Standar t Maliyetler ve Puan Kartı

Standart Maliyetler ve Puan Kartı

Bölüm 5

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Standart Maliyet

Standart Maliyetler

Önceden belirlenmiş.

Malzeme ,emek ve GİG planlamasıiçin kullanılan

Performans ölçümünde kerteriz alınan.

Muhasebe sistemini basitleştirmek için kullanılan maliyetlerdir.


Standart Maliyetler

Dolaysızİşçilik

Yöneticiler standartları aşan miktar ve maliyetler üzerine odaklanırlar .

Maliyet tipi

Mik

tar

DolaysızMadde

Üretim GenelGiderleri

Standart


Mühendisler,ürün müdürleri,muhasebeci ve yöneticilerin geçmiş deneyim ve beklentiler ışığında ortak ve

koordineli çaba gerektirirler.

Standart MaliyetlerinOluşturulması



Pratik mi yoksa ideal standartlarımı kullanmalıyız?

Mühendis Yönetim Muhasebecisi



Pratik standartlar makul ve verimli bir çaba ile ulaşılabilir seviyelerde tespit edilmelidir.

Üretim Müdürü



Hhmmm.Doğru ! Ideal standartlar,

mükemmelliyetçi ve ulaşılamaz olup birçok çalışanımızı ürkütüyor.

İnsan Kaynakları Müdürü


Notlar...

İdeal standartların caydırıcı olduğu uzun yıllardır kabul edilmektedir.Dolayısıyla “normal” hata ve artıklar standartlara dahil olarak düşünülür.

Geçmiş yıllar hata ve israfın elimine edilmeye çalışıldığı TKY ve 6 Sigma gibi uygulamalara şahit oldu

Şimdiki vurgu düzeltmelerin zaman içerisinde sağlanması gerektiği üzerine.

İdeal standartların caydırıcı olduğu uzun yıllardır kabul edilmektedir.Dolayısıyla “normal” hata ve artıklar standartlara dahil olarak düşünülür.

Geçmiş yıllar hata ve israfın elimine edilmeye çalışıldığı TKY ve 6 Sigma gibi uygulamalara şahit oldu

Şimdiki vurgu düzeltmelerin zaman içerisinde sağlanması gerektiği üzerine.


Dolaysız Madde Standartlarının Tesbiti

Fiyat Standartları

İskontolu,netalış fiyatları.

MiktarStandartları

Ürün dizaynında kullanılan

spesifikasyonlar


Dolaysız İşçilik Standartlarının Tesbiti

ÜcretStandartları

Ücret araştırmaları ve iş sözleşmeleri

kullanılabilir.

ZamanStandartları

Zaman ve hareketetütleri.


GİG Standartlarının Tesbiti

OranStandartları

Önceden belirlenmişGİG’oranının değişken kısmı.

AktiviteStandartları

Önceden belirlenmiş GİG’i hesaplamada kullanılan faaliyet.


Standart Maliyet Kartı – Değişken Üretim Maliyeti

Örnek ; Bir birim mamul için standart maliyet kartı

A A x BStandart Standart BirimZaman Fiyat Standart

Girdiler veya Oran Maliyet

Dolaysız Maddeler 3.0 kg. 4 YL/kg 12 Dolaysız İşçilik 2.5 sa. 14,00 YL/sa 35 Değişken GİG 2.5 sa. 3,00 YL/sa 8 Toplam standart birim maliyet 55

B


Standartlar bütçelerle aynı

mıdır?

Bir bütçe toplam maliyetler için

oluşturulur.

Standartlar ve Bütçeler

Standart ise birim maliyet içindir.

Bütçe hazırlarken genellikle

standartları kullanırız.


Standart Maliyetler ve SapmalarM

aliy

et

Standart

Bu varyans olumsuzdur zira gerçekleşen maliyetstandart maliyeti aşmaktadır.

Gerçek maliyetlerin standartlardan ne kadar saptığını “sapma analizi” veya “varyans analizi”

ile belirleriz.


Standart Maliyet ve Sapmalar

Olumsuz bir sapma var da bunlar niçin bu kadar önemli bizim için ?

Öncelikle bunlar sorunların nedenlerini

ve düzeltme yollarını işaret ederler.

İkincisi maliyetlerden sorumlu bölümlerde gerekli araştırmaların yapılmasını

sağlarlar.


Sapma Analizi Döngüsü

Standart maliyet performans

raporu hazırla

Sapmaları analiz et

Başla

Sorularıbelirle

Açıklamaları

dinle

Düzelticiönlemleri al

Gelecek dönemin

faaliyetlerini yönet


Standart Maliyet ve Sapmalar

Sapmalar

Fiyat Sapması

Gerçek ve standart fiyat arasındaki fark

Miktar Sapması

Gerçek ve standart miktararasındaki fark


Sapma Analizi için genel bir model

Gerçek Miktar Gerçek Miktar Standart Miktar × × × Gerçek Fiyat Standart Fiyat Standart Fiyat

Fiyat Sapması Miktar Sapması


Sapma Analizi için genel bir model


Fiyat Sapması Miktar Sapması

GM(GF - SF) SF(GM - SM)

GM = Gerçek Miktar SF = Standart Fiyat GF = Gerçek Fiyat SM = Standart Miktar


Standart Maliyetler

Genel modeli dolaysız maddeler için kullanalım.


Zirve AŞ dağ parkası için

Kg’ ı 5 YL dan 0,1kg elyaf standardı

belirlemiştir.

Geçen ay 2000 adet parka üretimi için 210 kg elyaf satın alınmış ve toplam malzeme

maliyeti 1,029 YL olmuştur.

DM SapmasıÖrnek


210 kg. 210 kg. 200 kg. × × × 4.90 YL/ kg. 5.00 YL/ kg. 5.00 YL/ kg.

= $1,029 = $1,050 = $1,000

21 YL olumlu

Fiyat sapması

50 YL olumsuz

Miktar sapması


Örnek


Formül ile...

DM Fiyat SapmasıFS = GM (GF - SF)

= 210 kg (4.90YL/kg - 5.00YL/kg)

= 210 kg (-0.10YL/kg)

= 21 Olumlu

DM Miktar SapmasıMS = SF (GM - SM)

= 5.00YL/kg (210 kg-(0.1 kg/parka 2,000 parka))

= 5.00YL/kg (210 kg - 200 kg)

= 5.00YL/kg (10 kg)

= 50 Olumsuz


Kısa soru

Varsayalım ki 2,000 parka üretmek için sadece 190kg elyaf kullanıldı. Miktar sapması ne olmuştur?

a. 50 Olumlu b. 50 Olumsuz

c. 100 Olumlu

d. 100 Olumsuz


a. 50 Olumlu b. 50 Olumsuz

c. 100 Olumlu

d. 100 Olumsuz



a. 50 Olumlu


a. 50 Olumlu

Kısa soru

MS = SF (GM - SM) = 5.00YL/kg (190 kg-(0.1 kg/parka 2,000 parka)) = 5.00YL/kg (190 kg - 200 kg) = 5.00YL/kg (-10 kg) = 50 Olumlu


Eğer dolaysız madde miktar standardı üretilecek nihai mamulde herhangi bir israf ve fire olmaksızın bulunması gereken kati miktarı göstermekte ise olumlu miktar sapması iyi bir şey midir?

a. Evet

b. Hayır


a. Evet

b. Hayır

Kısa soru


Kısa soru


a. Evet

b. Hayır


a. Evet

b. Hayır


Hanson AS bir Zip model çakmak için aşağıdaki standarda sahiptir ;

1.5 kg/Zip 4.00 YL/kg

Geçen hafta 1000 çakmak üretimi için 1700 kg malzeme alınmış ve toplam maliyet 6,630

YL olmuştur.

Malzeme SapmasıÖrnek

Zippy


Malzeme için gerçekte ne fiyat ödenmiştir?

a. 4.00 YL/kg.

b. 4.10 YL/kg .

c. 3.90 YL/kg .

d. 6.63 YL/kg .


a. 4.00 YL/kg.

b. 4.10 YL/kg .

c. 3.90 YL/kg .

d. 6.63 YL/kg .

Kısa soru Zippy



a. 4.00 YL/kg.

b. 4.10 YL/kg .

c. 3.90 YL/kg .

d. 6.63 YL/kg.


a. 4.00 YL/kg.

b. 4.10 YL/kg .

c. 3.90 YL/kg .

d. 6.63 YL/kg.

GF = 6,630 ÷ 1,700 kg.GF = 3.90

Kısa soru Zippy


Hanson’un malzeme fiyat sapması (FS):

a. 170 olumsuz.

b. 170 olumlu.

c. 800 olumsuz.

d. 800 olumlu.

Hanson’un malzeme fiyat sapması (FS):

a. 170 olumsuz.

b. 170 olumlu.

c. 800 olumsuz.

d. 800 olumlu.

Kısa soru Zippy


Hanson’un malzeme fiyat sapması (FS):a. 170 olumsuz.b. 170 olumlu.c. 800 olumsuz.d. 800 olumlu.

.

Hanson’un malzeme fiyat sapması (FS):a. 170 olumsuz.b. 170 olumlu.c. 800 olumsuz.d. 800 olumlu.

. FS = GM(GF - SF) MPV = 1,700 kg. × (3.90 - 4.00) MPV = 170 Olumlu

Kısa soru Zippy


1000 adet Zip üretmek için kullanılması gereken malzemenin standart miktarı :

a. 1,700 kg.

b. 1,500 kg.

c. 2,550 kg.

d. 2,000 kg.


a. 1,700 kg.

b. 1,500 kg.

c. 2,550 kg.

d. 2,000 kg.

Kısa soru Zippy



a. 1,700 kg.

b. 1,500 kg.

c. 2,550 kg.

d. 2,000 kg.


a. 1,700 kg.

b. 1,500 kg.

c. 2,550 kg.

d. 2,000 kg. SM = 1,000 birim × 1.5 kg/br SM = 1,500 kg

Kısa soru Zippy


Kısa soru

Hanson’un malzeme miktar sapması:

a. 170 olumsuz.

b. 170 olumlu.

c. 800 olumsuz.

d. 800 olumlu.

Hanson’un malzeme miktar sapması:

a. 170 olumsuz.

b. 170 olumlu.

c. 800 olumsuz.

d. 800 olumlu.

Zippy


1,700 kg. 1,700 kg. 1,500 kg. × × × 3.90 YL/kg. 4.00 YL/kg. 4.00 YL/kg.

= 6,630 = 6,800 = 6,000

Olumlu Fiyat Sapması170 YL

Olumsuz Miktar Sapması

800 YL


Özet Zippy


Sorumluluk

Olumsuz miktar sapmasından

ben sorumlu değilim;ucuz

malzeme alırsanız

böyle olur tabii!

Çok fazla malzeme kullandınız; adamların eğitimsiz,makinaların

bakımsız !

Üretim planlamanız o kadar kötü ki aniden malzeme istiyorsunuz ve yüksek

fiyatlardan alım yapıyoruz !


Standart Maliyetler

Şimdi dolaysız işçilik (Dİ)için

hesaplama yapalım.


Notlar...

Malzeme sapması: Fiyat sapması

FS = GM (GF - SF) Miktar sapması

MS = SF (GM - SM)

İşçilik sapması: Fiyat(Ücret Haddi) Sapması

ÜS = GZ (GÜ - SÜ) Verimlilik (Miktar)Sapması

VS = SÜ (GZ - SZ)

Gerçek zaman

Gerçek ücret

Standart ücret

Standart zaman


Hanson bir adet Zip çakmak üretmek için aşağıdaki işçilik standardına sahiptir:

1 çakmak için saati 12 YL’den 1.5 saat standart dolaysız işçilik saati

Geçen hafta 1000 adet Zip üretmek için toplam 1,550 saat çalışılmış ve dolaysız

işçilik maliyeti 18,910 YL olmuştur.

İşçilik Sapması ; Örnek Zippy


Hanson’un gerçekleşen ücret haddi ne olmuştur (GÜ)?

a. 12.20 YL/sa.

b. 12.00 YL/sa .

c. 11.80 YL/sa .

d. 11.60 YL/sa .

Hanson’un gerçekleşen ücret haddi ne olmuştur (GÜ)?

a. 12.20 YL/sa.

b. 12.00 YL/sa .

c. 11.80 YL/sa .

d. 11.60 YL/sa .

Kısa soru Zippy


Hanson’un gerçekleşen ücret haddi ne olmuştur (GÜ)?a. 12.20 YL/sa.b. 12.00 YL/sa .c. 11.80 YL/sa .d. 11.60 YL/sa .

Hanson’un gerçekleşen ücret haddi ne olmuştur (GÜ)?a. 12.20 YL/sa.b. 12.00 YL/sa .c. 11.80 YL/sa .d. 11.60 YL/sa .

Kısa soru

GÜ = 18,910 ÷ 1,550 sa GÜ = 12.20YL/sa

Zippy


Hanson’ın ücret (fiyat) sapması:

a. 310 olumsuz.

b. 310 olumlu.

c. 300 olumsuz.

d. 300 olumlu.

Hanson’ın ücret (fiyat) sapması:

a. 310 olumsuz.

b. 310 olumlu.

c. 300 olumsuz.

d. 300 olumlu.

Kısa soru Zippy


Hanson’ın ücret (fiyat) sapması:a. 310 olumsuz.b. 310 olumlu.c. 300 olumsuz.d. 300 olumlu.

Hanson’ın ücret (fiyat) sapması:a. 310 olumsuz.b. 310 olumlu.c. 300 olumsuz.d. 300 olumlu.

Kısa soru

ÜS = GZ(GÜ - SÜ) ÜS = 1,550 sa(12.20 - 12.00) ÜS = 310 olumsuz

Zippy


1000 adet çakmak için standart olarak harcanması gereken zaman;

a. 1,550 sa.

b. 1,500 sa.

c. 1,700 sa.

d. 1,800 sa.

1000 adet çakmak için standart olarak harcanması gereken zaman;

a. 1,550 sa.

b. 1,500 sa.

c. 1,700 sa.

d. 1,800 sa.

Kısa soru Zippy


1000 adet çakmak için standart olarak harcanması gereken zaman;a. 1,550 sa.b. 1,500 sa.c. 1,700 sa.d. 1,800 sa.

1000 adet çakmak için standart olarak harcanması gereken zaman;a. 1,550 sa.b. 1,500 sa.c. 1,700 sa.d. 1,800 sa.

Kısa soru

SZ = 1,000 birim × 1.5 sa/birim SZ = 1,500 sa

Zippy


Hanson’un verimlilik (miktar) sapması:

a. 590 olumsuz.

b. 590 olumlu.

c. 600 olumsuz.

d. 600 olumlu.

Hanson’un verimlilik (miktar) sapması:

a. 590 olumsuz.

b. 590 olumlu.

c. 600 olumsuz.

d. 600 olumlu.

Kısa soru Zippy


Hanson’un verimlilik (miktar) sapması:a. 590 olumsuz.b. 590 olumlu.c. 600 olumsuz.d. 600 olumlu.

Hanson’un verimlilik (miktar) sapması:a. 590 olumsuz.b. 590 olumlu.c. 600 olumsuz.d. 600 olumlu.

Kısa soru

VS = SÜ(GZ - SZ) VS = 12.00(1,550 - 1,500 ) VS = 600 olumsuz

Zippy


Gerçek Zaman Gerçek Zaman Standart Zaman × × × Gerçek Ücret Standart Ücret Standart Ücret

İşçilik SapmasıÖzet

Ücret Sapması310 olumsuz

Verimlilik sapması600 olumsuz

1,550 saat 1,550 saat 1,500 saat × × × 12.20 YL/sa 12.00 YL/sa 12.00 YL/sa

= 18,910 = 18,600 = 18,000

Zippy


İşçilik Sapması

OlumsuzVerimlilik Sapması

Yetersiznezaret

Bakımsızmakine

ekipman

Eğitimi yetersizçalışanlar

Kalitesizmalzemeler

Yetersiz talep


Sorumluluk !

Kardeşim, ucuz malzeme

alıyosunuz! Bir birim üretmek

için daha fazla zaman harcıyoruz.

Adamlarını eğitmedin,denetim yok çok zaman harcadınız!


Sorumluluk !

İnsan kaynakları yanlış insanlar seçtive eğitimlerine de önem vermedi ?


Standart Maliyetler

Şimdi de değişken üretim genel maliyetlerine

bakalım.(Değişken GİG).


Notlar..

İşçilik Sapması: Ücret Sapması

ÜS = GZ (GÜ - SÜ) Verimlilik Sapması

VS = SÜ (GZ - SZ)

Değişken GİG Sapması: Harcama Sapması

HS = GZ (GYO – SYO) Verimlilik SapmasıVS = SYO (GZ-SZ)

Yüklemeye esas olan gerçek zaman

Gerçek yükleme oranı

Standart yükleme oranı

Gerçekleşen üretim için gerekli standart zaman


Değişken GİG Sapması ; Örnek

Hanson’un geçen hafta kullandığı

standart yükleme oranı 3 YL/sa olup

gerçekleşen Değişken GİG

tutarı 5,115 YL olmuştur.


Hanson’un harcama sapması:

a. 465 olumsuz.

b. 400 olumlu.

c. 335 olumsuz.

d. 300 olumlu.

Hanson’un harcama sapması:

a. 465 olumsuz.

b. 400 olumlu.

c. 335 olumsuz.

d. 300 olumlu.

Kısa soru Zippy


Hanson’un harcama sapması:a. 465 olumsuz.b. 400 olumlu.c. 335 olumsuz.d. 300 olumlu.

.

Hanson’un harcama sapması:a. 465 olumsuz.b. 400 olumlu.c. 335 olumsuz.d. 300 olumlu.

.

Kısa soru

HS = GZ(GYO - SYO) HS = 1,550 sa(3.30 - 3.00) HS = 465 olumsuz

Zippy


Hanson’un verimlilik sapması:

a. 435 olumsuz.

b. 435 olumlu.

c. 150 olumsuz.

d. 150 olumlu.

Hanson’un verimlilik sapması:

a. 435 olumsuz.

b. 435 olumlu.

c. 150 olumsuz.

d. 150 olumlu.

Kısa soru Zippy


Hanson’un verimlilik sapması:a. 435 olumsuz.b. 435 olumlu.c. 150 olumsuz.d. 150 olumlu..

Hanson’un verimlilik sapması:a. 435 olumsuz.b. 435 olumlu.c. 150 olumsuz.d. 150 olumlu..

Kısa soru

VS = SYO(GZ - SZ) VS = 3.00(1,550 sa - 1,500 sa) VS = 150 olumsuz

1,000 birim × 1.5 sa/birim

Zippy


Harcama Sapması465 olumsuz

Verimlilik Sapması150 olumsuz

1,550 saat 1,550 saat 1,500 saat × × × 3.30 YL/sa 3.00 YL/sa 3.00 YL/sa hour

= 5,115 = 4,650 = 4,500

Gerçek Zaman Gerçek Zaman Standart Zaman × × × Gerçek Yük.Oranı Standart Yük Or. Standart Yük.Or.

Değişken GİGSapması

Zippy


Değişken GİG Sapması

Eğer değişken GİG dolaysız işçilik saati üzerinden yükleniyorsa

işçilik ve GİG verimlilik sapmaları orantılı olarak birlikte değişecektir.

Eğer değişken GİG dolaysız işçilik saati üzerinden yükleniyorsa

işçilik ve GİG verimlilik sapmaları orantılı olarak birlikte değişecektir.


Standart Maliyetlerin Avantajları

Performans değerleme ve maliyet kontrolünün

iyileştirilmesi

Karar verme ve planlamasüreci için daha etkin bilgi

Üretim maliyetlerindeolası azalmalar

Avantajlar


PotansiyelSorunlar

Olumsuz üzerine vurgu yapmak

moral bozucu olabilir.

Diğer amaçlar gözdenkaçabilir.

Olumlu sapmalaryanlış yorumlanabilir.

Sürekli iyileştirmestandartları karşılamaktan

daha önemli olabilir.

Şişkin stok seviyelerineneden olabilir.

Standart Maliyetlerin Problemli Yanları


Balanced Scorecard(Strateji Kartı)

Yönetim , stratejisini çalışanların anlayacağı ve kabul edeceği performans ölçüleri şekline

dönüştürür.

Yönetim , stratejisini çalışanların anlayacağı ve kabul edeceği performans ölçüleri şekline

dönüştürür.

Performansölçüleri

Müşteriler

Öğrenme ve Büyüme

Dahiliİş

Süreçleri

Finansal


Strateji Kartı

Firma sahiplerinenasıl bakıyoruz?

Sürekli olarak nasıl öğrenebilir

büyüyebilir ve iyileştirme yapabiliriz?

Hangi iş süreçlerinde lmükemmel olmalıyız?

Müşterilere nasıl bakıyoruz?


Strateji Kartı

Öğrenme iş süreçleriniiyileştirir

İyileşmiş iş süreçlerimüşteri tatminini

arttırır.

Artan müşteri tatminifinansal sonuçları

iyileştirir.


Faydaları...

İyi uygulandığı takdirde:Yönetimi güçlü bir strateji oluşturmaya

zorlar.Strateji organizasyonda tanınır.Performans ölçüleri strateji ile tutarlı olup

uygulanabilir Geri besleme mekanizmaları stratejiyi

dinamik hale getirir.

İyi uygulandığı takdirde:Yönetimi güçlü bir strateji oluşturmaya

zorlar.Strateji organizasyonda tanınır.Performans ölçüleri strateji ile tutarlı olup

uygulanabilir Geri besleme mekanizmaları stratejiyi

dinamik hale getirir.


Bazı Sorunlar...

Kültürel/davranışsal

Yorgunluk.

Kültürel şok /direnç.

Şampiyonlar.

Kültürel/davranışsal

Yorgunluk.

Kültürel şok /direnç.

Şampiyonlar.


Üretim Süreci tek katma değer yaratan zamandır.

Teslimat Performans Ölçüsü

BeklemeZamanı

Üretim Zamanı + Kalite Kontrol Zamanı+ Ambara Alma + Bekleme

Teslimat Döngüsü

Sipariş Alındı

ÜretimBaşladı

Mallar Yüklendi

Tamamlanma Süreci


Teslimat Performans Ölçüsü

ÜretimDöngüsünün

Verimliliği

Katma Değer Zamanı

Tamamlanma Süresi=

Bekleme Zamanı

Üretim Zamanı + Kalite Kontrol Zamanı+ Ambara Alma + Bekleme

Teslimat Döngüsü

Sipariş Alındı

ÜretimBaşladı

Mallar Yüklendi

Tamamlanma Süresi


Kısa soru

KAL AS firmasının TKY ekibi ortalama üretim süreleri için aşağıdaki tesbitleri yapmışlardır:

Bekleme 3.0 gün Ambara Alma 0.5 gün Kontrol 0.4 gün Stok 9.3 gün Üretim Süreci 0.2 gün

Tamamlanma süresi ne kadardır? a. 10.4 günb. 0.2 günc. 4.1 günd. 13.4 gün











Kısa soru

Tamamlanma süreci = Üretim+ Kontrol+ Ambar + Stok = 0.2 gün + 0.4 gün + 0.5 gün + 9.3 gün = 10.4 gün


Kısa soru



Üretim Döngüsü Verimliliği ne olmuştur ? a. 50.0%b. 1.9%c. 52.0%d. 5.1%











Kısa soru

ÜDV = Katma Değer Süresi ÷ Tamam.Süresi

= Üretim Zamanı ÷ Tamam.Süresi

= 0.2 gün ÷ 10.4 gün = 1.9%


Kısa soru


Bekleme 3.0 gün Ambara Alma 0.5 gün Kontrol 0.4 gün Stok 9.3 gün Üretim Süreci 0.2 gün Teslimat döngüsü süresi ne kadardır?

a. 0.5 gün

b. 0.7 gün

c. 13.4 gün

d. 10.4 gün



a. 0.5 gün

b. 0.7 gün

c. 13.4 gün

d. 10.4 gün




a. 0.5 gün

b. 0.7 gün

c. 13.4 gün

d. 10.4 gün



a. 0.5 gün

b. 0.7 gün

c. 13.4 gün

d. 10.4 gün

Kısa soru Teslimat Döngüsü= Bekleme Süresi + Tamamlanma Süresi = 3.0 gün + 10.4 gün = 13.4 gün


Bölüm Sonu

Standar t Maliyetler ve Puan Kartı

Documents

Transcript of Standar t Maliyetler ve Puan Kartı