Sự sinh sản của thực vật có hoa

download Sự sinh sản của thực vật có hoa

of 15

Transcript of Sự sinh sản của thực vật có hoa

  • 8/8/2019 S sinh sn ca thc vt c hoa

    1/15

    S sinh sn ca thc vt c hoaGs. Bi Tn Anh - V Vn B - Phm Th Nga

    Sinh hc c th thc vtI- ng dng trong trng trt

    II- S SINH SN HU TNH1- T chc ca c quan sinh sn2- Quang k v s tr hoa3- S pht sinh giao t4- S th phn v s th tinh5- S pht trin ca phi, ht v tri

    III- S PHT TN CA HT

    CHNG 2

    S SINH SN CA THC VT C HOA

    Thc vt c hoa c th sinh sn bng nhiu hnh thc. S a dng v cc hnh thc sinh sn gip cho thc vt c hoa phn b rng ri v chim u th trn mi trng t lin. Trong s sinh shu tnh, ht phn c gi hay ng vt mang i n cc b phn ci ca hoa c th tinh. Hc pht trin thnh phi v c bo v trong ht. Ngoi ra c nhiu thc vt c th t nhn ginm khng qua s th phn hay th tinh gi l s sinh sn v tnh.

    I. S SINH SN V TNH (asexual reproduction)

    1. S sinh sn v tnh trong t nhin

    Sinh sn v tnh l mt hnh thc sinh sn m trong th h con chu xut x t mt c thm duy nht do s nguyn phn ca t bo, khng c s phi hp giao t; do con chu ng nhtkiu di truyn. Nhiu cy c th c nhn ging v tnh t mt phn ca cy cha m. Hnh thc sisn v tnh ny thng c gi l sinh sn dinh dng (vegetative reproduction). cy Thuc bn(Kalanchoe), cy con ny chi dc theo ba l, nhng cy ny khi chm t s mc thnh cy mi ri khi t mt h thng r bt nh ca cy mc ra nhiu r bt nh v sau tr thnh h thng r

    ring bit cho tng cy.

    Mt kiu sinh sn v tnh khc nh cy Taraxacum h Cc v cc loi c to ra ht m khcn c s th tinh, cc t bo lng bi trong non pht trin theo kiu trinh sn (parthenogenesis) thphi. cc loi thuc ging Citrus (Cam, Chanh...), nhng t bo k cn phi phn ct to ra phi

    http://vietsciences1.free.fr/vietscience/design/chuongtrinhcothethucvat.htmhttp://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#I.2%23I.2http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#II%23IIhttp://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#II.1%23II.1http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#II.2%23II.2http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#II.3%23II.3http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#II.4%23II.4http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#II.5%23II.5http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#III%23IIIhttp://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#top%23tophttp://vietsciences1.free.fr/vietscience/design/chuongtrinhcothethucvat.htmhttp://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#I.2%23I.2http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#II%23IIhttp://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#II.1%23II.1http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#II.2%23II.2http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#II.3%23II.3http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#II.4%23II.4http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#II.5%23II.5http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#III%23III
  • 8/8/2019 S sinh sn ca thc vt c hoa

    2/15

    dng (phi soma) v pht trin thnh ht. S sinh sn theo kiu ny c gi l s tip hp v tnh(apomixis).

    2. ng dng s sinh sn dinh dng ca thc vt trong trng trt

    nhn ging trong trng trt ngi ta s dng nhiu hnh thc sinh sn dinh dng ca th nhn ging cc cy hoa mu, cy n tri, cy cnh...

    * Gim cnh (clone from cuttings)

    Cc cnh c th c ct t thn, nhnh hay t on thn c chi ngn. Ni vt ct s mc rmt khi t bo khng chuyn ha gi l m so (callus), sau cc r bt nh mc ra t m so nMt s cy c th nhn ln t l thay v thn. mt s cy khc cnh gim c th c ly t nhnthn c c bit nh Khoai ty, Khoai ty c ct ra thnh nhiu mnh, mi mnh c mt chi, gi l mt, t y chng c th mc thnh mt cy nguyn vn.

    * Chit cnh

    * Ghp cnh

    Mt chi cnh hay mt cnh nh t mt cy ny c th c ghp ln mt cy khc ca cc c quan h h hng gn hay cc th khc nhau ca cng mt loi. Ghp cy phi thc hin lc cy non. Cy cho h thng r c gi l gc ghp(stock), cnh hay chi ghp c gi l cnh ghp(scion). Ghp c th kt hp c cht lng tt gia cnh ghp v gc ghp. Th d Mng cu ghln gc Bnh bt th li dng c kh nng sng c ca Bnh bt nhng mi trng t phn. Da hu ghp ln gc Bu l v Bu tng trng nhanh... Cht lng ca tri c xc nh bi kiuca cnh ghp, khng b kiu gen ca gc ghp lm gim i. Tuy nhin, trong nhiu trng hp gcghp c th lm bin i c im ca cnh ghp, nh Da hu ghp trn gc Bu tri to nhng thkhng ngon.

    * Cy trong ng nghim

    L mt trong cc k thut mi ca ngnh thc vt hc v cng ngh di truyn, ng dng s ssn dinh dng ca thc vt. Ngi ta c th nui cy to ra mt cy hon chnh t mt phn nh cmt cy; t mt mnh m hay t mt t bo. Trong mi trng nhn to vi cc dng cht v hormcc t bo phn ct to ra m so, t m so c nui tip tc vi cc ha cht v cc cht kch thctng trng, m so s pht trin thnh cy hon chnh. Nhiu loi cy c nhn ging theo kiu nc th c trng v tng trng tt ngoi ng (chi tit c cp trong chng 3).

    http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#top%23top
  • 8/8/2019 S sinh sn ca thc vt c hoa

    3/15

    II. S SINH SN HU TNH (sexual reproduction)Chu k sng ca thc vt ht kn c s xen k th h (alternation of generation), gm th h

    bi v th h lng bi. Cy lng bi c gi l bo t thc vt (sporophyte) to ra nhng bn bi do s gim phn. Bo t phn chia bi s nguyn phn cho ra giao t thc vt (gametophc hay ci a bo. S nguyn phn trong giao t thc vt to ra giao t, tinh trng hoc trng. Hlng bi do s th tinh (fertilization) c phn ct theo kiu nguyn phn to ra bo t thc vt m cc cy ht kn (angiosperm) bo t v cy giao t thc vt c to ra trong hoa (Hnh 1).

    1. T chc ca c quan sinh sn (Hnh 2)

    http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#top%23top
  • 8/8/2019 S sinh sn ca thc vt c hoa

    4/15

    Hoa l mt chi cnh tng trng c hn nh mang cc l bin i m nhim chc nngsn. Cc l bin i ny c chia lm bn phn t, c gn trn hoa (receptacle) l phn ph rcung hoa (flower stalk). Cc thnh phn t ngoi vo trong gm:

    a. i hoa (calyx)

    i hoa gm cc l i (sepals) bao bc v bo v cc b phn ca hoa khi cn trong n. Ci thng nh, c mu lc v ging nh l thng; nhng mt s loi l i c th c mu khc mlc v c hnh dng thay i. Th d hoa Ngc n l i nh hn l thng v c mu trng.

    b. Trng hoa (corolla)

    Trng hoa gm cc cnh hoa (petals). Cc cnh hoa thng c mu sc s v thng d nhdin, l phng tin hp dn cn trng, chim v nhng ng vt khc n vi hoa. Trng hoa lulun c mu khc mu lc. mt s hoa khng c trng hoa th c gi l hoa v cnh.

    c. B nhy c

    B nhy c gm cc tiu nhy (stamens) l b phn sinh sn c ca hoa. Mi tiu nhy gphn cung c gi l ch (filament) v bao phn (anther) tn cng ca ch. Bao phn cha cc tphn, ti phn to ra ht phn (pollen).

    d. B nhy ci

    B nhy ci gm nhy (pistil), mt s loi cy c nhiu nhy trn cng mt hoa. Mi nhy mt bu non (ovary) y, k n l phn cung mnh c gi l vi (style) mc ra t bu non

  • 8/8/2019 S sinh sn ca thc vt c hoa

    5/15

    phn tn cng rng ra c gi l nm (stigma). Nhy do mt hay nhiu l bin i mang bo c gi l l non (carpel) .

    Nhiu hoa c bn thnh phn trn nhng cng c hoa thiu mt hay vi thnh phn trn.

    d hoa trn l hoa khng c bao hoa (perianth)(i v trng). Hoa lng phi c c b nhy c v nhy ci, cn hoa n phi ch c mt trong hai b phn trn hoc c c hai nhng mt trong hai b khng th (lp).

    2. Quang k v s tr hoa

    Nm 1920 W. W. Garner v H. A. Allard (B Nng nghip Hoa K) tm thy cy Thuc l bin c gi l cy thuc l khng l, ln mt cch khc thng (cao 2m), nhng khng tr hoa khtrng ngoi ng vo ma h. H nhn ging cy ny ln v thy chng tr hoa vo ma ng trongknh. Hai ng bt u quan tm v nhn thy rng trong nh knh vo ma ng v ngoi ng vo h rt khc nhau v nhit , m, cng nh sng, di ca ngy... Sau nhiu th nghim locc yu t, cui cng h kt lun c rng yu t kim sot s tr hoa l di ca ngy; ngy ngvo cui thu v u ma ng cm ng s tr hoa ca th Thuc l khng l ny: cy tr hoa voma h bng cch che nng vo bui sng hay bui chiu trong ngy.

    Sau nhiu th nghim ngi ta chia thc vt ra lm ba nhm:

    + Cy ngy ngn: cy ch tr hoa trong iu kin ngy ngn, thng l cc cy tr hoa vo mxun v ma thu nh cc cy u xanh (Vigna aureus), Trng nguyn (Poinsettia pulcherrima ), Thdc (Dahlia pinnata), Ci bp (Brassica vulgaris), Thuc l(Nicotiana tabacum) t bin nu trn ..

    + Cy ngy di: thng l cc cy tr hoa vo ma h nh Hnh (Allium cepa),

    C rt (Dacus carota), Thuc l(Nicotiana tabacum), C ci ng (Beta vulgaris)...

    + Cy trung tnh: khng b nh hng, tr hoa d ngy di hay ngn nh cy Hng qu(Ocimum basilicum), Hng dng (Helianthus annuus), Cm chng (Dianthus caryophyllus), C (Lycopersicum esculentum)...

    S phn ng ca thc vt i vi di ngy v m c hai ng gi l s quang k(photoperiodism). T ngy di v ngy ngnthng c dng, tht ra i vi cy ngy di,ta che nh sng mt gi hay hn na trong ngy, cy vn tr hoa bnh thng. Ngc li, i vi cngy ngn, nu c chiu sng vi pht, thm ch vi giy vo gia m vo ma tr hoa cng lmkhng tr hoa c. Do , yu t tht s quyt nh s tr hoa l di ca m ch khng phi ldi ca ngy. Thay v ni cy ngy di, ngy ngn nn ni cy m ngn v cy m di.

    Trong Hnh 3 thanh trng ch ngy, thanh en ch m. Gi thit cy ngy di (m ngn) c di ti a ca m l 13 gi, v cy ngy ngn (m di) c di ca m bt buc l 8 gi 3pht. Mt khc, trong th nghim ny di bt buc ca m cho cy m ngn di hn cho cy di. S khc bit ny l di bt buc ca m l gi tr ti a cho cy m ngn v ti thiu cho c

    http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#top%23top
  • 8/8/2019 S sinh sn ca thc vt c hoa

    6/15

    m di. Cy m ngn s tr hoa khi di ca m thp hn gi tr bt buc (A) nhng s khnghoa khi cao hn gi tr bt buc (B); tuy nhin, cy s tr hoa nu m b gin on bi nh sng ngim thi gian ti lin tc thp hn gi tr bt buc (C). Ngc li, cy m di s tr hoa khi dm cao hn gi tr bt buc (D), nhng s khng tr hoa khi thp hn gi tr bt buc (E); cy s kh

    tr hoa nu m b gin an bi nh sng n lm gim thi gian ti lin tc thp hn gi tr bt bu(F).

    Nm 1936 M. H. Chailakhian (ngi Nga) lm cc th nghim nh hng quang k trn cy cc (Hnh 4). Ct b l na phn trn v cha li na phn di. phn c l trong iu kinngn, ng thi phn khng c l trong iu kin ngy di: cy tr hoa (Hnh 4A). Sau ng lnghim ngc li, phn c l trong iu kin ngy di v phn khng c l trong iu kin ngyngn; cy khng tr hoa (Hnh 4B). T cc kt qu th nghim ng kt lun rng di ca ngy khnh hng trc tip trn n, m lm l to ra mt hormon ri di chuyn t l ln chi v gy cm ncho s tr hoa. Hormon gi thit ny c t tn l florigen.

    Cho n nay ngi ta cha phn lp c hormon cm ng s tr hoa. C l kch thch tr hoa c stham gia ca gibberellin, cytokinin v mt s carbohydrat lm thnh mt phc hp hn l ch ring cflorigen.

  • 8/8/2019 S sinh sn ca thc vt c hoa

    7/15

    * Phytochrom gip ccy nhn ra sng hay ti. Lm sao cy nhn ra nh sng, phn bit ngy m? Cc nh nghicu phn lp c mt sc t nhy cm nh sng, c gi l phytochrom, l mt protein tm thy trong nhn v trong t bo cht ca t bo thc vt vi mt nng rt nh. Phytochhin din di hai dng: mt dng hp thu ng sng (Pr) v mt dng hp thu nh sng (Pfr). Khi Pr hp thu nh sng , chng nhanh chng i thnh Pfr. Ngc li, s hp thu casng m bi Pfr nhanh chng i li thnh Pr. Dng Pr l dng bn vng hn; trong ti mPfr tr li dng Pr v mt s b tiu hy bi enzim.

    V nh sng mt tri v nh sng t n in thng cha nhiu nh sng hn nh sng m, phn ln Pr trong ngy s c bin i thnh dng Pfr. Tuy nhin, ban m Pfr chuyn thnhhay b tiu hy i. T l Pfr /Pr l du hiu cho cy nhn ra ngy hay m. Nu hu ht sc t l dnPfr th l ngy, nu t l trn gim th l m. T lu ngi ta ngh rng thi gian chuyn i Pfr thPr l thc o o di ca m. Ngc li th nh sng c th chuyn i tt c sc t thnh PfTht ra c ch cy bit rng di ca ngy v m cn ty thuc rt nhiu yu t, lin quan ng h bn trong ca cy v cha c bng chng gii thch mt cch y .

    3. S pht sinh giao t

    a. S pht sinh giao t c

    Mi bao phn thng c bn ti phn, trong c nhng t bo c bit chu s gim phn tnhiu tiu bo t (microspore) n bi. Mi tiu bo t c bao quanh bi mt vch dy rn chc (5). Mi tiu bo t phn chia mt ln to ra hai nhn n bi gm mt nhn dinh dng v mt nhsinh dc. T bo ny pht trin thnh ht phn (pollen grain). Lc by gi ht phn l cy giao t thvt c. Ht phn c phng thch khi cc ti phn trng thnh c m ra. Khi ht phn c ntip nhn do s th phn (pollination), ng phn mc di ra; s tng trng do nhn dinh dng iu

    http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#top%23top
  • 8/8/2019 S sinh sn ca thc vt c hoa

    8/15

    khin, cng lc nhn sinh dc phn chia to ra hai tinh trng.

    b. S pht sinh giao t ci

  • 8/8/2019 S sinh sn ca thc vt c hoa

    9/15

    Trong mt bu non c mt hay nhiu non (ovule), c gn vo vch ca bu non bng mcung ngn. Mi non c cha mt t bo sinh bo t c bit gi l bo t nang (sporangiumbo ny chu s gim phn (Hnh 6). S gim phn xy ra mt ln trong mi non to ra bn bo t (megaspore) n bi, ba trong s s hoi i. i bo t cn li tip tc gin phn mvi ln.

    nhiu loi, c mt c cu gm 7 t bo vi 8 nhn l giao t thc vt ci cn c gi l tphi (embryo sac), trong c mt t bo ln hn nhiu so vi cc t bo khc v c cha hai nhn,c gi l nhn cc (polar nuclei) (Hnh 6E). . Mt t bo u ca ti phi l t bo trng, hai bhai tr cu i din vi chng l ba i cu. Ti phi bn trong bu non v s dinh dng hoton l thuc vo bu non.

    4. S th phn v s th tinh

    a. S th phn (pollination)

    S th phn l s chuyn ht phn t bao phn n nm ca hoa. V cy khng di chuyn nn chng l thuc vo cc tc nhn bn ngoi nh gi, cn trng, chim... mang ht phn i. Mu s

    http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#top%23top
  • 8/8/2019 S sinh sn ca thc vt c hoa

    10/15

  • 8/8/2019 S sinh sn ca thc vt c hoa

    11/15

    lin.

    5. S pht trin ca phi, ht v tri

    a. S pht trin ca phi

    Trong qu trnh pht trin ca ht, cht d tr c tch t v phi trong giai on u tngtrng v pht trin rt nhanh, sau ngng tng trng, pht trin v mt nc. nhiu cy c mthi k min trng (dormancy) trc khi phi tip tc hot ng tr li. Cc hormon nh cytokininauxin, gibberellin v acid abscisic c tm thy vi nng tng i cao trong ht nhng giai pht trin khc nhau ca ht v c vai tr quan trng trong kim sot qu trnh pht trin.

    Ln phn ct u tin ca hp t c th xy ra trong ngy hay ngay sau khi trng c th tiS phn ct lun lun to ra hai t bo khng bng nhau; mt t bo ngn nh v mt t bo gc to(Hnh 9A), t bo ngn s cho ra phi, t bo gc to ra dy treo (suspensor) (Hnh 9B) di v ch cnhim v khi phi cn trong ht. Cht dinh dng t phi nh i vo phi qua dy treo ny.

    Ths pht trin phi cy Capsella (Hnh 9F). T bo ngn phn chia nhiu ln to ra mt phi hnh ctrong c ba loi m: lp ngoi l tin b (protoderm) s to ra biu b, trong cng tin dn truyn to ra m dn truyn v tng tng, lp gia s to ra m cn bn (Hnh 9C). Sau , c hai g nh

    phi i din vi dy treo (Hnh 9D). Hai g ny lm cho phi c hnh tri tim v s tr thnh t di(cotyledon) hay l ca phi. T dip l l bin i c nhim v tiu ha v hp thu cht d tr trongphi nh. Chng thng khng ging cc l trng thnh. Phn phi bn di ni gn ca t dip,l trc h dip (hypocotyl). V t dip v trc h dip tip tc mc di ra trong mt khong khng grt gii hn trong ht nn phi thng cong (Hnh 9E). Cytokinin c tm thy vi mt nng ti cao trong thi gian u pht trin ca ht nn n c xem l hormon kch thch s phn ct t btrong phi. Sau giai on ny nng cytokinin gim xung v nng auxin v gibberellin tng l

    http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#top%23top
  • 8/8/2019 S sinh sn ca thc vt c hoa

    12/15

    Hu ht cc t bo dn dn mang cc c im ca m m chng s chuyn ho thnh, ring nhm t bo u v cui ca phi th vn gi c im ca t bo phn sinh. Mt nhm ngay phani cc t dip gn vo th s tr thnh m phn sinh ngn thn; nhm cc i din th thnh m psinh ngn r.

    Nh vy, mt phi gm mt t dip (monocot) hoc hai t dip (dicot), trc h dip v m psinh ngn r v thn. nhiu ht trong qu trnh pht trin ca phi m phn sinh vn tip tc phnv to ra trc thng dip (epicotyl) l pha trn ni gn ca t dip v thng mang cc l non u Phn y ca phi l r mm(radicle), s to ra r s cp (Hnh 10).

    Khng ging nh ng vt, phi thc vt khng c y cc c quan ca mt cy trngthnh v n s tip tc tng trng v to ra cc c quan mi trong sut i sng ca cy: r mi, cmi, l mi v cc cu trc sinh dc mi trong mi ma sinh trng ca chng. Sau cng th s ttrng v pht trin ca phi dng li, phi bt u mt nc v tr nn kh. Cc p ng ny ca u chu s kim sot ca cc hormon. Giai on pht trin cui cng ca ht c c im l do nn

    auxin v gibberellin gim v nng acid abscisic tng. Ngi ta cho rng acid abscisic gip cho ptrng thnh v ngn cn s ny mm ca ht.

    b. S pht trin ca ht

    Song song vi s pht trin ca phi, non cng c nhng bin i tr thnh ht. Kch thca ht rt bin thin c th rt nh ng knh di 0,1 mm nh ht Lan, 10 cm ht Da hay tona. Trong thi k min trng, phi c bo v l nh v ht (testa: seed coat), c ngun gc t clp v ca non, thng cng v nhiu cng m. nhiu cy, phi nh tam bi c tiu ha vchuyn cht dinh dng vo t dip trc khi ht trng thnh, lm t dip phng to ln nh t dipcc cy h u (Fabaceae) (Hnh 10).

    mt s ht nh nh ht Lan th hon ton khng c phi nh v khng c s phi hp ca trng vi hai nhn cc. Chng nh vo nm r cng sinh ly cht dinh dng cho giai on us pht trin ca ht. Ht c gi l trng thnh khi s pht trin ca phi dng li. Thi k mitrng ca ht l lc m cc hot ng bin dng ca ht mc thp nht. Ht lc ny ch cha kh10% nc. V ht ngn cn nc v oxy thm qua. mt s ht c mt s ha cht trong ht ngns ny mm. Nh th nhiu ht c th sng chm li t nhiu thng n nhiu nm, do vy c th ltr ht c lu di. Thng ht ca cc cy sng vng nhit i khng c thi k min trng n

  • 8/8/2019 S sinh sn ca thc vt c hoa

    13/15

    iu kin thun li cho s ny mm gn nh c sut nm, v v gia cc ma thi tit khng c s kbit qu ln.

    c. S pht trin ca tri

    Trong lc non pht trin thnh ht, bu non ca hoa pht trin thnh tri (fruit). Tri bo vcho ht. nhiu cy ht kn cc phn t khc trong hoa cng pht trin ng thi vi bu non v tdn gian t thng dng cng l tri. Th d: o ln ht phn thng c gi l tri l do cunhoa ph mp m to thnh; tri tht s l phn thng c gi l ht. Cng nh du ty phn phl do hoa pht trin; tri tht s l nhng ht nh li ti nm trn phn ph mp . Tri bt utrin sau khi s th phn lm hormon thay i v l nguyn nhn lm cho bu non tng trng nhan

    chng. Thnh ca bu non tr thnh qu b (pericarp) (Hnh 8 v 11), trong khi bu non tng trcc phn khc ca hoa ho i, cng lc l s pht trin ca ht. Nu khng c th phn, tri khnc to ra th tt c cc thnh phn ca hoa s rng i.

    Tri c th c chia ra lm nhiu loi ty thuc ngun gc pht sinh ca chng.

    * Qu n (simple fruit) l mt tri xut pht t mt bu non n c, qu n cph mp (fleshy fruit) nh u , Da hu... nhng cng c th ha kh nh tri u (pod)... Tri khi chn c th t nt ra c gi l qu kh t khai nh tri Trm, B u, Su ring... cn nukhng th c gi l qu kh bt khai nh tri Sen, Du, Sao...

    * Qu kp (aggregate fruit) thng gp hai loi l hp qu (hay qu t) v a quHp qu l tri c pht trin t mt hoa c nhiu bu non ring bit, mi bu non pht trin thntri v kt dnh li thnh mt tri duy nht nh tri Mng cu, Bnh bt... a qu (multiple fruit) nhKhm, tri do mt pht hoa (gm nhiu hoa) pht trin thnh, mi hoa pht trin thnh mt tri v likt li thnh mt tri duy nht.

    * Gi qu l kiu tri m phn thng c gi l tri th khng phi l t bu n

    http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#top%23top
  • 8/8/2019 S sinh sn ca thc vt c hoa

    14/15

    m t nhng b phn khc nh cung hoa o ln ht, hoa Du ty, Sung.

    Thng thng thi gian chn ca tri cng lc vi thi gian chn ca ht m n cha bn tron

    III. S PHT TN CA HT

    Tri va bo v cho ht va l phng tin gip cho ht pht tn. Tri c th mang ht i nhnh ng vt v c con ngi. Cc tri c cc ph b, cc lng mo nh tri ca cy h Cc(Asteraceae) (Hnh 12), thng c gi l ht, hay tri c th mang cc cnh nh tri ca cyTrm bu, tri T dc... Nhiu tri c qu b kh khi chn v c th nt ra pht tn ht.

    cc tri mp, phn ph mp thng cha nhiu cht dinh dng v thng tri c mu scdn t , cam, n vng... l cc yu t hp dn ng vt n qu b ca tri v cng l cch ptn ht t ni ny n ni khc. Con ngi xut nhp khu nhiu loi tri khc nhau, cng l mt hnthc pht tn ht.

    Ngoi pht tn nh tri, bn thn ht cng c nhng phng tin t pht tn. Ht c cnnh ht cy Quao, cy Cm..., ht c mang chm lng t bay theo gi nh ht cy Thuc bn, cci... thuc h Trc o (Apoynaceae) hay cc cy thuc h Thin l (Asclediadaceae)... (Hnh 13).

    http://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#top%23top
  • 8/8/2019 S sinh sn ca thc vt c hoa

    15/15

    http://vietsciences1.free.fr/vietscience/design/chuongtrinhcothethucvat.htmhttp://vietsciences1.free.fr/vietscience/giaokhoa/biology/sinhhocdaicuong/chuong42susinhsanthucvathoa.htm#top%23top