De relatie tussen toegankelijkheid van

voorzieningen

En kwaliteitsvolle zorg

Studiedag 23/05/2014

Cultuursensitieve zorg

Wat leert ons 10 jaar werken met

zelforganisaties en sleutelfiguren

• Fysieke toegankelijkheid

• Toegankelijkheid van informatie

• Toegankelijkheid van dienstverlening

Toegankelijk

• 1) Accessibel 2) Aanspreekbaar 3) Aansprakelijk

4) Begaanbaar 5) Benaderbaar 6) Bereikbaar 7)

Bereikt kunnende worden 8) Bezocht kunnende

worden 9) Geopend 10) Genaakbaar 11)

Geïnteresseerd 12) Makkelijk te bereiken 13)

Niet gesloten 14) Openbaar 15) Open 16)

Toeschietelijk 17) Vatbaar

Definitief Van Dale

• toe·gan·ke·lijk (bijvoeglijk naamwoord)

• 1te betreden; bereikbaar

• 2bereid toegang te

geven: toegankelijk voor nieuwe ideeën bereid

ze te horen en over te nemen

Wikipedia

• De toegankelijkheid van een locatie of

evenement heeft betrekking op het er mogen

en kunnen zijn

De term "toegankelijkheid" wordt op steeds meer

plaatsen vervangen door de koepelterm "inclusie".

Inclusie betekent de insluiting in de samenleving

van achtergestelde groepen op basis van

gelijkwaardige rechten en plichten.

Ontoegankelijk

Ontoegankelijk

• Complexe systemen

• Hooggespecialiseerd

• Bureaucratie

• Regeltjes

• Digitalisering

• Traagheid

• …

Complexe wereld

• Je kunt als leek geen moeras betreden zonder gids.

• Ontstaan van semi-formele functies zoals:

– Bruggenbouwers

– Bemiddelaars

– Wegwijzers / doorverwijzers

– Laagdrempelige onthaalpunten

– Voorportalen

– …

Maar ook:

• apotheker die helpt bij belastingbrief,

kruidenier/kapsalon die ook ontmoetingsplaats

is

• ‘oriëntatiepunt’ bij een moskee

• Hybride organisaties

• Kruispunten welzijn – dienstverlening – religie -

sociocultureel

Superdiversiteit

• ‘Norm’, standaard waar vervolgens iedereen

zich moet aan aanpassen is een problematisch

begrip

• Te eenzijdige focus op toeleiding,

doorverwijzing naar ‘reguliere diensten’

• Presentie, netwerken, good practices, vinger

aan de pols, diverse acties en praktijken

• Kennis delen en bijleren. Eindresultaat is

organisatie en een beleid die zich ook aanpast

• Praktijken ‘naast’ de welzijnssector:

burgergroepen, crowdfundingsinitiatieven,

moskeëen met diverse dienstverlening,

zelforganisaties voor etnisch-culturele

minderheden

• Hoe daaruit leren als welzijnssector?

Hypothese: een welzijns- en zorgsector die niet

inspeelt op diversiteit zal verdwijnen?

Wie gidst wie?

Wat leren wij uit werken met

zelforganisaties en bruggenbouwers?

• Situering 7 b’s van toegankelijkheid

Bruikbaarheid=

• Aansluiting vinden bij noden en behoeften van

groepen

– ‘onze mensen zijn zo opgeslorpt door

lifestress, dat ik mij niet geroepen voel om

hen per sé te willen doorverwijzen naar

‘reguliere’ werkingen’

– Je hebt hier oudere nieuwkomers wiens

leefwereld hier zo precair is, die bv. niet met

een gasfornuis kunnen omgaan

Niet stoppen bij toeleiding

• Bekendheid en informatieverspreiding

• Toeleiding

• ‘Bruikbaarheid’ Speelt de dienstverlening in op

de behoeften van de cliënt? Vb rusthuis-

behoeften van Moslims/ orientatiepunt voor

nieuwkomers uit L-Am,…

• Aanpassing /inspelen op noden

• Nieuwe situatie – win/win

• Good practices vs interesting practices

Meer visie, minder regels, meer realiteit

• Globale visie en funderende principes

ontwikkelen (belang van leiderschap!)

• Vertrekken vanuit noden en goede praktijken

en niet vanuit regels.

• Durven diversifiëren naar

doelgroepen/netwerken. Een superdiverse

samenleving vraagt een gediversifieerde

aanpak, waar verschil mag aanwezig zijn, waar

ruimte is voor experiment (‘crafting practices’)

Meer visie, minder regels, meer realiteit

• Outreachend, vinger aan de pols houden dicht

bij de burger/ cliënt/mantelzorger, …

• Bouwen aan wederzijdse relaties;

• Out of the box denken: vul eens

belastingbrieven in!

• Vermijd de valkuil ‘Marokkaanse thee-

activiteit’

Wederzijdsheid en vertrouwen

• Bouwen aan een wederzijdse dialoog

• Fundamenteel respect voor anders-zijn

• Luisteren

• Zelfreflexief over eigen handelen – kennis over eigen referentiekader

• Zich permanent informeren

• Investeren in duurzame relaties en proces

Veel oefenen

Fouten maken mag als bovenstaande houding gehanteerd wordt.

Durven

Samenwerking

• Complexe vraagstukken kun je niet alleen

Tijd

Doen

Contact

Els Nolf

Brusselse Welzijns- en Gezondheidsraad

’t Lakenhuis

Lakensestraat 76, bus 3 (5e verd.)

1000 Brussel

02413 01 48

www.bwr.be