SOSYAL GÜVENLİK KURUMU

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU

(1) İŞYERİ, İŞVERENLİK, PRİMLER VE PRİM ORANLARI, (1) İŞYERİ, İŞVERENLİK, PRİMLER VE PRİM ORANLARI,

I- İŞYERİ VE İŞVERENLİK

1- İŞYERİ BİLDİRGESİ VE İŞYERİ TESCİLİ1.1- işyerinin bildirimi ve tesciliSigortalı sayılanların maddi olan ve olmayan unsurlar ile

birlikte işleri yaptığı yerdir.İşyerinde üretilen mal veya hizmet ile nitelik yönünden

bağlılığı bulunan, aynı yönetim altında örgütlenen işyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar da işyerinden sayılır.

İşyerinde 4/1 (a) ve (c) kapsamında sigortalı çalıştıran işverenler, örneği Kurumca belirlenen işyeri bildirgesini, en geç sigortalı çalıştırılmaya başlandığı tarihte Kuruma e- sigorta yolu ile (alt yapı hazır olana kadar elden veya posta yoluyla) vermek zorundadır.

- (5510/11/6) Valilikler, belediyeler, ruhsat vermeye yetkili kamu ve özel hukuk tüzel kişileri, yapı ruhsatı ve diğer ruhsat ve ruhsat niteliği taşıyan işlemlerine ilişkin bilgi ve belgeleri ve istihdama ilişkin bilgileri 1 ay içinde Kuruma bildirmek zorundadır.

- (5510/90/1) Kamu idareleri ile döner sermayeli kuruluşlar ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar, ihale yolu ile yaptırdıkları her türlü işleri üstlenenleri ve bunların adreslerini onbeş gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür.

Bu kapsamda yapılacak bildirimler üzerine işyerinin tescilli olup olmadığı kayıtlardan araştırılır, kayıtlı değilse re’sen tescil yapılır.

1.2- işyeri bildirgesi ile birlikte verilecek tescil belgeleri ;- Daimi mahiyetteki işyerlerinde; Yerleşim belgesi- Gerçek kişilerde kendilerinin, tüzel kişilerde temsile yetkili kişilerin, imza sirküleri,1 ay içinde elden veya posta ile gönderilir. Bizzat müracaatlarda imza beyanı verilirse imza sirküler istenmez.- Alt işverenler için, asıl işverenle yapılan sözleşme ve imza sirküleri,- Tüzel kişilerde; Ticaret sicil Gazetesi, - Adi ortaklıklarda noter onaylı ortaklık sözleşmesi,- İhale konusu işlerde; işin üstlenildiğine ilişkin resmi yazı,- İnşaat işyerlerinde; Yapı Ruhsatı örneği, arsa sahibi ile müteahhit arasındaki inşaat yapım sözleşmesi,İlgili kuruluşlardan elektronik ortamda alınanlar, ayrıca istenmez.

2.2. Şirketlerde durum,

Şirketlerin, kuruluşları aşamasında çalıştırılacakları sigortalı sayısını ve başlama tarihlerini TS. Memurluklarına bildirmeleri, Kuruma bildirilmiş sayılırDurum, TS. Memurluklarınca 10 gün içinde Kuruma bildirilir.6762 s. TTK na tabi şirketlerin, nevilerinin değişmesi, birleşmesi, bölünmesi veya başka bir şirkete katılması durumunda ticaret sicil ilan tarihinden,Adi şirketlerde, yeni ortak alınması halinde, alındığı tarihten,itibaren 10 gün içinde işyeri bildirgesi verilmesi gerekir.İşletme adı değişikliğinde, sadece değişiklik bildirilir.Konsorsiyum sa ?90. md. kapsamında yapılan ihalenin konsorsiyumla üstlenilmesi halinde, idareye ayrı ayrı teminat verilmiş ve istihkakları ayrı ödenmek kaydıyla, her bir üstlenici adına işyeri dosyası açılabilir. İş ortaklığında; işyeri dosyası iş ortaklığı adına açılır.

2.3. Alt işverenlerde tescil ?Alt işveren bütün yükümlülüklerini asıl işverenin işyeri

sicil numarasına ilave edilen 3 haneli alt işveren numarası ile asıl işveren dosyasından yapar.

Alt işveren adına ayrıca dosya açılmaz. Sigortalıyı, geçici iş ilişkisi ile devir alan işveren de

yükümlülüklerini, sözleşmenin ibrazını müteakip, tarafına verilen 3 haneli ilave numara ile sigortalısını devir aldığı işyerinin dosyasından yapar. Ayrıca dosya açılmaz.

İşyeri bildirgesinin verilmesi veya geç verilmesi diğer yükümlülükleri ortadan kaldırmaz.

Yükümlülüklerini ihlal eden işverenler hakkında 102/1-b kapsamında İPC uygulanır.

III – PRİMLER VE SPEK.LAR

1-PRİMLER1.1.Prim alma zorunluluğu,Kurum, KVSK, UVSK ve GSS kolları kapsamında bu

kanun gereğince yapacağı her türlü ödemeleri ve yönetim giderlerini karşılamak için Kurum prim almak, ilgililer ise ödemek zorundadır.

Tahsil edilen GSS primleri, doğrudan Kurum bütçesinin GSS primlerine aktarılır.

2- SİGORTA PRİMİNE ESAS KAZANÇLAR,2.1. 4/1,a kapsamındaki sigortalıların sigorta primleri,a) Sigorta Primine tabi olan kazançlar;1- Hak edilen ücretler,2- Prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemeler,

işverenlerce sigortalılar için ödenen özel sağlık sigortası primleri ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarlar,

3- İdare ve yargı mercilerince verilen kararlar gereğince ücret, prim, ikramiye, özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarlar niteliğinde olmak üzere o ay içinde yapılan ödemelerin,

brüt toplamları esas alınarak hesaplanır. b) Sigorta primine tabi olmayan kazançlar,Ayni yardımlar,-Ölüm, doğum, evlenme yardımları, -Görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı,

iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, -Keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları,

-Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları,

-İşverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30'unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz.

c) Kanunun 80/1 b bendinde belirtilen istisnalar dışında;-Her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler,-Ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi

ödemeler,prime esas kazanca tabi tutulur.Diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine

dair muafiyet ve istisnalar bu Kanunun uygulanmasında dikkate alınmaz.

d) Ücretler, hak edildikleri aya mal edilir, Diğer ödemeler, öncelikle ödendiği ayın kazancına,

dahil edilir.Ücret dışındaki ödemelerin, ödemenin yapıldığı ayda

üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ay süresince, üst sınırın altında kalan sonraki ayların SPEK na eklenerek prime tabi tutulur.

2.2. Hizmet akdinin olmadığı dönemde yapılan ödemeler; Toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince,

veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin, hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda; hizmet akdinin bulunduğu (SPEK ın tabi olduğu) en son ayın kazancına dahil edilir.

Bu durumlarda, sigorta primlerinin, yukarıda belirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihini izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi halinde, GC. ve GZ. alınmaz, İPC uygulanmaz.

2.3.Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen, prime dahil kalemlere ilaveten;

G. iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara, istirahatlı oldukları sürede;

- G. iş göremezlik ödeneği dikkate alınmadan ödenmesine devam edilen tam ücret,

-G. İş göremezlik ödeneğinin işverene iade edilmesinden sonra ödenen tam ücret,

-G. iş göremezlik ödeneğinin alındığı sürede, G. iş göremezlik ödeneği ile sigortalının kazancı arasındaki ücret farkı,

-G. iş göremezlik ödeneği alınan sürede ödenen atıfet kabilinden yapılan ödemeler, çalışılan sürede ödenen ücret gibi prime tabi tutulur.

Sigortalının SPEK, alt sınırın altında kalırsa SPEK alt sınırına yükseltilir.

Sigortalıların, birden çok işyerlerinde çalışmaları halinde çalıştıkları her bir işyerindeki SPEK lar ayrı ayrı dikkate alınır.

SPE Günlük Kazanç, Primlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç, sigortalının, bir ay için prime esas tutulan kazancının otuzda biridir.

Şayet sigortalı, günlük kazancının hesabına esas tutulan ay içinde bazı günlerde çalışmamış ve çalışmadığı günler için ücret ödenmemiş ise, o ay içinde prime esas tutulan kazancın, ücret aldığı gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır.

SPEK’ın hesabında esas tutulan gün sayısı, prim ödeme gün sayılarını gösterir.

2.10. Kısmi çalışmada spek; Kısmî süreli hizmet akdine istinaden, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışan ve çalıştığı saat karşılığında ücret alan sigortalının aylık spek’i toplam çalışma saati süresinin 4857 s. Kanun uyarınca belirlenen haftalık çalışma süresine göre hesaplanan günlük çalışma saatine (7.5’a) bölünmesiyle (kesirler bir gün kabul edilir.) bulunur.

2.11.Çağrı üzerine çalışmada spek ; Çağrı üzerine çalışmaya dayalı yazılı iş sözleşmesinde, taraflar arasında çalışma süresi gün, hafta ve ay olarak belirlenmemiş ise, sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısı haftalık çalışma süresi en az yirmi saat kararlaştırılmış sayılır ve part- time yöntemi ile hesaplanır.

3- PRİME TABİ OLMAYAN DİĞER ÖDEMELER İLE KISMEN PRİME TABİ TUTULAN KAZANÇLAR

3.1. Kanunda istisna olarak belirtilmeyen, prime tabi olmayan ödemeler,

5510/80/c bendinde (b) bendinde belirtilen istisnalar dışında yapılan bütün ödemelerin prime tabi tutulacağı, diğer kanunlardaki muafiyetlerin ve istisnaların dikkate alınmayacağı belirtilmektedir.

Dolayısıyla sigortalılara yapılan yakacak, temizlik, aydınlatma, mesken, tahsil vb. nitelikteki kanunda ismen sayılmayan diğer ödemeler ödemenin yapıldığı ay kazancına dahil edilerek prime tabi tutulmaktadır.

6772 sk. uyarınca ödenen ikramiyeler ve ilave tediyeler prime tabi tutulmaktadır.

4857/61. md. gereğince hak kazanıldığı halde kullanılmayan yıllık izin süresi için ödenen ücretlerinden KVSK primi kesilir.

3.2. Kısmen prime tabi tutulan kazançlar

5510/80. md. 1. fıkrasının (b) bendinde, (… ile Kurumca tutarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları ile işverenler tarafından özel sağlık sigortası ile bireysel emeklilik sistemine sigortalıları için ödenecek, aylık toplam tutarı, asgari ücretin % 30 unu geçmeyen özel sağlık sigortası ve bireysel emeklilik katkı payları tutarının prime tabi tutulmayacağı öngörülmektedir.

3.2.1. Yemek yardımı, Hizmet akdinin sürüyor olması kaydıyla işyerinde veya müştemilatında yemek verilmediği durumlarda; yemek verilen her bir gün için, günlük asgari ücretin % 6 sı SPEK tespitinde dikkate alınmaz.

Dolayısıyla yemek parası adı altında yapılan ödemelerde, SPEK lar toplamına dahil edilecek sigorta primi, “Ay içinde fiilen çalışılan gün (yemek parası verilen) sayısı x Günlük Brüt Asgari ücret x % 6 x = İstisna tutarı,

Ödenen yemek parası – İstisna tutarı = SPEK dahil edilecek yemek parası” formülü ile bulunur.

Çalışanlara nakit ödeme yapılmadan, dışarıdaki diğer firmalar tarafından karşılanan yemek hizmeti karşılığında, bu firmalara fatura karşılığında ödenen yemek bedelleri SPEK a dahil edilmez. Örnek; Aylık brüt ücreti 2000 TL. olan sigortalıya 300 TL. yemek yardımı yapıldığı varsayıldığında; Hafta sonu tatilleri ile 23 Nisan tatilinde fiilen çalışılmadığı dikkate alınarak o ayda 20 gün çalıştığı varsayıldığında; - 20 x 29.55 x % 6 = 35.46 istisna tutarı,- 300 – 35.46 = 264.54 SPEK a dahil edilecek tutar olmaktadır.

3.2.2. Çocuk Yardımı, Hizmet akdi devam etmekte iken, sigortalının fiilen

çalışıp çalışmadığının üzerinde durulmadan; sigortalının, sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı olmayan ve kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan çocuklarından 18 yaşını, lise veya dengi veya 3308 s.k kapsamında mesleki eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış olan ve evli olamayan, en fazla 2 çocuğu için, yapılan ödemelerin her bir çocuğu için asgari ücretin % 2 si olmak üzere toplamda % 4 ü aylık PEK hesaplanmasında dikkate alınmaz.

Bu durumda; İstisna tutarı, “ Brüt aylık asgari ücret x % 2 x Çocuk sayısı” formülü

ile SPEK’a dahil edilecek tutar ise “ Ödenen çocuk yardımı – istisna tutarı” formülü ile bulunacaktır.

Örnek: Aylık Brüt ücreti 2000 TL olan sigortalıya 2012 / Nisan ayında her bir çocuk için 100 TL. olmak üzere 3 çocuk için, 300 TL. çocuk parası verildiği varsayıldığında;

886.50 x % 2 x 2 = 35.46 TL (istisna tutarı) 300 – 35.46 = 264.50 TL. SPEK a dahil edilecek çocuk

zammı bulunacaktır.3.2.3. Aile Yardımı:Sigortalının hizmet akdi devam etmek kaydıyla, fiilen

çalışıp çalışmadığı üzerinde durulmadan sigortalının eşinin zorunlu sigortalılık kapsamında çalışmaması, Kurumdan gelir veya aylık almaması şartıyla; asgari ücretin % 10 u tutarındaki kısmı SPEK hesaplamasında dikkate alınmamalıdır.

Dolayısıyla yapılacak aile yardımı ödemesinden brüt asgari ücretin % 10 luk kısmı, SPEK’ a dahil edilmeyerek, ödenen aile yardımından düşülecek ve arta kalan tutar SPEK tutarına dahil edilecektir.

3.2.4. Özel Sağlık Sigortası ve Bireysel Emeklilik katkı paylarının prime tabi tutulup tutulmaması,

Bu hesaplamadaki temel kural yapılan özel sağlık sigortası ve bireysel emeklilik katkı payı ödemeler toplamının aylık asgari ücretin % 30 una tekabül eden kısmının SPEK tutarına dahil edilmeden arta kalan kısmının dahil edilmesidir.

Dolayısıyla, Brüt asgari ücretin % 30’ una karşılık gelen tutar istisna tutarı olarak tanımlanacak ve Özel Sağlık sigortası ve Bireysel Emeklilik katkı payı ödemeler toplam tutarından düşülecek, arta kalan tutar SPEK tutarına dahil edilecektir.

Örneğin, 2012/Nisan ayında, 200 TL. özel sağlık sigortası primi, 100 TL. bireysel emeklilik katkı payı olmak üzere 300 TL ödendiği varsayıldığında(Brüt asgari ücret 886.50 x % 30 =) 265.95 yapılan ödemeden düşülecek ve (300 – 265.95 =) 34.05 SPEK a dahil edilecektir.

Sigortalı için, yalnızca özel sağlık sigortası primi veya yalnızca bireysel emeklilik katkı payının ödenmesi halinde de durum değişmemekte olup yapılan ödemenin yalnızca asgari ücretin % 30 luk kısmına denk gelen kısmı, sigorta primine esas kazanca dahil edilmemektedir.

Ayrıca, gerek yemek yardımı, çocuk yardımı, aile yardımı olsun ve gerekse de bireysel emeklilik katkı payı veya özel sağlık sigortası primleri olsun, yapılan bu ödemeler ücret dışı ödeme niteliğinde olduğu için, ödemenin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması halinde takip eden 2 ayın SPEK ına dahil edilerek prime tabi tutulmalıdır.

4- PRİM ÖDEME GÜN SAYILARI

- Sigortalının aynı ay içinde birden fazla işyerinde çalışması olsa dahi o ay içindeki toplam prim ödeme gün sayısı 30 günü geçemez. - Ay içinde tam çalışan sigortalının prim ödeme gün sayısı ayın kaç gün olduğu üzerinde durulmaksızın 30 gün üzerinden,- Ay içinde işe başlayan sigortalının prim ödeme gün sayısı;

işe başladığı tarihten itibaren ayın kalan günleri üzerinden,- Ay içinde işten ayrılan sigortalının prim ödeme gün sayısı, çalıştığı gün üzerinden,

Kuruma bildirilir.

4.1.Kısmi süreli çalışmada prim ödeme gün sayısı; Sigortalının normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş

sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre üçte ikisi oranından daha az belirlendiği çalışmalar kısmî süreli çalışmadır.

Kısmi süreli çalışmada, iş sözleşmesinde işin niteliğine bağlı aylık ücret karşılığı çalışma biçiminde imzalanmışsa, sigortalı haftalık çalışma süresine bakılmaksızın tam ay olarak bildirilmesine ilişkin 101/2.fıkrası 17.4.2012 tarihinde mülga edilmiştir.

İş sözleşmesi saat ücreti karşılığı yapılmış ise kısmi süreli çalışan sigortalının prim ödeme gün sayısı; ay içinde çalıştığı toplam sürenin, 4857s.k.na göre günlük olağan çalışma süresi olan 7,5 saate bölünmesiyle, bulunur. (küsuratlar 1 güne tamamlanır.)

854 sayılı Deniz İş Kanunu ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun kapsamında çalışan sigortalıların prim ödeme gün sayısı;

ay içinde çalışılan toplam sürenin sekiz saate bölünmesiyle, hesaplanır. (küsuratlar 1 güne tamamlanır.)

Çağrı üzerine çalışmada prim ödeme gün sayısı;Yazılı sözleşme ile sigortalının yapmayı üstlendiği işle

ilgili olarak kendisine ihtiyaç duyulduğunda iş görme ediminin yerine getirileceğinin kararlaştırıldığı çağrı üzerine çalışmalarda çalışma süresi;

-Gün, hafta ve ay olarak belirlenmiş ise bu süreler üzerinden;

-Gün, hafta ve ay olarak belirlenmemiş ise sigortalının aylık çalışma süresi kısmi çalışma yöntemi ile hesaplanır.

-Çalışma süresi, gün, hafta ve ay olarak belirlenmiş süreden fazla ise bu süre üzerinden hesaplanarak bildirilir.

IV- PRİM ORANLARI VE DEVLET KATKISI

1- PRİM ORANLARI1.1.Kanun gereğince alınacak sigorta prim oranları a) Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı,

sigortalının prime esas kazancının % 20'sidir. Bunun % 9'u sigortalı hissesi, % 11'i işveren hissesidir.

b) (Değişik: 17/4/2008-5754/48 md.) Bu Kanunda belirtilen fiilî hizmet süresi zammı uygulanan işlerde 4 üncü maddenin birinci fıkrasının;

1) (a) bendi kapsamında çalışan sigortalılar için uygulanacak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı, bu maddenin (a) bendinde belirtilen % 20 oranına; 40 ıncı maddeye göre 60 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 1 puan, 90 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 1,5 puan, 180 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 3 puan,

SİGORTA KOLLARI İŞÇİ HİSSESİ %

İŞVEREN HİSSESİ %

T. PRİM ORANI %

Malüllük, Yaşlılık ve Ölüm Sig.

9 11 20

Genel Sağlık Sig. 5 7.5 12.5

KVSK - 1- 6.5 1 - 6.5

TOPLAM 14 19.5 - 25 33.5 - 39

İŞSİZLİK SİG. 1 2 3

TOPLAM 15 21.5 - 27 36.5 - 42

SİGORTA KOLLARI VE PRİM ORANLARI :

Fiili hizmet zammı ile birlikte prim oranları;

(5510/40. md. de belirtilen işkollarına göre)

SİGORTA KOLU - İLAVE PRİM ORANI

FİİLİ HİZMET GÜN SAYISI 60 90 180

MYÖ - PRİM ORANI % 20 % 20 % 20

EK PRİM ORANI % 1 % 1,5 % 3

TOPLAM % 21 % 21.5 % 23

İlave prim oranları da önceki işveren hissesi ile birlikte işverence ödenir.

Dolayısıyla, 40. maddede belirtilen işkollarında çalışanlar için, MYÖ sigorta kolunda prim oranı,

-60 gün fiili hizmet ilave edilecek iş kollarında; % 9 sigortalı hissesi değişmemekte olup, + 1 puan ile toplamda %21 oranına işveren hissesi ise % 12 oranına, -90 gün fiili hizmet ilave edilecek iş kollarında; % 9 sigortalı hissesi değişmemekte olup, + 1.5 puan ile toplamda % 21.5 oranına, işveren hissesi ise % 12.5 oranına,

-180 gün fiili hizmet ilave edilecek iş kollarında; % 9 sigortalı hissesi değişmemekte olup, + 3 puan ile toplamda % 23 oranına, işveren hissesi ise % 14 oranına,

ulaşmaktadır.

KVSK prim oranı, yapılan işin iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre % 1 - % 6,5 arasında değişmektedir.

83.md. göre Kurumca belirlenir, tamamı işverence ödenir.6385/9 maddesi ile KVSK prim oranı 1.9.2013 tarihinden

itibaren geçerli olmak üzere % 2 olarak sabitlenmiş olup aynı kanunun 10 uncu maddesi ile de 83 ve 84. maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.

1.2. 5/1 (b) bendinde belirtilenler için; (5510/5-b : 3308 s.k kapsamında aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler, -Meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler,- 2547 s. YÖK 46 ncı md.kapsamında, kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden SPE aylık kazanç tutarı, 82 nci md.ye göre belirlenen aylık kazanç tutarından fazla olmayanlar hakkında İş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanır.Bu sigortalılar 4/1 (a) kapsamında sigortalı sayılırlar. Bunlar için prim oranı, prime esas kazançlarının % 6’sıdır. Bu prim oranının % 1’i kısa vadeli sigorta kolları, % 5’i genel sağlık sigortası primidir.Bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar hakkında ayrıca GSS hükümleri uygulanır.

1.3. 5/1 (e) bendinde belirtilenler; (T. İş Kurumunun meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerler,4/1(a) kapsamında sigortalı sayılırlar, haklarında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanır. Bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar hakkında ayrıca GSS uygulanır.) için prim oranı, SPEK larının % 13,5’idir.

Bu prim oranının % 1’i kısa vadeli sigorta kolları, % 12,5’i genel sağlık sigortası primidir.

Prim ödeme yükümlüsü Türkiye İş Kurumu olmakla birlikte bu Kanun kapsamında işyeri ve işveren sayılmaz.

Genel sağlık sigortası primi;-Kısa ve uzun vadeli sigorta kollarına tâbi olanlar için 82

nci maddenin birinci fıkrasına göre hesaplanan prime esas kazancın % 12,5'idir.

Bu primin % 5'i sigortalı, % 7,5 ‘u ise işveren hissesidir.

-Yalnızca genel sağlık sigortasına tâbi olanların,-60 /1 (e) bendine tabi olanların, (60/1-e : 4447 s.k.kapsamında

işsizlik ödeneği ve ilgili kanunları gereğince kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılan kişiler)

-Bu kanunun G. 13. md.ne tabi olanların, (5510/G.13 : 4046 /21. md. kapsamında iş kaybı tazminatı alanlar, 4 /1(a)

kapsamında sigortalı ve GSS sayılır, ancak KVSK na tabi değildir, Bunlar için T. İş Kurumu prim ödeme yükümlüsüdür. Ancak, işyeri ve işveren sayılmaz.)

genel sağlık sigortası primi, prime esas kazançlarının % 12'sidir.

3- SPE GÜNLÜK KAZANÇ SINIRLARIAlınacak prim, verilecek ödeneklerin hesabında;

Günlük kazanç alt sınırı; sigortalıların yaşlarına uygun asgarî ücretin otuzda biri,

Üst sınırı; 16 yaşından büyük sigortalıların günlük kazanç alt sınırının 6,5 katıdır.

Günlük kazanç, alt sınırın altında ise veya sigortalı ücretsiz çalıştırılıyor ise; günlük kazançlar alt sınır üzerinden,

Günlük kazançları üst sınırdan fazla olan sigortalıların günlük kazançları ise üst sınır üzerinden,

hesaplanır.

Sigortalının kazancı alt sınırın altında ise;bu kazanç ile alt sınır arasındaki farka ait sigorta primi ile ücretsiz çalışan sigortalılara ait sigorta priminin tümü işveren tarafından ödenir.

4-SPEK ÜST SINIRI AŞAN KISMIN İADESİ Sigortalının, 53. md. göre belirlenen aynı sigortalılık

halinde, birden fazla işte çalışması nedeniyle ödenen primler toplamı, prime esas kazanç üst sınırı üzerinden hesaplanacak miktarı aşarsa; aşan kısım, sigortalının talebi üzerine en geç talep tarihini takip eden ay içinde hissesi oranında sigortalıya defaten geri ödenir.

Geri verilen primler için ayrıca gecikme cezası ve gecikme zammı ile faiz ödenmez.

* Hak kazanıldığı halde kullanılamayan yıllık izin ücretleri 4857 s.k. 59. md. gereğince işçinin iş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde hak kazanıp da kullanamadığı yıllık izin ücretleri, sözleşmenin sona erdiği tarihten sonra ödenirse, yıllık izin ücretine akdin fesh edildiği tarihte hak kazanıldığı değerlendirilerek akdin fesh edildiği tarihteki SPEK’a dahil edilerek prime tabi tutulur.

* TİS uyarınca veya kamuda çalışan TİS dışında kalan veya Özel sektörde, TİS kapsamında olmakla birlikte sendika üyesi olmaması nedeniyle sözleşme kapsamında olmayan çalışanlara geriye yönelik yapılan ücret farkı ödemelerinin ilişkin olduğu ayların,

* TİS kapsamındaki işyerinde 1 aydan fazla istirahat alan sigortalılara, Kurumca ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin yanı sıra işverence TİS dayanarak istirahatli olunan nsüre için ayrıca ücret ödenmesi durumunda, istirahatli bulunulan ayların,

* Kamu kurumlarında 4/1a kapsamında çalışan sigortalılar için, idare mahkemesi kararları gereğince veya idarece verilen kararlar gereğince geriye yönelik ücret ödenmesi halinde, bu ücretler ilişkin oldukları ayların,

Kazancına dahil edilerek sigorta primine tabi tutulur.

* İş akdinin feshinin iptalinde ücret ödenmesi,İşçinin kesinleşen mahkemenin veya özel hakemin işe

iade kararının kendisine tebliğ tarihinden itibaren 10 işgünü içinde işe başlamak üzere başvurmuş olmak kaydıyla, işe başlatılsa da başlatılmasa da çalıştırılmayan süre için en fazla dört aya kadar ücret ve diğer hakları işsizlik sigortası da dahil olmak üzere ödenmesi gerekir. Ödeme akdin fesh edildiği ayda başlar. Ve yapılan ödemeler karşılığı hizmetten sayılır.

* İşçi işe başlatılırsa, ihbar ve kıdem tazminatı önceden peşin olarak ödenmişse, ihbar ve kıdem tazminatı olarak yapılan ödemenin, yapılacak bu ödemeden mahsup edilmesi gerekir.

İhbar ve kıdem tazminatı SPEK kapsamında olmayan bir ödeme olduğundan mahkeme veya özel hakem kararı üzerine yapılan ödeme tutarı ihbar ve kıdem tazminatının, mahsup edilmemiş tutarı üzerinden prime tabi tutulur ve prim ödeme gün sayısından sayılır.

* İdari yargı kararı ile göreve iade edilen sigortalılar için, Kamu sektöründeki bazı işyerlerinde istihdam edilen

bazı çalışanlar, işyerinin hukuki statüsü gereğince iş hukuku kapsamında değil de idare hukuku kapsamında yer alabilmektedir. Bu durumda olup da görevine son verilen kişilerin idare mahkemelerinde açtığı davalar sonucunda verilen yürütmeyi durdurma kararlarına istinaden, sigortalılara fiilen çalışmadıkları süre için geriye yönelik olarak ödenen ücret ve ücret dışı ödemelerden, ücretler hak edildikleri aya, ücret dışındaki ödemeler ise ödendikleri ay kazancına dahil edilerek prime tabi tutulacaktır.

* Üst sınırı aşan ücret dışı ödemeler Sigortalılara yapılan prim, ikramiye ve bu nitelikteki

ücret dışı diğer ödemeler, ödemenin yapıldığı ay kazancına dahil edilerek prime tabi tutulur.

Bu nitelikteki ödemelerin ücret ile birleştirilerek ödendiği durumlarda, bazı sigortalıların SPE toplam kazanç tutarlarının SPEK üst sınırını aşması halinde, ücret dışı ödemenin üst sınırı aşan kısmı en fazla takip eden 2 aylık SPEK ca dahil edilerek prime tabi tutulur.

Bu ödemelerin, ücretsiz izin, istirahat gibi çalışmanın hiç olmadığı, ücret ödenmediği aylara denk gelmesi halinde,ödemenin yapıldığı ayı takip eden 2 aylık SPE kazanca dahil edilerek prime tabi tutulur.

Örnek : 4000 TL brüt ücreti olan, SPE aylık Kazançın 5762.25 TL. olduğu 2012 Ocak ayında ücretsiz izin kullanan (D) sigortalısına, bu ayda 6000 TL. İkramiye ödendiği varsayıldığında; Ücret dışındaki bu ödeme 2012/Şubat ve Mart aylarına dahil edilerek prime tabi tutulacaktır.Bu durumda; 2012/ Ocak ayında SPEK ve prim ödeme gün sayısı (0) olacak,2012/ Şubat ayında; 4000 TL. Brüt ücret + 1762.25 ikramiye olmak üzere = 5762.25 TL. Prime tabi tutulacak,2012/Mart ayında; 4000 TL. Brüt ücret + 1762.25 ikramiye olmak üzere = 5762.25 TL. Prime tabi tutulacak,2 ay için 1762.25 x 2 =3.524.50 TL. olarak prime tabi tutulacak olup, (6000- 3.524.50 TL.= 2.475.50 TL. Prime tabi tutulmayacaktır.


(2) PRİM BELGELERİ VE PRİMLERİN ÖDENMESİ(2) PRİM BELGELERİ VE PRİMLERİN ÖDENMESİ

40 / 20

1.2. Kurumun zorunlu tutma yetkisi SSİY nin 102. maddesinin 2. fıkrası gereğince;Kurum,- APHB ni, aylık fiili hizmet süresi zammı prim belgesini

ve aylık/yıllık fiili hizmet süresi zammı prim belgesini ve yıllık itibari hizmet süresi prim belgesini, diğer kamu idarelerine verilen ve çalışanlara ait bilgileri ihtiva eden belgelerle birleştirmeye,

- Kamu idarelerinin internet veya elektronik bilgi işlem ortamından almaya,

- Ve işverenleri bu yönde yükümlü kılmaya yetkili bulunmaktadır.

41 / 20

1.3.Yasal süre dışında verildiği halde, yasal sürede verilmiş kabul edilen haller, (SSİY./103)

1) Toplu iş sözleşmesi akdedilen işyerlerinde, toplu iş sözleşmesine istinaden geriye yönelik olarak ödenmesine karar verilen ücret farklarına ilişkin düzenlenmesi gereken ek aylık prim ve hizmet belgelerinin, toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihten,

2) Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve toplu iş sözleşmesi dışında kalan sigortalı personel ile toplu iş sözleşmesine tabi olmakla beraber sendikalara üye olmamaları sebebiyle özel sektöre ait işyerlerinde sözleşme kapsamında bulunmayan personele yapılan geriye dönük ücret artışlarına ilişkin alınan karar tarihlerinden,

3) Aylık veya ücretleri Maliye Bakanlığı vizesine tabi olması sebebiyle ödenmesine sonradan karar verilen Kanunun 4 /1a ve (c) kapsamındaki sigortalı personel için, vizenin gecikmesine bağlı olarak yasal süresi dışında, ancak, vize işleminin gerçekleştiğine ilişkin yazının ilgili idareye tebliğ tarihinden,

42 / 20

4) Bir aydan fazla istirahat alan sigortalılara Kurumca ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin yanı sıra işverenlerince toplu iş sözleşmesine dayanılarak istirahatlı bulunulan süre için ücret ödenmesi hâlinde, istirahat süresinin sona erdiği tarihten,

5) 4857/ 21 inci md.ne istinaden iş mahkemelerince veya özel hakem tarafından verilen kararlar uyarınca, göreve iadesine karar verilen sigortalı personelin kesinleşen mahkeme veya özel hakem kararının tebliğinden itibaren on işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunması ve işverenin usulüne uygun daveti üzerine işe başlaması veya işverenin işçiyi işe başlatmaması halinde, onuncu günün iş gününün içinde bulunduğu ayı takip eden aybaşından,

6) İdare mahkemesi kararlarına göre görevlerine iade edilen sigortalı personel ile ilgili olarak mahkeme kararının idareye tebliğ edildiği tarihini takip eden günden,

43 / 20

7) Kamu kurumlarında 4/1a kapsamında çalışan sigortalılar için, idare mahkemesi kararları veya idarece verilen kararlar gereğince geriye yönelik ücret ödenmesi halinde, mahkeme kararının idareye tebliğ edildiği tarihi takip eden günden veya idarenin karar tarihinden itibaren,

8) 657/4b kapsamında bulunan, (4/1a kapsamında sigortalı olanlar) enflasyon farkı veya başka ad altında geriye yönelik olarak yapılan ödemelere ilişkin ek belgeler,ödemenin yapıldığı tarihten,

9)TİS tabi işyerleri veya kamu idarelerince veya yargı merciilerince, hizmet akdinin olmadığı veya askıda olduğu dönemlere ait yapılan ücret dışı ödemelere ait ek belgeler, hizmet akdinin devam ettiği en son ayın kazancına dahil edilerek) bu merciilerin kararlarının kesinleşme tarihinden,

44 / 20

başlamak üzere Kurumca çıkarılacak tebliğde belirtilecek süreler içinde verilecek ek veya asıl APHB leri yasal süresi içinde verilmiş kabul edilir.

LİBYA için; Libya’da daimi işçi çalıştıran işverenlerin ilgili Kanun hükümlerine göre her ay için sigortalıdan kesecekleri sigorta primlerini ve kendilerine ait prim tutarlarını da ekleyerek en geç ilgili olduğu ayı takip eden 3 ay içinde ödemeleri halinde ödenen primler yasal süresinde ödenmiş sayılmaktadır.

Bu sürede ödenmeyen primler için 89. md. uygulanır.LİBYA işyerlerinde sigortalı çalıştıran işverenlerce,

çalıştırdıkları sigortalılar için 14 numaralı belge türü verilmesi gerekmekte olup, için prim oranları ; ( kvsk: 1-6,5 ) , ( MYÖ: 9-11 = 20 ) , (işsizlik sigortası primi: 1-3) % 10 sigortalı hissesi, ; %14-19,5 işveren hissesi olmak üzere toplamda % 24 - 29,5 dur.

45 / 20

Bunların dışında;- Operasyonlara katılmak amacıyla görev yerleri

değiştirilen askerî birliklerin bu durumu belgelemeleri kaydıyla yasal süresi dışında verilen belgeler süresinde verilmiş sayılır.

-Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçları, APHB nin Kuruma verilme süresi içinde Türkiye’ye dönmemişse, bu araçlarda çalıştırılan sigortalıya ait APHB, araçların Türkiye’ye dönüşünü takip eden ay içinde, Kurumca çıkarılacak tebliğde belirtilecek sürenin sonuna kadar Kuruma verilir.

Ancak, APHB nin Kuruma verilmesi, Kurumca çıkarılacak tebliğde belirtilecek verilme süresinin sona erdiği tarihten itibaren bir ayı geçemez.

APHB her işyeri için ve sigortalıların tabi oldukları sigorta kolları ve farklı prim oranları dikkate alınarak ayrı ayrı düzenlenir. Belgelerde, sigortalılar sosyal güvenlik numaralarına göre küçükten büyüğe doğru sıralanır.

46 / 20

APHB. İşverenlerin yanı sıra; * Bir işte, bir işin bölüm veya eklentilerinde işverenden

iş alan alt işverenler de, çalıştırdıkları sigortalılar için asıl işyerine Kurumca verilmiş olan sicil numarasını ve alt işveren kodunu yazarak bu maddenin birinci fıkrasında öngörülen biçimde ve sürede APHB ni düzenleyip Kuruma vermek zorundadırlar.

* İşveren, alt işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılar için, hangi alt işverene, sigortalıyı devir alan da, hangi işverene ait olduğunu belirterek bu şahıslar adına APHB düzenleyip Kuruma verebilir.

* Kendisine ait işyeri müstakilen tescil edilmiş olan işverenlerin başka işverenlerden aldıkları işlerde çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili belgeler, kendilerine ait tescilli işyerinden Kuruma verilir.

47 / 20

1.5. Eksik gün belgeleri nelerdir ?APHB ile birlikte ay içinde otuz günden az çalışan veya

eksik ücret ödenen sigortalılara ilişkin;a) Yetkili sağlık hizmeti sunucularından veya işyeri

hekimlerinden alınmış istirahat rapor,b) Ücretsiz veya aylıksız izinli olduğunu kanıtlayan izin

belgesi, c) Disiplin cezası uygulaması, gözaltı veya tutukluluk

belgesi, ç) Kısmi süreli çalışmalara ait yazılı iş sözleşmesi, d) İşverenin veya sigortalının imzasını da taşıyan

puantaj kayıtları,

48 / 20

e) Grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, doğal afetler nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulduğunu veya işe ara verildiğini gösteren resmi belge,

sigortalıların eksik gün bildirimine ilişkin bilgi formu (Ek-10) ekinde Kuruma verilir veya APS/ iadeli taahhütlü ya da taahhütlü olarak gönderilir.

Eksik gün hâllerine ilişkin belgelerin geriye yönelik olarak her zaman düzenlenebilir nitelikte olanları, APHB nin verilmesi gereken süreden sonra verilmesi hâlinde işleme konulmaz.

Bu durumların dışındaki otuz günden az çalışılan sürelere ait geçerli belgeleri belirlemeye Kurum Yönetim Kurulu yetkilidir.

49 / 20

1.6. Eksik gün belgelerinden muaf olan kurum ve kuruluşlar

- Genel bütçeye dahil dairelerin,- Özel bütçeli idarelerin, - Döner sermayelerin, - Fonların, - Belediyelerin, il özel idarelerinin, belediyeler ve il özel

idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmelerin,- Bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla

kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşların, - Kamu iktisadi teşebbüslerinin ve bunların bağlı

ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarının,

50 / 20

- Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının, sendikaların, vakıfların,

- 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşların - İşyerleri ve toplu iş sözleşmesi yapılan işyerlerinin

- 30 ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı aylara ilişkin özel sektör işyerlerinin

eksik gün bildirim nedenlerinin aylık prim ve hizmet belgesinde belirtilmesi yeterlidir.

Bu işyerleri için ayrıca eksik gün bildirim formu ile eki belgeler aranmaz.

30 ve üzerinde sigortalı çalıştırıldığı işyerlerinde bu kapsama giren sigortalıların tespitinde hizmet akdi devam etmekle birlikte, alt işverenlerce çalıştırılan, ay içinde çalışmadıklarından dolayı (0) gün (0) kazanç bildirilenler ve ay içinde işe giren ve işten çıkan sigortalılar dahil edilmektedir.

51 / 20

- İşyerinde sigortalı çalıştırmaya ara verdiğini sigortalıyı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren 15 gün içinde yazılı olarak bildiren işverenin, her ay ayrıca sigortalı çalıştırmadığına ve ücret ödemediğine ilişkin bir bildirimde bulunması gerekmez.

- Kamu idarelerinde iş akdi askıya alınanlar ile 4/1c kapsamında sigortalı olanlardan, ilgili kanunlar uyarınca aylıksız izinli sayılanlar hariç olmak üzere yalnızca genel sağlık sigortasına tabi olanlar için APHB verilmez.

Yalnızca genel sağlık sigortasına tabi olanlardan APHB verilmesi gerekmeyenler için genel sağlık sigortası priminin alınmasına esas tahakkuk işlemi Kurumca yapılır.

52 / 20

- Sigortalıların PEK.ları, Prim, ikramiye vb. ödemeleri ile Prim ödeme gün sayısının hesaplanması,

Sigortalıların, ay içinde ücret almaya hak kazandıkları günler “prim ödeme günü” bölümüne, hak ettikleri ücretler “Prime esas kazanç” bölümüne, ay içinde ödenen prim, ikramiye ve bu nitelikteki istihkaklar ise “prim, ikramiye ve bu nitelikteki istihkak” bölümüne kaydedilmelidir.

- Prim ödeme gün sayısının hesaplanması, - Ay içinde tam çalışan sigortalının prim ödeme gün

sayısı, ayın kaç gün çektiğine bakılmadan 30’dur. - Ay içinde işe başlayan sigortalının prim ödeme gün

sayısı, işe başlanılan tarihten itibaren ayın kaç gün çektiği de dikkate alınarak parmak hesabı ile hesaplanır.

53 / 20

- Ay içinde işten ayrılan sigortalının prim ödeme gün sayısı,

parmak hesabı ile hesaplanır.

- Ay içinde işe giren ve işten ayrılan sigortalının prim ödeme gün sayısı, parmak hesabı ile hesaplanır.

- Ay içinde işe girişi ve çıkışı olmayan, çeşitli nedenlerle bazı günlerde çalışmayan ve çalışmadığı günler için ücret almayan sigortalının prim ödeme gün sayısı, ilgili aydaki gün sayısından, ücret alınmayan günlerin çıkartılması ile bulunur.

Örnek: 2012/Şb. Ayına 10 gün ücretsiz olan, diğer günlerinde ücret alan sigortalının prim ödeme gün sayısı (29-10=) 19 gün olarak olacaktır.

54 / 20

Ay içinde işe giren, bazı günlerde çalışmayan, çalışmadığı günler için ücret almayan ve o ay içinde işten çıkan sigortalının prim ödeme gün sayısı; ücret alınan gün sayısı dikkate alınarak, başka bir ifade ile ilgili aydaki gün sayısından, işe girdiği tarihten önceki gün sayısı, işten çıktıktan sonraki gün sayısı ve ücret almadığı gün sayısı çıkartılmak suretiyle bulunur.

- Geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalıya ayrıca ücreti de ödeniyorsa, o aydaki gün sayısından, çalışılmayan günler ile ücreti ödenmeyen günler çıkartılarak bulunur.

Hafta tatili ücretine hak kazanan/kazanamayan sigortalının prim ödeme gün sayısı,

394 s.Hafta tatili K. da 6 gün çalışan işçinin 24 saat dinlendirileceği belirtilmektedir.

55 / 20

4857 s.k. ise haftalık çalışma süresinin 45 gün olduğu, bu sürenin haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanacağı, 63. md. de ise 7 günlük süre içinde çalışmış olmak şartıyla 24 saat dinlenme verileceği, çalışılmayan gün için işverence o günün ücretinin tam olarak ödeneceği belirtilmektedir.

Dolayısıyla, prim ödeme gün sayısı hesaplarında, hafta tatiline hak kazanılıp kazanılmadığı dikkate alınmalıdır.

Hak kazanılmayan hafta tatili için işverenin ücret ödeme zorunluluğu bulunmadığından bu sürenin prim ödeme gün sayısında (puantaj kaydının yasal sürede Kuruma verilmesi kaydıyla) dikkate alınmaması gerekmektedir.

Hak kazanılmadığı halde ücreti ödenen hafta tatilleri prim ödeme gün sayısına dahil edilir.

56 / 20

1.7. APHB nin sonradan verilmesi,

Diğer Kanunlara göre defter tutmakla yükümlü bulunan işveren, alt işveren ve sigortalıyı devir alanlar tarafından Kanunun 4/1 (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlara ilişkin yasal süresi geçirildikten sonra Kuruma verilen APHB leri; doğruluğu, fiilen yapılan denetimler sonucunda veya işyeri kayıtlarından yapılan tespitlerden anlaşılması hâlinde işleme konulur.

APHB nin fiilen yapılan tespitler sonucunda işleme alınmasında, tespitin yapıldığı tarihten geriye doğru en fazla bir yıllık süreye ilişkin olan kısmı dikkate alınır.

57 / 20

1.8. Yasal süresi dışında Kuruma verilen asıl veya ek APHB;

Aksine bir tespit veya şüpheli bir durum yoksa,Yasal olarak Kuruma verilmesi gereken son günü takip eden 3. ayın sonuna kadar Kuruma verilmiş,Belgede kayıtlı sigortalıların sigortalı işe giriş bildirgeleri yasal süresi içinde veya belgenin ait olduğu aydan önceki bir tarihte Kuruma verilmiş olması, Kaydıyla, ayrıca incelemeye gidilmeksizin işleme konulur. Diğer Kanunlara göre defter tutmakla yükümlü olmayan işveren, alt işveren ile sigortalıyı devir alanlar tarafından bu süreler dışında verilen belgeler işleme alınmaz.Bu işverenler tarafından yasal süresinden sonra olmakla birlikte yukarıda belirtilen süre içinde verilen APHB işleme alınır.

58 / 20

1.9. Belge türü veya Kanun numarası hatalı seçilmiş ise? Daha önce belge türü veya kanun numarası hatalı seçilerek Kuruma verilmiş olan APHB ne ilişkin olmak üzere düzeltme amaçlı olarak yasal süresi dışında verilen APHB ri, - Düzeltme ile fiili hizmet süresi zammı kazandırılmaması, -Belgede kayıtlı sigortalılar ve bu sigortalıların prim ödeme gün sayısı ile prime esas kazanç tutarının aynı olması, kaydıyla, ayrıca incelemeye gerek kalmaksızın işleme alınır. Bu nitelikte verilen APHB için İPC uygulanmaz. Sonradan düzeltme amaçlı verilen belge ile fiili hizmet süresi zammı kazandırılması halinde, söz konusu belgenin işleme alınmasında bu maddenin yukarıdaki fıkralarında belirtilen usul izlenir.

59 / 20

1.10. İşverenlerce Ücret tediye bordrosu düzenlenmesi

İşverenler, Kuruma verdikleri prim belgesinde yazılı olanları doğrulayıcı nitelikte olmak ve Kanunun 102/1 (e) bendinin 5 numaralı alt bendinde sayılan hususları içerecek şekilde aylık ücret tediye bordrosu düzenlemekle yükümlüdürler.

Tehlike sınıfları farklı olan işyerlerinde çalışan sigortalıların aylık ücret tediye bordroları işverence ayrı ayrı düzenlenir.

Aynı işverene ait iş veya işyerleri ile ilgili defter veya kayıtların müştereken tutulmuş olması ve bu defter veya kayıtların, her iş veya işyeri için ayrı ayrı verilmiş olan APHB de yazılı kazançlar toplamı ile uyumlu olması hâlinde, iş veya işyeri kayıtlarının verilen bu belgelerde yazılı olanları doğrulayıcı nitelikte olduğu kabul edilir.

60 / 20

1.11. Geriye yönelik hizmet verme, (1 yıl)Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca

işyerinde fiilen yapılan tespitlerden ve kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatı gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden kayıt ve belgelere dayanmaksızın çalıştığı belirlendiği halde, hizmetlerinin veya prime esas kazançlarının Kuruma bildirilmediği veya eksik bildirildiği tespit edilen sigortalıların geriye yönelik hizmetlerinin veya prime esas kazançlarının, en fazla tespitin yapıldığı tarihten geriye yönelik bir yıllık süreye ilişkin kısmı dikkate alınmaktadır.

1.12. Geriye yönelik hizmet verme, (1 yıldan fazla) APHB, işveren tarafından verilmeyen, çalıştıkları

Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar çalıştıklarını, hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içerisinde iş mahkemesine başvurarak, alacakları ilâm ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları dikkate alınır.

61 / 20

1.13. Belgelerin verilmemesi halinde yardım,

Sigortalının çalıştığı bir veya birden fazla işte, bu Kanunda yazılı şartları yerine getirmiş olmasına rağmen, kendisi için verilmesi gereken APHB nin işveren tarafından verilmediği veya verilen APHB de kazançların veya prim ödeme gün sayılarının eksik gösterildiği Kurumca tespit edilirse, hastalık ve analık sigortalarından gerekli ödemeler yapılır.

Belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde,

102 nci md.ye göre işlem yapılır.

Kamu idarelerinde işyerinin özelliği nedeniyle prim belgelerinin farklı sürelerde verilme zamanını belirlemeye, Kurum yetkilidir.

62 / 20

II- E – BİLDİRGE

1- E- BİLDİRGE

APHB nin e- sigorta kanalıyla verilebilmesi için ;- İşveren veya noter onaylı sözleşmeyle yetkili kılınan kişi

tarafından (Özel hukuk tüzel kişilerinde yetkili organ tarafından görevlendirilme ve yetkilendirilme belgesi, Kamu kuruluşlarında başvuru için görevlendirilme belgesi, apt. yöneticiliklerinde kat malikleri kurulunca) gerekli belgelerle birlikte (İŞUT- 2.3.1) internet kullanıcı kodu ve kullanıcı şifresi almak üzere işyerinin bağlı bulunduğu üniteye müracaat edilmesi ve müracaatın kayıta girmesi gerekir.

Varsa alt işverenlerin de ayrıca müracaat ederek, kullanıcı şifresi alması gerekmektedir.

Sözleşme, Kurum tarafından e-sigorta servis şefi/md. yrd. ve işveren veya yetkilendirilen kişi tarafından imzalanır.

63 / 20

- Sözleşme 2 nüsha olarak düzenlenir. 1 örneği imzalandıktan sonra işverene verilir.

-Sözleşmenin imzalanmasından sonra, teslim tutanağı imzalanarak (http://ebildirge.sgk.inra/ebasvuru/jsp/login.jsp) adresinden zarf üzerindeki başvuru aktivasyon kodu girilerek aktive edilmektedir.

-Sözleşme, kullanıcı kodu ve şifresi teslim tutanağı, kullanıcı kodu ve kullanıcı şifresi zarfı, başvuru formu ile birleştirilir, birer sureti işveren veya yetkili kişiye teslim edilir.

-Çalınması veya kaybolması durumunda kullanıcı kodu ve şifresi iptal edilir. Yeni bir müracaat alınarak yeni kullanıcı kodu ve şifresi verilir.

http://ebildirge.sgk.inra/ebasvuru/jsp/login.jsp)adresinden

64 / 20

1.1. e- BİLDİRGE ŞİFRESİNİN ASKIYA ALINMASI Gereksiz emek, zaman ve Kurum zararının önüne geçmek için

işverenlerce, gerek işyeri dosyalarında ve gerekse de Kurumumuza verilen belgelerde kayıtlı adreslere yapılan tebligatların alınmaması halinde, bu adreslere yeniden tebligat yapılmaması ve bu adreslerde böyle bir işyerinin faaliyet gösterip göstermediğinin denetim elemanları marifetiyle araştırılarak tutanağa bağlanması, bu bağlamda böyle bir işyerinin mevcut olmadığının anlaşılması halinde bu işyerlerinden verilen prim belgelerinin işleme alınmaması 8.10.1999/720597 s. G.Y. İle teşkilata bildirilmişti.

Ancak aradan geçen süre içinde taraflarına gönderilen tebligatları almamakla birlikte her ay düzenli belge veren muhteviyatı primleri ödemeyen veya çok az ödeyen işveren ve işyerleri sayısında artış gözlenmekle birlikte bu işyerlerinin araştırılmasının da bazen uzun zaman aldığı gözlenmiştir.

65 / 20

Özellikle sahte işyerlerinden kaynaklanan Kurum zararının önlenmesi, Kurumumuz denetim ve kontrol memurlarının da gereksiz emek ve zaman kaybına uğramamalarını teminen Kuruma APHB veren ve faal işyeri gibi gözüken ancak primlerini ödemeyen veya çok cüzi tutarda ödeyen, taraflarına yapılan İPC ve ödeme emiri tebligatlarını da almayan işyerlerinin işyeri tescil kütüklerinde kontrollü işyeri olarak kaydedilerek e- bildirge kullanıcı kodu ve şifreleri askıya alınacaktır.Bunun için, Kuruma APHB veren ve faal işyeri gibi gözüken ancak primlerini ödemeyen veya çok cüzi tutarda ödeyen, taraflarına yapılan İPC ve ödeme emiri tebligatlarını da almayan işyerlerinin tebligat yapılan işyeri adresi ile işyeri dosyasındaki işyeri adreslerinin aynı olduğunun anlaşılması halinde tebligatı gönderen servis tarafından bu işyerlerinin tescil kütüğüne kontrollü işyeri olarak işlenmesi için işyeri tescil servisine Kuruma verilen e- sigorta kullanıcı kodu ve şifresinin askıya alınması gerektiği hususu ise e- bildirge servisine mucip ile intikal ettirilecektir.

66 / 20

Bu işyerlerinin işyeri tescil kütüklerine kontrollü işyeri olarak tescil edilmesi ve e- sigorta kullanıcı kodu ve şifresinin askıya alınması (iptal edilmesi) nin ardından, bu işyeri işverenlerince ünitelerimize müracaat ederek e- sigorta kullanıcı kodlarının ve şifrelerinin aktif hale getirilmesinin ardından veya yeniden e- sigorta başvurusunda bulunmaları halinde bu kişilerle mucibi düzenleyen servis muhatap olacak ve tebligatı gönderen servis tarafından tebliğ edilemeyen tebligatların imzalanması ve işyerlerinin faaliyette bulunduğunun ve adresinin belgelenmesi istenecektir.

Yapılacak bu işlemlerden sonra, işyerinin sahte işyeri olmadığı konusunda bir tereddüt oluşmuyorsa, e- bildirge servisince, tescil kütüğündeki kontrollü işyeri kodu kaldırılmalı ve adres değişikliği tescil kütüğüne işlenmelidir.

67 / 20

Ancak e- sigorta kullanıcı kodu ve şifresinin askıya alınmasını müteakip ilgili işverenlerce 1 aylık süre içinde Kuruma müracaat edilmemesi veya edildiği halde bu işyerinin sahte işyeri olduğuna ilişkin tereddüdün bulunması halinde, böyle bir işyerinin kurulu olup olmadığı, sahte sigortalı bildirimin söz konusu olup olmadı konusu araştırılmak üzere durum derhal denetim ve kontrol memurlarına aktarılacaktır.

Denetim ve kontrol memurlarınca böyle bir işyerinin mevcut olmadığı sahte sigortalı bildirimlerinin bulunduğunun tespit edilmesihalinde bu işyerinden yapılan bildirimler iptal edilerek savcılığa suç duyurusunda bulunulmalıdır.

68 / 20

II- KAYIT VE BELGELERİ SAKLAMA VE İBRAZ

SÜRESİ

1) KAYIT VE BELGELERİN SAKLANMA VE İBRAZ EDİLME SÜRELERİ,

1.1. Kayıt ve belgelerin saklanma süreleri,

- İşveren ve işyeri sahipleri; işyeri defter, kayıt ve belgelerini, ilgili olduğu yılı takip eden yıl başından başlamak üzere on yıl süreyle,

Ve Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilen memurlarınca istenilmesi halinde onbeş gün içinde ibraz etmek zorundadır.

İşverenin, sigortalısını, 4857/7. md. ne göre başka bir işverene iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devretmesi halinde;

Sigortalıyı devir alan işveren, geçici iş ilişkisi süresine ilişkin belgelerin aynı süre içinde işverene ait işyerinden Kuruma verilmesinden, işveren ile birlikte müteselsilen sorumludur.

69 / 20

Sigortalıyı devir alan işverenler, devraldıkları sigortalılarla ilgili yükümlülüklerini yerine getirmişler ise, yükümlülüklerini yerine getirdiklerine ilişkin işyeri kayıt ve belgelerini 10 yıl süresince saklamak zorundadır.

Yapılacak tebligat üzerine defter ve belgeler, incelemeyi yapacak denetim ve kontrolle görevlendirilmiş ilgili memurun tebligatta belirttiği adrese getirilir.

işverenler, işyeri sahipleri, alt işveren ya da sigortalıyı devir alan işverenlerin, defter ve belgelerin işyerlerinde ya da belge ile kanıtlanması kaydıyla işletme merkezlerinde incelenmesinin yazılı olarak talep edilmesi ve bu isteğin bir tutanakla tespit edilmesi hâlinde, bu yerler denetim ve kontrolle görevlendirilmiş ilgili memurca da teftişe elverişli bulunması halinde inceleme talep edilen yerde yapılabilir.

70 / 20

İşverenler, denetim ve kontrolle görevlendirilmiş ilgili memurların istemeleri hâlinde, bilgisayar ortamında sakladıkları işyeri kayıt ve belgelerini manyetik ortamda vermek ve uygun donanım, yazılım, terminallere ulaşım imkânları ve uzman personel sağlamak zorundadırlar.

1.2.Kayıt ve belgelerin ibraz süresiDefter ve belgeler, 5510/ 99 uncu md.si gereğince 7201

sayılı Tebligat Kanununa göre yapılacak bildirim ile istenilebileceği gibi, işveren, işveren vekili, işyeri sahibi, alt işveren veya sigortalıyı devir alan işveren ile birlikte düzenlenecek tutanakla da istenebilir.

Yapılacak tebligata rağmen, 15 gün (ya da haklı bir sebep ileri sürülerek yazılı istekte bulunulması veya bu durumun ilgililerin şahsen başvurusu ile bir tutanakla tespiti üzerine verilen mehil süresi içinde) içinde ibraz edilmeyen defter ve belgelerin daha sonra ibraz edilmesi hâlinde de gerekli inceleme yapılır.

71 / 20

1.3. Kayıt ibrazında mehil talebi

İşveren, işyeri sahibi, işveren vekili, alt işveren veya sigortalıyı devir alan işveren tarafından haklı bir sebep ileri sürülerek istenilen mehil süresi, ilgili denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurca belirlenir ve ilgiliye yazılı bildirilir.

Zamanaşımının söz konusu olduğu hâllerde mehil süresine ilişkin istekler kabul edilmez.

İşveren, işyeri sahibi, işveren vekili, alt işveren veya sigortalıyı devir alan işveren tarafından, defter ve belgelerin mevcut olmadığı veya ibraz edilmeyeceğinin yazılı olarak bildirilmesi ya da bu durumun ilgili denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurca bir tutanakla tespit edilmesi halinde, defter ve belgelerin ibrazı için ilgililere ayrıca tebligat yapılmaz.

72 / 20

1.4. Belgelerin dayanağı İşverenlerin tutmak zorunda oldukları defterlerle dayanağı

belgeler, APHB, aylık fiilî hizmet süresi zammı prim belgesinin, yıllık fiili hizmet süresi zammı prim belgesinin ve yıllık itibari hizmet süresi prim belgesinin dayanağı belgeler niteliğinde sayılır.

Kanunun 102 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin (4) numaralı alt bendinde belirtildiği gibi; geç tasdik ettirilmiş ise tasdik tarihinden önceki kısmı, işçilik giderlerinin işlememiş olması hali, SPEK ların tespitine imkan vermeyen kayıtlar, SPEK lara ilişkin ödemeler ve kazançların ilgili defterlerin ilgili hesap dönemine işlenmemiş olması halleri geçersiz kayıt halleri olarak kabul edilir ve şekilde tutulmuş defterler geçerli sayılmaz .

Bu geçersizlik hâllerinin gerçekleştiği her bir takvim ayı için, kayıtların ibraz edilmemesi durumunda uygulanan tutarı aşmamak kaydıyla idarî para cezası uygulanır.

73 / 20

III - PRİM ÖDEME YÜKÜMLÜLERİ

1- PRİM ÖDEME YÜKÜMLÜLERİ1.1. Prim ödeme yükümlüleri, Bu Kanunun uygulanmasında kvsk ve uvsk ile gss.ve isteğe bağlı sigorta bakımından;

1) 4 /1a ve (c) bentlerine tabi olanlar, 2) 5 inci maddenin (a) bendi kapsamında 4/1a statüsünde sigortalı

olan, haklarında iş kazası meslek hastalığı ve analık sigortası uygulanan ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklular için işverenleri, 3) 60/1(d) bendinde belirtilen; mütekabiliyet esası da dikkate alınmak şartıyla, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişiler ile

(g) bendinde belirtilen, GSS kapsam dışında kalan ve başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan vatandaşların kendileri,

74 / 20

IV- PRİMLERİN ÖDENMESİ

1-PRİMLERİN ÖDENMESİ1.1. Primlerin ödeme süresi, 4 /1 (a) kapsamındaki sigortalıları çalıştıran

işverenlerin, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalıların primlerine esas tutulacak kazançlar toplamı üzerinden hesaplanacak sigortalı hissesini, sigortalının ücretinden keserek, kendisine ait prim tutarlarını da bu tutara ekleyerek en geç Kurumca çıkartılacak tebliğde belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma ödemeleri gerekmektedir.

Hak edilen ancak, ödenmemiş olan ücretler üzerinden hesaplanacak primler hakkında da aynı şekilde işlem yapılır.

75 / 20

Prim ödeme yükümlüleri adına üçüncü kişiler tarafından yapılan ödemeler kabul edilir. Bu durum prim ödeme yükümlüsünü değiştirmez ve üçüncü kişiler lehine bir hak doğurmaz.1.2.Kısmi süreli, çağrı üzerine ve ev hizmetlerinde çalışanların primi 4 /1 (a) kapsamında sigortalı olmakla birlikte, 4857/13 ve 14 üncü md.lerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar ilebu Kanuna göre ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışan sigortalılar,

için eksik günlerine ait GSS primlerinin 30 güne tamamlanması zorunludur.Bu durumda olan sigortalıların eksik günlerine ilişkin genel sağlık sigortası primleri, 60/1(c) bendinin (1) numaralı alt bendi uyarınca gelir tespiti sonucunda aile içi kişi başı aylık gelir tutarı, asgari ücretin 1/3 ünden az olması veya (g) bendi kapsamında 60 ıncı maddenin 1. fıkrasının (c) bendi kapsamında sayılanlar dışında olmakla birlikte başka bir ülkede sağlık yardımlarından yararlanmayanlar gibi değerlendirilerek ödenir.

76 / 20

Kısmi süreli çalışmalarda sözleşmenin noter tasdikli olması zorunlu değildir.Ancak noter onaysız kısmi çalışma sözleşmesi yasal süreden sonra verilmiş ise verildiği ay ve sonrası için hüküm ifade eder.

Kısmi çalışma sözleşmesinin SSİY in 10 no’lu ekinde yer alan eksik gün bildirim formu ekinde ve APHB nin verilmesi gereken sürede verilmiş olması halinde, söz konusu form ve eki sözleşmenin sözleşme bitene kadar yeniden verilmesine gerek bulunmamaktadır.

77 / 20

1.3. Kamuda iş sözleşmesi askıda iken ödenen GSS primi,

Kamu idaresine ait işyerlerinde çalıştırılan sigortalıların iş sözleşmesinin askıda kaldığı aylara ait GSS primi, günlük kazanç alt sınırının 30 günlük tutarı üzerinden ilgili kamu idaresince ödenir.

Ancak, bu sigortalıların iş sözleşmesinin askıda olduğu sürede 4/1 (a) ve (b) bentlerine tabi çalışmaları ya da isteğe bağlı sigortalılıkları olması halinde, bu sigortalılar için çalıştıkları veya isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödedikleri sürelerle sınırlı olarak GSS primi alınmaz.

78 / 20

1.5. Yasal süresi içinde ödenmemiş olmakla birlikte yasal süresinde ödenmiş kabul edilen ödemeler,

Sigorta primleri, Kurumca çıkarılacak tebliğde belirtilecek süreler dışında ödenmekle birlikte;

- Toplu iş sözleşmesi akdedilen işyerlerinde, toplu iş sözleşmesine istinaden geriye yönelik olarak ödenen ücretlere ilişkin sigorta priminin, toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihten,

- Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve toplu iş sözleşmesi dışında kalan sigortalı personel ile toplu iş sözleşmesine tabi olmakla beraber sendikalara üye olmadıklarından dolayı, özel sektöre ait işyerlerinde sözleşme kapsamında bulunmayan personele yapılan geriye dönük ücret artışlarına ilişkin kararların alındığı tarihlerden,

- Aylık veya ücretleri Maliye Bakanlığının vizesine tabi olması sebebiyle ödenmesine sonradan karar verilen kamu sektöründe görevli sigortalılar için vizenin gecikmesine bağlı olarak yasal süresi dışında verilmek zorunda kalınan ek prim belgelerine ilişkin sigorta primlerinin, vize işleminin gerçekleştiğine ilişkin yazının ilgili kuruluşa intikal tarihinden,

79 / 20

- Bir aydan fazla istirahat alan sigortalılara Kurumca ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin yanı sıra işverenlerince toplu iş sözleşmesine dayanılarak istirahatlı bulundukları süre için ücret ödenmesi hâlinde istirahat süresinin sona erdiği tarihten,

- 4857/21. md.sine istinaden iş mahkemelerince veya özel hakem tarafından, göreve iade edilen sigortalı personelin kesinleşen mahkeme veya özel hakem kararının tebliğinden itibaren on işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunması ve işverenin usulüne uygun daveti üzerine işe başlaması veya işverenin işçiyi işe başlatmaması halinde,

onuncu günün iş gününün içinde bulunduğu ayı takip eden ay başından,

80 / 20

- Operasyonlara katılmak amacıyla görev yerleri değiştirilen askerî birliklerin bu durumunu belgelemeleri kaydıyla yasal süresi dışında vermiş oldukları prim belgelerine ilişkin sigorta primlerinin belgenin verildiği tarihten,

- İdare mahkemesi kararlarına göre görevlerine iade edilen sigortalı ile ilgili olarak mahkeme kararının idareye tebliğ edildiği tarihi takip eden günden,

- Kamu kurumlarında 4/1(a) bendi kapsamında çalışan sigortalılar için idare mahkemesi kararları veya idarece verilen kararlar gereğince geriye yönelik ücret ödenmesi halinde mahkeme kararının idareye tebliğ edildiği tarihi takip eden günden veya idarenin karar tarihinden itibaren, (yürürlük. 17.4.2012- 17.4.2012 - 28267 s. RS. Gz.) başlamak üzere Kurumca çıkarılacak tebliğde belirtilecek süreler içinde ödenirse yasal süresi içinde ödenmiş kabul edilir.

81 / 20

2- KDV İADESİNDEN MAHSUP2.1. KDV iadesinde yasal süre Prim borçları KDV iade alacağından mahsup suretiyle

de ödenebilir.Bu takdirde KDV iade hakkı sahibi kendisinin, mal veya

hizmet satın aldığı veya iştirak veya ortaklık ilişkisi içinde bulunduğu işverenlerin prim borçları için de mahsup talep edebilir.

Bu işverenlerin mahsup talebinde bulundukları ayda muaccel olan prim borçlarının birinci fıkrada belirtilen ödeme sürelerini izleyen onbeş gün içinde mahsup suretiyle ödenmesi halinde, yasal süresi içinde ödendiği kabul edilir.

Ancak prim borçlarının KDV iade alacağından mahsup suretiyle ödenmesi talebinde bulunulduğu halde, süresinde mahsup edilemeyen veya eksik mahsup edilen prim borçları için 4/1(a) kapsamındaki sigortalılar için öngörülen yasal ödeme sürelerini izleyen günden başlanarak gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanır.

82 / 20

Kurum, Maliye Bakanlığının uygun görüşü ile bu uygulamadan faydalanacak işverenleri; iştigal konusu, işletme türü ve işletme büyüklüğü itibarıyla belirlemeye ve lehine mahsup talebinde bulunulan işverenlerin prim borcu ödeme süresini otuz günü aşmamak üzere uzatmaya yetkilidir.

Nitekim, KDV mahsubuna ilişkin yasal süre, 2012/Mayıs ayı için 3 gün Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık ayları için 5 gün uzatılmıştır.

Kurum, prim ve her türlü alacaklarını, işverenlere olan borçlarından mahsup etmek suretiyle tahsil etmeye yetkilidir.

83 / 20

3- KURUMUN ÖZEL ÖDEME ŞEKLİ BELİRLEME VE ÖDENECEK KURULUŞLARI BELİRLEME YETKİSİ Kurum, primlerin özel ödeme şekilleri kullanılmak suretiyle ödenmesi zorunluluğunu getirmeye ve yatırılacağı tahsilat kuruluşlarını belirlemeye yetkilidir. (5510/88-15)

4- KURUMUN TAHSİL YETKİSİKurumun süresi içinde ödenmeyen prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 6183 s.k. nun GC ve GZ. ile ilgili 51., zamanaşımı ile ilgili 102. ve 106. maddeleri hariç, diğer maddeleri uygulanır. Kurum, 6183 s.k. uygulanmasında Maliye Bakanlığı ile diğer kamu kurum ve kuruluşları ve mercilere verilen yetkileri kullanır.Kurum, 6183 s.k. kapsamında takip edilen alacakları hariç olmak üzere her türlü alacağın teminatını teşkil etmek üzere TL.,döviz, üzerinden ticari işletme, taşınır ve/veya taşınmaz rehni dahil olmak üzere her türlü teminat almaya yetkilidir.

84 / 20

Kurumun 6183 s.k. kapsamında takip edilen prim ve diğer alacakları amme alacağı niteliğinde olup, imtiyazlı alacaktır. Kurumun taraf olduğu her türlü dava ve icra takiplerinin kısmen veya tamamen aleyhe neticelenmesi halinde 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununda yazılı tazminat ve cezalar Kurum hakkında uygulanmaz.

5- YETKİLİ MAHKEMEKurumun prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 6183

sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usûlü Hakkında Kanunun uygulamasından doğacak uyuşmazlıkların çözümlenmesinde Kurumun alacaklı biriminin bulunduğu yer iş mahkemesi yetkilidir. Yetkili iş mahkemesine başvurulması alacakların takip ve tahsilini durdurmaz.

85 / 20

6- GÖREVLİLER İLE ÜST DÜZEY YÖNETİCİLERİN SORUMLULUĞU

Kurumun sigorta primleri ve diğer alacakları haklı bir sebep olmaksızın bu Kanunda belirtilen sürelerde ödenmez ise kamu idarelerinin tahakkuk ve tediye ile görevli kamu görevlileri, tüzel kişiliği haiz diğer işverenlerin şirket yönetim kurulu üyeleri de dahil olmak üzere üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri ile kanuni temsilcileri Kuruma karşı işverenleri ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur.

Kurum, kamu idarelerinde işyerinin özelliği nedeniyle primlerin farklı zamanlarda ödeme süresini belirlemeye yetkilidir. Prim alacaklarının tahsili için muacceliyet tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde icra yoluna başvurmayan Kurum yetkili personeli hakkında genel hükümlere göre kovuşturma yapılır.

86 / 20

7- PRİM BORÇLARININ ERTELENMESİ,

İşyerleri yangın, su baskını, yer kayması, deprem gibi afete uğrayan, işverenler bu durumlarını belgelemeleri kaydıyla;

- Olayın meydana geldiği tarihten itibaren üç ay içinde talepte bulunmaları,

-Prim ödeme aczine düştüklerinin, yapılacak inceleme sonucu anlaşılması,

halinde;- Afet tarihinden önce ödeme süresi dolmuş mevcut

prim borçları ile- Afetin meydana geldiği tarihten itibaren tahakkuk

edecek üç aylık prim borçları, olayın meydana geldiği tarihten itibaren bir yıla kadar

Kurumca ertelenebilir.

87 / 20

Bu durumlarda, afetin meydana geldiği ayda verilmesi gereken APHBleri, afetin meydana geldiği ayı takip eden üç ay içinde Kuruma verildiği takdirde, süresinde verilmiş sayılır.

7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun uyarınca genel hayatı etkilediğine karar verilen afetler nedeniyle, afet bölgesinde doğrudan veya dolaylı olarak zarar gören işverenlerle sigortalı ve hak sahiplerinin bu Kanuna göre vermekle yükümlü oldukları belgelerin verilme süresi ile ödenmesi gereken primlerin ve diğer Kurum alacaklarının ödeme sürelerini bu Kanundaki sürelere bağlı olmaksızın, afet bölgesindeki şartları ve gelişmeleri göz önünde tutarak belirlemeye ve ertelemeye Kurum yetkilidir.

88 / 20

Prim borcunun ertelendiği sürede zamanaşımı işlemez ve ertelenen kısmına gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaz.

7.1. Ertelenen prim borçlarında ödeme süresi Prim borçları ertelenen işverenler ile sigortalıların

borçlarını ödeme vadesi, erteleme süresinin son günüdür. Kanunun 91 inci maddesinin üçüncü fıkrası uygulaması

bakımından, genel hayatı etkilediğine karar verilen afet nedeniyle prim ödeme sürelerini, vadelerinin bitim tarihinden itibaren uzatmaya Kurum Yönetim Kurulu yetkilidir.

Bu yetki, bölge, il, ilçe, mahal ve afetten zarar görenler ile afetten zarar görme derecesi veya prim türleri itibarıyla farklı süreler tespit etmek suretiyle de kullanılabilir.

89 / 20

8- PRİM BORÇLARINA HALEF OLMA, SÜRESİNDE ÖDENMEYEN PRİMLERİN TAHSİLİ, YANLIŞ VE YERSİZ ALINAN PRİMLERİN İADESİ,

8.1. PRİM BORÇLARINDA SORUMLULUK,Sigortalının çalıştırıldığı işyeri aktif veya pasifi ile

birlikte devralınır veya intikal ederse ya da başka bir işyerine katılır veya birleşirse eski işverenin Kuruma olan prim ile gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerinden oluşan borçlarından, aynı zamanda yeni işveren de müştereken ve müteselsilen sorumludur.

Bu hükme aykırı sözleşme hükümleri Kuruma karşı geçersizdir.

90 / 20

8.2. GECİKME CEZASI VE GECİKME ZAMMI İLE TAHSİL Kurumun prim ve diğer alacakları süresi içinde ve tam

olarak ödenmezse, ödenmeyen kısım, sürenin bittiği tarihten itibaren ilk üç aylık sürede her bir ay için % 3 oranında GC. uygulanmak suretiyle artırılır,

Ayrıca, her ay için bulunan tutarlara ödeme süresinin bittiği tarihten başlamak üzere borç ödeninceye kadar her ay için ayrı ayrı Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak bir önceki aya ait Yeni Türk Lirası cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faizi (DİBS) bileşik bazda uygulanarak gecikme zammı hesaplanır.

Ancak, ödemenin yapıldığı ay için GZ. günlük hesaplanır. Bakanlar Kurulu, ilk üç ay için uygulanan GC. oranını iki katına kadar artırmaya veya bu oranı % 1 oranına kadar indirmeye, yeniden kanunî oranına getirmeye ve uygulama tarihini belirlemeye yetkilidir.

Dava ve icra takibi açılmış olsa bile, prim ve diğer Kurum alacaklarının ödenmemiş kısmı için gecikme cezası ve gecikme zammı tahsil edilir.

91 / 20

8.3.YANLIŞ VE YERSİZ TAHSİL EDİLEN PRİMLERİN İADESİ,

Yanlış veya yersiz alınmış olduğu tespit edilen primler, alındıkları tarih üzerinden on yıl geçmemiş ise, hisseleri oranında işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara veya GSS.larına veya hak sahiplerine KF. ile birlikte geri verilir.

KF, primin Kuruma yatırıldığı tarihi takip eden ay başından, iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için hesaplanır.

BK. nun 65 inci maddesi hükmü saklıdır.Prim iadesi nedeniyle sigortalıların, isteğe bağlı

sigortalıların, GSS.larının aylık, gelir, ödenek ve sağlık hizmetlerinden yararlanma şartlarını yitirmeleri durumunda, bu Kanuna göre ödenen aylık, gelir ve ödenekler ile sağlanan sağlık hizmetleri durdurulur.

Yanlış veya yersiz yapılan masraflar 96 ncı madde hükümlerine göre ilgililerden geri alınır.

92 / 20

VII- PRİMLERDE VE İPC’DA ZAMANAŞIMI

I- SİGORTA PRİMLERİNDE ZAMANAŞIMI Zamanaşımı süresi, işverenlerce kendiliğinden düzenlenen

ve yasal süresi içinde Kuruma verilen veya yasal süresi dışında verilmekle birlikte incelemeye sevk edilmeksizin işleme konulan aylık sigorta primleri bildirgelerinden/aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden primler için ayrı, mahkeme kararlarına, denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan tespitlere ya da kamu kurum ve kuruluşlarından alınan yazılara istinaden düzenlenen aylık sigorta primleri bildirgelerinden/aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden primler için ayrı hesaplanmaktadır.

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun “İşsizlik sigortası primleri ile sosyal güvenlik primlerine ilişkin hükümler” başlıklı 49 uncu maddesindeki, “İşsizlik sigortası primleri ile ilgili olarak; 5510 sayılı Kanunun 80, 82, 86, 88, 89, 90, 91, 93 ve 100 üncü madde hükümleri uygulanır.” hükmüne istinaden, işsizlik sigortası primleri hakkında da sigorta primlerinin tabi olduğu zamanaşımı hükümlerinin dikkate alınması gerekmektedir.

93 / 20

1.1 İşverenlerce kendiliğinden düzenlenen ve yasal süresi içinde Kuruma verilen veya yasal süresi dışında verilmekle birlikte incelemeye sevk edilmeksizin işleme alınan prim belgelerinden dolayı tahakkuk eden sigorta primi ve işsizlik sigortası primlerinin tahsilinde dikkate alınacak zamanaşımı süresiA) Ödeme vadesi 30/9/2008 veya öncesinde sona eren prim alacakları yönündenİşverenlerce kendiliğinden düzenlenen ve yasal süresi içinde Kuruma verilen veya yasal süresi dışında verilmekle birlikte incelemeye sevk edilmeden işleme alınan aylık sigorta primleri APHB den dolayı tahakkuk eden;ödeme vadesi 7/12/1993 ve öncesinde sona eren primler,yönünden dikkate alınacak zamanaşımı süresi, söz konusu dönemde 506 sk.da sigorta primlerinin zamanaşımı ile ilgili özel bir düzenlemenin bulunmaması nedeniyle genel hükümlere tabi bulunmakta olup zamanaşımı süresi Borçlar Kanunundaki hükümlere göre 10 yıl üzerinden hesaplanmaktadır

94 / 20

506 sk.nun mülga 80. md.nin 3917 sk.nla 8/12/1993 itibariyle değiştirilmesi ile birlikte, Kurumumuzun süresi içinde ödenmeyen prim ve diğer alacakları yönünden 8/12/1993 tarihinden itibaren 6183 sk. hükümlerinin uygulamasına geçilmiş ve ödeme vadesi 8/12/1993 ve sonrasında sona eren Kurum alacakları, 6183/102.md.de öngörülen zamanaşımı hükümlerine tabi tutulmuştur.

Ancak, 506 sk.nun mülga 80 inci maddesi 6/7/2004 tarihinde yürürlüğe giren 5198 sk.layeniden değiştirilmiş olup, yapılan bu değişiklik ile 6183/102.md. hükmünün uygulanması hariç tutulmuştur.

Bu nedenle Kurum alacaklarının zamanaşımı süresinin hesaplanmasında 6183 sk.hükümlerinin dikkate alınmasına ilişkin uygulamaya, ödeme vadesi 5/7/2004 tarihi itibariyle sona eren alacaklarla birlikte son verilmiştir

95 / 20

Dolayısıyla, 5198 sayılı Kanun ile 506 sayılı Kanunun mülga 80 inci maddesinde yapılan düzenleme ile birlikte ödeme vadesi 6/7/2004 ila 30/9/2008 tarihleri arasında sona eren alacakların zamanaşımı süresi yönünden, 506 sayılı Kanunda herhangi bir düzenlemenin bulunmaması nedeniyle yine genel hükümlerde yer alan, başka bir ifade ile Borçlar Kanunundaki zamanaşımı süreleri (10 YIL) uygulanır hale gelmiştir.

zamanaşımı değerlendirmesi;Borçlar Kanununda zamanaşımı ile ilgili olarak,128 inci maddesinde, “Müruru zaman alacağın muaccel

olduğu zamandan başlar, alacağın muacceliyeti bir ihbar vukuuna tabi ise müruru zaman bu haberin verilebileceği günden itibaren cereyan eder.”

96 / 20

130 uncu maddesinde,“Müddetlerin hesabında müruru zamanın başladığı gün nazarı itibare alınmaz ve müruru zaman ancak müddetin son günü kullanılmaksızın geçtiği surette vaki olmuş olur.”

6183/102-1. fıkrasında ise, “Amme alacağı, vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar. Para cezalarına ait hususi kanunlarındaki zamanaşımı hükümleri mahfuzdur.”

hükümleri yer almaktadır.

97 / 20

Buna göre; ödeme vadesi; 30/9/2008 veya öncesinde sona eren sigorta primi ve işsizlik sigortası primlerinin zamanaşımı süresinde, ödeme vadesi;

- 7/12/1993 ve öncesinde sona eren ödemeler için;BK. hükümlerine istinaden, ödeme süresinin sona erdiği tarihi

takip eden günden itibaren 10 YIL

- 8/12/1993- 5/7/2004 tarihleri arasında sona eren alacaklar için;6183/102. md. istinaden, alacağın ödeme süresinin sona erdiği

tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren 5 YIL,

- 6/7/2004 ila 30/9/2008 tarihleri arasında sona eren alacaklar için;

in, BK. Hükümlerine göre, ödeme süresinin sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren 10 YIL

olarak dikkate alınmaktadır.

98 / 20

B) Ödeme vadesi 1/10/2008 veya sonrasında sona eren prim alacakları yönünden

5510 sk.nun 93. md.2. fıkrasında; “Kurumun prim ve diğer alacakları ödeme süresinin dolduğu tarihitakip eden takvim yılı başından başlayarak on yıllık zamanaşımına tâbidir. … Bu alacaklar için 89.md. gereğince hesaplanacak GC. ve GZ., 88. md.de belirtilen ödeme süresinin son gününü takip eden günden itibaren uygulanır.”

4.fıkrasında; “Zamanaşımından sonra yapılan ödemeler kabul edilir. Ancak, 4/1-(b) bendine tâbi sigortalıların zamanaşımı nedeniyle prim ödenmeyen süreleri, sigortalılık süresinden sayılmaz ve bu süreye ilişkin sigortalılık hak ve yükümlülükleri düşer.”

hükümleri yer almaktadır.

99 / 20

Buna göre;

1-İşverenlerce kendiliğinden düzenlenen ve yasal süresi içinde Kuruma verilen veya yasal süresi dışında verilmekle birlikte incelemeye sevk edilmeden işleme alınan APHB den dolayı tahakkuk eden ve ödeme vadesi 1/10/2008 veya sonraki bir tarihte sona eren sigorta primi ve işsizlik sigortası primi alacakları yönünden zamanaşımı;

İşverenlerce kendiliğinden düzenlenen ve yasal süresi içinde Kuruma verilen veya yasal süresi dışında verilmekle birlikte incelemeye sevk edilmeksizin işleme alınan aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden ve ödeme vadesi 1/10/2008 veya sonraki bir tarihte sona eren sigorta primi ve işsizlik sigortası primi alacakları, yasal ödeme süresinin sona erdiği tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren 10 YILLIK zamanaşımı süresine tabi bulunmaktadır.

100 / 20

2- Mahkeme kararına, denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan tespitlere veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulmuş kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelere istinaden düzenlenen prim belgelerinden dolayı tahakkuk eden primlerin tahsilinde dikkate alınacak zamanaşımı süresi

5510/93-2. fıkrasında uyarınca “… Kurumun prim ve diğer alacakları; -Mahkeme kararı sonucunda doğmuş ise mahkeme kararının

kesinleşme tarihinden, -Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan

tespitlerden doğmuş ise rapor tarihinden, -Kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatı

gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden doğmuş ise bu soruşturma, denetim ve inceleme sonuçlarının Kuruma intikal ettiği tarihten,

-Bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulmuş kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden doğmuş ise bilgi ve belgenin Kuruma intikal ettiği tarihten,

itibaren,zamanaşımı on yıl olarak uygulanır. ….”hükmü yer almaktadır.

101 / 20

Dolayısıyla, belirtilen şekilde tahakkuk eden sigorta primi ve işsizlik sigortası primlerinin zamanaşımı süresi, alacağın ödeme vadesinin sona erdiği tarihe göre değil, yukarıda belirtilen tarihler dikkate alınarak belirlenecektir.

Diğer taraftan, mahkeme kararına, denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan tespitlere veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulmuş kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelere istinaden düzenlenen aylık sigorta primleri bildirgelerinden/aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden primlerin tahsilinde dikkate alınacak zamanaşımı süresi, alacağın ödeme vadesinin 1/10/2008 tarihinden önce veya sonra sona erdiği üzerinde durulmaksızın, mahkeme kararının kesinleştiği tarihte/rapor tarihinde/kamu idarelerinin denetim elemanlarınca düzenlenen rapor sonuçlarının Kuruma intikal ettiği tarihte veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulmuş kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerin Kuruma intikal ettiği tarihte geçerli olan kanun hükümleri dikkate alınarak, ilgili kanunlarda öngörülen zamanaşımı süreleri esas alınarak belirlenmesi gerekmektedir.

102 / 20

Diğer taraftan işverenlerce yasal süresi dışında Kuruma verilen ve işleme alınıp alınmayacağının tespiti amacıyla denetime sevk edilen APHB nin yapılan denetim sonucunda işleme alınmasına karar verilmesi halinde, bu nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden primler için de zamanaşımı süresi rapor tarihinden itibaren başlatılacaktır.


(4) UZLAŞMA (4) UZLAŞMA

24.Nisan.2023 /11

VI- UZLAŞMA

Uzlaşma 5510 sayılı Kanunun 85 inci maddesinin 9 ve 10 uncu fıkralarında düzenlenmiş olup uygulamaya yönelik olarak düzenlenen «Asgari İşçilik İncelemelerinde Uzlaşma Yönetmeliği» yönetmeliğin yayımı tarihinden önce müfettiş incelemesi başlayan ancak henüz raporu düzenlenerek ilgili birime gönderilmemiş olan devamlı mahiyetteki işyerlerine ait asgari işçilik inceleme raporlarını da kapsayacak şekilde 25.4.2009 tarih 27210 s. Resmi Gazetede yayımlanmıştır

Kanunun ilgili maddesi kapsamında, uzlaşma yapma yetkisi Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarında bulunmaktadır.

24.Nisan.2023 /11

Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlar tarafından,

Devamlı nitelikteki işyerlerinden tespit edilen ve sigortalılara mal edilemeyen fark sigorta primine esas kazanç matrahı üzerinden Gc. ve GZ. ile birlikte hesaplanacak sigorta primi ve buna bağlı uygulanacak idari para cezaları konusunda, konuya ilişkin rapor Kurum ünitesine gönderilmesinden önce işverenle uzlaşma yapılabilir.

Uzlaşmaya varılması halinde bu durum, tutanakla tespit edilir.

Uzlaşma kesindir.Uzlaşılan tutarlar hakkında dava açılamaz ve hiçbir

mercie şikayet ve itirazda bulunulamaz.

24.Nisan.2023 /11

Uzlaşılan prim ve idari para cezaları, uzlaşma tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren bir ay içinde ödenmesi zorunludur.

İşveren, uzlaşılan idari para cezası tutarı için ayrıca peşin ödeme indiriminden yararlandırılmaz.

Uzlaşılan tutarlar, öngörülen sürede tam olarak ödenmezse uzlaşma bozulur.

Uzlaşılan tutarlar kazanılmış hak teşkil etmez. Uzlaşmaya başvurmakla birlikte uzlaşmanın temin edilememesi dolayısıyla uzlaşmaya varılamaması veya uzlaşmanın bozulması hallerinde işveren, yeniden uzlaşma talebinde bulunamaz.

Uzlaşma nedeniyle tahsil edilmeyen sigorta primleri, daha sonra Kurum veya mahkeme kararıyla sigortalılara mal edilmesi durumunda; daha önce eksik tahsil olunan sigorta primi, sigortalının çalıştığı süre ve SPEK dikkate alınarak GC. ve GZ. ile birlikte işverenden tahsil edilir.

24.Nisan.2023 /11107

Uzlaşma, devamlı mahiyetli işyerleri için yapılan asgari işçilik uygulaması işlemleri kapsamında uygulanan bir işlemdir.

Kurumda yapılacak uzlaşma işlemlerini sonuçlandırmak üzere Kurumun Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının ilgili grup başkanlıklarında uzlaşma komisyonları oluşturulmuştur. Uzlaşma için kurulacak komisyon, 3 asil 3 yedek üyeden oluşur. Komisyona en kıdemli müfettiş başkanlık eder.

Komisyon tam katılım ile toplanır, mazereti olan üyenin yerine yedek üye çağrılır. Komisyon, çoğunlukla karar alır.

Uzlaşma konusu iş ile ilgili olarak o işin incelemesini yapan müfettişler, aynı işle ilgili uzlaşma komisyonuna üye olamazlar. Ancak gerek görülmesi halinde açıklama yapabilirler.

İşveren, uzlaşma komisyonu ile yapılacak görüşmeler sırasında, kendisinin yanında meslek odası temsilcisi ve SMMM odasından bir temsilcinin bulunmasını isteyebilir

24.Nisan.2023 /11

Ancak bu kişiler sadece açıklama yapabilir ve görüş bildirebilirler, açıklama yapamazlar.

Görüşmeler sonucunda düzenlenen tutaklara imza atamazlar.

İşverenin talepte bulunması, ilgili grup başkanının da uygun görmesi halinde uzlaşma, başka bir grup başkanlığında faaliyet gösteren uzlaşma komisyonunda da görüşülebilir.

Uzlaşma için, Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına başvurulması icap etmektedir.

Uzlaşma talebinin, bizzat işveren tarafından veya noter tasdikli vekaletine haiz vekili tarafından yapılması gerekir.

Cemaatlerin veya tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin Kanuni temsilcileri tarafından uzlaşma talebinde bulunulabilir.

24.Nisan.2023 /11

Uzlaşma talebinin kabul edilmesi halinde, uzlaşmanın, nerede, hangi günde ve saatte yapılacağı, uzlaşmanın yapılacağı Kurul Başkanlığınca, en az bir ay önceden 7201 sayılı Kanun hükümleri kapsamında işverene bildirilir. İşveren uzlaşma görüşmesinden önce uzlaşma talebinden vazgeçebilir.

Uzlaşma gününde işverenin veya vekilinin yükümlülüklerini yerine getiremeyecek şekilde mazeretli olarak görüşmeye katılamayacak olması durumunda görüşme komisyon başkanınca ertelenir.

Uzlaşma neticesinde indirim yapılması nedeniyle tahsil edilmemiş olan sigorta primlerinin daha sonra Kurum veya mahkeme kararıyla sigortalılara mal edilmesi halinde, daha önce eksik tahsil olunan sigorta primleri, sigortalının çalıştığı süre ve sigorta primine esas kazancı dikkate alınarak gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir.

24.Nisan.2023 /11110

Uzlaşma talebinde bulunulduğunda, incelemeyi yapan müfettiş tarafından, tespit edilen prim borcu ile idari para cezası görüşme tarihinden 15 gün önce ilgili komisyon başkanlığına bildirilir.

Uzlaşma, Rehberlik ve Teftiş Kurulu Başkanlığına intikal ettirilmek üzere incelemeyi yapan müfettişe veya müfettişin görev yaptığı grup başkanlığına da yapılabilir.

İncelemenin başladığına dair tutanak tarihi ile raporun ilgili birime gönderilmesi tarihleri arasında işverenlerce uzlaşma talebinde bulunulabilir.

Gerek işverene de gerekse de ilgili işverene uzlaşma için davet gönderilmez.

İncelemeye ilişkin tutanak düzenlenirken uzlaşma hakkının olduğu tutanakta belirtilir.

24.Nisan.2023 /11

Uzlaşmanın sağlanması halinde bu duruma ilişkin bir tutanak düzenlenerek durum kayıt haline alınır.

Uzlaşılan gecikme cezası ve gecikme zammı ile prim ve idari para cezası tutarları mutlak surette tutanakta belirtilir ve tutanağın bir sureti de işverene verilir.

Bir surette ilgili ünitede gerekli işlem yapılmak üzere o üniteye iletilmesi için Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına gönderilir.

24.Nisan.2023 /11112

Kişilere mal edilemeyen prim ile bunlara bağlı İPC dan birisi için kısmi uzlaşma talebinde de bulunulabilir.

Kısmi uzlaşma talebi de düzenlenen tutanakta belirtilir. Uzlaşma, sigortalılara mal edilemeyen fark prim

tutarları üzerinden sağlanır. Sigortalılara mal edilecek fark sigorta primleri ile bu sigortalıların çalışmalarının bildirilmemesine ilişkin İPC. ları uzlaşmaya konu edilemez.

Uzlaşma sağlandıktan sonra, incelenen döneme ait olmak üzere Kurum veya mahkeme kararı ile sigortalılara mal edilecek fark primlerin ortaya çıkması halinde, daha önce uzlaşma kapsamında eksik tahsil edilen sigorta primleri, SPEK dikkate alınarak, GC., GZ. ve ilgili İPC ile birlikte tahsil olunur.


(6) BORCU YOKTUR YAZILARI (6) BORCU YOKTUR YAZILARI

24.Nisan.2023 /11

I-4734/10. MD. KAPSAMINDA (İHALELERE KATILMAK İÇİN) TALEP EDİLEN BYY.

1. Giriş ve kanuni dayanaklar4734 s. Kamu İhale Kanununun “İhaleye Katılımda Yeterlilik

Kuralları” başlıklı 10 uncu maddesinin 4. fıkrasının (c) bendinde, Türkiye’nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu bulunan isteklilerin ihale dışında bırakılacağı hükme bağlanmıştır.

5615 s.k.nun 23 üncü maddesi ile 4734 sk.nun 10. md. nin sonuna eklenen fıkralar ile SGK Bş.ğının uygun görüşünü almak kaydıyla, sosyal güvenlik prim borcunun kapsamı ve tutarını tür ve tutar itibariyle belirlemeye,

İstenen belgelerden hangilerinin taahhütname olarak sunulabileceğini saptamaya, gerçeğe aykırı taahhütname sunulması veya ihale üzerinde kalan istekli tarafından taahhüt altına alınan durumu tevsik eden belgelerin sözleşme imzalanmadan önce verilmemesi halinde bu durumda olanların ihale dışı bırakılarak geçici teminatlarının gelir kaydedileceği,

hususlarında yetkili kılınmıştır.

24.Nisan.2023 /11

Bu değişikliğe ilave olarak 14/8/2007 tarihli ve 26613 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Uygulama Yönetmeliklerinin “İhale Dışı Bırakılma” başlıklı maddelerinde de bazı değişiklik yapılmıştır.

Yapılan bu değişikle, "Türkiye’de kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu"nun kapsamı ve tutarının Kamu İhale Genel Tebliğinde belirleneceği, "Türkiye’de kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu"nun değerlendirilmesinde, hangi borçların kesinleşmiş prim borcu olarak kabul edileceği, hangilerinin kabul edilmeyeceği, belirtilmiştir.

24.Nisan.2023 /11

2. Kesinleşmiş prim borcu olarak kabul edilmeyen borçlar İsteklinin;

a) İlgili mevzuatına göre tahakkuk eden prim borçlarının süresi içinde ödenmemesi halinde kesinleşmiş prim borcu olduğunun,

b) Prim borcuna karşı dava açılması halinde, bu dava sürecinde veya takip ve tahsili durduracak geçici veya nihai bir karar bulunmadığı durumlarda kesinleşmiş prim borcu olduğunun,

c) Prim borcunun 6183 sk hükümleri çerçevesinde cebren tahsili yolunda tesis edilen işlemlere karşı dava açılması halinde, bu dava sürecinde veya sonucunda takip ve tahsili durduracak geçici veya nihai bir karar bulunmadığı durumlarda kesinleşmiş prim borcu olduğunun,

kabul edilmesi gerekmektedir.3. Kesinleşmiş prim borcu olarak kabul edilen borçlar

a) Vadesi geçtiği halde ödenmemiş ancak ilgili kurum tarafından belli bir vadeye bağlanarak tecil edilmiş prim borçlarının, vadesindeki ödemeler aksatılmadığı sürece, kesinleşmiş prim borcu olmadığı,

değerlendirilmektedir.

24.Nisan.2023 /11

Kamu ihale Kurumu Genel Tebliğinde yapılan değişiklik ile ihalelere katılmak üzere borcu yoktur belgesi isteyen;

Tüzel kişi işverenler için, asgari ücreti yarısı tutarındaki borcunu,Gerçek kişi işverenler için asgari ücretin 1/12 si tutarındaki

borcunu borç olarak görmemekte ve borcu yoktur belgesi sistemden alınabilmektedir.

İlgili Kanun ve uygulama yönetmeliklerinde yapılan bu değişikliklere istinaden Kamu İhale Genel Tebliğinin birinci bölümünün "IX- İsteklilerden 10 uncu Maddenin Son Fıkrasına Göre İstenecek Belgeler" başlığının (C) maddesi değiştirilmiş olup, bu değişiklik de 14/8/2007 tarihli ve 26613 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.

24.Nisan.2023 /11

2- SGK ca YAPILAN İŞLEMLER

2.1.BORÇ SORGULAMASINDA/ARAŞTIRMASINDA ESAS ALINACAK TARİH

İstekliler tarafından Kurumumuzdan 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmadığına dair “borcu yoktur” yazısının talep edildiği durumlarda, ilgililerin, kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olup olmadığı, ihale tarihi itibariyle, Türkiye genelinde araştırma yapılarak tespit edilmesi gerekmektedir.

2.2. MÜRACAAT EDİLECEK YER VE VERİLECEK YAZILAR İstekliler, İhale tarihi itibariyle Türkiye genelinde kesinleşmiş

sosyal güvenlik prim borcu olup olmadığına ilişkin belge talep eden işverenler, taleplerini Kurumumuz ünitelerine yapacaklardır.

Kurumumuz ünitelerince talepte bulunan isteklilerin öncelikle isteklilerin gerçek kişi yada tüzel kişi olup olmadığına göre değerlendirme ve işlem yapılmaktadır.

24.Nisan.2023 /11

İsteklilerin borçlarının olup olmadığı, borcu yoktur yazısı için müracaat edilen Kurum ünitesi tarafından, öncelikle İntranet menüsünden sorgulanacak veya gerekli olması durumunda ile faksla yazışma yapılarak araştırma işlemi gerçekleştirilecektir.

Bu sorgulama/araştırma sonucunda isteklinin Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmadığının anlaşılması halinde, istekliye, ihale tarihi itibariyle Kurumumuza kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmadığına dair tek bir belge verilecektir.

24.Nisan.2023 /11

2.3. İŞVERENLİK DURUMLARINA GÖRE BYY VERİLMESİ,

2.3.1.İstekli, sadece 5510 sk. nun 4/1a kapsamında sigortalı çalıştıran bir tüzel kişi işveren ise;

İhale tarihi itibariyle Türkiye genelindeki borç aslı ve fer’ilerinin toplamı dikkate alınmak kaydıyla kesinleşmiş soasyal güvenlik prim borcu kapsamına giren borçlar;

1) Gerek kendisine ait gerekse devir aldığı işyerlerinin muaccel hale gelmiş sigorta primi, SGDP, işsizlik sigortası primi borçları, GC.,GZ., donmuş GZ. ile diğer fer’ileri,

2)1/5/2004 tarihinden sonra biten ihale konusu işe ait işyerlerinden veya özel bina inşaatı işyerlerinden dolayı gerek Kurumumuzca yapılan araştırma, gerekse SMMM ve YMM ce yapılan inceleme sonucunda, ortaya çıkan fark işçilik matrahı üzerinden hesaplanan ve ödenmesi kabul edilen fark prim ile buna ilişkin GC. Ve GZ. tutarları,

24.Nisan.2023 /11

3) İşin yürütümü için gerekli olan asgari işçilik miktarının tespiti hususunda Sosyal Güvenlik Kurumu denetim elemanlarınca düzenlenen raporlarda önerilen asgari işçilik miktarı üzerinden hesaplanan fark prim ile buna ilişkin GC. Ve GZ. tutarlarının idari aşamada kesinleşmiş olan kısımları,

4)Fiilen veya işyeri kayıtlarından tespit edilecek her türlü bilgiden ya da kamu kuruluşları tarafından düzenlenen belge veya alınan bilgilerden çalıştığı tespit edildiği halde bu çalışmaları veya prime esas kazancı Kurumumuza bildirilmeyen veya eksik bildirilen sigortalılarından dolayı tahakkuk ettirilen sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi borçları ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer'ilerinin idari aşamada kesinleşmiş olan kısımları,

5) Kesinleşmiş mahkeme kararı uyarınca geriye doğru verilen prim belgelerine istinaden oluşan ve muaccel hale gelmiş olan sigorta primi, SGDP, işsizlik sigortası primi borçları ile bunlara ilişkin GC.ve GZ. diğer fer’ileri,

24.Nisan.2023 /11

6) İşveren tarafından sigortalılara ilişkin olarak ay içinde bazı iş günlerinde çalıştırılmadığına veya eksik ücret ödediğine dair belgelerin Kurumumuza verilmemesi veya verilen belgelerin Kurumumuzca geçerli sayılmaması nedeniyle tahakkuk ettirilen sigorta primi, SGDP, işsizlik sigortası primi borçları ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer’ilerinin idari aşamada kesinleşmiş olan kısımları,

7) Kendisine ait işyerlerinin bölüm veya eklentilerinden iş alan ve kendi adlarına sigortalı çalıştıran aracıların(taşeronların) bu işyerlerinde çalıştırdıkları sigortalılardan dolayı muaccel hale gelmiş sigorta primi, SGDP, işsizlik sigortası primi ile bunlara ilişkin GC. Ve GZ. ve diğer fer’ileri,

8) Ortağı (gerçek kişilerde ayrıca üst düzey yöneticisi) olduğu şirketin sigorta primi, SGDP, işsizlik sigortası primi ile bunlara ait GC. Ve GZ. ve diğer fer'ilerine ilişkin borçlarından dolayı,(üst düzey yönetici/ortak olduğu dönemle ilgili olarak ve şirketin nevi dikkate alınarak) sorumlu olunan tutarları,

kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak kabul edilecektir.

24.Nisan.2023 /11

Yukarıda belirtilen borç türleri, kesinleşmiş sosyal güvenlik borç kavramı içinde değerlendirilmekle birlikte;

Ancak, isteklinin, sigorta primi, SGDP, işsizlik sigortası primi ile bunların fer’ileri toplamından oluşan ve toplam tutarı Sigorta primine esas aylık kazanç (SPEAK) üst sınırının 3 katını aşmayan borçlar, kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak kabul edilmemektedir.

Diğer taraftan, SPEAK üst sınırının 6 katını aşmayan aracılara ait sigorta primi, SGDP, işsizlik sigortası primi ile bunların fer’ileri toplamından oluşan borçlar da kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak kabul edilmemektedir.

Aracı borçlarının, SPEK üst sınırının 6 katını aşıp aşmadığının hesabında, işverenin tüm aracılarının muaccel hale gelmiş sosyal güvenlik prim borçlarının toplamı dikkate alınmaktadır.

24.Nisan.2023 /11

İşverenin gerek kendisine ait borç toplamının SPEAK üst sınırının 3 katını, gerekse bu işverenin varsa aracısı veya aracılarından kaynaklanan toplam borcunun SPEAK üst sınırının 6 katını aşıp aşmadığı hususları ayrı ayrı değerlendirilmelidir.

Başka bir ifadeyle, işverenin aracı borçları dışındaki borçları toplamı SPEAK üst sınırının 3 katını, aracılarına ait borçlarının toplamı ise SPEAK üst sınırının 6 katını aşmaması halinde, bu işverene 4734/10 uncu md. uyarınca ihale tarihi itibariyle Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcunun bulunmadığına dair borcu yoktur yazısı verilecektir.

Diğer taraftan, Kamu İhale Genel Tebliğinde yer alan aracı(taşeron) borçları ile ilgili SPEAK üst sınırının 6 katı sınırı, sadece asıl işverenin 4734/10. md. uyarınca Kurumumuzdan borcu yoktur yazısı istemesi durumunda geçerli bulunmaktadır.

Aracının, aynı Kanun uyarınca kendisi için isteyeceği borcu yoktur yazılarında uygulanamaz. Bu durumda, aracının ihale tarihi itibariyle Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcunun tespitinde SPEAK üst sınırının 3 katı dikkate alınacaktır.

24.Nisan.2023 /11

2.3.2 İstekli, hem 4/1(a) kapsamında hem de 4/1(c) kapsamında sigortalı (veya sandık iştirakçisi) çalıştıran bir tüzel kişi işveren ise;

Çalıştırılan 4/1a sigortalılarına ilişkin olmak üzere, Sosyal güvenlik prim borcu olarak kabul edilen borçlar,

2.3. bölümünün 2.3.1 alt bendinde sosyal güvenlik prim borcu olarak kabul edilen borç kalemleri bu kesim için de geçerlidir.

Ayrıca, çalıştırılan, 4/1(c) kapsamındaki sigortalılar ile ilgili olarak, SGK (T.C.Emekli Sandığına -Devredilen-)olan borçları da(muaccel hale gelmiş kesenek ve kurum karşılıkları ile bunların GC.,GZ. ve fer'ileri) kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak kabul edilmektedir.

24.Nisan.2023 /11

Bu durumda; - 4/1a kapsamındaki sigortalılarla ilgili olarak, kendi borçları için

(aracı borçları hariç) SPEAK üst sınırının 3 katını, varsa aracıları için 6 katını aşmayan) sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi ile bunların fer’ileri toplamından oluşan borçları,

- SPEAK üst sınırının 3 katını aşmayan ve kesenek ve kurum karşılığı ile bunların fer’ileri toplamından oluşan borçları,

Ayrı ayrı değerlendirilmek kaydıyla;Kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu kapsamında

değerlendirilmeyecektir.Dolayısı ile bu kapsamdaki borçları bu limitleri aşmayan istekliye

ihale tarihi itibariyle Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmadığına dair borcu yoktur yazısı verilecektir

24.Nisan.2023 /11

2.3.3. İstekli hem 4/1a kapsamında sigortalı çalıştıran bir işveren konumunda olan, hem de kendi sigortalılığından dolayı /4/1b kapsamında (veya tarımda kendi adına ve hesabına çalışanlar kapsamında sigortalı) sigortalı olan gerçek kişi ise;

4/1a kapsamında çalıştırıla sigortalılarla ilgili olarak, 2.3. bölümünün 2.3.1 alt bendinde belirtilen sigorta primi, SGDP, işsizlik sigortası primi ve bunlara ait gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer’ilerine ilişkin borçları ile 4/1b kapsamında kendi sigortalılığından (veya tarımda kendi adına ve hesabına çalışanlar kapsamında sigortalılığından) kaynaklanan prim borçları ve bunların fer’ileri kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak kabul edilecektir.

Bu duruma göre; isteklilerin 4734/10. uncu md.ne göre BYY talep etmeleri halinde, ünitelerimizce Kurumumuz İntranet menüsünden ihale tarihi itibariyle Türkiye genelinde sorgulama yapılarak ve gerek olması durumunda faksla yazışma yapılarak araştırma işlemi gerçekleştirilecek ve isteklinin Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcunun olmadığının anlaşılması halinde ihale tarihi itibariyle BYY verilecektir.

24.Nisan.2023 /11

Ancak, bu isteklilerin ihale tarihi itibariyle Kurumumuza; - 4/1a kapsamındaki sigortalılarla ilgili olarak, SPEAK üst sınırının

3 katını aracı borçları içinse SPEAK üst sınırının 6 katını aşmayan sigorta primi, SGDP, işsizlik sigortası primi ile bunların fer’ileri toplamından oluşan borçları,

-4/1b kapsamındaki ( veya kendi nam ve hesabına tarım sigortalılığından) sigortalılığından dolayı, 5510/ 82.ne göre tespit edilen SPEAK alt sınırının 3 katını aşmayan, prim borçları ile bunların fer’ileri toplamından oluşan borçları,

olduğunun anlaşılması halinde, bu isteklilere ihale tarihi itibariyle Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmadığına borcu yoktur yazı verilecektir.

İsteklinin, borç tutarları hem 4/1a yönünden hem de 4/1 b yönünden ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekmektedir.

24.Nisan.2023 /11

2.3.4. İstekli, sadece 4/1b kapsamında veya kendi nam ve hesabına tarım işverenleri kapsamında sigortalı olan bir gerçek kişi ise;

Bu durumdaki isteklilerin, Kurumumuza ihale tarihi itibariyle Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borçlarının olup olmadığının tespitinde, hem hem 4/1b hem de tarım işverenliğinden doğan prim ve fer’ilerinden oluşan borçları, hem de üst düzey yöneticisi ve/veya ortağı olduğu işveren şirketin nevisi dikkate alınarak sorumlu olduğu 4/1a kapsamında sigorta primi, SGDP, işsizlik sigortası primi ile bunlara ait GC. Ve GZ. ve diğer fer’ilerine ilişkin borçlarının olup olmadığı sorgulanacak/araştırılacaktır.

Yapılacak sorgulama/araştırma işlemi sonucunda;a)Gerçek kişi isteklinin 4/1a kapsamında sigortalı çalıştıran

herhangi bir şirketin üst düzey yöneticisi ve ortağı olmadığının, sadece 4/1b kapsamında veya tarım işverenliğinden sigortalı olduğunun ve bu Kanunlardan dolayı ihale tarihi itibariyle Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcunun da bulunmadığının anlaşılması halinde kendisine BYY yazısı verilecektir.

24.Nisan.2023 /11

b) Gerçek kişi isteklinin hem 4/1a kapsamında sigortalı çalıştıran herhangi bir şirketin üst düzey yöneticisi ve ortağı, hem de 1479 veya 2926 sayılı Kanunlara göre sigortalı olduğunun ve bu Kanunlara göre Kurumumuza ihale tarihi itibariyle Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcunun da bulunmadığının anlaşılması halinde kendisine BYY verilecektir.

Ancak, bu bölümde belirtilen isteklilerin ihale tarihi itibariyle Türkiye genelinde;

- 4/1b veya kendi nam ve hesabına tarım sigortalılığından doğan prim borçları ile bunların fer’ileri toplamından oluşan borçlarının, 5510/82. md. kapsamında tespit edilen SPEAK alt sınırının 3 katını aşmadığının

- 5510/82. md. kapsamında tespit edilen SPEAK üst sınırının 3 katını aşmayan, aracı borçları için ise SPEAK üst sınırının 6 katını aşmayan sigorta primi, SGDP, işsizlik sigortası primi ile bunların fer’ileri toplamından oluşan borçlarının olduğunun,

anlaşılması halinde, bu isteklilere, ihale tarihi itibariyle Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmadığına dair yazı verilecektir.

Her borca ilişkin limitler ayrı ayrı değerlendirilmektedir.

24.Nisan.2023 /11

2.4. Kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcunun belirlenmesinde dikkate alınmayacak borçlar

İsteklilerin ihale tarihi itibariyle Türkiye genelindeki; 1) İlgili kanunlara göre taksitlendirilen ya da yapılandırılan borçlara

ilişkin taksitler ile cari ay ödemelerinin muntazam ödeniyor olması kaydıyla, taksitlendirmeye ya da yeniden yapılandırmaya konu sigorta primi, SGDP, işsizlik sigortası primi, borçları ile bunların fer’ileri,

2)Prim borcuna karşı dava açılması halinde, dava sürecinde veya sonucunda takip ve tahsili durduracak nitelikte mahkemelerce verilen geçici veya nihai bir karar bulunması halinde, söz konusu borçlar,

3)Prim borcunun 6183 sk. kapsamında cebren tahsili yolunda tesis edilen işlemlere karşı dava açılması halinde, bu dava sürecinde veya sonucunda takip ve tahsili durduracak nitelikte mahkemelerce geçici veya nihai bir karara konu olan borçları,

4)Vadesi geçtiği halde ödenmemiş ancak ilgili kanunlar uyarınca ertelemeye tabi tutulan borçlardan, erteleme kapsamına alınan borçları,

kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcunun hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır.

24.Nisan.2023 /11

İsteklinin taksitlendirilen/yapılandırılan borçlar dışındaki Türkiye genelindeki borçlarının ihale tarihi itibariyle öngörülen limitleri aşması halinde borcu yoktur yazısı verilemez.

2.5- İhale Tarihi İtibariyle Yapılan ÖdemelerKamu İhale Genel Tebliğine göre, işverenlerin kesinleşmiş sosyal

güvenlik prim borçlarının bulunup bulunmadığı hususunun, ihale tarihi itibariyle sorgulanması gerekmektedir.

İhale tarihi itibariyle yapılan bu sorgulamalar sırasında, işverenlerin kapsama giren borçlarının bulunmaması, veya bulunmakla birlikte bu borçların açıklanan tutarlardan az olması halinde, sözkonusu işverenlere kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcunun bulunmadığı şeklinde yazılar verilmektedir.

Yapılan sorgulama sırasında, işverenlerin kapsama giren borçlarını ihale tarihi itibariyle ödemeleri halinde veya ihale tarihi itibariyle yapılan ödemelerle birlikte kapsama giren borç tutarı belirtilen tutarların sınırların altında olan işverenlere, kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu yoktur yazıları verilecektir.

24.Nisan.2023 /11

3- BORCU YOKTUR SORGULAMASINDAORTAK GİRİŞİMLERİN DURUMU:

4734 sk. nun Ortak Girişimler başlıklı 14. md. de; ortak girişimlerin birden fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından iş ortaklığı veya konsorsiyum olarak iki türlü oluşturulabileceği,

iş ortaklığı üyelerinin, hak ve sorumluluklarıyla birlikte işin tümünü birlikte yapmak üzere,

konsorsiyum üyeleri ise, hak ve sorumluluklarını ayırarak işin kendi uzmanlık alanlarıyla ilgili kısımlarını yapmak üzere

ortaklık yapacağı,İş ortaklığının her türlü ihaleye teklif verebileceği, işin farklı uzmanlıklar gerektirmesi durumunda, ihaleye

konsorsiyumların teklif verip veremeyeceğinin idarelerce, ihale dokümanında belirteceği

24.Nisan.2023 /11

ihale aşamasında ortak girişimden kendi aralarında bir iş ortaklığı veya konsorsiyum yaptıklarına dair anlaşma isteneceği,

iş ortaklığı anlaşmalarında pilot ortak,konsorsiyum anlaşmalarında ise, koordinatör ortak,belirtileceği,ihalenin iş ortaklığı veya konsorsiyum üzerinde kalması halinde,

sözleşme imzalanmadan önce noter tasdikli iş ortaklığı veya konsorsiyum sözleşmesinin verilmesi gerektiği,

iş ortaklığı anlaşma ve sözleşmesinde, iş ortaklığını oluşturan gerçek veya tüzel kişilerin taahhüdün yerine getirilmesinde müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları,

konsorsiyum anlaşma ve sözleşmesinde ise, konsorsiyumu oluşturan gerçek veya tüzel kişilerin, işin hangi kısmını taahhüt ettikleri ve taahhüdün yerine getirilmesinde koordinatör ortak aracılığıyla aralarındaki koordinasyonu sağlayacaklarının belirtileceği

hususlarına yer verilmektedir.

24.Nisan.2023 /11

ihalelere katılmak üzere BYY talep eden istekli işverenlerin, ihale tarihi itibariyle Kurumumuza kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borçlarının bulunup bulunmadığının tespiti sırasında, bu işverenlerin gerçek veya tüzel kişilerle birlikte oluşturdukları iş ortaklığından dolayı da borcunun bulunup bulunmadığı hususu sorgulanacaktır.

Dolayısıyla, ihalelere katılmak üzere borcu yoktur yazısı talep eden isteklilerin, Türkiye genelinde kendi adına tescil edilmiş işyerleri ile ortak veya üst düzey yönetici ya da aracısı oldukları işyerlerinden dolayı ihale tarihi itibariyle Kurumumuza kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borçlarının bulunmamasına rağmen, bu isteklilerin ortağı olduğu iş ortaklığının ihale tarihi itibariyle Kurumumuza kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borçlarının bulunması halinde “4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi gereğince ihale tarihi itibariyle Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu bulunmadığına dair yazı verilmesi mümkün bulunmamaktadır.

24.Nisan.2023 /11

Konsorsiyum için, konsorsiyumu oluşturan yüklenicilerin her birine müstakilen istihkak ödenmesi, ve bu üstleniciler tarafından idareye ayrı ayrı teminat verilmiş olması ve yüklenicilerin her biri adına işyeri tescili yapılmış olması halinde, konsorsiyumu oluşturan üstleniciler birbirinin borcundan sorumlu tutulmamaktadırlar.

4- BORCU YOKTUR YAZILARINDA TALEP FORMU4734/10 md.si uyarınca ihale üzerinde kalan isteklilerin Kurumdan

ihale tarihi itibariyle Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmadığına dair yazı talep etmeleri durumunda bu konuda düzenlenmiş olan form ile başvurmaları gerekmektedir.

Dilekçe örneği, Kurumun « www.ssk.gov.tr» adresinde ve ünitelerimizde mevcuttur.

İstekliler, Talep Formunda; Kurumumuzdan ilişiksizlik belgesi aldıkları işyerlerini (kısmı ilişiksizlik belgesi verilen özel bina inşaat işyerleri hariç) beyan etmeyecekler,

24.Nisan.2023 /11

Buna karşılık, isteklilerin, daha önceden devredilen veya ortaklık, aracılık ve üst düzey yöneticilik durumu sona eren işyerleri ile halen gayri faal(daha önce sigortalı çalıştırılmış olmakla birlikte başvuruda bulunulan tarihte sigortalı çalıştırılmamakla birlikte, Kurumumuz tarafından Kanun kapsamından çıkarılmamış veya kanun kapsamından çıkarılmış olmakla birlikte henüz iz’e ayrılmamış olan Türkiye genelindeki tüm işyerlerini beyan etmeleri gerekmektedir.

Talep formunda beyan edilen bilgilerin eksik veya hatalı olduğunun anlaşılması halinde, Kurum ve diğer kurum, kuruluş ve kişilerin uğrayacakları zararlardan istekliler sorumludurlar.

Borcu yoktur yazısını verecek olan Ünitelerimizce söz konusu talep formunda belirtilen işyeri, ortaklık, aracılık, üst düzey yöneticilik, sigortalılık bilgilerinin yanı sıra Kurumumuz intranet sisteminde borç sorgulamasında kullanılan tüm kriterler kullanılarak gerekli araştırma ve sorgulamalar yapılacaktır.

24.Nisan.2023 /11

II- DEVLET YARDIMI TEŞVİK VE DESTEKLERDE BORCU YOKTUR YAZILARI

1. Kanuni dayanaklar5510 sk. nun 90 ıncı maddesinin 5754/54. md. ile değişik 6.

fıkrası uyarınca, Ülke çapında uygulanan ve özel bir izne veya belgeye dayanmayan genel düzenlemeler hariç olmak üzere, belirli bölgelere veya sektörlere yönelik ya da kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilen özel belgelere veya izinlere dayalı olarak kamudan kaynak tahsis edilmesi şeklinde kanun, kararname ve diğer mevzuatla sağlanan araştırma, geliştirme, üretim, yatırım, pazarlama ve benzeri tüm aşamalarda uygulanan devlet yardımı, teşvik ve desteklerin, daha önce başlayıp devam eden nakdi olmayanlar ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından proje ve faaliyetleri karşılığında kamu kurum ve kuruluşlarına sağlananlar hariç olmak üzere, verilmesinden önce işverenlerden Kuruma muaccel olmuş prim ve idari para cezası borçlarının bulunmadığına veya tecil ve taksitlendirildiğine ya da yapılandırıldığına dair belge ve bilgilerin istenmesi zorunlu bulunmaktadır

24.Nisan.2023 /11

13/2/2011 tarihli ve 6111sayılı kanunun 43 md. ne istinaden; Devlet yardımı, teşvik ve desteklerden; işverenlerin muaccel prim ve İPC borçları kesilip Kuruma aktarıldıktan sonra, varsa kalan kısmı üzerinden yararlanılması mümkün bulunmakta olup,

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin “İşverenlere Verilen Devlet Yardımı, Teşvik Ve Desteklerde Sosyal Güvenlik Kurumundan Alınacak Borcu Yoktur Belgesinin Düzenlenmesine İlişkin Usul Ve Esaslara Dair Tebliğ” 28.9.2008/27011 s. Rs. Gz. de yayımlanarak uygulamaya konulmuş bulunmaktadır.

24.Nisan.2023 /11

2- Kapsama giren Devlet yardımı, teşvik ve destekler Belirli bölgelere veya sektörlere yönelik ya da kamu kurum ve

kuruluşları tarafından verilen özel belgelere veya izinlere dayalı olarak kamudan kaynak tahsis edilmesi şeklinde kanun, kararname ve diğer mevzuatla sağlanan araştırma, geliştirme, üretim, yatırım, pazarlama ve benzeri tüm aşamalarda uygulanan devlet yardımı, teşvik ve destekler bu Tebliğ kapsamında yer almaktadır.

Buna göre;- 5084, 5225 sayılı kanunlar kapsamında uygulanan teşvikler,- Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Bakanlar Kurulu

kararları uyarınca uygulanmakta olan ve kamu alacaklarından vazgeçilmesi şeklinde olmayan; sigorta primi işveren hissesi teşviki, katma değer vergisi istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, kredi desteği, faiz desteği, turizm enerji desteği, teşvikleri,

- İhracat Teşvikleri - Araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) destekleri,

24.Nisan.2023 /11

-3624 sayılı Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme Ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanun ve 24/4/2005/ 25795 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış olan Küçük Ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) Destekleri Yönetmeliği ile sağlanan geri ödemeli ve geri ödemesiz destekler ile 4/5/2004 tarihli ve 2004/7131 sayılı Bakanlar Kurulu kararına istinaden verilen kredi, faiz destekleri,

-28/2/2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun uyarınca sağlanan ve kamu alacaklarından vazgeçilmesi şeklinde olmayan destek ve teşvikler,

- 26/7/2001 tarihli ve 24474 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tarımsal Amaçlı Kooperatiflere Kullandırılacak Kredilere İlişkin Yönetmelik hükümleri uyarınca sağlanan kredi destekleri,

Kanunun 90 ıncı maddesinin altıncı fıkrası uyarınca sağlanan Devlet yardımı, teşvik ve destekler kapsamında kabul edilir.

24.Nisan.2023 /11

3- Kapsama girmeyen teşvikler - Ülke çapında uygulanan ve özel bir izne veya belgeye

dayanmayan genel düzenlemeler,-Kamu kurum ve kuruluşları tarafından proje ve faaliyetleri

karşılığında kamu kurum ve kuruluşlarına sağlanan,-5510/ 90.md.nin yürürlük tarihi olan 1/10/2008 tarihinden önce

başlayıp devam eden nakdi olmayan,Devlet yardımı, teşvik ve destekler bu Tebliğ kapsamına girmez. 4- Kapsama giren borç türleriDevlet yardımları ile teşvik ve desteklerden yararlanacak olan,

tüzel kişiliği haiz olan ve tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluş işverenlerinin çalıştırdığı sigortalılardan;gerçek kişiliği haiz işverenlerin ise gerek kendi sigortalılığı gerekse çalıştırdığı sigortalılardan dolayı,

Türkiye genelinde yazının verildiği tarih itibarıyla muaccel olan;-Sosyal sigorta ve genel sağlık sigorta primi,-SGDP,- İşsizlik sigortası primi,- İPC. bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı borçları, Kanunun 90/6.fıkrası kapsamına giren borçları oluşturmaktadır.

24.Nisan.2023 /11

5- Devlet yardımı, teşvik ve desteklerden yararlanma şartı ve bunların geri alınması

İşverenlerin, Devlet yardımları ile teşvik ve desteklerden yararlanabilmeleri için;

tüzel kişiliği haiz olan ve tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluş işverenlerinin çalıştırdığı sigortalılardan; gerçek kişiliği haiz işverenlerin ise gerek kendi sigortalılığı gerekse çalıştırdığı sigortalılardan dolayı,

Türkiye genelinde yazının verildiği tarih itibarıyla veya borcun sorgulandığı tarih itibariyle muaccel olan; Sosyal sigorta ve genel sağlık sigorta primi, SGDP,İşsizlik sigortası primi, İPC.

bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarınınbulunmaması veya borçlarının tecil ve taksitlendirilmiş ya da

yapılandırılmış olması gerekmektedir. Borçları tecil ve taksitlendirilmemiş ya da yapılandırılmamış olan

işverenler, devlet yardımı, teşvik ve desteklerden; muaccel prim ve idari para cezası borçları kesilip Kuruma aktarıldıktan sonra, varsa kalan kısmı üzerinden yararlandırılabilir.

24.Nisan.2023 /11

Taksitlendirilme veya yapılandırılma anlaşması bozulanlardan veya bu sebepler dışında söz konusu yardım, teşvik ve desteklerden yararlanmaması gerektiği sonradan anlaşılanlardan, yapılan devlet yardımı teşvik ve destek ödemeleri ilgili mevzuat çerçevesinde müeyyideleri ile birlikte geri alınır.

6-Devlet yardımı, teşvik ve destekleri sağlayacak kurum ve kuruluşlarca aranacak borcu yoktur yazısı

Devlet yardımları ile teşvik ve destekleri sağlayan ve ödeme işlemlerini tesis eden kurum ve kuruluşlar, bu nitelikteki Devlet yardımı veya teşvikinin sağlamasına karar verilmeden önce işverenlerden, Tebliğ kapsamına giren borçlarına ilişkin olarak;

-Kapsama giren borçlarının bulunmadığı, -Kapsama giren borçlarının tecil ve taksitlendirildiği ya da

yapılandırıldığı,şeklinde Kurum ünitelerinden alınacak yazıyı veya Kurumun

elektronik bilgi iletişim ortamından alınacak barkodlu çıktıyı talep etmeleri zorunlu bulunmaktadır.

Kurum, ilgili kuruluşlara, işverenlerin kapsama giren borçlarına ilişkin bilgileri internet, elektronik bilgi iletişim ortamında da verebilir.

24.Nisan.2023 /11

Kapsama giren borçları olmasına rağmen borçlarını taksitlendirme veya yapılandırma başvurusunda bulunmayanlara veya başvurmalarına rağmen ödeme yükümlülüklerini yerine getirmemeleri anlaşmaları bozulanlara Devlet yardımı, teşvik ve destekler söz konusu borcun ödenmesinden sonra sağlanır.

24.Nisan.2023 /11

III- BORCU YOKTUR YAZILARINDA AKTİVASYON İŞLEMLERİ VE E- BORCU YOKTUR YAZILARI

Gerçek kişi işverenlerde vergi kimlik numarası olarak TC. kimlik numaraları kullanılmakta olup güncellemeler işyeri tescil servislerince bu yönde yapılmaktadır.

Bu program aracılığı ile yapılan güncelleme sırasında, KPS den yapılan sorgulama sırasında ekrana gelen kişi ile aktivasyon işlemi yapılan gerçek kişi aynı ise güncelleme işlemi yapılmalı aksi taktirde işverene ait TC. kimlik numarasının tespiti yoluna gidilmektedir.

Bu işlemler işyeri tescil servislerince tescil kütüklerinden yapılmaktadır.e-Borcu yoktur programları vasıtasıyla;-ihalelere katılmak üzere kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmadığına dair,- 5510/90-6. fıkra kapsamında Devlet yardım ve teşviklerinden yararlanmak üzere

muaccel hale gelmiş borcun olup olmadığına ilişkin yazıların alınması mümkün bulunmaktadır.

24.Nisan.2023 /11

e- borcu yoktur programları vasıtası ile;- Kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmakla birlikte

taksitlendirilen veya yapılandırılan işverenlere kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmadığına dair,

- Kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olan ancak Kamu ihale genel tebliğinde belirtilen sınırların altında olan işverenlere kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmadığına dair,Yazı vermek mümkün bulunmamaktadır.

Dolayısıyla, bu işverenlerin bu nitelikteki belgelerini ünitelerimizden almaları gerekmektedir.

Ayrıca gerek kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmadığına ilişkin olarak düzenlenecek borcu yoktur yazılarında ve gerekse de devlet teşvik ve desteklerinden yararlanmak amacıyla düzenlenecek borcu yoktur yazılarının düzenlenmesi sırasında yapılacak borç sorgulaması sırasında gerçek kişi işverenlerin kendi sigortalılıklarından kaynaklanan 4/1b kapsamındaki prim borçlarının da sorgulanması gerekmektedir.

24.Nisan.2023 /11

Diğer taraftan, ihale makamlarının işverenlerin Kuruma olan borçlarını hak edişlerinden kestikleri halde 15 gün içinde Kurumumuz hesaplarına aktarmaları gerektiği halde aktarmamaları nedeniyle işverenlerin borcu yoktur yazılarını alamamaları nedeniyle mağdur edildikleri gözlemlendiğinden, bu kapsamda yapılacak borç sorgulamalarında,idarelerin işverenlerin hak edişlerinden kesinti yapmaları halinde, bu durumun idarelerden alınacak ıslak imzalı belge ile ispatlanması halinde kesilen bu borçların sorgulama dışında tutulması sağlanmıştır.

İşverenlerin e- borcu yoktur programlarından ihaleye katılmak için gerek gördükleri belge ile Devlet teşvikleri için gerek gördüğü belgeyi alabilmektedirler.

Arz / Teşekkür Ederiz.


MUSTAFA İTİŞKEN İŞVERENLER PRİM DAİRE BAŞKANLIĞI

ŞUBE MÜDÜRÜ

TEŞEKKÜR EDERİM

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU

Documents

Transcript of SOSYAL GÜVENLİK KURUMU