Sýkingar í miðtaugakerfinu
description
Transcript of Sýkingar í miðtaugakerfinu
![Page 1: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/1.jpg)
Sýkingar í miðtaugakerfinu
14. nóv. 2013Hörður Harðarson
Smitsjúkdómalæknir
![Page 2: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/2.jpg)
Meingerð?
![Page 3: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/3.jpg)
Meingerð-Pathogenesis
• Fimbria og pili auka viðloðun við slímhúð
• Brjóta sér leið inn í blóðrás og verjast complement kerfinu með fjölsykruhjúp sínum
• Brjóta sér leið í gegnum blood brain barrier, fjölga sér og valda bólgusvari
![Page 4: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/4.jpg)
NÝBURAR-4 VIKNA / ELDRI EN 1 MÁN
Orsakir heilahimnubólgu?
![Page 5: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/5.jpg)
Orsakir heilahimnubólguFyrirburar/nýburar- 4 vikur
• Strep. gr. B• E. coli • Listeria monocytogenes• S. aureus• CONS• Enterococcus• N. meningitidis• S. pneumoniae • Enteroveirur• HSV
Börn >1 mánaðar
• S. pneumoniae • N. Meningitidis• Gram neikvæðir stafir• Strep. gr. B• Enteroveirur• HSV
• 1-3 mán. Strep. gr. B, gram neikvæðir stafir, S. pneumoniae, N. meningitidis
![Page 6: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/6.jpg)
Áhrif áhættuþátta á orsakir?
![Page 7: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/7.jpg)
Áhættuþættir Bakteríur
Leki á mænuvökva (eyru/nef) S. pneumoniae, H. infl.
Dermal sinus tract, meningomyelocele Staphylococcar, gram neikvæðar bakt.
Terminal komplement galli N. meningitidis
Asplenia S. pneum., N. meningitidis., Salmonella spp.
Nýrantransplant, T-lymphocyta galli, nýburi Listeria monocytogenes
Fistula í eyra ( stapes, footplate, oval window)Cochlear implant
S. pneumoniae
Ventricle peritoneal shunt Staphylococcar, S. pneum., H. infl., N. meningitidis, Diptheroids
Mótefnaskortur (HIV) S. pneum., H. influenza B, N. meningitidis,
Penetrating trauma Fer eftir gerð áverka ( hunda eða katta bit: P. multocita, húðbakteríur við höfuðáverka osfrv.
Skurðaðgerð Húðbakteríur, spítalabakteríur
Óbólusettir H. influensa B, N. meningitidis, S. pneumoniae
Áhrif undirliggjandi áhættuþátta!
![Page 8: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/8.jpg)
![Page 9: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/9.jpg)
![Page 10: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/10.jpg)
![Page 11: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/11.jpg)
![Page 12: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/12.jpg)
NÝBURAR-4 VIKNA / ELDRI EN 1 MÁN
Klínísk einkenni?
![Page 13: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/13.jpg)
Klínísk einkenni
Fyrirburar/nýburar- 4 vikur• Óstabílt hitastig. >38°C eða <
36°C ( 60% )• Pirringur ( 60% ), slappleiki,
skjálfti eða krampar ( 20-50% ) oftast staðbundnir
• Spennt fontanella ( 25% ) hnakkastífleiki ( 15% )
• Drekka illa• Öndunarörðugleikar, apneur• Septískt lost
Börn >1 mánaðar• Hiti• Einkenni heilahimnu-ertingar:
ógleði, uppköst, pirringur, höfuðverkur, lystarleysi, rugl, bakverkur, hnakkastífleiki
• Krampar útbreyddir 20-30%• Húðblæðingar• Heilahimnuerting:
Kernig eða Brudzinski sign• Septískt lost
![Page 14: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/15.jpg)
HVAÐ GERI ÉG NÆST?
Grunur um heilahimnubólgu
![Page 16: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/16.jpg)
Ef grunur um HeilahimnubólguHvað geri ég næst
A,B,C↓
Ónæmisbæling, saga um MTK sjúkdóm,1 Papilledema eða focal nevrólógísk einkenni,2 Seinkun á mænustungu
↙Nei ↘Já Blóðrækta og mænustinga strax Blóðrækta strax
↓ ↓Dexamethasone? + sýklalyf Dexamethasone? + sýklalyf
↓ ↓Niðurstöður mænuvökva samræmast Eðlileg tölvusneiðmynd af höfði bakteríu heilahimnubólgu ↓ Já
↓Já Halda meðferð áfram Mænustinga
1. CSF shunt, hydrocephalus, áverki á MTK, heilaskurðaðgerð2. Lömun einskorðuð við abducenstaug (VI) eða andlitstaug (VII) er ekki talin ástæða til að seinka
mænustungu.
![Page 17: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/17.jpg)
Hverjir þurfa tölvusneiðmynd af höfði fyrir mænustungu?
• Merki um aukin innankúpuþrýsting• Skert meðvitund• Papilledema• Fokal nevrólógísk einkenni: Vítt ljósstíft annað
sjáaldur, óeðlilegar augnhreyfingar, óeðlilegt tal, lömun í útlim.
• Saga um innankúpuvandmál, ss. saga um heilatumor, hydrocephalus, VP-shunt.
![Page 18: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/18.jpg)
Magn mænuvökva: Nýburi 40 mL Eldri börn 90 mL
Fullorðnir 150 mL
![Page 19: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/19.jpg)
Nú ætla ég að mænustinga hvernig geri ég það og í hvaða liðbil?
![Page 20: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/21.jpg)
![Page 22: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/22.jpg)
Meðferð heilahimnubólgu?
![Page 23: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/23.jpg)
Meðferð við heilahimnubólguFyrirburar/nýburar- 4 vikur
• Stuðningsmeðferð: súrefnismettun, hypoglycemia, krampalyf, ICP, vökvameðferð og saltbúskapur.
• Ampicillin og gentamicin eða Ampicillin og cefotaxime.
• Ef gram neikvæður stafur oft gentamicin bætt við 3ju kynslóðar cephalosporin.
Börn >1 mánaðar
• Stuðningsmeðferð sbr. fyrr.• Ceftriaxone• Ceftriaxone og ampicillin í
undir 3 mán. eða Cefotaxime og ampicillin
• Ef gram neikvæður stafur oft gentamicin bætt við 3ju kynslóðar cephalosporin.
![Page 24: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/24.jpg)
Meðferðarlengd við heilahimnubólguFyrirburar/nýburar- 4 vikur
• Strep. gr. B. 14-21 dagur • Gram neikvæðir stafir: 21
dagur eða 14 daga eftir sterílan mænuvökva
• Listeria monocytogenes 14 dagar
• Endurtaka mænustungu eftir 2 daga á meðferð
Börn >1 mánaðar
• S. pneumoniae 10-14 dagar• N. meningitidis 5-7 daga• H. influensa 7-10 daga• L. monocytogenes 14-21
dagur• Gram neikvæðir stafir : 21
dagur eða 14 daga eftir sterílan mænuvökva
• S. aureus amk. 2 vikur
![Page 25: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/25.jpg)
Bráðar og langvarandi afleiðingar heilahimnubólgu?
![Page 26: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/26.jpg)
Bráðar og langvarandi afleiðingar heilahimnubólgu
Fyrirburar/nýburar- 4 vikur
• Dánartíðni <10%• Septískt lost, DIC, ARDS, ↑ICP• Meðvitundarskerðing• Subdural eða epidural abscess• 20% miðlungs-alverleg fötlun
( CP sem veldur takmökum á ADL, veruleg þroskaskerðing, blinda og heyrnarskerðing/leysi )
• 35% væg fötlun
Börn >1 mánaðar
• Dánartíðni <10%• Septískt lost, DIC, ARDS, ↑ICP• Meðvitundarskerðing• Subdural eða epidural abscess• Akút krampar 20-30%• Heyrnarskerðing/leysi 11%• Vitsmunaleg þroskaskerðing 4%• Lamanir og/eða spastískir limir
4%• Langvarandi krampar 4%
![Page 27: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/27.jpg)
Mismunagreining?
![Page 28: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/28.jpg)
Mismunagreining við heilahimnubólgu
Ekki gleyma encephalitis!
![Page 29: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/29.jpg)
![Page 30: Sýkingar í miðtaugakerfinu](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081421/568164e7550346895dd7522f/html5/thumbnails/30.jpg)