SPEKTROFOTOMETRE

SPEKTROFOTOMETRESpektrofotometreler, madde renginin younluunun llmesiyle madde miktarnn veya konsantrasyonunun bulunmasn salayan cihazlardr.

Spektrofotometrenin temel eleri, k kayna,(eitli filtreler, n getii aralklar ve aynalardan oluan) monokromatr, rnein konulduu oda, alglayc (detektr) ve kaydedici veya yazcdr. Bunlarn yeni modelleri genellikle bilgisayar kontrolldr.

UV k blgesindeki lmler iin 200-340 nm dalga boylar arasnda radyasyon oluturan yksek basnl hidrojen veya dteryum lambas, grnr k blgesi iin 340-800 nm dalga boylar arasnda k veren tungsten halojen lamba kullanlr.Spektrofotometre lambalarnn standart bir k kts verebilmesi iin belli bir sre snmas gereklidir. Bu bakmdan lmden yaklak on be dakika nce aletin almas ve lm sreleri arasnda fazla zaman fark yoksa kapatlmamas tercih edilir.

Cam kvetler ucuz olmakla birlikte, UVyi tamamen emdikleri iin 340 nmnin yukarsndaki dalga boylar iin kullanlabilirler. Kuartz ya da silika kvetler ise UV ve grnr k blgelerinin tamam (200-800 nm) iin uygundur. erisine tek kvet konulabilen odalar tek nl, ayn anda iki kvet konulabilenler ise ift nl olarak adlandrlr.

Ik, insan gzyle grlebilir dalga boylarndaki elektromanyetik radyasyon enerjisidir.Dalga boyu, iki dalga piki arasnda mesafedir ki genellikle nanometre (nm), bazen angstrm (A0) ve milimikron (m) olarak ifade edilir.Gne veya bir tungsten lambadan salan k, insan gznn beyaz olarak tanmlad, farkl dalga boylarndaki k enerjilerinin bir karmdr.

nsan gz, yaklak 380-750 nm arasnda dalga boylarna sahip olan k enerjilerine cevap verebilmektedir. 750 nm dalga boyundaki k nfraruj (Krmz-tesi, IR) olarak tanmlanr.

Bir madde elektromagnetik dalga spektrumunda 380-750 nm uzunluundaki grnr nlarn hepsini geiriyor veya yanstyorsa beyaz grnr; hepsini souruyorsa (arbsorbluyorsa) siyah grnr.Grnr spektrumda mavi rengi souran bir made sar renkli, sar rengi souran bir madde mavi renkli grnr. Yeil rengi souran bir madde krmz renkli, krmz rengi souran bir madde yeil renkli grnr.

Spektrofotometre; bir solsyondaki znm maddelerin deriimlerinin ve/veya saflk derecelerinin belirlenmesi, bilinmeyen biyomolekllerin tanmlanmas, biyokimyasal reaksiyonlarn kinetiinin incelenmesi, makromolekl-ligand etkileimlerinin tanmlanmas gibi eitli amalara ynelik olarak kullanlmaktadr.

Lambert-Beer kanunu Bir zeltiden geen k miktar, n zelti iinde kat ettii yol ve zelti konsantrasyonu ile logaritmik olarak ters orantl, emilen k miktar ise doru orantldr

erisinde organik molekller bulunan bir zeltiden UV-grnr blge nlar geerse, zelti bu nlarn bir ksmn seimli olarak sourur (absorpsiyon), dierlerini ise ok az sourur veya olduu gibi geirir (transmisyon).

Bir kvet iine konmu renkli bir zeltiden kan k iddeti (I), zeltiye giren k iddetinden (Io) daha kktr.

zeltiden kan k iddetinin zeltiye giren k iddetine oran (I/Io), transmittans (T) olarak tanmlanr. Transmittans, genellikle %Transmittans (%T) olarak ifade edilir.

Transmittansn tersinin logaritmas Absorbans (Optik dansite, A) olarak tanmlanr ki bu, zeltinin iinden geen n ne kadarnn absorbe edildiinin (sourulduunun) ifadesidir.

Bir zeltide znm olan maddenin miktar veya konsantrasyonu ile %Transmittans (%T) arasnda dorusal olmayan bir iliki olduu halde Absorbans (A) arasnda dorusal bir iliki vardr.

Absorbans (A), yzde transmittans (%T) ve zeltideki maddelerin konsantrasyonu (c) arasndaki ilikiyi Lambert-Beer yasas ifade eder: inde zelti bulunan bir kvetten geen n transmittans (I/Io), k yolu veya kvet apnn (l) artmasyla azalr; ayrca dile zeltinin absorbans (A), zeltinin konsantrasyonu (c) ile doru orantldr. absorpsiyon katsays (ekstinksiyon katsays) olarak gsterildiinde Lambert-Beer yasasnn matematiksel ifadesi u ekilde olur.