo mang thai saùu naêm”. Caùc Bí-soâ laïi coù nghi thænh hoûi Phaät: “La-haàu-la ñôøi tröôùc ñaõ taïo nghieäp gì maø phaûi ôû trong thai saùu naêm?”, Phaät noùi: “laø do La-haàu-la töï taïo nghieäp aùc, caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa, caùch thaønh Baø-la-neâ-tö khoâng xa coù moät khu röøng nhieàu hoa quaû, nôi ñoù coù hai anh em teân laø Thöông khö vaø Lyù xí ña nhöng Thöông khö laø thaày, Lyù xí ña laø ñeä töû cuøng tu ñaïo trong röøng, maëc aùo voû caây, aên traùi caây vaø caùc loaïi döôïc thaûo; vua vaø daân chuùng trong thaønh ñeàu nghe bieát vieäc naøy. Moät hoâm, trôøi vöøa saùng, Thöông khö lieàn ñi vaøo nuùi haùi traùi caây vôùi bình ñaày nöôùc; Lyù xí ña töø canh naêm ñaõ ñi vaøo nuùi tröôùc nhöng laïi queân mang theo bình nöôùc, khi haùi traùi caây xong thaáy khaùt muoán uoáng nöôùc nhöng khoâng coù, lieàn laáy bình nöôùc cuûa Thöông


khö uoáng heát. Thöông khö haùi traùi caây xong thaáy khaùt muoán uoáng nöôùc thì nöôùc khoâng coøn, lieàn quaùt leân: “ai ñaõ troäm nöôùc uoáng cuûa ta”, Lyù xí ña noùi: “chính em ñaõ uoáng heát nöôùc, anh cöù phaït em thaät naëng”, Thöông khö noùi: “em vöøa laø em vöøa laø ñeä töû, caàn nöôùc thì cöù laáy uoáng, khoâng coù toäi gì caû”, Lyù xí ña noùi: “em laø keû troäm, anh cöù phaït em thaät naëng, neáu khoâng em khoâng an taâm”, Thöông khö noåi giaän noùi: “ta khoâng theå baét toäi em, neáu em muoán nhaän toäi thì haõy ñi gaëp nhaø vua maø xin toäi”. Lyù xí ña nghe roài lieàn ñi ñeán choã vua, giöõa ñöôøng gaëp vua ñang ñi saên lieàn ñöa tay chuùc nguyeän: “chuùc nhaø vua tröôøng thoï, khoâng bònh, chieán ñaáu thöôøng thaéng”, roài noùi keä:

“Baïch vua toâi laø giaëc, Uoáng troäm nöôùc cuûa ngöôøi, Xin vua haõy y phaùp, Phaït toâi toäi troäm nöôùc”.

Vua noùi: “duø coù laáy nöôùc uoáng cuõng khoâng goïi laø keû troäm, nhöng oâng laáy nöôùc cuûa ai?”, Lyù xí ña ñem vieäc treân keå laïi, vua noùi: “oâng aáy vöøa laø anh vöøa laø thaày, oâng laáy nöôùc uoáng cuõng khoâng goïi laø keû troäm. OÂng haõy ñi ñi, vieäc ñoù khoâng ñaùng trò toäi”, Lyù xí ña noùi: “toâi laø keû troäm, xin vua haõy phaït toâi thaät naëng, neáu khoâng toâi khoâng an taâm”, vua lieàn noåi giaän noùi: “neáu vaäy oâng cöù ñöùng ôû ñaây, ñöøng ñi ñaâu caû, ñôïi ta vaøo nuùi trôû veà seõ xeùt xöû”. Sau khi ñi saên xong, vua ñi ñöôøng khaùc trôû veà, queân maát vieäc baûo Lyù xí ña ñôïi ; nhö theá traûi qua saùu ngaøy, quaàn thaàn môùi taâu vua: “vò tieân aáy traûi qua saùu ngaøy nay khoâng daùm ñi ñaâu, xin vua haõy xeùt xöû”, vua noùi: “traûi qua saùu ngaøy ngö vaäy laø ñaõ trò phaït roài, khoâng coøn toäi nöõa, haõy baûo oâng aáy ñi ñi”, quaàn thaàn sai söù ñeán noùi laïi lôøi cuûa vua, Lyù xí ña nghe roài vui veû trôû veà nhaø.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “vua Phaïm thoï thuôû xöa chính laø La-haàu- la ngaøy nay, do ngaøy xöa noåi giaän baûo tieân aáy ñöùng choã ñoù traûi qua saùu ngaøy neân ngaøy nay thoï baùo ôû trong thai saùu naêm. Naøy caùc Bí-soâ, nghieäp ñen, traéng hay taïp ñeàu coù quaû baùo ; caùc thaày neân boû nghieäp ñen vaø nghieäp taïp neân tu nghieäp traéng”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ laïi coù nghi thænh hoûi Phaät: “cuï thoï Hieàn vöông ñaõ taïo nghieäp gì maø nay ñöùng ñaàu trong caùc vöông töû hoï Thích?”, Phaät noùi: “cuï thoï Hieàn vöông ñaõ töï gieo troàng phöôùc nghieäp. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa coù ngöôøi ngheøo du haønh trong nhaân gian ñeán thaønh Baø- la-neâ-tö, nhöõng ngöôøi ngheøo khaùc trong thaønh thaáy coù ngöôøi laï lieàn ñuoåi xua ñaùnh ñaäp, bò xua ñuoåi ngöôøi ngheøo naøy chaïy troán vaøo trong vöôøn cuûa vua. Luùc ñoù vaøo muøa xuaân, trong vöôøn hoa nôû caây traùi sum

434 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

sueâ, chim choùc ñua nhau bay ñeán neân vua cuøng caùc theå nöõ vaøo trong vöôøn thöôûng ngoaïn. Ñi thöôûng ngoaïn khaép nôi moät hoài, vua meät neân nguû thieáp; caùc theå nöõ thaáy vua nguû neân taûn ra ñi haùi hoa. Vua chôït tænh ñaäy lieàn trôû veà cung, thaáy vua trôû veà, caùc theå nöõ voäi vaõ chaïy theo, do voäi vaõ neân moät cung nhaân ñaùnh rôi chuoãi ngoïc anh laïc maø khoâng hay bieát. Sau ñoù ngöôøi ngheøo nhìn thaáy chuoãi ngoïc lieàn suy nghó: “neáu ta löôïm vaät naøy, neáu coù ngöôøi ñeán tìm, bieát ta laáy ta seõ bò khoå naõo”, nghó roài lieàn ñem chuoãi ngoïc treo treân caây roài suy nghó: “neáu chuû cuûa noù ñeán laáy thì tuøy yù ñem ñi, neáu khoâng phaûi thì ta seõ khoâng cho laáy”. Sau khi trôû veà cung, ngöôøi cung nöõ ñoù môùi bieát laø mình maát chuoãi ngoïc, nghó laø rôùt trong vöôøn neân taâu vua, vua baûo ngöôøi haàu caän: “khanh haõy trôû laïi trong vöôøn tìm kieám chuoãi ngoïc anh laïc, ñöøng ñeå cho maát”, nguôøi haàu caän daãn theâm nhieàu ngöôøi ñeán trong vöôøn tìm kieám thì thaáy chuoãi ngoïc treo ôû treân caây, chôït thaáy ngöôøi ngheøo gaàn ñoù neân hoûi: “oâng coù thaáy ai ñaõ treo chuoãi ngoïc naøy treân caây khoâng?”, ngöôøi ngheøo ñem vieäc treân keå laïi. Ngöôøi haàu caän mang chuoãi ngoïc veà vaø ñem vieäc treân keå laïi cho vua nghe, vua sai söù goïi ngöôøi ngheøo ñeán hoûi: “vì sao tröôùc ñaây löôïm ñöôïc chuoãi ngoïc, ngöôi khoâng mang ñi laïi treo leân caây?”, ñaùp: “ñaây laø vaät quyù cuûa vua, toâi voán ngheøo heøn khoâng daùm thoï duïng”, vua nghe roài raát vui loøng lieàn noùi: “ngöôøi caàu xin ñieàu gì cöù noùi, ta seõ cho ngöôi”, ñaùp: “xin vua boá thí thöùc aên uoáng vaø y phuïc cho nhöõng ngöôøi ngheøo trong thaønh naøy vaø cho toâi ñöôïc caàm ñaàu hoï”, vua nghe roài lieàn baûo quaàn thaàn laøm nhö lôøi ngöôøi ngheøo caàu xin, quaàn thaàn vaâng lònh vua, sau khi boá thí thöùc aên vaø y phuïc cho nhöõng ngöôøi ngheøo trong thaønh xong lieàn baûo hoï raèng: “theo lònh vua, ngöôøi naøy töø nay laø thuû lónh cuûa caùc ngöôi, ngöôøi aáy xöû ñoaùn coâng vieäc nhö theá naøo ñeàu phaûi nghe theo”, nhöõng ngöôøi naøy ñöôïc côm aùo ñeàu vui möøng vaø toân ngöôøi ngheøo kia laøm thuû lónh. Tröôùc kia ôû nôi ngaõ tö ñöôøng, khi nhöõng ngöôøi ngheøo naøy cöôùp giaät thöùc aên cuûa ngöôøi thöôøng bò ngöôøi ñaùnh maéng; nay thaáy vua ban aân neân hoï caøng loäng haønh, ngöôøi bò cöôùp giaät khoâng daùm ñaùnh maéng hoï nhö tröôùc kia. Daân chuùng lieàn ñem vieäc naøy taâu vua, vua noùi: “caùc vò haõy töï giöõ, chôù neân ñaùnh ñaäp hoï”. Moät hoâm trong thaønh coù ngöôøi ñöïng baùnh vaø thöùc aên trong caùi soït, ngöôøi ngheøo thuû lónh lieàn cöôùp laáy roài boû chaïy, nhöõng ngöôøi khaùc chaïy theo. Chaïy ñeán beân soâng, ngöôøi ngheøo thuû lónh lieàn ñoäi soït baùnh leân ñaàu ñeå bôi qua soâng, qua ñeán bôø kia lieàn ngoài nghæ döôùi moät goác caây. Thuôû ñoù chöa coù Phaät ra ñôøi, chæ coù Phaät Bích chi xuaát hieän laøm lôïi ích cho höõu tình ; ngöôøi ngheøo thuû lónh naøy nhìn thaáy oai nghi cöû chæ cuûa vò Phaät Bích chi naøy lieàn suy nghó: “ñôøi tröôùc ta


khoâng bieát boá thí neân ñôøi naøy ngheøo heøn coâ ñoäc, neáu vò ñöùc haïnh naøy thoï ta cuùng döôøng thì ta seõ cuùng”. Luùc ñoù vò Phaät Bích chi quaùn bieát ñöôïc taâm nieäm cuûa ngöôøi ngheøo thuû lónh kia, vì muoán laøm lôïi ích neân oâm baùt ñeán tröôùc anh ta xin baùnh, ngöôøi ngheøo naøy vui möøng daâng cuùng heát soá baùnh. Thöôøng phaùp cuûa Phaät Bích chi laø khoâng noùi phaùp chæ hieän thaàn bieán, luùc ñoù vò Phaät Bích chi naøy thaân voït leân khoâng trung hieän caùc thaàn bieán. Phaøm phu khi thaáy thaàn bieán thì mau phaùt nguyeän laønh, suïp xuoáng ñaûnh leã nhö caây bò ñoán ngaõ vaø phaùt nguyeän: “nguyeän ñem coâng ñöùc cuùng döôøng Phaät Bích chi hoâm nay, ñôøi vò lai con ñöôïc laøm vöông ñöùng ñaàu caùc vöông töû vaø ñöôïc gaëp Nhö lai, vöôït qua bieån sanh töû”. Phaùt nguyeän vöøa xong thì nhöõng ngöôøi ngheøo kia keùo ñeán ñoøi chia baùnh, ngöôøi ngheøo thuû lónh noùi: “toâi ñaõ cuùng döôøng heát cho Phaät Bích chi roài”, laïi hoûi: “luùc naõy oâng ñaõ phaùt nguyeän gì?”, ñaùp: “toâi nguyeän ñôøi vò lai laøm vöông ñöùng ñaàu caùc vöông töû”, nhöõng ngöôøi ngheøo noùi: “neáu oâng laøm vöông thì chuùng toâi nguyeän laøm taû höõu”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ngöôøi ngheøo thuû lónh thuôû xöa chính laø Hieàn vöông Thích töû ngaøy nay, nhöõng ngöôøi ngheøo thuôû xöa chính laø naêm traêm Thích töû ngaøy nay. Do Hieàn vöông thuôû xöa phaùt nguyeän neân nay ñöôïc laøm vöông ñöùng ñaàu caùc vuông töû, laïi ñöôïc gaëp ta theo xuaát gia vaø chöùng quaû A-la-haùn. Naøy caùc Bí-soâ, heã taïo nghieäp thuaàn ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn ñen; taïo nghieäp thuaàn traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn traéng ; taïo nghieäp xen taïp thì ñöôïc quaû baùo xen taïp, caùc thaày neân boû nghieäp thuaàn ñen vaø nghieäp xen taïp, phaûi sieâng tu taäp chôù coù buoâng lung”.

Phaät ôû trong röøng Quaàn xaø thoân Na-ñòa-ca, luùc ñoù coù nhieàu baùt cuûa Phaät vaø caùc Bí-soâ ñeå treân choã ñaát troáng, boãng coù moät con vöôïn töø treân caây Sa la xuoáng laáy baùt. Caùc Bí-soâ lieàn ñaùnh ñuoåi, Phaät noùi: “chôù ñaùnh ñuoåi, cöù ñeå noù tuøy yù laáy, ñöøng lo noù laøm beå”, con vöôïn laáy baùt cuûa Phaät roài leo laïi leân caây, trong choác laùt oâm baùt ñöïng ñaày maät trôû xuoáng daâng cuùng Phaät. Trong maät coù ong neân Phaät khoâng thoï, vöôïn hieåu yù lieàn mang baùt maät ñeán choã khuaát, baét heát ong ra roài ñem trôû laïi daâng cuùng Phaät. Vì maät chöa ñöôïc taùc tònh neân Phaät khoâng thoï, vöôïn hieåu yù lieàn mang baùt maät ñeán beân doøng suoái trong , laáy nöôùc röôùi vaøo baùt maät roài ñem trôû laïi daâng cuùng Phaät, Phaät thoï baùt maät, vöôïn vui möøng chaép tay nhaûy nhoùt, do khoâng ngoù tröôùc sau neân teù xuoáng gieáng vaø qua ñôøi. Thaàn thöùc cuûa noù thaùc sanh vaøo trong thai cuûa phu nhaân moät Baø-la-moân thanh tònh trong thoân. Sau khi nhaäp thai, nhôø phöôùc nghieäp cuûa noù neân trôøi möa maät xuoáng trong thoân, moïi ngöôøi hoûi töôùng sö laø ñieàm gì, töôùng

436 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

sö noùi: “do phöôùc nghieäp cuûa ñöùa beù trong thai ngöôøi vôï cuûa Baø-la-moân caûm öùng ra”. Möôøi thaùng sau khi ñöùa beù chaøo ñôøi, trôøi laïi möa maät xuoáng; sau hai möôi moát ngaøy ngöôøi cha môû tieäc aên möøng vaø ñaët teân cho ñöùa beù. Quyeán thuoäc noùi: “khi ñöùa beù nhaäp thai cuõng nhö khi chaøo ñôøi, trôøi ñeàu möa maät xuoáng. Cha noù hoï laø Baø taát saéc tra, vì vaäy neân ñaët teân cho noù laø Vò ñoä baø taát saéc tra. (Trung hoa dòch laø Toái thaéng maät)”. Ñöùa beù tröôûng thaønh, do nghieäp ñôøi tröôùc neân noù sanh tín taâm ñeán choã Phaät nghe phaùp vaø phaùt taâm xuaát gia. Sau khi xuaát gia, haèng ngaøy töï nhieân coù ba baùt maät, Toái thaéng maät ñem moät baùt cuùng döôøng Phaät, moät baùt cuùng döôøng Taêng vaø moät baùt cho baø con vaø baïn höõu. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, do nhaân duyeân gì maø haèng ngaøy Bí-soâ Toái thaéng maät ñeàu coù ba baùt maät nhö theá ?”, Phaät noùi: “ñoù laø do Bí-soâ Toái thaéng maät töï laøm phöôùc nghieäp. Naøy caùc Bí-soâ, tröôùc ñaây caùc thaày coù thaày moät con vöôïn töø treân caây Sa la xuoáng laáy baùt ñöïng maät cuùng döôøng cho ta phaûi khoâng?”, ñaùp laø coù thaáy, Phaät noùi: “con vöôïn ñoù chính laø tieàn thaân cuûa Bí-soâ Toái thaéng maät, do tröôùc ñaây cuùng döôøng maät vôùi loøng tin neân nay ñöôïc quaû baùo naøy. Moät ngaøy naøo ñoù, Bí-soâ naøy khoâng chæ haèng ngaøy coù theå hoùa ra ba baùt maät maø neáu muoán laøm cho nöôùc trong boán bieån ñeàu thaønh maät, cuõng khoâng coù khoù khaên gì. Vì sao, vì do cuùng döôøng maät cho Phaät neân ñöôïc phöôùc taêng thöôïng… cho ñeán caâu caùc thaày neân xaû nghieäp ñen vaø taïp, neân tu nghieäp traéng”.



QUYEÅN 13

Khi Phaät ôû trong vöôøn Ni caâu ñaø thaønh Kieáp-tyû-la, ñoä naêm traêm

Thích töû vaø Öu-ba-ly xuaát gia ; caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Öu-ba-ly ñôøi tröôùc ñaõ taïo nghieäp gì maø nay laøm ngöôøi caïo toùc cho vua?”, Phaät noùi: “caùc thaày laéng nghe: Thuôû xöa coù moät ngöôøi thôï hôùt toùc cuûa vua, luùc ñoù coù moät vò Phaät Bích chi ñeán tröôùc nhaø oâng ta noùi raèng: “naøy thieän nam, haõy caïo toùc cho ta, oâng seõ ñöôïc quaû baùo thieän”, ngöôøi thôï naøy coù moät ngöôøi chaùu keâu baèng caäu neân oâng baûo ngöôøi chaùu: “caäu laø thoï hôùt toùc cho vua, vaäy chaùu haõy caïo toùc cho vò naøy nhö laø caïo cho vua vaäy”, ngöôøi chaùu nghe roài suy nghó: “caïo toùc cho vò naøy seõ ñöôïc coâng ñöùc thieän”, nghó roài lieàn chuù taâm caïo toùc nhö phaùp cho Phaät Bích chi naøy. Luùc ñoù Phaät Bích chi suy nghó: “ngöôøi naøy caïo toùc cho ta nhö phaùp, ta neân laøm lôïi ích”, nghó roài lieàn bay leân khoâng hieän caùc thaàn bieán. Ngöôøi chaùu thaáy roài lieàn sanh taâm hi höõu, ñaûnh leã roài phaùt nguyeän: “hoâm nay con caïo toùc cho vò naøy nhö caïo cho vua, nguyeän trong ñôøi vò lai con thöôøng ñöôïc caïo toùc cho vua gioáng nhö caäu con”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ngöôøi chaùu thuôû xöa chính laø Öu-ba-ly ngaøy nay, do lôøi nguyeän xöa neân nay laøm ngöôøi caïo toùc cho caùc vua. Ñôøi tröôùc Öu-ba-ly coøn coù nguyeän khaùc, caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa trong moät ngoâi laøng coù moät tröôûng giaû cöôùi vôï sanh ñöôïc hai trai, ngöôøi thôï hôùt toùc cho vua laø baïn thaân cuûa tröôûng giaû tuy coù nhieàu tieàn cuûa nhöng khoâng coù con. Ngöôøi thôï hôùt toùc naøy suy nghó: “ta coù nhieàu tieàn cuûa nhöng khoâng coù con, neáu ta cheát ñi, cuûa caûi seõ sung vaøo quan khoá”, nghó roài neân buoàn raàu khoâng vui. Tröôûng giaû hoûi roõ nguyeân do roài noùi: “toâi coù hai ñöùa con, toâi seõ cho ñöùa nhoû laøm con cuûa baïn”, sau ñoù tröôûng giaû daãn ñöùa con nhoû ñeán cho ngöôøi thôï hôùt toùc naøy nhaän laøm con. Thôøi gian sau tröôûng giaû maéc bònh qua ñôøi, con lôùn cuûa tröôûng giaû khi chôi cuøng caùc baïn, nhaân luùc tranh caõi chuùng noùi: “anh

438 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

khoâng thuoäc doøng quyù toäc, vì sao, vì em cuûa anh laøm con cuûa ngöôøi thôï hôùt toùc”. Ngöôøi con lôùn nghe roài suy nghó: “neáu em ta khoâng laøm con cuûa ngöôøi thôï hôùt toùc thì hoâm nay ta khoâng bò huûy nhuïc nhö theá, ta phaûi ñoaït laïi ngöôøi em”, nghó roài lieàn ñeán ñoaït laïi. Ngöôøi thôï hôùt toùc buoàn baõ, taäp hoïp nhöõng ngöôøi thôï hôùt toùc trong gia toäc noùi raèng: “toâi nuoâi ñöùa beù ñaõ nhieàu naêm, nay ngöôøi anh ñeán ñoaït laïi. Töø nay doøng hoï chuùng ta khoâng hôùt toùc cho hoï nöõa”. Hai anh em do khoâng ñöôïc caïo toùc neân toùc, moùng tay, moùng chaân ñeàu ra daøi vaø baån thæu ; baát chôït vua troâng thaáy lieàn hoûi nguyeân do, vua nghe roài lieàn noùi: “cha ñaõ cho thì con khoâng ñöôïc ñoaït laïi”. Nghe vua phaùn nhö vaäy, ngöôøi anh ñem ngöôøi em ñeán giao laïi cho ngöôøi thôï hôùt toùc, sau ñoù noùi vôùi caùc baïn: “do em ta laøm con cuûa ngöôøi thôï hôùt toùc neân ta thöôøng bò huûy nhuïc. Ta seõ gieát ngöôøi em ñeå khoûi bò huûy nhuïc nöõa”. Coù ngöôøi nghe ñöôïc lôøi naøy lieàn ñeán noùi vôùi ngöôøi em, ngöôøi em noùi vôùi ngöôøi thôï hôùt toùc: “anh con muoán gieát con, xin cha cho con xuaát gia hoïc ñaïo tieân”, ngöôøi cha suy nghó: “neáu ta coá giöõ thì seõ bò ngöôøi anh gieát, chi baèng cho noù xuaát gia”, nghó roài baèng loøng cho con xuaát gia vaø noùi: “neáu con ñaéc phaùp tieân thì haõy trôû veà daïy cha”, ngöôøi con noùi: “laønh thay, xin vaâng lôøi cha daïy”. Ngöôøi con tìm ñeán choã tieân nhaân trong nuùi röøng nhöng khoâng gaëp, anh lieàn ngoài tö duy, khoâng bao laâu sau chöùng ñöôïc quaû Phaät Bích chi. Sau khi chöùng quaû, nghó ñeán lôøi ngöôøi cha nuoâi neân ñi ñeán choã ngöôøi cha, bay leân khoâng trung hieän caùc thaàn bieán. Ngöôøi cha thaáy roài raát vui möøng chaép tay phaùt nguyeän: “xin cho con ñôøi ñôøi ñöôïc laøm thôï hôùt toùc cho vua”, sau ñoù gaëp naêm vò Phaät Bích chi khaùc, ngöôøi cha cuõng phaùt nguyeän nhö vaäy.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ngöôøi thôï hôùt toùc thuôû xöa chính laø Öu-ba-ly ngaøy nay, do lôøi nguyeän xöa neân nay laøm ngöôøi thôï hôùt toùc cho vua”, caùc Bí-soâ laïi coù nghi thænh hoûi Phaät: “Öu-ba-ly ñôøi tröôùc taïo nghieäp laønh gì maø nay ñöôïc chöùng quaû A-la-haùn vaø laø baäc trì luaät thöù nhaát?”, Phaät noùi: “caùc thaày laéng nghe nhaân duyeân cuûa Öu-ba-ly:

Quaù khöù Hieàn kieáp khi loaøi ngöôøi thoï hai vaïn tuoåi, coù Phaät Ca- dieáp ba ra ñôøi ñaày ñuû 10 hieäu Nhö lai, Baïc giaø phaïm, ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc, Minh haïnh tuùc, Thieän theä, Theá gian giaûi, Voâ thöôïng só, Ñieàu ngöï tröôïng phu, Thieân nhôn sö, Phaät, Theá Toân. Phaät coù moät ñeä töû laø laø A-la-haùn trì luaät baäc nhaát, Öu-ba-ly laø ñeä töû cuûa vò aáy tuy troïn ñôøi tu phaïm haïnh nhöng khoâng ñaéc quaû neân khi laâm chung lieàn phaùt nguyeän: “nguyeän nhôø caên laønh trì giôùi naøy, ôû ñôøi vò lai luùc con ngöôøi thoï 100 tuoåi, coù Phaät Thích ca maâu ni ra ñôøi ñaày ñuû 10 hieäu, con seõ ñöôïc xuaát gia laøm vò ñeä töû trì luaät baäc nhaát trong giaùo phaùp cuûa vò Phaät aáy, gioáng


nhö thaày cuûa con khoâng khaùc”. Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ngöôøi ñeä töû ñoù chính laø Öu-ba-ly ngaøy nay,

do lôøi nguyeän xöa neân nay ñöôïc nhö nguyeän aáy … Caùc thaày neân boû nghieäp ñen vaø taïp, neân tu taäp nghieäp traéng”.

Khi Phaät ôû döôùi coäi caây Boà-ñeà haøng phuïc ma quaân chöùng Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc, Ma vöông lieàn ñeán trong thaønh Kieáp- tyû-la noùi vôùi moïi ngöôøi trong thaønh laø ñeâm nay Sa moân Kieàu-ñaùp-ma seõ cheát, khieán cho moïi ngöôøi ñeàu buoàn raàu than khoùc. Vua trôøi Tònh cö quaùn thaáy vieäc naøy lieàn ôû trong hö khoâng noùi cho moïi ngöôøi bieát Sa moân Kieàu-ñaùp-ma khoâng coù cheát maø ôû döôùi coäi Boà-ñeà ñaõ thaønh ñaïo quaû. Moïi ngöôøi nghe lôøi naøy ñeàu raát vui möøng, luùc ñoù phu nhaân cuûa Cam loä vöông haï sanh moät trai, do sanh vaøo ngaøy moïi ngöôøi ñeàu hoan hæ neân ñaët teân cho beù laø A-nan-ñaø. Cam loä vöông giao con cho taùm baø nhuõ maãu nuoâi döôõng vaø môøi töôùng sö ñeán xem töôùng, töôùng sö noùi: “ñöùa beù sau naøy seõ laø thò giaû cuûa Phaät Thích ca Maâu ni “, Cam loä vöông nghe roài lieàn suy nghó: “ta phaûi khoâng cho Phaät nhìn thaáy ñöùa beù naøy”, vì nguyeân nhaân naøy neân khi Phaät trôû veà thaønh Kieáp-tyû-la, Cam loä vöông lieàn ñem A-nan-ñaø giaáu ôû thaønh Quaûng nghieâm, ñôïi Phaät ñi môùi ñem trôû veà. Phaät quaùn bieát taâm chuùng sanh neân suy nghó: “ñoàng töû A-nan-ñaø thoï thaân naøy laø thaân sau cuøng neân ôû trong phaùp cuûa ta xuaát gia vaø thích hôïp laøm thò giaû, vì phaùp ta noùi ra A-nan ñeàu coù theå laõnh thoï khoâng soùt; sau khi ta nhaäp Nieát-baøn, A-nan môùi ñöôïc chöùng A-la-haùn. Ñeå ñoä A-nan, ta neân baát ngôø vaøo trong cung cuûa Cam loä vöông”, nghó roài Phaät lieàn duøng thaàn thoâng löïc vaøo trong cung cuûa Cam loä vöông, ñeán choã ngoài ngoài nhö phaùp. Cam loä vöông voäi ñem A-nan giaáu trong moät caên phoøng, Phaät duøng thaàn löïc laøm cho cöûa phoøng môû, A-nan ñeán ñaûnh leã Phaät roài ñöùng sau löng Phaät quaït haàu ; Cam loä vöông vaø phu nhaân cuõng ñeán ñaûnh leã roài ngoài moät beân, Phaät giaûng noùi dieäu phaùp roài ñöùng daäy ñi. Do nhaân duyeân ñôøi tröôùc, A-nan lieàn ñi theo Phaät; Cam loä vöông, phu nhaân vaø caùc theå nöõ ñeàu khoâng giöõ laïi ñöôïc, Phaät noùi: “ñoàng töû A-nan thoï thaân naøy laø thaân sau cuøng, caùc vò khoâng theå giöõ ñöôïc haõy ñeå cho A-nan ñi”, Cam loä vöông noùi: “neáu Theá toân muoán ñoä thì xin cho toâi môû hoäi cuùng döôøng, sau ñoù seõ nhö phaùp daãn ñeán”, Phaät nhaän lôøi. Luùc ñoù Cam loä vöông môøi taát caû quyeán thuoäc noäi ngoaïi, thænh caùc Sa moân, Baø-la-moân ñeán cuùng döôøng vaø boá thí y thöïc cho nhöõng ngöôøi ngheøo khoå. A-nan töø bieät cha meï baø con, thaân ñeo chuoãi anh laïc, côõi voi ñöôïc trang nghieâm baèng baûy baùu cuøng nhieàu thò veä ñi ñeán choã Theá toân trong röøng Ni-caâu-ñaø. Khi ñeán cöûa thaønh, thaáy trong haøo coù hoa sen töôi ñeïp, voi cuûa A-nan ñang côõi

440 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

lieàn ñeán duøng voøi cuoán laáy hoa sen. Töôùng sö thaáy vieäc naøy roài lieàn noùi vôùi Cam loä vöông: “laàn ñi du hoïc naøy, vöông töû chæ nghe qua moät laàn thì khoâng bao giôø queân”. Ñeán nôi, A-nan töø treân löng voi böôùc xuoáng ñi boä ñeán choã Phaät, ñaûnh leã roài ngoài moät beân, Phaät baûo Thaäp löïc Ca-dieáp : “thaày haõy nhö phaùp ñoä A-nan-ñaø”, Thaäp löïc Ca-dieáp vaâng lôøi Phaät daïy nhö phaùp ñoä A-nan xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc.

Phaät töø thaønh Kieáp-tyû-la ñi ñeán Truùc laâm ôû thaønh Vöông xaù, luùc ñoù treân löng cuûa A-nan boãng moïc moät ung nhoït, Phaät baûo Thò-phöôïc- ca chöõa trò cho A-nan. Luùc Thò-phöôïc-ca ñang chöõa trò, Phaät ñang ngoài treân toøa sö töû noùi phaùp yeáu cho ñaïi chuùng, cuï thoï A-nan cuõng coù maët, Thò-phöôïc-ca suy nghó: “chöõa trò luùc naøy thaät laø ñuùng luùc, vì sao, vì thaày aáy ñang chuyeân taâm nghe phaùp, ta moå ung nhoït seõ khoâng thaáy ñau”, nghó roài lieàn duøng thuoác hay thoa leân ung nhoït laøm cho ung nhoït muoài, keá duøng dao moå ung nhoït naën maùu muû roài duøng loaïi cao ñaëc bieät thoa leân, nhôø vaäy bònh ñöôïc laønh. Khi Thò-phöôïc-ca laøm vieäc naøy, A-nan chuyeân taâm nghe phaùp neân khoâng bieát ñau; sau khi Phaät thuyeát phaùp xong, Thò-phöôïc-ca ñem vieäc moå ung nhoït baïch Phaät vaø noùi: “do A-nan chuyeân taâm nghe phaùp neân khoâng hay bieát”, A-nan noùi: “khi ñang nghe phaùp, duø thaân con bò caét naùt nhö daàu meø, con cuõng khoâng bieát ñau”, Thò-phöôïc-ca thaáy vieäc naøy roài sanh taâm hi höõu. Luùc ñoù caùc Bí-soâ coù nghi thænh hoûi Phaät: “cuï thoï A-nan ñôøi tröôùc ñaõ taïo nghieäp gì maø nay treân löng sanh ung nhoït nhö vaäy?”, Phaät noùi: “caùc thaày haõy laéng nghe nghieäp ñôøi tröôùc cuûa A-nan”, keá noùi keä:


Thuôû xöa taïi moät nöôùc teân Keâ lA-tra coù moät vò vua cai trò, luùc ñoù khoâng coù Phaät, chæ coù vò Ñoäc giaùc xuaát hieän ôû ñôøi. Vò naøy vaøo thaønh tôùi cung vua khaát thöïc, vua noåi giaän lieàn caàm vieân bi ñaùnh vaøo xöông soáng cuûa vò Ñoäc giaùc. Voán ñaõ haøng phuïc ñöôïc taâm cao ngaïo, laïi bieát vua khoâng phaûi laø phaùp khí neân vò Ñoäc giaùc boû ñi.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “nhaø vua thuôû xöa chính laø A-nan ngaøy nay, do thuôû xöa caàm vieân bi ñaùnh vaøo xöông soáng cuûa vò Ñoäc giaùc vôùi taâm saân neân traûi qua naêm traêm ñôøi thöôøng bò ung nhoït treân löng. Nay thoï thaân sau cuøng vaãn coøn bò ung nhoït. Naøy caùc Bí-soâ, neáu taïo nghieäp ñen, traéng hay xen taïp ñeàu seõ chòu quaû baùo töông öng”.

Cuï thoï A-nan coù thöôøng phaùp laø khi ñi cuøng vôùi chaân thaân Phaät thì


taâm thöôøng cung kính, khi ñi cuøng vôùi hoùa thaân Phaät thì taâm ít cung kính hôn. Luùc ñoù coù moät tröôûng giaû thænh Phaät vaø caùc Bí-soâ ñeán nhaø cuùng döôøng, ñeán giôø Phaät ñaép y mang baùt cuøng caùc Bí-soâ ñi ñeán nhaø tröôûng giaû, thoï thöïc xong lieàn cuøng ñaïi chuùng trôû veà. Caùc Bí-soâ hoûi A-nan: “hoâm nay thaày theo Phaät thoï thænh thöïc laø theo Phaät chaân thaân hay laø hoùa thaân?”, ñaùp laø chaân thaân khoâng phaûi hoùa thaân, laïi hoûi laøm sao bieát ñöôïc, ñaùp: “khi toâi ñi vôùi chaân thaân Phaät thì töï nhieân taâm toâi cung kính, trong loøng coù hoå theïn ; coøn ñi vôùi hoùa thaân Phaät thì khoâng nhö vaäy”, caùc Bí-soâ noùi vôùi nhau: “A-nan thaät laø hi höõu, coù theå phaân bieät caùc töôùng sang heøn khaùc nhau giöõa chaân thaân vaø hoùa thaân Phaät”, do nhaân duyeân naøy moïi ngöôøi ñeàu bieát A-nan coù theå phaân bieät caùc töôùng. Luùc ñoù Phaät töø thaønh Vöông xaù ñi ñeán thaønh Thaát-la-phieät truï trong röøng Theä ña, cuï thoï A-nan ñaép y vaøo thaønh khaát thöïc. Coù moät Baø-la-moân giöõa ñöôøng gaëp A-nan lieàn suy nghó: “ta nghe noùi ñeä töû naøy cuûa Sa moân Kieàu-ñaùp- ma coù theå phaân bieät caùc töôùng, ta neân thöû thaày aáy”, nghó roài lieàn ñeán hoûi A-nan : “trong röøng Thaéng dieäp ba coù chöøng bao nhieâu chieác laù ?”, ñaùp: “coù khoaûng traêm, ngaøn, vaïn, öùc ngaàn aáy chieác laù”, noùi roài lieàn boû ñi. Baø-la-moân naøy lieàn hoát moät ñoáng laù trong röøng ñem ñeám coù khoaûng baûy traêm baûy möôi chieác laù, ñeám roài ñem ñoáng laù naøy boû beân ngoaøi röøng roài ñöùng ñôïi A-nan. Sau khi khaát thöïc xong, A-nan trôû veà laïi treân con ñöôøng cuõ, Baø-la-moân lieàn hoûi: “Thaùnh giaû, baây giôø trong röøng coù khoaûng bao nhieâu chieác laù?”, ñaùp: “trong röøng naøy coù khoaûng traêm, ngaøn, vaïn, öùc ngaàn aáy chieác laù nhöng baây giôø laïi thieáu maát khoaûng baûy traêm baûy möôi chieác laù”, Baø-la-moân nghe roài lieàn khen laø hi höõu, raát thoâng ñaït toaùn soá. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn khôûi nghi thænh hoûi Phaät: “cuï thoï A-nan ñôøi tröôùc ñaõ taïo nghieäp gì maø coù theå thoâng ñaït caùc töôùng vaø toaùn soá?”, Phaät noùi: “thaày aáy ñaõ taïo nghieäp laønh…”, keá noùi keä:


Thuôû xöa taïi thaønh Baø-la-neâ-tö coù moät Baø-la-moân laáy moät ngöôøi vôï vaø sanh ñöôïc moät con, ñeán hai möôi moát ngaøy oâng môû tieäc aên möøng vaø ñaët teân cho con laø Ñaïi baïch. Ñeán khi tröôûng thaønh, Ñaïi baïch du haønh trong nhaân gian hoïc thoâng saùu vaïn baøi tuïng veà toaùn soá vaø daïy laïi cho ngöôøi khaùc, nhö theá traûi qua naêm traêm ñôøi, ñeán nay laø thaân sau cuøng môùi coù söï thoâng ñaït nhö vaäy. Ñaïi baïch laø tieàn thaân cuûa A-nan.

Luùc ñoù cuï thoï A-nan ñeán trong cung cuûa vua Ba tö naëc (vua Thaéng

442 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

quaân), thaáy A-nan ñeán vua vui möøng ñaûnh leã roài baïch raèng: “töø luùc toâi ra ñôøi ñeán nay, do nghieäp chieâu caûm neân moãi khi toâi aên côm, töï nhieân coù côm naáu baèng gaïo thôm vôùi hai con chim tró nöôùng vaø moät khuùc mía töø treân khoâng trung rôi vaøo maâm, nhöng coù moät con chim tró laïi rôi ra ñaát”, A-nan nghe roài khen laø hi höõu, trôû veà tinh xaù keå laïi cho moïi ngöôøi nghe, caùc Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “thuôû xöa ôû thaønh Baø-la- neâ-tö coù moät tröôûng giaû haøo phuù, nhieàu chaâu baùu vaø ruoäng vöôøn, trong vöôøn oâng baùn luùa gaïo thôm, chim tró vaø mía. Luùc ñoù khoâng coù Phaät, chæ coù Phaät Bích chi ra ñôøi giaùo hoùa chuùng sanh, vò naøy ñeán nhaø tröôûng giaû khaát thöïc. Thaáy vò naøy töôùng maïo ñoan nghieâm, gioïng noùi dòu daøng neân tröôûng giaû sanh hoan hæ, naáu gaïo luùa thôm, nöôùng hai con chim tró vaø laáy moät khuùc mía cuùng döôøng cho Phaät Bích chi. Khi vò naøy ñöa baùt ra thoï thì coù moät con chim tró rôi xuoáng ñaát. Tröôûng giaû thuôû xöa chính laø vua Thaéng quaân ngaøy nay, do thuôû xöa cuùng döôøng Phaät Bích chi nhö theá neân traûi qua voâ löôïng ñôøi thöôøng sanh ôû coõi trôøi thoï höôûng dieäu laïc; sau ñoù sanh trong coõi ngöôøi laøm vua chieâu caûm quaû baùo naøy. Vì theá khi cuùng döôøng thöùc aên, caùc thaày neân caån thaän chôù ñeå rôi xuoáng ñaát”. Luùc ñoù vua Thaéng quaân nghe Phaät noùi nhaân duyeân xöa cuûa mình lieàn sanh hoan hæ, phaùt loøng tín kính Phaät phaùp taêng vaø suy nghó: “do ñôøi tröôùc ta cuùng döôøng Phaät Bích chi neân ñöôïc quaû baùo nhö theá, nay ta neân cuùng döôøng Phaät phaùp taêng ñeå ñôøi sau ñöôïc lôïi ích lôùn”, coù moät töôùng sö ñeán taâu vua: “ñuùng ra ngaøy mai laø ngaøy A-nan ñöôïc leân ngoâi quaùn ñaûnh, ñöôïc quaán khaên baùu leân ñaàu”, vua nghe roài im laëng khoâng noùi. Ñeâm ñoù, treân traùn cuûa A-nan boãng sanh moät ung nhoït ñoäc, saùng hoâm sau vua nghe tin naøy lieàn suy nghó: “cuùng döôøng ngöôøi coù ñöùc seõ ñöôïc nhieàu phöôùc, ta neân ñích thaân cuùng döôøng”, nghó roài lieàn ra lònh caùc danh y trong nöôùc ñeán tuï hoïp trong cung roài baûo hoï ñeán chöõa trò cho A-nan. Caùc thaày thuoác vaâng lònh vua ñeán choã A-nan, hoï tuyeån ra moät vò gioûi nhaát duøng kim chaâm laáy maùu ñoäc ra. Vua ñích thaân caàm loïng coù töôùng thieân böùc luaân che phía treân cho A-nan, sau khi chích heát maùu ñoäc ra, duøng thuoác hay ñaép vaøo veát thöông thì vua laïi ñích thaân duøng luïa quaán quanh treân ñaàu cho A-nan, ñaûnh leã roài ra veà. Caùc Bí-soâ thaáy vieäc naøy roài ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, A-nan ñôøi tröôùc ñaõ taïo nghieäp laønh gì maø nay vua ñích thaân haàu haï?”, Phaät noùi: “thuôû xöa ôû thaønh Baø-la-neâ-tö coù moät thaày thuoác, coù moät Phaät Bích chi ñeán caàu trò bònh, thaày thuoác cung kính baïch raèng: “Thaùnh giaû, con xin cuùng döôøng taát caû y thöïc vaø thuoác men maø Thaùnh giaû caàn duøng cho ñeán khi laønh bònh”, noùi roài thaày thuoác cung caáp cho Phaät Bích chi ñeán khi laønh bònh. Naøy caùc Bí-soâ, thaày thuoác thuôû


xöa chính laø A-nan ngaøy nay, do phöôùc cuùng döôøng Phaät Bích chi thuôû xöa neân trong voâ löôïng ñôøi thöôøng sanh ôû coõi trôøi thoï höôûng phöôùc baùo vaø trong naêm traêm ñôøi sanh ôû coõi ngöôøi thoï quaû baùo thuø thaéng, ñöôïc caùc quoác vöông, Baø-la-moân… ñích thaân cuùng döôøng. Nay thoï thaân sau cuøng vaãn ñöôïc vua Thaéng quaân ñích thaân caàm loïng che vaø haàu haï”.

Luùc ñoù Phaät töø thaønh Thaát-la-phieät du haønh ñeán thaønh Ba la döøng ôû trong moät thoân ôû ngoaøi thaønh, thoân teân laø Baø-la-moân. Chuùng Thanh vaên vaây quanh ngoài khoâng xa Theá toân goàm coù Thöôïng toøa A nhaõ Kieàu- traàn-nhö, Maõ thaéng, Hieàn töû, Tröôøng khí, Ñaïi danh xöng, Da-xaù, Vieân maõn… Sau giôø ngoï, Bí-soâ Dieäu chaåm, A-nan cuøng chuùng Thanh vaên ñeán ñaûnh leã Phaät roài ngoài theo thöù lôùp, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ta nay ñaõ giaø, söùc khoûe ngaøy caøng yeáu, khoâng coøn ñuû söùc thuyeát phaùp cho boán chuùng”. Luùc ñoù toân giaû Xaù-lôïi-phaát vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân khuyeán thænh A-nan laøm thò giaû cho Phaät, A-nan vaâng theo lôøi hai toân giaû, Phaät khen ngôïi A-nan thoâng minh trí hueä ña vaên baäc nhaát. Caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, A-nan ñôøi tröôùc ñaõ tu phöôùc nhieäp gì maø nay laøm em chuù baùc vôùi Phaät, laïi laøm thò giaû vaø ñöôïc Phaät khen laø thoâng minh trí hueä, chæ nghe qua lôøi Phaät daïy lieàn khoâng queân maát?”, Phaät noùi: “caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa taïi thaønh Baø-la-neâ-tö coù vua teân laø Nhaät dieäu, vua cheá leã khieán cho daân chuùng ñöôïc an vui, trong nöôùc khoâng coù suy naïn. Thôøi gian sau, hoaøng haäu sanh ñuôïc moät trai, ñeán hai möôi moát ngaøy vua môû tieäc aên möøng vaø ñaët teân cho beù, quaàn thaàn taâu vua: “vua teân laø Nhaät dieäu, vaäy neân ñaët teân cho ñöùa beù laø Ñaïi nhaät dieäu”, Ñaïi nhaät dieäu lôùn leân ñöôïc phong laøm Thaùi töû ; sau ñoù hoaøng haäu laïi sanh theâm moät trai vaø ñöôïc ñaët teân laø Nhaät trí.Thaùi töû voán thích xuaát gia, thaáy vua cha haønh phi phaùp lieàn suy nghó: “sau naøy khi ta leân ngoâi cuõng seõ theo quoác phaùp haønh phi phaùp, aét seõ bò ñoïa ñòa nguïc, ta nay neân xin cha cho xuaát gia”, nghó roài lieàn ñeán xin vua cha cho xuaát gia, vua noùi: “caùc tieân nhaân ngoaïi ñaïo thôø löûa tu khoå haïnh trì giôùi ñeàu laø caàu ñöôïc sanh laøm vua hay vöông töû ñeå höôûng thoï khoaùi laïc. Con nay ñaõ ñöôïc taát caû, sao laïi muoán boû maø ñi xuaát gia?”, Thaùi töû vaãn ai caàu xin vua cha cho xuaát gia, vua bieát Thaùi töû khoâng thích thuù vui theá tuïc neân baèng loøng cho xuaát gia. Thaùi töû lieàn ñeán choã caùc tieân nhaân ôû trong nuùi ñeå tu ñaïo, vua phong cho Nhaät trí laøm Thaùi töû. Ñaïi nhaät dieäu chuyeân taâm tu ñaïo, khoâng bao laâu sau chöùng quûa Ñoäc giaùc, sau ñoù maéc bònh naëng neân trôû veà thaønh Baø-la-neâ-tö. Quaàn thaàn taâu vua: “Thaùi töû Ñaïi nhaät dieäu vaøo nuùi tu ñaïo ñaõ chöùng quaû Ñoäc giaùc, nay ñaõ vaøo thaønh”, vua lieàn ra nghinh ñoùn ñaûnh leã vaø baïch raèng:

444 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

“Thaùnh giaû caàn y thöïc coøn toâi caàu phöôùc ñöùc, xin haõy ôû laïi trong vöôøn ñeå toâi tuøy thôøi cung caáp caùc vaät caàn duøng”, Ñoäc giaùc im laëng nhaän lôøi. Vua bieát Ñoäc giaùc nhaän lôøi lieàn baûo Thaùi töû Nhaät trí thöøa söï cuùng döôøng. Moät hoâm, Ñoäc giaùc nhaäp ñònh quaùn bieát Nhaät trí sau baûy ngaøy nöõa seõ maïng chung lieàn baûo Nhaät trí : “vì sao em khoâng caàu xuaát gia”, Nhaät trí lieàn muoán xuaát gia, Ñoäc giaùc baûo ñeán taâu vua cha, Nhaät trí ñeán xin vua cha cho xuaát gia, vua noåi giaän noùi: “Ñaïi nhaät dieäu anh con ñaõ xuaát gia, ta coøn con laø ngöôøi keá vò, con khoâng theå xuaát gia”. Ñoäc giaùc nghe bieát vua cha khoâng cho em xuaát gia lieàn ñeán choã vua noùi keä:

“Nhaät dieäu thaû Nhaät trí, Cho theo toâi xuaát gia, Xuaát gia laø hôn heát, Ñöôïc chö Phaät ngôïi khen”.

Vua noùi: “Thaùnh giaû ñaõ xuaát gia, theo quoác phaùp phaûi coù ngöôøi keá vò, nay toâi chæ coøn coù Nhaät trí. Xin haõy ñeå noù noái ngoâi vua, taïi gia tu phöôùc cuõng ñuû, khoâng caàn xuaát gia”, Ñoäc giaùc noùi keä:

“Vua nghó moät ñaøng, Vieäc ra moät neõo, Chæ baûy ngaøy sau, Nhaät trí maïng chung”.

Vua hoûi: “baûy ngaøy sau Nhaät trí seõ mang chung sao?”, ñaùp laø phaûi, vua lieàn noùi: “neáu vaäy thì ta cho xuaát gia”. Sau khi xuaát gia, Nhaät trí phaùt taâm thieän cuùng döôøng Ñoäc giaùc, do Ñoäc giaùc maéc bònh phong neân tay caàm baùt run raåy khoâng yeân, Nhaät trí duøng chieác voøng baèng vaøng ñeå ñôõ baùt cho baùt ñöùng yeân vaø phaùt nguyeän: “nguyeän cho ñôøi sau khi nghe phaùp, phaùp vaøo taâm con cuõng khoâng lay ñoäng gioáng nhö vaäy”. Vò Ñoäc giaùc naøy tuy chöùng quaû nhöng khoâng thuyeát dieäu phaùp, Nhaät trí yeâu caàu noùi dieäu phaùp, Ñoäc giaùc noùi: “ta khoâng theå noùi dieäu phaùp”, laïi hoûi ai coù theå noùi, ñaùp: “khi baäc ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc ra ñôøi, vò aáy seõ tuyeân thuyeát dieäu phaùp”, Nhaät trí lieàn phaùt nguyeän : “nguyeän nhôø caên laønh naøy ôû ñôøi vò lai con seõ ñöôïc laøm em Phaät, laïi ñöôïc xuaát gia, ñöôïc ñích thaân cuùng döôøng, nghe phaùp lieàn ghi nhôù ñöôïc Ñaïi toång trì”, Ñoäc giaùc nghe roài lieàn noùi: “sau baûy ngaøy nöõa em seõ mang chung, vaäy haõy thöôøng giöõ taâm naøy ñöøng cho queân maát”. Traûi qua baûy ngaøy Nhaät trí vaãn chöa theå ñaéc quaû lieàn ñeán töø taï anh vaø phaùt laïi lôøi nguyeän tröôùc.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Nhaät trí thuôû xöa chính laø A-nan ngaøy nay, do nguyeän xöa neân nay A-nan laøm em thuùc baù, ñöôïc xuaát gia vaø laøm thò giaû cho ta laïi ñöôïc ta khen ngôïi laø thoâng minh trí hueä ña vaên baäc nhaát,


nghe phaùp lieàn nhôù nhö roùt nöôùc vaøo bình”, caùc Bí-soâ laïi coù nghi thænh hoûi Phaät: “A-nan ñôøi tröôùc ñaõ taïo nghieäp laønh gì maø nay ôû trong ñaïi chuùng ñöôïc Phaät ngôïi khen laø ña vaên baäc nhaát, coù söùc toång trì ghi nhôù khoâng boû soùt?”, Phaät noùi: “caùc thaày laéng nghe:

Quaù khö Hieàn kieáp luùc höõu tình thoï hai vaïn tuoåi coù Phaät Ca-dieáp ba ra ñôøi taïi vöôøn Thi loäc, choã Tieân nhôn ñoïa xöù thuoäc thaønh Baø-la- neâ-tö. Phaät coù moät ñeä töû thoâng minh baäc nhaát, nghe phaùp lieàn ghi nhôù khoâng queân; vò naøy laïi coù moät ñeä töû tuy thöôøng tu phaïm haïnh nhöng vaãn chöa ñöôïc chöùng quaû. Khi laâm chung vò naøy phaùt nguyeän: “nguyeän nhôø caên laønh naøy ôû ñôøi vò lai luùc con ngöôøi thoï 100 tuoåi, coù Phaät Thích ca maâu ni ra ñôøi ñaày ñuû 10 hieäu, con seõ ñöôïc xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa vò Phaät aáy vaø ñöôïc Phaät thoï kyù laø baäc ña vaên ñeä nhaát gioáng nhö thaày con ngaøy nay”.

Naøy caùc Bí-soâ, ngöôøi ñeä töû aáy chính laø A-nan ngaøy nay, do dôøi tröôùc phaùt nguyeän vôùi taâm thieän neân ngaøy nay ñöôïc ta khen ngôïi laø baäc ña vaên ñeä nhaát trong soá ñeä töû cuûa ta.

Naøy caùc Bí-soâ, taïo nghieäp ñen, traéng hay xen taïp ñeàu coù quaû baùo töng öùng; caùc thaày haõy boû nghieäp ñen vaø nghieäp xen taïp, haõy tu traéng. Phaät truï trong Truùc Laâm Yeát lan Ñaïc Ca ôû thaønh Vöông Xaù cuøng naêm traêm Bí-soâ ñeàu laø A-la-haùn, chæ rieâng coù Ñeà-baø-ñaït-ña chöa chöùng Thaùnh quaû. Luùc ñoù thôøi theá maát muøa ñoùi keùm khaát thöïc khoù ñöôïc, cho neân caùc Bí-soâ ñaéc thaàn thoâng coù ngöôøi ñeán röøng Thieäm Boä ôû Nam Thieäm Boä chaâu ñeå haùi quaû Thieäm Boä vôùi ñuû saéc höông vò mang veà truù xöù, töï ñöôïc no ñuû vaø chia ñeàu cho caùc Bí-soâ; coù ngöôøi ñeán Baéc cu loâ chaâu laáy luùa thôm töï nhieân mang veà cuøng chia nhau aên…; coù ngöôøi leân coõi trôøi Töù Ñaïi vöông chuùng, hoaëc trôøi Tam Thaäp Tam laáy dieäu thöïc cuûa coõi trôøi mang veà cuøng chia nhau aên; coù ngöôøi ñeán caùc phöông khaùc nhöõng nôi truø phuù sung tuùc ñeå laáy thöùc aên ngon mang veà cuøng chia nhau aên. Ñeà-baø-ñaït-ña thaáy caùc Bí-soâ coù thaàn thoâng töï taïi nhö vaäy lieàn suy nghó: “Hieän nay gaëp luùc maát muøa ñoùi keùm khaát thöïc khoù ñöôïc, caùc Bí- soâ ñaéc thaàn thoâng ñeàu ñeán röøng thieäm Boä… gioáng nhö ñoaïn vaên treân. Neáu ta ñaéc thaàn thoâng ta cuõng coù theå ñi ñöôïc nhö theá. Nhöng ai coù theå daïy ta phaùp thaàn thoâng, ta neân ñeán choã Theá Toân hoûi veà ñieàu naøy, Phaät daïy theá naøo ta phuïng trì theá naáy”. Nghó roài v Ñeà-baø-ñaït-ña rôøi khoûi choã ngoài ñi ñeán choã Theá Toân, ñaûnh leã Phaät roài ngoài moät beân baïch Phaät: “Theá Toân, xin haõy daïy cho con phaùp thaàn thoâng”. Luùc ñoù Theá Toân quaùn bieát Ñeà-baø-ñaït-ña sanh nieäm taø seõ taïo toäi nghòch neân noùi raèng: “thaày neân thoï trì giôùi taêng thöôïng tröôùc, keá sieâng tu Ñònh Hueä taêng thöôïng thì

446 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

seõ ñöôïc thaàn thoâng”. Nghe Phaät noùi roài Ñeà-baø-ñaït-ña lieàn nghó laø Theá Toân khoâng muoán daïy cho mình phaùp thaàn thoâng neân lui veà, sau ñoù ñeán choã A Nhaõ Kieàu-traàn-nhö baïch raèng: “cuùi xin Thöôïng Toïa daïy cho toâi phaùp thaàn thoâng”. Cuï thoï A Nhaõ Kieàu-traàn-nhö lieàn quaùn taâm Phaät bieát ñöôïc do Phaät quaùn bieát Ñeà-baø-ñaït-ña sanh nieäm taø seõ taïo toäi nghòch neân khoâng daïy thaàn thoâng cho Ñeà-baø-ñaït-ña , quaùn bieát roài lieàn noùi raèng: “thaày neân sieâng tu taäp taâm taêng thöôïng, quaùn nôi saéc… thì seõ ñöôïc thaàn thoâng”. Ñeà-baø-ñaït-ña nghe roài nghó laø A Nhaõ Kieàu-traàn-nhö khoâng muoán daïy cho mình neân boû ñi. Sau ñoù laàn löôït ñeán choã caùc vò thöôïng toïa nhö Maõ Thaéng, Hieàn töû, Ñaïi danh Xöng, Vieân Maõn, Voâ Caáu, Ngöu Vöông, Dieäu Tyù… taát caû laø 500 vò thöôïng toïa ñeå xin hoïc phaùp thaàn thoâng, nhöng taát caû vò thöôïng toïa naøy ñeàu quaùn taâm Phaät bieát ñöôïc do Phaät quaùn bieát Ñeà-baø-ñaït-ña sanh nieäm taø seõ taïo toäi nghòch neân ñaõ khoâng daïy phaùp thaàn thoâng cho Ñeà-baø-ñaït-ña, quaùn bieát roài noùi raèng: “thaày neân tu taäp taâm taêng thöôïng, quaùn nôi saéc… cho ñeán quaùn Thoï, töôûng, haønh thöùc cuõng nhö vaäy, thì seõ ñöôïc thaàn thoâng vaø caùc phaùp khaùc”. Ñeà-baø-ñaït-ña nghe thaáy 500 vò thöôïng toïa ñeàu noùi gioáng nhö nhau lieàn bieát laø khoâng muoán daïy phaùp thaàn thoâng cho mình lieàn suy nghó: “khoâng leõ khoâng coøn ai daïy phaùp thaàn thoâng cho ta sao?”. Luùc ñoù Ñeà-baø-ñaït-ña lieàn nghó ñeán cuï thoï Thaäp Löïc Ca-dieáp ñang ôû trong hang Tieân tieân nhaân ca thaønh Vöông Xaù: “Thaäp Löïc Ca-dieáp taùnh khoâng doái nònh, noùi lôøi chôn thaät, laø OÂ-ba-ñaø-da cuûa A-nan-ñaø em ta, coù theå daïy ta phaùp thaàn thoâng”. Nghó roài lieàn ñi ñeán choã Thaäp Löïc Ca-dieáp ñaûnh leã roài baïch raèng: “cuùi xin thöôïng toïa daïy cho toâi phaùp thaàn thoâng”. Cuï thoï Thaäp Löïc Ca-dieáp do khoâng quaùn taâm Phaät vaø taâm cuûa naêm traêm Thöôïng toøa, cuõng khoâng bieát Ñeà-baø-ñaït-ña sanh nieäm taø seõ taïo toäi ng- hòch, neân daïy phaùp thaàn thoâng cho Ñeà-baø-ñaït-ña. Ñeà-baø-ñaït-ña nghe roài lieàn sieâng naêng tu taäp ñeán sau ñeâm nöông theo ñaïo theá tuïc maø chöùng ñöôïc Sô tónh löï, phaùt ra thaàn thoâng, chuyeån moät thaân thaønh nhieàu thaân, chuyeån nhieàu thaân thaønh moät thaân, hoaëc hieän hoaëc aån, coù theå ñi xuyeân qua nuùi, ñaù, vaùch nhö ñi trong hö khoâng khoâng coù ngaên ngaïi; vaøo trong ñaát nhö ñi trong nöôùc, ñi treân maët nöôùc nhö ñi treân maët ñaát, ngoài kieát giaø trong hö khoâng nhö chim bay, hoaëc duøng tay sôø maët trôøi, maët traêng … Coù ñöôïc thaàn thoâng roài Ñeà-baø-ñaït-ña suy nghó: “nay caùc Bí-soâ khaát thöïc khoù ñöôïc, ta tröôùc ñeán trong röøng Thieäm Boä haùi quaû thôm ngon ñeå aên roài chia cho caùc vò khaùc, keá ñeán caùc chaâu Ñoâng, Taây, Baéc, coõi trôøi Töù Ñaïi vöông chuùng, Tam thaäp tam vaø caùc nôi truø phuù khaùc laáy laáy thöùc aên cho mình vaø chia cho caùc vò khaùc”. Ñeà-baø-ñaït-ña laïi nghó: “ta neân nghó


caùch giaùo hoùa vua nöôùc Ma-kieät-ñaø, neáu ngöôøi naøy ñöôïc giaùo hoùa roài ta coù theå thu phuïc nhieàu ngöôøi khoâng khoù. Thaùi töû A-xaø-theá sau khi vua cha qua ñôøi seõ laøm quoác vöông, coù ñaïi töï taïi, ta neân giaùo hoùa ngöôøi naøy tröôùc, sau môùi thu phuïc nhieàu ngöôøi khoâng khoù”. Nghó roài Ñeà-baø-ñaït-ña lieàn hoùa laøm thaân voi traéng töø cöûa lôùn vaøo roài ñi ra cöûa nhoû, laïi töø cöûa nhoû ñi vaøo roài ñi ra cöûa lôùn; hoaëc hoùa laøm ngöôøi ñang côûi ngöïa ra vaøo caùc cöûa gioáng nhö treân; hoaëc laøm Bí-soâ caïo boû raâu toùc, ñaép y nhö phaùp mang baùt ra vaøo caùc cöûa nhö treân. Luùc ñoù Ñeà-baø-ñaït-ña hoùa laøm ñoàng töû trang söùc baèng caùc chuoãi anh laïc röïc rôõ ngoài treân ñaàu goái cuûa Thaùi töû, hoaëc ñöùng ñi… Thaùi töû bieát laø do Ñeà-baø-ñaït-ña hieän thaàn thoâng bieán hoùa neân oâm hoân ñoàng töû, nöôùc mieáng cuûa Thaùi töû chaûy vaøo mieäng cuûa ñoàng töû. Do Ñeà-baø-ñaït-ña coù taâm tham caàu lôïi döôõng neân nuoát nöôùc mieáng naøy, Thaùi töû khôûi taâm taø cho laø ñöùc cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña thuø thaéng hôn ñöùc Phaät. Ñeà-baø-ñaït-ña hieän trôû laïi thaân chaân thaät, Thaùi töû sanh taâm tín kính ñaûnh leã vaø cho chôû caùc moùn cuùng döôøng treân naêm traêm xe baùu ñeå tieãn Ñeà-baø-ñaït-ña ra veà. Keå töø ngaøy hoâm ñoù moãi ngaøy hai laàn saùng chieàu, Thaùi töû ñeàu duøng xe baùu ñeán choã Ñeà-baø-ñaït-ña kính leã, moãi böûa aên daâng cuùng naêm traêm choõ thöùc aên thöôïng dieäu cho Ñeà-baø-ñaït-ña vaø naêm traêm Bí-soâ tuøy thuaän Ñeà-baø-ñaït-ña. Luùc ñoù caùc Bí-soâ saùng sôùm vaøo thaønh khaát thöïc nghe bieát söï vieäc nhö treân neân sau khi khaát thöïc xong trôû veà boån xöù, aên xong röûa baùt, röûa tay chaân roài lieàn ñeán choã Phaät, ñaûnh leã Phaät roài ñem söï vieäc nghe bieát ñöôïc veà Ñeà-baø-ñaït-ña baïch Phaät, Phaät nghe roài lieàn baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày ñöøng neân haâm moä vieäc Ñeà-baø- ñaït-ña thoï nhaän söï cuùng döôøng thöôïng dieäu ñoù, vì sao? Vì Ñeà-baø-ñaït-ña seõ bò söï cuùng döôøng thöôïng dieäu naøy gieát haïi, nhö caây chuoái troå buoàng, nhö caây truùc Vó coù traùi, nhö con La mang thai ñeàu töï haïi thaân. Ñeà-baø- ñaït-ña cuõng nhö theá, thoï nhaän söï cuùng döôøng thöôïng dieäu cuûa ngöôøi aét töï haïi mình. Naøy caùc Bí-soâ, neáu khi Ñeà-baø-ñaït-ña ñöôïc lôïi döôõng thì ngöôøi ngu naøy coù theå ñeâm daøi thoï laõnh vieäc khoâng lôïi ích, khoå naõo”. Luùc ñoù Ñeà-baø-ñaït-ña sau khi ñöôïc söï cung kính cuùng döôøng nhö vaäy roài lieàn khôûi nieäm taø aùc: “Theá Toân nay ñaõ giaø yeáu, neáu giaùo thoï cho boán chuùng raát nhoïc meät. Nay ñeán luùc neân giao phoù ñaïi chuùng cho ta, ta seõ giaùo thoï cho hoï, Theá Toân neân ít lo nghó, thoï hieän phaùp laïc truï trong tòch tónh”. Ñeà-baø-ñaït-ña vöøa sanh nieäm taø aùc naøy lieàn thoái maát thaàn thoâng maø khoâng töï bieát. Luùc ñoù coù moät Bí-soâ ñeä töû cuûa Phaät teân laø Ca-caâu-la töøng ôû beân Phaät sieâng tu tònh haïnh, ñoái duïc tröø duïc neân sau khi maïng chung ñöôïc sanh leân coõi trôøi Phaïm. Ca-caâu-la duøng Thieân nhaõn quaùn thaáy Ñeà-baø-ñaït-ña do khôûi nieäm taø aùc maø thoái maát thaàn thoâng lieàn aån

448 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

thaân ôû Phaïm cung, nhö traùng só co duoãi caùnh tay hieän ñeán choã cuï thoï Muïc Kieàn Lieân ôû trong röøng Khuûng boá loäc nuùi Giao ngö, ñaûnh leã roài baïch raèng: “Ñaïi ñöùc bieát chaêng, Ñeà-baø-ñaït-ña do tham lôïi döôõng ñaõ khôûi leân nieäm taø aùc… gioáng nhö ñoaïn vaên treân. Vöøa khôûi nieäm taø aùc naøy lieàn thoái maát thaàn thoâng. Laønh thay, ñaïi ñöùc Muïc Kieàn Lieân neân ñeán choã Phaät baïch roõ vieäc naøy”. Cuï thoï Muïc Kieàn Lieân im laëng nhaän lôøi, Ca caâu la bieát cuï thoï Muïc Kieàn Lieân ñaõ nhaän lôøi roài lieàn aån thaân trôû veà Phaïm cung. Sau khi Phaïm thieân Ca caâu la ñi roài, cuï thoï Muïc Kieàn Lieân lieàn nhaäp Thaéng ñònh, nhö traùng só co duoãi caùnh tay aån thaân ôû nuùi Giao ngö hieän ñeán Truùc Laâm, choã Theá Toân ñang ôû, ñaûnh leã Phaät roài ngoài moät beân roài ñem lôøi cuûa Phaïm thieân Ca caâu la vöøa noùi baïch Phaät, Phaät nghe roài noùi raèng: “Thaày ñôïi Phaïm thieân Ca caâu la ñeán noùi môùi bieát Ñeà-baø- ñaït-ña coù nieäm taø aùc hay sao?”. Muïc Lieân baïch Phaät: “Theá Toân con ñaõ bieát tröôùc”. Luùc ñoù Ñeà-baø-ñaït-ña cuøng boán Bí-soâ beø ñaûng ñi ñeán choã Phaät: 1. Laø Coâ ca Lôïi Ca. 2. Laø Khieân Ñoà Ñaït Phieâu. 3. Laø Yeát Tra Moâ Laïc Ca Ñeå Saùi. 4. Laø Tam Moät Ñaït La Ñaït Ña. Phaät töø xa troâng thaáy lieàn baûo Muïc Lieân: “Thieân Thoï saép ñeán, ngöôøi ngu si naøy ñích thaân ñeán tröôùc ta khoaùc laùc, thaày neân kheùo hoä lôøi noùi”. Cuï thoï Muïc Kieàn Lieân lieàn ñaûnh leã Phaät roài nhaäp ñònh, nhö traùng só co duoãi caùnh tay, aån thaân ôû Truùc laâm trôû veà nuùi Giao ngö. Luùc ñoù Ñeà-baø-ñaït-ña ñeán ñaûnh leã Phaät roài baïch raèng: “Theá Toân nay ñaõ giaø yeáu, giaùo thoï cho 4 chuùng raát nhoïc meät. Theá Toân neân giao phoù ñaïi chuùng cho con, con seõ giaùo thoï hoï. Theá Toân neân ít lo nghó, thoï hieän phaùp laïc truï trong tòch tónh”. Theá Toân noùi: “Ñaïi trí baäc nhaát nhö Xaù-lôïi-töû, thaàn thoâng baäc nhaát nhö Muïc Kieàn Lieân trong soá caùc ñeä töû ñaõ chöùng quaû A-la-haùn, ta coøn khoâng phoù chuùc Bí-soâ taêng giaø cho hoï, huoáng chi thaày laø ngöôøi ngu si nuoát ñaøm daõi cuûa ngöôøi khaùc”. Ñeà-baø-ñaït-ña nghe roài lieàn suy nghó: “hoâm nay Theá Toân khen ngôïi Xaù-lôïi-töû, Muïc Kieàn Lieân maø goïi ta laø ngöôøi ngu si nuoát ñaøm daõi cuûa ngöôøi khaùc”, nghó roài lieàn phaùt sanh baûy loaïi taâm nghòch ñoái vôùi Theá toân.



QUYEÅN 14

Luùc ñoù Ñeà-baø-ñaït-ña thôû daøi buoàn baõ, gaät ñaàu ba caùi roài ñöùng

daäy ñi. Luùc ñoù A-nan ñang ñöùng quaït haàu cho Phaät, Phaät baûo A-nan: “thaày haõy ñi thoâng baùo cho caùc Bí-soâ trong thaønh Vöông xaù ñeán tuï hoïp ôû giaûng ñöôøng, tuï hoïp xong thì baùo cho Nhö lai bieát”, A-nan vaâng lôøi Phaät daïy ñi thoâng baùo, caùc Tyø kheo tuï hoïp xong lieàn ñeán baïch Phaät töï bieát thôøi. Phaät ñeán giaûng ñöôøng traûi toøa ngoài giöõa ñaïi chuùng baûo caùc Tyø kheo: “naøy caùc Tyø kheo, ôû ñôøi coù naêm loaïi baäc thaày:

1. Laø baäc thaày khoâng thanh tònh trì giôùi maø töï noùi laø thanh tònh trì giôùi, caùc ñeä töû cuøng ôû chung bieát thaày mình khoâng thanh tònh trì giôùi maø töï noùi laø thanh tònh trì giôùi, nhöng hoï laïi nghó laø neáu chuùng ta noùi söï thaät naøy thì thaày seõ khoâng vui, chuùng ta cuõng khoâng vui; huoáng chi chuùng ta nhôø thaày maø ñöôïc y thöïc, ngoïa cuï, thuoác thang… thaày chaêm lo cho chuùng ta thì chuùng ta khoâng neân noùi gì. Nhö vaäy caùc ñeä töû che giaáu, che chôû veà vieäc trì giôùi giuùp cho thaày; thaày cuõng theo ñeä töû caàu ñöôïc che giaáu, che chôû veà vieäc trì giôùi.

2. Laø baäc thaày maïng baát tònh (ngheà nghieäp sinh soáng khoâng thanh tònh maø töï noùi laø tònh maïng, caùc ñeä töû cuøng ôû chung bieát thaày mình maïng khoâng thanh tònh trì maø töï noùi laø maïng thanh tònh, nhöng hoï laïi nghó laø neáu chuùng ta noùi söï thaät naøy thì thaày seõ khoâng vui, chuùng ta cuõng khoâng vui; huoáng chi chuùng ta nhôø thaày maø ñöôïc y thöïc, ngoïa cuï, thuoác thang… thaày chaêm lo cho chuùng ta thì chuùng ta khoâng neân noùi gì. Nhö vaäy caùc ñeä töû che giaáu, che chôû veà vieäc tònh maïng giuùp cho thaày; thaày cuõng theo ñeä töû caàu che chôû che giaáu veà vieäc tònh maïng.

3. Laø baäc thaày tri kieán khoâng thanh tònh maø töï noùi laø tri kieán thanh tònh, caùc ñeä töû cuøng ôû chung bieát thaày mình tri kieán khoâng thanh tònh maø töï noùi laø tri kieán thanh tònh, nhöng hoï laïi nghó laø neáu chuùng ta noùi söï thaät naøy thì thaày seõ khoâng vui, chuùng ta cuõng khoâng vui; huoáng chi

450 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

chuùng ta nhôø thaày maø ñöôïc y thöïc, ngoïa cuï, thuoác thang… thaày chaêm lo cho chuùng ta thì chuùng ta khoâng neân noùi gì. Nhö vaäy caùc ñeä töû che giaáu, che chôû veà vieäc tri kieán thanh tònh giuùp cho thaày; thaày cuõng theo ñeä töû caàu che giaáu, che chôû veà vieäc tri kieán thanh tònh.

4. Laø baäc thaày khoâng kheùo ghi nhôù söï vieäc maø töï noùi laø kheùo ghi nhôù, caùc ñeä töû cuøng ôû chung bieát thaày mình khoâng kheùo ghi nhôù söï vieäc maø töï noùi laø kheùo ghi nhôù, nhöng hoï laïi nghó laø neáu chuùng ta noùi söï thaät naøy thì thaày seõ khoâng vui, chuùng ta cuõng khoâng vui; huoáng chi chuùng ta nhôø thaày maø ñöôïc y thöïc, ngoïa cuï, thuoác thang… thaày chaêm lo cho chuùng ta thì chuùng ta khoâng neân noùi gì. Nhö vaäy caùc ñeä töû che giaáu, che chôû veà vieäc kheùo ghi nhôù söï vieäc giuùp cho thaày; thaày chuõng theo ñeä töû caàu che giaáu, che chôû veà vieäc kheùo ghi nhôù söï vieäc.

5. Laø baäc thaày khoâng thuyeát phaùp thanh tònh maø töï noùi laø thuyeát phaùp thanh tònh, caùc ñeä töû cuøng ôû chung bieát thaày mình khoâng thuyeát phaùp thanh tònh maø töï noùi laø thuyeát phaùp thanh tònh, nhöng hoï laïi nghó laø neáu chuùng ta noùi söï thaät naøy thì thaày seõ khoâng vui, chuùng ta cuõng khoâng vui; huoáng chi chuùng ta nhôø thaày maø ñöôïc y thöïc, ngoïa cuï, thuoác thang… thaày chaêm lo cho chuùng ta thì chuùng ta khoâng neân noùi gì. Nhö vaäy caùc ñeä töû che giaáu, che chôû veà vieäc thuyeát phaùp thanh tònh giuùp cho thaày; thaày cuõng theo ñeä töû caàu che giaáu, che chôû veà vieäc thuyeát phaùp thanh tònh.

Naøy caùc Tyø kheo, Nhö lai thanh tònh trì giôùi, cuõng töï noùi laø thanh tònh trì giôùi. Nhö lai khoâng caàu ñeä töû che giaáu hay che chôû veà vieäc thanh tònh trì giôùi. Nhö laïi laø tònh maïng, cuõng töï noùi laø tònh maïng; Nhö lai cuõng khoâng caàu ñeä töû che giaáu hay che chôû veà tònh maïng. Nhö lai coù tri kieán thanh tònh, cuõng töï noùi ta coù tri kieán thanh tònh ; Nhö lai khoâng caàu ñeä töû che giaáu hay che chôû veà tri kieán thanh tònh. Nhö lai kheùo ghi nhôù söï vieäc, cuõng töï noùi laø kheùo ghi nhôù söï vieäc ; Nhö lai khoâng caàu ñeä töû che giaáu hay che chôû veà vieäc kheùo ghi nhôù söï vieäc. Nhö lai thuyeát phaùp thanh tònh, cuõng töï noùi laø thuyeát phaùp thanh tònh ; Nhö lai khoâng caàu ñeä töû che giaáu hay che chôû veà thuyeát phaùp thanh tònh. Nhö lai thaät coù phaùp naøy vaø noùi nhö thaät; Nhö lai khoâng caàn nhôø ñeä töû che chôû cho mình. Coøn naêm haïng baäc thaày treân vì noùi doái theá gian, vì töï coù toäi loãi neân caàn caùc ñeä töû che chôû cho mình; nhöng ta thì thöôøng hay quôû traùch caùc thaày. Neáu Bí-soâ naøo chaáp nhaän söï quôû traùch cuûa ta thì coù theå ôû gaàn ta, thoï phaùp cuûa ta; neáu khoâng chaáp nhaän thì seõ töï thoái lui tan hoaïi. Ví nhö thoï goám ñem vaät chöa nung boû vaøo loø nung, vaät toát seõ töï hieän söï chaéc thaät cuûa mình, vaät xaáu seõ bò vôõ, thoï goám cuõng khoâng tieác reõ hay


lo sôï vì toát xaáu töï hieän. Cuõng vaäy khi truyeàn trao giôùi phaùp, ta thöôøng quôû traùch, ngöôøi toát seõ töï reøn luyeän thaønh chôn chaùnh, ngöôøi xaáu töï seõ thoái li tan hoaïi. Do phaùp ta noùi ra laø thanh tònh neân ta khoâng lo sôï, caùc thaày neân hieåu roõ”. Phaät noùi xong rôøi khoûi choã ngoài trôû veà phoøng mình, luùc ñoù Ñeà-baø-ñaït-ña noùi vôùi boán Bí-soâ beø ñaûng trôï giuùp: “boán vò neân cuøng giuùp toâi phaù Taêng giaø hoøa hôïp vaø phaù phaùp luaân taêng cuûa sa moân Kieàu-ñaùp-ma. Neáu thaønh coâng thì sau khi chuùng ta qua ñôøi tieáng taêm vang khaép möôøi phöông laø sa moân Kieàu-ñaùp-ma coøn ôû ñôøi maø Ñeà- baø-ñaït-ña coù ñaïi oai ñöùc, coù theá löïc ñaõ cuøng vôùi boán baïn ñaûng ñaõ phaù Taêng giaø hoøa hôïp vaø phaù phaùp luaân taêng”. Coâ ca lôïi ca noùi: “nay chuùng ta khoâng theå laøm ñöôïc vieäc naøy, vì sao?, vì haøng ñeä töû Thanh vaên cuûa ñöùc Baïc giaø phaïm coù ñaïi oai löïc, thieân nhaõn saùng toû, thaáu bieát taâm cuûa ngöôøi khaùc. Söï vaät tuy ôû xa nhöng hoï coù theå troâng thaáy, hoï ôû gaàn ngöôøi khaùc maø ngöôøi khaùc khoâng hay. Vieäc laøm cuûa chuùng ta hoï ñeàu döï bieát tröôùc”. Thieân Thoï nghe roài noùi: “Caùc vò neân cuøng toâi laäp baøy phöông tieän”. Hoûi: “phöông tieän nhö theá naøo?”, ñaùp: “chuùng ta tröôùc neân ñeán choã caùc baäc thöôïng toïa kyø nieân tuùc ñöùc cuùng döôøng caùc tö cuï thöôïng dieäu vaø cung caáp caùc vaät caàn duøng ñöøng ñeå thieáu thoán. Ñoái vôùi caùc Bí- soâ nieân thieáu chuùng ta cuõng cung caáp nhö vaäy khieán cho hoï hoan hæ, hoaëc cho hoï y baùt, ñaõy ñöïng y baùt, daây löng…, hoaëc chæ daïy hoï ñoïc tuïng taùc yù töông öng…”. Nhoùm baïn trôï giuùp phaù taêng naøy ñeàu khen laø phöông tieän hay khieán cho Thieân Thoï caøng theâm kieâu maïn muoán phaù Taêng giaø. Caùc Bí-soâ bieát roõ haønh vi tieán thuù muoán phaù Taêng luaân cuûa Thieân Thoï lieàn ñem nhaân duyeân naøy baïch Phaät, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Caùc thaày neân can rieâng Thieân Thoï, neáu coù ngöôøi naøo khaùc gioáng nhö vaäy cuõng neân can nhö sau: “Thieân Thoï chôù neân phaù hoøa hôïp Taêng, gaây ra vieäc ñaáu tranh chaáp chaët khoâng boû. Thieân Thoï neân cuøng Taêng hoøa hôïp, hoan hæ khoâng tranh chaáp, ñoàng loøng moät lôøi nhö nöôùc vôùi söõa, khieán cho giaùo phaùp cuûa Ñaïi sö ñöôïc ngôøi saùng, truï trong an laïc. Thieân Thoï neân boû vieäc phaù taêng”. Caùc Bí-soâ vaâng lôøi Phaät daïy ñeán can rieâng Thieân Thoï, vaên khuyeân can gioáng nhö ñoaïn vaên treân. Khi caùc Bí-soâ can rieâng nhö vaäy, Ñeà-baø-ñaït-ña chaáp chaët vieäc mình laøm khoâng chòu boû, noùi raèng: “vieäc naøy chôn thaät, caùc vieäc khaùc ñeàu laø hö voïng”. Caùc Bí-soâ lieàn ñem nhôn duyeân vieäc naøy baïch Phaät, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Caùc thaày neân baïch töù yeát ma ñoái trong chuùng can ngaên, neáu coù ngöôøi naøo khaùc gioáng nhö vaäy cuõng neân can ngaên. Neân traûi toïa cuï, ñaùnh kieàn chuøy tröôùc taùc baïch roài sau taäp hoïp Taêng. Khi Taêng giaø nhoùm hoïp roài moät Bí-soâ taùc phaùp yeát ma, tröôùc taùc baïch nhö sau:

452 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

“Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, Ñeà-baø-ñaït-ña naøy muoán phaù hoøa hôïp taêng, gaây ra vieäc ñaáu tranh truï trong phi phaùp. Caùc Bí-soâ ñaõ can rieâng nhöng Ñeà-baø-ñaït-ña chaáp chaët vieäc mình laøm khoâng chòu boû, noùi raèng: “vieäc naøy chôn thaät, caùc vieäc khaùc ñeàu laø hö voïng”. Neáu Taêng ñuùng thôøi ñeán, Taêng nay chaáp thuaän baïch töù yeát ma can ngaên vieäc Ñeà-baø-ñaït- ña laøm raèng: “naøy Ñeà-baø-ñaït-ña , thaày chôù muoán phaù hoøa hôïp taêng, gaây ra vieäc ñaáu tranh truï trong phi phaùp. Thaày neân cuøng Taêng hoøa hôïp, hoan hæ khoâng tranh chaáp, ñoàng loøng moät lôøi nhö nöôùc vôùi söõa, khieán cho giaùo phaùp cuûa Ñaïi sö ñöôïc ngôøi saùng, truï trong an laïc. Ñeà-baø-ñaït-ña haõy neân boû vieäc phaù Taêng”. Baïch nhö vaäy”. Keá taùc yeát ma nhö sau:

“Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, Ñeà-baø-ñaït-ña naøy muoán phaù hoøa hôïp Taêng, gaây ra vieäc ñaáu tranh truï trong phi phaùp. Caùc Bí-soâ ñaõ can rieâng nhöng Ñeà-baø-ñaït-ña chaáp chaët vieäc mình laøm khoâng chòu boû, noùi raèng: “vieäc naøy chôn thaät, caùc vieäc khaùc ñeàu laø hö voïng”. Taêng nay baïch töù yeát ma can ngaên Ñeà-baø-ñaït-ña raèng: “naøy Ñeà-baø-ñaït-ña, thaày chôù muoán phaù hoøa hôïp Taêng, gaây ra vieäc ñaáu tranh truï trong phi phaùp. Thaày neân cuøng taêng giaø hoøa hôïp, hoan hæ khoâng tranh chaáp, ñoàng loøng moät lôøi nhö nöôùc vôùi söõa, khieán cho giaùo phaùp cuûa Ñaïi sö ñöôïc ngôøi saùng, truï trong an laïc. Ñeà-baø-ñaït-ña haõy neân boû vieäc phaù Taêng”. Neáu caùc cuï thoï chaáp thuaän baïch töù yeát ma can ngaên Ñeà-baø-ñaït-ña raèng: “naøy Ñeà- baø-ñaït-ña , thaày chôù neân phaù hoøa hôïp taêng, gaây ra vieäc ñaáu tranh truï trong phi phaùp. Thaày neân cuøng taêng giaø hoøa hôïp, hoan hæ khoâng tranh chaáp, ñoàng loøng moät lôøi nhö nöôùc vôùi söõa, khieán cho giaùo phaùp cuûa Ñaïi sö ñöôïc ngôøi saùng, truï trong an laïc. Ñeà-baø-ñaït-ña haõy neân boû vieäc phaù taêng” thì im laëng, vò naøo khoâng chaáp thuaän thì noùi. Ñaây laø yeát ma laàn thöù nhaát; yeát ma laàn thöù hai, thöù ba cuõng noùi nhö vaäy.

Taêng nay ñaõ baïch töù yeát ma can ngaên Ñeà-baø-ñaït-ña xong roài, Taêng chaáp thuaän vì im laëng. Toâi nay nhôù giöõ nhö vaäy.

Caùc Bí-soâ vaâng lôøi Phaät daïy baïch töù yeát ma can ngaên Ñeà-baø-ñaït- ña xong roài, nhöng Ñeà-baø-ñaït-ña vaãn chaáp chaët vieäc mình laøm khoâng chòu boû noùi raèng: “vieäc naøy chôn thaät, caùc vieäc khaùc ñeàu laø hö voïng”. Boán ngöôøi baïn trôï giuùp Ñeà-baø-ñaït-ña trong vieäc phaù taêng noùi vôùi caùc Bí-soâ: “caùc Ñaïi ñöùc chôù noùi Bí-soâ kia (Ñeà baø) laø thieän hay aùc, vì sao?, vì Bí-soâ kia laø ngöôøi noùi ñuùng phaùp, laø ngöôøi noùi ñuùng luaät, y nôi phaùp luaät maø noùi, bieát môùi noùi, khoâng phaûi khoâng bieát maø noùi; ñieàu maø Bí- soâ kia öa thích, toâi cuõng öa thích”, caùc Bí-soâ ñem nhaân duyeân naøy baïch Phaät, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaáy neân can rieâng boán ngöôøi baïn trôï giuùp Ñeà-baø-ñaït-ña phaù taêng naøy, neáu coù ngöôøi naøo gioáng nhö vaäy cuõng


neân can nhö sau: Naøy caùc vò Coâ ca lyù ca, Khieân ñoà ñaït phieâu, Yeát tra moâ laïc ca ñeå

saùi, Tam moät ñaït la ñaït ña neân bieát, Bí-soâ Thieân thoï muoán phaù hoøa hôïp taêng, gaây ra vieäc ñaáu tranh truï trong phi phaùp. Caùc vò chôù tuøy thuaän trôï giuùp phaù taêng theo taø boû chaùnh, caùc vò chôù noùi vôùi caùc Bí-soâ raèng: “caùc Ñaïi ñöùc chôù noùi Bí-soâ Ñeà baø thieän hay aùc, vì sao?, vì Bí-soâ kia laø ngöôøi noùi ñuùng phaùp, laø ngöôøi noùi ñuùng luaät, y theo phaùp luaät maø noùi, bieát môùi noùi, khoâng phaûi khoâng bieát maø noùi; ñieàu maø Bí-soâ kia öa thích, toâi cuõng öa thích”. Naøy caùc cuï thoï, Bí-soâ kia noùi lôøi phi phaùp, phi luaät, khoâng nöông theo phaùp luaät maø noùi, khoâng bieát maø noùi, khoâng phaûi bieát môùi noùi . Caùc vò chôù neân öa thích phaù hoøa hôïp taêng, neân öa thích Taêng hoøa hôïp. Caùc vò neân cuøng Taêng hoøa hôïp, hoan hæ khoâng tranh chaáp, ñoàng loøng moät lôøi nhö nöôùc vôùi söõa, khieán cho giaùo phaùp cuûa Ñaïi sö ñöôïc ngôøi saùng, truï trong an laïc. Caùc vò haõy neân boû vieäc tuøy thuaän phaù hoøa hôïp taêng.

Caùc Bí-soâ vaâng lôøi Phaät daïy can rieâng boán ngöôøi baïn tuøy thuaän trôï giuùp phaù taêng, nhöng boán ngöôøi naøy khoâng chòu nghe lôøi can ngaên vaãn chaáp chaët khoâng boû noùi raèng: “vieäc naøy laø chôn thaät, caùc vieäc khaùc ñeàu laø hö voïng”, caùc Bí-soâ lieàn ñem nhaân duyeân naøy baïch Phaät, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Caùc thaày neân baïch töù yeát ma ñoái trong chuùng can ngaên boán ngöôøi baïn tuøy thuaän trôï giuùp phaù taêng naøy, neáu coù ngöôøi naøo khaùc gioáng nhö vaäy cuõng neân can. Tröôùc taùc baïch nhö sau:

“Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, Coâ ca lyù ca, Khieân ñoà ñaït Phieâu, Yeát tra moâ laïc ca ñeå saùi , Tam moät ñaït la ñaït ña boán vò naøy bieát Bí-soâ Ñeà baø muoán phaù hoøa hôïp Taêng, gaây ra vieäc ñaáu tranh truï trong phi phaùp, maø vaãn tuøy thuaän trôï giuùp laøm vieäc khoâng hoøa hôïp. Khi caùc Bí-soâ can ngaên, caùc vò naøy noùi raèng: “caùc Ñaïi ñöùc chôù noùi Bí-soâ Ñeà baø laø thieän hay aùc, vì sao? Vì Bí-soâ kia laø ngöôøi noùi ñuùng phaùp, laø ngöôøi noùi ñuùng luaät, nöông nôi phaùp luaät maø noùi, bieát môùi noùi, khoâng phaûi khoâng bieát maø noùi; ñieàu maø Bí-soâ kia öa thích, toâi cuõng öa thích”. Khi caùc Bí-soâ can rieâng nhö vaäy, hoï vaãn chaáp chaët khoâng boû noùi raèng: “vieäc naøy laø chôn thaät, caùc vieäc khaùc ñeàu laø hö voïng”. Neáu taêng ñuùng thôøi ñeán, Taêng nay baïch töù yeát ma can ngaên boán ngöôøi Coâ ca lyù ca… “naøy Coâ ca lyù ca… caùc vò bieát Bí-soâ kia muoán phaù hoøa hôïp taêng, gaây ra vieäc ñaáu tranh, truï trong phi phaùp maø vaãn thuaän theo Bí-soâ kia laøm vieäc khoâng hoøa hôïp. Khi caùc Bí-soâ can ngaên laïi noùi vôùi caùc Bí-soâ raèng: caùc Ñaïi ñöùc ñöøng noùi Bí-soâ kia laø thieän hay aùc, vì sao? Vì Bí-soâ kia laø ngöôøi noùi nhö phaùp, nhö luaät, nöông nôi phaùp luaät maø noùi, bieát môùi noùi, khoâng phaûi khoâng

454 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

bieát maø noùi; ñieàu maø Bí-soâ kia öa thích, toâi cuõng öa thích”. Nhöng Bí-soâ kia laø ngöôøi noùi phi phaùp, phi luaät, nöông theo phi phaùp phi luaät chaáp chaët khoâng boû, khoâng bieát maø noùi, khoâng phaûi bieát môùi noùi. Caùc cuï thoï chôù öa thích phaù Taêng, neân öa thích Taêng hoøa hôïp. Caùc cuï thoï neân cuøng Taêng hoøa hôïp, hoan hæ khoâng tranh chaáp, ñoàng loøng moät lôøi nhö nöôùc vôùi söõa, khieán cho giaùo phaùp cuûa Ñaïi sö ñöôïc ngôøi saùng, truï trong an laïc.Caùc cuï thoï haõy boû vieäc tuøy thuaän phaù taêng khoâng hoøa hôïp. Baïch nhö vaäy.

Keá taùc yeát ma chuaån theo vaên taùc baïch maø laøm”. Caùc Bí-soâ vaâng lôøi Phaät daïy lieàn baïch töù yeát ma can ngaên boán

ngöôøi Coâ ca lyù ca… nhöng boán ngöôøi naøy vaãn chaáp chaët khoâng boû noùi raèng: “vieäc naøy laø chôn thaät, caùc vieäc khaùc laø hö voïng”, caùc Bí-soâ ñem nhaân duyeân naøy baïch Phaät, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Ñeà-baø-ñaït-ña cuøng boán ngöôøi baïn naøy thuaän theo taø traùi boû chaùnh, töø nay veà sau phaù Taêng giaø ñeä töû hoøa hôïp cuûa ta vaø phaù phaùp luaân coù uy löïc lôùn”. Ñeà-baø-ñaït-ña nghe ñöôïc lôøi naøy lieàn noùi: “Sa moân Kieàu-ñaùp-ma ñaõ thoï kyù cho ta vôùi caùc Bí-soâ raèng: Ñeà-baø-ñaït-ña cuøng boán ngöôøi baïn kia thuaän theo taø traùi boû chaùnh, töø nay veà sau phaù taêng giaø ñeä töû hoøa hôïp cuûa ta vaø phaù phaùp luaân coù uy löïc lôùn”. Keá noùi vôùi boán ngöôøi baïn trôï giuùp vieäc phaù taêng raèng: “caùc vò neân bieát, sa moân Kieàu-ñaùp-ma ñaõ thoï kyù cho ta vôùi caùc Bí-soâ… nhö treân”. Töø ñoù Ñeà baø ñoái vôùi vieäc phaù taêng caøng theâm maïnh meõ, caùc Bí-soâ nghe roõ söï vieäc lieàn baïch Phaät, Phaät do nhôn duyeân naøy nhoùm hoïp Bí-soâ Taêng giaø hoûi Ñeà-baø-ñaït-ña: “Thaày thaät muoán phaù Taêng giaø hoøa hôïp, gaây ra vieäc ñaáu tranh, truï trong phi phaùp phaûi khoâng ?”. Ñeà-baø-ñaït-ña ñaùp: “Thaät vaäy, Theá Toân”. Theá Toân lieàn quôû traùch Ñeà- baø-ñaït-ña: “Vieäc thaày ñaõ laøm khoâng phaûi laø sa moân, khoâng phaûi haïnh tuøy thuaän, khoâng phaûi tònh haïnh, laø vieäc khoâng neân laøm, khoâng phaûi laø vieäc neân laøm cuûa ngöôøi xuaát gia. Bí-soâ naøo phöông tieän phaù taêng ñeàu maéc toäi AÙc taùc, khi can ngaên rieâng khoâng chòu boû cuõng phaïm AÙc taùc, khi taùc baïch yeát ma nhö phaùp, nhö luaät, nhö lôøi Phaät daïy can, neáu chòu boû thì toát, neáu khoâng chòu boû thì khi taùc baïch xong phaïm toäi thoâ, yeát ma laàn thöù nhaát, laàn thöù hai khoâng chòu boû cuõng phaïm toäi Thoâ, laàn thöù ba xong khoâng chòu boû thì phaïm Taêng giaø baø thi sa”.

Luùc ñoù Theá Toân ôû nôi toøa ngoài cuûa mình muoán cheá hoïc xöù baïn tuøy thuaän phaù taêng cho caùc ñeä töû Thanh vaên neân baûo caùc Bí-soâ: “Naøy caùc Bí-soâ, khoan haõy ñöùng daäy ñi, Taêng giaø coøn moät vieäc”. Theá Toân lieàn hoûi boán ngöôøi baïn tuøy thuaän trôï giuùp vieäc phaù taêng laø Coâ ca lyù ca…:

“Caùc thaày thaät bieát Ñeà-baø-ñaït-ña muoán phaù hoøa hôïp taêng, khôûi


phöông tieän phaù taêng laïi khuyeân gaây ra vieäc ñaáu tranh, chaáp chaët khoâng boû. Caùc thaày cuøng laøm baïn trôï giuùp thuaän theo taø traùi boû chaùnh vaø noùi vôùi caùc Bí-soâ raèng: “caùc Ñaïi ñöùc ñöøng noùi Bí-soâ Ñeà Baø laø thieän hay aùc…”, keá cheá hoïc xöù noùi ñaày ñuû nhö trong Tyø ni.

Luùc ñoù cuï thoï Thaäp löïc Ca-dieáp daïy ñaïo phaùp thaàn thoâng cho Ñeà- baø-ñaït-ña neân caùc Bí-soâ traùch, Thaäp löïc Ca-dieáp noùi: “toâi thaät khoâng bieát ngöôøi naøy aùc haïnh, neáu bieát thì chöõ thaàn toâi cuõng khoâng daïy huoáng chi laø ñaïo thaàn thoâng”. Laïi coù nhieàu Bí-soâ noùi vôùi Ñeà-baø-ñaït-ña: “thaày ñöôïc lôïi döôõng vaø cuùng döôøng cuûa vua ñeàu laø nhôø aân ñöùc cuûa cuï thoï Thaäp löïc Ca-dieáp, thaåy haõy ñeán cuùng döôøng vò aáy”, noùi nhö theá laø muoán taïo phöông tieän cho Thaäp löïc Ca-dieáp khuyeân can Ñeà-baø-ñaït-ña boû taâm aùc haønh thieän; nhöng Ñeà-baø-ñaït-ña laïi noùi: “Thaäp löïc Ca-dieáp cho ta naêng löïc gì, ñeàu laø do ta ngaøy ñeâm thöôøng tinh taán khoå haïnh neân ñöôïc Sô thieàn tónh löï. Ñoù laø do ta töï caàu, khoâng lieân can ñeán Thaäp löïc Ca-dieáp”, vöøa noùi xong lôøi voâ aân naøy, Ñeà-baø-ñaït-ña lieàn maát heát thaàn thoâng ñaõ coù. Caùc Bí-soâ lieàn ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay maø thuôû xöa cuõng vì noùi lôøi voâ aân neân Ñeà-baø-ñaït-ña maát heát thaàn thoâng, caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa ôû thaønh Baø-la-neâ-tö coù vua teân laø Phaïm thoï, trong thaønh coù moät ngöôøi doøng Chieân ñaø la raát gioûi chuù thuaät Kieàn ñaø la. Nöông vaøo chuù thuaät naøy coù theå bay leân khoâng trung, ñeán nuùi Höông haùi hoa quaû kyø dieäu ñem veà daâng cho vua, khieán vua cung kính hoan hæ ñem moät tuï laïc ban cho Chieân ñaø la naøy. Luùc ñoù ôû Nam Thieân truùc coù moät Ma-naïp- baø muoán hoïc chuù thuaät naøy neân ñeán thaønh Baø-la-neâ-tö hoûi thaêm ai gioûi chuù phaùp, coù ngöôøi noùi laø Chieân ñaø la, Ma-naïp-baø nghe roài lieàn ñeán choã Chieân ñaø la chaép tay baïch raèng: “con ñeán ñaây thöøa söï cuùng döôøng thaày ñeå caàu hoïc chuù phaùp”, Chieân ñaø la noùi keä:

“Minh chuù khoâng cho ngöôøi, Phaûi trao ñoåi môùi cho, Hoaëc laø phaûi thöøa söï, Hoaëc laø daâng traân baûo, Neáu khoâng laøm nhö vaäy, Cheát cuõng khoâng truyeàn trao”.

Ma-naïp-baø noùi: “con khoâng coù traân baûo, chæ coù thöøa söï thì trong bao laâu môùi ñöôïc hoïc chuù thuaät”, ñaùp laø trong möôøi hai naêm, Ma-naïp- baø vì muoán hoïc chuù thuaät neân ôû laïi heát loøng thöøa söï nhö theá traûi qua moät naêm. Luùc ñoù Chieân ñaø la ñeán nhaø baø con döï tieäc uoáng röôïu say ñeán toái môùi veà nhaø, Ma-naïp-baø suy nghó: “thaày ñaõ uoáng say, ñeâm nay ta neân

456 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

haàu haï chu ñaùo hôn”, nghó roài lieàn traûi giöôøng toøa cho thaày naèm nguû. Ñeâm ñoù thaày trôû mình khieán thanh ngang cuûa giöôøng bò gaõy, Ma-naïp-baø suy nghó: “thanh ngang cuûa giöôøng bò gaõy, thaày seõ naèm nguû khoâng yeân, ta neân chui xuoáng giöôøng duøng soáng löng ñôõ khoâng cho thanh ngang cuûa giöôøng rôi xuoáng ñaát”, nghó roài lieàn chui xuoáng giöôøng naèm ñeå ñôõ thanh ngang cuûa giöôøng khoâng cho rôi xuoáng ñaát. Thöôøng phaùp cuûa ngöôøi say laø neáu khoûe maïnh thì seõ tænh vaøo canh hai, nhöng vì uoáng quaù nhieàu neân ngöôøi thaày vaãn chöa tænh vaø möõa ñaày treân ngöôøi cuûa Ma-naïp-baø. Luùc ñoù Ma-naïp-baø suy nghó: “neáu vì vieäc naøy maø ta leân tieáng thì thaày seõ khoâng nguû ñöôïc”, nghó roài lieàn naèm im chòu traän, ñeán nöõa ñeâm ngöôøi thaày tænh daäy thaáy coù ngöôøi naèm döôùi giöôøng lieàn hoûi laø ai, ñaùp laø con, ngöôøi thaày hoûi roõ nguyeân do roài hoan hæ noùi raèng: “ta raát haøi loøng veà con, con haõy chui ra vaø ñi taém röûa saïch seõ, saùng mai ñeán ñaây ta seõ daïy cho cho chuù phaùp”. Ma-naïp-baø lieàn ñi taém röûa, giaët saïch quaàn aùo, saùng hoâm sau lieàn ñeán choã ngöôøi thaày ñeå hoïc chuù phaùp. Sau khi hoïc xong, Ma-naïp-baø noân noùng suy nghó: “ta hoïc xong chuù phaùp naøy, nay neân thöïc haønh thöû”, nghó roài lieàn haønh chuù phaùp ñeå bay leân khoâng trung, ñeán nuùi Höông haùi hoa quaû ñem veà daâng cho caùc ñaïi thaàn, caùc ñaïi thaàn hieán daâng cho vua, vua hoûi coù ñöôïc töø ñaâu, lieàn ñaùp: “coù moät Ma-naïp-baø ngöôøi Nam Thieân truùc daâng cho thaàn, thaàn daâng cho vua. Ma-naïp-baø naøy gioûi chuù phaùp laïi thuoäc quyù toäc, vua neân duøng Ma-naïp-baø naøy, ñöøng duøng Chieân ñaø la nöõa, vì Chieân ñaø la thuoäc giai caáp haï tieän. Vua neân ñuoåi ñi vaø laáy laïi tuï laïc ñem cho Ma-naïp-baø”. Vua nghe lôøi ñuoåi Chieân ñaø la vaø laáy laïi tuï laïc ñem cho Ma-naïp-baø, Chieân ñaø la noùi: “Ma-naïp-baø naøy laø ñeä töû cuûa toâi, chuù phaùp laøm sao hôn toâi ñöôïc”, vua nghe roài lieàn hoûi Ma-naïp- baø: “chuù phaùp cuûa ngöôøi laø do Chieân ñaø la truyeàn daïy phaûi khoâng?”, Ma-naïp-baø noùi: “Ñaïi vöông, do toâi töï khoå haïnh suoát trong moät naêm môùi caàu ñöôïc chuù phaùp naøy, khoâng phaûi do Chieân ñaø la cho khoâng”, vöøa noùi xong lôøi voâ aân naøy, nhöõng phaùp ñaõ hoïc ñeàu maát heát hieäu nghieäm.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Ma-naïp-baø thuôû xöa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña ngaøy nay, xöa vì voâ aân neân maát heát nhöõng phaùp ñaõ hoïc, nay vì voâ aân neân maát heát thaàn thoâng. Caùc Bí-soâ neân bieát khoâng ñöôïc voâ aân ñoái vôùi vò thaày daïy phaùp cho mình. Töø nay veà sau ngöôøi voâ aân seõ phaïm toäi Vieät phaùp”.

Luùc ñoù Phaät töø thaønh Vöông xaù du haønh ñeán nuùi Giaø da, Ñeà-baø- ñaït-ña cuõng cuøng naêm traêm Bí-soâ du haønh trong nhaân gian. Vua A- xaø-theá vì yeâu meán Ñeà-baø-ñaït-ña neân cho naêm traêm coã xe chôû löông thöïc ñi theo, caùc Bí-soâ gaëp giöõa ñöôøng lieàn hoûi chôû löông thöïc cho ai,


ñaùp laø vua A-xaø-theá daâng cuùng Ñeà-baø-ñaït-ña. Caùc Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät vaø noùi: “vua A-xaø-theá voâ trí cho naêm traêm coã xe chôû löông thöïc cuùng döôøng cho Ñeà-baø-ñaït-ña maø khoâng cuùng döôøng cho Theá toân”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay vua A-xaø-theá voá trí cuùng döôøng cho ngöôøi voâ trí, maø ngaøy xöa cuõng vaäy. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa, ôû phía Ñoâng nöôùc Thieân truùc coù moät thoân, caùch thoân khoâng xa coù moät khu röøng vôùi hoa quaû toát töôi vaø suoái trong maùt… Trong röøng coù naêm traêm tieân nhaân ôû, thöôøng löôïm traùi caây ruïng ñeå aên vaø laáy voû caây laøm y phuïc; hoï thaáy treân caây A-ma-laëc ñaày quaû tróu naëng vôùi nhieàu quaû saép chín neân ñeán xin thaàn caây, thaàn caây xeûn tieác neân khoâng cho traùi ruïng xuoáng. Caùc tieân nhaân thaáy vaäy lieàn ñeå moät vò ôû laïi troâng chöøng, caùc vò khaùc ñeán caùc caây khaùc xin; luùc ñoù coù naêm traêm giaëc cöôùp vaøo trong röøng, thaáy caây ñaày traùi lieàn noùi vôùi nhau: “chuùng ta laøm caùch naøo ñeå aên ñöôïc traùi caây naøy”, chuùa giaëc noùi: “caùc oâng laáy rìu ñoán ngaõ caây naøy laøm cho traùi ruïng xuoáng ñeå laáy aên”. Thaàn caây nghe chuùa giaëc noùi nhö theá lieàn lo sôï neân lay ñoäng thaân mình khieán cho traùi caây rôi xuoáng, boïn cöôùp xuùm laïi löôïm traùi caây aên xong roài boû ñi. Caùc tieân nhaân trôû laïi thaáy traùi caây ñaõ ruïng heát lieàn hoûi vò tieân ôû laïi troâng chöøng: “ai ñaõ aên heát traùi treân caây?”, vò tieân naøy keå laïi söï vieäc treân, caùc tieân nhaân traùch thaàn caây: “ngöôi thaät voâ trí, khoâng cho ngöôøi thieän traùi caây laïi cho ngöôøi aùc aên heát”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “thaàn caây voâ trí thuôû xöa chính laø vua A-xaø- theá ngaøy nay, chuùa giaëc thuôû xöa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña ngaøy nay. Thuôû xöa voâ trí cho ngöôøi aùc aên heát traùi caây, khoâng cho ngöôøi thieän; nay voâ trí cuùng döôøng nhieàu aåm thöïc cho Ñeà-baø-ñaït-ña maø khoâng cuùng döôøng cho Bí-soâ thanh tònh”.

Luùc ñoù Phaät cuøng ñaïi chuùng Bí-soâ töø nöôùc Ma-kieät-ñaø du haønh ñeán thaønh Vöông xaù truï ôû vöôøn truùc Yeát lan ñaïc ca. Do Ñeà-baø-ñaït-ña ôû taïi thaønh naøy laøm nhieàu vieäc phi phaùp neân daân trong thaønh ñeán baïch Phaät, Phaät baûo A-nan: “thaày haõy daãn theo moät Bí-soâ vaøo trong thaønh Vöông xaù nôi ngaõ tö ñöôøng ; gaëp baát cöù Baø-la-moân, tröôûng giaû, cö só ñeàu neân noùi raèng: “neáu Ñeà-baø-ñaït-ña vaø caùc baïn ñaûng laøm vieäc phi phaùp, taïo toäi loãi gì thì caùc vò khoâng neân phæ baùng Phaät phaùp taêng, vì sao, vì thaày aáy khoâng coøn haønh theo Phaùp Phaät nöõa. Neáu coù ai noùi Ñeà-baø-ñaït-ña coù thaàn thoâng oai ñöùc thì caùc vò neân noùi vôùi hoï raèng: tröôùc ñaây Ñeà-baø-ñaït- ña coù thaàn thoâng nhöng nay ñaõ maát heát”, A-nan vaâng lôøi Phaät daïy vaøo trong thaønh Vöông xaù thoâng baùo cho moïi ngöôøi bieát nhö treân roài noùi: “töø nay veà sau, Ñeà-baø-ñaït-ña coù laøm vieäc phi phaùp gì, caùc vò ñöøng neân ñeán

458 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

noùi vôùi Phaät nöõa”. Luùc ñoù Phaät hieän thaân coù bònh, Y vöông Thò-phöôïc- ca ñieàu cheá thuoác cho Phaät uoáng coù teân laø Na la nhaõ, Phaät noùi: “thuoác naøy khoâng theå nghó baøn”, Thò-phöôïc-ca cuõng noùi laø khoâng theå nghó baøn, Phaät noùi: “raát khoâng theå nghó baøn”, Thò-phöôïc-ca cuõng noùi laø raát khoâng theå nghó baøn, Phaät laïi hoûi: “oâng coù theå bieát hay khoâng?”, Thò-phöôïc-ca ñaùp laø bieát, Phaät laïi hoûi: “oâng thaät bieát phaûi khoâng?”, Thò-phöôïc-ca ñaùp laø thaät khoâng bieát, Phaät laïi hoûi: “caùi gì khoâng theå nghó baøn?”, ñaùp: “boø aên coû nöôùc coù theå sanh ra chaát cam loà, chaát Toâ naøy ñieàu cheá thaønh thuoác Na la nhaõ raát vi dieäu”, Phaät laïi hoûi: “caùi gì raát khoâng theå nghó baøn ?”, ñaùp: “Phaät ra ñôøi thuyeát giaûng dieäu phaùp, coù theå laøm cho Taêng chuùng haønh theo giaùo phaùp, vieäc naøy raát khoâng theå nghó baøn”, Phaät laïi hoûi: “oâng coù theå bieát vieäc gì?”, ñaùp: “taát caû ñeàu seõ cheát, tröø Phaät ra, khoâng ai thoaùt khoûi”, Phaät laïi hoûi: “oâng thaät khoâng bieát vieäc gì?”, ñaùp: “con bieát ngöôøi seõ cheát nhöng thaät khoâng bieát hoï seõ veà ñaâu”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ coù nghi thænh hoûi Phaät: “vì sao Thò-phöôïc-ca laïi hieåu roõ yù Phaät?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay maø thuôû xa xöa Thò-phöôïc-ca cuõng hieåu roõ yù Phaät. Caùc thaày laéng nghe: Thuôû xöa, trong moät thoân coù tröôûng giaû teân laø Thieän höõu raát giaøu coù, sau ñoù cöôùi vôï vaø khoâng bao laâu sau ngöôøi vôï sanh moät beù gaùi. Ñeán hai möôi moát ngaøy, oâng môû tieäc aên möøng vaø ñaët teân cho beù gaùi laø Thieän haïnh ; thôøi gian sau laïi sanh moät beù trai nöõa vaø ñaë teân laø Thieän ñöùc. Luùc ñoù tröôûng giaû suy nghó: “nay ta ñaõ coù con, ta neân ñi buoân baùn ; neáu ta ñi buoân baùn maø ñeå laïi nhieàu tieàn cuûa thì sôï vô ta seõ tieâu xaøi heát”, nghó roài lieàn ñeå laïi cho vôï moät ít tieàn cuûa, moät ít mang ñi buoân baùn, coøn laïi nhöõng chaâu ngoïc quyù giaù oâng ñeàu ñöïng trong moät bình vaøng roài ñem choân döôùi goác caây Maõ nhó trong röøng. Ñeán nôi khaùc buoân baùn moät thôøi gian thu lôïi ñöôïc gaáp ñoâi, oâng lieàn cöôùi theâm vôï vaø coù theâm nhieàu con. Luùc ñoù con cuûa ngöôøi vôï tröôùc ñaõ tröôûng thaønh lieàn hoûi meï veà ngöôøi cha, ngöôøi meï noùi: “nghe noùi cha con ôû taïi thaønh ---- giaøu coù vaø soáng raát an oån. Con haõy ñeán ñoù, neáu cha con gaëp vaø nhaän ra nhau thì cha con seõ giuùp ñôõ cho con”, ngöôøi con nghe roài lieàn ñi tìm cha. Khi cha con gaëp nhau, ngöôøi cha lieàn nhaän ra ngay vaø hoûi: “con töø ñeáu ñeán vaø ñònh ñi ñaâu”, ngöôøi con ñem vieäc treân keå laïi, ngöôøi cha nghe roài lieàn daãn con veà nhaø vaø daën ñöøng noùi laø con. Ngöôøi con veà nhaø ôû beân ngöôøi cha, ngöôøi cha caøng thöông yeâu hôn neân con cuûa ngöôøi vôï sau hoûi laø ai, ngöôøi cha noùi doái laø con cuûa ngöôøi baïn. Vì thaáy ngöôøi cha thöông yeâu ngöôøi con kia neân con cuûa ngöôøi vôï sau sôï ngöôøi con kia ñeán chieám ñoaït taøi saûn cuûa hoï. Luùc ñoù ngöôøi cha suy nghó: “ta haõy cho ñöùa con naøy tieàn cuûa roài baûo noù trôû veà, neáu khoâng nhöõng ñöùa con cuûa ngöôøi vôï sau


seõ ganh gheùt vaø laøm haïi noù. Neáu ta cho noù tieàn cuûa laïi sôï vì tieàn cuûa naøy noù cuõng seõ bò gieát haïi”, nghó roài oâng lieàn vieát moät laù thö trao cho con vaø baûo noù trôû veà. Nhöõng ngöôøi con kia chaïên ñöôøng hoûi ngöôøi cha ñaõ ñöa cho caùi gì, ñaùp laø moät laù thö, thaáy chæ laø moät laù thö neân hoï ñeå cho ngöôøi con naøy tuøy yù ñöôïc trôû veà. Veà ñeán nhaø ngöôøi meï hoûi ngöôøi cha ñaõ cho caùi gì, ñaùp laø moät böùc thö, ngöôøi meï noùi: “cha con laø ngöôøi löùa doái khoâng toát, oâng ta seõ bò khoå ñau”, ngöôøi con noùi: “cha laø ngöôøi coù trí hueä, meï khoâng neân noùi theá”, ngöôøi con lieàn ñoïc thö vaø ngaåm nghó yù nghóa cuûa noù, sau khi hieåu ñöôïc lieàn ñeán choã ngöôøi cha ñaõ choân caùi bình vaøng tröôùc kia, ñaøo leân roài mang veà nhaø vaø trôû thaønh ngöôøi giaøu coù töø ñoù.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ngöôøi cha thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, ngöôøi con thuôû xöa chính laø Thò-phöôïc-ca ngaøy nay. Thuôû xöa ta duøng phöông tieän chæ choã choân giaáu cuûa caûi, oâng aáy hieåu ñöôïc yù ta vaø ngaøy nay cuõng vaäy”, luùc ñoù Thò-phöôïc-ca suy nghó: “thaân Phaät laø kim cang, neáu duøng chuùt ít Toâ thì khoâng ñuû, phaûi duøng hai caân môùi ñuû”, nghó roài lieàn laáy hai caân Thuïc toâ cho Phaät aên. Ñeà-baø-ñaït-ña thaáy roài cuõng muoán aên Toâ nhö Phaät lieàn hoûi Thò-phöôïc-ca: “Sa moân Kieàu-ñaùp-ma aên bao nhieâu Thuïc toâ?”, ñaùp laø hai caân Toâ, Ñeà-baø-ñaït-ña lieàn noùi: “ta cuõng muoán aên hai caân Toâ”, Thò-phöôïc-ca noùi: “thaân Phaät laø kim cang neân coù theå duøng hai caân, thaày laøm sao coù theå tieâu hoùa ñöôïc?”, Ñeà-baø-ñaït-ña noùi: “thaân ta cuõng laø kim cang, laøm sao khoâng theå tieâu hoùa ñöôïc”, noùi roài lieàn aên hai caân Toâ. Saùng hoâm sau Phaät tieâu hoùa heát chaát toâ neân Thò- phöôïc-ca mang chaùo ñeán cho Phaät aên, Ñeà-baø-ñaït-ña chöa tieâu hoùa heát chaát toâ laïi aên theâm chaùo nöõa neân bò ñau buïng döõ doäi, chòu khoâng noåi neân keâu la. A-nan khôûi loøng thöông ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät nghe roài lieàn duoãi caùnh tay coù töôùng thieân böùc luaân, traêm phöôùc trang nghieâm xuyeân qua vaùch nuùi xoa leân ñaûnh ñaàu cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña roài baûo caùc Bí- soâ: “ñoái vôùi Ñeà-baø-ñaït-ña vaø La-haàu-la neáu ta coù taâm bình ñaúng khoâng sai khaùc thì khieán cho taát caû noåi ñau ñôùn cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña ñeàu ñöôïc tieâu tröø”, Phaät vöøa noùi xong, Ñeà-baø-ñaït-ña lieàn heát ñau. Luùc ñoù Ñeà-baø- ñaït-ña môùi bieát laø Phaät ñang xoa ñaàu mình, do töø voâ löôïng kieáp ñeán nay, Ñeà-baø-ñaït-ña thöôøng oâm loøng oaùn thuø ñoái vôùi Phaät, neân tuy bieát nhôø oai löïc cuûa Phaät maø mình ñöôïc heát ñau ñôùn, nhöng vaãn coá chaáp noùi raèng: “Taát-ñaït-ña kheùo hoïc ñöôïc phaùp chöõa bònh nhö theá, nhôø phaùp aáy maø ta ñöôïc cöùu”. Luùc ñoù töø boán phía ñeàu phaùt ra aâm thanh: “Theá toân ñaõ duøng lôøi thaønh thaät ñeå cöùu Ñeà-baø-ñaït-ña thoaùt khoûi ñau ñôùn”, moïi ngöôøi vaø ngay caû caùc baïn ñaûng cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña nghe lôøi noùi naøy ñeàu vui möøng ca ngôïi: “thaàn löïc cuûa Theá toân thaät kyø dieäu khoâng theå nghó baøn”. Caùc

460 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Bí-soâ ñeán noùi vôùi Ñeà-baø-ñaït-ña: “neáu Phaät khoâng cöùu thì chaéc oâng seõ cheát”, Ñeà-baø-ñaït-ña noùi: “Phaät bieát thuaät hay, muoán moïi ngöôøi theo veà mình neân môùi laøm vieäc naøy”, caùc Bí-soâ noùi: “chôù noùi lôøi naøy, haõy neân im laëng quaùn saùt töï taâm xem coù phaûi laø Phaät ñaõ cöùu thaày hay khoâng?”, Ñeà-baø-ñaït-ña noùi: “khoâng can heä gì ñeán vieäc cöùu hay khoâng cöùu, heã chaát toâ tieâu hoùa thì ñau ñôùn lieàn tieâu tröø”, caùc Bí-soâ bieát Ñeà-baø-ñaït-ña laø ngöôøi voâ aân neân ñeán baïch Phaät: “Theá toân ñaõ ñaïi töø bi cöùu thaày aáy maø thaày aáy laïi voâ aân, khoâng baùo aân”.



QUYEÅN 15

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay maø ngaøy xöa, Ñeà-

baø-ñaït-ña cuõng ñaõ khoâng bieát aân, khoâng baùo aân. Caùc thaày laéng nghe: Thuôû xöa taïi thaønh Baø-la-neâ-tö coù moät thoân, caùch thoân khoâng xa

coù moät khu röøng lôùn, hoa quaû sum sueâ, coù suoái trong… tieân Kieàu thi ca ôû trong röøng naøy, haèng ngaøy aên traùi caây ruïng, maëc aùo voû caây, do taâm töø bi neân caùc loaøi caàm thuù ñeàu ñeán nöông töïa. Luùc ñoù coù con voi meï ñang sanh con, boãng nghe tieáng sö töû gaàm, sôï ñeán noåi vaõi phaân vaø nöôùc tieåu neân boû voi con ôû ñoù boû chaïy maát. Tieân nhaân ñi löôïm traùi caây ruïng nhìn thaáy voi con naøy, bieát noù laïc meï neân khôûi taâm töø bi coá tìm voi meï cho noù nhöng tìm khoâng ra. Tieân nhaân lieàn daãn voi con veà nuoâi döôõng, voi lôùn daàn vaø phaù hoaïi hoatraùi nôi tieân ôû, tieân giaän quôû traùch neân voi ngöøng phaù. Voi caùng lôùn caøng hung döõ, phaù hoaïi caây röøng, duø tieân quôû traùch voi cuõng khoâng chòu nghe lôøi, laïi coøn sanh taâm laøm haïi tieân; tieân chaïy vaøo trong thaát, voi duøng voøi quaät tieân vaø laøm saäp nöûa caên nhaø roài boû ñi.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “tieân nhaân thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, con voi döõ chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña. Thuôû xöa khoâng bieát aân, khoâng baùo aân vaø nay cuõng vaäy. Ñeà-baø-ñaït-ña laïi coù haønh ñoäng voâ aân, khoâng baùo aân, caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa taïi thaønh Baø-la-neâ-tö coù vua teân laø Ñaïi ñeá thích quaân, ñaát nöôùc phoàn thònh, daân chuùng soáng an vui. Vua coù phu nhaân teân laø Nguyeät quang, heã naèm moäng thaáy vieäc gì ñeàu coù thaät. Luùc ñoù Boà-taùt hieän thaân laøm Nai chuùa coù thaân maøu hoaøng kim tuyeät ñeïp, nhìn khoâng thaáy chaùn; do bieát mình tuyeät ñeïp neân Nai raát sôï thôï saên saên ñuoåi, thöôøng töï giaáu mình. Thuôû ñoù caàm thuù coù theå hieåu tieáng noùi cuûa nhau, coù moät con chim vöøa gaëp Nai chuùa lieàn yeâu meán, noù hoûi: “vì sao Nai aên coû vôùi daùng veû lo sôï nhö vaäy?”, Nai ñaùp: “vì toâi coù saéc hoaøng kim tuyeät

462 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ñeïp neân raát sôï thôï saên gieát haïi, duø khi ñang aên coû cuõng sanh taâm lo sôï”, chim noùi: “ban ñeâm toâi cuõng sôï chim cuù, töø nay veà sau chuùng ta baûo veä laãn nhau. Ban ngaøy toâi ñaäu ôû treân caây neáu thaáy coù vieäc gì seõ baùo cho Nai bieát, ban ñeâm Nai neáu thaáy coù vieäc gì thì baùo cho toâi bieát”. Caïnh khu röøng coù moät con soâng, luùc ñoù coù hai keû thuø gaëp nhau, moät ngöôøi khoûe maïnh hôn baét troùi ngöôøi kia neùm xuoáng con soâng naøy, ngöôøi kia bò nöôùc cuoán troâi lieàn keáu lôùn : “ai cöùu ñöôïc toâi, toâi seõ laøm noâ leä cho ngöôøi ñoù”. Nai chuùa cuøng naêm traêm quyeán thuoäc ñang uoáng nöôùc beân bôø soâng, nghe tieáng keâu naøy lieàn khôûi töø bi ñònh xuoáng soâng cöùu. Chim noùi: “ngöôøi ñaàu ñen naøy khoâng bieát aân nghóa, khoâng neân cöùu; neáu cöùu e ngöôøi ñoù seõ haïi Nai chuùa”, do töø bi neân Nai khoâng nghe lôøi chim, xuoáng soâng bôi ñeán choã ngöôøi bò chìm cöùu vôùt leân bôø, duøng mieäng côûi troùi cho roài ñôïi ñeán khi tænh, Nai chæ cho ngöôøi ñoù ñöôøng veà. Ngöôøi bò chìm naøy quyø xuoáng chaép tay noùi: “toâi ñöôïc aân nhaân cöùu soáng, xin ñöôïc ôû laïi laøm noâ leä ñeå baùo aân saâu”, Nai chuùa noùi keä:

“Khoâng caàn laøm noâ leä, Cuõng khoâng caàn haàu haï, Chæ ñöøng noùi gaëp ta, Vì sôï hoï loät da”

Chæ caàn oâng ñöøng noùi coù gaëp toâi laø ñaõ baùo aân toâi roài, vì sao, vì thaân toâi coù saéc hoaøng kim tuyeät ñeïp, neáu thôï saên bieát seõ tìm caùch gieát toâi ñeå laáy da”. Ngöôøi bò chìm noùi: “xin nghe theo lôøi cuûa aân nhaân, toâi nhaát ñònh khoâng noùi”, noùi roài ñöùng daäy höõu nhieãu Nai chuùa ba voøng roài ñi. Luùc ñoù phu nhaân Nguyeät quang sau khi thoï duïc laïc xong meät moõi naèm nguû, trong moäng thaáy Nai chuùa thaân saéc hoaøng kim tuyeät ñeïp ñang ngoài treân toøa sö töû thuyeát phaùp saâu xa cho vua vaø daân chuùng nghe. Tænh daäy lieàn keå vieäc trong moäng cho vua nghe, vua nghe roài suy nghó: “laøm gì coù vieäc Nai ngoài treân toøa sö töû thuyeát phaùp cho moïi ngöôøi nghe”, phu nhaân dòu daøng noùi nhöõng lôøi laøm vui loøng vua, khi thaáy vua hoan hæ, baø lieàn aân caàn caàu xin vua tìm kieám Nai coù thaân saéc hoaøng kim cho baø. Vua lieàn ra lònh thôï saên trong nöôùc taäp hoïp ñeán trong cung vaø hoûi hoï: “ta nghe trong nöôùc coù con Nai thaân saéc hoaøng kim, caùc oâng coù nhìn thaáy khoâng; neáu thaáy thì haõy baét laáy noù, duøng daây meàm troùi laïi, ñöøng laøm noù bò thöông roài daãn ñeán choã ta”, caùc thôï saên noùi: “chuùng thaàn saên baén ñaõ nhieàu naêm nhöng chöa töøng thaáy coù Nai nhö vaäy, vua nghe noùi noù ôû nôi naøo, chuùng thaàn seõ ñeán ñoù baét cho vua”. Vua lieàn ra lònh ñaùnh troáng thoâng baùo trong daân chuùng, ai thaáy bieát Nai coù thaân saéc hoaøng kim ôû nôi naøo, ñeán baùo cho vua seõ ñöôïc thöôûng naêm traêm tuï laïc. Luùc ñoù ngöôøi bò


chìm tröôùc kia nghe tin naøy roài suy nghó: “ta nay ngheøo khoå raát muoán ñöôïc troïng thöôûng, nhöng vì baùo aân neân khoâng theå noùi”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “thöôøng tình heã höõu tình bò naêm duïc troùi buoäc thì khoâng coù vieäc aùc gì maø khoâng laøm”.

Do loøng tham thuùc ñaåy, ngöôøi bò chìm tröôùc kia laïi nghó: “nay ta phaûi boäi aân baùo oaùn thì môùi khoâng coøn ngheøo khoå nöõa”, nghó roài lieàn ñeán cung vua, noùi vôùi ngöôøi giöõ cöûa laø muoán baùo cho vua bieát choã ôû cuûa Nai coù thaân saéc hoaøng kim. Vua nghe roài lieàn taäp hoïp quaàn thaàn vaø daãn theo binh lính, daân trong nöôùc thaáy vua xa giaù ñeán choã Nai cuõng ñeàu ñi theo. Luùc ñoù con chim baïn cuûa Nai chuùa ôû treân caây töø xa thaáy ñaùm ñoâng ngöôøi ñi ñeán choã Nai lieàn bay xuoáng baùo cho Nai bieát: “ngöôøi bò chìm tröôùc ñaây laø keû boäi aân, vaäy maø Nai khoâng chòu nghe lôøi toâi”, nai chuùa hoûi nguyeân do, chim noùi: “ngöôøi aáy ñaõ daãn vua vaø binh lính ñeán vaây baét Nai ñaáy”. Nghe tieáng cuûa ñaùm ñoâng ngöôøi, ngaøn con nai quyeán thuoäc cuûa Nai chuùa ñeàu boû chaïy taùn loaïn, Nai chuùa suy nghó: “neáu ta boû chaïy, binh lính seõ tìm kieám vaø seõ gieát quyeán thuoäc cuûa ta, ta thaø cheát ñeå chuùng ñöôïc soáng”, nghó roài lieàn ñi ñeán tröôùc vua. Troâng thaáy Nai chuùa, ngöôøi bò chìm tröôùc kia lieàn giô tay chæ vaø noùi vôùi vua: “Nai chuùa coù thaân saéc hoaøng kim ñang ñi ñeán”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Neáu chuùng sanh taïo nghieäp aùc thì khoâng caàn ñôïi ñeán kieáp sau môùi chòu quaû baùo maø thoï baùo hieän tieàn”.

Do voâ aân laïi taïo nghieäp aùc neân ngöôøi bò chìm tröôùc kia vöøa duøng tay chæ, tay lieàn ruïng xuoáng ñaát. Vua thaáy roài lieàn hoûi roõ nguyeân do, ngöôøi bò chìm tröôùc kia ñau ñôùn noùi keä:

“Ngöôøi khoeùt vaùch aên troäm, Chöa thaät goïi laø troäm, Coù aân maø khoâng baùo, Môùi thaät goïi laø troäm”.

Vua nghe keä roài hoûi: “baøi keä naøy coù yù nghóa gì, ta khoâng hieåu?”, ngöôøi bò chìm ñem söï vieäc tröôùc kia keå laïi cho vua nghe, vua nghe roài lieàn noùi keä:

“Bò chìm voâ aân, Vì sao thaân ngöôi, Khoâng vaøo ñòa nguïc. Vì sao löôõi ngöôi, Khoâng naùt traêm maûnh. Sao thaàn Kim cang, Tay caàm dao gaäy,

464 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Khoâng gieát haïi ngöôi. Taát caû quyû thaàn, Sao khoâng ñaùnh ngöôi. Ngöôi ñaõ boäi aân, Sao chòu baùo nhoû?”

Bieát Nai chuùa laø ñaïi Boà-taùt coù ñaïi oai ñöùc neân vua baûo quaàn thaàn: “haõy môû hoäi cuùng döôøng Nai chuùa, caùc khanh haõy trôû veà cho ngöôøi queùt doïn saïch seõ ñöôøng ñi, treo phan phöôùng naêm saéc vaø raõi caùc höông thôm ñeå nghinh ñoùn ta vaø Nai chuùa vaøo thaønh”, quaàn thaàn laøm theo lôøi vua baûo. Luùc ñoù vua ñeå Nai chuùa ñi tröôùc, mình vaø caùc ñaïi thaàn ñi sau, khi vaøo thaønh, vua cho ñaët moät toøa sö töû ngay tröôùc cöûa cung roài thænh Nai chuùa ngoài leân; vua, phu nhaân, theå nöõ, vöông töû, quaàn thaân vaø daân chuùng ngoài vaây quanh, Nai chuùa lieàn noùi dieäu phaùp. Sau khi nghe phaùp xong, vua vaø ñaïi chuùng thænh Nai chuùa truyeàn trao naêm giôùi; thaáy taát caû höõu tình ñeàu höôùng veà giaùc ngoä, vua hoan hæ noùi vôùi Nai chuùa: “xin cuùng döôøng Nai chuùa vuøng nuùi röøng vaø ñoàng coû nôi Nai chuùa ôû. Töø nay veà sau toâi seõ döùt haún vieäc saùt sanh vaø ra lònh cho daân chuùng trong nöôùc khoâng ñöôïc ñi saên nöõa. Nguyeän cho caùc höõu tình khaép moïi nôi ñeàu khoâng coøn lo sôï”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Nai chuùa thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, keû bò chìm voâ aân thuôû xöa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña; thuôû xöa voâ aân vaø nay cuõng vaäy. Ñeà-baø-ñaït-ña laïi coù haønh ñoäng voâ aân, caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa trong moät tuï laïc thuoäc vuøng bieân cuûa thaønh Baø-la-neâ- tö, coù moät ngöôøi laøm ngheà keát voøng hoa ; beân tuï laïc coù moät con soâng, haèng ngaøy ngöôøi naøy phaûi qua beân kia soâng haùi hoa mang veà ñeå keát voøng hoa. Hoâm ñoù, khi saép qua soâng, oâng löôïm ñöôïc moät traùi xoaøi traùi muøa troâi treân soâng vaø ñem cho ngöôøi giöõ cöûa thaønh, ngöôøi naøy laïi ñem cho trong cung, ngöôøi trong cung naøy laïi ñem daâng cho vua, vua laïi ñem cho vuông phi. Vöông phi aên roài khen ngon laïi theo vua xin nöõa, vua hoûi ngöôøi trong cung kia ñaõ ñöôïc traùi aáy töø ñaâu, ñaùp laø töø ngöôøi giöõ cöûa thaønh, vua laïi hoûi ngöôøi giöõ cöûa thaønh ñaõ ñöôïc traùi ñoù töø ñaâu, ñaùp laø töø ngöôøi keát voøng hoa, vua laïi cho goïi ngöôøi keát voøng hoa ñeán hoûi ñaõ ñöôïc traùi ñoù töø ñaâu, ñaùp: “thaàn löôïm ñöôïc trong soâng”, vua noùi: “khanh haõy ñeán ñoù tìm kieám theâm traùi ñoù mang veà ñaây”. Ngöôøi keát voøng hoa vaâng lònh vua mang theo löông thöïc ñeán ñoù, ñi theo doøng nöôùc chaûy tìm kieám ñeán moät ngoïn nuùi cao vaø thaáy caây traùi ñoù moïc treân vaùch nuùi. Vaùch nuùi cheo leo, khæ vöôïn coøn khoâng leo leân tôùi huoáng chi con ngöôøi; sau nhieàu ngaøy tìm kieám ñöôøng ñi leân, löông thöïc cuõng heát, ngöôøi keát voøng hoa


suy nghó: “ta vaâng lònh vua tìm traùi caây ñoù, neáu khoâng laáy ñöôïc thì laøm sao trôû veà”. Vì muoán laáy cho ñöôïc traùi caây aáy mang veà neân khoâng tieác thaân maïng, duøng tay baùm vaøo vaùch nuùi cheo leo ñeå leo leân, chöa leo tôùi choã caây ñoù thì ñaõ rôùt xuoáng moät vöïc saâu ôû beân döôùi. Luùc ñoù Boà-taùt mang thaân vöôïn chuùa ñang ñi ôû döôùi khe nuùi, thaáy ngöôøi naøy rôùt xuoáng lieàn khôûi taâm cöùu vôùt, lieàn töï laáy moät taûng ñaù lôùn coù troïng löôïng baèng con ngöôøi vaùc treân löng roài taäp vaän chuyeån leân xuoáng. Khi bieát söùc mình coù theå, vöôïn chuùa xuoáng vöïc saâu coõng ngöôøi ñoù leân; sau khi leân khoûi vöïc saâu thì vöôïn chuùa meät nhoaøi. Thuôû ñoù loaøi caàm thuù noùi ñöôïc tieáng ngöôøi, vöôïn chuùa hoûi ngöôøi keát voøng hoa vì sao bò rôùt xuoáng vöïc, ngöôøi naøy ñem söï vieäc treân keå laïi, vöôïn chuùa nghe roài suy nghó: “neáu ngöôøi naøy khoâng haùi ñöôïc traùi aáy seõ bò vua baét toäi, ta neân haøi giuøm cho anh ta”. Vöôïn chuùa tuy ñaõ meät nhoaøi nhöng vaãn coá gaéng leo leân caây ôû treân vaùch nuùi cheo leo ñoù haùi traùi quaêng xuoáng cho ngöôøi keát voøng hoa; ngöôøi naøy sau khi aên no roài duøng vaït aùo ñöïng nhöõng traùi coøn laïi ñeå mang veà cho vua. Luùc ñoù vöôïn chuùa trôû xuoáng noùi vôùi ngöôøi naøy raèng: “toâi raát moõi meät caàn phaûi nguû moät laùt, anh haõy canh chöøng cho toâi nguû”, lieàn ñaùp laø seõ canh chöøng nhöng khi vöôïn chuùa nguû thì ngöôøi naøy suy nghó: “löông thöïc mang theo ñaõ heát, nhöõng traùi coøn laïi naøy ta khoâng theå aên; ta neân gieát con vöôïn naøy laáy thòt phôi khoâ ñeå laøm löông thöïc ñi ñöôøng thì môùi coù theå trôû veà ñöôïc”, nghó roài lieàn rinh moät taûng ñaù lôùn ñaäp vaøo ñaàu vöôïn laøm cho xöông tuûy ñeàu naùt tan vaø vöôïn cheát. Luùc ñoù thieân thaàn treân khoâng trung thaáy vieäc naøy roài lieàn noùi keä:

“Thöøa söï cung kính, Gioáng nhö baïn laønh, Coù ngöôøi nhö vaäy, Laïi khoâng baùo aân”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “vöôïn chuùa thuôû xöa chính laø thaân ta, ngöôøi keát voøng hoa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña; thuôû xöa ñaõ khoâng baùo aân, ngaøy nay cuõng vaäy. Ñeà-baø-ñaït-ña coøn coù haønh ñoäng voâ aân, khoâng baùo aân; caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa trong moät röøng nuùi vôùi ñuû loaïi hoa quaû, coù chim teân laø Goõ caây, laïi coù moät sö töû chuùa thöôøng baét nai aên thòt. Moät hoâm, sö töû chuùa baét gieát nai aên thòt vaø bò maéc xöông ôû coå hoïng, khoâng laøm sao laáy ra ñöôïc, cuõng khoâng theå aên gì ñöôïc trong moät thôøi gian daøi neân sö töû chuùa trôû neân gaày yeáu vaø ñoùi khaùt. Chim Goõ caây thaáy vaäy lieàn hoûi nguyeân do, sö töû keå laïi söï vieäc, chim noùi: “toâi seõ chöõa khoûi cho Ngaøi, Ngaøi laø vua cuûa loaøi thuù, Ngaøi coù theå baùo aân toâi baèng caùch haèng ngaøy cung caáp thöùc

466 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

aên cho toâi ñöôïc khoâng?”, sö töû chuùa nhaän lôøi, chim suy nghó: “ta ñôïi luùc oâng ta nguû môùi laáy xöông ra tröôùc roài seõ cho oâng ta bieát sau”, nghó roài chim lieàn bay ñi tìm thöùc aên. Luùc ñoù gaëp gioù maùt thoåi, sö töû lieàn nguû ngon laønh, chim lieàn ngaäm khuùc caây vaïch mieäng sö töû ra xem roài chui vaøo gaép khuùc xöông ra. Moät laùt sau, sö töû tænh daäy lieàn phaùt hieän khuùc xöông trong coå hoïng ñaõ ñöôïc laáy ra roài, khoâng coøn ñau ñôùn nöõa. Noù lieàn ngoài daäy uoán thaân mình, chìm lieàn töø treân caây bay xuoáng ñöa khuùc xöông cho sö töû xem vaø noùi: “moïi ñau ñôùn cuûa Ngaøi ñeàu do khuùc xöông naøy”, sö töû noùi: “ta bò ñau ñôùn ñaõ laâu, nay môùi ñöôïc khoûi ; töø nay ta seõ cung caáp cho chim , vì vaäy haèng ngaøy chim haõy ñeán ñaây”, chim nghe roài vui möøng bay ñi. Thôøi gian sau, khi sö töû ñang aên, chim Goõ caây bò chim caét röôït ñuoåi lieàn bay ñeán choã sö töû xin thöùc aên, sö töû noùi keä:

“Ta laøm vieäc gieát haïi, Taùnh aùc, haïnh cuõng aùc, Raêng ta raát beùn nhoïn, Vaøo mieäng ta ra ñöôïc, Neân phaûi töï vui möøng, Sao coøn ñoøi gì nöõa?”.

Chim nghe roài lieàn noùi keä: “Vaät rôi xuoáng bieån maát, Moäng tænh daäy lieàn maát, Haàu ngöôøi aùc cuõng maát. Giuùp ñôõ keû voâ aân, Ñoù môùi laø maát nhieàu, Toâi theo Ngaøi ñoøi gì”.

Noùi xong, chim lieàn bay ñi. Phaät baûo caùc Bí-soâ: “chim Goõ caây thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy

nay, sö töû chuùa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña; thuôû xöa voâ aân, ngaøy nay cuõng vaäy. Ñeà-baø-ñaït-ña laïi coù haønh ñoäng voâ aân, khoâng baùo aân. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa taïi thaønh Baø-la-neâ-tö coù moät ngöôøi ngheøo thöôøng ñi kieám cuûi baùn ñeå sinh soáng. Moät hoâm, ngöôøi naøy mang daây vaø buùa ñeán bìa röøng ñònh chaët caây laáy cuûi, boãng gaëp möa baõo traùi muøa, baûy ngaøy chöa döùt. Ñeå traùnh möa baõo, ngöôøi naøy ñi ñeán beân vaùch nuùi vaø thaáy moät caùi hang, vöøa chui vaøo hang lieàn thaáy moät con gaáu ôû trong ñoù, anh hoaûng sôï boû chaïy ra. Gaáu thaáy vaäy lieàn baûo ñöøng sôï, tuy nghe gaáu noùi nhö vaäy, anh ta vaãn sôï, ñöùng yeân khoâng daùm nhuùc nhích; gaàu lieàn nhaác laáy anh ñöa vaøo trong hang, ñöatraùi caây cho anh ta aên nhö vaäy suoát baûy


ngaøy möa baõo. Ñeán ngaøy thöù taùm, gaáu ra ngoaøi hang xem thaáy möa baõo ñaõ döùt lieàn ñöa theâm traùi caây cho anh ta mang veà nhaø. Anh quyø xuoáng chaép tay noùi: “nhôø aân nhaân cöùu giuùp neân toâi môùi soáng soùt, toâi bieát laáy gì ñeàn aân”, gaáu noùi: “chæ caàn anh ñöøng noùi cho ai bieát ñaõ gaëp toâi ôû ñaây, töùc laø ñaõ ñeàn aân toâi roài”, anh höõu nhieãu moät voøng roài noùi: “troïn ñôøi toâi seõ khoâng noùi cho ai bieát”, noùi roài lieàn ñi. Veà ñeán trong thaønh, anh gaëp moät thôï saên quen bieát, thôï saên noùi: “maáy ngaøy nay khoâng thaáy anh trôû veà, gia ñình anh ñeàu cho laø anh bò möa baõo cuoán ñi hoaëc bò hoå aên thòt ñaõ cheát roài, anh do ñaâu ñöôïc soáng soùt?”, ngöôøi naøy lieàn keå laïi söï vieäc ñaõ qua. Thôï saên nghe roài lieàn hoûi: “gaáu hieän ñang ôû trong hang nuùi naøo, anh haõy chæ cho toâi”, ngöôøi naøy noùi: “toâi nhôø gaáu môùi soáng soùt, toâi khoâng theå chæ cho anh”, thôï saên lieàn duøng lôøi khuyeán duï: “neáu toâi gieát ñöôïc gaáu, toâi chæ laáy moät phaàn, coøn taát caû ñeàu cho anh”. Ngöôøi naøy nghe roài lieàn sanh taâm tham, daãn thôï saên ñeán choã gaáu ôû, thôï saên bieát choã roài lieàn chaát cuûi ôû cöûa hang ñoát, gaáu ôû trong hang bò löûa thieâu, khi saép cheát lieàn noùi keä:

“Ta soáng trong nuùi naøy, Khoâng haïi moät ngöôøi naøo, Chæ aên toaøn traùi caây, Thöôøng sanh taâm töø bi. Nay ta saép cheát thieâu, Bieát phaøi laøm sao ñaây, Töï nhôù nhieäp quaù khöù, Thieän aùc nay thoï baùo”

Noùi keä xong lieàn qua ñôøi, thôï saên bieát gaáu ñaõ cheát lieàn loät laáy da roài chia laøm ba phaàn, mình laáy moät phaàn, ñöa hai phaàn cho ngöôøi kieám cuûi. Ngöôøi naøy vöøa ñöa tay nhaän laáy thì hai tay lieàn ruïng xuoáng, thôï saên thaáy vieäc naøy roài khoâng daùm laáy phaàn kia lieàn trôû veà trong thaønh keå laïi cho moïi ngöôøi nghe. Vua nghe bieát vieäc naøy lieàn ñích thaân ñeán xem roài mang taám da gaáu vaøo trong chuøa, ñaùnh kieång taäp hoïp Taêng roài ñeå taám da gaáu tröôùc Taêng vaø keå laïi vieäc treân. Thöôïng toøa truï trì ñaõ chöùng quaû A-la-haùn lieàn noùi keä:

“Ñaïi vöông nay neân bieát, Ñaây khoâng phaûi thaân gaáu, Maø laø thaân Boà-taùt , Seõ ñöôïc quaû voâ thöôïng, Ba ñôøi neân cuùng döôøng, Ñaïi vöông haõy xaây thaùp”

468 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Vua nghe roài lieàn baûo quaàn thaàn xaây thaùp ôû choã gaáu bò thieâu cheát, duøng hoa höông, phan loïng naêm saéc ñeå cuùng döôøng, moãi naêm moät laàn. Taát caû daân chuùng, ai ñeán ñaûnh leã cuùng döôøng thaùp ñeàu ñöôïc sanh thieân.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “con gaáu thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, ngöôøi kieám cuûi chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña; thuôû xöa khoâng bieát aân, khoâng baùo aân, ngaøy nay cuõng vaäy. Ñeà-baø-ñaït-ña laïi coù haønh ñoäng voâ aân, khoâng baùo aân. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa taïi thaønh Baø-la-neâ-tö coù moät ngöôøi ngheøo thöôøng ñi kieám cuûi baùn ñeå sinh soáng. Moät hoâm, ngöôøi naøy mang daây vaø buùa ñeán bìa röøng ñònh chaët caây laáy cuûi boãng gaëp con coïp; anh kinh sôï leo leân caây cao, khoâng ngôø treân caây laïi coù moät con gaáu. Gaáu thaáy anh kinh sôï lieàn baûo ñöøng sôï roài nhaác laáy anh ñeå ôû choã an oån, luùc ñoù coïp ôû döôùi goác caây baûo gaáu: “ñoù laø chuùng sanh voâ aân, sau seõ haïi ngöôi; ngöôi khoâng neân baûo veä noù, haõy xoâ noù xuoáng ñaây cho ta aên thòt. Ta khoâng ñöôïc thöùc aên seõ khoâng ñi ñaâu”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “thöôøng tình cuûa theá gian laø neáu ai nöông töïa mình thì mình lieàn baûo veä, huoáng chi Boà-taùt coù ngöôøi nöông töa maø mình laïi khoâng baûo veä hay sao”

Luùc ñoù gaáu noùi: “ngöôøi naøy nöông caäy ta, ta khoâng theå thaát tín”, coïp vì ñoùi neân khoâng ñöôïc thöùc aên thì khoâng chòu ñi, gaáu oâm giöõ ngöôøi nay moät hoài caûm thaáy meät neân noùi: “toâi caûm thaáy meät muoán nguû moät lat, anh neân töï caûnh giaùc vaø canh chöøng cho toâi”, noùi roài lieàn döïa vaøo ngöôøi naøy nguû vaø nghó raèng: “moät laùt tænh daäy, ta seõ noùi möôøi baøi keä phaùp cho ngöôøi naøy nghe”. Luùc ñoù, coïp baûo ngöôøi kieám cuûi : “anh coù theå ôû maõi treân caây ñöôïc bao laâu, anh neân xoâ con gaáu xuoáng ñaây, ta aên no roài seõ ñi vaø seõ khoâng haïi anh, ñeå anh ñöôïc veà nhaø”, ngöôøi naøy nghe roài lieàn khôûi nieäm aùc: “nhö lôøi coïp noùi ta khoâng theå ôû maõi treân caây”, nghó roài lieàn xoâ gaáu xuoáng. Rôi saép tôùi ñaát, gaáu lieàn tænh daäy buoät mieäng noùi ra möôøi chöõ, noùi vöøa xong thì chaïm ñaát vaø bò coïp aên thòt. Ngöôøi treân caây nghe xong möôøi chöõ naøy bieát laø phaùp bí maät cuûa gaáu muoán noùi cho mình bieát; vì maát phaùp tham caàu khoâng ñöôïc, sanh phieàn naõo neân taâm yù cuoàng loaïn, vöøa chaïy vöøa noùi ra möôøi chöõ naøy. Thaân thuoäc thaáy vaäy lieàn môøi thaày thuoác chaïy chöõa ñeàu khoâng khoûi bònh. ÔÛ caùch thaønh Baø- la-neâ-tö khoâng xa coù moät khu röøng vôùi nhieàu hoa quaû neân chim choùc caùc nôi ñeàu tuï hoïp veà ñaây. Trong röøng coù moät tieân nhaân ñaõ chöùng nguõ thoâng, thaân thuoäc cuûa ngöôøi kieám cuûi lieàn daãn anh ta ñeán choã tieân nhaân, ñaûnh leã roài baïch raèng: “anh naøy ñieân cuoàng taâm loaïn, mieäng chæ noùi ra


möôøi chöõ, khoâng noùi gì khaùc, chuùng con khoâng bieát phaûi chöõa trò nhö theá naøo”, tieân nhaân noùi: “ngöôøi naøy taïo aùc, voâ aân ñaõ xoâ Boà-taùt xuoáng cho coïp aên thòt ; khi saép rôi tôùi ñaát bò coïp aên thòt, Boà-taùt ñaõ noùi ra möôøi chöõ naøy, ngöôøi naøy nghe xong lieàn trôû neân ñieân cuoàng nhö theá”, thaân thuoäc cuûa ngöôøi naøy hoûi: “yù nghóa cuûa möôøi chöõ naøy nhö theá naøo?”, tieân nhaân lieàn giaûi thích cho hoï hieåu.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “con gaáu thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, ngöôøi kieám cuûi chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña; thuôû xöa khoâng bieát aân, khoâng baùo aân, ngaøy nay cuõng vaäy. Ñeà-baø-ñaït-ña laïi coù haønh ñoäng voâ aân, khoâng baùo aân. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa taïi moät thaønh teân Tòch tónh, vua cai trò thaønh naøy cuõng teân laø Tòch tónh, trong nöôùc phoàn thònh, daân chuùng soáng an vui, khoâng coù troäm caép chieán tranh. Vua laïi töø bi thöông daân nhö con, thöôøng boá thí vaø thích nghe phaùp, cung caáp cho caùc Sa moân, Baø-la-moân vaø nhöõng ngöôøi ngheøo khoå coâ ñoäc ñaày ñuû. Thöôøng phaùp cuûa vua laø saùng sôùm ñeán thaêm hoûi cha meï, keá thaêm hoûi ngöôøi bònh roài môùi lo vieäc nöôùc. Luùc ñoù, coù ngöôøi ngheøo maéc bònh naëng raát khoán khoå, thaày thuoác xem bònh ñeàu noùi laø seõ cheát neân khoâng ra toa thuoác, ngöôøi naøy lieàn ñi ñeán thaønh Tòch tónh; vöøa luùc ñoù gaëp vua cuøng haäu phi ñeán vöôøn hoa du ngoaïn, ngöôøi naøy lieàn quyø tröôùc vua than khoùc yeáu caàu cöùu giuùp. Vua nghe roài sanh taâm töø bi lieàn cho quay xe trôû veà cung, ra lònh quaàn thaàn trieäu taäp caùc thaày thuoác trong nöôùc ñeán ñeå chöõa bònh cho ngöôøi naøy. Thaày thuoác khaùm bònh xong lieàn taâu vua: “thuoác chöõa bònh naøy raát khoù kieám”, vua hoûi vì sao khoù kieám, lieàn ñaùp: “caàn phaûi laáy maùu cuûa ngöôøi suoát ñôøi khoâng saân haän, ñem naáu chaùo cho ngöôøi naøy aên thì bònh môùi khoûi”, vua nghe roài suy nghó: “ta khoâng theå cöùu ñöôïc moät maïng ngöôøi thì ngoâi vua vaø thaân maïng naøy coù yù nghóa gì, tröôùc nay ta chöa heà saân haän”, nghó roài vua hoûi nhuõ maãu: “hoài nhoû Traãm coù hay noåi saân khoâng?”, ñaùp: “luùc chaêm soùc vua, toâi coøn khoâng noåi saân, huoáng chi laø baûn thaân vua”, vua laïi hoûi maãu thaân: “töø khi con sanh ra ñeán nay, meï thaáy con coù hay noåi saân hay khoâng?”, ñaùp: “khi mang thai con, meï coøn khoâng noåi saân huoáng chi laø baûn thaân con”, vua nghe roài raát vui möøng nghó laø mình ñaõ kieám ñöôïc thuoác, lieàn baûo thaày thuoác: “haõy chích naêm choã treân thaân ta ñeå laáy maùu”, thaày thuoác noùi: “bònh nhaân laø ngöôøi haï tieän, vua laø ngöôøi cao quyù, thaàn khoâng theå chích vaøo thaân vua ñeå laáy maùu”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “taát caû Boà-taùt ñeàu gioûi caùc phaùp theá gian”. Luùc ñoù vua khôûi töø bi, töï chích vaøo naêm choã treân thaân ñeå laáy maùu

ñöa cho thaày thuoác naáu chaùo; töø vöông töû cho ñeán thöù daân thaáy vieäc naøy

470 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

roài ñeàu rôi nöôùc maét, noùi vôùi nhau: “vua thöông moät ngöôøi maø khoâng tieác thaân maïng boû chuùng ta, khieán chuùng ta khoâng coøn nôi nöông töïa”, vua nghe roài lieàn noùi: “caùc khanh chôù lo buoàn, ñaây khoâng phaøi laø vieäc xaáu”. Nhö vaäy traûi qua saùu thaùng, moãi ngaøy vua ñeàu chích maùu ñeå naáu chaùo cho ngöôøi bònh aên neân thaân theå gaày oám yeáu ôùt. Chö thieân thanh tònh thaáy roài suy nghó: “vua chính laø Boà-taùt ôû Hieàn kieáp, neáu vò aáy vì vieäc naøy maø cheát thì khoâng phaûi laø vieäc toát. Chuùng ta neân duøng oai löïc cuûa chö thieân, roùt cam loà vaøo loã chaân loâng cuûa vua”, nghó roài lieàn roùt cam loà vaøo loã chaân loâng cuûa vua, khieán vua ñöôïc khoûe maïnh vaø ngöôøi bònh cuõng ñöôïc bình phuïc. Sau ñoù vua caáp cho ngöôøi bònh naêm thoân, nhôø vaäy ngöôøi bònh ñöôïc ngang haøng vôùi caùc ñaïi thaàn trong thaønh Tòch tónh. Vieäc naøy lan truyeàn khaép taùm phöông trong daân gian, ngöôøi ôû trong taùm phöông nghe ñöôïc tin ñoàn naøy ñeàu ngaïc nhieân, ñi ñeán thaønh Tòch tóch gaëp ngöôøi bònh kia ñeå hoûi bieát thaät hö: “coù phaûi suoát trong saùu thaøng vua ñaõ chích maùu trò bònh cho oâng khoâng?”, ngöôøi bònh voâ aân khoâng baùo aân naøy lieàn noùi vôùi moïi ngöôøi raèng: “vua aáy coù giuùp gì cho toâi ñaâu, chaúng qua laø trong thaân oâng ta coù maùu ñoäc caàn xaû boû neân môùi cho toâi, coù gì laï ñaâu”, vöøa noùi xong lôøi naøy, löûa töø döôùi ñaát voït leân thieâu saïch nhaø cuûa ngöôøi naøy vaø khieán keû voâ aân bò bònh gaày oám trôû laïi.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “vò vua thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, ngöôøi bònh voâ aân chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña; Ñeà-baø-ñaït-ña laïi coù haønh ñoäng voâ aân, khoâng baùo aân. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa ôû thaønh Baø-la-neâ-tö coù vò vua cai trò… nhö treân cho ñeán caâu hoaøng haäu sanh vöông töû dung maïo ñoan nghieâm, dA-traéng hoàng, khuoân maët ñaày ñaën, caùnh tay thoøng xuoáng gioáng nhö voøi voi, traùn roäng muõi thaúng… Khi vöông töû ra ñôøi, caùc ñieàm laønh ñeàu xuaát hieän neân sau hai möôi moát ngaøy, vua môû tieäc aên möøng ñaët teân laø Thieän haïnh. Thieän haïnh baûn taùnh töø bi, thöông xoùt höõu tình, thích cuùng döôøng cho Sa moân, Baø-la-moân vaø chu caáp cho nhöõng ngöôøi ngheøo khoå, ñi xa ; vì theá vua khuyeân Thieän haïnh: “töø nay con ñöøng neân boá thí nhö vaäy nöõa, vì quoác khoá khoâng theå cung caáp ñuû”. Thôøi gian sau, hoaøng haäu laïi sanh theâm moät vöông töû, khi môùi ra ñôøi caùc ñieàm baát töôøng ñeàu xuaát hieän neân ñöôïc ñaët teân laø AÙc haïnh.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “thöôøng tình cuûa theá gian laø heã ngöôøi naøo haønh boá thí thì ñöôïc moïi ngöôøi yeâu meán, danh vang khaép nôi”.

Luùc ñoù vua nöôùc khaùc nghe danh Thieän haïnh, muoán gaû con gaùi cho Thieän haïnh laøm vôï neân vieát thö sai söù mang ñeán cho vua thaønh Baø- la-neâ-tö, vua ñoïc thö xong raát vui möøng baèng loøng cuoäc hoân nhaân naøy.


Thieän haïnh taâu vôùi vua cha: “con khoâng muoán laøm toån hao quoác khoá neân muoán ra bieån tìm chaâu baùu, ñöôïc chaâu baùu roài trôû veà con môùi cöôùi vôï”, vua chaáp thuaän, Thieän haïnh vui möøng söûa soaïn haønh lyù vaø löông thöïc ñeå ñi. AÙc haïnh thaáy roài suy nghó: “anh ta ñöôïc moïi ngöôøi trong vaø ngoaøi nöôùc ñeàu yeâu meán, neáu anh ra bieån tìm ñöôïc chaâu baùu trôû veà, anh caøng ñöôïc moïi ngöôøi kính troïng. Chaéc chaén cha seõ cho anh aáy noái ngoâi vua, ta seõ khoâng coù phaàn, nay ta neân ñi theo tìm dòp thuaän tieän gieát cheát anh aáy roài trôû veà; luùc ñoù duø muoán hay khoâng muoán cha cuõng phaûi cho ta noái ngoâi vua”, nghó roài lieàn xin vua cha cho ñi theo anh, vua chaáp thuaän, AÙc haïnh vui möøng söûa soan haønh lyù ñi theo anh. Luùc ñoù Thieän haïnh ñaùnh troáng thoâng baùo: “toâi saép ra bieån tìm chaâu baùu, ai muoán ñi theo thì haõy chuaån bò löông thöïc haønh lyù. Toâi laø thöông chuû seõ baûo veä caùc vò thoaùt khoûi tai naïn treân bôø döôùi nöôùc, caùc vò khoûi phaûi lo sôï cuõng khoâng phaûi ñoùng thueá”, sau khi nghe thoâng baùo naøy coù naêm traêm ngöôøi ñeán xin cuøng ñi theo, Thieän haïnh choïn ngaøy toát roài leân ñöôøng… Khi saép ra bieån, Thieän haïnh baûo em: “neáu thuyeàn coù gaëp naïn gì, em cöù baùm theo anh, khoâng neân lo sôï”, AÙc haïnh noùi: “seõ nghe theo lôøi anh”. Thuyeàn gaëp thuaän gioù neân mau ñeán ñöôïc ñaûo chaâu baùu, thuyeàn sö baûo moïi ngöôøi leân ñaûo tuøy yù laáy, moïi ngöôøi vui möøng leân ñaûo hoát laáy chaâu baùu chaát ñaày thuyeàn, Thieän haïnh chæ laáy haït chaâu Nhö yù coät vaøo trong thaét löng roài leân thuyeàn trôû veà. Khi thuyeàn saép tôøi bôø kia thì boãng bò caù Ma kieät phaù vôõ thuyeàn, ngöôøi vaø chaâu baùu ñeàu chìm, chæ tröø coù Thieän haïnh vaø AÙc haïnh nhôø baùm theo anh maø ñöôïc vaøo bôø. Tôùi bôø, Thieän haïnh caûm thaáy meät neân naèm nguû; khi baùm theo anh, AÙc haïnh ñaõ thaáy haït chaâu Nhö yù coät ôû thaét löng cuûa Thieän haïnh, luùc ñoù lieàn suy nghó: “anh ta coøn baûo chaâu, ta laïi maát heát taát caû, ta nhaân dòp naøy ñaâm muø maét anh roài laáy haït chaâu naøy mang veà”, nghó roài lieàn duøng caây nhoïn ñaâm muø maét Thieän haïnh roài boû ñi. Luùc ñoù do bò muø maét neân Thieän haïnh khoâng bieát ñöôøng trôû veà, sau ñoù coù moät ngöôøi chaên boø gaëp lieàn hoûi Thieän haïnh töø ñaâu ñeán, Thieän haïnh keå laïi söï vieäc treân, ngöôøi chaên boø nghe xong khôûi taâm töø bi daãn veà nhaø. Luùc ôû trong nhaø ngöôøi chaên boø, Thieän haïnh thöôøng chôi ñaøn, vôï ngöôøi chaên boø nghe tieáng ñaøn sanh taâm yeâu thích vaø khôûi duïc nhieãm neân yeâu caàu Thieän haïnh cuøng tö thoâng; Thieän haïnh nghe roài lieàn bòt tai noùi raèng: “ñöøng noùi lôøi naøy toâi khoâng muoán nghe, naøng nhö laø em ta sao laïi thoát ra lôøi naøy”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “thöôøng tình cuûa theá gian laø höõu tình ñoái vôùi ngöôøi vôï maø mình thöông yeâu, khi nghe noùi bò ngöôøi laøm nhuïc ñeàu sanh taâm töùc giaän, trong taát caû oaùn thuø thì oaùn thuø naøy naëng nhaát”.

472 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Sau khi nghe vôï noùi xong, ngöôøi chaên boø raát töùc giaän suy nghó: “ngöôøi naøy phaïm toäi naëng nhöng bò muø maét töùc laø chòu quaû baùo roài, ta khoâng caàn phaûi gieát haïi, chæ neân ñuoåi ñi maø thoâi”, nghó roài lieàn ñuoåi Thieän haïnh ra khoûi nhaø, Thieän haïnh oâm ñaøn ñi qua caùc thaønh aáp xin aên ñeå soáng. Thôøi gian sau, vua cha baêng haø, AÙc haïnh leân noái ngoâi, Thieän haïnh luùc ñoù ñi daàn ñeán nöôùc cuûa ngöôøi vôï ñaõ ñính hoân tröôùc kia. Luùc ñoù coâng chuùa ñöôïc nhieàu ngöôøi ñeán caàu hoân, vua baûo coâng chuùa: “tröôùc ñaây ta höùa gaû con cho Thieän haïnh, nhöng Thieän haïnh ra bieån khoâng may ñaõ cheát. Nay caùc vöông töû ñua nhau ñeán caàu hoân, neáu ta khoâng thuaän gaû thì caùc vöông töû naøy seõ töùc giaän, yù cuûa con nhö theá naøo?”, coâng chuùa taâu: “xin phuï vöông haõy ra lònh cho daân chuùng queùt doïn saïch seõ ñöôøng phoá roài trieäu taäp taát caû ngöôøi nam trong ngaoøi nöôùc ñeán, con seõ tuyeån choïn”, vua lieàn y theo lôøi coâng chuùa ra lònh queùt doïn saïch seõ ñöôøng phoá vaø cho ñaùnh troáng thoâng baùo: “ta coù coâng chuùa muoán xuaát gia neân taäp hoïp taát caû ngöôøi nam ôû trong vaø ngoaøi nöôùc ñeán ñeån keùn choïn phoø maõ”. Saùng hoâm sau, coâng chuùA-trang ñieåm loäng laãy roài cuøng caùc theå nöõ böôùc ra gioáng nhö thieân nöõ Kieát töôøng ôû trong röøng hoa töôi ñeïp cuûa vöôøn Hoan hæ. Coâng chuùa laàn löôït ñi qua traêm vaïn ngöôøi ñeå keùn choïn, luùc ñoù Thieän haïnh ñang ñöùng ñaùnh ñaøn ôû moät goùc ñöôøng. Do nghieäp löïc cuûa höõu tình, khi nhaân duyeân hoäi hoïp thì gaëp nhau neân khi nghe tieáng ñaøn naøy, coâng chuùa lieàn meán moä neân neùm voøng hoa leân ngöôøi Thieän haïnh vaø noùi: “ngöôøi naøy laø choàng toâi”. Moïi ngöôøi thaáy vieäc naøy roài ñeàu buoàn raàu cheâ traùch: “trong ñaïi chuùng naøy raát nhieàu ngöôøi laø haøo toäc, laø ñaïi thaàn, vöông töû cao sang, treû tuoåi ñaùng yeâu; sao coâng chuùa laïi boû nhöõng ngöôøi naøy maø choïn ngöôøi muø laøm choàng”, caän thaàn cuûa vua cuõng buoàn raàu ñem vieäc naøy taâu leân vua, vua nghe roài cuõng buoàn raàu noùi vôùi coâng chuùa: “con coù yù gì maø khoâng choïn ngöôøi haøo toäc, hoaëc vöông töû ñaïi thaàn treû tuoåi ñaùng yeâu, laïi ñi choïn ngöôøi muø?”, coâng chuùa ñaùp laø vì yeâu meán, vua noùi: “neáu vaäy thì con haõy ñi theo ngöôøi muø ñoù, khoâng neân ôû ñaây nöõa”. Coâng chuùa lieàn ñi ñeán choã ngöôøi muø noùi: “töø nay anh laø choàng toâi”, Thieän haïnh noùi: “toâi laø ngöôøi muø, vì sao coâ laïi laøm vieäc phi lyù naøy”, coâng chuùa noùi: “toâi seõ khoâng thay ñoåi chuû yù”, Thieän haïnh noùi: “laøm sao bieát ñöôïc?”, coâng chuùa noùi: “anh haõy laøm chöùng cho lôøi chaân thaät cuûa toâi, neáu toâi ñoái vôùi anh cuõng nhö ñoái vôùi vöông töû Thieän haïnh seõ khoâng thay loøng thì xin cho moät maét cuûa anh ñöôïc saùng laïi nhö xöa”, do noùi lôøi chaân thaät neân moät con maét cuûa Thieän haïnh lieàn saùng laïi, Thieän haïnh noùi: “ta chính laø Thieän haïnh ñaõ bò em ta laø AÙc haïnh laøm haïi”, coâng chuùa noùi: “laøm sao bieát ñöôïc?”, Thieän haïnh noùi: “khi ta bò


AÙc haïnh ñaâm muø maét, ta khoâng moät chuùt saân haän, neáu lôøi naøy laø chaân thaät thì xin cho con maét coøn laïi ñöôïc bình phuïc nhö xöa”, do noùi lôøi chaân thaät neân caû hai maét ñeàu ñöôïc saùng trôû laïi. Coâng chuùa daãn Thieän haïnh ñeán choã vua cha keå laïi söï vieäc treân, vua nghe roài heát söùc ngaïc nhieân lieàn cho toå chöùc hoân leã, sau ñoù daãn binh maõ ñöa Thieän haïnh trôû veà nöôùc, ñaùnh ñuoåi AÙc haïnh vaø laäp Thieän haïnh leân laøm vua.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Thieän haïnh thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, AÙc haïnh chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña; khoâng phaûi chæ ngaøy nay voâ aân, khoâng baùo aân maø ngaøy xöa cuõng vaäy”.

474 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


QUYEÅN 16

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày laéng nghe: Thuôû xöa taïi moät vöông ñoâ, daân chuùng soáng an vui sung tuùc ; vua

coù boán ngöôøi con laø Ñaïi chi, Phoù chi, Tuøy chi vaø Tieåu chi. Caû boán vöông töû ñeán tuoåi tröôûng thaønh ñeàu cöôùi coâng chuùa nöôùc laân caän laøm vôï vaø ñeáu coù taâm nghòch muoán laøm haïi vua cha. Vua cha bieát ñöôïc lieàn ñuoåi taát caû ra khoûi nöôùc, khi ñi ñeán choã hoang vaéng thì löông thöïc ñeàu caïn neân baøn vôùi nhau laø gieát moät ngöôøi vôï trong soá boán ngöôøi vôï ñi theo ñeå laáy thòt laøm löông thöïc. Tieåu chi suy nghó: “ta thaø cheát chöù khoâng gieát ngöôøi, chæ coøn caùch leùn daãn vôï mình chaïy sang nöôùc khaùc”, nghó roài daét vôï chaïy troán. Bò ñoùi khaùt haønh haï neân ngöôøi vôï khoâng theå ñi tieáp ñöôïc nöõa, Tieåu chi suy nghó: “ta ñaõ cöùu coâ aáy thoaùt khoûi boïn La saùt hung aùc, khoâng leõ laïi ñeå coâ aáy cheát ôû nôi ñaây”, nghó roài lieàn caét thòt ôû ñuøi vaø chích maùu ôû tay cho vôï uoáng roài môùi ñi tieáp, cuoái cuøng tôùi moät hang nuùi, hoï ñaøo cuû haùi traùi aên ñeå nuoâi thaân. Beân nuùi coù moät con soâng chaûy qua, trong soâng coù moät ngöôøi bò keû thuø chaët heát tay chaân ñang troâi theo doøng nöôùc vaø ñang gaøo keâu cöùu. Tieåu chi nhaân luùc ra ngoaøi nghe tieâng gaøo keâu cöùu naøy, khôûi taâm thöông xoùt tìm ñeán choã phaùt ra tieáng keâu vaø thaáy ngöôøi aáy ñang bò nöôùc cuoán troâi. Tieåu chi bôi xuoáng vôùt leân bôø, thaáy tay chaân ñeàu khoâng coøn lieàn hoûi nguyeân do, ngöôøi aáy keå laïi sö vieäc, Tieåu chi noùi: “tuy ñang khoå nhöng anh chôù lo, toâi seõ ñem traùi caây ñeán cho anh aên”, noùi roài trôû veà baûo vôï: “haõy khôûi taâm töø chaêm soùc ngöôøi naøy”. Nhôø ñöôïc chaêm soùc neân veát thöông daàn daàn bình phuïc, ngöôøi vôï cuõng vì vaäy sanh duïc nhieãm. Boà-taùt baûn taùnh ít duïc nhieãm, duø coù xuùc chaïm cuõng khoâng sanh duïc nhieãm nhöng phaøm phu thì khaùc; ngöôøi vôï do duïc nhieãm neân muoán cuøng ngöôøi kia laøm vieäc phi phaùp, ngöôøi kia noùi: “toâi saép cheát may maén ñöôïc cöùu soáng, neáu cuøng coâ laøm vieäc phi phaùp naøy töùc laø boäi aân, choàng coâ bieát seõ chaët ñaàu toâi”. Do ngöôøi vôï nhieàu laàn yeâu caàu neân


cuoái cuøng caû hai cuøng tö thoâng vaø khoâng muoán rôøi xa nhau; ngöôøi kia suy nghó: “ngöôøi nöõ naøy say meâ ta, ta tö thoâng vôùi vôï ngöôøi khaùc chính laø ñaïi taëc, ta nhaát ñònh seõ gaëp khoå ñau”, nghó roài lieàn noùi vôùi ngöôøi vôï kia: “neáu choàng naøng bieát ta cuøng naøng tö thoâng thì nhaát ñònh seõ gieát cheát ta khoâng nghi”. Ngöôøi nöõ coù trí taø vaïy khoâng hoïc maø bieát, nghe lôøi naøy roài cho laø phaûi vaø nghó ra moät keá, coâ lieàn laáy y quaán ñaàu roài naèm goái ñaàu treân taûng ñaù. Tieåu chi ñi haùi traùi veà thaáy vaäy lieàn hoûi nguyeân do, ngöôøi vôï ñaùp: “ñaàu em raát ñau nhöùc, tröôùc ñaây heã moãi laàn ñau ñaàu, thaày thuoác baûo laáy caây Thaïch baùch giaõ thoa leân ñaàu lieàn khoûi”, Tieåu chi hoûi: “nôi naøo coù loaïi caây ñoù, ta seõ haùi cho naøng”, ngöôøi vôï noùi: “ôû döôùi khe nuùi saâu coù loaïi caây aáy, muoán haùi ñöôïc caây phaûi thoøng daây baùm theo daây maø xuoáng döôùi, em seõ ôû treân naém daây cho chaøng xuoáng”. Tieåu chi voán laø ñaïi nhaân taùnh chaát tröïc neân nghe theo lôøi vôï coät daây vaøo thaét löng cuûa mình, ñaàu daây kia coät vaøo moät caùi caây roài töø töø xuoáng döôùi khe nuùi, khoâng ngôø ngöôøi vôï ôû treân thaùo daây ra cho ngöôøi choàng rôùt xuoáng khe nuùi. Do höõu tình coù quaû baùo soáng laâu laïi ñöôïc leân ngoâi vua neân khieán bò rôi xuoáng khe nuùi saâu maø khoâng cheát, thaân troâi theo doøng nöôùc ñeán moät nöôùc khaùc. Vua nöôùc naøy vöøa baêng haø laïi khoâng coù con keá vò, caùc ñaïi thaàn baøn vôùi nhau: “chuùng ta neân laäp ai leân keá vò”, hoï lieàn môøi töôùng sö tìm ngöôøi, töôùng sö ñi khaép nôi tìm ngöôøi. Nhö tuïng noùi raèng:


Do nghieäp laøm vua ñaõ chín neân khi Tieåu chi leân bôø ngoài, do oai ñöùc cuûa Boà-taùt neân nôi choã ngoài phaùt aùnh saùng; töôùng sö ñi tôùi thaáy aùnh saùng naøy cho laø töôùng toát cuûa vua neân baùo cho caùc ñaïi thaàn bieát. Caùc ñaïi thaàn choïn ngaøy toát vaø ra lònh daân chuùng trong nöôùc queùt doïn trang hoaøng ñöôøng saù vaø ôû trong cung ñeå laäp Tieåu chi leân ngoâi vua. Vì chöa coù hoaøng haäu neân caùc ñaïi thaàn thoâng baùo cho caùc coâ nöông cuûa nhaø quyù toäc trang ñieåm ñeïp ñeõ ñeán trong cung cho vua tuyeån choïn laøm hoaøng haäu. Vì ngöôøi nöõ maø vua bò khoán khoå neân trong loøng chaùn gheùt khoâng muoán nhìn ngöôøi nöõ, huoáng chi laø choïn laøm hoaøng haäu. Caùc ñaïi thaàn taâu vua: “Ñaïi vöông neân bieát, neáu khoâng coù hoaøng haäu thì vua seõ khoâng coù con noái doõi. Myõ nöõ caùc nôi ñeàu ñaõ tuï hoïp veà ñaây, xin vua haõy choïn laáy moät ngöôøi laøm hoaøng haäu”, vua khoâng chòu vaø noùi toäi loãi cuûa ngöôøi nöõ. Nôi naøo höõu tình coù phöôùc ñöùc thì hoa quaû vaø thöùc uoáng ñeàu ngon ngoït, aên vaøo coù nhieàu khí löïc; töø khi Boà-taùt bò rôi xuoáng khe nuùi trôû ñi, hoa quaû

476 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

nôi ñaây khoâng sanh tröôûng nöõa, duø coù cuõng cho ra traùi ñaéng chaùt khoâng muøi vò. Vì theá ngöôøi vôï haïi choàng vaø ngöôøi cuøng tö thoâng kia daàn daàn gaày oám, ngöôøi vôï naøy ñaønh phaûi coõng ngöôøi cuït tay chaân kia ra khoûi nuùi, ñi vaøo xoùm laøng xin aên vaø daàn daàn tôùi kinh ñoâ. Coù ngöôøi hoûi ngöôøi cuït tay chaân laø ai thì coâ ñaùp: “laø choàng toâi, tuy anh aáy coù hình daïng nhö vaäy nhöng toâi khoâng thay loøng”. Theo thoâng tuïc cuûa nöôùc naøy, neáu ngöôøi nöõ heát loøng vôùi choàng thì ñöôïc moïi ngöôøi kính troïng vaø cung caáp cho moïi thöù. Coù ngöôøi sanh taâm yeáu meán ra nhìn xem, daân chuùng trong thaønh thaáy vieäc naøy roài ñeàu noùi vôùi nhau: “vua noùi ngöôøi nöõ coù nhieàu toäi loãi, haù khoâng thaáy ngöôøi nöõ trinh thuïc naøy coõng choàng cuït tay chaân ñi xin aên ñeå soáng hay sao?”, caùc ñaïi thaàn nghe bieát vieäc naøy lieàn taâu vua, vua lieàn cho goïi ngöôøi nöõ trinh thuïc ñoù vaøo. Khi nhìn thaáy ngöôøi nöõ trinh thuïc naøy, vua lieàn móm cöôøi noùi keä:

“AÊn thòt ñuøi heát ñoùi, Uoáng maùu ta heát khaùt, Vai coõng ñoáng thòt ñi, Coù trinh thuïc choã naøo? Baøy keá tìm Thaïch baùch, Cho ta rôi xuoáng nuùi, Vai coõng ñoáng thòt ñi, Coù trinh thuïc choã naøo?”

Vua noùi keä xong, ngöôøi nöõ naøy hoå theïn cuùi ñaàu. Caùc ñaïi thaàn nghe keä xong khoâng hieåu lieàn hoûi vua yù nghóa cuûa baøi keä naøy, vua ñem vieäc tröôùc kia keå laïi. Moïi ngöôøi nghe roài ñeàu khinh gheùt vaø ñuoåi ra khoûi nöôùc.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Tieåu chi thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, ngöôøi nöõ kia chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña; thuôû xöa khoâng baùo aân, ngaøy nay cuõng vaäy. Ñeà-baø-ñaït-ña laïi coù haønh ñoäng voâ aân, khoâng baùo aân. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa taïi moät vöông quoác coù vua teân laø Töï taïi höõu, vua duøng chaùnh phaùp cai trò, tin duøng ngöôøi hieàn, laøm lôïi mình lôïi ngöôøi, thöông daân vaø thöôøng caàu dieäu phaùp neân daân giaøu nöôùc maïnh. Thôøi gian sau, hoaøng haäu sanh ñöôïc moät trai dung maïo ñoan nghieâm, saéc da saùng nhö vaøng roøng, caùnh tay thon daøi, traùn roâng, muõi cao vaø thaúng… ñöôïc ñaët teân laø Töï taïi. Thaùi töû daàn daàn tröôûng thaønh, hoïc thoâng caùc moân hoïc nhö lòch soá, toaùn phaùp… vaø caùc moân kyõ ngheä nhö côõi ngöïa, baén cung… Thaùi töû taùnh hieàn laønh, chaân thaät thöôøng hay boá thí, do bieát Thaùi töû thöôøng hay boá thí neân nhöõng ngöôøi ngheøo khoå ôû xa gaàn ñeàu keùo ñeán caàu xin vaø


ñeàu ñöôïc cho ñaày ñuû. Thôøi gian sau Thaùi töû muoán côûi xe ñeán daïo trong vöôøn uyeån, xe ñöôïc trang nghieâm baèng vaøng baïc löu ly…, caøng xe ñöôïc laøm baèng goã Chieân ñaøn, xe do boán con ngöïa keùo ñang chay nhanh veà phía vöôøn hoa. Luùc ñoù coù moät Baø-la-moân khen Thaùi töû coù oai löïc lôùn vaø noùi keä:

“Neân bieát ngöôøi theá gian, Nghe tieáng Ngaøi boá thí, Xe baùu quyù troïng naøy, Thí cho Baø-la-moân”.

Thaùi töû nghe roài hoan hæ xuoáng xe, chæ xe töù maõ vaø noùi keä: “Ta buoâng xaû xe naøy, Hoan hæ maø boá thí, Nguyeän thoaùt ly ba coõi, Chöùng Voâ thöôïng Boà-ñeà”.

Ñöôïc xe, Baø-la-moân lieàn côõi ñi; thôøi gian sau Thaùi töû laïi côõi voi traéng teân laø Vöông taêng tröôûng, ñeán daïo chôi vöôøn uyeån. Voi coù maøu traéng nhö ngoïc Kha tuyeát, coù ñaày ñuû caùc töôùng toát nhö voi cuûa vua trôøi Ñeá thích, ñöùng ñaàu trong caùc voi. Voi böôùc ñi thung dung neân ai cuõng thích nhìn; Thaùi töû ngoài treân mình voi giöõa caùc quyeán thuoäc vaø ngöôøi haàu vaây quanh, gioáng nhö traêng saùng giöõa choøm sao. Luùc ñoù laø vaøo muøa xuaân, traêm hoa ñua nôû, chim hoùt líu lo, vua nöôùc ñòch nghe bieát thaùi nöõ ñang daïo chôi vöôøn uyeån lieàn baûo moät Baø-la-moân ñeán choã Thaùi töû xin voi. Baø-la-moân naøy duøng lôøi hay kheùo noùi keä ñeå xin voi:

“Caùc höõu tình trôøi, ngöôøi Bieát Ngaøi thích boá thí, Voi traéng lôùn ñang côõi, Xin haõy thí cho toâi”.

Thaùi töû nghe roài lieàn xuoáng voi, hoan hæ chæ voi vaø noùi keä: “Nguyeän xaû voi traéng naøy, Thí cho Baø-la-moân, Nguyeän thoaùt ly ba coõi, Mau chöùng quaû Boà-ñeà”.

Caùc ñaïi thaàn thaáy vieäc naøy roài lieàn taâu vua, vua nghe roài raát töùc giaän cho goïi Thaùi töû ñeán vaø noùi: “con töø nay khoâng ñöôïc ôû trong nöôùc ta nöõa”, Thaùi töû nghe roài suy nghó: “cha ñaõ töø boû ta, ta vì caàu Voâ thöôïng Boà-ñeà, laøm lôïi ích cho taát caû neân môùi thí voi traéng aáy. Neáu ta ôû nhaø thì ta khoâng theå tuøy tình boá thí, ta neân ñeán trong nuùi röøng tu giôùi haïnh, töø boû gia duyeân, soáng moät mình nôi nuùi röøng, neáu coù ai ñeán xin gì, ta

478 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

nguyeän khoâng traùi yù”, nghó roài lieàn ñeán noùi vôùi vôï: “Hieàn thuû, ta muoán vaøo trong röøng tu khoå haïnh”, ngöôøi vôï nghe roài khoâng muoán xa choàng neân noùi: “thieáp vaø caùc con seõ theo chaøng vaøo trong röøng tu ñaïo”, lieàn noùi keä:

“Hö khoâng khoâng traêng, khoâng aùnh saùng, Ñaát khoâng coù maàm, quaû khoâng sanh Nhö ao hoa sen khoâ caïn nöôùc, Vôï maø khoâng choàng cuõng nhö vaäy”.

Thaùi töû noùi: “thöôøng phaùp cuûa theá gian heã coù hôïp ñeàu phaûi bieät ly, huoáng chi naøng sanh tröôûng trong cung vua, thaân nöõ yeáu ñuoái phaûi aên ngon, maëc ñeïp, choã nguû aám eâm; ôû trong röøng chæ aên traùi caây, khi ñi haùi traùi phaûi ñi boä, giaãm treân gai goùc vaø tu giôùi haïnh, naøng khoâng theå”, ngöôøi vôï noùi: “duø chòu khoå naøy thieáp cuõng seõ khoâng thoái taâm”, Thaùi töû noùi: “neáu naøng ñaõ noùi lôøi naøy thì xin chôù coù queân”. Sau ñoù Thaùi töû ñeán choã vua cha chaép tay noùi keä:

“Xin cha tha thöù loãi cho con, Ñaõ ñem voi cho Baø-la-moân , Do loãi naøy, con nay vaøo röøng, Nguyeän quoác khoá ngaøy caøng taêng theâm”.

Vua cha nghe roài ngheïn ngaøo noùi khoâng ra tieáng, khoâng chòu ñöôïc noåi khoå bieät ly neân noùi: “con neân ôû laïi vaø ñöøng vaøo röøng vaø cöù tuøy yù boá thí”, Thaùi töû noùi keä:

“Ñaïi ñòa vaø nuùi röøng, Coøn coù theå chuyeån dôøi Con ñoái vôùi ngöôøi xin, Taâm thí khoâng thay ñoåi”.

Noùi keä roài Thaùi töû laïy taï töø bieät phuï vöông, daân chuùng trong thaønh buoàn baõ tieãn ñöa Thaùi töû ra khoûi thaønh, traêm ngaøn quyeán thuoäc cuõng cuôõi xe ñi theo tieãn ñöa Thaùi töû. Luùc ñoù coù ngöôøi nghe daân chuùng trong thaønh ñoàng loaït khoùc lôùn lieàn hoûi nguyeân do, moïi ngöôøi noùi keä:

“Trong thaønh coù Thaùi töû, Ñem voi baùu boá thí, Vuatraùch ñuoåi ñi xa, Neân chuùng toâi buoàn khoùc”.

Luùc ñoù Thaùi töû noùi keä töø bieät moïi ngöôøi: “Taát caû aân AÙi töø laâu nay, Ñeán khi qua ñôøi cuõng bieät ly, Nhö chim nguû ñeâm taïm ôû caây,


Vôï con quyeán thuoäc cuõng nhö vaäy. Taát caû ngöôøi theá gian, Hoäi hoïp aét chia ly”.

Noùi keä xong lieàn ra ñi, ñi caùch xa thaønh khoaûng chöøng ba möôi daëm thì coù moät Baø-la-moân ñeán noùi vôùi Thaùi töû: “toâi nghe danh tieáng neân ñaõ ñi theo Thaùi töû suoát ba möôi daëm ñöôøng ñeå xin xe töù maõ, xin Thaùi töû haõy thí cho toâi”, Thaùi töû phi thaáy vaäy sanh taâm khinh maïn, duøng lôøi thoâ maéng Baø-la-moân roài noùi keä:

“Ngöôi thaät laø laï kyø, Noùi laø Baø-la-moân, Maø theo ñeán röøng caây, Xin cho xe töù maõ”.

Thaùi töû noùi vôùi vôï: “naøng chôù neân noùi lôøi thoâ vôùi Baø-la-moân”, roài noùi keä:

“Neáu khoâng coù ngöôøi xin, Ta thí ai seõ nhaän, Vì muoán chöùng Boà-ñeà, Boá thí boû taâm tham, Thuø thaéng trong Luïc ñoä, Ñoù laø haïnh Boà-taùt. Vì muoán chöùng Boà-ñeà, Vieân tu Nhaát thieát trí”.

Noùi keä xong, taâm sanh hoan hæ laïi noùi keä: “Ta ñang töø boû caáu xan tham, Thí xe baùu cho Baø-la-moân, Cuøng haïnh vôùi Ñaïi tieân thuôû xöa, Ñeå chöùng ñöôïc Boà-ñeà voâ laäu”.

Boà-taùt thí xe töù maõ cho Baø-la-moân roài coõng con trai treân vai, vôï beá con gaùi ñi daàn daàn tôùi nuùi röøng vaø ôû trong ñoù tu giôùi haïnh. Moät hoâm coù Baø-la-moân ñeán choã Boà-taùt xin hai ñöùa con cuûa Boà-taùt, luùc ñoù Maïn ñeâ ly ñi haùi traùi khoâng coù ôû nhaø, Baø-la-moân khen ngôïi vaø chuùc Boà-taùt ñöôïc toân thaéng roài noùi keä:

“Toâi khoâng ngöôøi haàu haï, Cuøng vôï tìm khaép nôi, Nay hai con cuûa Ngaøi, Xin thí cho chuùng toâi”.

Boà-taùt nghe roài, vì phaûi xa lìa hai con neân suy nghó trong choác laùt, Baø-la-moân noùi: “toâi nghe Ngaøi nguyeän boá thí taát caû neân môùi ñeán xin, vì

480 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

sao coøn suy nghó”, roài noùi keä: “Danh tieáng cuûa Ngaøi vang khaép nôi, Coù theå töø bi thí taát caû, Nhö tröôùc ñaây ñaõ töøng boá thí, Nay xin Ngaøi haõy thí cho toâi”.

Boà-taùt noùi keä: “Duø cho toâi phaûi xaû thaân maïng, Boån nguyeän toâi cuõng khoâng thay ñoåi, Cho duø thí hai con cho ngöôøi, Toâi roát cuoäc cuõng khoâng thoái chuyeån. Toâi nay xaû hai con, Chæ coøn hai vôï choàng, Taùnh ngöôøi nöõ AÙi naëng, Sôï naøng khoâng soáng ñöôïc. Ngöôøi ñôøi seõ noùi toâi, Khoâng thöông neân boû con, Sao khoâng xaû thaân mình, Laïi ñem thí hai con”.

Baø-la-moân noùi: “Ngaøi sanh trong doøng hoï vua chuùa, caû ñaïi ñòa ñeàu nghe bieát Ngaøi thöông xoùt chuùng sanh, thöôøng haønh boá thí, ñaõ ñem con höông töôïng boá thí cho Baø-la-moân; laïi thöôøng cöùu giuùp ngöôøi ngheøo thieáu, ai xin gì cuõng ñeàu ñöôïc thoûa maõn, khoâng ñeå veà tay khoâng. Toâi töø xa ñeán xin, ñöøng ñeå toâi uoång coâng, xin ñieàu phuïc ngöïa taâm yù, ñöøng thoái chuyeån taâm ban ñaàu maø khoâng boá thí, ñeå söï mong caàu cuûa toâi luoáng uoång”, keá noùi keä:

“Danh vang khaép möôi phöông, Boá thí heát taát caû, Xin haõy ruõ loøng thöông, Toaïi loøng toâi mong caàu”.

Boà-taùt vì phaûi xa lìa hai con yeâu quyù neân lo buoàn suy nghó: “neáu ta xaû thí hai con thì ta vaø Maïn ñeâ ly vì thöông nhôù con maø buoàn khoå; neáu khoâng xaû thí thì thieáu vaø traùi vôùi nguyeän haïnh cuûa ta, Baø-la-moân kia seõ thaát voïng vì ñeán xin khoâng ñöôïc phaûi trôû veà khoâng. Ta thaø chòu ñöïng noãi khoå lôùn chöù khoâng laøm thieáu vaø traùi vôùi nguyeän haïnh ban ñaàu”, nghó roài Boà-taùt quyeát ñònh xaû thí hai con cho Baø-la-moân vaø noùi keä:

“Ta nay xaû thí con, Nguyeän ñöôïc lôïi ích lôùn, Ñem phöôùc thuø thaéng naøy,


Ñoä chuùng sanh thoaùt khoå”. Khi Boà-taùt vöøa xaû thí hai con thì ñaïi ñòa chaán ñoäng saùu caùch, caùc

tieân nhaân ôû beân nuùi thaáy hieän töôïng naøy ñeàu kinh ngaïc noùi vôùi nhau: “do phöôùc löïc cuûa ai hay lyù do gì maø ñaïi ñaïi chaán ñoäng nhö theá, haõy quaùn xem laø do theá löïc cuûa ai maø coù ñieàm naøy”, trong soá ñoù coù tieân nhaân cao tuoåi nhaát gioûi veà thieân vaên quaùn xem roài noùi keä:

“Ñoù laø Boà-taùt thích nuùi röøng, AÊn quaû, uoáng nöôùc suoái nuoâi thaân, Ñang xaû thí hai con thaân yeâu, Neân ñaïi ñòa môùi coù ñieàm naøy”.

Luùc ñoù hai ñöùa con bieát cha ñaõ quyeát ñònh xaû thí mình, lieàn keâu khoùc roài ñaûnh leã cha baïch raèng: “xin cha thöông xoùt ñöøng xaû thí chuùng con, khoâng coù cha meï chuùng con bieát nöông vaøo ai”, Boà-taùt nghe roài ñau buoàn rôi leä noùi keä:

“Caùc con haõy neân bieát, Khoâng phaûi cha khoâng yeâu, Vì ñoä chuùng sanh khoå, Neân xaû thí hai con, Ñem phöôùc thuø thaéng naøy, Ñoä chuùng sanh thoaùt khoå, Khieán ra khoûi beán meâ, Cuøng chöùng quaû Boà-ñeà”.

Hai ñöùa con nghe roài ñau buoàn rôi leä, ngheïn ngaøo noùi keä: “Cha ñaõ quyeát ñònh xaû thí con, Con xin gôûi lôøi nhaén laïi meï, Tröôùc ñaây con coù loãi laàm gì, Xin meï thöông xoùt tha thöù con, Vì con coøn quaù nhoû daïi khôø, Khoâng bieát toân kính vaâng lôøi meï, Nay khoâng theå baùo ñaùp töø aân, Nhöõng toäi nhö theá xin tha thöù”.

Noùi keä roài, hai ñöùa con ñaûnh leã höõu nhieãu cha ba voøng, hai maét ñaåm leä töø bieät cha maø ñi; Boà-taùt nghe lôøi bi thöông cuûa con, trong loøng ñau buoàn caøng phaùt taâm Boà-ñeà roài trôû vaøo am. Khi hai ñöùa con vöøa rôøi khoûi am thì ba ngaøn ñaïi thieân theá giôùi lieàn chaán ñoäng saùu caùch, voâ löôïng chö thieân ôû treân hö khoâng ñeàu khen laï thay vaø noùi keä:

“Oai ñöùc xaû thí thaät laï kyø, Taâm Boà-ñeà chaéc chaén nhö vaäy,

482 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Caû hai ñöùa con thaân sanh, Cuõng xaû thí, taâm khoâng hoái tieác”.

Luùc ñoù ngöôøi meï haùi traùi caây xong, ñang treân ñöôøng trôû veà, thaáy ñaïi ñòa chaán ñoäng neân böôùc ñi voäi vaõ. Moät vò thieân thaáy vaäy lieàn hoùa ra moät con sö töû caùi chaän ñöôøng trôû veà, vì sôï ngöôøi meï naøy trôû veà kòp seõ ngaên caûn haïnh thí cuûa Boà-taùt. Ngöôøi meï noùi keä:

“Sö töû ngöôi laø vôï vua thuù, Vì sao laïi chaän ñöôøng ta ñi, Ta cuøng ngöôøi ñeàu ñang thôø choàng, Xin ngöôi haõy mau traùnh ñöôøng ta. Ngöôi laø vôï sö töû, vua thuù, Ta laø vôï cuûa vua loaøi ngöôøi, Theo phaùp nhaân nghóa keát chò em, Haõy mau traùnh ñöôøng cho ta ñi”.

Luùc ñoù sö töû caùi hieän laïi boån hình vaø traùnh ñöôøng, ngöôøi meï treân ñöôøng veà thaáy ñuû nhöõng vieäc quaùi laï nhö treân hö khoâng coù tieáng khoùc bi ai, trong nuùi röøng coù tieáng khoùc cuûa höõu tình… neân trong loøng lo laéng suy nghó: “chaéc laø hai con ta gaëp vieäc chaúng laønh roài”, nghó roài lieàn noùi keä:

“Maét toâi ñang maùy ñoäng, Nghe quaï keâu quaùi gôõ, AÉt coù khoå bieät ly, Con ta coøn hay maát, Maø thaáy ñaát chaán ñoäng. Taâm ta caøng baát an, Chaéc laø maát hai con, Taâm ta nhö löûa ñoát”.

Veà ñeán truù xöù voäi nhìn ngoù khaép nôi tìm kieám hai con nhöng khoâng thaáy, taâm ngöôøi meï sanh meâ loaïn suy nghó: “chaéc laø chuùng ñang chôi vôùi nai con hoaëc ñaép ñaát laøm thaønh ñeå vui chôi, hoaëc laø ñang nguû ôû beân trong”. Vaøo beân trong thaáy Thaùi töû lieàn hoûi con toâi ñaâu, Thaùi töû noùi: “coù moät Baø-la-moân ñeán xin neân toâi ñaõ ñem hai con boá thí, xin naøng haõy tuøy hæ”. Ngöôøi meï nghe roài lieàn nhö nai meï bò truùng teân ñoäc, nhö chim cuùt meï maát con, nhö boø meï maát con, trong loøng ñau buoàn ngaát xæu xuoáng ñaát hoài laâu môùi tænh roài noùi keä:

“Hai con cuûa ta maët nhö hoa, Tay chaân meàm maïi nhö caùnh sen, Ñoàng thôøi phaûi chòu noãi khoå naøy, Xa lìa ta ra ñi moät mình”.


Luùc ñoù vua trôøi Ñeá thích thaáy Boà-taùt vaø phu nhaân ñaõ laøm vieäc khoù laøm neân cuøng chö thieân treân coõi trôøi Tam thaäp tam töø hö khoâng xuoáng, aùnh saùng chieáu röïc rôõ choã Boà-taùt ôû roài noùi keä ñeå khích phaùt taâm Boà-taùt cho theâm kieân coá. Vua trôøi Ñeá thích suy nghó: “nay Boà-taùt chæ con coù phu nhaân Maïn ñeâ ly haàu haï, neáu coù ai ñeán xin chaéc cuõng ñem xaû thí thì khoâng coøn ai haàu haï Boà-taùt nöõa. Ta neân quyeàn bieán theo xin roài gôûi laïi cho Boà-taùt”, nghó roài vua trôøi Ñeá thích lieàn hoùa laøm moät Baø-la-moân ñeán choã Boà-taùt noùi keä:

“Ngöôøi nöõ naøy dung nhan raát ñeïp, Chæ chuyeân taâm thôø moät ngöôøi choàng, Phu nhaân ñeïp, toân quyù nhö vaäy, Haõy xaû thí ñeå haàu haï toâi”.

Phu nhaân nghe roài trong loøng vöøa buoàn vöøa giaän noùi keä: “Ngöôi laø ngöôøi tham AÙi, voâ sæ, Laø ngöôøi cöïc aùc treân theá gian, Neáu nhö bieát phaùp, bieát toân nghi, Sao laïi theo choàng cöôõng xin ta”.

Luùc ñoù phu nhaân thaáy Boà-taùt quay laïi nhìn mình, lieàn noùi keä: “Nay taâm thieáp khoâng buoàn, Cuõng khoâng lo thaân khoå, Chæ lo chaøng moät mình, Laøm sao maø soáng ñöôïc”.

Boà-taùt noùi keä: “Ta ôû nôi ñaây khoâng phaûi lo, Ta caàu kieân coá khoâng hoaïi ñaïo, Naøng haõy cung kính theo oâng aáy, Ta nhö thuù hoang cheát trong röøng. Nay ta boá thí laàn cuoái cuøng, Sau khi naøng ñi, ta khoâng lo”.

Boà-taùt hoan hæ noùi theâm nöûa baøi keä naøy roài moät tay caàm tay phu nhaân, moät tay caàm bình nöôùc taém noùi vôùi Baø-la-moân raèng:

“Ngöôøi naøy trong saïch khoâng bôïn nhô, Noùi naêng laøm vieäc kheùo thöøa söï, Toâi ñem ngöôøi vôï quyù troïng naøy, Nay thí cho anh, haõy gìn giöõ”.

Boà-taùt xaû thí vôï roài lieàn phaùt nguyeän: “nguyeän ñem phöôùc xaû thí naøy ñeå sôùm ñöôïc thaønh Phaät quaû”, Boà-taùt phaùt nguyeän vöøa xong, ñaïi ñòa lieàn chaán ñoäng saùu caùch. Khi Baø-la-moân daãn phu nhaân ñi ñöôïc moät

484 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

khoaûng ñöôøng thì phu nhaân nhaân ñau xoùt than thôû: “nay toâi ñaõ xa ngöôøi choàng ñaùng kính vaø hai con thaân yeâu, khoâng bieát ñôøi tröôùc toâi ñaõ gaây nghieäp gì maø phaûi chòu quaû baùo naøy”, vua trôøi Ñeá thích nghe roài lieàn hieän laïi boån hình noùi keä:

“Ta chaúng phaûi Baø-la-moân, Cuõng chaúng phaûi ngöôøi, laø Ñeá thích, Ñaïi thieân vöông phaù ñöôïc A-tu-la , Thaâm taâm ta raát thöông xoùt coâ, Coù öôùc nguyeän gì, ta giuùp cho”.

Phu nhaân nghe roài vui möøng leã baùi roài noùi keä: “Vua trôøi ngaøn maét cöùu con toâi, Lìa boû thaân heøn ñöôïc giaûi thoaùt, Gaëp laïi vua cha ñöôïc vui veû, Vua trôøi Ñeá thích, con nguyeän vaäy”.

Vua trôøi Ñeá thích nghe roài lieàn daãn phu nhaân trôû laïi choã Boà-taùt, tay phaûi naém tay phu nhaân ñöa cho Boà-taùt noùi raèng: “toâi ñem ngöôøi nöõ naøy gôûi cho Thaùnh giaû ñeå coâ aáy haàu haï ngöôøi, neáu coù ai ñeán xin thì khoâng ñöôïc ñem cho, vì ñaây laø cuûa ngöôøi khaùc gôûi; neáu cuûa ngöôøi khaùc gôûi maø ñem cho thì bò ngöôøi ñôøi cheâ traùch”. Sau ñoù vua trôøi Ñeá thích ñeán choã Baø-la-moân ñaõ daãn hai ñöùa con cuûa Boà-taùt ñi, khieán cho oâng ta meâ muoäi khoâng töï chuû maø daãn chuùng trôû veà laïi thaønh cuõ, rao baùn chuùng ôû trong chôï ñeå caùc ñaïi thaàn nghe thaáy. Caùc ñaïi thaàn nghe thaáy roài lieàn ñeán taâu vua: “coù ngöôøi ñem hai chaùu cuûa vua laø Duyeät yù vaø Haéc nhó rao baùn ôû trong chôï, khoâng chuùt xoùt thöông”, vua nghe roài raát kinh ngaïc vaø ñau loøng lieàn sai söù ñeán choã ngöôøi ñoù daãn chuùng veà; caùc cung nhaân vaø daân chuùng trong thaønh nghe bieát vieäc naøy thaûy ñeàu xoùt thöông than thôû. Khi söù daãn hai chaùu ñeán choã vua, vua thaáy hai chaùu maëc quaàn aùo raùch röôùi, ñoùi khaùt oám gaày vaø dô baån; vua ñau loøng ngaát xæu ngaõ töø treân toøa sö töû xuoáng ñaát hoài laâu môùi tænh, baù quan vaø caùc cung nhaân ñeàu xoùt thöông rôi nöôùc maét. Vua tænh roài baûo caùc ñaïi thaàn: “tuy ôû trong röøng maø con ta vaãn khoâng ngöøng boá thí, haõy sai söù ñeán ñoùn veà”, khoâng bao laâu sau vua baêng haø, caùc ñaïi thaàn ñeán nghinh ñoùn Thaùi töû trôû veà noái ngoâi vua. Sau khi leân ngoâi, vua lieàn môû hoäi ñaïi thí ñeå cuùng döôøng taát caû Sa moân, Baø-la-moân vaø boá thí cho taát caû nhöõng ngöôøi ngheøo khoå coâ ñoäc khoâng xeûn tieác, cho ñeán taát caû baø con thaân höõu thaûy ñeàu ñöôïc nhôø aân. Vua ñem coâng ñöùc boá thí nguyeän raèng:

“Vì caàu quaû Boà-ñeà, Taâm hoan hæ boá thí,


Saùt lî, Baø-la-moân, Pheä xaù, Thuû ñaø la, Vaø Chieân ñaø la aùc. Ngöôøi trì giôùi thanh tònh, Ñem vaøng baïc ngoïc baùu, Söù giaû vaø noâ boäc, Nam nöõ vaø vôï con, Ñeàu duøng taâm xaû thí, Ñeå ñöôïc thaân thanh tònh. Ñôøi naøy vaø ñôøi sau, Nhö vua cöùu con chaùu, Baø-la-moân ñöôïc cuûa, Quyeán thuoäc ñeàu vui möøng, Ñöôïc an oån nhö vaäy, Ñeàu do con chaùu vua, Cho ta laø toái thöôïng, Ngöôøi naøy laø phöôùc ñieàn, Ñaùng ñöôïc thoï cuùng döôøng, Cho neân ñöôïc cuûa baùu”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Thaùi töû thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, Baø-la-moân chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña. Naøy caùc Bí-soâ, ñöôïc cuùng döôøng chuùt ít coøn phaûi nhôù aân, huoáng chi laø ñöôïc cuùng döôøng nhieàu”.

Luùc ñoù Phaät ôû taïi Truùc vieân thaønh Vöông xaù, taïi thaønh Chieâm ba coù moät tröôûng giaû teân laø Baûo ñöùc, nhaø giaøu coù nhieàu cuûa baùu, thoï duïng ñaày ñuû. Tröôûng giaû cöôùi vôï khoâng bao laâu thì ngöôøi vôï coù thai… thôøi gian sau, luùc tröôûng giaû ñeán thaønh Vöông xaù thì ôû nhaø vaøo ngaøy coù sao Nöõ, ngöôøi vôï haï sanh moät trai dung maïo ñoan chaùnh ai cuõng thích nhìn, döôùi chaân ñöùa beù coù loâng daøi boán ngoùn tay maøu hoaøng kim. Ngöôøi vôï sai söù ñeán thaønh Vöông xaù baùo cho tröôûng giaû bieát tin naøy, tröôûng giaû hoûi söù giaû laø vöøa noùi gì, ñaùp laø phu nhaân sanh con trai, tröôûng giaû laïi hoûi vöøa noùi gì, laïi ñaùp laø sanh con trai, cöù nhö theá raát nhieàu laàn neân söù giaû khoâng ñaùp nöõa maø hoûi tröôûng giaû vì sao hoûi hoaøi nhö vaäy, tröôûng giaû noùi: “neáu anh ñaùp moät traêm laàn thì toâi seõ cho anh moät traêm thoûi vaøng, nhöng anh chæ ñaùp coù ba laàn neân toâi chæ cho anh ba thoûi vaøng”, noùi roài baûo söù giaû trôû veà baûo ngöôøi giöõ kho laáy trong kho ra hai möôi öùc cuûa baùu duøng vaøo vieäc lo aên uoáng haèng ngaøy cho ñöùa con trai ; sau ñoù ñeán gaëp vua taâu raèng: “vôï thaàn vöøa haï sanh moät trai”, vua noùi: “ta ban cho con oâng thaønh Chieâm ba vaø voi baùu xinh ñeïp”, taâu vôùi vua xong, tröôûng

486 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

giaû lieàn trôû veà nhaø. Sau hai möôi moát ngaøy tröôûng giaû môû hoäi aên möøng vaø ñaït teân cho ñöùa beù, quyeán thuoäc noùi: “ñöùa beù sanh vaøo ngaøy coù sao Nöõ, neân ñaët teân laø Nöõ tinh”. Tröôûng giaû giaùo Nöõ tinh cho taùm baø nhuõ maãu chaêm soùc: hai baø cho buù, hai baø lo aúm boàng, hai baø lo taém giaët, hai baø lo vieäc chôi ñuøa vôùi beù, ñöùa beù daàn daàn lôùn khoân nhö hoa sen trong nöôùc. Ñeán tuoåi tröôûng thaønh hoïc thoâng caùc moân hoïc vaø caùc moân kyõ thu- aät thaûy ñeàu thoâng ñaït, moïi ngöôøi ñua nhau ñem con gaùi ñeán gaû. Tröôûng giaû xaây cho con ba loaïi phoøng oác vaø vöôøn caây öùng hôïp vôùi ba muøa xuaân haï ñoâng, laïi tuyeån choïn ba loaïi cung nhaân thöôïng trung haï vaø moâi ngaøy duøng naêm traêm löôïng vaøng cho vieäc aên uoáng cuûa con trai.

Luùc ñoù Ñeà-baø-ñaït-ña khuyeân Thaùi töû A-xaø-theá laøm aùc: “phuï vöông cuûa Ngaøi toùc ñaõ baïc maø coøn khoâng chaùn vieäc cuøng ngöôøi nöõ thoï laïc, nay Thaùi töû ñaõ tröôûng thaønh maø vua khoâng chòu truyeàn ngoâi”, Thaùi töû hoûi neân laøm gì, Ñeà-baø-ñaït-ña noùi: “phaûi laøm vieäc hôn ngöôøi, heã coù mong caàu thì khoâng coù vieäc gì maø khoâng daùm laøm”. Luùc ñoù vua muoán ñem chaùo söõa ñeán trong Truùc vieân cho Nhö lai duøng thì A-xaø-theá ñöùng ôû giöõa ñöôøng, phoùng giaùo nhoïn ñeå gieát vua nhöng laïi laøm beå baùt chaùo söõa, vua lieàn quay veà. Phaät nhôø Tha taâm trí neân bieát tröôùc moïi vieäc, lieàn baûo Muïc lieân: “Ñeà-baø-ñaït-ña khuyeân Thaùi töû taïo caùi nhaân ñòa nguïc, vua Taàn-tyø-sa-la muoán mang chaùo ñeán cho ta thì bò A-xaø-theá laøm beå baùt chaùo. Thaày haõy ñeán choã con trai cuûa tröôûng giaû Baûo ñöïc ôû thaønh Chieâm ba xin chaùo mang veà ñaây”, toân giaû Muïc lieân vaâng lôøi Phaät nhaäp ñònh, aån thaân taïi thaønh Vöông xaù roài hieän ra ôû thaønh Chieâm ba. Luùc ñoù tröôûng giaû töû naøy ñang thôø thaàn maët trôøi lieàn thaáy Muïc lieân töø trong aùnh maët trôøi hieän ra, heát söùc kinh ngaïc noùi keä:

“Nay thaáy thaàn maët trôøi, Töø maët trôøi hieän ra, Xin hoûi ai hieän thaân, Coù phaûi thaàn maët trôøi, Hay laø trôøi Ña vaên, Hay laø trôøi Ñeá thích?”

Toân giaû Muïc lieân quaùn bieát yù cuûa tröôûng giaû töû lieàn noùi keä: “Khoâng phaûi thaàn maët trôøi, Khoâng phaûi trôøi Ña vaên, Cuõng khoâng phaûi Ñeá thích, Laø ñeä töû Maâu ni, Vôùi ñaày ñuû oai quang, Ñeán nôi ñaây xin chaùo,


Cuùng döôøng cho Theá toân”. Tröôûng giaû töû hoûi Phaät nhö theá naøo, Muïc lieân noùi keä:

“Haït caûi khoâng theå saùnh Tu di, Löûa ñom ñoùm khoâng saùnh maët trôøi, Nöôùc daáu chaân boø khoâng saùnh bieån, Caùc ngoaïi ñaïo khoâng saùnh baèng Phaät”.

Tröôûng giaû töû laïi hoûi Nhö lai thuoäc doøng hoï naøo, toân giaû Muïc lieân noùi: “coù sa moân Kieàu-ñaùp-ma thuoäc doøng hoï Thích ca töø boû vöông vò, caïo boû raâu toùc, thaân maëc phaùp phuïc, chaùnh tín xuaát gia, tu chöùng ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà-ñeà, vò ñoù chính laø Phaät”, do tröôùc nay chöa töøng nghe noùi veà Phaät, nay boãng ñöôïc nghe neân tröôûng giaû töû hoan hæ, ñem caùc moùn aên trò giaù naêm traêm tieàn vaøng sôùt vaøo baùt ñeå daâng cuùng Phaät. Toân giaû Muïc lieân nhaäp ñònh roài aån thaân taïi thaønh Chieâm ba, hieän trôû laïi trong Truùc vieân thaønh Vöông xaù roâi daâng baùt thöùc aên cho Theá toân. Luùc ñoù vua Taàn-tyø-sa-la laïi mang chaùo ñeán, nghe ñöôïc muøi thôm cuûa thöùc aên naøy lieàn cho laø cuûa vua trôøi Ñeá thích cuùng döôøng Phaät vaø Phaät khoâng theå duøng moùn chaùo cuûa mình nöõa. Vua hoûi Phaät: “coù phaûi thöùc aên naøy laø cuûa vua trôøi Ñeá thích cuùng döôøng Theá toân khoâng?”, Phaät noùi: “trong nöôùc cuûa vua coù thaønh teân Chieâm ba, con trai cuûa tröôûng giaû ôû ñoù haèng ngaøy duøng naêm traêm tieàn vaøng cho vieäc aên uoáng. Bí-soâ Muïc lieân ñaõ ñeán ñoù khaát thöïc mang veà, tröôûng giaû töû ñoù coù phöôùc löïc nhö theá”, vua nghe roài sanh taâm hoan hæ, muoán sai söù môøi ñeán. Phaät bieát yù vua neân noùi: “Ñaïi vöông chôù xem thöôøng maø sai söù môøi ñeán, Ñaïi vöông coù theå aên thöû thöùc aên coøn laïi ôû trong baùt cuûa ta khoâng?”, vua noùi: “con thuoäc doøng vua toân quyù ñöôïc quaùn ñaûnh thì khoâng theå aên thöùc aên dö cuûa ngöôøi khaùc, nhöng Phaät laø Phaùp vöông baûo con aên thì con seõ aên”, noùi roài vua aên, Phaät hoûi: “töø tröôùc ñeán nay, Ñaïi vöông ñaõ ñöôïc tuøy yù aên thöùc aên nhö vaäy chöa?”, vua noùi: “töø tröôùc ñeán soáng trong cung vaø hieän ñöôïc laøm vua, nhöng chöa töøng ñöôïc tuøy yù aên thöùc aên nhö vaäy”, Phaät noùi: “Ñaïi vöông neân bieát, tröôûng giaû töû kia laø ngöôøi coù phöôùc ñöùc lôùn, thöôøng aên thöùc aên thöôïng vò nhö theá”. Vua ñaûnh leã Phaät roài trôû veà cung ra bònh chuaån bò boán binh ñeå ñeán thaønh Chieâm ba, quaàn thaàn hoûi nguyeân do, vua noùi: “ta muoán gaëp con trai cuûa tröôûng giaû Baûo ñöùc”, quaàn thaàn noùi: “ngöôøi aáy ôû trong nöôùc cuûa vua, vua chæ caàn sai söù goïi ñeán, caàn gì vua phaûi ñeán”, vua noùi: “ngöôøi aáy coù phöôùc ñöùc lôùn, khoâng theå sai söù goïi ñeán”, quaàn thaàn noùi: “chuùng thaàn coù caùch, khoâng caàn vua sai söù goïi, ngöôøi aáy cuõng töï ñeán”, vua noùi tuøy yù khanh. Ñaïi thaàn lieàn vieát thö sai söù mang tôùi cho tröôûng giaû, trong thö baûo phaûi queùt doïn thaønh aáp

488 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

nghinh ñoùn Ñaïi vöông vaø Thaùi töû. Tröôûng giaû töû nghe vua ñeán thì vui möøng, nhöng nghe Thaùi töû baûn taùnh hung aùc thì sôï coù raéc roái xaûy ra. Sau ñoù ñaïi thaàn laïi vieát thö noùi vua vaø Thaùi töû ñeàu khoâng ñeán, laïi baûo xaây ñaäp ngaên nöôùc cuûa soâng Caêng giaø ; tröôûng giaû lo buoàn suy nghó: “chaéc laø muoán tröøng phaït ta neân môùi baûo laøm vieäc naøy”. Daân chuùng thaønh Chieâm ba tuï taäp laïi cuøng vieát thö gôûi cho ñaïi thaàn, trong thö vieát: “vì sao Ngaøi vieát thö noùi laø vua vaø Thaùi töû ñeán, sau ñoù noùi laø khoâng ñeán roài laïi baûo xaây ñaäp ngaên nöôùc cuûa soâng Caêng giaø?”, Ñaïi thaàn ñoïc thö roài vieát thö noùi: “vua vaø Thaùi töû khoâng ñeán, chæ laø vua muoán ñöôïc gaëp con trai cuûa tröôûng giaû Baûo ñöùc maø thoâi, vò aáy haõy mau ñeán gaëp vua”, daân chuùng thaønh Chieâm ba ñoïc thö roài leùn cho ngöôøi ñeán thaønh Vöông xaù do xeùt thaät hö, bieát roài lieàn ñeán noùi vôùi tröôûng giaû Baûo ñöùc laø vua thaät söï muoán gaëp con trai cuûa tröôûng giaû, tröôûng giaû noùi: “neáu moãi nhaø trong thaønh naøy cho moät ngöôøi con ñi theo con toâi thì toâi seõ cho noù ñi”, daân chuùng trong thaønh ñeàu laøm theo lôøi cuûa tröôûng giaû. Tröôûng giaû lieàn noùi vôùi con: “vua AÛnh thaéng muoán ñöôïc gaëp con, chaéc laø vua nghe noùi döôùi chaân con coù loâng maøu hoaøng kim neân muoán xem. Con chôù ñöa chaân cho vua xem, con haõy mang theo moät haït chaâu baùu ñeán ñaûnh leã vua roài ñaët leân chaân vua roài lui qua moät beân ngoài kieát giaø thì loâng maøu hoaøng kim döôùi loøng baøn chaân seõ hieän ra”, ngöôøi con ñaùp: “con seõ laøm nhö lôøi cha daïy”. Luùc ñoù tröôûng giaû suy nghó: “ta neân cho con ta ñi baèng voi, ngöïa, xe hay ñi thuyeàn”, laïi nghó: “ñi thuyeàn laø an oån nhaát”, nghó roài lieàn cho ñoùng thuyeàn, trong thuyeàn saép ñaët ñuû loaïi caây caûnh, laïi coù caùc loaïi chim ñeïp vaø cho nhieàu theå nöõ theo haàu haï ñeå ñi ñeán thaønh Vöông xaù.



QUYEÅN 17

Vua Taàn-tyø-sa-la nghe tin con trai cuûa tröôûng giaû Baûo ñöùc ñi

thuyeàn ñeán lieàn cho ñaøo keânh töø soâng Caêng giaø ñeå ñeán thaúng vaøo thaønh Vöông xaù, laïi ra lònh queùt doïn saïch seõ ñöôøng saù, röôùi nöôùc thôm raõi hoa thôm vaø cho chuaån bò caùc thöùc aên ngon ñeå ñoùn tieáp. Khi tröôûng giaû töû ñeán choã vua, ñaûnh leã roài ñaët haït chaâu baùu treân chaân vua, lui qua moät beân ngoài kieát giaø ñeå cho vua nhìn thaáy nhöõng sôïi loâng maøu hoaøng kim döôùi loøng baøn chaân. Vua nhìn thaáy roài kinh ngaïc noùi: “khanh laø ngöôøi coù phöôùc ñöùc lôùn, khanh ñaõ töøng gaëp Phaät chöa?”, ñaùp laø chöa töøng gaëp, vua noùi: “vaäy khanh haõy theo ta gaëp Phaät”, tröôûng giaû töû hoûi vua: “Phaät ñi baèng gì?”, vua noùi: “ngöôøi xuaát gia khoâng ñi baèng gì caû”, tröôûng giaû töû noùi: “vaäy thaàn cuõng ñi boä”. Daân chuùng lieàn traûi vaûi treân ñöôøng ñeå cho tröôûng giaû töû böôùc leân ñi, tröôûng giaû töû hoûi vua: “Phaät coù ñi treân vaûi khoâng?”, vua noùi khoâng coù, tröôûng giaû töû lieàn baûo deïp caát vaûi, deïp caát vaûi xong, chö thieân laïi traûi thieân y, tröôûng giaû töû hoûi: “toâi baûo deïp caát vaûi vì sao treân ñaát laïi coù vaûi”, daân chuùng beân ñöôøng noùi: “ñoù laø thieân y khoâng phaûi vaûi cuûa chuùng toâi”, tröôûng giaû töû laïi baûo thu caát. Sau khi chö thieân thu caát thieân y, tröôûng giaû töû böôùc chaân ñi treân ñaát, ñaát lieàn chaán ñoäng saùu caùch. Luùc ñoù Phaät baûo caùc Bí-soâ: “suoát chín möôi moát kieáp, tröôûng giaû töû naøy ñeàu böôùc ñi treân vaûi traûi ñaát, chöa töøng böôùc chaân ñi treân ñaát. Nay vì troïng phaùp maø böôùc chaân ñi treân ñaát, neân ñaát lieàn chaán ñoäng”. Khi tröôûng giaû töû ñeán choã Phaät, ñaûnh leã roài ngoài qua moät beân, Phaät tuøy theo caên taùnh thuyeát phaùp, tröôûng giaû töû nghe phaùp roài lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy ñaûnh leã Phaät caàu xin xuaát gia. Phaät noùi: “naøy tröôûng giaû töû, neáu cha meï chöa cho pheùp thì khoâng ñöôïc xuaát gia thoï giôùi”, vua Taàn-tyø-sa-la baïch Phaät: “con laø quoác chuû, taát caû kho taøng taøi saøn ôû nôi tröôûng giaû aáy ñeàu thuoäc cuûa vua, vua ñaõ cho pheùp, cuùi xin Nhö lai cho tröôûng giaû töû xuaát gia”. thieän lai caùc Bí-soâ, haõy xuaát gia tu phaïm haïnh”,

490 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Phaät noùi: “thieän lai Bí-soâ”, vöøa noùi xong, raâu toùc cuûa tröôûng giaû töû naøy töï ruïng, ca-sa hieän treân thaân trôû thaønh Bí-soâ oai nghi ñónh ñaïc gioáng nhö Bí-soâ traêm tuoåi. Luùc ñoù Luïc quaàn Tyø kheo cuøng cöôøi nhaïo: “tröôûng giaû töû naøy gioáng nhö sanh toâ, coù theå laøm ñöôïc gì ; duø coù sieâng naêng tu taäp cuõng chaúng thaønh töïu ñöôïc gì”, tröôûng giaû töû nghe lôøi cöôøi nhaïo naøy roài lieàn ñeán hoûi toân giaû A-nan: “Bí-soâ quyeát ñònh tu haønh phaûi nhö theá naøo môùi sôùm ñöôïc thaønh töïu ñöôïc chaùnh ñònh?”, A-nan ñaùp: “nhö lôøi Phaät daïy neân thoï trì Tam-ma-ñòa, sieâng naêng kinh haønh seõ sôùm ñöôïc chaùnh ñònh”. Tröôûng giaû töû nghe roài lieàn vaøo trong röøng thaây cheát ñeå haønh Tam-ma-ñòa, kinh haønh vaø chuyeân nieäm thieän phaùp veà caùc giaùc chi, nhöng khoâng theå ñöôïc chaùnh ñònh ; tröôûng giaû töû suy nghó: “ta sieâng naêng tinh taán hôn caùc Thanh vaên maø khoâng theå chöùng ñöôïc, ta vaãn coøn nhaø cöûa, quyeán thuoäc vaø cuûa caûi; ta neân trôû veà tuïc tu haïnh boá thí, laøm caùc coâng ñöùc”. Phaät bieát taâm nieäm cuûa tröôûng giaû töû neân baûo moät Bí-soâ vaøo trong röøng thaây cheát goïi tröôûng giaû töû ñeán gaëp Phaät, Bí-soâ vaâng lôøi Phaät daïy ñi goïi, tröôûng giaû töû ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài ñöùng moät beân, Phaät noùi: “thaày khoâng neân moät mình khoâng röøng vaéng ngoài yeân laëng suy nghó ñieàu phi lyù nhö vaäy. Coù phaûi vöøa roài thaày nghó raèng: “ta sieâng naêng tinh taán hôn caùc Thanh vaên maø khoâng theå chöùng ñöôïc, ta vaãn coøn nhaø cöûa, quyeán thuoäc vaø cuûa caûi; ta neân trôû veà tuïc tu haïnh boá thí, laøm caùc coâng ñöùc?”, tröôûng giaû töû nghe roài lieàn suy nghó: “Theá toân ñaõ bieát taâm nieäm cuûa ta”, trong loøng kinh ngaïc sôï haõi, loâng döïng ñöùng, ñaùp laø phaûi. Phaät noùi: “nay ta hoûi, thaày haõy tuøy yù ñaùp, tröôùc ñaây khi coøn ôû nhaø thaày gioûi veà caùi gì?”, ñaùp laø gioûi ñaøn, Phaät hoûi: “khi ñieàu chænh daây ñaøn, daây quaù caêng thì aâm thanh coù hoøa nhaõ vui tai hay khoâng?”, ñaùp laø khoâng, Phaät laïi hoûi: “neáu daây ñaøn chuøng thì coù theå phaùt ra aâm thanh hay ñöôïc khoâng?”, ñaùp laø khoâng, Phaät laïi hoûi: “neáu daây ñaøn khoâng quaù caêng cuõng khoâng chuøng, ôû möïc ñoä vöøa chöøng thì môùi phaùt ra aâm thanh hay phaûi khoâng?”, ñaùp laø phaûi, Phaät noùi: “cuõng gioáng nhö vaäy naøy tröôûng giaû töû, neáu coù ngöôøi naøo heát söùc tinh taán thì taâm sanh traïo cöû, ngöôøi naøo quaù phoùng tuùng thì taâm sanh löôøi bieáng; vì theá thaày haõy tu taäp ôû möùc ñoä trung dung. Neáu tu taäp nhö theá thì khoâng bao laâu seõ ñoaïn heát taâm höõu laäu, ñöôïc giaûi thoaùt vaø tueä giaûi thoaùt, thaáy phaùp vaø chöùng quaû; hieåu roõ sanh töû ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc laøm ñaõ xong, khoâng thoï thaân sau”. Tröôûng giaû töû nghe Phaät daõy roài hoan hæ tín thoï, ñaûnh leã Phaät roài trôû laïi trong röøng thaây cheát ñeå tu taäp, taâm khoâng buoâng lung, giöõ chaùnh nieäm ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích maø moät thieän nam töû chaùnh tín xuaát gia laø thaáy phaùp vaø chöùng quaû, hieåu roõ sanh töû ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc


laøm ñaõ xong, khoâng thoï thaân sau. Khoâng bao laâu sau cuï thoï naøy chöùng ñöôïc quaû A-la-haùn, ñöôïc giaûi thoaùt thuø thaéng, nhaát taâm hyû laïc lieàn suy nghó: “nay chính laø luùc ta neân ñeán cung kính cuùng döôøng Phaät”, nghó roài vaøo xeá chieàu, cuï thoï naøy ñeán choã Phaät ñaûnh leã roái ngoài qua moät beân baïch Phaät: “Theá toân, heã coù Bí-soâ naøo chöùng ñöôïc quaû A-la-haùn, taän tröø caùc laäu hoaëc, vieäc caàn laøm ñaõ laøm xong, khoâng coøn thoï thaân sau, xaû boû gaùnh naëng, ñöôïc töï lôïi laø chaët ñöùt caùc kieát söû troùi buoäc, ñöôïc tueä giaûi thoaùt thuø thaéng, taâm giaûi thoaùt thuø thaéng nôi saùu phaùp:

1. Lìa khoûi phaïm tuïc ñöôïc giaûi thoaùt thuø thaéng. 2. Laøm lôïi ích höõu tình ñöôïc giaûi thoaùt thuø thaéng. 3. Taâm tòch tónh ñöôïc giaûi thoaùt thuø thaéng. 4. Taän tröø tham duïc ñöôïc giaûi thoaùt thuø thaéng. 5. Taän tröø caùc laäu hoaëc ñöôïc giaûi thoaùt thuø thaéng. 6. Khoâng maát chaùnh nieäm ñöôïc giaûi thoaùt thuø thaéng. Theá toân, neáu coù ngöôøi chæ phaùt chuùt loøng tin maø caàu giaûi thoaùt thì

chôù coù nghó seõ taän tröø tham saân si maø ñöôïc giaûi thoaùt. Neáu coù ngöôøi phaùt taâm thoï trì chuùt giôùi maø caàu giaûi thoaùt, khoâng coøn öu bi khoå naõo thì chôù coù nghó seõ taän tröø tham saân si maø ñöôïc giaûi thoaùt. Neáu coù ngöôøi vì caàu danh vaên lôïi döôõng neân haønh tòch tónh maø caàu giaûi thoaùt, thì chôù coù nghó seõ taän tröø tham saân si, lìa boû tham AÙi chaáp thuû, khoâng maát chaùnh nieäm maø ñöôïc giaûi thoaùt. Neáu Bí-soâ naøo chöùng ñöôïc quaû A-la-haùn, taän tröø caùc laäu hoaëc, vieäc caàn laøm ñaõ laøm xong, khoâng coøn thoï thaân sau, xaû boû gaùnh naëng, ñöôïc töï lôïi laø vónh vieãn ñaoïn taän caùc höõu, ñöôïc tueä giaûi thoaùt thuø thaéng, taâm giaûi thoaùt thuø thaéng, thì vò aáy ñöôïc saùu phaùp naøy.

Theá toân, neáu Bí-soâ naøo thoï trì hoïc xöù ñeå caàu Voâ thöôïng Nieát-baøn thieän ñaïo, khoâng dính maéc nôi saéc thì hoïc xöù ñoù goïi laø Thi la thanh tònh. Vò aáy thaønh töïu hoïc xöù, ñieàu phuïc caùc caên roài môùi ñöôïc Laäu taän, nôi taâm voâ laäu ñöôïc giaûi thoaùt, tueä giaûi thoaùt, töï hieåu roõ sanh töû ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc laøm ñaõ xong, khoâng thoï thaân sau. Gioáng nhö ñöùa beù coøn nhoû löôøi bieáng öa nguû, neáu chöùa ñöïng chuùt ít giôùi thì caùc caên ñöôïc ñieàu phuïc, ñeán tuoåi giaø, caùc caên ñaõ ñieàu phuïc thì giôùi thaønh töïu. Bí-soâ cuõng vaäy, neáu Bí-soâ naøo an truï nôi hoïc xöù ñöôïc taâm töï taïi maø caàu Voâ thöôïng Nieát-baøn thieän ñaïo,khoâng dính maéc nôi saéc maø truï nôi giôùi thì caùc caên ñöôïc ñieàu phuïc, sau ñoù ñoaïn taän laäu hoaëc, nôi taâm voâ laäu ñöôïc giaûi thoaùt, tueä giaûi thoaùt, töï hieåu roõ sanh töû ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc laøm ñaõ xong, khoâng thoï thaân sau, thaønh töïu giôùi voâ hoïc. Ñaõ chöùng quaû roài, khi thaáy caùc saéc taâm khoâng duyeân theo cuõng khoâng bò hoaëc loaïn, taâm chaùnh ñònh, tình khoâng ñieân ñaûo, kheùo tö duy tu taäp,

492 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

taâm khoâng taêng giaûm; duø coù vieäc laøm hoaëc loaïn cuõng khoâng theå laøm maát chaùnh nieäm. Tai tuy nghe tieáng, muõi ngöõi muøi, löôõi neám vò, thaân caûm xuùc, taâm phaân bieät caùc phaùp; nhöng khoâng bò caùc phaùp nhö saéc… laøm hoaëc loaïn, khoâng maát chaùnh nieäm, taâm an ñònh khoâng taùn loaïn, tình khoâng ñieân ñaûo, kheùo giaûi thoaùt, kheùo tu taäp, lieàn thaáy phaùp sanh dieät. Ví nhö caùch thaønh aáp tuï laïc khoâng xa, coù nuùi ñaù lôùn khoâng bò khuyeát nöùt, khoâng coù loã hoång, laø moät khoái ñaù nguyeân veïn. Neáu coù gioù maïnh töø Doâng thoåi qua, nuùi ñaù aáy khoâng lay chuyeån, khoâng nghieâng ngaõ veà Taây; neáu coù gioù Taây nam, Taây baéc thoåi ñeán cuõng vaäy, nuùi ñaù aáy khoâng lay chuyeån, khoâng nghieâng ngaõ. Saéc quaù khöù… ví nhö traän cuoàng phong thoåi ôû tröôùc maét ta, nhöng nhaõn thöùc… yù thöùc ñeàu khoâng bò ñieân ñaûo cuõng nhö vaäy, khoâng lay chuyeån, khoâng nghieâng ngaõ, taâm an ñònh khoâng taùn loaïn, kheùo tu taäp, kheùo giaûi thoaùt lieàn thaáy phaùp sanh dieät. Laïi nöõa, nhó tæ thieät thaân yù coù theå nhaän bieát thanh höông vò xuùc phaùp, laøm hoaëc loaïn thaân taâm; nhöng ngöôøi coù theå chöùng quaû thì khoâng maát chaùnh nieäm, khoâng taùn loaïn, taâm an ñònh, kheùo tu taäp, kheùo giaûi thoaùt lieàn thaáy phaùp sanh dieät”, lieàn noùi keä:

“Ngöôøi xuaát gia giaûi thoaùt, Taâm khoâng coù öu bi, An truï nôi tòch tónh. Taän tröø AÙi tham duïc, Thuù höôùng giaûi thoaùt thì Taâm khoâng coù thaát nieäm, Bieát roõ yù sanh phaùp, Maø taâm ñöôïc giaûi thoaùt. Neáu taâm ñöôïc giaûi thoaùt, Tòch tónh truï Kieán ñeá, Vieäc neân laøm, laøm xong, Khoâng coøn gì laøm nöõa. Nhö nuùi ñaù lôùn kia, Gioù baõo khoâng lay ñoäng. Saéc thanh cuõng nhö vaäy, Khoâng theå laøm toån haïi. Ngöôøi taâm yù an ñònh, Lieàn thaáy phaùp sanh dieät”.

Caùc Bí-soâ nghe keä roài ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, cuï thoï naøy ñaõ gieo troàng nghieäp nhaân gì maø ñöôïc sanh trong nhaø giaøu sang, döôùi loøng baøn chaân laïi coù loâng maøu hoaøng kim, haèng ngaøy duøng naêm


traêm tieàn vaøng cho vieäc aên uoáng, suoát chín möôi moát kieáp chaân khoâng böôùc ñi treân ñaát, vöøa môùi sanh ra ñaõ ñöôïc hai möôi öùc tieàn vaøng, cuoái cuøng ñöôïc xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa Phaät, ñoaïn taän phieàn naõo chöùng quaû A-la-haùn?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “cuï thoï aáy tòch taäp nghieäp laønh, theo thôøi gian nghieäp aáy taêng tröôûng thaàn thuïc, duyeân bieán hieän tieàn nhö boäc löu (thaùc nöôùc) khoâng theå chaûy ngöôïc laïi, quyeát ñònh töï thoï quaû baùo khoâng ai coù theå thoï thay. Nhö keä noùi:


Caùc thaày laéng nghe: Thuôû xöa caùch ñaây chín möôi öùc kieáp, coù Phaät Tyø-baø-thi ÖÙng

chaùnh ñaúng giaùc xuaát hieän nôi ñôøi, ñaày ñuû möôøi hieäu, coù saùu möôi hai ngaøn Bí-soâ vaây quanh cuøng du haønh trong nhaân gian, daàn daàn ñi ñeán vöông ñoâ teân laø Thaân yù. Trong thaønh coù caùc cö só töû nghe bieát tin naøy lieàn ñi ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho caùc cö só töû ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Caùc ñoàng töû naøy rôøi khoûi choã ngoài cung kính chaép tay baïch Phaät: “cuùi xin Theá toân thoï chuùng con cuùng döôøng töù söï trong ba thaùng an cö”, Phaät im laëng nhaän lôøi, caùc ñoàng töû bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi lieàn ñaûnh leã Phaät roài ra veà.Veà ñeán trong thaønh, caùc ñoàng töû baøn vôùi nhau: “chuùng ta seõ cuùng döôøng cho Theá toân nhö theá naøo, chuùng ta cuøng laøm thöùc aên hay laø moãi ngöôøi laøm thöùc aên moät ngaøy?”, trong soá ñoù coù ngöôøi noùi: “neáu moïi ngöôøi cuøng laøm thöùc aên thì seõ boû pheá vieäc caøy ruoäng troàng troït cuûa chuùng ta. Chuùng ta neân moãi ngöôøi theo thöù lôùp laøm thöùc aên moät ngaøy, tuøy söùc mình maø laøm”. Trong soá ñoù coù moät ñoàng töû nhaø ngheøo lieàn veà baøn vôùi meï: “neáu theo thöù lôùp moãi ngöôøi laøm thöùc aên moät ngaøy, nhaø ta ngheøo laøm sao coù theå lo lieäu ñöôïc?”, ngöôøi meï noùi: “con haõy nhaän laøm thöùc aên vaøo ngaøy cuoái cuøng, thôøi gian coøn xa ñuû cho con tuøy söùc laøm vieäc kieám tieàn ñeå lo lieäu ñöôïc”, ñoàng töû nghe theo lôøi meï. Theo thöù lôùp ñeán ngaøy cuûa mình laøm thöùc aên, ñoàng töû traûi da gaáu ñeå Nhö lai böôùc ñi leân, duøng naêm traêm tieàn ñeå laøm caùc moùn aên ngon cuùng döôøng Nhö lai roài gieo naêm voùc xuoáng ñaát phaùt nguyeän: “nguyeän cho con ñôøi vò lai ñöôïc sanh trong nhaø phuù quyù, chaân khoâng böôùc xuoáng ñaát, laïi nguyeän cho döôùi loøng baøn chaân cuûa con coù loâng daøi boán ngoùn tay maøu hoaøng kim gioáng nhö chaân cuûa Nhö lai. Neáu coù Phaät ra ñôøi con seõ cuùng döôøng thöøa söï”.

494 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ñoàng töû ngheøo thuôû xöa chính laø tröôûng giaû töû ngaøy nay, do ôû tröôùc Phaät Tyø-baø-thi phaùt nguyeän, nghieäp quaû chín muoài neân ñöôïc sanh trong nhaø phuù quyù, suoát chín möôi moát kieáp chaân khoâng böôùc xuoáng ñaát vaø döôùi loøng baøn chaân coù loâng maøu hoaøng kim. Töø khi sanh ra, moãi ngaøy coù hai möôi öùc tieàn vaøng töø döôùi ñaát voït leân vaø ñöôïc ôû trong phaùp cuûa ta xuaát gia, chöùng quaû A-la-haùn. Naøy caùc Bí-soâ, heã taïo nghieäp thuaàn ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn ñen ; taïo nghieäp thuaàn traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn traéng; taïo nghieäp xen taïp thì ñöôïc quaû baùo xen taïp, caùc thaày neân boû nghieäp thuaàn ñen vaø nghieäp xen taïp, phaûi sieâng tu taäp nghieäp traéng”.

Luùc ñoù Thaùi töû Vò sanh oaùn nghe theo lôøi cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña taïo toäi nghòch vôùi vua cha neân bò daân chuùng trong nöôùc cheâ traùch: “vì sao laïi keát baïn vôùi ngöôøi aùc nhö vaäy, luùc Vò sanh oaùn coøn ôû trong thai sao khoâng gieát cheát”, laïi coù ngöôøi noùi: “ñoù khoâng phaûi laø loãi cuûa A-xaø-theá maø laø loãi cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña”, laïi coù ngöôøi noùi: “vì Phaät cho Ñeà-baø-ñaït- ña xuaát gia, bieát laø taùnh aùc maø khoâng ñuoåi ñi”, laïi coù ngöôøi noùi: “Phaät khoâng coù loãi maø laø loãi cuûa Bí-soâ taêng khoâng y theo Taêng giaùo maø truï trì”. Vua cha nghe ñöôïc nhöõng lôøi naøy lieàn noùi: “ñoù laø nghieäp ñôøi tröôùc maø ta ñaõ taïo, vaäy maø coù ngöôøi noùi laø loãi cuûa Phaät vaø Taêng laøm cho ta raát aùy naùy trong loøng”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “vì sao ngöôøi kia taïo toäi maø ngöôøi naøy laïi mang hoïa?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay maø thuôû xöa cuõng xaûy ra vieäc nhö vaäy, caùc thaày laéng nghe: Thuôû xöa taïi thaønh Baø-la-neâ-tö coù vua Phaïm thoï trò vì, daân chuùng ñöôïc an cö laïc nghieäp. Luùc ñoù trong thaønh coù hai con choù ñen vaø traéng cuøng aên da cuûa caùi yeân cöông, ñeán khi vua muoán xuaát binh ra thaønh baûo thaéng yeân cöông, ngöôøi coi giöõ ngöïa môùi phaùt hieän yeân cöông ñaõ bò choù caén naùt, lieàn taâu leân vua, vua noåi giaän ra lònh gieát heát caùc con choù trong thaønh, khieán chuùng sôï haõi muoán troán qua nöôùc khaùc. Luùc ñoù coù moät con choù töø nöôùc khaùc ñeán thaáy vaäy lieàn hoûi roõ nguyeân do roài noùi: “vì sao khoâng taâu roõ söï vieäc vôùi vua?”, ñaùp laø khoâng ai daùm taâu, con choù naøy noùi: “caùc anh yeân taâm, trong ñeâm nay toâi seõ ñeán taâu vôùi vua”, noùi roài ngay trong ñeâm ñoù ñeán choã vua noùi keä:

“Trong cung vua coù hai con choù, Moät traéng, moät ñen ñaày söùc löïc, Neân gieát chuùng, chôù gieát chuùng toâi, Ñaùng gieát maø khoâng gieát thaät phi lyù”.

Vua nghe keä roài lieàn baûo quaàn thaàn tìm baét ngöôøi ñaõ noùi keä, quaàn thaàn tìm hieåu roài taâu vua: “ñoù laø do con choù töø nöôùc khaùc ñeán”, vua noùi:


“caùc khanh truy xeùt xem coù phaûi laø do hai con choù trong cung caén phaù yeân cöông hay khoâng?”, quaàn thaàn noùi vôùi nhau: “vua ra lònh truy xeùt, chuùng ta laøm caùch naøo?”, coù ngöôøi noùi: “chæ caàn laáy toùc treân ñaàu boû vaøo trong mieäng choù, neáu con naøo aên da thì seõ töï möûa ra”. Sau khi boû toùc vaøo trong mieäng, hai con choù trong cung lieàn möûa ra da ñaõ caén. Quaàn thaàn lieàn taâu vua: “chính laø do hai con choù trong cung, caùc con choù khaùc khoâng coù loãi”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “hai con choù thuôû xöa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña vaø A-xaø-theá, thuôû xöa chuùng laøm loãi maø ngöôøi khaùc laïi chòu khoå; ngaøy nay cuõng vaäy, hoï taïo toäi maø Phaät vaø Taêng mang hoïa. Caùc thaày haõy laéng nghe theâm:

Thuôû xöa taïi thaønh Baø-la-neâ-tö coù vua Phaïm thoï trò vì, luùc ñoù coù moät ngöôøi vaøo trong nuùi chaët caây boãng gaëp sö töû, hoaûng sôï chaïy troán neân rôi xuoáng gieáng ; sö töû ñuoåi theo khoâng ñeå yù neân cuõng bò rôi xuoáng gieáng. Sau ñoù coù raén ñoäc ñuoåi chuoät vaø dieàu haâu voà chuoät cuõng ñeàu bò rôi xuoáng gieáng, chuùng muoán haïi laãn nhau, Sö töû noùi: “trong gieáng naøy ta maïnh nhaát coù theå aên thòt caùc ngöôi, nhöng chuùng ta ñang gaëp nguy nan, haõy boû taâm aùc chôù haïi laãn nhau”. Sau ñoù coù moät thôï saên ñuoåi theo nai neân ñeán choã gieáng, caùc con vaät trong gieáng lieàn keâu cöùu, thôï saên keùo ñöôïc sö töû leân tröôùc, sö töû laïy taï roài noùi: “aân saâu cuûa oâng toâi seõ baùo ñaùp, nhöng coù con vaät ñaàu ñen döôùi gieáng oâng chôù neân cöùu leân”, noùi roài boû ñi, thôï saên laàn löôït keùo taát caû leân khoûi gieáng. Thôøi gian sau, sö töû baét ñöôïc moät con nai, thaáy thôï saên ñi ñeán lieàn ñöùa con nai cho thôï saên ñeå baùo aân. Moät hoâm, vua Phaïm thoï cuøng caùc cung nhaân ñeán trong vöôøn hoa thöôûng ngoaïn, sau ñoù vua meät neân naèm nguû; caùc cung nhaân thaáy vua nguû neân khoâng coøn lo sôï nöõa, coù ngöôøi ñöùng, coù ngöôøi ngoài, coù ngöôøi nguû… laïi coù ngöôøi côûi chuoãi anh laùc ñeå moät beân naèm nguû. Luùc ñoù, com chim rôi xuoáng gieáng tröôùc kia thaáy chuoãi anh laïc naøy lieàn ngaäm laáy mang ñeán choã thôï saên ñeå baùo aân. Sau ñoù vua tænh daäy ra lònh trôû veà cung, cung nhaân bò maát chuoãi anh laïc tìm khaép nôi khoâng thaáy neân taâu vua, vua baûo ngöôøi haàu caän: “khanh ñeán trong vöôøn hoa tìm chuoãi anh laïc, xem ai ñaõ laáy troäm noù”. Ngöôøi chaët caây bò rôi xuoáng gieáng tröôùc kia töùc laø con vaät ñaàu ñen tình côø ñeán choã thôï saên, vöøa nhìn thaáy chuoãi anh laùc naøy lieàn bieát laø cuûa vua, do voâ aân neân ñeán taâu vua: “thaàn bieát chuoãi anh laïc bò maát ñang ôû choã ngöôøi thôï saên”, vua nghe roài noåi giaän ra lònh baét thôï saên, thôï saên noùi: “toâi khoâng coù aên troäm cuûa vua”, noùi roài keå roõ söï vieäc vaø traû laïi chuoãi anh laïc cho vua, nhöng ngöôøi thôï saên vaãn bò baét giam. Con chuoät bò rôi xuoáng gieáng tröôùc kia lieàn ñeán noùi cho raén

496 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

bieát: “con vaät ñaàu ñen kia thaät ñoäc aùc ñaõ voâ aân laøm cho thieän tri thöùc cuûa chuùng ta bò baét giam”, raén noùi: “anh vaøo trong nguïc noùi vôùi thôï saên raèng: ñeâm nay toâi vaøo trong cung caén vua, aân nhaân seõ chöõa trò cho vua, luùc ñoù toâi thu hoài noïc ñoäc, vua seõ vui möøng thöôûng ban vaø thaû aân nhaân ra”, chuoät lieàn vaøo nguïc noùi vôùi ngöôøi thôï saên nhö theá. Ñeâm ñoù vua bò raén caén, noïc ñoäc lan khaép thaân, khoâng thaày thuoác naøo chöõa trò ñöôïc, vua lieàn ra thoâng caùo tìm ngöôøi chöõa trò. Luùc ñoù, thôï saên ôû trong nguïc noùi vôùi ngöôøi cai nguïc: “anh taâu vôùi vua laø toâi coù theå chöõa trò ñöôïc”, ngöôøi cai nguïc taâu vua, vua noùi: “haõy thaû anh ta ra vaø daãn ñeán ñaây”. Thôï saên ñeán choã vua, vöøa ra tay chöõa trò, bònh lieàn khoûi, vua vui möøng thöôûng ban vaø cho thaû ra.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ngöôøi thôï saên thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, ngöôøi chaét caây töùc laø con vaät ñaàu ñen chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña; thuôû xöa voâ aân, khoâng baùo aân, ngaøy nay cuõng vaäy. Caùc thaày laéng nghe theâm:

Thuôû xöa, coù moät traän möatraùi muøa keùo daøi suoát baûy ngaøy khoâng döùt, luùc ñoù coù con soùi ñaàu chuoät chui vaøo hang aån naáp, keá ñeán laø con chuoät vaø con raén. ÔÛ trong hang con soùi ñaàu chuoät ñònh haïi con chuoät, con raén noùi: “chuùng ta ñang gaëp nguy nan, ñöøng coù haïi laãn nhau” . Sau ñoù raén baûo chuoät : “anh sieâng naêng, haõy ñeán choã khaùc tìm thöùc aên mang veà”, chuoät voán hieàn laønh chaát phaùt lieàn ñi tìm thöùc aên. Trong khi chuoät chöa trôû veà, con soùi ñaàu chuoät noùi vôùi raén: “neáu chuoät tìm khoâng ñöôïc thöùc aên thì ta seõ aên thòt noù”, raén nghe roài suy nghó: “ñang luùc gaép nguy nan maø con soùi ñaàu chuoät naøy vaãn muoán haïi chuoät. Ta sôï chuoät tìm khoâng ñöôïc thöùc aên, tay khoâng trôû veà chaéc seõ bò noù aên thòt; ta neân baùo cho chuoät bieát”, nghó roài lieàn tìm caùch nhaén tin cho chuoät bieát, chuoät bieát tin roài lieàn noùi keä:

“Ai thieáu ít, khoâng coù töø bi, Bò löûa ñoùi böùc baùch thuùc gaáp. Caùm ôn anh ñaõ baùo tin naøy, Toâi nay khoâng trôû laïi ñoù nöõa”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “con chuoät thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, con coùi ñaàu chuoät chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña; thuôû xöa voâ aân nay cuõng vaäy”.

Luùc ñoù Thaùi töû Vò sanh oaùn quaêng kieám tröôùc maët vua cha, vua cha hoûi vì sao, lieàn ñaùp: “con töùc giaän vì cha coù thoï duïng coøn con thì khoâng”, vua noùi: “neáu vaäy ta giao thaønh Chieâm ba cho con thoï duïng”. Ñöôïc thaønh roài, Thaùi töû lieàn ñeán noùi vôùi Ñeà-baø-ñaït-ña: “Thaùnh giaû, toâi


nay ñaõ ñöôïc thaønh Chieâm ba tuøy yù thoï duïng”, Ñeà-baø-ñaït-ña noùi: “Thaùi töû duïng coâng ñaõ ñöôïc quaû baùo thoï duïng, neáu duïng coâng nhieàu hôn seõ ñöôïc quaû baùo nhieàu hôn”. Thaùi töû sau ñoù thu thueá naëng böùc baùch baù taùnh taïi thaønh Chieâm ba khieán hoï chòu khoâng noåi boû ñi nôi khaùc hoaëc ñeán thaønh Vöông xaù, hoaëc qua nöôùc keá beân… Luùc ñoù coù ngöôøi leùn ñeán taâu vua vieäc treân roài noùi: “cuùi xin vua can ngaên Thaùi töû laøm vieäc phi phaùp”, vua nghe roài lieàn cho goïi Thaùi töû ñeán hoûi: “vì sao con laïi böùc baùch baù taùnh?”, Thaùi töû noùi: “vì binh só khoâng ñöôïc chu caáp ñuû”, vua noùi: “neáu vaäy, tröø thaønh Vöông xaù ra, nhöng nôi khaùc vaø baù taùnh trong nöôùc Ma-kieät-ñaø ta ñeàu cho con thoï duïng”. Thaùi töû laïi ñeán noùi vôùi Ñeà- baø-ñaït-ña: “Thaùnh giaû, tröø thaønh Vöông xaù ra, caùc nôi khaùc ñeàu thuoäc veà toâi”, Ñeà-baø-ñaït-ña noùi: “Thaùi töû duïng coâng ñaõ ñöôïc quaû baùo, haõy duïng coâng nhieàu hôn nöõa”. Sau ñoù Thaùi töû laïi thu thueá naëng böùc baùch baù taùnh trong nöôùc Ma-kieät-ñaø, daân chuùng khoå sôû lieàn ñeán taâu vua, vua lieàn cho goïi Thaùi töû ñeán noùi: “vì sao con vaãn böùc baùch daân chuùng trong nöôùc Ma-kieät-ñaø?”, Thaùi töû ñaùp: “vì binh só nhieàu khoâng ñuû chu caáp”, vua noùi: “neáu vaäy, ta chæ chöøa laïi moät kho, caùc kho taøng khaùc vaø caû thaønh Vöông xaù ta ñeàu cho con thoï duïng”. Thaùi töû laïi ñeán noùi vôùi Ñeà- baø-ñaït-ña: “nay toâi coù theâm thaønh Vöông xaù, chæ tröø moät kho, caùc kho taøng khaùc ñeàu thuoäc veà toâi”, Ñeà-baø-ñaït-ña noùi: “Thaùi töû duïng coâng ñaõ ñöôïc quaû baùo, nhöng heã laø quoác vöông thì neân laáy kho taøng laøm söùc ma- ïnh, ai coù kho taøng thì ngöôøi ñoù laø quoác vöông; vì vaäy Thaùi töû phaûi duïng coâng theâm”. Sau ñoù Thaùi töû laïi böùc baùch daân chuùng trong thaønh Vöông xaù khieán cho taát caû daân chuùng trong nöôùc thaûy ñeàu lo sôï, bí maät cho ngöôøi ñeán taâu vua: “töø tröôùc ñeán nay vua thöông daân nhö con ñoû, nay Thaùi töû böùc baùch laøm toån hai khieán phaàn lôùn daân chuùng chaïy sang nöôùc khaùc”, vua voán thöông daân, haønh chaùnh phaùp, nghe nhö vaäy roài lieàn cho goïi Thaùi töû ñeán noùi raèng: “taát caû thaønh aáp nhaân daân ta ñeàu ñaõ cho con thoï duïng, vì sao con coøn naõo haïi hoï, con neân chaêm lo ñôøi soáng cuûa muoân daân”, Thaùi töû noùi: “vì khoâng coù kho taøng neân con môùi laøm nhö vaäy”, vua noùi: “neáu vaäy thì tröø cung nhaân cuûa ta, caùc kho taøng ta ñeàu cho con thoï duïng”. Thaùi töû baûn taùnh hung aùc, coù kho taøng roài vaãn khoâng ngöøng naõo haïi daân chuùng, hoï laïi ñeán taâu vua, vua laïi cho goïi Thaùi töû ñeán hoûi: “ta ñaõ cho con thoï duïng taát caû roài, sao con vaãn coøn naõo haïi nhaân daân?”, Thaùi töû nghe roài noåi giaän hoûi quaàn thaàn: “neáu coù ngöôøi naøo quôû traùch vua doøng Saùt-ñeá-lî quaùn ñaûnh thì ñaùng bò xöû toäi gì?”, ñaùp laø ñaùng bò cöïc hình, laïi noùi: “ngöôøi quôû traùch chính laø cha ta thì laøm sao gieát haïi ñöôïc, haõy ñem nhoát vaøo haäu cung”, quaàn thaàn lieàn daãn vua ñem nhoát. Caùc

498 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

cung nhaân vaø daân chuùng nghe ñöôïc tin naøy ñeàu ñau buoàn vaø nghó ñeán aân ñöùc cuûa vua. Sau khi nhoát vua cha roài, Thaùi töû leân ngoâi vaø raát hung baïo neân khoâng ai daùm can ngaên; vua AÛnh thaéng bò con caàm tuø lieàn nghó ñaây laø quaû baùo cuûa nghieäp ñôøi tröôùc. Luùc ñoù phu nhaân Vy-ñeà-hi moãi ngaøy ñeàu ñem côm nöôùc cho vua, Vò sanh oaùn ñeán hoûi ngöôøi canh giöõ: “maáy hoâm nay laõo vöông nhö theá naøo roài?”, ñaùp: “moãi ngaøy meï cuûa vua ñeàu mang côm nöôùc ñeán cho laõo vöông”, Vò sanh oaùn nghe roài lieàn noùi: “töø nay khoâng cho ñem côm nöôùc vaøo nöõa, neáu ai ñem seõ bò cöïc hình”. Moïi ngöôøi nghe roài, khoâng ai daùm ñem côm nöôùc cho vua, nhö theá traûi qua nhieàu ngaøy, phu nhaân Vy-ñeà-hi nghó ñeán aân tình cuûa vua neân bí maät laáy bô maät hoøa vôùi boät thoa leân ngöôøi vaø ñöïng nöôùc trong voøng ñeo chaân roài vaøo thaêm leùn ñöa cho vua aên; ngöôøi canh giöõ tuy bieát nhöng vaãn laøm lô cho ñeán khi vua Vò sanh oaùn ñeán hoûi: “laõo vöông coøn soáng hay khoâng?”, luùc ñoù ngöôøi canh giöõ môùi ñem vieäc treân taâu vua, vua nghe roài lieàn noùi: “töø nay ngay caû phu nhaân cuõng khoâng cho vaøo thaêm”. Luùc ñoù Phaät kinh haønh treân nuùi Kyø-xaø-quaät, vua AÛnh thaéng töø cöûa soå nhaø giam nhìn thaáy boùng cuûa Phaät, sanh taâm hoan hæ neân maïng soáng ñöôïc keùo daøi theâm. Khi vua Vò sanh oaùn ñeán hoûi, ngöôøi canh giöõ laïi ñem vieäc treân taâu laïi, vua nghe roài lieàn ra lònh ñoùng bít cöûa soå vaø cho duøng vaät nhoïn ñaâm vaøo loøng baøn chaân cuûa vua cha, ñeå oâng khoâng theå ñöùng nhìn qua cöûa soå ñöôïc nöõa. Vua AÛnh thaéng ñau ñôùn ngheïn ngaøo rôi leä thaàm nghó: “ta ñang khoå naõo, vì sao Theá toân khoâng thöông xoùt ñeán ta”. Khoâng coù vieäc gì maø Phaät khoâng bieát, thöôøng phaùp cuûa chö Phaät laø khôûi taâm ñaïi töø bi cöùu giuùp chuùng sanh, truï trong chaùnh quaùn, khoâng noùi hai lôøi, döïa treân ñònh hueä hieån phaùt ba minh, thaønh töïu ba hoïc, ñieåu phuïc hoaøn toaøn ba nghieäp, vöôït qua boán Boäc löu, an truï nôi boán Thaàn tuùc, thöôøng tu boán nhieáp haïnh, xaû tröø naêm trieàn caùi, ñaày ñuû naêm chi, naêm löïc, vieân maõn saùu ñoä, boá thí khaép taát caû baèng baûy Thaùnh taøi, nôû hoa baûy giaùc ngoä, chæ baøy taùm chi Thaùnh ñaïo, xa lìa taùm naïn, ñoaïn döùt haún chín keát, phöông tieän thieän xaûo tuøy yù nhaäp Cöûu ñònh, ñuû möôøi Löïc, danh vang khaép möôøi phöông, töï taïi voâ uùy, haøng phuïc ma oaùn, caát tieáng saám lôùn, roáng leân tieáng roáng cuûa sö töû, ngaøy ñeâm ba thôøi thöôøng duøng Phaät nhaõn quaùn saùt chuùng sanh: trí hueä tuøy chuyeån cuûa ai taêng, cuûa ai giaûm; ai gaëp khoå naïn, ai böùc baùch, ai bò böùc baùch; ai xuoáng neõo aùc, ai leân ñöôøng laønh, ai moät beà thuù höôùng, ai coøn mang gaùnh naëng. Neân duøng phöông tieän gì ñeå cöùu ñoä chuùng sanh ra khoûi ñöôøng aùc, vaøo coõi trôøi ngöôøi vaø ñöôïc giaûi thoaùt; ngöôøi chöa tu thieän caên khieán tu taäp thieän caên, ngöôøi ñaõ tu thieän caên chöa thaønh thuïc khieán cho ñöôïc thaønh thuïc, ñaõ thaønh thuïc roài khieán


ñöôïc giaûi thoaùt. Quaùn roài lieàn baûo toân giaû Ñaïi Muïc-kieàn-lieân: “thaày haõy ñeán choã vua AÛnh thaéng truyeàn lôøi cuûa ta chuùc cho vua khoâng bònh vaø noùi raèng: Phaät baûo Ñaïi vöông, nhö baäc thieän tri thöùc ñaõ laøm xong vieäc caàn neân laøm, Phaät cöùu ñoä Ñaïi vöông lìa khoûi ba ñöôøng aùc, thöôøng sanh vaøo coõi trôøi ngöôøi, ra khoûi sanh töû”, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân vaâng lôøi Phaät daïy nhaäp ñònh, aån thaân nôi nuùi Kyø-xaø-quaät roài hieän thaân ôû tröôùc maët vua AÛnh thaéng trong nhaø giam cuûa thaønh Vöông xaù, noùi laïi lôøi Phaät baûo Ñaïi vöông. Luùc ñoù vua do nghieäp ñôøi tröôùc neân bò giam caàm, loøng baøn chaân bò ñaâm laïi khoâng ñöôïc aên uoáng, thaân bò ñoùi khaùt haønh haï khoå sôû neân hoûi toân giaû Muïc lieân: “coõi naøo coù thöùc aên uoáng ngon?”, ñaùp laø coõi trôøi Töù thieân vöông, noùi roài lieàn aån thaân trôû veà nuùi Kyø-xaø-quaät.

Luùc ñoù phu nhaân Vy-ñeà-hi nhôù laïi aân tình cuûa vua neân ñau loøng thôû daøi, vua Vò sanh oaùn hoûi nguyeân do, phu nhaân noùi: “nhôù laïi luùc con coøn nhoû, nôi ngoùn tay boãng sanh muït nhoït raát ñau nhöùc neân khoùc maõi, phuï vöông con oâm con vaøo loøng vuoát ve roài ngaäm ngoùn tay coù muït nhoït cuûa con vaøo mieäng cuûa mình ñeå cho con bôùt ñau nhöùc vaø ngöng khoùc. Luùc ñoù muït nhoït boãng bò vôõ chaûy muû, phuï vöông con lieàn nuoát luoân muû ñoù vì sôï boû tay con ra con seõ ñau vaø khoùc”, vua Vò sanh oaùn nghe roài lieàn hoûi: “coù thaät phuï vöông thöông yeâu con nhö vaäy khoâng?”, phu nhaân noùi: “thaät söï phuï vöông ñaõ thöông yeâu con nhö vaäy ñoù”, vua Vò sanh oaùn nghe roài lieàn döùt taâm saân haän, taâm thöông xoùt phaùt sanh lieàn noùi vôùi quaàn thaàn: “neáu ai noùi vôùi ta laø vua cha coøn soáng thì ta seõ cho ngöôøi aáy nöûa nöôùc”, quaàn thaàn nghe lôøi noùi naøy lieàn tranh nhau chaïy tôùi choã giam giöõ vua cha. Luùc ñoù vua AÛnh thaéng ôû trong choã giam nghe tieáng ñoäng naøy lieàn kinh sôï nghó laø seõ bò hình phaït gì khoå sôû nöõa neân ngaõ laên ra ñaát vaø maïng chung, thaàn thöùc hoùa sanh nôi ñuøi cuûa moät thieân vöông ôû Baéc phöông. Vò thieân vöông naøy hoûi laø ai, ñaùp: “toâi laø thaéng tieân, sao goïi laø thaéng tieân, töùc laø vò trôøi heã nghó tôùi aên thì coù thöùc aên uoáng hieän ôû tröôùc maët tuøy yù aên”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “vua AÛnh thaéng ñaõ taïo nghieäp gì maø ñöôïc sanh trong cung vua thoï höôûng giaøu sang, cuûa caûi doài daøo, laïi ñöôïc gaëp Phaät, nghe phaùp ñöôïc Kieán ñeá nhöng sau ñoù laïi bò giam caàm, bò ñaâm loøng baøn chaân vaø bò boû ñoùi cho ñeán luùc cheát?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “naøy caùc Bí-soâ, heã taïo nghieäp thuaàn ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn ñen; taïo nghieäp thuaàn traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn traéng; taïo nghieäp xen taïp thì ñöôïc quaû baùo xen taïp, töï taïo nghieäp thì töï thoï laáy quaû baùo nhö baøi keä:

“Duø traûi qua traêm kieáp,

500 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Nghieäp ñaõ taïo khoâng maát, Khi nhaân duyeân hoäi hoïp, Töï thoï laáy quaû baùo”.

Caùc thaày neân boû nghieäp thuaàn ñen vaø nghieäp xen taïp, phaûi sieâng tu taäp nhö vaäy”.



QUYEÅN 18

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày laéng nghe: Thuôû xöa, vaøo thôøi khoâng coù Phaät, chæ coù Phaät Bích chi ra ñôøi

thöôøng thöông xoùt ngöôøi ngheøo khoå, luùc ñoù vò naøy du haønh ñeán thaønh Baø-la-neâ-tö vaø nghæ ñeâm trong nhaø cuûa ngöôøi thôï goám. Trong nhaø naøy cuõng coù caùc thöông nhaân ñeán nguû ñeâm, trong soá ñoù coù ngöôøi ban ñeâm tieâu chaûy trong phoøng, chaát baát tònh laøm dô, ñeán nöûa ñeâm thì hoï boû ñi heát. Caùc Thanh vaên, Duyeân giaùc neáu khoâng quaùn saùt thì khoâng bieát tröôùc ñöôïc söï vieäc; saùng sôùm chuû nhaø vaøo phoøng thaáy chaát baát tònh laøm dô, vì laø keû phaøm phu ngu si khoâng bieát thieän aùc lieàn cho laø do Phaät Bích chi naøy laøm neân noùi raèng: “oâng laø ngöôøi xuaát gia, chaân khoâng ñaïp gai vì sao khoâng ra ngoaøi ñaïi tieåu tieän, laïi phoùng ueá ngay ôû trong phoøng”, noùi roài lieàn ra ñoùng chaët cöûa phoøng laïi vaø maéng raèng: “oâng haõy cheát ñoùi trong phoøng naøy ñi”. Phaät Bích chi naøy suy nghó: “ta sôï chuû nhaø naøy ñôøi sau seõ chòu quaû baùo khoå sôû, neáu ta töï môû cöûa ñi ra thì oâng ta seõ caøng töùc giaän hôn”, nghó roài lieàn im laëng ôû trong phoøng cho ñeán chieàu. Luùc ñoù chuû nhaø heát giaän môû cöûa baûo Phaät Bích chi ñeán aên côm, ñaùp: “giôø aên ñaõ qua, toâi khoâng theå aên”, chuû nhaø noùi: “neáu vaäy thì haõy nguû laïi ñeâm nay, saùng mai seõ thoï thöïc”, vì thöông xoùt chuû nhaø neân Phaät Bích chi ôû laïi. Saùng hoâm sau, chuû nhaø naáu caùc moùn aên ngon ñeå cuùng döôøng vò Phaät Bích chi, luùc ñoù vò Phaät Bích chi naøy muoám laøm lôïi ích cho chuû nhaø naøy neân voït thaân leân khoâng trung hieän caùc thaàn bieán nhö treân thaân ra löûa, ñöôùi thaân ra nöôùc… Phaøm phu khi thaáy thaàn bieán thì mau phaùt nguyeän laønh, suïp xuoáng ñaûnh leã nhö caây bò ñoán nga, töï vaû mieäng mình vaø noùi: “xin ñaïi Thaùnh haõ thaân xuoáng, con vì nhieãm duïc caáu neân taïo toäi, xin töø bi cöùu vôùt con”, Phaät Bích chi haï thaân xuoáng, chuû nhaø naøy ñaûnh leã saùm hoái vaø phaùt nguyeän: “con ñaõ sanh yù aùc vaø taïo toäi ñoái vôùi Thaùnh giaû, xin cho con khoâng bò nghieäp baùo; laïi nguyeän nhôø thieän caên coâng ñöùc cuùng

502 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

döôøng naøy, trong ñôøi vò lai con ñöôïc giaøu sang quyeàn theá, ñöôïc gaëp Phaät thöøa söï cuùng döôøng khoâng chaùn”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “chuû nhaø thôï goám thuôû xöa chính laø vua AÛnh thaéng ngaøy nay; do thuôû xöa ñoái vôùi vò Phaät Bích chi khôûi yù aùc, noùi lôøi aùc, ngaøy nay nghieäp chín muoài neân chòu quaû baùo bò dao caét chaân, bò nhoát trong phoøng vaø bò boû ñoùi cho ñeán luùc cheát. Do taâm hoái haän vaø do löïc phaùt nguyeän neân ñöôïc sanh trong cung vua giaøu sang quyeàn theá, ñöôïc gaëp ta nghe phaùp vaø ñöôïc chöùng quaû Döï löu. Naøy caùc Bí-soâ, heã taïo nghieäp thuaàn ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn ñen; taïo nghieäp thuaàn traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn traéng; taïo nghieäp xen taïp thì ñöôïc quaû baùo xen taïp, caùc thaày neân boû nghieäp thuaàn ñen vaø nghieäp xen taïp, phaûi sieâng tu taäp nghieäp traéng”.

Luùc ñoù quaàn thaàn ñeán taâu vua laø phuï vöông ñaõ baêng haø, vua nghe roài lieàn ngaát xæu ngaõ xuoáng ñaát hoài laâu môùi tænh; sau khi tænh laïi vua ñau buoàn vaø hoái haän, vaøo trong phoøng ñeå tang cha. Quaàn thaàn thaáy roài cuøng noùi vôùi nhau: “phaûi laøm caùch naøo cho vua heát ñau buoàn”, luùc ñoù coù caùc nhaïc coâng töø Nam Thieân truùc ñeán, quaàn thaàn daãn hoï ñeán taáu nhaïc muoán laøm cho vua heát buoàn, nhöng vua vaãn khoâng vui, im laëng khoâng noùi gì cuõng khoâng khen ngôïi. Sau ñoù caùc nhaïc coâng naøy ñeán choã Phaät, Phaät noùi: “laønh thay tröôïng phu!”, hoï vui möøng neân ñaùnh troáng taáu nhaïc cuùng döôøng Phaät. Phaät móm cöôøi, töø trong mieäng phoùng ra haøo quang ñuû saéc chieáu xuoáng hay chieáu leân, neáu chieáu xuoáng thì chieáu ñeán nguïc Voâ giaùn vaø caùc nguïc khaùc khieán cho chuùng sanh trong ñaây ñang bò ñoát noùng lieàn ñöôïc maùt meû, ñang bò laïnh coùng lieàn ñöôïc aám aùp. Hoï caûm thaáy an laïc lieàn suy nghó: “ta vaø moïi ngöôøi töø caûnh khoå ñòa nguïc cheát ñi, ñöôïc sanh vaøo coõi khaùc chaêng?”. Theá Toân sau khi laøm cho caùc höõu tình kia sanh tín taâm lieàn hieän nhieàu töôùng khaùc nöõa, thaáy nhöõng töôùng naøy hoï lieàn suy nghó: “chuùng ta khoâng phaûi cheát ôû ñaây sanh veà coõi kia, maø laø do söùc oai thaàn cuûa Ñaïi Thaùnh ñaõ khieán thaân taâm chuùng ta hieän ñöôïc an laïc”. Ñaõ sanh tín kính thì coù theå dieät caùc khoå, ôû coõi nhôn thieân ñöôïc thoï thaân thaéng dieäu, thaønh chôn phaùp khí thaáy ñöôïc lyù chôn ñeá. Neáu haøo quang chieáu leân thì ñeán coõi trôøi Saéc cöùu caùnh, trong haøo quang dieãn noùi caùc phaùp khoå, khoâng, voâ thöôøng, voâ ngaõ…

Haøo quang naøy sau khi chieáu khaép ba ngaøn Ñaïi thieân theá giôùi lieàn trôû veà choã Phaät, neáu Theá Toân noùi vieäc quaù khöù thì haøo quang trôû vaøo phía sau löng, neáu noùi vieäc vò lai thì haøo quang trôû vaøo phía tröôùc ngöïc, neáu noùi vieäc ñòa nguïc thì haøo quang trôû vaøo phía döôùi chaân, neáu noùi vieäc baøng sanh thì haøo quang trôû vaøo phía goùt chaân, neáu noùi vieäc ngaï


quyû thì haøo quang trôû vaøo phía ngoùn chaân, neáu noùi vieäc loaøi ngöôøi thì haøo quang trôû vaøo ñaàu goái, neáu vieäc cuûa Löïc luaân vöông thì haøo quang trôû vaøo loøng baøn tay traùi, neáu noùi vieäc cuûa Chuyeån luaân vöông thì haøo quang trôû vaøo loøng baøn tay phaûi, neáu noùi vieäc coõi trôøi thì haøo quang trôû vaøo roán, neáu noùi vieäc cuûa Thanh vaên thì haøo quang trôû vaøo mieäng, neáu noùi vieäc cuûa Ñoäc giaùc thì haøo quang trôû vaøo phía giöõa hai chaân maøy, neáu noùi vieäc cuûa ñaïo quaû Chaùnh ñaúng chaùnh giaùc thì haøo quang trôû vaøo phía treân ñaûnh ñaàu. Luùc ñoù aùnh saùng naøy höõu nhieãu ba voøng roài trôû vaøo giöõa hai chaân maøy, toân giaû A-nan chaép tay ngôïi khen Phaät:

“Ngaøn maøu saéc vi dieäu, Töø trong mieäng phaùt ra, Chieáu khaép caû möôøi phöông, Nhö maët trôøi môùi moïc, Noùi keä veà voâ ngaõ, Ngöôøi nghe heát kieâu maïn, Keát nhaân duyeân vôùi Phaät, Voâ duyeân khoâng phoùng quang, Haøng phuïc caùc keû oaùn”.

Phaät baûo A-nan: “thaày coù thaáy nhaïc coâng ôû tröôùc ta ñaùnh troáng taáu nhaïc khoâng?”, ñaùp laø coù thaáy, Phaät noùi: “nhaïc coâng naøy ñôøi vò lai seõ ñaéc quaû Phaät Bích chi teân laø Nhaõ hoøa aâm”.

Luùc ñoù Ñeà-baø-ñaït-ña noùi vôùi vua Vò sanh oaùn: “nhôø toâi chæ veû neân Thaùi töû môùi leân ngoâi vua, nay Ñaïi vöông neân laäp toâi laøm Phaät”, vua noùi: “thaân Phaät laø thaân kim saéc, Ngaøi khoâng coù thì laøm sao laäp laøm Phaät ñöôïc”, Ñeà-baø-ñaït-ña noùi: “muoán coù thaân kim saéc thì cuõng coù theå ñöôïc”, noùi roài lieàn cho goïi thôï vaøng ñeán baûo raèng: “haõy laøm cho thaân ta thaønh thaân kim saéc”, thôï vaøng noùi: “neáu Thaùnh giaû chòu ñau ñöôïc thì toâi seõ laøm”, ñaùp laø chòu ñau ñöôïc, thôï vaøng lieàn laáy daàu noùng pheát leân thaân, sau ñoù duøng vaøng daùt moûng daùn leân thaân khieán cho Ñeà-baø-ñaït-ña ñau ñôùn keâu la. Coù Bí-soâ hoûi Coâ ca lyù ca: “Ñeà-baø-ñaït-ña ñang ôû ñaâu ?”, ñaùp laø ñang nhuoäm thaân saéc vaøng, Bí-soâ naøy ñeán thaáy vieäc naøy roài lieàn trôû veà baïch Phaät, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay vì muoán nhuoäm thaân saéc vaøng maø phaûi chòu ñau ñôùn, ngaøy xöa cuõng vaäy, vì muoán coù vöông mieän vaøng maø chòu khoå. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa taïi thaønh Baø-la-neâ-tö coù moät ngöôøi nöõ, hoâm ñoù choàng coâ ñi xa vaéng nhaø, coâ thaáy moät con quaï bay ñeán caát tieáng hoùt neân noùi vôùi noù: “neáu nhôø tieáng hoùt hay cuûa ngöôi maø choàng ta bình an trôû veà thì ta seõ cho ngöôi caùi vöông mieän baèng vaøng”. Khoâng bao laâu sau, ngöôøi

504 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

choàng bình an trôû veà, con quaï trôû laïi vaø ôû tröôùc maët ngöôøi nöõ naøy caát tieáng hoùt ñeå nhaéc, ngöôøi nöõ lieàn quaêng ñöa cho noù caùi vöông mieän vaøng. Quaï lieàn bay khaép nôi ñeå khoe, luùc ñoù coù con chim caét muoán cöôùp laáy chieác vöông mieän naøy neân bay tôùi moå maïnh vaøo ñaàu quaï, khieán noù rôi xuoáng ñaát cheát.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “con quaï thuôû xöa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña ngaøy nay, do taäp taùnh ngaøy xöa vaãn coøn neân nay laïi muoán daùt vaøng leân thaân maø chòu khoå”.

Luùc ñoù Ñeà-baø-ñaït-ña laïi taâu vôùi vua Vò sanh oaùn: “toâi ñaõ giuùp Thaùi töû leân ngoâi, nay ñaõ ñöôïc vöông vò, Ñaïi vöông neân laäp toâi laøm vua”, vua noùi: “döôùi loøng baøn chaân cuûa Nhö lai coù dieäu luaân töôùng, neáu Ngaøi coù töôùng ñoù thì môùi laäp laøm Phaät”, Ñeà-baø-ñaït-ña noùi: “toâi coù theå laøm luaân töôùng döôùi loøng baøn chaân”, noùi roài lieàn cho goïi thôï kheùo ñeán hoûi: “oâng coù theå laøm cho döôùi loøng baøn chaân cuûa ta coù luaân töôùng hay khoâng?”, ñaùp: “neáu Thaùnh giaû chòu ñau ñöôïc thì toâi coù theå laøm”, ñaùp laø chòu ñau ñöôïc. Ngöôøi thôï naøy nghe roài lieàn suy nghó: “vò naøy coù söùc maïnh, neáu khi ta aán daáu luaân töôùng vaøo chaân, oâng ta ñau ñôùn coù theå ñaù cheát ta”, nghó roài lieàn noùi: “Thaùnh giaû haõy ñöa chaân vaøo trong phoøng, toâi seõ aán daáu luaân töôùng vaøo loøng baøn chaân cho Thaùnh giaû”, ñaùp laø ñöôïc. Khi ngöôøi thôï aán daáu luaân töôùng ñaõ ñöôïc nung ñoû vaøo loøng baøn chaân, Ñeà-baø-ñaït-ña ñau ñôùn keâu la. Luùc ñoù coù Bí-soâ hoûi Coâ ca lyù ca : “Ñeà-baø-ñaït-ña ñang ôû ñaâu?”, ñaùp laø ñang aán daáu luaân töôùng vaøo loøng baøn chaân, Bí-soâ naøy ñeán thaáy vieäc naøy roài lieàn trôû veà baïch Phaät, Phaät noùi: “thuôû xöa cuõng vì caùi chaân maø chòu khoå, taäp taùnh xöa vaãn coøn. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa trong nuùi Tuyeát coù con voi lôùn xuoáng nuùi uoáng nöôùc, moät con daõ can ñi theo sau thaáy daáu chaân voi lieàn nghó: “neáu ta nhaûy vaøo daáu chaân voi naøy ta seõ ñöôïc sanh thieân”, nghó roài lieàn nhaûy vaøo, khoâng ngôø bò caây goã khoâ ñaâm vaøo thaân maø cheát.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “daõ can thuôû xöa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña ngaøy nay, thuôû xöa vì chæ ño löôøng daáu chaân voi maø queân taùc yù, nay laïi vì muoán coù luaân töôùng maø phaûi chòu khoå nhö theá”.

Luùc ñoù Phaät ôû trong cung cuûa döôïc xoa Kim-tyø-la trong nuùi Kyø- xaø-quaät, thaønh Vöông xaù. Ñeà-baø-ñaït-ña taâu vôùi vua Vò sanh oaùn: “toâi ñaõ laäp Thaùi töû laøm vua, Ñaïi vöông haõy laäp toâi laøm Phaät. Nay toâi muoán gieát Sa moân Kieàu-ñaùp-ma, vua haõy cuøng toâi laäp keá, toâi khoâng bieát neân duøng vaät gì ñeå coù theå ñaùnh oâng ta cheát”, sau ñoù Ñeà-baø-ñaït-ña nghe bieát coù moät ngöôøi thôï kheùo töø Nam Thieân truùc ñeán, coù theå cheá taïo xe neùm


ñaù; lieàn cho goïi ñeán hoûi: “oâng coù theå cheá taïo moät chieác xe neùm ñaù do naêm traêm ngöôøi keùo ñöôïc khoâng?”, ñaùp: “toâi raát thoâng thaïo vieäc cheá taïo xe neùm ñaù”, Ñeà-baø-ñaït-ña lieàn ñöa moät haït chaâu trò giaù ngaøn vaøng cho ngöôøi thôï kia ñeå cheá taïo xe neùm ñaù vaø cung caáp cho moät ngaøn ngöôøi ñeå oâng ta sai khieán, noùi raèng: “Phaät ñang ôû trong moät caùi hang ñoâng treân nuùi Thöùu, oâng haõy leân ñænh nuùi ñaët chieác xe neùm ñaù do naêm traêm ngöôøi keùo ôû gaàn choã Phaät, laïi ñaët hai chieác xe neùm ñaù do hai traêm naêm möôi ngöôøi keùo ôû hai choã khaùc gaàn ñoù. Khi naøo Sa moân Kieàu-ñaùp-ma ñi ra kinh haønh thì haõy khôûi ñoäng cho xe neùm ñaù gieát cheát oâng ta”. Moïi ngöôøi vaâng theo lôøi cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña leân ñænh nuùi thöùu ñaët xe neùm ñaù, luùc ñoù naêm traêm ngöôøi noùi vôùi nhau: “oâng ta cho cheá taïo xe neùm ñaù naøy ñeå hai Theá toân. Chuùng ta thaø xaû thaân maïng chôù khoâng neân laøm haïi Theá toân laø baäc ñöôïc trôøi ngöôøi cung kính”, noùi roài lieàn boû xe neùm ñaù ôû ñoù, tìm ñöôøng khaùc chaïy troán. Luùc ñoù Theá toân quaùn bieát taâm nieäm cuûa hoï neân hoùa ra theàm thang ñi xuoáng, hoï thaáy theàm thang lieàn bieát laø do oai löïc cuûa Theá toân bieán hoùa ra, ñoái vôùi Theá toân khôûi loøng tin trong saïch lieàn noi theo theàm thang naøy ñi xuoáng. Phaät vì muoán ñieàu phuïc hoï neân ra khoûi hang kinh haønh, hoï ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài ngoài moät beân, Phaät quaùn bieát caên taùnh tuøy mieân cuûa hoï noùi phaùp Töù ñeá khieán cho hoï ñöôïc khai ngoä vaø chöùng quaû Döï löu. Sau khi chöùng quaû, hoï baïch Phaät: “Theá toân, nhôø Phaät khai ngoä khieán chuùng con ôû trong caùc naïn maø ñöôïc giaûi thoaùt, ñieàu naøy khoâng phaûi do cha meï… cho ñeán sa moân, Baø-la-moân coù theå laøm ñöôïc. Theá toân laø baäc ñaïi thieän tri thöùc ñaõ cöùu vôùt chuùng con ra khoûi ba coõi, ñaët ñeå chuùng con vaøo coõi trôøi ngöôøi, heát khoå sanh töû, ñöôïc ñaïo Nieát-baøn, laøm caïn bieån maùu, vöôït khoûi nuùi xöông, nuùi thaân kieán töø voâ thæ ñeán nay ñeàu bò phaù tan baèng chaøy trí Kim cang, chöùng ñöôïc Sô quaû. Nay chuùng con xin quy y Tam baûo, töø hoâm nay cho ñeán troïn ñôøi thoï trì naêm hoïc xöù, cuùi xin Theá toân chöùng bieát chuùng con laø OÂ-ba-saùch- ca”. Luùc ñoù ngöôøi thôï cheá taïo xe cuõng khoâng muoán laøm haïi Phaät neân mang theo haït chaâu trò giaù ngaøn vaøng boû troán. Ñeà-baø-ñaït-ña leân ñænh nuùi xem Theá toân ñaõ bò haïi chöa thì thaáy Phaät vaãn an oån, laïi thaáy naêm traêm ngöôøi kia ñang ôû tröôùc Phaät nghe phaùp, laïi thaáy ngöôøi thôï cheá taïo xe boû troán lieàn noåi giaän ra lònh cho khôûi ñoäng hai chieác xe neùm ñaù coøn laïi. Luùc ñoù Phaät suy nghó: “nghieäp maø ta tích taäp töø thuôû xa xöa nay ñaõ chín, duyeân bieán hieän tieàn nhö boäc löu (thaùc nöôùc) khoâng theå chaûy ngöôïc laïi, quyeát ñònh phaûi chieâu laáy quaû baùo khoâng ai coù theå thoï thay”, quaùn bieát nghieäp quaû roài lieàn baûo naêm traêm ngöôøi: “caùc ngöôøi haõy ñi ñi, ñaây laø ñònh nghieäp maø ta phaûi töï thoï”. Luùc ñoù thaàn kim cang thaáy

506 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

vieäc naøy roài lieàn noùi vôùi döôïc xoa Kim-tyø-la: “Ñeà-baø-ñaït-ña ôû treân ñænh nuùi thöùu cho khôûi ñoäng xe neùm ñaù haïi Phaät, toâi ôû treân khoâng trung duøng chaøy kim cang ñaäp naùt ñaù, neáu coù ñaù vuïn vaêng ra truùng Phaät thì anh haõy trôï giuùp baûo hoä Phaät”, Döôïc xoa Kim-tyø-la noùi laønh thay. Khi Ñeà-baø-ñaït-ña ôû treân ñænh nuùi thöùu cho khôûi ñoäng xe neùm ñaù haïi Phaät, thaàn kim cang ôû treân khoâng trung duøng chaøy kim cang ñaäp naùt ñaù, coù moät maûnh vun vaêng ra saép truùng thaân Phaät, Döôïc xoa Kim-tyø-la baét laáy khoâng ñöôïc neân bò noù ñaäp vaøo ngöôøi, maûnh ñaù vuïn ñoù rôi xuoáng truùng chaân Phaät bò thöông chaûy maùu, Phaät noùi keä:

“Khoâng phaûi trong hö khoâng, Khoâng trong bieån vaø nuùi, Khoâng baát cöù choã naøo, Thoaùt khoûi ñöôïc nghieäp baùo”.

Döôïc xoa Kim-tyø-la bò ñaù vaêng truùng ngöôøi, bieát mình seõ cheát lieàn khôûi nieäm laønh neân sau khi cheát ñöôïc sanh leân coõi trôøi Tam thaäp tam. Thöôøng phaùp cuûa chö thieân laø khi sanh leân coõi trôøi ñeàu khôûi ba nieäm: moät laø ta töø ñaâu sanh ñeán ñaây, hai laø nay ta ñang ôû ñaâu, ba laø ta do nghieäp duyeân gì. Quaùn xong lieàn bieát ñaây laø coõi trôøi Tam thaäp tam, ñôøi tröôùc mình laø döôïc xoa nhôø phaùt sanh nieäm laønh ñoái vôùi Theá toân neân môùi ñöôïc sanh leân ñaây. Thieân töû naøy suy nghó: “ta nay khoâng neân thoï höôûng dieäu laïc maø neân ñeán ñaûnh leã Theá toân tröôùc”, nghó roài lieàn trang nghieâm thaân baèng chuoãi anh laïc, tay caàm boán loaïi hoa sen vi dieäu nhö Maïn-ñaø-la…; toùc treân ñaàu coù maøu xanh bieác meàm maïi, saïch thôm xoay veà beân phaûi; thaân töôùng ñoan nghieâm khoâng theå saùnh ví, thieân töû naøy hieän thaân xuoáng nuùi Thöùu ñeán choã Phaät, do oai löïc cuûa thieân töû neân aùnh saùng chieáu saùng khaép nuùi röøng. Khi ñeán choã Phaät, Thieân töû ñaûnh leã Phaät, raûi hoa cuùng döôøng roài ngoài moät beân, Phaät quaùn bieát caên taùnh tuøy mieân cuûa Thieân töû lieàn noùi phaùp Töù ñeá khieán cho ñöôïc khai ngoä vaø chöùng quaû Döï löu. Sau khi chöùng quaû, Thieân töû baïch Phaät: “Theá toân, nhôø Phaät khai ngoä khieán con ôû trong caùc naïn maø ñöôïc giaûi thoaùt, ñieàu naøy khoâng phaûi do cha meï… cho ñeán sa moân, Baø-la-moân coù theå laøm ñöôïc. Theá toân laø baäc ñaïi thieän tri thöùc ñaõ cöùu vôùt con ra khoûi ba coõi, ñaët ñeå con vaøo coõi trôøi ngöôøi, heát khoå sanh töû, ñöôïc ñaïo Nieát-baøn, laøm caïn bieån maùu, vöôït khoûi nuùi xöông, nuùi thaân kieán töø voâ thæ ñeán nay ñeàu bò phaù tan baèng chaøy trí Kim cang, chöùng ñöôïc Sô quaû. Nay con xin quy y Tam baûo, töø hoâm nay cho ñeán troïn ñôøi thoï trì naêm hoïc xöù, cuùi xin Theá toân chöùng bieát con laø OÂ-ba-saùch-ca”, lieàn noùi keä:

“Oai löïc Theá toân thaät roäng lôùn,


Ñoùng bít cöûa ñöôøng aùc daày chaéc, Chæ baøy ñöôøng sanh Thieân vi dieäu, Nay con chöùng ñöôïc quaû Voâ vi, Do nhôø chö Phaät ñaïi töø bi, Dieät tröø ñieàu aùc, ñöôïc Thieân nhaõn”.

Luùc ñoù Thieân töû naøy vui möøng nhö ngöôøi ñi buoân ñöôïc lôøi, nhö ngöôøi caøy ruoäng ñöôïc thu hoaïch, nhö ngöôøi ratraän ñöôïc thaéng, nhö ngöôøi bònh ñöôïc laønh, vò naøy ñaày ñuû oai nghi ñaûnh leã Phaät roài trôû veà thieân cung. Töø ñaàu ñeâm cho ñeán cuoái ñeâm, luùc caùc Bí-soâ thieàn quaùn nhìn thaáy aùnh saùng chieáu khaép nuùi röøng naøy ñeàu coù nghi, neân saùng sôùm lieàn ñeán thænh hoûi Phaät: “vì nhaân duyeân gì maø Phaïm thieân Ñeá thích… ñeán choã Phaät thöøa söï cuùng döôøng?”, Phaät noùi: “ñoù khoâng phaûi laø Phaïm thieân Ñeá thích…, khi Ñeà-baø-ñaït-ña ôû treân ñænh nuùi Thöùu cho khôûi ñoäng xe neùm ñaù haïi ta, thaàn kim cang ôû treân khoâng trung duøng chaøy kim cang ñaäp naùt ñaù, coù maûnh ñaù vuïn vaêng ra. Döôïc xoa Kim-tyø-la baét laáy khoâng ñöôïc neân bò noù ñaäp vaøo ngöôøi maø cheát, do phaùt taâm laønh neân sau khi cheát ñöôïc sanh leân coõi trôøi Tam thaäp tam thuø thaéng. Do nhaân duyeân naøy neân ñeán ñaûnh leã ta, sau khi nghe phaùp ñaõ ñöôïc kieán ñeá. Naøy caùc Bí-soâ, heã taïo nghieäp thuaàn ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn ñen; taïo nghieäp thuaàn traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn traéng ; taïo nghieäp xen taïp thì ñöôïc quaû baùo xen taïp, caùc thaày neân boû nghieäp thuaàn ñen vaø nghieäp xen taïp, phaûi sieâng tu taäp nhö vaäy”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “do ñaâu Döôïc xoa Kim-tyø-la hy sinh thaân mình ñeå baûo veä Phaät?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay maø trong quaù khöù cuõng ñaõ hy sinh thaân mình ñeå baûo veä ta. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa taïi thaønh Baø-la-neâ-tö coù vua Phaïm thoï trò vì baèng chaùnh phaùp neân thôøi theá an tònh, nhaân daân no aám, nguõ coác ñöôïc muøa khoâng coù naïn tai. Caùch thaønh khoâng xa coù moät tuï laïc vôùi nhieàu röøng caây, hoa quaû töôi toát neân ñuû loaïi chim tuï veà ríu rít líu lo. Coù moät tieân nhaân ôû trong röøng naøy tu khoå haïnh, khoâng aên côm gaïo, chæ aên traùi caây, maëc aùo voû caây ñeå ngaên laïnh noùng. Laïi coù moät thôï saên haèng ngaøy mang cung teân vaøo röøng saên baén ñeå sinh soáng, thöôøng lui tôùi choã tieân nhaân. Luùc ñoù laø muøa laïnh, tieân nhaân thöông xoùt ñem traùi caây cho anh aên, nhaân ñoù keát nghóa cha con; thôï saên cung kính thöøa söï vaø goïi tieân nhaân laø cha, tieân nhaân cuõng thöông anh nhö con. Vaøo moät buoåi saùng noï, vua Phaïm thoï vaøo röøng saên baén thaáy moät con nai, con nai naøy hoaûng sôï chaïy ñeán beân tieân nhaân, vua lieàn baén teân gieát cheát nai; tieân nhaân thaáy nai cheát lieàn noåi

508 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

giaän noùi: “Ñaïi vöông thaät aùc ñoäc, khoâng coù chuùt ñaïo lyù, nai ñaõ chaïy ñeán beân toâi maø vua vaãn baén teân gieát cheát noù”, vua nghe roài lieàn noåi giaän hoûi quaàn thaàn: “neáu coù ngöôøi quôû maèng vua doøng Saùt-ñeá-lî quaùn ñaûnh thì ñaùng bò toäi gì?”, ñaùp laø ñaùng toäi cheát, vua noùi: “vaäy maø tieân nhaân naøy ñaõ khinh huûy ta”. Ngöôøi thôï saên ñöùng gaàn ñoù thaáy binh lính cuûa vua muoán gieát tieân nhaân lieàn suy nghó: “ta coøn soáng thì sao ñeå cho hoï gieát haïi ñaïi tieân”, nghó roài lieàn cuøng hoï chieán ñaáu ñeå tieân nhaân chaïy thoaùt, binh lính cuûa vua ñoâng neân cuoái cuøng thôï saên bò gieát cheát.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “tieân nhaân nhaân thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, thôï saên chính laø Döôïc xoa Kim-tyø-la; thuôû xöa hy sinh thaân maïng vì ta, ngaøy nay cuõng vaäy”.

Luùc ñoù chaân cuûa Theá toân bò maûnh ñaù vaêng truùng bò thöông chaûy maùu khoâng ngöøng laøm Theá toân ñau ñôùn, y vöông Thò-phöôïc-ca vaø daân chuùng trong thaønh Vöông xaù moãi ngaøy ñeàu ñeán thaêm bònh Theá toân ba laàn. Moïi ngöôøi hoûi y vöông caùch chöõa trò, y vöông noùi: “bònh naøy raát khoù kieám thuoác”, toân giaû A-nan hoûi laø thuoác gì, ñaùp: “ñoù laø loaïi höông cuûa Ngöu ñaàu chieân ñaøn, toâi ñaõ tìm kieám khaép nôi nhöng khoâng tìm ñöôïc, vì caùc thöông nhaân duø coù cuõng sôï vua Vò sanh oaùn neân khoâng baùn, neáu baùn vua bieát ñöôïc seõ gieát cheát hoï”. Luùc ñoù coù moät thöông nhaân nghe roài lieàn suy nghó: “vua Vò sanh oaùn keát thaân vôùi Ñeà-baø-ñaït-ña neân gheùt Theá toân, neáu ta ñem höông Ngöu ñaàu chieân ñaøn daâng cho Phaät, vua bieát nhaát ñònh seõ gieát ta ; nhöng Theá toân laø baäc öùng cuùng cuûa trôøi ngöôøi, duø thaân ta bò haïi, ta cuõng neân daâng höông naøy cho Phaät”, nghó roài lieàn trôû veà laáy höông Ngöu ñaàu chieân ñaøn ñem ñeán vaø baïch Phaät: “Theá toân, xin thöông xoùt thoï höông Ngöu ñaàu chieân ñaøn naøy”, Phaät baûo A-nan thoï nhaän, A-nan vaâng lôøi Phaät thoï nhaän, thöông nhaân naøy vui möøng ñaûnh leã Phaät roài ra veà. Luùc ñoù Theá toân móm cöôøi, coù haøo quang naêm saéc töø trong mieäng phoùng ra… nhö treân cho ñeán caâu aùnh saùng ñoù trôû vaøo giöõa hai chaân maøy, Phaät hoûi A-nan: “thaày coù thaáy thöông nhaân hoan hæ ñem höông Ngöu ñaàu chieân ñaøn ñeán cuùng döôøng cho ta khoâng?”, ñaùp laø thaáy, Phaät noùi: “do thieän caên cuùng döôøng höông naøy vôùi taâm hoan hæ, ôû ñôøi vò lai thöông nhaân naøy seõ ñaéc quaû Phaät Bích chi teân laø Chieân ñaøn”.

Luùc ñoù Theá toân thoa höông chieân ñaøn vaøo veát thöông nhöng vaãn khoâng caàm ñöôïc maùu, Thò-phöôïc-ca noùi: “phaûi duøng loaïi söõa cuûa ñoàng nöõ hoøa vôùi höông naøy thoa môùi laønh”, caùc Bí-soâ ñeàu khoâng bieát theá naøo laø söõa cuûa ñoàng nöõ, A-nan hoûi, Thò-phöôïc-ca ñaùp: “ñoù laø söõa cuûa ngöôøi nöõ mang thai laàn ñaàu tieân”, boán chuùng nghe roài ñeàu ñi khaép nôi tìm söõa naøy. Ñeà-baø-ñaït-ña vaø ñoàng baïn ñeàu noùi vôùi caùc ngöôøi nöõ trong thaønh:


“caùc coâ ñöøng cho söõa, vì hoï ñònh duøng söõa naøy laøm phaùp huyeãn hoùa ma muoäi laøm haïi caùc coâ”. Trong thaønh Vöông xaù luùc ñoù chæ coù moät ngöôøi nöõ mang thai ñaàu tieân vöøa môùi sanh con, thaân theå voán gaày yeáu, söõa coøn khoâng ñuû nuoâi con laøm sao coù theå cho ngöôøi khaùc. Coâ nghe tin naøy lieàn suy nghó: “ta voán gaày yeáu, neáu ñem söõa cho Theá toân: moät laø con ta seõ cheát, hai laø ngöôøi thaân caän cuûa vua vaø Ñeà-baø-ñaït-ña bieát seõ gieát ta; nhöng Theá toân laø baäc öùng cuùng cuûa trôøi ngöôøi, duø ta vaø con ta seõ cheát, ta cuõng neân ñem söõa cho Theá toân”, nghó roài lieàn naën söõa vaøo trong moät baùt ñoàng mang ñeán baïch Phaät: “Theá toân, xin thöông xoùt thoï söõa ñoàng nöõ naøy cuûa con”, Phaät baûo A-nan thoï nhaän, A-nan vaânglôøi Phaät thoï nhaän, ngöôøi nöõ vui möøng ñaûnh leã Phaät roài ra veà. Luùc ñoù Theá toân móm cöôøi, töø trong mieäng phoùng ra haøo quang naêm saéc… nhö treân cho ñeán caâu Phaät baûo A-nan: “do thieän caên cuùng döôøng söõa naøy vôùi taâm hoan hæ, ôû ñôøi vò lai ngöôøi nöõ naøy seõ ñaéc quaû Phaät Bích chi”.

Luùc ñoù Phaät duøng söõa hoøa vôùi höông chieân ñaøn thoa leân veát thöông vaãn khoâng caàm ñöôïc maùu, toân giaû Thaäp löïc Ca-dieáp thaáy vaäy lieàn duøng lôøi chaân thaät phaùt nguyeän: “neáu ñoái vôùi taát caû chuùng sanh, Theá toân ñeàu khôûi töôûng nhö con laø thaät khoâng hö doái, thì xin cho veát thöông ñöôïc caàm maùu”, vöøa noùi xong thì veát thöông lieàn ñöôïc caàm maùu. Boán chuùng trong thaønh Vöông xaù thaáy vieäc naøy roài ñeàu raát vui möøng, chæ coù vua, Ñeà-baø-ñaït-ña vaø caùc ñoàng baïn laø khoâng vui. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “do nhaân duyeân gì maø toân giaû Thaäp löïc Ca-dieáp vöøa phaùt nguyeän xong thì veát thöông lieàn ñöôïc caàm maùu?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay maø thuôû xa xöa cuõng vaäy, caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa taïi moät vuøng nuùi coù moät thoân lôùn, caùch thoân khoâng xa coù moät röøng caây, hoa quaû töôi toát neân ñuû loaïi chim tuï veà ríu rít líu lo. Coù moät tieân nhaân ôû trong röøng naøy tu khoå haïnh, chæ aên traùi caây vaø uoáng nöôùc suoái, maëc aùo voû caây; vò naøy chuyeân trì nieäm chuù. Trong thoân coù moät tröôûng giaû cöôùi moät ngöôøi vôï cuøng doøng toäc ôû trong thoân laøm vôï, hoï soáng vôùi nhau raát haïnh phuùc vaø khoâng bao laâu sau ngöôøi vôï mang thai, ñuû chín thaùng möôøi ngaøy sanh haï moät ñöùa con, sau hai möôi moát ngaøy hoï môû tieäc aên möøng vaø ñaët teân cho ñöùa beù laø Hyû laïc. Hyû laïc daàn daàn tröôûng thaønh, duø ñi ñöùng hay naèm ngoài ñeàu nghó ñeán vieäc laønh vaø thöôïng laøm nghieäp laønh neân ngöôøi trong thoân goïi caäu laø Phaùp AÙi. Caäu thöôøng ñeán choã tieân nhaân naøy thöøa söï cuùng döôøng vaø sieâng naêng tu luyeän neân moïi ngöôøi laïi goïi caäu laø Luyeän haïnh. Thôøi gian sau treân thaân cuûa caäu boãng sanh moät ung nhoït ñoäc raát ñau nhöùc, tuy ñaõ duøng raát nhieàu loaïi thuoác thang vaø chuù phaùp vaãn khoâng laønh bònh. Cha meï daãn

510 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

caäu ñeán choã tieân nhaân yeâu caàu trò bònh cho con, tieân nhaân thaáy roài lieàn duøng lôøi chaân thaät phaùt nguyeän: “neáu ñoái vôùi keû oaùn ngöôøi thaân, tröôûng giaû töû naøy ñeàu coù taâm bình ñaúng khoâng sai khaùc laø chaân thaät khoâng hö doái thì nguyeän cho ung nhoït naøy ñöôïc laønh”, nguyeän vöøa xong thì ung nhoït ñöôïc laønh.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “tröôûng giaû töû thuôû xöa chính laø th6an ta ngaøy nay, tieân nhaân chính laø Thaäp löïc Ca-dieáp; thuôû xöa nhôø tieân nhaân phaùt nguyeän maø bònh cuûa ta ñöôïc laønh, ngaøy nay cuõng vaäy”.

Luùc ñoù Ñeà-baø-ñaït-ña ngoài kieát giaø döôùi goác caây truy hoái: “ta ñaõ duøng ñaù neùm truùng Sa moân Kieàu-ñaùp-ma nhöng khoâng gieát haïi ñöôïc, vieäc naøy moïi ngöôøi ñeàu bieát vaø ta mang tieáng xaáu voâ ích”, caùc Bí-soâ thaáy roài ñeàu noùi vôùi nhau: “Ñeà-baø-ñaït-ña vì töùc giaän neân neùm ñaù truùng Theá toân”, Bí-soâ Coâ ca lyù ca nghe roài lieàn noùi: “naøy caùc cuï thoï, caùc thaày khoâng suy nghó thaáu ñaùu neân môùi noùi lôøi phi phaùp naøy, caùc thaày khoâng thaáy Ñeà-baø-ñaït-ña ñang nhaäp Töù thieàn döôùi goác caây hay sao, baäc ñaïi nhaân khoâng laøm vieäc aùc”, caùc Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay maø thuôû xöa Coâ ca lyù ca cuõng ñaõ noùi nhöõng lôøi khoâng bieát hoå theïn, caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa taïi thaønh Vöông xaù coù moät vò vua trò vì, vua ra lònh xaây hai khu nghóa ñòa : moät khu daønh cho nam,moät beân daønh cho nöõ. Thôøi gian sau, coù moät huyønh moân cheát ñöôïc ñem ñeán trong nghóa ñòa taùng thì ngöôøi giöõ cöûa khu daønh cho nam khoâng cho taùng, ngöôøi giöõ cöûa khu daønh cho nöõ cuõng khoâng cho taùng. Caùch thaønh khoâng xa coù moät tuï laïc vôùi nhieàu röøng caây, hoa quaû töôi toát neân ñuû loaïi chim tuï veà ríu rít líu lo. Coù moät tieân nhaân ôû trong röøng naøy tu khoå haïnh, chæ aên traùi caây vaø uoáng nöôùc suoái, maëc aùo voû caây ; gaàn choã ñoù coù moät buïi gai neân ngöôøi nhaø cuûa huyønh moân ñem xaùc cheát naøy boû ôû ñoù, khoâng bao laâu sau xaùc cheát thoái röõa. Coù moät con daõ can nghe muøi thoái röõa naøy lieàn ñeán aên, luùc ñoù coù moät con quaï giaø aån naùu treân caây gai suy nghó: “ta neân noùi lôøi khen ngôïi ñeå daõ can naøy cho ta ít nhieàu thöùc aên”, lieàn noùi keä:

“Ngöïc anh nhö sö töû, Löng anh nhö boø chuùa, Xin chaøo vua loaøi thuù, Cho toâi chuùt thöùc aên”.

Daõ can nhìn khaép nôi roài noùi keä: “Ai ôû treân luøm caây, Laø ñaøn em toát nhaát, Saéc thaân chieáu khaép nôi,


Quaï noùi keä:

Nhö moät khoái chaâu baùu”.

“Toâi coù nhieàu vaät duïng, Raát mong anh seõ ñeán, Leã vaät ñem hieán vua, Cho toâi thöùc aên dö”.

Daõ can noùi keä: “Coå quaï nhö Khoång töôùc, Chim quaï thaät ñaùng yeâu, Tieáng hoùt nghe raát hay, Maëc tình ñeán laáy aên”.

Quaï nghe roài lieàn bay xuoáng goác caây cuøng daõ can aên xaùc cheát, tieân nhaân thaáy vieäc naøy roài lieàn noùi keä:

“Nhieàu laàn thaáy caùc ngöôi, Cuøng hoïp khoâng hoå theïn, Heát lôøi ca ngôïi nhau, AÊn xaùc ngöôøi haï tieän”.

Quaï noùi keä: “Sö töû vaø khoång töôùc, Cuøng aên thöùc aên ngon, Ñaâu coù lieân quan gì, Ñeán vieäc cuûa tieân nhaân”.

Tieân nhaân noùi keä: “Quaï laø chim thaáp heøn, Daõ can cuõng thaáp heøn, Gai laø caây voâ duïng, Huyønh moân ngöôøi haï tieän, Ñeàu heát söùc meâ muoäi, Noùi maø khoâng bieát theïn”.

Quaï nghe roài noåi giaän lieàn bay ñeán choã thôø löûa cuûa tieân nhaân, nhìn khaép boán phía thaáy khoâng coù gì phaù hoaïi ñöôïc neân raûi phaân laøm cho nhô ueá vaø haát beå bình nöôùc roài boû ñi. Tieân nhaân trôû veà thaáy vieäc naøy roài lieàn bieát laø do quaï laøm neân noùi keä:

“Con vaät xaáu aùc kia, Saân haän khoâng hoå theïn, Phaù hoaïi ñaùn thôø löûa, Vaø ñaäp vôõ bình nöôùc. Noù chaúng thuoäc loaøi gì,

512 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Khoâng neân noùi vôùi noù, Caàn noùi, noùi chuùt ít, Khoâng noùi, an laïc nhaát”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “tieân nhaân thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, con quaï chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña, baïn cuûa noù chính laø Coâ-ca-lyù-ca; thuôû xöa noù noùi sai maø khoâng bieát hoå theïn, nay cuõng vaäy”, caùc Bí-soâ laïi coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân vaø Ñeà-baø-ñaït-ña ñôøi tröôùc ñaõ taïo nghieäp gì maø oaùn thuø nhö vaäy?”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa gaàn bôø bieån naøy coù con chim Coïng maïng hai ñaàu, moät ñaàu teân Phi phaùp, moät ñaàu teân laø Phaùp. Luùc ñoù Phi phaùp ñang nguû, Phaùp thöùc neân nhìn thaáy coù moät quaû ngoït troâi theo doøng nöôùc, Phaùp lieàn bay ñeán moå laáy roài suy nghó: “anh aáy ñang nguû, ta neân goïi daäy cuøng aên hay ta aên moät mình. Ta vaø anh aáy cuøng moät thaân, neáu ta aên no thì anh aáy cuõng no”, nghó roài lieàn aên heát. Laùt sau Phi phaùp tænh daäy thaáy Phaùp coù veû khaùc vaø nguûi thaáy muøi thôm lieàn hoûi laø muøi thôm gì, ñaùp laø muøi cuûatraùi ngoït, laïi hoûi ñaâu roài, ñaùp laø ñaõ aên heát, Phi phaùp noùi: “anh thaät khoâng toát”. Thôøi gian sau, Phaùp ñang nguû, Phi phaùp thöùc neân nhìn thaáy coù moät quaû ñoäc troâi theo doøng nöôùc, lieàn bay ñeán moå laáy aên, aên xong caû hai cuøng meâ man cuoàng loaïn. Luùc ñoù Phi phaùp phaùt theä: “trong ñôøi vò lai duø sanh ra nôi naøo, ñôøi ñôøi kieáp kieáp ta seõ thöôøng laøm haïi ngöôi, thöôøng keát oaùn thuø vôùi ngöôi”, Phaùp cuõng phaùt theä: “nguyeän cho toâi ñôøi ñôøi kieáp kieáp thöôïng laø baïn laønh cuûa anh”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ñaàu chim Phaùp thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, ñaàu chim Phi phaùp chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña; keå töø luùc ñoù baét ñaàu sanh oaùn keát. Ta thöôøng laøm vieäc lôïi ích, Thieân thoï luoân coù yù haõm haïi. Caùc thaày laéng nghe theâm:

Thuôû xöa taïi thaønh Baø-la-neâ-tö coù vua teân laø Baïch giao höông trò vì, ñaát nöôùc phoàn thònh, nhaân daân no aám. Vua cöôùi moät coâng chuùa nöôùc laân caän laøm hoaøng haäu vaø soáng raát haïnh phuùc. Thôøi gian sau hoaøng haäu coù mang vaø sanh ñöôïc moät beù gaùi, beù gaùi naøy tröôûng thaønh keát hoân vaø coù thai, sau sanh ñöôïc moät trai, dung maïo ñoan nghieâm ai cuõng thích nhìn. Do ñöùa beù sanh ra luùc maët trôøi môùi moïc neân döôïc ñaët teân laø Sô vaø ñöôïc giao cho taùm aø nhuõ maâu chaêm soùc… ñeán tuoåi tröôûng thaønh hoïc thoâng caùc moân hoïc nhö lòch soá, toaùn phaùp… vaø caùc moân kyõ ngheä nhö côõi ngöïa, baén cung… neân ñöôïc vua phong laøm Thaùi töû. Tröôùc kia vua coù moät vöông phi teân laø Ñaït ma, trong trieàu coù moät ñaïi thaàn teân laø Teã ngöu, vua yeâu quyù Thaùi töû neân giao phoù Thaùi töû cho Teã ngöu. Thôøi gian sau vöông phi Ñaït ma mang thai, töôùng sö ñoaùn thai nhi sau naøy seõ gieát vua


ñoaït ngoâi. Ñeán khi vua ngaõ bònh, bieát khoâng qua khoûi ñöôïc vua lieàn suy nghó: “sau khi ta cheát, Thaùi töû leân ngoâi aét seõ gieát vöông phi, ta phaûi laøm sao”, nghó roài lieàn cho goïi Teã ngöu vaøo vaø ban cho Teã ngöu raát nhieàu chaâu baùu, noùi vôùi Teã ngöu raèng: “khanh laø ñaïi thaàn tín caån cuûa ta, vöông phi Ñaït ma laø ngöôøi ta thöông yeâu nhaát. Nay ta bieát mình khoâng qua khoûi, sau khi ta cheát Thaùi töû seõ leân noái ngoâi, khanh neân thöông xoùt tìm caùch baûo veä ñöøng ñeå Thaùi töû gieát Ñaït ma”, Teã ngöu baïch vua: “thaàn seõ khoâng ñeå cho Thaùi töû gieát vöông phi”, vua noùi keä:

“Tích tuï ñeàu tieâu taùn, Cao ngaát aét rôi rôùt, Hoäi hoïp aét bieät ly, Coù maïng ñeàu phaûi cheát”.

Noùi xong vua baêng haø, sau khi toáng taùng vua xong, quaàn thaàn laäp Thaùi töû leân ngoâi vua.

514 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


QUYEÅN 19

Sau khi leân ngoâi, vua baûo quaàn thaàn ñem vöông phi Ñaït ma gieát

cheát, ñaïi thaàn teã ngöu lieàn taâu: “xin vua haõy xeùt laïi, khoâng neân voâ côù gieát vöông phi, vöông phi ñang mang thai chöa roõ laø sanh trai hay gaùi, neáu sanh trai thì haõy gieát”, vua noùi: “nhö vaäy cuõng ñöôïc, khanh haõy thi haønh vieäc naøy”. Ñuû ngaøy thaùng vöông phi sanh ñöôïc moät trai, cuøng ngaøy hoâm ñoù vôï cuûa ngöôøi ñaùnh caù cuõng sanh moät beù gaùi. Ñaïi thaàn Teã ngöu lieàn ñöa cho ngöôøi ñaùnh caù moät soá tieàn ñeå ñoåi laáy beù gaùi naøy roài ñeán taâu vua: “vöông phi sanh moät beù gaùi”, vua nghe roài noùi: “raát toát, vaäy laø ta khoâng coøn lo nöõa”. Thôøi gian sau, ngöôøi ñaùnh caù nuoâi beù trai naøy tröôûng thaønh, cho ñi hoïc cho ñeán khi bieát laøm thô phuù vaên chöông. Teã ngöu bí maät ñeán baùo cho Ñaït ma bieát, Ñaït ma noùi: “ta muoán ñöôïc nhìn thaáy noù, khanh haõy tìm caùch daãn ñeán”, Teã ngöu noùi: “khoâng neân gaëp laøm chi”. Luùc ñoù Teã ngöu thaáy ñaït ma thöông nhôù con neân laäp keá cho ñoàng töû naøy giaû laøm ngöôøi baùn caù mang caù ñeán ñeå cho ngöôøi meï ñöôïc nhìn thaáy con mình. Töôùng sö nhìn thaáy ñoàng töû baùn caù naøy lieàn ñoaùn: “ngöôøi naøy seõ gieát vua ñoaït ngoâi”, lôøi tieân ñoaùn naøy ñöôïc truyeàn ñeán tai vua, vua lieàn ra lònh ñuoåi baét ñoàng töû baùn caù. Ñoàng töû baùn caù nghe ñöôïc tin naøy lieàn boû chaïy veà phöông Ñoâng, troán trong nhaø cuûa moät baø laõo. Baø laõo naøy cho aån naáp ôû moät nôi kín ñaùo, laáy maøu vaøng thoa leân ngöôøi laøm cho gioáng nhö ngöôøi ñaõ cheát roài khieâng ñem boû trong röøng thaây cheát. Khi ñoàng töû baùn caù naøy ñöùng daäy boû chaïy thì coù ngöôøi haùi hoa quaû trong röøng nhìn thaáy, lieàn chaïy ñuoåi theo moät ñoaïn roài döøng laïi. Luùc ñoù söû cuûa vua chaïy ñeán hoûi ngöôøi haùi hoa quaû naøy coù thaáy moät ngöôøi coù hình daïng nhö vaäy khoâng, lieàn ñaùp: “toâi môùi thaáy caäu ta ñi theo con ñöôøng naøy”, söù lieàn chaïy ñuoåi theo baét. Ñoàng töû baùn caù hoaûng sôï chaïy vaøo nhaø ngöôøi thôï giaët, ngöôøi naøy giaáu ñoàng töû trong ñoáng aùo quaàn roài chôû ñem boû ôû beân bôø soâng khoâng coù ngöôøi. Khi ñoàng töû baùn caù naøy ñöùng daäy boû chaïy thì


coù moät ngöôøi nhìn thaáy, baùo cho söù cuûa vua bieát, söù lieàn chaïy ñuoåi theo baét. Ñoàng töû naøy voäi chaïy vaøo nhaø cuûa ngöôøi ñoùng giaøy… naên næ ngöôøi ñoùng giaøy: “xin haõy thöông xoùt laøm cho toâi moät ñoâi giaøy maø goùt giaøy höôùng veà phía tröôùc, muõi giaøy höôùng veà phía sau ñeå nhöõng ngöôøi ñuoåi theo baét toâi seõ khoâng bieát toâi ñi ngaõ naøo”, ngöôøi ñoùng giaøy noùi: “tröôùc nay toâi chöa töøng ñoùng ñoâi giaøy naøo nhö vaäy”, lieàn noùi keä:

“Tröôùc nay töøng thaáy ñuû kieåu giaøy, Ñöôïc ño theo kích thöôùc baøn chaân, Chöa töøng ñoùng loaïi giaøy nhö vaäy, Goùt höôùng phía tröôùc, muõi phía sau”.

Ngöôøi ñoùng giaøy vaãn laøm theo yeâu caàu cuûa ñoàng töû, caäu mang giaøy vaø men theo ñöôøng oáng coáng maø troán ñi, nhöng söù cuûa vua vaãn ñuoåi theo kòp. Ñoàng töû naøy sôï haõi nhaûy xuoáng soâng, Long vöông lieàn ñöa caäu vaøo trong cung aån troán. Vua nghe ñöôïc tin naøy lieàn ra lònh taäp hoïp taát caû thaày trì chuù baét roàng ñeán ñeå ñi baét roàng. Bò caùc thaày trì chuù naøy traán aùp, Long vöông bieát khoâng cöùu ñöôïc ñoàng töû lieàn duøng thaàn löïc ñöa ñeán choã ñoàng hoang laø nôi ôû cuûa Döôïc xoa Taàn-giaø-la, roài trôû veà noùi vôùi caùc thaày trì chuù raèng: “vieäc caùc oâng laøm laø khoâng toát, ñoàng töû baùn caù kia seõ bò Döôïc xoa haïi vaø chuùng toâi cuõng bò toån haïi”, hoûi vì sao, lieàn ñaùp: “caùc oâng ñaõ naõo loaïn toâi, toâi bò böùc baùch neân ñem boû ñoàng töû ñeán trong ñoàng hoang laø nôi ôû cuûa Döôïc xoa Taàn-giaø-la, aét seõ bò döôïc xoa laøm haïi”, caùc thaày trì chuù nghe roài lieàn trôû veà taâu vua bieát tin naøy, vua noùi: “caùc vò haõy doø la xem caäu ta cheát thaät chöa”. Luùc ñoù ôû trong ñoàng hoang, ñoàng töû naøy chaïy sang Ñoâng roài laïi sang Taây roài leo leân caây, ñeå traùnh bò Döôïc xoa Taàn-giaø-la vaø baày choù döõ baét gieát aên thòt, trong loøng nghó laø mình chaéc cheát. Döôïc xoa keâu xuoáng, ñoàng töû noùi: “toâi ôû treân caây naøy cho ñeán khi cheát”, döôïc xoa lieàn laáy y phuïc quaán quanh ngöôøi roài ñöùng ôû döôùi caây chôø. Ñoàng töû leùn leo xuoáng roài boû chaïy, baày choù chaïy ñuoåi theo, caäu côûi aùo ñang maëc neùm leân ngöôøi Döôïc xoa khieán baày choù töôûng laø ñoàng töû neân cuøng choàm tôùi caén aên thòt. Ñoàng töû chaïy thoaùt roài suy nghó: “ta coù ngöôøi caäu ñang xuaát gia ôû choã tieân nhaân, ta neân ñeán choã ñoù”, nghó roài hoûi thaêm ñöôøng ñeå ñi ñeán choã ñoù. Nôi tieân nhaân ôû caây coái sum sueâ, ñuû loaïi chim ríu rít líu lo, khi ñoàng töû tìm ñeán ñöôïc nôi ñaây thì söù cuûa vua cuõng ñuoåi theo ñeán, ñoàng töû lieàn nhaûy xuoáng hang, söù cuûa vua naém ñöôïc ñaàu toùc, toùc ôû trong tay nhöng thaân ñoàng töû thì rôi xuoáng hang, söù cho laø ñoàng töû ñaõ cheát neân trôû veà taâu cho vua bieát, vua vui möøng ban thöôûng. Luùc ñoù thieân thaàn hoä trì choã tieân ôû lieàn noùi vôùi tieân: “chaùu ngoaïi cuûa ñaïi tieân laâm nguy, neáu khoâng cöùu

516 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

giuùp caäu aáy seõ cheát”, tieân nhaân cöùu ñoàng töû roài duøng chuù phaùp bieán caäu thaønh ngöôøi nöõ tuyeät ñeïp. Ngöôøi nöõ naøy ñi ñeán trong vöôøn thöôïng uyeån cuûa vua ôû thaønh Baø-la-neâ-tö, ngöôøi giöõ vöôøn thaáy ngöôøi nöõ naøy laáy laøm laï voäi ñeán taâu vua, vua baûo daãn ñeán, thaáy naøng tuyeät ñeïp neân vua duøng nghi leã long troïng ñoùn vaøo cung vaø heát söùc say meâ naøng. Thôøi gian sau, nhaân luùc vua rôøi cung, naøng lieàn bieán trôû laïi thaønh thaân nam, ñoäi maõo vua vaø baûo trieàu thaàn laäp laøm vua. Khi trieàu thaàn laäp ngöôøi naøy leân laøm vua thì treân hö khoâng chö thieân noùi keä:

“Ñaàu khoâng bò ñöùt, khoâng bò haïi, Coù theå taïo ra nghieäp nhö vaäy, Tuøy nghi haïi kia, khoâng haïi ñöôïc, Nhö ngöôøi haïi con vua Baïch giao”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “vua Sô thuôû xöa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña ngaøy nay, ñoàng töû baùn caù chính laø thaân ta; töø thôøi vua ñoù baét ñaàu phaùt sanh oaùn thuø naøy. Caùc thaày laéng nghe theâm:

Thuôû xöa taïi moät ñoàng hoang coù moät thoân lôùn, trong thoân coù hai ngöôøi thôï kheùo phaân bieät cuûa baùu, moãi ngöôøi troâng coi moät cöûa haøng rieâng ôû chôï, khoâng ai xaâm phaïm ai. Luùc ñoù coù moät ngöôøi ngheøo cuõng bieát phaân bieät cuûa baùu, mang moät vaät baùu ñeán cöûa haøng cuûa moät ngöôøi trong soá hai ngöôøi thôï kia, ngöôøi naøy tuy muoán mua vaät baùu naøy nhöng laïi traû giaù raát thaáp neân ngöôøi ngheøo naøy khoâng chòu baùn. Sau ñoù mang ñeán cöûa haøng cuûa ngöôøi thôï thöù hai, ngöôøi naøy traû giaù vöøa phaûi neân ngöôøi ngheøo naøy chòu baùn, ngöôøi chuû tieäm thöù hai noùi: “toâi muoán mua nhöng laïi khoâng ñuû tieàn”, ngöôøi ngheøo naøy noùi: “vaäy moãi ngaøy oâng coù theå tuøy yù ñöa nhieàu ít”, ngöôøi chuû tieäm thöù hai nghe roài lieàn nhaän mua. Ngöôøi chuû tieäm thöù nhaát nghe bieát lieàn ñeán noùi: “toâi thaáy vaät baùu naøy tröôùc, vì sao anh laïi tranh moái haøng cuûa toâi; töø ñaây veà sau chuùng ta trôû thaønh keû thuø”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “chuû tieäm thöù nhaát traû giaù thaáp thuôû xöa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña ngaøy nay, chuû tieäm thöù hai traû giaù cao hôn chính laø thaân ta; do nhaân duyeân naøy neân keát oaùn thuø cho ñeán nay. Caùc thaày laéng nghe theâm:

Thuôû xöa taïi moät ñoàng hoang coù moät thoân, trong thoân coù moät tröôûng giaû cöôùi moät coâ gaùi trong toäc hoï laøm vôï, soáng vôùi nhau raát haïnh phuùc. Khoâng bao laâu sau ngöôøi vôï coù mang, vöøa haï sanh con thì qua ñôøi; tröôûng giaû cöôùi moät ngöôøi vôï khaùc, khoâng laâu sau ngöôøi vôï naøy laïi sanh con vaø cuõng qua ñôøi. Tröôûng giaû suy nghó: “neáu ta cöôùi vôï khaùc thì sôï cuõng seõ cheát nhö hai ngöôøi vôï tröôùc. Nay ta neân cöôùi vôï cho ñöùa con


trai ñaàu”, nghó roài lieàn cöôùi vôï cho con trai ñaàu, ngöôøi con daâu naøy sanh ñöôïc raát nhieàu con. Moät hoâm, ngöôøi vôï naøy hoûi choáng: “ñoàng töû kia laø ai?”, ñaùp laø em toâi, ngöôøi vôï noùi: “sau naøy coù phaûi phaân chia taøi saûn hay khoâng?”, ñaùp: “ñuùng theo luaät nöôùc thì anh em ñeàu coù phaàn”, ngöôøi vôï noùi: “con cuûa chuùng ta ñoâng thì khoâng neân chia ñeàu, phaûi tìm caùch gieát ngöôøi em”. Phaøm phu vì tham lôïi thì khoâng gì laø khoâng daùm laøm, ngöôøi choàng nghe theo lôøi vôï laäp keá noùi vôùi em: “hoâm nay chuùng ta vaøo trong nuùi haùi traùi caây”, khi vaøo tôùi trong nuùi, ngöôøi em bò ngöôøi anh laáy taûng ñaù ñaäp vaøo ñaàu maø cheát.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ngöôøi anh thuôû xöa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña, ngöôøi em chính laø ta; do nhaân duyeân naøy neân keát oaùn thuø ñeán nay. Caùc thaày laéng nghe theâm:

Thuôû xöa taïi moät ñoàng hoang coù moät thoân lôùn, trong thoân coù moät cö só cöôùi moät coâ gaùi trong toäc hoï laøm vôï, cuøng soâng raát haïnh phuùc. Khoâng bao laâu sau ngöôøi vôï sanh ñöôïc moät beù gaùi raát xinh ñeïp, ai cuõng yeâu meán; cö só noùi: “neáu ai ñeán ñaây gaëp ta tröôùc thì ta seõ cho ñöùa beù gaùi naøy”. Luùc ñoù coù moät Baø-la-moân ñeán nhaø vaø chuùc cho cö só khoâng bònh, cö só noùi: “toâi coù moät beù gaùi muoán ñem cho nhaân giaû”, Baø-la-moân noùi: “hoâm nay khoâng phaûi laø ngaøy coù sao toát neân toâi khoâng nhaän, ñôïi ñeán ngaøy coù sao toát toâi seõ ñeán nhaän”, noùi roài lieàn boû ñi. Laùt sau laïi coù moät Baø-la-moân khaùc ñeán, cö só cuõng noùi nhö tröôùc, Baø-la-moân hoûi: “vì sao khoâng ñem cho Baø-la-moân ñeán tröôùc?”, cö só thuaät laïi vieäc treân, Baø- la-moân naøy nghe roài lieàn nhaän vaø daãn beù gaùi veà nhaø. Baø-la-moân tröôùc nghe bieát lieàn ñeán gaëp Baø-la-moân naøy noùi raèng: “beù gaùi naøy laø cuûa toâi nhaän tröôùc vì sao oâng laïi daãn ñi”, Baø-la-moân naøy noùi: “oâng noùi hoâm nay coù sao khoâng toát neân khoâng nhaän, toâi thì khoâng caàn bieát coù sao toát hay khoâng toát neân nhaän”, Baø-la-moân kia nghe roài noåi giaän vaø keát oaùn thuø.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Baø-la-moân ñeán sau vaø ñöôïc beù gaùi chính laø thaân ta ngyøa nay, Baø-la-moân ñeán tröôùc chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña; do nhaân duyeân naøy neân keát oaùn thuø töø ñoù”.

Phaät ñang ôû trong Truùc laâm, thaønh Vöông xaù, luùc ñoù vua Vò sanh oaùn coù nuoâi moät con voi lôùn teân laø Hoä taøi, raát hung döõ, haèng ngaøy thöôøng ra khoûi chuoàng naõo loaïn laøm haïi daân chuùng trong thaønh neân hoï kinh sôï khoâng daùm ra khoûi cöûa. Nhieàu ngöôøi ñeán taâu vua: “voi Hoä taøi raát hung döõ, haèng ngaøy thöôøng ra khoûi chuoàng naõo loaïn laøm haïi daân chuùng trong thaønh. Xin vua cöû ngöôøi troâng coi voi ñöøng cho noù haèng ngaøy ra khoûi chuoàng, neân caùch ngaøy cho ra moät laàn; khi naøo cho noù ra thì laéc linh baùo tröôùc cho daân bieát”, vua noùi ñöôïc roài cho goïi ngöôøi quaûn töôïng ñeán baûo

518 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

laøm theo lôøi yeâu caàu cuûa daân chuùng, ngöôøi quaûn töôïng vaâng lôøi vua, xaù chaøo roài lui ra.

Trong thaønh Vöông xaù coù moät tröôûng giaû giaøu coù, thoï duïng ñaày ñuû, phaùt taâm thænh Phaät vaø Taêng ngaøy mai ñeán nhaø thoï thöïc; Ñeà-baø- ñaït-ña nghe bieát tin naøy lieàn ñöa vaät baùu trò giaù traêm ngaøn cho ngöôøi quaûn töôïng vaø noùi: “ngaøy mai coù tröôûng giaû thænh Sa moân Kieàu-ñaùp-ma vaø chuùng Thanh vaên ñeán nhaø thoï thöïc, oâng haõy thaû voi Hoä taøi ra ñeå noù giaãm cheát Sa moân Kieàu-ñaùp-ma”, ñaùp: “tuaân lònh, xin Thaùnh giaû haõy noùi cho vua bieát vieäc naøy, chuùng toâi môùi yeân taâm laøm theo”, Ñeà-baø- ñaït-ña ñeán noùi vôùi vua Vò sanh oaùn : “Ñaïi vöông khoâng theå laäp toâi laøm Phaät, do Ñaïi vöông gieát cha môùi ñöôïc laøm vua; toâi nay cuõng gieát Phaät ñeå töï leân ngoâi Nhaát thieát trí. Xin vua cho thaû voi Hoä taøi ra”, vua noùi: “Thaùnh giaû khoâng nghe noùi Theá toân coù theå ñieàu phuïc ngöôøi chöa ñieàu phuïc hay sao?”. Ñeà-baø-ñaït-ña noùi cho vua bieát roài trôû laïi noùi vôùi ngöôøi quaûn töôïng: “toâi ñaõ taâu vua roài, ngaøy mai oâng haõy thaû voi ra”, ngöôøi quaûn töôïng lieàn laéc linh baùo cho ngöôøi trong thaønh bieát ngaøy mai seõ thaû voi Hoä taøi ra. Tröôûng giaû nghe roài öu saàu töï than: “ta laø ngöôøi ít phöôùc, ngaøy mai thænh Phaät vaø Taêng ñeán nhaø thoï thöïc thì gaëp luùc thaû voi Hoä taøi ra. Hay laø ta naáu xong caùc moùn aên roài mang ñeán choã Theá toân”, nghó roài ngay trong ñeâm ñoù lo lieäu caùc thöùc aên uoáng cuùng döôøng. Saùng hoâm sau ñeán baïch Phaät: “ngöôøi quaûn töôïng laéc linh thoâng baùo hoâm nay seõ thaû voi Hoä taøi ra, moãi ngöôøi phaûi töï phoøng veä. Vì vaäy Theá toân ñöøng vaøo thaønh, con seõ cho ngöôøi mang thöùc aên cuùng döôøng ñeán”, Phaät noùi: “oâng cöù söûa soaïn saün, ta khoâng sôï voi Hoä taøi, ñuùng giôø ta cuøng chuùng Thanh vaên seõ vaøo thaønh”, tröôûng giaû nghe roâi vui möøng trôû veà söûa soaïn saün vaø traûi toøa ngoài chôø ñôïi Theá toân ñeán. Khi thaáy Nhö lai cuøng chuùng Bí-soâ ñaép y mang baùt vaøo thaønh, ngöôøi quaûn töôïng lieàn thaû voi Hoä taøi ra, voi chaïy aøo tôùi choã Phaät. Luùc ñoù vua vaø Ñeà-baø-ñaït-ña ñöùng treân laàu cao töø xa nhìn xuoáng, Ñeà-baø-ñaït-ña thaáy voi saép giaãm cheát Theá toân lieàn vui möøng noùi keä:

“Toâi thaáy ñaáng Thaäp löïc, Saép bò voi giaãm cheát, Chuùng Thòch töû Thanh vaên, Hoâm nay ñeàu tieâu heát”.

Luùc ñoù, Phaät xoøe tay phaûi, naêm ngoùn tay hoùa ra naêm sö töû, voi thaáy sö töû hoaûng sôï ñeán vaûi phaân ra vaø boû chaïy; Phaät laïi hoùa löûa ñoát chaùy khaép nôi, chæ coù choã Phaät laø maùt meû, voi hung haêng chaïy khaép nôi toaøn gaëp löûa neân ñaønh phaûi chaïy tôùi choã Theá toân. Phaät duøng baøn tay coù


töôùng baùch baùu luaân trang nghieâm voâ uùy xoa ñaàu voi, haønh thí voâ uùy roài noùi keä:

“Chôù öa thích thaân voi, Loaøi voi thuoäc coõi aùc, Cuõng chôù toån haïi ngöôøi, Seõ ñöôïc ñaïo Hieàn Thaùnh. Ngöôi do nghieäp ñôøi tröôùc, Neân sanh vaøo coõi aùc, Toån haïi caùc höõu tình , Laáy ñoù laøm vui thuù. Sau khi cheát ôû ñaây, Seõ sanh veà coõi naøo, Vaø truï ôû choã naøo? Hieàn thuû, haõy nghe kyõ: Caùc haønh laø voâ thöôøng, Caùc phaùp laø voâ ngaõ, Tòch tónh laø Nieát-baøn, Sanh loøng tin nôi ta”.

Khi thaáy voi döõ chaïy aùo tôùi choã Phaät, chuùng Thanh vaên ñeàu chaïy traùnh xa, chæ rieâng coù A-nan laø khoâng lìa xa Phaät. Sau khi haøng phuïc voi döõ xong, Phaät cuøng chuùng Thanh vaên ñeán nhaø tröôûng giaû, voi Hoä taøi theo sau Phaät; khi Phaät vaøo trong nhaø, voi ñöùng ôû ngoaøi vì khoâng thaáy Phaät neân noù ñònh xoâ cöûa laøm suïp nhaø, Phaät lieàn duøng thaàn löïc hoùa nhaø thaønh thuûy tinh, trong ngoaøi ñeàu thaáy ñöôïc nhau ñeå voi ñöôïc thaáy Phaät. Thoï thöïc xong, Phaät noùi keä chuùc nguyeän roài cuøng chuùng Thanh vaên ñöùng daäy ra veà, voi laïi ñi theo sau Phaät. Quaàn thaàn ñem vieäc naøy taâu vua, vua lieàn noùi vôùi Ñeà-baø-ñaït-ña: “Ngaøi ñaõ laøm cho toâi bò toån thaát lôùn, neáu voi aáy boû ñi, nöôùc laân caän seõ gaây chieán tranh, Ngaøi thaät khoâng bieát thôøi”, Ñeà-baø-ñaït-ña nghe Vuatraùch lieàn im laëng. Vua baûo quaàn thaàn : “sau khi Phaät ra khoûi thaønh thì haõy ñoùng cöûa thaønh laïi, chôù ñeå voi theo Phaät ra ngoaøi”, ñaïi thaàn tuaân lònh vua, baûo ngöôøi giöõ cöûa thaønh vaø ngöôøi quaûn töôïng : “haõy baét giöõ voi laïi, chôù ñeå noù theo Phaät ra ngoaøi”. Khi voi Hoä taøi bò baét giöõ laïi, noù khoâng nhìn thaáy Phaät ñöôïc nöõa neân duøng chaân ñaïp voøi cho khoâng thôû ñöôïc, meâ man ngaõ xuoáng ñaát maø cheát, thaàn thöùc thaùc sanh leân coõi trôøi Töù thieân vöông. Thöôøng phaùp cuûa chö thieân khi sanh leân coõi trôøi ñeàu khôûi ba nieäm: moät laø ta töø ñaâu sanh ñeán ñaây, hai laø nay ta ñang ôû ñaâu, ba laø ta do nghieäp duyeân gì. Luùc ñoù thieân töû naøy quaùn bieát mình töø thaân voi cheát ñi, ñöôïc sanh leân coõi trôøi Töù thieân vöông laø do

520 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

sanh taâm hoan hæ ñoái vôùi Phaät. Thieân töû lieàn suy nghó: “neáu ta ôû ñaây thoï dieäu laïc maø khoâng ñeán choã Theá toân tröôùc laø khoâng phaûi ñaïo lyù ; ta neân cuøng chö thieân vaây quanh ñi ñeán choã Phaät”, nghó roài ngay trong ñeâm ñoù, Thieân töû duøng traêm baùu trang nghieâm thaân, thaân thanh tònh saùng suoát töø trong ra ngoaøi, laïi duøng caùi y kích ñöïng ñuû loaïi hoa vi dieäu ñi ñeán choã Phaät trong Truùc laâm, aùnh saùng chieáu soi cuøng khaép, saùng hôn caû ban ngaøy. Thieân töû ñeán choã Phaät raûi hoa cuùng döôøng, ñaûnh leã Phaät roài ngoài moät beân, Phaät quaùn bieát caên taùnh tuøy mieân cuûa thieân töû noùi phaùp Töù ñeá khieán cho ñöôïc khai ngoä vaø chöùng quaû Döï löu. Sau khi chöùng quaû, thieân töû baïch Phaät: “Theá toân, nhôø Phaät khai ngoä khieán con ôû trong caùc naïn maø ñöôïc giaûi thoaùt, ñieàu naøy khoâng phaûi do cha meï… cho ñeán sa moân, Baø- la-moân coù theå laøm ñöôïc. Theá toân laø baäc ñaïi thieän tri thöùc ñaõ cöùu vôùt con ra khoûi ba coõi, ñaët ñeå con vaøo coõi trôøi ngöôøi, heát khoå sanh töû, ñöôïc ñaïo Nieát-baøn, laøm caïn bieån maùu, vöôït khoûi nuùi xöông, nuùi thaân kieán töø voâ thæ ñeán nay ñeàu bò phaù tan baèng chaøy trí Kim cang, chöùng ñöôïc Sô quaû. Nay con xin quy y Tam baûo, töø hoâm nay cho ñeán troïn ñôøi thoï trì naêm hoïc xöù, cuùi xin Theá toân chöùng bieát con laø OÂ-ba-saùch-ca”, lieàn noùi keä:

“Nhôø Phaät ñoùng bít cöûa ñöôøng aùc, ÔÛ trong ba ñöôøng nhieàu toån haïi, Nhôø Phaät khai môû ñöôøng Nhaân thieân, Laïi ñöôïc chöùng Nieát-baøn vi dieäu, Nhôø Phaät döùt tröø caùc nghieäp aùc, Loät heát maøng che, maét ñöôïc saùng, Chöùng ñöôïc ñaïo Thaùnh hieàn tòch dieät, Vöôït qua caûnh khoå trong ba coõi, Ñöôïc taát caû trôøi ngöôøi cuùng döôøng, Tröø heát khoå sanh giaø bònh cheát. Trong traêm ngaøn ñôøi khoâng ñöôïc gaëp, Hoâm nay quaû baùo ñöôïc gaëp Phaät, Ruõ anh laïc kính leã ñaïi sö, Ñaûnh leã chaân Phaät, taâm vui möøng, Nhieãu phaûi ba voøng roài trôû veà, Voït thaân bay leân treân thieân cung”.

Luùc ñoù thieân töû vui möøng nhö ngöôøi ñi buoân ñöôïc lôøi, nhö ngöôøi caøy ruoäng ñöôïc thu hoaïch, nhö ngöôøi ratraän ñöôïc thaéng, nhö ngöôøi bònh ñöôïc laønh, cuøng chö thieân bay trôû veà thieân cung. Ñeâm ñoù vaøo ñaàu ñeâm, caùc Bí-soâ kinh haønh trong röøng nhìn thaáy aùnh saùng naøy roài, saùng hoâm sau lieàn ñeán hoûi Phaät: “Theá toân, ñeâm qua coù phaûi Thích Phaïm chö thieân


ñaõ ñeán choã Phaät?”, Phaät noùi: “ñoù khoâng phaûi laø Thích Phaïm chö thieân ñaõ ñeán choã ta. Caùc thaày coù nhôù voi Hoä taøi hung döõ ñaõ chaïy aøo tôùi muoán giaãm cheát ta khoâng?”, ñaùp laø coù nhôù, Phaät noùi: “luùc ñoù ta ñaõ chæ daïy khieán noù sanh taâm chaùnh tín vaø khôûi taâm hoan hæ ñoái vôùi ta; nhôø ñoù sau khi cheát, noù ñöôïc sanh leân coõi trôøi Töù thieân vöông. Ñeâm qua chính thieân töû aáy ñaõ ñeán choã ta, nghe ta thuyeát phaùp vaø ñaõ ñöôïc Kieán ñeá”, caùc Bí- soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, voi Hoä taøi ñaõ taïo nghieäp gì maø ñoïa vaøo baøng sanh, laïi nhôø nghieäp gì maø ñöôïc sanh leân coõi trôøi Töù thieân vöông vaø ñöôïc Kieán ñeá?”, Phaät noùi: “voi Hoä taøi ñaõ taïo nghieäp roài, theo thôøi gian nghieäp aáy taêng tröôûng thaàn thuïc, duyeân bieán hieän tieàn nhö boäc löu (thaùc nöôùc) khoâng theå chaûy ngöôïc laïi, quyeát ñònh phaûi chieâu laáy quaû baùo khoâng ai coù theå thoï thay. Naøy caùc Bí-soâ, neáu moät ngöôøi ñaõ taïo nghieäp thieän aùc khoâng phaûi ñòa thuûy hoûa phong ôû ngoaøi giôùi môùi khieán ngöôøi kia thoï baùo, maø ñeàu ôû trong uaån xöù giôùi cuûa töï thaân chieâu caûm quaû dò thuïc”. Phaät noùi keä:


Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Quaù khöù Hieàn kieáp, luùc loaøi ngöôøi thoï hai vaïn tuoåi coù Phaät Ca-dieáp ba ra ñôøi ñaày ñuû möôøi hieäu, truï ôû trong vöôøn Thi loäc, choã Tieân nhôn ñoïa xöù thuoäc thaønh Baø-la-neâ-tö. Luùc ñoù voi naøy xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa Phaät ñoù, nhöng khoâng quyù troïng giôùi, giôùi haïnh thieáu soùt neân bò ñoïa trong loaøi voi. Vò naøy thöôøng ñem töù söï cuùng döôøng chuùng taêng, nhôø caên laønh naøy neân duø sanh ra nôi naøo cuõng ñöôïc ñaày ñuû thöùc aên uoáng, laïi ñöôïc gaëp ta, do sanh taâm hoan hæ neân sau khi qua ñôøi ñöôïc sanh leân coõi trôøi Töù thieân vöông.Vò naøy thöôøng ñoïc tuïng caùc phaùp nhö Töù ñeá, duyeân khôûi, uaån, xöù…; nhôø caên laønh naøy neân sau khi sanh thieân trôû laïi gaëp ta, nghe phaùp vaø ñöôïc Kieán ñeá, chöùng quaû Döï löu. Naøy caùc Bí-soâ, neáu tu nghieäp traéng thì ñöôïc quaû baùo traéng…”, caùc Bí-soâ laïi coù nghi thænh hoûi Phaät: “luùc voi Hoä taøi chaïy ñeán haïi Phaät, do nhaân duyeân gì chuùng Thanh vaên ñeàu chaïy traùnh xa, chæ coù moät mình A- nan laø khoâng lìa xa Phaät?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ coù ngaøy nay maø ngaøy xöa cuõng vaäy, caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa, ôû beân soâng A na baø ñaït ña coù con ngoãng chuùa teân laø Ñeà ñaàu laïi tra, noù coù hai con: con ngoãng lôùn teân laø Maõn, con ngoãng nhoû teân laø Maõn dieän. Maõn coù taùnh hung aùc, thích gaây söï ñaùnh nhau vaø xuùc naõo caùc con ngoãng khaùc; moãi laàn nghe caùc con ngoãng ñeán baùo caùo: “con lôùn

522 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

cuûa Ñaïi vöông ñaùnh toâi, xuùc naõo toâi”, ngoãng chuùa lieàn suy nghó: “baûn taùnh noù hung baïo, neáu laäp noù laøm Thaùi töû thì sau khi ta cheát, noù seõ gieát haïi caùc con ngoãng; ta phaûi laäp keá”, nghó roài lieàn goïi hai con ñeán noùi raèng: “hai con haõy ñi tuaàn tra tôùi caùc ao coù ngoãng sinh soáng, ñöùa naøo tuaàn tra xong trôû veà tröôùc thì ta seõ truyeàn vöông vò”. Hai vöông töû ngoãng nghe roài, moãi con lieàn cuøng naêm traêm ngoãng chuùng bay ñi tuaàn tra caùc ao nöôùc ôû khaép nôi coù ngoãng sinh soáng, daàn daàn ñeán thaønh Baø-la-neâ-tö. Nôi ñaây coù vua Phaïm ñöùc ñang trò vì, ñaát nöôùc phoàn thònh, nhaân daân no aám ; caùch thaønh khoâng xa coù moät ao sen vôùi ñuû caùc loaïi hoa taïp saéc phuû ñaày treân maët ao, boán beân bôø ao coù ngaøn loaïi caây hoa quaû vôùi ñuû caùc loaïi chim tuï taäp. Vöông töû Maõn cuøng naêm traêm ngoãng chuùng bay xuoáng ao daïo chôi vui veû, khoâng coù sôï seät; vöông töû Maõn dieän cuøng naêm traêm ngoãng chuùng ñang bay treân khoâng trung, moät con ngoãng hoûi: “chuùng ta coù neân bay xuoáng ao naøy khoâng?”, Maõn dieän noùi: “ta neân trôû veà ao Voâ nhieät nhaän vöông vò roài seõ trôû laïi ñaây vui chôi”, noùi roài lieàn bay trôû veà ao Voâ nhieät nhaän vöông vò roài trôû laïi trong ao naøy vui chôi. Nhöõng ngöôøi ñöùng beân bôø ao nhìn thaáy ngoãng chuùa naøy xinh ñeïp khaùc laï, khoâng chim naøo ôû ñaây saùnh ñöôïc neân ñeàu nhìn ngaém noù, khoâng bieát noù töø ñaâu tôùi. Tieáng ñoàn lan ra neân daân chuùng trong thaønh Baø-la-neâ-tö ñeàu ñeán beân ao ngaém nhìn ngoãng chuùa, quaàn thaàn ñem vieäc naøy taâu vua. Vua cho goïi caùc thôï saên ñeán vaø noùi: “ta nghe noùi trong ao cuûa ta coù moät ngoãng chuùa khoâng bieát töø ñaâu bay tôùi raát xinh ñeïp, caùc oâng tìm caùch vaây baét nhöng khoâng ñöôïc laøm toån haïi noù roài mang ñeán ñaây cho ta xem”, caùc thôï saên tuaân lònh vua vaây baét, töø töø coät troùi ngoãng chuùa laïi. Ngoãng chuùa bieát khoâng thoaùt ñöôïc neân baûo baày ngoãng mau bay trôû veà ao Voâ nhieät, naêm traêm con ngoãng nghe roài ñeàu bay heát, chæ coù moät con ôû laïi nhìn ngoãng chuùa rôi nöôùc maét. Thôï saên thaáy roài ngaïc nhieân noùi vôùi ngoãng kia: “ta vì theo lònh vua neân vaây baét ngoãng chuùa, ta khoâng baét gieát ngöôi, ngöôi chôù khoùc”, noùi roài mang ngoãng chuùa ñeán choã vua, ngoãng kia vì thöông meán ngoãng chuùa neân cuõng bay theo sau. Ñeán choã vua, vua thaáy roài lieàn hoûi thôï saên: “con ngoãng kia vì sao laïi bay theo ñeán ñaây?”, thôï saên noùi laø noù töï bay theo, vua ngaïc nhieân noùi vôùi thôï saên: “ngoãng kia chaéc laø choâng hay vôï cuûa ngoãng chuùa naøy neân khoâng muoán lìa xa nhau, vaäy khanh haõy thaû cho chuùng cuøng bay ñi, chôù coù gieát haïi”, thôï saên noùi: “thaàn sôï ngöôøi khaùc seõ baét gieát chuùng, xin vua ra lònh cho nhaân daân chôù gieát haïi chuùng”, vua lieàn baûo ñaïi thaàn: “khanh haõy cho ngöôøi ñaùnh troáng thoâng baùo cho daân chuùng trong thaønh töø nay trôû ñi khoâng ñöôïc gieát haïi loaøi chim”, ñaïi thaàn tuaân lònh vua ñi thoâng baùo cho daân chuùng bieát.


Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ngoãng chuùa Maõn dieän thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, ngoãng bay theo sau chính laø A-nan, naêm traêm ngoãng chuùng chính laø naêm traêm Bí-soâ ngaøy nay. Thuôû xöa naêm traêm ngoãng chuùng ñeàu bay ñi, chæ coù ngoãng kia ôû laïi khoâng xa lìa ; nay cuõng vaäy. Caùc thaày laéng nghe theâm:

Thuôû xöa taïi thaønh Baø-la-neâ-tö coù vua teân laø A-tra trò vì, ñaát nöôùc phoàn thònh, nhaân daân no aám, trieàu thaàn coù naêm traêm vò, do oai ñöùc cuûa vua neân caùc nöôùc laân caän ñeàu ñeán trieàu baùi. Luùc ñoù coù moät ngöôøi töø Nam Thieân truùc ñeán teân laø Tröôïng bình, coù söùc maïnh ñòch ngaøn ngöôøi; ñaïi thaàn daãn ñeán gaëp vua taâu raèng: “ngöôøi naøy coù söùc maïnh ñòch ñöôïc ngaøn ngöôøi, vì nghe oai ñöùc cuûa vua neân ñeán xin theo phoø taù, xin vua thu naïp”, vua nghe roài lieàn thu naïp vaø ban cho nhieàu cuûa caûi vaät duïng. Thôøi gian sau, moät vua cuûa nöôùc laân caän coù quaân maõ nhieàu vaø maïnh neân taäp hoïp boán binh laø töôïng binh, maõ binh, xa binh vaø boä binh roài thaân chinh ñeán gaây chieán; vua A-tra cuõng daãn boán binh ra nghinh chieán, vua kia thuatraän boû chaïy veà nöôùc. Trôû veà nöôùc roài laäp keá cho ngöôøi ñeán ñuùt loùt vaø mua chuoäc naêm traêm vò ñaïi thaàn trong trieàu cuûa vua A-tra, noùi raèng: “laàn sau vua nöôùc toâi sang gaây chieán, caùc oâng chôù cuøng chuùng toâi chieán ñaáu; neáu vua toâi thaéng traän seõ ban thöôûng cho caùc oâng gaáp vaïn laàn”, naêm traêm trieàu thaàn naøy nhaän lôøi. Khoâng bao laâu sau, vua nöôùc kia laïi sang gaây chieán, vua A-tra cuõng daãn binh ra nghinh chieán nhöng naêm traêm ñaïi thaàn vì ñoàng tình vôùi vua nöôùc kia neân khoâng cuøng hoï chieán ñaáu. Do duyeân naøy neân vua A-tra vaø Tröôïng bình bò nguy khoán, vua noùi keä:

“Töø laâu thaân caän ta, Nay ñeàu lìa boû ta, Chæ coøn coù Tröôïng bình, Khoâng lìa boû Ñaïi vöông”.

Luùc ñoù Tröôïng bình gieát cheát naêm traêm ñaïi thaàn kia. Phaät baûo caùc Bí-soâ: “vua A-tra thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy

nay, Tröôïng bình chính laø A-nan, naêm traêm ñaïi thaàn chính laø naêm traêm Bí-soâ; thuôû xöa naêm traêm ñaïi thaàn ñeàu lìa boû ta, chæ coù Tröôïng bình laø khoâng lìa boû, nay cuõng vaäy. Caùc thaày haõy laéng nghe theâm:

Thuôû xöa, coù moät Boà-taùt truï nôi Baát ñònh tuï, thoï thaân sö töû vua cuûa loaøi thuù soáng trong nuùi röøng noï. Luùc ñoù coù naêm traêm daõ can haèng ngaøy thöôøng theo sau sö töû ñeå aên thöùc aên dö; vì khi sö töû baét ñöôïc con thuù naøo, noù chæ aên phaàn thòt ngon roài boû ñi, phaàn coøn laïi ñeå cho caùc daõ can aên. Thôøi gian sau, khi ñi saên moài vaøo ban ñeâm, vì trôøi toái neân sö töû rôi

524 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

xuoáng moät caùi gieáng khoâ; thaáy sö töû bò rôi xuoáng gieáng, moät con trong soá naêm traêm daõ can ôû laïi beân mieäng gieáng nghó caùch cöùu sö töû, nhöõng con khaùc thaáy baày nai lieàn chaïy theo nai. Con daõ can naøy ñi quanh nhìn ngoù vaø thaáy moät uï ñaát, noù duïng söùc ñaåy ñaát naøy boû xuoáng gieáng cho ñeán khi ñaát daàn daàn ñaày ; nhôø ñoù sö töû nhaûy ra khoûi gieáng. Chö thieân treân hö khoâng thaáy roài lieàn noùi keä:

“Neân giao keát baïn thaân, Duø yeáu hay maïnh meõ, Ta thaáy moät daõ can, Cöùu sö töû khoûi gieáng”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “sö töû thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, daõ can ôû laïi chính laø A-nan, nhöõng con daõ can boû ñi chính laø caùc Bí-soâ ngaøy nay; thuôû xöa ñaõ lìa boû ta vaø nay cuõng vaäy. Caùc thaày laéng nghe theâm:

Thuôû xöa, coù moät Boà-taùt truï nôi Baát ñònh tuï, thoï thaân Nai vua cuûa naêm traêm con soáng trong moät khu röøng noï. Coù moät thôï saên giaêng baãy ñeå gieát haïi baày nai, khi nai chuùa daãn baày nai ñi ñeán nôi ñoù, nai chuùa ñi ñaàu lieàn sa baãy, baày nai ñeàu boû chaïy taùn loaïn, chæ coøn laïi moät con nai caùi ôû beân caïnh nai chuùa khoâng ñi. Thaáy nai chuùa gôû baãy khoâng ñöôïc, nai caùi naøy noùi keä:

“Nai chuùa ñaïi oai ñöùc, Haõy mau mau gôû baãy, Ngöôøi caøi ñaët baãy naøy, Laø thôï saên saép ñeán”.

Nai chuùa noùi keä: “Ta duø laøm caùch naøo, Cuõng khoâng theå gôû baãy, Baãy naøy quaù chaéc chaén, Coät chaân ñau thaáu xöông”.

Luùc ñoù ngöôøi thôï saên caàm cung teân ñi ñeán, thaáy thôï saên saép ñeán nai caùi noùi keä:

“Nai chuùa ñaïi oai ñöùc, Haõy mau mau gôû baãy, Ngöôøi caøi ñaët baãy naøy, Laø thôï saên saép ñeán”.

Nai chuùa noùi keä: “Ta duø laøm caùch naøo, Cuõng khoâng theå gôû baãy, Baãy naøy quaù chaéc chaén,


Coät chaân ñau thaáu xöông”. Nai caùi thaáy thôï saên ñeán, vì quaù sôï haõi neân noùi vôùi thôï saên:

“OÂng laø thôï saên gioûi, Haõy boû cung teân ñi, Laáy dao gieát toâi tröôùc, Roài gieát nai chuùa sau”.

Thôï saên nghe roài ngaïc nhieân hoûi: “nai naøy laø gì cuûa ngöôi?”, ñaùp laø choàng toâi, thôï saên nghe roài noùi keä:

“Nay ta khoâng haïi ngöôi, Cuõng khoâng gieát nai chuùa, Choàng vôï ñeàu ñöôïc tha, Cho hai ngöôi ñoaøn tuï”.

Nai caùi noùi keä: “Nhö vôï choàng toâi cuøng vui veû, Toâi ñoaøn tuï vôùi choàng thaân yeâu, Nguyeän cho oâng cuøng vôùi quyeán thuoäc, Thöôøng ñöôïc vui veû thöông yeâu nhau”.

Thôï saên nghe roài kinh ngaïc khen laø hieám coù, lieàn gôû baãy cho nai chuùa ñöôïc cuøng ñi vôùi nai caùi.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “nai chuùa thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, nai caùi ôû laïi chính laø A-nan, baày nai boû ñi chính laø caùc Bí-soâ; thuôû xöa lìa boû ta, nay cuõng vaäy”, luùc ñoù caùc Bí-soâ laïi coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, vì sao Ñeà-baø-ñaït-ña laïi tham lôïi döôõng caáu ueá maø töï haïi baûn thaân mình?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay, ngaøy xöa cuõng vì tham lôïi caáu ueá maø töï haïi thaân. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa, trong moät vuøng nuùi coù caùi ao hoa lôùn, luùc ñoù coù moät con voi lôùn ñeán beân ao uoáng nöôùc xong roài ñi, laïi coù moät con daõ can raát dô baån hoâi haùm cuõng muoán ñeán beân ao uoáng nöôùc. Noù gaëp voi ngöôïc ñöôøng ñi tôùi lieàn noùi: “anh haõy traùnh ñöôøng, neáu khoâng traùnh thì chuùng ta seõ ñaùnh nhau”, voi nghe roài lieàn suy nghó: “con vaät naøy hoâi haùm dô baån ñaùng thöông, neáu ta duøng chaân ñaïp hoaëc duøng ngaø, voøi haïi noù thì ta cuõng bò dô laây; ta neân duøng vaät baån haïi noù”, nghó roài lieàn noùi keä:

“Khoâng duøng chaân ñaïp ngöôi, Cuõng khoâng duøng voøi, ngaø, Maø duøng vaät baån gieát, Duøng vaät baån gieát baån”.

Voi suy nghó: “neáu ta neù traùnh boû ñi, chaéc chaén noù seõ theo sau ta”, nghó roài lieàn neù moät beân roài boû ñi thaät mau; daõ can suy nghó: “ta chæ noùi

526 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

moät caâu maø voi ñaõ sôï haõi boû chaïy”, nghó roài lieàn ñuoåi theo sau. Voi thaáy daõ can ñaõ chaïy tôùi gaàn lieàn duïng söùc phoùng phaân vaøo mình daõ can, daõ can truùng phaûi phaân lieàn qua ñôøi.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “con daõ can thuôû xöa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña ngaøy nay, xöa bò vaät baån laøm haïi, nay cuõng bò lôïi döôõng caáu ueá laøm haïi”, caùc Bí-soâ laïi coù nghi thænh hoûi Phaät: “do nhaân duyeân gì ngöôøi nghe theo lôøi Phaät daïy thì ñöôïc thoaùt khoøi sanh töû khoå naïn, coøn nghe theo lôøi cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña thì bò khoå naõo?”



QUYEÅN 20

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “thuôû xöa cuõng vaäy, ai nghe theo lôøi ta daïy

ñeàu thoaùt khoûi khoå naïn; ai nghe theo lôøi daïy cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña ñeàu bò khoå naïn. Caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa taïi moät ñoàng hoang coù moät thoân vôùi nhieàu caây traùi sum sueâ, nôi ñoù coù hai baày khæ soáng gaàn nhau, moãi baày coù naêm traêm con vôùi moät khæ chuùa. Moät trong hai con khæ chuùa naèm moäng thaáy naêm traêm con khæ vôùi hai khæ chuùa ñeàu bò neùm vaøo caùi vaïc noùng, noù sôï haõi ñeán noãi loâng treân ngöôøi döïng ñöùng vaø laäp töùc tænh daäy. Khæ chuùa naøy cho goïi baày khæ ñeán keå laïi giaác moäng treân roài noùi: “giaác moäng naøy khoâng phaûi laø ñieàm laønh, chuùng ta phaûi boû nôi naøy dôøi ñeán nôi khaùc”, baày khæ noùi: “caàn gì phaûi rôøi boû nôi ñaây, Ñaïi vöông coù ñaïi oai ñöùc, moäng thaáy thì khoâng phaûi laø söï thaät”. Saùng hoâm sau khæ chuùa naøy ñeán noùi vôùi khæ chuùa kia : “toâi moäng thaáy nhö vaäy nhö vaäy, chuùng ta neân dôøi ñeán nôi khaùc”, khæ chuùa kia noùi: “laøm sao coù theå tin vaøo giaác moäng, neáu anh muoán ñi thì cöù ñi, toâi ôû ñaây thaáy thoaûi maùi neân khoâng muoán ñi ñaâu caû”. Khæ chuùa naøy bieát khæ chuùa kia khoâng tin neân daãn baày khæ cuûa mình ñi ñeán nôi khaùc. Thôøi gian sau, trong thoân coù moät noâ tyø ñang rang luùa maïch, moät con deâ ñeán gaàn muoán aên luùa, coâ beøn laáy caây cuûi ñang chaùy ñaùnh deâ, löûa chaùy loâng deâ neân con deâ chaïy vaøo trong chuoàng voi cuûa vua. Trong chuoàng naøy coù nhieàu coû khoâ, con deâ bò löûa ñoát noùng neân laéc mình laøm cho löûa vaêng leân coû khoâ, coû chaùy khieán caùc con voi trong chuoàng ñeàu bò phoûng. Ngöôøi quaûn töôïng ñem vieäc naøy taâu vua, vua baûo goïi thaày thuoác ñeán chöõa trò, thaày thuoác suy nghó: “tröôùc ñaây ta bò baày khæ laøm toån haïi muøa mang, nay ta nhaân dòp naøy baùo thuø”, nghó roài lieàn taâu vua: “voi bò phoûng, caân phaûi duøng môû khi thoa leân choã phoûng thì môùi ñöôïc laønh”. Vua nghe roài lieàn ra lònh tìm môû khæ, ñaïi thaàn tuaân lònh vua cho goïi thôï saên ñeán vaøo baûo tìm baét khæ. Thôï saên tuaân lònh ñi tìm baét khæ, keát quaû khæ chuùa vaø baày khæ

528 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

naêm traêm con cuûa noù ñeàu bò baét vaø bò thaày thuoác kia boû vaøo vaïc nung ñeå laáy môû. Chö thieân treân hö khoâng thaáy vieäc naøy roài lieàn noùi keä:

“Khoâng neân gaàn oan gia, Thaønh aáp vaø laøng xoùm, Ngöôøi giaän deâ aên luùa, Khieán khæ bò naáu chaûy”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “khæ chuùa naèm moäng thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, khæ chuùa khoâng tin chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña; thuôû xöa baày khæ nghe theo lôøi ta neân traùnh khoûi noãi khoå bò löûa ñoát, baày khæ nghe theo lôøi cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña thì chòu khoå cuøng cöïc, ngaøy nay cuõng vaäy. Caùc thaày laéng nghe theâm:

Thuôû xöa taïi moät nôi khaùc coù hai con khæ chuùa, moãi con coù naêm traêm quyeán thuoäc; moät trong hai con khæ chuùa daãn quyeán thuoäc cuûa mình ñi kieám aên, ñeán moät laøng kia thaáy coù moät caây Kim ba giaø ra traùi sum sueâ. Baày khæ thaáy roài lieàn noùi vôùi khæ chuùa: “caây naøy ra traùi raát sum sueâ, chuùng ta töø xa ñeán ñaây meät nhoïc neân leân caây haùi traùi naøy aên”, khæ chuùa quan saùt roài noùi keä:

“Caây naøy gaàn xoùm laøng, Treû em khoâng haùi aên, Thì caùc ngöôi neân bieát, Traùi naøy khoâng aên ñöôïc”.

Noùi roài daãn baày khæ boû ñi; sau ñoù con khæ chuùa thöù hai cuõng daãn quyeán thuoäc cuûa mình ñi kieám aên, ñeán laøng kia thaáy caây Kim ba giaø ra traùi sum sueâ. Baày khæ thaáy roài lieàn noùi vôùi khæ chuùa: “caây naøy ra traùi raát sum sueâ, chuùng ta töø xa ñeán ñaây meät nhoïc neân leân caây haùi traùi naøy aên roài ñi tieáp”, khæ chuùa noùi ñöôïc, keát quaû laø khæ chuùa vaø baày khæ aên traùi naøy xong lieàn cheát.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “khæ chuùa thöù nhaát chính laø thaân ta ngaøy nay, khæ chuùa thöù hai chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña; thuôû xöa baày khæ nghe theo lôøi ta ñeàu ñöôïc bình an, baày khæ nghe theo lôøi cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña ñeàu bò cheát. Ngaøy nay cuõng vaäy, ai nghe theo lôøi ta daïy ñeàu thoaùt khoûi khoå naïn; ai nghe theo lôøi daïy cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña ñeàu bò khoå naïn”.

Luùc ñoù caùc cö só, Baø-la-moân nghe bieát Ñeà-baø-ñaït-ña neùm ñaù haïi Phaät ñeàu töùc giaän muoán gieát Ñeà-baø-ñaït-ña, ñoàng baïn cuûa Ñeà-baø-ñaït- ña hay tin naøy lieàn ñeán baùo, Ñeà-baø-ñaït-ña nghe roài lieàn ñeán beân goác caây ngoài thieàn. Khi caùc cö só, Baø-la-moân ñeán, thaáy Ñeà-baø-ñaït-ña ñang ngoài thieàn beân goác caây lieàn noùi vôùi nhau: “Ñeà-baø-ñaït-ña coù ñaïi oai ñöùc, chuùng ta khoâng theå gieát; taïi sao chuùng ta laïi coù nieäm aùc naøy, chuùng ta


haõy giaûi taùn”. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy, ñeáu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, vì sao Ñeà-baø-ñaït-ña laøm ñieàu phi phaùp, taïo toäi nhöng ôû tröôùc moïi ngöôøi laïi hieän töôùng tu phaùp laønh?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay maø ngaøy xöa cuõng vaäy, caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa taïi moät nôi coù con chuoät chuùa vôùi naêm traêm quyeán thuoäc; laïi coù con meøo teân laø Hoûa dieãm, luùc coøn treû noù chuyeân moân baét gieát chuoät, khi ñaõ giaø noù suy nghó: “hoài coøn treû coù söùc löïc, ta coù theå baét chuoät deã daøng ; nay ta ñaõ giaø khí löïc suy yeáu khoâng theå baét chuoät ñöôïc, ta neân laøm phöông tieän”, nghó roài noù quan saùt bieát coù con chuoät chuùa cuøng naêm traêm quyeán thuoäc ôû trong hang ñoù. Meøo giaø naøy lieàn ñeán tröôùc hang ngoài thieàn, khi baày chuoät ra ngoaøi kieám aên thaáy meøo ngoài thieàn lieàn hoûi: “caäu ñang laøm gì vaäy?”, meøo ñaùp: “hoài xöa khi coøn treû khoûe maïnh, ta ñaõ gaây voâ löôïng toäi; nay tuoåi giaø, ta muoán tu phöôùc ñeå tröø boû toäi xöa”, baày chuoät nghe roài lieàn sanh taâm thieän, cho laø meøo ñang tu phaùp laønh neân höõu nhieãu ba voøng roài chui vaøo hang; meøo giaø lieàn choäp baét con chuoät ñi cuoái ñeå aên thòt. Khoâng bao laâu sau baày chuoät caøng ít daàn, chuoät chuùa suy nghó: “baày chuoät ít daàn, meøo giaø maäp leân aét laø coù nguyeân do”, nghó roài chuoät chuùa lieàn xem xeùt phaân meøo, thaáy trong phaân coù xöông vaø loâng chuoät, noù lieàn theo doõi meøo giaø vaø bieát ñöôïc meøo giaø ñaõ baét con chuoät ñi cuoái ñeå aên thòt. Chuoät chuùa lieàn ñöùng traùnh xa roài noùi keä:

“Meøo giaø ngaøy caøng maäp, Baày chuoät ngaøy caøng ít, Neáu aên traùi caây cuû laù, Sao phaân coù loâng xöông, OÂng tuy tu thieàn nhöng baát thieän, Vì lôïi neân giaû ngöôøi tu thieän, Nguyeän oâng khoâng bònh, soáng an oån, Baày chuoät chuùng toâi, oâng aên heát”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “meøo giaø thuôû xöa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña ngaøy nay; thuôû xöa laøm ñieàu phi phaùp taïo toäi nhöng laïi hieän töôùng tu thieän, ngaøy nay cuõng vaäy”, caùc Bí-soâ laïi coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân haõy noùi nhaân duyeân cuûa vieäc ai nghe theo lôøi Theá toân daïy ñeàu thoaùt khoûi khoå naïn; ai nghe theo lôøi daïy cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña ñeàu bò khoå naïn”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay maø ngaøy xöa cuõng vaäy, caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa coù hai ngöôøi daãn ñöôøng, moãi ngöôøi coù naêm traêm coã xe ñang vöôït qua baõi sa maïc, luùc gaëp ñöôïc choã coù coû nöôùc, luùc khoâng gaëp, traûi qua nhieàu ngaøy nhö vaäy neân caùc con boø raát khoå sôû. Sau ñoù ñoaøn

530 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

xe ñi ñeán moät nôi coù suoái nöôùc vaø coû töôi toát, caùc thöông nhaân daét boø tôùi cho aên coû uoáng nöôùc vaø nghæ ngôi trong luùc hoï xuoáng nöôùc taém röûa. Trong naêm traêm con boø cuûa ñoaøn xe thöù nhaát coù moät con boø chuùa, noù baûo caùc con boø: “nôi ñaây coù coû xanh toát vaø nöôùc suoái, chuùng ta haõy ôû laïi ñaây ñöøng ñi nöõa; neáu caùc thöông nhaân baét chuùng ta keùo xe thì chuùng ta haõy naèm xuoáng ñaát, khoâng ñeå hoï ñieàu khieån chuùng ta nöõa”, con boø chuùa cuûa ñoaøn xe coù naêm traêm con boø thöù hai noùi vôùi caùc con boø: “caùc thöông nhaân naøy coù söùc maïnh, coù theå ñieàu khieån nhöõng vaät khoù ñieàu khieån; chuùng ta haõy tuøy thuaän hoï, keùo xe nhö truôùc, neáu khoâng seõ bò toån haïi”, con boø chuùa thöù nhaát töùc giaän noùi: “anh khuyeân baày boø chòu cho hoï sai khieán nhö tröôùc laø phi phaùp, ai coù theå thaáy ñuôïc löng cuûa mình”, noùi roài baûo baày boø cuûa mình: “haõy tin lôøi ta ôû laïi ñaây ñöøng ñi theo hoï nöõa”. Luùc ñoù caùc thöông nhaân cuûa ñoaøn xe thöù nhaát leân xe ñi tieáp thì caùc con boø naøy chuïm chaân caøo ñaát khoâng chòu ñi, thöông nhaân duøng roi ñaùnh ñeán raùch da chaûy maùu baét phaûi ñi; caùc con boø cuûa ñoaøn xe thöù hai chòu keùo xe neân ñöôïc an oån. Luùc ñoù chö thieân treân hö khoâng thaáy vieäc naøy roài noùi keä:

“Haõy xem boø chuùa aùc, Noùi baûo laøm vieäc sai, Khieán baày boø chòu khoå, Thaân bò ñaùnh chaûy maùu. Haõy xem boø chuùa toát, Thuaàn thieän chæ baûo ñuùng, Nhôø ñoù maø baày boø, Ñöôïc an oån thoaùt hieåm”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “boø chuùa chæ baûo ñuùng thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, boø chuùa chæ baûo sai chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña; thuôû xöa ai nghe theo lôøi ta daïy ñeàu thoaùt khoûi khoå naïn, ai nghe theo lôøi daïy cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña ñeàu bò khoå naïn; nay cuõng vaäy”, caùc Bí-soâ laïi coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, vì sao baûn thaân Ñeà-baø-ñaït-ña ngu si maø quyeán thuoäc cuõng ngu si?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ñôøi naøy maø ñôøi xöa cuõng vaäy, caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa trong moät khu röøng vaéng coù baày khæ sinh soáng, chuùng ñi daïo chôi ñeán moät caùi gieáng, nhìn thaáy döôùi ñaùy gieáng coù boùng maët traêng, chuùng noùi vôùi khæ chuùa: “Ñaïi vöông, maët traêng bò rôi xuoáng gieáng, chuùng ta xuoáng duôùi vôùt leân”. Chuùng baøn vôùi nhau laøm caùch naøo ñeå vôùt maët traêng leân, khæ chuùa noùi: “chuùng ta noái nhau laøm daây xuoáng döôùi vôùt traêng leân”, noùi roài moät con khæ ôû treân mieäng gieáng oâm chaët moät caønh


caây, nhöõng con khæ kia laàn löôït naém tay noâi nhau xuoáng döôùi gieáng; do soá khæ noái nhau caøng nhieàu neân caønh caây ôû treân chòu khoâng noåi, raïp xuoáng vaø gaõy. Luùc ñoù con khæ döôùi cuøng ôû gaàn saùt maët nöôùc ñöa tay quaäy nöôùc ñeå tìm traêng, nöôùc bò quaäy vaãn ñuïc neân traêng khoâng hieän nöõa; ôû treân caønh caây gaõy khieán cho caû baày khæ ñeàu rôi toøm xuoáng gieáng, cheát chìm moät löôït. Chö thieân treân hö khoâng thaáy vieäc naøy roài noùi keä:

“Nhöõng con khæ ngu si, Nghe lôøi khæ chuùa ngu, Baûo baày khæ xuoáng gieáng, Vôùt traêng maø cheát chìm”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “khæ chuùa thuôû xöa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña, thuôû xöa baûn thaân ngu si, quyeán thuoäc cuõng ngu si; ngaøy nay cuõng vaäy”.

Phaät taïi Truùc vieân thaønh Vöông xaù, luùc ñoù thôøi theá maát muøa ñoùi keùm, khaát thöïc khoù ñöôïc, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ta muoán truï tòch tónh trong ba thaùng, khoâng ñöôïc ai ñeán gaëp, tröø ngöôøi mang thöùc aên ñeán vaø vaøo ngaøy tröôûng tònh; caùc ñaïi ñöùc cuõng neân laäp cheá”. Luùc ñoù hai toân giaû Xaù-lôïi-phaát vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân an cö ba thaùng taïi Nam sôn, ôû nôi ñaây Ñeà-baø-ñaït-ña cung caáp thöùc aên uoáng vaø caùc vaät duïng cho ñaïi chuùng trong ba thaùng an cö. Sau ba thaùng, Ñeà-baø-ñaït-ña ôû trong ñaïi chuùng xöôùng raèng: “caùc Bí-soâ neân bieát, Sa moân Kieàu-ñaùp-ma khi thuyeát phaùp thöôøng ca ngôïi haïnh ôû trong nuùi tòch tónh, xa lìa caùc phieàn naõo, mau ñöôïc giaûi thoaùt; laïi ca ngôïi boán phaùp laø khaát thöïc, duøng y phaán taûo, chæ chöùa ba y vaø ngoài nôi ñaát troáng. Neáu ai khoâng thích tu theo boán phaùp naøy maø tu theo naêm phaùp cuûa ta, ñoù laø troïn ñôøi thoï maëc naïp y, troïn ñôøi thoï phaùp khaát thöïc, troïn ñôøi thoï phaùp aên moät böõa, troïn ñôøi thoï phaùp ngoài nôi ñaát troáng, troïn ñôøi thoï phaùp ñoaïn nhuïc, seõ mau ñöôïc giaûi thoaùt thì haõy laáy theû vaø rôøi khoûi chuùng”, vöøa xöôùng xong lieàn coù naêm traêm Bí-soâ trong ñaïi chuùng ñöùng daäy laáy theû vaø rôøi khoûi chuùng, ñi theo Ñeà- baø-ñaït-ña. La-haàu-la thaáy vieäc naøy roài lieàn noùi vôùi caùc Bí-soâ ñoù: “vì sao caùc thaày laïi boû Nhö lai maø ñi theo baïn aùc”, caùc Bí-soâ naøy noùi: “trong ba thaùng an cö chuùng ta khaát thöïc khoù ñöôïc, ñeàu nhôø Ñeà-baø-ñaït-ña cung caáp thöùc aên uoáng vaø caùc vaät duïng; vì theá chuùng toâi ñi theo Ñeà-baø-ñaït- ña”. Khi Ñeà-baø-ñaït-ña laøm vieäc phaù Taêng naøy, ñaïi ñòa chaán ñoäng, sao xeït saùng röïc, chö thieân treân hö khoâng ñeàu xöôùng raèng: “töø nay khoâng coù ngöôøi ñaéc ñaïo quaû, khoâng coù ngöôøi ñöôïc Laäu taän, khoâng coù ngöôøi ñoïc tuïng kinh luaät luaän vaø öa thích ôû nôi A-lan-nhaõ; cuõng khoâng coù ngöôøi tu ñaïo Thanh vaên, Duyeân giaùc vaø Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc. Trôøi ngöôøi naùo loaïn, phaùp luaân khoâng chuyeån trong ba ngaøn ñaïi thieân theá

532 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

giôùi nöõa, vì chuùng sanh tuøy thuaän ngöôøi, khoâng tuøy thuaän phaùp”. Luùc ñoù hai toân giaû Xaù-lôïi-phaát vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân nhìn thaáy hieän töôïng laï naøy neân nhaäp ñònh vaø quaùn bieát Ñeà-baø-ñaït-ña ñaõ phaù hoøa hôïp Taêng, lieàn noùi vôùi nhau: “chuùng ta haõy ñeán ñoù ñeå dieät traùnh luaän vaø laøm cho Taêng hoøa hôïp trôû laïi”. Maõn haï, ba y ñaõ ñuû, hai toân giaû du haønh daàn daàn tôùi Truùc vieân thaønh Vöông xaù, xeáp ba y, röûa chaân roài ñeán choã Theá toân. La-haàu-la vöøa nhìn thaáy hai toân giaû lieàn baïch vôùi toân giaû Xaù-lôïi-phaát: “A-giaù-lôïi-da coù bieát khoâng, Ñeà-baø-ñaït-ña ñaõ phaù hoøa hôïp Taêng”, Xaù- lôïi-phaát noùi: “ta ñaõ quaùn bieát roài neân môùi ñeán ñaây, con chôù lo buoàn, ta seõ laøm cho Taêng hoøa hôïp trôû laïi”, noùi roài lieàn ñeán choã Theá toân, ñaûnh leã roài ngoài moät beân baïch Phaät: “Theá toân, con nghe bieát Ñeà-baø-ñaït-ña ñaõ phaù hoøa hôïp Taêng, con nay muoán laøm cho Taêng hoøa hôïp trôû laïi, xin Theá toân cho pheùp”, Phaät lieàn khen ngôïi: “laønh thay, ai coù theå laøm cho Taêng hoøa hôïp, ngöôøi aáy ñöôïc voâ löôïng phöôùc ñöùc”. Ñöôïc Phaät höùa khaû roài, hai toân giaû Xaù-lôïi-phaát vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân cuøng ñi ñeán choã Ñeà-baø- ñaït-ña. Luùc ñoù, Ñeà-baø-ñaït-ña baét chöôùc oai nghi cuûa Phaät ngoài thuyeát phaùp cho ñaïi chuùng, Coâ ca lyù ca ngoài beân phaûi, Khieân ñeà ñaït phieâu ngoài beân traùi. Ñeà-baø-ñaït-ña töø xa nhìn thaáy hai toân giaû Xaù-lôïi-phaát vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân ñi ñeán lieàn suy nghó: “ta ñaõ thaønh baäc Nhaát thieát trí neân caû hai ñaïi ñöùc naøy cuõng ñeán choã ta”, nghó roài lieàn baûo hai ngöôøi ñang ngoâi beân traùi vaø beân phaûi ñöùng daäy, nhöôøng choã cho hai toân giaû ngoài. Bò cöôõng eùp rôøi khoûi choã ngoài, Coâ ca lyù ca… töùc giaän suy nghó: “chuùng ta ñaõ sai khi trôï giuùp cho Ñeà-baø-ñaït-ña phaù Taêng, neáu ta khoâng ñöùng daäy nhöôøng choã, thaày aáy seõ ñaùnh chuùng ta”, nghó roài lieàn ñöùng daäy nhöôøng choã cho hai toân giaû Xaù-lôïi-phaát vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân ngoài. Luùc ñoù Ñeà- baø-ñaït-ña noùi vôùi Xaù-lôïi-phaát: “ta ñau löng, thaày haõy thuyeát dieäu phaùp cho ñaïi chuùng”, noùi roài lieàn xeáp y Taêng-giaø-leâ goái ñaàu, naèm nghieâng beân phaûi nhöng Xaù-lôïi-phaát duøng thaàn löïc laøm cho Ñeà-baø-ñaït-ña naèm ngöõa, nguû say khoâng hay bieát roài noùi vôùi ñaïi chuùng: “ñaïi sö cuûa caùc vò nguû say nhö ñöùa beù”, noùi roài lieàn baûo Muïc lieân: “thaày haõy hieän thaàn thoâng löïc laøm cho ñaïi chuùng hoài taâm höôùng Phaät”. Luùc ñoù toân giaû Ñaïi Muïc-kieàn-lieân bay leân hö khoâng hieän caùc oai nghi ñi ñöùng naèm ngoài, keá nhaäp ñònh Hoûa quang tröôùc tieân töø phöông Ñoâng hieän caùc aùnh saùng xanh, vaøng, ñoû, traéng, hoàng; hoaëc hieän bieán thaàn thoâng nhö treân thaân tuoân ra nöôùc, döôùi thaân tuoân ra löûa, hoaëc treân thaân tuoân ra löûa, döôùi thaân tuoân ra nöôùc. Phöông Ñoâng ñaõ nhö vaäy, caùc phöông Nam, Taây, Baéc cuõng hieän nhö vaäy roài hieän trôû laïi choã ngoài. Ñaïi chuùng nhìn thaáy vieäc naøy roài, trong loøng öu saàu suy nghó: “neáu ta theo Phaät tu taäp thì cuõng


seõ ñöôïc thaàn thoâng löïc nhö vaäy”, toân giaû Xaù-lôïi-phaát quaùn bieát taâm ñaïi chuùng roài lieàn noùi: “caùc Bí-soâ naøo coøn nghó ñeán Theá toân thì haõy theo ta”, caùc Bí-soâ naøy nghe roài lieàn ñöùng daäy ñi theo hai toân giaû. Luùc ñoù Coâ ca lyù ca… lay goïi Ñeà-baø-ñaït-ña tænh daäy ñeå chaïy ñuoåi theo, Xaù-lôïi- phaát sôï Ñeà-baø-ñaït-ña khoâng thaáy ñöôïc ñoà chuùng cuûa mình seõ öu saàu thoå huyeát maø cheát neân ñi chaäm raõi cho Ñeà-baø-ñaït-ña ñöôïc thaáy; keá duøng thaàn thoâng löïc hoùa ra caùi hoá ôû giöõa ñöôøng, khieán cho Ñeà-baø-ñaït-ña… naêm ngöôøi ñeàu rôi xuoáng hoá, meâ muoäi khoâng bieát ñöôøng ra, cho laø ñaõ maát ñoà chuùng, phaûi quay trôû veà. Hai toân giaû daãn caùc Bí-soâ naøy ñeán choã Phaät trong Truùc vieân, caùc Bí-soâ trong loøng hoå theïn khoâng daùm ngaång leân nhìn Phaät, Phaät thöông xoùt duøng lôøi dòu daøng an uûi: “naøy caùc Bí- soâ, thaân ngöôøi khoù ñöôïc nhöng caùc thaày ñaõ ñöôïc, Phaät phaùp khoù nghe nhöng caùc thaày ñaõ ñöôïc nghe, saùu caên khoù ñuû nhöng caùc thaày ñaõ coù ñuû ; caùc vieäc toát xaáu nhö theá naøo,caùc thaày cuõng ñaõ bieát. Ta ñaõ thaønh töïu Nhö lai, Baïc giaø phaïm, ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc, Minh haïnh tuùc, Thieän theä, Theá gian giaûi, Voâ thöôïng só, Ñieàu ngöï tröôïng phu, Thieân nhôn sö, Phaät, Theá Toân. Ta thöôøng thuyeát giaûng Nieát-baøn tòch tónh, Boà-ñeà cöùu caùnh, noùi roõ lyù nhaân duyeân:

1. Heã caùi naøy coù thì caùi kia sanh neân Voâ minh duyeân Haønh, Haønh duyeân Thöùc, thöùc duyeân Danh saéc, Danh saéc duyeân Luïc xöù, Luïc xöù duyeân Xuùc, Xuùc duyeân Thoï, Thoï duyeân AÙi, AÙi duyeân Thuû, Thuû duyeân Höõu, Höõu duyeân Sanh, Sanh duyeân Laõo töû, öu bi khoå naõo.

2. Heã caùi naøy dieät thì caùi kia dieät neân Voâ minh dieät thì Haønh dieät, Haønh dieät thì Thöùc dieät, Thöùc dieät thì Danh saéc dieät, Danh saéc dieät thì Luïc xöù dieät, Luïc xöù dieät thì Xuùc dieät, Xuùc dieät thì Thoï dieät, Thoï dieät thì AÙi dieät, AÙi dieät thì Thuû dieät, Thuû dieät thì Höõu dieät, Höõu dieät thæ Sanh dieät, Sanh dieät thì Laõo töû, öu bi khoå naõo ñeàu dieät.

Naøy caùc Bí-soâ, caùc thaày thöôøng neân tö duy tu taäp vieäc lôïi mình lôïi ngöôøi. Neáu laø phaùp khoå, baát thieän, khoâng lôïi ích, khoâng an laïc thì duø ñöôïc thöùc aên uoáng, y phuïc, ngoïa cuï… töø boán chuùng hay töø ngöôøi naøo khaùc, cuõng ñeàu laø baát thieän, laø vieäc khoâng neân laøm, chôù coù laøm”.

Caùc Bí-soâ naøy nghe Phaät chæ daïy roài, taâm sanh hoan hæ, tröø heát löôùi nghi, trong ngoaøi ñeàu thanh tònh. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, do nhaân duyeân gì Taêng ñaõ bò phaùi laïi ñöôïc hoøa hôïp trôû laïi ?”, Phaät noùi: “ta töï taïo nghieäp, nay töï thoï baùo, heã höõu tình naøo taïo nghieäp thì höõu tình ñoù töï thoï baùo, khoâng phaûi voâ tình hay moät ai khaùc chòu thay”, Phaät noùi keä:

“Duø traûi qua traêm kieáp,

534 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Nghieäp ñaõ taïo khoâng maát, Khi nhaân duyeân hoäi hoïp, Töï thoï laáy quaû baùo”.

Thuôû xöa trong nuùi röøng thanh tònh noï coù moät ñaïi tieân keát giao vôùi naêm traêm tieåu tieân cuøng laøm quyeán thuoäc, sau ñoù coù moät khaùch tieân gheù qua nôi naøy, vò ñaïi tieân khoâng chu caáp ñuû caùc vaät caàn duøng vaø phuïc vuï nhö phaùp neân khaùch tieân naøy töùc giaän, muoán phaù tieân chuùng hoøa hôïp. Khaùch tieân duï doã caùc tieåu tieân, noùi raèng: “ta thoâng ñaït caùc loaïi ñaïo thuaät vaø ñöôïc nguõ thoâng, caùc tieân theo ta, ta seõ daïy cho”, vò ñaïi tieân bieát ñöôïc lieàn khuyeân khaùch tieân: “chôù phaù tieân chuùng hoøa hôïp cuûa toâi, ñaây khoâng phaûi laø phaùp maø tieân neân laøm”. Tuy vò ñaïi tieân duøng lôøi dòu hoøa ñeå khaùch tieân hoan hæ, nhöng khaùch tieân naøy vaãn khoâng ngöøng laøm phöông tieän phaù tieân chuùng hoøa hôïp. Luùc ñoù ôû theá gian coù Phaät Bích chi ñaïi töø bi, thieåu duïc tri tuùc, laø phöôùc ñieàn thuø thaéng du haønh daàn ñeán choã ñaïi tieân naøy. Vò ñaïi tieân thaáy Phaät Bích chi naøy ñoan nghieâm thanh tònh neân sanh taâm hoan hæ cuùng kính cuùng döôøng vaø phaùt nguyeän: “nguyeän nhôø coâng ñöùc cuùng döôøng naøy, ôû ñôøi vò lai con ñöôïc trí hueä thaàn thoâng, duø cho khaùch tieân kia coù thaønh töïu ñöôïc Nhaát thieát trí, con cuõng phaù hoøa hôïp Taêng cuûa oâng ta”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “vò khaùch tieân thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, vò ñaïi tieân cuùng döôøng Phaät Bích chi chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña. Naøy caùc Bí-soâ, heã taïo nghieäp thuaàn ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn ñen; taïo nghieäp thuaàn traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn traéng ; taïo nghieäp xen taïp thì ñöôïc quaû baùo xen taïp, caùc thaày neân boû nghieäp thuaàn ñen vaø nghieäp xen taïp, phaûi sieâng tu taäp nghieäp traéng”, caùc Bí-soâ laïi coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, vì sao Ñeà-baø-ñaït-ña laïi laáy trong laøm ngoaøi, laáy ngoaøi laøm trong?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay maø ngaøy xöa cuõng vaäy, caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa coù moät con daõ can taùnh voán tham aên, noù du haønh ñeán moät tuï laïc vaø ñi kieám aên khaép nôi. Moät hoâm, noù ñi tôùi nhaø moät ngöôøi thôï nhuoäm vaø voâ yù teù vaøo caùi boàn ñöïng maøu nhuoäm lam, loâng treân thaân cuûa noù nhuoäm thaønh maøu lam. Ngöôøi thôï nhuoäm vôùt noù ra roài quaêng ra ñaát, noù thaáy thaân dô baån neân xuoáng soâng taém röûa nhöng vaãn khoâng laøm bay maát maøu lam ñaõ bò nhuoäm. Caùc con daõ can khaùc thaáy noù coù maøu loâng khaùc neân hoûi: “anh laø ngöôøi gì?”, noù ñaùp: “ta laø söù giaû cuûa vua trôøi Ñeá thích, haõy laäp ta leân laøm vua loaøi thuù”, caùc con daõ can nghe roài suy nghó: “thaân ñuùng laø daõ can, nhöng maøu loâng thì khoâng phaûi”, nghó roài lieàn ñeán baùo cho sö töû bieát, caùc sö töû baùo cho sö töû chuùa bieát. Sö töû chuùa lieàn cho


söù ñi kieåm tra sö thaät nhö theá naøo, söù ñeán nôi thaáy con daõ can maøu lam ñang côõi voi traéng lôùn, caùc loaøi caàm thuù ñeàu vaây quanh. Söù lieàn trôû veà baùo laïi cho sö töû chuùa, sö töû chuùa ñích thaân ñeán xem, thaáy roài lieàn laäp keá sai moät con daõ can ñeán gaëp meï cuûa con daõ can maøu lam. Daõ can meï hoûi: “ôû choã con ta coù ai laø beø baïn?”, ñaùp: “beân trong coù sö töû, hoå, voi; chuùng toâi ôû beân ngoaøi”, daõ can meï noùi: “nhö vaäy thì chaéc chaén con ta seõ bò gieát cheát”, lieàn noùi keä:

“Ta ôû trong nuùi soáng vui veû, Tuøy thôøi ñöôïc uoáng nöôùc suoái trong, Neáu con khoâng huù tieáng daõ can, Thì ñöôïc yeân oån treân löng voi”.

Söù giaû trôû veà noùi vôùi ñoàng loaïi : “noù chính laø daõ can, khoâng phaûi doøng vua cuûa loaøi thuù; toâi ñaõ ñeán gaëp meï cuûa noù”, caùc daõ can noùi: “chuùng ta cuøng thöû”, noùi roài cuøng keùo ñeán choã daõ can maøu lam. Thöôøng phaùp cuûa daõ can laø neáu moät con trong baày huù leân maø nhöõng con khaùc khoâng huù theo thì loâng treân thaân ñeàu ruïng. Luùc ñoù daõ can maøu lam nghe tieáng daõ can huù lieàn suy nghó: “neáu ta khoâng huù theo thì loâng seõ ruïng xuoáng heát, neáu ta huù thì chaéc chaén seõ bò caùc con thuù khaùc gieát cheát; chi baèng ta ôû treân löng voi caát tieáng huù theo”, nghó roài lieàn ôû treân löng voi caát tieáng huù theo. Voi nghe daõ can huù lieàn bieát laø daõ can, noåi giaän duøng voøi keùo xuoáng ñaát vaø duøng hai chaân ñaïp cheát. Chö thieân treân hö khoâng thaáy vieäc naøy roài noùi keä:

“Trong laät ngöôïc ra ngaoøi, Ngoaøi ñaûo ngöôïc vaøo trong, Vieäc naøy khoâng neân laøm, Nhö daõ can côõi voi”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “con daõ can maøu lam thuôû xöa chính laø Ñeà- baø-ñaït-ña ngaøy nay, thuôû xöa laáy trong laät ngöôïc ra ngoaøi, laáy ngoaøi ñaûo ngöôïc vaøo trong neân töï dieät thaân; ngaøy nay cuõng nhö theá, phaù hoøa hôïp Taêng, laáy trong laät ngöôïc ra ngoaøi, laáy ngoaøi ñaûo ngöôïc vaøo trong”.

Luùc ñoù Ñeà-baø-ñaït-ña ñuoåi theo Xaù-lôïi-phaát tìm laïi ñoà chuùng khoâng ñöôïc neân trôû veà truù xöù, truùt giaän leân boán ngöôøi baïn ñaûng laø Coâ ca lyù ca …, noùi raèng: “do caùc thaày maø ta bò maát ñoà chuùng”. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy roài ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, vì sao Ñeà-baø-ñaït-ña khoâng töùc giaän ngöôøi ñaõ daãn ñoà chuùng cuûa mình ñi laø toân giaû Xaù-lôïi- phaát, laïi truùt giaän leân caùc baïn ñaûng cuûa mình?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay maø ngaøy xöa cuõng vaäy, ngöôøi tö thoâng vôùi vôï mình khoâng gieát, laïi gieát oan ngöôøi khaùc. Caùc thaày laéng nghe:

536 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Thuôû xöa coù hai con voi laø choàng vôï soáng gaàn moät ñaàm laày trong nuùi, con voi caùi daâm daät tö thoâng vôùi con voi ñöïc khaùc. Noù muoán ñi theo con voi ñöïc naøy nhöng laïi sôï choàng bieát seõ phaùt sanh ñaáu tranh, beøn laäp keá ruû voi choàng xuoáng soâng taém roài noùi: “chuùng ta cuøng laën, xem ai laën laâu hôn”, voi choàng noùi: “ta seõ laën laâu hôn”, noùi roài cuøng laën. Con voi caùi ñôïi voi choàng laën xuoáng nöôùc roài, trong thôøi gian chöa noåi leân, noù cuøng con voi ñöïc kia boû troán. Voi choàng laën moät hoài laâu, khi noåi leân khoâng thaáy voi caùi neân noù laën xuoáng laïi, cöù nhö theá ñeán ba laàn. Noù thaáy meät nhöø neân leân bôø tìm vôï vaãn khoâng thaáy ñaâu, noù lieàn ñi khaép nôi tìm kieám vaø ñaïp cheát oan voâ soá chuùng sanh. Chö htieân treân hö khoâng thaáy vieäc naøy roài noùi keä:

“Thaân voi tuy to lôùn, Trí hueä laïi caïn heïp, Voi vôï theo voi khaùc, Laïi gieát oan chuùng sanh”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “voi choàng thuôû xöa chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña, ngaøy nay cuõng nhö ngaøy xöa, ngöôøi naøy laøm laïi truùt giaän leân ngöôøi kia”, caùc Bí-soâ laïi coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân laø baäc Nhaát thieát trí maø laïi ñeå Taêng chuùng bi phaù, do nhaân duyeân gì hai toân giaû Xaù-lôïi-phaát vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân laïi coù theå duøng phöông tieän kheùo leùo, khuyeán hoùa daãn duï naêm traêm Bí-soâ boû taø veà chaùnh, laøm cho Taêng chuùng hoøa hôïp trôû laïi?”, Phaät noùi: “khoâng phaûi chæ ngaøy nay maø ngaøy xöa hai vò aáy cuõng ñaõ laøm vieäc nhö vaäy, caùc thaày laéng nghe:

Thuôû xöa coù moät ngöôøi gioûi veà baén cung vaø caùc kyõ ngheä, soáng trong nuùi vôùi moät coâ con gaùi, oâng nghó: “ta khoâng neân voäi gaû con gaùi, neáu coù ngöôøi nam naøo gioûi cung kieám, caùc kyõ ngheä nhö ta thì ta môùi gaû con gaùi cho”. Khoâng bao laâu sau, coù hai thanh nieân ñeán hoïc ngheà, moät ngöôøi hoïc thaønh töïu caû naêm moân kyõ ngheä, ngöôøi kia chæ hoïc ñöôïc moät moân. Ngöôøi cha lieàn gaû con gaùi cho thanh nieân hoïc thoâng naêm moân kyõ ngheä, thanh nieân kia töùc giaän boû ñi vaø keát boïn vôùi ñaùm giaëc cöôùp. Thôøi gian sau, teân giaëc cöôùp naøy hay tin hai vôï choàng cuûa ngöôøi baïn ñoàng hoïc cuøng quyeán thuoäc seõ ñi qua ñöôøng naøy, lieàn caàm ñao ñöùng chôø nôi ñöôøng hieåm ñeå gieát cheát. Hai vôï choàng ngöôøi naøy treân ñöôøng ñi gaëp nhieàu thöông nhaân ñang tuï taäp lieàn hoûi vì sao khoâng ñi tieáp, ñaùp laø coù giaëc cöôùp ôû phía tröôùc, ngöôøi choàng treân xe noùi: “chuùng ta cöù ñi qua, ñöøng sôï gì caû”, caùc thöông nhaân noùi: “neáu anh khoâng sôï thì cöù ñi tröôùc, chuùng toâi seõ theo sau anh”. Ngöôøi choàng lieàn cho xe ñi tôùi tröôùc, boïn cöôùp thaáy xe ñi tôùi lieàn baùo cho teân ñaàu ñaûng laø ngöôøi baïn ñoàng hoïc


tröôùc kia cuûa ngöôøi choàng treân xe. Ñaàu ñaûng cho söù ñeán noùi: “anh haõy quay xe trôû laïi, khoâng neân ñi tôùi tröôùc, chuùng toâi coù raát nhieàu ngöôøi raát khoûe maïnh”, ngöôøi choàng treân xe noùi: “caùc anh tuy khoûe nhöng toâi cuõng khoûe khoâng keùm”. Ñaàu ñaûng nghe roài lieàn cho naêm ngöôøi ñeán vaây ñaùnh tröôùc nhöng ñeàu bò ngöôøi choàng treân xe gieát cheát. Ñaàu ñaûng laïi cho hai möôi moát ngöôøi khaùc ñeán vaây ñaùnh, cuõng ñeàu bò ngöôøi choàng treân xe gieát cheát ; cöù nhö theá taát caû boïn cöôùp daàn daàn ñeàu bò gieát cheát heát, chæ coøn laïi teân ñaàu ñaûng. Ngöôøi choàng treân xe baén taát caû boán traêm chín chín muõi teân ñeàu bò teân ñaàu ñaûng duøng dao gaït rôùt xuoáng heát, chæ coøn laïi moät muõi teân cuoái cuøng. Ngöôøi vôï hoûi vì sao khoâng baén, ngöôøi choàng noùi: “taùnh maïng cuûa ta vaø naøng ñeàu ñaët nôi muõi teân cuoái cuøng naøy, neáu baén maø khoâng truùng thì caû hai chuùng ta ñeàu cheát”, ngöôøi vôï nghe roài lieàn ñöùng daäy ca muùa xoay chuyeån, teân ñaàu ñaûng nhìn say söa queân caû phoøng thuû, ngöôøi choàng thöøa dòp naøy lieàn baén muõi teân cuoái cuøng, teân ñaàu ñaûng truùng teân, luùc saép cheát lieàn noùi keä:

“Khoâng phaûi ngöôøi choàng kia, Coù theå gieát cheát ta, Maø do ta nhieãm ñaém, Nhìn naøng neân maát maïng”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ngöôøi choàng treân xe thuôû xöa chính laø Xaù- lôïi-phaát ngaøy nay, ngöôøi vôï chính laø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân, teân cöôùp ñaàu ñaûng chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña; cuõng nhö ngaøy xöa, ngaøy nay Xaù-lôïi-phaát vaø Ñaïi Muïc-kieàn-lieân thaáy ñöôïc choã sô hôû cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña neân môùi laøm ñöôïc vieäc naøy”.

Phaät ôû trong vöôøn Yeâm moät la cuûa vöông töû Thò-phöôïc-ca, thaønh Vöông xaù; luùc ñoù laø vaøo ñeâm raèm thaùng naêm, chö Taêng saép an cö. Thaáy ñeâm traêng saùng, quang caûnh raát ñeïp neân vua Vò sanh oaùn cuøng taû höõu vaø cung phi theå nöõ leân treân laàu cao ngaém caûnh. Vua hoûi moïi ngöôøi: “ñeâm nay traêng saùng ñaùng yeâu, ta vaø caùc khanh neân laøm gì, moãi ngöôøi tuøy yù noùi ra yù nghó cuûa mình”, moät theå nöõ noùi: “ñôøi ngöôøi ñoái vôùi vieäc thoï höôûng duïc laïc khoâng neân luoáng qua, ñeâm nay ñeïp trôøi chuùng ta neân maëc tình thoï höôûng duïc laïc”, moät theå nöõ khaùc noùi: “thieáp muoán taát caû ñaïo tuïc trong thaønh Vöông xaù ñeàu cuøng vui höôûng duïc laïc”, vöông töû OÂ-ñaø- di noùi: “ñeâm nay traêng saùng, Ñaïi vöông neân thoáng lónh boán binh chinh phaït nhöõng nöôùc khoâng thaàn phuïc vaø toaøn thaéng trôû veà”, moät ñaïi thaàn laø ñoà chuùng cuûa ngoaïi ñaïo noùi: “ñeâm nay traêng saùng laø ngaøy raèm thaùng naêm, saùu vò minh sö nhö Boä thích noa… ñeàu ñöôïc moïi ngöôøi toân kính ca ngôïi, moãi vò ñeàu coù naêm traêm ñoà chuùng saép an cö taïi thaønh Vöông xaù,

538 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

raát caàn ñöôïc cuùng döôøng nhöõng vaät caàn duøng, chuùng ta neân ñeán cuùng döôøng hoï”. Vua thaáy vöông töû Thò-phöôïc-ca ngoài im laëng trong chuùng neân hoûi: “naøy Thò-phöôïc-ca, vì sao khanh laïi im laëng khoâng noùi?”, ñaùp: “hoâm nay traêng saùng laø ngaøy toát neân ai cuõng öa thích, Phaät Theá toân coù ñaïi oai ñöùc vôùi caùc Thaùnh ñeä töû, töø bi che chôû heát thaûy höõu tình; Theá toân laø phöôùc ñieàn toái thaéng, hieän saép an cö trong vöôøn cuûa thaàn, chuùng ta neân ñeán ñoù cuùng döôøng”, vua nghe roài lieàn chænh ñoán oai nghi côõi voi Ñaïi höông, cuøng naêm traêm cung nhaân ñeàu caàm ñuoác saùng cuøng ñi ñeán vöôøn Yeâm moät la. Gaàn deán nôi vua boãng kinh sôï, loâng treân ngöôøi döïng ñöùng lieàn suy nghó: “coù phaûi laø Thò-phöôïc-ca thoâng ñoàng vôùi giaëc duï ta ñi ñeán ñaây ñeå gieát ta chaêng”, nghó roài lieàn hoûi Thò-phöôïc-ca: “Theá toân cuøng bao nhieâu ngöôøi ôû trong vöôøn naøy?”, ñaùp: “khoaûng moät ngaøn hai traêm naêm möôi Bí-soâ”, vua noùi: “neáu khoâng phaûi khanh coù yù gì khaùc thì taïi sao trong ñaây coù nhieàu ngöôøi nhö vaäy maø ta khoâng nghe coù moät tieáng ñoäng naøo”, Thò-phöôïc-ca noùi: “Theá toân ba nghieäp ñeàu tòch tónh, taâm thöông trong ñònh; caùc ñeä töû cuõng vaäy, cho neân trong ñaây khoâng nghe coù tieáng ñoäng naøo”. Vua nghe roài lieàn döùt nghi lieàn quyeát ñònh ñeán choã Phaät, sau khi vua xuoáng voi tôùi tröôùc Phaät, thaáy Phaät cuøng ñaïi chuùng caùc caên tòch tónh, yeân laëng nhö bieån; vua gieo naêm voùc saùt ñaát ñaûnh leã Phaät roài chaép tay baïch raèng: “Theá toân ñaïi töø bi, ba nghieäp tòch tónh, cuùi xin daãn daét con ñöôïc thöôøng khoâng naùo loaïn gioáng nhö Phaät”, Phaät dòu daøng an uûi vua: “laønh thay Ñaïi vöông, haõy ngoài xuoáng, neáu coù vöôøng maéc ñieàu gì thì cöù tuøy yù hoûi”, vua ngoài xuoáng roài hoûi Phaät: “Theá toân, trong theá gian coù ñuû haïng ngöôøi vôùi nhieàu ngheà nghieäp nhö ngöôøi keát voøng hoa, ngöôøi laøm vöôøn, keû ñoà teã, ngöôøi buoân baùn, ngöôøi ñieàu phuïc voi ngöïa…; hoï haønh ngheà ñeå kieám soáng vaø tu phöôùc, nhöng ñeàu dính maëc trong nguõ duïc laïc. Nhöõng chuùng sanh naøy coù theå ngay trong hieän ñôøi naøy chöùng ñöôïc quaû Sa moân hay khoâng?”, Phaät hoûi vua: “Ñaïi vöông ñaõ töøng hoûi ai khaùc veà vieäc naøy chöa?”, vua noùi: “Theá toân, con ñaõ töøng ñeán hoûi caùc ngoaïi ñaïo nhö Boä thích noa, vò naøy noùi: “trong kinh cuûa ta coù noùi phaùp nhö sau: khoâng thieän, khoâng aùc, khoâng coù quaû baùo cuûa thieän aùc; khoâng coù boá thí vaø cuùng teá, cuõng khoâng coù nghieäp boá thí vaø cuùng teá; khoâng coù cha meï, khoâng coù aân cha meï ; khoâng coù ñôøi naøy, ñôøi khaùc; khoâng coù ngöôøi tu ñaïo ñaéc Thaùnh quaû, khoâng coù Thaùnh nhaân, khoâng coù A-la-haùn; boán ñaïi tan raõ roài thì khoâng coøn gì caû”. Neáu ai noùi coù ñôøi naøy, ñôøi sau; nghieäp nhaân nghieäp quaû laø thaät coù thì ñoù laø noùi doái ; lôøi noùi cuûa ngöôøi trí vaø lôøi bình luaän cuûa keû ngu ñeàu laø roãng khoâng. Theá toân, con hoûi Luïc sö veà nghóa chaân thaät nhöng caùc vò aáy laïi traû lôøi hö doái,


ví nhö hoûi traùi xoaøi laïi ñaùp laø traùi leâ, hoaëc hoûi traùi leâ laïi ñaùp laø traùi xoaøi. Con hoûi Luïc sö veà chaùnh phaùp laïi noùi veà taø phaùp, duø cho caùc ngoaïi ñaïo naøy duøng ñuû caùc taø thuyeát ñeå ñaùp lôøi con hoûi, vì khoâng vöøa yù con neân con khoâng tuøy hæ, töø giaõ maø ñi. Con laïi ñeán hoûi ngoaïi ñaïo Maït yeát lôïi : “ñôøi naøy, ñôøi sau, taát caû chuùng sanh taïo ñuû caùc nghieäp, laøm ñuû caùc ngheà ñeå nuoâi döôõng cha meï, cuùng döôøng Sa moân, vun boài ruoäng phöôùc… thì hieän ñôøi naøy coù chöùng ñöôïc Thaùnh quaû hay khoâng?”, vò naøy ñaùp: “trong kinh cuûa toâi coù noùi raèng: khoâng nhaân, khoâng quaû, khoâng thieän, khoâng aùc, khoâng coù phieàn naõo cuõng khoâng coù ngöôøi ñoaïn tröø phieàn naõo ; khoâng coù Nieát-baøn, cuõng khoâng coù ngöôøi chöùng ñaéc Nieát-baøn. Nhaân quaû trong ba ñôøi thaûy ñeàu khoâng coù, taát caû ñeàu laø töï nhieân, ngöôøi trí töï nhieân coù trí, ngöôøi ngu töï nhieân ngu; khoâng coù ngöôøi tu cuõng khoâng coù ngöôøi ñaéc; khoâng coù töï lôïi cuõng khoâng coù lôïi tha. Taát caû chuùng sanh ñeàu khoâng coù nhaân duyeân sanh, cuõng khoâng coù nhaân duyeân dieät”. Con hoûi Ñoâng, vò aáy ñaùp Taây; duø cho caùc ngoaïi ñaïo naøy duøng ñuû caùc taø thuyeát ñeå ñaùp lôøi con hoûi, vì khoâng vöøa yù con neân con khoâng tuøy hæ, töø giaõ maø ñi. Con laïi ñeán choã ngoaïi ñaïo San theä di hoûi: “chuùng sanh laøm ñuû caùc ngheà… hieän ñôøi naøy coù theå ñoaïn tröø phieàn naõo chöùng ñöôïc Thaùnh quaû hay khoâng”, thì vò naøy ñaùp: “toâi thöôøng daïy chuùng sanh töï saùt sanh, baûo ngöôøi khaùc saùt sinh; töï chaët, baûo ngöôøi chaët; töï ñoát, baûo ngöôøi ñoát; töï troäm caép, baûo ngöôøi troäm caép; töï laøm vieäc daâm duïc, baûo ngöôøi laøm vieäc daâm duïc; töï noùi doái, baûo ngöôøi khaùc noùi doái; töï uoáng röôïu, baûo ngöôøi khaùc uoáng röôïu… gieát haïi taát caû chuùng sanh treân bôø hay ôû döôùi nöôùc hoaëc ôû treân hö khoâng. ÔÛ beân bôø naøy cuûa soâng Haèng gieát voâ bieân voâ soá chuùng sanh, taïo voâ bieân toäi aùc ; nhöng ôû beân lôø kia cuûa soâng Haèng laïi cuùng döôøng voâ löôïng voâ bieân chuùng sanh, taïo voâ löôïng voâ bieân coâng ñöùc… taát caû ñeàu laø khoâng nhaân, khoâng quaû, khoâng ñöôïc, khoâng maát, khoâng taêng, khoâng giaûm. Theá toân, con hoûi nghóa chaùnh, hoï laïi traû lôøi hö doái; con hoûi Ñoâng, hoï laïi ñaùp Taây, do khoâng vöøa yù con neân con khoâng hoan hæ, khoâng tuøy hæ vaø boû ñi. Con laïi ñeán choã A thò ña xuùy xaù cam baït la hoûi gioáng nhö treân, vò naøy ñaùp raèng: “toång coäng coù baûy phaùp, baûn theå cuûa baûy phaùp naøy laø töï nhieân, khoâng phaûi do ngöôøi khaùc taïo ra, cuõng khoâng phaûi hoùa sanh, khoâng do bieán hoùa maø coù, khoâng phaûi tích tuï, cuõng khoâng phaûi chia ly maø thöôøng laø töï nhieân. Ñoù laø ñaát, nöôùc, gioù, löûa, khoå, vui vaø maïng; baûy phaùp naøy khoâng ai coù theå taïo ra, cuõng khoâng ngaên ngai nhau. Ñoái vôùi thieän aùc, khoå vui vaø khoâng khoå khoâng vui thì baûy phaùp naøy duø laøm hay khoâng laøm ñeàu laø voâ kyù, khoâng ñöa ñeán quaû baùo ; khoâng coù ngöôøi gieát vaø ngöôøi bò gieát. Moät vaïn boán ngaøn thuù vui hoaëc theâm saùu vaïn nöõa, caû

540 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ba nghieäp hoaëc hai nghieäp, moät nghieäp, nöûa nghieäp ñeàu laøm aùc; neáu ai taïo ñuû caùc nghieäp aùc nhö vaäy lieàn ñöôïc thoaùt khoûi sanh töû khoå naïn”.

LINH SÔN PHAÙP BAÛO ÑAÏI TAÏNG KINH TAÄP 79


TYØ NAÏI DA TAÏP SÖÏÏ SOÁ 1451

(QUYEÅN 1 16)

HOÄI VAÊN HOÙA GIAÙO DUÏC

LINH SÔN ÑAØI BAÉC XUAÁT BAÛN

www.daitangkinh.org

SOÁ 1451


TAÏP SÖÏ - Haùn dòch: Tam taïng Phaùp sö Nghóa Tònh ñôøi Ñöôøng - TQ - Vieät dòch: Ban phieân dòch chuøa Phaùp Baûo, HT Thích Tònh Haïnh giaùm tu - naêm 2005 - Hieäu ñính vaø nhuaän vaên: NS Thích nöõ Nhö Loäc taïi chuøa Phoå Minh - naêm 2009

QUYEÅN 1

Boán möôi quyeån Taïp söï naøy toång coäng coù taùm moân, moät tuïng ñaïi

moân nhieáp heát caû boä; trong moãi moân laïi coù bieät moân toång nhieáp taùm baøi tuïng, trong moãi bieät moân laïi coù möôøi baøi tuïng, toång coäng laø taùm möôi chín baøi tuïng, trong moãi baøi tuïng toùm löôïc ngaøn haøng. Neáu ai thoï trì thoâng thuoäc thì coù theå thoâng suoát heát yù nghóa caû boä.

A. Tuïng ñaïi moân toång nhieáp: coù taùm Ñaù kyø coï, loâng boø, Ba y vaø Thöôïng toøa, Xaù lôïi, gaân thuù döõ, Caáp ña ni, tröø thaùp.

I. Toång nhieáp tuïng cuûa bieät moân: coù möôøi Ñaù kyø (coï), teân, moùng, baùt, Göông, sanh chi, ñaïp y, Thuûy la, ñaäu soáng khaùc, Röûa chaân, quaàn neân coät.

1. Nhieáp tuïng thöù nhaát:

544 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Ñaù kyø coï, ñaát traéng, Ngöu hoaøng vaø höông thôm, Ñaùnh coät, ñeo chæ sôïi, Ñeo anh laïc vaø con daáu.

Phaät taïi giaûng ñöôøng Cao caùc, beân ao Di haàu, thaønh Quaûng nghieâm; luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ ñaép y mang baùt vaøo thaønh Quaûng nghieâm khaát thöïc. Caùch thaønh khoâng xa coù vöôøn cuûa Laät-coâ-tyø töû, phong caûnh thanh nhaøn, caây traùi sum sueâ, suoái nöôùc chaûy quanh vôùi nhieàu chim ñeïp gioáng nhö trong vöôøn Hoan hæ cuûa vua trôøi Ñeá thích. Trong vöôøn saép ñaët nhieàu duïng cuï theå duïc thao, laïi coù nhieàu loaïi nhaïc khí kyø tuyeät; beân ao ñeå nhieàu vaät duïng taém röûa vôùi höông xoâng… Luïc chuùng Bí-soâ noùi vôùi nhau: “nghe noùi vöôøn naøy raát khaû AÙi…, chuùng ta neân vaøo xem thöû”, noùi roài cuøng vaøo trong vöôøn, nhìn thaáy caùc duïng cuï nhö chaøy goã daøi ngaén, caùi voà lôùn nhoû, caùc vieân ñaù lôùn lôùn nhoû duøng cho vieäc vaän ñoäng thaân theå, laøm cho maùu huyeát löu thoâng, tieâu hoùa thöùc aên… ; laïi thaáy caùc loaïi nhaïc khí kyø tuyeät nhö ñaøn, saùo, troáng…; beân ao ñeå nhieàu vaät duïng taém röûa nhö ñaù kyø coï, thaùo ñaäu, coû thôm, haït dö cam… Luïc chuùng Bí-soâ thaáy roài lieàn noùi vôùi nhau: “caùc vaät duïng taïo caûm giaùc an laïc naøy ñeàu coù ñaày ñuû nôi ñaây, chuùng ta thöû thoï duïng, neân ñaøn ca tröôùc hay laø taém röûa tröôùc?”, moät ngöôøi noùi: “ñaõ laâu chuùng ta chöa taém, neân taém tröôùc”, noùi roài lieàn cuøng xuoáng ao taém, duøng ñaù kyø coï thaân ôû trong nöôùc taïo ra caùc aâm thanh nhö cuûa naêm loaïi nhaïc khí. Luùc ñoù coù nhieàu ngöôøi ñi ngang qua vöôøn, nghe nhöõng aâm thanh naøy töø trong vöôøn vang ra lieàn noùi vôùi nhau: “trong vöôøn chaéc ñang bieåu dieãn ca nhaïc, chuùng ta neân vaøo xem”, noùi roài cuøng vaøo trong vöôøn. Vöøa luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ taém xong ñi ra, hoï hoûi: “caùc Thaùnh giaû, bieåu dieãn ca nhaïc ôû ñaâu?”, ñaùp: “caùc ngöôøi ngu si, coù tai nghe tieáng maø khoâng phaân bieät hay dôõ. Laøm gì coù ai bieåu dieãn ñöôïc aâm thanh kyø dieäu nhö theá”, laïi hoûi: “aâm thanh vöøa roài laø do ai taáu leân ?”, ñaùp: “ñoù laø do chuùng ta luùc taém, duøng ñaù kyø coï thaân ôû trong nöôùc taïo ra aâm thanh kyø dieäu nhö vaäy”, moïi ngöôøi noùi: “caùc thaày coøn bò naêm duïc naõo loaïn thaân taâm hay sao?”, ñaùp: “chuùng ta töï thoï duïc laïc nhöng khoâng boû pheá vieäc tu chaùnh nghieäp thì coù loãi gì. Caùc ngöôi coù phaûi laø thaày ta ñaâu maø noùi lôøi cheâ traùch naøy, haõy im laëng chôù chuoác hoïa vaøo thaân”. Moïi ngöôøi nghe roài sôï haõi boû ñi, nhöng khi vaøo trong thaønh, ñeán choã ngaõ tö ñöôøng lieàn pheâ bình chæ trích. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “do Bí-soâ luùc taém duøng ñaù kyø coï thaân môùi coù loãi naøy. Töø nay khoâng ñöôïc duøng ñaù kyø coï thaân, neáu duøng thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù, chaân cuûa caùc Bí-soâ coù caùu baån, khieán nöùt chaân; khi

SOÁ 1451 - CAÊN BAÛN THUYEÁT NHAÁT THIEÁT HÖÕU BOÄ TYØ NAÏI DA TAÏP SÖÏ, Quyeån 1 545

ñi khaát thöïc, moïi ngöôøi nhìn thaáy lieàn hoûi: “chaân cuûa caùc thaày bò nöùt, ñoùng caùu baån, taïi sao khoâng chaø röûa cho saïch?”, ñaùp laø Phaät cheá khoâng cho chaø röûa, moïi ngöôøi noùi: “thaân caùc thaày nhô baån nhö theá, sao goïi laø thanh tònh ñöôïc”. Caùc Bí-soâ nghe roài im laëng, trôû veà truù xöù ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät baûo: “tröôùc ñaây laø saùng cheá (cheá laàn ñaàu tieân), baây giôø laø tuøy khai: töø nay khai cho caùc Bí-soâ duøng ñaù chaø röûa chaân, khoâng phaûi thaân phaàn khaùc; neáu kyø coï treân thaân phaàn khaùc thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Luïc chuùng Bí-soâ sau ñoù laïi duøng ñaù boït ñeå kyø coï, Phaät noùi cuõng phaïm toäi Vieät phaùp.

Duyeân xöù gioáng nhö treân, luùc ñoù vaøo saùng sôùm, caùc Bí-soâ ñaép y mang baùt vaøo thaønh khaát thöïc, thaáy caùc Baø-la-moân duøng ngoùn tay chaám laáy ñaát traéng hay tro traéng roài vaïch leân traùn ba vaïch, do nhaân duyeân naøy neân hoï caàu xin gì cuõng ñeàu ñöôïc. Luïc chuùng Bí-soâ thaáy roài noùi vôùi nhau: “chuùng ta cuõng neân laøm theo hoï”, hoâm sau vaïch ba vaïch treân traùn roài môùi vaøo thaønh khaát thöïc. Nhöõng ngöôøi khoâng tin theo Phaät nhìn thaáy hoï lieàn noùi: “toâi xin quyø baùi”, Luïc chuùng Bí-soâ noùi: “nhöõng keû ngu si naøy khoâng bieát leã nghi, ai neân quyø baùi, ai neân kính leã?”, hoï ñaùp: “chuùng toâi chæ bieát heã thaáy Baø-la-moân thì noùi laø quyø baùi, thaáy Sa moân thì noùi laø kính leã”, Luïc chuùng Bí-soâ noùi: “vì sao thaáy chuùng ta laø Sa moân laïi noùi laø quyø baùi?”, hoï ñaùp: “chuùng toâi khoâng bieát caùc vò laø Sa moân, vì treân traùn caùc vò coù ba vaïch neân chuùng toâi cho laø Baø-la-moân, khoâng phaûi Sa moân”, Luïc chuùng Bí-soâ nghe roài im laëng. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “do Bí-soâ vaïch ba vaïch treân traùn neân coù loãi naøy, töø nay Bí-soâ naøo vaïch nhö vaäy thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù coù Bí-soâ bònh, thaày thuoác baûo duøng ñaát traéng boâi leân ngöôøi, lieàn baïch Phaät, Phaät noùi: “tröôùc ñaây laø saùng cheá, baây giôø laø tuøy khai : neáu thaày thuoác baûo boâi ñaát traéng leân ngöôøi thì khoûi bònh, Bí-soâ bònh ñöôïc laøm khoâng phaïm”.

Phaät taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù vaøo saùng sôùm Luïc chuùng Bí- soâ ñaép y mang baùt vaøo thaønh khaát thöïc, thaáy caùc Baø-la-moân duøng ngöu hoaøng ñieåm treân traùn, do nhaân duyeân naøy neân hoï xin gì cuõng ñeàu ñöôïc. Luïc chuùng thaáy roài lieàn laøm theo… gioáng nhö treân cho ñeán caâu Phaät noùi: “neáu Bí-soâ naøo boâi ngöu hoaøng treân traùn thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù coù Bí-soâ bò moïc muït nhoït treân traùn, thaày thuoác baûo duøng ngöu hoaøng boâi quanh choã muït nhoït thì bònh ñöôïc laønh, Bí-soâ lieàn ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “tröôùc ñaây laø saùng cheá, baây giôø laø tuøy khai : neáu thaày thuoác baûo boâi ngöu hoaøng thì bònh ñöôïc laønh, Bí-soâ bònh ñöôïc laøm khoâng phaïm; neáu khoâng bònh maø coá yù duøng thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

Duyeân xöù gioáng nhö treân, luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ thoa höông

546 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

thôm vaøo ngöôøi, khi ñi ñeán choã caùc thanh thieáu nieân lieàn hoûi hoï coù nghe muøi thôm hay khoâng, hoï hoûi: “caùc Thöôïng toøa cuõng thoa höông thôm hay sao?”, ñaùp laø coù thoa, hoï noùi: “thoa höông thôm laø caùch ng- hieâm söùc cuûa theá tuïc, khoâng hôïp vôùi caùc Thöôïng toøa”, ñaùp: “hôïp hay khoâng hôïp thì chuùng ta cuõng ñaõ laøm roài”, hoï nghe roài lieàn cheâ traùch. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “do Bí-soâ thoa höông thôm neân coù loãi naøy, töø nay Bí-soâ naøo thoa höông thôm thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù coù Bí-soâ bònh ñeán gaëp thaày thuoác, thaày thuoác baûo thoa höông thôm thì bònh ñöôïc laønh, Bí-soâ noùi: “oâng baûo toâi thích duïc laïc hay sao?”, thaày thuoác noùi: “tröø loaïi naøy ra, duøng thöù khaùc thì khoâng heát bònh”, Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “tröôùc ñaây laø saùng cheá, baây giôø laø tuøy khai: neáu thaày thuoác baûo thoa höông thôm vaøo ngöôøi thì bònh ñöôïc laønh, Bí-soâ bònh ñöôïc laøm khoâng phaïm”. Luùc ñoù Bí-soâ thoa höông thôm vaøo ngöôøi roài, khi vaøo ngoài trong chuùng hoaëc thuyeát phaùp cho caùc cö só, Baø-la-moân hoaëc vaøo nhaø theá tuïc ñeàu bò hoï cheâ traùch. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “nay ta cheá haønh phaùp cho Bí-soâ thoa höông thôm laø khoâng ñöôïc vaøo ngoài trong chuùng; khoâng ñöôïc thuyeát phaùp cho caùc cö só, Baø-la-moân; khoâng ñöôïc vaøo trong nhaø theá tuïc. Sau khi heát bònh, taém cho heát muøi môùi ñöôïc tuøy yù vaøo trong chuùng…; neáu laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù coù caùc cö só, Baø-la-moân tín taâm ñem höông thoa ñeán cuùng cho caùc Bí-soâ, Bí-soâ khoâng thoï neân caùc cö só noùi: “khi Phaät chöa ra ñôøi, chuùng toâi xem ngoaïi ñaïo laø choã tu phöôùc ; nay Phaät ra ñôøi, chuùng toâi xem caùc vò laø ñaïi phöôùc ñieàn. Vì sao caùc vò khoâng thoï vaät cuûa chuùng toâi cuùng, haù khoâng phaûi khieán chuùng toâi boû tö löông toát thuù höôùng cho ñôøi sau hay sao?”. Caùc Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät baûo neân thoï, caùc Bí-soâ thoï roài lieàn vaát xuoáng ñaát ôû tröôùc maët thí chuû, caùc cö só noùi: “Thaùnh giaû, chuùng toâi mua vôùi giaù raát maéc, vì sao laïi vaát boû nhö theá?”, Phaät baûo: “khoâng neân thoï roài laïi xem thöôøng ñem vaát boû tröôùc maët thí chuû, neân ñem thoa treân ñaát ôû tröôùc thaùp Phaät ñeå cuùng döôøng”. Khi caùc Bí-soâ ñem höông thôm naøy thoa treân ñaát ôû tröôùc thaùp thôø toùc, moùng tay cuûa Phaät ñeå cuùng döôøng thì thí chuû noùi: “haù chuùng toâi khoâng bieát coù thaùp ñeå cuùng döôøng hay sao, chuùng toâi ñaõ cuùng döôøng cho thaùp roài, coøn ñaây laø cuùng cho caùc vò duøng”, caùc Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “neân ñem thoa ôû cöûa phoøng”. Khi ñem thoa ôû cöûa phoøng, khaùch vieáng thaêm cho laø ñieän Phaät neân leã baùi, Phaät baûo neân thoa ôû cöûa ngoaøi, laïi cuõng bò loãi nhö tröôùc, Phaät noùi: “neân thoa ôû töôøng vaùch trong phoøng, muõi ngöûi ñöôïc muøi thôm naøy seõ laøm cho maét saùng”.


Phaät taïi vöôøn Thi loäc, röøng Khuûng uùy, nuùi Thaát thu ma la. Luùc ñoù vöông töû Boà-ñeà xaây caát laàu Ñieåu minh vöøa xong lieàn laøm leã khaùnh thaønh, thænh Phaät vaø Taêng ñeán nhaø thoï thöïc. Phaät vaø Taêng ngoài ôû döôùi laàu, OÂ ba-nan-ñaø duøng tay doäng vaøo coät truï laàu, laøm cho laàu chaán ñoäng. Ngöôøi cuùng döôøng noùi: “vöông töû Boà-ñeà môùi xaây caát toøa laàu naøy, toâ veõ ñieâu khaéc vôùi traêm maøu saéc, Thaùnh giaû coù yù gì maø muoán phaù hoaïi?”, ñaùp: “Teân Boà-ñeà baàn haøn khôûi taâm tham AÙi laàu nay, sau khi cheát seõ ñoïa vaøo ñaâu; neáu ngöôi laïi sanh taâm tham AÙi laàu naøy, sau khi cheát seõ ñoïa vaøo loaøi quyû böôùu to”, ngöôøi kia nghe roài lieàn cheâ traùch. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “do Bí-soâ doäng vaøo coät truï neân coù loãi naøy, töø nay khoâng ñöôïc duøng tay doäng vaøo coät truï, neáu ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù Luïc chuùng Bí-soâ laïi duøng quyeàn, vai, löng, ñaàu goái cho ñeán gaïch ñaù ñaäp vaøo coät truï vaø bò cheâ traùch nhö tröôùc, Phaät noùi khoâng ñöôïc duøng baát cöù vaät gì; Luïc chuùng laïi doäng vaøo töôøng, vaøo trong ñaát, Phaät noùi doäng vaøo vaät khaùc cuõng phaïm toäi Vieät phaùp.

Duyeân xöù gioáng nhö treân, luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ ñaép y mang baùt vaøo thaønh khaát thöïc, thaáy caùc Baø-la-moân ñeo daây phaïm tuyeán, do nhaân duyeân naøy neân xin ñöôïc nhieàu thöùc aên ngon. Luïc chuùng thaáy roài lieàn laøm theo… gioáng nhö treân, cho ñeán caâu Phaät noùi: “do Bí-soâ ñeo daây phaïm tuyeán neân coù loãi naøy, töø nay khoâng ñöôïc ñeo daây, ai ñeo thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

Duyeân xöù gioáng nhö tröôùc, Luïc chuùng Bí-soâ khaát thöïc, thaáy caùc Baø-la-moân duøng hoa ñeïp ñeå trang nghieâm thaân hình, nôi canh tay laïi ñeo chæ nguõ saéc, do nhaân duyeân naøy neân hoï ñöôïc nhieàu thöùc aên ngon. Luïc chuùng thaáy roài lieàn baét chöôùc laøm theo… gioáng nhö treân cho ñeán caâu Phaät noùi: “do Bí-soâ ñeo chæ nguõ saéc neân coù loãi naøy, töø nay khoâng ñöôïc ñeo chæ nguõ saéc nôi caùnh tay, neáu laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù coù Bí-soâ bònh ñeán choã thaày thuoác yeâu caàu chöõa trò, thaày thuoác baøo duøng chæ nguõ saéc chuù nguyeän roài ñeo nôi caùnh tay thì khoûi bònh. Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “tröôùc ñaây laø saùng cheá, baây giôø laø tuøy khai: neáu thaày thuoác baûo ñeo thì khoûi bònh, Bí-soâ bònh ñöôïc laøm khoâng phaïm”. Sau ñoù laïi coù Bí-soâ ñeo chæ nguõ saéc ôû phía tröôùc khuyûu tay phaûi, phía sau khuyûu tay phaøi, phía tröôùc khuyûu tay traùi, phía sau khuyûu tay traùi , Phaät noùi ñeàu khoâng ñöôïc ñeo. Luùc ñoù Bí-soâ bònh nhôø ñeo chæ nguõ saéc bònh ñöôïc laønh roài lieàn vaát boû böøa baõi, phi nhaân thaáy lieàn giaän traùch noùi: “Thaùnh giaû, daây naøy coù keát teân hoï cuûa toâi, nhôø chuù nguyeän neân laøm cho heát bònh, nay laønh bònh laïi xem thöôøng”, Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “khoâng ñöôïc vaát böøa baõi, neáu chöa heát bònh thì coät nôi cheùo y, neáu heát

548 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

bònh roài thì tyø ñeå trong khe hôû cuûa töôøng coät”. Duyeân xöù gioáng nhö tröôùc, luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ thaáy theá tuïc

duøng chuoãi anh laïc trang nghieâm thaân, cuõng baét chöôùc duøng voøng anh laïc ñeo nôi tay chaân roài hoûi hoï coù ñeïp khoâng, hoï lieàn treâu choïc: “Thaùnh giaû treân ñaàu caïo nhaün toùc, döôùi naùch loâng daøi thì coù choã naøo ñeå nghieâm söùc cho ñeïp, haù chaúng phaûi caùc thaày bò duïc nhieãm troùi buoäc hay sao?”, Luïc chuùng im laëng, caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “do Bí-soâ ñeo anh laïc neân coù loãi naøy, töø nay khoâng ñöôïc ñeo anh laïc nôi tay chaân, neáu ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

Duyeân xöù gioáng nhö tröôùc, luùc ñoù coù giaëc ñeán troäm vaät trong nhaø kho cuûa Taêng vaø caùc vaät cuûa caù nhaân, do khoâng ghi daáu neân caùc Bí-soâ khoâng bieát maát vaät naøo, cuûa ai. Phaät baûo neân caát chöùa con daáu, Luïc chuùng Bí-soâ nghe roài lieàn duøng vaøng baïc, löu ly, thuûy tinh, ngoïc thaïch ñeå laøm con daáu roài ñeo vaøo ngoùn tay, khoe vôùi theá tuïc, theá tuïc hoûi: “treân ngoùn tay laø vaät gì?”, ñaùp: “ñaây laø chæ aán, Phaät cho caát chöùa”, theá tuïc lieàn cheâ cöôøi noùi raèng: “Sa moân Thích töû coøn laøm vieäc kieâu maïn, duøng vaät baùu laøm con daáu roài ñeo vaøo ngoùn tay goïi laø chæ aán; khoâng phaûi laø chaân thaät Sa moân, cuõng khoâng phaûi laø Baø-la-moân”. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “töø nay Bí-soâ khoâng ñöôïc duøng vaät baùu laøm chæ aán, neân duøng naêm loaïi: ñaù du, ñoàng ñoû, ñoàng traéng, ngaø vaø söøng ñeå laøm con daáu”. Sau ñoù Luïc chuùng Bí-soâ laïi khaéc hình töôïng nam nöõ oâm nhau treân con daáu cuûa mình, theá tuïc thaáy roài lieàn cheâ traùch: “caùc vò laø Sa moân maø coøn coù taâm oâ nhieãm hay sao?”, caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “coù hai loaïi con daáu : moät cho ñaïi chuùng vaø moät cho caù nhaân. Neáu laø con daáu cuûa ñaïi chuùng thì neân khaéc hình töôïng chuyeån phaùp luaân, hai beân coù nai quyø chaàu haàu, beân döôùi khaéc teân hoï thí chuû vaø nguoàn goác xaây caát chuøa. Neáu laø con daáu caù nhaân thì neân khaéc hình töôïng boä xöông hay ñaàu laâu ñeå nhìn thaáy sanh taâm nhaøm lìa”.

2. Nhieáp tuïng thöù hai trong Bieät moân: Caét toùc, moùng, ñaùnh boùng, Muøa xuaân aên traùi nhoû, Khaùt duøng naêm loaïi thuoác, Noùi nhaân duyeân Hoûa sanh.

Duyeân xöù gioáng nhö tröôùc, luùc ñoù tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc xaây tinh xaù ôû röøng Theä ña cuùng cho Phaät vaø Taêng, sau ñoù baûo ngöôøi thôï caïo ñeán caïo raâu toùc cho Taêng. Ngöôøi naøy vaâng lôøi ñi ñeán trong tinh xaù thì gaëp Luïc chuùng Bí-soâ ñang ñöùng tröôùc coång chuøa, OÂ ba-nan-ñaø chaøo hoûi:


“thieän lai Hieàn thuû, nhö ngaøy moàng moät ñaàu thaùng khoù gaëp ñöôïc”, thôï caïo noùi: “tröôûng giaû sai toâi ñeán caïo toùc cho Taêng”, OÂ ba-nan-ñaø hoûi coù bieát caét moùng tay khoâng, ñaùp: “ñaây laø ngheà cuûa toâi”, OÂ ba-nan-ñaø lieàn xoøe baøn tay ra baûo caét, thôï hoûi muoán caét nhö theá naøo, lieàn baûo caét nhö hình haït luùa, cho ñeán nhö hình ñaàu ngöôøi, hình dao caïo, hình löôõi buùa, hình baùn nguyeät…, cuoái cuøng quôû traùch ngöôøi thôï roài baûo caét baèng heát, nhö theá maõi ñeán chieàu toài, ngöôøi thôï môùi trôû veà. Tröôûng giaû hoûi: “hoâm nay caïo raâu toùc cho bao nhieâu vò?”, ngöôøi thôï lieàn ñem vieäc treân keå laïi roài noùi: “toâi khoâng coù raûnh ñeå ñi caïo raâu toùc cho ñaïi chuùng”, tröôûng giaû nghe roài lieàn cheâ traùch: “tuy ñaõ xuaát gia trong thieän phaùp luaät maø taâm khoâng tòch tónh”. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “do Bí-soâ caét moùng tay neân coù loãi naøy, töø nay caùc Bí-soâ khoâng ñöôïc caét moùng tay, neáu ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeå moùng tay daøi, theá tuïc thaáy lieàn hoûi sao khoâng caét, ñaùp laø Phaät khoâng cho, hoï lieàn noùi: “ñeå moùng tay chaân daøi nhö vaäy laø saïch hay sao”. Caùc Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät baûo: “tröôùc ñaây laø saùng cheá, baây giôø laø tuøy khai: caét moùng tay coù hai caùch: moät laø caét nhö hình dao caïo, hai laø nhö hình löôõi buùa”.

Duyeân xöù gioáng nhö tröôùc… cho ñeán caâu OÂ ba-nan-ñaø hoûi thôï coù bieát caùch ñaùnh boùng moùng tay khoâng, ñaùp: “ñaây laø ngheà cuûa toâi”, OÂ ba- nan-ñaø lieàn xoøe tay baûo ñaùnh boùng moùng tay baèng maøu vaøng, cho ñeán maøu ñoû, maøu traéng…, cuoái cuøng laïi baûo chuøi saïch heát, nhö theá maõi ñeán chieàu toâi ngöôøi thôï môùi trôû veà… gioáng nhö treân cho ñeán caâu Phaät noùi: “do Bí-soâ ñaùnh boùng moùng tay neân coù loãi naøy, töø nay khoâng ñöôïc ñaùnh boùng moùng tay, neáu ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù, coù Bí- soâ nhuoäm y hay xoâng baùt neân moùng tay bò ñoùng caùu baån vaø bò nhuoäm maøu. Khi ñi khaát thöïc, theá tuïc thaáy lieàn hoûi vì sao taåy ñaùnh cho saïch, ñaùp laø Phaät khoâng cho, hoï noùi: “ñeå ñoùng caùu baån nhö theá laø saïch hay sao”, Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu bò ñoùng caùu baån thì neân taåy ñaùnh cho saïch, khoâng neân vì ñeïp maø ñaùnh boùng moùng tay”.

Phaät taïi thaønh Vöông xaù, luùc ñoù vua AÛnh thaéng suy nghó: “khi ñeán muøa Xuaân, muøa Thu coù luùa môùi vaø traùi ñaàu muøa, ta neân baûo ñem daâng cuùng Phaät vaø Taêng roài môùi duøng sau”. Sau ñoù coù ñaïi thaàn daâng vua traùi Am moät la môùi chín, vua lieàn baûo ñem daâng cuùng Phaät vaø Taêng, ñaïi thaàn cöôøi móm, vua hoûi nguyeân do, ñaïi thaàn ñaùp laø ñaõ daâng cho Phaät vaø Taêng tröôùc roài, vua noùi: “ta muoán daâng cuùng khu vöôøn coù ngaøn caây aên traùi cho Taêng”, ñaïi thaàn noùi: “ñaây laø vieäc laøm toát, thaàn raát tuøy hæ”, vua lieàn ñem khu vöôøn coù ngaøn caây traùi Am moät la naøy cuùng cho töù phöông

550 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Taêng vaø laøm leã khaùnh taùn phöôùc ñieàn. Röøng caây aên traùi naøy tröôùc nay ñeàu ra raát nhieàu traùi, cho duø daân chuùng trong caû nöôùc tuï laïi cuõng ñuû traùi ñeå aên, nhöng töø khi vua daâng cuùng cho Töù phöông taêng, duø traùi coøn nhoû caùc Bí-soâ cuõng haùi aên heát saïch. Sau ñoù, coù vua nöôùc khaùc caàn loaïi traùi caây naøy neân sai söù ñeán gaëp vua AÛnh thaéng xin, vua noùi: “ta ñaõ cuùng röøng caây traùi naøy cho Taêng roài, söù giaû haõy ñeán trong taêng xin”. Söù giaû ñeán trong Truùc vieân thì gaëp Luïc chuùng Bí-soâ ñang ñöùng tröôùc coång, söù ñeán ñaûnh leã vaø baïch raèng: “Thaùnh giaû, con laø söù giaû cuûa vua nöôùc --- , nay ñeán xin Taêng cho haùi ít traùi Am moät la mang veà nöôùc”, OÂ ba-nan- ñaø noùi: “oâng cöù vaøo trong röøng caây tuøy yù haùi”, söù giaû vaøo trong vöôøn nhìn thaáy khoâng coù caây naøo coù traùi lieàn trôû ra noùi laø röøng caây khoâng coù traùi. OÂ ba-nan-ñaø cuøng söù giaû vaøo trong vöôøn roài baûo söù leo leân caây cao tìm haùi, nhö theá cho ñeán baûo leo leân caây phía Ñoâng, Taây, Nam vaø Baéc ñeå tìm haùi. Tìm khoâng thaáy, söù giaû noùi: “hay laø naêm nay röøng caây naøy khoâng ra traùi”, OÂ ba-nan-ñaø noùi: “naêm nay cuõng keát traùi nhieàu nhö naêm tröôùc”, laïi hoûi: “coù phaûi naêm nay bò gioù möa laøm cho traùi ruïng heát phaûi khoâng?”, ñaùp laø khoâng phaûi, laïi hoûi vì sao khoâng thaáy coù traùi naøo, ñaùp: “vì chuùng toâi ñaõ haùi aên heát khi chuùng coøn nhoû traùi”. Söù giaû deán choã vua taâu laïi vieäc naøy, vua noùi: “laønh thay, taâm nguyeän cuûa ta laø muoán cho Thaùnh chuùng aên”, söù giaû buoàn baõ trôû veà nöôùc. Sau ñoù nöôùc Ma-kieät-ñaø coù ñaïi hoäi, daân chuùng hoûi caùc Bí-soâ vì sao röøng caây Am moät la naêm nay khoâng ra traùi, lieàn ñaùp: “khoâng phaûi naêm nay khoâng ra traùi, maø vì chuùng toâi ñaõ haùi aên heát khi traùi coøn nhoû”, hoï nghe roài lieàn cheâ traùch laø khoâng toát, caùc Bí-soâ noùi: “vua cuùng röøng caây traùi naøy cho chuùng taêng, chuùng toâi aên heát thì coù loãi gì”, moïi ngöôøi nghe roài ñeàu cheâ traùch laø khoâng bieát tri tuùc. Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “do caùc Bí-soâ aên traùi ñoù neân coù loãi naøy, töø nay khoâng ñöôïc aên traùi aáy, neáu aên thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù coù tröôûng giaû tín taâm ñem traùi Am moät la tuy nhoû nhöng thôm ngon cuùng cho Taêng, Bí-soâ khoâng thoï neân tröôûng giaû noùi: “khi Phaät chöa ra ñôøi, toâi xem ngoaïi ñaïo laø choã tu phöôùc; nay Phaät ra ñôøi, toâi xem caùc vò laø ñaïi phöôùc ñieàn. Vì sao caùc vò khoâng thoï traùi caây cuûa toâi cuùng, haù khoâng phaûi khieán toâi boû tö löông toát thuù höôùng cho ñôøi sau hay sao?”, Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “khi traùi coù haït thì aên khoâng phaïm”. Sau ñoù laïi coù tröôûng giaû ñem traùi Am moät la chín cuùng cho Taêng… gioáng nhö treân cho ñeán caâu Phaät noùi: “khi traùi coù haït cho ñeán khi chín ñeàu ñöôïc aên, khoâng phaïm”.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù coù Bí-soâ bònh ñeán thaày thuoác xin ñieàu trò, thaày thuoác noùi: “neân duøng Toâ cho thaân nhuaän tröôøng”,


sau khi duøng bô laïi sinh bònh khaùt, thaày thuoác hoûi coù bôùt khoâng, ñaùp laø bònh khaùt, thaày thuoác baûo caàm laáy Dö cam töû, keá baûo ngaäm vaøo mieäng, keá baûo nhai, Bí-soâ noùi laø Phaät chöa cho, thaày thuoác noùi: “Phaät töø bi seõ khai cho”, baïch Phaät, Phaät noùi neân nhai. Sau khi nhai lieàn nhaû ra khoâng nuoát neân bònh khoâng laønh, thaày thuoác hoûi vì sao khoâng nuoát, ñaùp laø khoâng ñöôïc aên phi thôøi, lieàn baïch Phaät, Phaät noùi: “töø nay khai cho naêm loaïi traùi duø bònh hay khoâng bònh, thôøi hay phi thôøi ñeàu ñöôïc thoï duøng khoâng phaïm, ñoù laø Dö cam töû (tieáng Phaïm laø Am-ma-laïc-ca, khaùc vôùi traùi Am-moät-la), Ha-leâ-laëc, Tyø-eâ-laëc, Taát-baùt-leâ vaø Hoà tieâu”.

552 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


TAÏP SÖÏ

QUYEÅN 2

1. Nhieáp tuïng thöù hai trong bieät moân thöù nhaát (tieáp theo): Phaät taïi Truùc vieân thaønh Vöông xaù, luùc ñoù trong thaønh coù moät

tröôûng giaû teân laø Thieän hieàn raát tín kính ngoaïi ñaïo loõa hình, nhaø giaøu coù, thoï duïng ñaày ñuû; oâng cöôùi vôï chöa bao laâu thì vôï coù thai. Saùng hoâm ñoù, Phaät ñaép y mang baùt vaøo thaønh theo thöù lôùp khaát thöïc ñeán nhaø cuûa tröôûng giaû, tröôûng giaû lieàn daãn vôï ra thænh hoûi Phaät: “Theá toân, vôï con coù thai seõ sanh trai hay gaùi?”, Phaät noùi: “chaéc chaén seõ sanh nam, seõ laøm raïng rôõ gia toäc, coù ñaày ñuû dieäu töôùng cuûa chö thieân, seõ ôû trong giaùo phaùp cuûa ta xuaát gia, seõ ñöôïc Laäu taän chöùng quaû A-la-haùn”, tröôûng giaû nghe roài lieàn ñem thöùc aên tinh khieát thôm ngon sôùt ñaày baùt daâng cuùng Phaät, Phaät chuù nguyeän cho tröôûng giaû roài ñi. Caùch nhaø ñoù khoâng xa, coù ngoaïi ñaïo loõa hình nhìn thaáy Theá toân töø nhaø tröôûng giaû ñi ra lieàn suy nghó: “ta chæ coù nhaø naøy thöôøng cuùng döôøng thöùc aên, nay cuõng bò Sa moân Kieàu-ñaùp-ma ñeán khuyeán duï, ta neân ñeán hoûi nhaân duyeân gì”, nghó roài lieàn ñeán hoûi tröôûng giaû: “coù phaûi Sa moân Kieàu-ñaùp-ma ñaõ ñeán ñaây phaûi khoâng?”, ñaùp laø phaûi roài ñem vieäc treân keå laïi cho ngoaïi ñaïo nghe. Ngoaïi ñaïo naøy tinh thoâng töôùng soá lieàn ñoaùn bieát ñuùng nhö lôøi Phaät ñaõ noùi, suy nghó: “neáu ta khen ngôïi laø thaät thì gia chuû seõ tín kính Sa moân, ta neân che giaáu söï thaät vaø noùi khaùc ñi”, nghó roài lieàn trôû ngöôïc baøn tay voã vaøo maët, tröôûng giaû hoûi nguyeân do, ñaùp: “lôøi cuûa Sa moân nöûa thaät nöûa hö”, tröôûng giaû hoûi thaät hö nhö theá naøo, ñaùp: “seõ sanh con trai laø thaät, nhöng laøm raïng rôõ gia toäc laø hö, vì raïng rôõ laø teân khaùc cuûa löûa, ñöùa con naøy voâ phöôùc vöøa sinh ra lieàn ñoát chaùy gia toäc. Noùi ñöùa con nay coù ñuû dieäu töôùng cuûa chö thieân cuõng laø hö, vì coù ai sanh trong loaøi ngöôøi laïi coù ñuû dieäu töôùng cuûa chö thieân chöù. Noùi ôû trong giaùo phaùp cuûa Phaät xuaát gia laø thaät, vì sau khi sanh ra ngheøo khoå, thieáu aên thieáu maëc taát nhieân


phaûi xuaát gia. Noùi ñöôïc Laäu taän chöùng quaû A-la-haùn laø hö, vì Sa moân Kieàu-ñaùp-ma cuõng coøn chöa ñöôïc Laäu taän, chöùng quaû A-la-haùn huoáng chi laø caùc ñeä töû”. Tröôûng giaû nghe roài trong loøng buoàn khoå hoûi ngoaïi ñaïo: “con phaûi laøm gì ñaây?”, ngoaïi ñaïo noùi: “ta laø ngöôøi xuaát gia thoï trì caám giôùi, khoâng tuøy tieän noùi doái, hö thaät nhö theá naøo sau naøy oâng seõ roõ”, noùi roài lieàn boû ñi. Luùc ñoù tröôûng giaû suy nghó muoán gieát gieát thai nhi, nghó roài lieàn ñöa thuoác phaù thai cho vôï uoáng, vì thai nhi trong ñôøi nay laø thoï thaân sau cuøng neân tuy bò thuoác ñoäc vaãn bieán thaønh thuoác laønh. Tröôûng giaû lieàn ñaïp vaøo buïng vôï phía hoâng phaûi, thai nhi chuyeån qua naèm beân hoâng traùi; ñaïp phía hoâng traùi, thai nhi laïi chuyeån qua naèm phía hoâng phaûi vì ñôøi naøy thoï thaân sau cuøng, chöa ñöôïc Laäu taän thì khoâng cheát giöõa chöøng. Luùc ñoù ngöôøi vôï bò choàng ñaïp buïng ñau ñôùn la lôùn leân, ngöôøi chung quanh nghe tieáng la lieàn chaïy ñeán hoûi, tröôûng giaû lieàn noùi laø ñau buïng saép sanh, moïi ngöôøi nghe vaäy lieàn boû veà. Tröôûng giaû suy nghó: “ta khoâng gieát cheát ñöôïc thai nhi thì neân phöông tieän daãn ngöôøi meï ñeán trong röøng vaéng khoâng ngöôøi gieát cheát”, nghó roài lieàn laäp phöông tieän daãn vôï vaøo trong röøng gieát cheát, sau ñoù leùn ñöùa trôû veà nhaø roài noùi vôùi trong thaân toäc vaø xoùm gieàng laø vôï gaëp naïn neân qua ñôøi. Thaân thuoäc buoàn raàu thöông tieác duøng luïa nguõ saéc boïc thi theå ñem ñeán trong röøng thaây cheát ñeå hoûa thieâu. Ngoaïi ñaïo nghe roài vui möøng ñi vaøo trong thaønh aáp reâu rao raèng: “moïi ngöôøi haõy nghe ñaây: Sa moân Kieàu-ñaùp-ma thoï kyù vôï tröôûng giaû Thieän hieàn seõ sanh nam, seõ laøm raïng rôõ gia toäc, coù ñaày ñuû dieäu töôùng cuûa chö thieân, seõ ôû trong giaùo phaùp cuûa ta xuaát gia, seõ ñöôïc Laäu taän chöùng quaû A-la-haùn. Nay vôï tröôûng giaû ñaõ cheát, thi theå ñang ôû trong Haøn laâm nhö ñaïi thoï khoâng coù reã, caønh laù vaø hoa quaû”. Thöôøng phaùp cuûa chö Phaät laø khôûi taâm ñaïi töø bi cöùu giuùp chuùng sanh, truï trong chaùnh quaùn, khoâng noùi hai lôøi, döïa treân ñònh hueä hieån phaùt ba minh, thaønh töïu ba hoïc, ñieåu phuïc hoaøn toaøn ba nghieäp, vöôït qua boán Boäc löu, an truï nôi boán Thaàn tuùc, thöôøng tu boán nhieáp haïnh, xaû tröø naêm trieàn caùi, ñaày ñuû naêm chi, naêm löïc, vieân maõn saùu ñoä, boá thí khaép taát caû baèng baûy Thaùnh taøi, nôû hoa baûy giaùc ngoä, chæ baøy taùm chi Thaùnh ñaïo, xa lìa taùm naïn, ñoaïn döùt haún chín keát, phöông tieän thieän xaûo tuøy yù nhaäp Cöûu ñònh, ñuû möôøi Löïc, danh vang khaép möôøi phöông, töï taïi voâ uùy, haøng phuïc ma oaùn, caát tieáng saám lôùn, roáng leân tieáng roáng cuûa sö töû, ngaøy ñeâm ba thôøi thöôøng duøng Phaät nhaõn quaùn saùt chuùng sanh: trí hueä tuøy chuyeån cuûa ai taêng, cuûa ai giaûm; ai gaëp khoå naïn, ai böùc baùch, ai bò böùc baùch; ai xuoáng neõo aùc, ai leân ñöôøng laønh, ai moät beà thuù höôùng, ai coøn mang gaùnh naëng. Neân duøng phöông tieän gì ñeå cöùu ñoä chuùng sanh ra khoûi ñöôøng aùc, vaøo

554 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

coõi trôøi ngöôøi vaø ñöôïc giaûi thoaùt; ngöôøi chöa tu thieän caên khieán tu taäp thieän caên, ngöôøi ñaõ tu thieän caên chöa thaønh thuïc khieán cho ñöôïc thaønh thuïc, ñaõ thaønh thuïc roài khieán ñöôïc giaûi thoaùt. Nhö baøi keä tuïng:

“Cho duø haûi trieàu lôùn, Cuõng coù khi treã haïn, Ñoái vôùi ngöôøi ñaùng ñoä, Phaät lieàn ñoä, khoâng boû. Ñoái vôùi caùc höõu tình, Phaät töø bi thöông töôûng, Nghó cöùu hoï thoaùt khoå, Nhö boø meï theo con”.

Luùc ñoù Phaät móm cöôøi, töø trong mieäng phoùng ra haøo quang naêm saéc chieáu xuoáng hay chieáu leân, neáu chieáu xuoáng thì chieáu ñeán nguïc Voâ giaùn vaø caùc nguïc khaùc khieán cho chuùng sanh trong ñaây ñang bò ñoát noùng lieàn ñöôïc maùt meû, ñang bò laïnh coùng lieàn ñöôïc aám aùp. Hoï caûm thaáy an laïc lieàn suy nghó: “ta vaø moïi ngöôøi töø caûnh khoå ñòa nguïc cheát ñi, ñöôïc sanh vaøo coõi khaùc chaêng?”. Theá Toân sau khi laøm cho caùc höõu tình kia sanh tín taâm lieàn hieän nhieàu töôùng khaùc nöõa, thaáy nhöõng töôùng naøy hoï lieàn suy nghó: “chuùng ta khoâng phaûi cheát ôû ñaây sanh veà coõi kia, maø laø do söùc oai thaàn cuûa Ñaïi Thaùnh ñaõ khieán thaân taâm chuùng ta hieän ñöôïc an laïc”. Ñaõ sanh tín kính thì coù theå dieät caùc khoå, ôû coõi nhôn thieân ñöôïc thoï thaân thaéng dieäu, thaønh chôn phaùp khí thaáy ñöôïc lyù chôn ñeá. Neáu haøo quang chieáu leân thì ñeán coõi trôøi Saéc cöùu caùnh, trong haøo quang dieãn noùi caùc phaùp khoå, khoâng, voâ thöôøng, voâ ngaõ… vaø noùi keä:


Haøo quang naøy sau khi chieáu khaép ba ngaøn Ñaïi thieân theá giôùi lieàn trôû veà choã Phaät, neáu Theá Toân noùi vieäc quaù khöù thì haøo quang trôû vaøo phía sau löng, neáu noùi vieäc vò lai thì haøo quang trôû vaøo phía tröôùc ngöïc, neáu noùi vieäc ñòa nguïc thì haøo quang trôû vaøo phía döôùi chaân, neáu noùi vieäc baøng sanh thì haøo quang trôû vaøo phía goùt chaân, neáu noùi vieäc ngaï quyû thì haøo quang trôû vaøo phía ngoùn chaân, neáu noùi vieäc loaøi ngöôøi thì


haøo quang trôû vaøo ñaàu goái, neáu vieäc cuûa Löïc luaân vöông thì haøo quang trôû vaøo loøng baøn tay traùi, neáu noùi vieäc cuûa Chuyeån luaân vöông thì haøo quang trôû vaøo loøng baøn tay phaûi, neáu noùi vieäc coõi trôøi thì haøo quang trôû vaøo roán, neáu noùi vieäc cuûa Thanh vaên thì haøo quang trôû vaøo mieäng, neáu noùi vieäc cuûa Ñoäc giaùc thì haøo quang trôû vaøo phía giöõa hai chaân maøy, neáu noùi vieäc cuûa ñaïo quaû Chaùnh ñaúng chaùnh giaùc thì haøo quang trôû vaøo phía treân ñaûnh ñaàu. Luùc ñoù haøo quang naøy xoay quanh Phaät ba voøng roài trôû vaøo mieäng Phaät, cuï thoï A-nan-ñaø baïch Phaät: “Theá Toân Nhö Lai ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc vui veû móm cöôøi chaúng phaûi laø khoâng coù nhôn duyeân”, lieàn noùi keä thænh Phaät:

“Mieäng Phaät phoùng haøo quang vi dieäu, Chieáu khaép Ñaïi thieân nhieàu hình töôùng, Chieáu khaép möôøi phöông caùc quoác ñoä, Nhö maët trôøi chieáu khaép hö khoâng. Phaät laø nhaân toát cho chuùng sanh, Coù theå tröø kieâu maïn, lo buoàn. Coù nhaân duyeân neân töø kim khaåu, Móm cöôøi aét noùi vieäc hy höõu. Xin ñaáng Maâu Ni noùi töôøng taän, Xin haõy noùi cho ngöôøi muoán nghe, Nhö sö töû vöông roáng tieáng dieäu, Nguyeän Phaät quyeát nghi cho chuùng con, Phaät nhö Dieäu sôn vöông trong bieån, Neáu khoâng nhaân duyeân, khoâng dao ñoäng, Töï taïi töø bi, Phaät móm cöôøi, Noùi nhaân duyeân cho ngöôøi muoán nghe”.

Theá Toân baûo A-nan-ñaø: “Ñuùng vaäy A-nan-ñaø, khoâng phaûi khoâng coù nhaân duyeân maø Nhö Lai ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc mieäng hieän móm cöôøi. Thaày haõy thoâng baùo cho caùc Bí-soâ: Nhö lai muoán ñeán trong röøng thaây cheát, ai muoán ñi theo thì haõy ñaép y mang baùt”, toân giaû A-nan vaâng lôøi Phaät daïy ñi thoâng baùo, caùc Bí-soâ ñeàu ñaép y mang baùt ñi ñeán choã Phaät. Luùc ñoù do Phaät ñaõ töï ñieàu phuïc neân ñieàu phuïc vaây quanh, do ñaõ töï tòch tónh neân tòch tónh vaây quanh, do ñaõ töï giaûi thoaùt neân giaûi thoaùt vaây quanh, do ñaõ töï an oån neân an oån vaây quanh, do ñaõ töï thieän thuaän neân thieän thuaän vaây quanh, do töï ñaõ laø A-la-haùn neân A-la-haùn vaây quanh, do ñaõ töï lìa duïc neân lìa duïc vaây quanh, do ñaõ töï ñoan nghieâm neân ñoan nghieâm vaây quanh. Gioáng nhö Boø chuùa ñöôïc ñaøn boø vaây quanh, nhö Voi chuùa ñöôïc ñaøn voi vaây quanh, nhö Sö töû chuùa ñöôïc ñaøn sö töû vaây quanh,

556 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

nhö Ngoãng chuùa ñöôïc ñaøn ngoãng vaây quanh, nhö chim chuùa Dieäu suùy ñöôïc ñaøn chim vaây quanh, nhö Baø-la-moân ñöôïc hoïc troø vaây quanh, nhö Löông y ñöôïc caùc bònh nhaân vaây quanh, nhö Ñaïi töôùng ñöôïc caùc binh só vaây quanh, nhö baäc ñaïo sö ñöôïc caùc khaùch löõ haønh vaây quanh, nhö vò thöông chuû ñöôïc caùc thöông nhôn vaây quanh, nhö ñaïi tröôûng giaû ñöôïc caùc tröôûng giaû vaây quanh, nhö vò quoác vöông ñöôïc quaàn thaàn vaây quanh, nhö Chuyeån luaân Thaùnh vöông ñöôïc caùc thieân töû vaây quanh, nhö vaàng traêng ñöôïc caùc ngoâi sao vaây quanh, nhö maët trôøi ñöôïc ngaøn aùnh saùng vaây quanh, nhö Trì quoác thieân vöông ñöôïc Caøn-thaùt-baø vaây quanh, nhö Taêng tröông thieân vöông ñöôïc Cöu-baøn-traø vaây quanh, nhö Xuù muïc thieân vöông ñöôïc caùc roàng vaây quanh, nhö Ña vaên thieân vöông ñöôïc caùc Döôïc xoa vaây quanh, nhö Tònh dieäu thieân vöông ñöôïc A-tu-la vaây quanh, nhö vua trôøi Ñeá thích ñöôïc chö thieân coõi trôøi Tam thaäp tam vaây quanh, nhö vua trôøi Phaïm thieân ñöôïc chö thieân coõi trôøi Phaïm vaây quanh. Gioáng nhö bieån caû saâu laéng yeân tónh, gioáng nhö ñaùm maây lôùn, Theá toân cuõng vaäy do ñaõ ñieàu phuïc caùc caên neân oai nghi tòch tónh, coù ba möôi hai töôùng toát, taùm möôi veû ñeïp trang nghieâm thaân, aùnh saùng bao quanh treân ñaûnh roäng moät taàm saùng rôõ nhö traêm ngaøn maët trôøi, coù ñuû möôøi Löïc, boán Voâ uùy, taâm ñaïi bi vaø ba nieäm kieân coá, voâ löôïng coâng ñöùc.

Caùc toân giaû nhö A nhaõ Kieàu-traàn-nhö, Maõ thaéng, Ñaïi danh, Voâ dieät, Xaù-lôïi-phaát, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân, Ñaïi Ca-dieáp, A-nan-ñaø… cuøng voâ soá trôøi ngöôøi vaây quanh Phaät cuøng ñi ñeán trong röøng thaây cheát. Ñi theo Phaät coù möôøi taùm lôïi ích thuø thaéng laø khoâng sôï vua, giaëc, nöôùc, löûa, nöôùc ñòch; sö töû, hoå lang…; khoâng sôï cöûa aûi ñoùng kín, khoâng sôï ñoùng thueá beán ñoø, khoâng sôï thieáu cöùu giuùp; khoâng sôï nhôn, phi nhôn; thöôøng ñöôïc thaáy chö thieân, nghe tieâng chö thieân, ñöôïc thaáy haøo quang lôùn, ñöôïc nghe Phaät thoï kyù, ñöôïc nghe dieäu phaùp, ñöôïc thoï aåm thöïc vaø thaân khoâng bònh khoå.

Khi Phaät vaø ñaïi chuùng ñeán nôi, boán phía cuûa röøng thaây cheát ñeàu coù gioù maùt thoåi ñeán; luùc ñoù trong thaønh Vöông xaù coù hai ñoàng töû cuøng ñi chung, moät thuoäc doøng Saùt-ñeá-lî coù tín taâm, moät thuoäc doøng Baø-la- moân khoâng coù tín taâm. Ñoàng töû doøng Baø-la-moân noùi vôùi ñoàng töû doøng Saùt-ñeá-lî: “toâi nghe noùi Theá toân thoï kyù vôï cuûa tröôûng giaû Thieän hieàn seõ sanh nam, seõ laøm raïng rôõ gia toäc, coù ñaày ñuû dieäu töôùng cuûa chö thieân, seõ ôû trong giaùo phaùp cuûa ta xuaát gia, seõ ñöôïc Laäu taän chöùng quaû A-la- haùn. Naïy vôï tröôûng giaû ñaõ cheát, thi theå ñang ôû trong röøng thaây cheát, nhö vaäy haù chaúng phaûi lôøi Theá toân noùi laø hö voïng hay sao?”, ñoàng töû doøng Saùt-ñeá-lî noùi keä:


“Cho duø traêng sao ñeàu rôi xuoáng, Ñaát nuùi, röøng caây bay leân khoâng, Soùng lôùn, nöôùc bieån ñeàu khoâ caïn, Lôøi Theá toân noùi khoâng hö voïng”.

Ñoàng töû doøng Baø-la-moân noùi: “neáu vaäy chuùng ta cuøng ñi ñeán trong röøng thaây cheát xem thöû höõu tình thaät theá naøo”, noùi roài caû hai cuøng ñi. Ñeán nôi nhìn thaáy Theá toân, ñoàng töû doøng Saùt-ñeá-lî lieàn noùi keä:

“Maâu ni uy nghi khoâng giôõn côït, Ñaïi chuùng trôøi ngöôøi ñeàu vaân taäp, Phaät seõ caát tieáng roáng sö töû, Haøng phuïc lôøi ngoaïi ñaïo khoâng nghi, Ñaïi sö khi ñeán trong Thi laâm, Gioù maùt thoåi khaép nôi hoang daõ, Voâ löôïng chuùng sanh ñeàu chieâm ngöôõng, Möøng xem Ñieàu ngöï vaän thaàn thoâng”.

Luùc ñoù vua AÛnh thaéng nghe bieát vieäc naøy lieàn suy nghó: “khoâng theå voâ côù Phaät ñeán trong Thi laâm, chaéc vì vôï cuûa Thieän hieàn vaø nhaân ñoù ñieàu phuïc chuùng sanh höõu duyeân. Ta cuõng neân ñeán ñoù xem thöû”, nghó roài lieàn ra lònh chænh ñoán quaân nghi cuøng Thaùi töû, cung phi… vaø caùc tuøy tuøng ñoàng ra khoûi thaønh ñi ñeán Thi laâm. Ñoàng töû doøng Saùt-ñeá-lî thaáy vua AÛnh thaéng lieàn noùi keä:

“Nhìn thaáy quoác vöông ra khoûi thaønh, Vôùi caùc tuøy tuøng theo hoä veä, Toâi ñang suy nghó ñaïi chuùng naøy, Chaéc chaén ñöôïc lôïi ích thuø thaéng”.

Luùc ñoù ñaïi chuùng thaáy Theá toân ñi tôùi lieàn môû ñöôøng, Phaät mæm cöôøi ñi vaøo trong ñaïi chuùng, ngoaïi ñaïo loõa hình thaáy roài lieàn suy nghó: “Kieàu-ñaùp-ma móm cöôøi ñi vaøo trong ñaïi chuùng, haù ñöùa beù trong buïng ngöôøi meï khoâng cheát”, nghó roài lieàn noùi vôùi tröôûng giaû: “chaéc chuùng sanh baïc phöôùc ñoù chöa cheát”, tröôûng giaû noùi: “vaäy con phaûi laøm theá naøo?”, ngoaïi ñaïo noùi: “ta laø ngöôøi xuaát gia thoï trì caám giôùi, chæ bieát nieäm thieän, vieäc saép tôùi oâng töï lo lieäu”. Luùc ñoù tröôûng giaû ñöa thi theå vôï leân giaøn hoûa chaâm löûa hoûa thieâu, ngoïn löûa ñoát chaùy toaøn thaân nhöng chung quanh buïng cuûa ngöôøi meï laïi khoâng thöông toån, boãng nöùt ra vaø moïc leân moät hoa sen xanh, trong hoa sen coù moät ñöùa beù dung maïo ñoan nghieâm, ngoài an nhieân raát ñaùng yeâu. Ñaïi chuùng nhìn thaáy vieäc naøy roài ñeàu khen laø hi höõu, ngoaïi ñaïo maát heát nhueä khí vaø kieâu maïn; Phaät baûo tröôûng giaû Thieän hieàn vaøo trong löûa boàng ñöùa beù ra, tröôûng giaû nhìn

558 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ngoaïi ñaïo hoûi yù, ngoaïi ñaïo noùi: “neáu oâng vaøo trong löûa ñoù chaéc chaén seõ cheát”, tröôûng giaû nghe roài lieàn lo sôï khoâng daùm vaøo löûa boàng ñöùa beù. Phaät baûo Thò-phöôïc-ca vaøo trong löûa boàng ñöùa beù ra, Thò-phöôïc-ca suy nghó: “Phaät khoâng sai ta laøm vieäc phi thôøi phi xöù, ta neân vaøo trong löûa boàng ñöùa beù ra”, nghó roài lieàn vaøo trong löûa boàng ñöùa beù ra vôùi taâm voâ uùy. Chö thieân treân hö khoâng noùi keä:

“Phaät baûo vò aáy vaøo trong löûa, Vôùi taâm voâ uùy boàng beù ra, Nhôø thaàn löïc töï taïi cuûa Phaät, Laøm cho löûa noùng thaønh ao maùt”.

Phaät hoûi Thò-phöôïc-ca vaøo trong löûa coù thöông toån gì khoâng, Thò- phöôïc-ca ñaùp: “Theá toân, con sinh ra trong cung, lôùn leân trong cung, duøng höông Ngöu ñaàu chieân ñaøn thoa thaân nhöng chöa töøng coù caûm giaùc maùt meû nhö hoâm nay”. Phaät laïi baûo tröôûng giaû Thieän boàng ñöùa beù veà nhaø, tröôûng giaû bò aùc kieán hoaïi taâm neân vaãn khoâng khôûi loøng tin, nhìn sang ngoaïi ñaïo hoûi yù, ngoaïi ñaïo noùi: “ñöùa beù aáy ít phöôùc, baåm taùnh hung baïo vì löûa coù theå aên taát caû nhöng laïi khoâng ñoát noù ñöôïc; ñuû bieát roõ noù laø chuùng sanh toäi khoå, ngang ngaïnh ñaùng gheùt, neáu oâng boàng noù veà nhaø töùc laø röôùc laáy tai aùch, oâng chaéc chaén seõ bò haïi cheát”. Ngöôøi theá gian thöông yeâu khoâng gì hôn thaân maïng cuûa mình, tröôûng giaû nghe noùi nhö vaäy neân khoâng ñoùn nhaän ñöùa beù. Phaät laïi baûo vua AÛnh thaéng: “Ñaïi vöông neân nhaän laáy ñöùa beù naøy”, vua nghe roài lieàn ñöa tay ñoùn nhaän ñöùa beù, chaêm chuù nhìn moät hoài roài hoûi Phaät neân ñaët teân noù laø gì, Phaät noùi: “ñöùa beù naøy sanh trong löûa neân ñaët teân cho noù laø Hoûa sanh”. Luùc ñoù Phaät quaùn bieát taâm moïi ngöôøi lieàn öùng cô thuyeát phaùp khieán cho hoï sau khi nghe phaùp, coù ngöôøi ñöôïc Noaõn phaùp, hoaëc ñöôïc Ñaûnh phaùp, hoaëc ñöôïc Nhaãn phaùp; coù ngöôøi ñöôïc vôi bôùt ba ñoäc, lìa tham duïc, coù ngöôøi ñöôïc Theá ñeä nhaát phaùp, coù ngöôøi ñaéc quaû Tu ñaø hoaøn, hoaëc quaû Tö-ñaø-haøm, hoaëc quaû A-na-haøm, coù ngöôøi gieo troàng nhaân duyeân vôùi Thanh vaên thöøa, coù ngöôøi gieo troàng nhaân duyeân vôùi Bích chi Phaät thöøa, coù ngöôøi gieo troàng nhaân duyeân vôùi Phaät thöøa; hoaëc quy y Tam baûo thoï trì naêm giôùi, khôûi loøng tin saâu xa. Vua mang Hoûa sanh veà trong cung giao cho taùm baø nhuõ maãu nuoâi döôõng…

Luùc ñoù caäu cuûa Hoûa sanh (anh cuûa meï Hoûa sanh) tröôùc ñoù ñaõ ñi ñeán phöông khaùc giao dòch mua baùn, khi nghi tin em mình coù thai, laïi nghe Theá toân thoï kyù seõ sanh con trai … neân oâng raát vui möøng. Sau khi baùn heát haøng hoùa, thu mua caùc maët haøng khaùc xong, oâng lieàn trôû veà thaønh Vöông xaù thì laïi nghe tin em gaùi ñaõ cheát; oâng suy nghó: “Theá toân


ñaõ thoï kyù cho em gaùi ta sanh trai… haù laø hö voïng hay sao”, nghó roài lieàn hoûi thaêm haøng xoùm, hoï noùi: “lôøi Ñaïi sö noùi khoâng hö voïng, chæ vì ngöôøi choàng tin theo ngoaïi ñaïo neân gieát coâ aáy cheát oan uoång. Ñöùa con sinh ra coù ñaïi oai thaàn, ôû trong löûa chaùy maø khoâng thöông toån gì, nay ñöôïc vua nuoâi döôõng trong cung”. Ngöôøi caäu nghe noùi roài lieàn ñeán gaëp tröôûng giaû Thieän hieàn, sau khi chaøo hoûi xong lieàn noùi: “ngöôøi ñaõ laøm vieäc phi lyù”, tröôûng giaû noùi: “toâi ñaõ laøm gì?”, ngöôøi caäu noùi: “ngöôøi nghe lôøi aùc kieán cuûa ngoaïi ñaïo neân gieát cheát em ta oan uoång. Ñöùa beù sinh ra trong löûa chaùy coù ñaïi oai thaàn neân khoâng thöông toån gì, nay ñöôïc vua nuoâi döôõng trong cung. Vieäc ñaõ nhö vaäy khoâng caàn noùi nöõa, nay oâng phaûi mang ñöùa beù veà ñaây thì ta seõ dung thöù ; neáu khoâng mang veà, ta seõ taäp hoïp thaân toäc vaø xoùm gieàng ñeán ñuoåi ngöôi vôùi soá theû maø ngöôøi khoâng theå ñeám heát, sau ñoù rao truyeàn toäi aùc cuûa ngöôi treân khaép caùc neõo ñöôøng laø: “em gaùi ta voâ toäi bò Thieän hieàn gieát cheát oan uoång, keû gieát phuï nöõ thì khoâng ñöôïc cuøng noùi chuyeän vaø bò phaùp luaät xöû haønh hình”. Tröôûng giaû nghe roài trong loøng ñau khoå, suy nghó: “theo nhö lôøi oâng ta vöøa noùi, chaùc chaén seõ khoâng tha cho ta”, nghó roài lieàn ñeán trong cung gaëp vua AÛnh thaéng keå laïi vieäc treân vaø xin vua ban aân trao Hoûa sanh laïi. Vua noùi: “ta khoâng nhaän ñoàng töû töø ngöôi, chính Phaät ñaõ tröïc tieáp giao ñöùa beù cho ta, neáu ngöôi muoán nhaän laïi thì haõy ñeán baïch Phaät”, tröôûng giaû lieàn ñeán choã Phaät, ñaûnh leã roài ñem vieäc treân baïch Phaät roài xin Phaät töø bi cho nhaän Hoûa sanh laïi, Phaät suy nghó: “neáu tröôûng giaû naøy khoâng nhaän laïi ñöôïc ñöùa beù thì seõ hoäc maùu maø cheát”, nghó roài lieàn baûo A-nan: “thaày haõy cuøng ñi vôùi tröôûng giaû naøy ñeán choã vua, chuyeån lôøi ta chuùc söùc khoûe cuûa vua roài noùi raèng: “xin vua cho tröôûng giaû nhaän laïi Hoûa sanh, vì neáu tröôûng giaû naøy khoâng nhaän laïi ñöôïc ñöùa beù thì seõ hoäc maùu maø cheát”. Toân giaû A-nan vaâng lôøi Phaät daïy cuøng tröôûng giaû ñi ñeán choã vua noùi y nhö lôøi Phaâït ñaõ daïy, vua nghe roài lieàn vaâng theo lôøi Phaät daïy, toân giaû A-nan chuùc söùc khoûe vua roài ra veà. Luùc ñoù vua baûo tröôûng giaû: “ta vaâng lònh Phaät nuoâi döôõng ñöùa beù naøy vaø raát thöông yeâu noù. Khanh phaûi laäp öôùc laø moãi ngaøy ba thôøi phaûi mang noù ñeán gaëp ta, thì ta môùi giao noù laïi cho khanh”, tröôûng giaû ñaùp: “thaàn khoâng daùm traùi lònh vua”, vua lieàn cho maëc thöôïng y, trang söùc caùc chuoãi anh laïc roài ñaët beù leân löng voi lôùn, cho hoä toáng veà nhaø. Thöôøng tình theá gian, khi cha coøn soáng thì danh tieáng cuûa con khoâng raïng rôõ; sau khi cha maát, Hoûa sanh töï quaûn lyù gia nghieäp, tín kính Tam baûo. Ngay nôi choã cha haïi meï cheát ngaøy tröôùc lieàn cho xaây moät chuøa Taêng vôùi moïi vaät duïng thoï duïng ñaày ñuû ñeå cuùng döông cho Töù phöông taêng, goïi laø Nhu phuùc laâm; vì vaäy trong kinh noùi

560 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Phaät taïi Nhu phuùc laâm thaønh Vöông xaù. Tröôûng giaû Thieän hieàn khi coøn soáng ñaõ töøng sai caùc thöông nhaân

ñeán phöông khaùc buoân baùn ; sau khi tröôûng giaû qua ñôøi, hoï nghe bieát Hoûa sanh thay cha quaûn lyù gia nghieäp, tín kính Tam baûo neân mang moät caùi baùt baèng Ngöu ñaàu chieân ñaøn ñöïng ñaày chaâu baùu ñeán bieáu cho Hoûa sanh. Hoûa sanh lieàn ñeå baùt naøy treân ngoïn phöôùn cao roài thoâng baùo khaép trong thaønh raèng: “ngöôøi naøo khoâng duøng thang, gheá maø laáy ñöôïc baùt naøy ; hoaëc coù Sa moân, Baø-la-moân naøo coù ñaïi oai löïc, thaàn thoâng töï taïi maø laáy ñöôïc baùt naøy thì toâi seõ taêng baùt cho ngöôøi aáy”. Luùc ñoù caùc ngoaïi ñaïo vaøo saùng sôùm ñi taém thaáy ngoïn phöôùn cao naøy lieàn hoûi tröôûng giaû Hoûa sanh: “ñoù laø vaät gì?”, Hoûa sanh ñaùp nhö treân, ngoaïi ñaïo noùi: “tröôûng giaû tröôùc nay tín kính Thích ca töû, khoâng bieát hoï coù laáy ñöôïc baùt hay khoâng?”, noùi roài boû ñi. Sau ñoù coù nhieàu Bí-soâ kyø tuùc vaøo thaønh khaát thöïc thaáy ngoïn phöôùn cao naøy cuõng hoûi nhö treân, Bí-soâ nghe roài lieàn noùi vôùi nhau: “haù vì caùi baùt maø laïi khoe taøi cuûa mình hay sao, Phaät ñaõ daïy neân che giaáu ñieàu thieän, phaùt loà toäi loãi môùi laø haïnh cuûa ngöôøi xuaát gia”, noùi roài boû ñi. Luùc ñoù toân giaû Thaäp löïc Ca-dieáp ñi ngang qua ñoù thaáy roài cuõng hoûi nhö treân, nghe roài lieàn suy nghó: “ta töø voâ thæ sanh töû ñeán nay, nhöõng phieàn naõo oan gia maø ta ñaõ nuoâi döôõng nay ñeàu ñaõ vaát boû heát. Ta nay neân ñoùn nhaän nhaân duyeân tröôûng giaû thænh, khieán oâng ta ñöôïc maõn nguyeän”, nghó roài lieàn duoãi tay ra nhö caùi voøi voi lôùn ñöa leân ngoïn phöôùn laáy caùi baùt xuoáng roài mang veà truù xöù. Caùc Bí-soâ thaáy roài lieàn hoûi töø ñaâu coù, toân giaû keå laïi vieäc treân, caùc Bí-soâ noùi: “toân giaû haù vì caùi baùt naøy maø hieän thaàn thoâng hay sao?”, ñaùp: “ñuùng hay sai thì toâi cuõng ñaõ laøm roài”, caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “Bí-soâ khoâng ñöôïc hieän thaàn thoâng tröôùc ngöôøi theá tuïc, ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp. Baùt coù boán loaïi baèng vaøng, baïc, löu ly vaø pha leâ ; laïi coù boán loaïi baèng ñaù du, ñoàng ñoû, ñoàng traéng vaø goã. Boán loaïi baùt tröôùc neáu tröôùc khoâng coù thì khoâng ñöôïc thoï, neáu tröôùc ñaõ coù roài thì neân vaát boû; boán loaïi baùt sau neáu tröôùc khoâng coù thì khoâng ñöôïc thoï, neáu tröôùc ñaõ coù thì neân duøng laøm toâ ñöïng thuoác tuø thôøi thoï duïng. Baùt nhö phaùp chæ coù hai loaïi baèng saét vaø baèng goám söù”.

Thôøi gian sau, nôi Hoûa sanh xuaát hieän ñaày ñuû dieäu töôùng cuûa chö thieân. Luùc ñoù ôû giöõa thaønh Chieâm ba vaø thaønh Vöông xaù coù moät traïm thu thueá, vò thueá quan qua ñôùi thaùc sanh trong loaøi döôïc xoa, trong ñeâm veà baùo moïâng cho con raèng: “cha qua ñôøi thaùc sanh trong loaøi döôïc xoa, ngay nôi choã thu thueá con haõy laäp moät caùi mieáu thôø thaàn Döôïc xoa, ôû tröôùc cöûa treo moät caùi linh. Neáu ai mang vaät phaûi ñoùng thueá ñi qua ñaây


maø khoâng noäp thueá thì linh naøy seõ rung leân, luùc ñoù con seõ goïi hoï laïi, thu thueá roài môùi cho ñi”, ngöôøi con tænh daäy keå laïi giaác moâng cho thaân toäc bieát, vaøi ngaøy sau ñoù cuøng laäp caùi mieáu thôø thaàn Döôïc xoa ngay nôi choã troïng yeáu vaøo treo caùi linh ôû tröôùc cöûa. Trong thaønh Chieâm ba coù vôï cuûa moät Baø-la-moân, luùc ñoù baø suy nghó: “choàng ta ñi khaép nôi kinh doanh mua baùn, ñem taøi vaät veà cho ta thoï duïng, ta aên roài ngoài khoâng laø ñieàu khoâng neân”, nghó roài lieàn vaøo trong chôï mua chæ sôïi Kieáp boái mang veà se thaønh sôïi mòn roài baûo thôï deät deät thaønh hai taám vaûi thaät ñeïp trò giaù ngaøn tieàn vaøng. Sau ñoù baø ñöa cho choàng noùi raèng: “hai xaáp vaûi naøy trò giaù ngaøn tieàn vaøng, chaøng haõy mang ra chôï baùn, neáu coù ngöôøi mua thì toát, neáu khoâng coù ai mau thì neân ñi ñeán choã khaùc baùn”. Ngöôøi choàng mang hai xaáp vaûi naøy ñeán trong chôï rao baùn ngaøn tieàn vaøng nhöng khoâng coù ai hoûi mua, oâng lieàn cuoän hai xaáp vaûi laïi ñeå vaøo beân trong caùn duø roài thaùp tuøng theo ñoaøn thöông nhaân ñi ñeán thaønh Vöông xaù. Khi ñeán choã thueá quan, moïi ngöôøi ñoùng thueá xong khi ñi ngang qua mieáu thôø thaàn Döôïc xoa thì caùi linh rung leân, thueá quan nghe roài lieàn noùi: “caùi linh keâu chaéc laø coù ngöôøi chöa ñoùng thueá, haõy kieåm soaùt laïi chôù ñeå maát”. Sau khi kieåm soaùt laïi xong, hoï lieàn cho ñoaøn thöông nhaân ñi qua thì caùi linh laïi rung laàn nöõa, nhö theá ñeán laàn thöù ba khieán caùc thöông nhaân böïc doïc noùi vôùi thueá quan : “caùc oâng muoán cheøn eùp chuùng toâi neân tìm phöông tieän giöõ laïi”. Thueá quan chia ñoaøn thöông nhaân laøm hai nhoùm ñeå kieåm tra, nhoùm khoâng coù Baø-la-moân naøy thì khi ñi qua mieáu, caùi linh khoâng rung ; nhoùm coù Baø-la-moân naøy khi ñi qua mieáu thì caùi linh laïi rung leân. Thueá quan giöõ laïi nhoùm thöù hai vaø chia laøm hai nhoùm nhö treân, cuoái cuøng chæ coøn laïi moät mình Baø-la-moân. Baø-la-moân naøy noùi: “cöù xeùt treân ngöôøi toâi neáu coù vaät ñoùng thueá thì cöù laáy”, thueá quan xeùt khoâng thaáy lieàn cho ñi qua thì caùi linh laïi rung leân. Thueá quan noùi: “duøù oâng coù mang taøi vaät gì, chuùng toâi cuõng khoâng thu thueá nöõa. Nay oâng phaûi noùi thaät, ñöøng doái vôùi thaàn linh, toâi nuoán cho oâng bieát thaàn linh laø Thaùnh”, Baø-la-moân noùi: “neáu oâng khoâng laáy thueá thì toâi noùi thaät”, noùi roài lieàn laáy hai xaáp vaûi töø beân trong caùn duø ra, thueá quan thaáy roài heát söùc kinh ngaïc khen laø hi höõu : “thaàn linh quaû thaät baùo ñieàm khoâng sai”, noùi roài lieàn laáy moät xaáp vaûi tröông ra khoaùc leân töôïng thaàn. Baø-la-moân noùi: “oâng noùi khoâng laáy thueá, nay laøm nhö vaäy laø muoán laáy vaûi cuûa toâi”, thueá quan noùi: “ñöøng lo sôï, toâi chæ muoán chöùng toû lôøi thaàn noùi khoâng sai, taïm khoaùc leân baùo aân thaàn roài seõ traû laïi cho oâng”, noùi roài ñöa traû laïi xaáp vaûi. Baø-la-moân laïi cuoän hai xaáp vaøi caøo beân trong caùn duø roài tieáp tuïc ñi ñeán thaønh Vöông xaù, vaøo trong chôï rao baùn vôùi giaù ngaøn tieàn vaøng cuõng

562 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

khoâng coù ai hoûi mua nhö laàn tröôùc, oâng lieàn noùi laø chôï khoâng ngöôøi. Luùc ñoù tröôûng giaû Hoûa sanh töø trong cung vua ñi ra, côõi voi ñi vaøo phoá chôï ñeå veà nhaø, nghe lôøi noùi naøy cuûa Baø-la-moân, laáy laøm ngaïc nhieân neân cho ngöôøi goïi ñeán hoûi nguyeân do. Baø-la-moân ñaùp: “toâi coù hai xaáp vaûi trò giaù ngaøn tieàn vaøng nhöng khoâng coù ngöôøi hoûi mua”, Hoûa sanh noùi: “haõy mang laïi ñaây cho ta xem thöû”, Hoûa sanh xem xong roài noùi: “moät taám coøn môùi, moät taám ñaõ maëc roài. Nay ta traû giaù taám ñaõ maëc roài hai traêm naêm möôi tieàn vaøng, taám chöa maëc naêm traêm tieàn vaøng”, Baø-la-moân noùi: “vì sao laïi noùi nhö vaäy, caû hai taám ñeàu chöa maëc”, Hoûa sanh noùi: “ta seõ cho ngöôi xem roõ thaät hö, neáu taám chöa maëc tung leân khoâng trung thì noù seõ truï nhö caùi loïng roài rôi xuoáng ñaát töø töø ; taám ñaõ maëc roài tung leân thì noù rôi ngay xuoáng ñaát”, Baø-la-moân nhìn thaáy roài khen raèng: “thaät hi höõu, oâng laø ngöôøi ñaïi trí, thaàn dueä sieâu quaàn”, Hoûa sanh laïi noùi: “taám chöa maëc ñeå treân gai thì muõi gai nhoïn khoâng xuyeân qua ñöôïc ; taám ñaõ maëc roài thì aét bò gai nhoïn xuyeân qua”, Baø-la-moân nhìn thaáy roài khen ngôïi nhö treân roài noùi: “toâi theo giaù ñaõ traû, oâng haõy laáy vaûi”, Hoûa sanh noùi: “oâng laø khaùch ñi laïi neân caàn coù söï cuùng döôøng, toâi khoâng giaûm giaù, oâng cöù nhaän ñuû ngaøn tieàn vaøng”, Baø-la-moân nhaän tieàn roài hoan hæ ra ñi, Hoûa sanh ñem taám ñaõ maëc roài ñem cho gia nhaân duøng, taám chöa maëc thì duøng laøm khaên taém cho mình. Moät hoâm, vua AÛnh thaéng cuøng quaàn thaàn leân laàu gaùc cao, taám khaên taém nay phôi treân laàu gaùc cuûa Hoûa sanh bò gioù thoåi bay ñeán choã vua, vua noùi: “y naøy laø cuûa trôøi hay töø ñaâu bay ñeán ñaây?”, ñaïi thaàn noùi: “thaàn nghe noùi thuôû xöa coù vua teân Maïn-ñaø-la, trong baûy ngaøy trôøi möa vaøng vaø ngoïc baùu; nay coù y rôi xuoáng choã vua, khoâng laâu nöõa seõ tôùi möa vaøng”, vua noùi: “ta nghe Phaät thoï kyù Hoûa sanh coù ñaày ñuû dieäu töôùng cuûa chö thieân, thieân y naøy ta seõ ñem taëng cho Hoûa sanh”. Sau ñoù Hoûa sanh ñeán, vua ñem thieân y taëng, Hoûa sanh ñöa tay ñoùn nhaän, vöøa nhìn lieàn bieát laø vaät cuûa mình lieàn móm cöôøi hoûi vua: “Ñaïi vöông ñaõ tieáp xuùc vaät naøy chöa?”, ñaùp laø ñaõ, Hoûa sanh noùi: “neáu Ñaïi vöông ñaõ tieáp xuùc xin haõy röûa tay, vì ñaây khoâng phaûi laø thieân y maø laø khaên taém cuûa thaàn”, vua hoûi laøm sao bieát ñöôïc, ñaùp: “thaàn coøn moät taám gioáng nhö vaäy ñaõ ñem cho gia nhaân duøng, Ñaïi vöông coù theå nghieäm bieát”, vua laïi hoûi: “hieän nay dieäu töôùng cuûa chö thieân ñaõ xuaát hieän nôi khanh hay chöa?”, ñaùp laø ñaõ xuaát hieän, vua noùi: “naáu vaäy sao khanh khoâng môøi ta ñeán nhaø cuûa khanh?”, ñaùp: “neáu Ñaïi vöông nhaän lôøi thì hoâm nay thaàn xin thænh”, vua noùi: “vaäy khanh haõy trôû veà lo lieäu thöùc aên uoáng”, Hoûa sanh noùi: “Ñaïi vöông, neáu ngöôøi coù dieäu töôùng cuûa chö thieân xuaát hieän thì töï nhieân coù saün, khoâng caàn lo lieäu gì caû. Ngay baây


giôø thaàn xin thænh Ñaïi vöông ñeán nhaø döï tieäc”. Vöøa ñeán cöûa coång nhìn thaáy ngöôøi tôù gaùi cuûa Hoûa sanh, vua lieàn nhìn xuoáng ñaát, Hoûa sanh hoûi vì sao, vua noùi: “ta traùnh nhìn vôï khanh”, Hoûa sanh noùi: “ñoù laø ngöôøi haàu beân ngoaøi, khoâng phaûi vôï cuûa thaàn”, vua khen laø hieám coù. Vöøa vaøo trong nhaø nhìn thaáy phuï nöõ, vua cuõng nhìn xuoáng ñaát… gioáng nhö treân cho ñeán caâu vua khen laø hieám coù. Luùc ñoù vua nhìn thaáy neân nhaø baèng löu ly trong suoát nhö ao nöôùc trong, beân treân cöûa coù ñaët caù maùy, boùng hieän xuoáng neàn nhaø lung linh, vua lieàn thaùo giaøy ra. Hoûa sanh hoûi vì sao, vua ñaùp laø sôï öôùt giaøy, Hoûa sanh noùi: “ñaây laø neân nhaø baèng löu ly, khoâng phaûi nöôùc”, vua laïi hoûi vì sao coù ca ôû trong ñoù, ñaùp: “ñoù khoâng phaûi laø caù thaät, chæ laø boùng cuûa caù maùy aûnh hieän xuoáng neàn”. Vua khoâng tin, lieàn thaùo chieác nhaãn neùm xuoáng, nhaãn chaïm ñaát phaùt ra tieáng keâu roài laên sang moät beân, Vua traàm troà khen ngôïi maõi roài leân toøa sö töû ngoài. Luùc ñoù taát caû ngöôøi trong nhaø ñeàu ra baùi yeát vua, chöa kòp ñöùng leân thì caùc ngöôøi nöõa ñeàu chaûy nöôùc maét, vua hoûi Hoûa sanh vì sao, ñaùp: “khoâng phaûi hoï khoùc, vì y phuïc cuûa vua ñöôïc xoâng baèng khoùi höông chieân ñaøn traàm thuûy neân khieán hoï chaûy nöôùc maét”. vua AÛnh thaéng ôû nhaø Hoûa sanh thoï höôûng dieäu laïc thuø thaéng nhö cuûa coõi trôøi neân thích thuù, khoâng muoán trôû veà cung, boû pheá vieäc trieàu chaùnh. Caùc ñaïi thaàn yeâu caàu Thaùi töû Vò sanh oaùn ñeán nhaø Hoûa sanh thænh vua trôû veà cung, Thaùi töû beøn ñeán gaëp vua taâu raèng: “Ñaïi vöông, vì sao cöù ôû maõi nôi ñaây, khoâng ñoaùi tôùi trieàu chaùnh?”, vua noùi: “con laø Thaùi töû, khoâng leõ khoâng theå ñaûm ñöông vieäc trieàu chaùnh trong moät ngaøy ñöôïc hay sao?”, Thaùi töû noùi: “Ñaïi vöông noùi chæ coù moät ngaøy hay sao, Ñaïi vöông xuaát cung ñeán nay ñaõ baûy ngaøy roài”, vua nghe noùi roài quay laïi nhìn Hoûa sanh hoûi: “thaät ñaõ baûy ngaøy roài hay sao?”, ñaùp laø ñuùng vaäy, vua hoûi: “laøm sao phaân bieät ñöôïc ngaøy ñeâm?”, ñaùp: “nhôø thaáy hoa nôû hay kheùp, ngoïc baùu saùng hay toái, chim hoùt hay khoâng hoùt maø bieát laø ngaøy hay ñeâm”, vua noùi: “nhöng ta vaãn chöa bieát”, ñaùp: “coù loaïi hoa ñeâm nôû, ban ngaøy kheùp; cuõng coù loaïi ban ñeâm kheùp, ban ngaøy nôû. Coù loaïi ngoïc baùu ban ñeâm saùng, ban ngaøy toái; cuõng coù loaïi ban ñeâm toái, ban ngaøy saùng. Chim cuõng vaäy, coù loaïi hoùt vaøo ban ñeâm, coù loaïi hoùt vaøo ban ngaøy”, vua nghe noùi roài cho laø hi höõu, noùi raèng: “lôøi Theá toân noùi quaû laø khoâng hö voïng, ñuùng nhö lôøi Phaät thoï kyù, nay khanh ñeàu thoï höôûng taát caû”.

564 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


TAÏP SÖÏ

QUYEÅN 3

2. Nhieáp tuïng thöù hai (tieáp theo): Luùc ñoù Thaùi töû Vò sanh oaùn vaøo trong nhaø cuûa Hoûa sanh thaáy

ngoïc baùu ñeïp neân leùn laáy ñöa cho tuøy tuøng caàm, khi trôû veà cung lieàn baûo ñöa laïi, tuøy tuøng môû tay ra thì chæ thaáy tay khoâng lieàn ñaùp: “khoâng bieát ngoïc baùu bieán ñaâu maát roài”, Thaùi töû noåi giaän ñaùnh, Hoûa sanh hoûi nguyeân do, Thaùi töû noùi: “ta laø giaëc nhoû, noù laø giaëc lôùn. Ta leùn laáy ngoïc baùu trong nhaø cuûa khanh nhöng laïi bò keû tieåu nhaân naøy troäm laïi”, Hoûa sanh noùi: “khoâng phaûi Thaùi töû troäm, cuõng khoâng phaûi keû kia troäm laïi. Sau khi Thaùi töû töû laáy ñi, vaät aáy töï trôû veà choã cuõ. Taøi saûn cuûa thaàn ñeàu laø cuûa Thaùi töû, Thaùi töû caàn bao nhieâu cöù tuøy yù mang ñi, caàn gì phaûi leùn laáy”, Thaùi töû im laëng roài suy nghó: “sau khi phuï vöông qua ñôøi, ta seõ laáy taát caû”.

Sau khi Thaùi töû nghe lôøi xuùi giuïc cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña, gieát haïi vua cha roài töï leân ngoâi xöng laø vua quaùn ñaûnh, luùc ñoù vua Vò sanh oaùn baûo Hoûa sanh: “khanh laø em ta, haõy cuøng phaân chia taøi saûn”, Hoûa sanh suy nghó: “keû gieát ngöôøi cha anh minh cuûa mình ñeå töï leân ngoâi thì leõ naøo laïi dung thöù cho ta. Nay aùc vöông naøy muoán ñoaït taøi saûn cuûa ta, ta neân ñoàng yù tröôùc”, nghó roài lieàn noùi: “Ñaïi vöông, tröôùc ñaây thaàn ñaõ coù yù daâng heát taøi saûn cho Ñaïi vöông thì coøn phaân chia gì nöõa. Ñaïi vöông haõy ñeán ôû trong nhaø thaàn, thaàn seõ ñeán ôû trong vöông cung”, vua noùi: “laønh thay, haõy laøm theo yù khanh”. Khi Hoûa sanh vaøo ôû trong vöông cung thì nhöõng dieäu töôùng kia ñeàu chuyeån theo vaøo trong vöông cung, nhö theá ñeán baûy laàn, dieäu töôùng ñeàu ñi theo Hoûa sanh maø khoâng theo vua. Vua suy nghó: “ta khoâng theå laáy ñöôïc nhöõng vaät baùu cuûa Hoûa sanh, haõy duøng phöông tieän khaùc”, nghó roài lieàn baûo keû troäm ñeán trong nhaø cuûa Hoûa sanh laáy troäm. Keû troäm tuaân lònh vua treo töôøng ñeå vaøo nhaø laáy troäm,


ngöôøi nhaø troâng thaáy keâu leân, Hoûa sanh nghe roài lieàn noùi: “haõy giöõ keû troäm laïi”, keû troäm lieàn nhö bò ñoùng ñinh treân ñaàu töôøng khoâng theå leo xuoáng ñöôïc. Ñeán saùng, moïi ngöôøi vaây laïi gaïn hoûi, lieàn ñaùp: “vua sai toâi ñeán laáy troäm”, moïi ngöôøi nghe roài ñeàu töùc giaän noùi: “ñoù laø keû aùc, ñaõ gieát oan vua cha voâ toäi, nay coøn sai troäm ñeán, thaät khoâng theå tha thöù ñöôïc”. Vua nghe bieát vieäc naøy roài lieàn sai söù ñeán baûo thaû keû troäm ra, Hoûa sanh lieàn baûo keû troäm ñi ñi, luùc ñoù keû troäm môùi leo xuoáng ñöôïc. Hoûa sanh suy nghó: “keû kia coøn coù theå gieát cha mình maø khoâng haïi ta thì khoâng coù lyù ñoù; leõ naøo vì taøi saûn maø phaûi boû maïng hay sao. Tröôùc ñaây Phaät ñaõ thoï kyù ta seõ ôû trong giaùo phaùp cuûa Phaät xuaát gia, ñöôïc Laäu taän chöùng quaû A-la-haùn; nay ta neân boû tuïc xuaát gia, ñem taát caû taøi baûo trong nhaø boá thí heát cho nhöõng ngöôøi ngheøo khoå, coâ ñoäc khieán cho hoï ñöôïc sung tuùc”.

Sau ñoù Hoûa sanh töø giaû thaân baèng quyeán thuoäc ñi ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, xin cho con ñöôïc ôû trong thieän phaùp luaät xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc, thaønh taùnh Bí-soâ, tu taäp phaïm haïnh, phuïng söï Theá toân”, thieän lai caùc Bí-soâ, haõy xuaát gia tu phaïm haïnh”, Phaät lieàn baûo: “thieän lai Bí-soâ, tu taäp phaïm haïnh”, vöøa noùi xong, raâu toùc cuûa tröôûng giaû naøy töï ruïng, ca-sa hieän treân thaân trôû thaønh Bí-soâ, gioáng nhö ngöôøi ñaõ ñöôïc xuaát gia baûy ngaøy, oai nghi ñaày ñuû gioáng nhö Bí-soâ traêm tuoåi. Phaät noùi keä:


Luùc ñoù Phaät tuøy caên cô chæ daïy, Hoûa sanh tinh taán sieâng tu, quaùn sanh töû luaân hoài dao ñoäng khoâng ngöøng trong naêm ñöôøng, caùc haønh höõu vi ñeàu hoaïi dieät, laø phaùp ñaùng nhaøm lìa thöôøng bò huûy toån, tuy vui trong choác laùt nhöng chòu khoå laâu daøi; tuy coù quaû baùo treân coõi trôøi nhöng cuoái cuøng cuõng hoaïi dieät. Quaùn thaáy roõ roài lieàn ñoaïn tröø caùc phieàn naõo, chöùng A-la-haùn, ba minh, saùu thoâng , ñuû taùm giaûi thoaùt, ñöôïc nhö thaät tri: sanh töû ñaõ heát, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc neân laøm ñaõ laøm xong, khoâng coøn thoï thaân sau. Taâm khoâng chöôùng ngaïi nhö tay naém hö khoâng, nhö dao caét muøi thôm, yeâu gheùt khoâng khôûi, xem vaøng vaø ñaát nhö nhau khoâng khaùc, taát caû danh lôïi ñeàu xaû boû, Thích Phaïm chö thieân thaûy ñeàu cung kính. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu khôûi nghi thænh hoûi hoûi Phaät: “Theá toân, tröôûng giaû Hoûa sanh ñaõ taïo nghieäp gì maø ñöôïc quaû baùo sanh trong nhaø giaøu coù, thoï duïng ñaày ñuû; laïi do taïo nghieäp gì maø cuøng meï ñoàng moät

566 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

luùc chòu löûa thieâu ñoát; laïi do taïo nghieäp gì maø ñöôïc ñaày ñuû dieäu töôùng cuûa chö thieân; laïi do taïo nghieäp gì maø ñöôïc xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa Phaät, ñoaïn tröø phieàn naõo chöùng quaû A-la-haùn?”, Phaät noùi: “caùc thaày laéng nghe:

Quaù khöù caùch ñaây chín möôi moát kieáp coù Phaät ra ñôøi hieäu laø Tyø- baø-thi Nhö lai, ÖÙng cuùng chaùnh ñaúng giaùc, ñaày ñuû möôøi hieäu. Phaät cuøng ñaïi chuùng Bí-soâ coù tôùi saùu möôi hai ngaøn vò tuaàn töï du haønh ñeán thaønh Thaân tueä, truï trong röøng Thaân tueä. Vua hieäu laø Höõu thaân, coù phöôùc ñöùc lôùn, trong nöôùc thaùi bình thònh vöôïng, khoâng coù chieán tranh, nhaân daân no aám. Trong thaønh coù moät tröôûng giaû teân laø Thieân phaän, nhaø giaøu coù, thoï duïng ñaày ñuû… gioáng nhö Tyø sa moân thieân vöông. Luùc ñoù tröôûng giaû suy nghó: “ta tuy thöôøng thænh Phaät Tyø-baø-thi vaø caùc Thaùnh chuùng thoï thöïc, nhöng chöa töøng cuùng döôøng töù söï trong ba thaùng an cö. Nay ta neân ñeán thænh Phaät vaø Taêng cuùng döôøng töù söï trong ba thaùng an cö”, nghó roài lieàn ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho tröôûng giaû ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Tröôûng giaû ñöùng daäy baïch Phaät: “cuùi xin Phaät thöông xoùt thoï con cuùng döôøng töù söï trong ba thaùng an cö”, Phaät im laëng nhaän lôøi, tröôûng giaû bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi lieàn ñaûnh leã Phaät roài ra veà. Luùc ñoù vua Höõu thaân nghe Phaät Tyø-baø-thi cuøng ñaïi chuùng ñaõ ñeán nöôùc mình vaø ñang ôû trong röøng lieàn suy nghó: “ta tuy thöôøng thænh Phaät Tyø-baø-thi vaø caùc Thaùnh chuùng thoï thöïc, nhöng chöa töøng cuùng döôøng töù söï trong ba thaùng an cö. Nay ta neân ñeán thænh Phaät vaø Taêng cuùng döôøng töù söï trong ba thaùng an cö”, nghó roài lieàn ñeán choã Phaät ñaûnh leã ngoài moät beân nghe Phaät noùi phaùp, Theá toân tuøy thuaän noùi phaùp chæ daïy cho vua ñöôïc lôïi hæ roài lieàn im laëng. Vua ñöùng daäy chaép tay baïch Phaät: “con tuy thöôøng thænh Phaät vaø caùc Thaùnh chuùng thoï thöïc, nhöng chöa töøng cuùng döôøng töù söï trong ba thaùng an cö. Cuùi xin Phaät vaø Taêng thöông xoùt thoï con cuùng döôøng töù söï trong ba thaùng an cö”, Phaät noùi: “Ñaïi vöông, ta ñaõ thoï tröôûng giaû Thieân phaän thænh cuùng döôøng trong ba thaùng an cö roài”, vua noùi: “neáu Phaät khoâng nhaän lôøi vì ñaõ thoï Thieân phaän thænh, con seõ baøn vôùi Thieân phaän, chaéc oâng ta seõ ñoàng yù”, Phaät noùi: “neáu oâng ta ñoàng yù thì ta seõ thoï Ñaïi vöông thænh”, vua nghe lôøi Phaät daïy, ñaûnh leã roài trôû veà cung. Sau ñoù vua sai söù trieäu tröôûng giaû Thieân phaän ñeán, noùi raèng: “khanh bieát khoâng, nay ta thænh Phaät vaø Taêng, muoán mình laø ngöôøi cuùng döôøng tröôùc ; khanh haõy cuùng sau khoâng muoän”, ñaùp: “Ñaïi vöông, thaàn ñaõ thænh Phaät vaø Taêng tröôùc roài, nguyeän naøy khoâng theå laøm traùi”, vua noùi: “tuy laø nhö vaäy, nhöng khanh ôû trong nöôùc ta, theo lyù khanh neân nhöôøng cho ta


cuùng döôøng tröôùc”, ñaùp: “tuy thaàn laø ngöôøi cuûa vua, nhöng xeùt caïn lyù thì thaàn laø ngöôøi thænh tröôùc; neáu vua coá eùp thì traùi vôùi ñaïo nghóa”, vua noùi: “khanh khoâng do ham muoán neân ñöôïc toaïi yù, nhöng ta muoán cuøng khanh cuùng caùch ngaøy, neáu ngöôøi naøo cuùng töôm taát hôn thì ngöôøi ñoù tuøy yù ñöôïc thænh”, ñaùp: “xin vaâng theo lôøi vua”. Ngay trong ñeâm aáy, tröôûng giaû cho lo lieäu ñaày ñuû caùc moùn aên thôm ngon thöôïng dieäu, saùng hoâm sau nôi choã thieát thöïc, tröôûng giaû duøng bình lôùn ñöïng nöôùc saïch roài sai ngöôøi ñeán baïch Phaät ñaõ ñeán giôø thoï thöïc. Phaät Tyø-baø-thi ñaép y mang baùt cuøng Taêng chuùng ñi ñeán nhaø tröôûng giaû; thaáy Phaät vaø Taêng ngoài xong, tröôûng giaû töï tay daâng cuùng khieán cho Phaät vaø Taêng ñeàu ñöôïc no ñuû. Sau ñoù laáy moät chieác gheá nhoû ngoài tröôùc Phaät nghe phaùp, Phaät tuøy caên cô thuyeát dieäu phaùp khieán cho tröôûng giaû ñöôïc lôïi hæ roài ñöùng daäy ra veà. Ngaøy hoâm sau ñeán löôït vua thieát cuùng cuõng gioáng nhö vaäy, cöù nhö theá hai ngöôøi luaân phieân cuùng döôøng, khoâng ai hôn ai. Vua thaáy vaäy ngoài choáng caèm öu tö, caùc ñaïi thaàn thaáy vaäy lieàn hoûi nguyeân do, vua noùi: “laøm sao ta khoâng lo buoàn, ngöôøi khaùch ôû nhôø trong nöôùc ta cuøng ta cuùng döôøng Phaät vaø Taêng, ta khoâng hôn ñöôïc neân môùi nhö theá”, ñaïi thaàn noùi: “trong nhaø tröôûng giaû khoâng coù cuûi, caàn phaûi mua cuûi beân ngoaøi; vua ra lònh nhöõng ngöôøi baùn cuûi khoâng ñöôïc baùn, tröôûng giaû khoâng mua ñöôïc cuûi thì khoâng theå laøm thöùc aên ñöôïc”, vua nghe roài lieàn laøm theo lôøi ñaïi thaàn. Tröôûng giaû ngaøy hoâm ñoù khoâng mua ñöôïc cuûi, lieàn duøng goã thôm chieân ñaøn trong nhaø ñeå chuïm löûa, laïi duøng daàu thôm thoa leân vaûi ñoát ñeå naáu thöùc aên, muøi thôm bay khaép trong thaønh. Vua nghe muøi thôm naøy laáy laøm laï hoûi, ñaïi thaàn ñem vieäc treân taâu vua roài noùi: “xin vua thu hoài lònh caám baùn cuûi, khoâng neân laøm nhö theá, vì sao, vì tröôûng giaû khoâng coù con, sau khi qua ñôøi, taøi saûn ñaõ coù ñeàu thuoäc veà vua tuøy yù thoï duïng”, vua nghe roài lieàn thu hoài lònh caám baùn cuûi. Tröôûng giaû nghe bieát vieäc naøy lieàn töùc giaän noùi ra lôøi aùc raèng: “vôùi soá goã thôm ñaõ coù trong nhaø ta, coù theå thieâu ñoát caû vua cuøng meï ôû moät choã”. Sau ñoù vua cuõng ngoài choáng caèm öu tö nhö tröôùc, quaàn thaàn taâu: “xin vua chôù lo buoàn, thaàn coù caùch laøm cho tröôûng giaû cuùng döôøng khoâng baèng Ñaïi vöông”. Vaøo ngaøy vua cuùng döôøng, quaàn thaàn cho ngöôøi queùt doïn saïch gaïch ñaù treân caùc neõo ñöôøng trong thaønh, röôùi nöôùc thôm, xoâng höông thôm, raûi hoa thôm vaø treo phan phöôùng, khaép nôi ñeàu ñöôïc trang hoaøng ñeïp ñeõ nhö vöôøn Hoan hæ coõi trôøi. Trong nhaø aên, traûi choã ngoài baùu trang nghieâm vôùi caùc tua ren baùu, chuaån bò caùc moùn aên vôùi ñuû loaïi myõ vò thôm ngon ñeå cuùng döôøng Phaät vaø Taêng. Chuaån bò ñaâu ñoù xong xuoâi roài taâu vua: “chuùng thaàn cuøng nhau chuaån bò ñaâu ñoù xong xuoâi caû roài, vua neân

568 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

vui möøng”, vua ñích thaân ñi xem xeùt vaø khen laø hieám coù, sau ñoù sai söù ñeán baïch Phaät ñaõ ñeán giôø thoï thöïc. Phaät ñaép y mang baùt cuøng chuùng taêng ñi ñeán trong vöông cung, ngoài vaøo choã thoï thöïc; vua ra lònh cho voi lôùn quaùn ñaûnh caàm loïng baùu che phía treân cho Phaät, caùc voi khaùc ñeàu caàm loïng che cho caùc Bí-soâ; ñaïi phu nhaân cuûa vua caàm quaït baùu quaït cho Phaät, caùc cung nöõ khaùc quaït cho caùc Bí-soâ; vua vaø caùc ñaïi thaàn töï tay daâng thöùc aên cuùng döôøng Phaät vaø Taêng… nhö treân. Luùc ñoù tröôûng giaû Thieân phaän baûo gia nhaân ñeán choã vua thieát cuùng xem vua cuùng döôøng nhö theá naøo, gia nhaân thöù nhaát cho ñeán thöù ba ñeán nhìn thaáy caûnh töôïng naøy roài queân trôû veà baùo laïi. Tröôûng giaû ñích thaân ñeán xem, nhìn thaáy roài lieàn khen laø hi höõu, nghó raèng: “caùc moùn aên vôùi ñaày ñuû myõ vò nhö theá thì ta coù theå laøm ñöôïc, nhöng voi vaø caùc cung nhaân thì ta khoâng laøm sao coù ñöôïc”, nghó roài trôû veà nhaø baûo ngöôøi giöõ cöûa: “neáu thaáy coù ai ñeán xin gì thì cöù cho nhöng khoâng cho vaøo nhaø”, noùi roài buoàn baõ vaøo trong phoøng.

Vua trôøi Ñeá thích thöôøng duøng thieân nhaõn quaùn saùt nhaân gian, luùc ñoù Ñeá thích thaáy tröôûng giaû Thieân phaàn ôû trong phoøng buoàn baõ, quaùn bieát taâm nieäm cuûa oâng neân suy nghó: “Phaät laø phöôùc ñieàn toái thaéng trong theá gian, Thieân phaän laø ñaïi thí chuû baäc nhaát, ta neân giuùp oâng aáy”, nghó roài lieàn hoùa ra moät Baø-la-moân ñeán tröôùc cöûa nhaø tröôûng giaû noùi vôùi ngöôøi giöõ cöûa : “haõy vaøo baùo vôùi tröôûng giaû laø coù ñaïi Baø-la-moân doøng Kieàu thi ca ñang ôû ngoaøi cöûa muoán gaëp”, ngöôøi giöõ cöûa noùi: “tröôûng giaû coù daën, neáu thaáy coù ai ñeán xin gì thì cöù cho, vaäy oâng caàn gì cöù noùi, toâi seõ cho oâng tuøy yù mang ñi, khoâng caàn phaûi gaëp tröôûng giaû”, Baø-la-moân noùi: “toâi khoâng xin gì caû, chæ muoán gaëp tröôûng giaû maø thoâi”, ngöôøi giöõ cöûa beøn vaøo trong baùo laïi, tröôûng giaû noùi: “naáu vaäy thì haõy cho oâng ta vaøo”. Baø-la-moân vaøo lieàn hoûi tröôûng giaû vì sao öu saàu, tröôûng giaû noùi keä:

“Ai giaûi toûa ñöôïc buoàn, Toâi môùi cuøng noùi chuyeän, Neáu khoâng giaûi toûa ñöôïc, Seõ khoâng cuøng noùi chuyeän”.

Baø-la-moân noùi: “neáu tröôûng giaû coù chuyeän buoàn thì toâi coù caùch giaûi toûa noãi buoàn”, tröôûng giaû keå laïi söï vieäc, Baø-la-moân hieän trôû laïi thaân Ñeá thích noùi vôùi tröôûng giaû: “ta seõ sai trôøi Xaûo dieäu ñeán giuùp tröôûng giaû”, noùi roài lieàn bieán maát. Veà ñeán thieân cung, Thieân ñeá baûo trôøi Xaûo dieäu: “oâng haõy ñeán chaâu Thieäm boä giuùp ñôõ tröôûng giaû Thieân phaän”, ñaùp laønh thay. Vaøo saùng sôùm cuûa ngaøy tröôûng giaû cuùng döôøng, trôøi Xaûo dieäu ñeán trong thaønh tuøy yù bieán hoùa trang hoaøng ñöôøng saù heát söùc kyø xaûo,


gaáp boäi cuûa vua; trong nhaø aên, traûi toïa cuï cuûa coõi trôøi, ñaàu beáp trôøi naáu thöùc aên; sai voi lôùn caàm loïng baùu che cho Phaät, caùc voi khaùc caàm loïng che cho caùc Bí-soâ; laïi sai caùc thieân nöõ caàm quaït quaït cho Phaät vaø caùc Bí-soâ. Vua sai söù ñeán xem tröôûng giaû cuùng döôøng nhö theá naøo, söù giaû ñeán xem roài queân trôû veà baùo laïi, nhö theá cho ñeán caùc ñaïi thaàn, Thaùi töû ñeán cuõng ñeàu khoâng ai trôû veà. Vua laáy laøm laï neân ñích thaân ñeán xem, Phaät thaáy vua ñeán lieàn baûo tröôûng giaû: “vò vua naøy ñaõ thaáy Chaân ñeá, oâng ñaõ noùi lôøi aùc ñoái vôùi vò aáy, vua ñang ôû ngoaøi cöûa, oâng neân ra taï loãi”, tröôûng giaû nghe roài lieàn ra ta loãi vôùi vua vaø thænh vua vaøo trong nhaø. Vua nhìn thaáy moïi vieäc roài khen laø hi höõu, noùi vôùi tröôûng giaû: “töø nay khanh coù theå cuùng döôøng Phaät vaø Taêng haèng ngaøy, khoâng phaûi laø vieäc mong caàu cuûa ta nöõa”. Tröôûng giaû cuùng döôøng xong, ñaûnh leã Phaät vaø phaùt nguyeän: “nguyeän nhôø thaéng duyeân cuùng döôøng baäc phöôùc ñieàn toái thöôïng naøy, ôû ñôøi vò lai con thöôøng sanh trong nhaø phuù quyù, taøi saûn sung tuùc, thoï ñaày ñuû dieäu töôùng cuûa coõi trôøi. Laïi ñöôïc gaëp Phaät chöùng ñöôïc phaùp thuø thaéng, lìa caùc AÙi trieàn; con seõ thöøa söï Phaät ñaïi sö, taâm khoâng nhaøm chaùn”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “tröôûng giaû Thieân phaän thuôû xöa chính laø Hoûa sanh ngaøy nay, do noùi lôøi aùc vôùi vua neân traûi qua naêm traêm ñôøi thöôøng bò ñoát cuøng vôùi meï; nhôø thieän nghieäp cuùng döôøng Phaät Tyø-baø-thi vaø phaùt nguyeän neân thöôøng ñöôïc sanh trong nhaø phuù quyù… ôû trong giaùo phaùp ta xuaát gia, ñoaïn tröø phieàn naõo chöùng quaû A-la-haùn. Naøy caùc Bí- soâ, thaàn thoâng ñaïo löïc cuûa ta vaø Phaät Tyø-baø-thi bình ñaúng, cho neân ai cuùng döôøng thöøa söï vôùi taâm aân troïng ñeàu ñöôïc quaû baùo thuø thaéng. Heã taïo nghieäp thuaàn ñen thì caûm quaû baùo thuaàn ñen…”, caùc Bí-soâ nghe Phaät daïy xong ñeàu tín thoï phuïng haønh.

3. Nhieáp tuïng thöù ba trong Bieät moân thöù nhaát: Vaù baùt, chöùa tö cuï, Dao nhoû vaø oáng kim, Coät phôi y coù ba, Baäc ñaïi tieân khai cho.

Phaät taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù coù Bí-soâ ñem caùi baùt bò luûng ñeán choã thôï thieác nhôø vaù giuøm, thôï thieác naøy suy nghó: “caùc Thích ca töû naøy ñeàu laø ngöôøi ôû khoâng, chæ muoán nhôø laøm giuøm, khoâng traû tieàn; neáu ta laøm thì hoï seõ tieáp tuïc ñeán nhôø vaû maõi, coâng vieäc cuûa ta seõ boû pheá, ta neân heïn laàn löõa”, nghó roài lieàn noùi vôùi Bí-soâ: “hoâm nay toâi baän, ngaøy mai haõy ñeán”, ngaøy mai ñeán laïi heïn ngaøy sau, cöù nhö theá heïn laàn löõa khieán Bí-soâ tôùi lui meät nhoïc. Moät Bí-soâ quen bieát thaáy vaäy lieàn hoûi: “toâi

570 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

thaáy thaày thöôøng lui tôùi nhaø naøy, hoï laø moân ñoà hay laø baø con vôùi thaày?”, ñaùp: “hoï khoâng phaûi laø moân ñoà cuõng khoâng phaûi baø con, chæ laø toâi coù caùi baùt bò luûng muoán nhôø hoï vaù giuøm, nhöng hoï cöù heïn laàn löõa maõi khieán toâi tôùi lui meät nhoïc”, Bí-soâ kia nghe roài noùi: “thaày khoâng nghe noùi thôï gioûi thöôøng khoâng noùi thaät hay sao, toâi bieát caùch vaù, neáu Phaät khai cho töï laøm thì toâi seõ vaù giuùp cho thaày”. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “neáu Bí-soâ naøo bieát caùch laøm thì neân laøm ôû choã khuaát, duø coù ngöôøi thaáy cuõng khoâng bò cô hieàm”, ñöôïc Phaät khai cho laøm, Bí-soâ naøy lieàn ñeán noùi vôùi Bí-soâ kia vaø nhôø vaù giuøm baùt, Bí-soâ kia noùi: “khoâng leõ toâi duøng ngoùn tay ñeå vaù baùt hay sao, caàn phaûi coù tö cuï nöõa môùi vaù ñöôïc baùt”, lieàn baïch Phaät, Phaät noùi: “do nhaân duyeân naøy, töø nay khai cho Taêng ñöôïc caát chöùa tö cuï nhö saét ñeå laøm, ai caàn thì ñeán möôïn, laøm xong ñem traû laïi”.

Duyeân khôûi ôû thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù coù Bí-soâ muoán may ba y, do duøng tay xeù vaûi neân vaûi bò toån hoaïi, baïch Phaät, Phaät noùi: “khoâng neân duøng tay xeù vaûi, neân duøng dao keùo caét”. Bí-soâ lieàn ñeán nhaø cö só muôïn dao keùo veà caét vaûi, duøng xong ñem traû laïi, cö só noùi: “vaät naøy xin cuùng cho thaày”, Bí-soâ noùi Phaät chöa cho thoï, lieàn baïch Phaät, Phaät noùi cho thoï caát dao keùo. Luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ lieàn duøng vaøng baïc, löu ly… caùc vaät baùu vôùi nhieàu maøu saéc ñeå trang söùc treân caùn dao keùo; theá tuïc nhìn thaáy lieàn cheâ traùch: “caùc thaày coøn coù söï tham muoán troùi buoäc taâm hay sao?”. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “khoâng ñöôïc duøng vaøng baïc vaät baùu nhieàu maøu trang söùc treân caùn dao keùo, neáu caàn dao keùo thì neân duøng thuaàn baèng saét”. Sau ñoù Luïc chuùng Bí-soâ laïi laøm dao lôùn daøi vaø bò cheâ traùch, Phaät noùi khoâng ñöôïc caát chöùa dao lôùn daøi. Caùc Bí-soâ laïi laøm dao quaù nhoû khoâng caét ñöôïc vaät, Phaät noùi: “coù ba loaïi dao lôùn, vöøa vaø nhoû; loaïi lôùn daøi saùu ngoùn tay, loaïi nhoû daøi boán ngoùn, loaïi vöøa ôû giöõa hai loaïi treân. Hình daùng coù hai: moät laø cong nhö caùnh quaï, hai laø nhö caùnh gaø, khoâng neân laøm muõi nhoïn”.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù caùc Bí-soâ may ba y duøng coïng tre hay coïng loâng chim ñeå xoû may khieán vaûi bò hö raùch, Phaät baûo neân duøng kim. Luïc chuùng Bí-soâ duøng vaøng baïc… vaät baùu ñeå laøm kim, cuõng gioáng nhö treân bò theá tuïc cheâ traùch, Phaät noùi: “khoâng ñöôïc duøng vaøng baïc… vaät baùu laøm kim, kim coù boán loaïi laø baèng ñoàng, saét, ñaù du vaø ñoàng ñoû”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ duøng kim xong baï ñaâu boû ñoù neân bò ræ seùt, Phaät baûo neân duøng oáng ñöïng kim; caùc Bí-soâ khoâng bieát laøm oáng kim nhö theá naøo, Phaät noùi: “coù hai loaïi oáng: moät laø loaïi oáng ruùt ra ñöôïc, hai laø oáng tre; neáu ñoái vôùi hai loaïi dao treân sôï bò ræ seùt cuõng coù theå caát


trong oáng, gioáng nhö caát kim”. Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù Phaät cho caùc Bí-soâ

may y Taêng-giaø-leâ, caùc Bí-soâ traûi vaûi xeáp choàng treân ñaát neân dô, Phaät noùi: “khoâng neân ñeå treân ñaát, haõy laøm coät truï phôi y”, caùc Bí-soâ khoâng bieát laøm coät truï nhö theá naøo, Phaät noùi: “coù hai loaïi baèng goã hay tre”, caùc Bí-soâ giaêng y treân caây tre, keùo qua keùo laïi, maéc tre laøm raùch y ; Phaät noùi: “neân khoan loã xoû daây qua coät truï ñeå noái hai coät truï vôùi nhau ñeå phôi y”. Nhö Phaät daïy coù ba loaïi y thöôïng trung vaø haï, y thöôïng giaêng vöøa treân truï cao, hai y trung haï thì khoâng vöøa, Phaät noùi neân laøm ba loaïi coät truï töông xöùng vôùi ba loaïi y.

4. Nhieáp tuïng thöù tö trong Bieät moân thöù nhaát: Soi göông vaø soi nöôùc, Khoâng ñöôïc duøng löôïc chaûi, Treân ñaàu ñeå toùc daøi, Phoøng taém, Laät-coâ-tyø.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ vaøo saùng sôùm ñaép y mang baùt vaøo thaønh khaát thöïc, thaáy theá tuïc môû röông laáy ñoà trang ñieåm ra, lieàn caàm laáy caùi göông soi maët roài töï khen mình ñeïp trai. Theá tuïc lieàn cheâ traùch: “caùc vò treân ñaàu khoâng toùc, döôùi naùch loâng daøi thì ñeïp ôû choã naøo”, Luïc chuùng Bí-soâ nghe roài lieàn im laëng, caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “Bí-soâ khoâng ñöôïc

soi göông, ai soi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù Luïc chuùng Bí-soâ laïi soi maët trong nöôùc vaø cuõng bò cheâ traùch nhö treân, Phaät noùi cuõng khoâng ñöôïc soi maët trong nöôùc. Luùc ñoù coù Bí-soâ xem truøng trong nöôùc, nhìn thaáy maët mình neân sanh taâm hoái, Phaät noùi: “xem truøng trong nöôùc, thaáy maët thì khoâng phaïm ; cho ñeán xem treân maët coù muïn hay ung nhoït hoaëc xem hình daùng treû hay giaø so vôùi tröôùc ñaây neân soi göông thì khoâng coù loãi”.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ khaát thöïc ñeán nhaø theá tuïc, thaáy trong nhaø hoï coù ñoà trang ñieåm, lieàn caàm laáy caùi löôïc chaûi toùc treân ñaàu roài hoûi nhau coù ñeïp khoâng vaø bò theá tuïc cheâ traùch gioáng nhö treân. Phaät noùi: “Bí-soâ khoâng ñöôïc chaûi ñaàu, ai chaûi thì phaïm toäi Vieät phaùp”, laïi coù Bí-soâ duøng baøn chaûi, cho ñeán duøng caû löôïc vaø baøn chaûi, Phaät ñeàu noùi laø phaïm toäi Vieät phaùp.

Duyeân xöù nhö treân, sau khi traûi vaøng loùt treân ñaát ñeå mua röøng Theä ña cuùng cho Phaät vaø Taêng, tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc baûo moät thôï caïo ñeán caïo toùc cho Taêng. Ngöôøi naøy ñeán tröôùc cöûa lieàn gaëp Luïc chuùng Bí-soâ, hoï hoûi: “ngöôi coù theå caïo chöøa laïi choûm toùc treân ñaûnh ñaàu hay khoâng?”, ñaùp: “ñaây laø ngheà chuyeân moân cuûa toâi”, luùc ñang caïo, hoï laïi baûo chöøa

572 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

nhieàu toùc, laïi baûo bôùt moät phaàn… cho ñeán bôùt taùm phaàn, cuoái cuøng maéng ngöôøi thôï caïo: “ngöôøi ngu naøy khoâng hieåu gì caû, haõy caïo saïch heát ñi”, roài môùi thaû cho ra veà thì trôøi ñaõ chieàu toái. Tröôûng giaû hoûi thôï caïo: “anh ñaõ caïo toùc cho bao nhieâu vò?”, ñaùp laø khoâng raûnh ñi caïo toùc cho Taêng, roài ñem vieäc treân keå laïi, tröôûng giaû nghe roài lieàn cheâ traùch. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “Bí-soâ khoâng neân ñeå choûm toùc treân ñaàu, ai ñeå thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù cuï thoï Ngöu ngoïa ôû trong hang Trö khaûm, vöôøn cuûa vua Xuaát quang, nuùi Thuûy laâm, nöôùc Kieàu thieåm tyø. Vaøo thaùng muøa xuaân vöôøn caây töôi toát, ñuû loaïi chim nhö A-na-haøm vuõ, coâng, Uyeân öông, noãng nhaïn… bay ñeán hoùt vang; vua Xuaát quang baûo ngöôøi giöõ vöôøn: “haõy söûa sang caây coû trong vöôøn, doïn saïch gaïch ñaù, ñeå nhieàu nöôùc saïch vaø ngöôøi hoä veä, ta seõ ñeán trong vöôøn du ngoaïn”. Ngöôøi giöõ vöôøn theo lònh vua chuaån bò ñaâu ñoù xong xuoâi roài baïch vua bieát thôøi, vua cuøng caùc cung nhaân vaø tuøy tuøng vaøo trong vöôøn du ngoaïn cho ñeán khi meät lieàn naèm nghæ. Caùc cung nhaân thaáy vua ñaõ naèm nghæ neân daïo khaép nôi haùi hoa quaû, chôït nhìn thaáy cuï thoï Ngöu ngoïa raâu toùc daøi, y treân ngöôøi raùch vaø dô, ñang ngoài kieát giaø döôùi goác caây, lieàn kinh hoaøng la leân laø coù quyû. Bí-soâ nghe la lieàn trôû vaøo trong hang, luùc ñoù vua giaät mình tænh daäy, ruùt kieám chaïy tôùi hoûi quyû ôû ñaâu, ñaùp laø ñaõ vaøo trong hang. Vua lieàn ñeán beân cöûa hang hoûi Bí-soâ laø ai, ñaùp laø Sa moân, vua hoûi laø Sa moân gì, ñaùp laø Sa moân Thích töû, vua laïi hoûi: “thaày ñaõ chöùng quaû A-la-haùn chöa?”, ñaùp laø chöa, laïi hoûi: “ñaõ chöùng quaû Baát hoaøn cho ñeán quaû Döï löu hay chöa?”, ñeàu ñaùp laø chöa, laïi hoûi: “neáu vaäy, ñaõ ñaéc ñöôïc ñònh thöù nhaát cho ñeán ñònh thöù tö hay chöa?”, ñeàu ñaùp laø chöa, vua nghe roài lieàn chuyeån sang noåi giaän baûo ñaïi thaàn: “keû phaøm tuïc naøy xuùc phaïm cung nöõ cuûa ta, haõy ñem kieán boû ñaày trong hang ñeå chuùng caén ngöôøi naøy”. Luùc ñoù, thieân thaàn cöïu truï trong hang nghe vua noùi lôøi naøy lieàn suy nghó: “Sa moân thieän naøy ñeán ñaây nöông töïa ta, khoâng phaïm loãi gì, chæ tu haïnh thieåu duïc. Vua aùc naøy phi phaùp muoán laøm haïi, ta neân phöông tieän giuùp ñôõ”, nghó roài lieàn bieán thaønh moät con heo lôùn töø trong hang chaïy ra. Vua thaáy con heo lieàn baûo ñaïi thaàn ñem ngöïa vaø cung teân ñeán ñeå vua röôït ñuoåi theo, luùc ñoù caùc cung nöõ baûo Bí-soâ: “Thaùnh giaû haõy ñi mau, nhaø vua raát baïo aùc coù theå haïi thaày”, Bí-soâ nghe roài lieàn mang y baùt ñi ñeán thaønh Thaát-la-phieät. Caùc Bí-soâ thaáy lieàn chaøo hoûi töø ñaâu ñeán, ñaùp laø töø nöôùc Kieàu thieåm tyø ñeán, laïi hoûi coù ñöôïc an laïc khoâng, ñaùp laø suyùt bò vua gieát haïi, noùi roài lieàn keå laïi vieäc treân. Caùc Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät baûo goïi Ngöu ngoïa ñeán, Ngöu ngoïa lieàn ñeán


choã Phaät ñaûnh leã roài ñöùng moät beân, Phaät hoûi: “coù phaûi thaày ñaõ taïo hình daùng phi phaùp nhö vaäy hay chaêng?”, ñaùp laø phaûi, Phaät noùi: “thaày thaät laø ngöôøi ngu neân môùi ôû trong hang kia khôûi taâm tham luyeán”, keá baûo caùc Bí-soâ: “do Bí-soâ ñeå toùc daøi neân môùi coù loãi naøy, töø nay khoâng ñöôïc ñeå toùc daøi, ai ñeå thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù coù Bí-soâ ôû A-lan-nhaõ vì khoâng coù caïo toùc neân phaûi boû ngoïa cuï ôû ñoù ñeå ñeán soáng gaàn tuï laïc, Phaät tuy bieát nhöng vaãn hoûi A-nan nguyeân do, A-nan ñem vieäc treân baïch Phaät, Phaät noùi: “töø nay khai cho Bí-soâ ôû A-lan-nhaõ ñöôïc ñeå toùc daøi chöøng hai loùng tay, ngöôøi ôû tuï laïc thì ñeå toùc ngaén hôn”.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù coù Bí-soâ bònh ñeán thaày thuoác yeâu caàu ñieàu trò, thaày thuoác noùi: “neân laøm phoøng taém, taém xong thì bình phuïc”, Bí-soâ noùi: “leõ naøo oâng baûo toâi thoï duïc laïc nhö theá tuïc hay sao?”, thaày thuoác noùi: “ngoaøi caùch naøy ra, khoâng coøn caùch naøo khaùc”, lieàn baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu thaày thuoác baûo phaûi laøm phoøng taém môùi trò ñöôïc bònh thì khai cho laøm phoøng taém”. Bí-soâ lieàn trôû laïi hoûi thaày thuoác caùch laøm phoøng taém, thaày thuoác noùi: “toâi ñoïc saùch thuoác cuûa Luaân vöông noùi laøm phoøng taém thì tröï ñöôïc bònh, nhöng toâi khoâng bieát caùch thöùc laøm nhö theá naøo. Ñaïi sö cuûa thaày laø baäc Nhaát thieát trí, thaày haõy ñeán hoûi”. Bí- soâ trôû veà hoûi Phaät, Phaät noùi: “neân laøm phoøng taém nhö vaäy nhö vaäy”, caùc Bí-soâ laøm beân trong heïp beân ngoaøi roäng, Phaät noùi: “khoâng neân laøm nhö vaäy, neân laøm beân trong roäng, beân ngoaøi heïp, hình nhö traùi baàu”. Luùc ñoù beân trong bò khoùi mòt muø, khoâng coù choã thoaùt ra, Phaät baûo neân laøm cöûa soå; caùc Bí-soâ laøm cöûa soå quaù thaáp, khoùi vaãn khoâng thoaùt ra ñöôïc, Phaät baûo khoâng neân laøm quaù thaáp; laïi laøm quaù cao neân beân trong ít aùnh saùng, Phaät noùi: “khoâng neânlaøm quaù thaáp cuõng khoâng neân quaù cao, neân laøm vöøa chöøng”. Luùc ñoù chim quaï töø cöûa soå bay vaøo trong, Phaät baûo neân laøm chaán song; sau ñoù laïi bò möa gioù taït vaøo, Phaät baûo neân laøm caùnh cöûa; gioù laïi thoåi baät cöûa, Phaät baûo neân laøm choát cöûa; laïi khoù môû ñoùng, Phaät baûo neân laøm caây choáng gioáng nhö moùng chaân deâ ñeå ñoùng môû cöûa. Luùc ñoù phoøng taém khoâng coù cöûa, Phaät baûo neân laøm cöûa vaø then caøi ; trong phoøng taém, caùc Bí-soâ ñeå bình nöôùc döôùi ñaát, nöôùc bò laïnh neân khoâng theå taém ñöôïc; Phaät baûo neân keâ gaïch ñaù roài ñeå bình nöôùc ôû treân, khoâng quaù cao cuõng khoâng quaù thaáp, neân ngang baèng ñaàu goái. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñoát löûa treân ñaát laøm toån haïi ñaát, Phaät baûo neân loùt gaïch ñaù roài ñoát ôû treân. Luùc ñoù trong phoøng taém, löûa ñang chaùy röïc, Bí-soâ böôùc vaøo lieàn bò ngaát; Phaät baûo: “khi löûa ñang chaùy röïc, khoâng neân voäi böôùc vaøo, neân ñôïi bôùt chaùy roài môùi vaøo”. Caùc Bí-soâ raûi löûa ra cho mau taét, Phaät baûo neân gom laïi moät choã; caùc Bí-soâ khoâng bieát laáy vaät gì gom löûa, Phaät baûo neân duøng

574 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

xeûng saét. Laïi coù Bí-soâ bò truùng löûa neân ngaát, Phaät baûo neân duøng ít daàu Man thanh töû hoøa vôùi boät roài boû vaøo trong löûa thì seõ tænh laïi; laïi coù muøi hoâi, Phaät baûo neân ñoát höông thôm. Bí-soâ bò chaûy nöôùc maét, Phaät baûo neân duøng cuïc boät chaäm; vaãn khoâng heát chaûy nöôùc maét, Phaät baûo: “neân duøng Dö cam töû vuïn thaám öôùt voø thaønh vieân nhoû duøng ñeå chaäm nöôùc maét”. Luùc ñoù trong phoøng taém khoâng coù gheá ngoài neân moãi ngöôøi töï mang ñeán, bò dính dô; Phaät baûo neân duøng coû loùt. Chaân ñi treân ñaát dính buøn nhô nhôùp, Phaät baûo neân traûi coû; caùc Bí-soâ duøng coû khoâ neân bò chaùy, Phaät baûo neân traûi coû töôi; coû töôi khoù tìm, Phaät baûo neân nhuùng coû khoâ cho öôùt. Luùc ñoù Bí-soâ thoa daàu toaøn thaân neân ngöùa; duøng gaïch ñaù, moùng tay gaõi neân bò traày da, Phaät baûo neân duøng ñaù boït; duøng ñaù boït beùn neân bò loãi nhö tröôùc, Phaät baûo maøi cho maát choã beùn roài môùi duøng. Luùc ñoù caùc Bí-soâ duøng roài vaát böøa baõi neân bò maát, Phaät baûo khoâng ñöôïc vaát böøa baõi laøm maát, neân duøng daây coät treo treân giaù hay coïc. Caùc Bí-soâ duøng ñaù boït gaõi neân dính moà hoâi vaø daàu, phaûi thöôøng duøng nöôùc taåy; Phaät baûo khoâng neân taåy baèng nöôùc, neân boû vaøo löûa. Luùc ñoù nhieàu ngöôøi ra vaøo trong phoøng taém khieán phoøng bò laïnh; Phaät baûo ra vaøo neân ñoùng cöûa, neân baûo moät Bí-soâ giöõ cöûa. Caùc Bí-soâ ôû trong phoøng taém noùi chuyeän phieám, Phaät baûo khoâng neân noùi chuyeän phieàm trong nhaø taém, khi taém neân theo hai nghi phaùp laø noùi nhö phaùp vaø im laëng nhö baäc Thaùnh. Luùc ñoù caùc Bí-soâ taém trong phoøng laøm ñoïng buøn aàm öôùt, Phaät baûo khoâng neân taém trong phoøng, neân taém trong phoøng taém rieâng.

(Phoøng taém trò bònh laø theo phöông Taây duøng gaïch xeáp theo hình thaùp, treân heïp döôùi roäng, chính giöõa cao chöøng moät tröôïng, beân döôùi roäng baûy taùm thöôùc, coù cöûa ôû moät beân; trong ngoaøi ñeàu treùt tro buøn daøy kín, chính giöõa ñeå moät loø ñaát ñeå ñoát than hay cuûi khi taém, khoùi thoâng ra cöûa soå. Ngöôøi taém ngoài beân loø, hôi noùng trong noài laøm cho thaân ra moà hoâi, sau ñoù laáy daàu thoa khaép thaân, töï lau vaø kyø coï hay baûo ngöôøi khaùc lau. Caùch taém hôi, xoâng hôi naøy coù theå tri ñöôïc caùc loaïi bònh caûm cuùm, bònh gioù maø khoâng caàn duøng thuoác, khoâng phaûi chæ laø taém cho saïch caùu baån maø thoâi).

Luùc ñoù trong phoøng taém coù buøn, Phaät baûo duøng gaïch ñaù loùt; laïi bò ñoïng nöôùc, Phaät baûo neân laøm möông thoaùt nöôùc. Luùc ñoù ngöôøi xoái nöôùc ngoài ôû döôùi, ngöôøi taém ngoài ôû treân neân khi xoái, nöôùc vaêng laøm dô y ; Phaät baûo ngöôøi taém neân ngoài ôû döôùi, ngöôøi xoái nöôùc neân ngoài ôû treân. Luùc ñoù caùc Bí-soâ taém giaët caàn duøng xæ moäc, thaùo ñaäu… phaûi ñeán choã khaùc laáy, Phaät baûo neân döï tröõ caùc vaät naøy trong nhaø taém, khoâng neân ñeå ôû choã khaùc phaûi ñi xa laáy. Sau khi taém xong, thaân bò suy nhöôïc, Phaät baûo


neân aên chuùt ít. Tay dính daàu, moà hoâi khoù röûa saïch lieàn, neáu röûa laâu thì sôï phaïm loãi; Phaät baûo neân duøng muoãng ñeå aên, aên chaùo cuõng neân duøng muoãng. Khi aên caàn muoái, khoâng coù laù ñeå thoï; Phaät baûo neân caát chöùa caùi maâm ñöïng muoái. Khi Phaät cho laøm phoøng taém, caùc Bí-soâ khoâng bieát sai ai laøm; Phaät baûo neân sai ñeä töû moân nhaân cuøng laøm, neáu coù thí chuû cuõng ñöôïc nhôø laøm. Caùc Bí-soâ khi taém kyø coï cho nhau, Phaät baûo khi taém neân baûo ñeä töû theo vaøo ñeå kyø coï cho.

576 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


TAÏP SÖÏ

QUYEÅN 4

- Nhieáp tuïng thöù tö (tt): Phaät taïi thaønh Quaûng nghieâm, trong thaønh coù moät Laät-coâ-tyø töû teân

Thieän hieàn, taùnh haïnh chaát tröïc, khoâng coù khi doái, haèng ngaøy ñeàu ñeán kính leã Theá toân. Moät hoâm, treân ñöôøng ñi ñeán gaëp Phaät boãng gaëp hai Bí- soâ Höõu vaø Ñòa, hai Bí-soâ naøy trong nhieàu ñôøi ñaõ coù oaùn thuø vôùi Bí-soâ Thaät löïc töû, khi thaáy Thieän hieàn lieàn hoûi ñi ñaâu, ñaùp laø ñeán kính leã Theá toân. Hai Bí-soâ naøy hoûi: “oâng ñeán gaëp Theá toân duøng lôøi cuùng döôøng, vaäy oâng coù chuaån bò lôøi noùi naøo thuø thaéng hay chöa?”, ñaùp laø khoâng coù, hai Bí-soâ lieàn chæ veû: “khi oâng ñeán gaëp Phaät neân noùi raèng: “Bí-soâ Thaät löïc töû khoâng bieát xaáu hoå, haønh phi phaùp, ñaõ cuøng vôï cuûa con haønh daâm, laøm haïnh baát tònh, phaïm Ba-la-thò-ca. Theá toân nghe roài chaéc chaén seõ hoan hæ”. Thieän hieàn nghe roài lieàn ñi ñeán choã Phaät, ñaûnh leã roài ñöùng moät beân baïch Phaät: “Theá toân, Bí-soâ Thaät löïc töû khoâng bieát xaáu hoå, haønh phi phaùp, ñaõ cuøng vôï cuûa con haønh daâm, laøm haïnh baát tònh, phaïm Ba-la- thò-ca.”, noùi xong lieàn ra veà, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Laät-coâ-tyø töû kia noùi lôøi phæ baùng, khi doái; caùc thaày neân laøm yeát ma phuù baùt cho oâng ta, neáu coù ai gioáng nhö vaäy, Taêng cuõng neân laøm yeát ma phuù baùt. Taùc phaùp nhö sau: traûi toøa, ñaùnh kieàn chuøy, Taêng taäp hoïp, trong Taêng neân sai moät Bí- soâ taùc baïch yeát ma: Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, Laät-coâ-tyø töû Thieän hieàn ñaõ ñem phaùp Ba-la-thò-ca khoâng caên cöù vu baùng cho Bí-soâ thanh tònh Thaät löïc töû. Neáu taêng giaø ñuùng thôøi ñeán nghe, Taêng giaø neân chaáp thuaän, Taêng nay taùc yeát ma phuù baùt cho Thieän hieàn. Baïch nhö vaäy. Taêng taùc yeát ma phuù baùt xong thì caùc Bí-soâ khoâng ñöôïc ñeán nhaø ngöôøi aáy, neáu coù ñeán cuõng khoâng ñöôïc ngoài, khoâng ñöôïc thoï thöùc aên uoáng, cuõng khoâng ñöôïc thuyeát phaùp cho hoï”. Phaät laïi baûo A-nan: “thaày haõy ñi ñeán nhaø cuûa Thieän hieàn noùi vôùi oâng ta raèng: “Taêng ñaõ taùc yeát ma phuù baùt cho


oâng roài”, toân giaû A-nan vaâng lôøi Phaät daïy ñeán nhaø Thieän hieàn, khoâng coù oâng ta ôû nhaø neân toân giaû hoûi ngöôøi vôï: “Thieän hieàn ñang ôû ñaâu?”, ñaùp: “oâng aáy coù vieäc neân ñi vaéng, ñaïi ñöùc caàn gaëp coù chuyeän gì khoâng?”, toân giaû noùi: “baø neân bieát Taêng ñaõ taùc yeát ma phuù baùt cho choàng baø”, laïi hoûi yeát ma phuù baùt laø gì, ñaùp: “neáu ngöôøi naøo bò Taêng taùc yeát ma phuù baùt thì caùc Bí-soâ khoâng ñöôïc ñeán nhaø ngöôøi aáy, neáu coù ñeán cuõng khoâng ñöôïc ngoài, khoâng ñöôïc thoï thöùc aên uoáng, cuõng khoâng ñöôïc thuyeát phaùp cho hoï”, ngöôøi vôï noùi: “theo lôøi noùi naøy thì Taêng ñaõ vì choàng con maø phaùt theû laäp cheá khoâng qua laïi nöõa, nhöng choàng con coù loãi gì maø bò phuù baùt?”, ñaùp: “choàng baø ñeán gaëp Phaät noùi raèng: “Bí-soâ Thaät löïc töû khoâng bieát xaáu hoå, haønh phi phaùp, ñaõ cuøng vôï cuûa con haønh daâm, laøm haïnh baát tònh, phaïm Ba-la-thò-ca”, ngöôøi vôï nghe xong lieàn vaøo phoøng, toân giaû ra veà. Luùc ñoù Thieän hieàn giaûi quyeát xong coâng vieäc lieàn trôû veà nhaø, ngöôøi vôï noùi: “chaøng bieát khoâng, Thaùnh chuùng ñaõ taùc yeát ma phuù baùt cho chaøng”, Thieän hieàn noùi laønh thay, ngöôøi vôï hoûi: “chaøng coù bieát yeát ma phuù baùt laø gì khoâng?”, ñaùp laø khoâng bieát, ngöôøi vôï noùi: “ngöôøi naøo bò Thaùnh chuùng taùc yeát ma phuù baùt thì caùc Bí-soâ khoâng ñöôïc ñeán nhaø ngöôøi aáy, neáu coù ñeán cuõng khoâng ñöôïc ngoài, khoâng ñöôïc thoï thöùc aên uoáng, cuõng khoâng ñöôïc thuyeát phaùp cho hoï. Coù phaûi chaøng ñaõ töøng thaáy Bí-soâ Thaät löïc töû cuøng toâi laøm vieäc phi phaùp ôû choã khuaát phaûi khoâng?”, ñaùp laø khoâng thaáy, ngöôøi vôï noùi: “chaøng haõy ñeán saùm hoái vôùi Ñaïi sö, neáu Ñaïi sö dung thöù cho chaøng thì toát, neáu khoâng dung thöù thì chaøng ñöøng böôùc vaøo nhaø”. Thieän hieàn nghe roài, trong loøng xaáu hoå, sôï haõi lieàn ñi ñeán gaëp Phaät, ñaûnh leã roài chaép tay baïch raèng: “Theá toân, con haèng ngaøy ñeàu ñeán kính leã Theá toân. Moät hoâm, treân ñöôøng ñi ñeán gaëp Phaät, con boãng gaëp hai Bí-soâ Höõu vaø Ñòa, hai Bí-soâ naøy trong nhieàu ñôøi ñaõ coù oaùn thuø vôùi Bí-soâ Thaät löïc töû, khi thaáy con lieàn hoûi ñi ñaâu, con ñaùp laø ñeán kính leã Theá toân. Hai Bí-soâ naøy hoûi: “oâng ñeán gaëp Theá toân duøng lôøi cuùng döôøng, vaäy oâng coù chuaån bò lôøi noùi naøo thuø thaéng hay chöa ?”, con ñaùp laø khoâng coù, hai Bí-soâ lieàn chæ veû: “khi oâng ñeán gaëp Phaät neân noùi raèng: Bí-soâ Thaät löïc töû khoâng bieát xaáu hoå, haønh phi phaùp, ñaõ cuøng vôï cuûa con haønh daâm, laøm haïnh baát tònh, phaïm Ba-la-thò-ca”. Lôøi noùi ñoù laø do hai Bí-soâ kia daïy con noùi, khoâng phaûi laø yù cuûa con”, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “Thieän hieàn tuy phæ baùng nhöng voán khoâng phaûi laø yù mình, caùc thaày neân taùc phaùp yeát ma ngöôõng baùt cho oâng ta. Neáu coù ai gioáng nhö vaäy, Taêng cuõng neân cho yeát ma ngöôõng baùt. Taùc phaùp nhö sau: traûi toøa, ñaùnh kieàn chuøy, Taêng taäp hoïp; sau khi Taêng taäp hoïp, neân baûo Thieän hieàn ñeán tröôùc vò Thöôïng toøa chaép tay baïch nhö sau:

578 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, con teân Thieän hieàn do bò aùc tri thöùc doái hoaëc neân ñaõ ñem phaùp Ba-la-thò-ca khoâng caên cöù vu baùng cho Bí-soâ thanh tònh Thaät löïc töû. Do vieäc naøy, Taêng ñaõ taùc yeát ma phuù baùt cho con, con nay theo Taêng xin yeát ma ngöôõng baùt. Cuùi xin Taêng cho con yeát ma ngöôõng baùt, xin thöông xoùt (ba laàn).

Keá ñoù neân ñöa Thieän hieàn ñeán choã chæ thaáy nhöng khoâng nghe, ñöùng chaép tay. Moät Bí-soâ ôû trong Taêng taùc baïch yeát ma nhö sau:

Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, Laät-coâ-tyø töû Thieän hieàn do bò aùc tri thöùc doái hoaëc neân ñaõ ñem phaùp Ba-la-thò-ca khoâng caên cöù vu baùng cho Bí-soâ thanh tònh Thaät löïc töû. Do vieäc naøy neân Taêng ñaõ taùc yeát ma phuù baùt cho oâng ta. Nay Thieän hieàn bieát loãi saùm hoái, theo Taêng xin yeát ma ngöôõng baùt. Neáu taêng giaø ñuùng thôøi ñeán nghe, Taêng giaø neân chaáp thuaän, Taêng nay cho Thieän hieàn yeát ma ngöôõng baùt. Baïch nhö vaäy.

Khi Taêng ñaõ taùc yeát ma ngöôõng baùt roài thì caùc Bí-soâ ñöôïc ñeán nhaø ngöôøi aáy, ñöôïc ngoài, ñöôïc thoï thöùc aên uoáng vaø ñöôïc thuyeát phaùp cho hoï.

5. Nhieáp tuïng thöù naêm trong Bieät moân thöù nhaát: Sanh chi, maët nhö göông, Khoâng ñöôïc ca muùa nhaïc, Khai cho ngaâm vònh, taùn, Duøng baùt, caû thaûy boán.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù coù moät Bí-soâ chuyeân tu tòch ñònh, khi ngoài kieát giaø, sanh chi boãng khôûi leân. Hoâm khaùc sau khi khaát thöïc trôû veà, thoï thöïc xong, thu xeáp y baùt, röûa chaân roài ñeán beân goác caây ngoài ngay thaúng tö duy thì sanh chi laïi khôûi leân. Bí-soâ naøy bò duïc laøm cho phieàn naõo neân noåi saân, ñaêït sanh chi leân ñaù roài duøng ñaù ñaäp laøm cho toån hoaïi. Bí-soâ khoå naõo khoâng chòu ñöïng noåi lieàn suy nghó: “Theá toân töø bi, sao khoâng thöông töôûng ñeán ta”. Luùc ñoù Phaät töø xa bieát ñöôïc taâm nieäm cuûa Bí-soâ neân ñi ñeán beân caïnh hoûi: “thaày ñaõ laøm vieäc gì?”, Bí-soâ ñem vieäc treân baïch Phaät, Phaät noùi: “thaày haù khoâng nghe ta ñaõ daïy raèng: Bí-soâ khi duïc nhieãm phaùt sanh thì neân quaùn baát tònh ñeå ngaên döùt. Taïi sao thaày laïi laøm ngöôøi ngu si, neân ñaùnh caùi naøy (taâm duïc nhieãm) laïi ñaùnh caùi khaùc (sanh chi)”, Bí-soâ nghe roài xaáu hoå im laïêng. Do vieäc naøy, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “tröôùc ñaây haù ta ñaõ khoâng daïy caùc thaày: khi taâm duïc nhieãm phaùt sanh thì neân quaùn baát tònh, khi taâm saân haän phaùt sinh thì neân quaùn töø bi, khi taâm ngu si phaùt sanh thì neân quaùn möôøi hai nhaân duyeân. Ñoái vôùi phaùp neân tu taäp maø laïi khoâng tu taäp, ñoái vôùi ñieàu neân ñaùnh maø khoâng ñaùnh, laïi ñaùnh caùi khaùc thì phaïm toäi Vieät phaùp”.


Trong thaønh naøy coù moät tröôûng giaû cöôùi vôï khoâng bao laâu lieàn sanh ñöôïc moät trai, töôùng maïo tuaán tuù khieán moïi ngöôøi ñeàu yeâu meán. Ñöùa beù ñöôïc thöông yeâu nuoâi döôõng cho ñeán tröôûng thaønh thì xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa Phaät, thaønh taùnh Bí-soâ. Bí-soâ naøy coù duyeân söï neân rôøi khoûi röøng Theä ña, du haønh trong nhaân gian, treân maët boãng moïc moät ung nhoït neân tìm thaày thuoác chöõa trò, khoâng may gaëp phaûi thaày thuoác dôû duøng kim chaâm chích, khieán mieäng cuûa Bí-soâ bò meùo xeäch. Khi trôû veà laïi trong vöôøn Caáp, caùc vò quen bieát tröôùc kia khoâng ai thaêm hoûi neân Bí-soâ naøy hoûi: “thaày khoâng nhaän ra toâi hay sao?”, ñaùp: “toâi khoâng nhôù coù quen thaày, thaày laø ai?”, Bí-soâ lieàn ñem vieäc treân keå laïi. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “luaän veà ngöôøi giöõ khuoân maët cuõng nhö giöõ göông saùng, khoâng neân voäi cho thaày thuoác khoâng gioûi chaâm chích treân maët. Ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù coù Bí-soâ ñaàu maët bò noùng soát, muoán chích bôùt maùu noùng treân traùn nhöng khoâng tìm ñöôïc thaày thuoác baäc thöôïng; Phaät noùi: “neáu khoâng coù thaày thuoác baäc thöôïng thì neân nhôø thaày thuoác baäc trung leã laáy maùu ra”.

Trong thaønh naøy coù hai nhoùm ngöôøi keát thaân höõu vôùi nhau, moät nhoùm thuoäc haïng ngöôøi mua baùn giao dòch, moät nhoùm laø Baø-la-moân; nhoùm ngöôøi mua baùn gioûi veà ca muùa hôn nhoùm Baø-la-moân, nhöng thua veà chieán ñaáu. Moät hoâm, nhoùm Baø-la-moân noùi vôùi nhau: “nhoùm ngöôøi mua baùn ca muùa hay hôn chuùng ta nhöng thua veà chieán ñaáu, chuùng ta laøm caùch naøo ñeå hôn hoï veà ca muùa?”, moät ngöôøi noùi: “muoán thaéng hoï, chuùng ta neân hoïc taäp ca muùa”, moät ngöôøi noùi: “yù kieán hay, nhöng neân hoïc ca muùa vôùi ai?”, moät ngöôøi noùi: “Luïc chuùng Bí-soâ gioûi aâm nhaïc vaø ca muùa, chuùng ta neân caàu hoïc. Caùc vò aáy ña tham, thích taøi vaät ; neáu hoï yeâu caàu ñieàu gì, chuùng ta neân ñaùp öùng”. Baøn xong hoï cuøng ñi ñeán choã Luïc chuùng Bí-soâ, ñaûnh leã roài baïch raèng: “cuùi xin caùc ñaïi ñöùc töø bi daïy chuùng toâi ca muùa”, ñaùp: “neáu cung caáp ñaày ñuû baùnh traùi thì ta seõ daïy”, hoï nghe roài lieàn cung caáp ñaày ñuû baùnh ñeå theo hoïc ca muùa. Thôøi gian sau, trong leã hoäi nhoùm Baø-la-moân naøy khoâng nhöõng thaéng nhoùm ngöôøi kia veà chieán ñaáu maø ngay caû ca muùa cuõng thaéng luoân. Nhoùm ngöôøi kia lieàn hoûi nguyeân do, ñaùp: “ñoù laø do chuùng toâi coá coâng hoïc taäp ca muùa”, laïi hoûi laø ai daïy, ñaùp laø Luïc chuùng Bí-soâ. Nhoùm ngöôøi kia nghe roài lieàn sanh taâm cô hieàm, noùi raèng: “Sa moân Thích töû haønh phaùp traïo cöû, ca muùa chôi nhaïc, laïi coøn daïy cho theá tuïc”. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “do ca muùa neân coù loãi naøy, töø nay Bí-soâ khoâng ñöôïc hoïc ca muùa, ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù nhoùm Baø- la-moân queân aâm nhaïc cuûa hoï neân ñeán yeâu caàu Luïc chuùng Bí-soâ oân taäp

580 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

giuùp, ñaùp laø Phaät ñaõ cheá ngaên, Baø-la-moân noùi: “neáu vaäy neân löôïc bôùt”, Luïc chuùng Bí-soâ nghe roài lieàn löôïc bôùt phaàn ca muùa nhaïc ñeå daïy hoï. Khi ñeán leã hoäi, nhoùm Baø-la-moân naøy laïi thua nhoùm kia veà ca muùa neân hoï cheâ traùch: “Sa moân Thích töû daïy löôïc bôùt laøm cho chuùng ta thua”. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “Bí-soâ khoâng neân löôïc bôùt phaàn ca muùa nhaïc cuûa ngöôøi khaùc, ai laøm theá thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Vaøo thôøi khaùc, nhoùm Baø-la-moân laïi ñeán yeâu caàu Luïc chuùng Bí-soâ daïy veà hí nhaïc, Luïc chuùng Bí-soâ khoâng daïy, hoï noùi: “neáu caùc Thaùnh giaû khoâng daïy, thì xin ñeán coù maët nôi ñoù coå vuõ cho chuùng toâi ñöôïc thaéng”. Luïc chuùng Bí-soâ lieàn ñeán coå vuõ, nhoùm kia thaáy sanh hoå theïn, khoâng theå troå taøi ñöôïc neân cheâ traùch: “Sa moân Thích töû laïi hieän dieän ôû choã ca muùa”, Phaät baûo: “Bí-soâ khoâng ñöôïc ñeán choã ca muùa, töø nay Bí-soâ naøo töï mình ca muùa, ngaâm, vònh vaø daïy cho ngöôøi khaùc hoaëc löôïc bôùt nhaïc cuûa ngöôøi khaùc ñeàu phaïm toäi Vieät phaùp”.

Nhaân duyeân cuûa toân giaû Thieän hoøa: Taïi nöôùc Kieàu thieåm tyø coù moät tröôûng giaû teân Ñaïi thieän, baåm taùnh

nhu hoøa, vôï tröôûng giaû ñang coù thai. Luùc ñoù toân giaû Xaù-lôïi-phaát quaùn bieát thai nhi sau naøy seõ ñöôïc mình hoùa ñoä, chöùng quaû thaéng thöôïng neân ñi ñeán nhaø tröôûng giaû. Tröôûng giaû sanh tín taâm, caàu quy y thoï trì naêm giôùi, töø ñoù toân giaû thöôøng hay lui tôùi nhaø naøy. Moät hoâm, toân giaû moät mình ñi ñeán nhaø tröôûng giaû, tröôûng giaû hoûi vì sao laïi ñi moät mình, toân giaû ñaùp: “thò giaû cuûa toâi khoâng ôû trong thaûo am maø ôû choã tröôûng giaû”, tröôûng giaû lieàn noùi: “vôï con ñang coù thai, sau naøy neáu sanh con trai seõ cho laøm thò giaû cuûa toân giaû”, toân giaû nghe roài lieàn chuù nguyeän cho ñöùa beù ñöôïc khoûe maïnh roài ra veà. Thôøi gian sau ñuû ngaøy thaùng, vôï tröôûng giaû haï sanh moät beù trai, thaân hình oám gaày xaáu xí nhöng laïi coù aâm thanh hoøa nhaõ. Traûi qua hai möôi moát ngaøy, tröôûng giaû môû tieäc aên möøng vaø ñaët teân cho beù, thaân thuoäc noùi: “ñöùa beù naøy thaân hình oám gaày xaáu xí, nhöng laïi coù aâm thanh hoøa nhaõ, laø con cuûa tröôûng giaû Ñaïi thieän neân ñaët teân cho beù laø Thieän hoøa”. Ñôïi khi Thieän hoøa khoân lôùn, toân giaû Xaù-lôïi- phaát vaøo moät buoåi saùng ñaép y mang baùt vaøo thaønh khaát thöïc, thöù lôùp ñeán nhaø tröôûng giaû Ñaïi thieän. Tröôûng giaû thaáy lieàn chaøo hoûi thieän lai, ñaûnh leã toân giaû roài ñoùn laáy baùt ñöïng ñaày thöùc aên daâng cuùng; luùc ñoù ñoàng töû Thieän hoøa ra chaøo toân giaû, toân giaû lieàn hieän töôùng khieán tröôûng giaû nhôù laïi chuyeän tröôùc ñaây. Tröôûng giaû lieàn baûo con: “khi con coøn ôû trong buïng meï, cha ñaõ höùa cho con laøm ñeä töû cuûa toân giaû. Nay ñaõ ñeán thôøi, con neân ñi theo toân giaû”, ñoàng töû ôû trong ñôøi naøy thoï thaân sau cuøng neân raát deã lìa tuïc, nghe cha noùi roài lieàn ñi theo toân giaû. Veà ñeán truù xöù, toân


giaû cho Thieän hoøa xuaát gia, sau ñoù cho thoï giôùi cuï tuùc, nhö phaùp giaùo hoùa, Thieän hoøa sieâng naêng tinh taán tu taäp, khoâng bao laâu sau ñoaïn tröø phieàn naõo, chöùng ñöôïc quaû A-la-haùn. Luùc ñoù Bí-soâ Thieän hoøa coù naêng khieáu ngaâm vònh taùn tuïng kinh phaùp, aâm thanh trong suoát thaáu taän coõi Phaïm thieân, ai nghe cuõng ñeàu sanh taâm hoan hæ ; caùc Bí-soâ chöa ly duïc ñeàu boû pheá vieäc cuûa mình ñeå laéng nghe dieäu aâm naøy. Voâ soá chuùng sanh nghe ñöôïc aâm thanh naøy ñeàu gieo troàng caên laønh giaûi thoaùt, cho ñeán loaøi baøng sanh cuõng laéng tai nghe dieäu aâm naøy. Phaät nhaân luùc ñaïi chuùng nhoùm hoïp lieàn noùi vôùi ñaïi chuùng: “naøy caùc Bí-soâ, trong giaùo phaùp cuûa ta, Bí-soâ Thieän hoøa coù aâm thanh vi dieäu baäc nhaát trong soá caùc ñeä töû Thanh vaên”.

Luùc ñoù trôøi gaàn saùng, vua Thaéng quang nöôùc Kieàu-taùt-la côõi voi Baïch lieân hoa cuøng tuøy tuøng ra khoûi thaønh ñeå ñi ñeán thaønh khaùc vì coâng vieäc. Khi ñi ngang qua röøng Theä ña, voi cuûa vua nghe tieáng taùn tuïng kinh phaùp cuûa Bí-soâ Thieän hoøa vang ra, lieàn ñöùng laïi veãnh tai laéng nghe, khoâng chòu ñi tôùi; Quaûn töôïng duøng moùc caâu ñaäp vaøo chaân, voi vaãn ñöùng yeân. Vua baûo Quaûn töôïng thuùc voi ñi tôùi, Quaûn töông taâu: “thaàn ñaõ taän löïc thuùc ñaåy noù ñi tôùi, nhöng noù vaãn khoâng chòu ñi, khoâng bieát noù muoán gì”, vua noùi: “neáu vaäy, haõy thaû ra cho noù tuøy yù ñi”, Quaûn töôïng thaû ra, voi lieàn ñi vaøo trong vöôøn Caáp ñöùng tröôùc cöûa chuøa veãnh tai laéng nghe tieáng taùn tuïng. Luùc ñoù Bí-soâ Thieän hoøa taùn tuïng xong lieàn ñoïc keä phaùt nguyeän:

“Chö thieân, A-tu-la, Döôïc xoa, Ai ñeán nghe phaùp neân chí taâm, UÛng hoä Phaät phaùp khieán thöôøng coøn, Ai naáy sieâng tu lôøi Phaät daïy. Nhöõng vò nghe phaùp ñaõ ñeán ñaây, ÔÛ treân maët ñaát hoaëc hö khoâng, Thöôøng haønh taâm töø vôùi ngöôøi ñôøi, Ngaøy ñeâm töï mình nöông theo phaùp. Nguyeän cho theá giôùi thöôøng an oån, Voâ bieân phöôùc trí lôïi quaàn sanh, Bao nhieâu toäi nghieäp thaûy tieâu tröø, Xa lìa caùc khoå veà vieân tòch. Thöôøng duøng höông giôùi thoa thaân saùng, Thöôøng maëc aùo thieàn ñeå che thaân, Dieäu hoa Boà-ñeà khaép trang nghieâm, Tuøy ôû nôi ñaâu ñeàu an laïc”.

582 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Voi nghe keä naøy xong bieát thôøi kinh ñaõ maõn lieàn vaåy tai trôû veà laïi choã vua, nghe theo söï ñieàu khieån cuûa Quaûn töôïng. Vua hoûi: “vì sao baây giôø voi laïi nghe theo yù khanh?”, ñaùp: “vì hoài naõy voi nghe tieáng taùn tuïng vi dieäu cuûa vò Thaùnh giaû naøo trong chuøa, öa thích nghe neân môùi khoâng chòu ñi tôùi; baây giôø ñaõ nghe xong neân chòu nghe thaàn ñieàu khieån”, vua nghe roài lieàn noùi: “neáu vaäy, haõy quay voi veà, ta muoán ñeán thaêm hoûi vò Thaùnh giaû ñoù vaø muoán daâng cuùng thöôïng y cho vò aáy. Ngaøy mai ñeán thaønh kia cuõng ñöôïc”, Quaûn töôïng tuaân lònh vua quay voi trôû veà cung. Luùc ñoù phu nhaân Thaéng man thaáy vua quay trôû veà, ngaïc nhieân hoûi nguyeân do; vua ñem vieäc treân keå laïi roài noùi: “phu nhaân haõy ñöa thöôïng y cho ta, ta muoán töï mình daâng cuùng cho vò kinh sö kia”, phu nhaân nghe roài lieàn suy nghó: “phaûi chaêng chính laø Bí-soâ Thieän hoøa ñaõ taùn tuïng kinh phaùp vôùi aâm thanh vi dieäu. Toân giaû hình dung oám gaày xaáu xí, vua laïi thích ngöôøi tuaán tuù; neáu vua gaëp nhaát ñònh seõ khoâng vöøa yù vaø sanh taâm khinh maïn, hoái tieác laø ñaõ kính troïng. Ta neân tìm caùch laøm cho vua khoâng ñích thaân ñeán gaëp”, nghó roài lieàn taâu vua: “Ñaïi vöông cöù ñi ñeán thaønh kia, y naøy thieáp seõ mang ñeán daâng cho toân giaû kia”, vua noùi: “phu nhaân maëc tình laáy y khaùc daâng cuùng, leõ naøo vì caùi y maø nöôùc Kieàu-taùt-la cuûa ta laïi trôû neân ngheøo thieáu hay sao?”, phu nhaân nghe roài lieàn im laëng. Vua caàm thöôïng y ñi ñeán trong röøng Theä ña, luùc ñoù toân giaû A-nan ñang ñi kinh haønh tröôùc cöûa chuøa, vua thaáy roài lieàn böôùc xuoáng voi ñaûnh leã roài hoûi toân giaû: “xin hoûi ñaïi ñöùc saùng sôùm hoâm nay, vò toân giaû naøo ñaõ taùn tuïng kinh phaùp?”, toân giaû hoûi: “Ñaïi vöông caàn gì maø hoûi nhö vaäy?”, ñaùp: “toâi muoán ñích thaân cuùng thöôïng y naøy cho vò aáy”, toân giaû nghe roài suy nghó: “Bí-soâ Thieän hoøa tuy taùn tuïng kinh phaùp vôùi aâm thanh vi dieäu, aâm vaän hoøa nhaõ sieâu quaàn; nhöng hình dung oám gaày xaáu xí, vua laïi thích ngöôøi tuaán tuù; neáu vua gaëp nhaát ñònh seõ khoâng vöøa yù vaø sanh taâm khinh maïn, hoái tieác laø ñaõ kính troïng. Ta neân tìm caùch laøm cho vua khoâng ñích thaân ñeán gaëp”, nghó roài lieàn noùi vôùi vua: “Ñaïi vöông haõy ñöa y cho toâi, toâi seõ ñöa laïi cho vò aáy”, vua noùi: “ñaïi ñöùc, Theá toân taùn thaùn vieäc töï mình daâng cuùng laø toái thöôïng, neân toâi muoán töï tay daâng cuùng”. Luùc ñoù vaøo ban ngaøy, toân giaû Thieän hoøa ñang ngoài kieát giaø beân goác caây, toân giaû A-nan daãn vua ñeán roài noùi: “Ñaïi vöông, vò ngoài kieát giaø döôùi goác caây chính laø vò tuïng kinh vôùi aâm thanh vi dieäu”, vua böôùc tôùi nhìn thaáy toân giaû hình dung xaáu xí lieàn sanh taâm khinh thöôøng, khoâng coøn tín kính nöõa, quay ñaàu vaø nhaên maøy, ñeå thöôïng y xuoáng tröôùc maët roài boû ñi. Toân giaû Thieän hoøa thaáy nhaø vua coù haønh ñoäng nhö vaäy lieàn noùi keä:


“Ai duøng saéc thaáy ta, Duøng aâm thanh caàu ta, AÙi nhieãm loaïn taâm hoï, Khoâng theå thaáy ñöôïc ta. Ai chæ bieát beân trong, Maø khoâng thaáy beân ngoaøi, ÔÛ beân trong caàu quaû, Laø bò meâ theo tieáng. Ai chæ bieát beân ngoaøi, Maø khoâng thaáy beân trong, ÔÛ beân ngoaøi caàu quaû, Cuõng bò meâ theo tieáng. Ai khoâng bieát beân trong, Cuõng khoâng thaáy beân ngoaøi, Phaøm phu ñeàu bò chöôùng, Cuõng bò meâ theo tieáng. Ai bieát roõ beân trong, Laïi kheùo thaáy beân ngoaøi, Ngöôøi trí seõ xuaát ly, Khoâng bò meâ theo tieáng”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “do nhaân duyeân gì maø Bí-soâ Thieän hoøa hình dung xaáu xí maø aâm thanh laïi hoøa nhaõ, ñöôïc xuaát gia trong Phaät phaùp, ñöôïc Laäu taän chöùng quaû A-la-haùn?”, Phaät noùi: “Bí-soâ Thieän hoøa töï taïo nghieäp neân nay töï thoï laáy quaû baùo… cho ñeán noùi keä:


Caùc thaày laéng nghe: Quaù khöù Hieàn kieáp luùc loaøi ngöôøi soáng thoï boán vaïn tuoåi, coù Phaät

Caâu löu toân ra ñôøi ñaày ñuû möôøi hieäu; sau khi laøm xong caùc Phaät söï, Phaät lieàn nhaäp Nieát-baøn voâ dö. Luùc ñoù coù vua Voâ öu muoán cuùng döôøng xaù lôïi Phaät neân cho xaây thaùp roäng moät du thieän na, cao nöûa du thieän na roài sai ngöôøi troâng coi vieäc xaây caát. Ngöôøi naøy coù tín taâm, yù thích hieàn thieän, sieâng naêng laøm vieäc khoâng bieát meät; laïi coù moät ngöôøi laøm coâng thaáy vieäc xaây thaùp quaù cao lieàn cô hieàm: “vua xaây thaùp naøy quaù cao, toán nhieàu söùc ngöôøi söùc cuûa, bieát ngaøy naøo môùi xong”, ngöôøi troâng coi vieäc

584 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

xaây caát noùi: “neáu anh khoâng muoán laøm nöõa thì tuøy yù ñi nôi khaùc, vì sao laïi cô hieàm nhö vaäy?”, ngöôøi laøm coâng nghe roài im laëng, sau ñoù xin loãi vaø laøm vieäc nhö cuõ. Thôøi gian sau thaáy thaùp vaãn chöa xong, ngöôøi laøm coâng naøy laïi cô hieàm nhö tröôùc, ngöôøi troâng coi vieäc xaây caát beøn ñuoåi ñi, ngöôøi laøm coâng xin loãi vaø laøm vieäc nhö cuõ. Ñeán khi thaùp hoaøn thaønh, moïi ngöôøi ñeán nhìn ngaém hoan hæ ca ngôïi; ngöôøi laøm coâng naøy thaáy vaäy lieàn sanh taâm hoái haän nghó raèng: “tröôùc ñaây ta ñaõ noùi lôøi baát thieän, thaáy thaùp quaù cao neân cô hieàm; nay ta neân saém söûa ñoà cuùng döôøng”, nghó roài lieàn ñem soá tieàn laøm coâng ñaõ coù laøm moät caùi linh baèng vaøng treo treân thaùp cuùng döôøng.

Naøy caùc Bí-soâ, ngöôøi laøm coâng thuôû xöa chính laø Thieän hoøa ngaøy nay, do noùi lôøi cô hieàm thaùp thôø xaù lôïi Phaät neân nay thoï thaân xaáu xí; do cuùng döôøng chieác linh baèng vaøng neân nay ñöôïc aâm thanh hoøa nhaõ, khieán ngöôøi nghe ñeàu sanh taâm hoan hæ”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ vaãn coøn nghi neân thænh hoûi Phaät: “Bí-soâ Thieän hoøa ñaõ taïo nghieäp gì, do nghieäp löïc naøy ñoïc tuïng kinh phaùp, aâm thanh thaáu taän coõi Phaïm thieân?”, Phaät noùi: “caùc thaày laéng nghe:

Quaù khöù luùc loaøi ngöôøi thoï hai vaïn tuoåi, coù Phaät Ca-dieáp ba ra ñôøi ñaày ñuû möôøi hieäu; luùc ñoù taïi vöôøn Thi loäc, choã Tieân nhôn ñoïa xöù thuoäc thaønh Baø-la-neâ-tö coù caây Höông quaû, treân caây coù moät con chim hoùt hay nöông ôû. Moät hoâm vaøo saùng sôùm, Phaät Ca-dieáp ba ñaép y mang baùt vaøo thaønh khaát thöïc, con chim naøy thaáy Phaät tuôùng maïo ñoan nghieâm nhö nuùi vaøng, lieàn caát tieáng hoùt vang nhieãu quanh Phaät ba voøng roài bay trôû laïi treân caây, cöù nhö theá moãi ngaøy cho ñeán moät hoâm noù bò chim Öng baét aên thòt. Chim qua ñôøi thaùc sanh vaøo nhaø ñaïi Baø-la-moân, töø ñoù veà sau khoâng thaùc sanh vaøo loaøi haï tieän xaáu xa nöõa, maõi ñeán ngaøy nay thoï thaân ngöôøi vaãn caûm quaû baùo coù aâm thanh vang voïng ñeán coõi Phaïm thieân, ngöôøi nghe ñeàu öa thích.

Naøy caùc Bí-soâ, con chim hoùt hay ñoù chính laø Thieän hoøa ngaøy nay”. Caùc Bí-soâ laïi coù nghi thænh hoûi Phaät: “Bí-soâ Thieän hoøa ñaõ taïo nghieäp gì, do nghieäp löïc naøy coù aâm thanh myõ dieäu baäc nhaát trong soá caùc ñeä töû Thanh vaên cuûa Phaät?”, Phaät noùi: “Bí-soâ Thieän hoøa do löïc phaùt nguyeän neân caûm ñöôïc quaû baùo naøy, caùc thaày laéng nghe:

Quaù khöù vaøo thôøi Phaät Ca-dieáp ba, Thieän hoøa xuaát gia, boån sö cuûa Thieän hoøa laø ngöôøi ñöùng ñaàu trong vieäc höôùng daãn vieäc phuùng tuïng cho caùc ñeä töû cuûa Phaät. Thieän hoøa töø khi xuaát gia cho ñeán cuoái ñôøi, tuy tu taäp phaïm haïnh nhöng vaãn khoâng chöùng quaû, ñeán khi laâm chung lieàn phaùt nguyeän: “con tuy xuaát gia tu taäp phaïm haïnh nhöng ñeán cuoái ñôøi


vaãn khoâng chöùng quaû, nguyeän nhôø thaéng nhaân naøy ôû ñôøi vò lai luùc con ngöôøi thoï traêm tuoåi, coù Phaät Thích ca maâu ni ra ñôøi ñaày ñuû möôøi hieäu, con seõ ñöôïc xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa vò Phaät aáy, ñoaïn tröø phieàn naõo chöùng quaû A-la-haùn, laø ngöôøi taùn tuïng baäc nhaát trong soá caùc ñeä töû cuûa Phaät; cuõng nhö Thaân giaùo sö cuûa con hieän nay”.

Naøy caùc Bí-soâ, do nguyeän löïc aáy neân nay Thieän hoøa ñöôïc xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa ta vaø laø ngöôøi taùn tuïng baäc nhaát trong soá caùc ñeä töû Thanh vaên cuûa ta. Naøy caùc Bí-soâ, heã taïo nghieäp thuaàn ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn ñen; taïo nghieäp thuaàn traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn traéng; taïo nghieäp xen taïp thì ñöôïc quaû baùo xen taïp, caùc thaày neân boû nghieäp thuaàn ñen vaø nghieäp xen taïp, phaûi sieâng tu taäp chôù coù buoâng lung”.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù coù caùc Bí-soâ tuïng kinh khoâng thoâng hieåu aâm vaän, chæ ñoïc theo caâu gioáng nhö tieáng truùt Taùo sang chaäu khaùc; trong khi caùc ngoaïi ñaïo laïi ñoïc tuïng vôùi aâm thanh ngaâm vònh deã nghe. Tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc moãi ngaøy ñeàu ñeán kính leã Theá toân, nghe tieáng ngoaïi ñaïo tuïng kinh lieàn suy nghó: “caùc Bí-soâ tuïng kinh khoâng thoâng hieåu aâm vaän, chæ ñoïc theo caâu gioáng nhö tieáng truùt Taùo sang chaäu khaùc; trong khi caùc ngoaïi ñaïo laïi ñoïc tuïng vôùi aâm thanh ngaâm vònh deã nghe. Ta neân ñem vieäc naøy baïch Phaät”, nghó nhö theá roài neân khi ñeán choã Phaät, ñaûnh leã roài chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, caùc Bí-soâ tuïng kinh khoâng thoâng hieåu aâm vaän, chæ ñoïc theo caâu gioáng nhö tieáng truùt Taùo sang chaäu khaùc; trong khi caùc ngoaïi ñaïo laïi ñoïc tuïng vôùi aâm thanh ngaâm vònh deã nghe. Cuùi xin Theá toân töø bi chaáp thuaän cho Thaùnh chuùng ñoïc tuïng kinh phaùp vôùi aâm thanh ngaâm vònh”, Phaät im laëng chaáp thuaän, tröôûng giaû bieát Phaät ñaõ chaáp thuaän lieàn ñaûnh leã roài ra veà. Sau ñoù Phaät baûo caùc Bí-soâ: “töø nay caùc thaày ñöôïc taùn tuïng kinh phaùp vôùi aâm thanh gaâm vònh”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ khoâng nhöõng ñoïc tuïng kinh phaùp maø cho ñeán vieäc cung thænh, daïy baûo, taùc cuõng ñeàu duøng aâm thanh ngaâm vònh. Tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc khi vaøo trong chuøa nghe nhöõng aâm thanh huyeân naùo naøy lieàn noùi: “giaø lam naøy tröôùc ñaây laø phaùp vuõ, nay trôû thaønh Caøn-thaùt-baø”, caùc Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät baûo: “khoâng phaûi taát caû vieäc ñeàu duøng aâm thanh ngaâm vònh, chæ coù hai vieäc ñöôïc duøng aâm thanh ngaâm vònh: moät laø taùn thaùn aân ñöùc cuûa Ñaïi sö, hai laø tung kinh Tam khaûi; caùc vieäcc khaùc ñeàu khoâng neân ngaâm vònh”. Sau ñoù coù moät Bí-soâ nhoû tuoåi tuy laøm hai vieäc naøy nhöng laïi khoâng ngaâm vònh, caùc Bí-soâ hoûi taïi sao khoâng ngaâm vònh, ñaùp laø khoâng bieát, caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi neân hoïc. Luùc ñoù caùc Bí-soâ baát cöù ôû choã naøo cuõng hoïc caùch ngaâm vònh, tröôûng

586 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

giaû Caáp-coâ-ñoäc ñeán chuøa nghe nhöõng aâm thanh huyeân naùo naøy lieàn cheâ traùch nhö tröôùc, Phaät noùi: “caùc Bí-soâ neân ô ûchoã khuaát hoïc caùch ngaâm vònh, khoâng neân ôû choã hieån loä, ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù coù moät Bí-soâ ñöùng laáy baùt ra khoûi ñaõy ñöïng baùt, moät Bí-soâ khaùc noùi chôù ñöùng laáy baùt, hoûi coù loãi gì, ñaùp: “neáu rôi xuoáng ñaát beå thì khoâng phaûi laø coù loãi hay sao”, Bí-soâ kia im laëng, caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “Bí-soâ khoâng neân ñöùng laáy baùt, duø laø baùt ôû trong ñaõy hay ñöùng röûa, ñöùng phôi; neáu ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

6. Nhieáp tuïng thöù saùu trong Bieät moân thöù nhaát: Böôùc treân vaûi, caùc ñaõy, Meàn neäm vaø toïa cuï, Coù duyeân lìa ba y, Coù saùu phaùp taâm nieäm.

Phaät taïi vöôøn thi loäc, röøng Khuûng uùy, nuùi Giang trö; luùc ñoù vöông töû Boà-ñeà thænh Phaät vaø Taêng ñeán treân laàu Dieäu hoa cuùng döôøng. Treân laàu vöông töû cho traûi ñieäp y thöôïng haïng maøu ñoû nhö raùng trôøi buoåi saùng, Phaät ñeán nôi thaáy traûi vaûi naøy neân khoâng böôùc chaân leân, caùc Bí-soâ cuõng khoâng ai böôùc chaân leân. Vöông töû thænh Phaät böôùc leân, Phaät vaãn khoâng böôùc leân, vöông töû lieàn cho cuoän ñieäp y ñem caát, luùc ñoù Phaät môùi böôùc leân laàu ñeán choã ngoài ngoài. Ngoaïi ñaïo nghe bieát vieäc naøy lieàn noùi: “Sa moân Kieàu-ñaùp-ma chöa kham noåi söï cuùng döôøng neân môùi khoâng daùm böôùc chaân leân vaûi ñaõ traûi”, Phaät nghe bieát lieàn baûo caùc Bí-soâ: “neáu coù Baø-la-moân, cö só, tröôûng giaû tín taâm traûi vaûi thöôïng dieäu roài thænh Bí- soâ böôùc leân, luùc ñoù neáu muoán haøng phuïc taâm ngaõ maïn cuûa ngoaïi ñaïo thì Bí-soâ neân quaùn caùc haønh voâ thöôøng roài böôùc leân, chôù coù nghi ngaïi”.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù coù Bí-soâ ñang mang baùt ñi treân ñöôøng, bò vaáp chaân neân baùt bò rôi xuoáng beå, baïch Phaät, Phaät noùi: “Bí-soâ khoâng neân duøng tay mang baùt, neân duøng cheùo y boïc baùt”, duøng cheùo y boïc baùt cuõng chieâu loãi nhö treân, Phaät noùi: “neân laøm ñaõy ñöïng baùt”, Bí-soâ laøm ñaõy ñöïng baùt cuõng chieâu loãi nhö treân, Phaät baûo: “neân laøm daây coät roài quaûi treân vai mang ñi, ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù coù Bí-soâ thaùp tuøng theo ñoaøn thöông buoân ñeå du haønh trong nhaân gian, luùc ñoù coù moät Baø-la-moân bò bònh ñeán thaày thuoác yeâu caàu chöõa trò, thaày thuoác baûo neân duøng traùi Ha leâ laëc thì heát bònh, ñaùp: “ñang treân ñöôøng ñi, khoâng theå tìm ñöôïc thuoác naøy”, thaày thuoác noùi: “Sa moân Thích töû thöôøng mang theo thuoác, theo hoï xin chaéc seõ ñöôïc”, Baø-la-moân lieàn ñeán gaëp Bí-soâ hoûi coù Ha leâ laëc hay khoâng,


ñaùp: “coù, oâng caàn thuoác naøy laøm gì?”, ñaùp: “toâi coù bònh, thaày thuoác baûo duøng noù thì heát bònh, thaày coù xin haõy cho toâi”. Bí-soâ lieàn ôû tröôùc maët ngöôøi naøy môû ñaõy ra tìm thuoác, tröôùc tieân laáy ra dao, keá laáy da thuoäc vaø caùc taïp vaät roài môùi laáy thuoác; Baø-la-moân thaáy thuoác ñeå xen laãn vôùi caùc vaät taïp nhaïp neân noùi: “Bí-soâ sao laïi ñeå thuoác xen laãn vôùi caùc taïp vaät nhö vaäy, toâi thaø cheát chöù khoâng duøng thuoác naøy”. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “Bí-soâ neân saém ba loaïi ñaõy: ñaõy ñöïng baùt, ñaõy ñöïng thuoác vaø ñaõy ñöïng taïp vaät”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeo ba loaïi ñaõy ngang baèng nhau naøy ôû döôùi naùch phía döôùi y, khieán noù nhoâ ra ngoaøi; ngöôøi baát tín thaáy roài lieàn cheâ traùch: “boä caùc thaày keïp caùi troáng döôùi naùch hay sao?”. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “khoâng neân ñeo ba laoïi ñaõy ngang baèng nhau, neân may theo thöù lôùp daøi ngaén ñeå mang ñi cho töông xöùng”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeo mang ñaõy baèng daây nhoû neân khieán thaân bò toån, Phaät baûo neân duøng daây baûn lôùn, beân döôùi may loùt theâm vaûi, ñöøng cho cuoän co laïi, khi ñeo mang seõ khoâng bò toån. Ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp.

588 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


TAÏP SÖÏ

QUYEÅN 5

- Nhieáp tuïng thöù saùu (tt): Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù coù Bí-soâ ñöôïc cuùng

nhieàu meàn næ daøy, muoán may thaønh y caét roïc ñeå thoï trì neân caàm meàn naøy vaø dao keùo ñeán döôùi moät taøng caây ñeå caét roïc. Phaät ñi ñeán thaày lieàn hoûi Bí-soâ muoán laøm gì, ñaùp: “Theá toân baûo Bí-soâ neân thoï trì ba y caét roïc, con coù nhieàu meàn næ daøy neân muoán may thaønh ba y caét roïc”. Phaät do vieäc naøy ñuû lôøi khen ngôïi giôùi vaø ngöôøi trì giôùi roài baûo caùc Bí-soâ: “coù naêm loaïi khoâng neân caét roïc, ñoù laø taát caû loaïi khaên choaøng, thaûm loâng daøi, thaûm loâng ngaén, meàn næ daøy vaø vaät vuïn vaët. Neáu ai ñem caét roïc thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù coù Bí-soâ khaùch vì coù vieäc phaûi ñi gaáp neân queân khoâng mang theo Ni-sö-ñaøn, ñeán trôøi toái gheù vaøo moät ngoâi chuøa, vò tri söï baûo thoï laáy ngoïa cuï, ñaùp: “toâi queân khoâng mang theo Ni- sö-ñaøn, bieát laáy gì loùt treân neäm”, tri söï noùi: “neáu vaäy thoï thoï laáy giuôøng ñôn”. Bí-soâ thoï giöôøng ñôn naèm nguû, ban ñeâm trôøi laïnh reùt, Bí-soâ chòu laïnh reùt suoát ñeâm neân bò bònh, baïch Phaät, Phaät noùi: “Bí-soâ khoâng mang theo Ni-sö-ñaøn thì khoâng ñöôïc ñi ra ngoaøi, ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù, coù caùc Bí-soâ coù vieäc muoán ñeán thoân khaùc, chuøa khaùc trong thaønh, ñònh seõ trôû veà ngay trong ngaøy maø vaãn phaûi mang theo Ni-sö-ñaøn; Bí-soâ giaø bònh khoâng mang theo noåi neân sanh phieàn naõo, lieàn noùi vôùi caùc Bí-soâ: “toâi coù vieäc caàn phaûi ñi, ñònh seõ veà ngay neân khoâng muoán mang theo Ni-sö-ñaøn, nhöng Ñaïi sö khoâng cho, toâi phaûi laøm sao?”, caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu caùc Bí-soâ coù vieäc muoán ñeán thoân khaùc, chuøa khaùc trong thaønh, ñònh seõ trôû veà ngay trong ngaøy thì khoâng caàn phaûi mang theo Ni-sö-ñaøn”. Sau ñoù laïi coù Bí-soâ coù vieäc caàn phaûi ñi, ñònh seõ veà ngay neân khoâng mang theo Ni-sö-ñaøn, khoâng


ngôø ñeán ñoù duyeân söï laïi keùo daøi ñeán toái, vì khoâng mang theo Ni-sö-ñaøn neân vò naøy phaûi trôû veà trong ñeâm ñoù vaø bò ñoäc truøng… giaëc cöôùp laøm haïi. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “neáu ñònh trôû veà ngay nhöng vì duyeân söï neân khoâng veà kòp thì neân nguû laïi ñeâm taïi ñoù, khoâng neân trôû veà trong ñeâm. Neân möôïn Ni-sö-ñaøn cuûa vò ñoàng phaïm haïnh nôi ñoù taïm duøng, möôïn ñöôïc thì toát, neáu khoâng ñöôïc thì neân laáy y baûy ñieàu xeáp laøm boán ñeå loùt naèm, thöùc nhieàu nguû ít cho ñeán saùng hoâm sau môùi trôû veà”. Sau ñoù laïi coù Bí-soâ khi möôïn Ni-sö-ñaøn cuûa ngöôøi khaùc laøm dô roài ñem traû laïi, Bí-soâ kia khoâng chòu nhaän, baïch Phaät, Phaät baûo neân giaët saïch roài môùi traû. Bí-soâ giaët saïch roài ñem traû nhöng Bí-soâ kia vaãn khoâng chòu nhaän, baïch Phaät, Phaät noùi: “neân y theo giaù maø ñeàn traû hoaëc taï loãi ñöøng ñeå giaän traùch”.

Luùc ñoù Phaät cheá Bí-soâ xuaát giôùi khoâng ñöôïc lìa ba y, coù caùc Bí-soâ coù vieäc muoán ñeán thoân khaùc, chuøa khaùc trong thaønh, ñònh seõ trôû veà ngay trong ngaøy nhöng vaãn phaûi mang theo ba y; Bí-soâ giaø bònh khoâng mang theo noåi neân sanh phieàn naõo, lieàn noùi vôùi caùc Bí-soâ: “toâi coù vieäc caàn phaûi ñi, ñònh seõ veà ngay neân khoâng muoán mang theo ba y, nhöng Ñaïi sö khoâng cho, toâi phaûi laøm sao?”, caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu caùc Bí-soâ coù vieäc muoán ñeán thoân khaùc, chuøa khaùc trong thaønh, ñònh seõ trôû veà ngay trong ngaøy thì khoâng caàn phaûi mang theo ba y”. Sau ñoù laïi coù Bí-soâ coù vieäc caàn phaûi ñi, ñònh seõ veà ngay neân khoâng mang theo ba y, khoâng ngôø ñeán ñoù duyeân söï laïi keùo daøi ñeán toái, vì khoâng mang theo ba y neân vò naøy phaûi trôû veà trong ñeâm ñoù vaø bò ñoäc truøng … giaëc cöôùp laøm haïi. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “neáu ñònh trôû veà ngay nhöng vì duyeân söï neân khoâng veà kòp thì neân nguû laïi ñeâm taïi ñoù, khoâng neân trôû veà trong ñeâm. Neân möôïn y cuûa vò ñoàng phaïm haïnh nôi ñoù taïm thoï trì, saùng hoâm sau xaû roài traû laïi ”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ khoâng bieát taïm thoï trì nhö theá naøo, Phaät baûo: “y ñaõ thoï trì tröôùc neân taâm nieäm xaû roài môùi thoï trì y môùi. Coù saùu phaùp taâm nieäm : moät laø tröôûng tònh, hai laø tuøy yù, ba laø thoï trì y, boán laø xaû ba y, naêm laø phaân bieät y dö, saùu laø xaû bieät thænh”.

Luùc ñoù coù Bí-soâ ñöôïc y, khoâng raûnh ñeå caét may giaët nhuoäm, Phaät baûo neáu khoâng ñuû duyeân ñeå caét may giaët nhuoäm thì neân tính ra giaù cuûa vaûi chöa nhuoäm ñuû ñeå saém ba y thoï trì, cho ñeán y vaät cuûa theá tuïc, muôïn duøng thoï trì thì khoâng phaïm. Laïi coù Bí-soâ ñeán nôi khaùc nguû ñeâm khoâng mang theo Ni-sö-ñaøn, cho laø ñaõ phaïm toäi lìa y, baïch Phaät, Phaät noùi: “ta cheá khoâng ñöôïc lìa ba y nguû ñeâm, khoâng cheá lìa Ni-sö-ñaøn; nhöng Bí-soâ khoâng neân coá yù khoâng mang theo, neáu queân thì khoâng phaïm”.

590 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

7. Nhieáp tuïng thöù baûy trong Bieät moân thöù nhaát: Caùi löôït nöôùc coù naêm, Cuøng aên chung moät baùt, Loä hình khi aên uoáng, Vieäc taém röûa neân bieát.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù ôû phöông Nam coù hai Bí-soâ muoán ñeán thaønh Thaát-la-phieät ñeå yeát kieán Theá toân, nhöng caû hai ñeàu khoâng mang theo caùi löôït nöôùc. Treân ñöôøng ñi khaùt nöôùc, khi ñeán moät ao nöôùc, ngöôøi naøy baûo ngöôøi kia xem nöôùc coù truøng khoâng ñeå uoáng cho ñôû khaùt, nhìn thaáy nöôùc coù truøng neân hoï khoâng uoáng, cöù nhö theá ñi ñeán ba nôi, nôi naøo cuõng nhìn thaáy coù truøng, caû hai noùi vôùi nhau: “nöôùc ñeàu coù truøng, neáu uoáng thì haïi chuùng sanh, neáu khoâng uoáng thì cheát khaùt, chuùng ta phaûi laøm sao?”, Bí-soâ nhoû noùi keä:

“Traêm ngaøn caâu chi kieáp, Khoù ñöôïc gaëp Theá toân, Nay ta neân uoáng nöôùc, Ñeán ñaûnh leã Ñaïi sö”.

Bí-soâ lôùn noùi keä: “Nhö lai ñaïi bi thöông chuùng sanh, Dieät heát AÙi nhieãm cuûa ba coõi, Thoï trò caám giôùi trong phaùp naøy, Ta thaø chòu cheát, khoâng saùt sanh”.

Luùc ñoù Bí-soâ nhoû khoâng nhòn khaùt ñöôïc neân uoáng nöôùc coù truøng roài leân ñöôøng, Bí-soâ lôùn vì hoä truøng neân quyeát taâm khoâng uoáng nuôùc coù truøng, coá gaéng ngoài thaúng döôùi moät goác caây, trong luùc söùc chöa kieät queä heä taâm nôi vieäc thieän cho ñeán khi kieät queä môùi qua ñôøi. Do phöôùc löïc naøy neân ñöôïc sinh leân choã thaéng dieäu cuûa coõi trôøi Tam thaäp tam, taát caû höõu tình sanh leân coõi trôøi ñeàu khôûi ba nieäm: moät laø ta töø ñaâu sanh ñeán ñaây, hai laø nay ta ñang ôû ñaâu, ba laø ta do nghieäp duyeân gì. Vò thieân töû naøy lieàn nhôù bieát tieàn thaân mình laø ngöôøi, ñöôïc sanh leân coõi trôøi Tam thaäp tam laø nhôø toân troïng lôøi Phaät daïy. Thieân töû suy nghó: “neáu ta khoâng ñeán kính leã Theá toân tröôùc laø baát kính”, nghó roài lieàn duøng chuoãi anh laïc trang nghieâm thaân, duøng y kích ñöïng ñaày caùc loaïi hoa trôøi nhö hoa Öu baùt la, Baùt ñaàu ma… qua ñaàu ñeâm ñeán choã Phaät, raûi hoa cuùng döôøng, ñaûnh leã roài ngoài moät beân nghe Phaät thuyeát dieäu phaùp. Thaân quang cuûa vò thieân töû naøy chieáu saùng khaép caû röøng Theä ña, Phaät quaùn bieát caên taùnh tuøy mieân cuûa thieân töû naøy, noùi phaùp Töù ñeá khieán cho ñöôïc khai ngoä vaø chöùng quaû Döï löu. Sau khi chöùng quaû, thieân töû baïch Phaät: “Theá toân, nhôø


Phaät khai ngoä khieán con ôû trong caùc naïn maø ñöôïc giaûi thoaùt, ñieàu naøy khoâng phaûi do cha meï… cho ñeán sa moân, Baø-la-moân coù theå laøm ñöôïc. Theá toân laø baäc ñaïi thieän tri thöùc ñaõ cöùu vôùt con ra khoûi ba coõi, ñaët ñeå con vaøo coõi trôøi ngöôøi, heát khoå sanh töû, ñöôïc ñaïo Nieát-baøn, laøm caïn bieån maùu, vöôït khoûi nuùi xöông, nuùi thaân kieán töø voâ thæ ñeán nay ñeáu bò phaù tan baèng chaøy trí Kim cang, chöùng ñöôïc Sô quaû. Nay con xin quy y Tam baûo, töø hoâm nay cho ñeán troïn ñôøi thoï trì naêm hoïc xöù, cuùi xin Theá toân chöùng bieát con laø OÂ-ba-saùch-ca”, thieân töû lieàn cung kính noùi keä:

“Con nöông nhôø Phaät löïc, Ñoùng bít ba ñöôøng aùc, Sanh coõi trôøi thaéng dieäu, Thuù höôùng coõi Nieát-baøn. Con nöông nhôø Theá toân, Neân ñöôïc thanh tònh nhaõn, Chöùng ñöôïc Chaân ñeá lyù. Phaät vöôït treân trôøi ngöôøi, Thoaùt khoûi giaø bònh cheát, Khoù gaëp trong bieån Höõu, Nay gaëp ñöôïc chöùng quaû. Con vôùi thaân trang nghieâm, Taâm tònh ñaûnh leã Phaät, Nhieãu beân phaûi tröø oaùn, Nay trôû veà thieân cung”.

Noùi keä roài, thieân töû vui möøng nhö ngöôøi ñi buoân ñöôïc lôøi, nhö ngöôøi caøy ruoäng ñöôïc thu hoaïch, nhö ngöôøi ra traän ñöôïc thaéng, nhö ngöôøi bònh ñöôïc laønh, ñaûnh leã Phaät roài trôû veà thieân cung. Sau ñoù Bí-soâ nhoû ñeán thaønh Thaát-la-phieät, vaøo trong röøng Theä ña, caát y baùt, röûa chaân roài ñeán choã Phaät, ñaûnh leã roài ñöùng moät beân. Phaùp thöôøng cuûa Phaät laø khi coù khaùch Bí-soâ ñeán, Phaät an uûi roài hoûi Bí-soâ töø ñaâu ñeán, ñaùp laø töø phöông Nam ñeán, laïi hoûi haï an cö ôû ñaâu, ñaùp laø cuõng ôû phöông Nam, laïi hoûi ñi ñöôøng coù baïn khoâng, ñaùp laø coù, laïi hoûi ngöôøi baïn ñoù hieän nay ôû ñaâu, Bí-soâ lieàn keå laïi vieäc treân. Phaät nghe roài lieàn noùi keä:

“Neáu khinh maïn giôùi ta, Thì gaëp ta laøm chi, Duø cho coù gaëp ta, Cuõng nhö laø khoâng gaëp. Bí-soâ kia gaëp ta, Do thoï trì tònh giôùi,

592 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Thaày ngu si voâ trí, Khoâng theå thaät thaáy ta”.

Luùc ñoù Phaät vaïch baøy thöôïng y cho Bí-soâ naøy thaáy ngöïc mình roài noùi keä:

“Thaày haõy nhìn thaân ta, Thaân do cha meï sanh, Saéc ví nhö vaøng roøng, Laø do nghieäp ñôøi tröôùc. Ai khoâng kính phaùp thaân, Thì khoâng thaät thaáy Phaät, Ai thaønh töïu phaùp thaân, Môùi thaät thaáy Maâu ni. Phaùp thaân ñöùng thöù nhaát, Saéc thaân ñöùng thöù hai, Ngöôøi trí thaáy bieát roõ, Neân kheùo hoä Thi la. Thôøi Phaät Ca-dieáp ba, Coù Bí-soâ phaïm giôùi, Vì toån laù Y la, Hieän ñoïa trong loaøi roàng”.

Noùi keä roài Phaät suy nghó: “do Bí-soâ khoâng mang theo caùi löôït nöôùc neân coù loãi naøy”, nghó roài lieàn baûo caùc Bí-soâ neân caát chöùa caùi löôït nöôùc. Luùc ñoù caùc Bí-soâ khoâng bieát caùi löôït nöôùc coù maáy loaïi, Phaät noùi: “coù naêm loaïi:

1. Caùi löôït nöôùc löôùi vuoâng: thoâng thöôøng duøng chöøng ba, hai hay moät thöôùc vaûi ñeå laøm caùi löôït nöôùc, neân laøm hai lôùp, vaûi neân daøy vaø mòn ñeå truøng khoâng loït qua ñöôïc, neáu vaûi thöa moûng thì khoâng neân duøng.

2. Phaùp bình töùc laø bình aâm döông. 3. Quaân trì: duøng vaûi bòt mieäng bình roài duøng daây coät nôi coå bình,

nhuùng xuoáng nöôùc cho nöûa mieäng bình noåi leân, neáu chìm ngaäp mieäng bình thì nöôùc seõ khoâng vaøo trong bình, chôø nöôùc vaøo ñaày bình môùi laáy ra khoûi nöôùc, vaãn phaûi xem kyõ coù truøng hay khoâng.

4. Chöôùc-thuûy-la: caùi löôït nöôùc löôùi troøn, hình thöùc tuy khaùc nhöng yù hoä truøng laø gioáng nhau.

5. Y-giaùc-la: khoâng phaûi cheùo y ca-sa, maø laø mieáng vaûi vuoâng chöøng moät khuyûu tay bòt, coät vaøo mieäng bình ñeå löôït laáy nöôùc khi caàn”.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù coù hai Bí-soâ tröôùc ñaõ


coù hieàm khích, nay laøm baïn cuøng du haønh trong nhaân gian. Moät ngöôøi coù caùi löôït nöôùc, moät ngöôøi khoâng coù; ngöôøi coù laáy ra duøng ñeå löôït nöôùc, ngöôøi khoâng coù hoûi möôïn, ngöôøi kia khoâng cho möôïn neân coâng vieäc cuûa ngöôøi naøy bò trôû ngaïi. Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu tröôùc ñaõ coù hieàm khích thì khoâng neân cuøng du haønh, neáu gaëp duyeân phaûi ñi chung thì neân saùm taï nhau roài môùi ñi chung”.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù coù hai Bí-soâ cuøng du haønh, moät ngöôøi coù caùi löôït nöôùc, moät ngöôøi khoâng coù. Ngöôøi khoâng coù hoûi: “thaày coù mang theo caùi löôït nöôùc khoâng?”, ñaùp laø coù, ngöôøi naøy nghe roài laïi khoâng hoûi ngöôøi kia coù cho möôïn duøng hay khoâng. Sau ñoù ngöôøi kia löôït laáy nöôùc uoáng, ngöôøi naøy hoûi möôïn, ngöôøi kia khoâng cho möôïn vaø noùi: “thaày chæ hoûi toâi coù mang caùi löôït nöôùc hay khoâng chöù khoâng hoûi möôïn duøng, nay laïi hoûi möôïn thì thaät laø baát kính neân toâi khoâng cho”, do duyeân naøy neân coâng vieäc bò trôû ngaïi nhö treân. Phaät noùi: “khi caùc Bí-soâ muoán ñi ñaâu neáu khoâng coù caùi löôït nöôùc thì neân hoûi ñoàng baïn coù mang theo caùi löôït nöôùc hay khoâng, neáu ñaùp laø coù thì neân hoûi cho toâi duøng chung ñöôïc khoâng, neáu ñaùp laø ñöôïc thì môùi cuøng ñi chung, neáu ñaùp khoâng ñöôïc thì khoâng neân cuøng ñi chung”. Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù coù hai Bí-soâ cuøng du haønh, moät ngöôøi coù caùi löôït nöôùc, moät ngöôøi khoâng coù. Ngöôøi khoâng coù hoûi: “thaày coù mang theo caùi löôït nöôùc khoâng?”, ñaùp laø coù, laïi hoûi cho toâi duøng chung ñöôïc khoâng, ñaùp laø ñöôïc neân caû hai cuøng ñi chung. Treân ñöôøng ñi boãng gaëp ñoaøn thöông buoân, ngöôøi coù mang theo caùi löôït nöôùc coù vieäc neân theo caùc thöông nhaân trôû veà, ngöôøi khoâng coù caùi löôït nöôùc lieàn noùi: “tröôùc ñaây thaày coù höùa cho toâi duøng chung caùi löôït nöôùc, nay thaày trôû veà haõy ñöa noù cho toâi”, ñaùp: “toâi höùa cho thaày duøng chung nhöng khoâng noùi laø ñeå laïi cho thaày duøng”. Do duyeân naøy neân coâng vieäc bò trôû ngaïi nhö treân. Phaät noùi: “khi caùc Bí-soâ muoán ñi ñaâu neáu khoâng coù caùi löôït nöôùc thì neân hoûi ñoàng baïn coù mang theo caùi löôït nöôùc hay khoâng, neáu ñaùp laø coù thì neân hoûi cho toâi duøng chung ñöôïc khoâng, neáu ñaùp laø ñöôïc thì neân hoûi neáu thaày coù vieäc phaûi trôû veà thì coù theå ñeå laïi caùi löôït nöôùc cho toâi möôïn duøng hay khoâng; neáu baèng loøng thì toát, neáu khoâng baèng loøng thì khoâng neân cuøn ñi chung”.

Toân giaû Öu-ba-ly baïch Phaät: “Theá toân, neáu khoâng mang theo caùi löôït nöôùc thì coù ñöôïc ñi ñeán thoân khaùc hay chuøa khaùc hay khoâng?”, Phaät noùi: “khoâng ñöôïc, neáu bieát ñeán nôi ñoù coù theå caàu ñöôïc caùi löôït nöôùc, khoâng laøm trôû ngaïi coâng vieäc thì khoâng phaïm”; laïi hoûi: “hai ngöôøi chæ coù moät caùi löôït nöôùc thì coù ñöôïc du haønh hay khoâng?”, Phaät noùi: “neáu khoâng laøm trôû ngaïi coâng vieäc thì ñöôïc”; laïi hoûi: “neáu nhieàu ngöôøi

594 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

cho ñeán ñaïi chuùng chæ coù moät caùi löôït nöôùc thì coù ñöôïc du haønh hay khoâng?”, Phaät noùi nhö treân, laïi hoûi: “neáu khoâng coù caùi löôït nöôùc thì coù neân ñi laïi treân bôø soâng hay khoâng?”, Phaät noùi: “neáu nöôùc chaûy xieát, khoâng coù doøng nöôùc khaùc chaûy vaøo thì caùch naêm daëm neân xem nöôùc roài môùi duøng; neáu coù doøng nöôùc khaùc chaûy vaøo thì khi duøng nöôùc cuõng phaûi xem kyõ; neáu nöôùc soâng khoâng chaûy xieát thì tuøy choã neân xem kyõ”; laïi hoûi: “khi xem nöôùc, neân xem trong phaïm vi bao nhieâu?”, ñaùp laø chöøng moät taàm laïi hoûi: “neáu khoâng xem nöôùc cuõng khoâng löôït thì nöôùc ñoù coù ñöôïc duøng hay khoâng?”, ñaùp laø khoâng ñöôïc, neáu duøng thì phaïm; laïi hoûi: “nöôùc ñaõ löôït roài maø khoâng xem laïi thì coù ñöôïc duøng hay khoâng?”, ñaùp laø khoâng ñöôïc; laïi hoûi: “nöôùc khoâng löôït nhöng coù xem kyõ thì coù ñöôïc duøng hay khoâng?”, Phaät noùi: “neáu xem kyõ thaáy khoâng truøng thì ñöôïc tuøy yù duøng”; laïi hoûi: “nöôùc ñaõ löôït vaø xem kyõ thì coù ñöôïc duøng hay khoâng?”, ñaùp laø khoâng truøng thì ñöôïc duøng. Phaät baûo Öu-ba-ly: “coù naêm loaïi nöôùc saïch (tònh thuûy):

1. Taêng giaø tònh thuûy: ñaïi chuùng sai moät Bí-soâ xem nöôùc, khi vò naøy ñang nhö phaùp xem kyõ nöôùc, moät Bí-soâ khaùc ñeán noùi: “nöôùc naøy Taêng ñaõ löôït saïch roài” thì uoáng duøng khoâng phaïm.

2. Bieät nhaân tònh thuûy: neáu bieát Bí-soâ kia ñoái vôùi giôùi, kieán, oai nghi, chaùnh maïng ñeàu thanh tònh thì duøng nöôùc cuûa vò aáy khoâng phaïm.

3. Löï la tònh thuûy: duøng caùi löôït nöôùc ñeå löôït nöôùc, khoâng coù truøng loït qua, ñöôïc duøng khoâng phaïm.

4. Duõng tuyeàn tònh thuûy: ngay choã nöôùc suoái phun ra thì khoâng coù truøng.

5. Tænh thuûy tònh thuûy: khi muùc nöôùc gieáng leân xem thaáy trong saïch khoâng coù truøng, ñeå ñeán saùng hoâm sau ñöôïc tuøy yù laáy duøng”.

Luùc ñoù coù Bí-soâ do chaêm chuù xem nöôùc coù truøng hay khoâng neân maét bò loaïn thò, Phaät baûo khoâng neân nhìn quaù laâu, chæ neân baèng khoaûng thôøi gian xe saùu con boø chôû tre quay trôû laïi, trong khoaûng thôøi gian taâm tònh trôû laïi ñeå xem nöôùc thì khoâng phaïm.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù coù caùc cö só tònh tín mang caùc khí cuï ñöïng thöùc aên ñeán cuùng cho caùc Bí-soâ, caùc Bí-soâ khoâng thoï neân caùc cö só noùi: “khi Phaät chöa ra ñôøi, chuùng toâi xem ngoaïi ñaïo laø choã tu phöôùc; nay Phaät ra ñôøi, chuùng toâi xem caùc vò laø ñaïi phöôùc ñieàn. Vì sao caùc vò khoâng thoï vaät cuûa chuùng toâi cuùng, haù khoâng phaûi khieán chuùng toâi boû tö löông toát thuù höôùng cho ñôøi sau hay sao?”, Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “vì ñaïi chuùng neân thoï”, Bí-soâ vaâng lôøi Phaät daïy thoï roài ñem caát vaøo trong kho, thoï thöïc vaãn baèng baùt nhö cuõ, thí chuû thaáy roài


lieàn hoûi: “nhöõng khí cuï ñöïng thöùc aên ñaõ cuùng tröôùc ñaây vì sao khoâng duøng?”, ñaùp laø ñaõ caát vaøo trong kho, thí chuû noùi: “Thaùnh giaû, khoâng leõ trong nhaø toâi khoâng coù kho ñeå caát chöùa hay sao, chuùng toâi daâng cuùng laø muoán caùc thaày thoï duïng; nay thaày ñem caát vaøo trong kho thì chuùng toâi chæ ñöôïc phöôùc boá thí maø khoâng ñöôïc phöôùc thoï duïng”, Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “vaät cuûa thí chuû cuùng neân thoï duïng”, Bí-soâ vaâng lôøi Phaät daïy thoï duïng. Sau ñoù laïi coù thí chuû daâng cuùng caùi maâm ñoàng lôùn, Bí-soâ giaø ñöôïc maâm ñoàng naøy haèng ngay lau chuøi neân cöïc khoå, Phaät baûo: “neân cöû ngöôøi caát giöõ khí vaät vaø lau chuøi”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ khoâng choïn ngöôøi ñeå sai laøm vieäc naøy neân khieán caùc khí vaät hö hoaïi, Phaät baûo: “ngöôøi coù ñuû naêm phaùp neáu chöa sai thì khoâng neân sai, neáu ñaõ sai roài thì khoâng cho laøm, ñoù laø: tuøy AÙi, tuøy saân, tuøy sôï, tuøy si, khoâng nhôù ñaõ laøm hay chöa laøm. Ngöôïc vôùi naêm phaùp treân thì neáu chöa sai neân sai, neáu ñaõ sai roài thì neân baûo laøm. Taùc phaùp sai nhö sau : traûi toøa, ñaùnh kieàn chuøy, nhoùm Taêng; Taêng nhoùm roài neân hoûi trong chuùng: “Bí-soâ teân --- coù theå laøm ngöôøi caát giöõ khí vaät cho Taêng hay khoâng?”, neáu ngöôøi naøy ñaùp laø coù theå thì moät Bí-soâ trong Taêng neân taùc baïch yeát ma nhö sau:

Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, Bí-soâ teân ---- hoan hæ laøm ngöôøi caát giöõ khí vaät cho Taêng. Neáu taêng giaø ñuùng thôøi ñeán nghe, Taêng giaø neân chaáp thuaän, Taêng nay sai Bí-soâ ---- laøm ngöôøi caát giöõ khí vaät cho Taêng. Baïch nhö vaäy.

Luùc ñoù coù Bí-soâ ñöôïc khí vaät, sau khi duøng xong ñem khí vaät dô naøy ñöa cho ngöôøi coi giöõ khí vaät, Phaät baûo neân ñöa cho moân nhaân ñeä töû röûa saïch. Sau ñoù coù Bí-soâ khoâng coù ñeä töû neân töï chuøi röûa, Phaät baûo neân ñöa cho ngöôøi caát giöõ khí vaät chuøi röûa, neáu ñeä töû khoâng bieát caùch chuøi röûa cuõng neân ñöùa cho ngöôøi caát giöõ khí vaät laøm.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ cuøng aên chung trong moät baùt, cuøng ñöa tay vaøo trong baùt roài cuøng ruùt tay ra neân baùt bò keùo theo leân. Hoï beøn noùi vôùi nhau: “haõy nhìn xem baùt ñen naøy ñang hieän thaàn thoâng”, khi hoï ruùt tay ra khoûi baùt thì baùt rôi xuoáng beå. Thaáy baùt beå, hoï cuøng cöôøi lôùn, Bí-soâ khaùc thaáy roài lieàn traùch: “caùc thaày cuøng laøm vieäc sai traùi nhö vaäy, ñaùng leõ phaûi xaáu hoå, ngöôïc laïi coøn cöôøi lôùn nöõa”, Luïc chuùng Bí-soâ noùi: “chuùng ta laøm vieäc gì, uoáng röôïu hay laø aên haønh toûi?”, ñaùp: “vieäc ñoù khoâng bao laâu nöõa cuõng seõ laøm”, Luïc chuùng Bí-soâ noùi: “baùt tuy beå nhö khoâng leõ thôï goám ñeàu cheát heát, ñaát seùt cuõng khoâng coøn hay sao; ta seõ baûo hoï laøm caùi khaùc thì coù loãi gì?”, Bí-soâ nghe roài lieàn im laëng, baïch Phaät, Phaät noùi: “do aên chung moät baùt neân coù loãi naøy, töø nay khoâng ñöôïc cuøng moät choã aên chung moät baùt,

596 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù coù caùc Bí-soâ thaùp tuøng theo ñoaøn thöông buoân, khi caùc thöông nhaân cuøng aên chung moät choã, caùc Bí-soâ cuõng aên nhöng vì ít vaät ñöïng neân khoâng daùm aên chung, chôø hoï aên xong môùi aên thì treã giôø, khoâng theo kòp hoï rôùt laïi phía sau neân gaëp giaëc cöôùp. Caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu ñang treân ñöôøng ñi, khoâng tìm ñöôïc vaät ñöïng thì nhieàu ngöôøi coù theå cuøng aên chung moät vaät ñöïng, ñôïi ngöôøi naøy ñöa tay leân, ngöôøi kia môùi ñöa tay xuoáng, khoâng ñöôïc ñoàng thôøi ñöa leân hay ñöa xuoáng”. Sau ñoù laïi coù Caàu tòch khoâng daùm aên chung vôùi Bí-soâ neân sinh loãi gioáng nhö treân, Phaät baûo Bí-soâ thoï laáy thöùc aên tröôùc, tay caàm vaät ñöïng roài môùi cuøng aên chung moät choã. Gaëp luùc ñi chung vôùi tònh nhaân, vieäc cuõng gioáng nhö vôùi Caàu tòch, Phaät baûo vaét côm thaønh töøng naém chuyeàn ñöa cho tònh nhaân aên. Laïi coù Bí-soâ trôû veà queâ quaùn, thaân toäc noùi: “xa caùch ñaõ laâu, nay môùi gaëp nhau neân ngoài aên chung maâm”, Bí-soâ noùi: “caùc vò laø theá tuïc, toâi laø ngöôøi xuaát gia khoâng theå aên chung maâm”, thaân toäc nghe roài buoàn khoùc, Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “bieát hoï aân caàn môøi thì neân cuøng aên chung ôû choã khuaát ñeå khoâng chieâu laáy cô hieàm. Bí-soâ thoï laáy thöùc aên tröôùc roài tay ñuïng vaøo maâm thì cuøng ngoài aên khoâng loãi”.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ chæ maëc quaàn ngoài aên, ngöôøi tuïc thaáy lieàn hoûi laø ai ñang aên, coù ngöôøi ñaùp laø Sa moân Thích töû, theá tuïc lieàn hieàm traùch: “giaùo chuû cuûa hoï gìn loøng hoå theïn, vì sao ñeä töû laïi laøm vieäc khoâng bieát hoå theïn nhö theá”. Caùc Bí- soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “do chæ maëc quaàn ngoài aên neân coù loãi naøy, töø nay Bí-soâ khoâng ñöôïc chæ maëc quaàn ngoài aên. Ai laøm traùi tì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù coù Bí-soâ giaø bònh söùc yeáu, khi aên khoâng theå ñaép theâm y, Phaät baûo neân maëc y Taêng khöôùc kyø thì khoâng phaïm. Laïi coù Bí-soâ bònh naëng khoâng theå maëc y Taêng khöôùc kyø, Phaät baûo: “neáu vaäy thì ñöôïc chæ maëc quaàn ngoài aên, nhöng neân ngoài aên ôû choã khuaát, chôù ñeå ngöôøi ngoaøi nhìn thaáy”.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ loä hình taém trong soâng A thò la, theá tuïc thaáy lieàn hoûi laø ai taém, coù ngöôøi ñaùp laø ngoaïi ñaïo loõa hình, laïi coù ngöôøi ñaùp laø Sa moân Thích töû, theá tuïc lieàn hieàm traùch: “giaùo chuû cuûa hoï gìn loøng hoå theïn, vì sao ñeä töû laïi laøm vieäc khoâng bieát hoå theïn nhö theá”. Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “do loä hình taém neân coù loãi naøy, töø nay caùc Bí-soâ neân caát chöùa quaàn taém, khoâng ñöôïc loä hình taém. Ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù coù Bí-soâ may quaàn taém hai lôùp, Phaät noùi: “sôï coù truøng chui vaøo beân trong neân khoâng ñöôïc duøng; neáu ai chæ coù quaàn taém keùp, khoâng coù quaàn ñôn thì neân xem


kyõ nöôùc khoâng truøng môùi ñöôïc taém”. Luùc ñoù coù Bí-soâ thoï trì ba y, sôï traùi phaùp neân khoâng may quaàn taém, Phaät baûo neân thoï trì roài caát chöùa duøng; laïi coù ngöôøi ngheøo khoâng may ñöôïc quaàn taém, Phaät noùi: “neáu khoâng theå coù ñöôïc thì neân duøng daây coät laù caây ñeå che phía tröôùc vaø phía sau roài taém nôi choã khuaát, chôù ñeå ngöôøi khaùc nhìn thaáy thì khoâng phaïm”. Luùc ñoù Bí-soâ taém xong, sôï trong quaàn taém coù truøng neân khoâng vaét quaàn raùo nöôùc ; Phaät baûo: “quaàn ñôn moät lôùp thì khoâng coù truøng baùm vaøo, nhöng khi vaét raùo neân giuõ, neáu coù truøng baùm cuõng seõ vaêng ra”.

8. Nhieáp tuïng thöù taùm trong Bieät moân thöù nhaát: Ñaäu moïc nôi ñaát dô, OÙi thöùc aên, ñoøi hoûi, Khoâng ñöôïc duøng ñoà ñoàng, Ñöôïc ñöïng muoái … khoâng phaïm.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù Bí-soâ Hieät-ly-baït ñeå taùnh ña nghi, moät hoâm vaøo trong nhaø xí nhìn thaáy moät haït ñaäu moïc laù lieàn cho laø mình laøm toån haïi sanh chuûng (haït gioáng soáng). Thôøi gian sau, trong Taêng laøm nhieàu baùnh ñaäu xanh, Bí-soâ naøy khoâng daùm aên, caùc ñeä töû hæ nguyeân do, lieàn keå laïi vieäc ñaõ thaáy tröôùc kia, caùc ñeä töû nghe roài cuõng khoâng daùm aên vaø ñem vieäc naøy keå laïi cho ngöôøi khaùc nghe, khoâng bao laâu sau lan truyeàn khaép trong chuùng neân ñaïi chuùng cuõng khoâng daùm aên. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “trong caùc loaïi ñaäu coù haït duø naáu laâu vaãn khoâng chín neân moïc laïi, loaïi ñaäu ñaõ naáu qua thì aên khoâng loãi”.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù toân giaû Öu-ba-ly hoûi Phaät: “caây moïc treân ñaát khoâng saïch, raùi ruïng treân ñaát khoâng saïch thì coù ñöôïc aên hay khoâng?”, Phaät noùi khoâng ñöôïc, laïi hoûi: “caây moïc treân ñaát khoâng saïch, traùi ruïng treân ñaát saïch thì coù ñöôïc aên hay khoâng?”, Phaät noùi ñöôïc aên, laïi hoûi: “caây moïc treân ñaát saïch, traùi ruïng treân ñaát khoâng saïch thì coù ñöôïc aên hay khoâng?”, Phaät noùi neáu khoâng ñeå caùch ñeâm thì ñöôïc aên, laïi hoûi: “caây moïc treân ñaát saïch, traùi ruïng treân ñaát saïch thì coù ñöôïc aên hay khoâng?”, Phaät noùi ñöôïc aên.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù coù moät Baø-la-moân ñöùng ñaàu veà daïy hoïc ñöôïc cuùng moät con boø ñöïc, nhieàu laàn sau ñoù ñeàu ñöôïc cuùng boø ñöïc, soá boø nhieàu neân trôû thaønh baày. Baø-la-moân naøy cho con boø ñöïc ñaàu tieân laø ñieàm laønh neân khoâng gieát noù vaø ñeå noù ñöôïc töï do. Thôøi gian sau noù giaø yeáu, moät hoâm vì khaát neân noù ñeán beân soâng uoáng nöôùc, khoâng may bò luùn xuoáng buøn khoâng theå leân ñöôïc. Luùc ñoù toân giaû Xaù-lôïi-phaát ñi ngang qua nhìn thaáy, lieàn quaùn thaáy con boø naøy coù thieän caên vaø coù

598 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

duyeân vôùi mình neân keùo noù leân khoûi buøn, laáy nöôùc röûa saïch roài cho noù aên coû uoáng nöôùc. Sau ñoù noùi cho noù nghe ba caâu phaùp: “hieàn thuû, caùc haønh voâ thöôøng, caùc phaùp voâ ngaõ, tòch dieät laø vui. Haõy khôûi taâm tònh tín nôi ta vaø nhaøm lìa coõi baøng sanh”, noùi roài boû ñi. Ñeâm ñoù khi bò con daõ can laøm haïi, con boø naøy suy nghó: “neáu coù thaày ta beân caïnh thì ta ñaõ khoâng bò khoå naøy”, nghó roài ñoái vôùi toân giaû Xaù-lôïi-phaát heä taâm toân troïng, do nhaân duyeân naøy sau khi qua ñôøi lieàn thaùc sanh vaøo nhaø moät Baø-la-moân. Luùc ñoù toân giaû Xaù-lôïi-phaát suy nghó: “ta neân taïm ñeán thaêm con boø giaø kia”, nghó roài lieàn taùc yù quaùn bieát noù ñaõ qua ñôøi vaø thaùc sanh vaøo nhaø moät Baø-la-moân. Toân giaû vì muoán hoùa duyeân neân thöôøng lui tôùi nhaø Baø-la-moân naøy, khieán caû hai vôï choàng ñeàu thoï Tam quy nguõ giôùi… gioáng nhö tröôøng hôïp cuûa Bí-soâ Thieän hoøa ôû treân. Thôøi gian sau ñuû ngaøy thaùng, vôï Baø-la-moân haï sanh moät trai coù khuoân maët nhö boø…, do ñöùa beù coù khuoân maët nhö boø neân ñöôïc ñaët teân laø Ngöu chuû… gioáng nhö tröôøng hôïp cuûa Bí-soâ Thieän hoøa ôû treân, cho ñeán caâu ñöôïc chöùng A-la-haùn. Do nghieäp löïc ñôøi tröôùc neân trong coå cuûa toân giaû Ngöu chuû coù hai cuoáng hoïng, moät oùi thöùc aên ra vaø moät nuoát vaøo nhai laïi. Khi Phaät chöa cheá giôùi aên phi thôøi thì toân giaû naøy ôû choã khuaát oùi ra roài nhai laïi, sau khi Phaät cheá giôùi thì oùi thöùc aên ra ngoaøi luoân; do khoâng aên ñöôïc thöùc aên neân thaân theå tieàu tuïy. Phaät tuy bieát nhöng vaãn hoûi toân giaû A-nan: “vì sao Bí-soâ Ngöu chuû laïi oám gaày tieàu tuïy nhö theá?”, A-nan ñem vieäc treân baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu do tuùc nghieäp coù hai cuoáng hoïng thì khi oùi thöùc aên ra neân suùc mieäng ba laàn roài haõy nhai laïi thì khoâng phaïm”. Sau ñoù laïi coù Bí-soâ sau khi aên no xong laïi ôï thöùc aên, khoâng bieát mình coù phaïm giôùi aên phi thôøi khoâng, Phaät noùi neân suùc mieäng saïch thì khoâng phaïm. Sau khi Ngöu chuû xuaát gia thaønh Bí-soâ, nhieàu theá tuïc cheâ bai noùi raèng: “Sa moân Thích töû sao laïi cho ngöôøi coù hình daùng nhö Ngöu chuû xuaát gia”, caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “Thaùnh ñeä töû cuûa ta ñöùc ñoä nhö nuùi Dieäu cao laïi bò ngöôøi ñôøi cô hieàm, do nhaân duyeân naøy Bí-soâ Ngöu chuû khoâng neân ôû trong thaønh nôi choã ñoâng ngöôøi, neân ôû ngoaøi bieân phöông”, Bí-soâ Ngöu chuû vaâng lôøi Phaät daïy rôøi khoûi röøng Theä ña, ra ngoaøi bieân phöông ôû an trong cung Theá lò sa. Phaät baûo caùc Bí-soâ: “trong caùc ñeä töû soáng nôi bieân phöông thì Ngöu chuû laø toái thaéng”, luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Bí-soâ Ngöu chuû ñaõ taïo nghieäp gì, do nghieäp löïc aáy tuy ñöôïc sanh laøm ngöôøi nhöng laïi coù khuoân maët nhö boø vaø ñöôïc xuaát gia trong Phaät phaùp, chöùng quaû A-la-haùn?”, Phaät noùi: “nghieäp ñaõ taïo theo thôøi gian taêng tröôûng thuaàn thuïc, trôû laïi töï thoï quaû baùo… Caùc thaày laéng nghe:


Quaù khöù Hieàn kieáp, luùc con ngöôøi thoï hai vaïn tuoåi coù Phaät Ca- dieáp ba ra ñôøi ñaày ñuû möôøi hieäu, Ngöu chuû xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa Phaät naøy, Thaân giaùo sö cuûa Ngöu chuû laø baäc thöôïng thuû trong chuùng ñaõ chöùng quaû A-la-haùn, tuoåi giaø söùc yeáu khoâng theå aên mau. Ngöu chuû thöôøng ñôïi thaày aên xong thu baùt, röûa saïch roài môùi ñeán choã caùc Bí-soâ taäp tuïng; do thaày aên chaäm neân thöôøng ñeán treã, moät hoâm noåi saân noùi raèng: “vì sao laïi aên chaäm nhö boø giaø vaäy”, vò thaày nghe roài suy nghó: “noù ñang saân, khoâng neân noùi vôùi noù, ñôïi noù heát saân seõ noùi cho noù bieát”. Sau khi ñeä töû heát saân, vò thaày hoûi: “hoài naõy con noùi lôøi gì?”, ñaùp: “con noùi thaày aên chaäm nhö boø giaø”, thaày noùi: “con coù bieát ta laø ai khoâng?”, ñaùp: “con bieát thaày laø ngöôøi xuaát gia trong Phaät phaùp naøy, laø baäc thöôïng thuû trong chuùng”, vò thaày noùi: “quaû laø nhö vaäy, nhöng ñoái vôùi vieäc neân laøm cuûa ngöôøi xuaát gia thì ta ñaõ laøm xong, coøn con thì vaãn coøn bò troùi buoäc. Con ñaõ noùi lôøi thoâ aùc, phaûi mau chí thaønh saùm hoái môùi tröø ñöôïc nghieäp aùc naøy”, ñeä töû nghe roài lieàn chí thaønh saùm hoái.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “do quaù khöù Ngöu chuû noùi lôøi thoâ aùc vôùi vò A-la-haùn neân trong naêm trôøi ñôøi thöôøng thoï thaân boø, ñôøi naøy do nghieäp dö taøn neân tuy thoï thaân ngöôøi vaãn coøn mang khuoân maët cuûa boø; laïi nhôø trong quaù khöù sieâng naêng taäp tuïng neân ñôøi naøy ñöôïc xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa ta, ñoaïn tröø phieàn naõo chöùng quaû A-la-haùn”, caùc Bí-soâ laïi coù nghi thænh hoûi Phaät: “Bí-soâ Ngöu chuû ñaõ taïo nghieäp gì maø laïi ôû bieân phöông vaø ñöôïc Phaät khen laø toái thaéng?”, Phaät noùi: “ñoù laø do löïc cuûa phaùt nguyeän, caùc thaày laéng nghe:

Vaøo thôøi Phaät Ca-dieáp ba, Ngöu chuû xuaát gia tuy troïn ñôøi tu taäp nhöng khoâng ñöôïc chöùng quaû, thaày cuûa Ngöu chuû truù ôû bieân phöông thoï duïng y thöïc ñöôïc khen laø toái thaéng, vì theá khi laâm chung Ngöu chuû phaùt nguyeän raèng: “nguyeän ñem coâng ñöùc tu taäp naøy, ôû ñôøi vò lai luùc con ngöôøi thoï traêm tuoåi, coù Phaät Thích ca maâu ni ra ñôøi ñaày ñuû möôøi hieäu, con seõ ñöôïc xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa vò Phaät aáy, ñoaïn tröø phieàn naõo chöùng quaû A-la-haùn vaø ñöôïc gioáng nhö thaày cuûa con, truù ôû bieân phöông thoï duïng y thöïc ñöôïc khen laø toái thaéng”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “do nguyeän löïc thuôû xöa neân nay ñöôïc thoï quaû baùo naøy. Naøy caùc Bí-soâ, heã taïo nghieäp thuaàn ñen… cho ñeán caâu chæ neân taïo nghieäp traéng”.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ chæ troû ñoøi thöùc aên: “haõy ñöa cho chuùng toâi vaät naøy, ñöa cho chuùng toâi vaät kia…”, khieán ngöôøi doïn ñöa thöùc aên maát thöù lôùp ñöa ñeán ai, baïch Phaät, Phaät noùi: “Bí- soâ khoâng ñöôïc chæ troû ñoøi thöùc aên, ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp;

600 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

neáu khoâng coù löûa, ñoøi thöùc aên chín thì khoâng phaïm”. Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù cuï thoï OÂ ba-nan-ñaø ñeán nhaø thôï laøm

ñoàng hoûi: “hieàn thuû, coù theå laøm baùt baèng ñoàng ñöôïc khoâng?”, ñaùp: “ñaây laø ngheà cuûa con, coù gì khoâng laøm ñöôïc. Thaùnh giaû muoán laøm baùt lôùn hay baùt nhoû?”, ñaùp laø laøm lôùn côû ---- laïi hoûi: “Thaùnh giaû laøm baùt lôùn nhö theá ñeå laøm gì?”, ñaùp: “ngöôøi ngu si naøy, chaúng leõ oâng laøm khoâng, khoâng laáy tieàn hay sao maø hoûi”, ngöôøi thôï laøm ñoàng suy nghó: “laøm lôùn theo yù cuûa khaùch ñoái vôùi ta coù haïi gì”, nghó roài lieàn laøm baùt lôùn. Laøm xong, OÂ ba- nan-ñaø laïi baûo laøm theâm moät baùt nöõa ñaët loït vaøo trong baùt naøy, thöù lôùp nhö theá ñeán caùi baùt thöù baûy. Sau khi laøm xong lieàn baûo ñeä töû ñaùnh boùng roài duøng chæ nguõ saéc ñan löôùi ñeå ñöïng caû baûy caùi baùt ñoù vaø baûo Caàu tòch ñoäi treân ñaàu maø ñi ñeán choã thoï thænh. Sau khi Luïc chuùng Bí-soâ vaøo nhaø thí chuû, ngoài vaøo choã ngoài roài lieàn môû laáy baûy caùi baùt ra ñeå ôû tröôùc maët; caùc cö só thaáy roài lieàn noùi: “chaúng leõ caùc thaày môû cöûa haøng baùn ñoà ñoàng hay sao?”, ñaùp: “caùc ngöôøi khoâng bieát gì caû, baûy caùi baùt naøy : baùt thöù nhaát ñöïng côm ; baùt thöù hai ñöïng buùn, mieán hay mì ; baùt thöù ba ñöïng baùnh, baùt thöù tö ñöïng thöùc aên ngon, baùt thöù naêm ñöïng canh rau, baùt thöù saùu ñöïng söõa hay laïc, baùt thöù baûy ñöïng gia vò”, cö só noùi: “neáu vaäy caàn theâm moät vaät ñöïng nöõa ñeå ñöïng thöùc aên uoáng nhieàu hôn”, Luïc chuùng Bí-soâ nghe roài lieàn im laëng. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “do Bí-soâ chöùa baùt ñoàng neân coù loãi naøy, töø nay Bí-soâ khoâng ñöôïc chöùa baùt ñoàng. Ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp, nhöng caát chöùa muoãng ñoàng, maâm ñoàng ñöïng muoái, chung nöôùc baèng ñoàng thì khoâng phaïm; hoaëc duøng vaät cuûa ngöôøi khaùc thì khoâng phaïm”.



TAÏP SÖÏ

QUYEÅN 6

9. Nhieáp tuïng trong Bieät moân thöù nhaát: Neân laøm choã röûa chaân, Cho chöùa chaäu röûa chaân, Muøa noùng cho duøng quaït, Naêm loaïi phaát ñuoåi muoãi.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù caùc Bí-soâ röûa chaân böøa baõi khaép nôi treân ñaát khieán nhieàu ruoài bay loaïn xaï bu ñeán; caùc cö só, Baø-la-moân ñeán trong chuøa nhìn thaáy lieàn hoûi: “vì sao ruoài bay loaïn xaõ bu ñeán nhöõng choã aáy?”, ñaùp: “ñoù laø choã chuùng toâi röûa chaân”, hoï nghe roài lieàn cheâ traùch: “Sa moân Thích töû ôû dô, tuøy tieän röûa chaân khaép nôi”. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “Bí-soâ khoâng ñöôïc röûa chaân böøa baõi khaép nôi, neân choïn goùc Ñoâng nam cuûa chuøa laøm nôi röûa chaân”, caùc Bí-soâ khoâng bieát laøm nhö theá naøo, Phaät noùi neân laøm nhö hình mai ruøa. Caùc Bí-soâ laøm xong nhöng quaù trôn neân khoâng chaø röûa chaân ñöôïc, Phaät baûo neân laøm nhaùm (choã röûa chaân cuõng coù theå laøm choã taém röûa, boán beân xaây gaïch cao chöøng moät thöôùc, beân trong loùt gaïch, beân caïnh laøm oáng thoaùt nöôùc daãn nöôùc chaûy ra ngoaøi). Luùc ñoù coù Bí-soâ giaø yeáu, khoâng theå ñi ñeán choã röûa chaân ñöôïc, Phaät baûo: “neân nuoâi ngöôøi chaáp söï ñeå baûo hoï röûa chaân giuùp, neân caát chöùa chaäu röûa chaân”. Sau ñoù Luïc chuùng Bí- soâ lieàn duøng vaøng baïc… caùc vaät baùu laøm chaäu röûa chaân… bò theá tuïc cheâ traùch neân Phaät baûo: “khoâng ñöôïc duøng vaät baùu laøm chaäu röûa chaân, neân laøm chaäu saønh”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ laøm chaäu röûa chaân nhö hình con laïc ñaø, Phaät baûo khoâng ñöôïc, neân laøm nhö daáu chaân voi hoaëc nhö hình caùi göông sen, neân laøm nhaùm. Bí-soâ röûa chaân xong vaát boû böøa baõi, Phaät noùi: “khoâng ñöôïc vaát böøa baõi, neáu laø vaät cuûa Taêng thì neân caát ôû choã khuaát, neáu laø vaät rieâng thì neân ñeå phía sau caùnh cöûa”.

602 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù vaøo muøa xuaân caùc Bí-soâ bò noùng khoâng chòu noåi neân thaân theå oám gaày; theá tuïc thaáy lieàn hoûi nguyeân do, ñaùp: “chuùng toâi khoå vì noùng”, laïi hoûi vì sao khoâng duøng quaït, ñaùp laø Phaät chöa cho duøng quaït, theá tuïc noùi: “ñaïi sö töø bi, neáu bieát caùc thaày khoå vì noùng aét seõ khai cho duøng quaït”, caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi cho duøng quaït. Sau ñoù Luïc chuùng Bí-soâ lieàn duøng vaøng baïc… caùc vaät baùu vôùi ñuû loaïi maøu saéc ñeå laøm caùn quaït vaø bò theá tuïc cheâ traùch, Phaät noùi: “khoâng ñöôïc duøng vaät baùu laøm caùn quaït, chæ ñöôïc laøm hai loaïi quaït laø quaït baèng tre vaø baèng laù”. Sau ñoù laïi coù caùc cö só tín taâm ñem quaït coù hoïa veõ nhieàu maøu ñeán cuùng, caùc Bí-soâ khoâng thoï, Phaät noùi: “thoï cho Taêng thì khoâng phaïm”.

Duyeân khôûi taïi giaûng ñöôøng Cao caùc, beân ao Di haàu, thaønh Quaûng nghieâm; luùc ñoù coù Bí-soâ bò muoãi caén thaønh gheû ngöùa neân gaõi khoâng ngöøng. Theá tuïc hoûi roõ nguyeân do roài noùi: “vì sao caùc thaày khoâng duøng caây phaát ñuoåi muoãi?”, ñaùp laø Phaät khoâng cho, baïch Phaät, Phaät noùi cho duøng caây phaát ñuoåi muoãi. Sau ñoù Luïc chuùng Bí-soâ laïi duøng caùc vaät baùu laø caùn caây phaát vaø duøng ñuoâi cuûa traâu Mao laøm laïi bò theá tuïc cheâ traùch, Phaät noùi: “coù naêm loaïi caây phaát ñuoåi muoãi: moät laø laøm baèng loâng deâ, hai laø baèng sôïi gai, ba laø baèng vaûi boá xeù nhoû, boán laø baèng vaûi raùch cuõ, naêm laø baèng ñoït caây ; neáu duøng vaät baùu laøm thì phaïm AÙc taùc”.

10. Nhieáp tuïng trong Bieät moân thöù nhaát: Khoâng coät haï quaàn cao, Thaân khoâng mang vaùc naëng, Neáu bònh cho caàm gaäy, Khai cho ñöôïc duøng toûi…

Duyeân xöù nhö treân, nhö Phaät baûo Bí-soâ neân giuùp laøm vieäc xaây caát cho Taêng; luùc ñoù coù Bí-soâ coù vieäc phaûi leo leân thang, nhöõng ngöôøi ñöùng döôùi nhìn leân thaáy haï boä cuûa vò naøy lieàn noùi: “giôø toâi môùi bieát thaày thaät laø ngöôøi nam vì coù nam caên”, Bí-soâ nghe roài xaáu hoå neân im laëng. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “do Bí-soâ leo leân thang maø khoâng coä haï quaàn neân coù loãi naøy, töø nay neân coät haï quaàn roài môùi leo leân cao”. Luùc ñoù khi caùc Bí-soâ laøm vieäc coät xaén quaàn leân quaù cao, theá tuïc khoâng tín taâm thaáy lieàn cheâ cöôøi noùi: “Thaùnh giaû muoán ñaùnh nhau hay sao?” … cho ñeán caâu Phaät noùi: “khi leo leân thang môùi coät haï quaàn coøn laøm vieäc döôùi ñaát thì khoâng caàn coät”.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ töï mang vaùc naëng, theá tuïc khoâng tín taâm thaày roài lieàn noùi: “chuùng toâi vì phaûi nuoâi cha meï, vôï con neân môùi ñem thaân mang vaùc laøm vieäc naëng, vì sao caùc thaày laïi khoå


nhoïc nhö vaäy?”, ñaùp: “chuùng toâi cuõng coù nhieàu nguyeân do: moät laø cuùng döôøng Phaät, hai laø lo vieäc aên uoáng cho Taêng, ba laø vì cung caáp vaät caàn duøng cho ngöôøi bònh”, theá tuïc nghe roài lieàn im laëng. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “Bí-soâ khoâng neân mang vaùc naëng, ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

Duyeân khôûi taïi nuùi Thöùu, thaønh Vöông xaù; luùc ñoù coù Bí-soâ giaø yeáu leân xuoáng nuùi bò vaáp chaân teù ngaõ, Phaät baûo neân caát chöùa gaäy. Sau ñoù Luïc chuùng Bí-soâ duøng caùc vaät baùu vôùi nhieàu maøu saéc laøm gaäy vaø bò theá tuïc cheâ traùch, Phaät noùi: “coù hai tröôøng hôïp ñöôïc caát chöùa gaäy: moät laø giaø yeáu khoâng söùc löïc, hai laø bònh naëng”. Luùc ñoù coù Bí-soâ giaû vôø giaø bònh neân duøng gaäy choáng, Phaät noùi: “ai thaät giaø bònh thì neân vaøo trong Taêng xin yeát ma caát chöùa gaäy. Taùc phaùp nhö sau : traûi toøa, ñaùnh kieàn chuøy nhoùm Taêng, Bí-soâ giaø bònh vaøo trong Taêng ñeán tröôùc vò Thöôïng toøa chaép tay baïch raèng:

Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, toâi laø Bí-soâ ---- giaø bònh suy yeáu, neáu khoâng coù gaäy thì khoâng theå ñi laïi ñöôïc, nay theo Taêng xin yeát ma caát chöùa gaäy. Xin Taêng cho toâi laø Bí-soâ ---- caát chöùa gaäy, xin thöông xoùt (ba laàn).

Luùc ñoù moät Bí-soâ trong Taêng neân taùc baïch yeát ma nhö sau: Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, Bí-soâ ---- naøy giaø bònh suy yeáu, neáu khoâng coù gaäy thì khoâng theå ñi laïi ñöôïc, nay theo Taêng xin yeát ma caát chöùa gaäy. Neáu taêng giaø ñuùng thôøi ñeán nghe, Taêng giaø neân chaáp thuaän, Taêng cho Bí-soâ ---- giaø bònh suy yeáu naøy yeát ma caát chöùa gaäy. Baïch nhö vaäy.

Taùc yeát ma cuõng chuaån theo vaên taùc baïch, ai ñöôïc Taêng yeát ma cho caát chöùa gaäy roài thì duøng gaäy choáng ñi khoâng phaïm”.

Duyeân khôûi taïi thaønh Vöông xaù, luùc ñoù coù Bí-soâ giaø yeáu laïi theâm bònh phong, khi leân xuoáng nuùi Thöùu thì bò tröôït chaân teù ngaõ, bình nöôùc röûa vaø bình quaân trì ñeàu beå. Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi neân duøng daây ñan löôùi coät vaøo gaäy, Luïc chuùng Bí-soâ nghe roài lieàn duøng daây tô nguõ saéc ñan löôùi coät vaøo gaäy vaø bò theá tuïc cheâ traùch…, Phaät noùi: “neáu ai muoán caát chöùa gaäy vaø daây ñan löôùi coät vaøo gaäy thì xin Taêng yeát ma moät laàn, Taêng yeát ma cho roài thì duøng khoâng phaïm”.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù coù Bí-soâ sau khi aên toûi, ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài ñöùng moät beân, Phaät baûo ngoài xuoáng nhaát taâm nghe phaùp, Bí-soâ vaâng lôøi ngoài xuoáng moät beân, trong khi Phaät ñang thuyeát phaùp thì vò naøy cöù day maët qua choã khaùc, vì sôï muøi toûi xuùc phaïm Phaät, cöù nhö theá ñeán ba laàn ñeàu khoâng nhaát taâm nghe phaùp. Ñeán laàn thöù ba, Bí-soâ ñöùng daäy ñaûnh leã Phaät roài ñi, Phaät tuy bieát nhöng vaãn hoûi A-

604 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

nan nguyeân do, A-nan ñem vieäc treân baïch Phaät, Phaät hoûi: “caùc Bí-soâ coù aên toûi hay sao?”, ñaùp laø coù, Phaät noùi: “do vò aáy aên toûi neân bò chöôùng ngaïi nhaäp Thaùnh ñaïo, vöøa roài neáu khoâng do aên toûi, nhaát taâm nghe phaùp thì ñaõ ngay nôi choã ngoài chöùng ñöôïc quaû Döï löu. Töø nay caùc Bí-soâ khoâng neân aên caùc loaïi haønh toûi, ai aên toûi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Luùc ñoù toân giaû Xaù-lôïi-phaát ñang ngoài trong chuùng suy nghó: “hoâm nay Bí-soâ naøy khoâng ñöôïc Kieán ñeá thì ngaøy mai coù ñöôïc hay khoâng?”, lieàn quaùn bieát ngaøy mai cho ñeán sau naøy cuõng ñeàu khoâng coù duyeân chöùng ñöôïc Thaùnh ñaïo. Toân giaû xuaát ñònh noùi keä:

“Do trong thôøi gian ngaén, Taùn taâm khoâng chaùnh nieäm, Neân maõi ñeán ñôøi sau, Cuõng khoâng ñöôïc Kieán ñeá”.

Luùc ñoù Phaät bieát taâm nieäm cuûa toân giaû Xaù-lôïi-phaát neân baûo: “naøy Xaù-lôïi-phaát, thaày khoâng neân suy löôøng veà caûnh giôùi Phaät, vì caûnh gioùi naøy vöôït leân treân taát caû caûnh giôùi cuûa Thanh vaên, Duyeân giaùc; nhöng ñôøi vò lai coù Phaät ra ñôøi hieäu laø Nhaát thieát toân thì ngöôøi naøy seõ ôû trong giaùo phaùp cuûa vò Phaät aáy xuaát gia, ñöôïc Laäu taän chöùng quaû A-la-haùn”. Sau ñoù coù Bí-soâ bònh naëng ñeán yeâu caàu thaày thuoác chöõa trò, thaày thuoác baûo aên toûi thì heát bònh, Bí-soâ noùi Phaät ñaõ cheá khoâng ñöôïc aên, thaày thuoác noùi: “bònh naøy thuoác khaùc khoâng trò heát bònh”, baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu thaày thuoác noùi phaûi duøng thuoác naøy môùi heát bònh thì ñöôïc duøng khoâng phaïm”. Bí-soâ naøy aên toûi ñeå trò bònh, ôû trong Taêng phoøng thoï duïng giöôøng neäm, chaên meàn; ñeán choã ñaïi tieåu tieän, ra vaøo trong chuùng, nhieãu thaùp, leã höông ñaøi, thuyeát phaùp cho theá tuïc nghe, thoï thí chuû thænh thöïc, ñeán trong mieáu thôø trôøi, ôû choã ñoâng ngöôøi…; moïi ngöôøi nghe muøi toûi lieàn cheâ traùch raèng: “Sa moân Thích töû cuõng aên toûi, muøi hoâi bay cuøng khaép ñaâu khaùc ngöôøi theá tuïc chuùng ta”. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “Bí-soâ bònh muoán aên toûi thì coù haønh phaùp nhö sau: phaûi ôû phoøng beân, khoâng ñöôïc ôû trong Taêng phoøng thoï duïng giöôøng neäm, chaên meàn; khoâng ñöôïc ñeán choã ñaïi tieåu tieän vaø ra vaøo trong chuùng ; khoâng ñöôïc nhieãu thaùp, leã höông ñaøi vaø thuyeát phaùp cho theá tuïc nghe; khoâng ñöôïc thoï thí chuø thænh thöïc vaø ñeán trong mieáu thôø trôøi, ôû choã ñoâng ngöôøi… Bí-soâ bònh khi aên toûi neân ôû choã khuaát aên, neáu coù ngöôøi thaáy cuõng khoâng cheâ traùch. Khi naøo heát bònh, vaãn phaûi ôû choã cuõ trong voøng baûy ngaøy; neáu aên haønh thì trong voøng ba ngaøy; neáu aên heï thì trong voøng moät ngaøy cho heát muøi hoâi. Sau ñoù taém röûa saïch seõ, maëc y phuïc saïch vaø höông xoâng cho khoâng coøn nghe muøi hoâi nöõa, luùc ñoù môùi ñöôïc trôû vaøo


trong chuùng. Ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. II. Toång nhieáp Bieät moân thöù hai:

Loâng boø vaø duø loïng, Ñaép meàn, duyeân Thaéng man, Xuaát gia, bình nöôùc thuoác, Cöûa ngoû, duøi, buùa, rìu.

1. Nhieáp tuïng trong Bieät moân thöù hai: Loâng boø vaø choã kín, Chung giöôøng, khoâng ñaép rieâng, Neáu ñöôïc vaûi maøu traéng, Nhuoäm roài môùi ñöôïc duøng.

Duyeân xöù nhö treân, sau khi daâng cuùng röøng Theä ña cho Taêng boán phöông, tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc baûo ngöôøi thôï caïo vaøo trong tinh xaù caïo toùc cho Taêng…, OÂ ba-nan-ñaø hoûi thôï caïo coù bieát caét toùc kieåu loâng boø khoâng, ñaùp: “ñaây laø ngheà chuyeân moân cuûa toâi”, noùi roài lieàn caét kieåu loâng boø laø chöøa laïi hai phaàn toùc, OÂ ba-nan-ñaø baûo chöøa laïi moät phaàn, cho ñeán baûo caïo saïch heát… cho ñeán caâu Phaät baûo: “Bí-soâ khoâng ñöôïc caét toùc kieåu loâng boø, ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù laïi coù Bí-soâ bò gheû treân ñaàu, neáu caïo saïch heát thì raát ñau, Phaät noùi: “neân chöøa laïi phaàn toùc choã bò gheû”.

Duyeân xöù nhö treân, tröôûng giaû baûo ngöôøi ñeán caïo toùc cho Taêng… cho ñeán caâu OÂ ba-nan-ñaø hoûi thôï caïo: “oâng coù theå caïo saïch loâng choã kín cho ta khoâng?” … cho ñeán caâu Phaät noùi: “Bí-soâ khoâng ñöôïc caïo loâng ôû ba choã kín, ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù laïi coù Bí-soâ moïc muït nhoït ôû choã kín raát khoù chòu, Phaät noùi: “ngöôøi bònh neân baïch vôùi Bí- soâ kyø tuùc ñeå nhôø caïo giuùp loâng ôû choã coù muït nhoït”.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ naèm chung moät giöôøng roài cuøng nhau cöôøi giôõn, xoâ ñaåy loâi keùo; caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “do naèm chung moät giöôøng neân coù loãi naøy, töø nay caùc Bí-soâ khoâng ñöôïc naèm chung moät giöôøng. Ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù coù nhieàu Bí-soâ du haønh trong nhaân gian ñi ñeán nhaø theá tuïc trong thoân, möôïn giöôøng naèm nguû qua ñeâm, chuû nhaø cho möôïn moät caùi, Bí-soâ möôïn theâm, chuû nhaø noùi: “nhaø toâi nhieàu ngöôøi cuøng nguû chung moät giöôøng, vì sao Bí-soâ laïi ñoøi theâm, nguû chung giöôøng coù haïi gì?”. Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu Bí-soâ coù taâm hoå theïn, giôùi haïnh ñaày ñuû thì moãi ngöôøi neân maëc aùo loùt thaân, chaùnh nieäm tænh giaùc, ôû giöõa neân ñeå ñaõy ñöïng y ngaên caùch thì nguû chung giöôøng khoâng phaïm”.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù coù nhieàu Bí-soâ du haønh trong nhaân

606 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

gian ñeán nhaø moät tröôûng giaû xin choã naèm nguû qua ñeâm. Ban ñeâm khí trôøi laïnh neân hoï tìm vaät loùt naèm, chuû nhaø sanh taâm thöông xoùt ñöa cho vaät loùt naèm, Bí-soâ naøo ñöôïc tröôùc thì loùt naèm rieâng moät mình, ngöôøi sau khoâng ñöôïc phaûi chòu naèm laïnh suoát ñeâm. Bí-soâ ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “khoâng ñöôïc cho möôïn tröôùc lieàn loùt naèm rieâng moät mình, neân loùt naèm chung vaø öu tieân cho ngöôøi giaø”. Sau ñoù, OÂ ba-nan- ñaø do lôùn tuoåi hôn neân ñöôïc vaät loùt naèm, khoâng loùt naèm chung laïi quaán vaøo mình ñi kinh haønh ñeå ngöôøi khaùc naèm chòu laïnh; Bí-soâ tuoåi nhoû hôn noùi: “toâi bò khoå vì laïnh, thaày laïi quaán vaøo mình ñi kinh haønh”, baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu laø vaät loùt naèm chung thì khoâng ñöôïc rieâng duøng quaán ñi kinh haønh. Ai duøng vaät cuûa chung laøm cuûa rieâng thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù vaøo thaùng muøa Ñoâng, caùc Bí-soâ vì laïnh neân naèm co ro nghieâng moät beân; tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc vaøo trong chuøa nhìn thaáy lieàn noùi: “giaùo phaùp cuûa baäc Ñaïi sö chuù trong tinh caàn, vì sao caùc thaày laïi naèm co ro, luoáng qua ngaøy thaùng maø khoâng tu thieän phaåm?”, Bí-soâ ñaùp: “taâm coù hyû laïc thì môùi tu thieän phaåm, chuùng toâi khoå vì laïnh thì laøm sao tinh caàn noåi”. Tröôûng giaû nghe roài lieàn trôû veà nhaø laáy naêm traêm xaáp baïch ñieäp daøy mang ñeán cuùng cho Taêng, caùc Bí- soâ ñaép baïch ñieäp naøy ra ngoaøi du haønh, theá tuïc nhìn thaáy lieàn noùi: “caùc thaày muoán hoaøn tuïc hay sao?”, ñaùp: “caùc vò khoâng neân noùi lôøi naøy, vì chuùng toâi laïnh neân môùi ñaép baïch ñieäp naøy”. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “Bí-soâ khoâng ñöôïc ñaép baïch ñieäp cuûa theá tuïc, neáu caàn duøng neân nhuoäm cho hoaïi saéc roài môùi ñaép maëc. Ai laøm traùi thì phaïm toäi”.

2. Nhieáp tuïng trong Bieät moân thöù hai: Duø, loïng, khoâng ñôøi sau, Tieáng ca, khoâng phoùng hoûa, Du haønh caàu y chæ, Meàn loâng, khoâng ñaép ngöôïc.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù trong thaønh coù moät cö só buoân baùn y vaät ñeå kieám soáng, sau khi thu mua ñöôïc nhieàu y vaät lieàn suy nghó: “neân tu phöôùc nghieäp gì ñeå ñöôïc nhieàu lôïi ích, ta neân thænh Phaät vaø Taêng thoï thöïc, cuùng döôøng y thöïc laø ñaïi phöôùc ñieàn, nhôø nhaân duyeân cuùng döôøng naøy ta seõ ñöôïc nhieàu lôïi ích”, nghó roài lieàn ñeán thænh Phaät vaø Taêng vaøo ngaøy mai thoï thöïc, Phaät im laëng nhaän lôøi, cö só bieát Phaät ñaõ nhaän lôøi lieàn ñaûnh leã Phaät höõu nhieãu roài ra veà. Veà ñeán nhaø ngay trong ñeâm ñoù lo söûa soaïn ñuû caùc moùn aên ngon, saùng sôùm traûi toøa baèng loaïi vaûi thöôïng dieäu


roài sai söù ñeán baïch Phaät: “ñaõ ñeán giôø thoï thöïc, xin Phaät töï bieát thôøi”. Luùc ñoù chuùng taêng ñi ñeán nhaø cö só, Phaät vaø vò tri söï ôû laïi trong chuøa, coù naêm nhaân duyeân Phaät ôû laïi chuøa vaø baûo ngöôøi nhaän laáy phaàn thöùc aên mang veà: moät laø muoán yeân tónh, xa lìa oàn aøo; hai laø muoán thuyeát phaùp yeáu cho chö thieân; ba laø muoán thaêm nom ngöôøi bònh; boán laø muoán xem xeùt ngoïa cuï; naêm laø muoán cheá hoïc xöù cho caùc ñeä töû. Hoâm nay Phaät muoán cheá hoïc cöù neân ôû laïi chuøa khoâng ñi thoï thænh thöïc. Caùc Bí-soâ ñi ñeán nhaø thí chuû, giöõa ñöôøng gaëp möa neân y phuïc ñeàu öôùt suõng, khi ñeán trong nhaø thí chuû ngoài vaøo choã ngoài laøm dô taám traûi treân toøa ngoài. Thí chuû thaáy roài khoâng vui nghó raèng: “nhöõng taám vaûi naøy ñeàu bò oá khieán ta maát lôïi, ta neân ñem cuùng thí cho caùc Bí-soâ”, nghó roài lieàn noùi: “toâi xin daâng cuùng nhöõng taám vaõi traûi loùt ngoài, caùc thaày tuøy yù mang veà”, caùc Bí-soâ noùi ñôïi veà baïch Phaät. Caùc Bí-soâ trôû veà ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “caùc thaày neân bieát, ñaây khoâng phaûi laø baûn taâm cuûa cö só daâng cuùng, chæ vì khoâng vui neân môùi cuùng thì caùc thaày khoâng ñöôïc thoï”, cö só nghe lôøi naøy roài lieàn sanh taâm tín kính nghó raèng: “nhöõng taám vaûi naøy neáu ñem baùn cuõng khoâng ñöôïc nöûa giaù, nay ñem cuùng cho caùc Thaùnh giaû nhuoäm hoaïi saéc ñeå thoï duïng thì thích hôïp hôn”, nghó roài lieàn mang nhöõng taám vaûi naøy ñeán trong chuøa baïch vôùi Thaùnh chuùng : “quaû thaät toâi voán khoâng coù yù muoán cuùng y vaät naøy, nhöng nay toâi thaät taâm daâng cuùng, xin haõy thoï roài nhuoäm cho hoaïi saéc ñeå ñaép maëc. Laïi nöõa xin caùc vò neân caàm duø khi trôøi möa ñeå y khoâng bò öôùt”, caùc Bí-soâ noùi: “xin haõy chôø chuùng toâi baïch Phaät”, lieàn baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu cö só tröôùc khoâng coù taâm cuùng, nay laïi thaät taâm cuùng thì caùc thaày neân thoï roài nhuoäm hoaïi saéc ñeå ñaép maëc cho thí chuû ñöôïc lôïi ích hieän tieàn. Töø nay caùc thaày neân caàm duø khi trôøi möa, ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ duøng boán loaïi baùu vôùi nhieàu maøu saéc ñeå laøm caùn duø, duøng loâng chim coâng laøm taùn duø; caùc cö só, Baø-la-moân thaáy ñeàu cheâ traùch… Phaät noùi: “Bí-soâ khoâng neân caàm caùc loaïi duø nhö theá, coù hai loaïi duø ñöôïc duøng laø baèng tre vaø baèng laù”, Luïc chuùng Bí-soâ laïi laøm caùn duø daøi, giöông leân ñi laïi trong thaønh; cö só thaáy lieàn hoûi nhau: “ngöôøi caàm duø laø vò thöông chuû naøo hay laø tröôûng giaû ñaïi phuù naøo töø phöông khaùc ñeán”, hoï tuï laïi xem môùi bieát laø Bí-soâ lieàn cheâ traùch… Phaät noùi: “Bí-soâ khoâng ñöôïc laøm caùn duø daøi, neân daøi chöøng hai khuyûu tay hoaëc daøi baèng duø vaø khoâng döôïc caàm du che khi vaøo trong tuï laïc”. Sau ñoù coù caùc Bí-soâ thaùp tuøng theo caùc thöông nhaân du haønh trong nhaân gian ñeán moät tuï laïc, do ñöôøng ñi ngay trong tuï laïc neân Bí-soâ caàm duø che khoâng daùm di vaøo maø ñi theo con ñöôøng beân ngoaøi tuï laïc, bò laïc phía sau moät mình neân gaëp

608 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

giaëc cöôùp. Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu ñöôøng ñi ngay trong tuï laïc thì khoâng neân giöông duø leân, caàm nghieâng moät beân ñi thì khoâng phaïm”. Laïi coù Bí-soâ vaøo thoân khaát thöïc, vì caùn duø ñaõ töøng bò xuùc chaïm neân khoâng daùm caàm ñi, gaëp möa öôùt heát y neân baïch Phaät, Phaät noùi: “neân röûa saïch caùn duø roài caâm ñi, khi taïnh möa tuøy choã gôûi caát, khi rôøi khoûi tuï laïc môùi caàm ñi”.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù coù du só ngoaïi ñaïo ôû phöông Nam teân laø OÂ-ñaø-di thuoäc phaùi Loâ ca da, thoâng minh ñaïi trí, baøi baùc khoâng coù ñôøi sau, ñi khaép nôi daàn daàn ñeán thaønh Thaát-la-phieät vaøo röøng Theä ña. Tröôùc tieân ngöôøi naøy ñeán choã toân giaû Kieàu-traàn-nhö noùi raèng: “toâi ôû choã Sö moân hoïc ñöôïc ít vaên töï, nay muoán cuøng toân giaû luaän nghò”, ñaùp: “vieäc khích luaän khoâng phaûi laø vieäc laøm cuûa toâi, oâng haõy tìm ñeán choã khaùc, khoâng neân ôû ñaây”, ngoaïi ñaïo lieàn tìm ñeán choã caùc toân giaû nhö Maõ thaéng Baït ñaø la, Ñaïi danh Baø saùp ba, Danh xöng Boå luaät noa, Ngöu chuû Tyø ma la, Thieän tyù La-hoã-la cuõng noùi gioáng nhö treân vaø caùc toân giaû cuõng ñaùp gioáng nhö toân giaû Kieàu-traàn-nhö. Cuoái cuøng ñeán choã toân giaû Xaù- lôïi-phaát cuõng hoûi nhö treân, toân giaû lieàn nhaäp ñònh quaùn xem ngoaïi ñaïo naøy coù thieän caên khoâng, lieàn quaùn bieát laø coù; laïi quaùn coù duyeân vôùi ai, lieàn quaùn bieát laø coù duyeân vôùi mình; laïi quaùn coù ngöôøi khaùc nhôø nghe cuoäc luaän nghò naøy maø ñöôïc ñieàu phuïc hay khoâng, lieàn quaùn bieát laø coù; laïi quaùn luùc naøo môùi ñeán nhoùm hoïp ñeå ñöôïc ñieàu phuïc, lieàn quaùn bieát laø noäi trong baûy ngaøy. Sau khi quaùn bieát roài toân giaû lieàn noùi vôùi ngoaïi ñaïo: “oâng muoán khích luaän thaät laø vieäc toát, haõy ôû choã --- laøm ñaïo traøng luaän nghò”, vaøo ngaøy ñaàu tieân toân giaû leân toøa cao kieán laäp toâng moân ñeå luaän nghò vôùi ngoaïi ñaïo, khi xuoáng toøa ñeàu löu laïi nghóa dö ñeå ngaøy mai luaän nghò tieáp; cöù nhö theá ñeán ngaøy thöù baûy, khaép caùc nôi ñeàu nghe bieát: coù du só ngoaïi ñaïo ôû phöông Nam teân laø OÂ-ñaø-di thuoäc phaùi Loâ ca da, thoâng minh ñaïi trí, baøi baùc khoâng coù ñôøi sau, ñi khaép nôi daàn daàn ñeán thaønh Thaát-la-phieät khích luaän vôùi toân giaû Xaù-lôïi-phaát ñaõ traûi qua saùu ngaøy chöa phaân thaéng baïi. Ñeán ngaøy thöù baøy coù voâ löôïng traêm ngaøn chuùng sanh höõu duyeân ñeàu vaân taäp ñeán thaønh Thaát-la-phieät, coù ngöôøi phaùt taâm hoan hæ, cuõng coù ngöôøi do thieän caên ñôøi tröôùc thuaàn thuïc maø ñeán. Luùc ñoù toân giaû Xaù-lôïi-phaát suy nghó: “nhöõng ngöôøi höõu duyeân nhaân nghe luaän nghò maø ñöôïc hoùa ñoä ñeàu ñaõ vaân taäp ñeán, nay chính laø ñuùng thôøi”, nghó roài toân giaû lieàn vì ñaïi chuùng thuyeát giaûng cuøng toät nghóa lyù, ngoaïi ñaïo naøy nghe xong tin hieåu, taâm yù lieàn khai thoâng, ñöùng daäy chaép tay baïch raèng: “ñaïi ñöùc, xin cho con ñöôïc ôû trong thieän phaùp luaät xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc, thaønh taùnh Bí-soâ, tu taäp phaïm haïnh”. Toân giaû quaùn bieát taâm cuûa


ngoaïi ñaïo chí thaønh neân cho xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc vaø daïy baûo chaùnh giaùo, vò naøy phaùt taâm doõng maõnh tinh taán ñoaïn heát laäu hoaëc chöùng quaû A-la-haùn. Luùc ñoù ñaïi chuùng trong phaùp hoäi thaáy vieäc naøy roài ñeàu cho laø hy höõu, noùi vôùi nhau: “toân giaû Xaù-lôïi-phaát thoâng minh ñaïi trí, ñaõ duøng phaùp haøng phuïc ñöôïc ngoaïi ñaïo kieâu maïn khieán cho xuaát gia”, toân giaû laïi tuøy theo caên cô sai bieät vaø taâm öa thích khoâng ñoàng cuûa ñaïi chuùng, thuaän theo tuùc duyeân cuûa hoï maø thuyeát phaùp, khieán cho hoï sau khi nghe phaùp xong thaûy ñeàu ñöôïc chöùng ngoä, hoaëc chöùng quaû Döï löu…, hoaëc thoï Tam quy nguõ giôùi, tín kính Tam baûo. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “naøy caùc Bí-soâ, khoâng phaûi ai naáy ñeàu ñöôïc nhö Xaù-lôïi-phaát, ngöôøi töông töï nhö vaäy cuõng khoâng tìm ñöôïc. Töø nay caùc thaày neân hoïc Loâ giaø da… caùc luaän thö cuûa ngoaïi ñaïo”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ hoïc luaän thö cuûa ngoaïi ñaïo khoâng bieát choïn löïa, ngöôøi ngu muoäi cuõng hoïc luaän thö; Phaät noùi: “ngöôøi ngu si ít trí hueä khoâng neân hoïc ngoaïi thö, chæ coù ngöôøi töï bieát mình thoâng tueä, ña vaên coù trí nhôù toát, coù theå haøng phuïc ngoaïi ñaïo thì môùi ñöôïc hoïc ngoaïi thö”. Sau ñoù nhöõng ngöôøi thoâng tueä maõi lo hoïc ngoaïi thö neân khoâng tu taäp phaåm thieän, Phaät baûo khoâng neân nhö vaäy; hoï laïi chæ lo hoïc ngoaïi ñieån, xao laûng vieäc hoïc noäi ñieån; Phaät noùi: “neân chia laøm ba thôøi : hai thôøi hoïc noäi ñieån, moät thôøi hoïc ngoaïi ñieån”. Caùc Bí-soâ laïi chia naêm thaùng laøm ba thôøi, Phaät noùi: “maïng soáng con ngöôøi voâ thöôøng trong moät saùt na, khoâng neân chia naêm thaùng laøm ba thôøi maø neân chia moãi ngaøy laøm ba thôøi”; caùc Bí-soâ buoåi saùng hoïc ngoaïi ñieån, buoåi chieàu hoïc noäi ñieån, Phaät noùi: “neân vaøo buoåi saùng vaø xeá chieàu hoïc noäi ñieån, buoåi toái hoïc ngoaïi ñieån”; caùc Bí-soâ laïi chæ ñoïc qua kinh ñieån maø khoâng tuïng thuoäc vaên neân sau ñoù lieàn queân, Phaät baûo neân tuïng thuoäc; caùc Bí-soâ laïi khoâng bieát neân tuïng kinh ñieån vaøo luùc naøo, Phaät noùi: “nhö ngaøy coù ba thôøi, ñeâm cuõng coù ba thôøi”.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù toân giaû Xaù-lôïi-phaát cho hai ngöôøi con cuûa moät Baø-la-moân xuaát gia teân laø Ngöu thoï vaø Ngöu sanh roài daïy cho hoï ñoïc tuïng kinh phaùp. Thôøi gian sau hai vò naøy du haønh trong nhaân gian ñeán moät tuï laïc, thaáy nôi ñaây coù nhieàu lôïi döôõng neân truï laïi ôû nôi naøy. Do tröôùc khi xuaát gia, hoï ñaõ hoïc ngaâm vònh theo aâm vaän cuûa Baø- la-moân neân sau khi xuaát gia, hoï vaãn ñoïc tuïng kinh Phaät theo aâm vaän cuûa Baø-la-moân. Trong hai Bí-soâ naøy, moät vò boãng qua ñôøi, vò kia buoàn raàu suy nhöôïc neân queân heát nhöõng phaùp ñaõ hoïc, lieàn trôû veà laïi trong röøng Theä ña, thaønh Thaát-la-phieät. Nghæ ngôi xong, Bí-soâ naøy ñeán choã toân giaû Kieàu-traàn-nhö ñaûnh leã roài baïch raèng: “xin toân giaû giuùp con oân laïi kinh”, ñaùp: “laønh thay, ta seõ tuïng cho con nghe”, khi toân giaû tuïng ñöôïc

610 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ít nhieàu, Bí-soâ lieàn noùi: “kinh maø toân giaû vöøa tuïng, vaên töø ñeàu sai laïc, aâm vaän khoâng daøi, coù thieáu soùt”, toân giaû noùi: “töø tröôùc ñeán nay ta ñeàu tuïng nhö vaäy”. Bí-soâ naøy ñaûnh leã roài ñeán choã caùc toân giaû nhö Maõ thaéng Baït ñaø la, Ñaïi danh Baø saùp ba, Danh xöng Boå luaät noa, Ngöu chuû Tyø ma la, Thieän tyù La-hoã-la… baïch gioáng nhö treân; caùc toân giaû tuïng ñöôïc ít nhieàu, Bí-soâ cuõng noùi gioáng nhö treân roài ñaûnh leã töø giaõ ñeán choã toân giaû Xaù-lôïi-phaát, cuõng baïch gioáng nhö treân. Khi toân giaû ñoàng tuïng, Bí-soâ keùo aâm vaän daøi, toân giaû keùo aâmvaän coøn daøi hôn, Bí-soâ lieàn noùi: “caùc toân giaû khaùc ñeàu tuïng sai soùt, chæ coù thaày tuïng vaên töø vaø aâm vaän khoâng sai”, toân giaû noùi: “thaày laø ngöôøi ngu si töï mình sai laïi baøi baùng caùc baäc trí khaùc tuïng kinh sai. Caùc vò aáy tuïng ñeàu khoâng sai”, bò thaày chieát phuïc neân Bí-soâ naøy im laëng. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “do Bí-soâ tuïng kinh keùo aâm vaän daøi nhö ngaâm vònh neân coù loãi naøy. Töø nay caùc Bí-soâ tuïn kinh khoâng ñöôïc keùo daøi aâm vaän nhö ngaâm vònh, Bí-soâ naøo duøng aâm vaän Xieån ñaø ñeå tuïng kinh Phaät thì phaïm toäi Vieät phaùp ; neáu ai theo tieáng ñòa phöông caàn phaûi keùo daøi aâm vaän thì khi tuïng khoâng phaïm. (Xieån ñaø laø phaùp doïc tuïng cuûa Baø-la-moân, aâm vaän keùo daøi vaø duøng ngoùn tay ra daáu ñeå phaân tieát ñoaïn,ngöôøi höôùng daãn xöôùng tröôùc, nhöõng ngöôøi khaùc ñoïc theo).



TAÏP SÖÏ

QUYEÅN 7

2. Nhieáp tuïng trong Bieät moân thöù hai (tieáp theo): Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ tuy

lôùn tuoåi nhöng vaãn thöôøng traïo cöû, caùc Bí-soâ khaùc noùi: “caùc vò tuoåi ñaõ xeá chieàu maø vaãn chöa ngöøng traïo cöû”, Luïc chuùng Bí-soâ nghe roài im laëng, sau ñoù noùi vôùi nhau: “boïn Haéc baùt naøy thaät nhieàu chuyeän neân môùi daïy khoân chuùng ta, chuùng ta haõy laøm vieäc só nhuïc khieán hoï xaáu hoå”, noùi roài lieàn rình tìm cô hoäi. Sau ñoù coù nhieàu Bí-soâ kyø tuùc vaøo trong röøng ngoài tònh döôùi goác caây, Luïc chuùng Bí-soâ cuõng ñeán ñoù thaáy roài lieàn ôû treân höôùng gioù thoåi ñoát löûa khaép caû ba phía xong, cuøng tôùi moät choã töø xa nhìn laïi. Luùc ñoù caùc Bí-soâ thaáy löûa chaùy lan tôùi, kinh sôï ñöùng daäy theo höôùng khoùi chaïy ra, Luïc chuùng Bí-soâ thaáy roài lieàn noùi: “caùc vò tuoåi ñeàu giaø maø vaãn chöa heát traïo cöû, côù sao boû chaïy laøm maát heát oai nghi töôøng töï”, ñaùp: “caùc vò khoâng thaáy löûa chaùy lan ñeán hay sao, boû chaïy thì coù gì laï ñaâu”, Luïc chuùng Bí-soâ noùi: “Theá toân haù coù theå vaøo luùc ôû yeân maø cheá giôùi, luùc gaëp aùch naïn laïi ñöôïc phaïm hay sao?”, caùc Bí-soâ hoûi: “haù chaúng phaûi caùc thaày gaây ra hoûa hoaïn naøy hay sao?”, Luïc chuùng Bí-soâ cöôøi lôùn noùi: “laø do chuùng toâi coá yù muoán só nhuïc caùc thaày”, caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “Bí-soâ khoâng ñöôïc ñoát röøng, ai laøm traùi thì phaïm Toát thoå la ñeå”.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù coù hai Bí-soâ moät giaø moät treû cuøng du haønh trong nhaân gian, vò giaø mang theo nhieàu y vaät, vò treû chæ mang theo ba y. Sau ñoù vò giaû baûo vò treû: “thaày mang ñaõy y giuùp toâi, toâi meät muoán nghæ vai moät laùt”, vò treû noùi: “con coù vaøi lôøi muoán noùi, xin tröôûng laõo ñöøng traùch”, vò giaø noùi: “thaày cöù tuøy yù noùi, ta khoâng giaän traùch”, vò treû noùi: “tröôûng laõo haù khoâng thaáy Phaät phaùp taêng baûo ñi ñeán ñaâu tuøy ñöôïc daâng cuùng tôùi ñoù, hôi ñaâu laïi caát chöùa nhöõng vaät ngu si

612 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

naøy”, vò giaø noùi: “thaày khoâng chòu mang giuùp thì thoâi, khoâng ai eùp thaày; nhöng toâi hoûi thaày, thaày coù phaûi laø A-giaù-lôïi-da hay laø OÂ-ba-ñaø-da cuûa toâi ñaâu maø laïi khuyeân daïy toâi”, vò treû lieàn im laëng, vò giaø suy nghó: “roài ta seõ xöû lyù thaày”. Ñeán chieàu toái caû hai ñeán moät ngoâi chuøa xin nghæ qua ñeâm, trong chuøa naøy taêng chuùng coù laäp cheá: ai khoâng coù y chæ thì khoâng ñöôïc ôû laïi duø laø moät ñeâm. Luùc ñoù vò tri söï baûo hai khaùch taêng thoï laáy ngoïa cuï, vò giaø thoï roài baûo vò treû thoï, vò treû noùi: “con chöa coù y chæ, ñôïi con xin y chæ roài seõ thoï laáy ngoïa cuï”, noùi roài lieàn ñi ñeán choã vò Thöôïng toøa thuû chuùng ñaûnh leã caàu y chæ, Thöôïng toøa hoûi: “thaày di vôùi ai ñeán ñaây?”, ñaùp laø ñi vôùi Bí-soâ teân ---, Thöôïng toøa noùi: “thaày haõy ñeán vò aáy caàu y chæ, ñöøng ñeå vò aáy noùi Thöôïng toøa thuû chuùng chia reõ thaày troø hai ngöôøi”. Vò treû nghe roài lieàn ñi ñeán caàu vò khaùc, nhö theá khaép heát trong chuøa, khoâng ai chòu cho y chæ ; cuoái cuøng vò treû ñaønh phaûi trôû laïi choã vò giaø goõ cöûa phoøng goïi: “kính leã Thöôïng toøa”, vò giaø trong phoøng hoûi voïng ra laø ai, vò treû lieàn ñaùp: “con teân laø ---, Thöôïng toøa bieát khoâng, ñaïi chuùng trong chuøa naøy laäp cheá ai khoâng coù y chæ thì khoâng ñöôïc ôû laïi duø laø moät ñeâm, xin Thöôïng toøa cho con y chæ”, vò giaø noùi: “laäp cheá toát, chuùng taêng khoâng laøm thì ta cuõng seõ laøm. Tröôùc ñaây thaày ñaõ noùi vôùi ta haù khoâng thaáy Tam baûo neân môùi caát chöùa nhöõng vaät ngu si naøy, sao nay laïi noùi laø kính leã Thöôïng toøa. Thaày khinh maïn nhö vaäy thì ai laïi cho thaày y chæ, thaày haõy ñi tìm thaày y chæ khaùc theo yù mình”, noùi roài im laëng khoâng môû cöûa cho y chæ khieán vò treû phaûi ôû ngoaøi suoát ñeâm chòu khoå. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “ai khoâng coù thaày y chæ thì khoâng neân du haønh ; laïi nöõa, caùc Bí-soâ khoâng neân nhö Sö töû coá chaáp loøng saân haän khoâng chòu xaû vaø Taêng khoâng ñöôïc laäp cheá aùc nghieät nhö vaäy, khieán Bí-soâ kia phaûi chòu khoå suoát ñeâm beân ngoaøi. Bí- soâ naøo khoâng coù thaày y chæ maø du haønh, laïi noùi lôøi xuùc naõo ngöôøi khaùc vaø taêng laäp cheá phi phaùp ñeàu phaïm toäi Vieät phaùp”.

Phaät taïi nöôùc Ma-kieät-ñaø du haønh trong nhaân gian, ñeán ôû trong cung ñieän cuûa Döôïc xoa Baïc-caâu-la taïi nuùi Moä caâu; Bí-soâ Long hoä theo laøm thò giaû. Luùc ñoù Phaät ñang kinh haønh ngoaøi ñaát troáng, trong ñeâm toái trôøi möa laâm raâm, coù aùnh chôùp nhöng Phaät vaãn khoâng trôû veà phoøng; thöôøng phaùp cuûa chö Phaät laø Phaät chöa naèm nghæ thì thò giaû khoâng ñöôïc naèm nghæ tröôùc. Trong luùc ñoù vua trôøi Ñeá thích duøng thieân nhaõn quaùn xem haï giôùi, thaáy Theá toân ñang kinh haønh… lieàn suy nghó: “ta neân ñeán leã baùi Theá toân”, nghó roài lieàn hoùa ra cung ñieän baèng löu ly theo thaân ñeán choã Theá toân, ñi theo sau ñeå che möa cho Phaät. Daân chuùng nöôùc Ma- kieät-ñaø coù thoùi quen heã thaáy treû con keâu khoùc ban ñeâm thì doïa chuùng


laø coù Döôïc xoa Baïc-caâu-la ñeán aên thòt, ñeå chuùng ngöng khoùc. Luùc ñoù Bí-soâ Long hoä thaáy Phaät khoâng chòu veà phoøng naèm nghæ lieàn suy nghó: “ta haõy giaû laøm Döôïc xoa Baïc-caâu-la ñeå huø doïa Theá toân”, nghó roài lieàn truøm caùi meàn loâng daøi lôùn ñi ñeán choã Phaät ñang kinh haønh noùi raèng: “Sa moân, Döôïc xoa Baïc-caâu-la hieän thaân ñeán ñaây”, Phaät noùi: “thaày laø ngöôøi ngu si neân môùi ñem Döôïc xoa Baïc-caâu-la ra huø doïa Theá toân, Nhö lai ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc ñaõ lìa sôï haõi töø laâu, thaân taâm ñaàu khoâng coøn kinh haõi nöõa”. Vua trôøi Ñeá thích thaáy Bí-soâ Long hoä laøm vieäc phi phaùp naøy roài lieàn sanh taâm hieàm traùch, baïch Phaät raèng: “ôû trong Phaät phaùp laïi coù haïng ngöôøi nhö theá hay sao?”, Phaät noùi: “oâng neân bieát, ngoài nhaø cuûa Kieàu-ñaùp-ma raát roäng lôùn, beân trong coù nhieàu phaåm loaïi khaùc nhau; nhöng chôù khinh nguôøi naøy, vì ôû ñôøi vò lai hoï seõ chöùng ñöôïc thaéng phaùp”, vua trôøi Ñeá thích ñaûnh leã Phaät roài trôû veà thieân cung. Phaät baûo caùc Bí-soâ: “do Bí-soâ duøng meàn lôùn day phaàn loâng daøi ra ngoaøi neân coù loãi naøy, töø nay caùc Bí-soâ khoâng ñöôïc ñaép meàn nhö theá, neáu ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù coù caùc Bí-soâ thaùp tuøng theo caùc thöông nhaân du haønh trong nhaân gian, ñeán choã ngöôøi chaên boø nghæ ñeâm, ban ñeâm trôøi laïnh phaûi ñaép meàn loâng daøi, meàn coù muøi hoâi vaø nhieàu raän reäp. Caùc Bí-soâ muoán day phaàn loâng daøi ra ngoaøi ñeå ñaép nhöng laïi sôï traùi cheá, ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “ñöôïc duøng meàn day phaàn loâng daøi ra ngoaøi khi ngoài yeân, khoâng ñöôïc truøm ñi kinh haønh. Ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

3. Nhieáp tuïng trong Bieät moân thöù hai: Neäm loùt, cho khoâng cho, Khoâng ñeå baùt choã dô, Coät y, ba loaïi nuùt, Daây ñai löng cuõng vaäy.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, Phaät baûo caùc Bí-soâ: “neáu ñöôïc neäm loùt baèng Kieáp boái hoaëc næ loâng daøi hoaëc Cao nhieáp baø… ñeàu ñöôïc thoï, Taêng hay caù nhaân ñeàu tuøy yù thoï duïng; nhöng neáu laø næ hay Cao nhieáp baø thöôïng dieäu thì chæ coù Taêng ñöôïc caát chöùa coøn caù nhaân khoâng ñöôïc”.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù coù Bí-soâ khaát thöïc saùng sôùm ñaép y mang baùt vaøo thaønh khaát thöïc, thöôïng y boãng tuoät xuoáng neân Bí-soâ voäi ñeå baùt xuoáng ñeå keùo y leân. Caùc cö só, Baø-la-moân thaáy roài lieàn cheâ traùch : “Sa moân Thích töû khoâng bieát dô saïch, tuøy tieän ñeå baùt treân ñaát dô”, baïch Phaät, Phaät noùi: “ai tuøy tieän ñeå baùt treân ñaát dô thì phaïm toäi Vieät phaùp, nhöng ñeå giöï y khoûi tuoät xuoáng, Bí-soâ neân laøm nuùt”. Luùc ñoù Bí-soâ duøng

614 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

daây gai coät y khieán y bò raùch, Phaät baûo khoâng neân; laïi duøng daây tô coät, Phaät baûo: “khoâng neân, neân ôû treân vai laøm daây khuy vaø tra nuùt phía tröôùc ngöïc”. Caùc Bí-soâ khoâng bieát laøm nuùt nhö theá naøo, Phaät noùi: “coù ba loaïi nuùt : moät laø nhö haït Anh tuùc, hai laø nhö haït Quyø, ba laø nhö haït Ñöôøng leâ. Beân ñöôøng vieàn y ôû treân vai tra daây khuy coù theå mau bò ñöùt, neân tra thuït voâ khoaûng chöøng boán ngoùn tay”, luùc ñoù daây khuy vaãn bò ñöùt, Phaät noùi: “neân may theâm caùi baøn baø hai lôùp, khoeùt loã treân ñoù ñeå tra daây khuy vaøo beân trong cuûa hai lôùp baøn baø naøy, xeáp y laïi laøm ba lôùp, ngay choã ñoù neân tra nuùt. Ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù coù Bí-soâ khaát thöïc saùng sôùm ñaép y mang baùt vaøo thaønh khaát thöïc, haï quaàn boãng tuoät xuoáng neân Bí-soâ voäi ñeå baùt xuoáng ñeå keùo y leân. Caùc cö só, Baø-la-moân thaáy roài lieàn cheâ traùch: “Sa moân Thích töû khoâng bieát dô saïch, tuøy tieän ñeå baùt treân ñaát dô”, baïch Phaät, Phaät noùi: “neân coät haï quaàn roài môùi vaøo tuï laïc”. Caùc Bí-soâ duøng daây coät khieán quaàn mau raùch, Phaät noùi khoâng neân duøng daây, neân duøng daây ñai löng; caùc Bí-soâ khoâng bieát laøm daây ñai löng nhö theá naøo, Phaät noùi: “coù ba loaïi daây ñai löng: moät laø laøm deïp, hai laø laøm vuoâng, ba laø laøm troøn. Ai laøm khaùc thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

4. Nhieáp tuïng trong Bieät moân thöù hai: Vieäc Thaéng man, AÙc sanh, Cheá ñeo chuoãi anh laïc, Daây vaøng, vaät maøu saéc, Thaûy ñeàu khoâng caát chöùa.

Duyeân khôûi taïi vöôøn caây Ña caên, thaønh Kieáp-tyû-la; luùc ñoù ngöôøi troâng coi coâng vieäc trong moät tuï laïc cuûa Thích töû Ñaïi danh ñoät ngoät qua ñôøi. Ngöôøi trong thoân ñeán baùo tin vaø yeâu caàu Thích töû Ñaïi danh cöû ngöôøi khaùc ñeán thay theá, Thích töû Ñaïi danh baûo moät Ma-naïp-baø ñöùng beân caïnh: “ngöôi haõy taïm ñeán troâng coi coâng vieäc trong thoân, sau ñoù ta seõ cöû ngöôøi khaùc ñeán thay theá”. Ngöôøi naøy ñeán troâng coi coâng vieäc nhö phaùp roài ñem lôïi nhuaän veà ñaát ñai noäp cho Thích töû Ñaïi danh, Thích töû Ñaïi danh thaáy lôïi nhuaän naøy nhieàu hôn tröôùc kia neân hoûi: “ngöôøi thu thueá ruoäng nhieàu hôn tröôùc kia, coù phaûi luùc bình thöôøng ñaõ böùc baùch daân trong thoân hay khoâng?”, ñaùp: “toâi thu thueá nhö phaùp, khoâng laøm ai oaùn haän”. Thích töû Ñaïi danh lieàn hoûi daân trong thoân: “Ma-naïp-baø naøy coù böùc baùch daân trong thoân hay khoâng?”, ñeàu ñaùp laø khoâng coù, Thích töû Ñaïi danh lieàn cöû Ma-naïp-baø naøy laøm ngöôøi troâng coi moïi vieäc trong thoân, vì ngöôøi nay thu thueá nhö phaùp, khoâng aùp böùc cöôùp ñoaït cuûa daân. Sau ñoù Ma-naïp-baø laáy moät coâ gaùi doøng Baø-la-moân trong thoân laøm vôï,


khoâng bao laâu sau sanh ñöôïc moät trai, naêm sau laïi sanh theâm moät gaùi ñaët teân laø Minh nguyeät; Minh nguyeät tröôûng thaønh thoâng minh trí hueä vaø raát xinh ñeïp. Thôøi gian sau ngöôøi cha bònh naëng, thuoác thang chöõa trò ñeàu khoâng thuyeân giaûm; tieàn thu thueá haøng naêm ñeàu duøng cho vieäc chöõa trò cuõng khoâng ñuû, phaûi vay möôïn theâm ngöôøi ôû ngoaøi thoân nhöng bònh ngöôøi cha ngaøy caøng naëng, cuoái cuøng qua ñôøi. Ngöôøi trong thoân ñeán baùo tin vaø keå roõ moïi vieäc cho Thích töû Ñaïi danh nghe, Thích töû Ñaïi danh hoûi: “xem hoï coøn dö chuùt naøo thì laáy ñem traû nôï”, ngöôøi trong thoân noùi: “trong nhaø khoâng coøn gì caû, chæ coøn ba meï con, ngöôøi con gaùi teân Minh nguyeät thoâng minh vaø raát xinh ñeïp”, Thích töû Ñaïi danh noùi: “theá thì ñeå cho ngöôøi meï vaø con trai töï kieám soáng, coøn ngöôøi con gaùi goïi ñeán ñaây giuùp vieäc cho ta”. Ngöôøi trong thoân lieàn daån Minh nguyeät ñeán choã Thích töû Ñaïi danh, trong nhaø cuûa Thích töû Ñaïi danh coù moät baø giaø laøm kieâm hai vieäc : beáp nuùc vaø haùi hoa. Baø lieàn xin Thích töû Ñaïi danh cho Minh nguyeät phuï giuùp baø haùi hoa, Thích töû Ñaïi danh noùi tuøy yù, Minh nguyeät vaøo vöôøn haùi hoa roài keát thaønh voøng hoa daâng cho Thích töû Ñaïi danh, Thích töû Ñaïi danh vui möøng noùi: “vaäy thì töø nay cho coâ beù haùi hoa trong vöôøn, keát thaønh voøng hoa ñem daâng cho ta”, nhaân ñoù ñaët laïi teân laø Thaéng man. Moät hoâm, sau khi nhaän laáy phaàn aên cuûa mình roài ñi vaøo vöôøn ñeå haùi hoa, Thaéng man gaëp Theá toân ñang vaøo thaønh khaát thöïc. Thaáy Phaät töôùng haûo trang nghieâm, Thaéng man sanh taâm tín kính ñöùng chieâm ngöôõng Theá toân roài suy nghó: “töø tröôùc tôùi nay do ta chöa töøng cuùng döôøng baäc chaân thaät phöôùc ñieàn, neân phaûi laøm noâ tyø nhö theá naøy. Neáu Theá toân nhaän thöùc aên naøy cuûa ta, ta seõ cuùng döôøng”, Phaät quaùn bieát taâm nieäm cuûa Thaéng man neân ñöa baùt ra vaø noùi: “naøy thieän nöõ, neáu muoán daâng cuùng thì haõy ñeå vaøo trong baùt”. Thaéng man cung kính ñeå phaàn thöùc aên vaøo trong baùt cuûa Phaät roài ñaûnh leã vaø phaùt nguyeän : “nguyeän nhôø phöôùc cuùng döôøng naøy, con ñöôïc xaû boû thaân noâ tyø, khoâng coøn ngheøo khoå, ñöôïc ñaïi phuù quyù”, phaùt nguyeän xong ñaûnh leã Phaät roài ñi. Treân ñöôøng ñi Thaéng man gaëp ngöôøi baïn cuûa cha mình tröôùc kia, ngöôøi naøy gioûi xem töôùng neân thaáy ñöôïc dò töôùng cuûa Thaéng man, lieàn baûo: “naøy chaùu gaùi, haõy ñöa tay ra cho ta xem”, sau khi xem xong oâng lieàn noùi keä:

“Loøng baøn tay cuûa ai, Coù luaân töôùng voøng caâu, Tuy mang thaân noâ tyø, Seõ laøm ñaïi vuông phi. Loøng baøn tay cuûa ai,

616 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Coù töôùng thaønh laàu caùc, Tuy mang thaân noâ tyø, Seõ laøm ñaïi vuông phi. Ngöôøi naøo mieäng nhö ao, Tieáng noùi nhö Ngoãng chuùa, Tuy mang thaân noâ tyø, Seõ laøm ñaïi vuông phi. Chaùu chôù neân öu saàu, Seõ thoaùt kieáp noâ tyø, Höôûng thoï caûnh giaøu sang, Ñöôïc laøm Ñaïi vöông phi”.

Thaéng man baùi taï roài ñi vaøo vöôøn haùi hoa. Thôøi gian sau, vua Thaéng quang nghieâm giaù boán binh ra ngoaøi thaønh saên baén, con ngöïa cuûa vua ñang côõi boãng voït chaïy khoâng sao kìm laïi ñöôïc, noù ñöa vua ñeán vöôøn cuûa Thích töû Ñaïi danh ôû thaønh Kieáp-tyû-la. Luùc ñoù Thaéng man ñang haùi hoa trong vöôøn, thaáy vua lieàn chaøo hoûi, vua hoûi: “vöôøn naøy cuûa ai?”, ñaùp laø cuûa Thích töû Ñaïi danh. Vua xuoáng ngöïa, Thaéng man coät ngöïa vaøo goác caây, vua noùi: “haõy laáy nöôùc cho ta röûa chaân”, Thaéng man suy nghó: “röûa chaân neân laáy nöôùc aám”, nghó roài lieàn ñeán choã nöôùc coù maët trôøi chieáu xuoáng, duøng laù sen muùc ñaày nöôùc mang ñeán cho vua röûa chaân. Vua laïi baûo: “haõy laáy nöôùc cho ta röûa maët”, Thaéng man suy nghó: “röûa maët neân laáy nöôùc maùt”, nghó roài lieàn duøng tay khuaáy nöôùc cho vöøa maùt roài muùc nöôùc mang ñeán cho vua röûa maët. Vua laïi baûo: “haõy ñem nöôùc cho ta uoáng”, Thaéng man suy nghó: “uoáng nöôùc neân laáy nöôùc laïnh”, nghó roài lieàn muùc nöôùc ôû döôùi saâu trong ao mang ñeán cho vua uoáng. Vua uoáng xong lieàn hoûi: “trong vöôøn naøy coù ba loaïi nöôùc phaûi khoâng?”, ñaùp: “trong vöôøn khoâng coù ba loaïi nöôùc, chæ laáy nöôùc ôû moät choã”, noùi roài lieàn taâu laïi vieäc laøm cuûa mình, vua nghe roài suy nghó: “coâ gaùi naøy kheùo bieát ñaùp öùng thôøi cô”. Vua laïi baûo: “ta muoán naèm nghæ moät chuùt, naøng haõy boùp chaân cho ta”, Thaéng man boùp chaân cho ñeán khi thaáy vua nguû say lieàn suy nghó: “nhöõng vò vua toân quyù aét coù nhieàu ngöôøi oaùn gheùt, ít ngöôøi yeâu meán. Vua ñang nguû say sôï coù keû aùc ñeán haïi, ta neân ñoùng cöûa phoøng hoä, neáu coù ai ñeán haïi vua, ta vaø chuû nhaân seõ bò toäi”, nghó roài lieàn ñoùng cöûa khu vöôøn. Luùc ñoù boán binh noi theo daáu cuûa vua tìm ñeán vöôøn, gaëp Thaéng man lieàn hoûi: “nhaø vua ñang ôû trong ñaây phaûi khoâng?”, Thaéng man nghe hoûi khoâng traû lôøi, cuõng khoâng chòu môû cöûa, vua nghe tieáng oàn aøo lieàn thöùc giaác hoûi voïng ra: “laø tieáng oàn gì vaäy?”, ñaùp: “coù nhieàu ngöôøi ñeán hoûi Ñaïi vöông nhöng thieáp khoâng muoán môû


cöûa”, vua hoûi laø ai ñaõ ñoùng cöûa, ñaùp: “chính thieáp ñaõ ñoùng”, vua hoûi vì sao laïi ñoùng, ñaùp: “thieáp töï nghó: nhöõng vò vua toân quyù aét coù nhieàu ngöôøi oaùn gheùt, ít ngöôøi yeâu meán. Vua ñang nguû say sôï coù keû aùc ñeán haïi, ta neân ñoùng cöûa phoøng hoä, neáu coù ai ñeán haïi vua, ta vaø chuû nhaân seõ bò toäi. Vì vaäy thieáp ñaõ ñoùng cöûa”, vua nghe roài lieàn khen ngôïi : “naøng thaät toát môùi nghó ra keá hay naøy”, vua laïi hoûi: “Thích töû Ñaïi danh coù thaân thuoäc gì voùi naøng?”, ñaùp: “thieáp laø ngöôøi giuùp vieäc”, vua noùi: “naøng laø con gaùi cuûa Thích töû Ñaïi danh, khoâng phaûi haïng thaáp heøn, vì sao khoâng noùi thaät?”, Thaéng man im laëng, vua lieàn baûo Thaéng man ñi baùo cho Thích töû Ñaïi danh bieát laø vua Thaéng quang ñang ôû trong vöôøn. Thaéng man voäi ñi baùo, Thích töû Ñaïi danh nghe baùo lieàn cho nhieàu ngöôøi mang thöùc aên ngon vaø höông hoa ñeán trong vöôøn roài ñeán gaëp vua Thaéng quang. Sau khi chaøo hoûi xong, ñôïi vua taém röûa thay ñoåi y phuïc roài daâng höông hoa vaø thöùc aên ngon. Vua aên xong roài hoûi Thích töû Ñaïi danh: “coâ gaùi naøy coù thaân thuoäc gì vôùi khanh?”, ñaùp laø ngöôøi giuùp vieäc, vua noùi: “naøng aáy laø con gaùi cuûa khanh, khoâng phaûi ngöôøi giuùp vieäc, khanh haõy daâng cho ta”, Thích töû Ñaïi danh noùi: “coù raát nhieàu con gaùi doøng hoï thích xinh ñeïp gaáp boäi, vì sao vua laïi choïn ngöôøi con gaùi naøy?”, vua noùi: “coâ gaùi naøy môùi chính laø ngöôøi maø ta caàn, khoâng phaûi ngöôøi naøo khaùc”, Thích töû Ñaïi danh noùi: “neáu theá thì thaàn seõ trang nghieâm cho ñuû leã roài ñöa ñeán daâng vua”, vua noùi laønh thay. Thích töû Ñaïi danh lieàn cho queùt doïn saïch seõ vaø trang hoaøng ñöôøng saù, duøng chuoãi anh laïc trang nghieâm cho Thaéng man roài cho ngoài treân voi lôùn ñöa ñeán nôi roäng raõi, laéc linh thoâng baùo cho daân trong thaønh Kieáp-tyû-la bieát: Thaéng man laø con gaùi cuûa Thích töû Ñaïi danh ñöôïc ñöa ñeán daâng cho vua Thaéng quang, nöôùc Kieàu-taùt-la laøm ñeä nhaát phu nhaân. Tröôùc söï tieãn ñöa cuûa daân chuùng trong thaønh vaø vôùi leã nghi ñaày ñuû, vua Thaéng quang ñoùn Thaéng man veà nöôùc. Luùc ñoù quoác thaùi phu nhaân nghe bieát vua laáy noâ tyø laøm phu nhaân, trong loøng öu phieàn vaø töùc giaän suy nghó: “ñaây khoâng phaûi laø ñöùa con toát, luùc coøn trong buïng ñaõ laøm ta phieàn naõo, nay tröôûng thaønh laïi laøm choång keû noâ tyø”. Veà ñeán trong thaønh, vua lieàn baûo Thaéng man ñaán ra maét ñaïi gia, Thaéng man ñeán ñaûnh leã ñaïi gia, hai tay oâm laáy chaân. Do baøn tay cuûa Thaéng man meàm maïi neân khi chaïm vaøo chaân, quoác thaùi phu nhaân caûm thaáy thaân taâm ngaây ngaát, giaâu laâu môùi chôït tænh, noùi raèng: “coâ gaùi haï tieän coù thaân hình xinh ñeïp meàm maïi naøy seõ laøm tan naùt thaønh Kieàu-taùt-la cuûa ta” . Luùc ñoù vua Thaéng quang coù hai phu nhaân : moät teân laø Haønh vuõ, hai teân laø Thaéng man; khi ôû beân Thaéng man thì vua thöôøng khen ngôïi Haønh vuõ laø ngöôøi xinh ñeïp tuyeät traàn, Thaéng man hoûi vua: “bao giôø thieáp môùi

618 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ñöôïc gaëp?”, vua noùi: “khoâng bao laâu nöõa seõ gaëp”. Thôøi gian sau, vaøo muøa xuaân traêm hoa ñua nôû, caây coû töôi toát, nöôùc hoà trong xanh, ñuû caùc loaïi chim bay ñeán tuï taäp trong vöôøn nhö Anh vuõ, Coâng, Uyeân öông… Vua cuøng caùc cung phi theå nöõ vaøo trong vöôøn du ngoaïn, vua moõi meät neân naèm nghæ, caùc cung nhaân ñi daïo khaép trong vöôøn. Luùc ñoù Haønh vuõ ñöùng vòn nhaùnh caây Voâ öu, Thaéng man nhìn thaáy cho laø thaàn caây neân ñeán beân ñaûnh leã, hai tay chaïm vaøo chaân laøm cho Haønh vuõ caûm thaáy ngaây ngaát. Vua chôït tænh daäy nhìn thaáy Thaéng man ñang ôû beân Haønh vuõ lieàn ra lònh trôû veà cung, sau ñoù ôû beân Haønh vuõ, vua khen ngôïi Thaéng man, Haønh vuõ hoûi: “bao giôø thieáp môùi ñöôïc gaëp”, vua noùi: “naøng ñaõ gaëp roài”, ñaùp: “thieáp nhôù laø chöa töøng gaëp”, vua noùi: “ñeå ta nhaéc cho naøng nhôù, khi vaøo trong vöôøn du ngoaïn, naøng ñöùng beân caây Voâ öu, Thaéng man ñaõ ñeán ñaûnh leã vaø chaïm vaøo chaân cuûa naøng”, Haønh vuõ hoûi: “naøng aáy laø Thaéng man sao?”, ñaùp laø phaûi, Haønh vuõ noùi: “thieáp bieát ñöôïc Ñaïi vöông yeâu meán neân môùi boû qua ngöôøi coù thaân hình xinh ñeïp meàm maïi nhö vaäy maø haï coá ñeán thieáp”. Sau ñoù ôû beân Thaéng man, vua khen ngôïi Haønh vuõ, Thaéng man hoûi: “bao giôø thieáp môùi ñöôïc gaëp?”, vua noùi: “naøng ñaõ gaëp roài”, Thaéng man noùi: “thieáp nhôù laø chöa töøng gaëp”, vua noùi: “ñeå ta nhaéc cho naøng nhôù, khi vaøo trong vöôøn du ngoaïn, ôû beân caây Voâ öu naøng ñaõ ñaûnh leã Haønh vuõ”, Thaéng man hoûi: “naøng ñoù laø Haønh vuõ sao?”, ñaùp laø phaûi, Thaéng man noùi: “thieáp bieát ñöôïc Ñaïi vöông yeâu meán neân môùi boû qua ngöôøi xinh ñeïp tuyeät traàn nhö vaäy maø haï coá ñeán thieáp”.

Luùc ñoù caû nöôùc ñeàu bieát vua Thaéng quang coù hai phu nhaân: Thaéng man thaân hình xinh ñeïp meàm maïi vaø Haønh vuõ dung maïo xinh ñeïp tuyeät traàn. Caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, Thaéng man vaø Haønh vuõ ñaõ taïo thieän nghieäp gì, do nghieäp löïc naøy neân moät ngöôøi ñöôïc thaân xinh ñeïp meàm maïi, coøn ngöôøi kia dung maïo xinh ñeïp tuyeät traàn?”, Phaät noùi: “hai ngöôøi naøy ñeàu do nghieäp ñaõ taïo chieâu caûm taêng tröôûng thaønh thuïc… Caùc thaày laéng nghe:

Quaù khöù trong Ñaïi thaønh coù moät Baø-la-moân laáy vôï chöa bao laâu thì ngöôøi vôï haï sanh ñöôïc moät trai, vaøi naêm sau laïi sanh theâm moät gaùi. Khi hai anh em tröôûng thaønh thì cha meï ñeàu bò bònh vaø qua ñôøi, ngöôøi anh gaëp vieäc ñau buoàn neân nghó ñeán nuùi röøng, lieàn daét em vaøo nuùi röøng haùi hoa quaû soáng qua ngaøy.

Naøy caùc Bí-soâ, nhö raén ñoäc lôùn coù naêm ñieàu haïi: moät laø nhieàu saân, hai laø nhieàu haän, ba laø laøm aùc, boán laø voâ aân, naêm laø lôïi ñoäc. Ngöôøi nöõ cuõng coù naêm ñieàu haïi: moät laø nhieàu saân, hai laø nhieàu haän, ba laø laøm aùc, boán laø voâ aân, naêm laø lôïi ñoäc; ngöôøi nöõ lôïi ñoäc laø ngöôøi coù taâm nhieãm


duïc raát maõnh lieät. Khi coâ em gaùi ñeán tuoåi tröôûng thaønh thì taâm AÙi duïc höøng thaïnh,

lieàn noùi vôùi ngöôøi anh: “em khoâng theå chæ aên hoa quaû soáng ôû nôi ñaây, chuùng ta haõy ñeán nôi coù ngöôøi tìm thöùc aên”, ngöôøi anh nghe roài lieàn daãn em gaùi ra khoûi röøng, ñi daàn ñeán tröôùc nhaø cuûa moät Baø-la-moân khaát thöïc, Baø-la-moân nhìn thaáy lieàn hoûi: “aån só cuõng coù vôï hay sao?”, ñaùp: “ñaây laø em gaùi, khoâng phaûi vôï toâi”, Baø-la-moân hoûi ñaõ ñính hoân chöa, ñaùp laø chöa, Baø-la-moân noùi: “neáu vaäy haõy gaû cho toâi”, ñaùp: “em toâi ñaõ xa lìa aùc phaùp”. Luùc ñoù ngöôøi em do taâm AÙi duïc höøng thaïnh neân noùi vôùi ngöôøi anh: “khoâng phaûi em khoâng theå ôû trong nuùi röøng aên traùi caây ñeå soáng, maø laø vì em khoâng chòu noåi phieàn naõo böùc baùch neân môùi muoán cuøng anh rôøi boû nuùi röøng ñeán ôû trong nhaân gian. Anh haõy gaû em cho Baø-la-moân naøy”, ngöôøi anh noùi: “ta khoâng theå ñem gaû em vì ñaây laø aùc phaùp theá gian, khoâng phaûi laø vieäc laøm cuûa ta; neáu em coù tuïc taâm thì maëc tình em muoán laøm gì thì laøm”. Baø-la-moân hieåu yù coâ gaùi lieàn daãn vaøo nhaø, hoäi hoïp thaân toäc laøm leã cöôùi ; luùc ñoù ngöôøi em gaùi noùi vôùi anh: “anh nay coù theå ôû cuøng nhaø vôùi em nhöng khaùc phoøng”, ngöôøi anh noùi: “ta khoâng caàu duïc laïc, chæ öa muoán xuaát gia”, ngöôøi em noùi: “xin haõy höùa vôùi em roài tuøy yù xuaát gia”, ngöôøi anh hoûi höùa ñieàu gì, ngöôøi em noùi: “neáu anh chöùng quaû thuø thaéng, xin haõy trôû laïi gaëp em”, ngöôøi anh noùi: “em seõ ñöôïc nhö nguyeän”, noùi roài töø giaõ ra ñi. Ngöôøi anh sau khi xuaát gia ôû choã caùc aån só, do thieän caên ñôøi tröôùc noå löïc tu taäp, khoâng bao laâu sau ngay nôi ba möôi baûy phaåm phaùp Boà-ñeà phaàn, khoâng thaày töï ngoä chöùng quaû Ñoäc giaùc. Luùc ñoù vò Ñoäc giaùc suy nghó: “tröôùc ñaây ta coù höùa vôùi em gaùi, nay neân trôû laïi gaëp”, nghó roài lieàn ñi ñeán nhaø ngöôøi em gaùi, ôû treân hö khoâng hieän caùc thaàn bieán : treân thaân phoùng löûa, döôùi thaân phun nöôùc… roài haï xuoáng ñaát. Thöôøng tình heã phaøm phu nhìn thaáy thaàn bieán naøy lieàn nhö caây ñaïi thoï suïp ñoå, luùc ñoù ngöôøi em gaùi suïp xuoáng ñaûnh leã ngöôøi anh noùi raèng: “anh thaät ñaõ chöùng ñöôïc thaéng ñöùc thuø dieäu”, ñaùp laø phaûi, ngöôøi em noùi: “anh caàn aên uoáng ñeå duy trì maïng soáng coøn em vì caàu phöôùc, xin anh haõy ôû laïi ñaây ñeå em ñöôïc cuùng döôøng”, Ñoäc giaùc noùi: “em nay khoâng ñöôïc töï taïi, haõy baøn vôùi choàng”. Ngöôøi em lieàn ñeán noùi vôùi choàng: “anh bieát khoâng, anh cuûa em xuaát gia nay ñaõ chöùng ñöôïc quaû thöôïng dieäu, em muoán cuùng döôøng nhöng khoâng daùm töï chuyeân. Neáu anh ñoàng yù, em seõ cuùng döôøng aåm thöïc vaø caùc vaät caàn duøng trong ba thaùng”, ngöôøi choàng noùi: “neáu anh cuûa em khoâng xuaát gia, duø khoâng muoán ta cuõng phaûi chu caáp ñaày ñuû ; huoáng chi nay anh aáy xuaát gia ñaõ chöùng quaû thuø thaéng, tuøy yù em cuùng döôøng trong ba thaùng”. Ngöôøi

620 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

choàng naøy coù coù moät ngöôøi vôï nöõa, ngöôøi vôï tröôùc naøy thaáy ngöôøi vôï sau cuùng döôøng aåm thöïc lieàn suy nghó: “gia taøi laø cuûa chung, nay coâ aáy bieát caàu phöôùc, vì sao ta laïi khoâng laøm”, nghó roài lieàn noùi vôùi ngöôøi vôï sau: “anh cuûa coâ cuõng laø baäc toân cuûa toâi, haõy cho toâi ñöôïc caùch ngaøy cuùng döôøng”, ñaùp laø tuøy yù. Ngöôøi vôï sau muoán giöõ tình caûm vôùi ngöôøi vôï tröôùc neân khi ñem thöùc aên cuùng döôøng cho anh, coâ ñeå thöùc aên ngon ôû beân trong, beân ngoaøi ñeå thöùc aên thöôøng roài noùi vôùi ngöôøi vôï tröôùc: “em mang thöùc aên naøy cuùng döôøng cho ngöôøi anh, xin chò tuøy hæ”. Ñeán ngaøy ngöôøi vôï tröôùc cuùng döôøng, muoán giöõ tình caûm vôùi ngöôøi vôï sau neân coâ ñeå thöùc aên thöôøng ôû beân trong, beân ngoaøi ñeå thöùc aên ngon roài noùi vôùi ngöôøi vôï sau: “toâi mang thöùc aên naøy cuùng döôøng cho toân huynh, coâ haõy tuøy hæ”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “ngöôøi em gaùi thuôû xöa chính laø Thaéng man ngaøy nay, do cuùng döôøng thöùc aên thôm ngon ñeå ôû beân trong cho ngöôøi anh laø vò Ñoäc giaùc, neân trong naêm traêm ñôøi thaân thöôøng meàm maïi. Ngöôøi vôï tröôùc chính laø Haønh vuõ ngaøy nay, do ñeå thöùc aên thôm ngon ôû beân ngoaøi ñem cuùng döôøng cho vò Ñoäc giaùc, neân trong naêm traêm ñôøi dung maïo thöôøng xinh ñeïp. Naøy caùc Bí-soâ, heã taïo nghieäp thuaàn ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn ñen; taïo nghieäp thuaàn traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn traéng; taïo nghieäp xen taïp thì ñöôïc quaû baùo xen taïp, caùc thaày neân boû nghieäp thuaàn ñen vaø nghieäp xen taïp, phaûi sieâng tu taäp nhö vaäy”.

Thôøi gian sau, phu nhaân Thaéng man coù thai, cuøng ngaøy aáy vôï cuûa moät ñaïi thaàn Baø-la-moân cuõng coù thai vaø chòu khoå nhieàu vì caùi thai naøy. Qua chín thaùng, phu nhaân Thaéng man haï sinh ñöôïc moät trai khoâi ngoâ tuaán tuù, ai cuõng yeâu meán; qua hai möôi moát ngaøy vua baûo ñaïi thaàn boàng ñöùa beù naøy ñeán xin quoác thaùi phu nhaân ñaët teân. Ñaïi thaàn vaâng lònh vua boàng ñöùa beù ñeán, quoác thaùi phu nhaân noùi: “coù phaûi tröôùc ñaây ta coù noùi raèng: coâ gaùi haï tieän coù thaân hình xinh ñeïp meàm maïi naøy seõ laøm tan naùt thaønh Kieàu-taùt-la cuûa ta”, ñaïi thaàn ñaùp phaûi, quoác thaùi phu nhaân noùi: “khi ñöùa beù chöa sanh, ta ñaõ baùo tröôùc ñieàu khoâng laønh, vaäy neân ñaët teân cho noù laø AÙc sanh”. Cuøng ngaøy AÙc sanh sanh ra, vôï cuûa ñaïi thaàn cuõng haï sanh moät trai… do ñöùa beù naøy khi coøn ôû trong thai cuõng ñaõ laøm khoå meï, sau khi sanh ra cuõng laøm ngöôøi meï khoå neân ñöùa beù naøy ñöôïc ñaët teân laø Khoå maãu. Caû hai ñeàu ñöôïc taùm baø nhuõ maãu chaêm soùc cho ñeán tröôûng thaønh, luùc ñoù Thaùi töû AÙc sanh vaø Khoå maãu ra thaønh saên baén, con ngöïa cuûa Thaùi töû ñang côõi boãng chaïy voït ñeán trong vöôøn Thích ca ôû thaønh Kieáp-tyû-la. Ngöôøi giöõ vöôøn ñeán baùo vôùi caùc Thích töû , caùc Thích


töû nghe roài lieàn noùi vôùi nhau: “chuùng ta cuøng tieán ra gieát AÙc sanh, baây giôø laø ñuùng luùc”, noùi roài cuøng trang bò binh giaùp muoán xuaát thaønh. Caùc baäc kyø laõo thaáy roài lieàn hoûi muoán ñi ñaâu, ñaùp laø muoán gieát AÙc sanh, caùc kyø laõo noùi: “hoï laø khaùch môùi ñeán chöa xuùc phaïm gì, haõy nhaãn nhòn”, caùc Thích töû nghe roài lieàn lui bònh trôû vaøo thaønh. Luùc ñoù boán binh noi theo daáu tìm Thaùi töû ñeán trong vöôøn, ngöôøi giöõ vöôøn laïi ñeán baùo vôùi caùc Thích töû, caùc Thích töû nghe roài noåi giaän laïi muoán xuaát thaønh. Caùc baäc kyø laõo thaáy lieàn hoûi muoán ñi ñaâu, ñaùp: “boán binh cuûa AÙc sanh ñeán trong vöôøn phaù hoaïi, chuùng toâi muoán ñeán gieát hoï”, caùc kyø laõo noùi: “haõy nhaãn nhòn”. Luùc ñoù AÙc sanh bieát caùc Thích töû muoán haïi neân voäi daãn binh trôû veà nöôùc, chæ ñeå laïi moät ngöôøi thaùm thính tình hình. Khi caùc Thích töø keùo binh ñeán, khoâng thaáy AÙc sanh ñaâu lieàn hoûi: “AÙc sanh ñöùa con cuûa keû noâ tyø nay ôû ñaâu?”, ñaùp laø vöøa ñi khoûi, caùc Thích töû noùi vôùi nhau: “neáu chuùng ta baét ñöôïc AÙc sanh tröôùc heát chaët tay, keá chaët chaân roài moi tim noù; nay noù ñi khoûi thì laøm ñöôïc gì”, noùi roài lieàn sai ngöôøi ñaøo boû choã ñaát maø AÙc sanh ñaõ ñöùng roài laáy ñaát khaùc laáp laïi, sau ñoù röôùi nöôùc thôm leân töôøng vaùch maø AÙc sanh ñaõ döïa vòn vaø cho queùt doïn saïch seõ laïi khu vöôøn. Ngöôøi ôû laïi thaùm thính nhìn thaáy moïi vieäc roài lieàn trôû veà gaëp AÙc sanh, AÙc sanh hoûi: “ngöôøi ñaõ nghe vaø thaáy nhöõng gì?”, ñaùp laø khoâng daùm noùi, AÙc sanh noùi: “ngöôi thaáy nghe nhö theá naøo cöù noùi ra, ta muoán bieát roõ söï thaät”, ngöôøi kia lieàn keå roõ laïi moïi vieäc. AÙc sanh nghe roài phaån noä noùi vôùi taû höõu : “caùc ngöôi haõy nhôù kyõ, sau khi phuï vöông baêng haø, khi ta leân ngoâi keá vò, caùc ngöôi phaûi nhaéc laïi vieäc naøy cho ta nhôù. Ñaây laø moái thuø ñaàu tieân cuûa ta, ta nhaát ñònh seõ tru dieät Thích chuûng”, Khoå maãu noùi: “laønh thay Thaùi töû, xin haõy kieân taâm, khi Thaùi töû leân ngoâi keá vò, thaàn seõ nhaéc laïi vieäc naøy”.

622 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


TAÏP SÖÏ

QUYEÅN 8

4. Nhieáp tuïng trong Bieät moân thöù hai (tieáp theo): (Vieäc vua Thaéng quang tin Phaät vaø AÙc sanh taøn saùt Thích chuûng) Thôøi gian sau, Thaùi töû AÙc sanh khôûi taâm aùc nghòch, cuøng caùc quan

baøn tính vieäc soaùn ngoâi; caû naêm traêm ñaïi thaàn ñeàu thuaän nghe theo, chæ coù ñaïi thaàn Tröôøng haønh laø ngöôøi ñöôïc vua Thaéng quang AÙi troïng laø khoâng thuaän theo. AÙc sanh hoûi Tröôøng haønh: “oâng khoâng muoán ta leân ngoâi vua hay sao?”, ñaùp: “vì sao Thaùi töû laïi noùi lôøi phi phaùp nhö vaäy, vua nay tuoåi ñaõ giaø, khoâng bao laâu nöõa seõ baêng haø, Thaùi töû ñöông nhieân seõ leân noái ngoâi. Vì sao laïi möu tính soaùn ngoâi ñeå mang tieáng aùc, thaàn tuy ngu si nhöng troäm nghó laø Thaùi töû khoâng neân”, AÙc sanh noùi: “ta chæ thöû loøng oâng, oâng haõy giöõ kín mieäng chôù noùi cho ai bieát”, ñaùp laø khoâng daùm traùi lònh. Sau ñoù, vua Thaéng quang cuøng ñaïi thaàn Tröôøng haønh du haønh ñeán caùc tuï laïc maø khoâng daãn tuøy tuøng theo. Khi ñeán thaáy coù moät A-lan-nhaõ thanh nhaøn khoaùng ñaõng, khoâng coù taïp ueá raát hôïp cho ngöôøi tu thieàn ñònh, döôõng tinh thaàn ; vua noùi vôùi Tröôøng haønh: “Theá toân ñaïi sö coù theå truï moät nôi thaéng xöù nhö theá naøy, ta raát muoán haï mình thaân caän cuùng döôøng nhöng khoâng bieát hieän giôø Theá toân ñang ôû ñaâu”, ñaùp: “thaàn nghe noùi Theá toân ñang ôû truù xöù cuûa Thích chuûng taïi tuï laïc Kieát töôøng”, vua hoûi: “töø ñaây ñeán ñoù gaàn hay xa?”, ñaùp: “khoaûng chöùng ba Caâu loâ xaù”, vua noùi: “ta muoán ñeán ñoù gaëp Theá toân”, Tröôøng haønh tuaân lònh vua cho quay xe laïi ñeå ñi ñeán tuï laïc Kieát töôøng. Ñeán nôi, caû hai xuoáng xe ñi boä, thaáy caùc Bí-soâ ñang kinh haønh, vua laøm leã roài hoõi Phaät ñang ôû ñaâu, ñaùp: “Theá toân ñang thieàn ñònh trong caên phoøng kheùp cöûa, Ñaïi vöông ñeán ñoù goõ nheï cöûa, Theá toân seõ töï bieát thôøi”. Vua coù naêm vaät trang nghieâm thaéng dieäu: moät laø maõo baùu, hai laø loïng baùu, ba laø kieám baùu, boán laø caây phaát baùu, naêm laø giaøy baùu. Vua côûi boû naêm vaät


naøy giao cho Tröôøng haønh coi giöõ ñeå di ñeán gaëp Phaät, Tröôøng haønh suy nghó: “vua giao naêm vaät nay cho ta coi giöõ ñeå an taâm gaëp Phaät, ta neân ôû ñaây coi giöõ”. Luùc ñoù vua ñeán goõ nheï cöûa phoøng, Phaät ra môû cöûa, vua ñaûnh leã roài baïch Phaät: “ñaõ laâu con khoâng gaëp Nhö lai, nay ñöôïc gaëp vui möøng khoâng keå xieát”, Phaät noùi: “Ñaïi vöông vì sao laïi coù theå haï mình ñoái vôùi ta aân troïng nhö vaäy?”, vua noùi: “con tín kính giaùp phaùp cuûa Theá toân, vì tín kính neân con phaùt taâm aân troïng. Laïi nöõa, Phaät Theá toân ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc kheùo thuyeát giaûng phaùp luaät khieán chuùng ñeä töû Thanh vaên ñeàu phuïng haønh theo, khoâng ai daùm traùi nghòch”. Phaät hoûi: “Ñaïi vöông ôû nôi phaùp naøo maø khôûi taâm cung kính?”, vua baïch Phaät: “tröôùc ñaây con töøng thaáy caùc Sa moân, Baø-la-moân khaùc coù ñöôïc ít trí hueä lieàn töï thò coáng cao, laøm luaän thö ñeå naïn vaán ngöôøi khaùc. Moïi ngöôøi cho laø hoï gioûi phaân tích neân tuøy thuaän theo nhöõng kieán giaûi ñaõ coù, hoï kieán laäp toâng vôùi chuû thuyeát rieâng roài suy nghó: “ta neân ñeán gaëp Sa moân Kieàu- ñaùp-ma ñeå cuøng ñaøm luaän, neáu khoâng ñaùp ñöôïc, ta seõ laøm nhuïc oâng ta; neáu ñaùp ñöôïc thì ta seõ naïn vaán laø phi lyù khoâng ñuùng”. Khôûi taø nieäm naøy roài hoï ñeán gaëp Phaät, sau khi thaáy söùc oai thaàn cuûa Phaät, hoï khoâng daùm nhìn thaúng vaøo Phaät huoáng chi laø tröïc tieáp cuøng ñaøm luaän. Do ñaây con phaùt sinh loøng tín kính ñoái vôùi Theá toân, vì tín kính neân con phaùt taâm aân troïng. Laïi nöõa, Phaät Theá toân ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc kheùo thuyeát giaûng phaùp luaät khieán chuùng ñeä töû Thanh vaên ñeàu phuïng haønh theo.

Laïi nöõa Theá toân, tröôùc ñaây con töøng thaáy caùc Sa moân, Baø-la-moân khaùc coù ñöôïc ít trí hueä lieàn töï thò coáng cao, laøm luaän thö ñeå naïn vaán ngöôøi khaùc. Khi ñeán gaëp Theá toân, hoï ñaõ khoâng daùm naïn vaán maø coøn khen Theá toân laø baäc Phaùp vöông ñeä nhaát trong trôøi ngöôøi, baäc Nhaát thieát trí ñaõ böùng heát goác taø ñöa ngöôøi veà chaùnh ñaïo ; theá neân con khôûi taâm tín kính, vì tín kính neân con phaùt taâm aân troïng. Laïi nöõa, Phaät Theá toân ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc kheùo thuyeát giaûng phaùp luaät khieán chuùng ñeä töû Thanh vaên ñeàu phuïng haønh theo.

Laïi nöõa Theá toân, tröôùc ñaây con töøng thaáy caùc Sa moân, Baø-la-moân khaùc coù ñöôïc ít trí hueä lieàn töï thò coáng cao, laøm luaän thö ñeå naïn vaán ngöôøi khaùc. Khi ñeán gaëp Theá toân, hoï ñaêït ra nhöng caâu hoûi khoâng hoaøn chænh, Phaät ñaõ traû lôøi baèng nhöõng caâu hoaøn chænh khieán hoï sanh taâm hoan hæ, khôûi tín taâm quy y Tam baûo, thoï trì hoïc xöù; theá neân con khôûi taâm tín kính, vì tín kính neân con phaùt taâm aân troïng. Laïi nöõa, Phaät Theá toân ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc kheùo thuyeát giaûng phaùp luaät khieán chuùng ñeä töû Thanh vaên ñeàu phuïng haønh theo.

Laïi nöõa Theá toân, tröôùc ñaây con töøng thaáy caùc Sa moân, Baø-la-moân

624 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

khaùc coù ñöôïc ít trí hueä lieàn töï thò coáng cao, laøm luaän thö ñeå naïn vaán ngöôøi khaùc. Khi ñeán gaëp Theá toân, hoï ñaë ra nhöõng caâu hoûi hoaøn chænh, Phaät tuøy caên cô traû lôøi baèng nhöõng caâu hoaøn chænh hôn khieán hoï sanh taâm hoan hæ, hieåu ñöôïc dieäu nghóa lieàn töø boû taø ñaïo, toân suøng chaùnh phaùp, xin xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc, sieâng tu phaïm haïnh, khoâng bao laâu sau tröø heát traàn caáu cuûa nhieàu ñôøi, chöùng quaû A-la-haùn thoï giaûi thoaùt laïc roài suy nghó: “baáy laâu nay uoång cho ta ñaõ töï khi doái mình, khoâng phaûi Sa moân maø cho laø Sa moân, khoâng phaûi Baø-la-moân maø cho laø Baø- la-moân, khoâng phaûi A-la-haùn maø cho laø A-la-haùn. Nay ta môùi thaät laø Sa moân, Baø-la-moân, laø chaân A-la-haùn”. Theá neân con khôûi taâm tín kính… nhö treân.

Laïi nöõa Theá toân, con töøng thaáy caùc Sa moân, Baø-la-moân khaùc saéc maët vaøng voït, thaân hình suy nhöôïc vôùi caùc caên khieám khuyeát, thaät khoâng öa nhìn. Con suy nghó: “coù phaûi ngöôøi aây khoâng thích tu phaïm haïnh hay bò bònh trieàn mieân ñeán noãi suy nhöôïc nhö vaäy, hay ñaõ laøm aùc nghieäp ôû choã khuaát maø che giaáu neân môùi khieán ngöôøi khaùc khoâng öa nhìn”; nghó roài con ñeán hoûi roõ nguyeân do, hoï noùi laø do bò AÙi duïc böùc baùch neân môùi nhö theá. Con nghe roài suy nghó:” ngöôøi khoâng ñoaïn ñöôïc AÙi duïc neân môùi nhö vaäy, neáu ñöôïc thoûa maõn AÙi duïc thì ñaùng leõ phæ ñöôïc taêng tröôûng söùc löïc, saéc maët hoàng haøo ; nhöng thaät teá thì khoâng phaûi vaäy. Vì sao, vì con laøm quoác vöông ñöôïc töï taïi thoï höôûng naêm duïc laïc, ñaùng leõ con phaûi ñöôïc töôùng maïo thuø thaéng nhöng laïi khoâng ñöôïc, neân con bieát khoâng phaûi do thoûa maõn AÙi duïc maø ñöôïc söùc löïc vaø saéc ñeïp, nhöng ngöôøi ngu si laïi tham ñaém AÙi duïc. Coøn caùc ñeä töû Thanh vaên cuûa Theá toân do tu phaïm haïnh neân caùc caên saùng saïch, saéc maët töôi nhuaän ñöôïc an laïc truï, thöôøng sôï AÙi duïc nhö Nai ôû trong röøng, cho ñeán troïn ñôøi soáng thanh baïch, thuaàn nhaát khoâng taïp, phaïm haïnh ñaày ñuû. Vì theá con khôûi taâm tín kính… nhö treân.

Laïi nöõa Theá toân, con nhôù luùc con ôû treân cung ñieän xöû lyù vieäc nöôùc, coù nhieàu ngöôøi vì naêm duïc neân ñeán choã con ñeå kieän tuïng hoaëc cha meï, anh chò em, con trai, con gaùi, baïn beø… cuøng tranh luaän toát xaáu vôùi nhau, huoâng chi laø ñoái vôùi ngöôøi khaùc. Con laïi thaáy coù hai Bí-soâ tranh caõi vôùi caùc Bí-soâ khaùc ñeán noãi xaû giôùi hoaøn tuïc, nhöng hai Bí-soâ naøy ôû trong Phaät phaùp taêng baûo khoâng noùi loãi laàm, chæ töï traùch mình voâ phöôùc khoâng theå troïn ñôøi nöông ôû trong giaùo phaùp cuûa Theá toân ñeå tu phaïm haïnh, khoâng coù khuyeát phaïm. Vì theá con khôûi taâm tín kính… nhö treân.

Laïi nöõa Theá toân, con thaáy coù moät haïng Sa moân, Baø-la-moân coá giöõ taâm tòch tónh tu phaïm haïnh, nhöng taùm chín thaùng sau laïi bò AÙi duïc loâi


keùo lieàn xaû luaät nghi laøm vieäc nhieãm oâ, töï thoï nguõ duïc laïc. Coøn caùc ñeä töû Thanh vaên cuûa Theá toân tu phaïm haïnh ñaày ñuû, troïn ñôøi nöông theo lôøi Phaät daïy, khoâng coù khuyeát phaïm. Vì theá con khôûi taâm tín kính… nhö treân.

Laïi nöõa Theá toân, con laø quoác chuû vôùi quyeàn löïc töï taïi, thoáng trò ñaát nöôùc coù theå gieát ngöôøi khoâng ñaùng cheát, cuõng coù theå tha cho ngöôøi ñaùng cheát ñöôïc soáng, trong nöôùc khoâng ai laø khoâng toân troïng. Nhöng khi con luaän baøn chính trò vôùi caùc ñaïi thaàn laø haøo toäc Baø-la-moân hay Saùt-ñeá-lî, tröôûng giaû; khi hoï taâu trình vaãn coù thaùi ñoä khoâng nghieâm tuùc, taâm yù kieâu maïn. Con laïi thaáy Theá toân khi thuyeát phaùp cho ñaïi chuùng trôøi ngöôøi, taát caû ñeàu nhaát taâm laéng nghe khoâng coù taùn loaïn, döôùi toøa im laëng khoâng coù moät tieáng taèng haéng huoáng chi laø laøm oàn naùo. Neáu nhö trong phaùp hoäi coù ai ho ra tieáng thì ngöôøi beân caïnh kheõ noùi: “xin chôù laøm oàn, Theá toân ñang thuyeát dieäu phaùp, vò nhö maät ngoït”, vò kia nghe roài lieàn im laëng. Luùc ñoù con suy nghó: “Theá toân coù oai löïc thaät khoâng theå nghó baøn, Phaät khoâng duøng dao gaäy hay hình phaït maø ñieàu phuïc ñöôïc moïi ngöôøi, taát caû ñeàu phuïng haønh theo”. Vì theá con sanh taâm tín kính… nhö treân.

Laïi nöõa Theá toân, con coù hai caän thaàn teân laø Tieân thoï vaø Coá cöïu, ñeàu ñöôïc con phong aáp thöôûng ban maø ñöôïc giaøu sang danh tieáng an laïc; ñoái vôùi con tuy hoï nhôù aân nhöng laïi khoâng cung kính noàng haäu nhö ñaõ ñoái vôùi Theá toân. Moät hoâm con thoáng lónh binh maõ ñi thaûo tröø phaûn taëc, con muoán thöû loøng haïi caän thaàn naøy neân ñaõ hoûi hoï: “ñoái vôùi ta vaø Phaät, khi nguû hai khaùnh day ñaàu vaø chaân veà phía ai?”; luùc ñoù hoï lieàn khen ngôïi coâng ñöùc Phaät vaø phöôùc ñieàn cuûa Phaùp Taêng roài noùi laø day ñaàu veà Phaät vaø day chaân veà vua. Con nghe roài caøng theâm kính troïng oai löïc khoâng theå nghó baøn cuûa Phaät, vì theá con khôûi taâm tín kính… nhö treân.

Laïi nöõa Theá toân, con laø vua nöôùc Kieàu-taùt-la, Phaät cuõng ôû trong nöôùc Kieàu-taùt-la; con sinh trong doøng Saùt-ñeá-lî, Phaät cuõng thuoäc doøng Saùt-ñeá-lî; con nay ñaõ thoï hôn taùm möôi tuoåi, Phaät cuõng thoï hôn taùm möôi; con laø vua Saùt-ñeá-lî quaùn ñaûnh, Phaät cuõng laø Phaùp vöông voâ thöôïng nhöng so vôùi Phaät, con khoâng theå naøo saùnh ñöôïc. Vì theá con khôûi taâm tín kính… nhö treân”. Luùc ñoù vua Thaéng quang ôû tröôùc Phaät noùi nhöõng ñieàu thaáy nghe vaø phaùp kyø dieäu ñaõ khieán mình khôûi taâm tín kính ñoái vôùi Phaät xong, ñaûnh leã Phaät roài ñi. Vua ñi khoâng laâu, Phaät lieàn baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày neân ghi nhôù nhöõng ñieàu vua ñaõ noùi, ñoù laø phaùp tuï kyø dieäu neân thoï trì ñoïc tuïng, vì sao, vì vaên vaø nghóa ñaày ñuû, töông öng vôùi chaùnh phaùp, thaønh töïu phaïm haïnh, coù theå khieán chöùng ñöôïc quaû

626 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Chaùnh ñaúng giaùc, Nieát-baøn vieân minh. Vì theá caùc thaày neân sieâng naêng tu hoïc”, caùc Bí-soâ nghe Phaät noùi xong, hoan hæ phuïng haønh.

- Nhieáp tuïng vaên tröôøng haøng ôû treân: Luaän veà boán haïng ngöôøi, Nghó ñeán duïc, thaân gaày, Hai quan cung kính khaùc, Toân vua khoâng baèng Phaät.

Sau khi vua Thaéng quang ñeán gaëp Phaät, ñaïi thaàn Tröôøng haønh suy nghó: “naêm traêm ñaïi thaàn cuûa vua ñeàu thuaän theo Thaùi töû AÙc sanh, chæ coù mình ta laø khoâng theo neân hoï khoâng theå thaønh töïu vieäc lôùn. Nay ta neân trôû veà uûng hoä Thaùi töû AÙc sanh leân ngoâi vaø ñuoåi hai phu nhaân ra khoûi cung”, nghó roài lieàn boû laïi naêm vaät cuûa vua, leân xe quay trôû veà thaønh Thaát-la-phieät. Tröôøng haønh ñeán gaëp Thaùi töû hoûi raèng: “nay Thaùi töû coù muoán leân ngoâi khoâng?”, ñaùp: “ñoù chính laø ñieàu ta muoán”, Tröôøng haønh lieàn cuøng caùc quan saùch laäp Thaùi töû leân ngoâi vua, ñuoåi hai phu nhaân ra khoûi cung ñeán choã vua, hai phu nhaân hoûi vua ñang ôû ñaâu, Tröôøng haønh ñaùp: “hieän vua ñang ôû trong vöôøn Thích ca Dieäu quang”, hai phu nhaân nghe roài lieàn ñi boä ñeán ñoù gaëp vua. Luùc ñoù vua trôû ra khoâng thaáy Tröôøng haønh ñaâu lieàn hoûi caùc Bí-soâ, Bí-soâ ñaùp: “vua vaøo gaëp Theá toân chöa bao laâu thì Tröôøng haønh cuõng leân xe boû ñi”, vua nghe roài lieàn ñi boä trôû veà, luùc ñoù Phaät cuõng ñi veà thaønh Vöông xaù. Vua ñi ñeán giöõa ñöôøng thì gaëp hai phu nhaân lieàn hoûi: “vì sao hai khanh ñi boä ñeán ñaây?”, hai phu nhaân lieàn keå laïi vieäc treân, vua nghe roài lieàn baûo Thaéng man : “tröôùc ñaây khanh ñaõ höôûng aân suõng cuûa vua choàng, nay khanh neân trôû veà thoï söï phuïng döôõng cuûa vua con. Ta vaø Haønh vuõ seõ khoâng trôû veà ñoù nöõa”, Thaéng man nghe roài lieàn theo ñöôøng cuõ trôû veà thaønh Thaát-la-phieät, vöøa ñi vöøa khoùc. Vua cuøng Haønh vuõ ñi höôùng veà thaønh Vöông xaù, khi gaàn tôùi thaønh thaáy coù moät khu vöôøn, vua lieàn döøng laïi noùi vôùi Haønh vuõ: “ta taïm ôû ñaây, khanh vaøo trong thaønh baùo vôùi vua Vò sanh oaùn laø coù vua Thaéng quang nöôùc Kieàu-taùt-la ñang ôû trong moät khu vöôøn ngoaøi thaønh, muoán gaëp nhaø vua”, Haønh vuõ nghe roài lieàn vaøo thaønh gaëp vua Vò sanh oaùn noùi laïi lôøi vua Thaéng quang, vua Vò sanh oaùn nghe roài kinh ngaïc noùi: “vua Thaéng quang nöôùc Kieàu-taùt-la coù ñaïi oai löïc, boán binh huøng cöôøng vì sao laïi ñeán ñaây?”, Haønh vuõ noùi: “nay vua khoâng coù boán binh vì Thaùi töû soaùn nghòch, chæ coù thieáp cuøng vua ñeán ñaây maø thoâi”, vua nghe roài lieàn noùi: “neáu vaäy, ta seõ toân vua laøm vua nöôùc ta, ta seõ lui xuoáng laøm Thaùi töû”, noùi roài lieàn trieäu taäp quaàn thaàn noùi raèng: “vua Thaéng quang laø vua cuûa nöôùc lôùn, vua quaùn ñaûnh doøng Saùt-ñeá-lî nay ñaõ ñeán ñaây, chuùng ta


phaûi cung kính tieáp ñaõi. Caùc khanh neân cho söûa sang ñöôøng saù trong thaønh, ta seõ thoáng lónh boán binh ñích thaân nghinh ñoùn vua vaøo thaønh”, quaân thaàn tuaân lònh vua cho ngöôøi ñaùnh troáng thoåi loa ra lònh daân chuùng queùt doïn saïch seõ ñöôøng saù trong thaønh nhö vöôøn Hoan hæ cuûa vua trôøi Ñeá thích. Luùc ñoù vua Thaéng quang ñaõ laâu khoâng aên, thaáy söù giaû chaäm ñeán ñoùn mình neân ra khoûi vöôøn ñeå tìm thöùc aên. Vua ñeán moät vöôøn troàng cuû La baëc, ngöôøi giöõ vöôøn laø keû phaøm phu ñöa cho vua naêm cuû, vì quaù ñoùi neân vua aên caû cuû vaø laù, aên xong khaùt nöôùc, vua ñeán beân bôø nöôùc ñeå uoáng, do uoáng nhieàu nöôùc neân taâm thaàn roái loaïn laïi nhôù tôùi Thaéng man, loaïng choaïng ñi veà phía tröôùc vaø teù ngaõ xuoáng ñaát, mieäng ngaäm ñaày ñaát neân qua ñôøi. Khi vua Vò sanh oaùn thoáng lónh boán binh ñeán khu vöôøn nghinh ñoùn thì khoâng thaáy vua ñaâu, lieàn sai binh lính buûa ñi khaép nôi tìm kieám. Moät kî maõ ñeán vöôøn troàng cuû La baëc hoûi ngöôøi giöõ vöôøn coù thaáy moät ngöôøi nhö vaäy nhö vaäy khoâng, ngöôøi giöõ vöôøn noùi: “coù moät ngöôøi nhö theá vöøa môùi ñeán ñaây xin cuû La baëc roài ñi ñeán bôø nöôùc”. Kî maõ ñeán bôø nöôùc thì thaáy vua ñaõ cheát lieàn trôû laïi baùo vôùi vua, vua nghe baùo lieàn than: “thaûm thay, ta laïi mang theâm tieáng xaáu, tröôùc ñaây ta mang tieáng haïi cha ñoaït ngoâi, nay laïi mang tieáng haïi baïn cuûa cha”, than roài lieàn baûo caùc quan : “ñaây laø vua Thaéng quang doøng Saùt-ñeá-lî quaùn ñaûnh, gaëp nguy khoán neân baêng haø nôi ñaây, chuùng ta neân long troïng hoûa taùng vôùi ñaày ñuû nghi leã”, caùc quan tuaân lònh Vuatrang hoaøng linh xa ñeå ñöa thi theå nhaø vua ñeán trong Haøn laâm laøm leã hoûa thieâu. Sau ñoù vua Vò sanh oaùn ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài ngoài moät beân baïch Phaät: “Theá toân, vua Thaéng quang ñôøi tröôùc ñaõ taïo nghieäp gì maø nay vì aên cuû La baëc, chòu khoán khoå phaûi qua ñôøi?”, Phaät noùi: “vua Thaéng quang do nghieäp ñaõ taïo neân nay phaûi thoï quaû baùo, Ñaïi vöông laéng nghe:

Quaù khöù taïi moät ngoâi laøng, coù moät Baø-la-moân cöôùi vôï chöa bao laâu lieàn haï sanh moät trai, ñöùa con naøy lôùn leân phaûi khaát thöïc ñeå nuoâi soáng. Moät hoâm xin ñöôïc naêm cuû La baëc, ñöa cho meï noùi: “con ñi taém töûa, meï chôø con trôû veà laøm thöùc aên”. Thuôû ñoù, theá gian khoâng coù Phaät, chæ coù Phaät Bích chi ra ñôøi thöôøng thöông xoùt ngöôøi ngheøo khoå, thích soáng tónh laëng ñeå laøm phöôùc ñieàn cho nhaân gian. Vò naøy du haønh trong nhaân gian, thöù lôùp khaát thöïc ñeán tröôùc nhaø naøy, ngöôøi meï thaáy vò Ñoäc giaùc thaân töôùng ñoan nghieâm, caùc caên thanh tònh lieàn ñem naêm cuû La baëc cuùng döôøng. Vò naøy thoï cuùng döôøng xong lieàn ôû treân hö khoâng hieän caùc thaàn bieán: treân thaân phoùng löûa, döôùi thaân phun nöôùc… roài haï xuoáng ñaát. Thöôøng tình heã phaøm phu nhìn thaáy thaàn bieán naøy lieàn nhö caây ñaïi thoï suïp ñoå, taâm yù ñieàu phuïc hoan hæ ñaûnh leã. Sau ñoù ngöôøi con taém xong

628 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

trôû veà, baûo meï ñöa laïi naêm cuû La baëc, ngöôøi meï noùi laø ñaõ cuùng döôøng cho vò Phaät Bích chi roài, ngöôøi con nghe roài töùc giaän noùi ra lôøi aùc: “mong cho oâng ta aên naêm cuû aáy seõ bò roái loaïn maø cheát”.

Phaät baûo Ñaïi vöông: “ngöôøi con thuôû xöa chính laø vua Thaéng quang ngaøy nay, thuôû xöa do ní lôøi aùc ñoái vôùi vò Ñoäc giaùc neân bò ñoïa vaøo ñòa nguïc chòu khoå naõo trong voâ löôïng traêm ngaøn naêm. Nghieäp baùo dö taøn phaûi traûi qua saùu laàn bò bònh roái loaïn maø cheát, ñôøi naøy laø ñôøi thöù baûy, do nghieäp baùo dö taøn neân sau khi aên cuû kia bò roái loaïn maø qua ñôøi. Ñaây laø ñôøi cuoái cuøng thoï nghieäp baùo, seõ khoâng coøn thoï nöõa. Ñaïi vöông neân bieát, heã taïo nghieäp thuaàn ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn ñen; taïo nghieäp thuaàn traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn traéng; taïo nghieäp xen taïp thì ñöôïc quaû baùo xen taïp, vì vaäy neân boû nghieäp thuaàn ñen vaø nghieäp xen taïp, phaûi sieâng tu taäp nghieäp traéng, chôù coù noùi lôøi aùc”, vua Vò sanh oaùn nghe Phaät daïy roài hoan hæ tín thoï, ñaûnh leã roài ra veà.

Luùc ñoù Thaùi töû AÙc sanh ñaõ leân ngoâi vua, thôøi gian sau khi vua laâm trieàu, Khoå maãu lieàn taâu vua: “tröôùc kia Ñaïi vöông ôû tröôùc quaàn thaàn ñaõ noùi lôøi raèng: “khi naøo ta leân ngoâi, ta seõ tru dieät caùc Thích töû ñeå baùo moái thuø ñaàu tieân”, vua hoûi: “coù neân thöïc hieän lôøi ta ñaõ noùi tröôùc kia hay khoâng ?”, Khoå maãu noùi: “nay Ñaïi vöông ñaõ leân ngoâi, ñuùng luùc neân thöïc hieän lôøi ñaõ noùi tröôùc kia, neáu khoâng seõ laø noùi hö doái, xin Ñaïi vöông choïn ngaøy xuaát binh”, vua nghe lôøi Khoå maãu thoáng lónh boán binh laø töôïng binh, maõ binh, xa binh vaø boä binh ra khoûi thaønh Thaát-la-phieät, höôùng veà nöôùc Kieáp-tyû-la ñeå tru dieät Thích chuûng. Luùc ñoù Phaät quaùn bieát caùc Thích töû seõ phaûi thoï nghieäp baùo, nhöng vì tình thaân neân Phaät ñeán ngoài döôùi moät goác caây nhoû, ít caønh laù ôû giöõa bieân giôùi hai nöôùc chôø ñôïi vua AÙc sanh. Vua AÙc sanh töø xa troâng thaáy Theá toân, lieàn ñeán baïch Phaät: “ñaïi ñöùc, coù nhieàu vöôøn röøng vôùi boùng maùt raäm raïp vì sao laïi boû maø ñeán ngoài döôùi goác caây ít laù, thieáu boùng maùt naøy?”, Phaät noùi: “Ñaïi vöông, khoâng coù gì maùt baèng boùng maùt cuûa thaân toäc”, vua nghe roài lieàn suy nghó: “doøng hoï Thích trong nöôùc Kieáp-tyû-la ñeàu laø thaân quyeán cuûa Phaät, Phaät vì tình thaân neân noùi lôøi naøy”, nghó roài lieàn ruùt binh trôû veà nöôùc. Sau ñoù Khoå maãu nhaéc laïi vieäc tru dieät Thích chuûng ñeán laàn thöù ba, vua AÙc sanh môùi baûo quaàn thaàn: “caùc Thích töû ôû thaønh Kieáp-tyû-la maéng ta laø con cuûa noâ tyø, ta khoâng theå queân ñöôïc ; nhöng hoï laø thaân toäc cuûa Nhö lai, Nhö lai vì tình thaân can ngaên neân ta phaûi chòu nhòn khoâng daùm laøm vieäc tru dieät, ta phaûi laøm sao traû ñöôïc moái thuø naøy”, Khoå maãu noùi: “thaàn nghe Sa moân Kieàu-ñaùp-ma töï noùi laø ly duïc, baäc ly duïc thì khoâng coøn nghó ñeán thaân quyeán; neáu nghó ñeán thaân quyeán thì khoâng phaûi laø baäc ly duïc.


Ñaïo tuïc khaùc nhau, Ñaïi vöông neân töï quyeát”, vua AÙc sanh nghe roài lieàn quyeát ñònh tru dieät Thích chuûng. Trong luùc vua AÙc sanh chöa xuaát binh, Phaät suy nghó: “caùc Thích töû trong thaønh Kieáp-tyû-la chöa ñöôïc Kieán ñeá, neáu ñôïi ñeán khi hoï chieán ñaáu vôùi vua AÙc sanh thì khoâng coøn coù cô hoäi ñeå Kieán ñeá nöõa”, nghó roài Phaät lieàn ñi ñeán trong vöôøn Ña caên, thaønh Kieáp-tyû-la. Caùc Thích töû nghe tin Phaät ñeán trong vöôøn Ña caên lieàn ñeán choã Phaät, ñaûnh leã roài ngoài moät beân ; Phaät tuøy caên cô maø noùi dieäu phaùp khieán cho caùc höõu tình trong chuùng hoäi ñeàu ñöôïc lôïi ích lôùn, hoaëc chöùng quaû Döï löu, Nhaát lai, Baát lai … hoaëc gieo nhaân duyeân quaû Phaät Bích chi, hoaëc quaû Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc, laïi coù voâ löôïng chuùng sanh quy y Tam baûo, thoï trì hoïc xöù phuïng haønh theo lôøi Phaät daïy. Caùc Thích töû ñöôïc phaùp lôïi roài lieàn ñaûnh leã Theá toân roài ra veà, luùc ñoù vua AÙc sanh ñaõ thoáng lónh boán binh ñeán ñoùng quaân ôû gaàn thaønh Kieáp-tyû-la.

Luùc ñoù cuï thoï Ñaïi Muïc-kieàn-lieân ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài ngoài moät beân baïch Phaät: “Theá toân, con nghe keû ngu si AÙc sanh ñaõ thoáng lónh boán binh ñeán tru dieät Thích chuûng. Con coù theå duøng thaàn löïc dôøi binh lính aáy ñeán nôi xa khaùc, cuùi xin Theá toân chaáp thuaän, con seõ duøng thaàn löïc bieán Thaønh thaønh saét coù löôùi saét che phía treân khieán cho AÙc sanh khoâng theå naøo tru dieät ñöôïc”, Phaät noùi: “ta bieát thaày coù thaàn thoâng löïc, nhöng caùc Thích töû ñaõ taïo nghieäp roài, theo thôøi gian nghieäp aáy taêng tröôûng thaàn thuïc, duyeân bieán hieän tieàn nhö boäc löu ( thaùc nöôùc ) khoâng theå chaûy ngöôïc laïi, quyeát ñònh phaûi chieâu laáy quaû baùo khoâng ai coù theå thoï thay”, lieàn noùi keä:


Phaät baûo Muïc lieân: “thaày neân bieát theá gian ñeàu do nghieäp löïc maø thoï laáy quaû baùo, do nghieäp löïc maø sanh, do nghieäp löïc maø truï ; taát caû chuùng sanh ñeàu tuøy theo nghieäp thieän aùc maø thoï laáy quaû baùo”, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân khoâng ñöôïc Phaät chaáp thuaän lieàn ñaûnh leã roài lui ra.

Luùc ñoù caùc Thích töû trong thaønh Kieáp-tyû-la thaáy vua AÙc sanh ñöa ñaïi binh ñeán, lieàn thoáng lónh boán binh ra thaønh choáng ñòch. Do hoï ñeàu laø baäc Kieán ñeá neân khoâng saùt haïi, chæ duøng roi gaäy quô traùi quô phaûi ñeå ñaùnh. Hoaëc duøng cung teân baén laøm cho ñöùt daây ñai döôùi buïng voi ngöïa, hoaëc baén laøm cho rôi maõo, hoaëc baén truùng vaøo hai beân tai … laøm cho teù ngaõ maø khoâng gieát cheát. Luùc ñoù quaân cuûa vua AÙc sanh taùn loaïn, quaân cuûa caùc Thích töû ñaéc thaéng roài lui quaân vaøo thaønh ñoùng cöûa phoøng thuû

630 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

vaø ra cheá lònh : “chuùng ta khoâng ñöôïc gieát haïi quaân cuûa vua AÙc sanh, neáu ai traùi cheá lònh thì khoâng phaûi laø doøng hoï Thích”. Vua AÙc sanh thaáy vieäc naøy roài lieàn muoán ruùt quaân trôû veà, Khoå maãu taâu: “caùc Thích töû ñeàu laø baäc Kieán ñeá, ngay caû ruoài muoãi coøn khoâng gieát huoáng chi laø ngöôøi. Trong traän vöøa roài quaân cuûa ta khoâng ai bò thöông toån, hoï coøn ra cheá lònh: “chuùng ta khoâng ñöôïc gieát haïi quaân cuûa vua AÙc sanh, neáu ai traùi cheá lònh thì khoâng phaûi laø doøng hoï Thích”, vua nghe taâu nhöng vaãn im laëng. Luùc ñoù coù moät Thích töû teân laø Thieåm baø ôû ngoaøi thaønh coi veà noâng nghieäp, nghe tin vua AÙc sanh thoáng lónh boán binh ñeán tru dieät Thích chuûng, do khoâng nghe cheá lònh cuûa caùc Thích töû vaø chöa Kieán ñeá neân daãn quaân ñeán ñaùnh uùp quaân cuûa vua AÙc sanh. Hai beân giao chieán, quaân cuûa Thieåm baø thua traän, bò quaân cuûa vua AÙc sanh taøn saùt gaàn heát. Vua AÙc sanh noùi vôùi Khoå maãu: “vöøa roài ngöôi noùi caùc Thích töû ñeàu laø baäc Kieán ñeá, ngay caû ruoài muoãi coøn khoâng gieát huoáng chi laø ngöôøi; nay Thieåm baø daãn quaân ñeán ñaùnh, gieát haïi quaân ta cuõng nhieàu. Neáu caùc Thích töû daãn binh ñeán ñaùnh thì thaät khoù ñoái phoù, chuùng ta neân quay binh trôû veà”, Khoå maãu noùi: “Thieåm baø ôû ngoaøi thaønh, voán chöa vaøo trong thaønh Kieáp-tyû-la neân khoâng bieát cheá lònh, neân môùi daãn binh ñeán ñaùnh, xin Ñaïi vöông chôù lo”. Luùc ñoù Thieåm baø muoán vaøo thaønh neán ñeán keâu cöûa, ngöôøi giöõ cöûa hoûi laø ai, ñaùp laø Thieåm baø, trong thaønh sai söù ra noùi raèng: “töø nay veà sau oâng khoâng coøn thuoäc hoï Thích ca, muoán ñi ñaâu tuøy yù vì oâng ñaõ phaïm cheá lònh neân khoâng theå cho oâng vaøo thaønh”, hoûi laø cheá lònh gì, ñaùp: “caùc Thích töû ñaõ ra cheá lònh: “chuùng ta khoâng ñöôïc gieát haïi quaân cuûa vua AÙc sanh, neáu ai traùi cheá lònh thì khoâng phaûi laø doøng hoï Thích”, Thieåm baø noùi: “toâi khoâng nghe bieát, xin haõy dung thöù”, tuy Thieåm baø khaån caàu nhöng caùc Thích töû vaãn khoâng cho vaøo thaønh, Thieåm baø noùi: “neáu khoâng cho vaøo thì haõy ñöa quyeán thuoäc cuûa toâi ra”. Sau khi ñoaøn tuï vôùi caùc quyeán thuoäc, Thieåm baø ñeán gaëp Theá toân ñaûnh leã roài ngoài moät beân baïch Phaät: “caùc Thích töû ôû trong thaønh ñuoåi con, xin Phaät töø bi ban cho con vaät kyû nieäm ñeå con thöôøng cuùng döôøng”, Phaät thöông xoùt lieàn ñöa toùc vaø moùng tay cho Thieåm baø, Thieåm baø caàm laáy toùc vaø moùng tay cuûa Nhö lai roài ñi ñeán nöôùc baø cuï traø. Luùc ñoù daân chuùng nöôùc naøy nghe coù Thích töû haøo toäc teân laø Thieåm baø ñeán muoán laøm chuû neân cuøng baøn vôùi nhau coù neân theo hay khoâng neân theo. Thieåm baø thaáy daân chuùng tuï taäp döôùi nuùi baøn tính lieàn ñeå tuøy tuøng ôû moät choã khuaát, töï mình giaû laøm söù giaû ñöa thö, giaáu con dao trong ngöôøi roài ñi ñeán choã hoï noùi raèng: “caùc vò neân bieát Thích töû Thieåm baø coù theá löïc lôùn vaø coù söùc maïnh raát khoù choáng laïi, sai toâi mang thö ñeán. Xin haõy ngoài cuøng ñoïc


thö”, moïi ngöôøi noùi: “nôi ñaây khoâng coù gheá ngoài thì ngoài vaøo ñaâu?”, Thieåm baø ruùt dao ra chaët taûng ñaù thaønh töøng mieáng roài môøi moïi ngöôøi ngoài, moïi ngöôøi thaáy roài lieàn khen laø hy höõu roài hoûi: “baäc tröôïng phu nhö oâng coù taát caû bao nhieâu ngöôøi?”, ñaùp: “toâi laø ngöôøi ñöa thö ñaâu coù gì ñaùng noùi, nhöõng ngöôøi khaùc coøn hôn toâi gaáp boäi”, moïi ngöôøi nghe roài lieàn kinh sôï noùi vôùi nhau: “söù giaû coøn nhö vaäy huoáng chi laø Thieåm baø, toát hôn heát laø laäp oâng ta leân laøm vua”. Sau khi ñoïc thö xong, hoï vieát thö phuùc ñaùp roài noùi vôùi söù giaû: “chuùng toâi mong Ñaïi vöông giaù laâm sôùm”. Thieåm baø töø giaõ roài trôû laïi choã caùc quyeán thuoäc, chænh ñoán tuøy tuøng roài ñi vaøo nöôùc Baø cuï traø. Daân chuùng giaø treû ñeàu vui möøng nghinh ñoùn vaø choïn ngaøy laønh laäp leân laøm vua, laáy hieäu nöôùc laø Thieåm baø quoác. Sau khi leân ngoâi, Thieåm baø cho xaây moät ngoâi thaùp thôø toùc vaø moùng tay cuûa Nhö lai goïi laø thaùp Thieåm baø. Ngöôøi vôï cuûa Thieåm baø voán khoâng tin Phaät, nay cho xaây mieáu thaàn thôø cuùng maõi cho ñeán nay.

632 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


TAÏP SÖÏ

QUYEÅN 9

4. Nhieáp tuïng trong Bieät moân thöù hai (tt): Luùc ñoù vua AÙc sanh noùi vôùi Khoå maãu: “caùc Thích töû ñoùng cöûa

thaønh vaø ôû treân thaønh phoøng thuû, chuùng ta laøm caùch naøo tru dieät hoï ñöôïc?”, Khoå maãu noùi: “ñoái vôùi caùc thaønh lôùn chuùng ta neân kheùo duøng möu môùi dieät ñöôïc hoï. Thaàn nghe caùc vò coå tieân noùi coù naêm vieäc quyeát ñònh thaéng, ñoù laø:

Giao haûo, ngaàm hoái loä, Löøa gaït, duøng keá ñoäc, Sau ñoù duøng binh löïc, Laø vieäc cuûa ngöôøi trí.

Trong naêm vieäc naøy, chuùng ta neân duøng caùch löøa gaït, sai söù mang lònh vua ñeán noùi vôùi hoï raèng: “ñoái vôùi caùc vò ta khoâng coù aùc yù, coù vieäc caàn baøn neân muoán vaøo thaønh, xin caùc vò môû cöûa cho taïm gaëp roài seõ trôû ra ngay, khoâng daùm ôû laâu”. Vua lieàn sai söù ñeán noùi theo lôøi cuûa Khoå maãu, ngöôøi trong thaønh baøn vôùi nhau neân cho vaøo hay khoâng neân cho vaøo ; coù ngöôøi noùi neân, coù ngöôøi noùi khoâng neân, coù ngöôøi noùi neân baét thaêm ñeå laáy yù kieán cuûa ña soá. Luùc ñoù Ma vöông suy nghó: “ta thöôøng theo rình tìm sô xuaát cuûa Sa moân Kieàu-ñaùp-ma nhöng khoâng tìm ñöôïc, nay chính laø luùc ta neân haïi quyeán thuoäc cuûa oâng ta”, nghó roài ma vöông hoùa thaønh moät Thích töû giaø ngoài treân gheá cao baét thaêm tröôùc. Moïi ngöôøi thaáy roài lieàn noùi vôùi nhau: “baäc kyø tuùc ñaõ ruùt thaêm, vì sao chuùng ta khoâng ruùt”, noùi roài lieàn ruùt thaêm. Keát quaû soá thaêm neân cho vaøo nhieàu hôn neân hoï môû cöûa thaønh cho vaøo. Khi ñaõ vaøo ñöôïc trong thaønh, vua AÙc sanh lieàn ra lònh taøn saùt caùc Thích töû khoâng thöông xoùt, Thích töû Ñaïi danh thaáy vieäc naøy roài, vì thöông xoùt thaân quyeán neân chaïy ñeán choã vua AÙc sanh vôùi ñaàu toùc roái tung noùi raèng: “xin vua cho toâi moät öôùc nguyeän”, hoûi laø nguyeän


gì, ñaùp: “xin vua haõy thí voâ uùy cho Thích chuûng”, vua noùi: “ta khoâng tha cho caùc Thích töû khaùc, nhöng quyeán thuoäc cuûa ngöôi thì ñöôïc tuøy yù ra ñi”, Thích töû Ñaïi danh noùi: “toâi seõ laën xuoáng ñaùy hoà, trong luùc toâi chöa noåi leân, xin vua cho quyeán thuoäc cuûa toâi ñöôïc chaïy thoaùt”, vua nghe roài lieàn nhìn quaàn thaàn, quaàn thaàn taâu: “Thích töû Ñaïi danh laø baïn cuûa tieân vöông, vua neân cho oâng aáy ñöôïc nhö nguyeän”, vua noùi: “vaäy thì haõy cho hoï tuøy yù chaïy ñi trong thôøi gian ngaén”. Ñöôïc vua chaáp thuaän, Ñaïi danh trong loøng aùo naõo thöông xoùt nhìn quyeán thuoäc roài nhaûy xuoáng hoà laën xuoáng ñaùy, laáy toùc cuûa mình coät vaøo moät goác caây vaø cheát ôû ñoù. Luùc ñoù nhöõng ngöôøi trong doøng Thích khoâng coïng nghieäp trong quaù khöù thì chaïy ra khoûi thaønh hoaëc ñeán nöôùc Maït la, hoaëc nöôùc Neâ ba la hoaëc ñeán caùc tuï laïc thaønh aáp khaùc. Nhöõng ngöôøi coïng nghieäp trong quaù khöù thì khoâng theå chaïy ra khoûi thaønh, ñeán cöûa Ñoâng laïi chaïy trôû vaøo cöûa Nam, ñeán cöûa Nam laïi chaïy trôû vaøo cöûa Taây, ñeán cöûa Taây laïi chaïy trôû vaøo cöûa Baéc, ñeán cöûa Baéc laïi chaïy trôû vaøo cöûa Ñoâng. Quaàn thaàn thaáy vaäy lieàn taâu vua: “khoâng hieåu vì sao hoï chaïy ra ñeán cöûa thaønh laïi trôû vaøo laïi”, vua hoûi quaàn thaàn: “haõy xuoáng xem vì sao Ñaïi danh laïi laën laâu nhö vaäy”, binh lính xuoáng ñaùy hoà xem thì thaáy Ñaïi danh ñaõ cheát. Vua nghe noùi Ñaïi danh cheát döôùi ñaùy hoà lieàn noåi giaän baûo quaàn thaàn: “haõy laøm toøa cao ñeå ta leân treân ñoù taän maét nhìn thaáy maùu cuûa daân trong thaønh naøy chaûy traøn ngaäp khaép nôi; neáu khoâng nhö theá thì ta khoâng rôøi khoûi toøa naøy”. Luùc ñoù quaàn thaàn noùi vôùi nhau: “vua AÙc sanh gaây toäi aùc muoán thaáy maùu chaûy traøn ngaäp, nhöng laøm sao coù theå ñöôïc nhö vaäy. Chuùng ta laáy chaát khoaùng maøu ñoû tía naáu ra nöôùc ñoû roài ñem töôùi khaép nôi, nhìn khoâng khaùc gì laø maùu chaûy”, noùi roài lieàn laøm nhö vaäy, vua AÙc sanh nhìn thaáy cho laø maùu chaûy lieàn suy nghó: “ta ñaõ ñöôïc thoûa maõn, nay neân ruùt binh trôû veà”. Trong traän chieán naøy, keû ngu si AÙc sanh ñaõ gieát oan baûy vaïn baûy ngaøn ngöôøi hoï Thích, trong soá ñoù coù nhieàu ngöôøi ñaõ Kieán ñeá. Vua AÙc sanh khi ruùt quaân daãn theo naêm traêm ñoàng nam vaø naêm traêm ñoàng nöõ hoï Thích ñeán moät khu vöôøn laø truù xöù cuûa ngoaïi ñaïo, Khoå maãu hoûi vì sao khoâng gieát cheát, vua hoûi neân gieát nhö theá naøo, ñaùp laø cho voi giaøy ñaïp. Trong soá naêm traêm Thích töû naøy coù ngöôøi khoûe maïnh ñaùnh voi ngaõ, Khoå maãu thaáy roài lieàn taâu vua: “nhöõng Thích töû khoûe maïnh naøy neáu thaû ra, hoï seõ gaây baát lôïi cho Ñaïi vöông”, vua hoûi neân gieát hoï nhö theá naøo, ñaùp: “neân ñaøo hoá choân soáng, cho ñaàu loù leân roài duøng saét ñoùng”. Luùc ñoù coù hai Thích töû chaïy ñeán choã Phaät, Phaät muoán cho moïi ngöôøi bieát nghieäp baùo laø thaät coù neân duøng thaàn löïc hoùa ra caùi baùt lôùn cho hoï aån naáp, nhöng hoï vaãn cheát ôû trong baùt. Luùc ñoù Phaät caûm thaáy ñau

634 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ñaàu neân baûo A-nan mang baùt ñaày nöôùc ñeán, hai ba gioït moà hoâi treân coå Phaät nhoû vaøo trong baùt nöôùc naøy khieán nöôùc boác khoùi vaø phaùt ra tieáng keâu nhö boû saét noùng vaøo nöôùc. Luùc ñoù vua AÙc sanh ñeå moät ngöôøi ôû laïi thaùm thính noùi raèng: “neáu ngöôøi nghe thaáy Phaät noùi gì thì haõy trôû veà baùo laïi”, noùi roài daãn naêm traêm Thích nöõ veà nöôùc. Caùc Bí-soâ thaáy vieäc naøy roài ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân do nghieäp gì maø bò ñau ñaàu, caùc Thích töû trong thaønh Kieáp-tyû-la ñaõ taïo nghieäp gì maø nay tuy khoâng phaïm toäi laïi bò vua AÙc sanh tru dieät?”, Phaät baûo A-nan: “thaày haõy thoâng baùo caùc Bí-soâ taäp hoïp, cuøng ta ñi ñeán vöôøn cuûa ngoaïi ñaïo ñeå nghe ta noùi nhaân duyeân cuûa tuùc nghieäp khieán cho keû ngu AÙc sanh taøn saùt Thích chuûng”, toân giaû A-nan vaâng lôøi Phaät ñi thoâng baùo. Phaät cuøng ñaïi chuùng ñi ñeán vöôøn ngoaïi ñaïo, moät Baø-la-moân ôû giöõa ñöôøng gaëp Phaät lieàn noùi: “Sa moân Kieàu-ñaùp-ma, keû ngu AÙc sanh ñaõ taïo nghieäp aùc, gieát oan Thích chuûng voâ toäi”, Phaät noùi: “ñuùng vaäy, keû ngu AÙc sanh ñaõ taïo nghieäp aùc, gieát oan Thích chuûng voâ toäi”. Ñeán nôi Phaät thaáy caùc Thích töû bò saét ñoùng ñang thoi thoùp, hoï thaáy Phaät ñeàu keâu khoùc, Phaät ôû moät beân traûi toïa cuï ngoài xuoáng roài baûo caùc Bí-soâ: “caùc Thích töû naøy quaù khöù laø nhöõng ngöôøi ñaùnh caù ñaõ gieát haïi loaøi thuûy toäc, chuùng reân la cuõng gioáng nhö caùc Thích töû ngaøy nay. Caùc thaày coù töøng nghe thôï saên ñoà teã ñeå töï nuoâi soáng maø coù voi ngöïa xe uy nghieâm huøng maïnh hay khoâng ?, ñaùp laø chöa töøng nghe, Phaät noùi: “laønh thay caùc Bí-soâ, ta cuõng chöa töøng nghe, vì sao, vì khi keû ñoà teã toäi aùc gieát haïi loaøi vaät, con vaät bò gieát seõ nhìn ngöôøi gieát noù baèng aùc nhaõn thì keû taïo nghieäp aùc naøy khoâng theå coù ñöôïc voi ngöïa xe huøng maïnh vaø taøi saûn phong phuù. Huoáng chi keû ngu AÙc sanh ñaõ gieát haïi caùc vò Höõu hoïc coù ñuû oai ñöùc, trì giôùi thanh tònh maø laïi coù ñöôïc voi ngöïa xe uy nghieâm huøng maïnh vaø ñöôïc an laïc truï thì khoâng coù lyù ñoù. Caùc thaày neân bieát ví nhö roàng ñoäc quay nhìn ñeán nôi ñaâu thì nôi ñoù seõ bò tieâu dieät, thaønh Kieàu-taùt-la cuõng vaäy; sau baûy ngaøy nöõa keû ngu AÙc sanh vaø Khoå maãu seõ bò löûa ñoát chaùy keâu khoùc vang trôøi, sau khi cheát bò ñoïa vaøo ñòa nguïc Voâ giaùn chòu khoå naõo voâ cuøng. Vì vaäy, ñoái vôùi caây khoâ coøn khoâng neân coù taâm aùc huoáng chi laø ñoái vôùi chuùng sanh”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “naêm traêm Thích töû naøy ñaõ taïo nghieäp gì, do nghieäp löïc naøy neân nay bò keû ngu AÙc sanh gieát oan; laïi do nghieäp gì khi hoï bò gieát haïi, Phaät bò ñau ñaàu?”, Phaät noùi: “caùc thaày laéng nghe nghieäp cuûa caùc Thích töû vaø cuûa ta ñaõ laøm, ñaõ taïo nghieäp roài, theo thôøi gian nghieäp aáy taêng tröôûng thaàn thuïc, duyeân bieán hieän tieàn nhö boäc löu (thaùc nöôùc) khoâng theå chaûy ngöôïc laïi, quyeát ñònh phaûi chieâu laáy quaû baùo khoâng ai coù theå thoï thay…


Quaù khöù, ôû beân bôø soâng coù naêm traêm ngö daân thaáy coù hai con caù töø bieån bôi vaøo soâng roài ngoi leân maët nöôùc, hoï vui möøng thaû löôùi lôùn ñeå baét. Baét ñöôïc roài, thaáy caù quaù lôùn lieàn noùi vôùi nhau: “caù to quaù, neáu gieát heát caû hai, thòt duøng khoâng heát seõ bò öôn”, moät ngöôøi noùi: “gieát moät con, coøn moät con coät döôùi nöôùc”, moät ngöôøi noùi: “caû hai ñeàu lôùn, duø gieát moät con, thòt duøng khoâng heát cuõng bò öôn. Neân coät caû hai döôùi nöôùc, khi naøo caàn thòt aên thì caét laáy ñeå aên, nhö vaäy thòt môùi töôi soáng”, moïi ngöôøi ñoàng yù vaø cöù caét thòt aên töø töø, caù ñau ñôùn keâu roáng vang trôøi. Luùc ñoù coù moät ñoàng töû nhìn thaáy caûnh naøy laáy laøm vui thích, hai con caù suy nghó: “ta baát haïnh neân gaëp noãi khoå naøy, trong ñôøi vò lai hoï sanh ñeán nôi naøo, ta cuõng sanh ñeán nôi ñoù, duø hoï voâ toäi ta cuõng saùt haïi laøm cho hoï ñau khoå”.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “hai con caù thuôû xöa chính laø AÙc sanh vaø Khoå maãu ngaøy nay, naêm traêm ngö daân chính laø naêm traêm Thích töû. Thuôû xöa hoï laøm cho hai con caù ñau khoå neân nay trôû laïi bò choân soáng vaø bò saét ñoùng voâ cuøng ñau khoå. Caùc Thích chuûng khaùc chính laø nhöõng ngöôøi thuôû xöa ñaõ tuøy hæ theo vieäc laøm cuûa caùc ngö daân, ñoàng töû tuøy hæ thuôû xöa chính laø thaân ta ngaøy nay, Nay ta tuy chöùng Voâ thöôïng Boà-ñeà nhöng vaän chòu quaû baùo ñau ñaàu, neáu ta khoâng coù phöôùc tuï voâ bieân coâng ñöùc naøy thì ta cuõng seõ bò tru dieät nhö caùc Thích töû. Caùc thaày haõy laéng nghe theâm:

Quaù khöù coù naêm traêm giaëc cöôùp ñeán trong moät thoân cöôùp ñoaït taøi vaät, chuùng thaáy coù hai tröôûng giaû ôû treân laàu lieàn goïi xuoáng nhöng khoâng chòu xuoáng, giaëc cöôùp noùi: “neáu khoâng xuoáng ta seõ gieát heát”, ñaùp: “ta thaø cheát chöù khoâng xuoáng”, giaëc cöôùp lieàn chaát cuûi ñoát laàu khieán hai tröôûng giaû chòu khoå thieâu ñoát lieàn suy nghó: “ta voâ toäi maø chòu noãi khoå naøy, trong ñôøi vò lai hoï sanh ôû choã naøo, ta cuõng sanh ñeán choã ñoù vaø seõ laøm cho hoï ñau khoå”.

Naøy caùc Bí-soâ, hai tröôûng giaû thuôû xöa chính laø AÙc sanh vaø Khoå maãu ngaøy nay, naêm traêm giaëc cöôùp chính laø naêm traêm Thích töû, thuôû xöa bò gieát nay gieát trôû laïi. Theá neân naøy caùc Bí-soâ, heã taïo nghieäp thuaàn ñen thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn ñen; taïo nghieäp thuaàn traéng thì caûm quaû baùo dò thuïc thuaàn traéng; taïo nghieäp xen taïp thì ñöôïc quaû baùo xen taïp, caùc thaày neân boû nghieäp thuaàn ñen vaø nghieäp xen taïp, phaûi sieâng tu taäp nghieäp traéng”.

Luùc ñoù vua AÙc sanh trôû veà thaønh Thaát-la-phieät, khi saép vaøo thaønh, vua nghe thaáy Thaùi töû Theä ña ñang thoï höôûng nguõ duïc laïc cuøng caùc theå nöõ ôû treân laàu cao, lieàn cho goïi ñeán hoûi: “ta ñi ñaùnh deïp keû thuø voâ cuøng

636 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

meät nhoïc, vì sao ngöôøi laïi ôû ñaây thoï höôûng duïc laïc?”, Thaùi töû ñaùp: “thaàn khoâng bieát Ñaïi vöông ñi ñaùnh deïp keû thuø, nhöng keû thuø laø ai?”, vua noùi: “ñoù laø caùc Thích töû ôû thaønh Kieáp-tyû-la”, Thaùi töû noùi: “neáu caùc Thích töû laø keû thuø thì ai laø baïn thaân?”, vua nghe roài lieàn noåi giaän ra lònh: “ñaây cuõng laø phe ñaûng cuûa caùc Thích töû, hay mau gieát cheát”. Thaùi töû voâ toäi bò gieát cheát, do phöôùc baùo thuø thaéng ôû coõi ngöôøi chöa höôûng heát neân ñöôïc sanh leân coõi trôøi Tam thaäp tam ñeå tieáp tuïc thoï dieäu laïc ôû coõi trôøi. Luùc ñoù Theá toân lieàn noùi keä tuïng:

“Ñôøi naøy vui, ñôøi sau cuõng vui, Do laøm phöôùc, hai ñôøi ñeàu vui, Töï bieát vui naøy do nghieäp tröôùc, Laïi ñöôïc chuyeån sanh vaøo coõi laønh. Ñôøi naøy vui, ñôøi sau cuõng vui, Do laøm phöôùc, hai ñôøi ñeàu vui, Töï bieát vui naøy do nghieäp tröôùc, Sanh ñeán coõi khaùc cuõng an laïc”.

Cuï thoï A-nan nghe keä tuïng naøy roài lieàn baïch Phaät: “con chöa hieåu roõ yù nghóa cuûa baøi keä tuïng naøy” , Phaät noùi: “Thaùi töû Theä ña voâ toäi bò keû ngu AÙc sanh gieát cheát, do phöôùc baùo thuø thaéng ôû coõi ngöôøi chöa höôûng heát neân ñöôïc sanh leân coõi trôøi Tam thaäp tam ñeå tieáp tuïc thoï dieäu laïc ôû coõi trôøi. Vì theá ta môùi thuyeát keä tuïng naøy”, A-nan nghe roài hoan hæ tín thoï.

Thôøi gian sau, khi vua AÙc sanh cuøng caùc Thích nöõ thoï laïc trong cung lieàn töï khoe raèng: “ta laø baäc duõng maõnh hieám coù, trong theá gian khoâng ai baèng ñöôïc”, caùc Thích nöõ noùi keä:

“Caùc Thích töû quy Phaät, Vì thoï trì giôùi luaät, Môùi bò vua gieát cheát, Coù gì phaûi töï khoe”.

Vua nghe roài lieàn noåi giaän noùi keä: “Gieát roàng giöõ Long nöõ, Khieán ta sanh saân ñoäc, Haõy chaët heát tay chaân, Ñeå mau theo thaân toäc”.

Quaàn thaàn tuaân lònh vua daãn naêm traêm Thích nöõ naøy ñeán beân bôø hoà Ba thaùt la vaø chaët heát tay chaân cuûa hoï, do nhaân duyeân naøy hoà coøn coù teân laø Hoà chaët tay chaân. Caùc Thích nöõ ñau ñôùn khoâng chòu noãi lieàn suy nghó: “chuùng ta ñang ñau ñôùn khoâng chòu noãi, vì sao Theá toân khoâng


thöông xoùt”. Phaät khoâng coù ñieàu gì laø khoâng bieát, luùc ñoù Phaät lieàn khôûi taâm ñaïi bi ñi ñeán choã ñoù vaø thaáy caùc Thích nöõ ñang ngoài loõa hình, Phaät lieàn khôûi taâm theá tuïc. Thöôøng phaùp cuûa chö Phaät, neáu Phaät khôûi taâm theá tuïc thì ngay caû coân truøng cuõng bieát ñöôïc yù Phaät, neáu Phaät khôûi taâm xuaát theá thì duø laø Thanh vaên, Duyeân giaùc cuõng khoâng theå bieát ñöôïc yù Phaät, huoáng chi laø chuùng sanh khaùc. Phaät nghó: “laønh thay, neáu thieân nöõ Xaù chi ñem y phuïc vaø nöôùc ñeán ñaây thì toát quaù”, Phaät vöøa khôûi nieäm, thieân nöõ Xaù chi lieàn bieát yù Phaät muoán thuyeát dieäu phaùp ñeå hoùa ñoä caùc Thích nöõ, neân ñeán ao Voâ nhieät muùc ñaày bình nöôùc vaø ñem naêm traêm thieân y ñeán choã Phaät, ñaûnh leã roài baïch Phaät: “Theá toân, con ñem thieân y vaø nöôùc thôm ñeán”, Phaät baûo thieân nöõ ñeán an uûi caùc Thích nöõ, taém röûa vaø maëc y phuïc giuùp cho hoï. Thieân nöõ laøm theo lôøi Phaät daïy xong, Phaät lieàn duøng thaàn thoâng löïc laøm cho naêm traêm Thích nöõ khoâng coøn ñau ñôùn nöõa roài noùi raèng: “nghieäp ñaõ taïo ñôøi tröôùc nay ñaõ thaønh thuïc phaûi töï thoï laáy quaû baùo, khoâng ai thay theá ñöôïc”, noùi roài boû ñi. Caùc Thích nöõ nghe roài lieàn khôûi taâm tònh tín ñoái vôùi Phaät, sau khi qua ñôøi ñöôïc sanh leân coõi trôøi Töù thieân vöông. Taát caû höõu tình vöøa sanh leân coõi trôøi ñeàu khôûi ba nieäm: moät laø ta töø ñaâu sanh ñeán ñaây, hai laø nay ta ñang ôû ñaâu, ba laø ta do nghieäp duyeân gì. Caùc thieân nöõ lieàn bieát mình töø coõi ngöôøi cheát ñöôïc sanh leân coõi trôøi Töù thieân vöông laø nhôø khôûi taâm tònh tín ñoái vôùi Phaät. Caùc thieân nöõ suy nghó: “neáu ta khoâng ñeán kính leã Theá toân tröôùc laø baát kính”, nghó roài lieàn duøng chuoãi anh laïc trang nghieâm thaân, duøng y kích ñöïng ñaày caùc loaïi hoa trôøi nhö hoa Öu baùt la, Baùt ñaàu ma… vaøo nöûa ñeâm ñeán choã Phaät, raûi hoa cuùng döôøng, ñaûnh leã roài ngoài moät beân nghe Phaät thuyeát dieäu phaùp. Thaân quang cuûa caùc thieân nöõ naøy chieáu saùng khaép caû röøng Theä ña, Phaät quaùn bieát caên taùnh tuøy mieân cuûa caùc thieân nöõ naøy, noùi phaùp Töù ñeá khieán cho ñöôïc khai ngoä vaø chöùng quaû Döï löu. Caùc thieân nöõ chöùng ngoä roài lieàn chaép tay baïch Phaät: “Theá toân, nhôø Phaät khai ngoä khieán chuùng con ôû trong caùc naïn maø ñöôïc giaûi thoaùt, ñieàu naøy khoâng phaûi do cha meï… cho ñeán sa moân, Baø-la-moân coù theå laøm ñöôïc. Theá toân laø baäc ñaïi thieän tri thöùc ñaõ cöùu vôùt chuùng con ra khoûi ba coõi, ñaët ñeå chuùng con vaøo coõi trôøi ngöôøi, heát khoå sanh töû, ñöôïc ñaïo Nieát-baøn, laøm caïn bieån maùu, vöôït khoûi nuùi xöông, nuùi thaân kieán töø voâ thæ ñeán nay ñeàu bò phaù tan baèng chaøy trí Kim cang, chöùng ñöôïc Sô quaû. Nay chuùng con xin quy y Tam baûo, töø hoâm nay cho ñeán troïn ñôøi thoï trì naêm hoïc xöù, cuùi xin Theá toân chöùng bieát chuùng con laø OÂ-ba-tö-ca” , ôû tröôùc Phaät cung kính noùi keä:

“Chuùng con nhôø Phaät löïc,

638 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

Ñoùng bít ba ñöôøng aùc, Sanh coõi trôøi thaéng dieäu, Thuù höôùng coõi Nieát-baøn. Chuùng con nhôø Theá toân, Neân ñöôïc thanh tònh nhaõn, Chöùng ñöôïc Chaân ñeá lyù. Phaät vöôït treân trôøi ngöôøi, Thoaùt khoûi giaø bònh cheát, Khoù gaëp trong bieån Höõu, Nay gaëp ñöôïc chöùng quaû. Chuùng con thaân trang nghieâm, Taâm tònh ñaûnh leã Phaät, Nhieãu beân phaûi tröø oaùn, Nay trôû veà thieân cung”.

Caùc thieân nöõ vui möøng nhö ngöôøi ñi buoân ñöôïc lôøi, nhö ngöôøi caøy ruoäng ñöôïc thu hoaïch, nhö ngöôøi ratraän ñöôïc thaéng, nhö ngöôøi bònh ñöôïc laønh, ñaûnh leã Phaät roài trôû veà thieân cung. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “naêm traêm Thích nöõ naøy ñaõ taïo nghieäp gì, do nghieäp löïc naøy neân trong ñôøi naøy tuy voâ toäi maø laïi bò keû ngu AÙc sanh chaët heát tay chaân; laïi do nghieäp löïc gì maø ñöôïc sanh leân coõi trôøi, ñöôïc nghe dieäu phaùp vaø ñöôïc chöùng chaân ñeá lyù?”, Phaät noùi: “nghieäp ñaõ taïo ñôøi tröôùc nay thaønh thuïc phaûi töï chòu laáy quaû baùo… Caùc thaày laéng nghe:

Quaù khöù Hieàn kieáp, luùc con ngöôøi thoï hai vaïn tuoåi coù Phaät Ca- dieáp ba ra ñôøi ñaày ñuû möôøi hieäu: Nhö lai, Baïc giaø phaïm, ÖÙng chaùnh ñaúng giaùc, Minh haïnh tuùc, Thieän theä, Theá gian giaûi, Voâ thöôïng só, Ñieàu ngöï tröôïng phu, Thieân nhôn sö, Phaät, Theá Toân. Naêm traêm Thích nöõ naøy xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa vò Phaät aáy laøm Bí-soâ ni, do ñoái vôùi caùc Bí- soâ ni Höõu hoïc, Voâ hoïc khôûi saân noùi lôøi maéng nhieác ñoøi chaët tay chaân cuûa hoï neân trong voâ löôïng naêm bò ñoïa trong ñòa nguïc chòu khoå thieâu ñoát. Do nghieäp dö taøn phaûi trong naêm traêm ñôøi chòu quaû baùo bò chaët tay chaân, ñôøi naøy laø cuoái cuøng. Do khôûi taâm tònh tín nôi ta neân ñöôïc sanh leân coõi trôøi, laïi do thuôû xöa khi laøm Bí-soâ ni ñaõ thoï trì ñoïc tuïng chaùnh phaùp neân nay ñöôïc gaëp ta nghe thuyeát dieäu phaùp vaø ñöôïc Kieán ñeá.

Phaät baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày neân bieát theá gian ñeàu do nghieäp löïc maø thoï laáy quaû baùo, do nghieäp löïc maø sanh, do nghieäp löïc maø truï ; taát caû chuùng sanh ñeàu tuøy theo nghieäp thieän aùc maø thoï laáy quaû baùo”.

Luùc ñoù ngöôøi ôû laïi thaùm thính sau khi nghe lôøi Phaät döï kyù roài lieàn


trôû veà choã vua AÙc sanh, vua hoûi: “Phaät ñaõ noùi gì?”, ñaùp: “Phaät döï kyù qua baûy ngaøy sau nöôùc Kieàu-taùt-la seõ bò huûy dieät, vua AÙc sanh vaø Khoå maãu seõ bò löûa thieâu ñoát, sau khi cheát bò ñoïa vaøo ñòa nguïc Voâ giaùn”, vua nghe roài trong loøng raát lo buoàn, Khoå maãu hoûi nguyeân do roài taâu raèng: “Ñaïi vöông, nhö Baø-la-moân, khaát só ñeán caàu xin maø khoâng ñöôïc cho, hoï seõ muoán nhaø aáy gaëp traêm ngaøn ñieàu khoâng laønh. Sa moân Kieàu-ñaùp-ma thaáy thaân toäc bò Ñaïi vöông gieát cheát môùi noùi lôøi oaùn haän truø ruûa naøy. Neáu vua lo sôï thì haõy cho xaây moät toøa laàu ôû trong hoà nöôùc phía sau vöôøn roài ôû ñoù trong voøng baûy ngaøy môùi trôû vaøo laïi trong thaønh”. Vua nghe lôøi Khoå maãu cho xaây laàu roài cuøng caùc cung nhaân leân laàu ñoù ôû, qua ñöôïc moät ñeâm Khoå maãu taâu: “ñaõ qua ñöôïc moät ñeâm, coøn saùu ñeâm nöõa seõ trôû vaøo laïi trong thaønh”, nhö theá cho ñeán ngaøy thöù baûy Khoå maãu laïi taâu: “Ñaïi vöông, hoâm nay an oån haõy cuøng trôû vaøo laïi trong thaønh”. Luùc ñoù maây boãng keùo ñeán giaêng che boán phía, caùc cung nhaân noùi vôùi nhau: “chuùng ta haõy trang ñieåm ñeå trôû vaøo laïi trong thaønh”, moät cung nhaân laáy ngoïc nhaät quang ra ñeå treân goái roài töï trang ñieåm. Maây boãng tan, trôøi quang ñaõng trôû laïi, aùnh maët trôøi chieáu soi vaøo vieân ngoïc lieàn phaùt ra löûa ñoát chaùy caùi goái thaønh löûa ngoïn thieâu ñoát toøa laàu. Caùc cung nhaân boû chaïy, luùc ñoù vua AÙc sanh vaø Khoå maãu muoán chaïy ra nhöng coù phi nhaân ñoùng cöûa khieán hoï khoâng ra ñöôïc neân bò löûa thieâu ñoát, ñau khoå keâu la, sau khi cheát bò ñoïa vaøo ñòa nguïc Voâ giaùn. Luùc ñoù Theá toân noùi keä tuïng:

“Ñôøi naøy khoå, ñôøi sau cuõng khoå, Do taïo toäi, hai ñôøi ñeàu khoå, Töï bieát khoå naøy do nghieäp aùc, Cheát roài bò ñoïa trong coõi aùc. Ñôøi naøy khoå, ñôøi sau cuõng khoå, Do taïo toäi, hai ñôøi ñeàu khoå, Töï bieát khoå naøy do nghieäp aùc, Sanh coõi khaùc vaãn phaûi chòu khoå”.

Cuï thoï A-nan nghe keä tuïng roài lieàn baïch Phaät: “con chöa hieåu yù nghóa cuûa baøi keä tuïng naøy”, Phaät noùi: “keû ngu AÙc sanh vaø Khoå maãu bò löûa thieâ ñoát, sau khi cheát bò ñoïa vaøo ñòa nguïc Voâ giaùn neân ta môùi noùi keä tuïng naøy”.

Luùc ñoù ôû trong thaønh Kieáp-tyû-la, sau khi caùc Thích töû bò tru dieät coøn ñeå laïi nhieàu vaät trang söùc nhö anh laïc, voøng xuyeán…; caùc Thích nöõ nhìn thaáy nhöõng vaät naøy caøng theâm ñau buoàn, suy nghó: “chuû cuûa nhöõng vaät naøy khi coøn soáng raát kính Taêng, nay ta neân ñem cuùng cho Taêng ñeå truy tieán cho hoï”, nghó roài lieàn ñem ñeán cuùng Taêng. Luïc chuùng Bí-soâ

640 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ñöôïc vaät trang söùc naøy lieàn duøng trang nghieâm thaân roài ñi vaøo thaønh khaát thöïc, caùc Thích nöõ nhìn thaáy laïi ñau buoàn noùi raèng: “chuùng con khoâng muoán nhìn thaáy nhöõng vaät naøy neân ñem cuùng Taêng ñeå döùt öu phieàn, khoâng ngôø caùc thaày laïi ñeo noù laøm cho chuùng con nhôù laïi caøng theâm ñau buoàn”, Luïc chuùng Bí-soâ im laëng. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “do Bí-soâ ñeo anh laïc, daây vaøng neân coù loãi naøy, töø nay Bí-soâ khoâng ñöôïc ñeo caùc vaät traùng söùc, ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

5. Nhieáp tuïng trong Bieät moân thöù hai: Xuaát gia coù naêm lôïi, Khoâng caàm tieàn, thoï hoïc (hoïc hoái Sa di) Ñaïi chuùng noùi keä tuïng, Ho khai cho huùt thuoác.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù trong moät tuï laïc coù moät tröôûng giaû cöôùi vôï soâng vôùi nhau raát haïnh phuùc, nhöng sau ñoù gia toäc ly taùn, taøi saûn cuõng khoâng coøn. Tröôûng giaû suy nghó: “ta ñaõ lôùn tuoåi khoâng theå kieám tieàn ñöôïc nöõa, thaân toäc khoâng coøn ai, ta neân boû tuïc xuaát gia”, nghó roài lieàn ñeán noùi vôùi vôï yù nghó cuûa mình, ngöôøi vôï nghe roài lieàn noùi: “xuaát gia cuõng toát, nhöng oâng phaûi thöôøng trôû veà thaêm toâi”, ñaùp ñöôïc. Tröôûng giaû ñeán trong röøng Theä ña, ñaûnh leã caùc Bí-soâ caàu xuaát gia, Bí-soâ noùi: “xuaát gia laø vieäc toát, oâng seõ ñöôïc nhö yù. Nhö Phaät ñaõ daïy ngöôøi trí thaáy naêm ñieàu neân caàu xuaát gia trong thieän phaùp luaät: moät laø ta ñöôïc töï lôïi, ngöôøi khaùc khoâng coù ; hai laø töï bieát mình thuoäc giai caáp haï tieän bò ngöôøi sai khieán, sau khi xuaát gia trôû laïi ñöôïc hoï cung kính taùn thaùn, leã baùi cuùng döôøng; ba laø seõ chöùng ñöôïc Nieát-baøn voâ thöôïng; boán laø sau khi qua ñôøi seõ ñöôïc sanh leân coõi trôøi; naêm laø thöôøng ñöôïc chö Phaät, chuùng Thanh vaên vaø caùc baäc thaéng nhaân khen ngôïi”, noùi roài lieàn cho tröôûng giaû xuaát gia vaø thoï caän vieân. Qua hai ba ngaøy, sau khi chæ daïy xong caùc phaùp thöùc caùc Bí-soâ baûo taân Bí-soâ: “nai khoâng nuoâi nai, thaønh Thaát-la-phieät roäng lôùn laø caûnh giôùi cuûa Phaät, thaày töø nay neân theo thöù lôùp khaát thöïc ñeå nuoâi maïng soáng”, taân Bí-soâ naøy saùng hoâm sau ñaép y mang baùt vaøo thaønh khaát thöïc, nhìn thaáy moät ngöôøi nöõ lieàn nhôù ñeán ngöôøi vôï cuûa mình, suy nghó: “ta tröôùc ñaây coù höùa vôùi vôï sau khi xuaát gia seõ veà thaêm, nay ta neân giöõ lôøi höùa trôû veà thaêm, chôù ñeå baø aáy buoàn”. Khaát thöïc xong trôû veà trong röøng Theä ña, sau ñoù ñeán xin pheùp thaày cho trôû veà thaêm ngöôøi vôï cuõ, vò thaày noùi: “ñöôïc nhöng phaûi kheùo hoä taâm yù”, ñaùp vaâng. Taân Bí-soâ naøy khi trôû veà ñeán nhaø, ngöôøi vôï vöøa nhìn thaáy lieàn chaïy ra ñoùn vaø keâu to: “Thaùnh töû môùi veà”, muoán ñöa tay


caàm laáy y baùt, Bí-soâ noùi: “hieàn thuû muoán laøm gì?”, ñaùp laø muoán caàm laáy y baùt, Bí-soâ baûo ñöøng ñuïng vaøo y baùt, ngöôøi vôï hoûi vì sao, ñaùp: “toâi vaâng lôøi thaày daïy phaûi kheùo hoä taâm yù”, ngöôøi vôï noùi: “Thaùnh töû cöù hoä taâm yù, toâi coù laøm chöôùng ngaïi gì ñaâu”, noùi roài vaãn caàm laáy y baùt, traûi toøa môøi ngoài roài laáy nöôùc muoán röûa chaân cho Bí-soâ, Bí-soâ noùi ñöøng chaïm vaøo chaân, hoûi vì sao, Bí-soâ ñaùp nhö treân, ngöôøi vôï cuõng noùi caâu nhö treân vaø vaãn cöù röûa chaân cho Bí-soâ, keá laáy daàu muoán thoa chaân cho Bí-soâ, Bí-soâ noùi ñöøng thoa, ngöôøi vôï hoûi vaø Bí-soâ ñaùp cuõng nhö treân. Sau ñoù ngöôøi doïn thöùc aên vaø muoán cuøng aên, Bí-soâ cuõng noùi nhö treân…; aên xong ngöôøi vôï traûi neäm baûo Bí-soâ naèm nghæ. Bí-soâ vöøa naèm xuoáng nghæ, ngöôøi vôï lieàn ñeán muoán naèm chung, Bí-soâ noùi nhö treân… cho ñeán caâu ngöôøi vôï oâm Bí-soâ, khi bò xuùc chaïm taâm Bí-soâ loaïn ñoäng lieàn cuøng ngöôøi vôï giao hôïp. Nhö theá traûi qua nhieàu ngaøy, Bí-soâ noùi muoán trôû veà chuøa, ngöôøi vôï suy nghó: “oâng aáy cuøng ta tö thoâng, ngöôøi ngoaøi khoâng thaáy, ta neân laøm cho moïi ngöôøi ñeàu bieát, luùc ñoù caùc Bí-soâ seõ ñuoåi vaø oâng aáy seõ trôû veà vôùi ta”, nghó roài lieàn noùi vôùi Bí-soâ: “Thaùnh töû khoâng neân trôû veà khoâng, neân mang theo ít löông thöïc vaø tieàn ñi ñöôøng”, Bí-soâ noùi: “toâi khoâng ñöôïc caàm tieàn baïc”, ngöôøi vôï noùi: “toâi coù caùch khieán Thaùnh töû khoâng chaïm ñeán noù”, noùi roài goùi caùc vaät aáy coät vaøo phía ñaàu cuûa caây tích tröôïng, Bí-soâ caàm tích tröôïng trôû veà thaønh Thaát-la-phieät. Luùc ñoù Luïc chuùng Bí-soâ ñang kinh haønh tröôùc coång chuøa, OÂ ba-nan-ñaø töø xa nhìn thaáy Bí-soâ naøy lieàn böôùc tôùi chaøo hoûi, Bí-soâ lieàn ñaùp: “xin kính leã A-giaù-lôïi-da”, OÂ ba-nan-ñaø nghe roài lieàn bieát ñaây laø moät Bí-soâ Ma ha la neân môùi khoâng phaân bieät ñöôïc OÂ-ba-ñaø-da vaø A-giaù-lôïi-da. Luùc ñoù OÂ ba-nan-ñaø hoûi Bí-soâ töø ñaâu ñeán, ñaùp laø vöøa thaêm ngöôøi vôï cuõ trôû veà, OÂ ba-nan-ñaø noùi: “thaày laø ngöôøi toát neân coøn nhôù aân xöa, ngöôøi nhôù aân xöa thöôøng ñöôïc khen ngôïi. Phaät coù noùi caùc bs neân thöôøng nhôù baùo aân, aân nhoû coøn baùo ñaùp huoáng chi laø aân lôùn. Thaày coù gaëp ñöôïc vôï hay khoâng?”, ñaùp laø coù gaëp, laïi hoûi coù bình an khoâng, ñaùp laø bình an, laïi hoûi vaät gì coät treân ñaàu tích tröôïng, ñaùp laø tieàn cuûa vôï cho ñeå ñoåi löông thöïc treân ñöôøng ñi. OÂ ba-nan-ñaø nghe roài lieàn suy nghó: “thaày giaø thaày coù phöôùc, veà thaêm vôï neân ñöôïc lôïi naøy. Ta xem hình daùng cöû chæ chaéc laø ñaõ cuøng vôï tö thoâng, ta neân tra gaïn”, nghó roài lieàn duøng lôøi oân hoøa tra hoûi, Bí-soâ naøy thaät thaø ñem vieäc treân keå laïi, OÂ ba-nan-ñaø nghe roài lieàn noùi: “thaày haõy ñem vieäc maø thaày ñaõ laøm keå laïi cho OÂ-ba-ñaø-da nghe, vò aáy aét seõ vui möøng”, Bí-soâ naøy thaät thaø nghe theo lôøi cuûa OÂ ba-nan-ñaø ñeán choã thaày keå laïi moïi vieäc ñaõ laøm, vò thaày nghe roài lieàn baïch vôùi caùc Bí-soâ, caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “Bí-soâ Ma ha la naøy khoâng bieát

642 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

khinh troïng, khoâng coá yù phaïm; neáu coù ai chöa töøng ñöôïc nghe noùi boán phaùp Ba-la-thò-ca thì cuõng khoâng phaïm. Naøy caùc Bí-soâ, do vieäc naøy töø nay khi truyeàn thoï giôùi cuï tuùc, baïch töù yeát ma xong, caùc thaày neân noùi boán phaùp Ba-la-thò-ca cho ngöôøi môùi thoï giôùi bieát, neáu khoâng noùi cho hoï bieát thì phaïm toäi Vieät phaùp”.



TAÏP SÖÏ

QUYEÅN 10

5. Nhieáp tuïng trong Bieät moân thöù hai (tieáp theo): Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù coù Bí-soâ teân Hoan hæ

soáng nôi A-lan-nhaõ tu thieàn ñònh neân moïi ngöôøi goïi laø Hoan hæ truï ñònh. Moät hoâm khi saép toïa thieàn, ma nöõ ñeán yeâu caàu haønh duïc, Hoan hæ khoâng chòu ; hoâm khaùc khi saép toïa thieàn, ma nöõ laïi hieän ñeán ngoài treân ñaàu goái cuûa Hoan hæ vaø xuùc chaïm, sau khi bò xuùc chaïm taâm nhieãm phaùt sanh neân Bí-soâ cuøng ma nöõ haønh duïc. Sau khi haønh duïc xong, Bí-soâ hoái haän ñau khoå, caûm thaáy nhö bò teân caém vaøo ngöïc lieàn suy nghó: “do ta ngu si neân ñaõ hoaïi haïnh thanh tònh, phaïm daâm thì phaûi hoaøn tuïc. Ta thaät khoâng coù taâm che giaáu, nay ta neân ñeán phaùt loà vôùi Theá toân, neáu coù quy cheá vaãn ñöôïc xuaát gia thì ta seõ thöïc haønh nhö phaùp; neáu khoâng ñöôïc nhö theá thì ta seõ hoaøn tuïc”, nghó roài lieàn caàm phaùp y ñi ñeán choã Phaät. Luùc ñoù Phaät ñang thuyeát phaùp cho traêm ngaøn ñaïi chuùng vaây quanh, töø xa thaáy Bí-soâ naøy ñeán, Phaät lieàn suy nghó: “neáu ta khoâng noùi thieän lai tröôùc thì Bí-soâ naøy seõ ñau buoàn hoäc maùu maø cheát”, nghó roài lieàn noùi vôùi Hoan hæ: “thieän lai Hoan hæ, vì sao laïi ñau buoàn nhö vaäy?”, ñaùp: “Theá toân, tröôùc ñaây con laø hoan hæ, nhöng nay khoâng coøn laø hoan hæ nöõa”, Phaät noùi: “thaày ñaõ laøm loãi gì maø noùi lôøi naøy?”, ñaùp: “Theá toân, con khoâng xaû hoïc xöù maø laøm vieäc daâm, hoaïi haïnh thanh tònh ; con tuy phaïm giôùi nhöng khoâng coù taâm che giaáu”, Phaät noùi: “thaày coù theå thoï hoïc xöù troïn ñôøi hay khoâng?”, ñaùp: “Theá toân, con coù theå thoï trì”. Luùc ñoù Phaät baûo caùc Bí-soâ: “caùc thaày neân bieát, Bí-soâ Hoan hæ tuy huûy phaïm tònh giôùi nhöng khoâng coù taâm che giaáu, khoâng phaûi laø Ba-la-thò-ca. Caùc thaày neân yeát ma cho Hoan hæ thoï hoïc xöù troïn ñôøi, neáu coù ai gioáng nhö vaäy cuõng neân taùc phaùp yeát ma cho. Taùc phaùp nhö sau: traûi toøa, ñaùnh kieàn chuøy nhoùm taêng, khi Taêng ñaõ nhoùm, Bí-soâ Hoan hæ neân ñaûnh leã Taêng roài ôû tröôùc vò Thöôïng

644 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

toøa chaép tay baïch raèng: Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, con laø Bí-soâ Hoan hæ khoâng xaû hoïc xöù

maø laøm vieäc daâm, hoaïi haïnh thanh tònh; con tuy phaïm giôùi nhöng khoâng coù taâm che giaáu. Nay con theo Taêng xin thoï hoïc xöù troïn ñôøi, xin thöông xoùt (ba laàn).

Taêng neân baûo Hoan hæ ñeán ñöùng ôû choã maét thaáy nhöng tai khoâng nghe, luùc ñoù moät Bí-soâ trong Taêng taùc baïch yeát ma nhö sau:

Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, Bí-soâ Hoan hæ khoâng xaû hoïc xöù maø laøm vieäc daâm, hoaïi haïnh thanh tònh; tuy ñaõ phaïm giôùi nhöng khoâng coù taâm che giaáu, nay Bí-soâ Hoan hæ theo Taêng xin thoï hoïc xöù troïn ñôøi. Neáu taêng giaø ñuùng thôøi ñeán nghe, Taêng giaø neân chaáp thuaän, Taêng nay cho Bí-soâ Hoan hæ thoï hoïc xöù troïn ñôøi. Baïch nhö vaäy.

Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, Bí-soâ Hoan hæ khoâng xaû hoïc xöù maø laøm vieäc daâm, hoaïi haïnh thanh tònh ; tuy ñaõ phaïm giôùi nhöng khoâng coù taâm che giaáu, nay theo Taêng xin thoï hoïc xöù troïn ñôøi. Neáu cuï thoï naøo chaáp thuaän cho Bí-soâ Hoan hæ thoï hoïc xöù troïn ñôøi thì im laëng, ai khoâng chaáp thuaän thì noùi. Ñaây laø yeát ma laàn thöù nhaát (laàn thöù hai, laàn thöù ba).

Taêng chaáp thuaän vì im laëng, vieäc naøy xin nhôù giöõ nhö vaäy. Naøy caùc Bí-soâ, haønh phaùp cuûa Bí-soâ thoï hoïc xöù troïn ñôøi laø: khoâng

ñöôïc thoï söï nghinh ñoùn, cung kính chaép tay leã baùi cuûa Bí-soâ truï boån taùnh thieän; khoâng ñöôïc ngoài chung moät toøa, phaûi ngoài choã thaáp hôn ; khoâng ñöôïc cuøng kinh haønh, neáu cuøng ñi thì phaûi ñi sau moät böôùc; khoâng ñöôïc cuøng thieän Bí-soâ laøm baïn ñi ñeán nhaø tröôûng giaû, Baø-la-moân; neáu cuøng ñi thì phaûi ñi sau, cuõng khoâng ñöôïc ngu chung moät phoøng; khoâng ñöôïc cho ngöôøi khaùc xuaát gia vaø thoï Caän vieân; khoâng ñöôïc thoï ngöôøi khaùc y chæ; khoâng ñöôïc nuoâi Sa di; khoâng ñöôïc taùc caùc phaùp yeát ma nhö ñôn baïch, baïch nhò hay baïch töù yeát ma; khoâng ñöôïc thoï Taêng sai laøm ngöôøi bænh phaùp yeát ma; khoâng ñöôïc thoï taêng sai giaùo giôùi Bí-soâ ni, neáu ñöôïc Taêng sai cuõng khoâng neân ñi; neáu thaáy coù Bí-soâ khaùc phaù giôùi, phaù kieán, phaù oai nghi, khoâng chaùnh maïng ñeàu khoâng ñöôïc cöû toäi hoï, cuõng khoâng ñöôïc laøm cheá lònh; khoâng ñöôïc ñoàng tröôûng tònh vaø vieäc Tuøy yù. Haèng ngaøy phaûi daäy sôùm môû cöûa, thu caát ñeøn, queùt doïn phoøng chuøa, duøng phaân boø môùi treùt laøng tuøy choã; ôû trong nhaø xí muùc nöôùc vaø ñeå laáy caây, ñaát ñaày ñuû; trong nhaø taém caáp nöôùc caàn duøng thích hôïp laïnh noùng… Ñaùnh kieàn chuøy, traûi toøa, chuaån bò ñaày ñuû höông hoa cuùng döôøng; neáu coù khaû naêng thì tuøy luùc tuïng nieäm, taùn thaùn coâng ñöùc Phaät; neáu khoâng laøm ñöôïc thì môøi ngöôøi khaùc. Vaøo thaùng noùng phaûi caàm quaït quaït cho caùc Bí-soâ ; khi muoán ngoài thì phaûi ngoài döôùi ñaïi Bí-soâ vaø ngoài treân Sa di.


Khi thoï thöïc phaûi giöõ taâm an, aên xong phaûi thu doïn saïch seõ. Thöôøng baùo cho chuùng bieát soá ngaøy nhö sau: “Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, hoâm nay laø ngaøy ñaàu thaùng moãi ngöôøi neân duïng taâm vì thí chuû xaây chuøa, thieân thaàn hoä chuøa, quoác vöông, ñaïi thaàn, sö taêng, cha meï, tín thí möôøi phöông maø tuïng keä phöôùc thí trong kinh ; neáu khoâng laøm ñöôïc thì môøi ngöôøi khaùc laøm”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ chia phoøng xaù laïi khoâng chia cho ngöôøi thoï hoïc, Phaät baûo neân chia ; laïi khoâng chia lôïi döôõng, Phaät baûo neân chia. Coù Bí- soâ thoï hoïc khoâng tu phaùp thieän, Phaät baûo neân tu vaø phaûi tuøy thuaän laøm theo caùc haønh phaùp ñaõ cheá cho ñeán khi ñoaïn heát kieát söû, neáu khoâng laøm thì phaïm toäi. Luùc ñoù Bí-soâ Hoan hæ tuøy thuaän laøm theo caùc haønh phaùp maø Phaät ñaõ cheá, sieâng naêng khoâng löôøi bieáng; nhôø ñoù ñoaïn heát caùc kieát söû raøng buoäctrong naêm ñöôøng, chöùng A-la-haùn , ñuû ba minh, saùu thoâng , taùm giaûi thoaùt, ñöôïc nhö thaät tri: sanh töû ñaõ heát, phaïm haïnh ñaõ laäp, vieäc neân laøm ñaõ laøm xong, khoâng coøn thoï thaân sau. Taâm khoâng chöôùng ngaïi nhö tay naém hö khoâng, nhö dao caét muøi thôm, yeâu gheùt khoâng khôûi, xem vaøng vaø ñaát nhö nhau khoâng khaùc, taát caû danh lôïi ñeàu xaû boû, Thích Phaïm chö thieân thaûy ñeàu cung kính. Sau khi chöùng quaû, Bí-soâ Hoan hæ vaãn haønh theo caùc haønh phaùp maø Phaät ñaõ cheá, Phaät noùi: “khoâng caàn laøm nöõa, töø nay neân ngoài theo thöù lôùp lôùn nhoû, ñöôïc cuøng ôû chung vôùi caùc thieän Bí-soâ”.

Duyeân khôûi taïi thaønh Vöông xaù, cuï thoï Taát-laân-giaø-baø ta sau khi xuaát gia thöôøng bò bònh, moät vò ñoàng phaïm haïnh ñeán thaêm hoûi coù an laïc khoâng, ñaùp laø bò bònh neân khoâng an laïc, laïi hoûi bònh gì, ñaùp laø bònh ho, laïi hoûi ñaõ uoáng thuoác gì, ñaùp: “tröôùc ñaây ñaõ töøng huùt thuoác thaáy bôùt”, laïi hoûi sao khoâng huùt thuoác nöõa, ñaùp laø Phaät chöa cho. Caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “ngöôøi coù bònh ñöôïc huùt thuoác ñeå trò bònh”, Bí-soâ khoâng bieát caùch laøm, ñeå thuoác treân löûa neân khoâng huùt ñöôïc, Phaät baûo: “haõy duøng hai caùi toâ uùp vaøo nhau, treân ñaùy toâ xoi loã, beân trong ñeå löûa vaø thuoác roài huùt”, vaãn khoâng huùt ñöôïc, Phaät baûo neân laøm caùi taåu thuoác, Bí-soâ laøm taåu thuoác baèng tre vaãn khoâng huùt ñöôïc, Phaät baûo neân laøm baèng saét, laøm quaù ngaén hay quaù daøi vaãn khoâng huùt ñöôïc, Phaät baûo neân laøm daøi chöùng möôøi hai ngoùn tay, khoâng quaù nhoïn cuõng khoâng quaù thoâ, ñeå thuoác treân mieäng cuûa taåu thuoác roài huùt ôû phía ñaàu cuûa caùi taåu thuoác. Bí-soâ duøng xong boû böøa baõi, Phaät baûo neân may caùi ñaõy ñöïng caát ; Bí-soâ laïi ñeå caùi ñaõy ñöïng taåu thuoác döôùi ñaát, Phaät baûo khoâng neân ñeå duôùi ñaát, neân treo treân caùi coïc hay treân saøo. Luùc ñoù oáng cuûa taåu thuoác bò seùt, Phaät baûo duøng daàu thoa, sau ñoù Bí-soâ lau röûa meät nhoïc, Phaät baûo khoâng neân röûa baèng nöôùc, neân hô trong löûa.

646 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

6. Nhieáp tuïng trong Bieät moân thöù hai: Cho taém nöôùc thuoác noùng, Nhoû muõi, duøng cheùn ñoàng, Giaø bònh ñöôïc ñi xe, Neân bieát vieäc tieåu tieän.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù coù Bí-soâ bònh ñeán thaày thuoác yeâu caàu chöõa trò, thaày thuoác baûo neân taém baèng nöôùc thuoác noùng, Bí-soâ noùi Phaät chöa cho, thaày thuoác noùi: “Theá toân ñaïi bi aét seõ khai cho”, Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu thaày thuoác baûo taém nöôùc thuoác noùng thì ñöôïc tuøy yù laøm”. Luùc ñoù Bí-soâ khoâng bieát duøng nöôùc thuoác gì neân ñeán hoûi thaày thuoác, thaày thuoác noùi: “toâi cuõng khoâng bieát laø nöôùc thuoác gì, chæ laø ñoïc thaáy trong saùch cuûa Luaân vöông goïi nöôùc thuoác noùng laø Nhaân ñaúng. Phaät laø baäc Nhaát thieát trí, thaày neân ñeán hoûi”, Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “neáu trò bònh phong thì duøng caùc loaïi thaûo döôïc goàm coù reã, caønh, hoa, voû caây… naáu laøm nöôùc thuoác, taém xong thì heát bònh”. Luùc ñoù Bí-soâ taém nöôùc thuoác noùng, nöôùc da bò ñoåi maøu, Phaät baûo neân duøng daàu xoa, Bí-soâ thoa nhieàu daàu neân dô y phuïc, Phaät baûo duøng thaùo ñaäu lau saïch, nöôùc da vaãn bò ñoåi maøu, Phaät baûo neân nhoû moät hai gioït daàu vaøo trong nöôùc thuoác noùng khi saép taém xong thì nöôùc da seõ töôi saùng trôû laïi.

Luùc ñoù cuï thoï Taát-laân-giaø-baø ta bò bònh… nhö treân cho ñeán caâu bò bònh chaûy nöôùc muõi, laïi hoûi töøng trò baèng thuoác gì, ñaùp laø töøng nhoû thuoác vaøo muõi, laïi hoûi sao khoâng nhoû nöõa, ñaùp laø Phaät chöa cho. Caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “ngöôøi coù bònh ñöôïc nhoû thuoác vaøo muõi”, Bí-soâ nhoû thuoác vaøo muõi, thuoác chaûy ra ngoaøi laøm thaân dô, Phaät baûo khoâng neân nhoû nhö vaäy, laïi duøng laù ñeå nhoû, Phaät baûo neân duøng oáng ñoàng hay saét ñeå nhoû muõi, Bí-soâ laøm oáng chæ thoâng moät ñaàu, Phaät baûo neân laøm thoâng hai ñaàu, Bí-soâ laïi laøm oáng beùn nhoïn thoâ xaáu, Phaät baûo khoâng neân, Bí-soâ laïi duøng tay baån nhoû thuoác, Phaät baûo neân röûa tay saïch thoï thuoác roài môùi nhoû.

Luùc ñoù cuï thoï Taát-laân-giaø-baø ta bò bònh khaùt nhöng khoâng coù ñoà duøng uoáng nöôùc, Phaät baûo neân duøng cheùn ñoàng ñeå uoáng nöôùc.

Luùc ñoù coù thaân toäc ñeán nghe cuï thoï Taát-laân-giaø-baø ta thuyeát phaùp, nghe xong trôû veà noùi vôùi vôï: “toâi ñöôïc nghe Thaùnh giaû Taát-laân-giaø-baø ta thuyeát dieäu phaùp, vì sao naøng khoâng ñi nghe?”, ngöôøi vôï noùi: “em laø phuï nöõ khoâng theå ra ngoaøi, neáu Thaùnh giaû Taát-laân-giaø-baø ta ñeán ñaây thuyeát phaùp thì em seõ nghe”. Ngöôøi choàng nghe roài lieàn ñeán thænh, Taát- laân-giaø-baø ta noùi: “toâi bònh neân khoâng theå ñi ñeán ñoù ñöôïc”, ñaùp: “con seõ


ñem xe ñeán ñoùn Thaùnh giaû”, Taát-laân-giaø-baø ta noùi Phaät chöa cho, baïch Phaät, Phaät noùi: “do vieäc naøy neân khai cho Bí-soâ bònh ñöôïc ñi xe”. Taát- laân-giaø-baø ta lieàn ngoài treân xe cuøng caùc ñeä töû ñi ñeán nhaø ngöôøi thænh, Luïc chuùng Bí-soâ gaëp treân ñöôøng ñi lieàn hoûi caùc ñeä töû ñoù laø ai ngoài treân xe, ñaùp laø OÂ-ba-ñaø-da cuûa chuùng toâi, Luïc chuùng Bí-soâ lieàn hoûi: “Phaät cho Bí-soâ ngoài xe hay sao?”, ñaùp: “Theá toân ñaïi töø bieát Bí-soâ bònh khoâng theå ñi boä neân khai cho ngoài xe”, Luïc chuùng Bí-soâ nghe roài lieàn noùi vôùi nhau: “chuùng ta cuõng neân ñi xe vaø trang nghieâm chieác xe cho ñeïp”. Qua hoâm sau Luïc chuùng Bí-soâ duøng caùc vaät trang nghieâm vôùi chuoâng linh treo treân xe roài ngoài ñi khaép caùc ngaõ ñöôøng. Caùc tröôûng giaû, Baø-la-moân thaáy roài lieàn cheâ traùch: “Sa moân caùc ò coøn thoï duïc laïc hay sao?”, caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “Bí-soâ khoâng bònh maø ñi xe thì phaïm toäi Vieät phaùp. Coù hai nhaân duyeân ñöôïc ñi xe: moät laø giaø yeáu, hai laø bònh khoâng coù söùc löïc”.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù coù tröôûng giaû tín taâm cuøng moät Baø-la-moân khoâng coù tín taâm vaøo röøng Theä ña tham quan, khi ñeán moät goác caây thaáy tieän lôïi hoâi dô neân Baø-la-moân noùi: “Sa moân Thích töû khoâng saïch seõ neân ñaïi tieåu tieän döôùi goác caây hoa traùi”, tröôûng giaû noùi: “caùc Thaùnh giaû haù laïi tuøy tieän phoùng ueá hay sao, chaéc laø baïch y naøo ñoù”, noùi vöøa döùt lôøi boãng thaáy moät Bí-soâ Ma ha la duøng y che ñaàu ñeán tieän lôïi beân goác caây. Baø-la-moân lieàn noùi vôùi tröôûng giaû: “oâng noùi laø baïch y laøm, vaäy oâng haõy nhìn xem ai ñang tieän lôïi beân goác caây?”, tröôûng giaû xaáu hoå im laëng. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “Bí-soâ khoâng ñöôïc tieän lôïi beân goác caây, ai laùm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Sau ñoù coù Bí-soâ ñi treân ñöôøng, ñeán moät röøng caây bò tieän lôïi thuùc baùch nhöng khoâng daùm ñi neân maéc bònh khaùc, Phaät noùi: “neáu ñi treân ñöôøng ñeán röøng caây thì ñöôïc tuøy yù tieän lôïi”. Sau ñoù coù Bí-soâ ôû trong tuï laïc bò tieän lôïi thuùc baùch nhöng khoâng daùm di beân goác caây, trôøi giöõa tröa raát khoå sôû, Phaät noùi: “neáu ôû trong tuï laïc, ñeán döôùi luøm caây ñöôïc tuøy yù tieän lôïi”. Luùc ñoù OÂ ba-nan-ñaø ñaïi tieän trong vöôøn rau cuûa ngöôøi khieán rau coû cheát, Phaät noùi: “Bí-soâ khoâng ñöôïc ñaïi tieåu tieän treân rau coû töôi”. Sau ñoù caùc Bí-soâ ñeán choã ñaát troáng tieän lôïi, caùc tröôûng giaû, Baø-la-moân thaáy roài lieàn cheâ traùch: “Sa moân Thích töû öa chuoäng nghi thöùc maø laïi cuøng ngoài aên moät choã, cuøng tieän lôïi moät nôi”, Phaät noùi: “do vieäc naøy neân cho caùc Bí-soâ laøm nhaø xí”. Laøm nhaø xí beân ngoaøi chuøa, ban ñeâm ñi sôï gaëp hoå lang, giaëc cöôùp, Phaät baûo neân laøm trong chuøa, Bí-soâ khoâng bieát neân laøm choã naøo, Phaät noùi neân laøm ôû goùc Taây baéc sau chuøa, laïi khoâng bieát laøm nhö theá naøo, Phaät noùi: “coù hai loaïi: moät laø nhaø

648 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

xí rieâng bieät, hai laø nhaø xí ôû beân caïnh. Nhaø xí rieâng bieät roäng vuoâng vöùc moät tröôïng, tieän lôïi ôû beân trong; nhaø xí ôû beân caïnh laø ôû phía sau phoøng ñöôïc ngaên baèng vaùch goã, tieän lôïi trong ñoù. Beân ngoaøi nhaø xí laø choã röûa tay chaân neân ñeå bình nöôùc, nhaø xí neân coù cöûa vaø then caøi, coù guoác goã beân ngoaøi ñeå mang khi vaøo trong nhaø xí”. Luùc ñoù coù moät Bí-soâ ñaõ vaøo nhaø xí, Bí-soâ khaùc laïi vaøo nöõa, Phaät noùi: “khoâng neân nhö vaäy, khi muoán vaøo nhaø xí neân khaûy moùng tay hay taèng haéng, ngöôøi beân trong nhaø xí cuõng vaäy”. Nhaø xí coù muøi hoâi, Phaät baûo neân luaân phieân queùt doïn saïch seõ; caùc Bí-soâ duøng tay vaát laù ñaát trong nhaø xí neân nhôøm gôùm, Phaät baûo neân duøng nöôùc doäi vaø duøng choåi queùt, khoâng neân duøng tay. Laïi coù Bí- soâ röûa tay chaân laâu trong nhaø xí khieán ngöôøi beân ngoaøi chôø laâu, Phaät baûo neân laøm choã röûa tay chaân beân ngoaøi. Bí-soâ laøm quaù xa, Phaät baûo neân laøm gaàn beân nhaø xí vaø ñeå ñuû caùc vaät caàn duøng. Luùc ñoù caùc Bí-soâ vaøo nhaø xí tieåu tieän khieán ngöôøi muoán ñaïi tieän phaûi chôø neân sinh bònh khaùc, Phaät baûo neân laøm choã tieåu tieän rieâng; caùc Bí-soâ khoâng bieát laøm choã naøo, Phaät baûo neân laøm gaàn beân nhaø xí, coù oáng thoaùt nöôùc vaø coù cöûa cuõng nhö nhaø xí.

7. Nhieáp tuïng trong Bieät moân thöù hai: Bình nöôùc bieát dô saïch, Nguyeän Theá toân tröôøng thoï, Nhaân ñaây ni Nieát-baøn, Thöùc aên uoáng coù naêm.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù coù moät Baø-la-moân vì trôøi noùng böùc neân bò khaùt caàn nöôùc uoáng neân vaøo trong chuøa xin nöôùc uoáng, Bí-soâ ñem bình nöôùc röûa ñöa cho Baø-la-moân, Baø-la-moân hoûi: “ñaây laø bình nöôùc saïch hay laø bình nöôùc röûa”, ñaùp laø bình nöôùc röûa, Baø-la-moân noùi: “neáu laø bình nöôùc röûa sao laïi ñöa cho toâi uoáng?”, ñaùp: “vì hai bình ñeå chung neân toâi laáy loän”, Baø-la-moân noùi: “bình nöôùc sa- ïch khoâng neân ñeå chung vôùi bình nöôùc röûa, neân ñeå rieâng neáu coù ai ñeán xin nöôùc uoáng, cho hoï uoáng heát khaùt haù khoâng phaûi laø vieäc phöôùc hay sao”, noùi roài boû ñi. Phaät noùi: “töø nay neân ñeå rieâng bình nöôùc saïch cung caáp cho ngöôøi bò khaùt”, coù tröôûng giaû nghe bieát vieäc naøy lieàn mang ñeán cuùng nhieàu bình nöôùc. Caùc Bí-soâ khoâng coi giöõ, ai caàn cöù töï nhieân laáy mang ñi neân khoâng bao laâu sau bình heát saïch. Caùc Bí-soâ laïi baûo thí chuû mang ñeán theâm, thí chuû noùi: “toâi cuùng raát nhieàu vì sao laïi mau heát nhö vaäy”, Bí-soâ keå laïi vieäc treân, thí chuû noùi: “caùc thaày sao khoâng coi giöõ ñeå ñeán noãi hao phí nhö vaäy”, Phaät noùi: “khoâng neân ñeå ngöôøi laáy ñi nhö theá, töø nay neân sai ngöôøi coi giöõ khí vaät”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ khoâng choïn


löïa tuøy tieän sai ngöôøi, Phaät noùi: ngöôøi coù ñuû naêm phaùp neáu chöa sai thì khoâng neân sai, neáu ñaõ sai roài thì khoâng cho laøm, ñoù laø: tuøy AÙi, tuøy saân, tuøy sôï, tuøy si, khoâng nhôù ñaõ caát hay chöa caát khí vaät. Ngöôïc vôùi naêm phaùp treân thì neáu chöa sai neân sai, neáu ñaõ sai roài thì neân baûo laøm. Taùc phaùp sai nhö sau: traûi toøa… nhö tröôùc ñaõ noùi, trong Taêng neân hoûi: “Bí-soâ teân ---- coù theå laøm ngöôøi coi giöõ khí vaät cho Taêng hay khoâng?”, neáu ñaùp laø coù theå thì neân baïch nhò yeát ma sai. Taùc baïch nhö sau:

Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, Bí-soâ teân ---- hoan hæ laøm ngöôøi coi giöõ khí vaät cho Taêng. Neáu taêng giaø ñuùng thôøi ñeán nghe, Taêng giaø neân chaáp thuaän, Taêng nay sai Bí-soâ ----- laøm ngöôøi coi giöõ khí vaät cho Taêng. Baïch nhö vaäy.

Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, Bí-soâ ------ hoan hæ laøm ngöôøi coi giöõ khí vaät cho Taêng. Neáu cuï thoï naøo chaáp thuaän Bí-soâ ----- laøm ngöôøi coi giöï khí vaät cho Taêng thì imlaëng, ai khoâng chaáp thuaän thì noùi. Taêng chaáp thuaän vì im laëng, vieäc naøy xin nhôù giöõ nhö vaäy.

Luùc ñoù coù ngöôøi tuïc bò khaùt ñeán xin nöôùc, Bí-soâ ñöa bình nöôùc môùi choï hoï, hoï ñem bình cuõ traû laïi, Phaät baûo: “khoâng neân nhö vaäy, neân ñöa bình nöôùc môùi cho caùc Bí-soâ, coøn bình nöôùc cuõ thì ñöa cho ngöôøi tuïc”. Bí-soâ duøng nöôùc xong thì caát bình, coøn ngöôøi tuïc duøng roài thì vaát boû tuøy tieän, Phaät baûo neân thu caát. Laïi nöõa Bí-soâ khoâng kheùo giöõ gìn neân laøm bình hö hoaïi, Phaät baûo neân laøm kho caát chöùa.

Luùc ñoù coù thöông chuû töø phöông Baéc ñeán thænh Phaät vaø Taêng cuùng döôøng trong ba thaùng, suy nghó: “ta khoâng muoán möôïn duøng vaät duïng cuûa ngöôøi khaùc, neân mua saém vaät duïng môùi”, nghó roài lieàn duøng ñoàng traéng ñoàng ñoû laøm nhieàu vaät duïng ñeå ñöïng thöùc aên cuùng döôøng Phaät vaø Taêng trong ba thaùng. Ñuû ba thaùng oâng ñem caùc vaät duïng naøy cuùng cho Taêng, Bí-soâ ñem caát vaøo trong kho gaàn caùc ñoà goám laøm cho ñoà goám bò beå, Phaät baûo vaät duïng baèng ñoàng vaø goám söù khoâng ñöôïc ñeå chung. Laïi coù moät Baø-la-moân khaùt ñeán choã Bí-soâ xin nöôùc, Bí-soâ ñöa gaøu vaø daây muùc nöôùc, Baø-la-moân hoûi duøng ñeå laøm gì. Ñaùp: “toâi khoâng coù muùc saün nöôùc, oâng haõy töï muùc laáy uoáng”, Baø-la-moân noùi: “caùc vò neân muùc saün nöôùc uoáng ñeå giuùp cho ngöôøi bò khaùt, ñoù laø vieäc thieän”, Phaät baûo neân muùc saün nöôùc saïch döï tröõ. Caùc Bí-soâ nghe roài lieàn muùc ñeå saün nöôùc ôû khaép nôi hoaëc ôû giöõa saân, hoaëc ôû trong phoøng, tröôùc hieân… laøm cho nöôùc bò baån, Phaät noùi khoâng neân. Bí-soâ khoâng bieát ñeå nöôùc ôû ñaâu, Phaät noùi: “neân laøm choã ñeå nöôùc ôû phía Ñoâng coång chuøa”, trong choã ñeå nöôùc toái taêm, Phaät baûo neân laøm cöûa soå, loùt gaïch treân neàn vaø laøm oáng thoaùt nöôùc, phoùng neân coù cöûa vaø khoùa; bình chöùa nöôùc khoâng ñöôïc ñeå döôùi ñaát, neân

650 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ñeå treân buïc goã, neáu nghieâng thì neân keâ ôû döôùi. Luùc ñoù bình nöôùc dô, Bí-soâ khoâng bieát duøng vaät gì chaø röûa, Phaät baûo neân duøng baøn chaûi vaø laù caây ; tuy thöôøng chaø röûa vaãn coù muøi hoâi, Phaät baûo neân duøng nhieàu bình thay nhau ñöïng nöôùc, soá bình naøy ñöïng nöôùc thì soá bình kia ñem phôi. Bí-soâ ñem phôi döôùi naéng, Phaät baûo neân ñeå trong choã maùt. Bình khoâng coù naép ñaäy neân buïi ñaát rôi vaøo trong laøm dô nöôùc, Phaät baûo neân laøm naép ñaäy, khoâng ñöôïc duøng dô khuaáy nöôùc, phaûi röûa saïch tay. Moãi laàn chaïm vaøo bình phaûi röûa tay neân Bí-soâ thaáy meät nhoïc, Phaät baûo neáu khi chaïm vaøo bình ñoàng hay saønh söù maø tay khoâng chaïm nöôùc thì khoâng caàn phaûi röûa tay. Luùc ñoù caùc Bí-soâ khoâng bieát sai ai muùc saün nöôùc döï tröõ, Phaät baûo neân sai moân nhaân ñeä töû laøm.

Phaät taïi thaønh Kieáp-tyû-la trong vöôøn Ña caên, luùc ñoù Bí-soâ ni Ñaïi theá chuû Cuø ñaøm di cuøng naêm traêm ni quyeán thuoäc ñeán choã Phaät, ñaûnh leã roài ngoài moät beân nghe Phaät thuyeát phaùp, Phaät boãng nhaûy muõi. Ñaïi theá chuû lieàn nguyeän cho Theá toân tröôøng thoï, truï hôn kieáp soá; naêm traêm ni nghe roài ñeàu ñoàng thanh nguyeän theo; ñòa thaàn Döôïc xoa, hö khoâng thaàn Döôïc xoa, cho ñeán chö thieân caùc coõi trôøi Töù thieân vöông, coõi trôøi Tam thaäp tam… nghe roài cuõng ñeàu ñoàng thanh nguyeän theo nhö vaäy. Luùc ñoù Phaät baûo Bí-soâ ni Ñaïi theá chuû: “baø cuøng caùc chuùng sanh ñaõ laøm ñieàu chöôùng ngaïi lôùn, do lôøi nguyeän naøy cuûa baø neân naêm traêm ni cho ñeán chö thieân caùc coõi trôøi ñeàu nguyeän theo nhö theá. Thaät ra cung kinh nhö vaäy khoâng goïi laø thieän”, Ñaïi theá chuû lieàn hoûi Phaät cung kính theá naøo môùi goïi laø thieän, Phaät noùi: “naøy Cuø ñaøm di, baø neân noùi raèng: nguyeän cho Phaät vaø Taêng truï laäu ôû ñôøi thöôøng ñöôïc hoøa hôïp nhö nöôùc vôùi söõa, laøm cho giaùo phaùp cuûa Ñaïi sö ñöôïc quang huy. Laøm nhö theá môùi goïi laø cung kính baäc Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc, ñoù môùi goïi laø thieän leã”, luùc ñoù moät Bí-soâ ni noùi keä:

“Theá chuû Cuø ñaøm di, Ñeán ñaûnh leã Nhö lai, Nguyeän Maâu ni tröôøng thoï, Truï hôn moät kieáp soá, Ñeå ñoä caùc chuùng sanh. Taâm Phaät maãu aân troïng, Neân noùi lôøi nguyeän naøy, Nhöng Phaät baûo khoâng neân, Noùi lôøi nguyeän nhö vaäy”.

Luùc ñoù Ñaïi theá chuû suy nghó: “Phaät taùn thaùn Taêng hoøa hôïp…, nay Theá toân coøn ôû ñôøi, trong chuùng taêng chöa bò chia reõ, ta neân nhaäp Nieát-


baøn”, nghó roài lieàn baïch Phaät: “Theá toân, toâi nay muoán nhaäp Nieát-baøn”, Theá toân nghe roài lieàn im laëng ; Ñaïi theá chuû baïch ñeán laàn thöù ba, Phaät cuõng im laëng; baïch ñeán laàn thöù tö, Phaät noùi: “baø muoán nhaäp Nieát-baøn phaûi khoâng?”, ñaùp laø muoán nhaäp Nieát-baøn, Phaät noùi: “baø muoán nhaäp Nieát-baøn thì Nhö lai coøn gì ñeå noùi, caùc haønh voâ thöôøng ñeàu neân nhö theá”. Naêm traêm Bí-soâ ni cuõng baïch Phaät muoán nhaäp Nieát-baøn, Phaät cuõng noùi lôøi nhö theá; nghe Phaät noùi lôøi naøy roài Ñaïi theá chuû vaø caùc Bí-soâ ni hoan hæ ñaûnh leã Phaät roài ñi ñeán choã toân giaû A-nan noùi laø muoán nhaäp Nieát-baøn, A-nan cuõng noùi lôøi nhö Phaät ñaõ noùi; nhö theá cho ñeán caùc toân giaû cuõng ñeàu noùi lôøi nhö Phaät ñaõ noùi. Sau khi baùo cho caùc toân giaû bieát ñieàu naøy roài, Ñaïi theá chuû vaø caùc Bí-soâ ni trôû veà truù xöù cuûa mình, noäi trong baûy ngaøy thuyeát dieäu phaùp cho ba chuùng khieán cho hoï ñöôïc lôïi ích thuø thaéng roài ñi ñeán choã thanh vaéng theo thöù lôùp ngoài baùn giaø. Luùc ñoù Ñaïi theá chuû nhaäp tam muoäi, nhôø ñònh löïc thuø thaéng lieàn aån thaân ngay nôi choã ngoài, hieän ra treân khoâng trung ñi ñöùng naèm ngoài, nhaäp ñònh Hoûa quang tröôùc tieân töø phöông Ñoâng hieän caùc aùnh saùng xanh, vaøng, ñoû, traéng, hoàng; hoaëc hieän bieán thaàn thoâng nhö treân thaân tuoân ra nöôùc, döôùi thaân tuoân ra löûa, hoaëc treân thaân tuoân ra löûa, döôùi thaân tuoân ra nöôùc; phöông Ñoâng ñaõ nhö vaäy, caùc phöông Nam, Taây, Baéc cuõng hieän nhö vaäy. Naêm traêm Bí-soâ ni cuõng nhaäp tam muoái hieän töôùng nhö Ñaïi theá chuû khoâng khaùc. Luùc ñoù Ñaïi theá chuû nhaäp ñònh thöù nhaát, xuaát ñònh thöù nhaát roài nhaäp ñònh thöù hai, xuaát ñònh thöù hai roài nhaäp ñònh thöù ba, xuaát ñònh thöù ba roài nhaäp ñònh thöù tö, xuaát ñònh thöù tö roài nhaäp ñònh Khoâng xöù, xuaát ñònh Khoâng xöù roài nhaäp ñònh Thöùc xöù, xuaát ñònh Thöùc xöù roài nhaäp ñònh Voâ sôû höõu xöù, xuaát ñònh Voâ sôû höõu xöù roài nhaäp ñònh Phi töôûng phi phi töôûng xöù, xuaát ñònh Phi töôûng phi phi töôûng xöù roài nhaäp ngöôïc trôû laïi, nhö theá cho ñeán ñònh thöù nhaát roài môùi nhaäp Nieát-baøn. Naêm traêm Bí-soâ ni cuõng laàn löôït nhaäp thuaän nghòch caùc thieàn roài nhaäp Nieát-baøn cuõng nhö Ñaïi theá chuû khoâng khaùc. Luùc ñoù ñaïi ñòa chaán ñoäng, saùu phöông ñeàu röïc saùng, chö thieân treân khoâng trung keâu vang nghe nhö tieáng troáng. Caùc Bí-soâ ñang ôû treân nuùi Dieâu cao hay caùc nuùi khaùc, cho ñeán ôû trong tuï laïc hay A-lan-nhaõ… nghe thaáy caùc töôùng naøy lieàn nhieáp nieäm, uqaùn bieát Ñaïi theá chuû vaø naêm traém Bí-soâ ni ñaõ nhaäp Nieát-baøn. Caùc Bí-soâ suy nghó: “töø maãu cuûa Theá toân ñaõ nhaäp Nieát-baøn, chuùng ta neân ñeán trôï giuùp cuùng döôøng xaù lôïi”, nghó roài lieàn tuøy khaû naêng cuûa mình, moãi ngöôøi ñem caùc loaïi goã thôm ñeán choã Ñaïi theá chuû nhaäp Nieát-baøn. Luùc ñoù Theá toân cuøng caùc toân giaû nhö Kieàu-traàn-nhö, Xaù-lôïi-phaát, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân… caùc chuùng Thanh vaên; cho ñeán vua Thaéng quang cuøng caùc quyeán thuoäc, caùc

652 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

tröôûng giaû nhö Caáp-coâ-ñoäc…, Tyø-xaù-khö … cuøng caùc quyeán thuoäc ñeàu ñi ñeán choã Ñaïi theá chuû… nhaäp Nieát-baøn ñeå cuùng döôøng xaù lôïi. Vua Thaéng quang duøng caùc vaät baùu trang nghieâm naêm traêm chieác xe vôùi höông hoa phan loïng vaø caùc kyõ nhaïc ñeán. Luùc ñoù boán Bí-soâ: Nan-ñaø, A-na-luaät, A-nan-ñaø, La-hoã-la cuøng khieâng linh xa cuûa Ñaïi theá chuû, Theá toân cuõng ñöa tay phaûi ñôõ linh xa ; caùc Bí-soâ khaùc khieâng linh xa cuûa caùc Bí-soâ ni ñöa ñeán choã baèng phaúng roäng raõi, vôùi taâm aân troïng laøm leã traø tyø. Luùc ñoù Phaät taám y phuû treân ngöôøi cuûa Ñaïi theá chuû vaø naêm traêm Bí-soâ ni roài noùi vôùi caùc Bí-soâ: “caùc thaày haõy nhìn xem, Ñaïi theá chuû vaø caùc Bí-soâ ni naøy ñaõ thoï moät traêm hai möôi tuoåi maø töôùng maïo khoâng giaø, vaãn treû nhö ñoàng nöõ möôøi saùu”. Vua Thaéng quang cuøng ñaïi chuùng duøng goã thôm hoûa thieâu, luùc ñoù Phaät thuyeát veà voâ thöôøng cho moïi ngöôøi nghe roài trôû veà tinh xaù, röûa chaân roài ngoài treân toøa baûo caùc Bí-soâ: “söï vieäc vöøa qua ñeàu laø do nghe ngöôøi khaùc nhaûy muõi maø chuùc nguyeän tröôøng thoï. Töø nay nghe thaáy ngöôøi khaùc nhaûy muõi, Bí-soâ khoâng ñöôïc chuùc nguyeän tröôøng thoï, ai noi thì phaïm toäi Vieät phaùp”.

Luùc ñoù caùc Bí-soâ ñeàu coù nghi thænh hoûi Phaät: “Theá toân, Ñaïi theá chuû Cuø ñaøm di vaø naêm traêm Bí-soâ ni ñaõ taïo nghieäp gì, nhôø nghieäp löïc naøy neân thoï ñeán moät traêm hai möôi tuoåi maø töôùng maïo khoâng giaø, vaãn treû nhö ñoàng nöõ möôøi saùu?”, Phaät noùi: “caùc thaày laéng nghe nghieäp maø Ñaïi theá chuû vaø caùc Bí-soâ ni ñaõ taïo, nhôø nghieäp löïc aáy maø nay töï thoï laáy quaû baùo:

Quaù khöù Hieàn kieáp, luùc con ngöôøi thoï hai vaïn tuoåi coù Phaät Ca- dieáp ba ra ñôøi ñaày ñuû möôøi hieäu xuaát hieän ôû ñôøi, truï taïi vöôøn Thi loäc, choã Tieân nhôn ñoïa xöù thuoäc thaønh Baø-la-neâ-tö. Sau khi nhaân duyeân giaùo hoùa ñaõ maõn, Phaät aáy nhaäp Nieát-baøn voâ dö nhö cuûi heát löûa taét. Luùc ñoù coù vua teân laø Caùt lôïi chæ cho xaây baûo thaùp roäng moät du thieän na, cao nöûa du thieän na ñeå cuùng döôøng xaù lôïi Phaät aáy. Ñaïi phi cuûa vua vaø naêm traêm theå nöõ do tuoåi ñaõ giaø neân vua khoâng ñoaùi hoaøi ñeán nöõa, hoï noùi vôùi nhau: “chuùng ta neân tu nghieäp gì ñeå ñôøi sau khoâng bò giaø?”, Ñaïi vöông phi noùi: “chuùng ta neân cuùng döôøng thaùp xaù lôïi cuûa Phaät Ca-dieáp ba thì sôû nguyeän seõ thaønh töïu”. Sau khi ñöôïc vua chaáp thuaän, hoï ñem caùc loaïi höông boät, höông thoa, anh laïc, traøng phan, loïng baùu vaø caùc moùn aên thôm ngon ñeán cuùng döôøng thaùp vôùi taâm aân troïng, naêm voùc kính leã roài nhieãu quanh beân phaûi cuûa thaùp, sau ñoù chaép tay phaùt nguyeän: “nguyeän ñem thieän caên cuùng döôøng baäc voâ thöôïng phöôùc ñieàn naøy, ñôøi ñôøi kieáp kieáp chuùng con ñeàu khoâng coù töôùng giaø cho ñeán khi heát tuoåi thoï”.

Naøy caùc Bí-soâ, Ñaïi vöông phi thuôû xöa chính laø Ñaïi theá chuû ngaøy


nay, naêm traêm theå nöõ thuôû xöa chính laø naêm traêm Bí-soâ ni ngaøy nay. Do löïc cuûa phaùt nguyeän xöa maø maõi ñeán ñôøi naøy tuy thoï ñeán moät traêm hai möôi tuoåi maø töôùng maïo vaãn khoâng giaø… ”

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù trong thaønh coù moät tröôûng giaû cöôùi vôï ñaõ laâu maø khoâng coù con, ñeán khi tuoåi giaø coù yù muoán xuaát gia neân noùi vôùi vôï, ngöôøi vôï noùi tuøy yù. Tröôûng giaû naøy ñeán choã caùc Bí-soâ ôû trong röøng Theä ña caàu xuaát gia vaø ñöôïc thoï Caän vieân. Thôøi gian sau, trong luùc Phaät ñang thuyeát phaùp cho ñaïi chuùng, Bí-soâ giaø naøy ngoài phía ngoaøi boãng nhaûy muõi, do Phaät ñaõ cheá ngaên neân khoâng ai chuùc nguyeän tröôøng thoï. Luùc ñoù ngöôøi vôï cuõ cuûa Bí-soâ giaø naøy ñi ngang qua nghe thaáy nhö vaäy, trong loøng baát nhaãn lieàn duøng tay traùi boác naém ñaát ñöa quanh ñaàu Bí-soâ giaø roài neùm ra ngoaøi vaø chuùc nguyeän tröôøng thoï. Thaáy caùc Bí-soâ nhìn, ngöôøi vôï beøn vöøa naém tay Bí-soâ giaø keùo ñi vöøa noùi lôøi thoâ quôû traùch: “Thaùnh töû vì sao laïi xuaát gia ôû chung vôùi nhöõng keû oaùn thuø, trong röøng Theä ña naøy thöôøng coù naêm traêm Döôïc xoa aùo xanh, nhôø toâi chuùc nguyeän cho oâng tröôøng thoï, neáu khoâng Döôïc xoa seõ huùt tinh khí cuûa oâng. OÂng khoâng neân ôû ñaây nöõa, haõy veà nhaø vôùi toâi”, caùc Bí-soâ goïi baûo Bí-soâ giaø chôù ñi nhöng oâng ta vaãn khoâng ñöùng laïi. Luùc ñoù moät Bí-soâ tôùi naém tay oâng keùo giöõ laïi, oâng keáu la ñau quaù, Phaät noùi: “haõy hoûi Bí-soâ giaø tay naøo ñau, tay bò Bí-soâ naém ñau hay laø tay bò vôï naém ñau. Neáu noùi laø tay bò Bí-soâ naém ñau thì taâm ñaõ muoán ñi, cöù ñeå tuøy yù ñi; neáu noùi laø tay bò vôï naém ñau thì taâm coøn muoán ôû laïi, neân giöõ laïi chôù cho ñi”, Bí-soâ vaâng lôøi Phaät hoûi, Bí-soâ giaø ñaùp laø tay bò Bí-soâ naém ñau, Bí-soâ lieàn buoâng ra ñeå oâng ta tuøy yù veà nhaø vôùi vôï. Do cho oâng ta xuaát gia thoï Caän vieân neân gaây chöôùng ngaïi lôùn, Phaät noùi: “Bí-soâ giaø thöôøng thích tröôøng thoï, vì vaäy khi nghe hoï nhaûy muõi neân noùi tröôøng thoï, ai khoâng noùi thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù coù moät tröôûng giaû tín taâm cuøng vôùi moät Baø-la-moân khoâng tín taâm vaøo trong röøng Theä ña, tröôûng giaû boãng nhaûy muõi, caùc Bí-soâ khoâng chuùc nguyeän tröôøng thoï, Baø-la-moân lieàn chuùc nguyeän tröôøng thoï roài noùi: “sao oâng laïi coù tín taâm vôùi nhöõng keû oaùn thuø, trong röøng Theä ña naøy thöôøng coù naêm traêm Döôïc xoa aùo xanh, nhôø toâi chuùc nguyeän cho oâng tröôøng thoï, neáu khoâng Döôïc xoa seõ huùt tinh khí cuûa oâng. OÂng khoâng neân ôû ñaây nöõa, haõy mau veà nhaø”. Caùc Bí-soâ nghe bieát vieäc naøy lieàn baïch Phaät, Phaät baûo: “nhöõng ngöôøi tuïc ñeàu thích tröôøng thoï, neáu nghe hoï nhaûy muõi neân noùi tröôøng thoï. Caùc Bí-soâ neáu thaáy ngöôøi giaø nhaûy muõi, ngöôøi nhoû neân ñöùng daäy laøm leã vaø noùi laø kính leã (baïn ñeä); neáu laø ngöôøi nhoû nhaûy muõi thì ngöôøi lôùn neân noùi laø voâ bònh. Ai khoâng noùi nhö vaäy thì phaïm toäi Vieät

654 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

phaùp”. Phaät taïi vöôøn Thi loäc, choã Tieân nhôn ñoïa xöù thuoäc thaønh Baø-la-

neâ-tö, luùc ñoù naêm Bí-soâ ñaàu tieân ñöôïc Phaät laøm cho truï nôi vò Chaùnh ñònh, tuy ôû trong phaùp luaät thieän thuyeát xuaát gia nhöng ñoái vôùi caùc loaïi thöùc aên aên nhai vaø oai nghi tôùi lui ñeàu chöa hieåu roõ, lieàn baïch Phaät, Phaät noùi: “coù naêm loaïi thöùc aên thuoäc cuû, coïng, laù, hoa, quaû vaø naêm loaïi thöùc aên ñeå aên nhai nhö mì (mieán hay buùn), côm, nguõ coác, caù thòt vaø baùnh; laïi coù naêm loaïi thöùc aên boå sung nhö söõa laïc, maät, chaû, nem vaø caùc loaïi rau caûi. Neáu coù loaïi thöùc aên boå sung naøy thì vò seõ ngon hôn, giuùp cho thaân coù saéc löïc ñeå tu taäp thieän phaùp”.

8. Nhieáp tuïng trong Bieät moân thöù hai: Laøm cöûa coù oå khoùa, Loùt da, laøm cöûa soå, Trong roäng, duøng löôùi ngaên, Caây choáng moùng chaân deâ.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù caùc Bí-soâ laøm phoøng nhöng khoâng laøm cöûa, Phaät baûo neân laøm cöûa; laïi khoâng laøm caùnh cöûa, Phaät baûo neân laøm; laïi khoâng laøm baûn leà vaø oå khoùa neân ñoùng môû khoù, Phaät baûo neân laøm. Luùc ñoù môû cöûa coù tieâng keâu, Phaät baûo neân duøng mieáng da loùt ôû choã keâu; trong phoøng toái, Phaät baûo neân laøm cöûa soå; caùc Bí-soâ laøm cöûa soå quaù thaáp neân bò troäm, Phaät baûo khoâng neân laøm quaù thaáp; laïi laøm quaù cao neân phoøng vaãn toái nhö tröôùc, Phaät baûo: “khoâng neân laøm quaù cao, cuõng khoâng neân laøm quaù thaáp, neân laøm vöøa chöøng”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ laøm beân trong heïp, beân ngoaøi roäng; Phaät baûo neân laøm beân trong roäng, beân ngoaøi heïp; laïi coù chim quaï bay vaøo, Phaät baûo neân duøng löôùi ngaên; cöûa soå laïi khoâng laøm caùnh cöûa neân raén, boø caïp ban ñeâm boø vaøo, Phaät baûo neân laøm caùnh cöûa soå; cöûa soå laïi bò gioù thoåi baät ra, Phaät baûo neân laøm then caøi; ñoùng môû laïi khoù khaên, Phaät baûo neân duøng caây choáng nhö moùng chaân deâ ñeå ñoùng môû cöûa.

9. Nhieáp tuïng trong Bieät moân thöù hai: Chuøy saét vaø chum vaïi, Xeûng saét vaø xeûng goã, Noài, giöôøng, beáp naêm traêm, Buùa ñuïc ñeàu cho duøng.

Duyeân khôûi taïi thaønh Vöông xaù, luùc ñoù cuï thoï Taát-laân-giaø-baø ta coù bònh phong, caùc Bí-soâ ñeán thaêm vaø hoûi ñaõ töøng uoáng thuoác gì, ñaùp: “tröôùc ñaây toâi thöôøng duøng chuøy saét noùng thaû vaøo trong chaäu nöôùc roài duøng nöôùc noùng naøy lau thaân thì heát bònh”, laïi hoûi vì sao nay khoâng laøm,


ñaùp laø Phaät chöa cho, caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “töø nay cho Bí-soâ bònh phong ñöôïc duøng chuøy saét noùng thaû vaøo trong chaäu nöôùc roài duøng nöôùc noùng naøy lau thaân ñeå trò bònh”. Luùc ñoù Bí-soâ ñoát chuøy saét noùng quaù neân khoâng caàm laáy ñöôïc, Phaät baûo neân duøng moùc saét keùo ra; Bí-soâ ñöa moùc saét vaøo löûa, noùng quaù cuõng khoâng keùo ra ñöôïc; Phaät baûo neân ñeå beân ngoaøi, duøng buøn boïc laïi ôû choã tay caàm cho khoâng bò noùng ñeå keùo chuøy saét ra boû vaøo trong chaäu nöôùc. Bí-soâ sau ñoù duøng thaùo ñaäu, phaân boø ñeå chaø röûa chuøy saét; Phaät baûo khoâng neân chaø röûa nhö vaäy, neân boû vaøo trong löûa thì saïch. Luùc ñoù caùc Bí-soâ naáu nöôùc noùng ñeå röûa tröôùc, naáu nöôùc saïch sau; Phaät baûo neân naáu nöôùc saïch tröôùc, naáu nöôùc ñeå röûa sau, ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp.

Duyeân xöù nhö treân, cuï thoï Taát-laân-giaø-baø ta bò bònh, caùc Bí-soâ ñeán thaêm vaø hoûi nhö treân, ñaùp: “tröôùc ñaây toâi duøng caùi chum vaïi nhoû ñöïng nöôùc thuoác ñeå xoâng thì heát bònh”, laïi hoûi vaø ñaùp nhö treân cho ñeán caâu Phaät noùi: “töø nay cho Bí-soâ bònh ñöôïc duøng chum vaïi ñöïng nöôùc thuoác xoâng”.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù coù tröôûng giaû laøm phoøng taêm cho Taêng, trong phoøng coù than löûa rôi vaõi khaép nôi, Phaät baûo neân gom laïi moät choã ; caùc Bí-soâ khoâng bieát duøng vaät gì ñeå gom laïi, Phaät baûo neân duøng xeûng saét. Luùc ñoù caùc Bí-soâ ôû A-lan-nhaõ khoâng coù saét ñeå laøm xeûng, Phaät baûo duøng caây goã laøm; xeûng baèng caây goã duøng bò löûa chaùy, Phaät baûo duøng phaân boø troän vôùi buøn treùt leân xeûng roài môùi duøng thì khoâng bò löûa chaùy.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù coù Bí-soâ bònh ñeán thaày thuoác yeâu caàu ñieàu trò, thaày thuoác chæ caùch trò roài Bí-soâ lieàn ñeán choã Tröôûng giaû hoûi möôïn noài ñeå naáu thuoác, sau ñoù ñem traû laïi, tröôûng giaû noùi laø cuùng cho Thaùnh giaû, Bí-soâ noùi laø Phaät chöa cho thoï, tröôûng giaû noùi: “neáu vaäy haõy ñeå döôùi ñaát roài ñi Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi cho thoï. Luùc ñoù Tyø-xaù-khö Loäc töû maãu nghe Phaät cho thoï noài, lieàn mang ñeán cuùng naêm traêm noài saét, caùc Bí-soâ khoâng bieát laøm theá naøo, Phaät baûo neân theo thöù lôùp chia cho caùc Bí-soâ; khoâng ñuû chia cho caùc Bí-soâ nhoû, Phaät baûo neân chia cho hoï noài ñaát.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù coù Bí-soâ bònh naèm treân ñaát laïnh neân aên uoáng khoâng tieâu, ñeán möôïn tröôûng giaû giöôøng chieáu ñeå naèm, sau khi heát bònh ñem traû, tröôûng giaû noùi laø cuùng cho Thaùnh giaû, Bí-soâ noùi laø Phaät chöa cho thoï, baïch Phaät, Phaät noùi cho thoï. Luùc ñoù Tyø-xaù-khö Loäc töû maãu nghe Phaät cho thoï giöôøng, lieàn mang ñeán cuùng naêm traêm caùi giöôøng, caùc Bí-soâ khoâng bieát laøm theá naøo, Phaät baûo neân theo thöù lôùp

656 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

chia cho caùc Bí-soâ. Laïi coù Bí-soâ caàn beáp loø, ñeán möôïn cuûa tröôûng giaû, duøng xong ñem traû, tröôûng giaû noùi laø cuùng cho Thaùnh giaû, Bí-soâ noùi laø Phaät chöa cho thoï, baïch Phaät, Phaät noùi cho thoï. Luùc ñoù Tyø-xaù-khö Loäc töû maãu nghe Phaät cho thoï beáp loø, lieàn mang ñeán cuùng naêm traêm beáp loø, caùc Bí-soâ khoâng bieát laøm theá naøo, Phaät baûo neân theo thöù lôùp chia cho caùc Bí-soâ.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù coù Bí-soâ caàn noài naáu nöôùc nhuoäm y, ñeán möôïn cuûa tröôûng giaû, duøng xong ñem traû, tröôûng giaû noùi laø cuùng cho Thaùnh giaû, ñaùp laø Phaät chöa cho, baïch Phaät; Phaät baûo neân thoï cho Taêng, ñaïi chuùng duøng chung.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù coù Bí-soâ bò gaõy giöôøng neân ñeán choã tröôûng giaû möôïn caùi ñuïc, duøng xong ñem traû, tröôûng giaû noùi laø cuùng cho Thaùnh giaû, ñaùp laø Phaät chöa cho, baïch Phaät; Phaät baûo neân thoï cho Taêng, ñaïi chuùng duøng chung.

10. Nhieáp tuïng trong Bieät moân thöù hai: Buùa, rìu, ba loaïi thang: Tre, goã, daây tuøy vieäc. Haï quaùn, caùch laøm chuøa. Noùi nhaân duyeân Nan-ñaø.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù Bí-soâ bò gaõy giöôøng caàn buùa, ñeán möôïn cuûa tröôûng giaû, duøng xong ñem traû, tröôûng giaû noùi laø cuùng cho Thaùnh giaû, ñaùp laø Phaät chöa cho, baïch Phaät; Phaät baûo neân thoï cho Taêng, ñaïi chuùng duøng chung.

Duyeân xöù nhö treân, luùc ñoù Phaät ôû trong vöôøn cuûa Loäc töû maãu cho caùc Bí-soâ laøm chuøa thaùp, laøm quaù cao khoâng bieát laøm sao leo leân neân baïch Phaät, Phaät baûo neân laøm thang; laïi khoâng bieát laøm baèng gì, Phaät noùi: “ñöôïc tuøy yù duøng ba loaïi tre, goã vaø daây ñeå laøm thang”.

Duyeân khôûi taïi thaønh Thaát-la-phieät, luùc ñoù coù Bí-soâ thaân bònh ñeán thaày thuoác yeâu caàu trò bònh, thaày thuoác noùi neân ñeå loä phía döôùi thaân (haï quaùn hay haï khoûa), Bí-soâ noùi Phaät chöa cho, thaày thuoác noùi: “Phaät töø bi seõ khai cho”, Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi neáu coù bònh thì khai cho ñöôïc ñeå loä phía döôùi thaân.

Duyeân xöù nhö treân, nhö lôøi Phaät daïy khi laøm chuøa Taêng, Taêng phoøng ñöôïc laøm naêm taàng, ñieän Phaät baûy taàng, coång chuøa baûy taàng. Neáu laøm chuøa Ni, Ni phoøng ñöôïc laøm ba taàng, ñieän Phaät naêm taàng, coång chuøa naêm taàng. Luùc ñoù caùc Bí-soâ khoâng bieát laøm sao leo leân cao, Phaät baûo neân laøm caàu thang ôû beân goùc chuøa hoaëc baèng ñaù, goã hay ñaát. Luùc ñoù Bí-soâ khoâng hieåu roõ lieàn laøm caàu thang ôû taàng döôùi baèng goã, ôû taàng


giöõa baèng ñaát, ôû taàng treân baèng ñaù khieán cho treân naëng ñeø xuoáng döôùi laøm chuøa saäp hö; Phaät baûo caàu thang ôû taàng döôùi neân laøm baèng ñaù, ôû taàng giöõa neân laøm baèng ñaát, ôû taàng treân môùi laøm baèng goã.

658 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org


TAÏP SÖÏ

QUYEÅN 11

10. Nhieáp tuïng (tieáp theo) - Nhaân duyeân veà Nan-ñaø: Duyeân khôûi taïi vuôøn Ña caên thaønh Kieáp-tyû-la, luùc ñoù em cuûa Theá

toân teân laø Nan-ñaø, thaân saéc vaøng roøng vaø coù ñuû ba möôi hai töôùng toát nhö Phaät, chæ thaáp hôn Phaät boán ngoùn tay. Vôï cuûa nan-ñaø laø Toân-ñaø-la, dung nghi ñoan chaùnh, xinh ñeïp tuyeät traàn, ai cuõng yeâu meán neân Nan- ñaø yeâu thöông khoâng muoán xa lìa, tình saâu naëng cho ñeán troïn ñôøi. Luùc ñoù Theá toân bieát thôøi hoùa ñoä ñaõ ñeán neân vaøo saùng sôùm ñaép y mang baùt cuøng thò giaû A-nan vaøo thaønh khaát thöïc, theo thöù lôùp ñeán tröôùc cöûa cung cuûanan-ñaø. Phaät duøng ñaïi bi löïc phoùng aùnh saùng hoaøng kim chieáu vaøo trong cung khieán cho khaép nôi ñeàu trôû thaønh saéc hoaøng kim. Nan-ñaø thaáy aùnh saùng naøy boãng nhieân chieáu ñeán lieàn bieát laø do Nhö lai laøm, sai söù ra xem thöû, söù ra thaáy Phaät lieàn trôû vaøo baùo laø Phaät ñang ôû tröôùc cöûa. Nan-ñaø nghe roài lieàn muoán ra nghinh ñoùn laøm leã, Toân-ñaø-la suy nghó: “neáu ñeà Nan-ñaø ñi ra, Theá toân chaéc seõ cho chaøng xuaát gia”, nghó roài lieàn níu aùo Nan-ñaø laïi khoâng cho ñi, Nan-ñaø noùi: “haõy buoâng ra, sau khi laøm leã xong anh seõ trôû vaøo ngay”, Toân-ñaø-la noùi: “chaøng haõy höùa roài môùi ñöôïc ñi”, noùi roài lieàn duøng son öôùt boâi leân traùn cuûanan-ñaø noùi raèng: “chaøng haõy trôû vaøo khi veát son naøy chöa khoâ, neáu traùi lôøi seõ bò phaït naêm traêm tieàn vaøng”, Nan-ñaø noùi ñöôïc roài voäi ra cöûa nghinh ñoùn ñaûnh leã Phaät, keá laáy baùt cuûa Phaät ñem vaøo trong cung ñöïng ñaày thöùc aên thôm ngon roài mang trôû ra, Phaät lieàn boû ñi, Nan-ñaø ñöa baùt cho A-nan, Theá toân lieàn hieän töôùng khoâng cho A-nan laáy baùt. Nan-ñaø vì toân trong söï oai nghieâm cuûa Phaät neân khoâng daùm goïi Theá toân ñöùng laïi maø ñöa baùt cho A-nan, A-nan hoûi: “hoài naõy anh nhaän baùt naøy töø ai?”, ñaùp laø töø Phaät, A-nan noùi: “vaäy anh neân ñöa cho Phaät”, ñaùp: “toâi khoâng daùm xuùc phaïm ñaïi sö”, noùi roài lieàn im laëng ñi theo sau Phaät veà ñeán trong tinh xaù.


Phaät traûi toøa ngoài roài, Nan-ñaø ñöa baùt cho Phaät, Phaät thoï thöïc xong roài hoûi Nan-ñaø: “em coù theå aên côm dö naøy khoâng?”, ñaùp laø aên, ñôïi Nan-ñaø aên xong, Phaät hoûi: “em coù theå xuaát gia khoâng?”, ñaùp laø coù theå. Do trong quaù khöù khi Phaät haønh Boà-taùt ñaïo khoâng coù traùi nghòch lôøi daïy cuûa cha meï, sö tröôûng vaø caùc toân giaû khaùc, neân ñôøi naøy ñöôïc quaû baùo khoâng ai daùm traùi lôøi. Phaät nghe Nan-ñaø ñaùp nhö vaäy roài lieàn baûo A-nan caïo toùc cho Nan-ñaø, A-nan laïi baûo thôï caïo caïo toùc cho Nan-ñaø. Luùc ñoù Nan-ñaø noùi vôùi thôï caïo: “ngöôi coù bieát khoâng, khoâng bao laâu nöõa ta seõ laøm Löïc luaân vöông, neáu ngöôi caïo toùc cuûa ta, sau naøy ta seõ chaët coå tay ngöôi”, thôï caïo nghe roài sôï haõi thu caát dao caïo muoán ra veà, A-nan baïch Phaät, Phaät töï ñi ñeán hoûi Nan-ñaø: “em khoâng muoán xuaát gia phaûi khoâng?”, laïi ñaùp laø muoán xuaát gia, Phaät lieàn töï caàm bình nöôùc xoái leân ñaàu cuûanan- ñaø roài baûo tònh nhaân caïo toùc, Nan-ñaø suy nghó: “ta vì kính phuïng Theá toân neân taïm xuaát gia, ñeán chieàu seõ trôû veà nhaø”. Ñeán chieàu, Nan-ñaø tìm ñöôøng trôû veà nhaø, Phaät hoùa ra moät hoá lôùn ôû giöõa ñöôøng, Nan-ñaø thaáy hoá lieàn suy nghó: “ta raát nhôù Toân-ñaø-la nhöng khoâng caùch gì qua ñöôïc hoá naøy, vaäy coøn phaûi xa Toân-ñaø-la cho ñeán saùng mai, ta seõ tìm caùch trôû veà nhaø”. Luùc ñoù Phaät bieát taâm yù cuûa nan-ñaø neân baûo A-nan: “ thaày haõy ñeán baûo Nan-ñaø laøm tri söï”, A-nan vaâng lôøi Phaät ñeán baûo Nan-ñaø laøm tri söï, Nan-ñaø hoûi: “theá naøo laø tri söï vaø phaûi laøm vieäc gì?”, ñaùp laø coi ngoùvieäc chuùng, laïi hoûi coi ngoù nhö theá naøo, ñaùp: “heã laø tri söï thì khi caùc Bí-soâ ñi khaát thöïc phaûi queùt doïn trong chuøa, duøng taân cuø ma toâ treùt neàn, coi giöõ vaät cuûa Taêng khoâng cho thaát laïc ; neáu coù vieäc bình luaän thì neân baïch Taêng…, ban ñeâm ñoùng cöûa chuøa, saùng môû ra…”, Nan-ñaø noùi: “ñöôïc, toâi seõ laøm theo lôøi Phaät daïy”. Saùng hoâm sau khi caùc Bí-soâ ñaép y mang baùt vaøo thaønh khaát thöïc, Nan-ñaø queùt doïn trong chuøa nghó laø queùt xong seõ trôû veà nhaø. Luùc ñoù Phaät duøng thaàn thoâng löïc laøm cho nhöõng nôi ñaõ queùt saïch laïi ñaày raùc reán trôû laïi, neân Nan-ñaø queùt maõi maø vaãn khoâng saïch heát raùc. Nan-ñaø lieàn nghó: “haõy ñoùng cöûa roài boû ñi”, Phaät laïi duøng thaàn thoâng löïc laøm cho Nan ñoùng cöûa naøy xong, khi ñeán ñoùng cöûa khaùc thì cöûa naøy laïi môû ra; Nan-ñaø phieàn muoän lieàn suy nghó: “duø giaëc coù phaù tan chuøa naøy cuõng chaúng haïi gì, khi leân laøm vua ta seõ cho xaây laïi traêm ngaøn ngoâi chuøa ñeïp hôn chuøa naøy. Nay ta neân trôû veà nhaø”. Nan-ñaø sôï ñi ñöôøng lôùn seõ gaëp Phaät neân ñi ñöôøng nhoû, Phaät bieát neân ñi ñöôøng nhoû theo chieàu ngöôïc laïi, Nan-ñaø nhìn thaáy Phaät nhöng khoâng muoán gaëp neân naáp döôùi moät taøng caây beân ñöôøng. Phaät duøng thaàn thoâng löïc khieán cho caây ñöa caønh caây leân cao ñeå loä thaân hình cuûa nan-ñaø roài hoûi: “thaày ñi ñaâu, haõy theo ta trôû veà”, Nan-ñaø hoå theïn ñi theo Phaät trôû

660 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

veà. Luùc ñoù Phaät suy nghó: “ngöôøi naøy luyeán AÙi vôï saâu naëng, ta neân laøm phöông tieän khieán cho töø boû”, nghó roài Phaät daãn Nan-ñaø ra khoûi thaønh Kieáp-tyû-la ñi ñeán thaønh Thaát-la-phieät, truù trong vöôøn cuûa Tyø-xaù-khö Loäc töû maãu. Luùc ñoù Tyø-xaù-khö nghe bieát em cuûa Theá toân teân laø Nan-ñaø, thaân saéc vaøng roøng vaø coù ñuû ba muôi hai töôùng toát nhö Phaät, chæ thaáp hôn Phaät boán ngoùn tay, ñaõ cuøng Phaät ñeán ñaây lieàn suy nghó: “ta neân ñeán laøm leã ñeå ñöôïc gaëp”. Saùng hoâm sau, Nan-ñaø ñaép y mang baùt vaøo thaønh khaát thöïc, theo thöù lôùp ñeán tröôùc nhaø cuûa Tyø-xaù-khö , Tyø-xaù-khö thaáy töôùng maïo cuûanan-ñaø hôn ngöôøi thöôøng lieàn suy nghó: “ñaây haù chaúng phaûi laø em cuûa Phaät hay sao?”, nghó roài vôùi taâm tín kính ñaûnh leã, ñaët tay leân chaân cuûa nan-ñaø. Do söï xuùc chaïm naøy neân Nan-ñaø vôùi baûn taùnh ña duïc lieàn sanh taâm nhieãm oâ, xuaát tinh rôi treân ñaàu cuûa Tyø-xaù-khö . Phaät duøng thaàn löïc bieán chaát baát tònh kia thaønh daàu thôm Toâ hôïp, Tyø-xaù-khö sôø leân ñaàu chaïm daàu thôm naøy lieàn bieát laø do thaàn löïc cuûa Phaät laøm ra neân sanh taâm hi höõu vui möøng taùn thaùn: “laønh thay Phaät ñaø, laønh thay Ñaït ma, laønh thay Taêng giaø. Phaùp luaät kheùo thuyeát giaûng thaät khoâng theå nghó baøn môùi coù theå khieán cho ngöôøi ña duïc nhö Nan-ñaø cuõng xuaát gia trong Phaät phaùp, chuyeân tu phaïm haïnh”. Luùc ñoù Nan-ñaø sanh taâm hoái haän suy nghó khoâng bieát coù phaïm Taêng taøn hay khoâng neân baïch caùc Bí- soâ, caùc Bí-soâ baïch Phaät, Phaät noùi: “khoâng phaïm, neáu ngöôøi naøo nhieàu duïc nhö vaäy thì neân duøng tuùi da boïc laïi” , caùc Bí-soâ khoâng bieát laøm baèng da gì, Phaät noùi neân duøng ba loaïi da laø da deâ, da nai vaø da chuoät. Luùc ñoù Bí-soâ duøng da soáng laøm tuùi da neân coù muøi hoâi; Phaät baûo neân thuoäc da, röûa saïch phôi khoâ roài môùi duøng. Khi Bí-soâ gaëp ngöôøi nöõ sanh duïc nhieãm, xuaát tinh laøm dô haï y, Phaät baûo neân laøm hai caùi tuùi da, moät caùi phôi, moät caùi duøng. Luùc ñoù tuùi da dính nhieàu tinh neân aåm hö, Phaät baûo neân duøng vaät loùt ñeå phôi treân neàn caùt. Laïi coù Bí-soâ sau khi duøng tuùi da boïc laïi roài ñi thoï thöïc hoaëc nhieãu thaùp, Phaät baûo neân thaùo ra ñeå ôû choã khuaát, röûa saïch tay roài môùi ñi duøng côm hay leã kính.

Sau ñoù khi ngoài treân taûng ñaù, Nan-ñaø laïi nhôù ñeán Toân-ñaø-la neân veõ hình coâ leân ñaù, toân giaû Ñaïi Ca-dieáp ñi ngang qua thaáy vaäy lieàn hoûi: “thaày ñang laøm gì vaäy?”, ñaùp laø ñang veõ hình Toân-ñaø-la, Ñaïi Ca-dieáp noùi: “naøy cuï thoï, Theá toân daïy Bí-soâ neân laøm hai vieäc laø thieàn ñònh vaø ñoïc tuïng, thaày khoâng laøm hai vieäc naøy laïi ôû ñaây veõ hình phuï nöõ?”, Nan- ñaø nghe roài im laëng, Ñaïi Ca-dieáp ñem vieäc naøy baïch Phaät, Phaät noùi: “keû ngu si Nan-ñaø nhôù Toân-ñaø-la neân veõ hình coâ aáy, töø nay Bí-soâ khoâng ñöôïc veõ hình, ai veõ thì phaïm toäi Vieät phaùp”. Luùc ñoù caùc Bí-soâ khoâng daùm duøng höông thoa, höông boät thoa ôû thaùp Phaät, Phaät hoûi A-nan nguyeân


do, A-nan baïch Phaät, Phaät noùi: “ñöôïc duøng höông thoa, höông boät thoa ôû thaùp Phaät nhöng khoâng ñöôïc veõ hình töôïng chuùng sanh. Ai laøm traùi thì phaïm toäi Vieät phaùp, neáu veõ hình ñaàu laâu hay xöông khoâ thì khoâng phaïm”. Luùc ñoù Phaät suy nghó: “Nan-ñaø ngu si AÙi nhieãm neân nhôù ñeán vôï maõi, khoâng döùt tình xöa ñöôïc, ta neân laøm phöông tieän khieán cho döùt taâm AÙi nhieãm”, nghó roài lieàn hoûi Nan-ñaø: “thaày ñaõ töøng thaáy nuùi Höông tuùy chöa?”, ñaùp laø chöa thaáy, Phaät baûo: “haõy naém laáy cheùo y cuûa ta”, Nan-ñaø vaâng lôøi naém laáy cheùo y. Luùc ñoù Phaät nhö Nga vöông bay leân hö khoâng, ñöa nan-ñaø ñeán nuùi Höông tuùy. Ñeán nôi, Nan-ñaø nhìn ngoù hai beân thaáy döôùi moät goác caây aên traùi coù moät con vöôïn caùi muø, Phaät hoûi coù thaáy vöôïn muø hay khoâng, ñaùp laø coù thaáy, laïi hoûi: “yù thaày theá naøo, con vöôïn caùi naøy so vôùi Toân-ñaø-la thì ai xinh ñeïp hôn?”, ñaùp: “Toân-ñaø-la thuoäc doøng Thích ca cuõng nhö thieân nöõ, nghi dung baäc nhaät, tuyeät theá voâ song, con vöôïn naøy so vôùi Toân-ñaø-la khoâng baèng moät phaàn ngaøn”, Phaät laïi hoûi: “thaày ñaõ thaáy thieân cung chöa?”, ñaùp laø chöa thaáy, Phaät baûo: “haõy naém laáy cheùo y cuûa ta”, Nan-ñaø vaâng lôøi naém laáy cheùo y. Luùc ñoù Phaät nhö Nga vöông bay leân hö khoâng, ñöanan-ñaø ñeán coõi trôøi Tam thaäp tam roài baûo Nan-ñaø: “thaày haõy ñi tham quan caùc nôi trong thieân cung”. Nan-ñaø tham quan caùc nôi nhö vöôøn Hoan hæ, vöôøn Theå thaân, vöôøn Thoâ thaân, vöôøn Giao hôïp, Thieän phaùp ñöôøng… thaáy hoa traùi, ao taém vaø choã vui chôi hoan laïc trong caùc vöôøn ñoù thaûy ñeàu thuø thaéng. Khi vaøo trong thaønh Thieän kieán, Nan-ñaø thaáy caùc loaïi nhaïc khí nhö troáng keøn… vôùi aâm thanh vi dieäu, khaép nôi ñeàu coù caùc thieân nöõ xinh ñeïp vui chôi maø khoâng thaáy coù thieân töû neân hoûi moät thieân nöõ vì sao, thieân nöõ ñaùp: “Theá toân coù ngöôøi em teân laø Nan-ñaø theo Phaät xuaát gia tu phaïm haïnh, sau khi qua ñôøi seõ sanh leân ñaây neân chuùng toâi ôû ñaây chôø ñôïi”, Nan-ñaø nghe roài vui möøng trôû laïi gaëp Phaät, Phaät hoûi: “thaày ñaõ thaáy nhöõng vieäc thaéng dieäu cuûa chö thieân chöa?”, ñaùp laø ñaõ thaáy roài keå laïi nhöõng vieäc treân, Phaät laïi hoûi coù thaáy thieân nöõ khoâng, ñaùp laø ñaõ thaáy, laïi hoûi: “nhöõng thieân nöõ ñoù so vôùi Toân-ñaø-la thì ai xinh ñeïp hôn?”, ñaùp: “Toân-ñaø-la so vôùi caùc thieân nöõ ôû ñaây cuõng nhö ñem con vöôïn muø ôû nuùi Höông tuùy so vôùi Toân-ñaø-la, khoâng baèng moät phaàn ngaøn”, Phaät noùi: “ngöôøi tu tònh haïnh coù lôïi thuø thaéng naøy, vaäy thaày haõy coá tu phaïm haïnh ñeå ñöôïc sanh thieân thoï höôûng nhöõng khoaùi laïc naøy”, Nan-ñaø nghe roài im laëng. Sau khi trôû veà röøng Theä ña, Nan-ñaø vì muoán sanh thieân höôûng khoaùi laïc neân noå löïc tu phaïm haïnh, Phaät bieát taâm yù cuûanan-ñaø neân baûo A-nan: “thaày haõy ñi thoâng baùo vôùi caùc Bí-soâ laø khoâng ai ñöôïc cuøng vôùi Nan-ñaø ngoài chung, kinh haønh chung, ngoài tuïng kinh chung, phôi y chung moät saøo, cuõng khoâng ñeå

662 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

baùt vaø bình nöôùc chung”, A-nan thoâng baùo xong, caùc Bí-soâ phuïng haønh theo. Luùc ñoù Nan-ñaø thaáy moïi ngöôøi khoâng cuøng mình sinh hoaït chung neân trong loøng caûm thaáy xaáu hoå, moät hoâm thaáy A-nan cuøng caùc Bí-soâ giuùp nhau may y trong phoøng may, Nan-ñaø suy nghó: “caùc Bí-soâ ñeàu boû rôi ta nhöng A-nan laø em ta, leõ naøo cuõng boû rôi ta hay sao”, nghó roài lieàn ñeán ngoài caïnh, A-nan lieàn ñöùng daäy traùnh ñi, Nan-ñaø hoûi: “caùc Bí- soâ khaùc traùnh ta coøn ñöôïc, nhöng thaày laø em ta, vì sao cuõng traùnh ta?”, ñaùp: “vì anh haønh ñaïo theo höôùng khaùc, toâi haønh ñaïo theo höôùng khaùc neân phaûi traùnh nhau”, laïi hoûi: “toâi theo höôùng naøo coøn thaày theo höôùng naøo?”, ñaùp: “anh vì muoán sanh thieân neân tu phaïm haïnh, toâi vì caàu vieân tòch neân tröø duïc nhieãm”, Nan-ñaø nghe roài caøng öu saàu. Luùc ñoù Phaät hoûi Nan-ñaø: “thaày töøng thaáy ñòa nguïc chöa?”, ñaùp laø chöa thaáy, Phaät baûo: “haõy naém laáy cheùo y cuûa ta”, Nan-ñaø vaâng lôøi naém laáy cheùo y. Luùc ñoù Phaät nhö Nga vöông bay leân hö khoâng, ñöa nan-ñaø ñeán ñòa nguïc roài baûo Nan-ñaø ñi tham quan caùc nôi. Nan-ñaø ñeán tham quan caùc ñòa nguïc nhö Khoâi haø, Kieám thoï, Phaån nieäu, Hoûa ha … thaáy trong ñoù chuùng sanh chòu khoå nhö bò kìm keùo löôõi, nhoå raêng, moùc maét, thaân bò cöa, tay chaân bò chaët, thaân bò maâu giaùo ñaâm, bò chuøy ñoàng ñaäp naùt, hoaëc bò nöôùc ñoàng soâi roùt vaøo mieäng, hoaëc leo leân nuùi dao vaøo röøng kieám, hoaëc bò giaõ trong coái, bò nghieàn döôùi ñaù, hoaëc oâm truï ñoàng, naèm reân giöôøng saét noùng ñoû … Laïi thaáy chuùng sanh bò ñoát naáu trong chaõo nöôùc soâi suøng suïc chòu khoå, nhöng coù moät chaõo nöôùc soâi suøng suïc khoâng coù chuùng sanh, Nan-ñaø laáy laøm laï hoûi nguïc toát vì sao, nguïc toát ñaùp: “Nan-ñaø em cuûa Phaät muoán sanh thieân neân tu phaïm haïnh, tuy ñöôïc sanh leân coõi trôøi taïm thôøi höôûng thoï hoan laïc, nhöng sau khi cheát laïi ñoïa xuoáng ñaäy ôû trong chaõo nöôùc soâi naøy thoï khoå. Vì vaäy toâi naáu nöôùc saün chôø”, Nan-ñaø nghe roài sôï haõi ñeán noãi toaøn thaân noåi gai oác, ñoå moà hoâi suy nghó: “neáu haén bieát ta chính laø Nan-ñaø thì chaéc laø baét ta boû vaøo trong chaõo nöôùc soâi naøy”, nghó roài voäi chaïy trôû laïi choã Phaät, Phaät hoûi ñaõ thaáy caùc caûnh trong ñòa nguïc chöa, ñaùp laø ñaõ thaáy roài keå laïi nhöõng vieäc ñaõ thaáy treân, Phaät noùi: “neáu nguyeän sanh coõi ngöôøi hay coõi trôøi maø tu phaïm haïnh thì ñeàu coù loãi naøy, vì vaäy thaày neân vì caàu Nieát-baøn vieân tòch maø tu phaïm haïnh, chôù vì öa thích sanh thieân maø caàn khoå tu phaïm haïnh”, Nan-ñaø nghe roài xaáu hoå im laëng. Sau khi trôû veà röøng Theä ña, Phaät baûo Nan-ñaø vaø caùc Bí-soâ: “coù ba caáu ueá beân trong, ñoù laø tham duïc, saân haän vaø ngu si; caùc thaày neân töø boû, neân xa lìa, neân tu hoïc nhö vaäy”.

ÔÛ trong röøng Theä ña chöa bao laâu, Theá toân muoán tuøy duyeân hoùa ñoä chuùng sanh neân cuøng caùc moân ñoà du haønh ñeán nöôùc Chieâm ba, truï


beân bôø hoà Yeát giaø. Luùc ñoù Nan-ñaø cuøng naêm traêm Bí-soâ cuõng ñi theo ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài ngoài moät beân, Phaät baûo Nan-ñaø vaø caùc Bí-soâ: “ta coù phaùp yeáu ban ñaàu, khoaûng giöõa vaø sau cuøng ñeàu thieän, vaên nghóa xaûo dieäu, thuaàn nhaát khoâng taïp, ñaày ñuû töôùng phaïm haïnh trong saïch, ñoù laø kinh Vaøo thai meï. Caùc thaày laéng nghe:

Naøy Nan-ñaø, tuy coù thai meï nhöng coù tröôøng hôïp nhaäp vaø khoâng nhaäp. Nhö theá naøo laø thoï sanh vaøo thai meï? Neáu cha meï coù taâm daâm cuøng giao hoäi, buïng ngöôøi meï thanh tònh, khi ñeán nguyeät kyø Trung uaån hieän tieàn thì bieát luùc ñoù goïi laø Vaøo thai meï. Thaân Trung uaån (Trung aám, Trung höõu) coù hai: moät laø xinh ñeïp, hai laø xaáu xí. Trung höõu cuûa ñòa nguïc coù dung maïo xaáu xí nhö khuùc caây chaùy ñen, Trung höõu cuûa baøng sanh coù saéc nhö khoùi, Trung höõu cuûa ngaï quyû coù saéc nhö nöôùc, Trung höõu cuûa ngöôøi trôøi coù saéc vaøng kim, Trung höõu cuûa saéc giôùi coù saéc töôi traéng, coõi Voâ saéc giôùi voán khoâng coù saéc neân khoâng coù Trung höõu. Trung uaån cuûa höõu tình coù hai tay hai chaân hoaëc boán chaân, nhieàu chaân hoaëc khoâng chaân; tuøy theo nghieäp ñôøi tröôùc thaùc sanh vaøo coõi naøo maø caûm thoï thaân Trung höõu öùng vôùi coõi aáy. Neáu Trung höõu coõi trôøi thì ñaàu höôùng leân; Trung höõu coõi ngöôøi, baøng sanh vaø ngaï quyû thì ñi ngang ; Trung höõu coõi ñòa nguïc thì ñaàu chuùc xuoáng. Caùc Trung höõu ñeàu coù thaàn thoâng nöông theo hö khoâng maø ñi, cuõng coù thieân nhaõn thaáy choã thaùc sanh töø xa. Nguyeät kyø laø thôøi kyø naïp thai, coù nhöõng ngöôøi nöõ traûi qua ba ngaøy hoaëc naêm ngaøy, nöûa thaùng… cuõng coù ngöôøi phaûi chôø ñôïi laâu môùi coù nguyeät kyø. Neáu ngöôøi nöõ khoâng coù uy theá thì phaûi chòu nhieàu ñau khoå, hình dung xaáu xí, aên uoáng khoâng ngon, nguyeät kyø coù ñeán nhöng laïi döùt ngay, nhö ñaát khoâ duø röôùi nöôùc cuõng raát mau khoâ. Neáu ngöôøi nöõ coù uy theá thì thöôøng an laïc, hình dung xinh ñeïp, aên uoáng ngon, nguyeät ñeán seõ khoâng döùt lieàn, nhö ñaát aåm, röôùi nöôùc seõ laâu khoâ. Nhö theá naøo laø khoâng nhaäp thai?: khi ngöôøi cha xuaát tinh maø ngöôøi meï khoâng xuaát tinh hoaëc meï xuaát tinh maø cha khoâng xuaát tinh hoaëc caû hai ñeàu khoâng xuaát tinh thì khoâng nhaäp thai. Neáu ngöôøi meï khoâng thanh tònh, ngöôøi cha thanh tònh hoaëc meï thanh tònh, cha khoâng thanh tònh, hoaëc caû hai ñeàu khoâng thanh tònh thì cuõng khoâng nhaäp thai. Neáu caên moân cuûa ngöôøi meï bò bònh nhö bònh phong, bònh vaøng, bònh ñaøm aám… hoaëc uoáng thuoác, eo quaù nhoû, hoaëc saûn moân nhö mieäng ngöïa, hoaëc beân trong nhö caây nhieàu reã, hoaëc nhö ñaàu löôõi caøy hoaëc nhö daây leo, hoaëc nhö laù caây; hoaëc treân buïng döôùi buïng quaù saâu, hoaëc khoâng coù daï con, hoaëc thöôøng chaûy maùu, hoaëc nhö moû quaï thöôøng môû khoâng kheùp, hoaëc treân döôùi boán beân khoâng baèng nhau, hoaëc cao thaáp loài loõm ; hoaëc beân trong coù truøng aên laøm cho

664 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

hö hoaïi baát tònh… thì ngöôøi meï khoâng theå thoï thai. Neáu cha meï toân quyù maø thaân Trung höõu ty tieän hoaëc thaân Trung höõu toân quyù maø cha meï ty tieän cuõng khoâng thaønh thai. Neáu cha meï vaø thaân Trung höõu ñeàu toân quyù nhöng nghieäp khoâng hoøa hôïp thì cuõng khoâng thaønh thai, hoaëc thaân trung höõu ñoái vôùi caûnh tröôùc khoâng luyeán AÙi nam hay nöõ thì cuõng khoâng thoï sanh. Nhö theá naøo thì Trung höõu vaøo thai meï? Neáu buïng ngöôøi meï thanh tònh, Trung höõu hieän tieàn thaáy cha meï laøm vieäc daâm, ngöôøi meï khoâng coù caùc bònh keå treân, ñoái ôùi cha meï coù nghieäp löïc caûm öùng thì Trung höõu môùi nhaäp thai. Neáu khi nhaäp thai, thaân Trung höõu laø nam thì seõ luyeán AÙi vôùi meï maø gheùt cha ; neáu laø nöõ thì seõ luyeán AÙi vôùi cha maø gheùt meï. Ñoái vôùi caùc nghieäp ñaõ taïo trong ñôøi tröôùc lieàn sanh voïng töôûng vaø hieåu sai nhö töôûng laïnh, gioù lôùn, möa to, maây muø… hoaëc nghe tieáng cuûa nhieàu ngöôøi caûi nhau; sanh caùc voïng töôûng naøy roài tuøy nghieäp maïnh yeáu maø phaùt sinh möôøi voïng töôûng, ñoù laø ta ñang vaøo nhaø, ta saép leân laàu, ta leân ñaøi ñieän, ta leân giöôøng toøa, ta vaøo thaûo am, ta vaøo nhaø laù, ta vaøo buïi coû, ta vaøo trong röøng caây, ta vaøo trong khe töôûng hôû, ta vaøo trong haøng raøo. Khi thaân Trung höõu coù caùc voïng töôûng naøy lieàn vaøo thai meï.

Naøy Nan-ñaø, khi vöøa thoï thaønh thai goïi laø Yeát-la-lam, Yeát-la- lam chính laø tinh cha huyeát meï, do tinh cha huyeát meï laøm nhaân duyeân hoøa hôïp ñeå thöùc nöông döïa toàn taïi. Nhö nhaân coâng ñoå söõa vaøo bình roài khuaáy ñeàu khoâng ngöõng seõ ñöôïc toâ, neáu laøm khaùc thì seõ khoâng ñöôïc toâ ; thaân Yeát-la-lam sanh do tinh cha huyeát meï cuõng nhö vaäy. Laïi coù boán ví duï : moät laø nhö truøng döïa vaøo coû xanh maø sanh ra, coû khoâng phaûi truøng nhöng truøng khoâng lìa coû, döïa vaøo coû laøm nhaân duyeân hoøa hôïp maø truøng sanh ra coù saéc xanh; thaân Yeát-la-lam sanh do tinh cha huyeát meï cuõng nhö vaäy, nhaân duyeân hoøa hôïp sanh ñaïi chuûng caên. Hai laø nhö truøng döïa vaøo phaân boø maø sanh ra, phaân boø khoâng phaûi truøng nhöng truøng khoâng lìa phaân boø, döïa vaøo phaân boø laøm nhaân duyeân hoøa hôïp maø truøng sanh ra coù saéc vaøng; thaân Yeát-la-lam sanh do tinh cha huyeát meï cuõng nhö vaäy, nhaân duyeân hoøa hôïp sanh ñaïi chuûng caên. Ba laø nhö truøng döïa vaøo gai maø sanh ra, gai khoâng phaûi truøng nhöng truøng khoâng lìa gai, döïa vaøo gai laøm nhaân duyeân hoøa hôïp maø truøng sanh ra coù saéc ñoû; thaân Yeát-la-lam sanh do tinh cha huyeát meï cuõng nhö vaäy, nhaân duyeân hoøa hôïp sanh ñaïi chuûng caên. Boán laø truøng döïa vaøo laïc maø sanh ra… nhö treân cho ñeán caâu truøng sanh ra coù saéc traéng; thaân Yeát-la-lam sanh do tinh cha huyeát meï cuõng nhö vaäy, nhaân duyeân hoøa hôïp sanh ñaïi chuûng caên.

Laïi nöõa nan-ñaø, nöông vaøo thaân Yeát-la-lam baát tònh cuûa cha meï, ñòa giôùi hieän tieàn coù taùnh cöùng, thuûy giôùi hieän tieàn coù taùnh öôùt, hoûa giôùi


hieän tieàn coù taùnh noùng, phong giôùi hieän tieàn coù taùnh nheï ñoäng. Thaân Yeát-la-lam baát tònh cuûa cha meï neáu chæ coù ñòa giôùi khoâng coù thuûy giôùi thì khoâ vaø bò phaân taùn, nhö tay caàm boät tro khoâ; neáu chæ coù thuûy giôùi maø khoâng coù ñòa giôùi thì ly taùn nhö gioït daàu treân nöôùc; do thuûy giôùi neân ñòa giôùi khoâng raõ, do ñòa giôùi neân thuûy giôùi khoâng bò troâi. Neáu thaân Yeát-la- lam coù ñòa thuûy giôùi maø khoâng coù hoûa giôùi thì bò hö naùt, nhö muøa haï ñeå cuïc thòt nôi choå raâm maùt. Neáu thaân Yeát-la-lam coù ñòa thuûy hoûa giôùi maø khoâng coù phong giôùi thì khoâng theå taêng tröôûng to lôùn; chuùng ñeàu do nghieäp ñôøi tröôùc laøm nhaân laïi laãn nhau laøm duyeân, cuøng chieâu caûm nhau neân thöùc ñöôïc sanh. Ñòa giôùi naâng ñôõ, thuûy giôùi keát dính, hoûa giôùi laøm chín, phong giôùi laøm taêng tröôûng; ví nhö coù ngöôøi ñieàu cheá ñöôøng, duøng hôi thoåi vaøo laøm cho phoøng leân nhöng beân trong troáng roãng nhö ngoù sen. Ñòa thuûy hoûa phong trong thaân do nghieäp löïc taêng tröôûng cuõng nhö vaäy. Chaúng phaûi chæ coù chaát baát tònh cuûa cha meï, cuõng chaúng phaûi buïng meï, cuõng chaúng phaûi nghieäp naøy, chaúng phaûi nhaân hay duyeân maø phaûi do taát caû duyeân naøy hoøa hôïp môùi thaønh thai. Nhö haït gioáng môùi khoâng bò gioù naéng laøm hö hoaïi, chaéc maø koâng leùp, ñöôïc caát giöõ ñuùng caùch roài ñem gieo xuoáng ruoäng toát, ñuû ñoä aåm… caùc duyeân hoøa hôïp thì haït môùi naåy maàm vaø theo thöù lôùp phaùt trieån thaønh caønh laù hoa traùi. Vì vaäy neân bieát khoâng phaûi chæ coù cha, meï hay caùc duyeân khaùc maø thaønh thai; phaûi do tinh cha huyeát meï… caùc nhaân duyeân hoøa hôïp môùi thaønh thai. Nhö coù ngöôøi tìm löûa, ñem ngoïc nhaät quang ñeå döôùi aùnh maët trôøi, treân phaân boø khoâ thì löûa môùi phaùt sanh; cuõng vaäy do tinh cha huyeát meï… caùc nhaân duyeân hoøa hôïp môùi thaønh thai. Chaát baát tònh cuûa cha meï hoøa hôïp thaønh Yeát-la-lam goïi laø Saéc, thoï töôûng haønh thöùc goïi laø Danh, hôïp laïi goïi laø Danh saéc. Uaån tuï danh saéc ñaùng chaùn gheùt naøy gaù sanh caùc Höõu, cho ñeán moät saùt na nhoû nhaát ta cuõng khoâng taùn thaùn noù, vì sao, vì sanh trong caùc Höõu laø ñaïi khoå. Ví nhö phaån ueá duø chuùt ít cuõng hoâi thoái, vì vaäy neân bieát sanh trong caùc Höõu laø ñaïi khoå. Naêm Thuû uaån saéc thoï töôûng haønh thöùc naøy ñeàu coù sanh truï taêng tröôûng cho ñeán hoaïi dieät; sanh laø khoå, truï laø bònh, taêng tröôûng hoaïi dieät laø giaø cheát. Vì vaäy ôû trong bieån Höõu, ai laïi sanh yeâu thích, naèm trong thai meï thoï ñaïi khoå naõo naøy.

Laïi nöõa nan-ñaø, neân bieát baát cöù ai nhaäp thai, noùi chung laø coù ba möôi taùm laàn baûy ngaøy:

Trong baûy ngaøy ñaàu, thai trong buïng meï goïi laø Yeát-la-lam, theå traïng nhö chaùo loûng hay nhö laïc töông naèm trong caùi noài, thaân caên vaø thöùc cuøng ôû moät choã bò nung naáu noùng böùc raát laø khoå naõo. Trong baûy ngaøy bò nung naáu, taùnh cöùng cuûa ñòa giôùi, taùnh öôùt cuûa thuûy giôùi, taùnh

666 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

noùng cuûa Hoûa giôùi, taùnh ñoäng cuûa phong giôùi môùi hieän tieàn. Trong baûy ngaøy thöù hai, trong buïng meï coù gioù töï noåi leân goïi laø

Bieán xuùc do nghieäp ñôøi tröôùc sanh ra, xuùc chaïm vaøo thai goïi laø Yeân boä ñaø, daïng nhö laïc hay toâ; trong baûy ngaøy bò nung naáu neân boán giôùi hieän tieàn.

Trong baûy ngaøy thöù ba, trong buïng meï laïi coù gioù teân laø Dao caét mieäng do nghieäp ñôøi tröôùc sanh ra, xuùc chaïm vaøo thai goïi laø Beá thi, daïng nhö ñuõa saét hay giun; trong baûy ngaøy naøy boán giôùi hieän tieàn.

Trong baûy ngaøy thöù tö, trong buïng meï laïi coù gioù teân laø noâi khai do nghieäp ñôøi tröôùc sanh ra, thoåi vaøo thai nhö teân baén goïi laø Kieän nam, daïng nhö chieác haøi hay OÂn thaïch; trong baûy ngaøy naøy boán giôùi hieän tieàn.

Trong baûy ngaøy thöù naêm, trong buïng meï laïi coù gioù teân laø Nhieáp trì, khi xuùc chaïm vaøo thai thì coù naêm töôùng hieän ra, ñoù laø hai baép tay, hai ñuøi vaø ñaàu. Nhö muøa xuaân, trôøi möa nöôùc ngoït, röøng caây phaùt trieån caønh laø raäm raïp; naêm töôùng naøy hieän cuõng nhö vaäy.

Trong baûy ngaøy thöù saùu, trong buïng meï laïi coù gioù teân laø Quaûng ñaïi, khi xuùc chaïm vaøo thai thì coù boán töôùng hieän ra, ñoù laø hai khuyûu tay vaø hai ñaàu goái. Nhö muøa xuaân trôøi möa, coû Di phaùt trieån thaønh coïng; boán töôùng naøy hieän cuõng nhö vaäy.

Trong baûy ngaøy thöù taùm, trong buïng meï coù gioù teân laø Toaùn chuyeån, khi xuùc chaïm vaøo thai thì coù boán töôùng hieän ra, ñoù laø hai baøn tay vaø hai baøn chaân; boán töôùng naøy nhö boït tuï hay nhö reâu nöôùc.

Trong baûy ngaøy thöù taùm, trong buïng meï laïi coù gioù teân laø Phieân chuyeån, khi xuùc chaïm vaøo thai thì coù hai möôùi töôùng hieän ra, ñoù laø möôøi ngoùn tay vaø möôøi ngoùn chaân. Nhö trôøi möa môùi, reã caây moïc ra.

Trong baûy ngaøy thöù chín, trong buïng meï coù gioù teân laø Phaân taùn, khi xuùc chaïm vaøo thaithì coù chín töôùng hieän ra, ñoù laø hai maét, hai tai, hai muõi, mieäng vaø hai choã ñaïi tieåu.

Trong baûy ngaøy thöù möôøi, trong buïng meï laïi coù gioù teân laø Kieân tieân laøm cho thai nhi cöùng chaéc ; trong baûy ngaøy naøy, trong buïng meï laïi coù gioù teân laø Phoå moân thoåi phoàng thai taïng leân, nhö caùi phaùo ñöôïc thoåi ñaày khí.

Trong baûy ngaøy thöù möôøi moät, trong buïng meï laïi coù gioù teân laø Sô thoâng, khi xuùc chaïm vaøo thai laøm cho thai thoâng suoát, chín loã hieän ra. Khi meï ñi ñöùng, naèm ngoài hay laøm vieäc… gioù naøy xoay chuyeån theo caùc loã laøm cho caùc loã lôùn daàn leân; neáu thoåi leân thì thoâng loã treân, neáu thoåi xuoáng thì thoâng loã döôùi. Nhö ngöôøi thôï reøn duøng oáng beã quaït thoåi khí


leân xuoáng, gioù thoåi qua roài töï aån maát. Trong baûy ngaøy thöù möôøi hai, trong buïng meï coù gioù teân laø Khuùc

khaåu thoåi vaøo hai beân thai laøm cho buïng lôùn nhoû, cuõng nhö tô sen quaán theo thaân maø truï. Trong baûy ngaøy naøy laïi coù gioù teân laø Xuyeân phaùt laøm cho thai phaùt sanh ñuùng moät traêm ba möôi tieát, laïi do söùc gioù laøm thaønh moät traêm leû moät choã caám.

Trong baûy ngaøy thöù möôøi ba, trong buïng meï do söùc gioù tröôùc neân thai nhi bieát ñoùi khaùt, khi meï aên uoáng, nhöõng chaát boå döôõng seõ theo cuoáng roán daãn vaøo ñeå nuoâi lôùn thai nhi.

Trong baûy ngaøy thöù möôøi boán, trong buïng meï coù gioù teân laø Tuyeán khaåu laøm cho thai nhi moïc ra moät ngaøn sôïi gaân, ôû thaân tröôùc coù hai traêm naêm möôi sôïi, beân phaûi coù hai traêm naêm möôi sôïi, beân traùi cuõng coù hai traêm naêm möôi sôïi.

Trong baûy ngaøy thöù möôøi laêm, trong buïng meï coù gioù teân laø Lieân hoa laøm cho thai nhi hình thaønh hai möôi maïch maùu ñeå haáp thuï chaát boå döôõng, thaân tröôùc coù naêm maïch, thaân sau coù naêm maïch, beân phaûi coù naêm, beân traùi coù naêm. Caùc maïch naøy coù nhieàu teân vaø nhieàu saéc, hoaëc teân laø Baïn, hoaëc teân laø Löïc, Theá saéc…; vôùi caùc saéc nhö xanh vaøng ñoû traéng… hay maøu xen taïp. Hai möôi maïch naøy, moãi maïch coù boán möôi maïch phuï hôïp thaønh taùm möôi maïch ñeå haáp thuï khí; thaân tröôùc, thaân sau vaø hai beân moãi nôi coù hai traêm maïch. Taùm möôi maïch naøy laïi coù traêm ñöôøng maïch phuï hôïp thaønh taùm vaïn; thaân tröôùc, sau vaø hai beân moãi nôi coù hai vaïn. Taùm vaïn maïch naøy coù nhieàu loã, töø moät cho ñeán baûy loã, moãi loã noái tieáp vôùi loã chaân loâng, nhö ngoù sen coù nhieàu loã.

Trong baûy ngaøy thöù möôøi saùu, trong buïng meï laïi coù gioù teân laø Cam loä haønh coù theå laøm phöông tieän hình thaønh choã hoác maét, hai tai, hai muõi, cuoáng hoïng, ngöïc vaø öùc cuûa thai nhi; laïi laøm cho thöùc aên daãn vaøo coù choã chöùa giöõ vaø laøm cho thoâng hôi thôû ra vaøo. Nhö ngöôøi thôï goám laáy cuïc ñaát nhuyeãn ñaït treân baøn quay, tuøy hình daïng cuûa vaät maø naén laøm cho khoâng sai laïc; trong baûy ngaøy naøy do söùc gioù nghieäp saép xeáp caùc choã nhö maét, tai… cho ñeán laøm cho thoâng hôi thôû ra vaøo.

Trong baûy ngaøy thöù möôøi baûy, trong buïng meï laïi coù gioù teân laø Mao phaát khaåu laøm cho chaát dinh döôõng vaøo trong thai, qua maét tai muõi mieäng… cuûa thai nhi moät caùch trôn tru vaø laøm cho thoâng hôi thôû ra vaøo. Ví nhö ngöôøi thôï gioûi duøng daàu vaø tro hay ñaát mòn ñeå chuøi taám kính bò buïi laøm oá laøm cho saïch; trong baûy ngaøy naøy do söùc cuûa gioù nghieäp saép xeáp caùc choã… khoâng coù trôû ngaïi.

Trong baûy ngaøy thöù möôøi taùm, trong buïng meï laïi coù gioù teân laø Voâ

668 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

caáu laøm cho saùu caên cuûa thai nhi saùng saïch. Nhö maây che nhaät nguyeät, coù gioù maïnh thoåi tan maây laøm cho nhaät nguyeät saùng soi; trong baûy ngaøy naøy do söùc gioù nghieäp laøm cho saùu caên saùng saïch cuõng nhö theá.

Trong baûy ngaøy thöù möôøi chín, thai nhi trong buïng meï hình thaønh boán caên laø maét tai muõi löôõi; khi môùi nhaäp thai ñaõ coù ba caên laø thaân maïng yù.

Trong baûy ngaøy thöù hai möôi, trong buïng meï laïi coù gioù teân laø Kieân coá nöông vaøo thai laøm cho chaân traùi sanh ra hai möôi ñoát xöông ngoùn chaân, chaân phaûi cuõng sanh ra hai möôi ñoát xöông, goùt chaân boán ñoát xöông, baép tay hai ñoát xöông, ñaàu goái hai ñoát xöông, baép ñuøi hai ñoát xöông, baøn toïa ba ñoát xöông, xöông soáng möôøi taùm ñoát xöông, xöông söôøn hai möôi boán ñoát xöông, baøn tay traùi hai möôi ñoát xöông, baøn tay phaûi hai möôi ñoát xöông, coå tay hai ñoát xöông, caùnh tay boán ñoát xöông, ngöïc baøy ñoát xöông, vai baûy ñoát xöông, coå sau boán ñoát xöông, caèm hai ñoát xöông; raêng coù ba möôi hai caùi, soï coù boán ñoát xöông, Nhö ngöôøi thôï ñuùc töôïng, tröôùc duøng goã cöùng laøm töôùng traïng, sau ñoù quaán daây chung quanh roài ñaép ñaát naén hình töôïng; do söùc gioù nghieäp saép xeáp caùc ñoát xöông cuõng nhö vaäy. Trong ñaây coù khoaûng hai traêm ñoát xöông lôùn, coøn laïi ñeàu laø xöông nhoû.

Trong baûy ngaøy thöù hai möôi moát, trong buïng meï coù gioù teân laø Sanh khôûi laøm cho treân thaân thai nhi sanh thòt, nhö ngöôøi thôï hoà troän hoà tröôùc roài môùi toâ leân vaùch; do söùc gioù nghieäp sanh ra thòt cuõng nhö vaäy.

Trong baûy ngaøy thöù hai möôi hai, trong buïng meï coù gioù teân laø Phuø löu laøm cho trong thaân thai nhi sanh maùu. Trong baûy ngaøy thöù hai möôi ba, trong buïng meï coù gioù teân laø Tònh trì laøm cho treân thaân thai nhi sanh da. Trong baûy ngaøy thöù hai möôi boán, trong buïng meï coù gioù teân laø Tö maïn laøm cho da deû treân thaân thai nhi trôn laùng. Trong baûy ngaøy thöù hai möôi laêm, trong buïng meï coù gioù teân laø Trì thaønh laøm cho maùu thòt trong thaân thai nhi töôi nhuaän. Trong baûy ngaøy thöù hai möôi saùu, trong buïng meï coù gioù teân laø Sanh thaønh laøm cho treân thaân thai nhi moïc toùc, loâng, moùng tay, moùng chaân lieân keát vôùi caùc maïch maùu trong thaân. Trong baûy ngaøy thöù hai möôi baûy, trong buïng meï coù gioù teân laø Khuùc nghieäp laøm cho toùc loâng, moùng tay, moùng chaân cuûa thai nhi ñöôïc thaønh töïu.

Naøy Nan-ñaø, neáu nghieäp ñôøi tröôùc cuûa thai nhi laø keo kieät bieån laän tieàn taøi, chaáp chaët khoâng thí xaû; khoâng vaâng lôøi cha meï, sö tröôûng; thaân mieäng yù taïo nghieäp baát thieän ngaøy ñeâm taêng tröôûng thì thoï quaû baùo neáu sanh trong coõi ngöôøi thì khoâng ñöôïc vöøa yù nhö sau: neáu ngöôøi ñôøi cho daøi laø ñeïp thì hoï ngaén, cho ngaén laø ñeïp thì hoï daøi; neáu cho thoâ to laø ñeïp


thì hoï nhoû beù, cho nhoû beù laø ñeïp thì hoï thoâ to …; neáu ngöôøi ñôøi thích maäp thì hoï oám gaày, thích oám gaày thì hoï laïi maäp; thích traéng thì hoï ñen, thích ñen thì hoï traéng… Laïi do nghieäp aùc chieâu caûm aùc baùo nhö ñui ñieác caâm ngoïng, ngu si, xaáu xí, ngoân ngöõ noùi ra moïi ngöôøi khoâng thích nghe, tay chaân cong veïo, hình daùng nhö ngaï quyû, ngöôøi thaân coøn khoâng thích nhìn huoáng chi ngöôøi khaùc. Do ba nghieäp baát thieän naøy neân noùi ra lôøi gì moïi ngöôøi khoâng tin vaø khoâng ñeå yù ñeán. Ngöôïc laïi neáu ñôøi tröôùc thai nhi coù tu taäp phöôùc nghieäp, thích boá thí thöông xoùt ngöôøi ngheøo, khoâng coù taâm tham lam boûn xeûn taøi vaät… Thieän nghieäp naøy ngaøy ñeâm taêng tröôûng thoï quaû baùo neáu sanh trong coõi ngöôøi thì ñöôïc vöøa yù nhö sau: neáu ngöôøi ñôøi cho daøi laø ñeïp thì hoï ñöôïc daøi, cho ngaén laø ñeïp thì hoï ñöôïc ngaén… cho ñeán dung maïo ñoan chaùnh ai cuõng thích nhìn vaø yeâu meán, caùc caên ñaày ñuû, lôøi noùi roõ raøng, aâm thanh hoøa nhaõ… Do ba thieän nghieäp naøy neân noùi ra lôøi gì moïi ngöôøi ñeàu tin nhaän vaø ñeå yù ñeán. Laïi nöõa nan-ñaø, neáu thai nhi laø nam thì ngoài beân hoâng phaûi cuûa meï, hai tay oâm maët höôùng vaøo xuoâng soáng cuûa meï; neáu laø nöõ thì ngoài beân hoâng traùi cuûa meï, hai tay oâm maët höôùng vaøo buïng meï; ôû döôùi Sanh taïng, ôû treân Thuïc taïng, bò sanh vaät ñeø xuoáng, bò Thuïc vaät ñaåy leân nhö troùi naêm voïc ñeå treân coïc nhoïn, meï aên nhieàu hay ít ñeàu khieán thai nhi khoå naõo. Neáu meï aên chaát beùo quaù hay cöùng quaù, laïnh quaù hay noùng quaù… thai nhi ñeàu thoáng khoå. Neáu meï haønh duïc, hay ñi nhanh, ngoâi choã nguy hieåm hoaëc ngoài laâu, naèm laâu… thai nhi ñeàu thoáng khoå. Thai nhi ôû trong buïng meï chòu caùc khoå naõo nhö theá, böùc baùch thaân khoâng theå noùi heát. Thoï sanh trong loaøi ngöôøi coøn chòu khoå nhö theá huoáng chi laø thoï khoå naïn trong ba ñöôøng aùc thì khoù ví duï ñöôïc. Vì theá neân Nan-ñaø, ai laø ngöôøi coù trí laïi thích ôû trong bieån khoå sanh töû thoï voâ bieân aùch naïn nhö theá.

Trong baûy ngaøy thöù hai möôi taùm, thai nhi trong buïng meï khôûi taùm töôùng ñieân ñaûo; ñoù laø töôûng nhaø, xe, vöôøn, laàu gaùc, röøng caây, giöôøng toøa, soâng, ao ñeàu laø do voïng töôûng phaân bieät chöù khoâng thaät coù.

Trong baûy ngaøy thöù hai möôi chín, trong buïng meï coù gioù teân laø Hoa ñieàu thoåi vaøo thai nhi laøm cho thaân saéc trôû neân töôi saùng; hoaëc do nghieäp löïc laøm cho ñen ñuùa, hoaëc xanh hoaëc xen laãn vôùí caùc saéc khaùc, hoaëc laøm cho khoâ xaáu khoâng töôi saùng. Nhö vaäy ñen hay traéng ñeàu laø tuøy nghieäp maø hieän.

Trong baûy ngaøy thöù ba möôi, trong buïng meï coù gioù teân laø Thieát khaåu thoåi vaøo thai nhi laøm cho toùc loâng, moùng tay moùng chaân taêng tröôûng vaø coù saéc traéng hay ñen cuõng ñeàu tuøy nghieäp maø hieän.

Trong baûy ngaøy thöù ba möôi moát, thai nhi trong buïng meï lôùn daàn

670 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

cho ñeán ngaøy thöù ba möôi boán thì thaønh to lôùn. Trong baûy ngaøy thöù ba möôi laêm, caùc chi treân thaân thai nhi ñeàu ñaày ñuû. Trong baûy ngaøy thöù ba möôi saùu, thai nhi khoâng thích ôû trong buïng meï nöõa. Trong baûy ngaøy thöù ba möôi baûy, thai nhi boãng khôûi ba töôûng khoâng ñieân ñaûo ; ñoù laø töôûng baát tònh, töôûng xuù ueá vaø töôûng toái taêm.

Trong baûy ngaøy thöù ba möôi taùm, trong buïng meï coùgioù teân laø Lam hoa laøm cho thai nhi chuyeån thaân trôû xuoáng, duoãi thaúng hai tay höôùng veà saûn moân. Laïi coù gioù teân laø Thuù haï laøm cho thai nhi quay ñaàu xuoáng döôùi, chaân höôùng leân treân ñeå ra khoûi saûn moân. Naøy Nan-ñaø, neáu ñôøi tröôùc thai nhi coù taïo aùc nghieäp nhö laøm cho ngöôøi saûy thai thì do nhaân duyeân naøy, khi saép sanh ra tay chaân ngang ngöôïc khoâng coù xuoâi chieàu neân cheát ôû trong buïng meï. Luùc ñoù ngöôøi nöõ coù trí hoaëc thaày thuoác gioûi duøng daàu aám, nöôùc voû caây Du vaø caùc chaát trôn boâi leân tay roài duøng ngoùn tay keïp con dao nhoû beùn nhoïn ñöa vaøo beân trong buïng meï ñeå caét laáy thai nhi ra ngoaøi; trong buïng meï gioáng nhö haàm phaån hoâi haùm vôùi voâ soá vi truøng, tinh huyeát laày nhaày vôùi lôùp da moûng bao boïc beân ngoaøi. Luùc ñoù ngöôøi meï chòu ñau khoå voâ cuøng vaø vì theá maø qua ñôøi, neáu coøn soáng cuõng khoâng khaùc gì cheát. Ngöôïc laïi neáu thai nhi nhôø vaøo thieän nghieäp ñaõ laøm thì duø coù ñieân ñaûo cuõng khoâng laøm toån haïi meï, an oån sanh ra vaø khoâng chòu ñau khoå; neáu laø ngöôøi bình thöôøng thì khoâng coù caùc aùch naïn naøy. Trong baûy ngaøy thöù ba möôi taùm naøy, ngöôøi meï khi saép sanh chòu nhieàu ñau ñôùn, töôûng chöøng saép cheát môùi sanh ra thai nhi.

Naøy Nan-ñaø, thaày haõy quaùn kyõ ñeå caàu xuaát ly.



TAÏP SÖÏ

QUYEÅN 12

10. Nhieáp tuïng - Nhaân duyeân veà Nan-ñaø (tieáp theo): Phaät baûo Nan-ñaø: Thai nhi vöøa sanh ra raát khoå naõo, duø nam hay nöõ ñeàu ñöôïc quaán

taû laïi suoát ngaøy ñeå ôû choã maùt, hoaëc trong noâi, hoaëc trong loøng meï ñeàu caûm thaáy khoå naõo. Ví nhö traâu boø bò loät da neáu ôû gaàn töôøng thì bò truøng ôû töôøng ruùc caén, gaàn coû caây thì bò truøng ôû coû caây ruùc caén… Khi ngöôøi duøng nöôùc noùng taém cho beù, beù cuõng caûm thaáy khoå naõo; ví nhö ngöôøi bònh huûi da lôû loùi, maùu muõ tuoân ra laïi bò ñaùnh baèng gaäy raát laø ñau ñôùn. Ñöùa beù môùi sanh phaûi ñöôïc uoáng söõa meï môùi ñöôïc lôùn. Söõa meï trong Thaùnh phaùp luaät goïi laø maùu ñuïc, ñöùa beù môùi sanh coù voâ bieân khoå naõo nhö vaäy, khoâng chuùt gì vui. Ai laø ngöôøi coù trí laïi ôû trong bieån khoå luyeán AÙi naøy maø sanh ra vaø chòu luaân chuyeån maõi khoâng ngöøng nghæ.

Ñöùa beù sanh ra ñöôïc baûy ngaøy thì coù taùm vaïn hoä truøng ruùc trong thaân ñeå aên, coù moät loaïi hoä truøng teân AÊn toùc ruùc nôi chaân toùc ñeå aên; coù hai loaïi hoä truøng teân laø Tröông taïng vaø Thoâ ñaàu ruùc ôû treân ñaàu ñeå aên; coù moät loaïi hoä truøng teân laø Nhieãu nhaõn ruùc ôû trong maét ñeå aên; coù boán loaïi hoä truøng teân laø Khu truïc, Boân taåu, OÁc traïch vaø Vieân maõn ruùc ôû trong naõo ñeå aên; coù moät loaïi hoä truøng teân laø Ñaïo dieäp ruùc ôû trong tai ñeå aên; coù moät loaïi hoä truøng teân laø Taøng khaåu ruùc ôû trong muõi ñeå aên; coù hai loaïi hoä truøng teân laø Dieâu tròch vaø Bieán tròch ruùc ôû nôi moâi ñeå aên; coù moät loaïi hoä truøng teân laø Maät dieäp ruùc ôû trong raêng ñeå aên; coù moät loaïi hoä truøng teân laø Moäc khaåu ruùc nôi chaân raêng ñeå aên; coù moät loaïi hoä truøng teân laø Chaâm khaåu ruùc ôû nôi löôõi ñeå aên; coù moät loaïi hoä truøng teân laø Lôïi khaåu ruùc ôû döôùi cuoáng löôõi ñeå aên; coù moät loaïi hoä truøng teân laø Thuû vieân ruùc ôû trong raêng ñeå aên; coù hai loaïi hoä truøng teân laø Thuû cöông vaø Ban khuaát ruùc nôi baøn tay ñeå aên; coù hai loaïi hoä truøng teân laø Ñoaûn huyeàn vaø Tröôøng huyeàn

672 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

ruùc nôi coå tay ñeå aên; coù hai loaïi hoä truøng teân laø Vieãn tyù vaø Caän tyù ruùc nôi caùnh tay ñeå aên; coù hai loaïi hoä truøng teân laø Duïc thoân vaø Dó thoân ruùc nôi yeát haàu ñeå aên; coù hai loaïi hoä truøng teân laø Höõu oaùn vaø ñaïi oaùn ruùc nôi ngöïc ñeå aên; coù hai loaïi hoä truøng teân laø Loa boái vaø Loa khaåu ruùc ôû trong thòt ñeå aên; coù hai loaïi hoä truøng teân laø Höõu saéc vaø Höõu löïc ruùc ôû trong maùu ñeå aên; coù hai loaïi hoä truøng teân laø Duõng kieän vaø Höông khaåu ruùc ôû trong gaân ñeå aên; coù hai loaïi hoä truøng teân laø Baát cao vaø Haï khaåu ruùc nôi xöông soáng ñeå aên; coù hai loaïi hoä truøng ñeàu teân Chæ saéc ruùc ôû trong môõ ñeå aên. Coù loaïi truøng teân Hoaøng saéc ruùc aên maøu vaøng; coù loaïi hoä truøng teân laø Traân chaâu ruùc ôû thaän ñeå aên; coù loaïi hoä truøng teân laø Ñaïi traân chaâu ruùc nôi eo löng ñeå aên; coù loaïi hoä truøng teân laø Vò chí ruùc nôi baép chaân ñeå aên; coù boán loaïi hoä truøng teân laø Thuûy maïng, Ñaïi thuûy maïng, Chaâm khaåu vaø Ñao khaåu ruùc ôû trong ruoät ñeå aên; coù naêm loaïi hoä truøng teân laø Nguyeät maõn, Nguyeät dieän, Huy dieäu, Huy dieän vaø Bieät truù ruùc beân hoâng phaûi ñeå aên; coù naêm loaïi hoä truøng teân nhö treân ruùc beân hoâng phaûi ñeå aên; coù boán loaïi hoä truøng teân laø Xuyeân tieàn, Xuyeân haäu, Xuyeân kieân vaø Xuyeân truù ruùc ôû trong xöông ñeå aên; coù boán loaïi hoä truøng teân laø Ñaïi baïch, Tieåu baïch, Truøng vaân vaø Xuù khí ruùc ôû trong maïch ñeå aên; coù boán loaïi hoä truøng teân laø Sö töû, Bò löïc, Caáp tieãn vaø Lieân hoa ruùc trong sanh taïng ñeå aên; coù hai loaïi hoä truøng teân laø An chí vaø Caän chí ruùc trong thuïc taïng ñeå aên; coù boán loaïi hoä truøng teân laø Dieâm khaåu, Uaån khaåu, Voõng khaåu vaø Töôùc khaåu ruùc nôi ñöôøng tieåu ñeå aên; coù boán loaïi hoä truøng teân laø Öng taùc, Ñaïi taùc, Tieåu hình vaø Tieåu thuùc ruùc nôi ñöôøng ñaïi tieän ñeå aên; coù hai loaïi hoä truøng teân laø Haéc khaåu vaø Ñaïi khaåu ruùc nôi baép ñuøi ñeå aên; coù hai loaïi hoä truøng teân laø Laïi vaø Tieåu laïi ruùc nôi ñaàu goái ñeå aên; coù moät hoä truøng teân Ngu caên ruùc nôi baép chaân ñeå aên; coù moät hoä truøng teân laø Haéc caûnh ruùc nôi baøn chaân ñeå aên. Naøy Nan-ñaø, thaân goïi laø Saéc naøy thöôøng coù taùm vaïn hoä truøng ruùc aên nhö vaäy neân thaân thuôøng bò noùng böùc, meät moõi, ñoùi khaùt; trong taâm laïi coøn khoå naõo öu phieàn… caùc bònh hieän tieàn maø khoâng coù löông y naøo trò laønh ñöôïc. Naøy Nan-ñaø, trong bieån Höõu sanh töû coù nhieàu khoå naõo nhö vaäy taïi sao coøn öa thích luaân chuyeån trong aáy; laïi nöõa thaân maïng coøn bò caùc thaàn, caùc bònh naém giöõ nhö thieân thaàn, thieân long baùt boä caùc quyû thaàn… naém giöõ; hoaëc bò caùc aùch naïn do nhaät nguyeät caùc sao… laøm cho thaân khoå naõo khoâng theå noùi heát.

Naøy Nan-ñaø, ai laïi öa thích vaøo thai meï ôû trong sanh töû chòu khoå naõo nhö theá, sanh thaønh nhö theá, tröôûng thaønh nhö theá. Uoáng söõa meï voïng töôûng cho laø ngon vaø caùc thöùc aên uoáng khaùc ñeå daàn tröôûng thaønh; cho duø ñöôïc an laïc khoâng bònh, y thöïc vöøa yù vaø thoï ñeán traêm tuoåi thì


cuõng ñaõ nguû gaàn nöûa ñôøi ngöôøi. Ñaàu tieân laø môùi sanh, keá laø ñoàng töû, ñeán khi tröôûng thaønh laïi bò öu buoàn vaø caùc bònh böùc baùch, voâ löôïng khoå xuùc naõo thaân khoâng theå noùi heát ; ñeán khi khoâng chòu noåi thì laïi muoán cheát, thaân naøy vui ít khoå nhieàu tuy taïm thôøi duy trì nhöng cuoái cuøng cuõng seõ hoaïi dieät. Naøy Nan-ñaø, coù sanh thì phaûi cheát khoâng coù tröôøng toàn, cho duø ñöôïc thöùc aên vaø thuoác thang ñeå keùo daøi maïng soáng trong nhieàu naêm, cuoái cuøng cuõng khoâng thoaùt khoûi thaàn cheát gieát haïi vaø ñöa ra boû nôi ñoàng troáng. Vì vaäy thaân naøy khoâng neân tham ñaém, neân chuyeân caàn tích tuï tö löông cho ñôøi sau, khoâng neân phoùng daät, sieâng tu phaïm haïnh chôù coù löôøi bieáng. Thöôøng öa thích tu lôïi haïnh, phaùp haïnh, coâng ñöùc haïnh vaø thuaàn thieän haïnh; thöôøng töï quaùn saùt hai nghieäp thieän aùc, giöõ gìn taâm yù chôù ñeå sau naøy hoái haän. Nhöõng gì öa thích ñaõ coù ñeàu phaûi xa lìa, tuøy nghieäp thieän aùc daãn ñeán thoï sanh ñôøi sau. Naøy Nan-ñaø, ñôøi soáng traêm naêm coù möôøi giai ñoaïn:

Moät laø môùi sanh naèm trong taû loùt, Hai laø ñoàng töû thích ñuøa giôõn vôùi cac treû am, Ba laø thieáu nieân bieát caûm thoï duïc laïc, Boán laø thieáu traùng vôùi söùc löïcsung maõn, Naêm laø thònh nieân coù trí thích ñaøm luaän, Saùu laø ñaõ tröôûng thaønh kheùo bieát suy nghó tính toaùn, Baûy laø suy daàn, kheùo bieát phaùp thöùc, Taùm laø giaø yeáu suy nhöôïc, Chín laø quaù giaø yeáu khoâng laøm ñöôïc gì nöõa, Möôøi laø traêm tuoåi chôø cheát. Naøy Nan-ñaø, ñaïi khaùi coù möôøi giai ñoaïn nhö vaäy, neáu tính boán

thaùng laøm moät muøa thì moät traêm naêm coù ba traêm muøa; moãi muøa xuaân haï ñoâng ñeàu coù moät traêm laàn. Moät naêm coù möôùi hai thaùng thì trong moät traêm naêm toång coäng laø moät ngaøn hai traêm thaùng ; neáu tính nöûa thaùng thì toång coäng coù hai ngaøn boán traêm nöûa thaùng. Trong ba thôøi ñeàu coù taùm traêm laàn nöûa thaùng, toång coäng laø ba vaïn saùu ngaøn ngaøy ñeâm. Moãi ngaøy aên hai laàn, toång coäng coù baûy vaïn hai ngaøn laàn aên, duø coù luùc khoâng aên vaãn tính chung trong soá naøy. Lyù do khoâng aên goàm coù saân haän hoaëc nguû nghæ hoaëc giöõ trai giôùi, vui chôi hay baän vieäc ñeàu khoâng aên. Ta ñaõ noùi soá löôïng naêm thaùng ngaøy ñeâm vaø aên uoáng cuûa moät ñôøi ngöôøi trong traêm naêm roài, thaày neân khôûi taâm nhaøm lìa.

Naøy Nan-ñaø, töø khi sanh ra cho ñeán khi tröôûng thaønh, thaân coù nhieàu bònh hoaëc ôû ñaàu, ôû maét, tai, muõi, löôõi, raêng, yeát haàu, ngöïc, buïng, tay chaân; hoaëc bònh gheû, bònh huûi, ñieân cuoàng, phuø thuûng, ho hen, phong

674 BOÄ LUAÄT 9

www.daitangkinh.org

vaøng, bònh nhieät, ñaøm aám, soát reùt, ñau nhöùc… Toùm löôïc coù moät traêm leû moät bònh veà phong, moät traêm leû moät bònh veà vaøng, moät raêm leû moät bònh veà ñaøm aám, moät taêm leû moät bònh toång hôïp, toång coïng laø boán traêm leû boán bònh coù töø beân trong khoâng moät nieäm ngöøng nghæ. Laïi nöõa theå cuûa thaân naøy laø voâ thöôøng khoå khoâng voâ ngaõ thöôøng gaàn vôùi phaùp hö hoaïi töû vong, vì vaäy khoâng neân chaáp ñaém. Laïi coùn coù caùc khoå naõo töø beân ngoaøi böùc baùch thaân nhöñoùi khaùt, laïnh noùng, möa tuyeát, ruoài muoãi, gioù buïi, ñoäc truøng… voâ löôïng voâ bieân khoâng theå noùi heát. Höõu tình chaáp ñaém neân ôû trong caùc khoå naõo naøy laáy duïc khoå laøm coäi goác, khoâng nhöõng khoâng bieát lìa boû maø coøn tìm caàu; ñoù laø khoå veà sanh, giaø, bònh, cheát, yeâu thöông maø phaûi xa lìa, oaùn gheùt maø phaûi tuï hoäi, mong caàu maø khoâng ñöôïc vaø khoå veà naêm Thuû uaån. Boán oai nghi ñi ñöùng naèm ngoài cuõng ñeàu khoå, neáu thöôøng ñi maø khoâng ñöùng naèm hay ngoài cuõng khoå vaø caûm thaáy khoù chòu; neáu chæ ñöùng khoâng ñi naèm hay ngoài… cuõng vaäy. Ñaây goïi laø boû khoå caàu khoå, thaûy ñeàu laø khoå sanh khoå dieät, caùc haønh nhaân duyeân noái tieáp phaùt sanh. Nhö lai hieåu roõ neân noùi phaùp veà sanh töû cuûa höõu tình, caùc haønh voâ thöôøng khoâng phaûi laø cöùu caùnh chaân thaät, laø phaùp bieán hoaïi khoâng neân chaáp giöõ, neân caàu bieát ñuû sanh taâm nhaøm lìa, sieâng caàu giaûi thoaùt. Naøy Nan-ñaø, höõu tình trong coõi thieän coù sanh xöù baát tònh khoå naõo nhö vaäy, huoáng chi laø höõu tình trong caùc coõi aùc nhö ngaï quyû, baøng sanh, ñòa nguïc thì khoå naõo caøng khoâng theå noùi heát.

Laïi nöõa naøy Nan-ñaø, coù boán tröôøng hôïp nhaäp thai : moät laø chaùnh nieäm trong caû ba thôøi nhaäp, truï vaø xuaát thai; hai laø chæ chaùnh nieäm khi nhaäp vaø truï nhöng khoâng chaùnh nieäm khi xuaát thai; ba laø chæ chaùnh nieäm khi nhaäp thai nhöng khoâng chaùnh nieäm khi truï vaø xuaát thai ; boán laø caû ba thôøi ñeàu khoâng chaùnh nieäm.

Haïng ngöôøi naøo chaùnh nieäm caû ba thôøi nhaäp, truï vaø xuaát thai?: Nhö moät loaïi höõu tình phaøm phu thích trì giôùi, thöôøng tu thieän phaùp, thích laøm caùc thaéng söï, laøm vieäc phöôùc, kheùo phoøng hoä, tö duy chaân thaät, khoâng phoùng daät, coù ñaïi trí hueä, laâm chung khoâng hoái tieác thì lieàn thoï sanh ngay. Ñoù laø caùc baäc nhö Döï löu baûy laàn thoï sanh, baäc Gia gia, baäc Nhaát lai, Nhaát gian. Nhöõng vò naøy nhôø tu thieän haïnh neân khi laâm chung tuy bò khoå böùc baùch chòu nhieàu khoå naõo nhöng taâm khoâng taùn loaïn, chaùnh nieäm maø qua ñôøi. Hoï laïi chaùnh nieäm khi vaøo thai meï, bieát roõ caùc phaùp do nghieäp maø sanh, ñeàu töø nhaân duyeân sanh khôûi, thöôøng ôû chung vôùi caùc bònh. Naøy Nan-ñaø, neân bieát thaân naøy laø haàm chöùa baát tònh, baûn chaát voâ thöôøng, laø vaät ngu si doái daït ngöôøi meâ. Thaân naøy nhôø boä xöông laøm cô quan, gaâm maïch noái keát nhau thoâng ñeán caùc huyeät,

T079 pbdtk-boluat9daitangkinh.org/images/dtk-pdf/T079 pbdtk-boluat9.pdf · 2016. 7. 15. · Title:...

Documents

Transcript of T079 pbdtk-boluat9daitangkinh.org/images/dtk-pdf/T079 pbdtk-boluat9.pdf · 2016. 7. 15. · Title:...