1

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LÀO CAI TRƯỜNG THPT CHUYÊN TỈNH LÀO CAI

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM HỌC

QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN

CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG THPT TRÊN ĐỊA BÀN

THÀNH PHỐ LÀO CAI - TỈNH LÀO CAI

Người thực hiện: Phạm Thị Thu Khuê

Chức vụ: Phó Hiệu trưởng Đơn vị công tác: Trường THPT chuyên tỉnh Lào Cai

Lào Cai, tháng 5 năm 2011

QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN

CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG THPT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH

PHỐ LÀO CAI - TỈNH LÀO CAI

Phạm Thị Thu Khuê – Phó HT trường THPT chuyên tỉnh Lào Cai.

PHẦN I : MỞ ĐẦU I. TÓM TẮT ĐỀ TÀI:

Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, đề tài gồm 2 nội

dung chính:

1. Nội dung 1: Thực trạng đội ngũ TTCM và thực trạng các biện pháp quản lý

phát triển đội ngũ TTCM ở các trường THPT trên địa bàn thành phố Lào cai.

2. Nội dung 2: Đề xuất những giải pháp về quản lý phát triển đội ngũ

TTCM các trường THPT trên địa bàn thành phố Lào cai, tỉnh Lào cai.

Cách thức nghiên cứu đề tài theo: Thiết kế - quy trình - đo lường; phân tích dữ

liệu và kết quả; đánh giá, bàn luận, kết luận.

II. GIỚI THIỆU:

Việc tổ chức dạy học theo các bộ môn khoa học cơ bản dẫn đến đội ngũ

giáo viên trong các trường học nói chung và trường THPT nói riêng được chia

thành các tổ chuyên môn. Tổ chuyên môn là nơi tập hợp những người có cùng

nhiệm vụ, phạm vi chuyên môn, có sự tương đồng nào đó về trình độ đào tạo.

Tổ chuyên môn là hạt nhân, là tế bào của hoạt động chuyên môn trong nhà

trường, ở đó các thế hệ giáo viên nối tiếp nhau theo thứ bậc chuyên môn,

nghiệp vụ.

Có 2 mô hình chính về biên chế tổ chuyên môn trong các nhà trường. Đó

là:

1. Tổ chuyên môn đơn môn, đơn cấp học: Là tổ chuyên môn mà tất cả

các nhà giáo của tổ đều dạy cùng một môn và cùng cấp học. Thông thường

tên gọi của tổ là tên bộ môn, ví dụ tổ Toán, tổ Ngữ văn, tổ Vật lý…

2

2. Tổ đa môn, đa cấp học ( tổ ghép): Là tổ ghép giáo viên của nhiều bộ

môn hoặc ghép hai hay nhiều cấp học. Thông thường người quản lý nhà

trường sẽ chọn ghép một số bộ môn có tính gần gũi, liên quan đến nhau như

tổ Xã hội (gồm các môn Văn, Sử, Địa, Giáo dục công dân…); tổ tự nhiên

(gồm các môn Toán, Lý, Hoá, Sinh, …); tổ Ngoại ngữ ( gồm Anh, Pháp,

Trung…). Hoặc ở những loại hình trường phổ thông có nhiều cấp học thì có

thể ghép tổ chuyên môn gồm giáo viên cùng bộ môn nhưng ở các cấp học

khác nhau, ví dụ tổ Toán – Tin có cả giáo viên của THCS, THPT được đào

tạo về Toán, Tin. Tổ Nhạc-Hoạ gồm giáo viên cả cấp Tiểu học, cấp THCS

được đào tạo về Nhạc, Hoạ...

Đứng đầu mỗi tổ chuyên môn là một người chịu trách nhiệm trực tiếp

quản lý điều hành mọi hoạt động của tổ. Vậy, TTCM là những người làm

công tác quản lý giáo dục trực tiếp ở các tổ chuyên môn. Trong trường THPT,

TTCM làm việc trực tiếp dưới quyền của hiệu trưởng.

Bộ mặt tổ chuyên môn thể hiện trước hết ở người tổ trưởng, đó là sự

gương mẫu, phong cách lãnh đạo dân chủ, tăng cường đối thoại cùng tham

gia, phân công trách nhiệm rõ ràng. Khả năng biết lắng nghe của TTCM sẽ

nuôi dưỡng bầu không khí cởi mở, tin cậy, tôn trọng lẫn nhau trong tổ. TTCM

có tư duy đổi mới dám đề ra và lãnh đạo thay đổi sẽ tạo ra sự phát triển vượt

bậc cho tổ chuyên môn.

Trong nhà trường phổ thông, tổ trưởng chuyên môn (TTCM) có vai trò

rất quan trọng, họ là những cán bộ quản lý trực tiếp đối với đội ngũ các nhà

giáo và mọi hoạt động của tổ chuyên môn. Tuy nhiên có một thực tế là đội

ngũ TTCM hiện nay phần lớn đang làm công tác quản lý một cách cảm tính,

theo kinh nghiệm. Đặc biệt là những người mới được bổ nhiệm, họ hoàn toàn

lúng túng trong việc thực thi các chức năng nhiệm vụ của người quản lý cấp

tổ.

Chính sự non kém về kiến thức, về kỹ năng quản lý của các TTCM đã

và đang là một nguyên nhân làm ảnh hưởng tới sự phát triển chất lượng giáo

3

dục trong các trường THPT. Đến lúc thực tế giáo dục trong các nhà trường

đòi hỏi phải tìm ra những biện pháp quản lý phát triển đội ngũ TTCM một

cách thiết thực nhất, hiệu quả nhất. Ở các trường THPT, hiệu trưởng chính là

người trực tiếp tuyển chọn, bổ nhiệm, đồng thời cũng chính là người trực tiếp

bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ TTCM.

Đội ngũ TTCM trong các trường THPT tỉnh Lào Cai nói chung và các

trường THPT trên địa bàn thành phố Lào Cai nói riêng cũng có những đặc

điểm nói trên. Hơn nữa, so với các tỉnh khác thì Lào Cai là một tỉnh miền núi

tuy có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế nhưng trước mắt vẫn là một tỉnh

nghèo, dân trí thấp, chất lượng giáo dục thấp. Giáo dục THPT trên địa bàn

thành phố Lào Cai tuy đã có sự tiến bộ nhưng vẫn gặp vô vàn khó khăn, nhất

là về chất lượng đội ngũ. Chiến lược phát triển giáo dục của tỉnh Lào Cai là

phải tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ mà trước mắt, then chốt là đội ngũ

TTCM.

Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn trên, tôi đã lựa chọn và tiến hành

nghiên cứu đề tài: “Quản lý phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn của

Hiệu trưởng các trường THPT thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai”.

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất một số biện pháp

quản lý phát triển đội ngũ Tổ trưởng chuyên môn của Hiệu trưởng các trường

THPT góp phần nâng cao hiệu quả quản lý của đội ngũ tổ trưởng chuyên môn

nhằm đáp ứng yêu cầu về chất lượng giáo dục ở các trường trung học phổ

thông thành phố Lào Cai nói riêng và tỉnh Lào Cai nói chung.

III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: Chúng tôi đã sử dụng 3 nhóm phương

pháp nghiên cứu cơ bản sau đây để thực hiện đề tài:

1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích, tổng hợp, hệ thống

hoá các tài liệu lý luận về quản lý phát triển đội ngũ TTCM của Hiệu trưởng

các trường THPT.

4

2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp quan sát,

Phương pháp điều tra, Phương pháp phỏng vấn, Phương pháp tổng kết kinh

nghiệm, Phương pháp chuyên gia, Phương pháp thực nghiệm

3. Nhóm phương pháp bổ trợ:

Các số liệu điều tra được xử lý bằng một số công thức toán học: Tính %;

tính số trung bình; tính hệ số tương quan.

VI. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:

* Khách thể nghiên cứu: Quản lý phát triển đội ngũ TTCM của Hiệu

trưởng các trường THPT trên địa bàn thành phố Lào Cai.

* Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ tổ

trưởng chuyên môn của Hiệu trưởng các trường THPT trên địa bàn thành phố

Lào Cai.

5

PHẦN II THỰC TRẠNG THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ TTCM VÀ THỰC TRẠNG CÁC BIỆN

PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ TTCM Ở CÁC TRƯỜNG THPT TRÊN ĐỊA

BÀN THÀNH PHỐ LÀO CAI:

1. Thực trạng về quy mô số lượng và cơ cấu đội ngũ TTCM.

Bảng 1. Thực trạng về số lượng và cơ cấu đội ngũ tổ trưởng, tổ phó chuyên

môn các trường THPT trên địa bàn thành phố Lào Cai- tỉnh Lào Cai.

Thống kê Tổ trưởng Tổ phó Nữ Đảng viên

Số lượng 31 23 42 21

Tỷ lệ % 100%

(Tính trên tổng số tổ CM )

74,29% (Tính trên tổng

số tổ CM )

77,7% ( Tính trên tổng

số CBQL tổ CM )

38,85% ( Tính trên tổng

số CBQL tổ CM )

Trên địa bàn thành phố Lào Cai có 6 trường THPT, trong đó có trên 300

giáo viên trực tiếp giảng dạy, chia thành 31 tổ chuyên môn. Phần lớn các

trường THPT tổ chức cơ cấu có tổ trưởng và tổ phó chuyên môn, riêng trường

THPT Chuyên chỉ có tổ trưởng, không bố trí tổ phó. Số CBQL tổ là nữ chiếm

đa số, có những trường chiếm trên 90% tổ trưởng, tổ phó chuyên môn là nữ.

Số CBQL tổ chuyên môn là Đảng viên cũng chưa nhiều, đây là một vấn đề

cần chú ý đầu tư phát triển.

Bảng 2. Thực trạng về độ tuổi đội ngũ tổ trưởng, tổ phó chuyên môn các

trường THPT trên địa bàn thành phố Lào Cai- tỉnh Lào Cai.

Thống kê Dưới 30

tuổi

Từ 30-40

tuổi

Từ 41- 50

tuổi

Từ 51 - 55

tuổi Trên 55 tuổi

Số lượng 2 22 26 4 0

Tỷ lệ % 3,7% 40,7% 48,1% 7,4% 0

6

Bảng 3. Thực trạng về thâm niên quản lý của đội ngũ tổ trưởng, tổ phó chuyên môn

các trường THPT trên địa bàn thành phố Lào Cai- tỉnh Lào Cai.

Thống kê 1 - 5 năm công

tác QL

6 - 10 năm

công tác QL

11 - 15 năm

công tác QL

16 - 20 năm

công tác QL Số người 0 15 21 18

Tỷ lệ % 0 27,75% 38,85% 33,3%

2. Thực trạng về chất lượng đội ngũ TTCM.

Bảng 4. Thực trạng trình độ đội ngũ tổ trưởng, tổ phó chuyên môn các

trường THPT trên địa bàn thành phố Lào Cai- tỉnh Lào Cai.

Trình độ chính trị Trình độ chuyên môn Trình độ quản lý

Sơ

cấp

Trung

cấp

Cao

cấp

Cao

đẳng

Đại

học

Trên

Đại học

Chưa qua

ĐT QL

Đã qua

ĐT QL Năm học

SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL %

2008-2009 49 100 0 0 0 0 0 0 43 87,7 6 12,3 49 100 0 0

2009-2010 51 100 0 0 0 0 0 0 44 86,2 7 13,8 51 100 0 0

2010-2011 54 100 0 0 0 0 0 0 42 77,7 12 22,3 54 100 0 0

Đội ngũ TTCM các trường THPT đóng trên địa bàn thành phố Lào Cai

nói riêng và các trường THPT trên toàn tỉnh Lào Cai nói chung đều trưởng

thành lên từ đội ngũ nhà giáo trực tiếp giảng dạy. Một đặc điểm chung dễ

nhận ra nhất ở đội ngũ này là họ có trình độ chuyên môn vững vàng, nổi trội

nhất trong số những giáo viên cùng bộ môn của trường. Họ có nhiệt huyết,

tinh thần trách nhiệm cao, say mê công việc, được mọi người tin tưởng…

Về trình độ lý luận chính trị: Đội ngũ TTCM trường THPT trên địa bàn

thành phố Lào Cai chỉ mới có trình độ sơ cấp về chính trị.

Về trình độ học vấn và chuyên môn của đội ngũ TTCM các trường

THPT trên địa bàn thành phố Lào Cai: Tất cả đội ngũ TTCM đều có trình độ

chuyên môn đào tạo đạt chuẩn nhà giáo THPT ( bằng đại học). Trong đó

7

100% tốt nghiệp ĐHSP. Số tổ trưởng, tổ phó chuyên môn đạt trình độ Thạc sĩ

năm học 2010-2011mới có 12 người, chiếm 22,3%.

Về năng lực quản lý: Phần lớn TTCM chưa được trang bị, bồi dưỡng

những cơ sở lý luận cần thiết về quản lý. Họ quản lý tổ chuyên môn hầu hết

bằng kinh nghiệm và bằng sự học hỏi xung quanh và qua sự chỉ đạo của hiệu

trưởng.

Số TTCM được đào tạo nghiệp vụ quản lý nhà trường hầu như không có.

Họ chỉ được bồi dưỡng theo chuyên đề nhưng không thường xuyên do Sở

Giáo dục & Đào tạo tổ chức vào một vài dịp nào đó trong hè hoặc trong năm

học.

Nhìn chung các TTCM có khả năng làm kế hoạch trong hoạt động quản

lý tổ chuyên môn nhưng chất lượng còn nhiều bất cập. Đây chính là điểm yếu

của các TTCM. Qua tìm hiểu thực tế, chúng tôi thấy rằng có nhiều bản kế

hoạch trình bày chung chung, dàn trải, còn lẫn lộn giữa mục tiêu và biện

pháp. Các mục tiêu đưa ra chưa cụ thể, biện pháp đưa ra ít tính khả thi gây

khó khăn cho việc tổ chức thực hiện cũng như rất khó có thể đo lường, đánh

giá mức độ hoàn thành. Ở những trường mà trong một tổ chuyên môn gồm

nhiều môn học. TTCM thường gặp khó khăn trong việc cụ thể hoá mục tiêu

đến từng nhóm môn.

Những TTCM đã làm qua một vài năm hình dung rõ được những công

việc có tính tuần hoàn trong hoạt động quản lý tổ thì việc xây dựng chương

trình hoạt động theo thời gian tốt hơn. Tuy nhiên, khi tìm hiểu hồ sơ quản lý

của một số TTCM qua vài năm gần đây, chúng tôi thấy còn có hiện tượng lặp

lại một cách máy móc trong việc xây dựng chương trình hoạt động.

Điểm yếu trong năng lực kiểm tra, đánh giá của các TTCM ở đây chính

là kỹ năng xác định tiêu chí khách quan để kiểm tra đánh giá các hoạt động

chuyên môn. Qua tìm hiểu thực tế cho thấy một số nơi khi kiểm tra giáo án

chủ yếu vẫn dừng lại ở việc đối chiếu với phân phối chương trình. Tức là chủ

yếu quan tâm đến hình thức mà chưa quan tâm đến nội dung của giáo án. Các

8

TTCM còn rất lúng túng trong việc tổ chức đánh giá giờ dạy nói riêng, đánh

giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của tổ viên nói chung.

Các kỹ năng cơ bản như: Kỹ năng đưa các hoạt động kiểm tra vào kế

hoạch; kỹ năng tổ chức kiểm tra đánh giá theo tinh thần khách quan khoa học;

kỹ năng làm cho việc kiểm tra đánh giá trở thành tự kiểm tra đánh giá của mỗi

tổ viên; kỹ năng kết hợp các hình thức và phương pháp kiểm tra đánh giá...

đều còn rất hạn chế. Thực tế cho thấy ở những nơi TTCM làm tốt những công

việc này thì hoạt động của tổ chuyên môn có nền nếp, và đạt kết quả tốt.

3. Thực trạng cơ chế đãi ngộ đối với đội ngũ TTCM.

Hầu hết đội ngũ TTCM các trường THPT hiện nay chỉ được hưởng chế

độ chính sách phụ cấp chức vụ theo chế độ hiện hành mà không được hưởng

thêm một loại ưu đãi gì khác nữa. Các trường THPT có quy chế chi tiêu nội

bộ nhưng chưa đưa nội dung tạo cơ chế đãi ngộ đối với đội ngũ TTCM.

Lương bổng và đãi ngộ không chỉ tính riêng những giá trị vật chất mà còn

phải kể cả những giá trị về mặt tinh thần như khen ngợi, thăng tiến, tham

quan, hợp tác, bầu không khí tâm lý, điều kiện làm việc…

Một số ít trường THPT trên địa bàn thành phố Lào Cai ( THPT chuyên,

THPTDTNT tỉnh...) đã tạo ra được một vài đãi ngộ riêng đối với đội ngũ

TTCM như cử đi tham quan học tập kinh nghiệm với các trường ngoài tỉnh ...

nhưng chưa thường xuyên và chưa tạo thành cơ chế.

9

PHẦN III ĐỀ XUẤT NHỮNG GIẢI PHÁP VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ TTCM

CÁC TRƯỜNG THPT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI.

1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp:

Đảm bảo tính khoa học; tính mục đích; tính thực tiễn và tính khả thi.

2. Đề xuất các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ TTCM của Hiệu

trưởng các trường THPT thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai.

2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức về chức năng, nhiệm vụ, quyền

hạn cho đội ngũ TTCM

* Mục đích của biện pháp.

Mục đích của biện pháp này là tác động làm thay đổi, nâng cao nhận

thức cho lực lượng quản lý tổ chuyên môn trong nhà trường. Đặc biệt nó giúp

cho TTCM nhận thức đầy đủ và đúng đắn về sự cấp bách cần phải nâng cao

phẩm chất năng lực cho TTCM và coi đó là một biện pháp nâng cao chất

lượng dạy học trong các nhà trường THPT.

Biện pháp nâng cao nhận thức đóng vai trò là biện pháp mở đường cho

các biện pháp khác bởi nó là cơ sở để tập hợp các lực lượng, phát huy tính

chủ động tích cực, làm cho đối tượng hiểu mà dẫn đến tự nguyện, thống nhất

trong hành động thực hiện mục tiêu chung.

* Nội dung và cách thức thực hiện.

Nội dung của biện pháp này là phân tích, thuyết phục, giáo dục, tác động

vào nhận thức làm cho đối tượng, cụ thể là TTCM nhận thức đúng đắn và tự

nguyện chấp hành yêu cầu của hiệu trưởng. Từ đó có những biện pháp cụ thể,

phù hợp để nâng cao năng lực. Cơ sở của biện pháp này là những qui luật tâm

lý, nhận thức, đó là cơ sở của thái độ và hành vi. Cho nên tác động vào nhận

thức là cơ sở dẫn đến hành vi đúng đắn. Từ đó chúng ta sẽ tạo ra những thói

quen, bồi dưỡng những phẩm chất tốt cho họ.

Hiệu trưởng có thể làm cho các TTCM thay đổi nhận thức bằng phương

pháp giáo dục, thuyết phục. TTCM là những người đã có năng lực chuyên

10

môn tốt, có ý thức trách nhiệm nổi trội hơn những giáo viên khác trong bộ

môn nên họ có khả năng nhận thức, và chuyển hoá nhận thức vào hành động.

Đồng thời phương pháp này cũng rất phù hợp với các hiệu trưởng bởi chính

họ là những nhà giáo dục. Tất nhiên họ sẽ làm tốt phương pháp giáo dục.

Trong thực tế, nhiều người nghĩ rằng làm TTCM thật đơn giản nhưng

thực tế đã chứng minh không phải như vậy. Nếu được giao trách nhiệm quản

lý tổ chuyên môn, mà người tổ trưởng vẫn không hiểu được chức năng, nhiệm

vụ, quyền hạn, tầm quan trọng của mình đối với tổ chuyên môn... thì sẽ không

thể lãnh đạo được tổ chuyên môn theo đúng yêu cầu. Khi chất lượng chuyên

môn không đảm bảo, người tổ trưởng sẽ không nghĩ chính mình là nguyên

nhân. Cho nên, nhất thiết phải trang bị cho TTCM nhận thức đúng đắn về sự

cần thiết phải hiểu rõ vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ...của họ.

Cần làm cho các TTCM nhận thức đầy đủ về vai trò, chức năng của họ

trong trường THPT. Làm cho họ hiểu rằng trên cơ sở làm tốt những vai trò,

chức năng đó thì họ có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Nâng cao nhận thức về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cho TTCM là

việc làm trực tiếp của Hiệu trưởng với nhiều hình thức linh hoạt, phong phú.

Có thể thông qua hình thức tuyên truyền tại các hội thảo, các buổi sinh hoạt,

các câu lạc bộ. Có thể mời chuyên gia đến để nói chuyện. Có thể tổ chức

thông qua việc xây dựng tủ sách quản lý, đặt mua các loại sách báo, tạp chí

chuyên ngành. Hướng dẫn TTCM tiếp xúc với hệ thống các quan điểm về vai

trò của quản lý đối với sự phát triển. Xây dựng nền nếp, thói quen đọc sách

báo, viết các bản thu hoạch. Tổ chức cho họ có cơ hội để trình bày, trao đổi

những thu hoạch đó trước tập thể nhằm khẳng định nhận thức của mình. Các

biện pháp tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục đòi hỏi phải tiến hành thường

xuyên, liên tục đặc biệt trước yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông và những

ảnh hưởng xấu của mặt trái cơ chế thị trường. Bởi vấn đề nâng cao năng lực

của đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là một yêu cầu cấp bách của sự

nghiệp đổi mới giáo dục.

11

Tất cả những hình thức tuyên truyền đó nhằm làm cho mỗi TTCM đều

nhận rõ vị trí, vai trò, quyền hạn, nhiệm vụ của mình, từ đó có ý thức quyết

tâm bồi dưỡng tự nâng cao phẩm chất và năng lực. Được như vậy thì tất cả

những biện pháp khác mới có thể phát huy được hiệu quả.

* Điều kiện thực hiện.

- Cần cung cấp cho TTCM là những chủ trương, đường lối của Đảng,

chính sách pháp luật của Nhà nước về phát triển giáo dục, về vị trí Quốc sách

hàng đầu của giáo dục trong công cuộc đổi mới đất nước.

- Cần trang bị cho TTCM những tri thức cơ bản về phương pháp quản lý.

Trên cơ sở đó hình thành ở họ những kỹ năng cần thiết cho hoạt động quản lý

tổ chuyên môn. Giúp cho các TTCM biết cách vươn lên để trau dồi về chuyên

môn, nghiệp vụ quản lý dưới nhiều hình thức khác nhau.

- Hiệu trưởng cần phải kết hợp nhiều hình thức tuyên truyền khác nhau

sao cho phù hợp với đối tượng, nội dung và thời gian.

2.2. Biện pháp 2: Phát hiện, tạo nguồn, bổ nhiệm đội ngũ TTCM

* Mục đích của biện pháp.

Xây dựng được các tiêu chuẩn chức danh Tổ trưởng, Tổ phó tổ chuyên

môn trong các trường THPT trên địa bàn thành phố Lào Cai. Thực hiện tuyển

dụng đúng chuẩn, bổ nhiệm CBQL cấp tổ trong nhà trường THPT sao cho

đảm bảo có đủ năng lực đáp ứng yêu cầu của giáo dục trong địa bàn thành

phố, nơi có trình độ dân trí và các điều kiện xã hội khác cao nhất tỉnh.

* Nội dung và cách thức thực hiện.

Căn cứ vào các tiêu chuẩn, các quy định để tuyển chọn những giáo viên

có phẩm chất, năng lực, trình độ để giới thiệu quy hoạch, bổ nhiệm đủ số

lượng, cơ cấu theo yêu cầu thực tế, đảm bảo chất lượng theo quy định của

ngành và của địa phương. Cách thức lựa chọn theo những yêu cầu sau:

+ Phải chọn được người có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, tác phong tốt

đáp ứng với cương vị mới (Thực tế hiện nay, còn có TTCM trường tỏ ra thiếu tự

tin về tác phong, tinh thần trách nhiệm, ý thức tổ chức kỷ luật...); có trình độ

12

chuyên môn nghiệp vụ tốt; có thể ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác

QL và dạy học. Có ý thức và khả năng tự học để trang bị về trình độ ngoại

ngữ và những hiểu biết xã hội cần thiết. Có một số năng lực quản lý ngang

tầm với yêu cầu và nhiệm vụ...

+ Thực hiện công khai dân chủ trong việc tuyển chọn quy hoạch, bổ

nhiệm như: Lấy phiếu tín nhiệm trong hội đồng giáo dục nhà trường, đưa vào

quy hoạch các chức danh tổ trưởng, tổ phó; bổ nhiệm theo đúng yêu cầu...

Trong công tác tuyển chọn, đề bạt bổ nhiệm cán bộ hiện nay có nhiều

hình thức khác nhau: Tín nhiệm, xét tuyển, thi tuyển. Đối với việc tuyển chọn

đội ngũ TTCM cần lựa chọn sử dụng những hình thức phù hợp với mỗi

trường.

* Điều kiện thực hiện.

- Phải căn cứ vào các chuẩn của CBQL trường THPT để xây dựng tiêu

chí đánh giá riêng cho TTCM theo từng tiêu chí cụ thể. Lấy hiệu quả công

việc làm thước đo, lấy kết quả đánh giá làm cơ sở để tuyển chọn, bổ nhiệm.

- Đảm bảo tính khách quan, công khai và dân chủ.

- Cần có sự chỉ đạo, phối hợp trao đổi, bàn bạc giữa Chi bộ, lãnh đạo

nhà trường (hiệu trưởng, phó hiệu trưởng) và các tổ chức đoàn thể để thống

nhất trong việc đề bạt, bổ nhiệm.

2.3. Biện pháp 3: Lập kế hoạch và triển khai hoạt động đào tạo, bồi

dưỡng nhằm nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ TTCM

* Mục đích của biện pháp.

Chất lượng đội ngũ TTCM được hình thành do nhiều nhân tố tác động,

trong đó phần lớn là thông qua con đường đào tạo, bồi dưỡng. Chính vì vậy

để xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ TTCM điều quan trọng là phải

chăm lo công tác đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao năng lực chuyên môn

cho đội ngũ này.

* Nội dung và cách thức thực hiện.

13

Bằng nhiều hình thức, nhiều con đường để có thể tiến hành công tác đào

tạo bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ TTCM. Trong điều kiện

hiện nay, mỗi người đều có thể tự sắp xếp thời gian để tham gia đào tạo và tự

bồi dưỡng.

Hàng năm Sở GD&ĐT phải xây dựng kế hoạch cụ thể về công tác đào tạo

bồi dưỡng cho đội ngũ. Tham mưu với UBND thành phố, tỉnh để có chính sách

khuyến khích, động viên TTCM tích cực tham gia học tập nâng cao trình độ

chuyên môn riêng, chuyên môn sâu.

Thông qua kết quả khảo sát đối với đội ngũ TTCM trường THPT thành

phố Lào Cai, chúng tôi thấy đội ngũ TTCM cần được đào tạo và bồi dưỡng

như sau:

+ Mỗi năm cử ít nhất 02 tổ trưởng, tổ phó chuyên môn mỗi trường

trong độ tuổi đi học để đạt trình độ Thạc sĩ.

+ Phấn đấu đến năm học 2015 2015 có khoảng 50% tổ trưởng, tổ phó

chuyên môn trường THPT trên địa bàn thành phố có trình độ Thạc sĩ.

+ Đến 2015, 100% TTCM phải có trình độ A ngoại ngữ và trình độ B

tin học ( sử dụng có hiệu quả thực tế).

* Điều kiện thực hiện.

- Hiệu trưởng mỗi trường phải lập được kế hoạch cụ thể cho việc cử tổ

trưởng, tổ phó chuyên môn đi học để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp

vụ hằng năm.

- Đảm bảo chế độ chính sách đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ CBQL là

TTCM, phải có kinh phí thường xuyên để hỗ trợ người học nâng cao trình độ.

2..4. Biện pháp 4: Bồi dưỡng, nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ

TTCM

* Mục đích của biện pháp.

Bồi dưỡng năng lực quản lý cho đội ngũ TTCM là trang bị kiến thức,

truyền thụ kinh nghiệm, hình thành kỹ năng, kỹ xảo trong công tác quản lý,

14

hình thành phẩm chất chính trị, tâm lý và năng lực hành động cho mỗi

TTCM.

Bồi dưỡng năng lực quản lý còn là hoạt động nhằm khắc phục mặt tiêu

cực, phát huy mặt tích cực, bù đắp những thiếu hụt của mỗi người về việc

quản lý điều hành. Thông qua đào tạo, bồi dưỡng mà mỗi TTCM tiếp nhận

được những tri thức và kinh nghiệm, vận dụng có hiệu quả vào công tác quản

lý tổ chuyên môn trong nhà trường.

* Nội dung và cách thức thực hiện.

Thứ nhất, nâng cao năng lực kế hoạch hóa cho đội ngũ TTCM.

Nội hàm cơ bản của năng lực kế hoạch hoá là những kỹ năng xây dựng

kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn. Chính vì vậy, nội dung của các biện

pháp nâng cao năng lực kế hoạch hoá là nâng cao các kỹ năng xây dựng kế

hoạch.

- Giúp cho các TTCM nắm bắt đúng các chủ trương của cấp trên liên

quan đến hoạt động của tổ, cũng như xác định thứ bậc ưu tiên của các mục

tiêu trong hệ thống mục tiêu.

- Bồi dưỡng cho các TTCM cách thức nắm bắt và phân tích thực trạng

của tổ.

- Hướng dẫn TTCM phân chia hệ thống mục tiêu của tổ thành mục tiêu

phấn đấu của từng nhóm, từng cá nhân.

- Giúp cho các TTCM biết cách cụ thể hóa mục tiêu bằng hệ thống

những tiêu chí có thể đo lường được về lượng cũng như có thể đánh giá được

về chất.

- Bồi dưỡng kỹ năng xây dựng các biện pháp huy động sự nỗ lực của các

tổ viên nhằm thực hiện mục tiêu của tổ chuyên môn cho các TTCM.

Thứ hai, nâng cao năng lực tổ chức, chỉ đạo thực hiện cho đội ngũ

TTCM

- Hướng dẫn TTCM cụ thể hoá kế hoạch thành chương trình hành động

của TCM theo các mốc thời gian.

15

- Bồi dưỡng để TTCM biết phân công công việc cho các tổ viên.

- Giúp cho TTCM biết dựa trên mức độ ưu tiên của các mục tiêu để huy

động các nguồn lực của tổ tập trung cho các mục tiêu ưu tiên cao.

- Cung cấp cho TTCM hệ thống văn bản làm cơ sở pháp lý cho việc tổ

chức thực hiện nhiệm vụ của tổ chuyên môn

- Bồi dưỡng TTCM cách thức tổ chức bàn bạc về chương trình bài vở lên

lớp theo các nhóm môn.

- Chỉ đạo TTCM xây dựng đội ngũ giáo viên nòng cốt ở các bộ môn

- Việc xây dựng tập thể sư phạm giúp cho TTCM biết cách hướng dẫn

các tổ viên hợp tác với nhau trong hoạt động. Thường xuyên nhắc nhở TTCM

biết quan tâm đến tâm tư tình cảm, những khó khăn của các thành viên trong

tổ.

- Bồi dưỡng cho TTCM biết cách phối kết hợp việc thực hiện các mục

tiêu của tổ với các mục tiêu của các tổ chức đoàn thể trong trường.

Thứ ba, nâng cao năng lực kiểm tra đánh giá cho đội ngũ TTCM

- Cùng với TTCM xác định tiêu chí khách quan để kiểm tra đánh giá các

hoạt động chuyên môn.

- Hướng dẫn TTCM đưa các hoạt động kiểm tra vào kế hoạch

- Bồi dưỡng cho TTCM tổ chức kiểm tra đánh giá theo tinh thần khách

quan khoa học

- Hướng dẫn cho các TTCM thực hiện tốt qui trình kiểm tra. Đặc biệt cần

chú trọng khâu cuối của qui trình kiểm tra. Đó là việc phát hiện được các tổ

viên có những thành tích phù hợp hoặc trội hơn so với tiêu chuẩn đặt ra, xác

định rõ những thành tích để nhân rộng nó lên. Đồng thời nếu thành tích thấp

chưa phù hợp với chuẩn, TTCM cần phân tích kết quả công việc, tìm nguyên

nhân rồi cần có hoạt động uốn nắn, điều chỉnh. Làm được như vậy thì chính là

đã biến hoạt động kiểm tra trở thành một tình huống bồi dưỡng chuyên môn

cho các tổ viên.

16

- Hướng dẫn TTCM kết hợp các hình thức và phương pháp kiểm tra đánh

giá. Cần hướng dẫn để các TTCM nắm được một số hình thức kiểm tra phổ

biến như: kiểm tra toàn diện; kiểm tra từng mặt; kiểm tra chuyên đề; kiểm tra

thường kỳ; kiểm tra đột xuất; kiểm tra việc thực hiện các kiến nghị của đợt

kiểm tra trước vv…Riêng kiểm tra nội bộ có thể tiến hành các hình thức như:

kiểm tra sơ bộ; kiểm tra thực hiện; kiểm tra tổng kết.

- Hướng dẫn TTCM biết cách làm cho việc kiểm tra đánh giá trở thành

quá trình tự kiểm tra đánh giá của mỗi tổ viên.

* Điều kiện thực hiện.

- Phải căn cứ vào hệ thống văn bản quy định của ngành và của địa

phương.

- Phải có sự quan tâm, hướng dẫn trực tiếp của lãnh đạo nhà trường (hiệu

trưởng, phó hiệu trưởng)

- Có lớp bồi dưỡng trong hè trước khi khai giảng; lớp bồi dưỡng theo

chuyên đề ... cho đội ngũ TTCM do Sở Giáo dục & Đào tạo mở.

- Cung cấp nội dung, yêu cầu và tài liệu để TTCM nghiên cứu và tiến

hành tự đào tạo, bồi dưỡng.

- Có chế độ khuyến khích và bắt buộc đối với việc tự học, tự nghiên cứu.

Định kỳ kiểm tra kiến thức và nghiệp vụ quản lý đối với TTCM…

2..5. Biện pháp 5: Xây dựng cơ chế đãi ngộ đối với đội ngũ TTCM

* Mục đích của biện pháp.

Xây dựng được các chính sách khuyến khích, đãi ngộ, tạo mọi điều

kiện thuận lợi nhằm tạo động lực làm việc, khuyến khích thúc đẩy đội ngũ

TTCM tự học, tự phát triển.

* Nội dung và cách thức thực hiện.

- Có cơ chế khuyến khích và đãi ngộ đội ngũ TTCM trường học bằng

chính sách tiền lương, thăng tiến, đào tạo và phúc lợi để đảm bảo cho họ tận tâm

với công việc.

17

- Tăng cường mở rộng các hoạt động tham quan, giao lưu về công tác

quản lý tổ chuyên môn trường THPT nhằm giúp các TTCM trao đổi, học hỏi

kinh nghiệm, để áp dụng vào thực tế.

- Đầu tư mạnh về cơ sở vật chất, thiết bị và phương tiện dạy học cho các

trường THPT trọng điểm trên địa bàn thành phố, đặc biệt là cần quan tâm đầu

tư nhiều hơn về điều kiện, phương tiện làm việc cho đội ngũ TTCM như:

Trang bị mạng Internet, máy tính cho các TTCM..

- Có những chế độ ưu tiên, đãi ngộ riêng như: Được giảm giờ dạy trong

hội giảng ( không phải dạy 3 tiết như GV nếu đã có giờ Giỏi ); miễn làm bài

kiểm tra kiến thức chuyên môn ( thay bằng việc đánh giá chất lượng ra đề

kiểm tra kiến thức cho giáo viên trong tổ …)

* Điều kiện thực hiện.

- Căn cứ vào những chính sách về tài chính của ngành và của địa phương

- Xây dựng được quy chế chi tiêu nội bộ có nội dung này.

3. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất.

Mỗi biện pháp có tính độc lập tương đối nhưng lại có quan hệ chi phối,

ràng buộc và phụ thuộc vào nhau. Ở từng điều kiện và thời điểm khác nhau,

vị trí của mỗi biện pháp có tầm quan trọng khác nhau, có khi biện pháp này là

kết quả để thực hiện các biện pháp tiếp theo.

Chẳng hạn, nếu làm tốt biện pháp 1 (nâng cao nhận thức ) sẽ thông suốt

về ý thức, thái độ, động cơ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện các biện

pháp tiếp theo. Nếu làm tốt biện pháp 2 (tạo nguồn, quy hoạch, bổ nhiệm ) sẽ

tạo ra được phương hướng, động lực cho các biện pháp khác. Nếu làm tốt

biện pháp 3, 4 ( đào tạo, bồi dưỡng năng lực chuyên môn và năng lực quản lý)

sẽ tạo nền móng vững chắc cho sự phát triển đội ngũ, là tiền đề cho biện pháp

hai. Biện pháp 5 làm tốt sẽ hỗ trợ đắc lực cho các biện pháp còn lại.

18

PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

Nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên và CBQL là biện pháp then

chốt để nâng cao chất lượng giáo dục. Trong các trường THPT, việc quản lý

phát triển đội ngũ TTCM là một biện pháp đột phá để nâng cao chất lượng

hoạt động dạy học. Các biện pháp quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng TTCM có

thể coi như là một nội dung cơ bản trong hoạt động quản lý của hiệu trưởng.

Chính vì vậy, hiệu trưởng có các biện pháp quản lý bồi dưỡng nâng cao năng

lực cho TTCM chính là nâng cao năng lực quản lý cho chính mình.

Qua thực tế nghiên cứu về quản lý phát triển đội ngũ TTCM ở các

trường THPT trên địa bàn thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai, chúng tôi có một

số khuyến nghị sau đây:

1. Với Sở Giáo dục và Đào tạo Lào Cai:

- Có chỉ đạo hướng dẫn về việc quy hoạch, bổ nhiệm đội ngũ TTCM ở

các trường THPT.

- Có biện pháp chỉ đạo cụ thể các trường THPT về đào tạo, bồi dưỡng

cho đội ngũ TTCM để việc làm này đi vào thực tiễn và phát huy tác dụng tốt

ở các trường THPT trong toàn tỉnh.

- Có biện pháp khuyến khích những TTCM tham gia các hoạt động bồi

dưỡng nâng cao năng lực quản lý cho TTCM. Quan tâm đầu tư về điều kiện

vật chất và tinh thần, đáp ứng yêu cầu đào tạo bồi dưỡng nâng cao năng lực

chuyên môn, năng lực quản lý cho TTCM.

2. Với các trường Đại học sư phạm và Học viện QLGD:

Xây dựng tài liệu và giáo trình bồi dưỡng năng lực quản lý cho TTCM

một cách chính thống, bài bản.

Mở các khoá học bồi dưỡng năng lực quản lý cho TTCM của các trường

THPT.

19