shivopanishad
49
ििवोपिनषद ् कै लासििखरासीन ं ऄिेषामरप ू िजत ं । कालन ं ीमहाकाल ं इर ं ानपारग ं । । १. १ । । स ं प ू य िविधवपया ऊयाेयः स ु स ं यतः । सववभ ू तिहताथावय पछेद ं महाम ु िनः । । १. २ । । ानयोग ं न िवदित ये नरा मदब ु धयः । ते म ु यते कथ ं घोरापगवभवसागराथ ् । । १. ३ । । एव ं प ृ षः सनामा ऊयाेयेण धीमता । मदब ु िधिवम ु यथं महाकालः भाषते । । १. ४ । । महादेव ईवाच प ु रा Łेण गिदताः ििवधमा वः सनातनाः । देवयाः सववगणाना ं च स ं ेपाद ् रथकोिििभः । । १. ५ । । अय ु ः ा ं तथा िित ं समीय न ॄ णा ं आह । तापयपीडा ं च भोगत ृ णािवमोिहन । । १. ६ । । ते धमावः कदनिदभया ं ऄयै म ु िनसमैः । सारमादाय िनिदवषाः सयकरणातरैः । । १. ७ । । सारादिप महासार ं ििवोपिनषद ं पर ं । ऄपरथ ं महाथं च वयािम जगिधत ं । । १. ८ । । ििवः ििव आमे िात- नाम चाब ं म ु ह ु म ु व ह ु ः । ईचारयित तपया ते ििवा ना स ं ियः । । १. ९ । । ऄििवाः पािस ं य ु ताः पिवः सववचेतनाः । यमािभलणाते भयतमादीिः ििवः म ृ तः । । १. १० । ।
description
शिवोपनिषद - upanishad of shiva
Transcript of shivopanishad
ििवोपिनषद्
कैलासििखरासीनं ऄिेषामरपूिजतं ।
कालघ्नं श्रीमहाकालं इश्वरं ज्ञानपारगं । । १.१ । ।
सपूंज्य िविधवद्पक्त्या ऊष्याते्रयः ससुयंतः ।
सववभूतिहताथावय पप्रच्छेद ंमहामुिनः । । १.२ । ।
ज्ञानयोगं न िवन्दिन्त ये नरा मन्दबुद्धयः ।
ते मुच्यन्ते कथं घोराद्पगवन्भवसागराथ ्। । १.३ । ।
एवं पृष्टः प्रसन्ना्मा ऊष्याते्रयेण धीमता ।
मन्दबुिद्धिवमुक्त्यथं महाकालः प्रभाषते । । १.४ । ।
महादेव ईवाच
पुरा रुदे्रण गिदताः ििवधमावः सनातनाः ।
देवयाः सववगणानां च सकें्षपाद्रन्थकोिििभः । । १.५ । ।
अयुः प्रज्ञां तथा िितं प्रसमीक्ष्य नणॄां आह ।
तापत्रयप्रपीडां च भोगतृष्णािवमोिहनीं । । १.६ । ।
ते धमावः स्कन्दनिन्दभयां ऄन्यैश्च मुिनसत्तमैः ।
सारमादाय िनिदवष्टाः सम्यक्तप्रकरणान्तरैः । । १.७ । ।
सारादिप महासारं ििवोपिनषद ंपरं ।
ऄल्परन्थं महाथं च प्रवक्ष्यािम जगिद्धतं । । १.८ । ।
ििवः ििव आमे िान्त- नाम चादं्ब मुहुमुवहुः ।
ईच्चारयिन्त तद्पक्त्या ते ििवा नात्र सिंयः । । १.९ । ।
ऄििवाः पािसयंुताः पिवः सववचेतनाः ।
यस्मािद्भलक्षणास्तेभयस्तस्मादीिः ििवः स्मृतः । । १.१० । ।
गुणो बुिद्धरहंकारस्तन्मात्राणीिन्द्रयािन च ।
भूतािन च चतुिवंििदित पािाः प्रकीितवताः । । १.११ । ।
पञ्चिवंिकं ऄज्ञानं सहजं सववदेिहनां ।
पािाजालस्य तन्मूलं प्रकृितः कारणाय नः । । १.१२ । ।
स्यज्ञाने िनबध्यन्ते पुरुषाः पािबन्धनैः ।
मद्पावाच्च िवमुच्यन्ते ज्ञािननः पािपञ्जराथ ्। । १.१३ । ।
षड्िवंिकश्च पुरुषः पिुरज्ञः ििवागमे ।
सप्तिवंि आित प्रोतः ििवः सववजग्पितः । । १.१४ । ।
यस्मािच्छवः ससुपूंणवः सववज्ञः सववगः प्रभुः ।
तस्मा्स पािहररतः स िविुद्धः स्वभावतः । । १.१५ । ।
पिुपािपरः िान्तः परमज्ञानदेििकः ।
ििवः ििवाय भूतानां तं िवज्ञाय िवमुच्यते । । १.१६ । ।
एतदेव परं ज्ञानं ििव आ्यक्षरद्भयं ।
िवचाराद्बाित िवस्तारं तैलिबन्दुररवाम्भिस । । १.१७ । ।
सकृदुच्चाररतं येन ििव आ्यक्षरद्भयं ।
बद्धः पररकरस्तेन मोक्षोपगमनं प्रित । । १.१८ । ।
द्वयक्षरः ििवमन्त्रोऽयं ििवोपिनषिद स्मृतः ।
एकाक्षरः पुनश्चायं ओ ंआ्येवं वयविस्थतः । । १.१९ । ।
नामसकंीतवणादेव ििवस्यािेषपातकैः ।
यतः प्रमुच्यते िक्षपं्र मन्त्रोऽयं द्वयक्षरः परः । । १.२० । ।
यः ििवं ििवं आ्येवं द्वयक्षरं मन्त्रं ऄभयसेथ ्।
एकाक्षरं वा सततं स याित परमं पद ं । । १.२१ । ।
िमत्रस्वजनबन्धूनां कुयावन्नाम ििवा्मकं ।
ऄिप त्कीतवनाद्बाित पापमुतः ििवं पुरं । । १.२२ । ।
िवजे्ञयः स ििवः िान्तो नरस्तद्पावभािवतः ।
अस्ते सदा िनरुिद्भग्नः स देहान्ते िवमुच्यते । । १.२३ । ।
रृद्बन्तःकरणं जे्ञयं ििवस्य अयतनं परं ।
रृ्पदं्फ वेिदका तत्र िलङ्गं ओकंारं आष्यते । । १.२४ । ।
पुरुषः स्थापको जे्ञयः स्यं समंाजवनं स्मृतं ।
ऄिहंसा गोमयं प्रोतं िािन्तश्च सिललं परं । । १.२५ । ।
कुयाव्समंाजवनं प्राज्ञो वैराग्यं चन्दनं स्मृतं ।
पूजयेद्ध्यानयोगेन सतंोषैः कुसमैुः िसतैः । । १.२६ । ।
धूपश्च गुग्गुलुदेयः प्राणायामसमुद्पवः ।
प्र्याहारश्च नैवेदं्ब ऄस्तेयं च प्रदिक्षणं । । १.२७ । ।
आित िदवयोपचारैश्च सपूंज्य परमं ििवं ।
जपेद्ध्यायेच्च मुक्त्यथं सववसङ्गिवविजवतः । । १.२८ । ।
ज्ञानयोगिविनमुवतः कमवयोगसमावृत्तः ।
मृतः ििवपुरं गच्छे्स तेन ििवकमवणा । । १.२९ । ।
तत्र भुक्त्वा महाभोगान्प्रलये सववदेिहनां ।
ििवधमाविच्छवज्ञानं प्राप्य मुितं ऄवाप्नुयाथ ्। । १.३० । ।
ज्ञानयोगेन मुच्यन्ते देहपातादनन्तरं ।
भोगान्भुक्त्वा च मुच्यन्ते प्रलये कमवयोिगनः । । १.३१ । ।
तस्माज्ज्ञानिवदो योगात्तथाज्ञाः कमवयोिगनः ।
सवव एव िवमुच्यन्ते ये नराः ििवं अिश्रताः । । १.३२ । ।
स भोगः ििविवद्बाथं येषां कमाविस्त िनमवलं ।
ते भोगान्प्राप्य मुच्यन्ते प्रलये ििविवद्बया । । १.३३ । ।
िवद्बा सकंीतवनीया िह येषां कमव न िवद्बते ।
ते चाव्यव िवमुच्यन्ते याव्कमव न तद्पवेथ ्। । १.३४ । ।
ििवज्ञानिवद ंतस्मा्पूजयेिद्भभवैगुवरंु ।
िवद्बादानं च कुवीत भोगमोक्षिजगीषया । । १.३५ । ।
ििवयोगी ििवज्ञानी ििवजापी तपोऽिधकः ।
क्रमिः कमवयोगी च पञ्चैते मुितभाजनाः । । १.३६ । ।
कमवयोगस्य यन्मूलं तद्भक्ष्यािम समासतः ।
िलङ्गं अयतनं चेित तत्र कमव प्रवतवते । । १.३७ । ।
। । आित ििवोपिनषिद मुितिनदेिाध्यायः प्रथमः । ।
ऄथ पूवविस्थतो िलङ्गे गभवः स ित्रगुणो भवेथ ्।
गभावद्भािप िवभागेन स्थाप्य िलङ्गं ििवालये । । २.१ । ।
याविल्लङ्गस्य दैघ्यं स्यात्तावदे्भद्बाश्च िवस्तरः ।
िलङ्गतृतीयभागेन भवेदे्भद्बाः समुच्रयः । । २.२ । ।
भागं एकं न्यसेदू्पमौ िद्भतीयं वेिदमध्यतः ।
तृतीयभागे पूजा स्वािदित िलङ्गं ित्रधा िस्थतं । । २.३ । ।
भूिमस्थं चतुरशं्र स्वादष्टाशं्र वेिदमध्यतः ।
पूजाथं वतुवलं कायं दैघ्यावि्त्रगुणिवस्तरं । । २.४ । ।
ऄधोभागे िस्थतः स्कन्दः िस्थता देवी च मध्यतः ।
उध्वं रुद्रः क्रमाद्भािप ब्रष्णिवष्णुमहेश्वराः । । २.५ । ।
एत एव त्रयो लोका एत एव त्रयो गुणाः ।
एत एव त्रयो वेदा एतच्चान्यि्स्थतं ित्रधा । । २.६ । ।
नवहस्तः स्मृतो ज्येष्ठः षड्ढस्तश्चािप मध्यमः ।
िवद्बा्कनीयसै्त्रहस्तं िलङ्गमानं आद ंस्मृतं । । २.७ । ।
गभवस्यानतः प्रिवस्तारस्तदूनश्च न िस्यते ।
गभवस्यानतः प्रिवस्ताराद्तदुपयविप सिंस्थतं । । २.८ । ।
प्रासाद ंकल्पयेच्रीमािन्वभजेत ित्रधा पुनः ।
भाग एको भवेज्जङ्घा द्भौ भागौ मञ्जरी स्मृता । । २.९ । ।
मञ्जयाव ऄधवभागस्थं िुकनास ंप्रकल्पयेथ ्।
गभावदधेन िवस्तारं अयामं च सिुोभनं । । २.१० । ।
गभावद्भािप ित्रभागेन िुकनास ंप्रकल्पयेथ ्।
गभावदधेन िवस्तीणाव गभावच्च िद्भगुणायता । । २.११ । ।
जङ्घािभश्च भवे्कायाव मञ्जयवङ्गुलराििना ।
प्रासादाधेन िवजे्ञयो मण्डपस्तस्य वामतः । । २.१२ । ।
मण्डपा्पादिवस्तीणाव जगती तावदुिच्रता ।
प्रासादस्य प्रमाणेन जग्या साधं ऄङ्गणं । । २.१३ । ।
प्राकारं त्समन्ताच्च गुपुरादालभूिषतं ।
प्राकारान्तः िस्थतं कायं वृषस्थानं समुिच्रतं । । २.१४ । ।
नन्दीश्वरमहाकालौ द्भारिाखावयविस्थतौ ।
प्राकाराद्दिक्षणे कायं सवोपकरणािन्वतं । । २.१५ । ।
पञ्चभॎ्ऄं ित्रभॎ्ऄं वा योगीन्द्रावसथं महथ ्।
प्राकारगुपं्त त्कायं मैत्रस्थानसमिन्वतं । । २.१६ । ।
स्थानाद्दिसमायुतं भवयवृक्षजलािन्वतं ।
तन्महानस ंअग्नेययां पूववतः स्त्रमण्डपं । । २.१७ । ।
स्थानं चण्डेिं ऐिान्यां पुष्पारामं तथोत्तरं ।
कोष्ठागारं च वायवयां वारुण्यां वरुणालयं । । २.१८ । ।
िमीन्धनकुिस्थानं अयुधानां च नैरृतं ।
सववलोकोपकाराय नगरस्थं प्रकल्पयेथ ्। । २.१९ । ।
श्रीमदायतनं िम्भोयोिगनां िवजने वने ।
ििवस्यायतने याव्समेताः परमाणवः । । २.२० । ।
मन्वन्तरािण ताविन्त कतुवभोगाः ििवे पुरे ।
महाप्रितमिलङ्गािन महान््यायतनािन च । । २.२१ । ।
कृ्वाप्नोित महाभोगानन्ते मुितं च िाश्वतीं ।
िलङ्गप्रितष्ठां कुवीत यदा तल्लक्षणं कृती । । २.२२ । ।
पञ्चगवयेन सिंोध्य पूजिय्वािधवासयेथ ्।
पालािोदुम्बराश्व्थ- पृषदाज्यितलैयववैः । । २.२३ । ।
ऄिग्नकायं प्रकुवीत दद्बा्पूणावहुितत्रयं ।
ििवस्याष्टितं हु्वा िलङ्गमूलं स्पृिेदु्ऩधः । । २.२४ । ।
एवं मध्येऽवसाने तन्मूितवमन्तै्रश्च मूितवषु ।
ऄष्टौ मूतीश्वराः कायावः नवमः स्थापकः स्मृतः । । २.२५ । ।
प्रातः ससं्थापयेिल्लङ्गं मन्तै्रस्तु नविभः क्रमाथ ्।
महास्नापनपूजां च स्थाप्य िलङ्गं प्रपूजयेथ ्। । २.२६ । ।
गुरोमूवितवधराणां च दद्बादुत्तमदिक्षणां ।
यतीनां च समस्तानां दद्बान्मध्यमदिक्षणां । । २.२७ । ।
दीनान्धकृपणेभयश्च सवावसां ईपकल्पयेथ ्।
सववभक्ष्यान्नपानादै्बरिनिषद्ध ंच भोजनं । । २.२८ । ।
कल्पयेदागतानां च भूतेभयश्च बिलं हरेथ ्।
रात्रौ मातृगणानां च बिलं दद्बािद्भिेषतः । । २.२९ । ।
एवं यः स्थापयेिल्लङ्गं तस्य पुण्यफलं िृणु ।
कुलित्रंिकं ईदृ्ध्य भृ्यैश्च पररवाररतः । । २.३० । ।
कलत्रपुत्रिमत्रादै्बः सिहतः सववबान्धवैः ।
िवमुच्य पापकिललं ििवलोकं व्रजेन्नरः ।
तत्र भुक्त्वा महाभोगान्प्रलये मुितं अप्नुयाथ ्। । २.३१ । ।
। । आित ििवोपिनषिद िलङ्गायतनाध्यायो िद्भतीयः । ।
ऄथान्यैरल्पिवतै्तश्च नृपैश्च ििवभािवतैः ।
ििततः स्वाश्रमे कायं ििविािन्तगृहद्भयं । । ३.१ । ।
गृहस्येिानिदग्भागे कायं ईत्तरतोऽिप वा ।
खा्वा भूिमं समुदृ्ध्य िल्यानाकोि्य य्नतः । । ३.२ । ।
ििवदेवगृहं कायं ऄष्टहस्तप्रमाणतः ।
दिक्षणोत्तरिदग्भागे िकंिचच्दीघं प्रकल्पयेथ ्। । ३.३ । ।
हस्तमात्रप्रमाणं च दृढपट्टचतुष्टयं ।
चतुष्कोणेषु सयंोज्यं ऄघ्यवपात्रािदसशं्रयं । । ३.४ । ।
गभवमध्ये प्रकुवीत ििववेिद ंसिुोभनां ।
ईदगवाविक्तच्रतां(?) िकंिचच्चतुःिीषवकसयंुतां । । ३.५ । ।
ित्रहस्तायां ऄिवस्तारां षोडिाङ्गुलं ईिच्रतां ।
तच्छीषावणीव हस्ताधं अयामािद्भस्तरेण च । । ३.६ । ।
ििवस्थिण्डलं आ्येतच्चतुहवस्तं समं ििरः ।
मूितवनैवेद्बदीपानां िवन्यासाथं प्रकल्पयेथ ्। । ३.७ । ।
िैविलङ्गेन कायं स्या्कायं मिणजपािथववैः ।
स्थिण्डलाधे च कुवविन्त वेिद ंऄन्यां सवतुवलां । । ३.८ । ।
षोडिाङ्गुलं ई्सेधां िवस्तीणां िद्भगुणेन च ।
गृहे न स्थापयेच्छैलं िलङ्गं मिणजं ऄचवयेथ ्। । ३.९ । ।
ित्रसधं्यं पािथववं वािप कुयावदन्यिद्दनेिदने ।
सवेषां एव वणावनां स्फाििकं सववकामद ं । । ३.१० । ।
सववदोषिविनमुवतं ऄन्यथा दोषं अवहेथ ्।
अयुष्मान्बलवाञ्श्रीमान्पुत्रवान्धनवान्सखुी । । ३.११ । ।
वरं आष्ट ंच लभते िलङ्गं पािथववं ऄचवयन ् ।
तस्मािद्ध पािथववं िलङ्गं जे्ञयं सवावथवसाधकं । । ३.१२ । ।
िनदोषं सलुभं चैव पूजये्सततं बुधः ।
यथा यथा महािलङ्गं पूजा श्रद्धा यथा यथा । । ३.१३ । ।
तथा तथा मह्पुण्यं िवजे्ञयं ऄनुरूपतः ।
प्रितमािलङ्गवेदीषु यावन्तः परमाणवः ।
ताव्कल्पान्महाभोगस्त्कतावस्ते ििवे पुरे । । ३.१४ । ।
। । आित ििवोपिनषिद ििवगृहाध्यायस्तृतीयः । ।
ऄथैकिभन्नािविच्छन्नं पुरतः िािन्तमण्डपं ।
पूवावपराष्टहस्तं स्याद्द्भादिोत्तरदिक्षणे । । ४.१ । ।
तद्द्भारिभित्तसबंद्ध ंकिपच्छुकसमावृतं ।
पिद्भयं भवे्स्थाप्य स्रुवाद्बावारहेतुना । । ४.२ । ।
द्भारं ित्रिाखं िवजे्ञयं नव्यङ्गुलं ईिच्रतं ।
तदधेन च िवस्तीणं स्कवािं ििवालये । । ४.३ । ।
दीघं पञ्चनव्या च पञ्चिाखासिुोिभतं ।
स्कवािद्भयोपेतं श्रीमद्भाहनमण्िपं । । ४.४ । ।
द्भारं पश्चान्मुखं जे्ञयं ऄिेषाथवप्रसाधकं ।
ऄभावे प्राङु्मखं कायं ईदग्दिक्षणतो न च । । ४.५ । ।
गवाक्षकद्भयं कायं ऄिपधानं सिुोभनं ।
धूमिनगवमनाथावय दिक्षणोत्तरकुड्ययोः । । ४.६ । ।
अग्नेयभागा्पररतः कायाव जालगवाक्षकाः ।
उध्ववस्तूिपकया युता इषिच्छद्रिपधानया । । ४.७ । ।
ििवािग्नहोत्रकुण्डं च वृतं्त हस्तप्रमाणतः ।
चतुरश्रवेिद(का) श्रीमन्मेखलात्रयभूिषतं । । ४.८ । ।
कुड्यं िद्भहस्तिवस्तीऊणं पञ्चहस्तसमुिच्रतं ।
ििवािग्नहोत्रिरणं कतववयं ऄितिोभनं । । ४.९ । ।
जगतीस्तम्भपट्टादं्ब सप्तसखं्यं च कल्पयेथ ्।
बन्धयोगिविनमुवतं तुल्यस्थानपदान्तरं । । ४.१० । ।
ऐष्टकं कल्पयेद्ब्नािच्छवाग्न्यायतनं महथ ्।
चतुःपे्रगीवकोपेतम(्?) एकपे्रगीवकेन वा(?) । । ४.११ । ।
सधुाप्रिलपं्त कतववयं पञ्चाण्डकिबभूिषतं ।
ििवािग्नहोत्रिरणं चतुरण्डकसयंुतं । । ४.१२ । ।
बिहस्तदेव जगती ित्रहस्ता वा सकुुरट्टमा ।
तावदेव च िवस्तीणाव मेखलािदिवभूिषता । । ४.१३ । ।
कतववया चात्र जगती तस्याश्चाधः समन्ततः ।
िद्भहस्तमात्रिवस्तीणाव तदधावधवसमुिच्रता । । ४.१४ । ।
ऄन्या वृत्ता प्रकतववया रुद्रवेदी सिुोभना ।
दिहस्तप्रमाणा च चतुरङ्गुलं ईिच्रता । । ४.१५ । ।
रुद्रमातृगणानां च िदक्तपतीनां च सववदा ।
सवावरपाकसयंुतं तास ुिन्यबिलं हरेथ ्। । ४.१६ । ।
वेद्बन्या सववभूतानां बिहः कायाव िद्भहिस्तका ।
वृषस्थानं च कतववयं ििवालोकनसमंुखं । । ४.१७ । ।
ऄराषवसिवतुवयोम वृषः कायवश्च पिश्चमे ।
वयोम्नश्चाधिस्त्रगभं स्याि्पतृतपवणवेिदका । । ४.१८ । ।
प्राकारान्तबविहः कायं श्रीमद्गोपुरभूिषतं ।
पुष्पारामजलोपेतं प्राकारान्तं च कारयेथ ्। । ४.१९ । ।
मृद्दारुजं तृणच्छन्नं प्रकुवीत ििवालयं ।
भूिमकाद्भयिवन्यासादुि्क्षपं्त कल्पयेदु्ऩधः । । ४.२० । ।
ििवदिक्षणतः कायं तभुतेयोग्यं अलयं ।
िययासनसमायुतं वास्तुिवद्बािविनिमवतं । । ४.२१ । ।
ध्वजिसहंौ वृषगजौ च्वारः िोभनाः स्मृताः ।
धूमश्वगदवभध्वाङ्क्षाश्च्वारश्चाथवनािकाः । । ४.२२ । ।
गृहस्यायामिवस्तारं कृ्वा ित्रगुणं अिदतः ।
ऄष्टिभः िोधयेदापैः िेषश्च गृहं अिदिेथ ्। । ४.२३ । ।
आित िािन्तगृहं कृ्वा रुद्रािग्नं यः प्रवतवयेथ ्।
ऄप्येकं िदवस ंभक्त्या तस्य पुण्यफलं िृणु । । ४.२४ । ।
कलत्रपुत्रिमत्रादै्बः स भृ्यैः पररवाररतः ।
कुलैकिवंिदुत्तायव देवलोकं ऄवाप्नुयाथ ्। । ४.२५ । ।
नीलो्पलदलश्यामाः पीनवृत्तपयोधराः ।
हेमवणावः िस्त्रयश्चान्याः सनु्दयवः िप्रयदिवनाः । । ४.२६ । ।
तािभः साधं महाभोगैिववमानैः साववकािमकैः ।
आच्छया क्रीडते तावद्बावदाभूतसपं्लवं । । ४.२७ । ।
ततः कल्पािग्नना साधं दष्तमानं सिुवह्वलं ।
दृष््टवा िवरज्यते भूयो भवभोगमहाणववाथ ्। । ४.२८ । ।
ततः सपृंच्छते रुद्रांस्तत्रस्थान्ज्ञानपारगान ् ।
तेभयः प्राप्य ििवज्ञानं िान्तं िनवावणं अप्नुयाथ ्। । ४.२९ । ।
ऄिवरतश्च भोगेभयः सप्त जन्मािन जायते ।
पृिथवयिधपितः श्रीमािनच्छया वा िद्भजोत्तमः । । ४.३० । ।
सप्तमाज्जन्मनश्चान्ते ििवज्ञानं ऄनाप्नुयाथ ्।
ज्ञानािद्भरतः ससंाराच्छुद्धः खान्यिधितष्ठित । । ४.३१ । ।
आ्येतदिखलं कायं फलं ईतं समासतः ।
ई्सवे च पुनब्रूवमः प्र्येकं द्रवयजं फलं । । ४.३२ । ।
सद्गन्धगुििकां एकां लाक्षां प्राण्यङ्गविजवतां ।
कपावसािस्थप्रमाणं च हु्वाग्नौ िृणुया्फलं । । ४.३३ । ।
याव्स्गन्धगुििका ििवाग्नौ सखं्यया हुता ।
ताव्कोि्यस्तु वषाविण भोगान्भुङ्ते ििवे पुरे । । ४.३४ । ।
एकाङ्गुलप्रमाणेन हु्वाग्नौ चन्दनाहुितं ।
वषवकोििद्भयं भोगैिदववयैः ििवपुरे वसेथ ्। । ४.३५ । ।
याव्केसरसखं्यानं कुसमुस्यानले हुतं ।
तावदु्बगसहस्रािण ििवलोके महीयते । । ४.३६ । ।
नागकेसरपुष्पं तु कुङ्कुमाधेन कीितवतं ।
य्फलं चन्दनस्योतं ईिीरस्य तदधवकं । । ४.३७ । ।
य्पुष्पधूपभष्यान्न- दिधक्षीरघृतािदिभः ।
पुण्यिलङ्गाचवने प्रोतं तद्धोमस्य दिािधकं । । ४.३८ । ।
हु्वाग्नौ सिमधिस्तस्रौ ििवोमास्कन्दनामिभः ।
पश्चाद्दद्बाित्तलान्नािन होमयीत यथाक्रमं । । ४.३९ । ।
पलािाऄङ्कुरजाररष्ट- पालाल्यः( ?) सिमधः िुभाः ।
पृषदाज्यप्लुता हु्वा िृणु य्फलं अप्नुयाथ ्। । ४.४० । ।
पलािाङ्कुरसखं्यानां यावदग्नौ हुतं भवेथ ्।
ताव्कल्पान्महाभोगैः ििवलोके महीयते । । ४.४१ । ।
तल्लक्ष्यमध्यसभूंतं हु्वाग्नौ सिमधः िुभाः ।
कल्पाधवसिंमतं कालं भोगान्भुङ्ते ििवे पुरे । । ४.४२ । ।
िमीसिम्फलं देयं ऄब्दानिप च लक्षकं ।
िम्यधवफलवच्छेषाः सिमधः क्षीरवृक्षजाः । । ४.४३ । ।
ितलसखं्यांिस्तलान्हु्वा ष्ताज्याता(?) यावती भवेथ ्।
ताव्स वषवलक्षांस्तु भोगान्भुङ्ते ििवे पुरे । । ४.४४ । ।
याव्सरुौषधीरज्ञस(्?) ितलतुल्यफलं स्मृतं ।
आतरेभयिस्तलेभयश्च कृष्णानां िद्भगुणं फलं । । ४.४५ । ।
लाजाक्षताः सगोधूमाः वषवलक्षफलप्रदाः ।
दिसाहिस्रका जे्ञयाः िेषाः स्युबीजजातयः । । ४.४६ । ।
पलािेन्धनजे वष्ढौ होमस्य िद्भगुणं फलं ।
क्षीरवृक्षसमृदे्धऽग्नौ फलं साधाविधवकं भवेथ ्। । ४.४७ । ।
ऄसिमदे्ध सधूमे च होमकमव िनरथवकं ।
ऄन्धश्च जायमानः स्याद्दाररद््रयोपहतस्तथा । । ४.४८ । ।
न च कण्ििकिभवृवकै्षरिग्नं प्रज्वाल्य होमयेथ ्।
िुष्कैनववैः प्रिस्तैश्च काषै्ठरिग्नं सिमन्धयेथ ्। । ४.४९ । ।
एवं अज्याहुितं हु्वा ििवलोकं ऄवाप्नुयाथ ्।
तत्र कल्पितं भोगान्भुङ्ते िदवयान्यथेिप्सतान ् । । ४.५० । ।
स्रुचैकािहतमाते्रण व्रतस्यापूररतेन च ।
याहुितदीयते वष्ढौ सा पूणावहुितरुच्यते । । ४.५१ । ।
एकां पूणावहुितं हु्वा ििवेन ििवभािवतः ।
सववकामं ऄवाप्नोित ििवलोके वयविस्थतः । । ४.५२ । ।
ऄिेषकुलजैसावधं स भृ्यैः पररवाररतः ।
अभूतसपं्लवं यावद्पोगान्भुङ्ते यथेिप्सतान ् । । ४.५३ । ।
ततश्च प्रलये प्रापे्त सपं्राप्य ज्ञानं ईत्तमं ।
प्रसादादीश्वरस्यैव मुच्यते भवसागराथ ्। । ४.५४ । ।
ििवपूणावहुितं वष्ढौ पतन्तीं यः प्रपश्यित ।
सोऽिप पापरर नरः सवैमुवतः ििवपुरं व्रजेथ ्। । ४.५५ । ।
ििवािग्नधूमससं्पृष्टा जीवाः सवे चराचराः ।
तेऽिप पापिविनमुवताः स्वगं यािन्त न सिंयः । । ४.५६ । ।
ििवयज्ञमहावेद्बा जायते ये न सिन्त वा ।
तेऽिप यािन्त ििवस्थानं जीवाः स्थावरजङ्गमाः । । ४.५७ । ।
पूणावहुितं घृताभावे क्षीरतैलेन कल्पयेथ ्।
होमयेदतसीतैलं ितलतैलं िवना नरः । । ४.५८ । ।
सषवपेङ्गुिडकािाम्र- करञ्जमधुकाक्षजं ।
िप्रयङ्गुिबल्वपैप्पल्य- नािलकेरसमुद्पवम(् ?) । । ४.५९ । ।
आ्येवं अिदकं तैलं अज्याभावे प्रकल्पयेथ ्।
दूववया िबल्वप्तै्रवाव सिमधः सपं्रकीितवताः । । ४.६० । ।
ऄन्नाथं होमये्क्षीरं दिध मूलफलािन वा ।
ितलाथं तण्डुलैः कुयावद्दभावथं हररतैस्तृणैः । । ४.६१ । ।
पररधीनां ऄभावेन िरैवंिैश्च कल्पयेथ ्।
आन्धनानां ऄभावेन दीपयेतृ्तणगोमयैः । । ४.६२ । ।
गोमयानां ऄभावेन मह्यम्भिस होमयेथ ्।
ऄपां ऄसभंवे होमं भूिमभागे मनोहरे । । ४.६३ । ।
िवप्रस्य दिक्षणे पाणावश्व्थे तदभावतः ।
छागस्य दिक्षणे कणे कुिमूले च होमयेथ ्। । ४.६४ । ।
स्वा्माग्नौ होमये्प्राज्ञः सवावग्नीनां ऄसभंवे ।
ऄभावे न ्यजे्कमव कमवयोगिवधौ िस्थतः । । ४.६५ । ।
अप्कालेऽिप यः कुयाविच्छवाग्नेमवनसाचवनं ।
स मोहकञ्चुकं ्यक्त्वा परां िािन्तं ऄवाप्नुयाथ ्। । ४.६६ । ।
प्राणािग्नहोत्रं कुवविन्त परमं ििवयोिगनः ।
बाष्तकमविविनमुवता ज्ञानध्यानसमाकुलाः । । ४.६७ । ।
। । आित ििवोपिनषिद िािन्तगृहािग्नकायावध्यायश्चतुथवः । ।
ऄथाग्नेयं महास्नानं ऄलक्ष्मीमलनािनं ।
सववपापहरं िदवयं तपः श्रीकीितववधवनं । । ५.१ । ।
ऄिग्नरूपेण रुदे्रण स्वतेजः परमं बलं ।
भूितरूपं समुद्गीणं िविुद्ध ंदुररतापहं । । ५.२ । ।
यक्षरक्षःिपिाचानां ध्वंसनं मन्त्रस्कृतं ।
रक्षाथं बालरूपाणां सिूतकानां गृहेषु च । । ५.३ । ।
यश्च भुङ्ते िद्भजः कृ्वा ऄन्नस्य वा पररिधत्रयम(्?) ।
ऄिप िूद्रस्य पङ्ितस्थः पङ्ितदोषैनव िलप्यते । । ५.४ । ।
अहारं ऄधवभुतं च कीिकेिािददूिषतं ।
तावन्मात्रं समुदृ्ध्य भूितस्पृष्ट ंिविुद्ध्यित । । ५.५ । ।
अरण्यं गोमयकृतं करीषं वा प्रिस्यते ।
िकव रापांसिुनमुवतं ऄभावे काष्ठभस्मना । । ५.६ । ।
स्वगृहाश्रमविल्लभयः कुलालालयभस्मना ।
गोमयेषु च दग्धेषु हीष्टकािन च येषु च । । ५.७ । ।
सववत्र िवद्बते भस्म दुःखापाजवनरक्षणं (दुःखोपार)् ।
िङ्खकुन्देन्दुवणावभं अदद्बाज्जन्तुविजवतं । । ५.८ । ।
भस्मानीय प्रय्नेन तद्रके्षद्ब्नवांस्तथा ।
माजावरमूिषकादै्बश्च नोपहन्येत तद्बथा । । ५.९ । ।
पञ्चदोषिविनमुवतं गुणपञ्चकसयंुतं ।
ििवैकादििकाजपं्त ििवभस्म प्रकीितवतं । । ५.१० । ।
जाितकारुकवाक्तकाय- स्थानदुष्ट ंच पञ्चमं ।
पापघ्नं िांकरं रक्षा- पिवत्रं योगद ंगुणाः( ?) । । ५.११ । ।
ििवव्रतस्य िान्तस्य भासक्वाच्छुभस्य च ।
भक्षणा्सववपापानां भस्मेित पररकीितवतं । । ५.१२ । ।
भस्मस्नानं ििवस्नानं वारुणादिधकं स्मृतं ।
जन्तुिैवालिनमुवतं अग्नेयं पङ्कविजवतं । । ५.१३ । ।
ऄपिवत्रं भवेत्तोयं िनिि पूवं ऄनारृतं ।
नदीतडागवािपषु िगररप्रस्रवणेषु च । । ५.१४ । ।
स्नानं साधारणं प्रोतं वारुणं सववदेिहनां ।
ऄसाधारणं एवोतं भस्मस्नानं िद्भजन्मनां । । ५.१५ । ।
ित्रकालं वारुणस्नानादनारोग्यं प्रजायते ।
अग्नेयं रोगिमनं एतस्माद्साववकािमकं । । ५.१६ । ।
सधं्यात्रयेऽधवराते्र च भुक्त्वा चान्निवरेचने ।
ििवयोग्याचरे्स्नानं ईच्चारािदिक्रयास ुच । । ५.१७ । ।
भस्मास्तृते महीभागे समे जन्तुिवविजवते ।
ध्यायमानः ििवं योगी रजन्यन्तं ियीत च । । ५.१८ । ।
एकरात्रोिषतस्यािप या गितभवस्मिाियनः ।
न सा िक्तया गृहस्थेन प्रापंु्त यज्ञितैरिप । । ५.१९ । ।
गृहस्थस््यायुषोंकारैः स्नानं कुयावि्त्रपुण्रकैः ।
यितः सावावङ्िगकं स्नानं अपादतलमस्तकाथ ्। । ५.२० । ।
ििवभतिस्त्रधा वेद्बां भस्मस्नानफलं लभेथ ्।
रृिद मूिध्नव ललािे च िूद्रः ििवगृहाश्रमी । । ५.२१ । ।
गणाः प्रव्रिजताः िान्ताः भूितं अलभय पञ्चधा ।
ििरोललािे रृद्ऩाह्वोभवस्मस्नानफलं लभेथ ्। । ५.२२ । ।
सवं्सरं तदधं वा चतुदवश्यष्टमीषु च ।
यः कुयावद्पस्मना स्नानं तस्य पुण्यफलं िृनु । । ५.२३ । ।
ििवभस्मिन यावन्तः समेताः परमाणवः ।
तावद्भषवसहस्रािण ििवलोके महीयते । । ५.२४ । ।
एकिवंिकुलोपेतः प्नीपुत्रािदसयंुतः ।
िमत्रस्वजनभृ्यैश्च समस्तैः पररवाररतः । । ५.२५ । ।
तत्र भुक्त्वा महाभोगािनच्छया साववकािमकान ् ।
ज्ञानयोगं समासाद्ब प्रलये मुितं अप्नुयाथ ्। । ५.२६ । ।
भस्म भस्मािन्तकं येन गृहीतं नैिष्ठकव्रतम(्?) ।
ऄनेन वै स देहेन रुद्रश्चङ्क्रमते िक्षतौ । । ५.२७ । ।
भस्मस्नानरतं िान्तं ये नमिन्त िदने िदने ।
ते सववपापिनमुवता नरा यािन्त ििवं पुरं । । ५.२८ । ।
आ्येत्परमं स्नानं अग्नेयं ििविनिमवतं ।
ित्रसधं्यं अचरेिन्न्यं जापी योगं ऄवाप्नुयाथ ्। । ५.२९ । ।
भस्मानीय प्रदद्बाद्बः स्नानाथं ििवयोिगने ।
कल्पं ििवपुरे भोगान्भुक्त्वान्ते स्याद्िद्भजोत्तमः । । ५.३० । ।
अग्नेयं वारुणं मान्त्रं वायवयं ्वैन्द्रपञ्चमं ।
मानस ंिािन्ततोयं च ज्ञानस्नानं तथाष्टमं । । ५.३१ । ।
अग्नेयं रुद्रमन्ते्रण भस्मस्नानं ऄनुत्तमं ।
ऄम्भसा वारुणं स्नानं कायं वारुणमूितवना । । ५.३२ । ।
मूधावनं पािणनालभय ििवैकादििकां जपेथ ्।
ध्यायमानः ििवं िान्तं मन्त्रस्नानं परं स्मृतं । । ५.३३ । ।
गवां खुरपुिो्खात- पवनोदू्धतरेणुना ।
कायं वायवयकं स्नानं मन्ते्रण मरुदा्मना । । ५.३४ । ।
वयभे्रऽके वषवित स्नानं कुयावदैन्द्रीं िदिं िस्थतः ।
अकािमूितवमन्ते्रण तदैन्दं्र आित कीितवतं । । ५.३५ । ।
ईदकं पािणना गृष्त सववतीथाविन ससं्मरेथ ्।
ऄभयुक्षयेिच्छरस्तेन स्नानं मानस ंईच्यते । । ५.३६ । ।
पृिथवयां यािन तीथाविन सरांस्यायतनािन च ।
तेषु स्नातस्य य्पुण्यं त्पुण्यं क्षािन्तवाररणा । । ५.३७ । ।
न तथा िुध्यते तीथैस्तपोिभवाव महाध्वरैः ।
पुरुषः सववदानैश्च यथा क्षान््या िविुद्ध्यित । । ५.३८ । ।
अकु्रष्टस्तािडतस्तस्मादिधिक्षप्तिस्तरस्कृत ।
क्षमेदक्षममानानां स्वगवमोक्षिजगीषया । । ५.३९ । ।
यैव ब्रष्णिवदां प्रािप्तयैव प्रािप्तस्तपिस्वनां ।
यैव योगािभयुतानां गितः सैव क्षमावतां । । ५.४० । ।
ज्ञानामलाम्भसा स्नातः सववदैव मुिनः िुिचः ।
िनमवलः सिुविुद्धश्च िवजे्ञयः सयूवरिश्मवथ ्। । ५.४१ । ।
मेध्यामेध्यरस ंयद्भदिप व्स िवना करैः ।
नैव िलप्यित तद्दोषैस्तद्भज्ज्ञानी सिुनमवलः । । ५.४२ । ।
एषां एकतमे स्नातः िुद्धभावः ििवं व्रजेथ ्।
ऄिुद्धभावः स्नातोऽिप पूजयन्नाप्नुया्फलं । । ५.४३ । ।
जलं मन्त्रं दया दानं स्यं आिन्द्रयसयंमः ।
ज्ञानं भावा्मिुिद्धश्च िौचं ऄष्टिवधं शु्रतं । । ५.४४ । ।
ऄङ्गुष्ठतलमूले च ब्राष्णं तीथं ऄविस्थतं ।
तेनाचम्य भवेच्छुद्धः ििवमन्ते्रण भािवतः । । ५.४५ । ।
यदधः कन्यकायाश्च तत्तीथं दैवं ईच्यते ।
तीथं प्रदेििनीमूले िप्यं िपतृिवधोदयम्(?) । । ५.४६ । ।
मध्यमाङ्गुिलमध्येन तीथं अररषं ईच्यते ।
करपुष्करमध्ये तु ििवतीथं प्रितिष्ठतं । । ५.४७ । ।
वामपािणतले तीथं ॎऄं नाम प्रकीितवतं ।
ििवोमातीथवसयंोगा्कुयाव्स्नानािभषेचनं । । ५.४८ । ।
देवान्दैवेन तीथेन तपवयेदकृताम्भसा ।
ईदृ्ध्य दिक्षणं पािणं ईपवीती सदा बुधः । । ५.४९ । ।
प्राचीनावीितना कायं िपतणॄां ितलवाररणा ।
तपवणं सववभूतानां अररषेण िनवीितना । । ५.५० । ।
सवयस्कन्धे यदा सतू्रं ईपवी्युच्यते तदा ।
प्राचीनावी्यसवयेन िनवीती कण्ठसिंस्थते । । ५.५१ । ।
िपतणॄां तपवणं कृ्वा सयूावयाघ्यं प्रकल्पयेथ ्।
ईपस्थाय ततः सयंू यजेिच्छवं ऄनन्तरं । । ५.५२ । ।
। । आित ििवोपिनषिद ििवभस्मस्नानाध्यायः पञ्चमः । ।
ऄथ भक्त्या ििवं पूज्य नैवेदं्ब ईपकल्पयेथ ्।
यदन्नं अ्मनाश्नीयात्तस्यारे िविनवेदयेथ ्। । ६.१ । ।
यः कृ्वा भक्ष्यभोज्यािन य्नेन िविनवेदयेथ ्।
ििवाय स ििवे लोके कल्पकोििं प्रमोदते । । ६.२ । ।
यः पक्तवं श्रीफलं दद्बािच्छवाय िविनवेदयेथ ्।
गुरोवाव होमयेद्भािप तस्य पुण्यफलं िृणु । । ६.३ । ।
श्रीमिद्पः स महायानैभोगान्भुङ्ते ििवे पुरे ।
वषावणां ऄयुतं सारं तदन्ते श्रीपितभववेथ ्। । ६.४ । ।
किप्थं एकं यः पक्तवं इश्वराय िनवेदयेथ ्।
वषवलक्षं महाभोगैः ििवलोके महीयते । । ६.५ । ।
एकं अम्रफलं पक्तवं यः िम्भोिवविनवेदयेथ ्।
वषावणां युतं भोगैः क्रीडते स ििवे पुरे । । ६.६ । ।
एकं विफलं पक्तवं यः ििवाय िनवेदयेथ ्।
वषवलक्षं महाभोगैः ििवलोके महीयते । । ६.७ । ।
यः पक्तवं दािडमं चैकं दद्बािद्भकिसतं नवं ।
ििवाय गुरवे वािप तस्य पुण्यफलं िृणु । । ६.८ । ।
यावत्तद्ऩीजसखं्यानं िोभनं पररकीितवतं ।
तावदष्टायुतान्युच्चैः ििवलोके महीयते । । ६.९ । ।
द्राक्षाफलािन पक्तवािन यः ििवाय िनवेदयेथ ्।
भक्त्या वा ििवयोिगभयस्तस्य पुण्यफलं िृणु । । ६.१० । ।
यावत्त्फलसखं्यानं ईभयोिवविनवेिदतं ।
तावदु्बगसहस्रािण रुद्रलोके महीयते । । ६.११ । ।
द्राक्षाफलेषु य्पुण्यं त्खजूवरफलेषु च ।
तदेव राजवृके्षषु पारावतफलेषु च । । ६.१२ । ।
यो नारङ्गफलं पक्तवं िविनवेद्ब महेश्वरे ।
ऄष्टलक्षं महाभोगैः कृडते स ििवे पुरे । । ६.१३ । ।
बीजपूरेषु तस्याधं तदधं िलकुचेषु च ।
जम्बूफलेषु य्पुण्यं त्पुण्यं ितन्दुकेषु च । । ६.१४ । ।
पनस ंनाररकेलं वा ििवाय िविनवेदयेथ ्।
वषवलक्षं महाभोगैः ििवलोके महीयते । । ६.१५ । ।
पुरुषं च िप्रयालं च मधूककुसमुािन च ।
जम्बूफलािन पक्तवािन वैकङ्कतफलािन च । । ६.१६ । ।
िनवेद्ब भक्त्या िवावय प्र्येकं तु फले फले ।
दिवषवसहस्रािण रुद्रलोके महीयते । । ६.१७ । ।
क्षीररकायाः फलं पक्तवं यः ििवाय िनवेदयेथ ्।
वषवलक्षं महाभोगैमोदते स ििवे पुरे । । ६.१८ । ।
वालुकात्रपुसादीिन यः फलािन िनवेदयेथ ्।
ििवाय गुरवे वािप पक्तवं च करमदवकं । । ६.१९ । ।
दिवषवसहस्रािण रुद्रलोके महीयते ।
बदरािण सपुक्तवािन ितिन्तडीकफलािन च । । ६.२० । ।
दिवनीयािन पक्तवािन ष्तामलक्तयाः फलािन च ।
एवं अदीिन चान्यािन िाकमूलफलािन च । । ६.२१ । ।
िनवेदयित िवावय िृणु य्फलं अप्नुयाथ ्।
एकैकिस्मन्फले भोगान्प्राप्नुयादनुपूवविः । । ६.२२ । ।
पञ्चवषवसहस्रािण रुद्रलोके महीयते ।
गोधूमचन्दकाद्बािन सकृुतं सतुभिजवतं । । ६.२३ । ।
िनवेदयीत िवावय तस्य पुण्यफलं िृणु ।
यावत्तद्ऩीजसखं्यानं िुभं भ्रष्ट ंिनवेदयेथ ्। । ६.२४ । ।
तावद्भषवसहस्रािण रुद्रलोके महीयते ।
यः पक्तवानीक्षुदण्डािन ििवाय िविनवेदयेथ ्। । ६.२५ । ।
गुरवे वािप तद्पक्त्या तस्य पुण्यफलं िृणु ।
आक्षुपणाविन चैकैकं वषवलोकं प्रमोदते । । ६.२६ । ।
साकं ििवपुरे भोगैः पौण्रं पञ्चगुणं फलं ।
िनवेद्ब परमेिाय िुितमात्ररसस्य तु । । ६.२७ । ।
वषवकोििं महाभोगैः ििवलोके महीयते ।
िनवेद्ब फािणतं िुद्ध ंििवाय गुरवेऽिप वा । । ६.२८ । ।
रसा्सहस्रगुिणतं फलं प्राप्नोित मानवः ।
गुडस्य फलं एकं यः ििवाय िविनवेदयेथ ्। । ६.२९ । ।
ऄम्बकोििं ििवे लोके महाभोगैः प्रमोदते ।
खण्डस्य पलनैवेदं्ब गुडाच्छतगुणं फलं । । ६.३० । ।
खण्डा्सहस्रगुिणतं िकव राया िनवेदने ।
म्सिण्डकां महािुद्धां िंकराय िनवेदयेथ ्। । ६.३१ । ।
कल्पकोििं नरः सारं ििवलोके महीयते ।
पररिुद्ध ंभृष्ट ंअज्यं िसद्ध ंचैव ससुसं्कृतं । । ६.३२ । ।
मास ंिनवेद्ब िवावय िृणु य्फलं अप्नुयाथ ्।
ऄिेषफलदानेन य्पुण्यं पररकीितवतं । । ६.३३ । ।
त्पुण्यं प्राप्नुया्सवं महादानिनवेदने ।
पनसािन च िदवयािन स्वादूिन सरुभीिण च । । ६.३४ । ।
िनवेदयेतु्त िवावय तस्य पुण्यफलं िृणु ।
कल्पकोििं नरः सारं ििवलोके वयविस्थतः । । ६.३५ । ।
िपबिन्िवामृतं िदवयं महाभोगैः प्रमोदते ।
िदने िदने च यस््वापं वस्त्रपूतं समाचरेथ ्। । ६.३६ । ।
सखुाय ििवभतेभयस्तस्य पुण्यफलं िृणु ।
महासरांिस यः कुयावद्पवे्पुण्यं ििवारतः । । ६.३७ । ।
त्पुण्यं सकलं प्राप्य ििवलोके महीयते ।
यिदष्ट ंअ्मनः िकंिचदन्नपानफलािदकं । । ६.३८ । ।
तत्तिच्छवाय देयं स्यादुत्तमं भोगं आच्छता ।
न ििवः पररपूणव्वाि्कंिचदश्नाित कस्यिचथ ्। । ६.३९ । ।
िकन््वीश्वरिनभं कृ्वा सवं अ्मिन दीयते ।
न रोहित यथा बीजं स्वस्थं अश्रयविजवतं । । ६.४० । ।
पुण्यबीजं तथा सकू्ष्मं िनष्फलं स्यािन्नराश्रयं ।
सकेु्षते्रषु यथा बीजं ईपं्त भवित स्फलं । । ६.४१ । ।
ऄल्पं ऄप्यक्षयं तद्भ्पुण्यं ििवसमाश्रयाथ ्।
तस्मादीश्वरं ईिद्दश्य यद्बदा्मिन रोचते । । ६.४२ । ।
तत्तदीश्वरभतेभयः प्रदातवयं फलािथवना ।
यः ििवाय गुरोवाविप रचयेन्मिणभूिमकं । । ६.४३ । ।
नैवेद्ब भोजनाथं यः प्तै्रः पुष्पैश्च िोभनं ।
यावत्त्प्त्रपुष्पाणां पररसखं्या िवधीयते । । ६.४४ । ।
तावद्भषवसहस्रािण सरुलोके महीयते ।
पलािकदलीपद्फ- प्त्रािण च िविेषतः । । ६.४५ । ।
दत्त्वा ििवाय गुरवे िृणु य्फलं अप्नुयाथ ्।
यावत्त्प्त्रसखं्यानं इश्वराय िनवेिदतं । । ६.४६ । ।
तावदब्दायुतानां स लोके भोगानवाप्नुयाथ ्।
यावत्ताम्बुलप्त्रािण पूगांश्च िविनवेदयेथ ्। । ६.४७ । ।
ताविन्त वषवलक्षािण ििवलोके महीयते ।
यच्छुद्ध ंिङ्खचूणं वा गुरवे िविनवेदयेथ ्। । ६.४८ । ।
ताम्बूलयोगिसद्ध्यथं तस्य पुण्यफलं िृणु ।
यावत्ताम्बूलप्त्रािण चूणवमानेन भक्षयेथ ्। । ६.४९ । ।
तावद्भषवसहस्रािण रुद्रलोके महीयते ।
जातीफलं सकङ्कोलं लताकस्तूररको्पलं । । ६.५० । ।
आ्येतािन सगुन्धीिन फलािन िविनवेदयेथ ्।
फले फले महाभोगैववषवलक्षं तु य्नतः । । ६.५१ । ।
कािमकेन िवमानेन क्रीडते स ििवे पुरे ।
त्रुििमात्रप्रमाणेन कपूवरस्य ििवे गुरौ । । ६.५२ । ।
वषवकोििं महाभोगैः ििवलोके महीयते ।
पूगताम्बूलप्त्राणां अधारं यो िनवेदयेथ ्। । ६.५३ । ।
वषवकोि्यष्टकं भोगैः ििवलोके महीयते ।
यशू्चएणाधारस्पात्रं कस्यािप िविनवेदयेथ ्। । ६.५४ । ।
मोदते स ििवे लोके वषवकोिीश्चतुदवि ।
मृ्काष्ठवंिखण्डािन यः प्रदद्बािच्छवाश्रमे । । ६.५५ । ।
प्राप्नुयािद्भपुलान्भोगािन्दवयािञ्छवपुरे नरः ।
मािणक्तयं कलिं पात्रीं स्थाल्यादीन्भाण्डसपुंिान ् । । ६.५६ । ।
दत्त्वा ििवारजस्तेभयः ििवलोके महीयते ।
तोयाधारिपधानािन मृद्भस्त्रतरुजािन वा । । ६.५७ । ।
वंिालाबुसमु्थािन दत्त्वाप्नोित ििवं पुरं ।
पञ्चसमंाजवनीतोयं गोमयाञ्जनकपविान ् । । ६.५८ । ।
मृ्कुम्भपीििकां दद्बाद्पोगािञ्छवपुरे लभेथ ्।
यः पुष्पधूपगन्धानां दिधक्षीरघृताम्भसां । । ६.५९ । ।
दद्बादाधारपात्रािण ििवलोके स गच्छित ।
वंितालािदसभूंतं पुष्पाधारकरण्डकं । । ६.६० । ।
आ्येवमाद्बान्यो दद्बािच्छवलोकं ऄवाप्नुयाथ ्।
यः स्रुक्तस्रुवािदपात्रािण होमाथं िविनवेदयेथ ्। । ६.६१ । ।
वषवकोििं महाभागैः ििवलोके महीयते ।
यः सववधातुसयंुतं दद्बाल्लवणपववतं । । ६.६२ । ।
ििवाय गुरवे वािप तस्य पुण्यफलं िृणु ।
कल्पकोििसहस्रािण कल्पकोििितािन च । । ६.६३ । ।
स गोत्रभृ्यसयंुतो वसेिच्छवपुरे नरः ।
िवमानयानैः श्रीमिद्पः सववकामसमिन्वतैः । । ६.६४ । ।
भोगान्भुक्त्वा तु िवपुलांस्तदन्ते स महीपितः ।
मनःििलां हरीतालं राजपटं्ट च िहङ्गुलं । । ६.६५ । ।
गैररकं मिणदन्तं च हेमतोयं तथाष्टमं ।
यश्च तं पववतवरं िािलतण्डुलकिल्पतं । । ६.६६ । ।
ििवायगुरवे वािप तस्य पुण्यफलं िृणु ।
कल्पकोििितं सारं भोगान्भुङ्ते ििवे पुरे । । ६.६७ । ।
यः सववधान्यििखरैरुपेतं यवपववतं ।
घृततैलनदीयुतं तस्य पुण्यफलं िृणु । । ६.६८ । ।
कल्पकोििितं सारं भोगान्भुङ्ते ििवे पुरे ।
समस्तकुलजैः साधं तस्यान्ते स महीपितः । । ६.६९ । ।
ितलधेनंु प्रदद्बाद्बः कृ्वा कृष्णािजने नरः ।
किपलायाः प्रदानस्य य्फलं तदवाप्नुयाथ ्। । ६.७० । ।
घृतधेनंु नरः कृ्वा कांस्यपाते्र सकाञ्चनान ् ।
िनवेद्ब गोप्रदानस्य समरं फलं अप्नुयाथ ्। । ६.७१ । ।
द्भीिपचमविण यः स्थाप्य प्रदद्बाल्लवणाढकं ।
ऄिेषरसदानस्य य्पुण्यं तदवाप्नुयाथ ्। । ६.७२ । ।
मररचाढेन कुवीत(?) मारीचं नाम पववतं ।
दद्बाद्बज्जीरकं पूवं अग्नेयं िहङ्गुं ईत्तमं । । ६.७३ । ।
दिक्षणे गुडिुण्ठीं च नैरृते नागकेसरं ।
िपप्पलीं पिश्चमे दद्बाद्भायवये कृष्णजीरकं । । ६.७४ । ।
कौबेयां ऄजमोद ंच ्वगेलाशे्चिदैवते ।
कुस्तुम्बयावः प्रदेयाः स्युबविहः प्राकारतः िस्थताः । । ६.७५ । ।
ककुभां ऄन्तरालेषु समन्ता्सैन्धवं न्यसेथ ्।
सपुष्पाक्षततोयेन ििवाय िविनवेदयेथ ्। । ६.७६ । ।
यावत्तद्दीपसखं्यानं सवं एकत्र पववते ।
तावद्भषवितादूध्वं भोगान्भुङ्ते ििवे पुरे । । ६.७७ । ।
कूश्माण्डं मध्यतः स्थाप्य कािलङ्गं पूववतो न्यसेथ ्।
दिक्षणे क्षीरतुम्बीं तु वृन्ताकं पिश्चमे न्यसेथ ्। । ६.७८ । ।
पिीसान्युत्तरे स्थाप्य ककव िीं इिदैवते ।
न्यसेद्गजपिोलांश्च मधुरान्विष्ढदैवते । । ६.७९ । ।
कारवेल्लांश्च नैरृ्यां वायवयां िनम्बकं फलं ।
ईच्चावचािन चान्यािन फलािन स्थापयेद्ऩिहः । । ६.८० । ।
ऄभयच्यव पुष्पधूपैश्च समन्ता्फलपववतं ।
ििवाय गुरवे वािप प्रिणप्य िनवेदयेथ ्। । ६.८१ । ।
यावत्त्फलसखं्यानं तद्दीपानां च मध्यतः ।
तावद्भषवसहस्रािण रुद्रलोके महीयते । । ६.८२ । ।
मूलकं मध्यतः स्थाप्य त्पूवे वालमूलकं ।
अग्नेययां वास्तुकं स्थाप्य याम्यायां क्षारवास्तुकं । । ६.८३ । ।
पालक्तयं नैरृते स्थाप्य समुुखं पिश्चमे न्यसेथ ्।
कुहद्रकं च वायवयां ईत्तरे वािप तािलकीं । । ६.८४ । ।
कुसमु्भिाकं ऐिान्यां सवविाकािन तद्ऩिहः ।
पूववक्रमेण िवन्यस्य ििवाय िविनवेदयेथ ्। । ६.८५ । ।
यावत्तन्मूलनालानां प्त्रसखं्या च कीितवता ।
तावद्भषवसहस्रािण रुद्रलोके महीयते । । ६.८६ । ।
दत्त्वा लभेन्महाभोगान्गुग्गुल्वदे्रः पलद्भयं ।
वषवकोििद्भयं स्वगे िद्भगुणं गुडिमिश्रतैः । । ६.८७ । ।
गुडाद्रवकं सलवणं अम्रमञ्जररसयंुतं ।
िनवेद्ब गुरवे भक्त्या सौभाग्यं परमं लभेथ ्। । ६.८८ । ।
हस्तारोप्येण वा कृ्वा महार्नािन्वतां महीं ।
िनवेदिय्वा िवावय ििवतुल्यः प्रजायते । । ६.८९ । ।
वजे्रन्द्रनीलवैडूयव- पद्फरागं समौितकं ।
कीिपक्षं सवुणं च महार्नािन सप्त वै । । ६.९० । ।
यश्च िसहंासनं दद्बान्महार्नािन्वतं नृपः ।
क्षुद्रर्नैश्च िविवधैस्तस्य पुण्यफलं िृणु । । ६.९१ । ।
कुलित्रंिकसयंुतः सान्तःपुरपररच्छदः ।
समस्तभृ्यसयंुतः ििवलोके महीयते । । ६.९२ । ।
तत्र भुक्त्वा महाभोगािन्िवतुल्यपराक्रमः ।
अमहाप्रलयं यावत्तदन्ते मुितं अप्नुयाथ ्। । ६.९३ । ।
यिद चेद्राज्यं अकङ्के्षत्ततः सववसमािहतः ।
सप्तद्भीपसमुद्रायाः िक्षतेरिधपितभववेथ ्। । ६.९४ । ।
जन्मकोििसहस्रािण जन्मकोििितािन च ।
राज्यं कृ्वा ततश्चान्ते पुनः ििवपुरं व्रजेथ ्। । ६.९५ । ।
एतदेव फलं जे्ञयं मकुिाभरणािदषु ।
र्नासनप्रदानेन पादुके िविनवेदयेथ ्। । ६.९६ । ।
दद्बाद्बः केवलं वजं्र िुद्ध ंगोधूममात्रकं ।
ििवाय स ििवे लोके ितषे्ठदाप्रलयं सखुी । । ६.९७ । ।
आन्द्रनीलप्रदानेन स वैडूयवप्रदानतः ।
मोदते िविवधैभोगैः कल्पकोििं ििवे पुरे । । ६.९८ । ।
मसरूमात्रं ऄिप यः पद्फरागं सिुोभनं ।
िनवेदिय्वा िवावय मोदते कालं ऄक्षयं । । ६.९९ । ।
िनवेद्ब मौितकं स्वच्छं एकभागैकमात्रकं ।
भोगैः ििवपुरे िदवयैः कल्पकोििं प्रमोदते । । ६.१०० । ।
कीिपक्षं महािुद्ध ंिनवेद्ब यवमात्रकं ।
ििवायाद्बः ििवे लोके मोदते कालं ऄक्षयं । । ६.१०१ । ।
हेम्ना कृ्वा च यः पुष्पं ऄिप माषकमात्रकं ।
िनवेदिय्वा िवावय वषवकोििं वसेिद्दिव । । ६.१०२ । ।
क्षुद्रर्नािन यो दद्बादे्धिम्न बद्धािन िम्भवे ।
मोदते स ििवे लोके कल्पकोि्ययुतं नरः । । ६.१०३ । ।
यथा यथा महार्नं िोभनं च यथा यथा ।
तथा तथा मह्पुण्यं जे्ञयं तिच्छवदानतः । । ६.१०४ । ।
भूिमभागे स()िवस्तीऊणे जम्बूद्भीपं प्रकल्पयेथ ्।
ऄष्टावरणसयंुतं नगेन्द्राष्टकभूिषतं । । ६.१०५ । ।
तन्मध्ये कारयेिद्दवयं मेरुप्रासाद ंईत्तमं ।
ऄनेकििखराकीणं ऄिेषामरसयंुतं । । ६.१०६ । ।
बिहः सवुणविनिचतं सववर्नोपिोिभतं ।
चतुःप्ररीवकोपेतं चक्षुिलवङ्गसमायुतं । । ६.१०७ । ।
चतुिदवक्षु वनोपेतं चतुिभवः सयंुतैः िरैः ।
चतुणां पुरयुतेन प्राकारेण च सयंुतं । । ६.१०८ । ।
मेरुप्रासाद ंआ्येवं हेमर्निवभूिषतं ।
यः कारयेद्भनोपेतं सोऽनन्तफलं अप्नुयाथ ्। । ६.१०९ । ।
भूम्यम्भःपरमाणूनां यथा सखं्या न िवद्बते ।
ििवायतनपुण्यस्य तथा सखं्या न िवद्बते । । ६.११० । ।
कुलित्रंिकसयंुतः सववभृ्यसमिन्वतः ।
कलत्रपुत्रिमतै्रश्च सववस्वजनसयंुतः । । ६.१११ । ।
अितततोपािश्रतैः सवैरिेषगणसयंुतः ।
यथा ििवस्तथैवायं िववलोके स पूज्यते । । ६.११२ । ।
न च मानुष्यकं लोकं अगच्छे्कृपणं पुनः ।
सववज्ञः पररपूणवश्च मुतः स्वा्मिन ितष्ठित । । ६.११३ । ।
यः ििवाय वनं कृ्वा मुदाब्दसिललोि्थतम्(?) ।
तद्दण्डकोपिोभं च हस्ते कुवीत सववदा । । ६.११४ । ।
िोभयेदू्पतनाथं वा चन्द्रिालां क्तविच्क्तविचथ ्।
वेदीं वाथाभयपद्बन्त प्रोन्नताः स्तम्भपङ्तयः । । ६.११५ । ।
िातकुम्भमयीं वािप सववलक्षणसयंुतां ।
इश्वरप्रितमां सॎ्यां कारये्पुरुषोिच्रतां । । ६.११६ । ।
ित्रिूलसवयहस्तां च वरदाभयदाियकां ।
सवयहस्ताक्षमालां च जिाकुसमुभूिषतां । । ६.११७ । ।
पद्फिसहंासनासीनां वृषस्थां वा समुिच्रतां ।
िवमानस्थां रथस्थां वा वेिदस्थां वा प्रभािन्वतां । । ६.११८ । ।
सॎ्यवक्तत्रां करालां वा महाभैरवरूिपणीं ।
ऄ्युिच्रतां सिुवस्तीणां नृ्यस्थां योगसिंस्थतां । । ६.११९ । ।
कुयावदसभंवे हेम्नस्तारेण िवमलेन च ।
अरकूिमयीं वािप ताम्रमृच्छैलदारुजां । । ६.१२० । ।
ऄिेषकैः सरूपैश्च वणवकैवाव पिे िलखेथ ्।
कुड्ये वा फलके वािप भक्त्या िवत्तानुसारतः । । ६.१२१ । ।
एकां सपररवारां वा पाववतीं गणसयंुतां ।
प्रतीहारसमोपेतां(?) कुयावदेवािवकल्पतः । । ६.१२२ । ।
पीठं वा कारयेद्रौप्यं ताम्रं िपत्तलसभंवं ।
चतुमुवखैकवक्तत्रं वा बिहः काञ्चनससं्कृतं । । ६.१२३ । ।
पृथक्तपृथगनेकािन कारिय्वा मुखािन तु ।
सॎ्यभैरवरूपािण ििवस्य बहुरूिपणः । । ६.१२४ । ।
नानाभरणयुतािन हेमरौप्यकृतािन च ।
ििवस्य रथयात्रायां तािन लोकस्य दिवयेथ ्। । ६.१२५ । ।
ईतािन यािन पुण्यािन सकें्षपेण पृथक्तपृथक् ।
कृ्वैकेन ममैतेषां ऄक्षयं फलं अप्नुयाथ ्। । ६.१२६ । ।
मातुः िपतुः सहोपायैर(्?) दििभदवििभः कुलैः ।
कलत्रपुत्रिमत्रादै्बभृव्यैयुवतः स बान्धवैः । । ६.१२७ । ।
ऄयुतेन िवमानानां सववकामयुतेन च ।
भुङ्ते स्वयं महाभोगानन्ते मुितं ऄवाप्नुयाथ ्। । ६.१२८ । ।
मण्डपस्तम्भपयवन्ते कीलयेद्दपवणािन्वतं ।
ऄिभिषच्य जना यिस्मन्पुजां कुविन्त िबल्वकैः । । ६.१२९ । ।
कालकालकृितं कृ्वा कीलयेद्बः ििवाश्रमे ।
सववलोकोपकाराय पूजयेच्च िदने िदने । । ६.१३० । ।
धूपवेलाप्रमाणाथं कल्पयेद्बः ििवाश्रमे ।
क्षरन्तीं पूयवमाणां वा सदायामे घिीं नृपः । । ६.१३१ । ।
एषां एकतमं पुण्यं कृ्वा पापिवविजवतः ।
ििवलोके नरः प्राप्य सववज्ञः स सखुी भवेथ ्। । ६.१३२ । ।
रथयात्रां प्रवक्ष्यािम ििवस्य परमा्मनः ।
सववलोकिहताथावय महािििल्पिविनिमवतां । । ६.१३३ । ।
रथमध्ये समावेश्य यथा यिष्ट ंतु कीलयेथ ्।
यषे्टमवध्ये िस्थतं कायं िवमानं ऄितिोिभतं । । ६.१३४ । ।
पञ्चभॎ्ऄं ित्रभॎ्ऄं वा दृढवंिप्रकिल्पतं ।
कमवणा सिुनबद्ध ंच रज्जुिभश्च ससुयंुतं । । ६.१३५ । ।
पञ्चिालािण्डकैयुवतं नानाभितसमिन्वतं ।
िचत्रवणवपररच्छन्नं पिैवाव वणवकािन्वतैः । । ६.१३६ । ।
लम्बकैः सतू्रदाम्ना च घण्िाचामरभूिषतं ।
बुदु्ऩदैरधवचन्दै्रश्च दपवणैश्च समुज्ज्वलं । । ६.१३७ । ।
कदल्यधवध्वजैयुवतं महाच्छ्त्रं महाध्वजं ।
पुष्पमालापररिक्षपं्त सवविोभासमिन्वतं । । ६.१३८ । ।
महारथिवमानेऽिस्मन्स्थापयेद्गणसयंुतं ।
इश्वरप्रितमां हेिम्न प्रथमे पुरमण्डपे । । ६.१३९ । ।
मुखत्रयं च बध्नीयाद्ऩिहः कुयावत्तथािश्रतं ।
पुरे पुरे बिहिदवक्षु गृहकेषु समािश्रतं । । ६.१४० । ।
चतुष्कं ििववक्तत्राणां ससं्थाप्य प्रितपूजयेथ ्।
िदनत्रयं प्रकुवीत स्नानं ऄचवनभोजनं । । ६.१४१ । ।
नृ्यक्रीडाप्रयोगेण गेयमङ्गलपाठकैः ।
महावािदत्रिनघोषैः पौषपूिणवमपवविण । । ६.१४२ । ।
भ्रामयेद्राजमागेण चतुथेऽहिन तद्रथं ।
ततः स्वस्थानं अनीय तच्छेषं ऄिप वधवयेथ ्। । ६.१४३ । ।
ऄवधायव जगद्धात्री प्रितमां ऄवतारयेथ ्।
महािवमानयातै्रषा कतववया पट्टकेऽिप वा । । ६.१४४ । ।
वंिैनववैः सपुक्तवैश्च किं कुयावद्परक्षमम(् ?) ।
वृतं्त िद्भगुणदीघं च चतुरशं्र ऄधः समं । । ६.१४५ । ।
सववत्र चमवणा बद्ध ंमहायिष्टसमािश्रतं ।
मुखं बद्ध ंच कुवीत वंिमण्डिलना दृढं । । ६.१४६ । ।
किेऽिस्मंस्तािन वस्त्रािण स्थाप्य बध्नीत य्नतः ।
ईपयुवपरर सवाविण तन्मध्ये प्रितमां न्यसेथ ्। । ६.१४७ । ।
वणवकैः कुङ्कुमादै्बश्च िचत्रपुष्पैश्च पूजयेथ ्।
नानाभरणपूजािभमुवताहारप्रलिम्बिभः । । ६.१४८ । ।
रथस्य महतो मध्ये स्थाप्य पट्टद्भयं दृढं ।
ऄधरोत्तरभागेन मध्ये िछद्रसमिन्वतं । । ६.१४९ । ।
किियषे्टरधोभागं स्थाप्य िछद्रमयं िुभैः ।
अबद्ध्य कीलयेद्ब्नाद्बष््टयधं च ध्वजाष्टकं । । ६.१५० । ।
किस्य पृष्ट ंसववत्र कारये्पिसवंृतं ।
त्पिे च िलखे्सोमं सगणं सवृषं ििवं । । ६.१५१ । ।
िविचत्रपुष्पस्रग्दाम्ना समन्तादू्पषये्किं ।
रवकैः िकङ्िकणीजालैघवण्िाचामरभूिषतैः । । ६.१५२ । ।
महापूजािविेषैश्च कौतूहलसमिन्वतं ।
वाद्बारम्भोपचारेण मागविोभां प्रकल्पयेथ ्। । ६.१५३ । ।
तद्रथं भ्रामयेद्ब्नाद्राजमागेण सववतः ।
ततः स्वाश्रमं अनीय स्थापयेत्त्समीपतः । । ६.१५४ । ।
महािब्द ंततः कुयावत्तालत्रयसमिन्वतं ।
ततस्तुष्णीं िस्थते लोके तच्छािन्तं आह धारयेथ ्। । ६.१५५ । ।
ििवं तु सववजगतः ििवं गोब्राष्णणस्य च ।
ििवं ऄस्तु नृपाणां च तद्पतानां जनस्य च । । ६.१५६ । ।
राजा िवजयं अप्नोित पुत्रपौतै्रश्च वधवतां ।
धमविनष्ठश्च भवतु प्रजानां च िहते रतः । । ६.१५७ । ।
कालवषी तु पजवन्यः सस्यसपंित्तरुत्तमा ।
सिुभक्षा्के्षमं अप्नोित कायविसिद्धश्च जायतां । । ६.१५८ । ।
दोषाः प्रयान्तु नािं च गुणाः स्थैयं भजन्तु वः ।
बहुक्षीरयुता गावो रृष्टपुष्टा भवन्तु वः । । ६.१५९ । ।
एवं ििवमहािािन्तं ईच्चायव जगतः क्रमाथ ्।
ऄिभवध्यव ततः िेषं ऐश्वरीं साववकािमकीं । । ६.१६० । ।
ििवमालां समादाय सदासीपररचाररकः ।
फलैभवकै्षश्च सयंुतां गृष्त पात्रीं िनवेियेथ ्। । ६.१६१ । ।
पात्रीं च धारयेन्मूध्नाव सोष्णीषां देवपुत्रकः ।
ऄलंकृतः िुक्तलवासा धािमवकः सततं िुिचः । । ६.१६२ । ।
ततश्च तां समुि्क्षप्य पािणना धारयेदु्ऩधः ।
प्रब्रयूादपरश्चात्र ििवधमवस्य भाजकः । । ६.१६३ । ।
तोयं यथा घिीससं्थं ऄजस्रं क्षरते तथा ।
क्षरते सववलोकानां तद्भदायुरहिनविं । । ६.१६४ । ।
यदा सवं परर्यज्य गन्तवयं ऄविैरु्ध्ववं ।
तदा न दीयते कस्मा्पाथेयाथं आद ंधनं । । ६.१६५ । ।
कलत्रपुत्रिमत्रािण िपता माता च बान्धवाः ।
ितष्ठिन्त न मृतस्याथे परलोके धनािन च । । ६.१६६ । ।
नािस्त धमवसमं िमत्रं नािस्त धमवसमः सखा ।
यतः सवैः परर्यतं नरं धमोऽनुगच्छित । । ६.१६७ । ।
तस्माद्धमं समुिद्दश्य यः िेषां ऄिभवधवयेथ ्।
समस्तपापिनमुवतः ििवलोकं स गच्छित । । ६.१६८ । ।
ईपयुवपरर िवते्तन यः िेषां ऄिभवधवयेथ ्।
तस्येयं ईत्तमा देया यतश्चान्या न वधवते । । ६.१६९ । ।
आ्येवं मध्यमां िेषां वधवयेद्भा कनीयसीं ।
ततस्तेषां प्रदातवया सवविोकस्य िान्तये । । ६.१७० । ।
येनोत्तमा गृहीता स्यािच्िविेषा महीयसी ।
प्रापणीया गृहं तस्य तथैव ििरसा वृता । । ६.१७१ । ।
ध्वजच्छ्त्रिवमानादै्बमवहावािदत्रिनःस्वनैः ।
गृहद्भारं ततः प्रापं्त ऄचविय्वा िनवेियेथ ्। । ६.१७२ । ।
दद्बाद्गोत्रकलत्राणां भृ्यानां स्वजनस्य च ।
तपवयेच्चानतान्(?) भक्त्या वािदत्रध्वजवाहकान ् । । ६.१७३ । ।
एवं अदीयते भक्त्या यः ििवस्योत्तमा गृहे ।
िोभया राजमागेण तस्य धमवफलं िृणु । । ६.१७४ । ।
समस्तपापिनमुवतः समस्तकुलसयंुतः ।
ििवलोकं ऄवाप्नोित सभृ्यपररचारकः । । ६.१७५ । ।
तत्र िदवयैमवहाभोगैिववमानैः साववकािमकैः ।
कल्पानां क्रीडते कोििं ऄन्ते िनवावणं अप्नुयाथ ्। । ६.१७६ । ।
रथस्य यात्रां यः कुयाविद्येवं ईपिोभया ।
भक्षभोज्यप्रदानैश्च त्फलं िृनु य्नतः । । ६.१७७ । ।
ऄिेषपापिनमुवतः सववभृ्यसमिन्वतः ।
कुलित्रंिकं ईदृ्ध्य सरुृिद्पः स्वजनैः सह । । ६.१७८ । ।
सववकामयुतैिदववयैः स्वच्छन्दगमनालयैः ।
महािवमानैः श्रीमिद्पिदववयस्त्रीपररवाररतः । । ६.१७९ । ।
आच्छया क्रीडते भोगैः कल्पकोििं ििवे पुरे ।
ज्ञानयोगं ततः प्राप्य ससंारादवमुच्यते । । ६.१८० । ।
ििवस्य रथयात्रायां ईपवासपरः क्षमी ।
पुरतः पृष्ठतो वािप गच्छंस्तस्य फलं िृणु । । ६.१८१ । ।
ऄिेषपापिनमुवतः िुद्धः ििवपुरं गतः ।
महारथोपमैयावनैः कल्पािीितं प्रमोदते„ । । ६.१८२ । ।
ध्वजच्छ्त्रपताकािभदीपदपवणचामरैः ।
धूपैिववतानकलिैरुपिोभा सहस्रिः । । ६.१८३ । ।
गृही्वा याित पुरतः स्वेच्छया वा परेच्छया ।
सपंकाव्कौतुकाल्लाभािच्छवलोके व्रजन्ते ते । । ६.१८४ । ।
ििवस्य रथयात्रां तु यः प्रपश्यित भिततः ।
प्रसङ्गा्कौतुकाद्भािप तेऽिप यािन्त ििवं पुरं । । ६.१८५ । ।
नानाय्नािदिेषान्ते नानापे्रक्षणकािन च ।
कुवीत रथयात्रायां रमते च िवभूिषता । । ६.१८६ । ।
ते भोगैिवविवधैिदववयैः ििवासन्ना गणेश्वराः ।
क्रीडिन्त रुद्रभवने कल्पानां िवंितीनवराः । । ६.१८७ । ।
महता ज्ञानसङ्घेन तस्मािच्छवरथेन च ।
पृथक्तजीवा मृता यािन्त ििवलोकं न सिंयः । । ६.१८८ । ।
श्रीपववते महाकाले वाराणस्यां महालये ।
जल्पेश्वरे कुरुके्षते्र केदारे मण्डलेश्वरे । । ६.१८९ । ।
गोकणे भद्रकणे च िङ्कुकणे स्थलेश्वरे ।
भीमेश्वरे सवुणावके्ष कालञ्जरवने तथा । । ६.१९० । ।
एवं अिदषु चान्येषु ििवके्षते्रषु ये मृताः ।
जीवाश्चराचराः सवे ििवलोकं व्रजिन्त ते । । ६.१९१ । ।
प्रयागं कािमकं तीथं ऄिवमुतं तु नैिष्ठकं ।
श्रीपववतं च िवजे्ञयं आहामुत्र च िसिद्धद ं । । ६.१९२ । ।
प्रसङ्गेनािप यः पश्येदन्यत्र प्रिस्थतः क्तविचथ ्।
श्रीपववतं महापुण्यं सोऽिप याित ििवं पुरं । । ६.१९३ । ।
व्रजेद्बः ििवतीथाविन सववपापैः प्रमुच्यते ।
पापयुतः ििवज्ञानं प्राप्य िनवावणं अप्नुयाथ ्। । ६.१९४ । ।
तीथवस्थानेषु यः श्राद्ध ंििवराते्र प्रय्नतः ।
कल्पिय्वानुसारेण कालस्य िवषुवस्य च । । ६.१९५ । ।
तीथवयात्रागतं िान्तं हाहाभूतं ऄचेतनं ।
क्षुि्पपासातुरं लोके पांसपुाद ं्वरािन्वतं । । ६.१९६ । ।
सतंपविय्वा य्नेन म्लानलक्ष्मीं आवाम्बुिभः ।
पाद्बासनप्रदानेन कस्तेन पुरुषः समः । । ६.१९७ । ।
ऄश्निन्त यावत्ति्पण्डं तीथविनधूवतकल्मषाः ।
तावद्भषवसहस्रािण तद्दातास्ते ििवे पुरे । । ६.१९८ । ।
दद्बाद्बः ििवस्त्राथं मिहषीं सपुयिस्वनीं ।
मोदते स ििवे लोके युगकोििितं नरः । । ६.१९९ । ।
अतावय ििवभताय दद्बाद्बः सपुयिस्वनीं ।
ऄजां एकां सपुुष्टाङ्गीं तस्य पुण्यफलं िृणु । । ६.२०० । ।
यावत्तद्रोमसखं्यानं त्प्रसिूतकुलेषु च ।
तावद्भषवसहस्रािण रुद्रलोके महीयते । । ६.२०१ । ।
मृदुरोमािञ्चतां कृष्णां िनवेद्ब गुरवे नरः ।
रोिम्ण रोिम्ण सवुणवस्य दत्तस्य फलं अप्नुयाथ ्। । ६.२०२ । ।
गजाश्वरथसयंुतैिववमानैः साववकािमकैः ।
सानुगः क्रीडते भोगैः कल्पकोििं ििवे पुरे । । ६.२०३ । ।
िनवेद्बाश्वतरं पुष्ट ंऄदुष्ट ंगुरवे नरः ।
सगंितं सोपकरणं भोगान्भुङ्ते ििवे पुरे । । ६.२०४ । ।
िदवयाश्वयुतैः श्रीमिद्पिववमानैः साववकािमकैः ।
कोििं कोििं च कल्पानां तदन्ते स्यान्महीपितः । । ६.२०५ । ।
ऄिप योजनमात्राय िििबकां पररकल्पयेथ ्।
गुरोः िान्तस्य दान्तस्य तस्य पुण्यफलं िृणु । । ६.२०६ । ।
िवमानानां सहसे्रण सववकामयुतेन च ।
कल्पकोि्ययुतं सारं भोगान्भुङ्ते ििवे पुरे । । ६.२०७ । ।
छागं मेषं मयूरं च कुक्तकुिं िाररकां िुकं ।
बालक्रीडनकानेतािन्याद्बानपरानिप । । ६.२०८ । ।
िनवेदिय्वा स्कन्दाय त्सायुज्यं ऄवाप्नुयाथ ्।
भुक्त्वा तु िवपुलान्भोगांस्तदन्ते स्याद्िद्भजोत्तमः । । ६.२०९ । ।
मुसलोलूखलाद्बािन गृहोपकरणािन च ।
दद्बािच्छवगृहस्थेभयस्तस्य पूण्यफलं िृणु । । ६.२१० । ।
प्र्येकं कल्पं एकैकं गृहोपकरणैनवरः ।
ऄन्ते िदिव वसेद्पोगैस्तदन्ते च गृही भवेथ ्। । ६.२११ । ।
खजूवरतालप्तै्रवाव चमवणा वा सकुिल्पतं ।
दत्त्वा कोि्यासनं वृतं्त ििवलोकं ऄवाप्नुयाथ ्। । ६.२१२ । ।
प्रातनीहारवेलायां हेमन्ते ििवयोिगनां ।
कृ्वा प्रतापनायािग्नं ििवलोके महीयते । । ६.२१३ । ।
सयूावयुतप्रभादीपै्तिववमानैः साववकािमकैः ।
कल्पकोििितं भोगान्भुक्त्वा स तु महीपितः । । ६.२१४ । ।
यः प्रान्तरं िवदेिं वा गच्छन्तं ििवयोिगनं ।
भोजयीत यथािक्त्या ििवलोके महीयते । । ६.२१५ । ।
यश्छ्त्रं धारयेद्रीष्मे गच्छते ििवयोिगने ।
स मृतः पृिथवीं कृ्स्नां एकच्छ्त्रां ऄवाप्नुयाथ ्। । ६.२१६ । ।
यः समुद्धरते मागे मात्रोपकरणासनं ।
ििवयोगप्रवृत्तस्य तस्य पुण्यफलं िृणु । । ६.२१७ । ।
कल्पायुतं नरः सारं भुक्त्वा भोगािञ्छवे पुरे ।
तदन्ते प्राप्नुयाद्राज्यं सवैश्वयवसमिन्वतं । । ६.२१८ । ।
ऄभयङ्गोद्भतवनं स्नानं अतवस्य ििवयोिगनः ।
कृ्वाप्नोित महाभोगान्कल्पािञ्छवपुरे नरः । । ६.२१९ । ।
ऄपनीय समुिच्छष्ट ंभिततः ििवयोिगनां ।
दिधेनुप्रदानस्य फलं अप्नोित मानवः । । ६.२२० । ।
पञ्चगवयसमं जे्ञयं ईिच्छष्ट ंििवयोिगनां ।
तदु्पक्त्वा लभते िुिद्ध ंमहतः पातकादिप । । ६.२२१ । ।
नारी च भुक्त्वा स्पुत्रं कुलाधारं गुणािन्वतं ।
राज्ययोग्यं धनाढ्यं च प्राप्नुयाद्धमवत्परं । । ६.२२२ । ।
यश्च यां ििवयज्ञाय गृहस्थः पररकल्पयेथ ्।
ििवभतोऽस्य महतः परमं फलं अप्नुयाथ ्। । ६.२२३ । ।
ििवोमां च प्रय्नेन भक्त्याब्द ंयोऽनुपालयेथ ्।
गवां लक्षप्रदानस्य सपूंणं फलं अप्नुयाथ ्। । ६.२२४ । ।
प्रातः प्रदद्बा्सघृतं सकृुतं बालिपण्डकं ।
दूवां च बालव्सानां(?) तस्य पुण्यफलं िृणु । । ६.२२५ । ।
यावत्तद्ऩालव्सानां पानाहारं प्रकल्पयेथ ्।
तावदष्टायुतान्पूवैभोगान्भुङ्ते ििवे पुरे । । ६.२२६ । ।
िवधवानाथवृद्धानां प्रदद्बाद्बः प्रजीवनं ।
अभूतस्सपं्लवं याविच्छवलोके महीयते । । ६.२२७ । ।
दद्बाद्बः सववजन्तूनां अहारं ऄनुय्नतः ।
ित्रः पृथ्वीं र्नसपूंणां यद्दत्त्वा त्फलं लभेथ ्। । ६.२२८ । ।
िवनयव्रतदानािन यािन िसद्धािन लोकतः ।
तािन तेनैव िविधना ििवमन्ते्रण कल्पयेथ ्। । ६.२२९ । ।
िनवेदयीत रुद्राय रुद्राण्याः षण्मुखस्य च ।
प्राप्नुयािद्भपुलान्भोगािन्दवयािञ्छवपुरे नरः । । ६.२३० । ।
पुनयवः कतवरीं दद्बा्केिक्तलेिापनुत्तये ।
सववक्तलेििविनमुवतः ििवलोके सखुी भवेथ ्। । ६.२३१ । ।
नािसकािोधनं दद्बा्सदंिंं ििवयोिगने ।
वषवकोििं महाभोगैः ििवलोके महीयते । । ६.२३२ । ।
नखच्छेदनकं दत्त्वा ििवलोके महीयते ।
वषवलक्षं महाभोगैः ििवलोके महीयते । । ६.२३३ । ।
दत्त्वाञ्जनिलाकां वा लोहाद्बां ििवयोिगने ।
भोगािञ्छवपुरे प्राप्य ज्ञानचक्षुरवाप्नुयाथ ्। । ६.२३४ । ।
कणविोधनकं दत्त्वा लोहादं्ब ििवयोिगने ।
वषवकोििं महाभोगैः ििवलोके महीयते । । ६.२३५ । ।
दद्बाद्बः ििवभताय सचूीं कौपीनिोधनीं ।
वषवलक्षं स लक्षाधं ििवलोके महीयते । । ६.२३६ । ।
िनवेद्ब ििवयोिगभयः सिूचकं सतू्रसयंुतं ।
वषवलक्षं महाभोगैः क्रीडते स ििवे पुरे । । ६.२३७ । ।
दद्बाद्बः ििवयोिगभयः सकृुतां पत्रवेधनीं ।
वषवलक्षं महाभोगैः ििवलोके महीयते । । ६.२३८ । ।
दद्बाद्बः पुस्तकादीनां सववकायावथवकतृवकां ।
पञ्चलक्षं महाभोगैमोदते स ििवे पुरे । । ६.२३९ । ।
िमीन्धनतृणादीनां दद्बात्तच्छेदनं च यः ।
क्रीडते स ििवे लोके वषवलक्षचतुष्टयं । । ६.२४० । ।
ििवाश्रमोपभोगाय लोहोपकरणं महथ ्।
यः प्रदद्बाग्कुठारादं्ब तस्य पुण्यफलं िृणु । । ६.२४१ । ।
यावत्त्फलसखं्यानं लोहोपकरणे भवेथ ्।
ताविन्त वषवलक्षािण ििवलोके महीयते । । ६.२४२ । ।
ििवायतनिवत्तानां रक्षाथं यः प्रयच्छित ।
धनुःखड्गायुधादीिन तस्य पुण्यफलं िृणु । । ६.२४३ । ।
एकैकिस्मन्पररजे्ञयं अयुधे चािप वै फलं ।
वषवकोि्यष्टकं भोगैः ििवलोके महीयते । । ६.२४४ । ।
यः स्वा्मभोगभृ्यथं कुसमुािन िनवेदयेथ ्।
ििवाय गुरवे वािप तस्य पुण्यफलं िृणु । । ६.२४५ । ।
यावदन्योऽन्यसबंन्धास्तस्यांिाः पररकीितवताः ।
वषवलक्षं स तावच्च ििवलोके प्रमोदते । । ६.२४६ । ।
नष्टापरृतं ऄिन्वष्य पुनिववतं्त िनवेदयेथ ्।
ििवा्मकं ििवायैव तस्य पुण्यफलं िृणु । । ६.२४७ । ।
याविच्छवाय तिद्भतं्त प्राङ्िनवेद्ब फलं स्मृतं ।
नष्ट ंअनीय तदू्पयः पुण्यं ितगुणं लभेथ ्। । ६.२४८ । ।
देवद्रवयं रृतं नष्ट ंऄन्वेष्यं ऄिप य्नतः ।
न प्राप्नोित तदा तस्य प्राप्नुयाद्िद्भगुणं फलं । । ६.२४९ । ।
ताम्रकुम्भकिाहादं्ब यः ििवाय िनवेदयेथ ्।
ििवा्मकं ििवायैव तस्य पुण्यफलं िृणु । । ६.२५० । ।
याविच्छवाय तिद्भतं्त प्राङ्िनवेद्ब फलं स्मृतं ।
नष्ट ंअनीय तदू्पयः पुण्यं ितगुणं लभेथ ्। । ६.२५१ । ।
स्नानस्त्रोपभोगाय तस्य पुण्यफलं िृणु ।
यावत्त्फलसखं्यानं ताम्रोपकरणे िस्थतं । । ६.२५२ । ।
पले पले वषवकोििं मोदते स ििवे पुरे ।
यः प्त्रपुष्पवस्तूनां दद्बादाधारभाजनं । । ६.२५३ । ।
तद्भस्तुदातुयव्पुण्यं त्पुण्यं सकलं भवेथ ्।
दत्त्वोपकरणं िकंिचदिप यो िवतं्त ऄिथवनां । । ६.२५४ । ।
यद्भस्तु कुरुते तेन त्प्रदानफलं लभेथ ्।
यः िौचपीतवस्त्रािण क्षारादै्बः ििवयोिगनां । । ६.२५५ । ।
स पापमलिनमुवतः ििवलोकं ऄवाप्नुयाथ ्।
यः पुष्पपट्टसयंुतं पिगभं च कम्बलं । । ६.२५६ । ।
प्रदद्बािच्छवयोिगभयस्तस्य पुण्यफलं िृणु ।
तेषां च वस्त्रतन्तूनां याव्सखं्या िवधीयते । । ६.२५७ । ।
तावद्भषवसहस्रािण भोगान्भुङ्ते ििवे पुरे ।
श्लक्ष्णवस्त्रािण िुक्तलािन दद्बाद्बः ििवयोिगने । । ६.२५८ । ।
िचत्रवस्त्रािण तद्पक्त्या तस्य पुण्यफलं िृणु ।
यावत्त्सकू्ष्मवस्त्राणां तन्तुसखं्या िवधीयते । । ६.२५९ । ।
तावदु्बगािन सभंोगैः ििवलोके महीयते ।
िङ्खपात्रं तु िवस्तीणं भाण्डं वािप सिुोभनं । । ६.२६० । ।
प्रदद्बािच्छवयोिगभयस्तस्य पुण्यफलं िृणु ।
िदवयं िवमानं अरूढः सववकामसमिन्वतं । । ६.२६१ । ।
कल्पकोि्ययुतं सारं ििवलोके महीयते ।
िुक्त्यादीिन च पात्रािण िोभनान्यमलािन च । । ६.२६२ । ।
िनवेद्ब ििवयोिगभयः िङ्खाधेन फलं लभेथ ्।
स्फाििकानां च पात्राणां िङ्खतुल्यफलं स्मृतं । । ६.२६३ । ।
िैलजानां तदधेन पात्राणां च तदधवकं ।
तालखजूवरपात्राणां वंिजानां िनवेदने । । ६.२६४ । ।
ऄन्येषां एवं अदीनां पुण्यं वाक्ष्यावधवसिंमतं ।
वंिजाधवसमं पुण्यं फलपात्रिनवेदने । । ६.२६५ । ।
नानापणवपुिाणां च साराणां वा फलाधवकं ।
यस्ताम्रकांस्यपात्रािण िोवहनान्यमलािन च । । ६.२६६ । ।
स्नानभोजनपानाथं दद्बाद्बः ििवयोिगने ।
ताम्रां कांसीं ित्रलोहीं वा यः प्रदद्बाि्त्रपािदकां । । ६.२६७ । ।
भोजने भोजनाधारं गुरवे त्फलं िृणु ।
यावत्त्पलसखं्यानं ित्रपाद्बा भोजनेषु च । । ६.२६८ । ।
तावदु्बगसहस्रािण भोगान्भुङ्ते ििवे पुरे ।
लोहं ित्रपािदकं दत्त्वा स्कृ्वा ििवयोिगने । । ६.२६९ । ।
दिकल्पान्महाभोगैनवरः ििवपुरे वसेथ ्।
यः प्रदद्बाि्त्रिवष्टम्भं िभक्षापात्रसमाश्रयं । । ६.२७० । ।
वंिजं दारुजं वािप तस्य पुण्यफलं िृणु ।
िदवयस्त्रीभोगसपंन्नो िवमाने महित िस्थतः । । ६.२७१ । ।
चतुयुवगसहस्रं तु भोगान्भुङ्ते ििवे पुरे ।
िभक्षापात्रमुखाच्छाद ंवस्त्रपणाविदकिल्पतं । । ६.२७२ । ।
दत्त्वा ििवपुरे भोगान्कल्पं एकं वसेन्नरः ।
सशं्रयं यः प्रदद्बाच्च िभक्षापाते्र कमण्डलौ । । ६.२७३ । ।
किल्पतं वस्त्रसतू्रादै्बस्तस्य पुण्यफलं िृणु ।
तद्भस्त्रपूततन्तूनां सखं्या याविद्भधीयते । । ६.२७४ । ।
तावद्भषवसहस्रािण रुद्रलोके महीयते ।
सतू्रवल्कलवालैवाव ििक्तयभाण्डसमाश्रयं । । ६.२७५ । ।
यः कृ्वा दामनीयोक्तत्रं प्ररहं रज्जंु एव वा ।
एवं अदीिन चान्यािन वस्तूिन िविनवेदयेथ ्। । ६.२७६ । ।
ििवगोष्ठोपयोगाथं तस्य पुण्यफलं िृणु ।
यावत्तद्रज्जुसखं्यानं प्रदद्बािच्छवगोकुले । । ६.२७७ । ।
तावच्चतुयुवगं देही ििवलोके महीयते ।
यथा यथा िप्रयं वसं्त्र िोभनं च यथा यथा । । ६.२७८ । ।
तथा तथा महापुण्यं तद्दानादुत्तरोत्तरं ।
यः पन्थानं िदिे्पृष्ट ंप्रणष्ट ंच गवािदकं । । ६.२७९ । ।
स गोदानसमं पुण्यं प्रज्ञासौख्यं च िवन्दित ।
कृ्वोपकारं अतावनां स्वगं याित न सिंयः । । ६.२८० । ।
ऄिप कण्िकं ईदृ्ध्य िकमुतान्यं महागुणम्(?) ।
ऄन्नपानौषधीनां च यः प्रदातारं ईिद्दिेथ ्। । ६.२८१ । ।
अतावनां तस्य िवजे्ञयं दातुस्त्सदृिं फलं ।
ििवाय तस्य सरंुद्ध ंकमव ितष्ठित यिद्भना । । ६.२८२ । ।
तदल्पं ऄिप यज्ञाङ्गं दत्त्वा यज्ञफलं लभेथ ्।
ऄिप कािकुिं सतू्रं गोमयं सिमिदन्धनं । । ६.२८३ । ।
ििवयज्ञोपयोगाथं प्रवक्ष्यािम समासतः ।
सवेषां ििवभतानां दद्बाद्बि्कंिचदादराथ ्।
दत्त्वा यज्ञफलं िवद्बाि्कमु तद्भस्तुदानतः । । ६.२८४ । ।
। । आित ििवोपिनषिद फलोपकरणप्रदानाध्यायः षष्ठः । ।
ऄथ स्वगावपवगावथे प्रवक्ष्यािम समासतः ।
सवेषां ििवभतानां ििवाचारं ऄनुत्तमं । । ७.१ । ।
ििवः ििवाय भूतानां यस्माद्दानं प्रयच्छित ।
गुरुमूितवः िस्थतस्तस्मा्पूजये्सततं गुरंु । । ७.२ । ।
नालक्षणे यथा िलङ्गे सांिनध्यं कल्पयेिच्छवः ।
ऄल्पागमे गुरौ तद्भ्सांिनध्यं न प्रकल्पयेथ ्। । ७.३ । ।
ििवज्ञानाथवतत्त्वज्ञः प्रसन्नमनस ंगुरंु ।
ििवः ििवं समास्थाय ज्ञानं वित न हीतरः । । ७.४ । ।
गुरंु च ििववद्पक्त्या नमस्कारेण पूजयेथ ्।
कृताञ्जिलिस्त्रसधं्यं च भूिमिवन्यस्तमस्तकः । । ७.५ । ।
न िविवतं ऄनाचान्तम(्?) चङ्क्रमन्तं तथाकुलं ।
समािधस्थं व्रजन्तं च नमस्कुयावदु्गरंु बुधः । । ७.६ । ।
वयाख्याने त्समाप्तौ च सपं्रशे्न स्नानभोजने ।
भुक्त्वा च ियने स्वप्ने नमस्कुयाव्सदा गुरंु । । ७.७ । ।
रामान्तरं ऄिभपे्रप्सगुुवरोः कुयाव्प्रदिक्षणं ।
सावावङ्िगकप्रणामं च पुनः कुयावत्तदागतः । । ७.८ । ।
पवो्सवेषु सवेषु दद्बाद्गन्धपिवत्रकं ।
ििवज्ञानस्य चारम्भे प्रवासगमनागतौ । । ७.९ । ।
ििवधमवव्रतारम्भे त्समाप्तौ च कल्पयेथ ्।
प्रसादनाय कुिपतो िविज्य च ररपंु तथा । । ७.१० । ।
पुण्याहे रहिान्तौ च दीक्षायां च सदिक्षणं ।
अवायव पदसपं्राप्तौ पिवते्र चोपिवरहे । । ७.११ । ।
ईपानच्छ्त्रियनं वसं्त्र असनभूषणं ।
पात्रदण्डाक्षसतू्रं वा गुरुसतं न धारयेथ ्। । ७.१२ । ।
हास्यिनष्ठीवनास्फोिं ईच्चभाष्यिवजृम्भणं ।
पादप्रसारणं गितं न कुयावदु्गरुसिंनधौ । । ७.१३ । ।
हीनान्नपानवस्त्रः स्यान्नीचिययासनो गुरोः ।
न यथेष्टश्च सिंतषे्ठ्कलहं च िववजवयेथ ्। । ७.१४ । ।
प्रितवातेऽनुवाते वा न ितषे्ठदु्गरुणा सह ।
ऄसशं्रये च सततं न िकंिच्कीतवयेदु्गरोः । । ७.१५ । ।
ऄन्यासतो न भुञ्जानो न ितष्ठन्नपराङु्मखः ।
न ियनो न चासीनः सभंास्येदु्गरुणा सह । । ७.१६ । ।
दृष््टवैव गुरंु अयान्तं ईित्तषे्ठदू्दरतस््वरं ।
ऄनुज्ञातश्च गुरुणा सिंविेच्चानुपृष्ठतः । । ७.१७ । ।
न कण्ठं प्रावृतं कुयावन्न च तत्रावसितकां ।
न पादधावनस्नानं यत्र पश्येदु्गरुः िस्थतः । । ७.१८ । ।
न दन्तधावनाभयङ्गं अयामोद्भतवनिक्रयाः ।
ई्सगवपररधानं च गुरोः कुवीत पश्यतः । । ७.१९ । ।
गुरुयवदपवयेि्कंिचदृ्गहासन्नं तदञ्जलौ ।
पाते्र वा पुरतः ििष्यस्तद्भक्तत्रं ऄिभवीक्षयन ् । । ७.२० । ।
यदपवयेदु्गरुः िकंिच तन्नम्रः पुरतः िस्थतः ।
पािणद्भयेन गृष्डीय्स्थापयेत्तच्च सिुस्थतं । । ७.२१ । ।
न गुरोः कीतवयेन्नाम परोऽक्षं ऄिप केवलं ।
समानसजंं्ञ ऄन्यं वा नाह्वयीत तदाख्यया । । ७.२२ । ।
स्वगुरुस्तदु्गरुशै्चव यिद स्यातां समं क्तविचथ ्।
गुरोगुवरुस्तयोः पूज्यः स्वगुरुश्च तदाज्ञया । । ७.२३ । ।
ऄिनवेद्ब न भुञ्जीत भुक्त्वा चास्य िनवेदयेथ ्।
नािवज्ञाप्य गुरंु गच्छेद्ऩिहः कायेण केनिचथ ्। । ७.२४ । ।
गुवावज्ञया कमव कृ्वा त्समाप्तौ िनवेदयेथ ्।
कृ्वा च नै्यकं सवं ऄधीयीताज्ञया गुरोः । । ७.२५ । ।
मृद्पस्मगोमयजलं प्त्रपुष्पेन्धनं सिमथ ्।
पयावपं्त ऄष्टकं षे्ततदु्गववथं तु समाहरेथ ्। । ७.२६ । ।
भैषज्याहारपात्रािण वस्त्रिययासनं गुरोः ।
अनये्सववय्नेन प्राथविय्वा धनेश्वरान ् । । ७.२७ । ।
गुरोनव खण्डयेदाज्ञां ऄिप प्राणान्परर्यजेथ ्।
कृ्वाज्ञां प्राप्नुयान्मुितं लङ्घयन्नरकं व्रजेथ ्। । ७.२८ । ।
पयविे्पृिथवीं कृ्स्नां सिैलवनकाननां ।
गुरुभैषज्यिसद्ध्यथं ऄिप गच्छेद्रसातलं । । ७.२९ । ।
यदािदिेदु्गरुः िकंिचत्त्कुयावदिवचारतः ।
ऄमीमांस्या िह गुरवः सववकायेषु सववथा । । ७.३० । ।
नो्थापये्सखुासीनं ियानं न प्रबोधयेथ ्।
असीनो गुरंु असीनं ऄिभगच्छे्प्रितिष्ठतं । । ७.३१ । ।
पिथ प्रयान्तं यान्तं च य्नािद्भश्रमयेदु्गरंु ।
िक्षि्पपासातुरं स्नातं ज्ञा्वा ितं च भोजयेथ ्। । ७.३२ । ।
ऄभयङ्गोद्भतवनं स्नानं भोजनष्ठीवमाजवनं ।
गात्रसवंाहनं रात्रौ पादाभयङ्गं च य्नतः । । ७.३३ । ।
प्रातः प्रसाधनं दत्त्वा कायं समंाजवनाञ्जनं ।
नानापुष्पप्रकरणं श्रीमद्वयाख्यानमण्डपे । । ७.३४ । ।
स्थाप्यासनं गुरोः पूज्यं ििवज्ञानस्य पुस्तकं ।
तत्र ितषे्ठ्प्रतीक्षंस्तदु्गरोरागमनं क्रमाथ ्। । ७.३५ । ।
गुरोिनवन्दापवाद ंच शु्र्वा कणौ िपधापयेथ ्।
ऄन्यत्र चैव सपेतु्त िनगृष्डीयादुपायतः । । ७.३६ । ।
न गुरोरिप्रयं कुयाव्पीिडतस्ताररतोऽिप वा ।
नोच्चारयेच्च तद्भाक्तयं ईच्चायव नरकं व्रजेथ ्। । ७.३७ । ।
गुरुरेव िपता माता गुरुरेव परः ििवः ।
यस्यैव िनिश्चतो भावस्तस्य मुितनव दूरतः । । ७.३८ । ।
अहाराचारधमावणां य्कुयावदु्गरुरीश्वरः ।
तथैव चानुकुवीत नानुयुञ्जीत कारणं । । ७.३९ । ।
यज्ञस्तपांिस िनयमात्तािन वै िविवधािन च ।
गुरुवाक्तये तु सवाविण सपंद्बन्ते न सिंयः । । ७.४० । ।
ऄज्ञानपङ्किनमवग्नं यः समुद्धरते जनं ।
ििवज्ञाना्महस्तेन कस्तं न प्रितपूजयेथ ्। । ७.४१ । ।
आित यः पूजयेिन्न्यं गुरुमूितवस्थं इश्वरं ।
सववपापिविनमुवतः प्राप्नोित परमं पद ं । । ७.४२ । ।
स्ना्वाम्भसा भस्मना वा िुक्तलवस्त्रोपवीतवान ् ।
दूवावगभविस्थतं पुष्पं गुरुः ििरिस धारयेथ ्। । ७.४३ । ।
रोचनालभनं कुयावदू्धययेदा्मनस्तनंु ।
ऄङ्गुलीयाक्षसतू्रं च कणवमाते्र च धारयेथ ्। । ७.४४ । ।
गुरुरेवंिवधः श्रीमािन्न्यं ितषे्ठ्समािहतः ।
यस्माज्ज्ञानोपदेिाथं गुरुरास्ते सदाििवः । । ७.४५ । ।
धारये्पादुके िन्यं मृदुवमवप्रकिल्पते ।
प्रगृष्त दण्डं छ्त्रं वा पयविेदाश्रमाद्ऩिहः । । ७.४६ । ।
न भूमौ िवन्यसे्पाद ंऄन्तधावनं िवना गुरुः ।
कुिपादकं अक्रम्य तपवणाथं प्रकल्पयेथ ्। । ७.४७ । ।
पादस्थानािन प्त्रादै्बः कृ्वा देवगृहं िविेथ ्।
पात्रास्तररतपादश्च(?) िन्यं भुञ्जीत वाग्यतः । । ७.४८ । ।
न पादौ धावये्कांस्ये लोहे वा पररकिल्पते ।
िौचयेतृ्तणगभावयां िद्भतीयायां तथाचमेथ ्। । ७.४९ । ।
न रतं ईल्बणं वसं्त्र धारये्कुसमुािन च ।
न बिहगवन्धमाल्यािन वासांिस मिलनािन च । । ७.५० । ।
केिास्थीिन कपालािन कापावसािस्थतुषािण च ।
ऄमेध्याङ्गारभस्मािन नािधितषे्ठद्रजांिस च । । ७.५१ । ।
न च लोष्ट ंिवमृद्नीयान्न च िछन्द्बान्नखैस्तृणं ।
न प्त्रपुष्पमूल्यािन वंिमङ्गलकािष्ठतां । । ७.५२ । ।
एवं अदीिन चान्यािन पािणभयां न च मदवयेथ ्।
न दन्तखादनं कुयावद्रोमाण्यु्पाियेन्न च । । ७.५३ । ।
न पद्भयां ईिल्लखेदू्पिमं लोष्टकाषै्ठः करेण वा ।
न नखांश्च नखैिववध्यान्न कण्डूयेन्नखैस्तनंु । । ७.५४ । ।
मुहुमुवहुः ििरः श्मशु्र न स्पृिे्करजैबुवधः ।
न िलक्षाकषवणं कुयावदा्मनो वा परस्य वा । । ७.५५ । ।
सौवण्यवरौप्यतामै्रश्च िृङ्गदन्तिलाकया ।
देहकण्डूयनं कायं वंिकाष्ठीकवीरणैः(?) । । ७.५६ । ।
न िविचतं्त प्रकुवीत िदिशै्चवावलोकयन ् ।
न िोकातवश्च सिंतषे्ठदू्ध्वा पाणौ कपोलकं । । ७.५७ । ।
न पािणपादवाक्तचक्षुः- श्रोत्रििश्नगुदोदरैः ।
चापलािन न कुवीत स सवावथं ऄवाप्नुयाथ ्। । ७.५८ । ।
न कुयाव्केनिचदै्भरं ऄरु्ध्वे जीिवते सित ।
लोककौतूहलं पापं सधं्यां च पररवजवयेथ ्। । ७.५९ । ।
न कुद्भारेण वेश्मािन नगरं रामं अिविेथ ्।
न िदवा प्रावृतििरा रात्रौ प्रावृ्य पयविेथ ्। । ७.६० । ।
नाितभ्रमणिीलः स्यान्न िविेच्च गृहादृ्गहं ।
न चाज्ञानं ऄधीयीत ििवज्ञानं समभयसेथ ्। । ७.६१ । ।
ििवज्ञानं परं ब्रष्ण तदारभय न सं् यजेथ ्।
ब्रष्णासाध्य च यो गच्छेद्ब्रष्णहा स प्रकीितवतः । । ७.६२ । ।
कृताञ्जिलः िस्थतः ििष्यो लघुवसं्त्र ईदङु्मखः ।
ििवमन्त्रं समुच्चायव प्राङु्मखोऽध्यापयेदु्गरुः । । ७.६३ । ।
नागदन्तािदसभूंतं चतुरशं्र सिुोभनं ।
हेमर्निचतं वािप गुरोरासनं ईत्तमं । । ७.६४ । ।
न िुशू्रषाथवकामाश्च न च धमवः प्रदृश्यते ।
न भितनव यिः क्रौयं न तं ऄध्यापयेदु्गरुः । । ७.६५ । ।
देवािग्नगुरुगोष्ठीषु वयाख्याध्ययनससंिद ।
प्रशे्न वादेऽनृतेऽिौचे दिक्षणं बाहंु ईद्धरेथ ्। । ७.६६ । ।
विे सततनम्रः स्या्सरंृ्याङ्गािन कूमववथ ्।
त्समंुखं च िनगवच्छेन्नमस्कारपुरस्सरः । । ७.६७ । ।
देवािग्नगुरुिवप्राणां न व्रजेदन्तरेण तु ।
नापवयेन्न च गृष्डीयाि्कंिचद्भस्तु तदन्तरा । । ७.६८ । ।
न मुखेन धमेदिग्नं नाधःकुयावन्न लङ्घयेथ ्।
न िक्षपेदिुिचं वष्ढौ न च पादौ प्रतापयेथ ्। । ७.६९ । ।
तृणकाष्ठािदगहने जन्तुिभश्च समाकुले ।
स्थाने न दीपयेदिग्नं दीपं्त चािप ततः िक्षपेथ ्। । ७.७० । ।
ऄिग्नं युगपदानीय धारयेत प्रय्नतः ।
ज्वलन्तं न प्रदीपं च स्वयं िनवावपयेदु्ऩधः । । ७.७१ । ।
ििवव्रतधरं दृष््टवा समु्थाय सदा दु्रतं ।
ििवोऽयं आित सकंल्प्य हिषवतः प्रणमेत्ततः । । ७.७२ । ।
भोगान्ददाित िवपुलािन्लङ्गे सपूंिजतः ििवः ।
ऄग्नौ च िविवधां िसिद्ध ंगुरौ मुितं प्रयच्छित । । ७.७३ । ।
मोक्षाथं पूजयेत्तस्मादु्गरुमूितवस्थं इश्वरं ।
गुरुभक्त्या लभेज्ज्ञानं ज्ञानान्मुितं ऄवाप्नुयाथ ्। । ७.७४ । ।
सववपववस ुय्नेन षे्तषु सपूंजयेिच्छवं ।
कुयावदायतने िोभां गुरुस्थानेषु सववतः । । ७.७५ । ।
नरद्भयोिच्रते पीठे सवविोभासमिन्वते ।
ससं्थाप्य मिणजं िलङ्गं स्थाने कुयावज्जगिद्धतं । । ७.७६ । ।
ऄन्नपानिविेषैश्च नैवेदं्ब ईपकल्पयेथ ्।
भोजयेद्व्रितनश्चात्र स्वगुरंु च िविेषतः । । ७.७७ । ।
पूजयेच्च ििवज्ञानं वाचयीत च पववस ु ।
दिवयेिच्छवभतेभयः स्पूजां पररकिल्पतां । । ७.७८ । ।
िप्रयं ब्रयूा्सदा तेभयः प्रदेयं चािप ििततः ।
एवं कृते िविेषेण प्रसीदित महेश्वरः । । ७.७९ । ।
िछन्नं िभन्नं मृतं नष्ट ंवधवते नािस्त केवलं ।
आ्याद्बान्न वदेच्छब्दान्साक्षाद्ब्रयूातु्त मङ्गलं । । ७.८० । ।
ऄधेनंु धेनंु आ्येव ब्रयूाद्पदं्र ऄभद्रकं ।
कपालं च भगालं स्या्परमं मङ्गलं वदेथ ्। । ७.८१ । ।
ऐन्दं्र धनुमविणधनुदावहकाष्ठािद चन्दनं ।
स्वयावतं च मृतं ब्रयूािच्छवीभूतं च योिगनं । । ७.८२ । ।
िद्भधाभूतं वदेिच्छन्नं िभन्नं च बहुधा िस्थतं ।
नष्ट ंऄन्वेषणीयं च ररतं पूणाविभविधवतं । । ७.८३ । ।
नास्तीित िोभनं सवं अदं्ब ऄङ्गािभवधवनं ।
िसिद्धमद्ब्रिूह गच्छन्तं सपंु्त ब्रयूा्प्रविधवतं । । ७.८४ । ।
न म्लेच्छमूखवपिततैः कू्ररैः सतंापवेिदिभः ।
दुजवनैरविलपै्तश्च क्षुदै्रः सह न सवंदेथ ्। । ७.८५ । ।
नाधािमवकनृपाक्रान्ते न दिंमिकावृते ।
नाितिीतजलाकीणे देिे रोगप्रदे वसेथ ्। । ७.८६ । ।
नासनं ियनं पानं नमस्कारािभवादनं ।
सोपान्कः प्रकुवीत ििवपुस्तकवाचनं । । ७.८७ । ।
अचायं दैवतं तीथं ईदू्धतोद ंमृद ंदिध ।
विं ऄश्व्थकिपलां दीिक्षतोदिधसगंमं । । ७.८८ । ।
यािन चैषां प्रकारािण मङ्गलानीह कािनिचथ ्।
ििवायेित नमस्कृ्वा प्रोतं एत्प्रदिक्षणं । । ७.८९ । ।
ईपानच्छ्त्रवस्त्रािण पिवत्रं करकं स्रजं ।
असनं ियनं पानं धृतं ऄन्यैनव धारयेथ ्। । ७.९० । ।
पालािं असनं िययां पादुके दन्तधावनं ।
वजवयेच्चािप िनयावस ंरतं न तु समुद्पवं । । ७.९१ । ।
सधं्यां ईपास्य कुवीत िन्यं देहप्रसाधनं ।
स्पृिेद्भन्देच्च किपलां प्रदद्बाच्च गवां िहतं । । ७.९२ । ।
यः प्रदद्बाद्गवां सम्यक्तफलािन च िविेषतः ।
के्षत्रं ईद्दामयेच्चािप तस्य पुण्यफलं िृणु । । ७.९३ । ।
यावत्त्प्त्रकुसमु- कन्दमूलफलािन च ।
तावद्भषवसहस्रािण ििवलोके महीयते । । ७.९४ । ।
कृिरोगातववृद्धानां ्यतानां िनजवने वने ।
क्षुि्पपासातुराणां च गवां िवह्वलचेतसां । । ७.९५ । ।
नी्वा यस्तृणतोयािन वने य्ना्प्रयच्छित ।
करोित च पररत्राणं तस्य पुण्यफलं िृणु । । ७.९६ । ।
कुलैकिवंिकोपेतः प्नीपुत्रािदसयंुतः ।
िमत्रभृ्यैरुपेतश्च श्रीमिच्छवपुरं व्रजेथ ्। । ७.९७ । ।
तत्र भुक्त्वा महाभोगािन्वमानैः साववकािमकैः ।
स महाप्रलयं यावत्तदन्ते मुितं अप्नुयाथ ्। । ७.९८ । ।
गोब्राष्णणपररत्राणं सकृ्कृ्वा प्रय्नतः ।
मुच्यते पञ्चिभघोरैमवहिद्पः पातकैदु्रवतं । । ७.९९ । ।
ऄिहंसा स्यं ऄस्तेयं ब्रष्णचयं ऄकल्कता ।
ऄक्रोधो गुरुिुशू्रषा िौचं सतंोषं अजववं । । ७.१०० । ।
ऄिहंसाद्बा यमाः पञ्च यतीनां पररकीितवताः ।
ऄक्रोधाद्बाश्च िनयमाः िसिद्धवृिद्धकराः स्मृताः । । ७.१०१ । ।
दिलाक्षिणको धमवः ििवाचारः प्रकीितवतः ।
योगीन्द्राणां िविेषेण ििवयोगप्रिसद्धये । । ७.१०२ । ।
न िवन्दित नरो योगं पुत्रदारािदसगंतः ।
िनबद्धः स्नेहपािेन मोहस्तम्भबलीयसा । । ७.१०३ । ।
मोहा्कुिुम्बससंतस्तृष्णया िृङ्खलीकृतः ।
बालैबवद्धस्तु लोकोऽयं मुसलेनािभहन्यते । । ७.१०४ । ।
आमे बालाः कथं ्याज्या जीिवष्यिन्त मया िवना ।
मोहािद्ध िचन्तय्येवं परमाथौ न पश्यित । । ७.१०५ । ।
सपंकावदुदरे न्यस्तः िुक्रिबन्दुरचेतनः ।
स िपत्रा केन य्नेन गभवस्थः पररपािलतः । । ७.१०६ । ।
ककव िाः किठना भक्षा जीयवन्ते यत्र भिक्षताः ।
तिस्मन्नेवोदरे िुकं्र िकं न जीयवित भक्ष्यवथ ्। । ७.१०७ । ।
येनैतद्बोिजतं गभे येन चैव िवविधवतं ।
तेनैव िनगवतं भूयः कमवणा स्वेन पाल्यते । । ७.१०८ । ।
न किश्च्कस्यिच्पुत्रः िपता माता न कस्यिचथ ्।
य्स्वयं प्रातनं कमव िपता मातेित त्स्मृतं । । ७.१०९ । ।
येन यत्र कृतं कमव स ततै्रव प्रजायते ।
िपतरौ चास्य दास्वं कुरुतस्त्प्रचोिदतौ । । ७.११० । ।
न किश्च्कस्यिचच्छतः कतंु दुःखं सखुािन च ।
करोित प्रातनं कमव मोहाल्लोकस्य केवलं । । ७.१११ । ।
कमवदायादसबंन्धादुपकारः परस्परं ।
दृश्यते नापकारश्च मोहेना्मिन मन्यते । । ७.११२ । ।
इश्वरािधिष्ठतं कमव फलतीह िुभािुभं ।
रामस्वािमप्रसादेन सकृुतं कषवणं यथा । । ७.११३ । ।
द्भयं देव्वमोक्षाय ममेित न ममेित च ।
ममेित बध्यते जन्तुनव ममेित िवमुच्यते । । ७.११४ । ।
द्वयक्षरं च भवेन्मृ्युस््यक्षरं ब्रष्ण िाश्वतं ।
ममेित द्वयक्षरं मृ्युस््यक्षरं न ममेित च । । ७.११५ । ।
तस्मादा्मन्यहंकारं ई्सजृ्य प्रिवचारतः ।
िवधूयािेषसङ्गांश्च मोक्षोपायं िविचन्तयेथ ्। । ७.११६ । ।
ज्ञानाद्बोगपररक्तलेिं कुप्रावरणभोजनं ।
कुचयां कुिनवास ंच मोक्षाथी न िविचन्तयेथ ्। । ७.११७ । ।
न दुःखेन िवना सौख्यं दृश्यते सववदेिहनां ।
दुःखं तन्मात्रकं जे्ञयं सखंु अनन््यं ईत्तमं । । ७.११८ । ।
सेवायां पािुपाल्ये च वािनज्ये कृिषकमविण ।
तुल्ये सित पररक्तलेिे वरं क्तलेिो िवमुतये । । ७.११९ । ।
स्वगावपवगवयोरेकं यः िीघ्रं न प्रसाधयेथ ्।
याित तेनैव देहेन स मृतस्तप्यते िचरं । । ७.१२० । ।
यदवश्यं पराधीनैस््यजनीयं िरीरकं ।
कस्माते्तन िवमूढा्मा न साधयित िाश्वतं । । ७.१२१ । ।
यौवनस्था गृहस्थाश्च प्रासादस्थाश्च ये नृपाः ।
सवव एव िविीयवन्ते िुष्किस्नग्धान्नभोजनाः । । ७.१२२ । ।
ऄनेकदोषदुष्टस्य देहस्यैको महान्गुणह ् ।
यां यां ऄवस्थां अप्नोित तां तां एवानुवतवते । । ७.१२३ । ।
मन्द ंपररहरन्कमव स्वदेहं ऄनुपालयेथ ्।
वषावस ुजीणवकिवित्तष्ठन्नप्यवसीदित । । ७.१२४ । ।
न तेऽत्र देिहनः सिन्त ये ितष्ठिन्त सिुनश्चलाः ।
सवे कुवविन्त कमाविण िवकृिाः पूववकमविभः । । ७.१२५ । ।
तुल्ये स्यिप कतववये वरं कमव कृतं परं ।
यः कृ्वा न पुनः कुयावन्नानाकमव िुभािुभं । । ७.१२६ । ।
तस्मादन्तबविहिश्चन्तां ऄनेकाकारसिंस्थतां ।
सं् यज्या्मिहताथावय स्वाध्यायध्यानं ऄभयसेथ ्। । ७.१२७ । ।
िविवते िवजने रम्ये पुष्पाश्रमिवभूिषते ।
स्थानं कृ्वा ििवस्थाने ध्यायेच्छान्तं परं ििवं । । ७.१२८ । ।
येऽितरम्याण्यरण्यािन सजुलािन ििवािन तु ।
िवहायािभरता रामे प्रायस्ते दैवमोिहताः । । ७.१२९ । ।
िववेिकनः प्रिान्तस्य य्सखंु ध्यायतः ििवं ।
न त्सखंु महेन्द्रस्य ब्रष्णणः केिवस्य वा । । ७.१३० । ।
आित नामामृतं िदवयं महाकालादवाप्तवान ् ।
िवस्तरेणानुपूवावच्च ऊष्याते्रयः(?) सिुनिश्चतं । । ७.१३१ । ।
प्रज्ञां ऄथा िविनमवथ्य(?) ििवज्ञानमहोदिधं ।
ऊष्याते्रयः समुदृ्ध्य प्राहेद ंऄणुमात्रकं । । ७.१३२ । ।
ििवधमे महािासे्त्र ििवधमवस्य चोत्तरे ।
यदनुतं भवेि्कंिचत्तदत्र पररकीितवतं । । ७.१३३ । ।
ित्रदैव्यं आद ंिासं्त्र मुनीन्द्राते्रयभािषतं ।
ितयवङ्मनुजदेवानां सवेषां च िवमुितद ं । । ७.१३४ । ।
निन्दस्कन्दमहाकालास्त्रयो देवाः प्रकीितवताः ।
चन्द्राते्रयस्तथाित्रश्च ऊष्याते्रयो मुिनत्रयं । । ७.१३५ । ।
एतैमवहा्मिबः प्रोताः ििवधमावः समासतः ।
सववलोकोपकाराथं नमस्तेभयः सदा नमः । । ७.१३६ । ।
तेषां ििष्यप्रििष्यैश्च ििवधमवप्रवतृिभः ।
वयापं्त ज्ञानसरः िावं िवकचैररव पङ्कजैः । । ७.१३७ । ।
ये श्रावयिन्त सततं ििवधमं ििवािथवनां ।
ते रुद्रास्ते मुनीन्द्राश्च ते नमस्याः स्वभिततः । । ७.१३८ । ।
ये समु्थाय िृण्विन्त ििवधमं िदने िदने ।
ते रुद्रा रुद्रलोकेिा न ते प्रकृितमानुषाः । । ७.१३९ । ।
ििवोपिनषद ंषे्ततदध्यायैः सप्तिभः स्मृतं ।
ऊष्याते्रयसगोते्रण मुिनना िहतकाम्यया । । ७.१४० । ।
। । आित ििवोपिनषिद ििवाचाराध्यायः सप्तमः । ।
। । आित ििवोपिनष्समाप्ता । ।
