Situata aktuale e eficiencës sëenergjisënë Shqipëri · energjise elektrike te prodhuar nga...

Open Regional Fund for South East Europe 1

Situata aktuale e eficiencës së energjisë në

Shqipëri

Dialogu Publik për përdorimin e Qëndrueshëm tëEnergjisë në Shqipëri

Tirane, 04 Tetor 2011


Përmbajtja e prezantimit

�Bilanci energjitik

�Politika energjitike

�Politika energjitike Europiane

�Direktivat e BE-së (EE dhe RES)

�Legjislacioni i EE dhe Plani kombëtar i eficiencës së

energjisë

�Sfidat

Offener Regionalfonds für Südosteuropa


Bilanci i Energjise 2009

(Mije toe) TOTAL

(ktoe)

Qymyr

& Koks

Nafte

Brutto

Nenpro.

nafte

Gaz

Nat.

Biomase Hidro

energji

Diell. Energji

elektrike

Nxeh

etesi

Prodhim primar 1254.8 5.15 576.6 - 7.4 213 450 3 - -

Produkte te rifituara 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Import 911.6 68.6 60.1 613 0 1 0 0 169 0

Shkembim (-shtoj/+paks) -1.13 0 25.8 -27 0 0 - - - 0

Export(-) 418.2 2.4 342.6 26.1 0 1 0 0 46.1 0

Bunkers(-) 18.3 0 0 18.3 0 0 - - - -

Konsumi i brendshem

brutto

1728.8 71.3 320 541 7.4 213 440 3 122.9 0

Konsumi final 1437 61.5 0 726 0.43 212 0 3 434 0

Industria 284.4 61.5 0 127 0.43 12 0 0 83 0

Transporti 438 0 0 437 0 0 0 0 0.36 0

Banesat 513 84 186 2 241

Bujqesia, pyjet, peshkimi 29 23 1 5

Sherbimet publike 70 15 4 51

Sherbime te tjera tregtare 103 39 9 1 54


Burimi: Agjensia Kombetare e Burimeve Natyrore


Prodhimi ‘80 – ’08, Importi ‘95 – ‘08


Burimi: Agjensia Kombetare e Burimeve Natyrore


Intensiteti Energjitik


Burimi: World Bank, World Development Indicators


Politika energjitike

� Ligji Nr 9072, datë 22.5.2003, “Per sektorin e energjisë

elektrike”

� Ligji Nr. 9379, datë 28.04.2005, “Për efiçencën e energjisë

� Ligji Nr. 8937, datë 12.09.2002, “Për ruajtjen e nxehtësisë në

ndërtesa”

� Ligji Nr. 8987/2002, “Për krijimin e kushteve lehtësuese për

ndërtimin e burimeve të reja të gjenerimit të energjisë

elektrike”



Politika energjitike (II)

� Ligji Nr. 9876, datë 14.02.2008, “Për prodhimin, transportin

dhe tregtimin e bio-karburanteve dhe karburanteve të tjerë të

rinovushëm, për transport”.

� Ligji Nr. 10113, datë 09.04.2009, “Për paraqitjen me anë të

etiketave dhe informacionit standard të produktit mbi

konsumin e energjisë elektrike dhe të burimeve të tjera nga

pajisjet elektro-shtëpiake”

�Strategjia Kombetare e Energjise (e perditesuar)

�Plani Kombetar i Eficiences se Energjise



Politika Energjitike Europiane (20-20-20 deri ne 2020)

�Te vendosur per te luftuar ndryshimet klimatike, BE

angazhohet te reduktoje emetimet me te pakten 20% deri

2020

�Reduktimi me 20% i konsumit te energjise deri ne 2020 eshte

nje objektiv qe BE e ka percaktuar ne planin e veprimeve per

Eficiencen e Energjise (2007-2012)

�Rritja e perdorimit te burimeve energjitike te rinovueshme; ne

udherrefyesin e Energjive te Rinovueshme BE ka vendosur si

objektiv rritjen me 20% te pjeses se energjive te rinovueshme

ne mikxin energjitik deri ne 2020.



Komuniteti i energjise i Europes Juglindore

� Objektivi – krijimi i nje kornize tregu dhe rregullatore te afte per te terhequr

investime qe do te cojne ne furnizim te vazhdueshem dhe stabel me

energji; do te krijoje nje treg energjie te integruar; do te rrise sigurine e

furnizimit dhe do te permiresoje gjendjen mjedisore

� Palet – Bashkimi Europian dhe tete pale kontraktuese; Shqiperia, BiH,

Kosova, Kroacia, Maqedonia, Moldova, Mali i zi, Serbia

� Mjetet per arritjen e objektivit – Integrimi nepermjet legjislacionit te bazuar

ne rregullat dhe parimet e EU. Palet Kontraktuese jane zotuar te

implementojne pjese te acquis communautaire per energjine elektrike,

gazin, energjite e rinovueshme, eficiencen e energjise, konkurencen,

mjedisin dhe sigurine e furnizimit.



Korniza ligjore - Energjite e rinovueshme

�Direktiva 2001/77/EC mbi promovimin e energjise elektrike te

prodhuar nga burime energjie te rinovueshme ne tregun e

brendshem te energjise

�Direktiva 2003/30/EC mbi promovimin dhe perdorimin e bio-

karburanteve ose lendeve djegese te tjera nga burime te

rinovueshme per transport



Korniza ligjore – Eficienca e energjise

�Direktiva 2006/32/EC mbi eficiencen e perdorimit final te

energjise dhe sherbimet e energjise

�Direktiva 2010/31/EU mbi performancen energjitike te

ndertesave

�Direktiva 2010/30/EU per tregimin me ane te etiketimit dhe te

dhenave te standardeve te produktit te konsumit te energjisë

dhe burimeve të tjera nga pajisjet shtepiake

�Nje sere direktivash per etiketimin e pajisjeve

elektroshtepiake, si larese rrobash, pajisje te kondicionimit

etj.



Targetet

� Palet kontraktuese duhet te adoptojne targete per kursim

energjie prej 9% per nje periudhe deri ne nente vjet pas

aplikimit te direktives, kursime te cila duhet te arrihen

nepermjet sherbimeve energjitike ose masave te tjera te

permiresimit te eficiences – kursimet do te maten qe nga 1

Janari 2010



Kursimi i energjise nga forcimi i standarteve


Burimi: Energy Efficiency Trends and Policies in the Household & Tertiary sectors in the EU 27 - November

2009; ADEME Editions, Paris 2009


Direktiva Europiane e Energjive te Rinovueshme

2009/28/EC

�Per here te pare nje akt legjislativ i BE-se I referohet

Komunitetit te energjise dhe ka ne vizion bashkepunimin me

perfitim te dyanshem te BE-27 me palet kontraktuese.

Paragrafi 37 – “If, by virtue of a decision taken under the

Energy Community Treaty to that effect, the contracting

parties to that treaty become bound by the relevant provisions

of this Directive, the measures of co-operation between

Member States foreseen in this Directive will be applicable to

them.” Ne nenin 9 direktiva gjithashtu thekson projektet

ndermjet BE-27 dhe Komunitetit te Energjise



Qellimi

� Te lehtesoje zhvillimin e qendrueshem nepermjet nxitjes se teknologjive

dhe risive teknologjike per prodhimin e energjise elektrike dhe nxehtesise

prej burimeve te energjise se rinovueshme;

� Pakesoje importimin e lendeve djegese nga burime fosile, te pakesoje

gazet e efektit sere dhe te mbroje mjedisin ne zbatim te detyrimeve

nderkombetare te ndermarra nga Republika e Shqiperise ne Konventen

Kuader te Kombeve te Bashkuara per ndryshimet klimatike(KKKBNK),

Protokollin e Kiotos per KKKBNK, Traktatin e Komunitetit te Energjise dhe

traktate te tjera nderkombetare te kesaj fushe;

� Rrite larmine e burimeve te energjise dhe garantoje furnizimin me energji

ne Republiken e Shqiperise, nxise zhvillimin e tregut te brendshem te

energjise elektrike dhe integrimin e tij rajonal, nxise zhvillimin e zonave

rurale dhe te izoluara , ofroje mundesi punesimi dhe zhvillimi rajonal.

Ligji per Burimet e Rinovueshme


�Ky ligj vendos

�Kuadrin ligjor per nxitjen e prodhimit te energjise elektrike nga

burime energjie te rinovueshme;

�Menyrat per caktimin e objektivave te detyrueshme

kombetare per pjesen e pergjithshme te energjise nga burime

te rinovueshme ne konsumin perfundimtar bruto te energjise;

�Priorotetin e lidhjes dhe hyrjes ne sistemet e rrjetit, te

energjise elektrike te prodhuar nga centrale qe perdorin

burime energjie te rinovueshme brenda territorit te

Republikes se Shqiperise

Objekti


�Prioritetin e blerjes dhe pageses se energjise elektrike prej

furnizuesit publik e shumice;

�Rregullat per garancite e origjines, lehtesimin e procedurave

te dhenies se lejeve dhe licencave

�Kuadrin ligjor lidhur me perdorimin e burimeve te energjise se

rinovueshme ne transport.

Objekti


�Percakton objektivat kombetare per vendin qe ze energjia

nga burime te rinovueshme e cila do te konsumohet per

energji elektrike, transport, ngrohje e ftohje deri ne vitin 2020.

�Ky plan miratohet nga Keshilli i Ministrave dhe vihet ne

zbatim prej agjensise qe trajton burimet e energjise se

rinovueshme;

Plani Kombetar i Veprimit per Energjite e Rinovueshme


�Buxheti i shtetit;

�Grante dhe financime nga donatoret dhe institucione

nderkombetare;

�Te ardhurat dhe interesat nga depozitimi ose investimi i

fondeve te veta;

�Burime te tjera te ligjshme

Fondi i Energjise se Rinovueshme


�Ky fond do te perdoret per:

�Financimin e studimeve per nxjerrjen ne dukje te vendeve me

potencial per energji te rinovueshme ne Shqiperi

�Financimin e permiresimit dhe hartimin e dokumentacionit

fillestar te projektit qe do te perdoret per tenderat per

ndertimin e centraleve per prodhim energjie nga burimet e

rinovueshme

�Veprimtari te tjera qe nxisin perdorimin e burimeve te

energjise se rinovueshme.

Fondi i Energjise se Rinovueshme


� Tarifat

� Per te gjitha HEC deri ne 15MW, si nje mbeshtetje e drejtperdrejte

per Burimet e Rinovueshme te Energjise , eshte vendosja e nje

cmimi fiks i shitjes se energjise elektrike ne baze te cmimit te

importit te vitit te kaluar.Ne baze te ligjit, SHHP mund t’i shesin

prodhimin e tyre te energjise elektrike KESH-it;

� Personat qe prodhojne ose montojne Centrale Diellore

perjashtohen nga detyrimi i pagimit te tarifave doganore dhe TVSH

ne import per lendet e para te importuara;

� Cdo person qe importon Centrale Diellore me kapacitet depozitimi

deri ne 500 litra perjashtohet nga tarifa doganore dhe nga TVSH ne

import;

Incentivat per Burimet e Rinovueshme te Energjise


�Qellimi

�Permiresimi i eficences se energjise, krijimi i kushteve per

zhvillimin e tregut te sherbimeve dhe rregullimin e

marredhenieve ndermjet subjekteve, persona fizike ose

juridike, private dhe publike, per pemiresimin e eficences se

energjise.

Ligji per eficensen e energjise


Objekti

�Te percaktoje politikat shteterore per permiresimin e

eficences se energjise;

�Te percaktoje veprimtarite, masat dhe sigurimin e sherbimeve

enegjitike per permiresimin e eficences se energjise;

�Te parashikoje menaxhimin qe lidhet me eficencen e

energjise dhe mekanizmat financiare per rritjen dhe

permiresimin e saj

Ligji per eficensen e energjise


�Keshilli i Ministrave miraton:

Strategjine Kombetare te Eficences se Energjise

Planin Kombetar te Veprimit per Eficencen e Energjise

Akte nenligjore, qe mbeshtesin zbatimin e ketij ligji, si dhe

akte te tjera nenligjore te cilet lidhen me permiresimin e

eficences se energjise.

Politikat per eficencen e energjise


�Perparesite e politikes shteterore dhe objektivat afatgjate per

permiresimin e eficenses se energjise;

�Drejtimet per arritjen e qellimeve, mekanizmat, incentivat per

rritjen e eficences se energjise;

�Zhvillimin e kuadrit ligjor te domosdoshem per permiresimin e

eficences se energjise;

�Krijimin e kushteve per zhvillimin, nxitjen e tregut te

sherbimeve enegjetikedhe sigurimin e masave per rritjen e

eficences se energjise deri te konsumatoret fundore

Strategjia Kombetare per Eficencen e Energjise


� 1. Auditimi ndertesave;

� 2. Auditimi sistemeve industriale;

� 3. Sigurimin e sherbimeve te energjise;

� 4 Certifikimin e kursimit te energjise

� 5. Etiketimin e paisjeve qe konsumojne energji;

� 6. Miradministrimi i eficences se energjise

Veprimtarite per permiresimin e eficences se energjise


�Cdo ndertese e re dhe/ose ato qe i nenshtrohen

rikonstruksionit, rindertimit, rinovimit dhe qe kane nje sip

ndertimi mbi 250 m2, jane te detyrueshme te auditohen, te

certifikohen sipas rregullave te ketij ligji;

�Auditimi energjetik per sistemet industriale eshte i

detyrueshem per ato sisteme industriale me nje konsum

vjetor ekuivalent mbi 1GWh, qe realizohet cdo tre vjet;

�Audituesi i energjise licensohet nga Struktura pergjegjese

dhe kjo licence eshte e vlefshme per 3 vjet.


�Keto certifikata leshohen nga Struktura pergjegjese, pas

verifikimit dhe kontrollit nga ana e zyrave vendore, te

metodikave te perdorura per arritjen e kursimeve ne energji;

�Certifikata per kursimin e energjise ne ndertesa eshte e

vlefshme per 10 vjet, per sis industriale per 3 vjet;

�Duhet mbajtur parasysh qe shitja apo dhenia me qera e nje

ndertese duhet te shoqerohet edhe me dhenien e certifikates

fillestare per kursimin e energjise te nderteses.

Certifikatat per kursimin e energjise


�Cdo person juridik ose fizik qe prodhon ose importon paisje

qe konsumojne energji, nuk mund t’i shese ato pa plotesuar

standartet per eficencen e energjise dhe pa siguruar etiketat

e energjise;

�Procedurat e standartizimit per paisjet qe konsumojne energji

percaktohen me VKM.

Etiketimi i paisjeve qe Konsumojne Energji


�Te ardhurat e fondit sigurohen nga:

– a. buxheti i shtetit;

– b. donacionet e institucioneve nderkombetare;

– c. burimet private;

– d. intersat nga llogarite bankare dhe/ose depozitat e Fondit;

– e. huate ose kredi nga organizma nderkombetare dhe banka

kombetare;

– f. fonde te mbledhura nga gjobat qe rrjedhin nga mos zbatimi I

ketij ligji.

Fondi Eficences te Energjise


NEEAPPlani Kombetar i Veprimeve te

Eficiences se Energjise


Objektivi per eficiencen e energjise

Konsumi Total Final per

periudhen 5-vjecare

Kursimi i energjise: 9%

deri ne vitin 2018

Kursimi i energjise deri ne

vitin 2012

� 1869 ktoe

� 168 ktoe

� 26 ktoe


Te dhena energjitike

Bilanci Energjitik Shqiptar 2005 2006 2007

Konsumi final I energjise

(ktoe)

1966 1763 1711

Industri 225 235 254

Transport 871 798 723

Banesat 521 452 423

Sherbime 206 144 107

Bujqesi 143 134 204


Konsiderata

• Ky Objektiv Kombetar eshte llogaritur ne baze te konsumit

mesatar final te energjise 2005-2008.

�Per te arritur kete objektiv merren ne konsiderate:

�Potencialet per permiresimin e eficiences se

energjise ne sektore te ndryshem.

�Pjesa qe ze cdo sektor ne konsumin final te energjise

� Kostot per te gjitha masat e EE per sektoret e ndryshem


Kategorite e NEEAP

Per Sektorin e Banesave jane marre parasysh keto kategori

�Banesat me nje familje

�Banesat me disa familje:

te ndara ne banesa

ekzistuese, te reja, te

rinovuara

Etiketimi i paisjeve

elektrike

Per sektorin e sherbimeve jane marre parasysh keto kategori

• Ndertime te reja private

• Ndertime ekzistuese private

• Ndertime publike ne pushtetin vendor dhe qendror

• Paisjet qe konsumojne energji


Masat per Implementimin e Eficiences se Energjise

Masat ne sektorin e

Banesave

�Kerkesat minimale per

cilesine termike te nje

ndertese te re,

�Permiresimi i Kodit

Energjitik te Banesave dhe

i ligjit te ngrohjes,

�Etiketimi i paisjeve qe

konsumojne energji sipas

standarteve te BE-se.

Masat ne sektorin e Sherbimeve

�Rregullorja teknike per

performancen energjitike

te banesave,

� Inspektimet detyruese per

sistemet e ngrohjes,

ventilimit dhe te

kondicionimit,

�Etiketimi i paisjeve qe

konsumojne energji sipas

standarteve te BE-se.



Industri

• Masat per implementimin e eficiences se energjise qe lidhen

me perdorimin e teknologjive moderne te avancuara.

Transport

• Masat per implementimin e eficiences se energjise ne

transportin privat,


transportin publik,


transportin e mallrave.



INDUSTRI

�Skemat e auditimit

�Kriteri minimal per

eficiencen e energjise per

teknologjite

TRANSPORT

• Rritja e transportit publik

• Adoptimi i direktivave te

BE per etiketimin e

automjeteve sipas klasave

nga A-G

• Vendosja e nje takse per

emetimin e COP nga

makinat

• Ngarja e automjetit ne

menyre racionle dhe

eficente


Hapat qe duhen kaluar

• Permiresimi dhe harmonizimi i legjislacionit me direktivat e

BE-se;

• Implementimi i kuadrit ligjor dhe NEEAP;

• Suport per incentivat dhe financimet per investimet ne EE,

perfshirje e bankave ne kete proces;

• Permiresimi i te dhenave dhe informacionit energjitik;

• Krijimi i ESCO-ve;


Rezultatet

SEKTORET %

Banesat 22

Sherbime 19

Industri 25

Transport 31

Bujqesi 3

Kursimet e mundshme ne total 100%


Konkluzione

�Vlera ne total qe duhet investuar nga fondet publike per te

realizuar objektivin e kursimit te Energjise prej 9% ne vitin

2018, eshte 6,687,000 EURO. Respektivisht

�Banesat 1,170,000

�Sherbime 1,317,000

� Industri 2,100,000

�Transport 2,100,000


Sfidat

�Rritje e pergjegjesive te institucioneve pergjegjese dhe

bashkepunim me i mire ndermjet institucioneve lokale dhe

qendrore;

� Implementimi i kuadrit ligjor;

�Terheqje te burimeve financiare;

�Krijimi i ESCO-ve;

�Permiresimi i te dhenave energjitike;

�Fushata sensibilizimi


Faleminderit

Arta NanajAgjensia Kombetare e Burimeve Natyrore (AKBN)

[email protected]

Aheron HizmoOpen Regional Fund for South East Europe – Energy Efficiency

Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH

[email protected]


Directive 2010/31/EU

� Objective: Nearly zero-energy buildings

� By 31 December 2020, all new buildings shall be nearly zero-energy

consumption buildings. New buildings occupied and owned by public

authorities shall comply with the same criteria by 31 December 2018.

� The Commission encourages increasing the numbers of this type of

building by putting in place national plans, which include:

– the Member State’s application in practice of the definition of nearly

zero-energy buildings;

– the intermediate targets for improving the energy performance of new

buildings by 2015;

– information on the policies and financial measures adopted to

encourage improving the energy performance of buildings.


http://europa.eu/legislation_summaries/energy/energy_efficiency/en0021_en.htm


Objektivat e EPBD -Direktiva

2010/31/EU

� Te promovoje permiresimin e performances energjitike te

ndertesave nepermjet masave efektive nga pikepamja e

kostos, pa cenuar komfortin ose cilesine e ajrit te

brendshem.

� Perputhjen e standarteve ne ato vende anetare te cilat

kane kerkesa ambicioze.


Kerkesat e EPBD per AP

� Autoritetet publike duhet te jene shembull dhe duhet te

perpiqen te implementojne rekomandimet qe perfshihen ne

certifikaten performances energjitike (23).

� Ndertesat e autoriteteve publike si dhe ndertesat qe vizitohen

shpesh nga publiku duhet te jene shembull i mire duke

treguar qe aspektet e mjedisit dhe te energjise jane marre ne

konsiderate dhe si pasoje, keto ndertesa duhet te jene

rregullisht subjekt i certifikimit (24).


Kerkesat e EPBD per AP II

� Duke qene se autoritetet lokale dhe rajonale kane nje rol

kyc per implementimin me sukses te kesaj direktive, ato

duhet te konsultohen dhe te perfshihen, atje ku eshte e

pershtatshme dhe e aplikueshme sipas legjislacionit

vendas, ne ceshtje te planifikimit, ne zhvillimin e

programeve te trajnimit dhe te rritjes se ndergjegjesimit, si

dhe ne implementimin e kesaj direktive ne nivel lokal ose

rajonal (28).


Kerkesat e EPBD� Certifikata e ndertesave per cdo ndertese te re, si dhe per ndertesat

egzistuese kur shiten ose jepen me qera


Procedura

llogaritese

sipas ISO

13790 dhe

lidhja me

standarte

te tjera


Directive 2006/32/EC

�The purpose of the Directive is to make the end use of energy

more economic and efficient by:

–establishing indicative targets, incentives and the

institutional, financial and legal frameworks needed to

eliminate market barriers and imperfections which prevent

efficient end use of energy;

–creating the conditions for the development and promotion

of a market for energy services and for the delivery of

energy-saving programmes and other measures aimed at

improving end-use energy efficiency.


http://europa.eu/legislation_summaries/energy/energy_efficiency/l27057_en.htm

Situata aktuale e eficiencës sëenergjisënë Shqipëri · energjise elektrike te prodhuar nga...

Documents

Transcript of Situata aktuale e eficiencës sëenergjisënë Shqipëri · energjise elektrike te prodhuar nga...