STUDIEGIDS HBO5 BOEKHOUDEN - COOVI - Startpagina · HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016 4 1.3...

²

STUDIEGIDS

HBO5 BOEKHOUDEN CVO COOVI

HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016

2

INHOUDSOPGAVE

DEEL 1: ALGEMENE OPLEIDINGSINFO p. 3

1.1 Voor wie?

1.2 Beroepsprofiel en doelstellingen

1.3 Visie van de opleiding

1.4 Wat is HBO5?

1.5 Samenwerkingsverband HBO5-Erasmus

DEEL 2: OPLEIDINGSPROGRAMMA p. 5

2.1 Structuur van de opleiding

2.2 Modeltraject

2.3 Doorstroommogelijkheden

DEEL 3: PRAKTISCHE INFO EN ORGANISATIE p. 7

3.1 Waar en wanneer kan ik de opleiding volgen?

3.2 Gecombineerd onderwijs

3.3 Inschrijven

3.4 Taalcoaching en studie- en trajectbegeleiding

3.5 Vrijstellingen op basis van EVK-EVC

3.6 Voorzieningen

3.7 Nog een vraag?

DEEL 4: MODULESPECIFIEKE INFO p. 10


3

DEEL 1: ALGEMENE OPLEIDINGSINFORMATIE

1.1 Voor wie?

De HBO5-opleiding Boekhouden richt zich voornamelijk tot schoolverlaters, secundair en

eerstejaars bachelor, werkzoekenden of werkenden die willen doorgroeien.

Zo kan je:

• Werken en studeren combineren;

• Eerder verworven competenties en/of kwalificaties valideren in een diploma;

• De sprong die je net iets te hoog vindt om ineens een bacheloropleiding te

halen, stapsgewijs doorlopen via de opleidingsladder.

1.1.1 Toelatingsvoorwaarden

Om toegelaten te worden tot de HBO5-opleiding Boekhouden, moet je beschikken over

een diploma secundair onderwijs, een diploma van het hoger onderwijs of een

gelijkwaardig verklaard diploma. Wie geen van deze studiebewijzen behaald heeft en

ten minste 18 jaar is, moet slagen voor een toelatingsproef om zich te mogen

inschrijven.

1.2 Beroepsprofiel en doelstellingen

1.2.1 Beroepsprofiel

Je houdt van cijfers, zaken doen of in het bedrijfsleven te staan? Je wilt als boekhouder

aan de slag bij een grote onderneming of KMO, een bank, in de verzekeringssector, een

boekhoudkantoor of een revisor? Misschien werk je liever zelfstandig als boekhouder –

fiscalist of belastingconsulent? Of kijk je uit naar een boeiende job met

verantwoordelijkheid? Met het diploma van graduaat Boekhouden kan je dan

verschillende kanten uit.

1.2.2 Doelstellingen

Boekhouder is nog steeds een veelgevraagd beroep, waardoor boeiende jobs oningevuld

blijven. Het werkveld is constant op zoek naar goed opgeleide boekhouders. Deze

opleiding komt hieraan tegemoet door een praktisch gericht programma aan te bieden.

Het diploma geeft je toegang tot de ingangsprocedures aan het Beroepsinstituut voor

Boekhouders en Fiscalisten (BIBF), evenals die van het Instituut van de Accountants en

de Belastingconsulenten (IAB).


4

1.3 Visie van de opleiding

Wanneer je je inschrijft in de HBO5-opleiding Boekhouden aan CVO COOVI, stap je niet

alleen een opleiding binnen, maar ook een school en een centrum met een visie en een

missie. De missietekst van CVO COOVI kan je nalezen op

coovi.be/volwassenenonderwijs/visie.

1.4 Wat is HBO5?

HBO5 is de afkorting van ‘Hoger Beroepsonderwijs’. Dit professioneel gerichte

opleidingsniveau situeert zich tussen het secundair onderwijs (niveau 4) en de

professionele bachelor (niveau 6). Een HBO5-opleiding geeft de kans om met een

relatief korte opleiding een hogere beroepskwalificatie te verkrijgen. Het behaalde

diploma is een ‘graduaat’.

Een HBO5-opleiding is zeer praktijkgericht en bereidt voor op de uitoefening van een

beroep. Daarnaast is ze gericht op de doorstroom naar het hoger onderwijs, met name

naar een professionele bachelor.

Samenwerkingsverband HBO5-Erasmus

De Erasmushogeschool Brussel en de GO! instellingen CVO COOVI (Brussel), CVO VOLT

(Leuven-Landen-Tienen) en Busleyden Atheneum (Mechelen-Jette) vormen sinds 2013

het samenwerkingsverband HBO5-Erasmus. Concreet werkt men onder meer samen op

het vlak van organisatie van onderwijs en kwaliteitszorg, dienstverlening aan en

begeleiding van cursisten, gebruik van infrastructuur en ICT en inzetbaarheid en

professionalisering van het personeel. In CVO COOVI biedt HBO5-Erasmus volgende

opleidingen aan:

• Boekhouden

• Cosmetische wetenschappen

• Hotel- en cateringmanagement

• Informatica

• Marketing

• Openbare besturen

• Syndicaal werk

• Winkelmanagement


5

DEEL 2: OPLEIDINGSPROGRAMMA

2.1 Structuur van de opleiding

De HBO5-opleiding Boekhouden is een modulaire opleiding van 1440 lestijden. De

modules kunnen los van elkaar gevolgd worden, op je eigen tempo. Als je alle modules

succesvol hebt doorlopen, behaal je het diploma van Gegradueerde Boekhouden.

Hieronder vind je het structuurschema van de opleiding. Hierin staan de verschillende

modules vermeld met telkens een aanduiding van het aantal lestijden.

Het structuurschema van de opleiding is opgebouwd a.d.h.v. verschillende clusters:

• Basistechnieken

• Vennootschapsboekhouden

• Wetgeving en personenbelasting

• Financiën

• Controle

• Management en organisatie

• Projectwerk

2.2 Modeltraject

De HBO5-opleiding Boekhouden stelt een modeltraject voorop. Het modeltraject werd

ontwikkeld vanuit volgtijdelijkheid en evenwichtige semesterindeling. Studielast wordt

op die wijze evenwichtig gespreid over de hele opleiding en de graduele opbouw van

competenties en attitudes wordt verzekerd.


6

Afhankelijk van je eigen mogelijkheden en situatie blijft het dankzij de modulaire

organisatie echter mogelijk om af te wijken van het modeltraject. Indien gewenst kan je

dus zelf een afwijkende leerroute uitstippelen. Je kan ook zelf het tempo bepalen

waarmee je het (model)traject afwerkt. Het traject kan gespreid worden over een

langere periode, maar kan ook versneld worden gevolgd. Het versnelde traject vraagt

wel een intensievere tijdsinvestering en werkhouding. De trajectbegeleider van de

opleiding (zie deel 3) kan jou in elke situatie helpen bij het vinden van het meest

geschikte traject.

2.3 Doorstroommogelijkheden

Met het HBO5-diploma Boekhouden kan je – indien je dit wenst – via een verkort traject

een professionele bachelor aan een hogeschool behalen. De Erasmushogeschool Brussel

heeft hiervoor programma’s ontwikkeld.

Wil je na deze opleiding doorstromen naar een professionele bachelor, dan werken we

graag met jou een vervolgtraject op maat uit.

JJJJ

aaaa

aaaa

rrrr

SSSS

eeee

mmmm

....

MaandagMaandagMaandagMaandag DinsdagDinsdagDinsdagDinsdag WoensdagWoensdagWoensdagWoensdag DonderdagDonderdagDonderdagDonderdag ZaterdagZaterdagZaterdagZaterdag

1111 1111 Basis dubbel

boekhouden –

A1

120 lt

Sociale wetgeving

– C1

80 lt – 2015201520152015----16161616

Burgerlijk, handels-

econ. recht - C3

80 lt - 2015201520152015----16161616

Basis dubbel

boekhouden – A1

120 lt

Personenbelas

ting – C2

80 lt - 2015201520152015----16161616

2222 BTW – A4

80 lt

Aanvullend dubbel

boekhouden – A2

120 lt

Aanvullend dubbel

boekhouden – A2

120 lt

2222 1111 Vennootschapsb

oekhouden – B2

80 lt

Financiële Algebra

– D2

60 lt 2016201620162016----17171717

Vennootschapsrec

ht – B1

60 lt – 2016201620162016----17171717

Vennootschaps

belasting – B3

80 lt – 2016201620162016----17171717

2222 Kostprijsbereken

ing – E3

120 lt

Bank- en

beurswezen - D1

80lt

Kostprijsberekenin

g – E3

120 lt

3333 1111 Organisatie en

Communicatie -

F2

60 lt

Financiële Analyse

– E1

80 lt

Consolidatie –E4

40 lt –

Audit – E2

60 lt

2222 Project – G1

40 lt

Kostenbeleid en

budgettering – F1

60 lt

Computerboekhou

den – A3

60 lt


7

DEEL 3: PRAKTISCHE INFO EN ORGANISATIE

3.1 Waar en wanneer kan ik de opleiding volgen?

De opleiding wordt aangeboden door het centrum voor volwassenenonderwijs (CVO)

COOVI. CVO COOVI ligt op een groene campus in Anderlecht, die gemakkelijk te

bereiken is met de wagen of met het openbaar vervoer. Meer informatie m.b.t. de

bereikbaarheid vind je op de website.

De opleiding wordt aangeboden in avondonderwijs en op zaterdag. Het uurrooster van

de opleiding vind je terug op de website. De lessen vinden plaats op weekavonden en op

zaterdagvoormiddag.

3.2 Gecombineerd onderwijs

Bijna alle modules worden in gecombineerd onderwijs aangeboden. Gecombineerd

onderwijs is een combinatie van contacturen en afstandsonderwijs. De opleiding maakt

voor het afstandsonderwijs gebruik van de elektronische leeromgeving Smartschool.

Via Smartschool stellen lectoren de nodige documenten ter beschikking, worden

oefeningen aangeboden via leerpaden, wiki, discussiefora, enz … Deze digitale

leeromgeving biedt heel wat mogelijkheden in functie van competentiegericht en

vernieuwend leren.

3.3 Inschrijven

Inschrijven kan via het secretariaat. Bij inschrijving betaal je met bancontact of met

opleidingscheques (www.vdab.be/opleidingscheques). Breng bij inschrijving zeker een

kopie mee van je behaalde diploma en je identiteitskaart. Onder bepaalde voorwaarden

kan je ook vrijgesteld worden van de betaling van het inschrijvingsgeld. Informatie m.b.t.

de openingsuren van het secretariaat alsook informatie m.b.t. de inschrijvingsgelden,…

vind je op de website van CVO COOVI.

3.4 Taalcoaching en studie- en trajectbegeleiding

De opleiding beschikt over een taalcoach die door elke cursist vrijblijvend gecontacteerd

kan worden voor extra taalondersteuning. De taalcoach heeft spreekuur op de campus

na afspraak. Wens je je taalvaardigheid bij te spijkeren of wens je hulp bij specifieke

taalgerelateerde zaken? Vraag vrijblijvend meer informatie op het centrumsecretariaat

of aan de trajectbegeleider van de opleiding.


8

Heb je nood aan extra studiebegeleiding? Of wens je af te wijken van het modeltraject

en heb je vragen bij het zelf samen stellen van een individueel leertraject? Vragen m.b.t.

extra ondersteuningsmaatregelen en trajectbegeleiding kunnen na afspraak steeds

besproken worden met de trajectbegeleider van de opleiding.

3.5 Vrijstellingen op basis van EVK-EVC

Je kan je opleiding versnellen via erkenning van eerder verworven kwalificaties (EVK)

en/of eerder verworven competenties (EVC). Met de juiste kwalificaties en

competenties kan je vrijstellingen bekomen.

Een eerder verworven kwalificatie (EVK) is elk binnenlands of buitenlands studiebewijs

dat aangeeft dat een formeel leertraject met goed gevolg werd doorlopen. Je moet dus

een examen hebben afgelegd dat resulteerde in een formeel studiebewijs.

Een eerder verworven competentie (EVC) is het geheel van kennis, inzicht, vaardigheden

en attitudes verworven door middel van leerprocessen die niet met een studiebewijs

werden bekrachtigd. Zo kan je relevante beroepservaring inbrengen om een vrijstelling

aan te vragen.

Vrijstellingen op basis van EVK of EVC verkrijg je niet zomaar. Bij een EVK-procedure

worden je reeds behaalde kwalificaties vergeleken met de inhoud van de HBO5-

opleiding. Bij een EVC-procedure worden je eventuele eerder verworven competenties

aan een onderzoek onderworpen.

Het EVK/EVC-beleid van het centrum staat omschreven in het centrumreglement (terug

te vinden op de website). De trajectbegeleider bewaakt het correct verloop van de

aanvraagprocedure EVC/EVK. De modulefiches (zie deel 4) kunnen richtinggevend zijn bij

het opstellen van je aanvraagdossier.

3.6 Voorzieningen

3.6.1 Professionele en nieuwe infrastructuur

Een grondige renovatie op de campus COOVI zorgde voor een nieuwe drive en

gloednieuwe of vernieuwde infrastructuur voor het centrum.

De lokalen van de opleiding bevinden zich in gebouw 5 van de campus. De recent

gerenoveerde klaslokalen zijn voorzien van alle nodige uitrusting zoals een whiteboard

en meubilair dat voldoende flexibel is om verschillende didactische werkvormen toe te

passen. Elk lokaal is uitgerust met een Smartboard, een handig multimedia bord dat

interactief en vernieuwend onderwijs mogelijk maakt.

Het centrum beschikt over een open leercentrum (OLC). Dit is een speciaal uitgerust

lokaal met PC’s, internetaansluiting en software waar je als cursist, al dan niet onder


9

begeleiding, zelfstandig kunt werken. Je kan er zelfstandig oefenen, taken maken,

gebruik maken van didactisch materiaal en software die jou kan ondersteunen in je

leerproces. Het reglement en de openingsuren van het OLC vind je op de website.

Het studentenrestaurant free-flow wordt dagelijks tijdens de lunch opengesteld voor

alle cursisten, lesgevers en personeel van de verschillende onderwijsinstellingen die

huisvesten op de campus.

De COOVItaria, een cafetaria met winkeltje, is dagelijks open in de namiddag en ’s

avonds. Hier kunnen cursisten, lesgevers en personeel terecht voor koffie of andere

dranken, een snelle hap en kanten klare maaltijden. Ook worden huisgemaakte

producten verkocht van de opleidingen Bakkerij, Slagerij, Kok en Brouwerij.

Op de campus vind je ook de nieuwe keukentoren. Dit architecturaal hoogstandje van 60

meter hoog is een opeenstapeling van hypermoderne lokalen en leskeukens. Op de 12de

verdieping vind je een panoramisch restaurant waar iedereen mits tijdige reservatie kan

genieten van een gastronomisch diner van 4 gangen met aangepaste wijnen voor een

voordelige prijs. Reserveren kan via de website.

De campus ligt in een groen park met vijver en bankjes, waar het vooral bij mooi weer

goed vertoeven is. Er is ook een zwembad, waar op vertoon van je cursistenkaart aan

democratische prijzen gezwommen kan worden.

3.7 Nog een vraag?

Hebt je na het lezen van deze studiegids - vademecum nog specifieke vragen omtrent

het centrum of de opleiding? Kijk dan zeker ook op de website (www.coovi.be/cvo) van

het centrum. Je vindt er de meest recente en actuele informatie terug.

Uiteraard staan ook onze secretariaatsmedewerkers altijd voor je klaar om je te helpen

met al uw vragen en om u alle nodige informatie te verstrekken:

Centrumsecretariaat:

Gebouw 5 – 1ste verdiep

Emile Gryzonlaan 5

1070 Anderlecht

+32 (0)25 26 51 00

[email protected]


10

DEEL 4: MODULESPECIFIEKE INFO

Hier vind je per module een modulefiche met extra modulespecifieke informatie.

MODULECODE MODULENAAM PAGINA

A1 Basis dubbel boekhouden 11

A2 Aanvullend dubbel boekhouden 13

A3 Computerboekhouden 15

A4 BTW 16

B1 Vennootschapsrecht 18

B2 Vennootschapsboekhouden 20

B3 Vennootschapsbelasting 21

C1 Sociale wetgeving 24

C2 Personenbelasting 26

C3 Burgerlijk, handels- en economisch recht 28

D1 Bank- en beurswezen 30

D2 Financiële algebra 33

E1 Financiële analyse 35

E2 Audit 37

E3 Kostprijsberekening 39

E4 Consolidatie 41

F1 Kostenbeleid en budgettering 43

F2 Organisatie en communicatie 45

G1 Projectwerk 47


11

Leerinhouden

- De boekhouding: begrip, functies, wetgeving, soorten volgens de grootte van

de onderneming.

- Basisbegrippen boekhouding: de inventaris, het vermogen, de balans,

balansrekeningen, resultatenrekeningen, journaal en grootboek, proef- en

saldibalans, algemeen rekeningstelsel.

- Studie van de commerciële activiteiten: aan- en verkoopdocumenten, BTW,

boekhoudkundige registratie aankoop en verkoop van handelsgoederen en

diensten en diverse goederen (incl. kortingen en kosten), aankoop in en verkoop

aan het buitenland, voorraadwijziging.

- Studie van de financiële activiteiten: beschikbare waarden, intresten, financiële

kortingen, vreemde valuta.

- Studie van de personeelskosten: bezoldigingen, voorschotten, sociaal

secretariaat.

- Studie van de tussenpersonen: commissionair, makelaar, concessionaris,

handelsvertegenwoordiger, handelsagent.

- Studie van de wisselbrief: betaal- en kredietinstrument, boekhoudkundige

verwerking.

- Studie van de activa: oprichtingskosten, immateriële vaste activa, materiële

vaste activa, financiële vaste activa, vorderingen, voorraden en bestellingen in

uitvoering, geldbeleggingen, liquide middelen.

Doelstellingen

De module basis dubbel boekhouden betekent voor de cursist een eerste

kennismaking met de registratietechnieken van de ondernemingsverrichtingen.

Het doel is de cursist het systeem van het dubbel boekhouden te leren

toepassen.

Inzicht en kennis in verband met de basiswet wordt verstrekt en de techniek van

het dubbel boekhouden wordt geleidelijk aan aangeleerd.

Begin-

competenties Geen voorkennis vereist.

Eind-competenties

De cursist kent op het einde van deze module de boekingsregels en kan ze

toepassen.

Hij kan commerciële documenten begrijpen, opstellen en boekhoudkundig

verwerken.

Literatuur

Algemeen boekhouden

Christine Van Liedekerke, Guy Walraevens

9789045549354

Uitgeverij De Boeck

Gecombineerd

onderwijs Afstands- en contactlessen

Didactische

werkvormen

Doceren

Onderwijsleergesprek (vraag en antwoordgesprek)

Demonstratie en oefening

Opdrachten.

Relevante informatie zelfstandig opzoeken en beoordelen

Modulefiche Basis dubbel boekhouden

HBO5 BOEKHOUDEN


12

Studiemateriaal

Handboek Boekhouden.

Dubbel boekhouden Basisbeginselen

3 herwerkte druk

Erik De Lembre, Patricia Everaert en Jan Verhoeye

Uitgeverij Intersentia

ISBN 9789400003811

Website Nationale Bank van België

Evaluatie

Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling gehouden van de

vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te stellen wat de student kan en

eventueel kan er worden bijgestuurd.

Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.

Bij elke afstand les wordt er feed back gegeven

Aantal Lestijden 120

Startvoorwaarden

In het bezit van door het decreet voorgeschreven studiebewijzen.

Studenten niet in het bezit van zo’n studiebewijs, indien ze slagen in een

toelatingsproef

Lector Guido Van Schoor

gespecialiseerd medewerker VRT boekhouding


13

Leerinhouden

• Grondige herhaling van de basiskennis van boekhouden

• Uitdieping van de actiefrekeningen klasse 2, 3, 4 en 5

• Uitdieping van de passiefrekening klasse 1 en klasse 4

• Voorstelling van een jaarrekening

• Boekingen die verband houden met de afsluiting van het boekjaar

• Het opstellen van een jaarrekening

• Juridische aspecten van de boekhouding, de uitvoeringsbesluiten,

internationale richtlijnen en standaarden

Doelstellingen

• Kennismaken met de uitgebreide registratietechnieken van de

ondernemingsverrichtingen

• Jaarrekening opstellen & Inzicht in de eindejaarsverrichtingen

Begin-

competenties

• De kennis uit de module basis dubbel boekhouden

Eind-competenties

• Kennis van balansrubrieken uitdiepen

• Het boekjaar afsluiten en regularisaties uitvoeren

• Een jaarrekening opstellen

• De juridische aspecten van de boekhouding uitdiepen met aandacht

voor de uitvoeringsbesluiten en internationale richtlijnen en

standaarden

Literatuur

Websites :

- Commissie voor boekhoudkundige normen (CBN) : www.cnc-

cbn.be/nl

- Belgisch Staatsblad :

www.ejustice.just.fgov.be/tsv_pub/index_n.htm

- KMO cockpit (de 100 meest gevraagde journaalposten):

www.kmocockpit.be/

Gecombineerd


Didactische

werkvormen

• Leergierigheid: zoeken naar verbreding en verdieping van zijn kennis

door opvolging van de nieuwe richtlijnen en wetgeving

• Begrijpen van juridische teksten

• Discipline: volgens de regels, procedure en afspraken

• Zin voor samenwerking

• Kritisch vermogen ontwikkelen

• Relevante informatie zelfstandig opzoeken en beoordelen

• De leerstof wordt door de leerkracht aangebracht. Daarna kunnen de

cursisten de oefeningen oplossen onder begeleiding van de leerkracht.

Studiemateriaal

• Handboek Boekhouden, Deel 4: Grondige studie van de jaarrekening

naar Belgisch recht, Prof.dr Erik De Lembre, Wolters Plantyn

• Handboek Boekhouden, Deel 3, Prof.dr Erik De Lembre, Wolters Plantyn

Modulefiche Aanvullend dubbel boekhouden

HBO5 BOEKHOUDEN


14

Evaluatie

• Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling gehouden van

de vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te stellen wat de student

kan en eventueel kan er worden bijgestuurd.

• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.

• Bij elke afstandsles wordt er een evaluatie gehouden

• De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de

eerste les meegedeeld.

Aantal Lestijden 120 lestijden waarvan 30 % in afstandsonderwijs.

Startvoorwaarden Attest Basis Dubbel Boekhouden

Lector Geert Claes


15

Leerinhouden

De cursist kan :

• basisbestanden aanmaken, opvragen en wijzigen

• aan- en verkoopfacturen boeken a.d.h.v. documenten

• financiële verrichtingen registreren op basis van documenten

• diverse verrichtingen boeken

• BTW-aangifte en wettelijke documenten afdrukken

• afsluitwerkzaamheden verrichten

Doelstellingen De cursist leert een volledige boekhouding op computer uit te voeren a.d.h.v.

het boekhoudpakket “Exact Online”.

Begin-

competenties De kennis uit de module “basis dubbel boekhouden”.

Eind-competenties Praktijkgericht inzicht i.v.m. de werkwijze en het ingeven van diverse

documenten.

Literatuur

Handboek “Boekhouden op computer met Exact Online” met geïntegreerde

casestudy

Auteur : Dirk Maesen - Uitgeverij De Boeck

Gecombineerd


Didactische

werkvormen








Studiemateriaal

Handboek “Boekhouden op computer met Exact Online” met geïntegreerde

casestudy

Auteur : Dirk Maesen - Uitgeverij De Boeck

Programma online : Exact Online

Evaluatie




• Op het einde van de module volgt een schriftelijk examen, in de vorm

van een eindopdracht


De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de eerste

les meegedeeld.

Aantal Lestijden 60

Startvoorwaarden Attest “basis dubbel boekhouden”.

Lector Linda Van Leuven (tevens werkzaam op een boekhoudafdeling in een KMO zodat

praktijkgerichtheid gewaarborgd is)

Modulefiche Computerboekhouden

HBO5 BOEKHOUDEN


16

Leerinhouden

Wat betreft de leerinhoud verwijs ik in eerste instantie naar het leerplan van

HBO 5 Boekhouden, hetgeen jullie terug vinden op het elektronisch leerplatform

(smartschool op CVO COOVI).

Hierna volgt echter een beknopt overzicht van de leerinhoud van de module

BTW:

• Inleidende begrippen en het begrip belastingplichtige

• De belastbare handelingen: de levering van goederen, de dienstverstrekking,

de invoer en de intracommunautaire verwerving

• De belastbare handelingen: de plaatsbepaling en het tijdstip

• De vrijgestelde handelingen (of “Welke handelingen worden niet belast?”)

• De voldoeningsplicht (of “Wie moet de btw doorstorten of daadwerkelijk

betalen aan de btw-administratie?”)

• De maatstaf van heffing (of “Waarop berekenen we de BTW?”)

• Recht op aftrek en de herzieningen ervan

• Tarieven

• De verplichtingen inzake BTW

Doelstellingen

• De student kan in eigen woorden de begrippen uit de BTW uitleggen.

• De student kan een (gestructureerde) analyse maken van de diverse

belastbare handelingen (o.a. plaatsbepaling, tijdstip, vrijstelling, etc.).

• De student kan op zelfstandige wijze een BTW-aangifte invullen.

• De student kan de meest voorkomende praktijkscenario’s inzake BTW op

zelfstandige wijze analyseren.

Begin-

competenties

Geen specifieke voorkennis vereist, doch notie van boekhouden is een pluspunt

Eind-competenties

Hierbij verwijs ik in eerste instantie naar de algemene doelstellingen

opgenomen in het leerplan:

“ De cursist

• kan het principe van de BTW verklaren

• weet door wie BTW is verschuldigd (belastingplichtige)

Modulefiche BTW

HBO5 BOEKHOUDEN


17

• kan de ‘Maatstaf van Heffing’ berekenen (wanneer is BTW verschuldigd,

wanneer niet?) (Belastbare handeling - vrijstelling)

• weet waar en wanneer BTW is verschuldigd (Plaats van handeling)

• kent de administratieve verplichtingen en kan ze vervullen

• kan de diverse BTW-formulieren invullen en toelichten”

Literatuur

� Ruysschaert, S., Vanheuverzwijn, C., De Vroe, R., 2015. Praktisch BTW-

recht, Uitgeverij De Boeck, Berchem.

� Wille, P., Borger, F., Govers M., 2015. Handboek BTW, Uitgeverij

Intersentia, Antwerpen.

� Vervoort, J., 2015. Basiscursus btw, Uitgeverij fiscaal informatief,

Wevelgem.

Gecombineerd

onderwijs Afstands- en contactlessen.

Didactische

werkvormen

• Interactieve hoor- en werkcolleges: theorieën, (praktijk)voorbeelden en

(praktijk)oefeningen wisselen elkaar af gedurende de lesperiodes.

• Zelfstudie van theorie en oefeningen.

Studiemateriaal

• Powerpointpresentaties (beschikbaar via het elektronisch leerplatform)

� Ruysschaert, S., Vanheuverzwijn, C., De Vroe, R., 2015. Praktisch BTW-

recht, Uitgeverij De Boeck, Berchem.

Evaluatie

• Schriftelijk eindexamen: 70% van de punten

• Permanente evaluatie:

o 30% van de punten met betrekking tot de geëvalueerde

toetsen en/of opdrachten gekoppeld aan de afstandslessen

Aantal Lestijden 80 lestijden

Startvoorwaarden Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden voor HBO

Lector Bart Leyman


18

Leerinhouden

• De vennootschap in het algemeen (begrip en soorten)

• De naamloze vennootschap

• De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

• De coöperatieve vennootschap

• De vennootschap onder firma

• De gewone commanditaire vennootschap

• De commanditaire vennootschap op aandelen

• De vennootschap met sociaal oogmerk

• Omzetting, fusie en splitsing van vennootschappen

• Inbreng van een algemeenheid of van een handelstak

• Tijdelijke handelsvereniging en handelsvereniging bij wijze van

deelneming

• Verspreiding van de jaarrekening

Doelstellingen

• Inzicht en kennis verwerven in de structuur, de organisatie en de

werking van de vennootschapsvormen.

• Wegwijs raken in de vennootschapswetgeving

• Verwerven van een duurzame juridische woordenschat

• Juridische teksten begrijpen en raadplegen

Begin-

competenties

• Inzicht en kennis verwerven in de structuur, de organisatie en de

werking van de vennootschapsvormen.

• Wegwijs raken in de vennootschapswetgeving

• Verwerven van een duurzame juridische woordenschat

Juridische teksten begrijpen en raadplegen

Eind-competenties








Literatuur

• Vennootschaprecht toegepast

R. Smits en J.P. Vincke


• Praktisch vennootschapsrecht

De Graeve, J. Roodhooft, B. Windey

Uitgeverij De Boeck

Gecombineerd


Didactische

werkvormen







Modulefiche Vennootschapsrecht

HBO5 BOEKHOUDEN


19


Studiemateriaal

• Vennootschapsrecht in België

H. De Muynck

Uitg. Academia Press

ISBN 978-90-382-1418-4

• PC/internet

Evaluatie






De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de eerste les

meegedeeld.


Startvoorwaarden

• Basis dubbel boekhouden

• Aanvullend dubbel boekhouden


Lector Elke Van der Heyden


20

Leerinhouden

1. Keuze tussen eenmanszaak en vennootschap

2. Boekhoudkundige verwerking van de oprichting

3. Boekhoudkundige verwerking van het opvragen van gelden

4. Boekhoudkundige verwerking van vervroegde stortingen

5. Boekhoudkundige verwerking van in gebreke gestelde aandeelhouders

6. Boekhoudkundige verwerking van kapitaalwijzigingen

7. Boekhoudkundige verwerking van obligatieleningen

8. Boekhoudkundige verwerking van de winstverdeling

9. Boekhoudkundige verwerking van de vereffening van een vennootschap

10. Het opmaken van een financieel plan

11. Het opmaken en neerleggen van een jaarrekening

Doelstellingen

Alle levensfases van een onderneming boekhoudkundig leren verwerken

Inzicht en kennis betreffende de wettelijke vereisten worden summier door de

leerkracht aangebracht.

Begin-

competenties

De kennis uit de module basis dubbel boekhouden en aanvullend dubbel

boekhouden

Eind-competenties

De verschillende levensfasen van de vennootschap boekhoudkundig verwerken

Een financieel plan opmaken

Kapitaalswijzigingen boekhoudkundig verwerken

Jaarrekeningen opmaken en neerleggen (verschillende vormen en

verplichtingen)

Het resultaat verwerken

De vereffening van een vennootschap boekhoudkundig verwerken

Gecombineerd


Didactische

werkvormen





Studiemateriaal

� Handboek Boekhouden, Deel 4: Grondige studie van de jaarrekening

naar Belgisch recht, Prof.dr Erik De Lembre, Wolters Plantyn

Evaluatie


• Tussentijdse evaluatie door opdrachten in de klas.


meegedeeld.


Startvoorwaarden • Attest Basis Dubbel Boekhouden

• Attest Aanvullend Dubbel Boekhouden


Modulefiche Vennootschapsboekhouden

HBO5 BOEKHOUDEN


21

Leerinhouden

• Wie is onderworpen aan de vennootschapsbelasting �

rechtspersoonlijkheid, fiscale woonplaats België, exploitatie van een

onderneming

• Aangifteprocedure in de vennootschapsbelasting � aanslagjaar,

boekjaar, aangifteformulier en verplichte bijlagen, elektronisch aangifte

vennootschapsbelasting, aangifte termijn, geldigheid en bewijskracht

van aangifte, sancties aangifte,

• Boekhoudrecht en vennootschapsrecht versus fiscaal recht

• Vaststelling van de belastbare grondslag � indeling winst volgens

bestemming, belastbare basis via de acht bewerkingen en synthese

• Aftrekbare beroepskosten (o.a. onroerend goed, leningen,

bezoldigingen, afschrijvingen, commissies, geheime commissielonen) �

band met maatschappelijk doel van de vennootschap (statutair doel),

overlopende rekening.

• Belastbare reserves �beweging van de belastbare reserves,

herwaarderingsmeerwaarde, overdragen winst en/of verlies, verdeling

winst door algemene vergadering, onzichtbare reserves

(afschrijvingsexcedenten) rechtstreeks in kosten geboekte activa,

belastbare waardeverminderingen, onderwaardering voorraad en

vorderingen, gratis verworven activa, overwaarderingen passiva),

aanpassing van de begintoestand (meerwaarde op aandelen,

meerwaarde personenwagens, terugneming van belaste

waardeverminderingen op aandelen, tax shelter

• Vrijgestelde reserves � waardeverminderingen op handelsvorderingen,

voorzieningen voor risico’s en kosten, herwaarderingsmeerwaarden,

gespreid te belasten meerwaarde, meerwaarden op bedrijfsvoertuigen

en op binnen-/zeeschepen

• Verworpen uitgaven � niet aftrekbare belastingen, geldboeten,

autokosten, receptiekosten, relatiegeschenken, restaurantkosten, niet

specifieke beroepskledij (eventueel voordeel alle aard), minderwaarden

en waardevermindering aandelen, sociale voordelen, liberaliteiten

(giften)

• Uitgekeerde dividenden (gedecreteerd), roerende voorheffingen

(moeder-dochter richtlijn), en tarieven roerende voorheffing

• Eerste bewerking � negatief/positief fiscaal resultaat

• Tweede bewerking � tonnagetax, uitsplitsing winst naar oorsprong

(waaronder verliescompensatie)

• Derde bewerking � aftrek van niet belastbare bestanddelen

• Vierde bewerking � aftrek van DBI en VRI

• Vijfde bewerking � aftrek van octrooi-inkomsten

• Zesde bewerking � notionele intrest aftrek

• Zevende bewerking � aftrek vorige verliezen

• Achtste bewerking � investeringsaftrek

• Negende bewerking � overdraagbare aftrek voor risicokapitaal.

• Tarief van de vennootschapsbelasting

• Verrekeningen van voorheffingen en voorafbetalingen

Modulefiche Vennootschapsbelasting

HBO5 BOEKHOUDEN


22

Doelstellingen

• De student is in staat om op zelfstandige basis vanuit de jaarrekening

een aangifte in te vullen.

• De student kan in eigen woorden begrippen uit de

vennootschapsbelasting beschrijven.

• De student kan fiscale vraagstukken omtrent vennootschapsbelasting

analyseren en een oplossing aanreiken aan de hand van de voorhanden

zijnde studiematerialen.

• De student heeft inzicht in de bepaling van de fiscale belastbare winst.

• De student kan de invloed van een boekhoudkundige wijziging vertalen

naar de fiscale aangifte.

Begin-

competenties

• Geen voorkennis vereist, doch notie van boekhouden en

vennootschapsrecht is een pluspunt

Eind-competenties

• Basisbegrippen van de vennootschapsbelasting

• Link met Boekhoudrecht en Vennootschapsrecht

• Invullen van een eenvoudige aangifte vennootschapsbelasting

Literatuur

• Fiscoloog – Fiscale Koerier- Algemeen Fiscaal Tijdschrift (AFT) - TFR

• Tijdschrift Creatief Boekhouden van Kluwer

• Pacioli (zie Site BIBF)

• Site BIBF/ Site IAB

• Trends-Tendance

• Vervoort, J. (2015) Vennootschapsbelasting 2015-2016. Uitgeverij

Fiscaal Informatief

• www.fisconetplus.be

• Portaalsite FOD Financiën

Gecombineerd

onderwijs • Afstands- en contactlessen

Didactische

werkvormen

•







• Interactieve hoor- en werkcolleges: theorieën, (praktijk)voorbeelden en

(praktijk)oefeningen wisselen elkaar af gedurende de lesperiodes.

• Zelfstudie van theorie en oefeningen Relevante informatie zelfstandig

opzoeken en beoordelen

•

Studiemateriaal

• Handboek: Praktisch vennootschapsbelasting

• Auteur: Wim Van Kerckhove

• ISBN 978 90 455 3002 4 (opgelet : ieder jaar een bijgewerkte uitgave !).

• € 35


23

• Uitgeverij: De Boeck

•

Evaluatie






Aantal Lestijden • 80 lestijden waarvan 35 % afstandsonderwijs.

Startvoorwaarden • Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden voor HBO

Lector • Geert Claes


24

Leerinhouden

• Collectieve arbeidsverhoudingen

• De arbeidsovereenkomst

o Inleiding (rechtsgeldigheid, soorten,…)

o Verplichtingen van de partijen

o Proefbeding

o Oorzaken van schorsing

o Einde van de overeenkomst

• Tijdelijke arbeid, uitzendarbeid, ter beschikking stellen van werknemers

• De arbeidsreglementering

• De sociale zekerheid

• De wet op de arbeidsongevallen

• Het sociaal secretariaat

• De oplossing van geschillen (uitbreiding)

• Het sociaal statuut van zelfstandigen (uitbreiding)

• De administratieve formaliteiten van de werkgever (uitbreiding)

• De sociale balans (uitbreiding)

Doelstellingen

De cursist krijgt een inzicht in de geldende reglementering en wederzijdse

rechten en plichten van de werkgevers en werknemers en dit zowel bij de

totstandkoming van de arbeidsovereenkomst als tijdens de lopende duur en bij

de beëindiging van de overeenkomst.

De cursist krijgt inzicht in de diverse sectoren van de sociale zekerheid.

Begin-

competenties

Er is geen specifieke voorkennis vereist wat betreft sociale wetgeving.

Een grondige kennis van de Nederlandse taal is wel vereist.

Eind-competenties

Praktijkgericht inzicht en kennis in verband met de essentie van de sociale

wetgeving wordt aangeleerd.

De cursist heeft op het einde van deze module een duurzame sociaal-juridische

kennis i.v.m. het vakgebied verworven en kan deze in de praktijk toepassen.

Literatuur Praktisch sociaal recht van F. D’Hertefelt en L.Laurysens – Uitgeverij De Boeck

Gecombineerd


Didactische

werkvormen

● doceren

● aanschouwen

● onderwijs - leergesprek

● procesevaluatie en parallel groepswerk

Modulefiche Sociale wetgeving

HBO5 BOEKHOUDEN


25

Studiemateriaal

De cursisten beschikken over een handboek.

Rekenmachine.

Jaaragenda.

Evaluatie







meegedeeld.


Startvoorwaarden Er is geen specifieke voorkennis vereist, wat betreft sociale wetgeving

Lector Jan Billiet


26

Leerinhouden

• Inleidende begrippen � Rijksinwoners, wereldwijd inkomen,

progressieve belasting, belastbaar tijdperk en aanslagjaar,

individuele/gemeenschappelijke aanslag (gehuwden, wettelijke

samenwonenden, alleenstaanden), kinderen, decumul, aangiftetermijn,

kladversie versus definitieve aangifte

• Vak I � bankrekening, telefoonnummer

• Vak II � persoonlijke gegevens en gezinslasten (basisbedrag

belastingsvrije som, verhoging zware handicap, verhoging kinderen ten

laste en/of jonger dan 3 jaar, verhoging voor opvang bejaarden en

andere personen ten laste, verhoging alleenstaande met kinderlast,

aanrekening van de belastingsvrije som, terugbetaalbaar

belastingskrediet voor kinderlast)

• Vak III � onroerende inkomsten (kadastraal inkomen, brutohuur,

verandering eigenaar, eigen woning, verhuurde en niet verhuurde

gebouwen in België en buitenland)

• Vak IV � bezoldiging werknemers (omschrijving, eigenlijke

bezoldigingen, vrijgestelde bezoldigingen (kost eigen aan werkgever,

werkgeversbijdrage woon-werkverkeer), niet recurrente

resultaatsgebonden voordelen, andere vrijgestelde inkomsten, tarief,

loonfiche, voordelen alle aard, opzeggingsvergoedingen, vervroegd

vakantiegeld, aandelenopties, vervangingsinkomsten, niet ingehouden

persoonlijke sociale bijdrage, beroepskosten (forfaitair of werkelijk),

huwelijksquotiënt)

• Vak V � pensioenen (wettelijke, groepsverzekeringen,

levensverzekering, pensioensparen, taks op langetermijnsparen

• Vak VI � ontvangen onderhoudsuitkeringen

• Vak VII � inkomsten van kapitalen en roerende goederen

• Vak VIII � vorige verliezen en aftrekbare bestedingen

• Vak IX � interesten en kapitaalaflossingen van leningen en schulden,

individuele levensverzekeringen e.d.

• Vak X en XI: uitgaven die recht geven op belastingverminderingen,

belastingkrediet voor winwin-leningen.

• Vak XII : voorafbetalingen

• Vak XIV: rekeningen in het buitenland en juridische constructies.

• Vak XV: beroep en ondernemingsnummer

• Vak XVI : diverse inkomsten

• Vak XVII: bedrijfsleiders (categorieën, attractiebeginsel,

huurherkwalificatie)

• Vak XVIII: winsten

• Vak XIX : baten

• Vorige beroepswerkzaamheid en meehelpende echtgen.

Doelstellingen

• De student is in staat om op zelfstandige basis een aangifte PB in te

vullen.

• De student kan in eigen woorden begrippen uit de PB beschrijven.

• De student kan fiscale vraagstukken omtrent de PB analyseren en een

oplossing aanreiken aan de hand van de voorhanden zijnde

Modulefiche Personenbelasting

HBO5 BOEKHOUDEN


27

studiematerialen.

• De student heeft inzicht in de PB wetgeving en deze kunnen

interpreteren/uitleggen

Begin-

competenties • Geen voorkennis vereist

Eind-competenties

• Basisbegrippen van de vennootschapsbelasting

• Link met Boekhoudrecht en Vennootschapsrecht

• Invullen van een eenvoudige aangifte vennootschapsbelasting

Literatuur

• Fiscoloog – Fiscale Koerier- Algemeen Fiscaal Tijdschrift (AFT) - TFR

• Tijdschrift Creatief Boekhouden van Kluwer

• Pacioli (zie Site BIBF)

• Site BIBF/ Site IAB

• Trends-Tendance

• Vervoort, J. (2015) Personenbelasting 2014-2015. Uitgeverij fiscaal

informatief.

• www.fisconetplus.be

• Fiscale kengetallen (www.kmo-cockpit.be)

• Portaalsite FOD Financiën

Gecombineerd

onderwijs • Afstands- en contactlessen

Didactische

werkvormen








Studiemateriaal

• Uitgeverij De Boeck – Praktisch personenbelasting.

o Schooljaar 2015-2016 : editie 2015 (aanslagjaar 2014)

o Auteur: Sophie Hugelier

o Kostprijs : 32,- Euro

Evaluatie






• De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de

eerste les meegedeeld.

Aantal Lestijden • 80 lestijden waarvan 8 % afstandsonderwijs.

Startvoorwaarden • Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden voor HBO

Lector • Geert Claes


28

Leerinhouden

• Huwelijksvermogensstelsels

• Zakenrecht: goederen, eigendom, vruchtgebruik

• Erfrecht: wettelijk erfrecht, testamenten

• Verbintenissenrecht: begrip, bronnen, modaliteiten, gevolgen,

tenietgaan, bewijs

• Gebruikelijke contracten: koopcontract,

handelshuurovereenkomst, verzekeringscontract, opstellen van

eenvoudige contracten

• Zekerheden: borgstelling, inpandgeving, hypotheek,

voorrechten

• Gerechtelijk akkoord en faillissement

• Wet op de koophandel

o Handelaar

o Daden van koophandel

o Verplichtingen van een handelaar

• Consumentenrecht

o Begrip en toepassingsgebied

o Verkoop op afbetaling

o Huurkoop

• Wet op de handelspraktijken

• Vestigingswet

Doelstellingen

• Inzicht verwerven in de verschillende juridische aspecten uit het

burgerlijk recht en het handelsrecht die betrekking hebben op het

werkterrein van de boekhouder

Begin-

competenties geen

Eind-competenties

• De voor de boekhouder relevante juridische begrippen kennen

op het vlak van verbintenissenrecht, huwelijksvermogenstelsels,

zakenrecht, gerechtelijk akkoord en faillissement, wet op koophandel,

consumentenrecht, wet op de handelspraktijken, erfrecht,

vestigingswet en verzekeringen

• De verschillende wetboeken raadplegen en interpreteren.

• Cases oplossen en de oplossing toelichten.

Literatuur • Budget en recht (niet verplicht)

Gecombineerd


Didactische

werkvormen








Modulefiche Burgerlijk, handels- en economisch

recht

HBO5 BOEKHOUDEN


29

Studiemateriaal

• Burgerlijk recht, handelsrecht en economisch recht, Harald De Muynck,

Academia Press Gent

• Wetboeken burgerlijk recht, handelsrecht, wetboek van koophandel en

wet op de handelspraktijken

• Aanvullende nota’s en kopies

Evaluatie







meegedeeld.


Startvoorwaarden • geen



30

Leerinhouden

• Deel 1: het bankwezen

- Begrip bank

- Ontstaan en ontwikkeling van de banken

- Ontstaan en ontwikkeling van het geldwezen

- De functies van de financiële instellingen: intermediatie- ,

looptijdtransformatie- en betaalfunctie

- De verschillende soorten rekeningen

- Indeling van de financiële instellingen in België:

a) Positieverwervende en kredietverlenende financiële

instellingen

b) Instellingen die via risicodragend kapitaal participeren in

ondernemingen: zakenbanken en portefeuillemaatschappijen

c) De institutionele beleggers:

Verzekeringsmaatschappijen,

Wettelijke pensioenstelsel, extralegale pensioenen en

gemeenschappelijke beleggingsfondsen

d) De monetaire overheid:

De centrale bank(ECB)

Commissie voor banken financiewezen

Het herdisconterings- en waarborginstituut

Het Belgisch-Luxemburgs Instituut voor de Wissel

Het Rentefonds

De Belgische Vereniging der Banken

- Rendabiliteit, Liquiditeit en Solvabiliteit in de F.I.

- De deelmarkten van de geldmarkt:

a) De gewaarborgde daggeldmarkt

b) De markt voor schatkistcertificaten

c) De interbankenmarkt

d) De markt voor het privaatdisconto

- Kredietverlening aan particulieren en vennootschappen:

a) Kortlopende kredieten

b) Voorschotkredieten: kaskredieten en straightloans

c) Disconto-kredieten: cedenten- en leveranciersdisconto

d) Acceptkredieten

e) Persoonlijke leningen en kredieten op afbetaling

- Langlopende kredieten:

a) Hypothecaire leningen

b) Investeringskredieten

c) uitvoerkredieten

• Deel 2: het beurswezen

- Aandelen:

a) Omschrijving

b) Rechten van de aandeelhouders

c) Het rendement

d) Het risico

e) De soorten

f) De waardering

Modulefiche Bank- en beurswezen

HBO5 BOEKHOUDEN


31

g) Verbonden voordelen

- Obligatieleningen

a) Omschrijving

b) Rechten

c) Het rendement

d) Het risico

e) De soorten

f) De vervoegde terugbetaling

g) De waardering

- Schatkistcertificaten

a) Omschrijving

b) De primaire markt

c) De secundaire markt

- Kas- en spaarbons

a) Omschrijving

b) Verhandelbaarheid

c) varianten

- Staatsbons

- Verzekeringsbons

- Instellingen van collectieve beleggingen

a) Omschrijving

b) Voordelen

c) Soorten volgens juridisch-fiscaal standpunt

d) Soorten volgens de aard van de beleggingen

e) De prijzen van deelbewijzen

f) Verbonden kosten

- Pensioensparen

a) Omschrijving

b) Methoden: collectieve, individuele en spaarverzekering

c) Voorwaarden

d) Fiscale kenmerken

e) Rendement

- Vastgoedcertificaten

a) Omschrijving

b) Kenmerken

c) Soorten: leasing en huur

- Afgeleide of derivatieve producten:

a) Futures

b) Opties

c) Swaps

- De Beurs

a) MIFID-richtlijn

b) Structuur en organisatie van de Belgische secundaire markten

c) De markten van de effectenbeurs van Brussel

d) De beursindexen

Doelstellingen

• Inzicht verwerven in het economisch belang en de juridische

omkadering van het Belgische (en internationaal) banken beurswezen

• Hij verwerft kennis op het vlak van de verschillende betaalmiddelen,

kredietvormen en beleggingsproducten

Begin-

competenties Geen specifieke voorkennis vereist

Eind-competenties

• De cursist moet de verschillende betaalmiddelen, kredietvormen en

beleggingsproducten kunnen beoordelen en gebruiken

• Leergierigheid ontwikkelen om te verbreden en te verdiepen in deze

materie


32

• Zelfstandig opzoeken van informatie

• Hanteren van documenten

• Sociale en communicatieve vaardigheden

• Vaardigheden in het zien van details

• Omgaan met vertrouwelijke informatie

• Ontwikkelen van een zorg voor kwaliteit door nauwkeurig en oplettend

te werken

Literatuur

• Geld- en Financiewezen van M. Dombrecht, D.Heremans, S.Plasschaert

en J.Vanneste – Standaard Uitgeverij MIM

• Bank- en beurs binnenste buiten

K.Bellon, E.Koolen, K.Van Tenderloo, J. Vanneste

Uitgeverij De Boeck

• Beleggingsleer

S.De Ruyter, J. Van Doorslaer

Uitgeverij De Boeck

• Beleggingswezen in België

H. De Muynck

Uitgeverij Academia Press

• Betalingsmiddelen in België

H. De Muynck


Gecombineerd


Didactische

werkvormen

• Doceren

• Aanschouwen

• Leergesprek

• Individueel werk – opzoekingen internet

• Informatievergaring bij banken en verzekeringen

Studiemateriaal

• Ervaringsuitwisseling in groep

• Opvolging en begeleiding van de informatievergarende opdrachten

• Vraagstellingen in de les of via e-mail

Evaluatie

• Bank- en Beurswezen in België van Harald De Muynck – Academia

Press

ISBN 978-90-382-1099-5

• De Tijd

Aantal Lestijden




• De vaardigheden worden tijdens de oefeningen procesmatig

geëvalueerd




meegedeeld.

Startvoorwaarden 80 lestijden

Lector Geen

Michel Borremans


33

Leerinhouden

• Herhaling basisregels algebra

• Intrestberekening :

- Enkelvoudige interest : slotwaarde, afgeleide formules

- Samengestelde intrest : slotwaarde, afgeleide formules , gelijkwaardige

rentevoeten

• Annuïteiten : kunnen berekenen van :

- dadelijk ingaande postnumerando

- dadelijk ingande prenumerando

- vervroegde en uitgestelde

annuïteiten

• Disconto :

- handelsdisconto en samengesteld disconto kunnen berekenen

• Groeperen van kapitalen :

- de gemiddelde vervaldag kunnen berekenen

- de bepaalde vervaldag kunnen berekenen

• Leningen :

- leningen met eenmalige terugbetaling van het kapitaal

- leningen met constante aflossing van het kapitaal

- leningen met constante termijnen

- vervroegde terugbetaling

Doelstellingen

De cursist leert wiskundige formules toepassen in diverse financiële

situaties:

- Intrestberekening

- Discontoberekening

- Groeperen van kapitalen

- annuiteiten

- leningen

Begin-

competenties

• basiskennis algebra van niveau lager secundair onderwijs moet latent

aanwezig zijn ;

• kunnen werken met zakrekenmachine.

Eind-competenties

• leerinhouden in praktijksituaties kunnen toepassen ;

• accuratesse : erop gericht zijn binnen de voorgeschreven tijd een taak

nauwkeurig te voltooien ;

• resultaatgerichtheid : gedreven naar einddoel van de activiteit

toewerken ;

• zelfstandigheid en zin voor initiatief :

zelfstandig aan een taak kunnen werken en problemen durven

aanpakken

Literatuur zelf geschreven cursus

Gecombineerd


Didactische

werkvormen

• doceren

• aanschouwen

• onderwijs - leergesprek

• procesevaluatie

• parallel groepswerk

Modulefiche Financiële algebra

HBO5 BOEKHOUDEN


34

Studiemateriaal

Zakrekenmachine met minimaal vereiste bewerkingen : machten,

logaritmen, vierkantswortel

Evaluatie







meegedeeld.


Startvoorwaarden Er is geen specifieke voorkennis vereist, wat betreft financiële algebra

Lector Jan Billiet


35

Leerinhouden

• De jaarrekening: begrip, publicatieverplichting en indeling

• Herschikking van de balans en resultatenrekening

• Horizontale en verticale analyse

• Nettothesaurie en cash flow

• Liquiditeitsanalyse met inbegrip van de omloopsnelheden

• Solvabiliteitcoëfficiënten

• Rendabiliteit van de verschillende vermogens met inbegrip van

de financiële hefboom

• Bruto toegevoegde waarde, waaronder de berekening van de

productiviteit

Doelstellingen

• Inzicht verwerven in de methoden om de informatie

opgenomen in de jaarrekening te interpreteren en analyseren

• Aanleren tot het formuleren van voorstellen naar de

bedrijfsleiding ter verbetering van het resultaat

Begin-

competenties

• Inzicht verwerven in de methoden om de informatie opgenomen in de

jaarrekening te interpreteren en analyseren

• Aanleren tot het formuleren van voorstellen naar de bedrijfsleiding ter

verbetering van het resultaat

Eind-competenties

• Bereken en interpreteren van de verschillende financiële

kerngetallen

• In staat zijn voorstellen te formuleren indien het resultaat

moet bijgestuurd worden

• Accuratesse: binnen de voorgeschreven tijd een analyse

nauwkeurig voltooien

• Resultaatgerichtheid: naar het einddoel toewerken en zich niet

laten afleiden door details

• Zelfstandigheid


• Zin voor orde, netheid en nauwkeurigheid

• Kwaliteitszorg: nauwkeurig en oplettend werken en geen

fouten maken

• Analytisch en kritisch vermogen ontwikkelen

• Relevante informatie opzoeken en beoordelen

Literatuur

• Docent brengt de theorie aan (ex-cathedra), waarbij inzicht en kennis

van de analyse van de jaarrekening geleidelijk wordt aangeleerd op een

concentrische wijze.

• Aan de hand van de jaarrekening van een bel20-genoteerd bedrijf,

gepubliceerd bij de balanscentrale van de nationale bank van België,

word de financiële ratio’s klassikaal berekend en geanalyseerd.

• Daarna wordt er geoefend door zelf berekeningen en analyse te maken

van een zelf gekozen onderneming. Om tenslotte autonoom tot het

formuleren van conclusies en aanbevelingen te komen

Gecombineerd

onderwijs

• De jaarrekening van de onderneming van L. Uytterschaut – Standaard

Uitgeverij MIM

• Wat zegt de jaarrekening? Van D.W. Feenstra, C.A. Huijgen & E.J.

Modulefiche Financiële analyse

HBO5 BOEKHOUDEN


36

Stokking – Uitgeverij Wouters Import

• Financiële analyse van A. Popleu, G. Walraevens, C. Van Liedekerke, S.

• Vigoureux, D. Baeyens, W. Van Looy, D. Lambrechts en F. Van

Antenhove

• Gids voor het financieel beleid van R. Frederix, F. Vanaken en J.P. Van

Kerkhoven – Standaard Uitgeverij MIM

• Financiële analyse – de onderneming doorgelicht

J.Van der Elst en A. Vanbergen

Uitgeverij De Boeck

• Vademecum van de jaarrekening

R. Tiest


• Analyse van de jaarrekening toegepast

C.Coppens en M.Kimpe


ISBN 978-94-000-0295-1

Didactische

werkvormen Afstands- en contactlessen

Studiemateriaal








Evaluatie • PC/internet

Aantal Lestijden







meegedeeld.


Lector




Michel Borremans


37

Leerinhouden

• Belang van audit

• Organisatie van het economische beroep in België

• Soorten audit

• Het beroep en de media

• Theoretische en praktische benadering van het auditberoep

• Behandeling van diverse procedures in kader van het

vennootschapsrecht

• Eenmalige opdrachten te verrichten door de bedrijfsrevisor

• Controles op diverse rubrieken van de jaarrekening

Doelstellingen

• Einddoel is dat de cursist inzicht krijgt in de activiteiten die

plaatshebben bij de uitvoering van de diverse auditaspecten binnen een

onderneming

• Inzicht en kennis in verband met de verschillende stappen, de normen

en technieken voor externe en interne controle , alsook de

deontologische principes

Begin-

competenties

• A1: Basis dubbel boekhouden

• A2: Aanvullend boekhouden

Eind-competenties

• Opstart van een auditopdracht kennen

• Weten wanneer al dan niet een commissaris dient aangesteld te

worden binnen welke vennootschap

• Kunnen vaststellen of een vennootschap al dan niet groot is

• Diverse rubrieken van de jaarrekening kunnen controleren

• Basiskennis van het boekhoudrecht

• Diverse begrippen omtrent het beroep beheersen

Literatuur Financiële Audit, Ignace De Beelde, Academia Press

Gecombineerd

onderwijs Enkel contactlessen

Didactische

werkvormen








Studiemateriaal •

Evaluatie •

Aantal Lestijden




• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen


Lector • Basis dubbel boekhouden

Modulefiche Audit

HBO5 BOEKHOUDEN


38


• Financiële Analyse

Jan De Feyter


39

Leerinhouden

• Doel kostprijsberekening

• Vergelijking algemene met analytische boekhouding

• Kostensoorten

• Kostenplaatsen

• Bestemming van de kosten

• Begrippen kost en kostprijs

• Bedrijfsresultaat algemene boekhouding = exploitatieresultaat

analytische boekhouding

• BTW en kostprijs

• Extracomptabele kostencalculatie: kostenverdeelstaat en

extracomptabele berekeningen

• Autonome analytische boekhouding: kenmerken,

rekeningstelsel, boekingen bij aanvang van en tijdens boekhoudperiode

• Geïntegreerde analytische boekhouding

• Berekenen waarde bijproducten, afvalstoffen, goederen in

bewerking

• Aanpassen boekhouding aan productiemodaliteiten: soorten

industriële ondernemingen, productie op voorraad (één en meerdere

fabrikaten), productie op bestelling, productie in stadia, productie in

bedrijfsafdelingen

• Gevallenstudie

Doelstellingen • Het voeren van een analytisch boekhouding

• inzicht krijgen in de opbouw van de kostprijs

Begin-

competenties


Eind-competenties

• Kostensoorten, kostenplaats en -structuur kennen

• De technieken kennen om kostprijzen te berekenen

• De kosten analyseren en een kostprijs berekenen

• Diverse methoden van analytische verwerking kennen

• De analytische resultaatberekening kennen

• Een kostprijsboekhouding uitvoeren

• Voorstellen voor regularisatie formuleren

Literatuur

Gecombineerd


Didactische

werkvormen





Studiemateriaal • Cursus en rekeningenstelsel

Evaluatie • Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.


Modulefiche Kostprijsberekening

HBO5 BOEKHOUDEN


40


meegedeeld.


Startvoorwaarden

• Attest Basis Dubbel Boekhouden of gelijkwaardig

• Het is aan te raden ook een attest te bezitten van Aanvullend Dubbel

Boekhouden



41

Leerinhouden

� Wettelijk kader

� Definities

� Toepassingsgebied

� Principes

� Moederonderneming

� Consortium

� Consolidatiekring

� Consolidatieverplichting

� Consolidatiemethodes

� Evenredige

� Integrale

� Vermogensmutatie

� Voorbeeld van een geconsolideerde jaarrekening

� IAS/IFRS

� Organisatorische aspecten

Doelstellingen

• Inzicht en kennis verwerven van de Belgische en Europese wetgeving

• De theoretische benadering van de verschillende

consolidatietechnieken toepassen

• Einddoel is interpreteren en analyseren van een geconsolideerde

jaarrekening

Begin-

competenties

• Zelfstandig boekingen uitvoeren

• De jaarrekening kunnen lezen

Eind-competenties

� Op de hoogte zijn van het wettelijk kader

� De definities en het toepassingsgebied kennen

� Inzicht hebben in een geconsolideerde jaarrekening

� De verschillende consolidatiemethodes kennen en ze toepassen

Literatuur

• Consolidatiezakboekje - E. De Lembre en S. Podevijn – Kluwer – ISBN

978 90 46 55058 6

• Basisboek consolidatie – C.Coppens en M.Dekeyser – Standaard

Uitgeverij Professional – ISBN 978 90 341 1506 5

• Consolidatie – C. Rombaut – Uitgeverij De Boeck – ISBN 978 90 455

2986 7

Gecombineerd

onderwijs Enkel contactlessen

Didactische

werkvormen



•





Studiemateriaal • Eigen powerpointpresentatie

Evaluatie • Vragenstelling in de klas, tijdens pauzes en per e-mail

• Bijkomende oefeningen indien gewenst

Modulefiche Consolidatie

HBO5 BOEKHOUDEN


42

Aantal Lestijden




• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen


Lector



• Financiële Analyse

Michel Borremans


43

Leerinhouden

Kostengedragingen: bedrijfsdrukte

vaste ,variabele, semi-variabele kosten, directe indirecte kosten, indirecte

kostenverdeling.

Integrale kostencalculatie

Variabele kostencalculatie - direct costing

Kritische omzettechniek

Differentiële kostencalculatie

Standaardkostencalculatie

Activity based costing

Budgetten

Planning en budgettering

Verkoop- en verkoopkostenbudget

Productiebudget en voorraadbudget gereed product

Investeringsbudget

Kostenbudgettering

Materiaalbudget

Personeelsbudget

Budget indirecte productie- beheers- en administratiekosten.

Liquiditeitsbudget

Gebudgetteerde jaarrekening

Zero Base Budgeting

Doelstellingen

Het doel is voorstellen te formuleren voor het financieel- en kostenbeleid

van een eenvoudige onderneming.

Enerzijds moet de cursist inzicht krijgen in het kostenbeleid van een

onderneming. Verschillende technieken van kostencalculatie worden

besproken (full costing , direct costing, activity based costing evenals een

aantal basisbegrippen uit de bedrijfseconomie (vaste, veranderlijke,

semi variabele, directe en indirecte kosten, break even point…).

Anderzijds dient de cursist kennis te maken met de verschillende budgetten

die in een onderneming gehanteerd worden (verkoop- en

verkoopkostenbudget, productiebudget, investeringsbudget,

liquiditeitsbudget,…) en moet na het volgen van de module niet enkel in

staat zijn dergelijke budgetten op te stellen, maar ook ze kunnen toetsen en

interpreteren en voorstellen daaromtrent kunnen formuleren.

Begin-

competenties

Basis dubbel boekhouden

Kostprijsberekening

Eind-competenties

Inzicht hebben in het kostenbeleid van een onderneming.

Budgetten kunnen opstellen; interpreteren en eventuele voorstellen

daaromtrent kunnen formuleren.

Literatuur Management accounting

A. Jorissen, C .Lefebvre, A. Popleu, F. Roodhooft, C. Van Liedekerke, G.

Modulefiche Kostenbeleid en budgettering

HBO5 BOEKHOUDEN


44

Walravens

Uitgegeven door Standaarduitgeverij MIM

Budgettering van L. Van Haute en T.Versleegers

Uitgegeven door Standaarduitgeverij MIM

Financieel Management van C. Van Alphen

Uitgeverij Academic Service, Wouters Import

Handboek Management Accounting

Van W. Bruggeman, P. Everaert en S. Hoozée


Kosten- en opbrengstberekening ter ondersteuning van beslissingen van

Ivan De Cnuydt


Cost Accounting en Management Accounting van M. Erlingen

Uitgeverij Den Arend

Gecombineerd


Didactische

werkvormen

Doceren (ex cathedra)

Gebruik handboek en slides

Onderwijsgesprek (vraag- en antwoordgesprek)

Demonstratie

Individuele en groepsoefeningen

Opdrachten.

Studiemateriaal

Budgettering ’Gebudgetteerde balans en gebudgetteerde resultatenrekening

L. Van Haute, T. Versleegers

Uitgeverij De Boeck

ISBN 978 90 455 4168 6

Analytische boekhouden en kostencalculatie (*)

Erik De Lembre


ISBN 978 94 000 0256 2

(*) Boek gebruikt bij kostprijsberekening - geen extra kost.

Evaluatie







meegedeeld.


Startvoorwaarden

In het bezit van door het decreet voorgeschreven studiebewijzen.

Studenten niet in het bezit van zo’n studiebewijs, indien ze slagen in een

toelatingsproef.

Lector Linda Van Leuven


45

Leerinhouden

• Deel 1: Organisatie

- Plaats van de boekhoudafdeling in de organisatie

- Klasseer- en archiveringssystemen

- Timemanagement en arbeidsorganisatie

- Werkzaamheden binnen de organisatie coördineren

- Principe van human resources management

- Functieomschrijvingen en functie-eisen voor de medewerkers van

de boekhoudafdeling

- Bijscholing: criteria, evaluatie

- Werkoverleg:plannen, organiseren, leiden en opvolgen.

• Deel 2: Communicatie

- Presenteren van mondelinge en schriftelijke voorstellen

- Mondeling en schriftelijk rapporteren

- Contacten met externe raadgevers

- Logische opbouw van een vergadering

- Begeleiden, stimuleren en motiveren van medewerkers

- Geven van instructies

- Functionering- en evaluatiegesprek

- Geven van Feedback

- Formuleren van voorstellen voor promotie of ontslag

- Stappen bij een sollicitatiegesprek

- Voeren van een sollicitatiegesprek en voorstellen tot aanwerving

Doelstellingen

• Uiteindelijke doel is de cursist te leren een boekhoudafdeling

te coördineren

• Inzicht en kennis verwerven in verband met de verschillende

technieken van klasseren, vergadertechnieken, opstellen van

procedures,werkoverleg, functieomschrijving, enz..

• Hij verwerft kennis op het vlak van de verschillende

communicatietechnieken: rapporteren, presenteren, functionering- ,

evaluatie-, sollicitatiegesprekken, e.a.

Begin-

competenties Geen specifieke voorkennis vereist

Eind-competenties

• De cursist moet de verschillende organisatievormen kennen

• Inzicht hebben op de coördinatie van de afdeling

• Leergierigheid ontwikkelen om te verbreden en te verdiepen in

deze materie

• Zelfstandig opzoeken van informatie

• Hanteren van documenten

• Sociale en communicatieve vaardigheden

Literatuur

• Ervaringsuitwisseling in groep

• Opvolging en begeleiding van de informatievergarende opdrachten

• Vraagstellingen in de les of via e-mail

Gecombineerd


Didactische

werkvormen

• Doceren

• Aanschouwen

Modulefiche Organisatie en communicatie

HBO5 BOEKHOUDEN


46

• Leergesprek

• Individueel werk – opzoekingen internet

Informatievergaring

Studiemateriaal

• Eigen geschreven teksten

• Losse teksten

• Werkdocumenten

• HR-instrumenten

I.Vanderstukken

• Uitgeverij De Boeck

ISBN 978-90-455-4221-8

Evaluatie

• Begin van de les herhaling van de vorige, zodat docent de kennis van

elke cursist kan inschatten

• De vaardigheden worden tijdens de oefeningen procesmatig

geëvalueerd

• Permanente evaluatie aan de hand van medewerking/participatie aan

gesprekken en invullen van vorderingsdocumenten




meegedeeld.


Startvoorwaarden • Algemene Basis boekhouden

Lector

• VDAB

• Efficiënt vergaderen – Roularta Books

• Functioneringsgesprekken met uw baas – Kluwer

• NCMV – cultuur en vormingsdienst

• Werken met mensen

• Human Resource Management in essentie

R.Caers


• Administratieve organisatie

Michel Borremans


47

Leerinhouden

• Casestudies

• Bedrijfsbezoeken + verslaggeving

• Gastspreker + verslaggeving

• Stage

• Groepsopdrachten

Doelstellingen • Een link leggen naar de praktijk om de verworven kennis te toetsen

Begin-

competenties

• Powerpointpresentatie kunnen opmaken

• Communicatieve vaardigheden

• Teksten kunnen schrijven in Word

Eind-competenties

• Inzicht en kennis verworven over de praktijk

• Theoretische kennis omzetten in vaardigheden

• Mondelinge en schriftelijke communicatievaardigheden

• Accuratesse

• Leergierigheid

• Resultaatgerichtheid

• Zelfstandigheid en zin voor initiatief

• Discipline

• Zin voor orde, netheid en nauwkeurigheid


• Eerlijkheid en discretie

• Zorg voor kwaliteit

• Samenwerken in groep

Cursistenbegeleidi

ng

• Vooraf gemaakte afspraken worden door de docent gegeven en

uitgelegd

• Individuele en plenaire begeleiding tijdens de lestijden

• Vorderingen van de student worden zowel klassikaal, individueel, als via

e-mail opgevolgd

• Begeleiding door een promotor aangesteld volgens het vakgebied

• De verdere invulling kan verschillen van cursist tot cursist

(differentiatie)

Literatuur

• Schrijven van verslag tot eindwerk

L. Pollefliet


ISBN 978-90-382-926-4

Gecombineerd

onderwijs

Afstands- en contactlessen

Didactische

werkvormen


L. Pollefliet


• ISBN 978-90-382-926-4

Studiemateriaal


L. Pollefliet


• ISBN 978-90-382-926-4

Modulefiche Projectwerk

HBO5 BOEKHOUDEN


48

Evaluatie

• De vaardigheden worden tijdens de uitvoering van het project

procesmatig en continu geëvalueerd en bijgestuurd voor 25% van de

punten

• De evaluatie van de gekozen opdracht, zal meteen de beoordeling van

de module zijn

• Afhankelijk van de gekozen opdracht zal de beoordeling procesmatig

zijn (stage) en/of een evaluatie van het eindrapport (casestudy, verslag

of groepswerk).

• Bij de verdediging van het eindwerk is de jury samengesteld uit interne

(lectoren boekhouding) en externe (vertegenwoordigers BIBF,

zelfstandige boekhouders, interim bureaus, ..) leden.


Startvoorwaarden



• Computerboekhouden

• BTW

• Vennootschapsrecht


• Vennootschapsbelasting

• Sociale wetgeving

• Personenbelasting

• Burgerlijk, handels- en economische recht

• Bank- en beurswezen

• Financiële algebra

• Financiële analyse

• Audit

• Kostprijsberekening

• Consolidatie

• Kostenbeleid en budgettering

Lector Michel Borremans


49

CVO COOVI

Emile Gryzonlaan 1

1070 Brussel

www.coovi.be/cvo

[email protected]

STUDIEGIDS HBO5 BOEKHOUDEN - COOVI - Startpagina · HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016 4 1.3...

Documents

Transcript of STUDIEGIDS HBO5 BOEKHOUDEN - COOVI - Startpagina · HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016 4 1.3...