SOCIALE MEDIA EN POLITIEK

Geschiedenis en actualiteit van de nieuwe media

Emanuel Liefsoens – 1 CMD

SOCIALE MEDIA EN POLITIEK

INLEIDING..............................................................................3

KANSEN VOOR DE POLITIEK............................................4Politieke burgerjournalistiek.................................................................................4Jongeren komen sneller in aanraking met politiek.........................................4Nauwer contact tussen de politici en hun kiezers............................................5

GEVAREN VOOR DE POLITICI..........................................6Gebrek aan interactie................................................................................................6Oneliners........................................................................................................................6Emotionele mededelingen.......................................................................................6

SOCIALE MEDIA EN DEMOCRATIE.................................7

CONCLUSIE.............................................................................8

BRONNEN...............................................................................9

SOCIALE MEDIA EN POLITIEK 2

INLEIDINGDe sociale media zijn inmiddels goed ingeburgerd in ons land. In België zijn er ruim 4,25 miljoen gebruikers van Facebook en (naar schatting) ruim 150.000 gebruikers van Twitter. Ondertussen weten we ook dat in België Vincent van Quickenborne (Open VLD) een fervent twitteraar is en ook de meeste andere politici zich bevinden op deze sociale media.Onlangs had ik bij mijn studentenvereniging, CDS Hasselt, nog een debat georganiseerd over de afschaffing van de Senaat. Tijdens dit debat lieten de aanwezige politici enkele keren de mogelijkheden en gevaren van de sociale media ontvallen binnen hun beroepsdomein. Deze opmerkingen vielen mij vanwege mijn studierichting sterk op.

Met deze gegevens in het achterhoofd zijn er enkele vragen die ik graag zou willen beantwoorden in deze paper.Als eerste ben ik op zoek gegaan naar de invloed van de sociale media op de huidige politiek, vooral in België en Nederland. Sociale media bieden de kans om met meer mensen te communiceren, maar maken politici er al efficiënt gebruik van? Ik vraag me ook af of de ‘onliners’-politiek niet nog versterkt wordt door de tweets van 140 karakters.Vervolgens wil ik even aandacht schenken aan het groter geheel, namelijk de democratie. De sociale media en andere nieuwe technologieën bieden heel wat mogelijkheden, maar er zijn vast en zeker ook gevaren aan verbonden waar we behoedzaam voor moeten zijn.

SOCIALE MEDIA EN POLITIEK 3

KANSEN VOOR DE POLITIEKSociale media geven heel wat mogelijkheden aan politici om zich beter te profileren in een wereld die het moet hebben van ‘oneliners’, snel reageren en sensatie. Ze geven de mogelijkheid om het contact met de burgers te versterken en eventueel een jonger publiek aan te spreken dan in het verleden.

Politieke burgerjournalistiekDankzij de Arabische Lente maakte de wereld plots in een versneld tempo kennis met de burgerjournalistiek. Iedereen herinnert zich vast nog de YouTube-beelden die in elk nieuwsbulletin tevoorschijn werden gehaald. Journalisten kregen moeilijk toegang tot de plaatsen van de waarheid, dus waren deze beelden een godsgeschenk voor de pers. Ook vandaag zien we dat er in Syrië geen buitenlandse pers welkom is en de inwoners ons moeten voorzien van de nodige informatie. Natuurlijk is dit dansen op een slappe koord, aangezien er geen getrainde journalisten aan het werk zijn om de bronnen te dubbelchecken. Maar gelukkig heeft het televisieprogramma ‘Basta’ ons geleerd dat zelf getrainde journalisten geen garantie bieden voor juiste informatie.

Neem daar ook nog eens de besparingen bij die plaatsvinden bij alle persgroepen. Als we al eens kijken naar de katern ‘politiek’ in de meeste kranten, dan stellen we vast dat de hoeveelheid informatie in enkele jaren tijd sterk gedaald is. We kunnen vaststellen dat ook politici andere media zullen moeten (gaan) gebruiken willen ze voldoende blijven communiceren aan de burgers.

Vandaar dat we kunnen stellen dat sociale media een positieve invloed kan uitoefenen op de politieke wereld. Politici kunnen nu zelf via blogs, facebook-pagina’s en dergelijke hun werk concreter maken. Voor personen die geïnteresseerd zijn in politiek is dit een leuke vooruitgang, aangezien men nu kan volgen welke wetsvoorstellen er werden/ worden ingediend en wat de stemming heeft opgeleverd. Een hele geruststelling nu we weten dat journalisten dit niet meer allemaal kunnen doen en redactie vooral bezorgd zijn om de krantenkoppen en hun sensatie.

Jongeren komen sneller in aanraking met politiekDankzij een studie van de Universiteit van Californië (Humanities Research Institute) kunnen we ook stellen dat jongeren dankzij de sociale media sneller in aanraking komen met maatschappelijke problemen. Dit leidt dan weer tot een snellere en onderbouwde mening over deze probleem, wat ons meteen in de richting van politiek duwt. Ondanks de impasse in ons land over communautaire kwesties, gaat politiek toch voor het grootste deel over een oplossing zoeken voor maatschappelijke problemen.

Sociale media (en internet in het algemeen) zorgen ervoor dat jongeren gemakkelijker in contact komen met allerlei informatie. Maatschappelijke problemen, politieke partijen en hun standpunten worden zo gemakkelijker opgepikt door jongeren. Als jongeren in een vroeger stadium in aanraking komen met deze problemen en de voorgelegde oplossingen, ontdekken ze vanzelf hun eigen mening en leren ze die ook te uiten.

Jongeren leren dankzij sociale media daarbovenop ook de kracht van samenwerking kennen en community’s te onderhouden. Maar de belangrijkste kracht van de sociale media is zijn toegankelijkheid/ laagdrempeligheid. Deelnemen aan discussies kan van achter je computer, op een moment dat jou het beste past en iedereen kan zijn eigen mening meedelen.

SOCIALE MEDIA EN POLITIEK 4

Nauwer contact tussen de politici en hun kiezersDe voordelen die zich voordoen voor jongeren gelden natuurlijk ook voor andere burgers. Iedereen kan zijn mening delen op de sociale media. Een grote troef voor politici, indien ze deze meningen ook beantwoorden en een vorm van interactie bereiken. Helaas zijn de meeste politici daar nog niet zo sterk in, maar daarover later meer.Politici delen hun informatie van hun doen en laten mee aan de burgers, waardoor personen die niet of nauwelijks geïnteresseerd waren toch meer in contact komen met politiek. Niet alleen jongeren worden dus overhaalt om deel te nemen aan de maatschappelijke debatten, maar bijna iedereen wordt betrokken.

SOCIALE MEDIA EN POLITIEK 5

GEVAREN VOOR DE POLITICISociale media creëren heel wat mogelijkheden voor politici, maar er bestaan ook wel degelijk gevaren. Politici gebruiken de sociale media helaas nog te veel, zoals m’n gebruik maakt van de klassieke media. Ook de tweets met slechts 140 karakters kunnen een versterking vormen voor de ‘onliners’-politiek. Daarenboven is er ook het gevaar voor een emotionele uitspattingen op het internet die kwalijke gevolgen kunnen hebben.

Gebrek aan interactieZoals eerder al gezegd kunnen politici burgers uitnodigen tot een debat via de sociale media. Helaas wordt deze functie nog te zelden gebruikt door politici bij ons. De meeste geven wel informatie weer via deze kanalen, maar gebruiken deze helaas nog te veel zoals de klassieke media. Men deelt informatie mee, maar creëren veel te weinig interactie met hun ‘volgers’. Sociale media is een “many-to-many”-kanaal, maar wordt helaas te vaak gebruikt als een “one-to-many”-kanaal.Daarbovenop is het erg opvallend dat politici (in België en Nederland) na verkiezingen hun facebookpagina’s verwaarlozen en nog nauwelijks tweeten. Fans, vrienden en volgers worden aan hun lot overgelaten en blijven verweesd achter.

OnelinersEen ander probleem zijn de oneliners. Politici worden door de sensatiebeluste media verplicht om regelmatig oneliners te gebruiken om in de pers te verschijnen. Eerder heb ik al gesteld dat sociale media hiervoor de oplossing bied. Politici kunnen nu zelf hun nieuws meedelen. Toch is hun drang om in de klassieke media te komen zo groot dat de oneliners blijven. En de laatste nieuwe hype in Wetstraat 16, Twitter, is de ideale manier om goede oneliners uit te proberen. In 140 tekens moet men zijn gedachten bundelen, wat altijd opnieuw leidt tot onliners. En sites zoals deredactie.be en destandaard.be steunen deze evolutie ook nog eens door tweets van politici weer te geven in een speciale kader aan de zijkant.

Emotionele mededelingenIedere gebruiker van sociale media weet natuurlijk dat alles wat men online deelt, gevolgen kan hebben. Voor politici zijn de gevolgen natuurlijk dezelfde of misschien zelf groter. Door de toegankelijkheid van deze media, is een bericht zeer snel gepost. Emotionele uitspattingen kunnen dan ook flagrant zijn voor de toekomst. Media pikken zulke berichten snel op en kunnen deze sterk uitvergroten. Het is dan ook maar de vraag of een politicus zelf zijn sociale media moet beheren of eerder professionele hulp inschakelt. Dit is een zeer moeilijke keuze. Bij professionele hulp, leert men de politicus niet kennen, enkel zijn marketing. Bij een individuele invulling bestaat er een gevaar voor verkeerd begrepen quotes en uitvergrote tweets.

SOCIALE MEDIA EN POLITIEK 6

SOCIALE MEDIA EN DEMOCRATIEZoals ik al eerder vermeld heb, is er naast politiek ook het groter geheel, democratie. Nieuwe technologieën zorgen voor nieuwe opportuniteiten, maar dragen ook gevaren met zich mee. Wegens een gebrek aan ruimte voor meer diepgang over dit thema, zal ik enkel een korte opsomming geven van de mogelijke voor- en nadelen.

Internet is een schitterende vorm voor interactie. Het grootste voordeel hiervan dat er een zeer groot publiek bereikt kan worden via deze media en dat nagenoeg iedereen kan deelnemen aan de maatschappelijk debatten die zich op internet bevinden. Men kan als het ware het debat dat vandaag in de Kamer van Volksvertegenwoordigers plaatsvindt morgen voeren op het internet. Internet heeft alleszins het potentieel om zoals in het oude Griekenland iedereen die stemgerechtigd is te laten meedoen aan het debat en zijn stem uit te brengen. Maar is iedereen één stem geven de ideale manier van democratie, of kunnen we toch maar beter blijven bij ons systeem van representatieve democratie?

Een andere vraag die zich opwerpt is die van de eventuele sociale ongelijkheid. Indien een democratie gebaseerd zou zijn op de werking van het internet, zouden er enkele ongelijkheden kunnen ontstaan. Laat nu net gelijkheid een cruciaal recht zijn in een democratie. Mogelijk het grootste probleem zou zijn dat er een nog groter sociale kloof komt tussen rijke mensen met een snelle internetverbinding en minder welvarende mensen zonder internetverbinding. Zelfs al zou iedereen toegang hebben tot internet, blijven er steeds ongelijkheden aanwezig: snelheid van verbinding, technische bekwaamheid met internet, enz.

Daarbovenop zal onze representerende democratie, ontstaan einde 18de eeuw, enorm moet veranderen om tot een internetdemocratie te komen. Noch de technologie, noch de politiek, noch de burgers zijn daar al klaar voor volgens mij.

SOCIALE MEDIA EN POLITIEK 7

CONCLUSIESociale media zullen zeker een must zijn voor de politici van morgen. Op heden wordt er al gebruik van gemaakt, maar veel te weinig. Politici en hun entourage zijn nog volop bezig met het ontdekken van de nieuwe media en kunnen daardoor soms nog fouten maken. Toch ben ik er van overtuigd dat binnen enkele jaren elke politicus zal vertegenwoordigd zijn in de sociale media en niet enkel tijdens de verkiezingen.Doordat politiek dan ook op deze media gevoerd zal worden, zal onze democratie waarschijnlijk mee veranderen. Kiezers zullen hun mening sneller ventileren aan hun verkozenen en deze zullen daar meer rekening mee moeten houden tijdens de besluitvorming.Toch denk ik niet dat onze democratie ingrijpend zal veranderen de komende jaren. Als we alleen al kijken hoe lang het duurt om in elke gemeente/ stad te kunnen stemmen op computer. Veranderingen van deze aard gaan zelden snel, maar komen doen ze toch. Ik beveel iedereen aan deze evolutie mee te volgen en hopelijk kan ik weldra een paper schrijven over de veranderingen binnen de democratie.

SOCIALE MEDIA EN POLITIEK 8

BRONNEN15 juni 2010, Verstomt ‘getwitter’ van politici na verkiezingen?, http://www.6minutes.be/nl/Artikel.aspx?ArtikelID=19226&RubriekID=4

Aalberts, C., & Kreijveld, M., 23 februari 2011, Sociale media betrekken burgers niet bij de politiek, http://www.denieuwereporter.nl/2011/02/sociale-media-betrekken-burgers-niet-bij-de-politiek/

BVLG., 4 februari 2010, Aantal Twitter gebruikers, http://bvlg.blogspot.com/2010/02/aantal-twitter-gebruikers.html

CheckFacebook, 25 mei 2011, http://www.checkfacebook.com/

Foobie, 2010, Politici en sociale media, http://artikelen.foobie.nl/media/politici-en-sociale-media/

Hannink, E., 23 februari 2010, Social Media en de kloof tussen politiek en burger, http://www.enthousiasmeren.nl/social-media-en-de-kloof-tussen-politiek-en-burger/

Kok, B., 1 maart 2011, Onderzoek: Twitter politiseert jongeren, http://twittermania.nl/2011/03/onderzoek-twitter-politiseert-jongeren/?utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+twittermanianl+%28Twittermania.nl%29

Kreijveld, M., 2010, Onderzoek: sociale media door overheid en politiek, http://wisdomofthecrowd.nl/toekomstbeelden/politiek-en-sociale-media-2/boek-veel-gekwetter-weinig-wol/

Kreijveld, M., 2011, Politiek en Sociale Media, http://wisdomofthecrowd.nl/toekomstbeelden/politiek-en-sociale-media-2/

Liefsoens, E., http://www.cdshasselt.be

Moyo, L., Digital democracy: enhancing the public sphere, pagina 141- 146

The Telegraph, 18 augustus 2009, Social Media and the internet do not spread democracy,http://www.telegraph.co.uk/technology/social-media/6049066/Social-media-and-the-internet-do-not-spread-democracy..html

SOCIALE MEDIA EN POLITIEK 9