SİGARA VE BIRAKMA YÖNTEMLERİ

Uzm. Dr. HAMDİYE TURAN

NİÇİN SİGARA? Sigara insan sağlığı açısından en zararlı

davranış biçimlerinden biridir . Sigara yaklaşık 200 yıldır insan sağlığını

etkilemesine karşın 1950’lere kadar insan sağlığına etkileri ihmal edilmiştir.

NİÇİN SİGARA?

Her sigarada vucut için zehirli, tahriş edici, kanser yapıcı ya da kanserin ortaya çıkmasını kolaylaştırıcı 4000’den fazla kimyasal madde bulunmaktadır.

Bunlardan en az 81 tanesinin doğrudan kansere neden olduğu ispatlanmıştır

NİÇİN SİGARA?

KOAH ve akciğer kanserinin en önemli etyolojik nedeni.Ayrıca;

Sigara ölüm nedeni olan 40 hastalık ile pozitif korelasyon gösteriyor.

Yıllık ölüm riskini her iki cinste de iki katına çıkarıyor.

Erkeklerde tüm kansere bağlı ölümlerin %35'inin, kadınlarda ise %15'inin nedeni sigaradır.

NİÇİN SİGARA

Akciğer kanserine bağlı ölümlerin %90’ının nedeni sigaradır.

Sigara içmeyen ancak dumanına maruz kalanlarda akciğer kanseri riski 3 kat artmıştır.

Sigara icenlerde akciğer kanseri dışında ağız, dil, dudak, gırtlak, yemek borusu, pankreas, mesane, bobrek, prostat ve rahim ağzı kanseri riski 30 kat artmıştır.

Sigara icenlerde kalp krizi geçirme riski 10 kat artmaktadır.

Beyin damar hastalıkları ve felç riski artar, bacak kangrenine neden olur.

Sigara icen kadınlarda; düşük yapma, erken doğum, düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma, kısırlık, doğum kontrol hapı kullanan grupta kalp krizi gecirme riski yuksektir.

Erkeklerde kısırlık ve iktidarsızlığa neden olur. Ülser riski artar, iyileşme gecikir.

DÜNYADA SİGARA İÇMENİN YAYGINLIĞI

SİGARADAN DOLAYI DÜNYADA HER 8-10 SANİYEDE 1 ÖLÜM OLUYOR

SİGARA SALGINI

Az gelişmiş ülkelerin sigara endüstrisinin yeni hedefi olduğu ve ülkemizde de yabancı sigara şirketlerinin girmesi ile birlikte yapılan yoğun kampanyalar sonucu sigara tüketiminin arttığı bilinmektedir.

SİGARANIN TOPLUMA VERDİĞİ SİGARANIN TOPLUMA VERDİĞİ HASARA KARŞIHASARA KARŞI

*Yaygın ve kapsamlı kontrol programları Kanunlar Vergiler Sigaranın bırakılmasının desteklenmesi Sigaranın içeriğindeki tütün ve katranın

sınırlandırılması Reklamın kontrolü Halka açık yerlerde kullanımın

denetlenmesi Kaçakçılığın kontrolü

SİGARA MÜCADELESİ

Sigarayla mücadele de asıl hedef özellikle gençlerin sigaraya başlamasının önlenmesi olsa da, sigara içenlerin (ABD’de) de yaklaşık % 70’inin sigarayı bırakmayı istediği bilinmektedir .

SİGARA MÜCADELESİ-2

Bu kişilerin de %46’sı sigarayı bırakmayı deniyor.

Sigara içenlerin yaklaşık %70’i her yıl en az bir kez sağlık kuruluşlarına başvuruyor.

Bu nedenle sigarayı bırakmak isteyenlere gerekli tıbbi desteği sağlamak önem taşımaktadır.

Sigara Sigara Vazgeçilebilir Vazgeçilebilir Bir AlışkanlıktırBir Alışkanlıktır

Sigara Bırakmada Öneriler

Nikotin bağımlılığı nedir?

PSİKOFARMAKOLOJİK ETKİLERİ

Hoşlanma Mutluluk Gevşeme Dikkat artışı Performansta artış Reaksiyon

zamanında kısalma

Endişede azalmaStreste azalmaAçlık hissinde azalmaKilo almada azalmaNikotin yoksunluk belirtilerini hissetmeme

NİKOTİN BAĞIMLILIĞI KRİTERLERİ

A-)En az birkaç haftadan beri her gün nikotin kullanıyor olmak.

B-)Nikotin kullanımının birden kesilmesinden yada kullanılan miktarının azaltılmasından sonraki 24 saat içinde aşağıdaki bulgulardan en az dördünün olması;

1-Şiddetli nikotin arayışı içinde olmak 2-İrritabilite, kızgınlık yada öfke 3-Anksiyete 4-Düşüncelerini toplamada zorluk çekme 5-Huzursuzluk 6-Kalp hızında azalma 7-İştahta artma yada kilo alma

GÜNÜN İLK SAATLERİNDE İLK SİGARA İÇİLMESİ İLE BERABER

KİŞİNİN: İş performansı

artar Dikkati artar Endişe ve

depresyonu azalır Kendini iyi

hissederANCAK

NİKOTİN YOKSUNLUK NİKOTİN YOKSUNLUK SEMPTOMLARISEMPTOMLARI Aşırı sigara (nikotin) alma isteğiÖfke, kızgınlık, irritabiliteEndişeKonsantrasyon güçlüğüHuzursuzlukKalp hızında azalmaİştah artışı ve kilo alma

SİGARA İÇİNCE;Bu yakınmaların tümü ortadan kalkar!

Kısır döngü oluşur!Tıbbi yardım gerekir!

SİGARAYI BIRAKMADAN ÖNCE ZAMAN SEÇİMİ

Uygun zaman Büyük değişiklikler

Büyük stresler

Ancak bahanelerle sigarayı bırakma işlemini geciktirmemeli

Stres daima olacaktır

TEDAVİ

Hangi olgu tedavi edilmeli?

Hangi ilaç seçilmeli?

Hangi dozda verilmeli?

Ne kadar süre verilmeli?

HANGİ OLGU TEDAVİ EDİLMELİ?

Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi (1978)-Skor6

Avrupa - EMASH Guideline (1997):>15 sigara/gün, uyandıktan sonra 30dak.

İngiliz konsensusu (Update 2000): >10 sigara/gün Amerikan konsensusu (Public Health Service

Report-2000): -Bırakmak isteyen herkese;

HANGİ İLAÇ SEÇİLMELİ?

2000 yılı sonuna kadar tüm konsensuslarda NRT öneriliyordu.

Nikotin formları arasında genel olarak ayrım yok (Sakız, bant, nazal sprey, inhaler).

2000’den sonra güncelleştirilen konsensuslarda NRT ,Vareniklin ya da Bupropion öneriliyor.

SİGARA BIRAKILMASINI İZLEYEN DÖNEMDE NİKOTİN YOKSUNLUK YAKINMALARI

En yoğun sıkıntı ilk 72 saat içinde yaşanır

Aşırı sigara içme isteği Endişe Huzursuzluk Sinirlilik Öfke Korku Konsantrasyon güçlüğü Depresyon

SİGARA İÇME ŞEKLİNİ DEĞİŞTİRMEK

ÖNERİLER Karton almayın Her bir sigarayı daha az için İlk sigara içim zamanınızı

geciktirin????? Acilen içme isteğinizi geciktirmeye

çalışın??? Sigara içme işlevini güçleştirin Nikotin bağımlılığınız varsa doktorla

görüşün

AKTİVİTELER

SİGARAYI BIRAKYA MANİ OLACAK ENGELLERİ ORTADAN KALDIRARAK YAŞAMI ZEVKLİ HALE GETİRECEK SAĞLIĞI ARTIRACAK AKTİVİTELER

AKTİVİTELER

Egzersiz Hobiler Ellerinizi boş bırakmayacak uğraşlar

ERKEN DÖNEMDE ORTAYA ÇIKAN YOKSUNLUK YAKINMALARI İLE BAŞETMEK İÇİN

Günlük aktiviteyi artırmak Kafein içeren içeceklerden kaçınmak Derin nefes alma egzersizleri Sigara içilme riski olan ortamlardan kaçınma

ANİ SİGARA İÇME İSTEĞİ GELİRSE Spor yapın Yürüyüşe çıkın Duş alın Başka şeylere konsantre olun Sigara içmenin yarattığı kötü durumları

düşünün Sigara içmeme kararınızı kendinize hatırlatın Size destek olacak arkadaşlarınızla beraber

olun

SİGARANIN BIRAKILMASINI İZLEYEN İLK İKİ AY İÇİNDE ÇIKABİLECEK YAKINMALAR

Depresyon: Hafif ve geçici

Kilo alma: Egzersiz Düşük kalorili yiyecek

TAKİP

Sigara kullanımı kronik bir olay olarak tanımlanmaktadır. Bu nedenle hastaların yakından takibi büyük önem taşır.

Sigara bırakma sürecinin relapslarla gidebileceği unutulmamalıdır.

Ancak relaps hiçbir zaman başarısızlık olarak alınmamalı ve gerekirse tedavi tekrarı ya da yeni ilaç ve ilaç kombinasyonları denenmelidir.

SİGARA BIRAKMANIN MALİYETİ

• Nikotin replasman tedavisi maliyetinin 1 yıllık yaşam süresi uzatımı için yaklaşık 700 Pound,

• İngiltere’de sigaraya bağlı hastalıkların tedavisi için yılda 1,5 milyar Pound harcanıyor.

(Guidance for commissioners on the cost effectiveness of smoking cessation interventions. Thorax 1998;53(Suppl 5, part2):S1-38.)

SONUÇ

Sigara bırakmada kullanılan tedavilerin hiçbirisi %100 etkili değildir. En iyi sonuçlar 1 yıllık başarı oranında %30-35’ler civarındadır.

Ancak her şeye karşın her hastaya sigara bırakması önerilmeli ve bırakmak isteyen herkese de farmakolojik tedavi denenmelidir.

SİGARAYI BIRAKIYORUZ

Herkes Bırakıyor! Siz de bırakabilirsiniz!

TEŞEKKÜRLER