SADRŽAJ

Popis slika 2Uvod 3Zahtijevi koji se postavljaju grijanju 4Podijela postrojenja za grijanje 5Centralno grijanje toplom vodom 5Centralno grijanje parom 9Grijanje parom niskog pritiska 11Grijanje parom visokog pritiska 11Vakumsko grijanje 12Vazdušno grijanje 13Daljinsko grijanje 14Sistem za kontrolu i uključivanje grijanja mobilnim telefonom 16Zaključak 17Literatura 18

POPIS SLIKA

Slika 3.0. Topla voda

Slika 3.1. Hladna voda

Slika 3.2. Grijanje sa gornjim razvodom

Slika 3.3. Prikaz razvodne mreže

Slika 3.4. Šema instalacije etažnog grijanja u kombi izvedbi.

Slika 3.5. Princip rada parnog grijanja

Slika 3.6. Toplotna centrala sa različitim korisnicima pare.

Slika 3.7. Vazdušno grijanje

2

1. UVOD

U centralnom grijanju toplota se proizvodi, na jednom centraInom mjestu, u jednom ili više kotlova, odakle se kroz cijevnu mrežu razvodl. Prema vrsti prenosnog fluida razIikujemo: vodu, paru, ili vazduh, odnosno vodeno, parno ili vazdušno grijanje. U zgradama za stanovanje, najčešće je u upotrebi vodeno grijanje, sa temperaturom vode ispod 100˚C i parno niskog pritiska (pritisak u kotlu manji od 0,5 bara). Svaki od navedena tri sistema centralnog grijanja ima svoje specifične osobine, radi kojih je podesan za određene prilike. Prema cirkulaciji vode grijanje može biti gravitaciono i prinudno (pumpno). Centralno grijanje nema onih nedostataka koje ima lokalni način zagrijavanja. Radi svoje ekonomičnosti, niske temperature zagrijnih tijela, jednostavne i lake posluge, bezopasnosti, jednostavne regulacije i mogućnosti upotrebe svih vrsta goriva, centralno grijanje je u našim prilikama najefikasniji način zagrijavanja be samo zgrada, nego i pojedinih stanova i manjih porodičnih zgrada. Osim toga opsluživanje je svedeno na najmanju mjeru, zbog jednog ložišta i blizine smještaja goriva koje je neposredno pored ložišta. Grijanje je znatno ekonomičnije po jedinici zapremine, manje dima i čađi, sigurnost od požara manja, a grejna tijela zauzimaju manji prostor po prostorijama. Kod vazdušnog i parnog grijanja u prvom slučaju topao vazduh se ubacuje kroz rešetke na zidu, a u drugom sama tavanica ili zid djeluje na grejno tijelo. Centralno grijanje ima i neke nedostatke: neekonomično je u prelaznom periodu kada nije potrebno stalno loženje, veći su investicioni troškovi kod uvođenja, djelimična suhoća vazduha, zadah prašine sa radijatora i sl.

3

2. ZAHTJEVI KOJI SE POSTAVLJAJU GRIJANJU

a) Osjetna temperatura u zagrijanoj prostoriji (srednja temperatura vazduha i srednje temperature zida) treba da bude, po mogućnosti, vertikalno i horizontalno ravnomjerna i to oko 20˚C do 22˚C, sa odstupanjem od oko ±1K. Pri tome se uspostavlja trajna ravnoteža između tjelesne toplote (nastale usljed sagorijevanja hrane) i toplote okoline.

b) Grijanje treba da bude podešavajuće tj. da se osjetna temperatura može izmijeniti u izvjesnim granicama i to prema želji pojedinca. Regulisanje pri tome mora da bude sa što manje napora tj. da bude brzo.

c) Vazduh u prostoriji nebi trebao da se pogorša usljed grijanja, naročito nebi trebalo da dođe do pojave prašine, štetnih gasova i isparavanja, a takođe ne treba da se pojave šumovi koji izazivaju smetnje, kao ni promaja. Grejna tijela treba lako da se čiste.

d) Grijanje bi trebalo da bude jeftino u isporuci, ugrađivanju opreme i pogonu.

Još ne postoji grijanje koje bi moglo da zadovolji sve navedene zahtjeve. Sva današnja grijanja, počev od prastare kaminske vatre do savremenog zračnog grijanja, imaju svoje prednosti i nedostatke. Koja će se vrsta grijanja odabrati u pojednim slučajevima, zavisi od mnogo faktora koje treba uzeti u obzir, npr. vrste građevinskog objekta, broja osoba i njihove odjeće, vrste goriva kao i troškova postrojenja i pogona itd.

4

3. PODJELA POSTROJENJA ZA GRIJANJE

Prema položaju proizvođača toplote: - pojedinačno- centralno- daljinsko grijanje

Prema vrsti goriva: - grijanje na ugalj- grijanje na gas- grijanje na ulje- električno grijanje- solarno grijanje - grijanje toplotnim pumpama

Prema nosiocu toplote:- toplovodno- vrelovodno- parno - vazdušno grijanje

Prema načinu odavanja toplote:- visokotemperaturno- niskotemperaturno- klasično grijanje- grijanje zagrijanim zrakom

Za izbor vrste grijanja mjerodavan je veliki broj faktora, a naročito:- vrsta zgrade, npr. stambena zgrada, poslovna zgrada, fabrika, hotel- raspoloživa novčana sredstva- vrijeme korištenja prostorija- higijenski zahtjevi itd.

Centralno grijanje prema radnom mediju se dijeli na: grijanje toplom vodom, parom i zrakom.

3.1. Centralno grijanje toplom vodom

Kod ovog sistema vruća voda je nosilac toplote iz centralne ložionice u prostorije koje treba zagrijavati. Voda se zagijava u kotlovima smještenim u centralnoj ložionici, na 80-90˚C. Voda se razvodi kroz cijevi u pojedina grejna tijela (radijatori – izmjenjivači toplote) smještena u prostorijama zgrada, predaje svoju toplotu i pri tome se hladi na 60˚C. Tako ohlađena voda se vraća kroz povratne cijevi u kotao gdje se ponovo zagrijava na 80˚C i proces ide u krug. Kruženje (cirkulacija) vode u postrojenju nastaje usljed razlike u masi hladne i tople vode: gravitaciono vodeno grijanje. Toplija tečnost kao specifično lakša, penje se odozdo nagore, a hladnija se spušta odozgo nadole.(slika 3.0. i 3.1.)

5

Slika 3.0. Topla voda Slika 3.1. Hladna voda

Prema načinu razvoda toplotnog fliuda razlikujemo grijanje sa gornjim i donjim razvodom i dvocijevnim i jednocijevnim sistemom grijanja. Gornji razvodIz kotla (k), zagrijana voda ide do horizontalne cijevi koja se nalazi iznad najvišeg postavljenog radijatora, a odatle se razvodi do pojedinačnih radijatora (slika 3.2.). Iz radijatora prohlađena voda drugim dijelom mreže vertikalnih povratnih cijevi ide u najbližu sabirnu cijev a odatle u kotao. Na najvišem mjestu postavljen je ekspanzioni sud (E).

Slika 3.2. Grijanje sa gornjim razvodomDonji razvodKod ovog razvoda, razvodna mreža se nalazi u suterenu ili podrumu. Od nje se odvajaju vertikalni vodovi i ogranci koji napajaju radijatore toplom vodom (slika 3.3.). Od radijatora se odvaja silazni vertikalni vod u sabirnik sa hladnijom vodom i odatle u kotao. Na slici 3.4. dat je prikaz centralnog grijanja sa donjim razvodom. Potrebno je obezbijediti evakuisanje vazduha iz mreže, a to postižemo pomoću vazdušnih cijevi koje su povezane sa ekspanizionim sudom. Cirkulaciju ne

6

smije ometati vazduh koji bi se u instalaciji negdje zadržao, bilo u obliku mjehura ili vazdušnih jastuka. Instalacija mora biti izvedena tako, da vazduh može iz svakog njenog djelića da izađe.

Slika 3.3. Prikaz razvodne mreže

U prvom redu, u instalaciji ne smije biti horizontalnih cijevi, jer se pri vrhu tih cijevi, uz male neravnine i hrapavosti uvijek mogu zadržati mjehurići vazduha koje ni struja vode, čija je brzina srazmjerno mala, neće povući sa sobom. Prema tome, ove cijevi koje razvode vodu u horizontalnom smijeru, (npr. gornja i donja cijev) moraju biti nagnute tako da vazduh nesmetano ide nagore, jer je mnogo lakši od vode, pa može izaći na mjestu gdje je instalacija otvorena a to je rastezna posuda.Jednocijevni sistemJednocijevni sistem predstavlja posebnu izvedbu gornje raspodjele (razvoda) u kojoj se gornji razdjelni dovodni vod neposredno vertikalnim silaznim ograncima spaja sa donjom sabirnom mrežom, a radijatori se serijski priključuju na silazni ogranak, tako da voda prolazi redom kroz sva priključena grijala.Jednocijevni sistemi sa serijskim spajanjem ogrjevnih tijela najjednostavniji su i najjeftiniji. Voda prolazi kroz kružni cjevovod od kotla redom kroz sva ogrjevna tijela i natrag u kotao. Za veće zgrade može se primijeniti isti tip grijanja s nekoliko paralelnih kružnih cjevovoda. Kružni cjevovod može se voditi horizontalno ili vertikalno. Prolaskom kroz svako sljedeće ogrjevno tijelo smanjuje se temperatura vode u krugu, pa su nizvodno potrebne sve veće ogrjevne površine.Bitno poboljšanje karakteristika jednocijevnog sistema donosi jednocijevni sistem s paralelnim spajanjem radijatora u kojem se ogrjevno tijelo spaja paralelno s glavnim razdjelnim vodom (zbog povećanih hidrauličkih otpora može se koristiti samo u sistemima s prisilnom cirkulacijom). Ogrjevna tijela opremaju se regulacijskim ventilima što omogućava regulaciju toplinskog učina pojedinih ogrjevnih tijela. Ohlađena voda iz ogrjevnog tijela miješa se na spoju glavnog razdjelnog voda i povratnog voda iz ogrjevnog tijela, što i u ovom slučaju izaziva smanjenje temperature vode u glavnom vodu. Priključivanje ogrjevnog tijela vrši se pomoću elementa (npr. ejektorske spojnice) koji osigurava pravilnu raspodjelu vode izmenu glavnog voda i grijala.

Dvocijevni sistemiDvocijevni sistem (sl. 3.7.) predstavlja najčešće korišteni sistem za razvod i dovod topline priključenim toplinskim potrošačima. Svako ogrjevno tijelo priključuje se na odvojeni dovodni i odvodni vod, pa tako dobiva približno istu polaznu temperaturu.

7

Etažno grijanjeEtažno grijanje predstavlja posebnu izvedbu dvocijevnog sustava s gornjom razdiobom. Kod postrojenja za etažno grijanje kotao se nalazi u istoj ili skoro istoj visini na kojoj se nalaze i radijatori. Za prirodnu cirkulaciju potrebna je izvjesna razlika u visini između kotla i radijatora. Pošto nema te razlike (kotao i radijatori su na istoj visini) pogon se stvara u razvodnim cijevima. Sprovodna cijev za vruću vodu vodi se najprije nagore pod tavanicu sprata, a zatim se spušta prema pojedinim radiajtorima. Tako se dobijaju dovoljne visine stuba tople i hladne vode, čija razlika u masi može da pokreće cirkulaciju vode. Cijevi u tom slučaju ne smiju da budu izolovane, jer se u njima voda nebi hladila. Prednost etažnog grijanja koje je prelazni stepen od lokalnog do centralnog grijanja, se satoji u tome što se od jednog ložišta (npr. u kuhinji ili predsoblju) mogu po želji korisnika zagrijavati sve prostorije u stanu. Na slici 3.8. data je šema instalacije etažnog grijanja u tzv. kombi izvedbi tj. sa bojlerom za toplu vodu koja služi za sanitarnu u potrebu.

Slika 3.4. Šema instalacije etažnog grijanja u kombi izvedbi. 1 – vrata za čišćenje, 2 – vrata za loženje, 3 – regulator promaje, 4 – komandni uređaj kotla, 5 – regulacioni termostat bojlera, 6 – termometar bojlera, 7 –

regulacioni ventil bojlera, 8 – ventil za miješanje, 9 – cirkulaciona pumpa, 10 – propusni ventil, 11 – termomatar i manometar, 12 – zatvorena ekspanziona posuda, 13 – sigurnosni ventil, 14 – radijator, 15 – radijatorski ventili,

16 – tuš, 17 – kada, 18 – odvod u kanal, 19 – odzračni ventil

8

3.2. Centralno grijanje parom

Kod parnog grijanja koristi se kao radni medij vodena para. Para proizvedena u kotlu dovodi se parnim vodovima do ogrjevnih tijela, u njima kondenzira, pa se kao kondenzat (u kapljevitom stanju) kondenzacijskim vodovima vraća u kotao. Para se rijetko upotrebljava za grijanje stambenih ili uredskih prostorija. Često se koristi za zagrijavanje velikih dvorana koje su samo povremeno u pogonu (nema opasnosti od zamrzavanja kao kod vodenog grijanja) ili za slučajeve u kojima se para koristi i za druge svrhe (tvornice, javne kuhinje i praonice itd.).U odnosu na kapljevitu vodu para ima relativno malu masu, tako da su akumulirana toplina i toplinska tromost mali. Moguć je transport na veće udaljenosti, ali postoji opasnost od korozije, temperature ogrjevnih površina su visoke, a centralna regulacija je otežana.

Prema pritisku pare grijanje parom dijeli se na:- grijanje parom niskog pritiska- grijanje parom visokog pritiska - vakuumsko grijanje

Obzirom na kontakt sa okolnom atmosferom grijanje parom dijeli se na:- otvoreno- zatvoreno

Prema vođenju vode kroz cjevovod sistemi grijanja se dijele na:- jednocijevne- dvocijevne

Prema položaju glavnog razvoda:- sistemi sa gornjim razvodom- sistemi sa donjim razvodom

Prema položaju kondenzacijskog cjevovoda na:- sisteme s gornjim (suhim) povratom kondenzata- sisteme s donjim (vlažnim) povratom kondenzata

Prema načinu povrata kondenzata na:- sisteme s prirodnim (gravitacijskim) povratom kondenzata- sisteme s prisilnim povratom kondenzata.

Kombiniranjem ovih raznih mogućnosti dobiju se mnogobrojne izvedbe parnog grijanja. Za ispravno funkcioniranje bez smetnji nužna je za sve vrste parnog grijanja brižljiva izrada projekta i sama izvedba postrojenja.

3.2.1. Grijanje parom niskog pritiska

Kod ovog grijanja kao posrednik prenošenja toplote iz kotla služi vodena para. Para proizvedena u kotlu razvodi se sistemom cijevi do pojedinih radijatora. U njima se para kondenzuje, predajući oslobođenu toplotu preko zidova radijatora u prostoriju koja se grije. Kondenzovana voda vraća se cijevima u kotao gdje se proces ponavlja. Princip rada parnog grijanja dat je na slici 3.5.

9

Slika 3.5. Pricip rada parnog grijanja. 1 – kotao , 2 – sigurnosna cijev, 3 – radijatori, 4 – povratna cijev, 5 – povratni rukavac, 6 – odvodna cijev, 7 – priključak. 8 – oduška

Kada se postrojenje zagrije, voda na temperaturi od 100˚C počinje da ključa stvarajući u kotlu pritisak najviše do 0.5 bara radi čega je i postrojenje i dobilo naziv grijanje sa niskim pritiskom. Proizvedena para penje se kroz razvodnu cijev i kroz ulazni ventil prodire u radijator, potiskujući pred sobom vazduh. U radijatoru, u početku, dok je još pritisak mali, vazduh koji je veće mase od vodene pare, leži u donjem dijelu radijatora, a para koja je lakša pliva na njemu i zadržava se u gornjem dijelu radijatora. Daljim porastom pritiska para će potiskivati vazduh iz radijatora, ukoliko vazduh može da izađe. U tu svrhu i služi odušna cijev namještena na povratnu cijev za kondenzat. Pritisak pare treba da je toliki da para dospije do izlaza iz radijatora, ali ne dalje. Para se u dodiru sa unutrašnjim zidovima radijatora hladi i kondenzuje, predajući svoju toplotu isparavanja (2300 kJ po 1 kg pare) preko spoljnih zidova radijatora u prostoriju. Kondenzovana voda se skuplja na dnu radijatora odakle se putem cijevi za kondenzovanje vraća u kotao. Pritisak pare u kotlu je potreban za savlađivanje otpora na cijevima kroz koje prolazi para na svom putu od kotla do radijatora, podrazumijevajući i otpor pare za potiskivanje vazduha do ulaska u radijatore. Potrebno je odabrati takav pritisak koji će biti dovoljan da se para probije do najudaljenijeg radijatora. Svi radijatori nisu podjednako udaljeni od kotla, pa su prema tome i otpori kroz cijevi različiti (za bliže radijatore manji a za udaljene veći). Pošto je pred svakim radijatorom za istiskivanje vazduha potreban isti pritisak, to cijevi do pojedinih radijatora moraju biti tako dimenzionisane, da se od pritiska u kotlu na putu do radijatora potroši toliko, da preostaje baš tih 0,5 bara. Prednost parnog grijanja niskog pritiska u odnosu na grijanje toplom vodom je:

10

- mala inertnost i brže zagrijavanje- mala opasnost od zamrzavanja- mali troškovi ugradnje- jednostavno mjerenje količine toplote mjeračem protoka kondenzata

Nedostaci parnog grijanja su:- nema centralnog regulisanja iz kotlovnice, pa se za vrijeme prelaznog perioda često javlja

pregrijavanje, a time i veća potrošnja toplote,- visoka, higijenski nepovoljna temperatura grejnih tijela- veći gubici toplote- nema akumulisanja toplote u grejnim tijelima- veća opasnost od korozije u povratnim vodovima- radijatori moraju biti liveni

3.2.2. Grijanje parom visokog pritiska

Parno grijanje kod koga se kristi pritisak veći od 0,5 bara spada u parno grijanje visokog pritiska. Koristeći pritisak vodene pare između 0,5 – 1 bara dobijamo temperaturu grejnih tijela od 110 - 130˚C. Usljed visokih temperatura ovaj sistem grijanja se ne koristi iz higijenskih razloga u stambenim i sličnim prostorijama gdej ljudi žive i rade. Visoke temperature se smatraju higijenski nepovoljnim, jer daju prilično zračenje, koje prouzrokuje rasplinjavanje prašine. Osim toga odvođenje kondenzata i osiguranje prostorija protiv prekoračenja pritiska, kod ovog nije ni tako jednostavna, jer bi odvodnice i sigurnosna cijev bila suviše glomazna (kod 0,5 m bi već morale da budu dugačke preko 5 m). Kod ovog načina grijanja obično se koristi otpadna para iz energetskih objekata. Ukoliko je pritisak veći primjenjuju se izmjenjivači toplote ili redukcioni ventili. Ovaj način grijanja se može koristiti kod daljinskog grijanja (toplifikacija), a toplota se koristi preko izmjenjivača toplote. Regulisanje odavanja toplote, vrši se tako da svako grejno tijelo mora imati ručni ili automatski ventil za dovod i odvod vazduha, pošto može doći do njegovog razaranja. Kod parnog grijanja visokog pritiska cijeli sistem podliježe posebnim propisima radi obezbjeđenja od eksplozije. Na slici 3.10. dat je primjer jedne toplotne centrale sa korisnicima pare.

11

Slika 3.6. Toplotna centrala sa različitim korisnicima pare. 1 – visokopritisni kotlovi, 2 – razdjelnik, 3 – parna

turbina za proizvodnju električne energije, 4 – niskopritisni razdjelnik, 5 i 6 – toplotni potrošači, 7 – niskopritisno postrojenje centralnog grijanja, 8 – potrošač tople vode, 9 – potrošač pare za kuhinje, 10 – skupljač kondenzata,

11 – pumpa za kotlove

Prednosti parnog grijanja visokog pritiska su: - mali troškovi uvođenja zbog malih cijevnih vodova i grejnih tijela- minimalna opasnost od zamrzavanja

Nedostaci:- visoka higijenski nepovoljna temperatura grejnih tijela- stroge odredbe o nadzoru nad izgradnjom i održavanjem.

3.2.3. Vakumsko grijanje

To je grijanje kod koga je pritisak u cijeloj instalaciji manji od 1 bara. Poznato je da voda na većim planinskim visovima ključa na temperaturi manjoj od 100˚C. Takav slučaj je i kod ovog grijanja. Ova vrsta grijanja isključuje nedostatak parnog grijanja u vezi higijenskih uslova i regulacije, koja se ostvaruje centralnim putem mijenjajući pritisak pare u zavisnosti od spoljne temperature. Sistem se brzo zagrijava i nema opasnosti od zamrzavanja mreže. Nedostaci se ispoljavaju u izvjesnim poteškoćama oko zaptivanja cijele mreže.Iz navedenog proizilazi da instalacija nema odušnih cijevi za vazduh kao normalna instalacija. Vazduh se iz instalacije izvlači naročitim crpkama (vakuum-pumpama). Dobre osobine ovog sistema se manifestuju u brzom zagrijavanju prostorija kao kod parnog grijanja, i niskim temperaturama ogrjevnih tijela (kao kod vodenog grijanja). Pomenuta vrsta grijanja se kod nas rijetko upotrebljava. Para iz kotla odlazi do tijela za zagrijavanje u kojima se kondenzuje odajući toplotu isparavanja. Kretanje pare u aprnim vodovima i povratak kondenzata u kotao ostvaruje se pomoću vakuuma kojeg stvara vakuum-pumpa.Prednosti vakuumskog u odnosu na parno grijanje niskog pritiska su:

- niže temperature ogrjevnih tijela

12

- brže vraćanje kondenzata do kotlaNedostaci su:

- veći troškovi ugrađivanja i održavanja- potrebna brižljiva montaža radi održavanja zaptivenosti cijevnih vodova i ventila.

U ovom načinu grijanja, montira se vakuum-pumpa, koja odvaja vodu od vazduha, vraća vodu natrag do kotla, a vazduh izduvava napolje. Sva ogrjevna tijela u principu, imaju regulaiconi ventil bez zaptivača i odvajača pare. Ogrjevni kapacitet se mijenja promjenom parnog pritiska i vakuuma i tako se prilagođava određenim zahtjevima. Vakuum-pumpa upravlja vakuum-metar, koji pri prekoračenju određenog vakuuma uključi pumpu, a pri smanjenju isključi.Radi kontrole zaptivenosti cijevnih vodova, cijevna mreža se podvrgava nadpritisku, da bi se zatim slušanjem utvrdilo gdje para izlazi.

3.3. Vazdušno grijanje

Sistem grijanja u kome je nosilac toplote za zagrijavanje prostorija zagrijani vazduh naziva se vazdušnim grijanjem. Za vazdušno grijanje može se reći da spada među najstarije sisteme grijanja. Različite koncepcije se mogu zapaziti kod vazdušnog zagrijavanja i svi sistemi se mogu međusobno preplitati i kombinovati (npr. provjetravanje prostorija i istovremeno zagrijavanje). Vazduh se zagrijava na temperaturi znatno višoj od temperature koja vlada u prostorijama. Njegova temperaturna vrijednost kreće se do 50˚C. Prema načinu zagrijavanja, vazdušno grijanje može biti direktno ili indirektno.Ukoliko vazduh zagrijan na jednom mjestu služi za zagrijavanje jedne ili više prostorija, razlikujemo lokalno i centralno grijanje. U lokalnom grijanju svaka prostorija ima poseban grijač. Ako se prostorija zagrijava sa više grijača, koji su smješteni u samoj prostoriji, onda je to grupno grijanje. Centralno grijanje je kada se više prostorija zagrijavaju toplim vazduhom dovedenim kroz vazdušne kanale od mjesta zagrijavanja.Na slici 3.7. dati su primjeri vazdušnog grijanja. S obzirom na način na koji se obezbjeđuje cirkulacija vazduha, kod vazdušnog grijanja razlikujemo prirodno ili gravitaciono i prinudno koje se postiže putem ventilatora.

Slika 3.7. Vazdušno grijanje. 1 – zidni grijač, 2 – zidni grijač (protivstrujni), 3 – veliki stojeći grijač, 4 – grijač za ugradnju na toplovodne kanale

I sam sastav vazduha daje podjelu na:- grijanje sa svježim vazduhom, tako da se u grijač dovodi stalno spoljni vazduh

13

- grijanje sa opticajem vazduhom, kada se u grijač stalno dovodi vazduh iz prostorije koju zagrijavamo

- grijanje sa miješanim vazduhom kada se u grijač po želji u određenom odnosu dovodi svježi i opticajni vazduh.

Ukoliko bi željeli dati kvalitetnu definiciju svakog posebno mogli bi reći da je prvi način veoma higijenski, ali isto tako i neekonomičan, drugi je najekonomičniji ali i najnezdraviji, a treći način predstavlja potpunu kombinaciju prva dva.

3.4. Daljinsko grijanje

Važan faktor u ekonomiji goriva je stalno usavršavanje tehnike grijanja. Danas se ide na prijelaz od pojedinačnog grijanja soba, stanova, spratova kompletnih građevinskih cjelina (kuća) na uvođenju centralizovanog snabdijevanja toplotom čitavih blokova zgrada i gradskih reona. Kao i sva ostala grijanja i daljinsko ima svojih nedostataka i prednosti. U prednosti se mogu ubrojati:

- smanjenje opasnosti od požara, jer se loži na jednom centralnom i stalno kontrolisanom mjestu

- veća ekonomičnost s obzirom na veći stepen iskorištenja goriva, centralizovano dovođenje uglja i odvođenje šljake

- mogućnost miješanja i lošijih ugljeva- građevinske uštede radi eliminacije građenja mnogih malih, a često neekonomičnih

kotlovnica- broj zaposlenog osoblja je manji, a veća mogućnosti selekcije kvalifikovanije radne snage- često je moguća i proizvodnja električne energije uz samu toplotu.

Nedostaci se ogledaju u većim investicijama, većim nezgodama u slučajevima kvara, jer čitava područja ostaju nesnabdjevena toplotom i dr. Daljinsko grijanje ima sljedeće osnovne dijelove:

- kotlovnicu sa kotlovima, ložištima, zalihom goriva, pumpama, pripremom vode, mjernim uređajima, dimnjakom i svim ostalim pratećim elementima

- toplotni dalekovod, koji toplotu u obliku pare, tople vode ili vrele vode dovodi do zgrada- toplotno-predajnu stanicu, iz koje se toplota od toplotnog dalekovoda predaje kućnim

postrojenjima (radijatorima)- kućnu cijevnu mrežu, koja razvodi tioplotu od predajne stanice u zgradama na pojedina

ogrjevna tijela.Postrojenja daljinskog grijanja se dijele:Prema nosiocu toplote na:

- toplovodna grijanja sa temperaturama do 100˚C- vrelovodna grijanja sa temperaturama do 120˚C- parna grijanja sa temperaturom preko 120˚C.

Prema načinu priključivanja na:- direktna, pri čemu ogrjevni medij neposredno dolazi i cijevne mreže potrošača- posredno, preko izmjenjivača toplote.

Prema veličini na:- 3 do 2500 MW.

Prema broju stanova i vrsti zgrada koje treba grijati na:

14

- blokovsko grijanje, gdje uglavnom korisnik zgrade u sopstvenoj režiji upravlja grijanjem- fabričko grijanje, gdje grejno postrojenje pored priključnih zgrada snabdijeva toplotom i

pogone u kojima se odvijaju tehnološki postupci- gradsko grijanje (daljinsko grijanje), koje isporučuje toplotu stambenim zgradama kao i za

industrijske potrebe na komercijalnoj osnovi, preko toplotnog dalekovoda. Kapacitet iznosi od 20-20.000 MW. Temperatura u razvodnom vodu je 130-180˚C.

15

4. SISTEM ZA KONTROLU I UKLJUČIVANJE GRIJANJA MOBILNIM TELEFONOM

Što se odnosi na sami proces upravljanja grijanjem i njegovim paljenjem to posjeduje većina peći.Da bi peć funkcionisala treba da ima izlaz za prekidač koji je manji dimenzija u obliku kutice.On je podržan sofverom koji se zove matlab.Takva peć koja posjeduje funkcionalnost paljenja ima na sebi ploču za upravljanje.Na ploči se sve podešava prije nego se izabere način paljenja tel.U suštini svaka peć na sebi ima izlaze za 5 takvih sistema za paljenje.Ne mora to biti samo grijanje,a može se još tome pridodati i paljenje svjetla ispred kuće,otvaranje svoje kapije i sl.To je sve povezano sa funkcionalnostima mobilnih telefona.Što znači da su peći multifunkcionalne za obavljanje još dodatnih radnji.Na sledećim stranicama je prestavljena kuća sa svim djelovima koji su potrebni za obavljanje takve radnje i tok sistema paljenja centralnog grijanja.Na slici 4.1. imamo prestavljene pozicije koje su izvučene po brojevima.Tako broj 1 nam označava peć,broj 2 su nam radijatori,broj 3 kotao,broj 4 expanzioni sud i dok broj 5 nam prestavlja ono o čemu smo do sada pričali tj.prekidač preko kojeg se pali grijanje mobilnim telefonom.Isto tako sav proces opisivnja kuće i njenog rada smo prestavili u matlabu,odnosno u simulinku.Gdje se može simulirati rad cijelog procesa.

ZAKLJUČAK

Prilikom izrade seminarskog rada upoznao sam se sa puno više stvari koje nisam znao,a koje se u suštini koriste svakodnevno iz određeni razloga.Tako sam zaključio da prilikom izrede ovog grijanja ima par nedostataka,a nama sigurno poznati neostaci su cijena.Dok na drugoj strani se ogleda jako velika multifunkcionalnost cijelog sistema tako da sa jednim sistemom više nego običnim izvršavaš više radnji.Tako što bi nam grijanje radilo od 0 do 24h.Mi ga možemo sankcionisati kada poželimo i upaliti i to zahtijeva manje fizičkog truda...

16

P R I L O G

http://www.flemont.hr/default.asp?ID=42&Cat=Centralno-grijanjehttp://www.grijanjetuzla.ba/loc/http://termometal.hr/http://www.webgradnja.hr/clanci/elektricna-centralna-grijanja-viking-buducnost-u-vasem-domu/43/

17

18