Studimi i fizibilitetit për prodhimin e briketit dhe...

Studimi i fizibilitetit për prodhimin e

briketit dhe peletit në Kosovë me anë të mbetjeve bujqësore

Martin Englisch

BEA Institut für Bioenergie GmbHA-1150 Wien, Avedikstrasse 21

T +43 1 890 93 91

F +43 1 890 93 92

[email protected]

www.bioenergy.co.at

Hyrje

Të dhënat e përpiluara janë bazuar në vizita personale, intervista

dhe literaturë - potencialet dhe cilësitë reale mund të jenë

ndryshe

Para se të filloni biznes të ri: potencialet, cilësia dhe sasitë duhen

verifikuar me kujdes!

1. Hyrje - tregu i peletit në Kosovë krahasuar me rajonin

2. Tregu dhe perspektivat në Kosovë

3. Prodhimi i peletit të drurit në Kosovë

4. Lëndët e para alternative

5. Përmbledhje

Përmbajtja

Tregjet e peletit

Stufat

Ngrohja e ajrit -

dhomës

Thasë, 15kg

~ 2 - 20 t

~ 20 - 1000 t

>1000 t

shumicë

Bojlerët

Uji i nxehtë,

shpërndarje brenda

objektit

Ngrohje

qëndrore/industriale

Ujë i ngrohtë apo avull;

rrjet shpërndarës

Termocentralet /

Kogjenerim

Energji me ose pa

ngrohje

Cilësi e lartë e

lëndës, çmim i

lartë

Cilësi e dobët e

lëndës djegëse,

çmim i ulët

Strategjitë dhe opsionet

Krahasimi i bërë në bazë të dy rajoneve të Evropës Lindore

Baltiku

(EE, LV, LT)

Cilësi e lartë, çmim i ulët i eksportit

Tejet industriale

Ballkani Perëndimor

(SI, HR, RS, BA, MN)

E kaluara: Cilësi e dobët, çmim i ulët i eksportit

Sot: treg rajonal, cilësi e dobët

Treg i decentralizuar; shumë

ndërmarrje të vogla dhe të mesme

Sipërfaqja dhe pyjet

Burimet: Banka Botërore

Gjithsej sipërfaqe

Pyjet

km²

Popullsia Sipërfaqja % e pyjeve Sipërfaqjae pyjeve

Në milionë km² % km²

EE 1.3 45,500 50 22,750

LV 2 64,500 46 29,670

LT 2.9 65,300 30 19,590

Baltiku 6.2 175,300 72,010

BA 3.8 51,200 53 27,136

HR 4.3 56,600 37 20,942

RS 7.1 77,500 31 24,025

MN 0.6 13,800 40 5,520

SI 2.1 20,200 62 12,524

Ballkani 17.9 219,300 90,147

Baltiku

80 % të impianteve të certifikuar

82 % e kapacitetit prodhues të shfrytëzuar

Madhësia mesatare e impianteve 70,000 t/a

Rritje dinamike e prodhimtarisë

Ballkan

45 % të impianteve të certifikuar

70 % e kapacitetit prodhues të shfrytëzuar

Madhësia mesatare e impianteve 13,000 t/a

Rritje e moderuar e prodhimtarisë

Prodhimtaria e peletit

Burimet: Raporti Statistikor AEBIOM 2015; Enplus hp 01/2017

Fabrikat tëPeletit

Fabrikat tëpeletit –ENPLUS

Kapacitetinë 2014

Prodhimi në2014

1000t 100t

EE 16 10 1.280 995

LV 16 14 1.480 1.320

LT 12 11 350 250

Baltiku 44 35 3.110 2.565

BA 32 14 296 206

HR 14 14 240 220

RS 37 8 450 250

MN 1 1 5 4

SI 4 3 120 100

Ballkani 88 40 1.111 780

Baltiku

Tregu: kryesisht pelete industriale (> 80%)

Prodhues industrialë financiarisht të shëndoshë

Cilësia dhe qëndrueshmëria veçori të rëndësishme

Pajisjet laboratorike > € 20.000.-

Ballkani

Tregu: 100% amvisnor

Grumbullim i decentralizuar i tallashit kryesisht

Shumë ndërrmarje të vogla dhe të mesme

kanë investuar në prodhim

Cilësia dhe qëndrueshmëria jo të rëndësishme

Pajisjet laboratorike < € 10.000.-

2 rajone - shumë dallime

Certifikimi (vetëm) për eksport

Në fillim: çmim më i lartë për ‘pelet cilësor’ në Itali

Sot: kriter për eksportim

Certifikimi

Nuk shihet si mjet i dobishëm (për përmirësim të cilësisë)

Më shpesh shihet si tarifë

Mungon përvoja profesionale e menaxhimit

Kriteret e tregut të panjohura

Faktorët që ndikojnë në cilësi të panjohur

ENplus® për Ballkanin

ENplus® për Evropën Juglindore

-

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

350.000

400.000

450.000

2011 2012 2013 2014 2015

ENpluscertifiedproductioninSEEurope

BosniaandHerzegovina Bulgaria Croatia Montenegro Serbia Slovenia

Burimet: EPC, Rakos 2016

ENplus® në Evropën Juglindore

0

2

4

6

8

10

12

14

16

2011 2012 2013 2014 2015 2016*

NumberofENpluscertifiedcompanies

BosniaandHerzegovina Bulgaria Croatia Montenegro Serbia Slovenia

Burimet: EPC, Rakos 2016

Kriteret e cilësisë

Definuar me ISO 17225-2 (baza për ENplus®, DINplus):

A1: Haloret dhe trungjet e gjelbra, pa lëvozhgë dhe kontaminim (kërcell, tallash,

mbetje)

A2: Halore dhe trungje të gjelbra, varësisht nëse me apo pa lëvozhgë, pa

kontaminim si rërë, dhe (kërcell, dru zjarri, tallash, mbetje)

B: Halore dhe trungje të gjelbra, me lëvozhgë, me pak kontaminim si rërë, dhe

(kërcell, dru zjarri, tallash, mbetje, rrallisje, degë, dru nga plantacioni, p.sh. plep)

Mbetjet bujqësore: nuk pranohen për pelet cilësor druri, megjithatë,

ekziston ISO 17225-6: „Pelet jo-drusor“

Përmirësime në zhvillim procesesh në HR, RS, BA: p.sh. Prodhimi i

peleteve A1 nga trungjet e ahut me gërryerje

Zhvillimi në Ballkan

Zhvillimi në Ballkan

Konkurrenca në eksport është sfiduese:

Distanca e transportimit

kosto e lartë e prodhimit (lënda e parë)

Ngjyra dhe klasa A2

Tregu lokal mund të ndryshojë pamjen - shembulli më i mirë - Kosova:

Tregu evropian me rritjen më të shpejtë

Njerëzit të mësuar me pelet me cilësi të dobët

Sisteme të ngrohjes me cilësi të dobët

=> paraqitja e peletit/briketit me pak mangësi mund të pranohet më

mirë sesa në tregje tjera (nëse çmimet janë konkurruese)

1. Hyrje - tregu i peletit me dallimet rajonale




5. Përmbledhje

Përmbajtja

Kosova, tregu i peletit me rritjen

më të shpejtë në Evropë

Bojlerët sipas

parametrave hyrës

Hisja e shitjes 2016 Raportet e shitjes

2016/2015

Dru/qymyr 21.2% - 19.4%

Peleti 75.5 % + 35.0 %

Energjia elektrike 2.5 % - 23.8 %

Nafta 0.8 % - 35.6 %

Shitja e peletit (vetëm në thasë):

2014: 24.000 t

2015: 38.000 t

2016: 57.000 t

Sistemet shtëpiake të ngrohjes

2016:

• Supozohet që më 2016 janë

shitur më se 3000 kaldaja/stufa

me pelet.

• Konsumi mesatar 6 t/a!

Burimi: studim nga Enver Bajçinca dhe

Ekrem Hoxha, BNG consulting Prishtinë

5015.6

20.3

1.6

Dru Dru/Qymyr Pelet Nafta Energji Elektrike

Tregu në Kosovë

Kërkesa për pelet në rritje me shkallë të madhe.

Prodhimtaria vendore e kufizuar për shkak të burimeve drusore.

Ky projekt ka për qëllim që:

Të gjenden lëndët potenciale të para për prodhim të peletit/briketit

Metoda e aplikuar

Studim terreni:

• Intervista me pjesëmarrës të tregut

• 3 prodhues të peletit

• 3 bujq të grurit

• 1 prodhues i verës

• 1 prodhues briketi nga krasitjet e hardhive

• 2 prodhues të mjedrave

• 1 kompani prodhuese frutash

• Vlerësim personal i strukturave, teknologjive e potencialeve

ekzistuese

• Mostrimi për analiza të laboratorit (gjithsej 14 mostra)

Parametrat e lëndës djegëse:

• Analiza laboratorike

• Krahasimi me literaturë

Ankesat

Mostër kashte 1

Mostër kashte 2

Mostër kashte 3

Mostra e mjedrës 3

Mostrat e mjedrës 1 -2

Krasitjet e hardhive

Briket nga krasitjet e

hardhive Prodhues të peletit nga

druri 1

Prodhues të peletit nga

druri 2

Prodhues të peletit nga

druri 3

USAid Kosovë

Vendet e vizituara

në studimin e

terrenit





5. Përmbledhje

Përmbajtja

Prodhuesit e peletit në

Kosovë

Për shkaqe konfidenciale, të

dhënat e 3 prodhuesve liderë në

tregun vendor nuk do të publikohen

në këtë prezantim.

Ju faleminderit për mirëkuptimin

Burimi i fotos: Gozdarski inštitut Slovenije, Ljubljana, 10.6.2013





5. Përmbledhje

Përmbajtja

Kriteret për lëndën e parë:

Për prodhim industrial të peletit amvisnor, duhen vlerësuar kriteret vijuese:

• Sasi e disponueshme e lëndës së parë, madhësia dhe vëllimet e furnizuesve

individualë

• Disponueshmëri gjatë vitit; opsione të depozitimit si dhe stabilitet material

• Shartimi, grumbullimi, logjistika (përfshirë dendësia në shumicë e lëndës së parë)

• Parametrat e lëndës djegëse

• Përmbajtja e ujit

• Vlera e kalorifikimit

• Përmbajtja e hirit

• Veprimi në shkrirje të hirit

• Përmbajtja e azotit

• Potenciali korrodues (klori, sulfuri)

• Kontaminimi i dëmshëm (p.sh. Metalet e rënda)

Kashta e grurit

Sasia e disponueshme, madhësia dhe

vëllimet e furnizuesve individualë

• Furnizuesit [Raporti i gjelbër i Kosovës 2016]:

• Fermat janë të vogla, ~ 90% e tokës bujqësore me

pronarë me më pak se 20 ha

• Vetëm ~ 35.000 ha në ferma > 10 ha që mund të

jenë furnizues potencialë (gjithsej 180.000 ha)

• ~90.000 ha grurë në total

• ~40.000 ha misër

• Drithërat tjera të pakta

• Potencialet

• Rendimenti mesatar i grurit është ~3,5 t/ha

• Sipas bujqve të intervistuar, rendimenti i kashtës

është ~ 3 t/ha (300 denga me 10 kg)

• Shumica e kashtës përdoret në ferma, tepricë në

ferma të mëdha max. 30%

• Potenciali max.: 35.000 ha * 0,6 grurë * 0,3 tepricë

*3 ~ 20.000 t në gjithë Kosovën!

• Sasi e ulët! Ferma Llugaxhi, 40 ha

Ferma Ferizaj, 90 ha

Kashta e grurit

Shfrytëzimi aktual/konkurrenca:

Aktualisht përdoret: nga bujqit

Pjesa e mbetur digjet në fushë (mbledhja dhe lidhja e

dengave kushton)

Disponueshmëria gjatë vitit:

Verë-vjeshtë në fushë

Shitore tradicionale në ferma gjatë gjithë vitit (sasi të

vogla)

Çmimet:

• € 30 per ha nëse gjindet në fushë

• € 100 - € 170 në denga, varësisht nga stina

(zakonisht € 1.- per deng)

• € 75 - € 80 në sasi më të mëdha

Vjelja, grumbullimi, logjistika:

Dendësia në masë e ulët - transporti problematikFerma Kllokot, 3,5 ha

Kashta e grurit

• Përmbajtja e ujit mund të dallojë por

zakonisht OK për prodhim peleti pa

tharës

• NCV 90% dru

• Përmbajtja e hirit tejet e lartë

• Veprimi në shkrirje të hirit: tejet i ulët

• Përmbajtja e azotit: E lartë

• Potenciali korrodues: I lartë

• Metalet e rënda: Ulët

• Potenciali si lëndë djegëse; vetëm

për sisteme industriale, jo amvisni!

Mostra 2017188 Standardi Njësia Kashta - mostra 1Kashta -mostra 2

Kashta -mostra 3

Vlerat tipike

Përmbajtja e lagështisë ISO 18134-2 % 9,8 9,6 10,5 -

Përmbajtja e hirit 550 C (mth) ISO 18122 % 6,63 9,29 8,75 2 - 10

Vlera kalorifike neto (sm) ISO 18125 MJ/kg 15,0 14,6 14,5 -

Vlera kalorifike neto (sm) ISO 18125 kWh/kg 4,2 4,1 4,0 -

Vlera kalorifike neto (mth) ISO 18125 MJ/kg 16,9 16,5 16,5 15,8 - 19,1

Vlera kalorifike neto (mth) ISO 18125 kWh/kg 4,7 4,6 4,6 -

Përmbajtja e sulfurit (mth) ISO 16994 % 0,083 0,126 0,095 <0,05 - 0,2

Përmbajtja e klorit (mth) ISO 16994 % 0,189 0,654 0,334 <0,1 - 1,2

Përmbajtja e karbonit (mth) ISO 16948 % 46,2 45,0 45,4 41 - 50

Përmbajtja e hidrogjenit (mth) ISO 16948 % 5,7 5,5 5,5 5,4 - 6,5

Përmbajtja e nitrogjenit (mth) ISO 16948 % 0,47 0,61 0,54 0,2 - 1,5

Elementet kryesore të formimit të hirit

Alumini (mth) ISO 16967 m k/kg 33 <16,7 38 deri në 700

Kalciumi (mth) ISO 16967 m k/kg 2100 2500 2400 2000 - 70000

Hekuri (mth) ISO 16967 m k/kg 64 51 55 deri në 500

Kaliumi (mth) ISO 16967 m k/kg 6800 19000 16000 2000 - 26000

Magneziumi (mth) ISO 16967 m k/kg 840 760 450 400 - 1300

Sodiumi (mth) ISO 16967 m k/kg <130 <170 <170 deri në 3000

Fosfori (mth) ISO 16967 m k/kg 1090 1310 986 300 - 2900

Silici (mth) ISO 16967 m k/kg 15200 15600 17300 1000 - 20000

Metalet e rënda

Kromi (mth) ISO 16968 m k/kg <1 <1 <1 1 - 60

Bakri (mth) ISO 16968 m k/kg 2,2 3,8 1,1 1 - 10

Zink (mth) ISO 16968 m k/kg 9,6 13,2 <25 3 - 60

Plumb (mth) ISO 16968 m k/kg <0,5 <0,5 <0,5 0,1 - 3

Merkuri (mth) ISO 16968 m k/kg <0,05 <0,05 <0,05 <0,02 - 0,05

Kadmiumi (mth) ISO 16968 m k/kg <0,1 <0,1 <0,1 <0,05 - 0,3

Arseniku (mth) ISO 16968 m k/kg <0,5 <0,5 <0,5 <0,1 - 2,0

Nikeli (mth) ISO 16968 m k/kg <1 <1 <1 0,2 - 4,0

Veçoritë e shkrirjës së hirit

Temperatura e tkurrjes CEN/TS 15370-1 °C 650 650 660 -

Temperatura e deformimit CEN/TS 15370-1 °C 690 700 740 -

Temperatura e hemisferes CEN/TS 15370-1 °C 1070 1060 1210 -

Temperatura e rrjedhjes CEN/TS 15370-1 °C 1210 1100 1270 -

Kashta - përdorimi ndërkombëtar

si lëndë djegëse

Poloni:

• Djegie e përbashkët në termocentrale me qymyr: kashta, lëvore e lulediellit, etj., për shkak të

çmimeve të ulëta (p.sh. Importet nga Ukraina)

• Qymyri kompenson disa prej problemeve me kashtën.

Danimarkë:

• Shumë sisteme të ngrohjes qendrore me kashtë;

• Të prodhuara për këtë lëndë;

• Përvojë me përgatitje dhe trajtim të lëndës

• Termocentralet (Avedore) kanë ndalur përdorimin e kashtës për shkak të korrozionit dhe

zgjyrimit

Austria:

• 2 sisteme të ngrohjes qëndrore që prej 20 vitesh, të tjerat janë mbyllur

• Hulumtime të detajizuara për përdorim në masë të vogël, duke përfshirë studimet e mëdha të

terrenit: problemet me korrozion e zgjyrim nuk kanë mundur të zgjidhen

Gjermani:

• Nga gjithsej 44 Mio t kashtë, 20% është potencial për prodhim të energjisë.

• Për shkak të korrozionit, zgjyrës dhe emisioneve, djegia në njësi të vogla nuk është e mundur.

• Aktualisht ka projekte të mëdha, p.sh. Emlichheim (95.000 t/a)


Sasia e disponueshme, madhësia dhe

vëllimet e furnizuesve individualë

• Për 1 njësi hardhi, 2,5 kg krasitje priten

çdo vit

• 3000 hardhi për ha prodhojnë 7,5 t

krasitje per ha

• Veraria më e madhe „Stone Castle“: 650

ha (~ 4.500 t)

• Në të njëjtin rajon plus: 1700 ha

(~12.000 t)

• Gjithsej = Kosovë: 3200 ha (~24.000 t)

• Sasia interesante!



Përdoret nga punëtorët si lëndë djegëse

Digjet në fusha

Nevojitet deponimi

Interesimi për ngrohje qendrore (Gjakova)


Janar – Prill

aktualisht pa pagesë;

Oferta/vlerësohet tek € 40.-/t (si e thatë)


Kostoja e grumbullimit e panjohur;

zakonisht grumbullohet në pikat e

grumbullimit

Dendësia e shumicës tejet e ulët (110 kg/m³)

– grumbullimi dhe transportimi problem

Krasitje cilësore të

hardhive

• Specie të ndryshme, përbërje e

ngjashme

• Përmbajtja e ujit mund të dallojë:

10% - 40% pajisje tharëse të

domosdoshme për pelet,

kërkesa për ngrohje e ulët

• Vlera kalorifike neto e afërt me

drurin

• Përmbajtja e hirit ndërmjet druve

dhe lëvozhgës

• Veprimi në shkrirje të hirit: OK

• Përmbajtja e azotit: OK

• Potenciali korrodues: Ulët; S/Cl

mirë

• Tipare të mira të lëndës

djegëse!

Mostra 2017188 Standardi NjësiaHardhi - mostra

italianeHardhi - mostra

HamburgHardhi - mostra

Riesling

Briket nga krasitjet e hardhive

Përmbajtja e lagështisë ISO 18134-2 % 12,5 14,6 15,2 10,7

Përmbajtja e hirit 550 C (mth) ISO 18122 % 3,7 4,1 3,5 4,0

Vlera kalorifike neto (sm) ISO 18125 MJ/kg 15,3 14,9 14,8 15,8

Vlera kalorifike neto (sm) ISO 18125 kWh/kg 4,2 4,1 4,1 4,4

Vlera kalorifike neto (mth) ISO 18125 MJ/kg 17,8 17,9 17,8 18,0

Vlera kalorifike neto (mth) ISO 18125 kWh/kg 4,9 5,0 5,0 5,0

Përmbajtja e sulfurit (mth) ISO 16994 % 0,046 0,052 0,055 0,049

Përmbajtja e klorit (mth) ISO 16994 % 0,0055 0,0044 0,0061 0,051

Përmbajtja e karbonit (mth) ISO 16948 % 48,0 48,9 48,6 49,0

Përmbajtja e hidrogjenit (mth) ISO 16948 % 6,0 6,0 6,1 5,9

Përmbajtja e nitrogjenit (mth) ISO 16948 % 0,75 0,63 0,69 0,85


Alumini (mth) ISO 16967 m k/kg 114 313 81 638

Kalciumi (mth) ISO 16967 m k/kg 7900 8900 7100 5700

Hekuri (mth) ISO 16967 m k/kg 64 251 35 457

Kaliumi (mth) ISO 16967 m k/kg 5800 3900 5600 4400

Magneziumi (mth) ISO 16967 m k/kg 660 1100 790 1100

Sodiumi (mth) ISO 16967 m k/kg <72 <76 69 140

Fosfori (mth) ISO 16967 m k/kg 1900 1160 1450 1360

Silici (mth) ISO 16967 m k/kg 1340 1340 304 2760

Metalet e rënda

Kromi (mth) ISO 16968 m k/kg <1 1,78 <1 1,22

Bakri (mth) ISO 16968 m k/kg 6,68 7,56 5,70 7,58

Zink (mth) ISO 16968 m k/kg 30,9 88,6 27,5 30,1

Plumb (mth) ISO 16968 m k/kg <0,5 1,99 <0,5 2,28

Merkuri (mth) ISO 16968 m k/kg <0,05 <0,05 <0,05 <0,05

Kadmiumi (mth) ISO 16968 m k/kg <0,1 <0,1 <0,1 <0,1

Arseniku (mth) ISO 16968 m k/kg <0,5 <0,5 <0,5 <0,5

Nikeli (mth) ISO 16968 m k/kg 6,41 5,89 1,98 3,85


Temperatura e tkurrjes CEN/TS 15370-1 °C 630 920 1110 740

Temperatura e deformimit CEN/TS 15370-1 °C 1120 1140 1200 1200

Temperatura e hemisferes CEN/TS 15370-1 °C >1550 1320 >1550 >1550

Temperatura e rrjedhjes CEN/TS 15370-1 °C >1550 1330 >1550 >1550

Kashta - përdorimi

ndërkombëtar si lëndë

djegëseSpanjë:

• Projekt i BE-së mixBioPells

• 30.000 ha vreshta => 20.000 t krasitje/a (??)

• Kryesisht digjet në fusha

• Disa lloje të peletit

• Disa prodhues austriakë të bojlerëve me pelet (që

dominojnë tregun spanjoll) kanë krijuar bojlerë për

këtë prodhim.

Itali

• Potenciali 0,7 – 0,8 Mio. t. Sidomos rajoni Veneto; 70

– 75.000 ha; ~ 0.1 Mio. t (materie e thatë) biomasë

• Ndërmarrësit rajonal kanë krijuar pajisje për vjeljen e

krasitjeve dhe përdorimin e tyre për prodhim të

energjisë

• Projekte të ndryshme komerciale dhe hulumtuese

• Fokus i posaçëm tek metalet e rënda (p.sh. Cu) nga

trajtimet: nën limite

• Çmimi i peletit në prodhim: 120.- - 130.- €/t

krasitjet e hardhive për impiant me pelet: Orientación Sur Consultoría, Spain

Karakteristikat e peletit nga krasitjet e rrushit

Permbajtja e ujit, % 8-10

vlera e ulët e ngrohjes, MJ/kg 17.86

Densiteti, kh/m³ 650

Permbajtja e hirit, % 5-Mar

Sasia e disponueshme e vreshtave në Spanjë është 500,000t në vit

Krasitjet e hardhive -

prodhimi i briketit në Kosovë

Kompania „Termoinverz“, Krushë

• Fabrikë tejet e vogël e prodhimit

• Prodhimtaria 100 t më 2017

• Briketi prodhohet me presë me pistona

• Lëndët e para:

• ~ 80% krasitje të hardhive

• ~ 20% tallash i drurit të butë

• Krasitjet copëtohen dhe përzihen me tallash

dhe ngjeshen pa tharje (ndjeshmëri ndaj

lagështisë së lëndës së parë)

• Ambalazhim manual

• Çmimi i shitjes: € 160.- / t

• Konsumatorët vlerësojnë periudhën më të

gjatë të djegies deri në 1:15 h në krahasim me

briketin e drurit (30-35 min)

Krasitje të mjedrës

Sasia e disponueshme, madhësia dhe vëllimet e

furnizuesve individualë

• Sasia e panjohur dhe nuk mund të kalkulohet

ende; kërkohet:

• Sipërfaqja e përgjithshme e mbjellur në ha

• Sasia e krasitjes - varësisht nga speciet

p.sh.

• “Polka” dhe “Mapena” krasiten plotësisht

pas sezonit, “

• Willamette” mbillet në mure si hardhitë,

por krasiten pjesërisht (më pak

krahasuar p.sh. me hardhitë)

• Bimët mbillen në rreshta, distanca 2,8- 3m:

grumbullimi automatik është i mundur

• Furnizuesit: njësi më të vogla

• Vlerësimi i nevojave për sasi!

Fusha e mjedrave „Polka“

Fusha e mjedrave

„Mapena“



Aktulisht nuk përdoret - digjet në fusha

E padobimshme trajtimi i dheut me shtresim për

shkak të sëmundjeve të krijuara - preferohet

largimi

Shfrytëzim potencial si pleh

Një prodhues i vogël i peletit përdor pak


Tetor - Nëntor

Nuk ka çmim


Kostoja e grumbullimit e panjohur;

zakonisht grumbullohet në pikat e grumbullimit

Dendësia e shumicës tejet e ulët – grumbullimi

dhe transportimi problem

Fusha e mjedrave „Wilamette“


cilësore

• Përmbajtja e ujit mund të dallojë:

10% - 50% të nevojshme pajisjet

e tharjes, kërkesa për ngrohje si

druri i freskët

• Vlera kalorifike neto e afërt me

drurin, pak më e ulët

• Përmbajtja e hirit tejet e lartë

• Veprimi në shkrirje të hirit: OK

• Përmbajtja e azotit: E lartë

• Potenciali korrodues: I lartë

• Metalet e rënda: dallojnë,

varësisht nga pesticidi/fugicidi

• Ka potencial si lëndë djegëse;

ka nevojë për kujdes!

Mostra 2017188 Standardi NjësiaLlastarët e mjedrës

- Polka

Llastarët e mjedrës -Mapema

Llastarët e mjedrës -Leposavic

Përmbajtja e lagështisë ISO 18134-2 % 44,6 42,7 12,5

Përmbajtja e hirit 550 C (mth) ISO 18122 % 15,49 7,05 4,05

Vlera kalorifike neto (sm) ISO 18125 MJ/kg 7,8 9,3 15,4

Vlera kalorifike neto (sm) ISO 18125 kWh/kg 2,2 2,6 4,3

Vlera kalorifike neto (mth) ISO 18125 MJ/kg 16,0 18,0 17,9

Vlera kalorifike neto (mth) ISO 18125 kWh/kg 4,5 5,0 5,0

Përmbajtja e sulfurit (mth) ISO 16994 % 0,062 0,090 0,051

Përmbajtja e klorit (mth) ISO 16994 % 0,241 0,236 0,023

Përmbajtja e karbonit (mth) ISO 16948 % 43,7 49,0 49,4

Përmbajtja e hidrogjenit (mth) ISO 16948 % 5,4 5,8 5,8

Përmbajtja e nitrogjenit (mth) ISO 16948 % 1,14 1,77 0,85


Alumini (mth) ISO 16967 m k/kg 6190 503 342

Kalciumi (mth) ISO 16967 m k/kg 12000 14000 8400

Hekuri (mth) ISO 16967 m k/kg 5500 242 276

Kaliumi (mth) ISO 16967 m k/kg 6800 10000 4200

Magneziumi (mth) ISO 16967 m k/kg 2600 2000 970

Sodiumi (mth) ISO 16967 m k/kg 260 <130 69

Fosfori (mth) ISO 16967 m k/kg 1380 1960 978

Silici (mth) ISO 16967 m k/kg 22400 1590 940

Metalet e rënda

Kromi (mth) ISO 16968 m k/kg 46,60 1,43 <1

Bakri (mth) ISO 16968 m k/kg 14,00 4,28 8,97

Zink (mth) ISO 16968 m k/kg 25,6 10,3 7,0

Plumb (mth) ISO 16968 m k/kg 5,10 <0,5 1,37

Merkuri (mth) ISO 16968 m k/kg <0,05 <0,05 <0,05

Kadmiumi (mth) ISO 16968 m k/kg <0,1 <0,1 0,12

Arseniku (mth) ISO 16968 m k/kg 2,03 <0,5 1,01

Nikeli (mth) ISO 16968 m k/kg 51 1,95 <1


Temperatura e tkurrjes CEN/TS 15370-1 °C 890 710 1060

Temperatura e deformimit CEN/TS 15370-1 °C 1210 1310 1250

Temperatura e hemisferes CEN/TS 15370-1 °C 1250 >1550 >1550

Temperatura e rrjedhjes CEN/TS 15370-1 °C 1260 >1550 >1550

Krasitjet e mjedrës - përdorimi

ndërkombëtar si lëndë djegëse

Poloni:

• Djegia industriale e specieve të ndryshme të

biomasës në CHP Bialystock

• ~ 1500 t krasitje të mjedrës/mbeturina

• Nuk ka rezultate në gjuhën angleze

Serbia:

• RioRE Briquette (vetëm koncept?)

• http://climatelaunchpad.org/finalists/riore-briquette/

Tepër pak literaturë që gjendet!

CHP Bialystock, Poloni

http://climatelaunchpad.org/finalists/riore-briquette/

Grumbullimi i krasitjeve të mjedrës

dhe hardhisë

• Heqja e degëve dhe bisqeve përtej

hapësirës së plantazhit është:

• Më e kushtueshme por

• Dendromasa e prekur nga sëmundjet dhe

insektet hiqet dhe

• Nxjerr bio-lëndën

• Grumbullimi me:

• Dorë ose

• automatik

• 1. Së pari përgatiten degët dhe bisqet

për largim duke i mbledhur ato në mes

të leheve

• 2. Grumbullohen dhe grihen me

grirëse me kolektor ose

• 2. Është duke u zhvilluar edhe

teknologjia e dengjeve (kryesisht për

hardhi, por edhe fruta mali)

Burimi: Leszek et al., PROBLEMS WITH DERIVING THE FRUIT TREE PRUNED

BIOMASS FOR ENERGY USE Agricultural Engineering 2014: 3 (151): 157 -167

Lëndët tjera të para që nuk janë

hulumtuar

Lëvozhga:

• Pak potencial në tallash, por totali në Kosovë është i ulët;

• përdorim potencial për

• Briket (jo pelet!) si dhe

• Djegie industriale (kryesisht në Evropë, sidomos në vendet me impiante të mëdha të tallashit)

• Kopshtari (shtresim; kryesisht p.sh. MB)

Plehu shtazor:

• Briketi i prodhuar në Kosovë është analizuar => tipare të mira të lëndës djegëse

• Potencial i panjohur

Mbetjet e kafesë:

• Mbetjet nga prodhimtaria e kafes përdoren si lëndë djegëse (p.sh. Austri), tipare të mira të lëndës

djegëse

• Kompania Kraft Foods operon me disa impiante energjie me biomasë me mbetje të kafes, të cilat

sigurohen në sasi të mëdha në prodhimtarinë industriale të kafes

• MB: kafeja e përdorur konvertohet në vaj dhe përdoret për autobusat e Londrës:

http://money.cnn.com/2017/11/20/technology/coffee-fuel-bus-london-bio-bean/index.html

• Gjermani: 500.000 t mbetje të kafesë: => iniciativa të ndryshme të grumbullimit

• Problem: grumbullimi dhe logjistika

http://money.cnn.com/2017/11/20/technology/coffee-fuel-bus-london-bio-bean/index.html

Përmbledhje: Potencialet e

lëndëve të para alternative

Kashta e grurit:

• Potenciali tejet i kufizuar

• Furnizuesit janë të vegjël, blerja dhe logjistika paraqesin

vështirësi

• Tiparet e lëndës djegëse tejet të dobëta, jo të përshtatshme për

pajisje në masë të vogël

• Çmimi i lëndës së parë, përfshirë logjistikën, i lartë

Përdorimi për pelet apo briket amvisnor nuk rekomandohet!



Krasitjet e hardhive:

• Potenciali i përgjithshëm i kufizuar, por potenciali rajonal

interesant

• Furnizuesit janë të vegjël ose të mesëm, si dhe një furnizues I

madh (StoneCastle)

• Tiparet e lëndës djegëse të mira

• Çmimi i lëndës së parë i ulët

• Sistemet e logjistikës duhen zhvilluar

Përdorimi për pelet apo briket amvisnor rekomandohet!



Krasitje të mjedrës:

• Potenciali total i kufizuar, por potenciali rajonal interesant

• Furnizuesit janë të vegjël ose të mesëm

• Tiparet e lëndës djegëse mesatare/të ulëta por më të mira se

kashta

• çmimi i lëndës së parë tejet i ulët, përdorimi i materialit do të

mbështeste financiarisht bujqit!

• Sistemet e logjistikës duhen zhvilluar edhe më shumë

Përdorimi për pelet apo briket amvisnor duhet shqyrtuar dhe

hulumtuar!

Si të ndërlidhen oferta dhe

kërkesa?

Platformat tregtare në internet:

• Shembull Polonia: http://www.ebiomasa.pl

• E njëjta platformë mund të përdoret nga shitësit dhe blerësit

• Mund të shfrytëzohen nën-grupet për fokusim në bimë të caktuara

Faleminderit!

Martin Englisch

BEA Institut für Bioenergie GmbH

A-1150 Wien, Avedikstrasse 21

T +43 1 890 93 91

[email protected]

www.bioenergy.co.at

Studimi i fizibilitetit për prodhimin e briketit dhe...

Documents

Transcript of Studimi i fizibilitetit për prodhimin e briketit dhe...